Google This 15 a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project to make the world's books discoverable online. It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the publisher to a library and finally to you. Usage guidelines Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work 15 expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. We also ask that you: - Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for personal, non-commercial purposes. - Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the use of public domain materials for these purposes and may be able to help. * Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. - Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just because we believe a book 15 in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. About Google Book Search Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web athttp://books.google.com/ Migne , Jac que; P4 ωί PATROLOGL/E. CURSUS COMPLETUS SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECOLESIASTICORUM, SIYE LATINORUM, SIYE GRAEGORUM, QUI AB -£VQ APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII 'Ill (ANNO 1910) PRO LATINIS ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANN. 1439) PRO GRAECIS FLORUERUNT. RECUSIO CHRONOLOGICA T2 OXNIUM QU.£ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICAE TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA ECCLESLE SAECULA, JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS INTER 8E CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA ; DIBSERTATIONIBUS. COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA; OMNIBUS OPERIBUS POST AMFLISSIMAS EDITIONES QUJE TRIBUS NOVISSIMIS SACULIS DEBENTÜR ABSOLUTAS DETECTIS, AUCTA ; INDICIBUS PAXTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTIDUS, DON4TA; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATBR- RI, M SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; . DUCENTIS ΕΤ AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, STATISTICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUB RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALB, LITURGICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA ΒΙΝΕ ULLA EXCEPTIONE ; SED PRA- SERTIM DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET JAERUM, Quo CONSULTO, QUIQUID NON $0LUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM OMISSO, IN QUODLIBRET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCRHIPTURZE ACRAZE, EKX QUO LECTORI COMPERIRE 8IT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM S$UORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM 8. SCRIPTUR.& VERSUS, A PRIMO GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI BINT. EDITIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS PACILE ANTEPONENDA, 81 PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS CHART4& QUALITAÉS, INTEGRITAS TEXTU8, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAB, TUM MUMEKRUS, FORMA YOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIE£ DECURSU CONSTANTER S$1M/,IS, PRETII EXIGUITAS, PR.CLSERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METIIODICA ET CHRONOLOGICA, SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUXQUE lACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM JW NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. ADOMNES JETATES, LOCOS; LINGUAS FORMASQUR PERTINENTIBUS QOADUNATORUM. SERIES GR/ECA IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQURE ZCCLESLE GRJECJE A S. BARNABA AD CONCILI1 FLORENTINI TEMPORA; ACCGURANTE J.P. MIGNE, BIBLIOTHEC/E CLERI UNIVERS/E $1VE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIE ECCLESIASTICAE RAMOS, EDITORE. PATROLOGLE GRJECAE TOMUS XCVI S. JOANNES DAMASCENUS, JOANNES CP., JOANNES NICJENUS, JOANNES EUBOEENSIS PARISIIS APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 208, 18904 RTI aA TRADITIO CATHOLICA SAECULUM VIII. ANNUS "1856 TOY EN ATIOIZ ΠΑΤΡΟΣ HMON r ΙΩΑΝΝΟΥ. TOY AAMAXKHNOY, MONAXOY KAI ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ, ΤΑ ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΑ ΠΑΝΤΑ. SANCTI PATRIS NOSTRI JOANNIS DAMASCENI, MONACHI ET PRESBYTERI HIEROSOLYMITANI, OPERA OMNIA QU/E EXSTANT ET EJUS NOMINE CIRCUMFERUNTUR, EX YABIIS EDITIONIBUS, ET CODICIBUS MANU EXABATIS, GALLICIS, ITALICIS ET ANGLICIS, COLLECTA, RECENSITA, LATINE VERSA, ATQUE ANNOTATIONIBUS ILLUSTRATA, CUM PRUQEVIIS DISSERTATIONIBUS ET COPIOSIS INDICIBUS, CURA ET STUDIO P. MICHAELIS LEQUIEN, MORINO-BOLONIENSIS, ORDINIS FF. BRJEDICATOBUM ; ACCEDUNT JOANNIS CP., JOANNIS. NICAENI, JOANNIS EUBOEENSIS, QUAE SUPERSUNT -ACCURANTIE ET DENUO HECOGNOSQGENTE J.-P. MIGINE Bibliotheese Clerl universe VE CURSUUM COMPLETORUM ν΄ «INGULOS SCIENTIA ECCLESIASTICAE RAMOS EDITORE ^ TOMUS TERTÍUS - . » "5t. V... PARISIIS "APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 208 1891 Lc wcWETYST TRADITIO CATHOLICA SAECULUM VIII. ANNUS "156. ELENCHUS AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO XCVI CONTINENTUR - - ui» Qm ——— S. JOANNES DAMASCENUS. Sacra Parallela. (Continuatio.) Excerpta ex Parallelis Rupefucaldinis. Ποιο, Precationes tres. Carmina et Cantica. Huc usque ex Editione Rh. P. Michaelis Lejuien; que nunc sequuntur colle3it e£ supplementi vice α ιά Patrologig Editor. Vita Barlaam οἱ Joasaph. — S. Αγιοι Passio. Joaupnis Orthodoxi Disputatio bum Manieuvo. Disputatio Saraceni eum Christiano. Liber adversus Iconoclastas. Hymni. Fragmenta in Matth:eum. JOANNES CP. PATRIARCIIA. Epistola ad Constantinum papam. JOANNES NIC/ENUS ARCHIEPISCOPUS, De Nativitate Domini sermo. JOANNES EUBOEENSIS. Sermo in Conceptionem Sanctissimi Virginis Deipara. Sermo in SS. Innocentes ct in Rachel. Col. SANCTI PATRIS NOSTRI JOANNIS DAMASCENI DE SACRIS PARALLELIS. (CONTINUATIO.) ZTOIXBEION 8. TITA. A'. — Περὶ τῆς θείας µυσταγωχγίας. « Τὸ µυστήριον ἐμοὶ xai τοῖς ἐμοῖς. » ^« Màj δότε τὸ ἅχιον τοῖς κυσὶν, μηδὲ βάλητε τοὺς µαργαρίτας ὑμῶν ἔμήροσθεν τῶν χοίρων" µήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς iv τοῖς ποσὶν αὐτῶν , xal στραφίντες ῥήξωσιν ὑμᾶς. » « Οὐδεὶς βάλλει οἶνον víov elc. ἀσκοὺς παλαιούς. E? δὲ μὴ, ῥήξει ὁ νέος τοὺς ἀσκοὺς, καὶ αὐτὸς ἔκχυ- θήσεται, xal οἱ ἀσκοὶ ἀπολοῦνται, ᾽Αλλ᾽ οἴνον viov ol; ἀσκοὺς καινοὺς βλητίον, xal ἀμφότεροι συντη- ροῦνται. » TÀ εἷς τοὺς τυχόντας ῥίπτειν τὰ τῆς σωτηρίας μυστήρια, xal πάντας ὁμοίως παραδέχεσθαι, τοὺς μήτε Bi καθαρῷ, µήτε λόγῳ ἐξητασμένῳ καὶ ἀκρι- θεῖ κεχρηµένους , ὅμοιόν ἐστιν ὥσπερ & τις dv ἀγχγείῷ ῥυπαρῷ τὸ πολυτίµητον µύρον ἐμθάλῃ. Γλυκύτητα μέλιτος πῶς ἀναγγελῶ τοῖς ἀγνοοῦ- σιν ; Ἱυστικῶς τὰ μυστικὰ φθεγξώµεθα, xal ἁγίως τὰ Ἁγία. καὶ μὴ ῥίπτωμεν slo βεθήλους ἀχοὰς τὰ μὴ ἔκφορα, µηδε σεµνοτέρους ἡμῶν ἀποφαίνωμεν τοὺς προσκυνοῦντας τοῖς δαίµοσιν, xal τῶν αἱσχρῶν μύ- θων xat πραγμάτων θεραπευτάς. Οὐ Φθέμις τὰ Ἱερὰ μυστήρια ἐκλαλεῖν ἁμυή- τοις. ΤΙΤΛ. B'. --- Περὶ θυσιῶν' καὶ ὅτι κιθδήλους θυσίας ὁ θεὸς οὐ παραδέχεται. « Εἶπε Κύριος ὁ θεὸς τῷ Κάῑν "Iva. τί περίλυπος C ἐγένου ; καὶ ἵνα τί συνέπεσεν τὸ πρόσωπόν σου ; Οὐκ ἂν ὀρθῶς προσενέγχῃς, ὀρθῶς δὲ [μὴ] διέλῃς, ἅμαρτες ; ἡσύχασον. Πρὸς σὲ ἀποστροφὴ αὐτοῦ, καὶ σὺ αὐτοῦ ἄρξεις. » « Πάντα ὅσα ἔχει μῶρον Ev, ἑαυτῷ, οὐ προσβξουσι Κυρίῳ, διδτι οὐ δεχτὰ ἐστι,» ' 7 3’ a PATROL. Ga. XCVI. 588 LITTERA e. TIT. I. — De divina institutione. Isa. xxiv, 160. — « Secretum mihi et meis. » Matth. νι, 6. — « Nolite sanctum dare canibus, neque projiciatis margaritas vestras ante porcos, ne conculcent eas pedibus, et conversi disrum- pant vos. » Luc. v, 31, 38. — « Nemo mittit vinum novum in utres veteres. Alioquin rumpet vinum novum utres, et ipsum effundetur, et utres peribunt. Sed vinum novum in utres novos mittendum est, et utraque conservantur. » S. Basil. in princ. Prov. — Salutis mysteria ad quoslibet projicere, atque omnes eque admit- tere, qui nec vite» puritate, nec exacta et certa fidei doctrina prediti sint, hoc perinde est ac si quis ingentis pretii unguentum in sordidum vas injiciat. Ejusdem. — Mellis dulcedinem quonam pacto illis exponam, qui ejus ignari sunt ? S. Greg. Naz. orat. 1 De theol. — Mystica my- stice, et sancta sancte proloquamur: neque ad profanas aures ea projiciamus, que minime sunt efferenda, nec committamus, ut nos gravitate mo- rum superare videantur qui demones adorant, ac . obscenas res et fabulas colunt. Philonis. — Nefas est sacrosancta mysteria pro- fanis enarrare. TIT. lI. — De sacrificiis : et quod adulterinas hostias Deus non admittat. Gen. 1v, 6, 7. — « Dixit Dominus ad Cain: Quare moesstus factus es? aut cur concidit facies tua ? Nonne si bene obtuleris, recte autem non diviseris, peccasti? quiesce. Adte erit conversio ipsius, et tu dominaberis illius. » Levit. xxu, 22..— « Omnia quacunque habue- rint maculam in seipsis, non offeres Domino: quia non accepta erunt. » 1 11 B. JOANNIS DAMASCENI 12 Malach. 1, 8, 9. — « Quod si offeratis cecum in A sacrificium, nonne malum est? et si offeratis claudum et languidum, nonne malum est? offer illud duci tuo : si susceperit te, et acceperit faciem tuam, dicit Dominus omnipotens ? » Malach. n, 1. — α Maledictus qui erat potens, et habebat in grege suo masculum, et votum ejus super eo, et immolat debile Domino. » TIT. III. — De divinis oraculis: et quod ea au- dire et meditari oporteat. Deut. xi, 18-20. — « Ponite verba hec in cor- dibus vestris et in animis vestris, et alligate ea prosigno in manu vestra, et erit immotum ante oculos vestros. Et docete filios vestros, ut ea lo- « 'Eàv προσαγάγητε τυολὸν elc θυσίαν, οὗ κακόν ; καὶ ἑὰν προσαγάγητε χωλὸν fj ἄῤῥωστον, οὗ κακόν ; προσάγαχε δὲ αὐτὸ τῷ ἡγουμένῳ σου" st προσδέξε- ται Tj λήψεται πρόσωπόν σου, λέχει Κύριος ὁ πανιο- κράτωρ ; » « 'Extxac&paxoc ὃς Tj» δυνατὸς, xal ὑπῆρχεν ἐν τῷ ποιμνίῳ αὐτοῦ ἄρσεν, xal ἡ εὖχη αὐτοῦ iv. αὐτῷ, καὶ θύει διεφθαρµένα τῷ Koplu. » TITA. I'. — Περὶ θείων λογίων * καὶ ὅτι χρὴ ἀκροᾶσθαι αὐτῶν , καὶ δὰ μελέτης ἔχειν αυτ ο « Θήσετε τὰ ῥήματα ταῦτα ἐπὶ τὰς καρδίας ὑμῶν, καὶ ete τὸν ψυχἠν ὑμῶν, καὶ ἐφάφατε αὐτὰ sic ση- μεῖον ἐπὶ τῆς ἈΧειρὸς ὑμῶν, xai ἔσται ἀσάλευτον πρὸ ὀφθαλμῶν. Καὶ διδάξατε αὐτὰ τὰ τέχνα ὑμῶν quantur in seipsis quando sederint domi, et am- B λαλεῖν ἐν αὐτοῖς χαθηµένους ἐν οἴχῳ, καὶ πορευυ- bulaverint in via, et accubuerint, et surrexerint. Et scribes ea super postes domus tue et fores tuas, ut multiplicentur dies vestri,et dies filiorum vestrorum super terram. » Psal. xi, 7. — « Eloquia Domini, eloquia ca- sta, argentum igne examinatum, probatum ter- T, » etc. B5B84 P:al. xvii, 31. — « Eloquia Domini igne examinata, » etc. Psal. xvi, 8. — « Lex Domini immaculata, convertens animas: testimonium Domini fidele, sapientiam preestans parvulis. » Psal. σχνῃι, 2-4. — « Beati qui scrutantur te- stimonia ejus. In via testimoniorum tuorum dele- µένους ἐν ὁδῷ, xai καθεύδοντας, xal διανισταµένους καὶ γράψεις αὐτὰ ἐπὶ τῶν φλιῶν τοῦ οἴκου σου καὶ τῶν πυλῶν σου, ἵνα πληθυνθῶσαν αἱ ἡμέραι ὑμῶν, καὶ αἱ ἡμέραι τῶν υἱῶν ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς. » « Τὰ λόγια Κυρίου, λόγια ἀγνά' ἀργύριον πεπυρω- μένον, δοχίµον τῇ vfi, » καὶ τὰ λοιπά. « Τὰ λόγια Κυρίου πεπυρωμένα. » « 'O vópoc Κυρίου ἅμωμος, ἐκιστρέφων toy dc: ἡ μαρτυρία Κυρίου πιστὴ, σοφίζουσα νήπια. » « ἩΜακάριοι ol ἐξερευνῶντες τὰ μαρτύρια αὐτοῦ. Ἐν τῇ ὁδῷ τῶτ µαρτυρίων σου ἑτέρφθην ὡς iv παντὶ ctatus sum sicut in omnibus divitiis. Quam duleia (Y πλούτῳ. Ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγί µου τὰ λόγιά σου, faucibus meis eloquia tua, super mel ori meo.Le- tabor ego super eloquia tua, sicut qui invenit spolia multa. Lucerna pedibus meis verbum tuum, et lumen semitis meis. » Prov. γι, 23. « Lucerna est mandatum legis, et lumen. Scire legem est bone cogitationis. » Prov. x, 8. — « Sapiens corde precepta sus- cipiet. » Prov. xxx, 5. — « Omnes sermones Dei igniti sunt. » Eccli. xvi, 35. — « Omnem narrationem Dei velis audire, et proverbia intelligentie non effu- giant 8 te. » — 37. « Cogitatum habe in preeceptis Domini, et in mandatis ejus meditare semper. » Eccli. ix, 23. — « Omnis enarratio tua in lege Altissimi. » Joan. v, 36. — « Scrutamini Sripturas, quia vos putatis in ipsis vitam habere; et ille sunt que testimonium perhibent de me : et non vultis veni- " re ad me ut vitam habeatis. » II] Tim. ui, 16, 17. — « Omnis Scriptura di- vinitus inspirata utilis est ad docendum, ad ar- guendum, ad corripiendum, ad erudiendum in justitia, ut perfectus sit homo Dei, ad omne opus bonum instructus. » S. Basil. De invid. — Spirituali sermone in Ec- clesia scaturiente, et pio corde ex Spiritus gratiis in fontis modum manante, leto animo que dicun- ὑπὲρ μέλι τῷ σιόματί uou! ᾿Αγαλλιάσομαι ἐγὼ ἐπὶ τὰ λόγχιά σου, ὡς εὑρίσκων σχκῦλα πολλά. Λύχνος τοῖς ποσί µου ὁ νόμος, xal φῶς ταῖς τρίδοις µου. » « Λύχνος ἐντολὴ νόµου, xal φῶς. Τὸ γνῶναι νό- μον, διανοίας ἑστὶν ἀγαθῆς. » « Σοφὸς καρδίᾳ δέξεται ἐντολάς. » « Πάντες λόγοι θεοῦ πεπυρωμένοι. » » Πᾶσαν διήγησιν Θεοῦ θέλει ἀκροᾶσθαι, καὶ παρ- οιµίαι συνέσεως μὴ ἐκφυγέτωσάν σε. » — « Διανοοῦ ἐν τοῖς προστάγµατι Κυρίου, xal ἐν ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ µελέτα διὰ παντός. » « Ηᾶσα διήγησἰς σου ἐν νόμφ Ὑψίστου. » « Ἐρευνᾶτε τὰς Γραφὰς , ὅτι ὑμεῖς δοχεῖτε ἐν αὐταῖς ζωὴν αἰώνιον ἔχειν καὶ ἐκεῖναί slow. al μαρτυροῦσαι περὶ ἐμοῦ * καὶ οὗ θέλετε πρός µε ἐλθεῖν, ἵνα ζωὴν αἰώνιον ἔχητε. » « llàcx Τραφἡ θεόπνευστος xal ὠφέλιμος πρὸς διδασκαλἰαν, πρὸς ἐλεγμὸν, πρὸς ἐπανόρθωσιν πρὸς παιδείαν τὴν ἐκ δικαιοσύνης, ἵνα ἄρτιος fj ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος, πρὸς πᾶν ἔργον ἐξηρτισμένος. » Λόγου πνευματικοῦ βρύοντος div Ἐκχκλησίᾳφ, καὶ καρδίας εὐσεθοῦς ἐκ τῶν χαρισµάτων τοῦ Πνεύματος πηγαζούσης, δέχον μετ εὐφροσύνης τὰ λεγόμενα, 13 | SACRA PARALLELA. 14 καὶ εὐχαρίστως τὸν ix τῆς ὠφελείας καρπὸν τρύ- A tur excipe, et oum gratiarum actione emolumen- qn7ov. Οὗδεὶς γὰρ ἡλίου λάμψαντος ἐπικαλύπτει ὄψεις. Πᾶσα Γραφἡ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος, διὰ τοῦτο συγγραφεῖσα παρὰ τοῦ Πνεύματος, ἵνα ὥσπερ ἐν χοινῷ τῶν φυχῶν ἰατρείῳ πάντες ἄνθρωποι τὸ ἵαμα τοῦ οἰκείου πάθους ἕκαστος ἐχλεγώμεθα' laua γὰρ, φΦηαὶ, αΧαταπαύσει ἁμαρτίας µεγάλας καὶ ἁπαξ- απλῶς κχοινὸν ταμεῖόν ἔστιν ἀγαθῶν διδαγµάτων, τὸ ixáctp πρόσφορον xarà τὴν ἐπιμέλειαν ἑξευρί- σκουσ:. Τά τε γὰρ παλαιὰ τραύματα τῶν ψυχῶν ἔξιᾶται, καὶ τῷ νεοτρόῳ ᾖταχεῖαν ἐπανάγει τὴν ἐπανόρθωσιν, xal τὸ ἀχέραιον διασώζει καὶ ὅλως ἐξαίρει τὰ πάθη, ὃσον olóv τε, τὰ ποικίλως ταῖς ψυ- γαῖς τῷ βίῳ τῶν ἀνθρώπων ἐνδυναστεύοντα. Τί οὖν obx ἂν µάθοίς ἐντεῦθεν; οὐ τῆς ἀνδρείας τὸ µεγα- λοπρεπές; οὗ τῆς δικαιοσύνης τὸ ἀκριθές; οὗ σω- φροσύνης τὸ σεµνόν; οὗ τὸ τῆς φρονήσεως τέλειον ; οὐχὶ µετανοίας τρόπον; οὐχ ὑπομονῆς µέτρα; οὐχ 6 τι ἂν εἴπῃς ἀγαθῶν; Ἐνταῦθα ἔνι θεολογία τελεία, πρόῤῥησις τῆς διὰ σαρχὸς ἐπιδημίας τοῦ Χριστοῦ, ἀπειλὴ κρίσεως, ἀἁναστάσεως ἑλπὶς, φόδος κολάσεων, ἐπαγγελίαι δόξης, μυστηρίων ἀποχάλυψις' πάντα ὥσπερ iv µεγάλῳ τινὶ καὶ χοινῷ ταµείψ τῇ φείᾳ Γραφῇ τεθησαύρισται. ti fructum carpe. Neque enim fulgente sole oculos quisquam claudit. Ejusdem in Psal.. 1, — Omnis Scriptura divini- tus inspirata utilisque est, atque a Spiritu ideo conscripta, in qua velut in communi curando- rum animorum offlcina, sui quisque morbi medi- cinam eligamus: Medicina quippe, inquit, ma- gna peccata comprimet. Et, ut paucis dicam, commune est bonorum doctrinarum penu, ut que dedita opera illud promat, quod unicuique con- ducibile sit. Nam et inveteretis animorum vulne- ribus medetur, et ei qui recens sauciatus est promptam medicinam adhibet, eumque servat, qui integra valetudine est, ac demum quoad ejus fleri potest, ea aufert vitia, que in hacce vita animas quadam veluti tyrannide variis modis op- primunt. Ecquid enim hinc non addiscas? an- non fortitudinis magnificentiam ? annon exactum justitie studium ? annon temperantie decus ? an- non omnibus absolutam numeris prudentiam ? annon penitentie rationem? annon patientice mo- dum ? annon denique quidquid boni abs te com- memorari queat? Hic perfecta doctrina Divinita- tis continetur : Christi in carne adventus predictio, judicii comminatio, resurrectionis spes, suppliciorum metus, glorie pollicitationes, sacramentorum patefactio. Omnia in Scriptura divina tanquam in amplo quodam et communi promptuario recon- dita sunt. TZc αὐτῆς δυνάµεως δεῖται προφητεύουσί τε xal ἀχροωμένοις προφητῶν, xal οὐκ ἂν ἀχούσῃ προφή- του, ὅτφῳ μὴ αὐτῷ προφητεῦσαν Πνεῦμα τὴν σύνεσιν C τῶν αὐτοῦ λόγων ἐδωρήσατο. ᾿Αχόρεστος dj Ὑλυκύτης τῶν πνευματικῶν ῥημά- των. — Ἐϊχόνα τις ἀφυχον ἀναθεὶς παιδὸς, ἤ φίλου, fj συγγενοῦς, νοµίζει παρεῖναι ἐκεῖνον τὸν ἀπελθόν- τα, καὶ διὰ τῆς εἰκόνος αὐτὸν φαντάζετάι τῆς ἀψύ- yo». Ἡολλῷ μᾶλλον ἡμεῖς διὰ τῶν θείων Γραφῶν τῆς τῶν ἁγίων παρουσίας ἀπολαύομεν, οὐχὶ τῶν σωµά- των αὐτῶν, ἀλλὰ τῶν ψυχῶν τὰς εἰκόνας ἔχοντες' τὰ γὰρ παρ᾽ αὐτῶν εἱρημένα, τῶν φυχῶν αἱ εἰκόνες εἶσίν. — Ὥσπερ γῆν μὴ βρεχομένην oóx ἴστι, χἂν µυρία τις βάλλῃ οπίρµατα, στάχυας ἐξενεγχεῖν οὕτω duy οὐχ ἔστιν μὴ ταῖς Γραφαῖς ποτισβεῖσαν προτερον, χἂν µυρία τις ἐκχέῃ ῥήματα, καρπὀν τινα S. Greg. Thaumat. in laud. Origen. — Eadem virtute opus est iis qui prophetant, ac 5885 iis qui prophetarum sunt auditores. Nec ullus un- quam prophetam intellexerit, nisi cui propheticus Spiritus sermonum suorum intelligentiam dona- verit. S. Chrysost. — Tanta est spiritualium verbo- rum dulcedo, ut ea nemo satiari queat. — Cum quispiam filii, aut amici aut cognati imaginem rexit, adesse sibi eum qui abscessit, existimat, et per inanimam imaginem hunc sibi cogitatione informat. Quanto ergo magis nos per divinas Scripturas sanctorum virorum presentia frui- mur, non quidem corporum, sed animorum ima- ginem habentes? eorum quippe dicta, animarum imagines sunt. — Quemadmodum fleri non potest ut terra, que imbribus minime perfusa est, quamlibet quis innumera semina jaciat, produ- ἐπιδείξασθαι. — ᾽Αγαπητὶ, ὅμως αὐτὰ τὰ ῥήματα D cat spicas: consimiliter fleri nequit ut anima, χάτεχε xal γὰρ ὁγιάζει ψυχὴν καὶ ψιλἠ τῶν T'pa- φῶν Ἡ ἀνάγνωσις. Οὐ τοῦτο δὲ µόνον ἔσται τὸ χέρ- Boc ὅμϊν, ἀλλὰ xal τῷ χρόνῳ πλείονα oss τῇ συν- εχείᾳ τῆς ἄναγνώσεως, αὐτομάτως σου τῆς διανοίας ἀνοιγομένης. quae Scripturarum fluentis minime rigata est, etiamsi quispiam sexcenta verba fuderit, fructum ullum ostendat. — Charissime, etsi eorum que dicuntur, vim nequaquam nosti, verba tamen 198 retine. Nam nuda quoque ac simplex Scri- pturarum lectio sanctitatem anime conciliat. Nec vero hoc tantum lucri consequeris, verum et plura progressu temporis scies. Etenim lectionis assiduitate ingenium tuum sponte aperietur. E? σώματος sixóvec παραμυθίἰαν φέρπυσιν τοῖς ὁρῶ- σιν, πολλῷ μᾶλλον αἱ τῆς θείας Γραφῆς εἰκόνες. Κά- χαῖναι μὲν οὐ δυνατὸν πανταχοῦ ὁρᾷν, ἀλλ᾽ ἄναγκη διηνεκῶς ἐφ᾽ ἑνὸς Ἱδρῦσθαι τόπου. Ταύτην δὲ ὕπουπερ ὃν ἀπέλθρς, πιριαγαγεῖν οὐδὲν τὸ κωλύον, Ἐναποθί- Ejusdem. Quod periculosum sit ad. spectacula per- gere. — Si corporis imagines nonnihil solatii spe- culatoribus afferunt, quanto magis idem divine Scripture imagines prestiterint? Nam illas ubi- que cernere impossibile est: sed certo loco fixas 415 B8. JOANNIS DAMASCENI 16 esse perpetuo oportet; hanc autem, quoquo A µενος γὰρ αὐτὴν τοῖς τῆς διανοίας ταµιοίοις, ὅπουπερ &abeas, tecum circumferre nihil prohibet. Cum enim eam in promptuariis animi collocaveris, ubicunque sis, ipsam semper intueri et ingentem inde percipere utilitatem licebit. Ejusd. De Panit. — In Scripturis sanctis ver- sari oportet. Velut enim vinum haustum moro- rem sedat, ac pectus in letitiam convertit ; sic spirituale vinum animam voluptate afficit. S. Clement. — Sicut mare omnibus patet, ita ut alius natet, alius negotietur, alius piscetur: ac rursus velut terra communis est, ut alius iter faciat, aret alius, alius ediflcet : eodem modo dum Scriptura legitur, alius in fide, alius in moribus juvatur, alteri per litterarum notitiam superstitio eximitur. Pugil denique, ubi Olympicum curri- culum cognoverit, doctrinam subit, pugnat, palmam adipiscitur, elisis et fractis adversariis, lisque qui vere scientie viam exagitant. TIT. 1V. — De divinis mysteriis. Joan. vi, 51-59. — « Ego sum panis vivus qui de colo descendi. Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in eternum : et panis quem ego dabo, caro mea est quam ego dabo pro mundi vita. Amen, amen dico vobis, nisi manducaveri- tis carnem Filii hominis, et biberitis ejus sangui- nem, non habebitis vitam in vobis. Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, babet vitam sternam: et ego resuscitabo eum in no- vissimo die. Caro enim mea vere est cibus, et sanguis meus vere est potus; qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, $36 in me manet et ego in illo. Sicut misit me vivens Pater, et ego vivo propter Patrem, et qui mandu- cat me, et ipse vivet propter me. Hic est panis qui de collo descendit. Non sicut manducaverunt manna, et mortui sunt: qui manducat hunc pa- nem, vivet in externum. » [ Cor. x, 21, 22. — « Non potestis calicem Do- mini bibere, et calicem demoniorum. Non potestis menses Domini participes esse, et mense daemo- niorum. Án emulamur Dominum ? nunquid fortio- res illo sumus ? » I Cor. χι, 23-29. — « Ego enim accepi a Domino, quod et tradidi vobis, quoniam Dominus Jesus in qua nocte tradebatur, accepit panem, et gra- tias agens, fregit, et dixit: Hoc est corpus meum quod pro vobis frangitur. Hoc facite in meam commemorationem. Similiter et calicem postquam cenavit, dicens: Hic calix novum testamentum est in meo sanguine. Hoc facite in meam comme- morationem. Quotiescunque enim manducabitis panem hunc. et calicem bibetis, mortem Domini annuntiabitis donec veniat. Itaque quicunque manducaverit panem, vel biberit calicem Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini. Probet autem seipsum homo, et sic de pane illo edat, et de calice bibat. Qui enim manducat et D ἂν [fc], συνεχῶς αὐτὴν ὁρᾷν δυνήσῃ, καὶ πολλὴν ἔστι παρ᾽ αὐτῆς καρποῦσθαι τὴν ὠφέλειαν. Ἐντυγχάνειν δεῖ ταῖς θείαις Γραφαῖς, Ὥσπερ γὰρ οἶνος πινόµενος καταπαύ [s] ει λύπην, καὶ µεταθάλλει τὴν καρδίαν cic εὐφροσύνην, οὕτως ὁ πνευματικὸς οἶνος εἷς χαρὰν µεταθάλλει τὴν ψυχήν. Ὡς δὲ ἡ θάλασσα ἀνεῖται πᾶσιν, καὶ ὁ μὲν νή- χεται,͵ ὁ δὲ ἐμπορεύεται, ὁ δὲ ἀγρεύει τοὺς ἰχθύας: καὶ ὡς 3 γῆ xow?), ἄλλος piv ὁδεύει, ἄλλος δὲ ápor, 6 δὲ οἰκυδομεῖ. οὕτως καὶ τῆς Γραφῆς ἀναγινωσκο» µένης, ὁ μὲν sic πίστιν, ὁ δὲ εἰς ἦθος ὠφελεῖται' ἀφαιρεῖται δε ἄλλου δεισιδαιµονία διὰ τῆς ἐπιγνώ- σεως τῶν Ὑραμμάτων. 'O δὲ ἀθλητὴς γνωρίσας τὸ στάδιον Ὁλυμπιαχὸν, ἐπαποδύεται τῇ διδασκαλία, καὶ ἀγωνίζεται, καὶ νικηφόρος γίνεται, τοὺς ἀντι- πάλους xai κατατρέχοντας τῆς Ὑνωστιχῆς ὁδοῦ παρα- κρουσάµενος xai καταγωνισάµενος. TITA. Δ’. — Ηερὶ θείων μυστηρίων. «Eq εἶἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς, ὁ ἐκ τοῦ οἀρανοῦ καταθάς. 'Edv τις φάγι ix τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσε- ται εἰς τὸν αἰῶνα”.καὶ ὁ ἄρτος 6v ἐγὼ δώσω, tj edo μού ἐστιν, ἦν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσµου ξωῆς. ᾽Αμὴν, ἁμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ Υἱοῦ ἀνθοώπου, καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐχ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς, 'O τρώγων µου τὴν σάρκα, καὶ πίνων µου τὸ αἷμα, ἔχει ζωὴν αἰώνιον' xal ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. Ἡ γὰρ σάρξ µου ἀληθῶς ἐστι βρῶσις, καὶ τὸ αἷμα ἀληθῶς ἐστι πόσις' ὁ τρώγων µου τὴν σάρχα, xai πίνων µου τὸ αἷμα, iv ἐμοὶ μένει, κἀγὼ ἐν αὐτῷ. Καθὼς ἁπ- ἐστειλέν µε ὁ Cv latio, κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν Πατέρα" xxi ὁ τρὠγων µε, χἀκεῖνς ζήσεται δι’ ἐμὲ. Οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταθάς. Οὐ καθὼς ἔφαγον τὸ μάννα xai ἀπέθανον. ὁ τρώγων τοῦτον τὸν ἄρτον, ζήσεται εἷς τὸν αἰῶνα. » «Οὐ δύνασθε ποτήριον Ἐυρίον πίνειν, καὶ ποτή- piov. δαιµονίων. Οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίου µετ- έχειν, καὶ τραπέζης δαιµονίων. Παραζηλοῦμεν τοῦ Κυρίου ; μὴ ἰσχυρότεροι αὐτοῦ ἔσμεν ; » «᾿Εγὼ γὰρ παρέλαθον ἀπὸ τοῦ Κυρίου, ὅ καὶ παρ- έδωκα ὑμῖν, ὅτι ὁ Κύριος ᾿[ησοῦς ἐν τῇ νυκτὶ 7j παρ- εδίδοτο, ἔλαθεν ἄρτον, καὶ εὐχαριστήσας, ἔχλασε, καὶ εἶπεν. ἸΙΙοῦτό μού ἔστι σῶμα, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν χλώμενον. Τοῦτο ποιεῖτε slc τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. Ὡσαύτως xal τὸ ποτήριον μετὰ τὸ δειπνῆσαι, λέγων’ Τοῦτο τὸ ποτήριον fj καινὴ διαθήκη ἐστὶν dv τῷ ἐμφ αἵματι' τοῦτο ποιεῖτε εἷς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. Ὁσάκις Ὑὰρ ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον, καὶ τὸ πο- τήριον πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε ἄχρις οὗ ζλθῃ. Ὥστε ὅς ἐὰν ἐσθίῃ τὸν ἄρτον, fj πίνῃ τὸ ποτήριον τοῦ Κυρίου ἀναξίως, ἔνοχος ἔσται τοῦ σώματος τοῦ Κυρίου. Δοκιμαζέτω δὲ ἑαυτὸν ἄνθρω- Toc, καὶ οὕτως Bx τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω, καὶ ix τοῦ ποτηρίου πινέτω. Ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως, 17 SACRA PARALLBELA. 43 xptua ἑαυτῷ ἐσθίει καὶ πίνει, μλ διαχκρίνων τὸ σῶμα A bibitindigne, judicium sibi manducat et bibit, τοῦ Κυρίου. » '0 Μωῦυσῆς φησιν θύσατε ἁμνὸν προθάτων ἅμω- Mov, xai τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐπιχρίσατε ἐπὶ ταῖς θύραις. Τίλέχεις ; αἷμα ἀλόγου σώζειν ἀνθρώπους λογικοὺς οἶδεν ; Nal, φησί. Καθάπερ οἱ ἁνδριάντες οἱ βασι- λικοὶ, ἄφυχοι καὶ ἀναίσθητοι ὄντες, τοὺς χαταφεύ- Ύοντας εἷς αὐτοὺς, ἀνθρώπους ἐμψύχους, xal αἷ- σθησιν ἔχοντας, διασώζουσιν ol ἄψυχοι καὶ ἀναίσθητοι, οὖχ ἐπειδὴ χαλκός ἔστιν, ἁλλ᾽ ἐπειδὴ εἰκὼν τοῦ βα- σιλέως ἐστίν' οὕτω δὴ καὶ τὸ αἷμα ἐκεῖνο τὸ ἀν- αἴσθητον καὶ ἄψυχον, τοὺς ψυχὰς ἔχοντας ἀνθρώ- πους ἔσωσιν' οὐχ ἐπειδὴ alga ἦν, ἆλλ᾽ ἐπειδὴ τοῦ αἵματος τούτου τύπος v. Ὅτε εἶδεν ὁ ὁλο- θρεύων ταῖς θύραις ἐπικεχριαμένον τὸ αἷμα, xal οὐχ ἑτόλμησεν ἐπιπηδῆσαι. Νῦν ἄν ἵδῃ σε ὁ διάθολος, Β oóxi ταῖς θύρχις ἐπικεχρισμένον τὸ αἷμα τοῦ σώ- µατος, ἀλλὰ τῷ στόµατι τῶν πιστῶν ἐπικεχρισμέ- νον τὸ alga τῷς ἀληθείας, τὸ αἷμα τοῦ ναοῦ τοῦ Χριστοφόρου, οὗ πολλῷ μᾶλλον καθέξει» El γὰρ ἄγγελος ἰδὼν τὸν τύπον ᾖδέσθη, πολλῷ μᾶλλον 6 διάθολος ἰδὼν τὴν ἀλήθειαν φεύξεται. Ἔνυξε τὴν πλευρὰν ὁ στρατιώτης ἐχεῖνος, καὶ Ώρυξε τὸν τοῖχον τοῦ ἁγίου ναοῦ, χἀγὼ τὸν θησαυρὸν εὗρον, xal τὸν πλοῦτον ἕλαθον. Οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ ἀμνοῦ γέγονεν. Ἱουδαῖοι ἔσφαζον τὸ πρόθατον, χἀγὼ τὴν θυσίαν ἑχαρπωσάμην, ἐκ τῆς πλευρᾶς αἷμα xxi ὕδωρ. — "Qexso Ὑυνὴ τὸ τεχθὲν οἰκείῳ τρέφει αἵματι xal γάλακτι, οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς οὓς ἐγέννησεν, αὐτὸς οἰχείῳ τρέφει διηνεκῶς αἵματι, non dijudicans corpus Domini. » S. Chrysost. — Moyses ait: Mactate agnum sine macula, et ejus sanguine januas illinite (Exod. xi, 5-7). Quid ais ? sanguisne animantis rationis expertis hominibus ratione preditis af- ferre salutem potest ? [ta sane, inquit. Nam quemadmodum imperatorum statue, quamvis cum anima, tum sensu careant, homines tamen anima et sensu praeditos ad se confugientes, pe- riculis eximunt, non quia ex cere constant, sed quia imperatoris effipiem gerunt: eodem modo cruor etiam ille sensu atque anima carens, homi- nibus animam habentibus saluti fuit: non quod sanguis esset, sed quia sanguinis hujus typum gereret. Ubi januas sanguine delibutas extermi- nator vidit, impetum facere non est ausus. Nunc cum diabolus, non foribus sanguinem corporis impositum viderit, sed veritatis cruorem ; cruo- rem, inquam, Christiferi illius templi ori fide- ΄ lium aspersum viderit, anhon sese multo magis continebit ?Cum etenim angelus, figuram duntaxat conspicatus, reverentia affectus sit, quanto ma- gis diabolus conspecta veritate fugam capesset ? Latus miles ille pupugit, ac sancti templi parie- tem effodit : atque ego thesaurum nactus sum, et opes accepi. Sic in. agno quoque contigit. Judei agnum jugulabant : et ego sacrificium carpsi, ex latere, videlicet. sanguinem et aquam. — Quem- admodum mulier filium sanguine suo et lacte alit : sic Christus eos quos genuit, sanguine suo semper nutrit. Τί ποιεῖς, ἄνθρωπε ; τοῦ Χριστοῦ παρόντος, ἁγγί- 0 — Ejusd. Hom. de baptismo Christi. — Quid agis, λων παρισταµένων, τῆς τραπέζης προ [o] χειµένης, τῶν ἁδελφῶν σου μυσταγωγουμµένων ἔτι, αὐτὸς κατα- λιμπάνων ἀποπηδᾶς ;, καὶ ἐπὶ δεῖπνον μὲν κληθεὶς, κἄν πρότερον χορεσθᾷς, οὐ τολμᾶᾷς τῶν ἄλλων κατα- κειμἐνὼν ἀναχωρῆσαι πρὸ τῶν φίλων" ἐνταῦθα δὲ ᾿ τῶν μυστηρίων ἐπιτελουμένων, τῆς ἱερᾶς τελετῆς συνεστώσης ἔτι, καταλιμπάνεις ἐν µέσῳ πάντα, καὶ ἀναχωρεῖς ; Καὶ ποῦ ταῦτα συγγνώµης ἄξια ; ποίας δὲ ἀπολοχγίας ; Βούλεσθε εἴπω, τίνος ἔργον ποιοῦσιν ol ποὸ τῆς ἐσχάτης Ἑὐχαριστίας ἀναχωοοῦντες, xal τὰς εὐχαριστηρίους ᾠδὰς οὐκ ἐπίφέροντες τῷ τέλει τῆς τραπίζης ; Táya φορτικόν ἐστι τὸ μέλλον λεχθῆ- vat, ἆλλ᾽ ὅμως ἀναγκαῖον εἰπεῖν διὰ τὴν τῶν πολλῶν ῥήδυμίαν. Ὅτε ἐκοινώνησεν τὸ ἔσχατον δεῖπνον ὁ ᾿Ιού. δας κατὰ τὴν τελευταίαν νύκτα, τῶν ἄλλων ἁπάντων ἀναχειμένων, αὐτὸς προπηδήσας ἐξῆλθεν, ᾿ἸἘχεῖνον μιμοῦνται xal οὗτοι ol πρὸ τῆς ἑσχάτης ἀποπηδήσαν- τες. Ἐκχεῖνος sl μὴ ἐξῆλθεν, οὐκ ἂν ἐγένετο προδό- τος. Bl μὴ κατέλιπεν τοὺς μαθητὰς, οὐκ ἂν ἀπολώ- λει. El μὴ τῆς ἀγέλης ἑαυτὸν ἀπέῤῥηξεν, οὐκ ἄν ao- τὸν µόνον εὗρεν ὁ λύκος, καὶ κατέφαγεν αὐτόν. Et μὴ τοῦ ποιµένος ἑαυτὸν ἐχώρισεν, οὐκ àv θηριάλωτος τέγχονεν. Διὰ τοῦτο ἐχεῖνος μὲν μετὰλ Ἰουδαίων, οὗτοι δὶ μετὰ τοῦ Δεσπότου, καὶ ὑμνήσαντες, φησὶν, εὖ- hec. Ὁρᾶς ὅτι ἡ ἐσχάτη μετὰ τὴν θυσίαν εὐχὴ κατ Σκεῖνον γίνεται τὸν τόπον. Ταῦτα δὲ ἐννοῶμεν ταῦτα Ἰαχιζώμεθα. Φοθηθῶμεν τὸ χείµενον ἐπὶ τοῦτο χρῖμα, ο homo ? Christo presente, angelis astantibus, mensa proposita, dum fratres tui sacro hoc my- sterio initantur, tu relictis omnibus abscedis ? qui dum ad cenam vocatus es, tametsi prius satiatus, reliquis tamen adhuc accumbentibus, recedere ante amicos non audeas : 837 hic vero, dum mysteria celebrantur, dum sacra adhuc ce- remonia constat, cuncta inchoata relinquis, ac recedis ? Et quamnam tandem hiec veniam, quam excusationem merentur? Vultis dicam cujus opere fungantur illi qui ante extremum Eucharistie.- actum abscedunt, nec cantiones eas quibus gra- tie Deo aguntur, ad mense finem subjungunt ? Grave forsitan erit quod dicturus sum : sed ob multorum socordiam dictu necessarium est. Cum Judas postrema illa nocte ultime cene particeps factus est, accumbentibus ceteris ipse exsiliit et excessit. Hunc igitur et illi imitantur, qui ante extremam orationem abscedunt. Ille nisi disces- sisset, minime proditor exstitisset. Nisi discipu- los deseruisset , nequaquam periisset. Nisi a grege seipsum abstraxisset, a lupo inventus non esset, nec devoratus. Nisi se 8 pastore avulsis- set, prede feris non fuisset. Ob eam causam ille cum Judaeis, hi cum Domino : Et Aymno dicto, inquit (Matth. xxvi, 30), statim ezierunt. Jam vides extremam orationem, que sacrificium co* 19 8. JOANNIS DAMABSCENI *0 sequitur, exemplo illo fleri. Hec porro animo Α Αὐτός σοι τῆς σαρχὸς µεταδίδωσι, σὺ δὲ οὐδὶ λόγοις complectamur, hac consideremus. Illud judicium quod huic crimini constitutum est, perhorresca- mus. Ipse tibi carnem impertit suam : tu ne ver- bis quidem eum remuneraris, nec pro accepto dono gratias agis. Quinimo percepto quidem cor- poreo alimento, et sublata mensa, ad orationem te confers : spirituali autem cibo fruens, qui creaturam omnem tam visibilem quam invisibi- lem excedit, tu, qui homo es ac vilis natures, non perstas uti gratestum verbis, tum rebus per- solvas ? Ecquid tandem afferri possit, quin hec extremo cruciatu digna sint ? Hec autem eo non dico, ut vos tumultuemini, et clatnores excite- tis : verum ut eam quam decet modestiam prae- feratis. Mysteria dicuntur, ac vere sunt. Ubi au- αὐτὸν ἀμείδῃ, οὐδὲ εὐχαριστεῖς ὑπὲρ ὧν ἔλαδες: ἀλλὰ σωματικῆς μὲν τροφῆς ἁπολαύων, μετὰ τὴν τράπε- ζαν εἰς εὐχὴν τρἐπη, πνευματικῆς δὲ τῆς ὑπερθαλ- λούσης τὴν κτίσιν ἅπασαν, τήν τε ὁρατὴν καὶ ἀόρα- τον, µετέχων, ἂνθρωπος ων xal τῆς εὐτελοῦς φύσεως, οὐ μένεις εὐχαριστῶν, xal ῥήμασι, xal πράγµασι : Πῶς οὐκ ἑσχάτης κολάσεως ταῦτα ἄξια;, Ταῦτα λέγω οὐχ ἵνα θορυθηθῆτε xal κράζητε, ἀλλ᾽ ἵνα τὴν προσ- ήκουσαν εὐταξίαν ἐπιδείζησθε. Μυστήρια καὶ λέγεται καὶ ἔστιν. Ἓνθα δὲ µυστήρια, πολλὰ σιγή’ μετὰ πολ- λῆς τοίνυν κατανύξεως, μετὰ πολλῆς εὐχοσμίας, μετὰ τῆς προσηκούσης ἡμῖν εὐλαθείας, τῆς ἱερᾶς ταύτης ἀψώμεθα θυσίας, ἵνα εἷς πλείονα εὔνοιαν τὸν θεὸν ἐπισπασώμεθα, xal τὴν ψυχὴν ἐκκαθάραντες, οὕτως δυνηθῶμεν τῶν αἰωνίων τυχεῖν [τῶν] ἀγαθῶν. tem mysteria, altum quoque silentium sit oportet. Quamobrem multa cum compunctione, multaque modestia, et cum convenienti pietate sacrosanctum hoc sacrificium attingamus, quo majorem Dei erga nos benevolentiam nobis conciliemus, et perpurgatis animis, ita demum sempiterna bona consequi possimus. TIT. V, — De iis qui in afflictione, et curis, et B TITA. E' — Περὶ θλιδοµένων, xal φροντιζόντων, ma&rore versantur. Job iu, 20, 24. — « Quare lux data est iis qui in amaritudine sunt, et vita animabus qui in iristitiis versantur ; qui desiderant mortem, nec obtinent. Mors enim viro est requies. » Job vii, 13-15. — « Terres me per somnia, et in visionibus horrore me percellis. Si dormiero, dico, Quando erit dies ? Si surrexero, rursus dico, Quando erit vespera? Plenus autem sum doloribus. » Job xvii, 44-44. — « Dies mei transierunt in fremitu. Mortem vocavi ut pater meus esset. » Job xix, 12. — « Unanimiter venerunt tenta- tiones super me. » Ibid. — « Desertus sum ab omnibus : perii, et C sine domo factus sum. » Job 1x, 18. — « Nunc derident me novissimi. Nunc me commonefaciunt in parte, quos dignos non esse censebam canibus gregum meorum.» 5838 Job xix, 3, 14, — « Fratres mei reces- serunt a me. Alienos magis quam me noverunt. Amici mei immisericordes exstiterunt. Famulum meum vocavi, et non obedivit mihi. Os autem meum rogabat, et supplicabam uxorem meam. Miseremini mei, o amici, Nam manus Domini est qu: tetigit me.» Job xxx, 27. — « Venter meus efferbuit, et non silebo. » Psal. vi, 6. — « Laboravi in gemitu meo, lavabo per singulas noctes lectum meum. » Psal. xn, 1. — « Usquequo, Domine, oblivisceris me in finem ? » etc. . Psal. xvii, 4. — « Circumdederunt me dolores mortis, » etc. Psal. xxi, 14. — « Factum est cor meum tan- quam cera liquescens. » Psal. xxiv, 17. — « Tribulationes cordis mei multiplicates sunt, » etc. καὶ λύπις. « Ίνα τί δέδοται τοῖς ἐν πιχρίᾳ φῶς, ζωὴ δὲ ταῖς ἐν ὀδύναις ψυχαῖς ; ol ἱμείρονται θάνατον, xal οὗ τυγχάνουσιν. θάνατος ἀνδρὶ ἄνάπαυσις. » « ᾿ἘκφοθεῖςΊμε ἑνυπνίοις, καὶ iv ὁράμασί µε κα- ταπλήττεις. "Edv χοιμηθῶ, λέγω, Πότε ἡμέρα ; καὶ ἐὰν ἀναστῶ, πάλιν λέγω, Πότε ἑσπέρα ; Πλήρης δὲ γίνομαι ὁδυνῶν. » « Al ἡμέρι µου παρῆλθον iv βρόμφ. θάνατον προσεχαλεσάµην πατέρα µου εἶναι. » « Ὁμοθυμαδὸν ζλθεν τὰ πειρατήρια ἐπ᾽ ἐμέ. » « Κατελείφθην ὑπὸ πάντων, ἀπωλόμην, καὶ ἔξοικος ἐγενόμην. » « Nov κατεγέλασάν µου ἑλάχιστοι. Νῦν νουθετοῦσί µε lv µέρει, οὕς οὐχ ἡγησάμην ἀξίους εἶναι χυνῶν ἐμῶν νομάδων. » « Αδελφοί µου ἀπέστησαν ἀπ᾿ ἐμοῦ. Ἔγνωσαν ἀλλοτρίους fj ἐμέ. Φίλοι δὲ µου ἀνελεήμονες γεγόνα- σιν. θεράποντα µου ἐκάλεσα, καὶ οὐχ ὑπήκουσέ µου. Στόμα µου ἑδέεο, xal lxíttoov τὴν γυναϊκά µου. Ἐλεήσατέ µε, οἱ φίλοι; Χεὶρ γὰρ Κυρίου ἐστὶν 4 ἀψαμένη µου. » « Ἡ χοιλία µου ἐξέζεσεν, καὶ ο σιωπήσοµαι. » « Εκοπίασα ἓν τῷ στεναγμῷ µου, λούσω καθ᾽ txd- [) στην νύχτα τὴν κλίνην µου. » « "Eo πότε, Κύριε, ἐπιλήσῃ µου slc τέλος; » καὶ τὰ λοιπά. « Περιέσχον µε ὠδῖνες θανάτου, » καὶ τὰ λοιπά. « Ἐγενήθη dj χαρδία µου ὡσεὶ κηρὸς τηχόµενος. » « Al θλίψεις τῆς καρδίας µου ἐπληθύνθησαν, » καὶ τὰ λοιπά. ει SACRA PARALLELA. 22 « OÀx ἔστιν ἴασις ἓν τῇ σαρχί µου, » xai τὰ λοιπἁ. ÀA.— Psal. xxxvii, 7. — « Non est sanitas in carne « Ἡ καρδία µου ἐταράχθη, ἑγκατέλιπέν µε ἡ ἰσχύς 9. » "A Ἔθου ἡμᾶς ὄνειδος τοῖς Υείτοσιν ἡμῶν, » καὶ τὰ λοιπά. « Ἐταπκείνωσας ἡμᾶς ἐν τόπῳ xoxip, » xal τὰ λοιπά. α ᾿Εταπεινώθη εἷς χοῦν ἡ (oy? ἡμῶν, » καὶ τὰ λοιπᾶ. « Ἐλυπύθην ἐν τῇ ἀδολεσχίᾳ µου, xal ἑταράχθην,» xai τὰ λοιπά. « Σῶσόν µε, Ó θεὸς, ὅτι εἴσήλθοσαν ὕδατα, » xal τὰ λοιπά. « Επληθύνθησαν ὑπὲρ τὰς τρίχας, » καὶ τὰ λοιπά. « ᾽Απηλλοτριωμένος ἐγενήθην τοῖς ἆδελ- φοῖς, » xal τὰ λοιπά. — « Ἐγενήθη εἷς ὀνειδισμοὺς ἐμοί- καὶ ἐθέμην, » val τὰ λοιπά. « Πτωχὸς καὶ ἀλγῶν slpi ἐγώ΄ d$ σωτηρία σου. » mea, » etc. « Cor meum conturbatum est, dereli- quit me virtus mea. » Psal. xuxi, 13. — « Posuisti nos opprobrium vicinis nostris, » etc. « Humiliasti nos in loco malo, » etc. « Humiliata est in pulvere anima nostra, » etc. Psal. riv, 39. — « Contristatus sum in exercita- tione mea, et turbatus sum, » etc. Psal. Ίχνη, 1. — eSalvum me fac, Deus, quoniam intraverunt, » etc. « Multiplicati sunt super ca- pillos, » etc. « Extraneus factus sum fratribus meis, » etc. — 10. « Factum est in opprobrium mihi, et posui, » etc. « Pauper et dolens sum ego : salus tua, » etc. « Ταχὺ προχαταλαθέτωσαν ἡμᾶς ol, » καὶ τὰ λοιπά. p — Psal. xxvi, 8. — « Cito anticipent nos miseri- « Ἐπλήσθη κακῶν ἡ ψυχή µου, xal ἡ ζωή µου, » καὶ τὰ λοιπά. « Ὠλιγώφβησαν, xal ἑκαχώθησαν ἀπὸ θλίψεως, » καὶ τὰ λοιπά. «᾿Ανδρὸς λυπηροῦ ξηραίνεται ὁστᾶ. » « Δότε µέφην τοῖς iv λύπαις, xal olvoy πίνειν τοῖς iv ὀδόναις, ἵνα ἐπιλάθωνται τῆς πενιας, xal τῶν πό- νων μὴ μνησθῶσιν ἔτι. » e Ὥσπιρ chc ἱματίῳ, καὶ σκώληξ ξόλῳ, οὕτως λόκη ἀνδρὸς βλάπτει καρδίαν. » « Ἐγὼ καθεύδω, xal ἡ καρδία µου ἀγρυπνεῖ. » « Οἷμοι, doy, ὅτι ἐγενόμην ὡς συνάγων καλάμην ἐν ἁμήτῳ, καὶ ὡς ἐπιφυλλίδα ly τρυγητῷ, οὐχ ὑπάρ- χοντος βότρυος τοῦ φαχεῖν τὰ πρωτόγονα. » e Ἐἶπεν Ἰωνᾶς πρὸς αὐτούς' "Αρατέ µε, καὶ ipod- λετε slc τὴν θάλασσαν, xai χοπάσει dj θάλασσα, διότι ἔγνωκα ὅτι B) ἐμὲ ὁ κλύδων οὗτος. » « Ἐδόησα iv θλίψει. » « Δέσποτα Κόριε, Ad6s τὴν ψυχήν µου ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι καλὸν τὸ ἀποθανεῖν µε μᾶλλον f] ζᾷν µε,» « Κύριε, lv θλίψει ἐμνήσθημέν σου, ἐν θλίψει µι.- xo$ ἡ παιδεία σου ἡμῖν. » e Tv κοιλίαν µου ἀλγῶ, xal τὰ ἀϊσθητήρια τῆς καρδίας µου µαιμάσσει µε. ν « Τίς δώσει ἐν xsoa) µου ὕδωρ, xal ὀφθαλμοῖς goo πηγἡν δακρύων ; καὶ χλαύσομαι τὸν λαὸν τοῦτον ἡμέρας καὶ νυκτός. » « Οἴμοι ἐγὼ, μῆτερ, ὡς τίνα µε Écexec, ἄνδρα ὃδι- καζόµενον xai διακρινόµενον ἐν πάσῃ τῇ γῇ; Οὔτε ὠφέλησα, οὔτε ὠφέλησέν µε οὐδεί. 'H ἰσχός µου ἑξέλιπεν i» τοῖς καταρωμµένοις µε. » « Ἐπικατάρατος ἡ ἡμέρα ἐν Jj ἐτέχθην dv αὐτῃ;' ἡ Ἀμέρα 7j ἔτεκέν µε d) µήτηρ µου, μὴ ἔστω ἐπευχτή. Ἵνα τί τοῦτο ἐξήλον ἐκ μήτρας τοῦ βλάέπειν χόπους cordim tue, » etc. Psal. ΙΧΣΣΥΙΙ, 8. — « Repleta est malis anima mea, et vita, » etc. Psal. ovi, 39. — « Pauci facti sunt, et verati sunt a tribulatione, » etc. Prov. xvn, :2. — « Viri tristis exsiccantur 0888. » Prov. xxxi, 6, 7. — « Date siceram iis qui in moerore sunt, et vinum bibere iis qui in dolori- bus: ut obliviscantur paupertatis sus, et labo- rum non recordentur amplius. « Prov. xxv, 20. — « Sicut tinea vestimento, et vermis ligno, ita tristitia viri nocet cordi. « Cant. v, 2. — « Ego dormio, et cor meum vi- gilat. » Mich. vii, 4, 2. — « Ve mihi, anima mea, quia factus sum sicut qui colligit in automno spicam, et ut qui racemum in vindemia, cum non sit botrus ad comedendum primigenia. » Jon. t, 12. — « Dixit Jonas ad eos : Tollite me, et projicite in mare, et quiescet mare: quo- niam cognovi quod propter me sit tempestas ista. » Jon. ir, 2. — « Clamavi in tribulatione. » Jon. 1v, 3. — « Dominator Domine, tolle ani- mam meam & me. Melius est enim mihi mori quam vivere. » Isa. xxvn, 16. memor fui tui : tua nobis. » — « Domine, in tribulatione in tribulatione parva disciplina D Jerem. rv, 19. — « Ventrem meum doleo, et sensus cordis mei provocant me. » Jerem. ix, 1. — « Quis dabit capiti meo aquam, et oculis meis fontem lacrymarum ? et lugebo populum hunc diu noctuque. » 589 Jerem. xv, 10. — « Heu me, mater, quare me genuisti virum rixe et disceptationis reum in omni terra? Non profui, nec profuit mihi quisquam. Fortitudo mea defecit in iis qui maledicunt mihi. » Jerem. xx, 1&. — « Maledicta dies in qua na- tus sum ; dies in qua peperit me mater mea, non sit benedicta. Quare de vulva egressus sum "* 29 E 8. JOANNIS DAMASCENI 24 viderem labores et dolores? et consumpti sunt in Α xai πόνους, καὶ διετέλεσαν ἓν αἱσχόνῃ ai ἡμέραι confusione dies mei ? » Jerem. xxii, 9. — « Contritum est cor meum in me, contremuerunt omnia ossa mea : factus sum sicut vir contritus, et sicut homo vino captus ἃ facie Domini. .» Jerem. L1, 34. « Nabuchodonosor rex Baby- lonis devoravit me ut draco: implevit ventrem suum esca mea. Ejecerunt me labores mei in Babylonem. » Baruch. n, 18. — « Anima quee tristis est, et anima esuriens dabunt gloriam et justitiam, Do- mine. » Baruch. w, 12, 13. — « Nemo gaudeat super me viduam derelictam a multis. Ambulate, filii, μου. » « Συνετρίθη ἡ καρδία µου ἐν ἐμοὶ, ἐσαλεύθη πάντα τὰ ὁστᾶ poo" ἐγενήθην ὡς ἀνὴρ συντετριµµένος, xai ὡς ἄνθρωπος συνεχόµενος. » « Ναθουχοδονόσωρ βασιλεὺς Βαθυλῶνος κατἐφαχὲ µε ὡς δράκων' ἐπλησεν τὴν χοιλίαν αὐτοῦ ἀπὸ τῆς τροφΏς µου. Ἔξωσάν µε ol póygot µου εἰς Βαθυ- λῶνα.» « Ψυχὴ λυπουμένη καὶ ψυχἠ πεινῶσα δώσουσι δό- ξαν καὶ δικαιοσύνην, Κύριε. » « Μηδεὶς ἐπιχαιρέτω µοι τῇ χήρᾳ τῇ καταλειφθείσῃ. ὑπὸ πολλῶν. Βαδίζετε, τέχνα, βαδίζετε' ἐγὼ γὰρ κατ- ambulate : ego enim derelicta sum sola. Exui me p ελείφθην ἔρημος. Ἐξεδυσάμην τὴν στολὴν τῆς εἰρή- stola pacis; indui autem me sacco obsecratio- nis. » Thren. 1, 9, 20, 21. — « Vide, Domine, humi- liationem meam, quoniam magniflcatus est ini- micus. Vide, Domine, quoniam tribulor, et con- turbatus est venter meus, et cor meum subver- sum est in me. Aluit me amaritudine, inebriavit me absynthio. Ejecit calculo dentes meos: ciba- vit me cinere: repulit a pace animam meam. » Eccli.1v, 2. — « Ne provoces ad iracundiam hominem in anxietate sua. Cor iratum ne insu- per turbes. » Eccli. vii, 12. — « Ne irrideas hominem in amaritudine anime ejus. Est enim qui humiliat, et qui exaltat. « Eccli. xi, 29. — e Malitia hore oblivionem facit C deliciarum. » Eccli. xxx, 12, 13. — « Melior est mors quam vita amara, et requies eterna, quam languor perseverans. Tristitiam non des anime tus, et tristitiam longe expelle a te. Multos enim occidit tristitia, et non est utilitas in illa. » Eccli. xxxvin, 19. — « Ex tristitia evenit mors, et tristitia cordis incurvabit virtutem. Ne dederis in tristitia cor tuum, sed repelle eam a te, memor factus novissimorum. » Act. xiv, 21. — « Per multas tribulationes opor- tet nos introire in regnum celorum. » II Cor. vn, 5, 6. — « Cum venissemus in Ma- cedonigm, nullam requiem habuit caro nostra, sed in omnibus tribulationem passi sumus : foris pugna, intus timores. Sed qui consolatur humi- les, consolatus est nos Deus in adventu Titi. » II Cor. n, 1.3. — « Statui hoc ipsum apud me, ne iterum in tristitia venirem ad vos. Si enim ego contristo vos, et quis est qui me lotificet, nisi qui contristatur ex me ? Et hoc ipsum scripsi vobis, ut non, cum venero, tristitiam habeam de quibus oportebat me gaudere. » S. Basil. in Psal. ixi. — Solet Deus ex gra- vissima tribulatione opem illis qui ipsum requi- runt, prestare. Morbo conflictare? »quo animo esto. Quem enim diligit Deus, castigat. (Prov. m, νης, ἐνεδυσάμην δὲ σάκκους τῆς δεήσεως. » « Ἴδε, Κύριος, τὴν ταπεἰνωσίν µου, ὅτι ἐμεγαλύνθη ὁ ἐχθρός. Ἴδε, Κύριος. ὅτι θλίδοµαι, καὶ fj καρδία µου ἐταράχθη, καὶ ἡ καρδία µου ἑστράφη ἐν ἐμοί. ᾿Εχόρ- τασέ µε πιχρίας, ἐμέθυσε χολῖς, ἐξέδαλε ψΨήφῳ ὁδόν- τας µου. Ἐψώμισέ µε σποδόν' ἀπώσατο ἐξ εἱρήνης ψυχήν µου.» « Mi παροξύνης ἄνδρα iv ἀπορίᾳ αὐτοῦ. Καρδίαν παρωργισμένην μὴ προσταράξῃς. » « M3 καταγελάσῃς ἄνθρωπον ἐν πικρἰᾳ ψυχῆς αὖ- τοῦ: ἔστι γὰρ ὁ ταπεινῶν, xal ὁ ἀνυψῶν. » «Κάκωσις ὥρας ἐπιλησμονὶν ποιεῖ τρυφῆς. » « Κρείσσων θάνατος ὑπὲρ Luv πικρὰν, fj ἁῤῥώστημα ἔμμονον. Μὴ δὸς εἷς λόπην τὴν ψυχήν σου, καὶ λύ- πην μακρὰν ἀπόστησον ἀπὸ σοῦ. Πολλοὺς γὰρ ἀπωλε- σεν ἡ λύπη, καὶ οὐκ ὅστιν ὄφελος iv abt. » «᾿Απὸ λύπης ἐκθαίνει θάνατος, καὶ λύπη καρδίας κάμψει ἰσχύν. Mi) δὸς εἷς λύπην τὴν καρδίαν σού, ἀπόστησον αὐτὴν μνησθεὶς τὰ ἔσχατᾳ. » « Διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. » Ἰωλθόντων ἡμῶν ctc Μακεδονίαν, οὐδεμίαν ἔσχη- xtv ἄνεσιν ἡ σὰρξ ἡμῶν, ἆἀλλ᾽ dv παντὶ θλιθόµενοι"- ἔξωθεν µάχαι, ἔσωθεν φόθοι. ᾽Αλλ’ ὁ παρακαλῶν τοὺς ταπεινοὺς, παρεκάλεσεν ἡμᾶς ὁ θεὸς ἐν τῇ παρουσίᾳ Τίτου. » « Ἔκρινα ἐμαυτῷ τοῦτο, τὸ μὴ πάλιν ἐν λύπῃ ἑλ- θεῖν πρὸς ὑμᾶς. El γὰρ ἐγὼ λυπῶ ὑμᾶς, καὶ τίς ὁ εὐφραίνων µε, et μὴ ὁ λυπούμενος ἐξ ἐμοῦ ; Kol ἔγραψα τοῦτο, ἵνα μὴ ἐλθὼν λύπην ἔχω do' ὧν ἔδει , με χαιρειν . » Φίλον θεῷ ἐν τῆς καθ᾽ ὑπερθολὴν θλίψεως χαρίζε- σθαι τοῖς ἐκζητοῦσιν αὐτὴν τὴν βοήθειαν. Νοσεῖς : εὐθύμει. "Ov γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος, παιδεύει. Πτω- χεύεις ; εὐφραίνου, ὅτι Λαζάρου σε τὰ ἀγαθὰ διαδέ- ν. 25 SACRA PARALLRLA. /— 8 ξεται. ᾿Λαιμάζῃ διὰ τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ ; µακάριος €f, A (12). In egestate versaris? gaude: quia te Lazari ὅτι σου ἡ αἰσχύνη εἷς δόξαν ἀγγέλου µεταθληθήσε- ται. Πείσωμεν οὖν ἐἑαυτοὺς, ἀδελφοὶ, ἐν καιρῷ πει- ρασμοῦ μὴ πρὸς ἀνθρωπίνας ἐλπίδας ἀποτρέχειν, καὶ ἑαυτοῖς τὰς βοηθείας θηρᾶσβαι, ἀλλ᾽ ἐν δάχρυσι καὶ στεναγμοῖς, xai φιλοπόνῳ προσευχῇ, xal ἀἆγρυ- Twiq εὐτόνῳ τὰς δεήσεις ποιεῖσθαι. Οὗτος γὰρ λαµ- θάνει βοήθειαν ix θλίψεως, ὁ τῆς ἀνθρωπίνης βοη- θείας ὡς µαταίας καταφρονῶν. — Φέρει παραμυθίαν ὀδυνωμένῳ ἡ κοινωνία« τῶν στεναγμῶν. — Φορτιχὸν τοῖς ὑπὸ λύπης τὴν ψυχλν χεχακωμµένοις ἡ ἐπιτίμη- σις. — "Βστιν ὅτε xal τοῦτο φέρμαχκον ἀγαθὸν εἷς σωτηρίαν, ἡ θλῖψις. — Ποιεῖ καὶ βασιλέας ταπεινοὺς πάθος. bona excipient. Ignominia propter Dei nomen afficeris ? beatus es : ejusmodi quippe ignominiain angelicam gloriam mutabitur. 540 Quapropter hoc nobis ipsis persuadeamus , fratres, tentationis tempore ad spes humanas minime confugere , neque hinc auxilium nobis aucupari, verum cum lacrymis et gemitibus, necnon assidua preca- Lione, intentoque pervigilio orationes fundere. Sic enim auxilium de tribulatione capit, qui hu- manam opem uti vanam aspernatur. — Gemituum societas ei solatium affert, qui in doloribus ver« satur. — Molesta [9 objurgatio est, quorum ani- mus morore profligatus est. — Accidit nonnun- quam, ut et commodum ad salutem pharmacum afflictio sit. — Imperatores quoque humiles reddit calamitas. M3) σφόδρα δἀάκνου τοῖς λυπηροῖς. "Av γὰρ ἦττον B — S. Greg. Naz. in S. Basil. — Molestis rebus ne λυπούµεθα, ἧττόν ἐστι λυπηρά. Ὑπὲὶρ dv πάθωµεν xaxüc , fj ἁμαρτήματα δια- λύομµεν, λαμπροτέρους λαμθάνομεν τοὺς στεφάνους, ἂν μὴ ἁμαρτήματα τοσαῦτα ἔχωμεν. — Ἐὰν γλίχῃ εἰσελθεῖν si; τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, τὴν θλῖψιν ἐπίσπασαι. 'O γὰρ μὴ θλιθόµενος, οὐδαμῶς εἰσελεύ- σεται͵ διότι στενή ἐστιν ἡ πύλη. Ὁ ἐκθλίθων ἰαυτὸν iv τῇ στενῇ, οὗτος εὔδηλον ὅτι τεύξεται τῆς θείας ἐκείνης εὐρυχωρίας, καὶ τῆς ἀνα- παύσεως τῆς ἓν ταῖς ἐπουρανίοις αὐλαῖς. Ὁ δὲ ἐμ- πλατύνων ἑαυτὸν ἐν τῷ παρὀντι βίῳ διὰ σπαταλης, xal µέθης, xai δόξης ἀπανθούσης, οὐκ ἂν εἰσέλθοι σφηνούμενος. — Ἡροσέταξέ σοι ὁ Κύριος, ἵνα ἔπικα- σ λέση αὐτὸν ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως. Διὸ οὐ χρὴ κατοχνεῖν, ἁλλὰ παντὶ μὲν καιρῷ ἐπικαλεῖσθαι θεὸν, μάλιστα δὲ ἐν τοῖς τῶν θλίψεων, ἵνα δείξωµεν τοῖς ἐχθροῖς, ὅτι οὐ κατεπόθηµεν ὑπὸ τῶν περιστάσεων , ἀλλὰ μετὰ πεποιθήσεως πρὸς θεὸν ἀναθλέπομεν. . Πέμπος ἡμῖν ἀγὼν, χατὰ τοῦ πνεύματος τῆς λύ- πης, τοῦ ἐπισκοτοῦντος τὴν duy ἀπὸ πάσης πνευ- µατικῆς θεωρίας, xal χωλύοντος αὐτὴν ἀπὸ πάσης ἁδαθῆς ἐργασίας. 'Όταν γὰρ πονηρὸν τοῦτο πνεῦμα περιδράξηται τῆς ψυχῆς, καὶ ὅλην αὐτὴν σκοτώσῃ, οὐκ εὐχὰς ἐκτελεῖν μετὰ προθυµίας συγχωρεῖ, οὐ τῶν Ἱερατικῶν ἀναγνωσμάτων tQ ὠφελείᾳ ἐχγαρτερεῖν . Πρᾶον xal εὐκατάμιχτον πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς τὸν ἄνθρωπον εἶναι οὐκ ἀνέχεται. Καὶ πρὸς αὐτὴν τοῦ βίου τὴν ἐπαγγελίαν μµῖσος ἐμποιεῖ. Διὰ τοῦτο εἲς σκοκὸς ἡμῖν ἐστιν ἀγωνίσασθαι τὸν πνευματικὸν ἀγῶνα, xai πάσι φυλακῇῃ τηρήσῶμεν τὴν ἑαυτῶν χαρδίαν ἀπὸ τπῦ πνεύματος τῆς λύπης. Ὥσπερ γὰρ eic ἱμάτιον, καὶ σκώληξ ξύλον, οὕτως ἡ λύπη τὴν τοῦ ἀνθρώπου uy κατεσθίει, ἐκχλίνειν πείθουσα πᾶσαν ἀγαθὴν συντυχίαν xal οὐδὲ παρὰ τῶν γνη- σίων φίλων συµθουλίας δέχετθαι συγχωροῦσα, οὐδὲ χρηστὴν ἀπόχριαιν καὶ εἰρηνικὴν ἐπιτρέπουσα µετα- δοῦναι, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν duy» παραλαθοῦσα, πικρίας αὐτὴν καὶ ἀηδίας πληροϊ. Καὶ λοιπὸν ὑποθάλλει τοὺς valde mordearis. Nam quo minus πιῶτογίθ inde conceperimus, hoc quoque minus moleste sunt. S. Chrysost. — Pro iis quibus vexamur incom- modis, vel peccata delemus, vel si tot peccata non habeamus, illustriores coronas accipimus. — Si in regnum coelorum ingredi studes, afíli- ctionem accerse. Nam qui afflictionibus non pre- mitur, non ingredietur : quandoquidem arcta est janua. S. Nili. — Qui seipsum in arcta via premit, hic quoque dubio procul divinam illam latitudi- nem et requiem in coelesti aula consequetur. Qui autem in presenti vita, per delicias, et temulen- tiam, fluzxam ac marcescentem gloriam, seipsum dilatat, haudquaquam , vel si vim faciat, illuc introibit. — Imperavit tibi Deus ut in die tribula- tionis ipsum invoces. Quocirca cunctandum non est hoc facere: verum cum semper alias, tum presertim calamitosis temporibus Dei opem im- plorare oportet: ut hostibus ostendamus nos mi- nime rerum acerbitatibus absorptos esse, verum cum fiducia oculos ad Deum conjectos habere. Cassiani lib. 1x: Vid. t. Il Operum S. Athanasii. Quintum nobis certamen est adversus tristitie spiritum, qui tantas anime tenebras offundit ut spiritualem omnem contemplationem eripiat , eamque ab omni proba actione deterreat. Nam cum malus hic spiritus arreptam animam caligine totam prorsus infecerit, jam nec eam preces cum alacritate fundere, nec sacrarum lectionum utilitati constanter incumbere sinit : non lenem atque societatis communicationisque cum fratri- bus cultorem esse hominem patitur. Imo ita eam afficit, ut ipsam quoque vite promissionem ode- rit. Quare hoc nobis propositum sit, ut spiri- tuale certamen obeamus , et quam diligentis- sime cor nostrum a tristitie spiritu integrum servemus. Ut enim tinea vestimentum, et vermis lignum, sic meror hominis animam corrodit, hoc ipsi persuadens, ut bonos omnes congressus cotusque fugiat, ac nea sinceris quidem amicis concilium capere sinens, nec denique accommo- 8. JOANNIS DAMASCENI 28 | ullum et pacatum responsum dare permit- À ἀνθρώπους ὡς αἰτίους αὐτῇ τῆς ταραχῆς Υενοµένους, -Quin potius ubi animam omnino tenuerit, Ἠντινα λύπην οὕτως ὀσείλομεν ἐκκλίνειν, ὡς τὴν 'rbitate eam et fastidio implet. Tum deinceps µπορνείαν xai φιλαργυρίαν, xal τὸν θυμὸν, καὶ τὰ nobis immittit iu mentem, ut homines tan- λοιπὰ τῶν παθῶν. AUcn δὲ θεραπεύεται διὰ προσευ- m hujusce nobis tristitie auctores fugiamus. —x?«. xai τῆς tlc θεὸν ἐλπίδος, καὶ μελέτης τῶν θείων m quidem tristitiam sic vitare debemus, λογίων. ' ti fornicationem, $41 pecuniarum cupiditatem, iram, et reliquas perturbationes. Atqui hec ione et spe in Deum necnon divinarum Scripturarum meditatione curatur. TIT. VI. — De morte, et infernorum statu. TITA. ζ. — Περὶ, θανάτου, xal τῆς iv τῷ 3δῃ καταστάσεως. b. να, 9. —« Si descenderit homo in infer- ᾳ᾿Κὰν ἄνθρωπος καταθᾷ elc ἄδην, οὐ μὴ ἀνασῇ 1, non ascendet ulira, neque cognoscet eum ῥἔτι, οὐδὲ μὴ ἐπιγνῷ αὐτὸν ὁ τόπος αὐτοῦ. » 1198 locus ejus. » jb. x, 2. — « Terra tenebrosa et calignosa, « Tf, σκοτεινἡ xal ζοφερὰ, γῆ σκότους αἰωνίου, οὗ a tenebrarum eternarum, ubi non est lumen, B oóx ἴστι φέγγος, οὐδὲ ὁρᾷν ζωὴν βροτῶν. » vitam hominum videre licet. » sal. vi, 5. — « Non est in morte qui memor « Οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανφτῳ 6 µνημµονεύων σου, » καὶ tui, » etc. τὰ λοιπά. sal. xxix, 9. — « Quee utilitas in sanguine meo, « T(c ὠφέλεια ἐν τῷ αἵματί µου, ἐν τῷ καταθαίνειν 1 descendo ? » etc. µε; » xai τὰ λοιπά. sal. xxxix, 14. — Nunquid narrabit aliquis in « M3 διηγήσεταί τις dv. τῷ τάφῳ τὸ ἕλεός σου ; » ulcro misericordiam tuam ? » etc. xal τὰ λοιπά. sal. cxv, 18. — « Non mortui laudabunt te, « Οὐκ νεκροὶ alvícousl σε, Κύριε, οὐδὲ πάντες. » nine, neque omnes, » etc. καὶ τὰ λοιπά, ccli. xvn, 26. — « Altissimum quis laudabit « "Ydiaxov. τίς αἰνέσει ἐν $55; ἀπὸ νεχροῦ ὡς nferno? a mortuo quasi nihil sit perit con- μηδὲ ὄντος ἀπόλλυται ἐξομολόγησις. 4o. » ccli. xia, 1-&. — «Non estin inferno accusa- « Oóx ἔστιν dv. τῷ ἃδῃ ἑλεγμὸς ζωῆς. Ὦ θάνατε, vite. 0 mors, quam amara est memoria tua dc πικρόν σου τὸ μνημόσυνόν ἐστιν ἀνθρώπῳ elpn- nini habenti pacem in substantiis suis ; viro (» νεύοντι ἐν τοῖς ὑπάρχουσιν αὐτῷ, ἀνδρὶ ἀπερισπά- eto, et cujus vie prospere sunt in omnibus, στῳ, xal εὐοδουμένῳ dv máciv, καὶ ἔτι ἰσχύοντι ἐπι- adhuc valenti accipere cibum { O mors, quam δέξασθαι τροφήν |. Ὦ θάνατε, χαλόν σου τὸ xpipá um est judicium tuum homini indigenti, et ἐστιν ἀνθρώπῳ ἐπιδεομένῳ καὶ ἑλασσουμένῳ ἰσχύεῖ, minoratur viribus, defecto state, et cui de ἐσχάτῳ γήρᾳ, xal περισπωμένῳ περὶ πάντων καὶ nibus cura est, et incredibili, et qui perdidit ἀπειθοῦντι, καὶ ἀπολωλεχότι ὑπομονήν. » ientiam ! » ρου. Xxvil, 20. — « Infernus et perditio non «Άδης xal ἀπώλεια οὖκ ἐμπίπλανται. ». »lentur. » . Basil. hom. Quod Deus non sit auct. mal. — — Tà iv δρ καχκὰ οὐχὶ θεὸν ἔχει τὸν αἴτιον, ἀλλ᾽ a que in inferno sunt, Deum auctorem non ἡμᾶς αὗτούς, ent. . Chrysost. — Infernus commune hospitium "Abnc κοινὸν wavboyeióv doct, θρήνων ἐἑργαστή- et luctuum officina. piov. . VII. — De mortuis : et quod eorum causa non TITA. Z', --- Περὶ 9avóvcuv: καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἐπὶ sit lugendum. D τῷ προαπελθόντι πενθεῖν. evit. xix, 28. — « Super mortuo non incident « Ἐπὶ vexpip τὰς σάρχας αὐτῶν οὗ κατατεμοῦ- nes suas. » etw. » I Reg. 1, 26, 27. — « Doleo super te, frater «Αλγῶ ἐπὶ ci, ἀδελφὲ Ἰωνάθαν ὡραιώθης pot athan. Speciosus mihi fuisti valde. Mirabilis σφόδρα. Ἐθαυμαστώθη ἡ ἀγάπησις σου iot ὑπὲρ ia est dilectio tua, super dilectionem mulie- ἀγάπησιν γυναικῶν. » a. » [ Reg. xi, 20.39. — Surrexit David de terra, « Ανέστη Δαθὶδ ix τῆς γῆς, xal ἑλούσατο, καὶ otus unctusque est: cumque mutasset vestes Ἅἡἠλείψατο, καὶ ἥλαξεν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, xal. εἰσῆλθεν s ingressus est domum Dei, et adoravit eum. sic τὸν οἶκον τοῦ θεοῦ, καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ. Καὶ petivit panem ut ederet, et apposuerunt ei ἄτησεν ἄρτον φαγεῖν, καὶ παρέθηκαν αὐτῷ ἄρτον. iem, et comedit. Et dixerunt pueri ejus ad καὶ ἔφαγεν. Καὶ εἴπαν οἱ παῖδες αὐτοῦ πρὸς αὗτόν' α: Quid est verbum hoc quod fecisti ? Adhuc — T( τὸ ῥῆμα τοῦτο ὃ ἐποίησας ; ἔτι ζῶντος τοῦ παιδα- ste infante jejunabas, et flebas, et vigilias µῥρίου ἑνήστευες, x«i ἔκλαιες, xal ἠγρόπνεις ' καὶ 29 SACRA PARALLELA. 90 ἠνίκα ἀπέθανεν, ἀνίστης, xal ἔφαγες ἄρτον καὶ mi- A agebas. Nuno autem, ex quo mortuus est, sur- πωχας. Καὶ εἶπε Δαθίδ. Ἐν τῷ τὸ παιδάριον ἔτι (iv ἐνήστευσα, καὶ ἔχλαυσα, ὅτι εἶπα, Τίς οἴδεν «t ἐλεή- σει µε Κύριος, xai ζήαεται τὸ παιδάριον; Καὶ νῦν τέθνηκεν, ἵνα τί τοῦτο ἐγὼ νηστεύσω ; μὴ δυνήσοµαι ἐπιστρίψαι αὐτὸν ἔτι ; ᾿γὼ πορεύσοµαι πρὸς αὐτὸν, xal αὐτὸς οὐκ ἀναστρέψει πρός µε. » « Συνετέλεσαν iv ἀγαθοῖς τὸν βίον αὐτῶν, iv δὲ ἀναπαύσει ἆδου ἑκοιμήθησαν. » e'Exsi ἀναπαύσονται xatáxomot τῷ σώματι, ὁμο- θυμαδὸ, οἱ αἰώνιοι οὐχ ἤχουσαν φωνὴν φορολόγου. Μικρὸς καὶ μέγας ἐχεῖ ἐστιν, καὶ θεράπων δεδοικὼς τὸν χύριον αὐτοῦ. » & 'Exv ἀποθάνι Άνθρωπος, ζήσεται, συντελέσας ἡμξρας βίου αὐτοῦ. » « Ἐλεύσῃ ἐν τάφῳ, ὥσπερ οἵτος ὥριμος χατὰ xat- pov θεριζόµενος. » « θάνατος ἀνδρὶ ἀνάπαυσις. » « Εὐλογία ἀπολλυμένου ἐκ᾽ ἐμὲ ἔλθοι. » « ᾿Αγαθὸν πορευθῆναι slc οἴχον πένθους, ἢ εἲς οἵ- xo» πότου. Καρδία σοφῶν iv οἴκῳ πένθους’ καρδία δι ἀφρόνων ἐν οἵκῳ εὐφροσύνης. » « "Ott ἐπορεύθη ἄνθρωπος elc οἴκον αἰῶνος αὐτοῦ, xal ἐκύχλωσαν ἐν ἀγορᾷ ol χοπτόµενοι. » ο Καθὼς ἐζηλθεν ἀπὸ γαστρὸς μητρὸς αὐτοῦ Ἡγυ- μνὸς, ἀπιστρέψει τοῦ πορευθῆναι ὡς Ίχει, καὶ οὐδὲν λήψεται ἐν µόχθῳφ αὐτοῦ, ἵνα πορευθῇ dv χειρὶ αὖ- τοῦ. » ε "Arati ἡμέρα θανάτου ὑπὶρ ἡμέραν γεννήσεως ο 9 « Τελειωθεὶς ἐν ὀλίγφ ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς. 'Agur) γὰρ ἦν Kuplp d oy?) αὐτοῦ. διὰ τοῦτο ἵσπευδεν ἐκ µέσου πονηρίας. » « M3, ὀστέρει ἀπὸ χλαιόντων, xal μετὰ πενθούν- τών πένβησον. » « M3 ἐπίχαιρε ἐπὶ νεκρῷ' µνήσθητι ὅτι πάντες τελευτῶμεν. » « λουσιχἡ iv πένθει ἄχαιρος διήγησις. ᾿Επὶ vexpip χλαῦσον, ἐξέλιπε γὰρ φῶς. Ηένθος νεχροῦ ἑπτὰ ἡμέ- pae. » « Τέχνον, ἐπὶ vexpip κατάγαγε ὄάκρυα, xal ποίησον rexisti, et comedisti panem. Et ait David : Dum viveret adhuc infans, jejunavi, et flevi, quia dixi : Quis scit si forte misereatur mei Dominus, et vixerit infans ? Et nunc mortuus est, ut quid ego jejunabo ? nunquid eum potero revocare am- plius? Ego vadam magis ad eum : ille vero non revertetur ad me. » Job xxi, 13. — « Consumpserunt in bonis vitam suam : in quiete autem inferni dormierunt. » Job 11, 18. — « Ibi requieverunt fatigati cor- pore: unanimiter eterni non audierunt vocem exactoris. Parvus et magnus ibi sunt, et servus timens dominum suum. » 549? Job xiv, 14. — « Si mortuus fuerit homo, B vivet consummans dies vite sue. » Job v, 26. — « Ingredieris in sepulcrum, sicut triticum maturum quod suo tempore metitur. » Job xvn, 16. — « Mors viro requies. » Job xxix, 13. — « Benedictio pereuntis super me veniat. » Eccli. vn, 2. — « Melius est ire in domum lu- ctus, quam in domum convivii. Cor sapientum in domo luctus : cor autem stultorum in domo leetitieo. » Eccli. xit, 5. — « Quoniam profectus est. homo in domum seculi sui, et circumdederunt in foro plangentes. » Eccle. v, 15. — « Sicut egressus est nudus de utero matris sue, sic revertetur ut eat sicut ve- nit : et nihil auferet in labore suo, ut proflcisca- tur in manu sua. » Eccle. vii, 4. — « Melior est dies mortis ejus, quam dies nativitatis. » Sap. 1v, 13. — « Consummatus in brevi exple- vit tempora multa. Placita enim erat Domino anima illius. Idcirco properavit educere illum de medio iniquitatis. » Eccli. vii, 32. — « Ne desis plorantibus, et cum lugentibus luge. » Eccli. n1,7. — « Noli letari super mortuo: memineris quod omnes morimur. » Eccli. xi, 6. — « Musica in luctu importuna narratio. Super mortuum plora : defecit enim lux. Luctus mortui septem dies. » Eccli. xxxvi, 14, 15. — ο Fili, in mortuum *à πένθος κατὰ τὴν τάξιν αὐτοῦ ἡμέραν µίαν, καὶ D produc lacrymas, et fac planctum secundum me- δόο χάριν διαθολῆς' καὶ παραχλήθητι λύπης ἕνεχα. Γνῶθι γὰρ ὅτι οὐκ ἔστιν ἐπάνοδος. Καὶ τοῦτον γὰρ οὐκ ὠφελήσεις, xal σεαυτὸν κακώσεις. ᾽Απὸ γὰρ λύπῆς ἐχθαίνει θάνατος. » « Ἐν τῷ ἀποθανεῖν ἂνθρωπον, χληρονοµήσει ἑρ- πετὰ, xal θηρία, καὶ σχώληκας, » Οὔτε γυναιξῖν, οὔτε ἀνδράσιν ἐπιτέτραπται τὸ φιλοπενθὶς xal φιλόδαχρυ, ἀἁλλ' ὅσον ἐπιστυγνάσαι τοῖς λυπτροῖς, καὶ μικρόν τι δάχρυον ἀπαστάξαι, xal τοῦτο ἡσυχῆ, μηδὲ ἀναθρασσόμενον, μηδὲ ὁλολύζον- τα, μηδὲ χαταῤῥηγνύντα χιτῶνα, Ἡ Χόνιν καταχεό- ritum ejus uno die, et duobus propter detractio- nem : et consolare propter tristitiam. Noveris enim quod non est regressus. Neque enim illi pro- deris, et teipsum pessimabis. A tristitia enim fe- stinat mors. » Eccli, x, 44. — « Cum morietur homo, heredi- tabit serpentes, et bestias, et vermes. » S. Basil. hom. grat. actio. — Nec mulieribus, nec viris permissum, est luctui et lacrymis impen- sius indulgere ; verum hactenus duntaxat, ut ex rebus tristibus et molestis nonnihil mestitie con- trahant, et paululum quiddam illacryment, ide"^ μμ... 91 8. JOANNIS DAMASCENI | 32 tacite, ao non clamando, nec ejulando, nec ve- Α µενον, μηδὲ ἄλλο τι τῶν τοιούτων ἀσχημόνως ἔπιτη- stem lacerando, aut pulvere se aspergendo, aut quidquam aliud ejusmodi preferendo, qus tur- piter affectantur ab iis qui rerum humanarum imperiti sunt. Ignavi siquidem animi est, quippe nihil ex spe divina nervorum collegerit, adversis rebus immodice frangi et consternari. Ut enim vermes in mollioribus potissimum arboribus ge- nerantur : sic etiam merores in tenerioribus ho- minum ingeniis ac moribus producuntur. S. Chrysost. — Neigitur in mortuum illum, qui clausit oculos, et vocis expers jacet, intueare: sed resurgentem illum prospice, immortalisque et tremenda glorie compotem cerne. At familiari- tatem viteque consuetudinem requiris, eoque nomine luges, ingemiscis et ploras ? Et quid af- ferre possis, quin hoc absone facias? Etenim si filiam matrimonio cuipiam junxeris, tum deinde ille ea accepta ín longinquam regionem abeat, illicque perpetua prosperitate fruatur, nihil tibi grave ex bujusmodi peregrinatione accidisse cen- ses, et prosperitatis fama morrorem solaris. Hic autem, cum 5423 non amicus, non cognatus, verum Dominus ipsemet eum acceperit, equumne est nos angi et lamentari? Quiautem fieri possit, inquies, ut a fletu et lamentis is qui homo sit, abstinere queat ? Ego vero hoc non dico : sed mororis vehementiam exscindo. Maorere enim nature est: at immodico merore conflci, insa- num est, ac diabolice operationis, muliebrisque animi. Dole sane, lacrymas funde: verum ne iniquiore atque impotentiore animo sis, nec eam ob rem stomacheris. Gratias illi age qui accepit, ut eum ornes qui hinc excessit, ac funus ejus preclare celebres. Nam si segre atque infenso animo ipsius mortem feras, tum ipsum contume- lia afficis, tum eum qui recepit ad iracundiam excitas, tibique ipsi detrimentum affers. Sin au- tem grates agis, simul et ipsum exornas, illum- que a quo assumptus fuit, honoras, ac de teipso bene mereris. Lacryma, uti Dominus tuus Lazari causa lacrymas fudit, modum nobis et terminos mororis constituens, quos excedere minime con- veniat. Ad hunc quippe modum Paulus quoque dixit : De dormientibus autem nolumus vos igno- rare, fratres, ut non contristemini, sicut. et ceteri qui spem non habent (11 Thess. ww, 12). Mosstus esto ; at non ut ethnicus, cui de vita sua nulla omnino spes est, quique futuram resurrectionem haudquaquam intuetur. Credatis velim mihi, cha- rissimi : pudet me profecto, cum per pla- teas transeo, et muliercularum immodestarum choros audio, avulsas comas, genas laceratas, incisa brachia. Quid igitur adversum nos genti- les dicturi sunt ? Quid ? Annon hi sunt qui de re- surrectione sapienter disserunt, at in rebus ipsis δευοµένων παρὰ τῶν ἀπαιδεύτως ἑχόντων πρὸς τὰ ἀνθρώπινα. ᾿Λνάνδρου γὰρ φυχῆς, xai οὐδένα τόνον ἐκ τῆς ἐπὶ θεὸν ἐλπίδος ἐχούσης, «5 σφοδρῶς κατα- πίπτειν, xal ὑποῤῥήγνυσθαι τοῖς λυπηροῖς. "Ὥσπερ οἳ σχώληκες ἐν τοῖς ἁπαλωτέροις τῶν ξύλων ἐἑκτί- Χτονται μάλιστα, οὕτως αἱ λύπαι ἐν τοῖς µαλακωτί- pote ἦθεσι τῶν ἀνθρώπων ἐμφυτεύονται. M?, τοίνυν ἀπίδῃς εἰς ἐχεῖνον τὸν νεκρὸν, τὸν µε- µυχότα τοὺς ὀφθαλμοὺς, καὶ ἄφωνον χείµενον, ἀλλὰ τὸν ἀνιστάμενον ἀπόθλεπε, καὶ ἀπολαμθάνοντα δόξαν ἀκήρατον καὶ φρικώδη. ᾽Αλλὰ συνήθειαν καὶ ὁμι- λίαν ζητεῖς, xal διὰ τοῦτο ὁδύρῃ, xal χλαίεις, xai B θρηνεῖς ; Καὶ πῶς οὐκ ἄτοπον εἴη τοῦτο: El γὰρ C νυµφίῳ δέδωχας τὸ θυγάτριόν σου, εἶτα λαθὼν αὐτὸ 6 νυµφίος εἲς μαχκρὰν ἀπεδήμησε χώραν, xal καλῶς πράττων διατελοίη, οὐδὲν ἡΥγῇ δεινὸν τὸ γεγενημένον ἐπὶ (τῷ] παραμυθῆσαι τὴν ἀθυμίαν. Ἐνταῦθα δὲ οὐκ ἀνθοώπου, οὗ φίλου, οὐ συγγενοῦς λαθόντος αὐτὸ, ἀλλ᾽ αὐτοῦ τοῦ Δεσπότου, ἀλγεῖν xal ὀδύρεσθαι ὀφειλομεν, Καὶ πῶς δυνατὸν, φησὶ, μὴ κλαίει xal ὀδύρεσθαι ἂνθρωπον ὄντα ; Οὔτε ἐγὼ τοῦτο λέγω, ἀλλὰ τὴν ἐπί- τασιν τῆς ἀθυμίας ἀναιρῶ. Τὸ piv γὰρ ἀθυμεῖν τῆς φύσεώς ἐστι, τὸ δὲ πέρα τοῦ μέτρου, μανίας καὶ διαθολικῆς ἐστιν ἑνεργείας, καὶ γυναικώδους φυχῆς. Άλγησον, δάχρυσον, ἀλλὰ μὴ ἀποδυσπετήσῃς, μὴ δυσχεράνῃς, μλ ἀγαναχτήσῃς. Εὐχαρίστησον τῷ λα- θόντι, ἵνα χοσµήστις τὸν ἀπελθόντα, καὶ λαμπρὰ aó- τῷ ποιήσῃς τὰ ἑντάφια. Βὰν γὰρ δυσχεράνῃς fj ἀγανακτήσῃς, κἀχεῖνον καθύθρισας, xal τὸν λαθόντα παρώξυνας, xal σεαυτὸν διέθλαψας. 'Eàv δὲ cóyapi- στήσῃς, κἀχεῖνον ἑκόσμησας, καὶ τὸν λαθόντα ἑδόξα- σας, καὶ σεαυτὸν ὠφέλησας. Δάκρυσον ὡς ὁ Δεσπό- της so) ἐδάκρυσε τὸν Λάζαρον, µέτρα τιθεὶς ἡμῖν, καὶ σταθμοὺς, καὶ ὅρους τῆς ἀθυμίας, οὕς ὑπερδαί- νειν οὐ δεῖ. Οὕτω καὶ Παῦλος εἶπεν Περὶ δὲ τῶν κεχοιμηµένων, ἀδελφοὶ, οὗ θέλοµεν ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἵνα μὴ λυπῆσθε, ὡς καὶ οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες ἑλ- πίδχ. Λυποῦ, ἀλλὰ μὴ ὡς Ἕλλην ὁ ἀπογινώσχων τῆς ἑαυτοῦ ζωῆς, ὁ μὴ βλέπων εἲς τὴν μέλλουσαν ἀνάστασιν. [1ιστεύσατὲ µοι, ἀγαπητοὶ, ὃτι αἰσχύνο- μαι διερχόμενος διὰ τῆς πλατείας, xal ἀκούων yo- ροὺς γυναικῶν ἀσχημονουσῶν, τρίχας τιλλομµένας, παρειὰς σπαραττοµένας, βραχίονας κατατεμνομέ- νους. Τί οὖν ἐροῦσιν ot Ἕλληνες καθ) ἡμῶν ; Τί οὖν; Οὐκ οὗτοί εἶσιν οἱ περὶ ἀναστάσεως φιλοσοφοῦντες, καὶ ἐν τοῖς ἔργοις τὰ τῶν ἀπεγνωσμένων ἐἑργαζόμε- vor ; E! γὰρ ἐθάῤῥουν οὗτοι ὅτι ἀληθῶς ἀνάστασις νεκρῶν ἐστιν, οὐκ ἄν οὕτως ἐθρήνουν, Tivoc ἕνεκεν οὕτως δακρύεις, εἶπέ µοι, τὸν ἀπελθόντα ; Ιονηρὸς ἦν ; Οὐκοῦν διὰ τοῦτο ὀφείλεις εὐχαριστεῖν, (4) ὃτι τάχιον ἡρπάγη, πρὶν fj ἀλλαγῇῃ αὐτῷ τὰ τῆς χρηστό- τητος, καὶ προσελάθετο αὐτὸν ὁ θεὸς εἷς χωρίον, ἔνθα μετὰ ἀσφαλείας λοιπὸν διάχει, καὶ μεταθολὴν NOT.E. (1) Hic aliqua desunt que sic fere restituas : ὅτι ἡ πονηρία αὐτοῦ συνανελήφθη. ᾽Αλλὰ χρηστὸς fjv οὐ- χοῦν διὰ τοῦτο ὀφείλεις εὐχαριστεῖν. $3 SACRA PARALLRLA. 84 οὐκ ἔστιν ὑποπτεῦσαι οὐχέτι. ᾽Αλλὰ νέος ἦν ; Καὶ διὰ A ea faciunt, que deplorate salutis hominibus con- τοῦτο εὐχαρίστησον τῷ λαθόντι αὐτὸν, ἅτι τάχιω — sentanea sunt ? Nam si hoc ipsis persuasum esset, πρὸς τὴν ἄνω πολιτείαν αὐτὸν ἐκάλεσεν, ᾽Αλλὰ Ὑέρων — mortuos vere ad vitam redituros esse, haudqua- iv; Καὶ διὰ τοῦτο πλείονα δόξασον τὸν λαθόντα αὐ- — quam ad hunc modum lugerent. Quid tandem τὸν, xai εὐχαρίστησον πἀλιν. Αἰσχυνθῶμεν τὸ σχῆμα est, queso, quamobrem illum qui vitam morte τῆς bxepopac. Διὰ τοῦτο εὐχαὶ, xal ψαλμοὶ, καὶ $ofo-— commutavit usque adeo plores ? Num malus erat ? λογία θεῷ, ἵνα μὴ κλαίῃς xal θρηνῇς, ἀλλὰ μᾶλλον — Ergo hac de causa gratias habere debes, quia ἵνα εὐχαριστῆς τῷ λαθόντι αὐτὸν Oeip. "Ov γαρ τρό- — ejus improbitas compressa est. At probis moribus πον τοὺς ἐπ᾽ ἀρχὴν χαλουµένους μετὰ πολλῆς προ- erat. Atqui hoc quoque nomine te ampliores Deo πίµπουσιν ἅπαντες τῆς τιμῆς, οὕτω xal τοῦτο μετὰ — gratias agere convenit, quod celerius ante sit ra- πολλῆς τῆς τιμῆς, ὡς ἐπὶ μείζονα κληθέντα ἀξίαν, ptus, quam a probitate descisceret, illumque καὶ τιμὴν, καὶ πολιτείαν. ᾽Ανᾶπαυσίς ἐστιν ὁ θάνα- — Deus assumpserit, ubi deinceps secure victurus τος, ἱδρώτων xui φροντίδων βιωτικῶν ἁπαλλαγή. — sit, nec jam ulla mutationis suspicio subitura. Mi δυσχεράνῆς, μὴ ἀποδυσπετήσῃς, ἀλλ᾽ εὐχαρίστει — Sed juvenis erat. Et idcirco etiam gratias ei qui τῷ θε. accepit habeto, quod eum ad supernam rempubli- cam acciverit. At senex erat. Eam quoque ob causam illum qui ipsum accepit, uberius lauda, rursumque gratus esto. Pudorem nobis ipsa funeris species incutiat. Ob id vota, et psalmi, et Dei laudes celebrantur, ut ne plores nec lamenteris, verum potius Deo, qui illum accepit, gra- tum animum exhibeas. Velut enim eos qui ad imperium et principatum nascuntur, honoriflce omnes prosequuntur: eodem modo hunc quoque magno cum honore comitatur, tanquam ad ma- jyrem honorem, dignitatemque , et reipublice administrationem vocatum . Requies mors est, aique ab hujusce vite sudoribus et curis liberatio. Ne igitur stomacheris, et egre feras, sed Deo gralias age. A:à τί οὐχὶ θνητὰ φρονεῖν περὶ τοῦ θνητοῦ προ- Β S. Basil. Hom. mart. Jul. — Cur non ita te as- Ἠθίσθης, ἆλλ᾽ ἀπροσδόχητον τοῦ παιδὸς τὸν θάνατον — suefecisti, ut mortalia de mortali sentires, verum προσὲδέξω ; Ὅτε cot πρῶτον προσηγγέλθη τοῦ υἱοῦ ἡ — commisisti , ut tibi nec opinianti $44 filii mors Ἰέννησις εἴ τις σε ἤρετο, ποταπόν ἐστι τὸ τεχθέν' «l.— accideret? Cum tibi primum filii ortus nuntiatus ποτε ἂν ἀπέκρινες ; ρα ἄλλο τι ἂν εἶπες, Jj ὅτι ἄν- est, si quis ex te sciscitatus essel quid partu θρωπκός ἐστι τὸ Ἠεννηθέν ; EL δὲ ἄνθρωπος, καὶ θνη- — editum sit, quid tandem respondisses ? an aliud τός, Οὐχ ὁρᾷς ἥλιον ἀνατέλλοντα, xal πάλιν δυόµε — quidpiam dixisses, nisi , Homo est id quod na- yov ; σελήνην αὔξουσαν, sica φθίνουσαν ; οὐ τὴν γῆν — tum est ? Si autem homo, mortalis ergo est. ΑΠ- θάλλουσαν, εἶτα ξηραινομένην ; Τί tà» περὶ ἡμᾶς non solem exorientem vides, ac rursus occiden- ἕστηκεν ; τί ἀχίνητον ἔχει τὴν φύσιν καὶ ἁμετάπτω- — tem ? augescentem lunam, ac deinde descrescen- τον; ᾿Δνάθλεφον εἲς τὸν οὐρανὸν, καὶ ἴδε τὴν γῆν tem ? annon terram virentem, et posthac arescen- οὐδὲ τάῦτα διαιωνίζει. 'O γὰρ οὐρανὸς καὶ ἡ yf, παρ- — tem ? Quidam eorum qus circa nos sunt, fixum ελεύσεται, φησὶν, οἱ ἄστέρες ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσοῦν- κο stabile est ?- quid ejus nature est, ut nec mo- ται, b λιος σχοτισθήσεται, ἡ σελήνη οὗ δώσει τ — veri, nec mutari queat? Suspice colum, et ter- φίγχος αὐτῆς. Tl οὖν θαυμαστὸν, εἰ καὶ ἡμεῖς µέρος — ram intuere: ne hec quidem sempiterna sunt. ὄντες τοῦ χόσµου ἀπολαύομεν τῶς ix τοῦ κόσμου ; G Colum enim, inquit Christus, et terra trans- ibunt : stelle cadent de colo. Sol obtenebrabitur, et luna non dabit lumen suum (Matth. xxiv, 29.) Quid igitur mirum, si nos quoque qui pars mundi sumus, rerum mundanarum sorte frui- mur ? Ἔθους γὰρ χωρισμὸς καὶ col; ἀλόγοις ἐστὶ δυσφο- Ibid. — Consuetudinis disjunctio brutis etiam ρώτατος. Καὶ τότε εἶδον ἐγὼ βοῦν ἐπὶ φάτνης Óa- — perpessu difflcillima est. Nam et bovem aliquando xpóovra τοῦ συννόµου αὐτοῦ xal ὁμοζύγου τελευτή- — vidi in presepio lacrymas edentem, cum is mor- σαντος, καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ἁλόγων σφοδρῶς τῆς cuv- tuus esset quocum pabulari et jugum trahere Ἠθείας ἔστιν ἴδεῖν ἀντεχόμενα. Σὺ δὲ οὐχ οὕτως ἔμα- — solebat. Atque etiam reliquas animantes rationis θες, οὐδὲ ἐδιδάχθης, ᾽Αλλ᾽ ἀρχὴν μὲν φιλίαν λαµθά- — expertes consuetudini arctissime adherentes li- νειν ἐκ μακρᾶς ὁμιλίας καὶ χρονίου ἔθους, οὐδὲν — cet conspicere. At tu non ita eruditus atque in- &xtixóc* ὀδύρεσθαι δὲ χωρισμὸν διὰ τὴν ἐπὶ πλεῖστον — stitutus es: verum ut amicitie initium ex longa Au: γενομένην διατριθὴν, παντελῶς ἄλογον. Olow, familiaritate et diuturna consuetudine accipere γυνὴ συνεκληρώθη σοι xatà τὴν κοινὠνίαν τοῦ βίου, — haudquaquam ahsurdum est ; ita ob diuturnum πᾶσαν ἡδονὴν σοι κατὰ τὸν βίον παρεχομένη, εὖθυ- ^ usum disjunctionem postea lamentis prosequi, µίας δη μιεουργὸς , θυμηδίων πρόξενυς, τὰ χρηστὰ — a ΓΔΙΙΟΠΘ prorsus alienum fuerit. Exempli gratia: σοναυξάνουσα, iv ταῖς λοιπαῖς τὸ πλεῖστον µέρος τῶν [) uxor tibi vite socia obtigit, omnem tibi dum ἀνιαρῶν ἀφαιρουμένη . Αὕτη δὲ ἐξαίφνης ἄναρπα- — viveret voluptatem praebens : hilaritatis artifex σθεῖσα οἴχεται. M3) ἁγριαίνῃ τῷ πάθει, μηδ) αὐτόμα- — fuit jucunditatum conciliatrix; res letas una τόν τινα αἴπῃ εἶναι συντυχίαν τὸ Ὑινόμενον, ὡς µη- — tecum auxit, in tristibus maximam molestiarum δενὸς προστάτου τὸν κόσμον οἰκονομοῦντος μηδὲ µῥΡᾶτίθπι ademit. Ipsa porro repente de medio ar- S35 S8. JOANNIS DAMASBCENI 36 ripitur. Ne ob calamitatem hanc in urorem pro- À ἐκπέσῃς τῶν ὅρων τῆς εὐσεθείας. Ἐπειδὴ γὰρ ὅλως rumpas, nec fortuitum quemdam esse casum id quod contigit, dicas ; perinde scilicet ac si nemo sit cujus cura et providentia mundus gubernetur: nec pietatis finibus excidas. Quoniam enim duo in carne una exstitistis, magnopere tibi ignoscen- dum est, qui acerbo animo dissidium et conjun- ctionis divisionem feras ; at minime tamen proinde aut cogitare, aut proloqui aliquid eorum que non decent, conducibile fuerit. Istud enim animadvertas velim, quod qui nos effinxit et ani- mavit Deus, proprium unicuique anime spatium concessit, atque alias aliis exitus metas prescri- psit. Etenim pro arcanis sapientie justitiseque suc rationibus, hunc diutius in carne manere voluit, illum autem corporis vinculis ocius ex- solvi constituit. Quemadmodum ergo qui in vin- cula conjecti sunt, partim diutius in carcere inclusi afflictantur, partim celerius ex ejusmodi srumna eximuntur: sic etiam anime pro digni- tatis cujusque ratione, partim longiore temporis intervallo in hac vita detinentur, partim minore : sapienter nimirum, et profunde, ac prestantius quam humana mens consequi possit, Deo crea- tore nostro res cujusque nostrum gubernante et moderante. An Davidem non audis dicentem : Educ de custodia animam meam ? (Psal cxu, 10.) Annon de sancto viro audivisti, quod soluta ip- sius anima sit? Quid Simeon ? cum Dominum nostrum complecteretur, quam vocem emisit ? nonne hanc, Nunc dimittis servum tuum , Do- ἐγένεσθε οἱ δύο εἰς σάρχα μίαν, πολλὴ συγγνώμη τῷ τὴν διχοτοµίαν xal τὴν τῆς συναφείας διαἰρεσιν μετ) ἀλγημάτων δεχομένφ' οὐ μὴν τούτου ἕνεχεν, fj διανονεῖσθαί τι τῶν οὐ προσηχόντων, fj φθέγγεσθαί σοι λυσιτελές. Ἐννόησον Ὑὰρ ὅτι ὁ πλάσας fuae καὶ φυχώσας θιὸς, ἰδίαν ἔδωκεν ἑκάστῃ doy) τὴν διαγωγἡν, xai ἄλλους ὅρους ἔπηξε τῆς ἐξόδου. Τὸν piv γὰρ ἐπὶ πλεῖον παραμεῖναι τῇ παρουσἰᾳ τῆς σαρχὸς ᾠκονόμησε, τὸν Ob θᾶττον ἀπολυθήναι τῶν δισμῶν τοῦ σώματος διετάξατο, κατὰ τοὺς ἀἁῤῥητους τῆς σοφίας αὐτοῦ καὶ τῆς δικαιοσύνης λόγους, Ὥσπερ οὖν οἱ ἐν ταῖς εἰρχταῖς ἐπιπίπτοντες, οἱ μὲν ἐπὶ πλείονα χρόνον τῇ χακώσει δεσµωτηρίων ῥἕναπο- Χλείονται, οἱ δὲ ταχυτέραν εὑρίσχουσι τῆς χαχοπα- p θείας ἁπαλλαγήν οὕνω xal αἱ ψυχαὶ, αἱ μὲν ἐπὶ πολὺ προσκατέχονται τῇ ζωῇ ταύτῃ, αἱ δὺ ἐπ ἔλαττον κατὰ την ἀναλογίαν τῆς ἀξίας ἑκάστου, σοφῶς xal βαθίως, καὶ ὡς οὐκ ἂν ἐφίχοινο νοῦς ἀνθρώπων, τὰ περὶ ἑσχάτων ἡμῶν τοῦ Κτίσαντος προθλεποµένου. Οὐκ ἀχούεις λέγοντος τοῦ Δαθίδ' ᾿Εξάγαγε ix φυ- λακῆς τὴν ψυχὴν µου; Οὐκ Ίἴκουσας περὶ τοῦ ἁγίου, ὅτι ἀπελύθη αὐτοῦ ἡ φυχή ; Τί δὲ Συμεὼν, ὅτε ἔνηγκαλίσατο τὸν Κύριον ἡμῶν, ποίαν ἀφῖχε ow- νήν ; Οὐχ ὅτι Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, Δέ- crotx ; Τῷ γὰρ ἐπειγομένῳ πρὸς τὴν ἄνω διαγω- γἠν βαρυτέρα πάσης χολάσεως xal δεσµωτηρίου παν- τὸς d, μετὰ τοῦ σώματός ἐστι διατριθή. MÀ). τοίνυν τῇ σεαυτοῦ ἀπολαύσει ἐπιζήτει τὰς περὶ τῶν φυχῶν διατάξεις ἀκολουθεῖν, ἀλλὰ λογίζου περὶ τῶν συν- αφθέντων κατὰ τὸν βίον, εἶτα θανάτῳ διισταµένων, mine ? (Luc. n, 29.) $455 Ei enim qui ad supernam C ὅτι παραπλήσιοί εἶσιν ὁδοιπόροις slav ὁδον πορευο- vitam citato cursu tendit, omni cruciatu et quovis μένοις. carcere acerbior est cum corpore commoratio. Quocirca ne illud quaeras, ut quee de animabus a Deo decernuntur, oblectationi tue obsecundent : verum de his qui tibi in vita conjuncti fuerunt, et posthac morte dirempti sunt, hoc cogites, eos viatoribus qui viam eamdem obeant, similes esse. lbid. Hom. de grat. act. — Nec intempestive mortes, nec ulla alia infortunia, que preter opinio- nem irruant, nos unquam exterrebunt, si pietatis instituti doctrina sumus. Verbi gr., filius mihi ju- venis erat, solus generis mei successor, senecte solatium, generis ornamentum, equalium suorum decus, columen domus, eam etatis partem agens qus suavissima est : hic morte abreptus excessit ; ac terra et cinis factus est, qui paulo ante, cum verbat faceret, jucunde audiebatur, et amonissi- mum paternis oculis spectaculum prebebat. Quid D igitur faciam? Num vestem concerpam ? num humi volutari, queritarique et intolerabili quodam dolore affici, et iis qui adsunt, me ceu puerum aliquem ad verberum ictusexclamentem palpitantemque osten- dere sustinebo? Annon me potius ita comparabo, ut eorum que accidunt necessitatem mecum repu- tans, nemini scilicet mortis legem parcere, sed per omnes eetates eque grassari, et omnia prorsus quee composita sunt, dissolvere, ejusmodi eventu tan- quam inusitato non conturber, nec mentem meam everti sinam, velut inopinata dejectus plaga? hoc jampridem edoctus, me cum mortalis essem, mor- Οὔτε ἀωρίαι θανάτου, οὔτε ἄλλαι τινὲς δυσκληρίαι ἁἀδοχήτως ἐπιοῦσαι ἐκπλήξουσιν ἡμᾶς ποτε, τοὺς παιδευοµένους τῷ λόγῳ τῆς εὐσεθείας. Olov, παῖς μοι ἦν νεανίας, μόνος τοῦ γένους διάδοχος, παρα- μύθιον γήρως, ἐγκαλλώπισμα Ὑένους, ἄνθος τῶν ὁμηλίχων, στήριγμα τὴς olxlac, αὐτὸ τῆς ἡλικίας ἄγων τὸ Χαριέστατον, οὔτος ἀνάρπαστος οἴχεται * καὶ γῆ καὶ χόνις Ὑέγονεν, ὁ πρὸ βραχέος 490 μὲν ἄχουσμα φθεγγόµενος , ἡδιτον δὲ θέαµα ὧν τοῖς τοῦ γεννήσαντος ὀφθαλμοῖς. Τί οὖν ποιήσοµεν ; Καταρῥήξομαι τὴν ἐσθῆτα, καὶ γαταδέξοµαι χυλι- δεῖσθαι χαμαὶ, xal ποτνιὰσθαι, καὶ δυσανασχετεῖν, xal δειχνύιιν ἐμαυτὸν τοῖς παροῦσιν, οἱονεὶ παῖδά τινα ὑπὸ πληγῶν ἐχθοῶντα xai ἀποσπαίροντα ; "H τῷ ἀναγχκαίῳ τῶν Ὑινοµένων προσχὼν , ὅτι ἆπαρ- αἴτητος ὁ τοῦ θανάτου νόμος, διά πάσης ὁμοίως ἡλικίας χωρῶν, xal παντα ἐφεξῆς τὰ σύνθετα δια- λύων, οὐ ξενισθήσομαι τῷ συµθάντι ; οὐχ ἀνατραπή- σοµαι τὸν νοῦν ὡς ὑπὸ πληγὰς ἁπροσδοχήτους χαταβῥαχθείς ; πάλαι προπεπαιδευµένος ὅτι θνητὸς ὢν, θνητὸν εἶχον τὸν παῖδα, καὶ ὅτι οὐδὲν τῶν ἆνθρω- πίνων βέθαιον , οὐδὲ sl; τὸ παντελὲς παραμένειν τοῖς κτησαµένοις πέφυκεν. ᾽Αλλὰ καὶ πύλεις µεγάλαι, 37 | BACRA PARALLELA 38 καὶ ἐπιφανεῖς τῇ τε τῶν χατασκευασµάτων λαμκρό- A talem quoque filium habuisse, nihilque humana- τητι, xal τῇ δυνάµει τῶν ἑνοιχούντων, καὶ τῇ λοιπῇ κατὰ τὴν χώραν xal τὴν ἀγορὰν εὐθηνίᾳ διαπρέπου- σαι ἓν ἐρἐιπίοις νῦν µόνοις τῆς παλαιᾶς σεµνότητος τὰ σύμθολα Φφέρουσι. Καὶ πλοῖον πολλάκις ἐκ θα- λάττης διασωθὲν, xai μυριάχις μὲν ταχυναυτῆσαν, µορίον δὶ φόρτον τοῖς ἐμπορευομένοις διαχοµίσαν, μιᾷ προσθολῇ πνεύματος ἠφανίσθη στρατόπεδα δὲ κπρατήσαντα μάχης πολλάκις τῶν ἑναντίων , περι- τραπείσης αὗτοῖς τῆς εὐημερίας, ἑλενινὸν θέαμα xal διήγημα γἐγονεν. "E0vy δὶ ὅλα xal νῆσοι ἐπὶ µέγα δυνάµεως πρὀελθοῦσαι, xal πολλὰ μὲν κατὰ γῆν, πολλὰ δὲ xarà θάλατταν ἐγείρασαι τρόπαια, πολὺν δὲ πλοῦτον ἐκ λαφύρων ἁθροίσασαι, καὶ χρόνφ Ἀπταναλώθησαν, xai αἰχμάλωτοι γενόµενοι, δουλείας τῆς ἑλωθερίας ἠλλάξαντο. Καὶ ὅλως ὅπερ ἂν εἴπῃς, τῶν µεγίστων καὶ ἀφορήτων κακῶν ἤδη προλαθὼν ὁ βίος ἔχει τὰ ὁποδείγματα. rum rerum firmum ac consistens esse, nec cum dominis suis in perpetuum manere natum esse. Quin et ingentes, et clare civitates, que tum edi- ficiorum splendore, tum incolarum potentia, tum reliqua regionis, fori nundinarumque ubertate et copia ornate erant, nunc in ruinis solis pristine magnificentie signa ferunt. Adhec navis que ϱ8- pius incolumis e mari evasit, et sexcenties citato cursu mare peragravit, innumerasque ncgotiatori- bus merces gestavit, unico venti impetu obruta,et de medio sublata est. Exercitus quoque, qui ss- penumero hostes prelio superaverant, in contra. rium ipsis conversa felicitate,miserandum specta- culum, confabulationumque materia fuerunt. Gen- tes etiam integre, et insule, cum ad magnam potentiam pervenissent, et multa terra marique tropea erexissent, et amplissimas opes ex spoliis hostium collegissent, aut vetustate consumpte sunt, aut captivitate oppresse, cum libertate servitutem commntarunt. Atque, ut omnia complectar, nullum tam magnum, nec tam intolerabile malum dixeris cujns exempla vita humana non habeat. "Ope (1) εἷς τὴν πρὸς θεσσαλονικεῖς ᾿Ἐπιστολὴν πώς Ὑράφει περὶ τῶν κεκοιμηµένων xal οὐκ sine. πιρὶ τῶν ἁποθανόντων * "Iva μὴ λυπῆσθε ὡς xai ei λοιποὶ ol μὴ ἔχοντες ἐλπίδα, Τὸ καταχόπτεσθαι τοίνον ἀπὶ τοῖς ἀπελβοῦσι, τῶν οὐκ ἑχόντων ἑστὶν ἐλαίδα. Wuy3 γὰρ περὶ ἀναστάσεως οὐδὲν ἐπιστα- μένη, ἀλλὰ τὸν θάνανον τοῦτον ἀθάνατον εἶναι νοµί- ζουφα, εἰχότως πιρὶ ἀπολωλεκότων κόπτεται xal θρηνεῖ, xxi ἀφορήτως πενθεῖ. Σὺ Ob ὁ προσδοχῶν ἀνέστασιν, τίνος χάριν ὁδύρῃ; Τῶν μὴ ἑχόντων ἑλ- πίδα ἁστιν τὸ ὀδύρεσθαι. ᾿Ακούσατε τῶν γυναικῶν Kex: φιλόθρηνοι, ὅσαι πρὸς τὰ πάθη ἀφορήτως φίρισθε, ὅτι τὰ τῶν ἐθνικῶν πράττετε. Et δὶ τὸ ἆλ- dS ἐπὶ τοῖς ἀπελθοῦσιν ἐθνικὸν, τὸ χαταχόπτεσθαι καὶ καταξαίνειν τὰς παρειὰς, τίνων dod ἐστιν, εἰπέ got; Tivoc ἕνεχεν θρηνεῖς ; el πιστεύεις ὅτι ἀναστή- ανται, οὐκ ἁκόλωλεν. "Όταν οὖν παῖδα ἀποθάλῃς dv iow dos, οὐδὲν οὐδέπω πρᾶξαι δυνάµενον, τίνος Ivexsv θρηνεῖς; τί ἐπιζητεῖς; ᾿Ελπίδας, φησὶ, χρη- στὲς ἀνέφαινεν, xal προσεδόχων ὅτι µου προστή- estat, Διὰ τοῦτο ζητῶ µου τὸν ἄνδρα, διὰ τοῦτο τὸν viév* χαὶ διὰ τοῦτο χόπτοµαι xal θρηνῶ, οὐκ ἀπι- ετοῦσα τῇ ἀναστάσει, ἀλλ᾽ ἔρημος βοηθείας γενοµένη, καὶ προστάτην ἀπολωλεχυῖα, τὸν σύνοικον, τὸν iv Tg: ποινωνοῦντα, τὸν παρηγοροῦντα' ταῦτα πενθῶ. Ez hom. 6 S. Chrysost. in I ad Thess. — Videsis in Epistola ad Thessalonicenses, quomodo scribat Apostolus: Nolumus vos ignorare de dormientibus (non dixit, de mortuis), ut non contristemini, sicut et ceteri qui spem non habent (I Thess. 1v, 12). Plangere igitur et discruciari ob eos qui e vivis excesserunt, illorum est, qui spem non habeant. Nam animus qui de resurrectione nihil sciat, sed mortem hanc immortalem esse existimet, non ab re tanquam ob perditos angatur lamenteturque, 546 et intolerabili Juctu conficiatur. Tu vero qui resurrectionem exspectas,cur lamentaris ? Lamen- tari eorum est qui spem non habent. Audite, mu- lieres, quecunque ad luctum propenss estis,atque in egritudines animi impotenter proruitis,quoniam gentilium more agitis. Quod si ob eos qui e vita migrarunt, dolere ethnicum est ; age quorumnam, qu&so, est pugnis contundere, et genas laniare? Quid enim est cur lugeas, si eum resurrecturum credas, ac non prorsus interiisse ? Cum ergo prte- matura adhuc etate filium,quique nondum mune- ris quidquam obire valeat, amittis, quorsum luges? quid requiris? Bon: spei, inquis, specimina pre ferebat: huncque mihi presidio fore sperabam. Ob eam causam maritum desidero; hanc ob cau- Ole ὅτι ἀναστήσεται; ἀλλ' οὐ φέρω τὸν μεταξὺ χω- [) sam filium. Atque idcirco in luctu et planctu ver- pspós. Πολὺς τῶν πραγμάτων ὁ ὄχλος ἐπιῤῥεϊ, *üci πρόκειµαι τοῖς βουλομένοις ἀδικεῖν. Ταῦτα vix ἀφίησί µε τὴν χηρείαν φἑρειν πράως. Διὰ ταῦτα πίατοµαι, διὰ ταῦτα θρηνῶ. El ταῦτα πενθεῖς, τί ἑωτέροις ὁμιλεῖς γάµοις; Mi) φίλει τὸν ἂνδρα τοῦ θιοῦ πλέον, xal οὖκ αἰσθήσῃ χηρείας ποτὲ. Διὰ ^l; ἔτι προστάτην ἔχεις τὸν μᾶλλον φιλοῦντα ἀθάνατον. Αὐτὸν τίς σοι ἴδωχεν, di Ὑύναι; obyl αὗτός; σὲ δὲ τίς ἐποίησεν ; οὐχὶ αὐτός; πόσης ταῦτα ὀργῆς τὰ sor, non quod resurrectioni diffidam, sed quod auxilio destituta sim, quod patronum amiserim, quod contubernalem, quod in omnibus rebus so- cium, quod consolatorem. His nominibus in luctu ago. Eum quidem resurrecturum esse, non me fugit : at intermediam disjunctionem ferre nequeo. Ingens negotiorum turba ingruit: quibusvis inju- riam inferre volentibus pateo. Hc sunt que vi- duitatem equo placidoque animo ferre non sinunt. NOTE. (1; Hec strictim Damascenus compegit ex prolixioribus Chysostomi, que Billius ex integro transtu- lit et edidit. 30 8. JOANNIS DAMASCENI 40 His de causis pectus tundo : his de causis lamen- A ῥήματα; Ti τοιοῦτον ἔσχες παρὰ τοῦ ἀνδρός; εἰ γὰρ tor. Si hec tibi luctus est causa, curnam ad secun- das nuptias convolas? Ne maritum magis quam Deum diligas : ac viduitatis molestias nequaquam persentisces.Quid ita? quia immortalem patronum atque antistantem habes qui te impensius amet. Maritum ipsum quis tibi dedit, o mulier? annon ipse ?te vero ipsam quisnam fecit? annon ipse? Quid ? quantam verba hec iram merentur? Quid vero ejusmodi a marito habuisti ? Nam si quid in te contulit beneflcii: at id fecit cum tuis ipse be- neficiis afflceretur. In Deo autem nihil tale dicere queas. Neque enim ullis nostris beneficii provo- catur Deus, ut tot tantisque nos itidem beneflciis augeat: verum cum ipse nulla re indigeat, boni- tate sola ad bene de hominum genere merendum adducitur.Regna tibi pollicitus est,zternam vitam et gloriam: adoptionem concessit, cohseredem. Unigeniti fecit. Tu vero maritum luges? quid tale tibi ille largitus est? Deus solem suum oriri fecit, pluviam prebuit, annuis te cibis alit. O nos ingra- tissimo animo miseros ! Eam ob causam tibi mari- tum rapit, ut ne ipsum requiras: cum contra gra- tias ipsi agere, omniaque in eum conjicere opor- teat. Quid enim a marito consecuta es? partus, dolores ac labores, contumelias, maledicta,objur- gationes, sepe etiam indignationes. Annon hsec sunt que vobis a maritis accidunt? At, inquis, alia quoque peroptima sunt. Quaenam vero illa? magnificis te vestibus ornavit, auro faciem tuam cinxit, venerationem tibi apud omnes conciliavit. Habet quoque rex vestimenta, non vero ejusmodi; imo vestis est auro decora. Si vis, animam potius indue. At, inquis,maritus meus ab hominum con- temptu me vindicabat. Et quid hoc magnum ? vi- duitas certe non te sinit in contemptum dxmoni- bus venire. Tunc famulis tuis imperabas, si tamen mperabas;nunc autem famulorum oco incorporeis copiis, principatibus, $44 et potestatibus, atque adeo ipsi rectori mundi imperas. Quisnam vero relictos filios sit educaturus, anxii animi es? pu- pillorum pater curam ipsorum geret. Quis enim, dic, queso, ipsos tibidedit? Annon Dominum audis in Evangeliis dicentem : Anima pluris est quam es- ca, et corpus plusquam vestimentum (Luc. xu, 22). Viden' quemadmodum a consuetudine, imo ab in- fidelitate luctus nobis oriatur ? At patre vita functo non jam eque clari illustresque filii sunt? Qui vero fleri possit ut, cum Deum patrem habeant, nequaquam clari sint ? Quot tibihomines ostendere liceat, qui cum a viduis sint educati, splendorem tamen consecuti sunt? quot rursus sub patrum tutela educatos, corruptis tamen moribus exstite- runt, et misere perierunt ? Nec vero eos contuea- ris, qui zonis aureis cincti sunt, non qui equis fe- runtur, aut qui in imperatorum aulis collucent, et asseclas habent ac pedagogos. Hec enim for- tasse sunt, que viduis pupillorum suorum causa luctum cient, quando hoc secum reputant: Hio τι καὶ εὐεργέτησεν, ἀλλ᾽ εὐπαθῶν. "Eni δὲ θεοῦ οὐδὲν τοιοῦτον ἂν ἔχοις λέγειν. Οὐ γὰρ εὐπαθῶν παρ᾽ ἡμῶν ὁ θεὸς, οὕτως ἡμᾶς εὐεργετεῖ, ἀλλ᾽ ἀνενδεὴς ὧν, ἐξ ἀγαθότητος µόνης εὐποιεῖ τὸ τῶν ἀνθρώπων Yivoc Βασιλείας σοι ἐπηγγείλατο, ζωὴν ἀθάνατον, δόξαν, υἱοθεσίαν ἔδωχεν , συγχληρονόµον τοῦ ἩΜονογενοῦς ἐποίησεν. Σὺ δὲ τὸν ἄνδρα πενθεῖς ; tl τοιοῦτον ἐχεῖνος ἐχαρίσατο; Τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνένειλεν τὸν ῥετὸν ἔδωκεν: ταῖς ἐτησίοις τροφαῖς τρέφει. Οὐαὶ ἡμῖν ἐκ τῆς πολλῆς ἀχαριστίας. Διὰ τοῦτο λαμθάνει τὸν ἄνδρα, ἵνα αὐτὸν μὴ ζητῆς δἑον εὐχαριστεῖν, δέον πάντα ἐπ᾽ αὐτὸν ἐπιῤῥίπτειν. Τί γάρ ἐστιν ὧν παρὰ τοῦ ἀνδρὸς ἔτυχες; ὠδῖνες, καὶ πόνοι, καὶ ὕθρεις, xai λοιδορίαι, xal ἐπιτιμήσεις πολλάχις xal. ἀγανα- B Χτήσεις. Οὐ ταῦτα παρὰ τῶν ἀνδρῶν ; ᾽ἀλλ᾽ ἔστι, φησὶ, καὶ ἕτερα χρηστά. Ποῖα δὴ ταῦτα; ἐκαλλώπισί σε ἱματίοις πολυτελέσι' χρυσία περιέθηχε τῷ προσ- ὠπῳ' αἰδέσιμον πᾶσιν ἐποίησεν, "Έχει καὶ οὗτος ὁ βασιλεὺς ἱμάτια, οὗ τοιαῦτα" ἱματισμός ἐστιν διά- χρυσον κόσμον ἔχων . Ἐὰν θέλῃς , περίθαλε τὴν ψυχήν. ἸΑλλ” οὐκ ἐποίήσεν εὐκαταφρόνητον ἀνθρώ- ποις ἐκεῖνος. Τ{ τοῦτο µέγα; ἡ μέντοι χηρεία οὐκ ἀφίτσί σε γενέσθαι εὐκαταφρόνητον τοῖς δαίµοσιν . Τότε τῶν οἰκετῶν ἐκράτεις τῶν σῶν, E! ἤε πάντως ἐκράτεις νυνὶ δὲ ἀντὶ τῶν οἰκετῶν, ἀσωμάτων δυνάµεων, τῶν ἀρχῶν, τῶν ἐξουσιῶν, τοῦ κοσμοκρά- τορος. ᾽᾿Αλλὰ τὰ καταλειφθέντα παιδία θρέψαι µερι- μνᾶς ; ὁ πατὶρ τῶν ὀρφανῶν αὐτῶν πβρονοήσεται. Τις αὐτὰ δέδωκεν, εἶπὲ µοι; Οὐκ ἀκούδις τοῦ λέγυν- ( τος ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις, ὅτι Ἱ ψυχἠ πλεῖόν ἐστι τῆς τροφῆς, καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἑνδύματος. ὓρᾶς ὅτι ἀπὺ συνηθείας, ἀλλὰ ἀπιστίας ἡμῖν ὁ θρῆνος γίνεται ; ᾽Αλλ᾽ οὐκ ἔστι λαμπρὰ τὰ παιδία τοῦ πα- τρὸς τετελευτηκότος ; Διὰ τί τὸν Θεὸν ἔχει πατέρα, καὶ οὐκ ἔατι λαμπρά; Πόσους σοι δείξω ὑπὸ χηρῶν ἀνατραφ.ντας xal Ὑενομένους εὐδοχίμους ; πόσους δὲ ὑπὸ πατράσιν ὄντας καὶ διεφθαρµένους xai ἀπο- λωλότας: Mi, πρὸς ἐχείνους ἴδῃς διεζωσµένους τὰς ζώνας τὰς χρυσᾶς, μηδὶ τοὺς ἐφ᾽ ἵππων φερο- µένους, μηδὲ τοὺς ἐν τοῖς βασιλείοις λάμποντας διὰ τοὺς πατέρας, μηδὲ τοὺς ἀχολουθοῦντας ἔχον- τας xal ταιδαγωγούς. Ταῦτα γὰρ Ίσως τὰς χή- θας ἐπὶ τοῖς ὀρφανοῖς Κόπτεσθαι ποιεῖ, ἐννοουμένας, ὅτι Καὶ οὔτος ὁ ἐμὸς παῖς, c γε ὁ πατὴρ αὐτοῦ πε- D ριῆν, τοσαύτης ἂν ἀπήλαυσεν µακαριότητος νῦν δὲ ἐν κατηφείᾳ καὶ ἀτιμίᾳ, καὶ οὐδενὸς λόγου ἄξιός ἐστιν. Μηδὲ ταῦτα ἐννοήσῃς, ὦ Ὑγύναι, ἀλλά ἀναπέ- τασον τοῦ οὐρανοῦ τὰς πύλας' τῷ λογισμῷ κατάµαθε τὰ ἐκεῖ βασίλεια. "δε τὸν ἐκεῖ καθήµενον βασιλέα. Ἔξεστιν, ἐὰν θέ) nc, ἐπὶ τοῖς οὐρανοῖς αὐτὸν στρατεῦ- σαι’ εἰς ἐχείνην κατάλεξαι τήν στρατολογίαν. Οἱ γὸρ ἐκεῖ καταλεγόµενοι οὐκ ἐφ᾽ ἵππων φέρονται, ἀλλ᾽ ἐν νεφέλαις' οὐκ ἐπὶ γῆς βαδίζουσιν, ἀλλ᾽ εἲς τὸν οὐ- ͵ pavóv ἁρπάζονται' οὗ παῖδας ἔχουσι τοὺς προηγου- μένους, ἀλλὰ τοὺς ἀγγέλους αὐτούς" οὐ βασιλεῖ παρεστήκασι θνητῷ, ἀλλὰ ἀθανάτῳ βασιλεῖ τῶν βα- . σιλευόντων οὗ ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν ἴχοντες, ἀλλὰ τὴν δόξαν ἐκείνην τὴν ἄῤῥητον, καὶ 4Η SACRA PARALLELA. de βασιλέων γίνονται λαμπρότεροι,. Ἐν γὰρ τοῖς βασι- A quoque filius meus,si pater ipsius adhuc superstes λείοις ἐκείνοις, οὐ πλοῦτος, οὐκ εὐγένεια, οὐδὲν ἄλλο ἤ ἀρετὴ ζητεῖται. ᾽Απεσχίσθης τοῦ ἀνδρὸς, ἀλλ᾽ ἠνώθης τῷ Χριστῷ. Οὐκ ἔχεις συνόµιλον τὸν ὁμόδου- jov, ἀλλ) ἔχεις τὸν Δεσπότην. Όταν εὔχῃ, οὐχὶ τῷ Ot διαλέγεις : ὅταν ἀναγινώσχεις, ἀχούεις αὐτοῦ σοι διαλεγομένου. Τί δὲ σοι διαλέγεται ; πολλῷ τοῦ ἀνδρὺς προσηνέστερα ῥήματα. 'O μὲν γὰρ ἀνὴρ, x&v πολαχεύῃ, οὐ πολλὴ ἡ τιµή’ ὁμόδουλος γάρ ἐστιν. Ὅταν οὖν ὁ Δεσπότης τὴν δούλην κχολαχεύῃ, τότε πολλὴ ἡ θεραπεία. Mq οὖν ἡμᾶς οὐ θεραπεύει ; "Axougov. Δεῦτε, φησὶ, πρός µε, πάντες οἱ χοπιῶν- τις xai πεφορτισµένοι, χἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. Καὶ πάλιν διὰ τοῦ προφήτου Bog λέγων M3) ἐπιλή- esta: γυνὴ ἑλεῆσαι τὰ ἔγγονα τῆς κοιλίας αὐτῆς ; Εἰ δὲ καὶ ἐπιλάβοιτο γυνὴ, ἀλλ ἐγὼ οὐκ ἐπιλήσο- μαι, λέχει Κύριος. Μόσου ταῦτα φίλτρου τὰ ῥήματα ; Ἐπίστρεφον πρός µε, xal σωθήσῃ. Τί τούτων τῶν ῥη- µάτων fiiov ; ὁρᾷς διάλεξιν θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους. Ὑπόμεινον οὖν, ἵνα τῶν αἰωνίων ἀπολαύσῃς ἀγαθῶν. esset, pari felicitate frueretur : nunc vero in mo- rore et contemptu est, nulloque omnino in pretio habetur. Ne, inquam, hec: cogites, mulier : verum animo et cogitatione celi portas aperi, atque pa- latium illud cognoscere. Regem illic consistentem cerne. Potes, si libet, illum in celis militem scri- bere, atque in illam militiam ascribere. Nam qui illic accensentur, non equis vehuntur, sed nubi- bus : non in terra ambulant, sed in colum rapiun- tur: non pueros habent qui preeant, sed ipsos angelos : non mortali regi astant, sed immortali Regi regum : non zona pellicea cinctos lumbos habent, sed ea gloria que sermonis facultatem excedit ; atque adeo imperatoribus ipsis splendi- diores sunt. Etenim in illa aula, non divitis, non nobilitas, aut aliud quidquam ejusmodi requiritur, sed virtus duntaxat. Avulsa es a viro ? at Christo conjuncta es. Conservum non habes qui tecum famuletur, sed Dominum habes. Cum oras, annon cum Deo colloqueris? Rursus cum legis, hunc te alloquentem audis. Quidnam vero loquitur tibi ? verba certe multo suaviorà quam maritus solebat. Nam etiamsi maritus te blanditiis demulceat, hoc tamen non in magno honore ponendum est : quippe qui conservus tuus sit. Cum ergo Dominus ancilla» blanditur, tum vero ingens ejusmodi obsequium est. Quo igitur modo nos blande non deliniat ? audi. Venite ad me, inquit, omnes qui laboratis, et onerati estis, et ego reficiam vos (Matth. xi, 28). Ac rursus per prophetam in hunc modum clamat: Nunquid oblivisci potest mulier fetus uteri sui? Εί si illa oblita fuerit, ego tamen ποπ obliviscar tui, dicit Dominus (Isa. xuix, 15). Quantam amoris vim hec verba pre se ferunt ? Convertere ad me, et salvus eris. Quid his verbis jucundius ? videsne Dei cum hominibuscolloquium ? Que cum ita sint patientiam presta, ut sempiterna bona conse- quaris. M3 γὰρ ἁδαμάντινος ἦν 'I$6 τὴν καρδίαν ; μὴ γὰρ ix λίθου ἦν πεποιηµένα αὐτῷ τὰ σπλάγχνα ; Ἔπιεσον αὐτῷ δέχα παῖδες iv βραχείφ καιροὺ ῥοπῇ, pug πληγῆ συντριθέντες ἓν τῷ οἴκῳ τῆς θυµηδίας, ἐν χαιρῷ τῆς ἀπολαύσεως ἐπικατασείσαντος αὐτοῖς τοῦ διαθόλου τὸ οἴκημα. Εΐἶδεν τράπεζαν αἵματι μεμιγμένην’ εἶδεν παΐδας, διαφόρως μὲν κατὰ τὸν χρόνον ἀποτεχθέντας, κοιν δὲ ὑπελθόντας τοῦ βίου τὸ τέλος. Οὐκ ᾧμωξεν οὐ κατετίλατο τὴν κόμην' οὐκ ἀφῆκέτινα φωνὴν ἁγενῆ, ἀλλὰ τὴν ἀοίδιμον ἐκεί- γην, καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνυμνουμένην ἓν παῤῥησίᾳ ἑρθέγξατο. 'O Κύριος ἔδωκεν, ὁ θεὸς ἀφείλατο' ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξε, οὕτως καὶ ἐγένετο εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνας. M3 ἀσομπαθὴς ὁ ἂνθρωπος; καὶ πῶς, ὃς γε περὶ lav- τοῦ λέχει, Ἐγὼ ἔκλαυσα ἐπὶ παντὶ ἀδυνάτῳ ; Ἡτιμάσθης ; ἀλλὰ πρὸς τὴν δόξαν τὴν διὰ τῆς ὑπομονῆς ἐν οὐρανοῖς ἀποκειμένην ἀπόθλεψον. Ἐζη- Ejusd. — Nunquid Job adamantino corpore erat nunquid ipsius viscera ex lapide constabant ? Exi- guo temporis momento decem ipsi filii una plaga conciderunt in domo 191118, diabolo edem in eos, cum epulis et oblectationibus vacarent,concutiente. 548 Vidit mensam cruore conspersam : vidit filios dispari quidem tempore in lucem editos, si- mul autem e vita sublatos. Non ingemuit, non co- mam evulsit, non vocem ullam ignavam emisit ; sed praeclaram illam atque omni laude celebratam fidenti animo prolocutus est: Dominus dedit, Do- minus abstulit : sicut Domino placuit, ita factum est; sit nomen Domini benedictum in szcula (Job 1, 21). Num durus quispiam hic homo erat, qui mi- seriis aliorum non moveretur ? Qui tandem istud, cum ipsemet de se dicat : Flebam cum eo qui erat afflictus (Job xxx, 25). Ejusd. — Ignominia affectus es? ad gloriam illam que per patientiam in ccelis recondita est, oculos μιώθης ; ἀλλ᾽ ἐνατέν.σον τῷ πλούτῳ τῷ ἐπουρανίῳ, καὶ D) conjice. Detrimentum passus es ? in celestes divi- τῷ θησαυρῷ ὃν ἀπέθου σεαυτῷ διὰ τῶν ἀγαθῶν πρά- ζεων. ᾿Εξέπεσας τῆς πατρίδος; ἀλλ᾽ ἔχεις πατρίδα τὴν ἐπουράνιὸν Ἱερουσαλήμ. Τέχνον ἀπέθαλες ; à) ἀγγέλους ἔχεις μεθ) ὦν χωρεύσεις περὶ τὸν οὐρανὸν τοῦ θεοῦ, καὶ εὐφρανθήσῃ τὴν αἰώνιον οὐφροσύνην, Οὕτως ἀνατιθεὶς τοῖς παροῦσιν ἀνιαροῖς τὰ προσ- δυχώµενα ἀγαθὰ, φυλάξεις σεαυτῷ τὸ ἄλυπον τῆς ψυχτες καὶ ἁτάραχον, ἐφ᾽ d προσκαλεῖται ἡμᾶς νοµοθεσία τοῦ Αποστόλου. — Μήτε τὰ φαιδρὰ PATROL. Ga. ΧΟΤΙ. tias oculos flge, inque eum thesaurum quem per probas actiones tibi condidisti. Patria pulsus es? at patriam habes celestem Jerusalem. Filium ami- sisti? at angelos habes quibuscum circa Dei thro- num choros agitabis, et eterna voluptate afficie- ris. Ad hunc scilicet modum presentibus molestiis exspectata bona opponens, tranquillum ac moerore vacuum animi statum ipse tibi conservabis, ad quem nempe nos Apostoli lex invitat. — Da ope- B 8. JOANNIS DAMASBCENI M ϱ Αα «λα ram ut nec res secunde nimiam animo tuo lzti- À τῶν ἀνθρώπων περιχαρείας ἀμέτρους ἐμποιείτω σρυ tiam afferant, nec rursus acerbe hilaritatem ipsius meestitia et contractione dejiciant. S. Basil. in mart. Jul. — In lugentium calami- tatibus esse tristem consentaneum est. Etenim ita demum eorum qui dolent, animos tibi conciliabis, si nec in eorum acerbis casibus hilarem animum pre feras,nec alienos dolores susque deque habeas. Non tamen cum iis qui merent, immodico merore affici convenit, nec cum eo qui adversa for- tuna conflictatur exclamare οἱ affligi, aut in aliis rebus eum imitari et sequi, cui dolor tenebrasoffu- dit. Hinc enim calamitatem auxeris potius quam lenieris. Ibid. — Qui jacentem cupit erigere, is eo qui ψυχᾷ, µήτε τὰ λυπηρὰ κατηφείαις, καὶ συστολαῖς τὸ γαῦρον αὐτῆς ταπεινούτω. Ἐπιστυγνάζειν ταῖς συμφοραῖς τῶν πενθούντων &xólou0ov. Οὕτω γὰρ σεαυτὸν οἰχειώσῃ τοῖς πά- σχουσιν μὴ καθιλαρευόµενος τῶν συμφορῶν, μηδὲ ἐναδιαφορῶν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀλγήμασιν. Οὐ μὴν περαιτέρω γε συνεχφέρεσθαι τοῖς λυπουμένοις προσ- Ώχεν, ὥστε f] συνεκθοᾷν, f| συνθρηνεῖν τῷ πεπονβότι, 3 ἐν τοῖς μὲν ἄλλοις μιμµεῖσθαι καὶ ζηλοῦν τὸν ἐς- κοτωμένον ὑπὸ τοῦ πάθους, Ἐκ τούτων ἐπιτείνειν μᾶλλον ἔστι τὴν συμφορὰν, fj πραῦνειν. Ὅ τὸν κείμενον ἐγεῖραι βουλόμενος, ὑψηλότερος prostratus est, sublimior prorsus esse debet. Qui p slvat τοῦ πεπτωκότος πάντως ὀφείλει. Ὁ δὶ R vero item concidit, altero quoque a quo excitetur, opus habet: ceterum rerum eventibus submor- deri, et tacite cum morentibus contristari equum est. Ejusd. — Cur opes nostras prudenti Domino non committamus, quas ad libitum administret, sed velut propriis exspoliemur, excandescimus, atque eorum qui ex hac vita decesserunt, tanquam af- fecti injuria sint, vicem dolemus. Ejusd. — Hoc nomine discruciemur, quod in hisce sepulcris que circumferimus, diuturniorem moram trahimus : et qui dii facti sumus, peccati mortem, ut homines, obimus. S. Greg. Naz. Orat. in Cxsar. — Quandiu de- functum lugebimus adhuc ?annonad idem domici- lium contendimus ? annon lapidem eumdem quam- primum subituri sumus ? annon pulvis idem brevi füturi sumus ? Hujusmodi vita nostra est, fratres : hujusmodi in terra ludicrum est, ut cum non fuerimus, nascamur, et cum nati simus, alio mi- gremus. S. Chrysost. — Ne filii tui, ο homo, quieti invi- deas : verum hoc noveris, eum obita morte, ad meliorem letitiam migrasse, atque ad prestantio- rem regionem perrexisse ; teque non filium ami- sisse, verum intuta jam sede collocasse.Cave igitur dicas: $49 Non jam pater vocabor. Quid enim est, queso, quamobrem manente fllio pater jamappel- lari desinas ? numenim filium perdidisti ? num filii jacturam fecisti ? Imo vero potius adeptus es, et ἴσου καταπεσὼν, ἑτέρου καὶ αὐτὸς τοῦ ἀνιστῶντος δεῖται, ἀλλὰ δάκνεσθαι μὲν ὑπὸ τῶν γινοµένων, καὶ ἡσυχῆ τοῖς λυπουμµένοις ἐπιστυγνάζειν προσ- fxov. Τί oóx ἐπιτρίπομεν τὰ ἑαυτῶν κτήματα πρὸς τὸ δοχοῦν διατίθεσθαι τῷ φρονίμφῳ Δεσπότῃ, ἀλλ’ ὡς οἰκείων στερούµενοι ἁγαναχτοῦμεν, καὶ τοῖς ἀποθνήσκουσιν ὡς ἁδικηθεῖσιν συµπάσχομµεν ; Λυπηθῶμεν, ὃτι βραδύνοµεν τοῖς τάφοις, οἷς περιφέρωµεν, ὃτι ὡς ἄνθρωποι ἀποθνήσχομεν τὸν τῆς ἁμαρτίας θάνατον, θεοὶ γεγονότες. Πόσον ἔτι τὸν ἀπελθόντα πενθήσοµεν ; οὗ πρὸς τὴν αὐτὴν ἐπειγόμεθα µονήν ; οὐ τὸν αὐτὸν ὁποδυσό - µεθα λίθον αὐτίχα ; οὐχὶ αὐτὴ χόνις μιτὰ μικρὸν ἑσόμεθα ; Τοιοῦτος ὁ βίος ἡμῶν, ἀδελφοί: τοιοῦτον ἐπὶ γῆς παίγνιον, οὖκ ὄντας γενίσθαι, καὶ γενομέ- νους ἀναλυθῆναι. M?) φθόνει τῇ ἀναπαύσει τοῦ υἱοῦ σου, «δρα, ἀλλὰ γνῶθι, ὅτι εἲς βελτίονα χαρὰν µετέστη, καὶ πρὸς ἀμείνῳ λῆξιν ἀπεδήμησεν ὁ τελευτήσας καὶ οὐκ ἀπώλεσας τὸν υἱόν σου, ἀλλ) dv ἀσύλῳ λοιπὸν ἀπίθου χωρίῳ. M3, τοίνυν λέγε, ὃτι Οὗὐχέτι καλοῦ- μαι πατήρ. Διὰ τί, εἶπέ pot, τοῦ υἱοῦ µένοντος ; μὴ γὰρ ἀπέδαλες τὸ παιδίον ; μὴ γὰρ ἀπώλεσας τὸν υἱόν ; μᾶλλον ἑκτήσω, καὶ ἀσφαλέστερον ἔσχες. Διὰ τοῦτο οὐχέτι ἐνταῦθα μόνον καλεῖ πατὴρ, ἀλλὰ certius habes. Ob idque non hic tantum, sed etiam D καὶ ἐν οὐρανῷ. in colo vocaris pater. S. Nili. — Propter mortuum noli lamentari. Commune siquidem hoc iter est: ac beatus qui antevertit. TIT. VIIT. — De morte, et mortis metu. Gen. xit, 10-19. — « Facta est fames in terra, et descendit Abram in Egyptum, ut peregrinaretur ibi. Dixitque uxori suse: Novi quod pulchra sis mulier, et quod cum te viderint JEgyptii, dicturi gunt : Uxor illius est, et. interficient me, ne vero reservabunt. Dic ergo, obsecro te: Quia soror illius M3 θρήνει ἐπὶ νεχρῷ. Κοινὴ γὰρ ἡ ὁδὸς, καὶ 6 φθάσας, µακάριος. TITA. H' — Περὶ θανάτου, καὶ φόδθου ἐξ αὐτοῦ Ὑενομένου. « Ἐγένετο λιμὸς ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ xatión "Abpa ες Αἴγυπτον παροιχῆσαι. Καὶ εἶπεν τῇ γυναικὶ αὐτοῦ. Γινώσχω ἐγὼ ὅτι γυνὴ εὐκρόσωπος εἴ' ἔσται οὖν ὡς ἂν ἴδωσί σε οἱ Αἰγύπτιοι, ἐροῦσιν ὅτι Γυνὴ αὐτοῦ αὕτη, καὶ ἀποχτενοῦσί µε, cà δὲ περικοιήσονται. Εἰκὶ δὲ, ὅτι Αδελφὴ αὐτοῦ eli, ὅπως ἄν εὔ poc γέ- --- (00CUUPHHENEa m - 45 SACRA PARALLBLA. 46 νητει διὰ δὲ, καὶ ζήσεται ἡ φυχή µου ἕνεχεν σοῦ. A sum; ut bene sit mihi propter te, et vivat anima. Ἐγένετο δὲ ἠνίχα εἴσηλθεν "Αθραμ elc Αἴγυπτον, ἰδόντες ol Αἰγόπτιοι τὴν γυναῖκα ὅτι xaX, ἦν σφόδρα, ἐπήνεσαν αὐτὴν πρὸς Φαραώ. Kal τῷ "AÓpap. εὖ ἰχρήσαντο δι αὐτήν. Καὶ Έτασεν ὁ θεὸς τὸν Φαραὼ ἱτασμοῖς µεγάλοίς xal πονηροῖς, καὶ τὸν οἶκον αὐτοῦ περὶ Σάρας τῆς Ὑυναιχὸς ᾿Αθραμ. Καὶ καλέσας δὲ Φαραὼ τὸν "Αθραμ, εἶμεν αὐτῷ. Τί τοῦτο ἐποίησάς μοι, xal οὐκ ἀπήγγειλάς µοι ὅτι γυνή σού ἔστιν ; καὶ ἔλαδον αὐτὴν ἐμαυτῷ sic γυναῖχα. xal ἰδοὺ ἡ γυνή σου, καὶ λαθὼν ἀπότρεχε. » « Παρῴχησεν 'A6paàp ἓν υΓεράροις. Ἐἶπεν δὲ )λθραὰμ περὶ τῆς Υυναιχὸς αὐτοῦ, ὅτι ᾽Αδελφή μού ἐστιν. Ἠφοθήθη γὰρ εἰπεῖν, ὅτι Γυνή μού ἔστιν, µή- ποτε Χτείνωσιν αὐτὸν οἱ ἄνδρες τῆς πόλεως. Εἶπεν ᾽Αθιμέλεχ τῷ 'A6paáp: Τί ἐποίησάς pot τοῦτος εἶπεν δὲ ᾿Λθραάμ. Εϊπα "Αρα οὐκ ἔστι βεοσέθεια ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ, καὶ ἀποχτενοῦσί µε δι’ αὐτήν. » Ὁμοίως ᾿Ἰσαὰκ παρῴκησιν ἐν Γεράροις, καὶ εἶπε τῇ Ῥεθέκκᾳ ὁμοίως. « Ἐφοθήθη Δαθὶδ ἀπὸ προσώπου ᾿Αγχοὺς βασι- λέως Γὶ0, xai ἡλλοίωσεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ" xal παρεφέριτο, xai ἔπιπτε, καὶ τὰ σίελα αὐτοῦ xatij- ῥει ἐπὶ τὸν πώγωνα αὐτοῦ. » « ᾿Απέστειλεν Ἰεζάθελ πρὸς ᾿Πλιοῦ, καὶ εἶπεν. Τάδε ποιήσειάν pot οἱ θεοὶ, xai τάδο προθείησαν, ὅτι αὔριον θήσομαι τὴν ψυχήν σου ὡς oy?» ἑνὸς ἐξ αὐτῶν. Καὶ ἐφοθήθη, καὶ ἐπορεύθη ὁδὸν ἡμερῶν τες- α. » « Τότε ol μαθηταὶ ἀφέντες τὸν [ησοῦν ἔφυγον. » Ἔνεστιν ἀνθρώπῳ παντὶ τὸ δεδιέναι τὸν θάνατον. TITA. 6’. — Περὶ θαλάσσης. « Ἰσχόί κατέπαυδε τὴν θάλασσαν ἐπιστήμῃ δὲ ἕστρωσε τὸ χῦτος αὐτῆς. » « "Egpsta θάλασσαν dv πύλαις, ἠνίκα ἐμαιοῦτο, καὶ ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτῆς ἐξεπορεύετο, ᾿Εθέμην δὲ αὐτῇ νέφος ἀμφίασιν, ὀμίχλην δὲ αὐτὴν ἔσπαρ- γάνωσα. Ἐθέμην δὲ ὅπια, περιθες κλεῖθρα καὶ πύλας, sixov αὐτῃ Μέχρι τούτου ἐλεύσῃ, καὶ οὐχ ὑπερθήσῃ, ἁλλ᾽ dv σεαυτῇῃ συντριθήσεταίἰ σου τὰ χύµατα. » « Συνάχων ὡσεὶ ἀσκὸν ὕδατα θαλασσης, » καὶ τὰ λοιπά. « 'O συνταράσσων τὸ χῦτος τῆς θαλάσσης, » καὶ τὰ λοιπά. « Σὺ ἐκραταίωσας dv τῇ δυνάµει σου τὴν θάλασ- σαν, σὺ συνἑτριψας, » xal τὰ λοιπᾶ. & Αὕτη i, θάλασσα µεγάλη, καὶ εὀρύχωρος, » καὶ τὰ λοιπά. « Οἱ καταθαΐνοντες eic. θάλασσαν ἓν πλοίοις, » xal τὰ λοιπά. « Πάντες oi χείµαῤῥοι πορεύονται εἲς τὴν θάλασ- σαν, xal ἡ θάλασσα οὖκ ἔστι πιμπλαμένη. » κ Ἐν τῷ τιθέναι cj θαλάσσῃ ἀκριθασμὸν αὐτοῦ, καὶ ὕδατα οὗ παρελεύσεται τὸ στόµα αὐτοῦ. » mea ob gratiam tui. Et factum est, cum Abram introivit in Eg; ptum, videntes /£gyptii mulierem, quod pulchra esset nimis, laudaverunt eam apud Pharaonem, et Abram benefecerunt propter ipsam. Et animadvertit Deus in Pharaonem animadver- sionibus magnis et malis, et in domum ejus, ob Saram uxorem Abram. Advocans autem Pharao Abram, dixit ei: Quid hoc fecisti mihi, et non nuntiasti mihi quod uxor tua sit? et accepi eam mihi in uxorem. Et ecce uxor tua, et accipiens eam, abscede. » Gen. xx, 1-3. — « Peregrinus egit Abraham in Geraris. Dixit autem Abraham de uxore sua, quia Soror mea est. Timuit enim dicere; Uxor mea est, ne forte interficerent eum homines civitatis, etc. Et dixit Abimelech ad Abraham: Quare hoc fe- cisti ? Respondit autem Abraham : Dixi : Forte non est timor Dei in loco isto, et occident me propter ipsam. » Consimiliter peregrinatus est Isaac in Geraris, et eodem modo Rebecce locutus est (Gen. xxvi, 6). I Reg. xxi, 12. — « Et timuit David a facie Anchus regis Geth, et immutavit vultum suum ; et collabebatur inter manus eorum, defluebantque salive in barbam ipsius. » II] Reg. xix, 2. — ο Misit Jesabel ad Eliam, et dixit: Hec mihi faciant dii, et haec addant, nisi cras posuero animam tuam sicut animam unius ex ipsis. Et timuit, et perrexit viam quadraginta die- rum. » C Matth. xxvi, 56. — « Tunc discipuli relicto Jesu fugerunt. » Cyrill. — Omnibus hominibus hoc insitum est, ut mortem extimescant- TIT. IX. — De mari. Job. xxvi, 19. — « Fortitudine sedavit mare, scientia autem stravit cavitatem ejus. » Job. xxxviu,8-10. — « Conclusi ostiis mare, quan- do erumpebat, et de ventre matris sue proflcisce- batur. Posui autem ei nubem vestimentum, cali - gine autem quasi pannis obvolvi. Posui terminos, circumponens claustra et januas. Et dixi ei : Usque huc venies, et non procedes amplius, et in teipsa confringentur fluctus tui. » Psal. xxxii, 7. — « Congregans sicut in utre D aquas maris, » etc. Psal. ixiv, Ἱ. — « Qui conturbat profundum maris, » etc. 550 Psal. ixxur, 44. — «Τα confirmasti in virtute tua mare, tu contribulasti, » etc. Psal. cin, 23. — « Hoc mare magnum et spatio- sum manibus, » etc. Psal. cvi, 23. — « Qui descendunt mare in na- vibus, » etc. Eccle. 1, 7. — « Omnia flumina intrant in mare, et mare non redundat. » * Prov. τι, 27, — « Quando statuebat mari termi- num suum, et aque non preéetergredientur pr&e tepturi ejus. » 7 ' m x e . 8. JOANNIS DAMABCENI 48 1sa. xum, 16. — « Dominus qui dat viam in mari, A et in aqua forti semitam. » Jerem, v, 22, 23. — « Qui posuit arenam termi- num mari, precepto sempiterno, et non supergre- dietur illud. Et commovebuntur, et sonabunt fluctus ejus, et non transgredientur illud. Qui de- dit sonitum in mari, et sedavit fluctus ejus : Domi- nus omnipotens nomen ipsius. « Sap. xiv, 2 5. — « Ut navis merces ferat,homines excogitaverunt, et artifex sapientia fabricavit sua. Tua autem, Pater, providentia gubernat : quoniam dedisti et in mari viam, et in aquis semitam for- tissimam : ostendens quoniam potens es ex omni- bus salvare, etiamsi sine arte aliquis adeat mare. Vis autem minime otiosa esse sapientis opera? et e Εύριος ὁ δοὺς ὁδὸν ἐν θαλάσσῃ, xal iv ὅδατι ἰσχυρῷ τρίθον. » « 'O τάξας ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ προστάγµατι αἰωνίῳ, καὶ οὐχ ὑπερθήσεται αὐτὸ, xal ταραχθήσε- ται, καὶ ἠχήσουσι τὰ κύματα αὐτῆς, xal οὐχ ὄπερ- θήσεται αὐτὸ. Ὁ δοὺς κραυγὴν iv θαλᾶἄσσῃ, καὶ ἐκοίμισεν τὰ χύµατα αὐτῆς. Εύριος ὁ παντοχράτωρ ὄνομα αὐτοῦ. » «Τὴν μὲν ὀλχάδα ὀρέξει πορισμῶν ἐπενόησαν ἅν- θρωποι, τεχνίτης δὲ σοφἰᾳ χατεσχεύασεν. Ἡ δὲ σἡ, Πάτερ, διακυθερνᾷ πρόνοια ὅτι καὶ ἓν θαλάσσῃ ἔδωχας ὁδὸν, καὶ iv ὕδασι τρἰθον ἀσφαλῆ, δειχνὺς ὃτι δύνασαι ix. παντὸς σώζειν, st xal ἄνευ τέχνης τις ἐπιδῃ. θέλεις δὲ μὴ ἀργὰ εἶναι τὰ τῆς σοφίας ἔργα, καὶ διὰ τοῦτο καὶ ἑλαχίστῳ ξόλῳ πιστεύουσιν propter hoc etiam et exiguo ligno credunt homines B ἄνθρωποι ψυχὰς, καὶ διελθόντες κλύδωπας σχεδίφ animas suas, et transeuntes mare per ratem libe- rati sunt. » Eccli xiu, 16, 17. — « Qui navigant mare, enarraverunt periculum ejus, et auditu aurium nostrarum admiramur. Et illic preclara opera et mirabilia. Habitatio omnis animantis, creatura cetorum. » S. Basil. hom. & in Hexaem. — Sepenumero mare ἃ ventis actum in furorem, ac fluctibus in summam altitudinem assurgens,simul atque littora duntaxat tetigerit, impetu suo in spumam dissoluto revertitur. Annon me metuetis, dicit Dominus, qui pono arenam terminum mari ; arena, qua nihil imbecillius est, mare quod venturum vis reddit intolerabile, ceu freno quodam coercetur. Ibid. — Jucundum plane spectaculum est albe- scens mare, cum firma ipsum tranquillitas obtinet: jucundum item, cum lenibus auris crispans ter- gum,purpureum aut ceruleumcolorem intuentium oculis injicit, nec vicinam continentem vehemen- tius verberat, sed velut amicis quibusdam paca- tisque complexibus consalutat. Ibid. — Mare terras longe inter se distantes nexu suo copulat, liberum navigantibus commer- cium praebens. Atque tum mercatoribus opes con- ciliat, tum vite penurias facile sarcit: tam iis qui rerum copia abundant, id afferens ut ea possint exportare, quam illis qui inopia conflictantur, ne- cessaria subministrans. S. Greg. Naz. orat. 2 Theol. — Si magnitudi- D nem maris admirari non possem, at saltem lenita- tem ipsius mirarer, quove pacto, etsi solutum est, intra suas metas sese contineat. Sinlenitatem mi- rari nequirem,admiratione profecto magnitudinem prosequerer. Quoniam vero utrumque ipsi inest, in utroque robur ejus predicemus.Quid ipsum coegit? quid tanquam vinculis quibusdam hoc astrinxit ? quonam modo attollitur, et intra terminos suos consistit, ac si vicinam terram vereatur ? Qui fit ut et fluvios omnes capiat, et tamen ob exuberan- tem suam 551 copiam idem semper maneat 1 quonam pacto arena ipsi limes est ? qualenam ele- mento preceptum circumcinxit super faciera aque? ἐσώθησαν. » « Ot πλέοντες τὴν θάλασσαν, διηγήσαντο τὸν χίν- δυνον αὐτῆς, καὶ ἀκοῇ ὠτίων ἡμῶν θαυμάζομεν. Καὶ ἐκεῖ τὰ θαυμάσια καὶ παράδοξα ἕργα, ἐποιχία παν- τὸς ζώου, χτίσις xntüv. » Μαινομένη πολλάκις ἐκ ἀνέμων θάλασσα, καὶ εἲς ὕψος μµέγιστον διανισταµένη τοῖς χύµασιν, ἐπειδὰν µόνον τῶν αἴγιαλῶν ἄψηται, εἷς ἀφρὸν διαλόσασα τὴν ὁρμὴν, ἐπανῆλθεν, "D ἐμὲ οὗ φοθηθήσεσθε, λί- γει Κύριος, τὸν τιθέντα ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ; τῷ ἀσθενεστάτῳ πάντων, 33, ψᾶμμῳ, ἡ ταῖς βίαις τῶν ἀνέμων ἀφόρητος χαλινοῦται θάλασσα, Ἡδὺ δὴ θἰίαµμα, λευχαινομένη θάλασσα, γαλή- νης αὐτὴν σταθερᾶς κατεχούσης' ἡδὺ δὲ wal ὅταν πραείαις αὐραῖς τραχυνοµένη τὰ νῶτα, χορφυροῦσαν χρόαν, f] κυανην τοῖς ὀρωσιν προοθάλῃ' ὅτε οὐδὲ τύπτει βιαίως τὴν γείτονα Ὑέρσον, ἀλλ) otov εἴρηνι- καῖς τισι περιπλοχαῖς ἀσπᾶζεται. θάλασσα συνάπτει δι ἑαυτῆς ἀχώλυτον τοῖς ναυτι- λομένοις τὴν ἐπιμιξίαν παρεχοµένη, xal πλούτον πρόξενος ἐμπόροις Ὑίνεται, καὶ τὰς τοῦ βίου χρείας ἐπανορθοῦται ῥᾳδίως ἐξαγωγὴν μὲν τῶν περιττῶν τοῖς εὐθηνουμένοις παριχοµένη, ἐπανόρθωσιν δὲ τοῦ λείποντος χαριζομένη τοῖς ἑνδεέσιν. θαλάσσης, εἶ μὲν τὸ μέγεθος οὐκ εἶχον θαυμάσαι, ἐθαύμασα ἂν τὸ ἥμερον, xal πῶς ἵσταται λελυµένη τῶν ἰδίων δρων ἑντός sl δὲ μὴ τὸ ἅμερον, πάντως τὸ μέγεθος. Ἐπεὶ δὲ ἀμφότερα, τὴν lv ἀμφοτέροις δύναμιν ἐπαινέσωμεν. Τί τὸ συναγαγόν ; τί τὸ δῆ- σαν; πῶς ἑπαίρεται καὶ ἵσταται, λελυμένη τῶν ἰδίων ὅρων ἐντὸς, ὥσπερ αἰδουμένη τὴν γείτονα γῆν ; Hà δέχεται ποταμοὺς πάντας, xal ἡ αὐτὴ διαμένει διὰ πλήθους περιουσίαν; πῶς ψάµµος ὄὅπιον αὐτῇ; πηλίκον τῷ στοιχείῳ πρόσταγμα ἐγύρωσεν ἐπὶ πρόσ- ωπον ὕδατος; τοῦτο τῆς ὑγρᾶς φύσεως ὁ δεσμός, πῶς δὲ τὸν χερσαῖον ναυτίλον ἄγει ξύλῳ μικρῷ καὶ πνεύµατι; τοῦτο οὐ θαυμάζεις ὁρᾷν ; οὐδὲν ἑξίστ σου d διάνοια, ἵνα qf καὶ θάλασσα δεθῶσιν qai, ed SACRA PABALLELA. . 50 χρείαις διὰ τῆς ἐπιμιξίας, εἰς ἕν ἕλθη vip ἀνθρώπῳ Α quin hoc liquide uature vinculum est. Quoham τὰ τοσοῦτον ἀλλήλων διεστηχότα κατὰ τὴν φύσιν. item modo terrestrem nautilum exigui ligni et venti ope ducit (non miraris intuens ? non obtupescit tua mens ?) uti per commercium ob necessa- rios usus mare terraque mutuo vinciantur, atque in unum hominis causa coeant, que natura tanto- pere inter se dissident. Τί δὲ θάλασσα xai qvi πράως ἀλλήλαις ἐπιμιγνό- μενα, xai διαδόντα χρηστῶς, xal ἀντιλαμθάνοντα, καὶ φιλανθρώπως τὸν ἄνθρωκον τρέφει, xal τῷ áv- θρώπφ τὰ παρ) ἑαυτῶν χορηγοῦντα πλουσίως καὶ γιλοτίµως ; Οἱ καταθαίνοντες εἲς θάλασσαν ἐν πλοίοις, αὐτοὶ εἶδον τὰ θαυμάσια Κυρίου iv τῷ poo. Ποῖα θαυμάσία ; Ἡέλαγος ἄχρι νεφῶν ἀνοιδαῖνον, γῆν bv μίσοις ὕδασιν ὑπολάμπουσαν , τὸ σκάφος ἀπὸ µετώρου χρεμάµενον αύματος, xal νῦν piv χαθάπερ χκρημνοῖς τοῖς χοιλώμασι τῶν ὑδάτων ἐνολισβαῖνον, νῦν δὲ χορυφουµένου τοῦ χύµατος ἀνασφενδονούμενον e ἀέρα. Ταρασσομένη θάλασσα ταῖς ἐμθολαῖς τῶν πνευµά- τῶν ἐκ πυθµένος, xal. ὠθουμένη βιαίω ; τῆς ψάµμου τοὺς ὅρους οὐχ ὑπερθάλλεται, Ὅριον γὰρ ἴθου, φη- eiv, ὃ οὗ παρελεύσεται. ᾽λλλ᾽ ὅταν ix πελάγους χυ- λιόµενον διαδράµ} τὸ χῦμα, xal παφλάζον χοιλανθῇ, καὶ βρυχώμενον, καὶ εὐθὺς ἀναχλᾶται xai ἀνελίττε- τὰι, xxl ὥσπερ ἐπὶ κεφαλῆς παλαιόμενον ὑποκύπτει αἰδοῖ xai δέει, καὶ εἷς ἑαυτὸ διαλύεται, xai ὁροθί- 6ιον οὐχ ὑποτρέχει τῆς ψάµµου. Ὢ τοῦ θαύματος | tiv μεγάλην καὶ φοθερὰν θάλασσαν ἡ εὕριπος ψάμ- poc ἀποτειχίζει, καὶ γῆ λεπτὴ, καὶ χνοώδης f) ὑπὸ τῶν πνευμάτων τῇδε κἀκεῖσε διαχεοµίνη, µαινοµέ- νοις κύµασι γίνεται χαλινός, S. Creg. Naz. orat. 1, — Nam quid de mari ac terra dicam, qus placide inter se miscentur, be- nigne dant et recipiunt, atque hominem propensa humanitate alunt, copiose illi opes suas profuse- que suppeditando ? S. Chrysost. — Qui descendunt mare in. navibus, ipsi viderunt. mirabilia Domini in profundo (Psal. cvi, 23, 24). Quee mirabilia ? Pelagus ad nubes usque intumescens, terram in mediis aquis elu- centem, navim e sublimi fluctu pendentem, et modo quidem per undarum cavitates in preeceps labentem, subsidentemque, modo rursum fluctibus B sese veluti funda quadam attollentibus assurgen- tem. Ejusd. — Ventorum impetu ab imo fundo per- turbatum mare, atque ingenti vi impulsum, arene terminos minime transit. Terminum siquidem, inquit ille, posuisti, quem non transgredietur. Verum cum fluctus a pelago volutus percurrerit, seseque sestuans excavaverit, et quasi rugiens in- tumuerit, atque in littora elatus propenderit, tum divinam legem in arena impressam legit, statim- que refringitur et revolvitur, ac velut reverentia ΄ quadam et metu affectus, in caput probabitur, et in sese dissolutus, impositas sibi metas non exce- dit. O sinyulare miraculum ! Ingens illud atque horrendum mare ab arena, hoc est re instabili, ceu muro quodam obsepitur, ac terra tenuis et lanuginis instar, queque a ventis quoquo versum spargitur, furentes fluctus frenat et reprimit. Άξιον θαυμάσαι θάλασσαν δι ἡἧς τὰς ἀντιδόσεις (1. Philon. — Mare admirari opere pretium est. τῶν ἀγαθῶν αἱ χῶραι ἀχλήλαις ἀττεκτείνουσιν, καὶ τὰ μὲν ἑνδέοντα λαμθάνουσιν, &v δὲ ἀργοῦσι, περι» ουσίαν ἀνακίμπουσι. TITA. T. — Περὶ θυγατέρων. « 'Eàv yov) εὔξηται εὐχὴν xal ὀρίσηται ὁρισμῷ ἓν cip οἴκῳ πατρὸς αὐτῆς ἐν τῇ νεότητι αὐτῆς, καὶ ἀκούσι ὁ πατὴρ αὐτῆς τὰς εὐχὰς αὐτῆς, xal τοὺς ὁρισμοὺς αὐτῆς, οὓς ὡρίσατο κατὰ τῆς ψυχῆς αὐτῆς, χαὶ παρασιωπήσῃ αὐτῆς ὁ πατὴρ, καὶ στήσονται πᾶ- eu αἱ εὐχαὶ αὐτῆς. μενοῦσιν αὐτῃ. Ἐὰν δὲ ἀνανεύων ἀνανεύῃ ὁ πατὴρ αὐτῆς πάσας τὰς εὐχὰς αὐτὴς, xal τοὺς ὁρισμοὺς οὕς ὠρίσατο, οὗ στήσονται’ καὶ Κύ: βιος ναθαριεῖ αὐτὴν ὅτι ἀνένευσεν ὁ πατὴρ αὐτῆς. » «Θυγατέρες σοι εἶσίν ; πρόσεχε τῷ σώμστι αὐτῶν, καὶ μὴ ἱλαρώσῃς πρὸς αὐτὰς τὸ πρόσωπόν σου. Ἐλδίδου θυγατέρα, xal lan τετελεχὼς ἔργον μέγα, καὶ ἀνδρὶ συνετῷ δώρησαι αὐτήν. » « θυγάτηρ πατρὶ ἀπόχρυφος ἁγρυπνία, καὶ ἡ µί- putvz αὐτῆς ἀφιστᾷ ὕπνον. » e "Ex? θυγατρὶ ἁδιατρόπῳ στερἑωσον φυλάκη. » « θυγάτηρ ἐπ ἑλατιώσει γίνεται. θυγάτηρ φρνί-- cujus beneflcio terre regiones sibi invicem com- mutationes bonorum pendunt, atque tum ea qui- bus carent ; accipiunt, tum ea quibus abundant, remittunt. RIT. X. — De filiabus. Num. xxx, 3-5. — « Mulier si quidpiam vove- rit, et constrinxerit se juramento, in domo patris sui, in juvenili etate sua, et audierit pater ejus vota ipsius, et juramenta que juravit in animam suam, et tacuerit pater ejus, rata erunt omnia vota ipsius: manebunt ipsi. Sin autem abnuens abnuerit pater ipsius, omnia vota ejus et omnia juramenta ejus, que jurando constituit, non sta- bunt Dominus mundabit eam, eo quod abnuerit D pater ipsius. » Eccli. vii, 26, 27. — « Filie tibi sunt? serva corpus illarum, et non ostendas faciem tuam hi- larem ad illas. Trade filliam , et grande opus feceris, et homini sensato da illam. » Eccli. xxxi, 4, — « Filia, arcana patri vigilia est : et cura ipsius submovet somnum. » Eccli xxvi, 13. — « In filia imprudente flrma custodiam. » Bb9 Eccli. xxxi, 3-5. — « Filia in deminora- δι 8. JOANNIS DAMASCENI δε tione est. Filia prudens hereditatem afferet viro À µη κληρονομήσει ἄνδρα αὐτῆς, καὶ ἡ καταισχύνου. suo : et que confundit, in merorem fit genitoria. Patrem et virum confundit audax, et ab utrisque inhonorabitur. » I Tim. v, 24. — « Voto adolescentulas nubere, filios procreare, matres familias esse. » TIT. XI. — Quod nemini temere fidendum sit: Mich. vii, 5, 6. — « Nolite credere amicis, ne- que sperate in ducibus. Ab ea quo dormit in sinu tuo cave ne quid ei concredas, quidpiam faciens. Quoniam fllius contumeliam facit patri, et filia consurgit adversus matrem suam ; nurus adversus socrum suum. Inimici hominis omnes qui in do- mo ipsius sunt. » Jerem. 1x, &. — « Unusquisque a proximo suo B cavete, et in sorore ne confidite : quoniam omnis frater supplantans supplantabit, et omnis amicus dolose ambulat: et unusquisque fratres suos de- ridebit. » Ecchi. vii, 24. — « Coram extraneo ne facias quidquam arcanum : nescis enim quid pariet. Non omni homini cor tuum manifestes, ne forte convicietur tibi. » Eccli. xxvi, 7. — « Noli consiliari cum eo qui tibi insidiatur ;: & zelantibus absconde consilium tuum. Omni homini ne pandas cor tuum. » TIT. XII. — De messe et vindemia. Luc. xix, 9, 10. — « Cum messueritis segetes terre vestre, non in totum demetes messem agri tui : que ceciderint de messe tua non colliges, et vitem tuam non ex toto vindemiabis, neque grana vitis tuee colliges. Pauperi et peregrino dimittes ea. » TIT. XIII. — De venatoribus. Deut. xxn, 6, 7. « Si incideris in nidum avis in quecunque arbore, et mater incubuerit pullis aut ovis, non accipies matrem cum filiis. Dimit- tendo dimittes matrem ; filios autem capies tibi, ut bene sit tibi, et longo vivas tempore. » LITTERA I. TIT. I. — De curiationibus factis a Domino et a prophetis. IV Reg. 11, 9, segg. — Venit Neeman cum curri- bus suis, et stetit juxta domum EElisei. Et misit 8ά eum Eliseus nuntium dicens: Pergens lavare septies in Jordane : et revertetur caro tua super te, atque mundaberis. Et iratus est Neeman, ei dixit : Ecce, aiebam, egredietur ad me, et invoca- bit nomen Domini Dei sui, et apponet manum suam super lepram, et colliget eam a carne mea. Nonne meliores sunt Arbana et Pharphad fluvii Damasci, Jordane, et omnibus fluviis Israel ? annon potius lavabor in eis, et mundabor ? Et accesse- runt pueri ejus, et 583 dixerunt ei : Pater, si verbum locutus magnum esset ad te propheta, an- non id fecisses ? cum dixerit ad te, Lavare et σα, εἷς λύπην γεννήσαντος. Πατέρα xal ἄνδρα xax- αισχύνει dj θρασεῖα, καὶ ὑπὸ ἀμφοτέρων ἀτιμασθήσε- ται. » « Βούλομαι τὰς νεωτέρας Ὑγαμεῖν , τεχνογονεῖν, οἰκοδεσποτεῖν. » TITA. ΙΑ’. — Περὶ τοῦ μὴ θαῤῥείν τινι ὡς ἔτυ- χεν. « M3) καταπιστεύετε ἐν eor, μηδὲ ἑλπίζετε ἐπί ἡγουμένοις. Απὸ τῆς συγκοίτου σου, φύλαξον τοῦ ἀναθέσθαι αὐτῇ, τι ποιῶν. Διότι υἷος ἀτιμάζει πα- τέρα, xal θυγάτηρ ἐπανίστηκεν ἐπὶ μητέρα αὐτῆς, νόµφη ἐπὶ τὴν πενθερὰν αὐτῆς. ᾿Εχθροὶ ἀνδρὸς πάν- τες οἱ ἐν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ. » « "Exactoc ἀπὸ τοῦ πλησίον αὐτοῦ φυλάξασθε;, καὶ ἐπ᾿ ἀδελφῆς μὴ πεποίθετε ὅτι πᾶς ἀδελφὸς πτἐρνῃ πτερνιεῖ, καὶ πᾶς φίλος δολίαν πορεύεται’ ἕκαστος τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ χάταπαίζεται. » « ᾿Ενώπιον ἀλλοτρίου μὴ ποιλσῃς κρυπτόν of γὰρ οἶδας τί τέξεται. Παντὶ ἀνθρώπῳ μὴ ἔχφαινε καρδίαν σου, ἵνα μὴ ὀνειδίσῃ σε. » « M3, συµθολεύου μετὰ τοῦ ὑποθλεπομένου es * ἀπὸ τῶν ζηλούντων ἔγχρυφον βουλὴν cou. Mi) παντὶ ἀνθρώπῳ ἔκφαινε καρδίαν σου. » TITA. IB' -- Περὶ θερισμοῦ καὶ τρυγητοῦ. « ᾿Ἐκθεριζόντων ὑμῶν τὸν θερισμὸν τῆς γῆς ὑμῶν, οὐ συντελέσετε τὸν θερισμὸν ὑμῶν τοῦ ἀγροῦ τοῦ C ἐκθερίσαι, καὶ τὰ ἀποπίπτωντα τοῦ θερισμοῦ σου οὐ συλλέξεις, xai τὸν ἁμπελῶνά σου οὐκ ἑπανατρυγή- σεις, οὐδὲ ῥάγας τοῦ ἁμπελῶνός σου συλλίξεις. Tp πτωχῷ xal τῷ προσηλύτῳ ἀφέσεις αὐτά. » TITA, II". — Περὶ θηρευτῶν. « 'Eàv συναντήσγς Νοσιὰν ὀρνέου ἐν τῇ ὁδφ ἐπὶ παντὶ δενδρῳ, καὶ ἡ µήτηρ θάλπῃ ἐπὶ τῶν νεοσσῶν, f ἐπὶ τῶν Ov, οὐ λήψῃ τὴν µητέρα μετὰ τῶν τέ- vvv, ᾽Αποστολῇ ἀποστελεῖς τὴν μητέρα, τὰ δὲ παι- δία AX dg ἑαυτῷ, ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ πολυήµερος bon. » ZTOIXEION |. TITA. A'. — Περὶ ἱαμάτων ὑπὸ Κυρίου xal προ- φητῶν γινοµένων. « Παρεγένετο Νεεμὰν σὺν τοῖς ἅρμασιν αὐτοῦ, καὶ ἕστη ἐπὶ τῆς θύρας τοῦ οἴκου Ἐλισαιέ. Καὶ ἐπέστει- λεν πρὸς αὐτὸν 'Βλισαιέ ἄγγελον, λέγων Πορευθεὶς λοῦσαι ἐν τῷ ᾿Ιορδάνῃ ἑπτάχις, καὶ ἐπιστρίφει fj σἀρξ σου ἐπὶ coi, καὶ χαθαρισθήσῃ. Καὶ ἐθυμώθη Νεεμὰν, καὶ εἶπεν * Ἰδοὺ ἔλεγον , ἐξελεύσεται πρός µε καὶ ἐπικαλέσεται bv ὀνόματι Κυρίου τοῦ θεοῦ αὐτοῦ, καὶ ἐπιθήσει τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπὶ τὸ λεπρὸν, καὶ ἔπισυ- νάξει αὐτὸ ἀπὸ τῆς σαρχός µου. Οὐκ ἀγαθὸς ᾿Αρθάνα xai Φαρφὰδ ποταμοὶ Δαμασκοῦ ὑπὲρ τὸν Ἰορδάνην, xal ὑπὲρ πάντα τὰ ὕδατα Ίσραηλ ; οὐχὶ πορευθεὶς λούσοµαι ἐν αὐτοῖς, xal καθαρισθήσοµαι; Kai προσῆλθον ὁϊ παῖδες αὐτοῦ xal εἶπον αὐτφ' Ἰ]άτερ, εἰ µέγαν λό- qov ἐλάλησεν πρὸς ck ὁ προφήτης, οὐκ ἂν ἐποίησας ; BACRA PARALLELA. δι καθότι οἶπεν πρὸς dà Λοῦσαι, καὶ κκθαρίσθητι; A mundare. Et descendit Noeman, etlavit se septies Kal χαιίδθη Nespdy, xal ἑοαπτίσατο iv. τῷ ορδάνῃ ἑπτάκις κατὰ τὸ ῥῆμα τοῦ ἀνθρώπου τοῦ θεοῦ. » « "Hv ἹἩσαῖας ἐν τῇ αὐλῃ, xal ῥῆμα Κυρίου ἐγέ- veto πρὸς αὐτὸν, λέγων Ἐπίστρεφον, xai ipei πρὸς Ἐζειίαν ἡγούμενον τοῦ λαοῦ. Τάδε λέγει Κύ- ῥιος ὁ θεὸς Δαθὶδ πατρόςσου "Hxouca τῆς προς- ευχῆς σὀυ, καὶ εἶδον τὰ δἀχρυά σου’ ἴδοὺ ἐγὼ ἰάσο- pal σε iv τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ, xal ἀναθήσῃ εἰς τὸν οἶκον Κυρίου, xai προσθήσω ἐπὶ τὰς ἡμέρας σου ἔτη ἑειαπέντε, xa! ix χειρὸς βασιλέως )Ασσυρίων ῥόσο- pal σε, καὶ τὴν πόλιν ταύτην. » α Ἰδεταθαίνοντι αὐτῷ ἀπὸ τοῦ ὅρους, ἠχολούθησαν αὐτῷ ὄχλοι πολλοί. Kat ἰδοὺ λεπρὸς προσελθὼν προσ- εκόνει αὐτῷ, λέγων Κύριε, ἐὰν θέλῃς, δύνασαί pe καθαρίσαι . Καὶ ἑκτείνας τὴν χεῖρα Ίψατο αὐτοῦ, λέγων’ Θέλω , καθαρίσθητι. Καὶ εὐθέως ἐκαθαρί- eO. » « Ἐ]σελθόντι αὐτῷ εἷς Καπερναοὺμ, προσῆλθεν eit ἑκατοντάρχης, παρακαλῶν αὐτὸν, καὶ λέγων" Κύριε ὁ παῖς µου βἐσληται d» τῇ οἰχίᾳ παραλυτι- χὸς, δεινῶς βασανιζόµενος, Καὶ λέχει αὐτῷ ὁ "In. σοῦς. Ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν, Kal ἀποχριθεὶς ὁ ἑκατόνταρχος, ἴφη' Κύριε, οὐκ εἰμὶ ixavàc, ἵνα poo ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς ἀλλὰ µόνον εἰπὶ λό- qo», xal ἰαθήσεται Ó. παῖς µου. Καὶ γὰρ ἐγὼ ἄνθρω- móc εἶμι ὑπὸ ἐξουσίαν, ἔχων ὑπ ἐμαυτὸν στρατιώ- τας, xal λέγω τούιφ * Πορεύθητι, xal πορεύεται’ καὶ ἄλλῳ, Ἔρχου, xal ἔρχεται' καὶ τῷ δούλῳ µου, Ποίησον τοῦτο, xal ποιεῖ. ᾽Λκούσας δὲ ὁ 'Incoo;, εἶπεν [τοῖς ἀχολουθοῦσιν]. ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ C ἑχκατοντάρχῃ' Ἔπαγε, καὶ ὡς ἑπίστευσας, γενηθήτω ᾿Ισραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον. Καὶ εἶκε τῷ eot. » « Ἐλθὼν ὁ Ἰησοὺῦς εἷς τὴν οἰχίαν Πέτρου, εἶδε τὴν πενθερὰν αὐτοῦ πυρέσσουσαν᾽ xai fijato τῆς χει- p*« αὐτῆς, καὶ ἀφῆκεν αὐτὴν ὁ πυρετός. » « ἹἩαράγοντι τῷ Ἰησοῦ ἠχολούθησαν αὐτῷ δύο τυφλοὶ κράζοντες καὶ λέγοντες Ἐλέησον ἡμᾶς, Κύριε, υἱὸς Δαθίδ. Λέγει αὐτοῖς ὁ 'IneoUc* Πισ- τεύετο, ὅτι δύναµαι τοῦτο ποιῆσαι; Λέγουσιν αὐιψ' Ναὶ, ἕόριι. Τότε ἤψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων’ Kexà τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν' Kal ἀνεῴχθη- ezv αὐτῶν ol ὀφθαλμοί. Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων, ἰδοὺ αροσήνεγκαν αὐτῷ ἄνθρωπον bv δαιμονιζόµε- vov * καὶ ἐχθληθέντος τοῦ δαιµονίου , ἐλάλησεν ὁ κωφές. » « Ἰδεταθὰς ὁ 'Ineooc ἐχεῖθεν, ἦλθεν cel τὴν συν- in Jordane, juxta sermonem hominis Dei. » lV Reg. xx, 4-6. -— « Isaias erat in atrio, et verbum Domini factum est ad eum dicens : Re- vertere, et dic Ezechise principi populi: Hec di- cit Dominus Deus David patris tui: Audivi ora- tionem tuam, et vidi lacrymas tuas: ecce ego sa- nabo te in diem tertium, et ascendes in domum Domini. Et adjiciam ad dies tuos annos quinde- cim, et de manu regis Assyriorum liberabo te, et civitatem istam. » . Matth. νι, 1-5. — « Descendente eo (Jesu) de monte, secute sunt eum (στρ multe, Et ecce leprosus veniens, adorabat eum dicens : Domine, B οἱ vis, potes me mundare. Et extendens Jesus ma- num, tetigit eum, dicens: Volo, mundare. Et con- festim mundatus est. » Jbid. 5-9. — « Cum intrasset Capharnaum, ao- cessit ad eum centurio, rogans eum, et dicens : Domine, puer meus jacet in domo paralyticus, et male torquetur. Et ait illi Jesus: Ego veniam, et curabo eum. Et respondens centurio, ait: Domine non sum dignus ut intres sub tectum meum, sed tantum dic verbum, et sanabitur puer meus.Nam et ego homo sum sub potestate constitutus, habens sub me milites ; et dico huic: « Vade, et vadit ; et alii, Veni, et venit; et servo meo; Fac hoc, et fa- cit. Audiens autem Jesus, dixit: Amen dico vobis, neque inveni tantam fidem in Israel. Et dixit cen- turioni : Vade, et sicut credidisti, flat tibi. » Ibid. 14. — « Et cum venisset Jesus in domum Petri, vidit socrum ejus febricitantem : et tetigit manum ejus, et dimisit eam febris. » Matth. ια, 27-33. — ε Transeunte Jesu, secuti sunt eum duo ceci, clamantes et dicentes : Mise- rere nostri, fili David. Dicit eis Jesus: Creditis quia hoc possum facere vobis ? Dicunt ei : Utique, Domine. Tunc tetigit oculos eorum, dicens : « Se- cundum fidem vestram flat vobis. Et aperti sunt oculi eorum. Egressis autem illis, ecce obtulerunt ei hominem mutum, demonium habentem: et ejecto demonio, locutus est mutus. » Matth. xii, 9, 10. — « Cum inde Jesus trans- αὐτῶν. Kai ἴδοὺ ἄνθρωπος Tv τὴν χεῖρα [) iisset, venit in synagogam ipsorum. Et ecce homo ἔχων ξηράν. Τότε λέγει τῷ ἀνθρώπῳ' Ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου, xal ἐξέτεινεν, καὶ ἁποχατεστάθη ὁγιὴς ὡς à ἄλλη. » e Προσήνεγκαν αὐτῷ πάντας τοὺς χακῶς ἔχοντας' Καὶ ππρεχάλουν αὐτὸν, ἵνα µόνον ἄψωνται τοῦ χρα- σπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ. Kai ὅσοι ἄψαντο, διεσω- θησαν. » « 'Mob vov) Χαναναία ἀπὸ τῶν ὁρίων ἐκείνων Μιλφυῦσαε, » xal τὰ λοιπά. « Προσῆλθον αὐτῷ ὄχλοι αὐλλοὶ ὕχονναι ού) λουνῶν χωλοὺς, τυφλοὺς, κωφοὺς, habens manum aridam. Tunc dicit homini: Ex- tende manum tuam ; et extendit, et restituta est sanitati sicut altera. » Matth. xiv, 15, 16. — « Obtulerunt ei omnes male habentes. Et rogabaut eum, ut vel solum fimbriam vestimenti ejus tangerent. Et quotquot tetigerunt, salvi facti sunt. » Matth. xv, 22, 39. — « Ecce mulier Chananea & finibus illis egressa, » etc. « Et accesserunt ad eum turbe multe, babentes secum claudos,csecos. 55 8. JOANNIS DAMASCERI 56 mutos οί debiles. Et projecerunt eos ante pedes A χυλλοός. Καὶ ἕῤῥιψαν αὐτοὺς παρὰ τοὺς πόδας Ἰησοῦ, Jesu, et curavit eos. » Matth. xvii, 14, 15. — « Accessit ad eum homo genibus provolutus ante 854 eum, dicens: Do- mine, miserere filio meo, quia lunaticus est; et sspe cadit in ignem, et crebro in aquam. Et dixit Jesus : Afferte mihi illum huc. Et increpavit illum, et exivit ab eo demonium. » Matth. xx, 30, 31. — « Et ecce duo c&eci 96- dentes secus viam, clamaverunt dicentes: Misere- re nobis, flli David. Et vocavit eos, et ait : Quid vultis ut vobis faciam ? Dicunt illi: Domine, ut aperiantur oculi nostri. Misertus autem illorum Jesus, tetigit oculos eorum, et viderunt. » Joan. v, 2. — « Erat quidam homo triginta et καὶ ἐθεράπευσεν αὐτούς, » « Προσῆλθεν αὐτῷ ἄνθρωπος γονυπετῶν αὐτὸν, καὶ λέγων Κύριε, ἑλέησόν µου τὸν υἱὸν, ὅτι σελη- νιάζεται, καὶ πολλάκις πίπτει εἷς τὸ mop, καὶ πολ- λάχις εἰς τὸ ὕδωρ. Καὶ εἶπεν ὁ ᾿]Ιησοῦς' Φέρετέ pot αὐτὸν ὧδε. Καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ, xal ἐξῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ τὸ δαιµόνιον. » « Ιδοὺ δύο τυφλοὶ καθήµενοι παρὰ τὴν ὁδὸν, xal ἔχραξαν λέγοντες Ἓλέησον ἡμᾶς, Κύριε, υἱὲ Aa- 6Ιδ. Καὶ ἐφώνησεν αὐτοὺς, καὶ εἶπεν, Τί θέλετε ποιήσω ὑμῖν; Λέγουσιν αὐτῷ' Κύριε, ἵνα ἀνεωχθῶσιν . ἡμῶν οἱ ὀφθαλμοί[. Σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ ᾿Γησοῦς, ἥψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, καὶ ἀνέθλεψαν. » « "Hv ἄνθρωπος, καὶ εἶχεν τριάκοντα οκτὼ icm ἐν octo annos habens in infirmitate sua: et dixit ei Ώ τῇ ἀσθενείᾳ αὐτοῦ' καὶ λέγει αὐτῷ ὁ ’᾿Γησοῦς' θέλεις Jesus : Vis sanus fleri ? » etc. Joan. ix, 6, 7. — « Hec cum dixisset, exspuit in terram, et fecit lutum ex sputo, et linivit super oculos ceci, et dixit ei: Vade ad natatoria Siloe. Abiit ergo, et lavit, et venit videns. » Luc. vii, 44, 42. — « Ecce vir Jairus procidens ad pedes Jesu, rogabat eum ut intraret domum suam, quia fillia unica erat ei, quasi annorum duodecim, et h&c moriebatur. Cum autem iret, mulier quse erat in fluxu sanguinis, retrorsum tetigit flmbriam vestimenti ejus, et confestim stetit fluxus sanguinis ejus. » Ibid. &9, 50. — « Adhuc illo loquente, venit qui- dam ad principem synagoge, dicens ei : Quia filia tua mortua est, noli vexare magistrum. Et venit domum, et apprehensa manu illius, clamavit di- cens: Puella, surge. Et reversus est spiritus ejus. » Luc. xit, 11, 19. -- Ecce mulier que habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo, et erat inclinata, nec poterat sursum respicere. Et dixit ei Jesus : Mulier, dimissa es ab inflrmitate tua. Et statim erecta est. » Marc. 1, 24, 25. — « Erat homo in spiritu im- mundo, et exclamavit dicens: Sine, quid nobis et tibi, Jesu Nazarene ? Venisti perdere nos. Et com- minatus est ei Jesus: Obmutesce, et exi ex illo. Et exiit ab eo. » Marc. 11, 3, 4. — « Veniunt ad eum ferentes ὑγιὴς γενέσθαι ; » καὶ τὰ ἑξῆς. « Ταῦτα εἰπὼν, ἕπτυσεν χαμαὶ, καὶ ἐποίησε πηλὸν ix τοῦ πτύσµατος, xal ἐνέχρισεν ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ, καὶ εἶπεν αὐτῷ «Ὕπαγε, slav εἰ τὴν κολυμθήθβαν τοῦ Σιλοάμ. Καὶ νιψάµενος ἦλθε βλἰ- TOV. » « "Iob kvijp Ἰάειρος πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ ᾿Ιησοῦ, παρεχάλει αὐτὸν εἰσελθεῖν εἷς τὸν οἶκον αὐτοῦ, ὅτι θυγάτηρ μονογενὴς ἦν σὐτῷ ὡς ἐτῶν δώδεκα, καὶ αὕτη ἀπέθνησκεν. Ἐν δὲ τῷ ὑπάγειν αὐτὸν, γυνὴ οὖσα iv ῥύσει αἵματος, ὄπισθεν ἤψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ, καὶ παραχρῆμα ἔστη à ῥύσις τοῦ αἵματος αὐτῆς.» — | | « "Ext λαλοῦντος, bxoptógm τις ἀπὸ τοῦ ἀρχισυν- C αγώχου, λέγων αὐτῷ, ὅτι Τέθνηχεν d θυγάτηρ cov μὴ σκύλλε τὸν διδάσκαλον. Καὶ ἐλθὼν clo τὴν olxlav, καὶ κρατήσας τῆς χειρὸς αὐτῆς, ἐφώνησε λέγων: Ἡ παῖς, ἐγείρουο. Καὶ ἐπέστρεψεν τὸ πνεῦμα αὖ- τῆς. » « "lob γυνὴ ἔχουσα πνεῦμα ἀσθενείας ἕτη δεκα- πέντε, xal ἦν συγκύπτουσα, xat μὴ δυναµένη ἆἄνα- κύψαι sic τὸ παντελές. Εἶπεν δὲ αὐτῃ ὁ ᾿]ησοὺς" Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου’ xal παραχρῆμα ἀνωρθώθη. » « "Hv ἄνθρωπος iv πνεύµατι ἀκαθάριῳ, x«l &v- ἐκραξεν λέγων, "Ea, τί ἡμῖν xal σοὶ, ᾿Ιησοῦ Ναζα- pnvi ; Ἄλθες ἀπολίσαι ἡμᾶς. Καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς. Φιμώθττι, καὶ ἔξελθε ἀπ᾿ αὐτοῦ. Καὶ ἐξῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ. » | e Ἔρχονται πρὸς αὖτδν παραλυτικὸν φέροντες, paralyticum : et nudaverunt tectum, et submise- D καὶ ἀπεστέγασαν τὴν στέγην, xal χαλῶσι τὸν κράθ ᾿ runt grabbatum in quo paralyticus jacebat.Videns autem Jesus fidem illorum, dixit paralytico : Re- mittuntur tibi peccata tua. Surge, et tolle grabba- tum tuum, et ambula. » Marc. v, 1-13. — » VenitJesus in regionem Gadare- norum, et occurrit ei de monumentis homo exiens, inspiritu immundo. Videns autem Jesum alonge, cucurrit, et adoravit, et clamans voce magna, di- xit: Quid mihi et tibi, Jesu, fili Dei altissimi? Adjuro te per Deum, ne me torqueas. Et interro- gabat eum : Quod tibi nomen est? Et dicit ei : Legio mihi nomen est. Et deprecabantur eum 6ατον iz' d ὁ παραλυτικὸς κατέχειτο, Ἰδὼν δὲ ὁ΄ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν, λέγει τῷ παραλυτικῷ' ᾽Αφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. ἝἜχειρε, καὶ &pov τὸν κράθθατὀν σου, καὶ περιπάτει. » « Ἡλθεν ὁ ᾿[ησοῦς elc τὴν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν, - xol ὑπήντησεν αὐτῷ ix τῶν μνημείων ἄνθρωπος ἐξερχόμενος ἐν πνεύματι ἀχαθάρτιῳ. Ἰδὼν δὲ τὸν Ἰησοῦν uax2ó8:v, ἕδραμεν xoi προσικύνησεν αὐτόν, xai χράξας φωνῇ µεγάλῃ λέγει Τί ἐμοὶ καὶ col, υἱξ τοῦ θεοῦ τοῦ Ὑψίστου ; Ὀρκίζω σε τὸν θοὸν, ux µε βασανίσης. Καὶ ἐπηρώτησιν αὐτόν .. TU. ὄνομά σοι; Καὶ λέγει αὐτῷ Αεγεὼν ὀνομά pot. Καὶ. 57 SACRA PARALLSLA. 58 παρεκάλουν αὗτὸν, ἵνα μὴ ἑξαποστείλι αὐτοὺς ἔξω À multum, ne se expelleret extra regionem. Erat τῆς χώρας. "Hv δὲ ἐκεῖ ἀγέλη χοίρων βοσκοµένη, xai παρεχάλουν αὐτὸν ol δαίµονες λέγοντες Πέμψον ἡμᾶς tlc τοὺς yolpouc, ἵνα εἷς αὐτοὺς εἰσέλθωμεν. Καὶ ἐπέτρεψεν αὐτοῖς ὁ Λ᾿ησοῦς. Καὶ ἐξελθόντα τὰ πνςύµατα τὰ ἀκάθαρτα, εἰσῆλθον εἰς τοὺς χοίρους ἦσαν δὲ δισχίλιοι. » « Φίρουσι δὲ αὐτῷ χωφὸν μογίλαλον xal παρα- καλοῦσιν αὐτὸν, ἵνα ἐπιθῇ αὐτῷ τὴν χεῖρα. Καὶ ἔδαλε τοὺς δακτύλους αὐτοῦ εἲς τὰ ὦτα αὐτοῦ, καὶ Ίψατο τῆς γλώσσης αὐτοῦ, καὶ Ἰάθη εὐθέως. » e Φέρουσιν αὐτῷ τυφλὸν, xai ἴθηκα τὰς χεῖρας εὐτοῦ ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, xal ἀνέθλεφεν. » « Εἶπε Πέτρος ᾽Αργύριον καὶ Ἠχρυσίον οὐχ ὑπάρ- χει μοι’ ὅ δὶ ἔχω, τοῦτό σοι δίδωμι’ Ἐν τῷ ὀνόματι Ιησοῦ Χριστοῦ περιπάτει. Καὶ παραχρῆμα ἑστερεώ- θησαν αὐτοῦ αἱ βάσεις, καὶ τὰ σφυρὰ, καὶ περι- επάτει. » « Διὰ τῶν χειρῶν τῶν ἀποστόλων ἐγένετο σημεῖα xal τέρατα iv τῷ λαῷ πολλά’ ὥστε κατὰ τὰς πλα- τείας ἐχφξρειν τοὺς ἀαθενοῦντας, ἵνα διερχοµένου Πέτρου, xv ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν. » « Ἐγένετο Πέτρον διερχόµενον διὰ πάντων, κατ- ελθεῖν καὶ πρὸς τοὺς ἁγχίους εἷς Λύδδαν. Καὶ εὕρεν ixsi ἄνθρωπον Αἰνέαν ὀνόματι, ἐξ ἐτῶν ὀχτὼ κατα- κείµενον ἆπὶ χραθθάτου, ὃς ἦν παραλελυμµένος. Καὶ εἶπεν αὐτῷ Πέτρος Αἰνέα, ἰᾶταί σε Ἰησοῦς ὁ Xpi- στὸς, xai εὐθέως Ιάθη. » ) «᾿Λνήρ τις ἀδύνατος τοῖς ποσὶν ἐκάθητο, Χωλὸς ix κοιλίας μητρὸς αὐτοῦ, ὃς οὐδέποτε περιπεπα- τήχει. Εἶπεν δὲ ὁ Παῦλος ᾿Ανάστηθι ἐπὶ τοὺς πόδας σου ὀρθὸς, καὶ ἤλαιο, xal περιεπάτει. » « Παιδίσχη ἔχουσα πνεύμα Ηύθωνος, Ίπαραπο- βευοµένων αὐτῶν ἔχραζεν, λέγουσα, Οὗτοι ἄνθρωποι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ Ὑψίστου εἶἰσίν' εἶπεν δὲ ὁ Παῦλος" Παραγγέλλω σοι ἐν τῷ ὀνόματι ᾿]ησοῦ Χριστοῦ, Ἔξελθε ἐξ αὐτῆς. » « Ἐχγένετο πατέρα Πουπλίου πυρετοῖς wal δυσεν- τερίᾳ συνεχόµενον καταχεῖσθαἰ. Πρὸς ὅν ὁ Παῦλος εἰσελθὼν xal προσευξάµενος, ἐπιθεὶς τὰς Χεῖρας, ἱάσατο αὐτόν. » TITA. B'. — Περὶ Ἱἱερατικῶν' καὶ ὅτι οὐκ ἔξεστιν ἰδιωτεύοντι ἅπτεσθαι ἱερατικοῦ σχεύους, « Ἐξέτενεν ᾿Οζᾶ τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπὶ τὴν κι- D θωτὸν τοῦ θεοῦ, κατασχεῖν, ὅτι περιέσπασαν αὐτὴν ol μόσχοι’ καὶ ἐθνμώθη Κύριος τῷ Ὀζᾶ, xal ἑπάτα- ξεν αὐτὸν ὁ θεὸς, xal ἀπέθανεν παρὰ τὴν κιθωτὸν τοῦ Κυρίου, » « Εἶπεν Δαθίδ' Οὐκ ἔσται ἄραι τὴν χιθωτὸν τοῦ θεοῦ, ἀλλ᾽ 7| τοὺς Λευΐτας, ὅτι αὐτοὺς ἐξελέξατο Κύριος λειτουργεῖν αὐτοὺς ἕως αἰῶνος, » « Ἔστησαν οἱ ἱερεῖς ἐπὶ ᾿Οζίαν τὸν βασιλέα, xol εἶπον αὐτῷ' OU σοι, Ὀζία, θυμιᾶσαι. Ἔξελθε ἐκ τοῦ ἁχιάσματος, δτί ἀπέστης ἀπὸ τοῦ Κυρίου, xai οὐκ ἔσται σοι τοῦτο tl; δόξαν παρὰ Ἱυρίου τοῦ θεοῦ. Καὶ ἐθυμώθη Ὀξίας, καὶ iv τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὸ βοµιατήριον, τοῦ θυμιᾶσάι ἓν τῷ va. Kal ἐν τῷ autem ibi grex porcorum pascens. Et depreca- bantur eum demones dicentes : Mitte nos in por- cos, ut in eos introeamus. Et concessit eis Jesus. Et exeuntes spiritus immundi, introierunt in por- cos : erant autem duo millia. » 5585 Marc. vii, 34, 35. — « Adducunt autem ei surdum et mutum, et deprecabantur eum ut 1m- poneret illi manum. Et misit digitos suos in auri- culas ejus, et tetigit linguam ejus ; et statim sa- natus est. » Marc. vin, 22. — « Adducunt ei cecum, et in oculos ejus imposuit manus suas ; et respexit. » Áct. 111, 6. — « Dixit Petrus : Argentum et aurum p non est mihi ; quod autem habeo, hoc tibi do: In nomine Jesu Christi ambula. Et protinus consoli- date sunt bases ejus et crura, et ambulalat. » Act. v, 13, 14. — « Per manus autem apostolorum flebant signa et prodigia multa in plebe; ita ut in plateas ejicerent et infirmos, ut, veniente Petro sal- tem umbra illiusobumbraret quemquam illorum. » Act. 1v, 32-34. — « Factum est ut Petrus, dum transiret per universos, deveniret et ad sanctos qui habitabant Lydde. Et invenit ibi hominem Aneam nomine ab annis octo jacentem in grab- bato, qui erat paralyticus. Et dixit ei Petrus : JEnea, sanat te Jesus Christus ; et statim sanatus est. » Act. τιν, 8, 9. — « Quidam vir Lystris infirmus pedibus sedebat, claudus ex utero matris sut, qui nunquam ambulaverat. Dixit autem Paulus : Surge super pedes tuos rectus. Et exsilivit, et ambulabat» Act. xvi 16, 17. — « Puella quedam habens spi- ritum Pythonis, transeuntibus ipsis clamabat, di- cens : Isti homines servi Dei excelsi sunt. Dixit autem Paulus : Precipio tibi in nomine Jesu Christi, exi ab ea. » Act. xvvit, 8, 9. — « Coatingit autem patrem Publii febribus et dysenteria vexatum jacere. Ad quem Paulus intravit, et cum orasset, et impo- suisset ei manus, sanavit eum. Tit. II. — De supellectile sacra : et quod. homini privato vas sacrum tangere non liceat. II Reg. vi, 6,7. — « Extendit Oza manum ad ar- cam Dei utteneret eam, quoniam detrahebant eam vituli. Iratusque est indignatione Dominus contra Ozam, et percussit eum Deus : et mortuus est juxta arcam Domini. » IParal. xv, 2, 3. — « Dixit David : Non licet ferre arcam Dei, nisi solis Levitis : quoniam Deus elegit eos ut ministrent in seculum. » | II Paral. xxvi, 18, 19. — « Steterunt sacerdotes in Oziam regem, et dixerunt: Non est tui offlcii, Ozia, ut adoleas incensum. Egredere de sanctuario, quoniam abscessisti a Domino, et non erit hoc tibi in gloriam a Domino Deo. Et iratus est Ozias, et in many illius thuribulum ut adoleret in tem- - βὸ 8. JOANNIS DAMASCENI plo; et cum írasceretur in sacerdotes, lepr& orta A θυμωβῆναι αὐτὸν πρὸς τοὺς Ἱερεῖς, καὶ Abnpa ἂν» estin fronte ejus coram sacerdotibus in domo Domini. » TIT. III. — Supplicantibus : et quod supplicationes ecantium audire oporteat. lI Reg. xix, 18, 19: — « Semei filius Gera ceci- dit in faciem suam coram rege, dum ille transiret Jordanem, et dixit: Ne reputet dominus meus iniquitatem, neque memineris $56 omnium que inique egit servus tuus in die qua profectus est dominus mens rex ; quoniam ego peccavi. Et ait rex : Non morieris. Et juravit illi. » IIT Reg. xi1, &, 5. — « Extendit manum suam Jéroboam, dicens : Apprehendite eum. Et exaruit manus ejus quam extenderat ad eum, et effusus έτειλεν dv τῷ µετώπῳ αὐτοῦ ἑναντίον τῶν Ἱερέων iv olx. Κυρίου. » TITA. I". — Περὶ ἱκετευόντων καὶ ὅτι χρὴ τὰς Ἰκεσίας τῶν δεοµένων προείεσθαι. « Σεμεὶ υἱὸς Tepà ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωκυον αὐτοῦ ἑναντίονυ τοῦ βασιλέως, διαθαίνοντος αὐτοῦ τὸν ᾿Ιορδάνην, καὶ εἶπεν Μὴ λογιζέσθω ὁ Κύριός µου ἀνομίαν μὴ μνησθῆς ὅσα ἠδίχησεν ὁ male σου ἐν τῇ ἡμέρᾳ ᾖ ἐξεπορεύετο ὁ xópióc µου βαειλεὺς, ὅτι ἐγὼ Άμαρτον. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεύς Οὁ μὴ ἆπο- θάνῃς. Καὶ ὤμοσεν αὐτῷ. » « Ἐξέεινε τὴν χεῖρα αὐτοῦ Ἰεροθοὰμ, λέγων. Συλλάδετε αὐτόν. Καὶ ἐξηράνθη d yip αὐτοῦ, ἣν ἐξέτεινεν πρὸς αὗτὸν, xdi τὸ θυσιαστήριον ἐῤῥάγη, est adeps qu: super illud erat. Et ait rex ad virum B καὶ ἐξεχύθη ἡ πιότης ἡ ἐπ' αὐτῷ. Καὶ εἶπεν ὁ βαοι- Dei : Deprecare faciem Dei tui, et restituatur ma- nus mea mihi. Et oravit homo Dei, et restituit manum regis ipsl, et facta est sicut prius fue- rat. » IV Reg. t, 13, 14. — « Venit ad Eliam quinqua- genarius terlius, et curvavit genua contra Eliam, et locutus est ei, et dixit: Homo Dei, in pretio sit anima mea, et anima servorum tuorum illorum quinquaginta. Et locutus est angelus Domihi ad Eliam, et dixit : Descende nihil veritus. Et ascen- dit Elias, et descendit ad regem. » Job xxxvi, 19. « Ne declinet sponte mens tua a supplicatione in angustia imbecillium. » Eccli. 1v, 4. — « Rogationem supplicantis ne abjicias, et ab egeno ne avertas faciem tuam. » S. Greg. Nas. — Quam fadum est, etnos hec 8 vobis requirere, et vos non prebere ! — Cum eoa quo aliquid postulatur, metienda postulatio est. JEque enim absurdum est à parvo magna postu- lare, atque a magno parva. Illud enim importunum est; hoc preparci animi. —Supplicem admitte,cui dies opitulatur. TIT. IV. — De squalifate: εἰ quod. cui - rito sit tribuendum. pud ded Psal. xvii, 25. — « Cum. sancto sanctus eris, et cum viro innocente innocens eris. » Luc. xx, 25. — « Reddite que sunt Cesaris Ce- sari, et que sunt Dei Deo. » Rom. xni, 7. — « Reddite omnibus debita : cui tributum, tributum ; cui vectigal, vectigal; cui honorem, honorem ; cui timorem, timorem. » S. Cyrilli. — Certaminis arbiter non simpliciter et temere athletis, ad cujusque arbitratum hono- res imperlit : verum potius pro eo ac quisque preclare se gessit, premia distribuit. — qualitas justitise fons est. Philonis. — Paria imparibus tribuere, summe injustitim est. | Josephi. — Nemini injuriam inferre,verum equi- tatem colere, firma potentia est. — Quidquid equitatis est expers, & charitate abhorrét. λεὺς τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ θεοῦ Δεήθητι τοῦ θεοῦ σου, καὶ ἐπιστρεφάτω f, χείρ µου πρός µε. Καὶ ἐδεήθη 6 ἄνθρωπος τοῦ θεοῦ, καὶ ἐπέστριψε τὴν χεῖρα τοῦ βασιλέως πρὸς αὐτόν καὶ ἐγένετο καθὼς ἦν. » « Ἡλθε πρὸς ἨἩἨλιοῦ πεντηκόνταρχος 6 αρίτος, καὶ ἔκαμψεν τὰ γόνατα αὐτοῦ χατέναντι Ἠλιοῦ, καὶ ἐλάλησε πρὸς αὐτὸν, καὶ εἶπεν. "Ανθρωπε τοῦ θεοῦ, ἐντιμηθήτω δὴ ἡ φυχή µου, καὶ ἡ duy?) τῶν δούλων σου τούτων τῶν Ππεντήκοντα. Καὶ ἐλάλησεν ἄγγελος Κυρίου πρὸς ἨΠλιοῦ, καὶ εἶπεν Κατάθηθι, μὴ φοθηθῇς. Καὶ ἀνέστη Ἠλιοῦ, καὶ κατίδη «pde τὸν βασιλέα. » « Mà, bo (v ὁ νοῦς σου ἑκὼν δεήσεως lv. ἀνάγκῃ ἁδυνάτων. » α« Ἰχέτην δεόµενον μὴ ἁπαναίνου, καὶ ἀπὸ δεοµ- νου μὴ ἀποστρίφῃς ὀφθαλμόν. » Ὡς αἰσχρὸν ταῦτα καὶ ἡμᾶς ἁπαιτεῖν, καὶ μὴ παρέχειν ἡμᾶς. — Συμμετρεῖεθαι δεῖ τῷ αἰτουμένψ τὴν αἴτησιν, Ὁμοίως γὰρ ἄτοκον παρὰ μικροῦ µε- γάλα ζητεῖν, καὶ παρὰ μεγάλου μικρά. Τὸ μὲν γὰρ ἄχαιρον, τὸ δὲ σµικρόλογον.-- Δέχου τὸν ἱκέτην, ἐπίχουρον ἔχοντα τὴν ἡμέραν. TITA. A, ---Περὶ ἰσότητος' καὶ ὅτι Xp?) τὰ αρὸς v νεμεῖν. « Μετὰ ὁσίου ὅσιος ἔσῃ, καὶ μετὰ ἀνδρὸς ἀθώονυ ἀθῶος ἔσμ. « ᾽Απόδοτε τὰ Καΐσαρος Καΐσαρι, καὶ τὰ τοῦ θεοῦ «ip 8sip. » « ᾿Απόδοτε πᾶσι τὰς ὀφειλὰς, τῷ «ὖν φόρον, τὸν φόρον, τῷ τὸ τέλος, τὸ τέλος, τῷ τὴν τιμὴν, τὴν τιμὴν, τῷ τὸν φόδον, τὸν φόθον. » Οὐχ ἁπλῶς 6 ἀγωνοθέτης τοῖς ἑθέλουσι τῶν ἆθλη- τῶν τὰς ἐξαιρέτους χαρίζεται τιμὰς, Ἀναλόγως B μᾶλλον ταῖς τῶν ἀθλητῶν εὐδοκιμήσεσι διανέµει «à χέρα. ---Ἰσότης πηγἡ δικαιοσύνης, Τὸ νέµειν ἴσα τοῖς ἁνίσοις, τῆς μεγίστης ἑστὶν ἁδιχίας. Τὸ μηδίνα ἀδικεῖν, ἀλλ’ Ἰσότητι τιμῆν, ἴσχορὰ δόναµις. — Lv Φὸ ἄνισον, ἀγάπης ἀλλότριόν, οι HACNA PARALLELA. TITIA. E. — Περὶ Ἰατρῶν, xal lacpelac. « Ὑμεῖς ἔστε ἱατροὶ ἄδικοι, καὶ ἰαταὶ κακῶν πάντες. » « Τίμα Ἱατρὸν πρὸς τὰς wpelac τιμῆς αὐτοῦ. xal Υὰρ αὐτὸν ἔχτισεν ὁ Κύριος, Παρὰ Ὑψίστου ἐστὶν ζασίς, καὶ παρὰ βασιλέως λήψεται δόµατα. Ἐπι- στήµη ἰατροῦ ἀνυψώσει χεφαλὴν αὐτοῦ, καὶ ἕναντι µεγιστάνων θαυμασθήσεται. Ἰατρῷ δὸς τόπον καὶ γὰρ αὐτὸν ἕἔκτισεν ὁ Κύριο. ὍὉ ἁμαρτάνων ἕναντι τοῦ ποιήσαντος αὐτὸν, ἐμπεσεῖται εἷς χεῖρας ἴα- τρου. » Οἱ τῶν σώματων θεραπευταὶ, τοὺς μὲν ὑγιαίνον- τας τοῖς προφυλακτικοῖς βοηθήµασιν ἀσφαλίζον- τει τοὺς δὲ χεκρατηµένους ὑπὸ τοῦ πάθους οὖκ ἐγχειροῦσιν. ---᾽Ανεπιστήμων ἰατρὸς πρὸς κάµνοντας À TIT. V. — De medicis et medicina. Job. xm, &. — « Vos estis iniqui medici, et sa- natores mali omnes. » Eccli, xxxvii, 1, 2: — « Honora medicum propter necessitates pretii illius : etenim Dominus creavit illum. Ab altissimo et medela, et a rege accipiet donationem. Disciplina medici exaltabit caput illius, etin conspectu magnatum collaudabitur. Da locum medico : etenim illum 557 Deus creavit. Qui delinquit in conspectu ejus, incidet in manus medici. » S. Basilii. — Qui corporibus medentur, sanos quidem subsidiis ad precavendum morbum accom- modis premuniunt: iis autem qui jam morbis agitantur, manum non admovent. — Imperitus εἰσιὼν, ἀντὶ τοῦ εἷς ὀγείαν αὐτοὺς ἐπαναγαγεῖν, xa! B. medicus ad sgrotos ingrediens, pro eo atque sa- τὸ μικρὸν λείψφανον τῆς δυνάµεως ἀφαιρεῖται. — Οἱ τῶν Ιατρῶν σοφοὶ τῶν φαρμάκων τὰ αὐστηρότερα αίνειν διδόντες τοῖς χακοσίτοις, μἔλιτι πολλάκις τὴν xóa περιχρίουσιν. Οἴμαι τοὺς ἀρχαίους τῶν ἰατρῶν, οὐχ ἁπλῶς, οὐδ᾽ ἁλόγως νομοθετῆται δηµοσιεύεσθαι τὴν τῶν ποικ([- λως ἑργαλείων ἐπίδειξιν, ἁλλ᾽ ἵνα τοὺς ὑγιαίνοντας ἀσφαλίζωνται, προσδεικνύντες αὐτοὺς ὁπόσων dta- κτοῦντες δεήσονται. Τέλειον ἰατρὸν λέγομεν, τὸν μηδὲν τῶν slc. ὦφέ- λειαν ἀνηχόντων xai θεραπείαν παραλιπόντα. ᾽Αγαθὸς ἰατρὸς οὗ μιᾷ ἡμέρᾳ τῷ νασοῦντι πάντα ἀθρόα τὰ ὑγιεινὰ ῥἐπιφέρειν ἄν θελήσειν , εἰδὼς βλάδην ἑργασόμενος μᾶλλον fj ὠφέλειαν * ἀλλὰ διαμετρησάµενος τοὺς καὶροὺς ἐπιδιανέμει τὰ σωτή- ρια, καὶ ἄλλο τι ἄλλα προστιθεὶς, πρέως ὑχείαν ἐμποιεῖ. TITA. ζ. — Περὶ ἱματίων' καὶ ὅτι οὗ δεῖ ἵμα- τισμῷ πολυτελεῖ χεχρῆσθαι, f ἄνδρα, fj γν- ναῖκα. « Ἐνδύσεται ὁ ἱερες χιτῶνα λινοῦν, xal περι- σκελὲς λινοῦν ἐνδύσεται περὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ. » e Ἱμάτιον ὑφασμένον ἕκδυε κίδδηλον οὐκ ἐπιθα- λεῖς σεαυτῷ. » « Οὖκ ἕἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικὶ, οὐδὲ μὴ ἑνδύσεται ἀνὴρ στολὴν Ὑυναικείαν , ὅτι βδἐλυγµά ἐστι Κυρίῳ Xác ποιῶν ταῦτα. Οὐκ ἐἑνδύσῃ κίόδηλον, ἔρια καὶ λῖνον ἐν τῷ αὐτῷ. » | « Ἐν παντὶ καιρῷ ἕστωσαν τὰ ἱμᾶτιά σου λευχά, » « Ἐν περιδολῇ ἱματίων μὴ χαυχήσῃ. » « Τάδε λέγει Κόριος ᾽Ανθ᾽ ὦν ὑψώθῆσαν al ῥυγα- τέρες Σιὼν, xal ἐπορεύθησαν ὑψηλῷ τραχήλῳ, xal νούµασιν ὀφθαλμῶν , καὶ τῇ πορείφ τῶν ποδῶν, C nitati eos restituere debet, illud quoque paulum virium quod ipsis reliquum est, adimit. — Solertes medici cum acerbiora pharmaca egrotis fastidio laborantibus haurienda porrigunt, melle persepe poculum circumliniunt. S. Chrysost. — Mea quidem sententia prisci medici non temere nec citra rationem hoc sanxe- runt, ut varia artis instrumenta palam propone- rentur, ad illos qui incolumi valetudine frueren- tur, cautiores reddendos ; ipsis videlicet ostenden- tes quantis opus habituri sint, si intemperantius sese gesserint. Didymi. — Perfectum medicum hunc demum appellamus, qui nihil eorum que ad utilitatem curationemque agrorum attinent, preetermittit. Philenis. — Probus medicus non uno eodemque die ea omnia simul, que ad valetudinem condu- cant, egroto voluerit adhibere : quippe qui explo- ratum habeat, hac ratione plus se illi detrimenti quam utilitatis allaturum: verum partitis tem- poribus salutaria medicamenta tribuit: atque alias aliud adjiciens, sensim eum in sanitatem asserit. TIT. VI. — De induméntis : quodque sumptuosie vestibus uti, nec viri, nec mulieres debeant. Levit. 1, 10. — « Vestietur linea tunica sacer- dos, et feminalibus lineis induet circa corpus suum. » Levit. xix, 19. — « Vestem contextam exue; nec quidquam adulterinum impones tibi ipsi. » Deut. xxii, 5, 6. — « Non erit supellex viri su- per mulierem, neque vir induetur veste feminea: quia abominabilis est apud Deum omnis qui facit hec. Non indueris vestimento adulterino, ut in ipso lana et linum sint. » Eccle. 1x, 8. — « Omni tempore vestimenta tua alba sint. » Eccli. xi, 24. — «In vestitu indumentorum ne glorieris. » - Isa. 111, 16-24. — « Heo dicit Dominus: Pro eo quod elevate sunt filis Sion, et ambulaverunt collo extento, et nutibus oculorum, et gressu pé- ei -—— ο... . u -- nui S .. 65 8. JOANNIS DAMASCBNI 64 dum simul tunicas trahebant, et pedibus simul ἅμα σύρουσαι τοὺς χιτῶνας, καὶ τοῖς ποσὶν ἅμα gestiebant: et humiliavit Deus principes filias Sion: et Dominus revelabit babitum earum in die illa. Et auferet Dominus gloriam vestimenti earum et or- natum earum, et reticula, et annulos, et armilas, et inaures, et purpureas preetextas, et tapetes que circa domum sunt, et perspicua Laconica, et bys- sina, et hyacinthina : et byssum auro et hyacintho contextam, et theristra et accubitoria ex auro. Et erit tibi pro odore suavi pulvis, et pro zona fune cingeris : et pro ornamento capitis calvitium ha- bebis, et pro clavata purpura accingeris sacco. Heec tibi pro pulchritudine erunt. » παἰζουσαι' καὶ ταπεινώσει ὁ θεὸς ἀρχούσας θυγατί- pac Σιών. Καὶ Κύριος ἀνακαλύψει τὸ σχῆμα αὖ- τῶν iv τῇ ἡμέρα ἐχείνῃ. Kai ἀφελεῖ Κυρίος τὴν δόξαν τοῦ ἱματισμοῦ αὐτῶν, καὶ τὸν κόσμον αὐτῶν, xal τὰ ἐμπλόχια, καὶ τοὺς δακτυλίους, xai τὰ περι- δέξια, καὶ τὰ ἐνώτια, xal τὰ περιπόρφυρα, xal τὰ ἐπιθλήματα τὰ κατὰ τὴν olxlav , xal τὰ διαφανῆ Λαχωνιχὰ, καὶ τὰ βύσσινα, xai τὰ ὑαχίνβινα, καὶ τὴν βύσσον σὺν Χρυσίῳ, xai ὑαχίνθῳ συγκαθυφασµένην, καὶ τὰ θέριστρα, xai τὰ χλιτά τοῦ Ὑχρυσίου, Καὶ ἔσται σοι ἀντὶ ὀσμῆς τῆς ἡδείας κονιορτὸς, καὶ ἀντὶ ζώνης σχοινίῳ ζώσῃ, xai ἀντὶ τοῦ κόσμου τῆς xs- φαλῆς φαλάκρωµα Ἓξεις, xal ἀντὶ τοῦ χιτῶνος τοῦ μεσοπορφύρου περιζώσῃ σάκχον. Ταῦτα σοι ἀντὶ ππλλωπισμοῦ, n 555 Matth. πα, 5. — « Ipse Joannes habebat B vestimentum de pilis cameli, et zonam pelliceam circa lumbos suos, » S. Basil. Reg. fus. disp. art. 22. — Cur vesti- mentis utamur, hac unica voce nobis Apostolus ostendit : Habentes autem vestimenta, et quibus te- gamur, his contenti simus (I Tim. vi, 8; ) tanquam videlicet tegumento solo opus habeamus, non item ut per varietatem ejusque elegantis studium, in interdictam luxuriam, ne quid dicam gravius, in- cidamus. Hzc enim per inane minimeque necessa- rium artificium introducta sunt. Id quod aperte ostendit primus ille integumentorum usus quem Deus indigentibus dedit- Etenim tunicas illis pelli- cenas fecit, et induit eos. Ob obscenas siquidem corporis parles obtegendas satis erat is tunicarum usus. At quoniam aliud quoque nobis in vestimentis proponitur, nempe ut eorum ope calorem contra- hamus ; idcirco utriusque rei perpensum et explo- ratum esse judicium debet, uti vestimenta, tum eas corporis partes, in quibus minus honestatis inest, contegant, tum ad propulsandas aeris inju- rias, nobis przesidio sint. — Usus vestimenti inevi- tabili illa necessitate cireumscribendus est, qua ad eum adigimur. Sin immoderatum circa ea stu- « Αὑτὸς ὁ Ἰωάννης εἶχεν τὸ ἕνδυμα αὐτοῦ ἀπὸ τριχὸς καµήλου, xxi ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὁσφὺν αὐτοῦ. Τὸν σκοπὸν τῆς χρήσεως τοῦ ἐνδύματος ὑπίθαλεν ἡμῖν ὁ ᾿Απόστολος διὰ μιᾶς λέξεως, εἰπών' Ἔχοντες δὲ τροφὰς καὶ σκεπάσµατα, τούτοις ἀρχεσθησό- psa: ὡς τῆς σχεπῆς ἡμῶν προσδεοµένων µόνης, οὐχέτι μέντοι xal τῆς ποικιλίας τοῦ ἀπ᾿ αὐτῆς χαλ- λωπισμοῦ εἰς τὴν ἁπηγορευμένην περπερείαν ἐκ- πιπτόντων, ἵνα µή τι χεῖρον λέγω. Ταῦτα γὰρ ὕστε- pov ἐπεισήχθη διὰ τῆς περιέργου µαταιοτεχνίας. Δηλοϊ δὲ καὶ ἡ πρώτη τῶν σκεπασµάτων χρῆσις, ἣν αὐτὸς ὁ θεὸς τοῖς ἐπιδεηθεῖσι δέδωχεν. Ἐποίησε γὰρ αὐτοῖς, ὁ θεὸς χιτῶνας δερµατίνους, καὶ ἐνέδυσεν αὐτούς. Πρὸς γὰρ τὴν τῶν ἀσχημόνων ἐπικάλυψιν σ ἑξήρχει d τοιαύτη τῶν Χχιτώνων Ὑχρῆσις. "Ens καὶ ἵτερος σκοπὸς συνεισέρχεται, τὸ θάλπεσθαι διὰ τῶν σκεπασµάτων , ἀνάγχη ἁἀμφοτέρων ἑστοχασμί- voc τὴν χρῆσιν εἶναι, τοῦ το περιστέλλειν ἡμῶν τὰ ἀσχήμονα, xal τοῦ ἀλεξήματα εἶνάι πρὸς τὴν ἐκ τῶν ἀἱρῶν βλάθην. — Τῆς χρήσεως τὸ pitpov, ἡ éxe- ῥαίτητος ἀνάγκη τῆς Χχρείας. El δὲ ὑπὲρ τὴν χρείαν, πλεονεξίας, fj φιληδονίας, fj χενοδοξίας ἔχει τὴν νόσον. — Σκοπὸς ἑσθῆτος sic, χάλυµµα εἶναι σαρ- κὸς πρὸς χειμῶνα καὶ θέρος αὐταρχές. dium sit, hoc ab avaritie, aut libidinis, aut inanis glorie morbo proflciscitur. — Vestimentorum finis hic unus esse debet, ut integumentum, cum ad hiemem, tum ad swstatem accommodatum carni pree- beat. S. Greg. Naz. — Ne vestitu molli et promissa effeminemur, et cujus quidquid pulcherrimum sit, nulli usui est. Ejusdem in laud. Gorg. — Non aurum arte ela- boratum pulchritudinis augende gratia adhibuit : non flavas comas, cum perspicue, tum subobscure lucentes; non cincinhorum imposturis honestum caput fiedissime inumbrantium ; non diffluentis et pellucidz vestis magniflcentiam ; non lapidum splendorem, et gratias quibus propinquus aer co- loratur, ac forma undique collustrantur ; non pictorum aries et presstigias ; non vilem illam et exigui pretii pulchritudinem : verum fluxam forme venustatem iis relinquebat quse theatra et trivia consectantur, et quibus pudori et probro est eru- bescere, M3, ἐσθτῆτι μαλαχισθῶμεν, ἁπαλῷ τε xal περιβ- ῥεούσῃ, καὶ ἧς τὸ κάλλιστον ἀχρηστία. Οὐ χρυσὸς ἐχείνῃ ἦν κόσμος, ἓν τέχνῃ ποιηθεὶς slc κάλλους περιουσίαν οὐ ξανθαὶ πλοχαμίδες, δια- φαινόμεναί τε xal ὑποφαινόμεναι, xai βοστρόχων ἔλικες, σοφίσµατα σκηνοποιούντων τὴν τιµίαν κε- φαλὴν, ἀτιμότατα' οὐκ ἐσθῆτος περιῤῥεούσης καὶ διαφανοῦς πολυτελεία' οὐ λίθων αὐγαὶ καὶ Χάριτες χρωννῦσαι τὸν πλησίον áipa, καὶ τὰς μορφὰς περι- λάμπουσαι' οὗ ζωγράφων τέχναι καὶ γοητεύµατα, καὶ τὸ εὔωνον κάλλος, ἀλλὰ τὴν ῥέουσαν εὐμορφίαν ταῖς ἐπὶ θεάτρων παρῆκεν καὶ τριόδων, καὶ ὅσαις αἰσχύνη xal ὄνειδος τὸ αἰσχύνεσθαι. 6ὅ RACRA PARALLBELA. 66 |) Τὸ εδίματεῖν μειραχιῶδές ἔστι µόνον, καὶ ἐν Α S. Cyrilli. — Eleganti vestitu delectari, puerile μόνῃ δοκήσει τὸ ἡδὺ ἔχει, καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς δια- παίζει. Αἱ τῶν dvayxalov κτήσεις, οὐ τὴν ποιότητα βλα- θερὰν ἔχουσιν, ἀλλὰ τὴν παρὰ τὸ µέτρον ποσότητα. — Οὐ χατὰ πάντα σκορακιστέον τὴν χρίσιν, ἀλλ' ὥπερ φαρμάκῳ καὶ βοηθήµατι χρηστέον τῷ μύρῳ. TITA. Z'. --Περὶ Ἱσότητος, xal ὅτι ἴση τάξις παρὰ sip πάντων. « ἨΜικρὸν xai μµέγαν οὗτος ἐποίησεν , αὐτός τε προνοεῖται περὶ πάντων. » Οὐκ ἑθέλει γὰρ Χμιστὸς ἄναξ τέ χε Qv, τῶν μὲν πατὶρ ἥπιος εἶναι, τῶν δὲ βαρυφρενέων. est duntaxat, ac voluptatem in sola opinatione positam habet, oculosque ludiflcatur. S. Clem. Alez. — Rerum necessariarum ade- ptiones non perniciosam qualitatem habent, sed immodicam quantitatem. — Haud prorsus abji- cienda unctio est: verum unguento tanquam me- dicamento et auxilio utendum. TIT. VII. — De zqualitate ; quodque eodem gradu apud Deum omnes sunt. Sap. vi, 8. — « Pusillum et magnum ipsi fecit, et equaliter ei cura est de omnibus. » S. Greg. Naz. — Nec enim cum Christus rex sit, horum quidem esse vult benignus pater, erga illos vero se gravem prebere. Oóx ἔστι προσωποληψία παρὰ τῷ 0:9, κατὰ τὸ B 6. Cyrilli. — Non est personarum acceptio apud γεγραμμένον, &AM εἴτε τις εἴη μέγας xal σοθαρὸς, πλούτφ τε καὶ δόξῃ τῇ κατὰ τὸν κόσμον εἷς ὕψος ἠἡρμένος, τὴν ἀχλεᾶ καὶ ἀγέραστον ἀποίσεται ψῆφον, τοῖς τῆς Φφανλότητος αἰτιάμασιν ἐνεχόμενος, εἴ si τις εἴη µιχρὸς. πτωχείᾳ τε καὶ ἁδοξίᾳ συζῶν, κατα- δικασθήσεται πρὸς ἀκαθαρσίαν, st μὴ τοῖς elc ἀρετὴν ἑπαυχοίη τρόποις. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ κ. ΤΙΤΑ. Α’. — Πιρὶ χριµάτων θεοῦ ' καὶ ὅτι οὐ χρὴ δυσφορεῖν ἐφ᾽ ol; δίκαιοι μὲν δυσπραγοῦσιν, uot δὲ εὐπαθοῦσιν. « Εἶπε Ἑύριος πρὸς Ἰώδ' M3) ἀποποιοῦ poi τὸ χρῖμα; ois: δὲ µε ἄλλῶς σοι κεχρηματιχέναι, ἢ ἵνα ἀναφανῃς δίχαιος ; » « Διὰ τί ἁσεθεῖς ζῶσιν , πεπαλαίωνται δὲ καὶ ἐν πλούτῳφ ; 'O σπόρος αὐτῶν κατ’ ἐπιθυμίαν ψυχῆς, τὰ δὲ τέχνα αὐτῶν iv ὀφθαλμοῖς' οἱ οἶκοι αὐτῶν εὐθηνοῦσιν, φόθος δὲ οὐδαμοῦ. µάστιξ δὲ παρὰ Κυ- pou οὐκ ἔστιν ἐπ᾽ αὐτοῖς. Μένουσι δὲ ὥσπερ πρή- ὄατα αἰώνια, τὰ δὲ παιδία αὐτῶν προσπαίζουσιν, ἀναλαμθάνοντα ψαλτήριον καὶ κιθάραν. Συνετέλεσαν bv ἀγαθοῖς τὸν βίον αὐτῶν. » e Ἡ δικαιοσύνη σου ὡς ὄρη Oso), τὰ χρίµατά σου ἄθυσσος πολλή. » « M3 παραζήλου ἐν τῷ χατευοδουµένῳ ἐν τῇ ὁδφ αὐτοῦ, iv ἀνθρώπῳ ποιοῦντι παρανοµίαν. Elbov τὸν ἀσιθῇ ὑπερυψούμενον, καὶ ἐἑπαιρόμενον ὡς τὰς πέρδους τοῦ Λιθάνου xal παρῆλθον, καὶ ἰδοὺ oóx ὖν, » κ Παρ) ὀλίγον ἐξεχύθη τὰ διαθήµατάἆ pov: ὅτι ἐζήλωσα, » καὶ τὰ λοιπά. — « Ιδοὺ οὗτοι οἱ ἆμαρ- τωλοὶ, καὶ οἱ εὐθινοῦντες εἷς τὸν αἰῶνα. » « θεὸς χριτής ἐστι. τοῦτον ταπεινοῖ, xal τοῦτον Ü» « M3) ζηλούτω σου ἡ xap$la ἁμαρτωλοὺς, ἀλλ᾽ ἐν φόθψ Κυρίου Ίσθι ὅλην τὴν ἡμέραν. » « θησαυρίζεται δικαίοις πλοῦτον ἀσεθῶν. » ε Ἔσται ὡς κονιορτὸς ἀπὸ τροχοῦ 6 πλοῦτος τῶν ἀσεθῶν, καὶ ὡς χοῦς φερόµενος καὶ ἔσται ὡς στιγμἡ, καὶ ἴσται ὡς ἐνυπνιαζόμενος καθ ὕπνον à πλοῦτος τῶν ἐθνῶν' καὶ ἔσοντει dv τῷ ὕπνῳ πίνοντες καὶ Deum, quemadmodum Litteris sacris proditum est (Rom. u, 11): sed sive quis magnus sit et arro- gans, atque tum opibus, $59 tum mundana glo- ria in altum evectus, ingloriam tamen et premio- rum expertem sententiam feret, si vitiis et crimi- nibus obstrictus teneatur : sive quis parvus sit, et in inopia et obscuritate vitam agat, is immun- ditie damnabitur, nisi virtutis dotibus floreat. LITTERA K. TIT. I. — De judiciis Dei : et quod moleste ferre non oporteat, si justi calamitatibus conftictentur, injustis autem prospere omnia succedant. Job xr, 8. — « Dixit Dominus ad Job: Nunquid repellis meum judicium ? putas autem me aliter 6 tibi respondisse, nisi ut appareas justus ? » Job xxi, 1-9. — « Quare impii vivunt, invete- raverunt autem etiam in divitiis? Semen eorum secundum desiderium anime : filii eorum in ocu- lis. Domus eorum abundantes sunt: timor autem nusquam: flagellum non est in illis à Domino, Manent sicut oves perpetue: at pueri eorum lu- dunt, accipientes psalterium et citharam. Consum- maverunt in bonis vitam suam, » etc. Psal. xxxv, 7. — « Justitia tua sicut montes Dei, et judicia tua abyssus multa. » Psal. xxxvi, 35, 36. — « Ne emuleris in eo qui prosperatur in via sua, in homine facienti justi- tiam. Vidi impium superexaltatum, et elevatum sicut cedros Libani: et transivi, et ecce non erat. » Psal. ixxn, 2, 3 et 12. — « Pene diffusi sunt gressus mei, quia zelavi, » etc. — « Ecce ipsi pec- catores et abundantes in seculo, » etc, Psal, xxiv, 8. — « Deus judex est. Hunc humi- liat, et hunc exaltat. » Prov. xxii, 47. — « Ne emuletur cor tuum pec- catores, sed in timore Domini sta tota die. » Prov. xni, 22. — Thesaurizantur justis opes impiorum. » Isa xxix, 5-8. — « Et erunt sicut pulvis de rota divitie impiorum, et sicut favilla que rapitur, eruntque sicut punctum. Eteruntsicut qui somniat dormiendo divitie gentium, et erunt in somno bi- 61 8. JOANNIB DAMASCENI es bentes et edentes, et cum surrexerint vanum est Α ἑσθίοντες, καὶ ἔξαναστάντων αὐτῶν µάταιον τὸ somnium. Et sicut qui per somnium sitit velut si bibat, et cum surrexerit, adhuc sitit, et anima ejus frustra speravit: sic erunt divitie omnium gentium. » Jerem. xi, 1, 2. — « Justus quidem es, Do- mine, quia satisfaciam tibi: verumtamen judicia loquar ad te. Quid est quod via impiorum prospe- ratur ? bene est omnibus qui preevaricantur. Plan- tasti eos, et radicem miserunt. Generaverunt filios et fecerunt fructum. Prope es tu ori eorum, et longe a renibus eorum. » Eccli. 1x, 16. — « Ne zeles gloriam peccatorum.» Sap. xi, 8. — Per que ponas passi sunt inimici illorum, per hec cum abundarent, letati sunt, » Rom. 1x, 10-24. — e Et Rebecca ex uno con- : cubitu habens Isaac patris nostri, cum nondum nati essent, nec quidquam boni aut mali egissent, dictum est ei: Quia major serviet 560 minori, sicut scriptum est : Jacob dilexi, Esau autem odio habui. Quid igitur dicemus? nunquid iniquitas apud Deum? Absit! Moysi enim dicit : Miserebor cujus miserebor, et misericordiam prestabo illi cujus miserebor. Igitur non est volentis, neque currentis, sed miserentis est Dei. Dicit enim Scri- ptura Pharaoni ; Quia in hoc ipsum excitavi te, ut ostendam in te virtutem meam, et ut annuntietur nomen meum in universa terra. Ergo cujus vult miseretur, et quem vult indurat. Dices itaque mihi: Quid adhuc queritur ? voluntati ejus quis resistit? Igitur, o homo, quis es tu qui respondeas Deo? Nunquid dicit figmentum ei qui se finxit. Quid me fecisti sic? Annon habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliud vas in honorem, aliud vero in contumeliam ? » Rom. χι, 33. — « O altitudo divitiarum sapientie et scientie Dei! quam incomprebhensibilia sunt judicia ejus, et investigabiles vis ejus ! » S. Basilii. — « Quamvis rationes eorum que a Deo àdministrantur, captum nostrum fugiant, om- nino tamen id quod a sapiente, et ab eo a quo redamamur, administratum est, equo animo debet accipi, quamvis alioqui sit molestum. Ejusd. in init. Prov. — Que nobis a justo judice eclitus infertur justitia, cum emendandi et repre- — ἐνύπνιον Καὶ ὃν τρόπον ἐνυπνιάζεται ὁ διφῶν ὡς ὁ πίνων, xal ἐξαναστὰς ἔτι διψᾷ, ἡ δὲ quy) αὐτοῦ elc κενὸν ἥλπισεν, οὕτως ἕσται ὁ πλοῦτος πάντων τῶν ἐθνῶν. » « Αίκαιος st, Κύριε, ὅτι ἀπολογήσομαι' πλὴν κρί- µατα λαλήσω πρὸς σὲ. TÜ ὅτι ὁδὸς ἀσεθῶν εὐοδοῦ- ται, εὐθήνησαν πάντες οἱ ἀθετοῦντες ἀθέτημα, Ἠφύτευσας αὐτοὺς, καὶ ἐῤῥιζώθησαν, ἑτεχνοποίησαν, καὶ ἐποίησαν xapnóv. ᾿Εγγὺς el σὺ τοῦ στόματος αὐτῶν καὶ πόῤῥω ἀπὸ τῶν νεφρῶν αὐτῶν. » « M?) ζηλώσῃς δόξαν ἁμαρτωλῶν. » « Δι Qv ἑἐκολάσθησαν οἱ ἐχθροὶ αὐτῶν, διὰ τοῦτο αὐτοὶ ἀποροῦντες εὐεργετήθησαν. » « Kai 'Ῥεθέοα ἐξ ἑνὸς κοίτην ἔχουσα Ἰσαὰκ τοῦ πατρὸς ἡμῶν, µήπω γεννηθέντων, μηδὲ πραξάντων τι ἀγαθὸν, fj καχὸν, ἐῤῥήθη αὐτῇ, ὅτι Ὁ μείζων δουλεύσει τῷ ἑλάσσονι, χαθὼς γέγραπται, Τὸν Ἰα- κὼθ ἠγάπησα, τὸν δὲ Πσαῦ ἐμίσησα. Τί «Ov ἑροῦ- μεν; Mà) ἁδικία παρὰ τῷ θιῷ; Mi γίνοιο. Τῷ Μωσῇ γὰρ λέχει Ἐλεήσω ὃν ἂν ἐλεῶ, καὶ οἶκτει- pie ὃν ἂν οἰκτείρω. "Apa οὖν οὐ τοῦ θέλοντος, οὐδὲ τοῦ τρέχοντος, ἀλλά τοῦ ἐλεοῦντος θεοῦ. Akytt γὰρ ἡ Γραφὴ τῷ Φαραὰ, ὅτι El; αὐτὸ τοῦτο ἐξέχειρά σε, ὅπως ἑνδείξωμαι ἐν σοὶ τὴν δύναμίν µου. "Αρα οὖν ὃν θέλει, ἐλεεῖ, ὃν δὲ θέλει σχληρύνει. Ἐρεῖς οὖν got, Τί ἔτι µέμφεται; τῷ γὰρ βουλήματι αὐτοῦ τίς ἀνθέστη- xtv ; Μενοῦν γε, à ἄνθρωπε, σὺ τίς εἶ ὁ ἀνταποχρινό- µενος τῷ θεῷ; Mi) ἐρεῖ τὸ πλάσμα τῷ πλάσαντι, Τί µε ἐποίησας οὕτως; f] οὐκ ἔχει ἐξουσίαν ὁ κεραμεὺς τοῦ πηλοῦ ix τοῦ αὐτοῦ φυράµατος ποιῆσαι, ὃ μὲν elo τιμὴν σκεῦος, ὃ δὲ εἰς ἀτιμίαν; » « Ὦ βάθος πλούτου, καὶ σοφίας, xat γνώσεως Θεοῦ! ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ κρίµατα αὐτοῦ, καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ | » Κἂν ol λόγοι τῶν παρὰ θεοῦ οἰκονομουμένων δια- φεύγωσιν ἡμᾶς, πάντως Ὑε παρὰ τοῦ αοφοῦ καὶ ἀγαπῶντος ἡμᾶς οἰκονομηθὲν, ἁπόδεκτόν dati, κἂν ἐπίπονον 3. Ἡ παρὰ τοῦ δικαιοκρίτου οὐρανόθεν ἐπαγομένη ἡμῖν δικαιοσύνη, ἐπανορθωτικὴ οὖσα καὶ ἄνταπο- hendendi vim habeat, propter eorum decretorum D δοτικἡ, πολὺ ἔχει τὸ δυσθεώρητον, διὰ τὸ ὕφος τῶν quse in ipsa recondita sunt, altitudinem sgre ad- modum humano ingenio perspici potest. Hoc enim ni fallor, est, quod ait: Justitia tua sicut montes Dei (Psal. xxxv, 7). S. Greg. Naz. — Nulla prediti peritia sumus, qui arcana Dei judicia probemus. — Alii quidem ex Dei amicis prospera, adversa alii nihil istis pe- jores, navigatione utuntur. Quis horum rationes novit, nisi tu, o Verbum ac ratio? Ejusd. De am. paup. — Quis scit num ille ob vitium plectatur, hic rursus uti bonus et laude dignum evehatur; ac non contra ob flagitiosam ἑναποχειμένων αὐτῇ δογμάτων . Τοῦτο γὰρ οἶμαι λέγειν τὸν ψαλμφδὸν, Ἡ δικαιοσύνη σου ὡς Sp θεοῦ. Αμαθεῖς ἔσμεν, ὥστε τὰ ἄῤῥητα τοῦ θιοῦ xpl- pata δοχιµάζειν. ---"λλλοι μὲν εὐπλοοῦσι τῶν θεφ φίλων, ἄλλοι δὲ δυσπλοοῦσιν οὐδὲν χείρονες. Τίς οἶδε τούτων τοὺς λόγους, πλὴν σοῦ, Λόχε; Τίς οἶδεν, sl ὁ μὲν διὰ κακίαν χολάζεται, ὁ δὲ ὡς ἐπαινούμενος αἴρεται, ἀλλά μὴ τοὐναντίον, ὁ μὲν διὰ πονηρίαν ὑψοῦται, ὁ && δι ἀρετὴν δοκιμάζεται ; " SACRA PARALLELA, To 0 μὲν αλεῖον ἑπαιρόμενος, ἵνα καὶ πἰσῃ χαλεπώ- A ille vite rationem attollatur, hic vero ob virtutem τερον, ὅλην ἑώμενος πρότερον ὥσπερ τινὰ νόσον ἑκρλξχι τὴν ἑαυτοῦ xax(av, ἵνα καὶ κολασθῇᾷ δικχιό- vepov: ὃ δὲ καὶ παρὰ δόξαν πιεζόµενος, ἵνα ὥσπερ χρυσὸς iv καμίνῳ δοκιμασθεὶς, τῆς χαχίας, εἴτι xad pixpóv εἶχε, τοῦτο ἑκτήξφ. Κύχλος τίς ἐστιν, ἁδελφοὶ, τῶν ἀνθρωπίνων «ραγμάτων, καὶ καιδεύει διὰ τῶν ἑναντίων ἡμᾶς 6 θιός. Ὥσπερ συνεστήσατο τὰ πάντα σοφῶς, καὶ σονέδησεν, οὕτω σοφῶς τὰ πάντα διεξάγων, xal κυθερνῶν τοῖς ἂν φίκτοις αὐτοῦ καὶ ἀνεξιχνιάστοις αὐτοῦ χρίµασιν. "E» µόνον πεπε σθαι χρὴ, ὅτι συµφερόντως ἡμῖν exploretur ? Ille, inquam, altius evehatur,ut gra- vius corruat, dum sinitur omnem prius improbi - tatem suam ceu morbum quemdam expromere ,ut et justiori supplicio plectatur : hic rursus calami- tatibus preter hominum exspectationem prema- tur, ut tanquam aurum in fornace probatus, yel tantillum hoc quod vitii habuerit, excolet. Ejusd. — Circulus quispiam est rerum humana- rum, fratres, ac Deus nos per contraria erudit, ut qui, quemadmodum sapienter omnia constituif, ac colligavit, ita pari quoque sapientia, omnia pro suis judiciis, que nec mente assequi, nec perve- stigare quis possit, regat et gubernet. S. Chrysost. ex serm. ad Stagir. — Hoc unum ἅπανια οἴκονομειται παρὰ θεοῦ, τὸν δὲ τρόπον p nobis persuasum esse debet, cuncta ad utilitatem µηκότι ζητεῖν, μήτε ἁγνοοῦντας ἀσχάλλειν dj ἆθυ- μοῖν. Οὔτε γὰρ δυνατὸν ταῦτα εἶδέναι, οὔτε συμφέ- pov, τὸ μὲν διὰ τὸ θνητοὺς εἶναι, τὸ δὶ διὰ τὸ τα- Χέως sic ἀπόνοιαν αἴρεσθαι. Φασί τινας Auk τί δίκαιοι ἀσθενοῦσι, xal πένον- -m, Abu: δὲ ῥώννυνται καὶ πλουτοῦσι ; διὰ τί τοῦτο, Ίνα οἱ μὲν στεφανωθῶσιν, οἱ δὲ τιμωρηθῶσιν οἷς αἰῶνα ; Ἑἴρηκας, διὰ τί ὁ θεὸς τοῦτον χέχρικεν ἀθυμεῖν xal θλίδεσθαι ἀγαθὸν ὑπάρχοντα, xal ἄλλον ἴλα- καὶ πλουτεῖν πάνυ φαῦλον τυγχάνοντα ; καὶ διὰ τί ἂλλος ἐν πᾶσιν εὐοδοῦται, καὶ Άλλος lv πᾶσιν ἀποτυγχάνει ; διὰ τί οὗτος ἕῤῥωται, χἀχεῖνος νοση- ( λεύεται, xal ἄλλος χρηστός τις ἀνὴρ lv τῷ δαιµο- vüp συντρίθεται, ὁ δὲ πονηρὸς Ci ; Mà) περιεργάζου *à ὅπὶρ ck, µόνον δὲ γίνωσκε, ὅτι βουλήσει τοῦ Κρείττονος καὶ ψήφῳ ταῦτα πάντα γίνεται μὴ μέντοι καταζητήσῃΏς τὸν λόγον τῆς ἀκριθείας. ]]αῦ- Ἆος ὃ τηλικοῦτος ἀπεφήνατο ἀνεξερεύνητα εἶναι τὰ πρίµατα τοῦ θεοῦ. Οὐκ ἔστι τοίνυν δυνατὸν χαταλα- 6εῖν τὰ ἴχνη τῶν ποδῶν Κυρίου, καὶ τῶν αὐτοῦ βουλημάτων. Τὰ γὰρ κρίµατα αὐτοῦ Άδθυσσος πολλὴ, παθά φησιν ὁ Προφήτης. άν τις ἀπελθὼν, βούλεται περᾶσαι ποταμὸν, καὶ bog αὐτὸν παφλάζοντα [R. χαχλάζοντα], καὶ xata- φορόµενον φοθερῶς, καὶ μηδενὸς ἄλλου ἐπιχειροῦν- «ος du Seis δι αὐτοῦ, παραθουλεύσηται δὲ καὶ οἰσόλθῃ, θέλων ἐπιδείξασθαι ἑαυτὸν ὡς γενναῖον xal Δυνατὸν, καὶ ἁποθάνῃ ἐν τῷ ποταμῷ, μετὰ τῶν πα. ῥᾳδούλων κρίνεται d) doy αὐτοῦ, ἐπειδὴ βλέπων «ὺν θάνατον αὐτοῦ, παρήχουσε τῆς Γραφῆς λεγού- «ης MÀ βιάζου ῥοῦν ποταμοῦ. ᾿Εὰν δὲ ἵδῃ τὸν ποταμὸν Λσύχως ῥέοντα, καὶ μὴ ἀπειλοῦτα βρυγ- μοὺς θανατηφόρους, ἀλλὰ πραύν καὶ εὐμαρῆ, xal πολλοὺς διερχοµένους, καὶ εἰσέλθῃ τοῦ διελθεῖν δύ αὐτοῦ, καὶ ἐπαγάγῃ εὐτῷ Ó Σατανᾶς χῦμα κατὰ συγχώρησιν θεοῦ, f| καὶ τὸ πόδα αὐτοῦ σκάσῃ, xal αεσὼν bv τῷ ὕδατι αὐτοῦ ἀποθάνῃ, μαρτυριχκὸς αὖ- ποῦ ὁ θάνατος λοχιαθήσεται. Πλὴν καὶ dj ὥρα τοῦ nostram 8 Deo gubernari : quonam autem. modo gubernentur, non jam investigare, nec quia hoc ignoremus, merore et molestia affici. Heec enim scire, nec possumus, nec expedit: alterum qui- dem, quia mortales sumus ; alterum, quia cito in arrogantiam efferremur. S. Nili. — Aiunt nonnulli: Cur justi imbecil- litate et inopia laborant, injusti contra robore at» que opibus pollent ? Quid ita, ut illi coronentur, hi autem sempiternis suppliciis detineantur? 5601 Ejusd. — Qussiisti quid cause sit, quam- obrem hoc constitutum a Deo sit, ut vir bonus mereat et opprimatur, alius contra, qui perquam improbis moribus sit, in hilaritate et opibus ver- setur :et cur alteri prospera omnia contingant, alter nulla in re quod cupit assequatur : cur, in- quam, ille valeat, hic adversa valetudine laboret : curque virprobus a demone affligatur, malus vero integer et incolumis vivat. Ne curiose inquiras ea que captum excedunt tuum : verum hoc solum noscas. Dei voluntate et sententia omnia geri, nec exactissimam eorum rationem quieras. Paulus vir ille tantus, impervestigabilia Dei judicia esse pro- nuntiavit. Quocirca fleri nequit, ut pedum Domini consiliorumque ipsius vestigia quisquam assequa- tur. Judicia enim ejus, ut ait Propheta, abyssus multa (Psal. xxxv, 7). Eusebii, — Si quis fluvium trajicere velit, quem &estuantem, et horrenda quadam rapiditate fluen- tem cernat; cumque nemo alius illum trajicere aggrediatur, ipse tamen temerario consilio ingre- diatur, ut se tanquam generosum et fortem osten- dat, atque in fluvio pereat; ejus sane anima cum temerariis censebitur: quippe qui cum mortem suam perspiceret, Scripture non obtemperaverit, que dicit : Ne coneris contra impetum fluvii (Eccli. IV, 32). At si fluvium leniter fluentem videat, nec rugitibus mortem minitantem, sed placidum et facilem, multosque eum transmittentes, ac ipse quoque eum pertransiturus ingrediatur, tumque permissu Dei Satanas fluctus excitet. aut titubante pede in aquam lapsus intereat, mors ipsius in martyrium reputabitur. Ceterum mortis quoqge . .— z ua Hune Me M om dms a m m m — - 14 8. JOANNIS DAMASCHENI 12 hora ipsi aderat: ac non ut hoc mortis genere in- A θανάτου παρῆν αὐτῷ, ἀλλ) οὐ μέντοι ἐν τῷ οδιως teriret. Diabolus siquidem mortis horam cum pro- spiciat, eam antevertit, et lapsum preparat, uti decipule mors ascribatur. Quod idem etiam de lis dicendum erit, qui a feris sunt interempti. Nar si quis suapte animi inductione proflciscatur ut feram jugulet, ad fortitudinem suam ostentan- dam, insurgatque bestia a qua neci detur, hujus anima cum imprudentibus temerariisque censebi- tur. Sin autem ex improviso fera irruat, atque hominem discerpat, tum ille martyrico mortis ge- nere obierit. Idque perindelocum habet, sive quis in mari, sive in terra moriatur. TIT. Hl. — De detractione * et quod detractio est | falsus sermo adversus aliquem prolatus. Num. xit, 1 seqq. — « Locuta est. Maria et Aa- B ron contra Moysen propter uxorem ejus JEthio- pissam ; quoniam uxorem JEthiopissam acceperat. Et dixerunt : Num Moysi soli locutus est Dominus? nunquid et nobislocutus est Dominus ? Et dixit Dominus ad eos : Audite sermonem meum. Si quis fuerit inter vos propheta Domini, in visione appa- rebo ei, et in somno loquar ad eum. At non sicut servus meus Moyses : in omni domo mea fidelis est. Ore ad os loquar ei, et in specie, ac non per snigmata et opinionem Dominum vidit. Et quare non timuistis loqui in servum meum Moysen ? Et iratus est contra eos Dominus, et ecce Maria can- dens lepra quasi nix. » 564b Psal. xxx, 18. — « Muta fiant labia do- losa, » etc. Psal. χιιχ, 20. — Sedens adversus fratrem tuum, » etc. Psal. xxvi, 19. — « Male locuti sunt de Deo, et dixerunt, » etc. Psal. cvi, 5. — « Detrahentem secreto proximo 8u0, » etc. Psal. c, 7. — « Qui loquitur iniqua, non dire- xit in conspectu, » etc. Prov. xx, 13. — « Noli amare detractionem, ne de medio tollaris. » Sap. 1, 14. — « Custodite vos a murmuratione que nihil prodest, et adetractione parcite lingues: quoniam sermo obscurus in vacuum non ibit. » Jac. 1v, 11-13. — « Nolite detrahere alterutrum, fratres. Qui detrahit fratri, aut qui judicat fra- trem suum, detrahit legi, et judicat legem. Si autem judicas legem, non es factor legis, sed ju- dex. Unus enim est legislator et judex, qui potest liberare et perdere. » Prov. xxx, 17. —- « Oculum qui subsannat pa- trem, et qui despicit senectam matris, effodiant eum corvi de torrente, et comedant eum filii aquilae. » S. Basil. — Detractio est, adversus fratrem ab- sentem, obtrectandi ipsi studio aliquid effutire : etiamsi alioqui sit verum id quod dicitur. S. Chrysost. — Si quis te maledictis petit, si quidem vera dicit, fac te corrigas : sin vero falsa, ἀποθανεῖν αὐτόν. 'O γὰρ διάθολος βλέπων τὴν ὥραν τοῦ θανάτου, πβρολαθὼν ἑτοιμάζει τὸ πτῶμα, ἵνα τῇ παγίδι ἐπιγραφῇ ὁ θάνατος. Ὁμοίως καὶ ol ἀπὸ θηρίων ἀποθνήσκοντες. Εάν τις dv τῇ οἴχείᾳ αροαι- ῥέσει ἀπίλθῃ σφάξαι τὸ θηρίον, ἐπιδεικνύμενος τὴν αὐτοῦ δύναμιν, καὶ ἐγείρῃ τὸ θηρίον, καὶ ἀποθάνῃ ἐξ αὐτοῦ, μετὰ τῶν παραθούλων κρίνεται dj ψυχἠ αὐτοῦ. 'Edv δὲ αἰφνιδίως ἐπέλθῃ τὸ θηρίον, xal. διαῥ- ῥήξῃ τὸν ἄνθρωπον, μαρτυρικῷ θανάτῳ τέβνηκεν ὁ τοιοῦτος' ὁμοίως καὶ εἷς τὴν θάλασσαν, xal εἷς τὴν γῆν. TIT. B'. — Περὶ καταλαλιᾶς' καὶ ὅτι καταλαλιά ἐστι λόγος ψευδἠς κατά τινος λεγόμενος, Ελάλησε Μαριὰμ καὶ ᾿ΛΑαρὼν κατὰ .Μωσέως ἕνε- xtv τῆς γυναικὸς τῆς Αἰθιοπισσης, ἣν ἕλαθε λω- σῆς ὅτι γυναῖχκα Αἰθιόπισσαν ἔλαθεν. Καὶ εἶπον. Mi) Μωσῇ µόνον ἐλάλησεν Κύριος ; οὐχὶ καὶ ἡμῖν ἑλά- λησε Κύριος ; xal εἶπε Κύριος πρὸς αὐτούς ᾿Ακού- cats τὸν λόγον µου, ἀμφότεροι. ᾿Εὰν Ὑγένηται προ- φήτης ὁμῶν «Κυρίῳ, ἐν ὁράματι γνωσβήσαμαι, χἀὶ ἐν ὕπνῳ λαλήσω αὐτῷ. Οὐχ οὕτως ὡς ὁ θεράπων µου Μωσής, dv ὅλῳ τῷ οἴκῳ µου πιστός ἐστιν στόµα κατὰ στόµα λαλήσω αὐτῷ, iv εἴδει, καὶ οὐ δι αἴνιγμάτων, καὶ τὴν δόξαν Κυρίου εἶδεν. Καὶ διὰ τί οὐχ ἐφοθήθητε λαλῆσαι κατὰ τοῦ βεράποντός µου Ἱωσῆ ; xal ὠργίσθη θυμῷ Ἱύριος καὶ ἰδοὺ Ma- ριὰμ λεπρῶσα ὠσεὶ Χιών. I « "AlaÀz qevr Oso τὰ χείλη τὰ δόλια, » καὶ τὰ C λοιπά. « Καθήμενος χατὰ τοῦ ἀδελφοῦ σου, » καὶ τὰ λοιπά. « Κατελάληααν τοῦ θεοῦ, xal εἶπαν, » καὶ τὰ λοιπά, «Τὸν καταλαλοῦντα λάθρα τὸν πλησίον, » καὶ τὰ λοιπά. « Λαλῶν ἅδιχα οὗ κατεύθυνεν ἑνώκιον, » καὶ τὰ λοιπά. «Μὴ ἀγάπα χαταλαλεῖν, ἵνα μὴ ἑξαρθῇς, » καὶ τὰ λοιπά. «Φυλάξασθε γογγυσμὸν ἀνωφελῆ, καὶ ἀπὸ κατα- λαλιᾶς φείσασθε γλώσσης ὅτι «φθέγια λαθραῖον κενὸν οὐ πορεύεται. » « Mi) καταλαλεῖτε ἀλλήλων, ἁδελφοί. Ὁ xatala- D λῶν ἀδελφοῦ, ἢ χρίνων τὸν ἁἀδελφὸν αὐτοῦ, καταλαλαῖ νόµον, xal κρίνει νόµον. El. δὲ νόµον κρίνεις, οὐχέτι εἶ ποιητὴς νόµου, ἀλλὰ κριτής. El; ἐστιν ὁ νοµος θέτης καὶ ὁ χριτὴς, ὁ δυνάµενος σῶσαι καὶ ἆπο- λέσαι. » . « ᾿Οφθαλμὸν καταλαλοῦντα πατρὸς, xal ἀτιμᾶά- ζοντα γῆρας μητρὸς, ἐκκόψειαν αὐτὸν κόρακες ἐκ τῶν φαράγγων, καὶ καταφάγοισαν αὐτὸν . νεοσσοὶ ἀετῶν. » Καταλαλιά ἔστι, τὸ χατὰ ἁπόντος ἁδελφοῦ λαλεῖν, σκοπῷ τοῦ διαθάλλειν αὐτὸν, st xal ἀληθὲς ᾗ τὸ λε- γόµενον. - Ἐάν τίς σε εἶπε κακῶς, el μὲν ἀληθὲς λέχει- διόρθωσαι’ ct δὲ ψευδῆ, καταγἐλασον. El μὲν σύν- 7 SACRA PABALLELA. 7A οἶδας σεαοτῷ τὰ εἱρημίνα, σωφρόνησον. sl δὲ μὴ A irride. Si conscius es tibi vera esse que in te con- σύνοιδας, καταφρόνησον. Τῶν χαχῶς λεγόντων ἡμᾶς τότε χρὴ καταφρονεῖν, ὅταν ἡμεῖς μὴ παρέξωμεν λαθάς. Μᾶλλον δὲ μηδὲ τότε, ἁλλ᾽ ἐπειδὰν δυνώµεβα ἐπιστομίζειν αὐτούς. Όταν δὲ ἐξ ἡμῶν γίνηται τὸ πᾶν, ἐπὶ τὴν ἡμετέραν χεφαλὴν τρέπεται πᾶν τὸ Top. — Οὐχ ol κακῶς λέ- γοντες µόνον, ἀλλά xal ol τὰς αἰτίας εἰκῆ παρέχον- τες, τῆς ἐπὶ τῇ κατηγορίᾳ κειµένης εἰσὶν ὀπεύθυ- vot τιμωρίας. 'O χακῶς ἕτερον διατιθέναι βουλόμενος, πρότερον ἑαυτὸν οὕτω διατίθήσιν. Συµφέρει σοι πίνειν οἶνον, xal τρώγειν χρία, καὶ μὴ χατεσθίειν ἐκ καταλαλιᾷ σάρχας ἀδελφῶν. TITA. T'. — Πιρὶ καιρο". ὅτι δεῖ τὸν xatpóv ἐξαγοράζειν, xai ὅτι πάντα καιρὸν ἔχει τοῦ λέγεσθαι καὶ Nini e Καιρὸς τῷ πάντι πράγματι ὑπὸ τὸν fiov. Ka- ρὸς τοῦ τεκεῖν, xal καιρὸς τοῦ ἀποθανεῖν. Καιρὸς τοῦ φυτεῦσαι, καὶ καιρὸς τοῦ ἐχτῖλαι τὸ πεφυτεν; µένον. Καιρὸς τοῦ καθελεῖν, καὶ καιρὸς τοῦ οἰχοδομεῖν, Καιρὸς τοῦ χλαῦσαι, καὶ καιρὸς τοῦ γελᾶσαι. Καιρὸς τοῦ ζητῆσαι, καὶ καιρὸς τοῦ ἀπολέσαι. Καιρὸς τοῦ φυλάξαι, καὶ καὶρὸς τοῦ ἐκθαλεῖν. Καιρὸς τοῦ ῥῆξαι, καὶ χαιρὸς τοῦ ῥάψαι. Καιρὸς τοῦ λαλεῖν, xai καιρὸς τοῦ σιγζν. Καιρὸς τοῦ φιλῆσαι, καὶ χαιρὸς τοῦ µι- σῆσαι. Καιρὸς πολέμου, καὶ χαιρὸς εἰρήνης. » « Ἵνα τί παρεσιωπήσατε ἀσέδειαν, xai τὰς ἁδικίας αὐτῆς ἑτρυγήσατε ; » ε Κύριος δίδωσί pot γλῶσσαν παιδείας, τοῦ γνῶναι Ἆνιχα δεῖ εἰπεῖν λόγον. » « Συντήρησον xatpóv, xai φύλαξαι ἀπὸ τοῦ πο- νηροῦ. » — «᾿Ακαίρως μὴ σοφίζου. » — « M? xw- λύσῃς λόγον ἐν καιρῷ σωτηρίας. » « ΄Ἄνθρωπος σοφὸς σιγήσει ἕως καιροῦ. ᾿Απὸ στό» µατος μωροῦ ὀποδοχιμασθήσεται παραθολλ’ οὐ γὰρ μὴ εἴπι, αὐτὴν iv καιρῷ αὐτῆς. » « Χαίρειν μετὰ Χαιρόντων , καὶ Χχλαίεν μετὰ χλαιόντων. Βλέπετε πῶς περιπατεῖτε, μὴ ὡς ἄσοφοι, jicit, da operam ut te emendes: sin autem nil tale in te agnoscis, non est quod conviciis ipsius commovearis. S. Chrysost. — Eos quinobis obtrectant, tum de- mum oportet contemnere cum nullas ipsis maledi- cendiansas porrigimus.Quin potius,netum quidem; sed cum ora possumus ipsis obstruere. Cum enim hoc totum a nobis proficiscitur, in caput nostrum omnino ignis vertitur. — Non ii duntaxat qui ob- trectant aliis, verum etiam qui causas obtrectandi temere pre&bent, hi supplicio quod maledicentie constitutum est, obnoxii sunt. Didymi. — Qui malo aliquo alium vult multare, eodem modo seipsum prius multat. Senioris. — Satius est vinum bibere, et carnes edere, quam per obtrectationes fraternas carnes devorare. TIT. III. — De tempore ; quodque tempus redimen- dum sit, atque omnia suo tempore et dicenda et facienda sint. Eccle. 1i, 1-8. — « Tempus omni rei sub colo. Tempus pariendi, et tempus moriendi. Tempus plantandi, et tempus evellendi quod plantatum est. Tempus destruendi, et tempus ediflcandi. Et tempus flendi, et tempus ridendi. Tempus que- rendi, et tempus perdendi. Tempus custodiendi, et tempus projiciendi. Tempus scindendi, et tem- pus consuendi. Tempus loquendi, et tempus ta- cendi. Tempus amandi, et tempus odiendi. Tem- C pus belli, et tempus pacis. » Osee x, 13. — « Quid reticetis impietatem, et justitias ejus vindemiastis ? » Isa. 1, 4. — « Dominus dat mihi linguam eru- ditam, ut sciam quando oporteat proferre ser- monem. » 58608 Eccli. rv, 23. — « Conserva tempus, et devita a malo » — Eccli. vn, 5, « Ne intem- pestive doctrinam tuam ostentes. » — 28. « Ne retineas verbum in tempore salutis. » Eccli. xxix, 7. — « Homo sapiens tacebit usque ad tempus. Ex ore fatui reprobabitur parabola: non enim dicit illam in tempore suo. » Ephes. v, 15, 16. — « Gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus. Videte quomodo ambuletis, àAÀ' ὡς σοφοὶ: ἐξαγορασμένοι τὸν καιρὸν, ὅτι αἱ [) non quasi insipientes, sed ut sapientes; redi- ἡμέραι πονηραί εισιν, Διὰ τοῦτο μὴ Ὑίνεσθε ἄφρο- νες, ἁλχὰ συνίετε, τί τό θέληµα τοῦ θεοῦ. » « Ἐν σοφἰᾳ περιπατεῖτε πρὸς τοὺς Ef, τὸν και- ρὸν ἐξαγοραζόμεοοι, Ὁ λόγος ὑμῶν πάντοτε ἐν χά- prt ἅλατι ἠρτυμένος , εἰδέναι πῶς δεῖ ὑμᾶς ivi ἑκάστῳ ἀποκχρίνασθαι. » Σφοδρὸς ὁ πόθος ; λαθοῦ τοῦ ποθουµένου. Ἔως θερμὸς ὁ σίδηρος, τῷ ψυχρῷ στοµωθήτω, μή τι παρ- εμπίσῃ μέσον καὶ διακόφτι τὸν πόθον. Τὸ μὲν ἁπλῶς παῤῥησιάσασθαι , καὶ τῶν τυχόν- Ῥλτνκοι. Ga. XCVI. mentes tempus, quoniam dies mali sunt. Propterea nolite fieri imprudentes, sed intelligite que sit voluntas Dei. » | Coloss. 1v, 5, 6. — « In sapientia ambulate ad eos qui foris sunt, tempus redimentes. Sermo vester semper in gratia sale sit conditus, ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere. » S. Greg. Naz. — Quandiu vehemens est desi- derium, arripe quod cupis. Quandiu calet ferrum, aqua frigida roboretur: ne quid medium interci- dat, quo desiderium frangatur. S. Chrysost. — Duntaxat libere loqui, cujuslibet 15 8. JOANNIS DAMASCENI ΊΆ etiam e vulgo sspe est: at yero opportune et A των πθλλάκις ἐστίν' τό δὲ etc δέον. καὶ εκιρῷ s consentaneo tempore, et ea qua conveniat mode- ratione ac prudentia, negotium arripere, hoc ma- gnam animam et admirabili quadam virtute pre- ditam postulat. Evagrii. — Prestat lapidem frustra projicere, quam verbum. Philonis. — Loquere que oportet, et cum opor- tet: ac que non oportet, non audies. — Ejusd. Tempori parcere preclarum est. TIT. IV. — De adulatoribus, et parasitis, ac scurris : quod eos fugere oporteat. Psal. uy, 6. — « Dominus dissipavit ossa eo- rum qui hominibus placent. » Prov. x, 23. — « Quasi perrisum stultus ope- ratur mala. » Prov. xxvi, 22. — « Verba astutorum mollia: ipsa autem feriunt interiora viscerum. » Prov. xvi, 15. — « Sapientes et prudentes ma- los vocant: qui autem dulces sunt in sermone, amplius audientur. » Prov. xix, 6. — « Multi ori regum blandiuntur. » Eccle. vu, &. — « Melior est ira risu, quia in morore vultus emendabitur cor. » — 7. « Sicut vox spinarum sub olla, ita risus stultorum. » Isa. xiu, 12. — « Qui vos beatos dicunt, ipsi vos seducunt, et semitam pedum vestrorum con- turbant. » Isa. 1x, 46, 14. — « Et erunt qui beatum dicunt populum istum, seducentes et seducti ut ipsos deglutiant. Auferet Deus ab Jerusalem caput et caudam, magnum et parvum in die una, et qui vultus suspiciunt. » Ezech. xi, 48. — « Veo iis qui consuunt cervi- calia sub omni cubito manus, et faciunt velamina sub omni capite setatis, ut pervertant animas; dum loquuntur populo audienti vanos sermo- nes. » Jerem. x1v, 22. — « Seduxerunt te, et potentio- res te fuerunt viri pacifici tui, et prevaluerunt in Japsu pedum tuorum. » 864 Eccli. xxxvu, 23. — « Qui sophistice Io- quitur odibilis est: is omni re indiget. Non es enim illi data à Domino gratia. » ἳ Galat. 1, 10. — « Si adhuc hominibus placerem, Christi servus non essem. » Luc. τι, 95. — « Ve vobis qui nunc ridetis, quia plorabitis. » Jude 16. — « Hi sunt murmuratores, queru- losi, secundum desideria sua ambulantes: et os eorum loquitur superbiam ; et mirantes personas quaestus gratia. » S. Basil. Ad adolesc. — Assentationes blanditias- que, et vulpis Archilochi fraudem versutiamque fugiamus. Nihil enim iis qui recte sentiunt gravius est quam ad gloriam et plausum vivere, et ea spectare que vulgo grata sint, neo rectam ratio- nem vite modezairicem sibi cenetituere. C προσήκοντι, καὶ μετὰ τῆς ἁρμοζούσης συμμοτρίας καὶ συνέσεως τῷ πράγματι χρήσασθαι, μεγάλης λίαν καὶ θαυµαστης δεῖται φυχῆς. Βέλτιον Λλίθον βαλεῖν ciii, fj λόγον. Λάλει & δεῖ, καὶ ὅτε δεῖ, καὶ οὐχ ἀκούσεις ἃ uà δεῖ. — Χρόνου φείδεσθαι καλόν. » TITA. A'. -- Ηερὶ χολάκων, καὶ παρασίτων, καὶ γελοιαστῶν΄ xal ὅτι χρὴ φεύχειν αὐτούς. « 'O θεὸς διεσχόρπισεν ὁστᾶ ἀνθρωπαρέσχων. « Ἐν γέλωτι ἄφρων πράττει xaxd, » « Λόγοι xspxd ov µαλακοί οὗτοι δὲ τόπτουσιν elc ταμεῖα σπλάγχνων. » « Τοὺς σοφοὺς xal συνετοὺς φαύλους καλοῦσιν' ol δὲ γλυχεῖς ἐν λόγῳ πλείονα ἀχαυσθήσονται. » « Ηολλόὶ θεραπεύουσι πρόσωπα βασιλέων. » ε ᾿Αγαθὸν θυμὸς ὑπὲρ Ὑέλωτα, ὅτι ἐν χακίφ προσώπου ἀγαθυθήσεται καρδία. » — « Ὥσπερ φωνή ἀκανθῶν ὑπὸ τὸν λέθητα, οὕτως ὁ γέλως τῶν ἀφρό- νων. ο « Ot µακαρίζοντες ὁμᾶς, πλανῶσιν ὁμᾶς, καὶ τὴν τρίθον τῶν ποδῶν ὑμῶν ταράσσουσιν. » « Ἔσονται οἱ µακαρἰζοντες τὸν λαὸν τοῦτον, πλα- νῶντες καὶ πλανώμενοι, ὅπως ἂν καταπίνωσιν aó- τούς. ᾿Αφελεῖ Κύριος ἀπὸ ΄Ἱερουσαλὴμ κεφαλὴν καὶ οὐρὰν, μέγαν καὶ pixpóv ἐν μιᾷ ἀμέρᾳ, xal τοὺς τὰ πρόσωπα θαυμάζοντας. » « Οὖαὶ τοῖς συῤῥάπτουσι τὰ προσχεφάλαια ὑπὸ πάντα ἀγκῶνα Χχειρὸς, καὶ ποιοῦτες ἐπιδόλαια ἐπὶ πᾶσαν κεφαλὴν ἡλιχίας, τοῦ διαστρέφειν ψυχὰς, iv τῷ ἀποφθέγγισθι ὑμᾶς Amp εἰσακοόύοντι µάτάια φθέγµατα. » « Ἡπάτησάν σε, xal ἠδυνήθησάν σοι ἄνδρες εἴρη- vixol σου’ κατίσχυσάν σου iv ὁλισθήματι ποδος σου. » : « Ὁ σοφιζόµενος lv λόγοις, µισητὸς, οὗτος πάσης χρείας ὑστέρησεν. Οὁ γὰρ ἐδόθη αὐτῷ Χάρις παρὰ Κυρίου. » « El ἔτι ἀνθρώποις ἤρεσκον, Ἀριστοῦ δοῦλος οὖκ D ὃν ἥμην. » « Οὐαἱ ὑμῖν ol γελῶντες νῦν, ὅτι κλαόσετε. » « Οὗτοί εἷσι γογγύσταὶ, µεμφίμµοιροι, κατὰ τὰς ἐπιθυμίας αὐτῶν πορευόµενοι, καὶ τὸ στόµα αὐτῶν λαλεῖ ὑπέροχα ΄ xai θαυμάζοντες πρόσωπα , ὠὦφε- λείας χάριν. » Φύγωμεν χολαχείας καὶ θωπείας, καὶ τῆς ᾽Αρχι- λόχου ἁλώπεκος τὸ κερδαλέον καὶ ποικίλον. Οὐδὲν γὰρ χαλεπώτερον τοῖς εὖ φρονοῦσι τοῦ πρὸς δόξαν ζῇν, καὶ τὰ τοῖς «πολλοῖς Dexoüvta περισκοκεῖν, καὶ μὴ τὸν ὀρθὸν λόγον ἡγεμόνα ποιεῖσθαι τοῦ βίου, " SACRA PARALLELA. 78. Τὸ γέλωτι ἀχρατεῖ xal ἀσχέτῳ χατέχεσθαι, ἆχρα- Α 6. Basil. in Reg. fus. disp. quest. 17. — Effuso et elag σημεῖον. ᾿Αχρι μὲν γὰρ µειδιάµατος φαιδροῦ τὴν διάχυαιν τῆς φυχῆς ὑποφαίνειν οὐκ ἀπρετὶς, ὅσον δεῖξαι µόνον τὸ γεγραμμένον Καρξίας εὖφραι- νοµένης θάλλει πρόσωπον. Ἐκκαχάζειν δὲ τῇ φωνᾷ, xai ἀναθράζεσθαι τὸ σῶμα, οὐ τοῦ xat- εσταλμένου τὴν ψυχἠν, οὐδὲ τοῦ δοκίµου, οὐδὲ τοῦ περικρατῶς ἔχοντος ἑαυτοῦ. Βεθαιοῖ γὰρ τὸν λόγον ὁ εοφώτατος Σολομῶν, ὅτι Ὁ μωρὸς dv γέλωτι ἀν- υψώσει φωνὴν αὐτοῦ. ἀνὴρ δὲ σοφὸς μόλις ἠσυχῆ µειδιάσει. -- ᾿Ανθρωπάρεσκός ἐστιν, 6 πρὸς τὸ θέλημα ἀνθρώπου τινὸς, J| ἀρέσκειαν αὐτοῦ ποιῶν τι, κἂν ἀτιμίας ἄξιον 7j τὸ γινόµενον. ad cujuspiam hominis voluntatem ac studio ipsi dignum sit id quod facit. ἐν ῥήμασιν εὐτραπέλων καὶ γελοιαστῶν ἀν- B — Ejusd. epist. 4. Δρώπων ἡδυνθῶμεν, à μάλιστα λύειν τῆς ψυχῆς τὸν τόνο) πέφυκεν. — Πεφύχασί πως ταῖς µεγάλαις δυ- ναστείχις αἱ ἀρελεύθεροι αὗται παβαφύεσθαι θερα- wx. Οἵ διὰ τὸ ἀπορεῖν o'xslou ἀγαθοῦ, δι’ οὗ γνωρισθῶσιν, ix τῶν ἀλλοτρίων κακῶν ἑαυτοὺς συν- ιστῶσιν xai σχεδὸν ὥσπερ ἡ ἑρυσίθη τοῦ σίτου ivi φθορὰ, iv αὐτῷ γινοµένη τῷ cit, οὕτω καὶ 1 χολαχεία τὴν φιλίαν ὑποδυομένη, λύμη icti τῆς φιλίας. Γέλως γέλωτος! εὖ Trl ἄξιος. Μάλιστα μὲν mic t πλέον δ᾽ ó πορνικός. Τέλως ἄτακτος συλλέγει καὶ Ερεϊῖσσον κατηφὶὲς ; τεθρυμμένον. Ὁ ἀνθρώποις ἀρέσκων, τοὺς παρ) αὐτῶν ἐπαίνους UQy. ἔχοι ἂν εἰχότως εἲς ἀντιμισθίας δύναμιν. κ C T5 μὴν τῶν παρὰ θεοῦ σύμπαν οὐδὲν. Στωμόύλον τὸ στόµα xal φράσις εὐερὴς τέρψιν παρ- έχει xai ἔπαινον πρὸς χενὴν δόξαν ἁθλίοις ἀνθρώ- τοις, ἔχουσι τὸν νοῦν κατεφθαρμένον. Μιμητὰς δὲ ἀνθρώπων γελοίων, μᾶλλον δὲ χατα- Ἱελάστων παθῶν, τῆς ἡμετέρας ἐξελαστέον πολἰ- τείας' τοὺς γελωτοποιοὺς ἐξοικιστέον τῆς ἡμεδατῆς πολιτείας. — Οὐχ ἂν ἔχοι τις ἕταιρον τὸν χόλαχα. Νόσος γὰρ φιλίας ἡ χολαχεία. Τὰς τῶν ἁρχόντων εὐπραγίας, μᾶλλον ἃ τοὺς ἄρχοντας αὐτοὺς εἰώθασι θεραπεύειν οἱ πλεῖστοι. Μὴ τοῖς ἐπαίνοις θέλγοντας xal. φρεναπατῶντάς es ἀποδέχου. Mictiv γὰρ τοὺς xólaxaq ol σοφοι καρεγχυῶσιν ὡς µεγάλα βλάπτοντας. El$ov ἀσυνετοῦντας, καὶ ἐξετηχόμην, ἑλάλει ὁ µακάριος Δαθίδ. Ἐχρῆν οὖν στυγνάζειν σε μᾶλλον, xai κατηφεῖν ἐπὶ τοῖς ἐνθυμήμασι τῆς ἁτοπίας, B τινα γεννήµατα ἐχιδνῶν τυγχάνουσιν ψυχῆς τῆς κατημεληµένης. Kai δέον δάχρυσιν ἐκτήχειν τοὺς ἔξωθεν ὀφθαλμοὺς, xal τοὺς ἔσω, αὐτὸς νῦν τοὺναν- τν παιεῖς, γελοιάζων, καὶ ἀναθρασσόμενος, xal πᾶ- σαν ὡς εἰπεῖν, ὥραν ὙΧαίρεις τοῖς σκιρτήµασι τῆς ἑλοχίας xal τῆς ἀφαιδευσίᾳφς' βαῤῥῶν b, καὶ xgmol- placendi aliquid agit: petulanti risu teneri, intemperantie signum est. . Etenim leviter quidem et blande subridendo animi hilaritatem quoquomodo declarare, minime inho- nestum fuerit ; quo id duntaxat ostendatur, quod ait Scriptura: Corde lztante virescit facies (Eccli. xin, 31). At cachinnari, et toto corpore subsul- tare, nec modesti et compositi animi est, nec probi viri, et qui compos sui sit. Conflrmat autem id quod dico, sapientissimus Salomon his verbis : Stultus in risu exaltat vocem suam : vir autem sa- piens viz leniter subridebit (Eccli. xx1, 23). — '*Av- 0pwmáptsxo;, id est hominibus placens, est, qui etiamsi alioqui dedecore — Ne facetorum homínum et scurrarum sermonibus delectemur. Hinc enim animi vigor vel maxime frangi solet. — Ita fere nàtura comparatum est, ut magnis opibus atque potentiis servilia hec obsequia adjuncta sint. Qui nullá bona propria habent quibus innotescant, ab alienis malis seipsos commendant. Αο fere, quem- admodum rubigo, qut» in frumento inest, ipsius frumenti est corruptela, sic quoque adulatio, ubi amicitiam subiit, perniciem affert. S. Greg. Naz. tetrast. 20. Risus sagacibus viris est risui ; Risus quidem omnis, mazime meretricum. Fletum immodestus haud levem risus parit. Tristem esse prcstat, quam solutis moribus. S. Cyrilli. — Qui hominibus placere studei merito hoc mercedis loco recipere queat, ut ab ipsis Jaudetur. Verum a Deo nihil omnino acce- pturus est. Theoph. Ant. lib. 1 ad Autol. — Os dicax et suave loquendi genus miseris hominibus qui mente cor- rupti sunt, laudem ad inanem gloriam conciliat, S. Clem. Alex. lib. Ἱ Ραάαρ. — Facetorum hominum, imo ridicularum potius affectionum imitatores a republica nostra arcendi sunt, atque ab ea exterminandi moriones et scurre. — Nullus unquam assentatorem amicum appellarit. Amici- tie enim morbus adulatio est. Phil. legat. ad Cajum. — Principum res secun- das potius quam principes ipsos colere plerique solent. 505 S. Nili. — Cavesis ne illos complectaris qui te laudibus demulcent et decipiunt. Sapientes quippe monent ut adulatores odio habeamus, tanquam ingentium nobis detrimentorum aucto- res. Ejusd. — Vidi pravaricantes, et tabescebam, ale-. bat beatus David (Psal. cxvi, 158). Quocirca consentaneum erat ut in tristitia et merore ver- gareris ob absurdas cogitationes, que quidem vi- perarum progenies sunt, hoc est inertis animes. Quinetiam, tum externos, tum internos oculos, lacrymis conflcere debueras. Nunc contra ipso facis, qui in cachinnos erumpas, clames et eestues, omnique, ut ita dicam, hora stultitie et imperitis 19 B. JOANNIS DAMASCENI B0 petulantia gaudeas : atque interim eo nomine con- À θὼς, xai ἀναπαυόμενος tfj πρὲς δλίγον χρόνον ἁποχῇ fidis, et tranquillus agis, quod ad tempus aliquod & cibis abstineas, et remotus a mulieribus sis. Atque hoc minime sufflcit. Etenim demones hac in re te superiores sunt, ut qui nec unquam cibi aliquid capiant, nec dormiant. TIT. V. — De furibus. Exod. — xxit, 1. — « Si quis furatus fuerit bovem aut ovem, et occiderit illud, quinque bores resti- tuet pro illo. Sin vero deprehensus est, duplum rependet. » | Deut. xxiv, 7. — « Si deprehensus fuerit homo furans animam de fratribus suis, morietur ille fur. » Exod. xxii, 2. — « Si fur deprehensus fuerit in τῶν Bpopátov, xal τῷ δοκεῖν ἀφιστάναι γυναικός. Αλλ᾽ οὐδὲ τοῦτο µόνον. Καὶ γὰρ δαίµονες πλέον τι ἐν τούτῳ σου ἔχουσιν, μηδὲ ὅλως πώποτε ἐσθίοντες, μηδὲ κἀθεύδοντες. TITA. E'. — Περὶ χλεπτῶν. «'Edv τις χλίψῃ µόσχον fj πρόθατον, xal σφάξῃ αὐτὸ, πέντε µόσχους ἀποτίσει ἀντ᾽ αὐτοῦ. Ἐὰν δὲ ναταληφθῇ, διπλᾶ ἀποτίσει. » «'Exv ἁλῷ ἄνθρωπος κλέπτων ψυχὴν ἐκ τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ, ἀποθανεῖται ὁ κλέπτης ἐκεῖνος. » « Εὰν ἐν τῷ διορύγµατι εὐρεθῇ ὁ κλέπτης, καὶ effossione, et percussus intereat, non est in eo ho- p πληγεὶς ἀποθάνῃ, οὐκ ἔστιν αὐτῷ φόνος. » Inicidium. » Job xxx, 5, 6. — « Insurrexerunt in me fures, quorum domus erant foramina petrarum.» Prov. xxix, 24. — « Qui impertit furi, odit ani- mam suam. » Zachar. v, 5, 6. — « Dixit Dominus ad me: Quid vides? et dixi: Video falcem longitudinis cubitorum viginti, et latitudinis cubitorum decem. Et dixit ad me: Ingredietur domum furis, et re- quiescet in medio domus ejus, et consumet eum. Et omnis fur exinde usque ad mortem punietur. » Eccli xxxvi, 28. — « Quis fidem habebit expe- dito latroni, exsilienti de civitate in civitatem ? » Ephes. 1v, 28. — « Qui furabatur, jam non furetur, magis autem laboret, operans manibus suis bonum, ut habeat unde tribuat necessitatem habenti. » S. Basilii. — Graves et acerbe noctes sunt eo- rum qui in sceleribus pernoctant. Nam et metus ne deprehendantur, et libidinis estus omnem ab ipsis quietem propellit. TIT. VI. — De pecoribus et eorum cura. Levit. xvii, 14. — « Anima carnis sanguis ip- sius est. » Prov. xit, 10. —- « Justus miseratur animas ju- mentorum suorum. » Eccli. vii, 24. — « Pecora tibi sunt? attende illis : et si tibi utilia sunt, perseverent apud te. » TIT. ΥΠ. — De jactatione et elatione : et quod nulla in re hujus vits gloriari atque extolli oporteat. I. Reg. 11. — « Ne gloriemini, et nolite loqui sublimia in superbiam : neque egrediatur magni- loquentia ex ore vestro. » 566 Jerem. ix, 23. — « Non glorietur sapiens in sapientia sua. » Job. xi, 4. — « Ne dixeris, Purus sum operibus, et irreprehensibilis in conspectu ejus. » Prov. i, $. — « In sapientia noli extolli. » Prov. xxvii, 1. — « Ne glorieris in crastinum: nescis enim quid superventura pariet dies. » Eccli. xs, 4. — « In vestitu ne glorieris unquam, neo in die honoris tui extollaris. » Boecli. vu, 14. — Ne dicas: In multitudine mu- « ᾿ΕἘπανέστησάν pot κλέπται, ὦν ol οἶχοι αὐτῶν ἦσαν τρῶγλαι πετρῶν. » « "Oc µερίζεται Χλέπτῃ, μισεῖ τὴν ἑαυτοῦ φυ- xv. » « Elxs Κύριος πρός µε Τί ὁρᾷς: xai εἶπα Ὁρῶ δρέπανον µῆχος πηχέων εἴχοσι, καὶ πλάτος πηχέων δέκα. Καὶ εἶπε πρός με ᾿Επελεύσεται εἰς τὸν olxov τοῦ χλέπτου, xal καταλύσει iv μµέσῳ τοῦ οἴκου αὖ-- τοῦ, xai συντελέσει αὐτόν. Καὶ πᾶς κλέπτης ix τούτου ἕως θανάτου ἐχδικηθήσεται. » « Τίς πιστεύσει εὐζώνῳ λῃστῇ ἀφαλλομένῳ ἀπὸ πόλεως εἷς πόλιν ; » ε Ὁ χλέπτων μηχέτι χλεπτέτω, μᾶλλον δὲ χοπιά- τω, ἑργαζόμενος ταῖς ἰδίαις χεροὶν τὸ ἀγαθὸν, ἵνα C ἔχῃ μεταδοῦναι τῷ χρείαν ἔχοντι. » Χαλεπαὶ νύχτες τῶν ἐπαγρυπνούντων ταῖς ἆἁδι- Χίαις. Ὁ τε γὰρ Φόθος τοῦ φωραθῆναι, καὶ dj τοῦ οἵστρου ἀχολασία, μᾶσαν ἀνάπαυσιν αὐτῶν ἁμελαύ- vat. | TITA. qc. — Περὶ κτηνῶν xal προνοίας αὐτῶν. « Ἡ quy?) πάσης σαρχὸς, αἷμα αὐτοῦ ἐστιν. » « Δίχαιος οἴκτείρει ψυχὰς χτηνῶν αὐτοῦ. » e Κτήνη col εἶσιν; ἐπισκέπτου αὐτὰ, xal «t ἔστι σοι χρήσιμα, ἐμμενέτω σοι. » TITA. Z. — Περὶ χαυχήσεως xai τῆς ἑπάρσεως" καὶ ὅτι ἐπ᾿ οὐδενὶ τῶν ἐν lp χρὴ καυχᾶσθαι xal ἐπαίρεσθαι. « Mi) ναυχᾶσθε, xal μὴ λαλεῖτε ὑψηλὰ slo ὅπερ- οχήν μηδὲ ἐξελθέτω μεγαλοῤῥημοσύνη ix τοῦ στό- µατος ὑμῶν. » « M3) χαυχάσθω ὁ σοφὸς lv τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ. » Μὴ λέχε Καθαρός εἷμι τοῖς ἔργοις, xal ἅμεμ- πτος ἑναντίον αὐτοῦ. » « "Eni τῇ σοφίᾳ μὴ ἑπαίρου. » « Mi, χαυχῶ τὰ εἲς abpiov: οὗ γὰρ οἶδας τί τίξε- ται ἡ ἐπιοῦσα. » « Ἐν περιθολῇ ἱματίων μὴ καυχήσῃ, καὶ iv ἡμέ-- pa δόξης μὴ ἑπαίρου. » « Mij εἴπῃς' TQ πλήθει τῶν δώρων µου ἐπόφεται, οἱ SACRA PARALLELA. καὶ lv τῷ wpocsviyxat µε θεῷ ὑψίστῳ, προσδεχθή- A nerum meorum aspiciet, et in offerendo me Deo σοµαι, » «'O καυχώµενος, iv Κυρίῳ καυχάσθω. Οὁ γὰρ ὁ ἑαυτὸν συνιστῶν, ἐκέῖνος δόχιµός ἐστιν, ἆλλ᾽ ὃν ὁ Κύριος συνἰστησιν. » α Καυχάσθω à ἁδελφὸς ὁ ταπεινὸς dv. τῷ ὕψει αὖ- τοῦ” ὁ δὲ πλούσιος ἐν τῇ ταπεινώσει αὐτοῦ. » Βολλὰ φρονῶ ἐν θιῷ, ἀλλ᾽ ἐμαυτὸν μετρῶ, ἵνα μὴ ἐν χαυχήσει ἁπόλωμαι. Καὶ ᾿Αδάμ ποτε τὸν προπὰ- τουα ὁ ἐχθρὸς παρασκευάσας ἰσοθείαν φαντασθῆναι, ἐξήνεγχε παραδείσου, xal μέχρις ἅδου πυθµένων κατήγαγε, TITA. II. — Πιδὶ χάλλους σώματος, xal ὡραιό- τητος. « Δαθὶδ ἦν πυῤῥαχίζων μετὰ κάλλους ὀφθαλμῶν, xai ἀγαθὸς ὀράσει Κυρίῳ, » « Ὡς ᾿Αθεσσαλὼμ οὐκ ἦν ἀνὴρ ἐν παντὶ Ἱοαραὴλ, ἐπὸ ἴχνους ποδὸς αὐτοῦ ἕως χορυφῆς. « Ὥσπερ ἐνώτιον iv. ῥινὶ δὸς, οὕτως γυναικὶ xa- κόφρονι κάλ)ος. » « Μή αἰνέσῃς ἄνδρα ἓν κάλλει αὐτοῦ. » « Αὖχνος ἐκλάμπων ἐπὶ λυχνίας ἁγίας, κάλλος προσώπου ἐν ἡλιχκίᾳ στασίµῃ. » « Κάλλος γυναικὸς Ἰλαρύνει πρόσωπον αὐτῆς. » 'O σήμερον εὐθαλὴς τῷ σώματι, χατασεσαρχωμέ» voc ἀπὸ τροφῆς, ἐπανθοῦσαν ἔχων τὴν εὔχροιαν ὑπὸ τῆς κατὰ τὴν ἡλικίαν ἀχκμῆς, σφριγῶν καὶ σύντονος, αὕριον αὐτὸς οὗτος ἐλεεινὸς, fj τῷ χρόνῳ μαρανθεὶς, 3 νόσῳ ἁπομαραίνεται. Ἐὰν αἰσχρὸς τὸ φαινόµενον je, ἴσω εὐφανὴς τὸ κρυπτόµενον, ὥσπερ ἐν κάλυκι ῥόδον ἀνθηρόν. TITA. θ’. — Περὶ χομπαζόντων καὶ φημιζόντων, « Κρείσσων ἀνὴρ iv ἀτιμίᾳ δουλεύων, fj ὁ τιμὴν αυτῷ περιτιθεὶς, xal προσδεόµενος ἄρτου. » « Εἱοὶν οἱ πλουτίζοντες ἑαυτοὺς, μηδὲν ἔχοντες. » « M3, γίνου πτωχὼς συμθολοκοπῶν Ex δανεισµάτων, xal οὐδέν σοι ἓν µαρσυππἰῳ. "Ben γὰρ ἔπιθουλος τῆς ἰδίας ζωῆς. « Τὸ ἐπὶ πλούτῳ χοµθάζειν, fj γενέσει σεµνύνεσθαι, δι ὧν al ἀνθρώπιναι πληροῦνται τιμαὶ, ταῦτα πάντα καθαίρεσις τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς, καὶ τιμῆς , xal ὄνειδος γίνονται. Τίς χάρις ἐὰν πίθηχον ἔχῃς. ἀνθρωπόμορφον ὕθριν, χροσοῖς σχοινίοις τὸν τράχηλον περικυκλωθέντα; OÀ Ἱὰρ ὁ χαλλωπισμὸς ἥλλαξε τὸ γέλωτος ἄξιον σχῆμα xz! µωρόν. Ποία δὲ χάρις τῷ ὄνῳ βαστάζει; χρυσοῦ τάλαντα ; 'O ὄνος καὶ πολύχμυσος ὑπάρχων ὀγκᾶσθαι οἶδεν οὐδὲ χάρις ἀπὸ µολίθθου κατεσχευασμένα ἔφη κρόπτειν ἀργυραῖς θήχαις, ἅπερ μὴ τοῖς πολί- altissimo, acceptus ero. II Cor. x, 17. — Qui gloriatur, in Domino glo- rietur. Non enim qui seipsum commendat, ille probatus est, sed quem Deus commendat. » Jac. 1, 9. — « Glorietur frater humilis in exalta- tione sua ; dives autem in humilitate sua. » Magno quidem animo sum in Deo: at meipsum metior, ne in gloriatione peream.Nam et Adamum quondam generis nostri auctorem cum hostis eo adduxisset ut divinam sequalitatem sibi flngeret, e paradiso ipsum expulit, atque ad inferni fun- dum deturbavit. TIT. VIII. — De corporis pulchritudine et ele- gantia. B I Reg. xvi, 12. — « David erat pulcher aspectu et decora facie Domino. » 1I Reg. xiv, 25. — « Sicut Abessalom non erat vir in omni Jerusalem : ἃ planta pedis ejus usque ad verticem, » etc. Prov. χι, 22. — « Sicut inauris in naribus suis, sic mulieri stulte pulchritudo. » Eccli. xi, 2. — « Ne laudes virum in specie sua. » Eccli. xxvi, 22. — « Lucerna splendens super candelabrum sanctum, species faciei super etatem stabilem. Eccli. xxxvi, 94, — « Species mulieris exhila- rat faciem viri sui. » S. Basil. — Qui hodie corpore virenti est, et luxu obesus, atque ob setatis vigorem affusam coloris elegantiam habens, nitida cute est, firmis- que viribus, idem crastino die miseratione dignus est: quippe qui temporis prolixitate conficiatur, vel morbo exhauriatur. S. Greg. Naz. — Si hac parte que» in aspectum cadit, deformis es, pulcher illa sis que ab oculo- rum sensn remota est: non secus ac rosa in fol- liculo florida TIT. IX. — De iis qui se insolenter jactant. Prov. xii, 9. — « Melior est vir in ignobilitate serviens, quam qui gloriam sibi circumponit, et indiget pane. » Prov. xi, 7. — « Sunt qui divitias suas jactent, cum nihil babeant. » Eccli. xvin, 33. — « Ne sis pauper ex «ere alieno comessationi indulgens, cum nihil in cru- mena tibi sit. Alioquin insidiator eris vites tue. » Ob divitias sese insolenter efferre, aut generis splendore gloriari, aut iis quibus humani honores cumulantur, hec omnia humans, tum vite, tum glorie eversio probrumque flunt. 503 S. Greg. Naz. — Quenam hec venustas est, si simiam habeas sub humana forma fedam et obscenam, quee collum aureis funibus undique cinctum gerat? Neque enim ornamentum hoc ri- diculam stolidamque figuram immutavit. Quenam rursus asino gratia sit, multa auri pondera ge- stare? Asinus quippe, quamlibet auro onustu 83 S. JOANNIS DAMASCENI δι nisi rudere nibil novit. Quin. πο gratie qnidem et À µοις ὠφελεῖ . Τοιῦτός ἐστιν ἄνθρωπος , ὅταν τοῖς emolumenti aliquid hinc redit, quod quispiam ἔξωθεν ἐπαρθῃ xat χηυφισθῇ, plumbeos enses argenteis vaginis includat : quippe qui nullam in bellis utilitatem afferant. Ejusmodi est homo, cum rebus externis effertur et gloriatur. TIT. X. — De superioribus ; et quod cum superiori- bus minime contendum sit. Job. — « Impius est qui non reveretur perso- nam honore dignam, nec iis honorem habere no- vit. » . Eccli. vii, 1. — « Ne litiges cum homine po- tente : ne forte incidas in manus illius. » Eccli. xiu. 3. — « Pondus super te ne tollas, et fortiori te ac ditiori ne communices. Quid communicabit cacabus ad ollam? quando enim se colliseript, confringentur. » Eccli. 1v, 7. — « Magnati humilia caput tuum. » TITA. l'. — Περὶ xpsvevóvov:. xal. ὅτι οὗ δεῖ πρὸς κρείττους qiiovstxsiv. « Ασεθὴς, ὅς οὐχ αἰσχυνθῇ πρόσωπον τίµιον, οὗ- δὲν οἶδεν τιμὴν θέσθαι τούτοις. » « Mi) διαµάχου μετὰ ἀνθρώπου δονάστου, µήποτε ἐμπίσῃς εἷς τὰς χέῖρας αὐτοῦ. » « Βλρος ὑπὶρ σὲ μὴ ἄρῃς, xai ἰσχυροτέρῳ σου καὶ πλουσιωτέρῳ μὴ χεινώνει, Τί κοινωνήσει χύτρα πρὸς λέδητα, αὕτη προσκρούσει, καὶ αὕτη αυντρι- θήσεται. » Μεγιστᾶνι κλῖνον τὴν κεφαλὴν σου.» — « 'E — xxxu, 13, « In medio magnatoruum ne er- D µέσῳ µεγισιάνων μὴ ἑξισάζου.» — « 'O βάλλων square. » — xrvrt, 28. « Qui in altum mittit lapi- dem, super caput ejus cadet. » Act. ix, 5. — « Durum est contra stimulum calcitrare. » S. Basil. — Praeclare semper res se habet, cum deteriores a melioribus gubernantur. Philonis. — Utilissimum est prestantioribus subjici. — Nemo usque adeo insanit, ut cum ser- vus sit hero adversetur suo. S. Greg. Naz. Orat. de bapt. — Judices noli ju- dicare, qui medicina opus habes. Quanquam enim . alius alio sublimior aut inferior est, omnes tamen te celsiores sunt. TIT. XI. — De judicio et justitia Dei: et quod suum cuique tribuat, nec personas accipiat. Deut. x, 17. — Dominus Deus vester, ipse est Deus deorum, et Dominus dominantium ; Deus ma- gnus, et potens, et terribilis, qui personam non accipit, nec munera. » Deut. xxxii, 49. — « Dei perfecta sunt opera, et omnes vie ejus judicia. Deus fidelis, neque ulla est iniquitas in ipso. Arripiet judicium manus mea, et ulciscar, et reddam ultionem hostibus, et iis qui oderunt me. » 1 Beg. 11, 10, sec. LXX. — « Dominus ascendit i colos, et intonuit, Ipse judicat extrema terrse, cum justus sit. » Job vin, 3. — « Num Dominus injuriam faciet judicans ? ant qui omnia fecit, turbabit jus ? » Job v, 13. — « Qui apprehendit sapientes in astutia eorum, et consilium versutorum irritum fecit. » Psal. ix, &. — « Sedisti super thronum qui ju- dicas justitiam » Psal. x, 7. — « Justus Dominus, et justitias di- lexit : &equitatem vidit vultus ejus. » Psal. xvi, 2. — « Judicia Dei vera, justificata in idipsum. » 508 Psal. xvxi, 5. — « Diligit misericordiam et , judicium Dominus. » λίθον, ἐπὶ τὴν γεφαλὴν αυτοῦ βάλλει. » « Σχληρόν σαι πρὸς χέντρα λακτίζειν, Καλλὸν del τὸ χεῖρον ὑπὸ χρείττονος ἄγεσθαι, Τὸ ὑποτάσσεσθαι τοῖς χρεἰττεσιν ὠφελίμώτατον . — Οὐδεὶς οὕτως µέμηνεν, ὡς δοῦλος «v ἐναντιοῦσθαι δεσπότῃ. M κρῖνε τοὺς χριτὰς, ὁ χρῄζων τῆς ἱατρείας . Ἄλλλος μὴν ἄλλου κρείττων fj ταπεινότερος᾽ σοῦ δὲ πᾶς ὑψηλότερος, TITA. IA'. — Περὶ χρίµατος xal δικαιοσύνης Θεοῦ, καὶ ὅτι τὰ πρὸς ἀξίαν ἑκαστῳ νέµει, καὶ πρόσωπον ἀνθρώπου οὐ λαμθάνει. « Κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν, οὗτος θεὸς τῶν θεῶν, καὶ Κύριος τῶν κυρίων; ὁ Θιὸς ὁ μέγας, xal ὁ ἴσχλρὸς, καὶ à φοθερός' ὅστις οὐ θαυμάζει πρόσωπον, οὐδὲ μὴ λάθῃ δῶρον. » « θεὸς, ἀληθὶνὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ, καὶ πᾶσαι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ κρίσις, θοὸς πιστὸς, καὶ οὐκ ἔστιν ἁδωιίκ ἐν αὐτῷ: ἀνθέξεται χρίµατος dj χείρ µου, xal ἐχδικήσω, xai ἀνταποδώσω δίκην τοῖς ἐχθροῖς, καὶ τοῖς μισοῦ- σιν. » . « Κύριος ἀνίδη sl, οὐρανοὺς, καὶ ἑθρόντησενο Αὐτὸς χρἰνει ἄκρα γῆς, δίκαιος ὤν. » «Mi, ὁ Κύριος ἀδικήσει χρίνων; fj ὁ τὰ πάντα D ποιήσας ταράξει τὸ δίχαιον ; » « Ὁ καταλαμθάνων σοφοὺς iv tfj φρονήσει, βου- Adv δὲ πολυπλόκων ἐξέστησεν. » « "Exágicac ἐπὶ θρόνου, ὁ χρίνων δικαιοσύνην. : « Δίκαιος Κύριος, καὶ διχαιοσύνας Ἰἠγάπησεν só- θύτητας εἶδεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ. «Τὰ χρίµατα Κυρίου ἀληθινὰ, δεδικαιωµίνα ἐπὶ τό αὐτό. » » ᾽Αγαπᾷ ἐλεημοσύνην καὶ xplotw ὁ Κύριος. » e BACRA PARAULELA, 9b « Διάιόσύνης πλήρης ἡ Suid σου. » « Δικαιοσύνη xal χκρῖμα, ἑτοιμασία τοῦ σου. » « Κρίαιν xal δικαιοσύνην ἐν Ἰακὼθ σὺ ἑποίησας, » θρόνου « Κόριος δίκαιος συνέχοψεν αὐχένας ἁμαρτωλῶν. » ε Πάντα τὰ ἔργα Κορίου μετὰ δικαιοσόνης. Ῥοπὴ ζογοῦ, δικαιοσύνη παρὰ Κυρίου, τὰ δὲ ἔργα αὐτοῦ στᾶθµια δίχαια. » « Ἠολλοὶ θεραπεύουσι πρόσωπα ἡγουμένων' παρὰ € Κυρίου γίνεται τὸ δίκαιον. » « Ὁ πλάσας πνολν πΆσαν, αὐτὸς εἶδε πάντα, καὶ ἀποδώσει ἑκάστῳ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. » « Οὐχ ὁποστελεῖται πρόσωπον ὁ πάντων Δεσπότης, p οὐδὲ ἐντραπήσεται μέγεθος. » — « Ilapà Κυρίου πάντα δίχαια. » « Ἰσχύσατε, μὴ φοθεῖσθε, ἴδοὺ ὁ θεὸς ἡμῶν xplaty ἴδωσιν. » « Ὑψωθήσιται Κόριος Σαθαὼθ dv κρίµατι, καὶ à θιὸς ὁ ἅγιος δοξασθήσεται ἐν δικαιοσυνῃ. » « Ἔδωχα τὸ Πνεῦμά µου ἐπ αὐτὸν, χρίσιν τοῖς ἴθνεσιν ἑξοίσει οὐ κεχράξεται, οὐδὲ ἀνανεύσε, οὐδὲ ἁχουσθήσεται ἵξω ἡ φωνή. Κάλαμον τεθραυσμένον οὗ συντρίψει, xal λίνον καπνιζόµενον οὐ σθἰσει, ἁλλ᾽ slc ἀλήθειαν ἐξοίσει χρίσιν. ᾽Αναλάμψει, καὶ οὐ Δραυσθήσεται, ἕως οὗ θῇ ἐπὶ τῆς γῆς κχρίσιν, xai ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ἔθνη ἐλπιοῦσιν. » « Ἐγὼ τὴν χρίσιν σου κρινῶ καὶ ἐγὼ τοὺς υἱούς A Ptal. xvin, 10. — « . Justitia plena est dextera taa. » Psal. vxxxm, 14. — «Justitia et judictum,preepa- ratio sedis tuse. » Psal. xcvr, Á. — « Judieium et justitiam {η Jacob tu fecisti. » Psal. cxxvi, 4. — « Dominus justus concidit oervices peccatorum. » Prov. xvt, &, 11. — « Omnia opera Domini cum justitia. Momentum staters justitia 8 Deo : opera autem ipsius pondera justa. » Prov. xix, 6. — « Multi colunt personas regum : & Domino autem fit quod justum est. » Prov. xxiv, 13. — « Qui fecit spiraculum, novit omnia, et reddet unicuique secundum operasua. » Sap. vi, 8. — « Non subtrahet personam qui omnium Dominus est, nec verebitur magnitudi- Aem cujuspiam.» — « A Domino justa omnia. » Isa. xxxv, 4. — «Confortamini, et nolite timere. Ecce Deus vester judicium retribuit. » Isa. v, 46. — « Exaltabitur Dominus Sabaoth ín judicio, et Deus sanctus glorificabitur in justitia. » Isa. χι, 2-4. — Dedi spiritum meum super eum: judicium gentibus educet : non clamabit, neque annuet,nec audietur foris vox ejus.Calamum frac- tum non conteret, et linum fumigans non erstin- guet : sed in veritate educet judicium. Splendebit et non conteretur, donec ponat in terra judicium, et in nomine ejus gentes sperabunt. » Isa. xuix, 25. — Ego judicium tuum judicabo ; σου jócopat xal φάγοντα al θλἰδοντές σε τὰς eáp- (? et ego filios tuos eruam : et comedent qui tribula- κας αὐτῶν, καὶ πίονται ὡς οἶνον νέον τὸ αἷμά aó- τῶν. ^ « Ἐγώ sii Κύριος, 6 λαλῶν δικαιοσύνην, καὶ ày- γέλλων ἀλήθειαν, » « Πᾶσαι αἱ χρίσεις σου ἀλήθεια, xal χρίµατα ἅλη- θείας ὀποίησας. » « Σὺ δεσπόζων ἸἰσΧύος, iv ἐπιεχείᾳ κρίνεις, καὶ Μετὰ πολλῆς φειδοῦς διοικεῖς ἡμᾶς, Δίχκαιος ὤν, δι- ππίως πάντα διέπεις. » « Ἀξεγάλαι σου ai χρίσεις, καὶ δυσδιήγητοι. » « Τοότους μὲν γὰρ ὣς πατὴρ νουθετῶν παρεχάλε- σας. ἐχείρους δὲ ὡς ἁπότομος βασιλεὺς καταδιχάζων ἐζήτησας. » « Κύριος κριτής ἐστι, καὶ οὖκ ἔστι παρ’ αὐτῷ δόξα ἀνθρώπου. Οὐ λήψεται πρόσωπον. » « Φοθερὸν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας θεοῦ ζῶντος. » «Ὡρόσωπον ὁ θεὸς ἀνθρώπων οὗ λαμθάνει. » « Προσωποληψία οὖκ ἔστι παρ αὐτῷ. » « θεὸς 5 δικαιῶν' τίς 6 χατακρίνων ; » Οὔτε τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ Άχριτον, οὔτε ἡ χρίσις Ἀνελεήμων, ἀλλὰ καὶ Div, κεκριµένως τοῖς ἀξίοις verunt te carnes suas, et bibent quasi vinum no- vum sanguinem suum. » Isa. xv, 19. — « Ego sum Dominus qui loquor justitiam, et annuntio veritatem. » Dan. 1, 27. — « Omnia judicia tua veritas, et judicia veritatis fecisti. » Sap. xit, 18. — « Tu autem, dominator virtutis, cum tranquillitate judicas, et cum magna indul- gentia gubernas nos. Justus cum sis, juste omnia administras. » Sap. xvi, 1. — « Magna sunt judicia tua,Domine, et inenarrabilia. » Sap. x1, 14. — « Hos enim tanquam pater mo- nens adhortatus es : illos autem tanquam rex durus interrogans condemnasti. » Eccli. xxxv, 12. — « Dominus judex est, et non est apud eum gloria hominis. Non accipiet perso- naám. » Hebr. x, 34. — « Horrendum est incidere in manus Dei viventis. » Galat. n, 6. — « Deus personam hominum non accipit. » Ephes. vi, 9. — « Personarum acceptio non est apud Deum. » Rom. vin, 33. — « Deus est qui justiflcat : quis est qui condemnet ? » S. Basil. in Psal. cxiv. — Nec Dei misericordia judicii expers est, nec judicium misericordia - 8T 8, JOANNIS DAMASCENI es ret : verum et dum miseretur, cum judicio et de- A ἐπιμετρεῖ τοὺς οἰκτιρμοὺς, καὶ κρίνων, ἑστοχασμί- lectu misericordiam iis impertit qui ea digni sunt : et cum judicat, habita imbecillitatis nostre ra- tione, judicium infert. S. Greg. Nyss. — Justum Dei judicium animi nostri affectionibus assimilatur,et qualia sunt quee nos prizestamus, talia quoque nobis ab ipso repen- duntur. Consentaneum quippe est ut, que quisque seminaveril, hoec etiam metat (Galat. vi, 8): neque id lieri aliter potest. Semen 569 porro est humana voluntas: messis autem illa merces qua induclioni animi rependitur. Justini, er Apolog. tr. — Quemadmodum corpo- ribus omnibus qu& a Deocreata sunt, hoc insitum est,uL umbram habeant; sic quoque justum Deum, lum iis qui virtutem colendam sibi proposuerunt, Lum iis qui vitium amplexari maluerint,pro cujus- que merito pra&mia pomnasque tribuere consecta- rium est, S. Chrysost. lib. Ad Theod. laps. cap. 5. — Nullum omnino bonum, quamlibet sit exiguum, a judice negligetur. Nam cum peccata tam exacte expendantur, et verborum et cogitationum nobis supplicia luenda sint ; quanto magis recte facta, sive magna, sive exigua sint, enumerabuntur ? — Unus es! mortuorum et vivorum judex, qui jus uniuscujusque perpendat. S. Basil. hom. 4 de David. et Saul. — Cum Deus sententiam pronuntiat, nulla iis qui contra. dicunt, excusatio relinquitur. Integra enim et in- corrupta illa sententia est : quippe cum Deus in judiciis ferendis, nec gratia, nec odio commovea- tur, verum solam animi virtutem judicet. 8. Cyrilli. — Paria disparibus tribuere, summe Injustilim est. s. Nili. — Fit quidem persspe ut homines, in- vidia ducti, quce bona sunt vituperent : at celeste theatrum de rebus incorrupte judicat, et veritas rerum quie geruntur, judicii arbitrium habet. TIT. XII. — De corde puro et conscientia. Prov. 1v, 23. — « Omni custodia serva cortuum. Ex ipso enim vita procedit. » — xit, 27. « Pretiosa possessio vir purus. » — 11, 12. « Consilium bonum custodiet te, et cogitatio sancta conservabit te : ut liberet te à via mala, et ab viro qui nihil fidele lo- quilur. » — xv, 29. « Cor viri cogitet justa, ut a Domino dirigantur vise ejus. » — xvir, 3. « Sicut probatur in fornace argentum et aurum, sic electa corda a Domino. » — xv, 25. « Vie vite cogitatio- nes hominis prudentis. » — xut, 14. « À cogitatio- nibus suis satiabitur vir prudens. » — xxr, 11. « Diligit Dominus corda sancta : accepti autem sunt ipsi omnes immaculati. » — x1», 9. « Ambula i viis cordis tui, et scito quoniam pro his omni- bus adducet te Dominus in judicium.Et auferiram e corde (uo, et amove malitiam a carne tua. » Eccli. xiv, 2. — Beatus quem non reprehendit aniuna sua. » voc τῆς ἀσθενείας ἡμῶν, ἐπάγει τὴν χρίσιν. Ἡ διχαἰα τοῦ θεοῦ χρίσις ταῖς ἡμετέραις διαθί- σεσιν ἐξομοιοῦται, καὶ οἷά περ àv τὰ παρ᾽ ἡμῖν ᾗ, τοιαῦτα ἡμῖν ἐκ τῶν ὁμοίων ἀντιπαρέχει. Χρὴ γὰρ πάντως θερίσαι τινὰ ὅπερ ἔσπειρεν, καὶ οὐκ ἔστιν ἄλλως. Σπορὰ δὲ ἐστιν dj ἀνθρωπίνη προαίρεσις" θέρος δὲ, τὸ ἐπὶ τῇ προαιρέσει ἀνταπύδομα, ὍὭσπερ πᾶσι τοῖς Ὑενομένοις σώμασυ ὑπὸ τοῦ θεοῦ συνυπάρχει καὶ τὸ σκιὰν ἔχειν, οὕτως καὶ τῷ θεῷ, δικαίῳ ὄντι, τοῖς τὰ καλὰ ἑλομένοις, καὶ τοῖς τὰ κακὰ προτιµήσασιν, ἀκόλουθόν ἔστι τὸ κατ’ ἀξίαν ἑχκάστῳ ἀπονεῖμαι. Ο0ὐδὶν ὅλως τῶν ἀγαθῶν, κἄν μικρὸν ᾗ, παροφθή- σεται παρὰ τοῦ κριτοῦ. El γὰρ τὰ ἁμαρτήματα μιτὰ τοσαύτης ἐξετάζεται τῆς ἀχριθείας, ὡς xal ῥημά- των καὶ ἐνθυμημάτων τίνειν τιμωρίας ἡμᾶς, πολλῳφ μᾶλλον τὰ κατορθώματα, κἂν μεγάλα fj μικρὰ, λο- γισθήσεται. — Βΐς ἔστι νεκρῶν xal ζώντων κριτὴς, ζυγοστατῶν ἑκάστῳ τὸ δίκαιον. Ὅταν à θεὸς ἀποφαίνηται, οὗδεμία τοῖς ἀντιλέ- Ύουσιν ὑπολείπεται πρόφασις. ᾿Αδέκαστος γὰρ f ψῆφος ἐκείνη, οὔτε πρὸς χάριν, οὔτε πρὸς ἀπέχθειαν τοῦ θεοῦ χρίνοντος, ἀλλὰ τῇ τῆς ψυχῆς ἀρετῇ γυμνη ψηφιζοµένον. Τὸ νέµειν ἴσα τοῖς ἁνίσοις, τῆς µεγίστης ἑστὶν ἁδικίας. "Ανθρωποι μὲν γὰρ πολλάχις καὶ βασκανίᾳ δια- θάλλουσι τὰ xaÀd: τὸ δὲ ἄνω θέατρον ἀδεχάστως κρίνει τὰ πράγματα, xai dj ἀλήθεια τῶν γινοµένων τὴν φῆφον βραθεύει. TITA. ΙΒ’. — Περὶ καρδίας καθαρᾶς καὶ συνειδή- σεως. e Πάσῃ φυλακῇ τηρήσής σὴν καρδίαν. Ἐκ γὰρ ταύτης ἔξοδοι ζωῆς. » --« Κτῆμα τίµιον ἀνλρ xa- θαρός. » — « Βουλὴ καλὴ φυλάξει σε, ἔννοια δὲ ὁσία τηρήσει σε, "va ῥύσηταί σε ἀπὸ ὁδοῦ χαχκῆς, xal ἀπὸ ἀνδρὸς λα) οὕντος μηδὲν πιστόν. » — «Καρδία ᾿ἀνδρὸς λογιζέσθω δίκαια, ἵνα ἀπὸ Θεοῦ διορθωθῇ τὰ διαθήµατα αὐτοῦ. 9 — « ᾿Ώσπερ δοκιμάζεται ἐν xa- plv ἄργυρος καὶ χρυσὸς, οὕτως ἐκλεχκταὶ καρδίαι παρὰ θεᾷῷ. » — « Ὁδοι ζωῆς διανοήµατα συνετοῦ.»--- « ᾿Απὸ τῶν διανοηγµάτων αὐτοῦ πλησθήσεται ἀνὴρ συνετός. » — « ᾽Αγαπᾷ Κύριος ὁσίας καρδίας. Δεχτοὶ δὲ αὐτῷ πάντες ἅμωμοι, » -- « Περιπάτει tv. ὁδοῖς καοδίας σου ἅμωμος, xal γνῶθι ὅτι ἐπὶ πᾶσι τούτοις ἄξει σε ὁ θεὸς slc xplo:v. Kal ὁὀπόστησον θυμὸν ἀπὸ χαρδίας σου, xal παράγαχε πονηρίἰαν ἀπὸ σαρ- κός σου. » « Μακάριος, οὗ ob χατέγνω ἡ ψυχἠ αὐτοῦ. » 80 SACRA PARALLELA. 90 « Μαχάριοι ol χαθαροὶ τῇ xapó(g, ὅτι αὐτοὶ τὸν A — Matth. v, 8. — « Beati mundo corde, quoniam θεὺν ὄφονται, » « Ἡ χαύχησις ἡμῶν αὕτη ἐστὶν, τὸ μαρτύριον τῆς συνειδήσεως ἡμῶν ὅτι ἐν ἁγιότητι xal εἰλιχρινείᾳ τοῦ Θεοῦ, xai οὐκ dv σοφίᾳ σκρχικῇ, ἀἁλλ᾽ ἐν χάριτι θεοῦ ἀνεστράφημεν iv τῷ χόσμῳφ. » «"EXv ἡ χαρδία μὴ χαταγινώσκῃ ἡμῶν, παῤῥη- σίαν ἔχομεν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ ὃ ἐὰν αἰτῶμεν , λαμθάνοµεν παρ) αὐτοῦ, ὅτι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τη” ροῦμεν. » Πρῶτον μακαριστὸν, τὸν ἐν τῇ διανοίᾳ ἡμῶν χαθα- póv- ἐπειδὴ ῥίζα τῶν διὰ τοῦ σώματος ἐνεργειῶν τὸ ἐν καρδίᾳ βοόλευµα, Aiópov Θεῷ κἀλλιστόν ἐστιν ὁ τρόπος. Κὰν πάντ) ἐνέχκης, οὐδὲν οἴσεις ἄξιον. Ὅ καὶ πενὴς δίδωσι, τοῦτο πρόσφερε. Μίσθωμα πόρνης ἁγνὸς οὐ µερίζεται. Ot λαμπροὶ τὴν συνείδησιν, υἱοὶ φωτὸς xal ἡμέρας προσαγορεύοντάι. 0ὁδὲν οὕτως ἡμᾶς εὀφρονεῖν εἴωθεν, ὡς συνειδὸς χρηστὸν, καὶ ἐλπίδες ἀγαθαί. Τὸ συνειδὸς ἀγαλλόμενον συγκαλλωπίζει αὐτῷ καὶ τὸ πρόσωπον, xal ἄρδει τὰς παρείας ἡ τῆς φυχῆς εὐρωστία. Kal γὰρ οὐχ ἁπλῶς εἴρηται τῷ Σοοῇ' Καρδίας εὐφραινομένης, πρόσωπον θάλλει. O5x ἡ τῶν πράξεων ἀποχὴ δικαιοῖ τὸν πιστόν' ἀλλ᾽ ἡ τῶν ἐννοιῶν ἀγνεία xal εἰλικρίνειχ. -- ᾽Απαθῶν xal χαθαρῶν φυχῶν ἐστιν ἡ σωττρία. Νοῦς ἀκραιφνὴς, xai λόγος καθαρὸς , xal βίος ἀκηλίδωτος, θρόνος xai ναός ἔστιν ἀληθινὸς τοῦ θεοὂ. Σώφρων καρδία, λιμὴν θεωρηµάτων. Oóx ἐχριζωτὴς τῶν παθῶν, ἀλλ’ ἀνταγωνιστής ἔστιν ὃ λογισμός. TITA: II". — Περὶ καχοῦ συνειδότος. « ᾿ἘΕξουδένωσας πάντας τοὺς ἀποστατοῦντας ἀπὸ τῶν δικαιωμάτων σου, ὅτι ἄδικον τὸν ἐνθύμημα αὐτῶν. » « Διεστραμμένη καρδία τεκταίνεται xaxá, » — « Ὁ) δχληροκάρδιος οὐ συναντᾷ ἀγαθοῖς.» — «Καρδία ἀνόμου ἐκζητεῖ κακά. » — « 'O σκληβὸς τὴν καρδίαν D ἐμπεσεῖται xaxot;. » « Ἐθερμάνθησαν ὡς Χλίδανοι αἱ καρδίαι αὐτῶν. ν — «᾿Απαντήσω αὐτοῖς ὣς ἄρχτος ἀπορουμένη, xal διαῤῥήξω σύνδεσμον καρδίας αὐτῶν. » « "Ecc πότε ὑπάρχουσι διαλογισμοὶ ἑνώπιόν 0650 5 « Ἡ ἀσίέθεια ὑμῶν ἐφ᾽ ἡμᾶς, καὶ τὰς ἁμαρτίας τῶν ἐνθομημάτων ὑμῶν λήψεσθὲ. » « Σχολιοὶ λογισμοὶ χωρίζουσιν ἀπὸ θεοῦ. » — « Ot ἀσεθεῖς καθὸ ἑλογίσαντο, ἴξουσιν ἐπιτιμίαν. » — ipsi Deum videbunt. » II Cor. 1, 12. — « Gloria nostra hec est, testi- monium conscientie nostre : quod in simplicitate et sinceritate Dei, et non in sapientia carnali, sed in gratia Dei conversati simus in mundo. » I Joan. ui. 21. — « Si cor nostrum non reprehen- derit nos, fiduciam habemus apud Deum : et quod- cunque petierimus, accipiemus ab ipso, quoniam mandata ejus custodimus. » S. Basil. in Psal. 1. —Primum illud quod bea- tum censendum sit, puritas $30 animi nostri est. Siquidem consilium quod in corde initur, radix est actionum, qua corpore geruntur. S. Greg. Naz. tetrast. 1. Virtute nullum gratius donum est Deo. Quodvis licet des, nihil tamen dignum dabis. Hoc offer ergo, quod queat pauper dare. Meretricis horret purus ille przmium. Qui preclara conscientia prediti sunt, lucis et diei filii appellantur. S. Greg. Nyss. — Nihil est quod tantam nobis afferre voluptatem soleat, quam animus bene sibi conscius, et lz»ta spes. S. Chrysost. — Conscientia exsultans ipsam una faciem exornat, atque anime robur et firmitas ge- nas irrigat. Neque enim frustra dictum est a Sa- piente: Cor gaudens exhilarat faciem (Eccli. χι 31). S. Clement. — Abstinentia a malis actionibus non illum justum reddit qui fide instructus est, sed cogitationum puritas et sinceritas, — Salus est animorum, qui a perturbationibus vacant, et munditia nitent. Didymi. — Mens pura et sermo purus, et vita 8 peccati labe immunis, thronus ac templum verum est. Evagrii. — Cor castum portus est contemplatio- num. Joseph. De imp. rat. — Cogitatio animi motus non evellit, sed oppugnat magis. TIT. XIII. — De mala conscientia. Psal. cxviit, 1418. — « Sprevisti omnes disce- dentes a judiciis tuis, quia injusta cogitatio eorum. » Prov. vi, 14. — « Perversum cor machinatur mala. » — xxvn, 24. « Qui duro corde est, non in- veniet bona. » — xvii, 24. « Cor-iniqui exquirit mala. » — xxviii, 44. « Qui duro corde est, inci- det in mala. » Osee vu, 6. — Succensa sunt sicut clibanus corda eorum. » — xin, 8. « Occurram eis sicut ursa indigens cibo, et disrumpam interiora cordis eorum. » Jerem. iv, 14. — « Usquequo sunt cogitationes adversum te? Bzech. xxu, 49. — « [mpietas vestra super vos, et peccata cogitationum vestrarum accipietis. » Sap. 1, 3. — « Perverse cogitationes separant 8 Deo. » — ni, 10. « Impii secundum que cogit δι 8. δόΑΝΝΙΦ DAMLAGORNI e funt, correptionem habebunt. » — xvn, 10. « Cum A « Δειλὸν εἶδος «ονηρία, μαρτορεῖ ἁαπαδικαξαμίένη" sit timida nequitia, dat testimonium comdemnata : semper vero saeva presumit perturbata conscien- tia. Nihil enim est timor, nisi proditio cogitationis auxiliorum. » — iv, 20. « Venient in cogitatione peccatorum suorum timidi, et traducent illos ex adverso iniquitates ipsorum. » Eccli. xxv, 5. — * Sicut in percussure cribri remanet fimus ; sic stercora hominis ín cogitatu illius. » — nr, 26. « Cor durum gravabitur labo- ribus. » Matth. xv, 17. 18. —« Omne quod intrat in os, in ventrem vadit, et in secessum emittitur. Que autem procedunt, de corde exeunt : et illa coinquinant hominem. Ex corde enim exeunt cogi- tationes male, homicidia, adulteria, fornicationes, furta, 831 falsa testimonia, blasphemie. Heec sunt qua coinquinant hominem. . $. Athanas. — Cum animus a bono se avertit, contraria cogitet necesse est. Neque enim ullo p&cto facere potest, quin moveatur, cum agitatu facilis natura sua sit. Qui improbarum cogitationum insidias a princi- pio animadvertere non potuit, verum ex mutua finium inter se comparatione absurditatem earum prodidit, is caudam caude alligavit, facemque, hoc eet reprehensionem, inter eas interjicit. LITTERA A. TIT. I. — Dear oribus, et circa arp gentibus. Mim I Tim. vi, 3-6. — « Si quis aliter docet, et non dsl δὲ προσείληφε τὰ χαλεπὰ συνεχομένη τῇ σννει- δήσει. Οὐδὲν γάρ ἐστι φόθος, εἰ a) προδοσία τῶν ἀπὸ λοχισμοῦ βοηθημάτων. » -- « Ἐλεύσονται ἐν συλλογισμῷ ἁμαρτημάτων αὐτῶν δειλοὶ, καὶ ἑλέγξει αὐτοὺς ἐξ ἑναντίας τὰ διανοήµατα αὐτῶν. » « Ἐν σείθµατι κοσκίνου διαμένει χοπρία, οὕτως δκύδαλα ἀνθρώπου iv λογισμῷ αὐτοῦ. » — « Καρδία σχληρὰ βαρυνθήσεται πόνοις. » « Πᾶν τὸ εἰσπορευόμενον, slc τὴν χοιλίαν χωρεὶ καὶ sl; ἀφεδρῶνα ἐχθάλλεται. Τὰ δὲ ἐχπυρευόμενα ix τοῦ στόματος, ἐκ τῆς καρδίας ἐξέρχεται, χἀχεῖνα κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. Ἐκ γὰρ της χαρδίας ἑξέρχονται διαλοχισμοὶ πονηροὶ, eóvot, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, χλο- Tal, ψευδοµαρτυρίαι , βλασφημίαι. Ταῦτά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. » ᾽Αποστρεφομένη τὸ καλὸν d dquX3 , πάντως τὰ ἐναντία λογίζεται. Παύσασθαι Ὑὰρ καθόλου τοῦ Χινεῖσθαι οὗ δύναται, τὴν Φφύσιν οὖσα εὐκίνη- τος. Οὁ δυνηθεὶς τῶν καχουργῶν λογισμῶν ix. προοι- µίων στοχάζεσθαι τὴν ἑνέδραν , καὶ ix τῆς τῶν περάτων πρὸς ἄλληλα συγκρἰσεως ἑλέγξαι τὸ ἄτοπον αὐτῶν, χέρχον συνέδησεν χέρχῳ, λαμπάδα θεὶς ἀναμέ- σον αὐτῶν τὸν ἔλεγχον, Στοιχεῖον À. TITA. À'. — Περὶ λογομαχούντων, καὶ ἀμφιαθητούν- των περὶ τὴν πίστιν. « Bi τις ἑτεροδιδασκαλεῖ, xal μὴ προσέρχεται acquiescit sanis sermonibus Domini nostri Jesu C ὁγιαίνουσι λόγοις τοῖς τοῦ Κυρίου ἡμῶν "ioo! Χρι- Christi, et ei απο secundum pietatem est sane doctrines, superbus est, nihil sciens, sed languens circa questiones et pugnas verborum, ex quibus oriuntur invidise, contentiones, blasphemis, suspi- ciones mala, conflictationes hominum mente cor- ruptorum, et qui veritate privati sunt, existiman- tium questum esse pietatem. II Tim. n, 23, 24. — « Stultas autem et sine disciplina questiones devita : sciens quia generant lites. Servum autem Domini non oportet litigare, sed mansuetum esse ad omnes. » S. Basilii. — llle qui contradicit, similem se quodammodo prebere videtur homini vaniloquo. S. Greg. Naz. Argutatores et sophistas agunt στοῦ, xal τῇ κατ εὐσέθειαν διδασκαλίᾳ, τετύφωταε, ἐξ ὦν Ὑίνεται φθόνος , Epic, βλασφημία, ὑπόνοια πονηραὶ, διαπαρατριθαὶ διεφθαρµένων ἀνθρώπών τὸν νοῦν, καὶ ἀπεστερημένων τῆς ἁληθείας, νοµιζόντων πορισμὸν εἶναι τὴν εὐσέθειαν. « Τὰς µωράς καὶ ἀπαιδεύτους ζητήσεις παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι γεννῶσι µάχαν. Δοῦλον δὲ Κορίου οὗ δεῖ µάχεσθαι, ἁλλ᾽ ἥπιον εἶναι πρὸς πάντας. » "Eos συνεζομοιοῦσθαί πῶς τῷ μεταιολογοῦντι ὁ ἀντιλέγων. Τεχνολογοῦσι λοιπὸν, οὐχὶ θεολογοῦσιν ot ἄνθρω- homines, non theologos. — Hominibus flde pr&- p «o. — Οὐχ ἡδὺ τοῖς πιστοῖς ἀδολεσχία, καὶ λόγων ditis haudquaquam jucunda loquacitas est, neque contentiones verborum.Sufficit enim vel unus ad- versarius. — Prima sapientia est,sapientiam illam que in sermone et captionibus dictionum, et in adulterinis etsupervacaneiscontentionibus sita est, aspernari. S. Greg. Thaum., cap. 12 (1). — Evangelicum sermonem ne curiosius inquiramus, siccissimas ἀντιθέαεις . ᾿Αρκεῖ γὰρ xal εἴς ἀντικείμενος. --- Σοφία πρώτη, σοφίας ὑπερορᾷν τῆς ἐν λόγῳ χειµά- νης καὶ στροφαῖς λέξεων, καὶ ταῖς κιθδήλοις καὶ περιτταῖς ἀντιθέσεσι, Mi περιεργασώμεθα τὸν εὐαγγελικὸν λόγον λό- ξεσι περιξήροις, καὶ ἀπεράντους ζητήσεις καὶ λογο- NOTAE. (1) Dissertatione 2 Damascenica multis ostendo capitula hec que Thaumaturgo omnes adjudicant, Apollinarii esse aut alterius cujusdam Ápollina- Ἡρίω. Εἰ cexte duodecimum ἰδίαά heeretici hujus artem et dolum prefert, qui perinde alibi sepe» de mysteriis fldei curiose disputandum non esse preetexebat. e3 . BACRA PABALLRBLA. οἱ μαχίας σπείροντες, καὶ τὸν λεῖον xai εὐθύτατον A lectionesintreducendo, etinterminatas questiones τῆς πίστεως λόγον τραχύνοντες, ἀλλὰ μᾶλλον περι- εργασώµεθα τὸ ἔργον τῆς πίστεως, τὴν εἰρήνην ἆγα- πήσωμµεν, τὴν ὀμόνοιαν ἐπιδειξωμεθα. Τὴν νεότητα [f ἑνότητα] φυλάζωμεν, τὴν ἀγάπην γεωργήσωμεν, δι’ ἃς εὐαρεστεῖτᾶι ὁ θεός. Οὐχ ἡμῶν ἐστι γνῶναι τὸ πῶς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος γέγονεν Τὸ γὰρ µυστή- ριον τοῦτο μέγα ἐστὶ, χαθὼς έγραπται, ὅτι Τὴν γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται; ὅτι αἴρεται ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωὴ αὐτοῦ, ἀλλὰ δεῖ πιστεῦσαι, ὅτι Υ]ὸς τοῦ θεοῦ ἀληθῶς xatà σάρκα ἄνθρωπος Ἡέγο)ε κατὰ τὰς Γραφὰς, καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη καθ ὁμοιότήτα χωρὶς ἁμαρτιας xal ὅτι ἀπέθανεν ὑπὲρ ἡμῶν καὶ ἀνέστη, καθὼς γέγραπται' χαὶ ὅτι εἷς οὐ- ρανοὺς ἀνελήλυθεν, xai ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πα- πογβοΓππιᾳαθ pugnas spargendo, quibus plana rectissimaque fidei doctrina aspera et salebrosa reddatur. Quin potius circa opus fldei curiosiores nos prestemus. Pacem complectamur, concordiam preferamus, juvenilem etatem custodiamus, cha- ritatem excolamus, per quam Dei gratia concilia- tur. Nostrum non est exploratum habere quonam pacto Dei Filius homo sit effectus. (Mysterium enim hoc magnum est, veluti scriptum est (Ephes. v, 323); generationem ejus quis enarrabit? quia tollitur e terra vita ejus (Isa. vw, 85. Act. viu, 33). Verum hoc unicuique persuasum esse debet, quod Fllius Dei ratione carnis factus est homo, secundum Scripturas, et cum hominibus conversatus sit (Ba- *p9«, ὅθεν Ίξει χρθαι ζῶντας καὶ vexpooc, καθὼς D r&ch iu, 38) secundum similitudinem nostri, citra γέγραπται. Μήποτε ἡμῶν λογομαχούντων πρὸς ἀλλή- λους, βλασφημήσωσί τινες τὸν τῆς πίστεως λόγον, χαὶ ἀπάλθῃ τὸ εἰρημένον, Δι’ ὑμᾶς τὸ ὄνομά µου βλασφη μεῖται iv τοῖς ἔθνεσιν. peccatum ; quodque propter nos mortem oppetierit et resurrexerit, quemadmodum scriptum est; et quod in eclos conscenderit, sedeatque ad Patris dexteram, unde venturus sit ad judicium tam de mortuis quam de vivis ὅ 73 ferendum, quemadmodum scriptum est. lllud enim cavendum est, ne dur nos mutuo conílictamur, fidei doctrinam maledictis aliqui proscindant, eveniatque illud quod dictum est : Propter vos nomen meum blasphematur inter gentes (1sa. rn, 5). Τὸ doa ζητεῖν περὶ θεοῦ, ἐὰν μὴ εἰς ἔριν, ἀλλ elo εὕρεσιν συντείνει, σωτήριόν ἐστιν. Τί µαχόµεθα πρὸς ἀλλήλους εἰκῆ ; τί πολεμοῦ- μεν ἀλλήλους, προστεταγµένους καὶ τοὺς μισοῦντας φιλεῖν ; τί πιστεύειν ἀφέντες, τεχνολογοῦμεν τὴν πίστιν ἸἘγεννήθη, ἀλλ οὐκ ἐγεννήθη. "Ἔπαθεν, ἀλλ’ οὐκ ἔπαθεν. Ανέστη, ἆλλ᾽ οὐκ ἀνέστη. Τί δι- καζόµεθα τῷ ΆΑυτρωτη; Τί λογοθετοῦμεν τὸν εὖερ- υγέτην ; "Anat ἠθουλήθη, xal ὡς ἠθέλητεν παρεγένετο’ καὶ ἀπέθανε, xai ἀνέστη, xai ἔρχεται χρῖναι ζῶν- τας xal νεχροὺς. "Auswov καὶ συμφερέστερον ἰδώτας καὶ ὅλιγο- μαθεῖς ὑπάρχειν, καὶ διὰ τῆς ἀγάπης πλησίον Ὑενέσθαι τοῦ θεοῦ , Jj πολυμαθεῖς καὶ ἐμπείρους δοκοῦντας εἶναι, βλασφήμους εἷς τὸν εαυτῶν εὁρί- σχκεσθαι Δεσπότην. TITA. B'. — Περὶ λοιδορίας. « Oi ἀἐκφέροντε λοιδορίας, ἀφρονέστατοί εἷ- S. Clement. Alez. lib. v Stomat. — De Deo querere, modo id non altercandi studio, sed inve- niendi causa flat, salutare est. S. Chrysost. — Quid frustra alii adversus alios dimicamus, ac bellum gerimus, cum nobis eos quibus odio sumus, chaos habere imperatum sit ? C quid relicta fidede fide vitilitigamus ? Genitus est, at nou genitus est. Passus est, at non passus est. Resurrexit, at non resurrexit. Quid Redemptori litem intendimus ? Cur eum cujus beneflciis aucti sumus, ad subducendas rationes adigimus ? Semel voluit, et uti voluit, ad nos accessit, et mortuus est, et resurrexit, et ascendit, venturus est judi- care vivos et mortuos. S. Irenzi, lib. 11, cap. &&. — Satius est et con- ducibilius eruditione et doctrina carere, et per charitatem Deum propius accedere, quam, dum eruditi esse videmur, committere ut erga Domi- num impii reperiamur. TIT. Il. — De conviciis. Prov. x, 19. — Qui convicia proferunt, stultis- σιν. » — α Δόξα ἀνδρὸς ἀποστρέφεσθαι λοιδορίας Ὦ simi sunt. » — xxix, 5. « Gloria viri est. aversari πᾶς δὲ ἄφρων τούτοις ἐμπλέχεται. » — « Ερεῖττον οἰκεῖν ἐπὶ γωνίας δώματος, fj μετὰ γυναιχὸς λοιδό- peo ἐν οἶχίᾳ χοινῃ. » « Πρὸ πυρὸς ἀτμὶς καµίνου καὶ καπνός οὕτως πρὸ « αἱμάτων λοιδορίαι. » Ὅταν σε παιδίον γήπιον λοιδορήσῃ, γέλωτος ἆφορ- μὴν ποιεῖς τὰ λοιδορήματα" xal ὅταν ὑπὸ epsvl- τιδος ἐξεστηκὼς. τὴν διάνοιαν «φθέγγηται ῥήματα ἀτιμίας, ἐλεεινὸν ἡγοῦ μάλλον, f] µίσους ἄξιον. Κἄν τῖς βοόκηται κατηγορεῖν, μὴ τὸ καχῶς ἁπούειν ἀλγῶμεν ἀλλὰ τὸ δικαίως ἀχούει κακῶς. convicia : omnis autem stultus iis se immiscet. » — XIv, 24. « Melius est habitare in angulo doma- tis, quam cum muliere litigiosa in domo com- muni. » Ecclí. xxu, 27. — κ Ante ignem vapor ca- mini, et fumus ignis ; sic et ante sanguinem male- dicta. » S. Basilii. — Cum te parvulus puer maledictis incessit, in risus argumentum mnledicta convertis: et cum quispiam ex phrenesi turbatus mente con- tumeliosis te verbis insectatur, hunc miseratione potius quam odio dignum censeas: S. Chrisost. — Quod si cui nos accusare libue- rit, non idcirco doleamus quod male audiar eb 8. JOANNIS8 DAMASCENI 96 sed quod jure et nostra culpa male audiamus. Et- A "Av piv γὰρ lv πονηρίᾳ ζῶμεν, κἂν μηδεὶς χατ- enim si flagitiose vivamus, quamvis nemo sit qui nos accuset, omnium tamen miserrimi sumus. Con- tra si virtutis studiosi simus, quamlibet etiam totius orbis maledictis exagitemur, tunc tamen emulationi patentiores quoque futuri sumus. Ejusd. — Quod si qui vanum sermonem admit- tunt, veniam consecuturi non sint, quam tandem sunt excusationem habituri, qui detrahunt et con- viciantur ? Ejusd. — Si divino Apostolo obtemperandum putas diserte clamanti maledicos regnum ccelorum minime consecuturos, cavésis a nugacitate, ac ne temere illos a quibus nulla tibi illata injuria est maledicis verbis proscindas. S. Nili. — Ais te non infesta mente, sed per jocum et animi causa, et quasi aliud agentem inter pocula in viros innoxios convicia jacere ? Igitur per tudum etiam hilarique animo sempiternum crucia- tum subi, et velut aliud agas, in ignem illum cujus efferri acerbitas non potest, proflciscere. Rjusd. — Non te doleat, neque discrucieris, cum ob peccata tua, probra in te atque maledicta me- rito congeruntur ; quin potius dicteria que jaciun- tur, libenti animo audias. 58313 TIT. III. — De fame, et iis qui fruméntum in necessitate minime vendunt : quoque multa pro- ter fas furente fame perpetrantur. IV Reg. vi, 25-30. — « Facta est fames in Samaria, ita ut venundaretur caput asini quin- quaginta siclis, et quarta pars cabi stercoris co- lumbarum quinque siclis argenti. Et rex Israel gradiebatur per murum. Et mulier clamavit ad eum dicens : Salva, domine rex. Et dixit rex : Ne- quaquam salvat te Dominus : unde te salvabo? de area vel de torculari ? Dixitque ei rex: Quid tibi est? Et dixit: Mulier ista dixit, Da mihi filium tuum, et comedamus eum hodie, et filium meum comedemus cras. Et coxi filium meum, et comedi- mus eum. Dixique ei : Da fllium tuum die altera, ut comedamus eum : et abscondit illum. Et cum audisset rex sermonem mulieris, discidit vesti- menta sua, » Prov. xi, 26. — « Qui auget pretium tritici, maledictus est plebi. Qui continet frumentum, re- linquit eum gentibus. » Joel 1, 10-14. — « Plangite, sacerdotes, qui mi- nistratis altari, quoniam desolati sunt agri. Lugeat terra, quoniam afflictum est triticum. Aruit vinum, imminutum est oleum, confusi sunt agricole. Lu- gete possessiones super frumento et oleo: periit vindemia de agro. Vinea aruit, et ficus imminutee sunt, malum granatum et palma, et malum, et omnia ligna agri : quia confuderunt gaudium fllii hominum. » Thren. n, 14, 12, 20. — « Defecerunt in lacrymis oculi mei, conturbatus est venter meus : effusa est in terra gloria mea, super contritionem filis po- ηγορῶν ᾗ, πάντων ἐσμὲν ἀθλιώτεροι. Αν δὲ dps- τῆς επιµελώμεθα. χἂν ἡ οἰχουμένη λέγῃ καχῶς, τότο μᾶλλον ἑσόμεθα ζηλωτότεροι. El ol παραδεχόµενοι ἀχολν µαταίαν, οὐκ ἂν τύ- χοιεν συγγνώµης, οἱ διαθάλλοντες καὶ λοιδοροῦντες, ποίαν ἔξουσιν ἁπολογίαν ; El πειθαρχεῖς τῷ Ιθείῳ ᾿Αποστόλῳ διαῤῥήδην βοῶντι, ὅτι λοίδοροι οὐδαμῶς τεύξονται βασιλείας οὐρανῶν , φεῦγε τὴν Φφλυαρίαν, καὶ τὸ διασύρειν ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχεν τοὺς μηδὲν ἀδικοῦντας. Λέγεις ὅτι παίζων, οὐ μέντοιχε μισεῖν προτιθέ- µενος, ἀλλ᾽ ἱλαρευόμενος καὶ µετεωριζόµενος λοι- δορεῖς ἐν τῷ πότῳ τοὺς ἁμωμήτους ἄνδρας ; Οὐκ- oóv παίζων xai ἱλαρευόμενος ὑπόστηθι τὴν αἰώνιον κόλασιν , καὶ μετεωριζόµενος πορεύου εἷς τὸ πῦρ ἐκεῖνο τὸ ἄῤῥητον, Mi, ἄλγει, μηδὲ διαπρου, λοιδορούμενος εὐλόγως ἐπὶ τοῖς πταίσµασί σου xal ὀνειδιζόμενος, μᾶλλον δὶ ἀσμένως ἄχουε τὰ οἰχεῖα σκώμμµατα. TITA. Τ’. — Περὶ λιμοῦ, καὶ εἷς τοὺς ἐν àv τὸν οἵτον μὴ πωλοῦντας, xal ὅτι πολλὰ ἄθεσμα toU λιμοῦ, « Ἐγένεο λιμὸς lv. Σαµαρεία, ὥστε γενέσθαι κεφαλὴν ὄνου ἀργυρίου πεντήχοντα σίκλων, xai τέ- ταρτον τοῦ κάθου κόπρου πεβιστερῶν πέντε σίκλων. Καὶ ἦν ὁ βασιλεὺς Ἰσραὴλ διαπορευόµενος διὰ τοῦ τείχους . Καὶ γυνὴ ἑθόησε πρὸς αὐτὸν , λέγουσα» Σῶσον, χύριε βασιλεῦ. Καὶ εἶπεν αὐτῇ ὁ βασιλεύς" M3, σώσαι σε Κύριος, πόθεν σε σώσω; ἀπὸ τοῦ ἄλωνος, fj ἀπὸ τοῦ ὑποληνίου ; Καὶ εἶπεν, αὐτῇ ὁ βα- σιλεύς . Τί col ἐστιν; Καὶ εἶπεν Ἡ µχγυνὴ αὕτη εἶπεν, Δός pot τὸν υἱόν σου, καὶ φάγωμµεν αὐτὸν σήμερον, xal τὸν υἱόν µου φαγόµεθα αὔριον. Καὶ ἵψησα τὸν υἱόν µου, xal ἐφάγομεν αὐτόν, καὶ εἶπον αὐτῃ. Δὸς υἱόν σου τῇ ἡμέρᾳ τῇ δευτέρᾳ, καὶ φα- γόµεθα αὐτόν καὶ ἔκρυψεν αὐτόν. Καὶ ἤκουσεν ὁ βασιλεὺς τὸν λόγον τῆς Ὑυναιχὸς, xal διεῤῥηξε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ. » « 'O τιμιουλκῶν σἵτον, δηµοκατάρατος. 'O σον- ἔχων σῖτον, ὑπολείποιτο αὐτὸν τοῖς ἔθνεσι. » « Πενθεῖτε, ἱερεῖς, ol λειτουργοῦντες τῷ ῥυσιαστη- pp ὅτι τεταλαιπώρηκε πεδία. Ἠενθείτω ἡ γῆ, ὅτι τεταλαιπώρηκεν ὁ αἵτος. Ἐξηράνθη ὁ olvoc ὦλι- γώθη ἔλαιον ' κατῃσχύνθησαν γεωργοί. θρηνεῖτε χτήµατα ὑπὲρ πυροῦ xal κριθῆς. ἀἁπόλωλε τρυγητὸς ἐξ ἀγροῦ. Ἡ ἄμπελος ἐξηράνθη, xal συλαῖ ὠλιγώ- θησαν, ῥοὰ, xai φοίνιξ, xai ufÀov, xal πάντα τὰ ξύλα τοῦ ἀγροῦ ἐξηράνθησαν' ὅτι κτατῄσχυναν χαρὰν υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων. » «'Ἐξέλιπον ἐν δἄᾶκρυσιν οἱ ὀφθαλμοὶ µου, ἑταρά- χθη ἡ κοιλία µου’ ἐξεχύθη stc γῆν ἡ δόξα µου, ἐπὶ τὸ σύντριμμα τῆς θυγατρὸς τοῦ λαοῦ µου, ἐν vip Li ο ΒΑΟΒΑ PARALLELA. 98 ἐκδύσασθαι νήπια, καὶ θηλάζοντας dv πλατείαις Α puli mei, dum deficiunt parvuli et lactentes in pla- πόλεως. Tai; µητράσιν αὐτῶν εἶπον' Ποῦ σῖτος καὶ οἶνος ; ἐν τῷ ἐχχεῖσθαι ψυχὰς αὐτῶν εἷς χόλπον µη- τέρων αὐτῶν. ᾿Ιδε, Κύριε καὶ ἐπίθλεφον, τίνι ἐπεφοίτησας οὕτωςς s! φάγονται γυναῖκες καρπὸν Χοιλίας αὐτῶν, Ἐπιφυλλίδα ἐἑποίησε µάχειρος. Φονευθήσονται νήπια θηλάζοντα µαστούς ; » « Χεῖρες γυναικῶν οἰκτιρμόνων ἤψησαν τὰ παιδία ἑαυτῶν) καὶ ἐγένοντο εἰς βρῶσιν αὐταῖς. » « Ὅτι οὐκ ἦν ὐετὸς ἐπὶ τῆς γῆς. Ἡσχόνθησαν γεωργοὶ, xai ἐπεχάλυψαν τὴν κεφαλὴν αὐτῶν. Kal qt ἔλαφοι ἐν ἀγρῷ ἔτεκον, xal. ἐγκαιέλιπον, ὅτι οὐκ Xv βοτάνη. "Ovot ἄγριοι ἕστησαν ἐπὶ νάπαις' εἴλ- χυσαν ἄνεμον ὡς ὁδράκων. ᾿Εξέλιπον οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν, ὅτι οὐκ ἦν χόρτος. » teis civitatis. Matribus suis dixerunt : Ubi triticum et vinum ? dum effunderent animas suas in sinum matrum suarum. Vide,Domine,et considera : in quo Sic irruisti? si comedent mulieres fructum uteri sui ? Racemationem coquus fecit. Occidentur par- vuli sugentes ubera ? » Thren 1v,19. — « Manus mulierum misericordium coxerunt fllios suos : fuerunt illis in escam. » Jerem. xiv, &, 5. — « Non erat imber super ter- ram. Erubuerunt agricole, et operuerunt capita sua. Nam et cervs in agro pepererunt et relique- runt, quia non erat gramen.Onagri steterunt in sal- tibus :traxerunt ventum quasi dracones.Defecerunt oculi eorum, quoniam non erat herba. » Μὴ ἀναμείνῃς, ἄνθρωπε, αιτοδείαν, ἵνα ἀνοίξῃς Ὦ — S. Basil. Hom. de avarit. — Nequaquam annone σιτοδοχεῖον. Ὁ γὰρ τιμιουλκῶν σῖτον Ünpoxatápa- τος. Mi, λιμὸν ἐχδέχου διὰ χρυσόν' μὴ χοινὴν Év- δειαν διὰ Ἰδίαν εὐπορίαν. Mi) Ὑίνου χάπηλος συµφο- po» ἀνθρωπίνων. Μὴ τὴν ὀργὴν τοῦ θεοῦ χαιρὸν ποιήσγ περιουσίας χρηµάτων' μὴ ἐπιξάνῃς τραύ- µατα Χεκαχωμένων ταῖς µάστιξιν. Σὺ δὲ πρὸς μὲν τὸν χρυσὸν ἀποθλέπεις, τὸν δὲ ἀδελφὸν οὐ προσθλέ- πεις; xal τοῦ μὲν νοµίσµατος ἐπιγινώσκεις τὸ χά- Ραγµα, καὶ τοῦ Δοχίμου διαχρίνεις τὸ κίθδηλον. τὸν bb φίλον παρὰ τὴν Χχρείαν ὄντα παντελῶς ἀγνοεῖς : Τί οὖν ποιεῖ ὁ ἑνδεής ; "Eni τοὺς παῖδας λοιπὸν ἄχει τὸν ὀφθαλμὸν, ὥστε αὐτοὺς ἀγαγών sie τὸ πρατή- piov, ἐντεῦθεν εὐρῆσθαι τοῦ θανάτου παραμυθίἰαν. Νόησον ἐνταῦθα µάχην ἀνάγχης λιμοῦ καὶ διαθέ- σεως πατρικῆς. λεῖ, ἡ δὲ φύσις ἀνθέλχει, συναποθανεῖν τοῖς τέχνοις πείθουσα. Καὶ πολλάκις ὀρμήσας, xal πολλάκ.ς ἆνα- χοπεὶς, τελευταῖον ἐκρατήθη ὑπὸ τῆς ἀπαραιτήτου χρείας ἐκθιασθείς. Καὶ οἷα βουλεύεται 6 πατήρ | Τίνα τρόπον []. πρῶτον] ἀπεμπωλήσω ; τίνα ἡδέως ὁ σιτο- πώλης ὄψεται; Ἐπὶ τὸν πρεσθύτατον ἕλθω ; ἀλλὰ δυσ- ὠκοῦμαι αὐτοῦ τὰ πρεσθεῖα. ᾽Αλλ’ ἐπὶ τὸν νεώτερον ; ἀλλ’ ἐλεῶ αὐτοῦ τὴν ἡλιχίαν ἀναισθητοῦσαν τῶν συμφορῶν. Οὗτος ἑναργεῖς αώζει τῶν Ὑονέων τοὺς χαρακτῆρας ἐχεῖνος ἐπιτηδείως ἔχει πρὸς τὰ µα- (pata. Φεῦ τῆς ἁμηχανίας | τίς γένωµαι ; τίνι τού- των προσκρούσῶ ; ποίαν θηρίου ψυχὴν ἀναλάδω : πῶς τῆς φύσεως ἐπιλάθωμαι; ἐὰν πάντων ἀντ- ἰσχωμαι, πάντας ὄψομαι δαπανωµένους τῷ πάθει’ ἐὰν ἕνα πρόωμµαι, ποίοις ὀφθαλμοῖς τοὺς λοιποὺς προσίδω, ὕποπτος αὐτοῖς ἤδη ysysvnpivoc πρὸς ἀπιστίαν; Πῶς οἰκήσω τὴν olxíav, ἐμαυτῷ xata- σχευάσας τὴν ἀπαιδίαν; πῶς ἐπὶ τὴν τράπεζαν ἕλθω, ix τοιαότης προφάσεως τὴν εὐπορίαν ἔχουσαν : Καὶ ὁ μὲν μετὰ µυρίων δακρύων τὸν φίλτατον τῶν παίδων ἀπεμπωλήσων ἔρχεται, σὲ δὲ o0 κάµπτει τὸ πάθος; Oó λογισμὸν λαμθάνεις τῆς φύσεως; ἀλλ’ ὁ μὲν λιμὸς σωνέχει τὸν ἄθλιον, οὐ δὲ ἀναθάλλῃ καὶ εἰρωνεύη, μακροτέραν αὑτοῦ κατασκευάζων τὴν συµφοράν. charitatem exspectaveris, ut horrea tua patefacias. Etenim qui frumenti pretium auget, is exsecrabilis est plebi. Ne auri cogendi cupiditate famen prse- stoleris: ne communem egestatem ob privatas opes. Ne humanarum calamitatum te cauponem prebeas. Ne per occasionem augendarum opum iram Dei in te attrahas. Ne vulnera eorum qui ver- beribus afflicti sunt, exulceres. Tu aurum intueris, fratrem vero non consideras? ac tu quidem nummi notam agnoscis, atque adulterinum a probo discer- nis: amicum autem rerum penuria laborantem prorsus ignoras ? Quid ergo pauper faciat. Oculos deinceps ad filios convertit, ut ipsis in venalium forum ductis, hinc mortis solatium nanciscatur. 'H plv τὸν οἴκτιστον θάνατον ἀπει- (7 Hinc porro velim $424 pugnam consideres, que inter famis necessitatem et paternum affectum committitur. Illa miserrimum mortis genus com- minatur : at natura in diversum trahit, suadetque ut cum liberis moriatur. Àc posteaquam et sepe aggressus, rursumque sepe repressus est, ad extremum tandem gravissima perurgente necessi- tate manus dat. At tum, heu! qualia secum agitat pater !Quem primum vendam? quemnam jucundius aspiciet ille qui frumentum vendit? veniam ad majorem natu ? at ejus primogenitura commoveor. An ad minorem? me vero misericordia ipsius etas afficit, calamitates suas minime persentiscentis. Hic parentum expressas notas et lineamenta reti- net : ille ad litterarum et doctrine studia idoneus est. O miseram perplexitatem | quid de me flet? in quem horum incurram ? quam fere animam assu- mam ? quonammodo obliviscar nature? Si omnes retinuero, omnes cernam absumptos fame : sin alterum projecero, quibus oculis reliquos conspi- ciam, qui jam ipsis in perfidie suspicionem vene- rim ? Quonam pacto &des meas incolam, cum or- bitatem mihi ipse accersiverim ? quomodo ad men- sam accedam, que istiusmodi subsidio nacta co- piam erit? Atque ille quidem innumeris cum lacry- mis charissimum fllium venundaturus proficiscitur: te vero calamitas hec haudquaquam flectit. Nulla nature cogitatio animum subit tuum ; sed cum fames huncce miserum premat, tu contra cunctaris et dissimulas, quo longiorém ipsi calamitatem facias. 99 8. JOANNIS DAMASCENI 100 S. Basil. Hom. ín sicc, et fame. — Fames huma- À Λιμὸς ἀνθρωπίνων συμφορῶν ὑπάρχει τὸ κεφᾶ- - narum calamitatum precipua est, omnium mortis generum miserrimus finis Etenim aliis in pericu- lis, aut gladii acies celerem mortem affert, aut ignis impetus quamprimum vitam exstinguit. Fa- mes vero iners ac languidum habet malum, lon- gum dolorem, insidentem et delitescentem mor- bum, mortem semper presentem et semper cunp- ctantem.Famis siquidem calamitas sepe complures eo adegit ut constitutos a natura terminos move- rent, utque hominum qui ejusdem generis sunt carnes attingerent: quin matrem etiam eo compu- lit ut filium quem ex ventre emiserat, in ventrem rursus male susciperet. Atqui tragedia hec Ju- daicis etiam libris mandata fuit. λαιον, πάντων θανάτων μµοχθηρότερον τέλος. ᾿Επὶ piv γὰρ τῶν ἄλλων κινδύνων, fj ξίφους ἀκμὴ τὴν τελευτὴν ὀξέως ἑφίησιν, Tj πυρὸς ὁρμὴ αυντόµως τὸ (àv ἀποσθέννυσι. Αιμὸς δὲ ἀργὸν ἔχει τὸ xaxóv, παρέλκουσαν τὴν ἀλγηδόνα, ἐγκαθημένην τὴν νόσοι καὶ ἐμφωλεύουσαν, θάνατον del παρόντα, καὶ dal βραδύνοντα. Τὸ γὰρ τοῦ λιμοῦ πάθος κατηνάγκασε πολλοὺς πολλάχις, xai τοὺς ὅρους χινῆααι τῆς φύ- σεως, καὶ ἄψασθαι μὲν ἀνθρώπων τῶν ὁμοφόλων, μητέρα δὲ, παῖδα ὃν ix τῆς Ὑαστρὸς προήγαγεν, πάλιν τῇ γαστρὶ κακῶς ὑποδέξασθαι. Καὶ τοῦτο τὸ ὁορᾶμα ἸΙουδαϊκὴ ἑτραγῴδησεν Ἱστορία. S. Greg. Naz. Orat. in plag. grand. — Quidnam p — Tí ἑροῦσιν ot σιτῶναι xal. σιτοκάπηλοι, οἱ τηροῦν- dicturi sunt qui frumentum emercantur et ven- dunt? qui temporum difficultates observant, ut quaestum negotiando faciant, et ex alienis calami- tatibus delicias sibi comparent : atque non ut Jo- sephus /Egyptiorum bona, sublimiori quodam con- silio, cum ille frumentum recte colligere et recte tribuere nosset ; sed ut iniqui et flagitiosi, quo tri- bulium suorum facultates acquirant? Qui dicunt : Quando (ransibit mensis, ut venundemus? et Sab- bata, ut horrea aperiamus (Amos vui, 5) ? Qui du- τες τὰς τῶν χαιρῶν δυσκολίας, ἵνα ἐμπορήσωμιν, καὶ ταῖς ἁλλοτρίαις συμφοραῖς ἐντρυφήσωμεν, καὶ κτησώµεθα, μὴ ὡς Ἰωσὴφ τὰ τῶν Αἰγυπτίων dv οἰκονομίᾳφ μµείζονι ἐκεῖνος γὰρ ᾖδει xal συναγα- γεῖν, xal σιτοδοτῆσαι καλῶς. ἀλλ᾽ ὡς παράνομοι τὸ τῶν ὁμοφύλων. Ot λέγοντε, Ἡότε διελευσεται ὁ μὴν, καὶ ἐμπωλήσομεν, καὶ τὰ Σάθόατα, καὶ ἀνοίξομεν θησαυροός; Οἱ τοῖς δισσοῖς µέτροις καὶ σταθμοϊῖς τὸ δ[χαιον διαφθείροντες, χαΐ τὸ μολιθοῦν μέτρον τῆς ἀνομίας ἐφ᾽ ἑαυτοὺς χλίνοντες. plici mensura et pondere, quod justum est, corrumpunt, et plumbeam iniquitatis mensuram in seipsos inflarunt. Ejusd. in laud Basil. — In fame nihil acerbius est, quam crudelitas et insatiabilis cupiditas divi- tum. Tempora observant, penuriamque negotian- tur, et calamitates ut agros colunt, illud non au- dientes, eum qui pauperis miseretur, Domino fe- nerari, et plebi exsecrabilem esse qui frumentum contineat, nec aliud quidquam, quod vel beneflcis hominibus promittit Deus, vel inhumanis commi- natur: sed inexplebili $45 cupiditate flagrant, maleque sibi consulunt; dum illis quidem sua, sibi vero Dei viscera precludunt. Hi porro sunt illi frumenti mercatores et caupones, qui nec cognationem reverentur, nec grato erga Deum ani- mo sunt, cujus beneflcio ipsi, aliis laborantibus, in rerum copia vivunt. Joseph. lib. v1 De bello Jud. cap. 20. — Omuia den- tibus terere necessitas cogebat: atque ea etiam que ne spurcissimis quidem animantibus in esum Χαλεπώτατόν ἐστιν ἓν τοῖς λιμοῖς ἡ τῶν ἑχόντων ἀναλγησία καὶ ἁπληστία. Τηροῦσι γὰρ τοὺς καιροὺς, καὶ καταπραγµατεύονται τὴν ἔνδεια, καὶ γεωρ- γοῦσι τὰς συμφορὰς, οὔτε τῷ Κυρίῳ δανείζειν τὸν ἑλεοῦντα πτωχοὺς ἀκούοντες, οὐδ' ὅτι ὁ συνέχων citov δηµοχατάρατος, οὐδ᾽ ἄλλο οὐδὲν fj τοῖς φιλαν- θρώποις ἐπηγγελμένον, fj ἀπανθρώποις Ἰπειλημί- vov: ἀλλ) εἰσὶ τοῦ δέοντος ἁπληστότεροι, καὶ φρο- νοῦσι κακῶς, ἐκείνοις μὲν τὰ ἑαυτῶν, ἑαυτοῖς δὲ τὰ τοῦ Oto) σπλάγχνα Χλείοντε οὗ xal μᾶλλον χρῄζοντες ἀγνοοῦσιν, fj αὐτῶν ἕτεροι. Ταῦτα μὲν ol σιτῶναι xal σιτοκάπηλοι, xal µήτε τὸ συγγενὲς αἰδούμενοι, µήτε περὶ τὸ θεῖον εὀχάριστοι, παρ) οὗ τὸ ἔχειν αὐτοῖς, ἄλλων πιεζοµενων. Πάντα ὑπ ὁδόντας Ίγεν d ἄναγχη, xal τὰ μηδὲ τοῖς ῥυπαρωτάτοις τῶν ζώων πρόσφορα συλλέγοντες ἐσθίειν ὑπέφερον. Ζωστηρίων γοῦν καὶ ὑποδημάτων cederent, in os injiciebant. Cingulis quippe οἱ cal- [) τὸ τελευταῖον οὐκ ἀπείχοντο, καὶ τὰ δέρµατα τῶν ceis ad extremum haud abstinebant, ac pelles quo- que ipsas e scutis detractas dentibus mandebant. Ibid. cap. 11. — Mulier quedam, fame viscera pervadente, adversus naturam grassata est : atque arrepto filio, quem adhuc lactabat, Infelix fili, inquit, in bello, fame, et seditione, eccui tandem te servo ? Age, in cibum esto mibi, seditiosis in furiam, futuroque evo in fabulam, que sola in Judaicis calamitatibus modo desideratur. Dum hec loquitur, filium simul obtruncat : cocto corpore, dimidiam ejus partem edit, reliquam autem abdi- tam servat. Statim autem seditiosi adfuere, et θυρεῶν ἀποδέροντες ἐμασσῶντο. Γυνή τις του λιμοῦ διὰ τῶν σπλάγχνων xal μυελῶν παρεισδύνοντος, ἐπὶ τὴν φύσιν ἐκώρει, xal τὸ τίχνον (ἦν δὲ αὐτῇ παῖς ὑπομάζιος) ἁρπασαμίνη, Βρέφος, εἶπεν, ἅθλιον, iv πολέμῳ, xal λιμῷ, καὶ στάσει, τίνι σε τηρῶ ἔτι; Γενοῦ uoi τροφὴ, xal τοῖς στασιασταῖς ἐρι,νὺς, καὶ τῷ βίῳ μῦθος, ὁ µόνος ἑλλείπων ταῖς Ἰουδαίων συμφοραῖς. Καὶ ταῦτα ἅμα λίχουσα, κτείνει τὸν υἱόν' ἔπειτα ὁπτησασα, τὸ μὲν ἃμισυ κατεαθίει, τὸ δὲ λόιπὸν καταχαλύψασα iyó- λαττεν. Eógloc δὲ ol στασιασταὶ παρῆσαν, καὶ τῆς φρίκη xai φρενῶν ἔκστασις Ἶρει, καὶ παρὰ τὴν ὄψιν ἐπεκήγεσαν. Ἡ δὲ, Ἐμὸν, ἔφη, τοῦτο τὸ τέκνον γνήσιον, καὶ τὸ ἔργον ἐμόν' φάγχετε xal γὰρ ἐγὼ βίόρωκα. M ἨὙίνεαθε μήτε μαλακώτεροι γυναιχὸς, pots συμπαθέστεροι µητρός, El δὲ ὀμεῖς εὐσεθεῖς, μαὶ τὴν ἐμὴν ἁποστρέφετε θυσίαν, ἐγὼ μὴ fuco βέθρωκα, καὶ τὸ λοιπὸν ἐμοὶ µεινάτω, 1ῶν δὲ ὑπὸ τοῦ λιμοῦ Φφθειροµέόνων κατὰ τὴν πόλων, Άπειρον μὲν ἔπιπτε τὸ πλῆθος, ἁδιήγητα δὲ συνάέδαινε πάθη. Καθ) ἑκάστην γὰρ οἰκίαν, εἴ που τροφῆς παραφανείη σκιὰ, πόλεμος ἣν, xal διὰ χειρὸς ἐχώρουν oi φίλτατοι πρὸς ἀλλήλους, ἑξαρπάζοντες tà ταλαίπωρα τῆς ψυχῆς ἐφόδια. Πίστις δὲ ἁπορίας οὐδὲ τοῖς θνήῄσκουσιν ἦν, ἀλλὰ xai τοὺς ἐμπνέοντας ol λῃσταὶ διηρεύνων, µή τις ὑποχόλπιον ἔχων τρο- φὴν ακήκτοι τὸν θάνατον αὐτῷ. Οἱ δὶ ὑπ ἑνδείας κχεχηνότες, ὥσπερ λυσσῶντες χύνες, ἐφάλλοντο, xai φαρεισφέροντο ταῖς θύραις ἐνσετόμενοι µεθυόντων τρόπον, xal ὑπὸ ἁμηχανίας slc τοὺς αὐτοὺς οἴκους Bc f plc dpa μιᾷ. sedium insiliendo irruebant : ac veluti temulenti pro» consilii ἀθεμίτου χνίσσης σΏάσαντεε Ίποίλουν, el μὴ δείξειε À nefarium nidorem illum olfacientes, minabantur τὸ απρασκευασθὲν ἀποσφάζειν αὐτὴν ταχέως. 'H δὲ xai μοῖραν αὐτοῖς εἰποῦσα καλὴν τετηρηκέναι, τὰ λείφανα τοῦ τέκνου διεκάλυψεν. Τοὺς δὲ εὐθέως i" eam se nulla mora interfecturos, nisi quem pa- rasset cibum ostenderet. At. illa, cum praeclaram eis portionem asservatam dixisset, fllii reliquias detexit. Hi statim horrore et mentis alienatione capti, ad hujusmodi spectaculum obriguere. Tum mulier, Meus est, inquit, germanus fllius : meum hoc facinus est. Comedite vos: nam et ipsa co- medi. Ne sitis femina molliores, nec humaniores matre, atque ad miserationem propensiores. Quod sivos forte incessat religio, et victimam meam aversamini : ego quidem uti dimidiam partem jam comedi, facite ut quod reliquum est, mihi maneat. Joseph. ib. cap. ?0. — At vero eorum quifamein civitate interibant, innumerabilis multitudo cade- bat : atque ejusmodi calamitates accidebant, quas nemo narratione ulla complecti possit. Etenim in singulis edibus, si qua uspiam alimenti umbra appareret, bellum ingruebat, et charissimi quique manus inter se conserebant, miserm vite via- fica sibi invicem eripientes. Quia ne ii quidem qui morjebantur, fidem penurie sus faciebant : nam et eos, cum animam exhalabant, predones per- scrutabantur, ne quis abstrusum in sinu cibum habens, mortem fingeret. Qui autem pr» fame hiabant, non secus ac rabie perciti canes, in fores inopia animique perplexitate essent, iterum ac tertio easdem domos una eademque hora petebant. TITA. A'. — Hisp! λουππξων (sic). « Δὸς τῷ εὐσεθεῖ, καὶ μὴ ἀντιλαθοῦ τοῦ ἁμαρτω- los. BO ποίησον ταπεινῷ, καὶ μὴ δὸς ἀσεθεῖ. Ἐμ- αὐξισον τὸν ἄρτον αὐτοῦ, xal μὴ δὸς αὐτῷ. Δι- πλάσια γὰρ καχκὰ εὑρήσεις ἐν πᾶσιν ἀγχαφοῖς, οἷς ἐὰν κοιᾷς αὐτῷ, ὅτι xal ὁ Ύψισις ἑμίσησεν ἁμαρτωλοὺς, xal τοῖς ἀσεθέσιν ἀποδώσει ἐκεῖ xolew. » Μείζονα xal σπουδαιοτέραν τὴν ἐπιμέλειαν ποιοῦ εἲς τοὺς δι) ἀρετὴν xai θεοσέθειαν πτωχεύσαντας, fj πενοµένους, ἄλλως εἲς τοὺς ἐκ νήαων ἤ τῶν συµ- πατωμάτων ἀποροῦντας, παρὰ τοὺς ἐκ χαχοπραγίας 1 ἀσωτίας πτωχεύσαντας. Ὅλως τολμᾷς νεωτερίζειν, καὶ σκιρτᾷν, καὶ παιγνίοις προσέχειν, Χριστιανὸς ὑπάρχων ; ὅλως TIT. IV. — De hominibus nequam et luzui deditis. Eccli. xii, 6.10. — « Da pio, et ne receperis pec- catorem. Benefac humili, et non dederis impio. Prohibe panes illi dare. Nam duplicia mala inve- nies in omnibus bonis quecunque feceris illi. Quo- niam et Altissimus odio habet peccatores, et im- piis reddet illic vindictam. » ' Didymi. — Majore et propensiore studio eos cura qui virtutis et pietatis causa in pauperta- tem inciderunt, 846 vel etiam qui ob morbum aut casum aliquem penuria conflictantur, quam illos qui ob flagitium vel luxuriam facultatibus suis egeni facti sunt. S. Nili. — Audes omnino juveniliter te genere, et lascivire, ludisque operam dare, Christianus τολμᾶς ὀρχεῖσθαι, xal ἄλλεσθαι, πόδας καὶ χεῖρας [) CUm sis ? audes prorsus saltare et tripudiare, pe- πρὸς tà ἀρέσκον τῷ διαδόλῳ κινεῖν ; πῶς cuovaye- — desque ac manus ad diaboli arbitrium movere ἳ λάζῃ xal συναλίζη τοῖς ὄντως ἄριστιανοῖς ; Ἔσω ὁ εριὺς προσφέρει τὴν ἱκεσίαν τῷ θιῷ ὑπὶρ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας, xai ἔξω παίγνια ἐπιτελοῦνται. Οὕτως γὰρ ἔπαιζον καὶ οἱ Ίσραη- Ata, xal ἐπῆλθεν αὐτοῖς ὄλεθρος. Μωσῆς γὰρ ἐν τῷ ὄρει τὴ ἰκεσίαν τῷ θεῷ ὑπὲρ αὐτῶν προσέφε- ptv, καὶ ὁ λαὸς μετὰ τὸ qaysiv καὶ πιεῖν ἀνέστη- σαν παίζειν' καὶ ἐφρλθεν αὐτρῖς ὀργὴ, καὶ ἔπεσαν b qud ἡμέρᾳ εἴκραιτέραμρες χιλιάδες. Quomodo te cum veris Christianis aggregas, ef cum ipsis versaris ? Eusebii. — Intus sacerdos Deo supplices pro mundi salute preces offert, et foris ludi cele- brantur. Sic nimirum Israelite quoque ludebant, tumque eos exitium invasit. Moses enim in monte pro ipsis Deo supplicabat ; plebs interim, postea- quam cibo et mero operam dedit, ad ludendum surrexit, eoque nomine, divina ira in eos ruente, uno die yigindi quatuor millia procubuerunt. ο ο ας Yo, "rw pui LM. . * tt ^ .. 2 um toys RAN (M, LITTERA M. —. TIT. I. — De arcanis, et arcana enuntiantibus. Prov. χι, 13. — « Qui revelat arcanum, ambulat fraudulenter. » Eccli. xiz, 10. — « Audisti verbum ? commo- riatur tibi. » Eccli. xiu, 15. — « Immitis est quiznon conser- vat verba, et non parcet de afflictione et vinculis.» Eccli. vi, 24. — « Coram alieno ne facias ali- quid absconditum : nescis enim quid pariet. Non omni homini cor tuum manifestes. » S. Chrysost. orat. 3, De stat. — Qui auditum sermonem tuto et studiose continet, magna cum voluptate vitam deget. | 103 S. JOANNIS DAMASCENI 104 ZTOIXEION M. TITA. Α’. — Περὶ μυστηρίων, καὶ τῶν ἐἑκφερόντων μυστήρια. « 'O ἀποκαλύπτων µυστήριον, πορεύεται δόλῳ. » « ᾿Αχήχοας λόγον, συναποθανέτω σοι. » « ᾿Ανελεήμων ὁ μὴ συντηρῶν λόγους, xal οὗ μὴ φείσεται περὶ κακώσεως καὶ δεσμῶν. » « Ἐνώπιον ἀλλοτρίου μλ ποιήσῃς κρυπτόν' οὗ γὰρ οἶδας τί τέξεται. Μὴ παντὶ ἀνθρώκῳ ἔκφαινε καρδίαν σου. » "O κατέχων τὸν λόγον ἐν ἀσφαλείᾳ πολλῇ, μετὰ πολλῆς βιώσεται τῆς ἡδονῆς, Ibid. — Audisti verbum, inquit ille, commo- p Ἴκουσας λόγον ; φησίν' συναποθανέτω σοι, Σθέσον riatur in te. Exstingue illud, atque obrue. Noli ei ullo modo exeundi, nec se movendi potestatem fa- cere. Quod dictum est, obtrunca. Oblivioni man- da, ut illis similis sis qui non audierunt. Philonis. — Loquaces homines, ea que silentio premi debebant, evomentes, propter lingue pruri- ginem res auditione indignas in aures profundunt. TIT. II. — De improbitatis odio, et eorum qus ο displicent. Job. xxxv. 13. — « Flagitiosa Deus intueri non vult : coram ipsis non ingredietur Dominus. » Psal. v, 1. — « Non Deus volens iniquitatem tu es. Neque habitabit juxta te malignus, neque per- manebunt, » etc. — xxx, 7. « Odisti omnes obser- vantes vanitates supervacue. » —xriv, 8. « Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem. » — Li, 6. « Do- minus dissipavit ossa eorum qui hominibus pla- cent : confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos.» — cxvin, 148. « Sprevisti omnes discedentes α ju- diciis tuis, quia injusta cogitatio eorum. » Prov. xxii, 22. — « Abominatio Domini labia mendacia : exsecratio Domino cogitatio iniqua. » Prov. xvi, 15. — « Qui justum judicat iniquum, et iniquum justum, immundum est etexsecrabilis &pud Dominum, » 53113 Prov. ni, 394. — « Dominus superbis re- sistit. » — x11, 22. « Abominatio Domino vie per- versm. » -- Xvi, $. « Immundus est. apud Domi- num omnis qui sublimis est corde. » Isa. "χι, 8. — « Ego sum Dominus amans ju- stitiam, et odio habens rapinas ex iniquitate. » Isa. x, 44. — « Facti estis mihi in satietatem. Non ultra dimittam peccata vestra. Et cum ex- tenderitis manus vestras ad me, avertam oculos meos a vobis. Et si multiplicaveritis orationem, non exaudiam vos. Manus enim vestre sanguine plene sunt. » ' Eccli. x, 7. — « Odibilis coram Deo, que in hominibus est superbia. » Quod apud homines sublime est, abominatio est coram Deo. TIT. III. — De penitentia et confessione. Gen. xxxvui, 26. — « Dixit Judas : Justificata est αὐτὸν, κατάχωσον, M?) συγχωρήσῃς ἐξελθεῖν, μηδὲ κιγηθῆναι παράπαν. ᾿Απόκτεινον τὸ λεχθέν λήθφ παράδος, ἵνα τοῖς οὐκ ἀχούσααιν ὅμοιος vivy. Oi λάλοι τὰ ὀφείλοντα ἠσυχάζεσθαι ῥηγνόντες, τρόπον tivà ὑπὸ γλωσσαλγίας προχέουσιν εἲς ὦτα ἀχοῆς οὐκ Ἆξια, TITA. B. — Περὶ µιτοπονηρίας, xal τῶν ἆἁπ- αρεσχόντων θεφ. « "Aroma οὗ βούλεται ἰδεῖν ὁ Κύριος ἑναντίον αὐτοῦ οὐκ εἰσελεύσεται ὁ Κύριος. » « Οὐχὶ θεὸς θέλων ἀνομίαν σὺ εἴ. Οὐ παροιχήσει σοι πονηρευόµενος, οὐδὲ διαμενοῦσιν. » — « Ἐμί- σησας Ἱπάντας τοὺς διαφυλάσσοντας µαταιότητας διὰ χενῆς. » -- « ᾿]γάπησας δικαιοσύνην, καὶ ἐμίσησας ἀνομίαν. » ---«Ὁ θεὸς διεσχόρπισεν ὁστᾶ ἀνθρωπαρίσχων, κατῃσχύνθησαν, ὅτι à θεὸς ἔξου- δένωσεν αὐτούς. » -- α ᾿Εξουδένωσας πάντας τοὺς ἀποστατοῦντας ἀπὸ τῶν δικαιωμάτων σου, ὅτι ἅδικον τὸ ἐνθύμημα αὐτῶν. » « Βδέλυγμα Κυρίῳ χείλη ψευδῆ' βδέλυγµα Koply λογισμὸς ἄδικος. » « "Oc δίκαιον Χρίνει τὸν ἅδικον, ἄδικον δὲ τὸν δίκαιον, ἀκάθαρτος xal βδελυκτὸς παρὰ Κυρίῳ. «Κύριος ὑπερηφάνοις ἀνιτιτάασεται.ο — « Βδέλυγ- μα Κυρίῳ, διεστραμμέναι ὁδοί. » — « ᾿Αχάθαρτος παρὰ Κυρίῳ πὰς ὑψηλοκάρδιος. » «᾿Ἐγώ slit Κύριος, ἀγαπῶν δικαιοσύνην, καὶ µι- D ca, ἁρπάγματα ἐξ ἀδικίας. » «᾿Ἐγενήθητέ µοι εἷς πλησμονήν οὐχέτι ἀνήσω τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. Ὅταν τὰς χεῖρας ὑμῶν ἐκτεί[- νητε πρός µε, ἀποστρέψω τοὺς ὀφθαλμούς µου ἀφ' ὑμῶν. Καὶ idv πληθύνητε τὴν δέησιν, οὐκ εἰσαχούσω ὑμῶν. Al γὰρ χεῖρες ὑμῶν αἵματος πλήρεις. » « Μισητὴ ἔναντι Koploo καὶ ἀνθρώπων ὅπερηφα- vla. » M ἐν ἀνθρώποις ὀψηλὸν, βδἐλυγµα ἑνώπιον Ko- ρίου. TITA. T". — Περὶ µετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως. « Εἶπεν Ἰούδας' Δεδικαίωται θάµαρ, οὗ ἕνεκεν 105 SACRA PABRALLELA. 106 οὗ δέδωχα αὑτῇ Σηλὼμ τὸν υἱόν µου. Kal οὐ προσ- A Thamar, eo quod non tradiderim ei Selom filium ἐθετο ἔτ' τοῦ γνῶναι αὐτήν. » « Ems Nágav πρὸς Δαθίδ Τάδε λέγει Κύριος, Ἰδου ἐγὼ ἐξεχείρω ἐπὶ ob καχὰ, καὶ λήψομαι τὰς Ἰυναϊκάς σου xav' ὀφθαλμούς σου, καὶ δώσω τῷ πλη- σίον σου" ὅτι σὺ ἐποίησας χρυθδην. Καὶ εἶπεν Δαθὶδ πρὸς Νάθαν' Ἡμάρτηκα τῷ Κυρίφ. Καὶ εἶπε Νάθαν. Καὶ Κύριος παρεθίθασε τὴν ἁμαρτίαν σου. » « Ὡς κατενύγη Αχαὰδ ἀπὸ προσώπου Κυρίου, καὶ ἐπορεύετο xAaluv, καὶ διέῤῥηξε τοὺς χιτῶνας αὐτοῦ, καὶ ἐζώσατο σάκχον ἐπὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ, καὶ ἐνέστευσεν. Ἐν τῇ ἡμέρα, ᾗ ἑπάταξε τὸν Ναθουθαὶ, εἶπεν Κύριος πρὸς Ἠλιοῦ' Οὐκ ἑπαξω τὴν χακίαν ἐν ταῖς ἡμέραις ᾽Αχαὰθ, διότι κατενύγη ἀπὸ προσώπου meum. Et ultra non adjecit cognoscere eam. » II Reg. xu, 11-13. — « Dixit Nathan ad David. Hec dicit Dominus: Ecce ego suscito super te mala, et tollam uxores tuas in oculis tuis, et dabo proximo tuo: quia tu fecisti abscondite, etc. Et ait David ad Nathan : Peccavi Domino. Et dixit Nathan : Dominus quoque transtulit pecca- tum tuum. » III Reg. xxi, 21-29. — « Cum compunctus es- set Achaab a facie Domini, et gradiebatur flens, sciditque vestimenta sua, et accinxit saccum super corpus suum, et jejunavit. Jn illa die qua percussit Nabutha, tum dixit Dominus ad Eliam. Non inducam malum in diebus Achaab, quia uoo, ἀλλ᾽ ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ἑπάξω τὴν B compunctus est a facie mea: sed in diebus filii χαχίαν. » « Eb, Κύριε, χατὰ τὸ πλῆθος τῆς χρηατότητός σου ἐκηγγείλω µετάνοιαν καὶ ἄφεσιν ἁμαρτωλοῖς εἷς σωτηρίαν. » «᾿Εὰν Got χίλιοι θανατηφόροι ἄγγελοι, elc ἐξ αὖ- τῶν οὗ μὴ τρώσηται αὐτὸν, ἐὰν νοήσῃ τῇ καρδίᾳ ἐπιστραφῆναι ἐπὶ Κύριον. » « Ἔκδυσαι ῥύπων, καὶ οὗ μὴ φοθηθῇς, καὶ τὸν χόπον σου ἐπίλησαι' ὥσπερ χῦμα παρελθὸν, καὶ οὐ κτοηθήση: fj δὲ εὐχή σου ὥσπερ ἑωσφόρος. » « Ἐὰν ἐπιστραφῆς, καὶ ταπεινώσῃς σεχυτὸν ἔναντι Κυρίου, xxi πὀῤῥω ποιήσῃς ἀπὸ διαίτης σου τὸ ἄδι- xov, ἕσται σοι ὁ Παντοχκράτωρ βοηθὸς ἀπὸ ἐχθρῶν' καθαρὸν δὲ ἀποδώσει σε ὥσπερ ἀγρύριον πεπυρωμέ- »ow, xal ἐπὶ τοῖς ὁδοῖς σου ἔσται σοι φέγγος, ὅτι ἑταπείνωσας σεαυτόν. » « 'Exv ἐπιστραφῶσιν ἐξ ἁδικίας xal ἀκούσωσι, xai δουλεύσωσι, συντελέσουσιν ἐν ἀγαθοῖς τὰς ἡμέρας αὐτων. » κ Ἐκκαλύπτει τὰς ἑαυτοῦ ἁμαρτίας εὔγνωστος &vijp ἐν συνεδρίφῳ. » « Δεῦτε, xai ἐπιστρέψωμεν πρὸς Κύριον θεὸν ἡμῶν, ὅτι αὐτὸς πεπαιχεν, καὶ ἰάσεται ἡμᾶς, ὁ πλή- Lac, xal µοτώσει ἡμᾶς, ὑγιάσει ἡμᾶς μετὰ δύο ἡμέ- ρας, καὶ ἐν τρίτῃ ἡμέραᾳ ἀναστησόμεθα, καὶ ζησό- μεθα ἑνώπιον αὐτοῦ, καὶ γνωσόμεθα, καὶ διώξοµεν τοῦ γνῶναι αὐτόν. » - e Ἐπιστράφητε πρός µε ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν ἐν νηστείφ, καὶ iv χλαυθμῷ, καὶ dv κοπετφ. Καὶ ὁιαῤόήξατε τὰς καρδίας ὑμῶν, καὶ μὴ τὰ ἵμάτια ὑμῶν, καὶ ἐπιστράφητε πρὸς Κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν, ὅτι ἐλεύμων καὶ οἰκτίρμων ἐστὶν, µαχρόθυµος καὶ πολυέλεος xol μετανοῶν ἐπὶ τῆς κακίας. » « Ἐπιστράφητε πρός µε, καὶ ἐπιστραφήσομαι πρὸς ὁμᾶς, λέγει Κύριος παντοκράτωρ. » « Λούσασθε, xal χαθαροὶ Υἐνεσθε ἀφέλετε πονη- plas ἀπὸ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν µου. Παύσασθε ἀπὸ τῶν πονηριῶν ὑμῶν. Μάθετε χαλὸν ποιεῖν, ἐκζητήσατε xplew, ῥύσασθε ἀδικούμε- νεν, χρίνατε ὄρφανον , xal δικαιώσατε χήραν' καὶ Ῥετικοι. Gg. XCVI. ejus inferam malum. » Orat. Manasse. — « Tu, Domine, secundum mul- titudinem bonitatis tuse promisisti penitentiam et remissionem peccatoribus in salutem. » Job xxxiii, 23. — Quod si fuerint mille mortife- ri angeli, unus ex ipsis non vulnerabit eum, si intellexerit corde converti ad Dominum. » Job x1, 15. — « Exue sordem, nec timeas, et laboris tui obliviscere : tanquam fluctum qui pre- teriit, et non pavebis. Oratio autem tua sicut lucifer. » Job xxu, 23-29. — « Si reversus fueris, et humiliaveris teipsum coram Domino, et longe feceris a tabernaculo tuo iniquitatem, erit tibi Omnipotens adjutor ab inimicis: purum autem reddet te sicut argentum igne probatum, et in viis tuis erit lumen, quia humiliasti temet- ipsum. » Job xxxvi, 44. — « Si conversi fuerint ex ini- quitate, et audierint, et servierint, complebunt in bonis dies suos. » Prov. xxvi, 26. — « Revelat peccata sua in con- cilio vir prudens. » Osee v1, 1, 2. — « Venite, et revertamur ad Dominum Deum nostrum, quia ipse verberavit, et sanabit nos: qui percussit, et curabit nos; sanos nos faciet post duos dies, et in tertio die resurgemus, et vivemus coram eo, et sciemus, et persequemur ut cognoscamus ipsum. » 518 Joel τι, 12, 13. — « Convertimini in toto corde vestro, in jejunio, et in fletu, et in planctu. Et scindite corda vestra, οἱ non vestimenta ve- stra, et convertimini ad Dominum Deum vestrum, quoniam misericors et miserator est, patiens, et multe misericordie, et poenitens super mali- tiis. » Zachar. 1, 3. — « Convertimini ad me, et con- vertar ad vos, dicit Dominus omnipotens. » Isa. 1, 16-20. — « Lavamini, et mundi estote. Auferte nequitias ab animabus vestris e conspe- ctu oculorum meorum. Quiescite a nequitiis ve- stris. Discite benefacere, qu:rite judicium, li- berate oppressum, judicate pupillum, et j* 4 107 S. JOANNIS DAMASBCBNI 108 cate viduam: et venite et disceptemus, dieit À δεῦτε, καὶ δικλεχθῶμεν, λέχει Κύριος. Εαὶ ἐὰν ὥσι Dominus. Et si fuerint peccata vestra ut. purpura, quasi nivem dea]babo : et si fuerint quasi cocci- num, velutlanam dealbabo. Et si volueritis, et audieritis me, bona terrae comedetis. Sin autem no]ueritis, et non audieritis me, gladius vos de- vorahit, Quoniam os Domini looutum est ista. » Isu. xix, 22. — « Convertentur ad Dominum, et exaudiet eos, et sanabit eos. » « Cum conversus fneris, ingemisces, et tunc salvaberis, » Isa, xiij, 25. — « Ego sum qui deleo iniquitates tuas, et non memorabuntur. Tu vero memento. Dj tu iniquitates tuas prior, ut justificerig, » Ίνα. xiv, 21. — « Ego Deus, et non est alius αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, ὡς χιόνα λευκανῶ. Ἐὰν δὲ ὥσιν ὡς xéxxyov, ὡς ἔριον λευκανῶ. Kal ἐὰν θέλητε, καὶ εἰσακούσητέ µου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φάγεσθᾳ. Εὰν δὲ μὴ θέλητε, μηδὲ εἰσακούσητέ µου, µάχαιρα ὑμᾶς χατέδεται, Τὸ γὰρ ατόµα Κυρίου ἐλά- λῃσε, ταῦτα, » « ᾿Ἐπιστραφήσονται πρὸς Κύριον, καὶ εἰσακούσεται αὐτῶν, xai ἰάσεται αὐτούς. » « Ὅταν ἐπιφτραφῇς, στενάξεις, τότε σωθήσῃ. » s Ἐγῳ εἰμι à ἐξαλείφων τὰς ἁμαρτίας σου, xai οὐ μὴ µνησθήσονται. Σὺ δὲ µνήσθητι. Abs σὺ τὰς ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα δικαιωθῇς, » « Ἐγὼ ὁ θεὸς, καὶ οὐκ ἔστιν ἄλλος πλὴν ἐμοῦ. absque me, Justus, et salvator non est preter me. Bj Δίκαιος καὶ σωτὴρ οὐκ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ. Ἐπιστρά- Convertimini ad me, et salvi eritis, qui ab αχ qnt πρός µε, xai σωθήσεσθε οἱ ἀπ᾿ ἐσχάτου τῆς mis terres estis. » Isa. xvi, 42. — « Audite me, qui perdidistis cor, qui longe estis a justitia. Aocedite justitise meg ; et veritatem et salutem quse a me est, tardare non ἐβοίο, » Isa. tv, 6, 7. — « Quserite Deum, et cnm in- veneritig eum, invocate: et postquam appropin- quaverit vebis, relinquat impius vias suas, οἱ vir iniquus oenailia sna : et converümini ad Dominum et misericordiam consequimini, quia multam dimittet peceata vestra. » ἶθα. ΚΙ, 7, 8. — « Si te correxeris, et feceris Jerusalem gaudiwm super terram : jaravit Domi- Ws per gleriam suam, e£ per fortitudinem bra- ( ο] sui, si ultra dedero tri&cum tuum, et eibos tuos inimicis suis, et αἱ ultra biberint filii alieni vinum tuum, in quo laborasti. » Jerem. qu, 40. — a Conpertere ad me, colenia lerael, dicit Dominus, et nom irascar vobis im perpetuum. Verumtamen scito iniquitatem tuam, quia in Dominum Deum tuum impie egisti. » Jerem. xviu, 7. — « Sed tandem loquar de gente et regno, ut auferam, et disperdam illud. Pt si comversa fuerit gems illa α male qued cogitavi facere eie. » KSerem. xxvi, 8. — « Noli subtrahere verbum: ferte audient, wt avertentur unusquisque a via sua pessima, et quiescam a malo quod mando facere eis. » Jerem. i, 42, 43. — « Convertere ad (me, colo- nia Israel, dick Bominus, et non auferam faciem meam 8 vobie, qnia misericors ego sum, dicit Dominus, et non irascar in perpetuum. Meliores facite vias vestras et opera vestra, 599 et audite vocem Domini ; et quiescet Dominus a malis quee jecutus est eontra vos. » Ezech. xwn:, 3941-39. — « Bi oonversus fuerit injastus ab omnibus injuetitiie euis, .quas fecit, et oustodierit emnia precepta mea, et fecerit judicium et misemicordiam, ipee animam suam erveviL. EL vidit, οἱ averiit se ab omnibus im- páeifedibus suis quas fecit; wita wivet, e£ non ee- .» « ᾽Απϕόσατέ µου, oi ἀπολωλεκότες τὴν καρδίαν, ol μακρὰν ἀπὸ τῆς δικαιοσύνης µου. Ἐγγίσατε τῇ δικαιοσύνῃ µου, καὶ τὴν ἀλήθειαν καὶ τὴν σωτηρίαν τὴν παρ’ ἐμοῦ oà βραδύνω. » « Ζητήσατε τὸν θεὸν, καὶ lv τῷ εὑρίσκειν αὐτὸν ὀπικαλέσασθε ὀνίχα $' ἂν ἑγγίσῃ ὑμῖν, ἀπολειπέκω ὁ ἀσεδὶς τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, καὶ ἀνὴρ ἄνομος τὰς βου- λὰς αὐτοῦ, xal ἐπισεράφητε πρὸς Kópiov, xal ἐλεηθή- σεσθε, ὅτι ἐπὶ πολὺ ἀφήσει τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. » « Ἑὰν διορθώσῃ, x«l ποιήσῃς Ἱερουσαλὴμ γαυ- plea ἐπὶ τῆς γῆς, ὤμοσε Κύριος κατὰ τῆς δόξης αὐςρῦ, καὶ κατὰ τῆς ἰσχύας τοῦ βραχίονος αὐτοῦ, el ἔτι δώεῳ τὸ, eitóv. «ον καὶ τὰ βρώματά σου τοῖς ἐχθροῖς σου, καὶ et ἔτι πίονται υἱοὶ ἀλλότριοι τὸν olvóv σου, ἐφ᾽ ᾧ ἐμόχθησας. » «᾿Επιστράφητε «πρός µε, d κανουκία τοῦ Ἱφραὶὴλ, λέχει Κύριος, καὶ οὐ μηνιῶ ὁμῖν εἷς τὸν alive, Πλὴν γνῶθι τὴν ἀἁδικίαν σου, ὅτι εἷς Κύριον τὸν Θεόν σου Ἀσύδησας, » «Πέρας λαλήσω ἐπὶ ἕθνος, f| ἐπὶ βασιλείαν, «o9 ἑξᾶραι αὐτοὺς, καὶ τοῦ ἀπολλύειν. Καὶ ἐὰν ἐπισερέφῃ τὸ ἔθνος ἐκεῖνο ἀπὸ τῶν χακῶν ὧν ἑλογισάμην τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς. » « M3, ἀφέλῃς ῥῆμα' ἴσως ἀκούσονται, xal. ἆποστρα- φήσονται Έχαστος kx τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ τῆς πονηρὰς, καὶ παύσομαι περὶ τῶν κακών, ὧν ἐγὼ ἑντέλλομαι ποιῆ- σαι αὐτοῖς. » « Ἐπιστράφηθι πρὀς µε, ἡ κατοιχία τοῦ ᾿[σραὴλ, λέγει Κύριος, καὶ οὐ στηριῶ τὸ πρόσωπόν µου ἐφ' ὑμῶν, Oct ἑλεήμων ἐγώ clit, λέγει Κύριος, xal οὗ μὴ μηνιῶ ὑμῖν εἷς τὸν αἱῶνα. Βελτίους ποιήσατε τὰς ὁδοὺς ἑαυτῶν, καὶ τὰ ἔργα ὑμῶν, καὶ ἁχούσατε τῆς φωγῆς Koplou, xal παύσει Κύριος τῶν χακῶν, ὧν ἑλάλησε πρὸς ὁμᾶς. « « 'E&v ἐπιστρέψῃ ὁ ἄνομος ix πασῶν τῶν ἀἂνο- μιῶν αὐτοῦ, ὧν ἐποίησεν, xal φυλάξῃ πάφας τὰς iv- τολάς µου, καὶ ποιήσῃ δικαιοσύνην, xal ἔλεος, καὶ χρῖμα, αὐτὺς τὴν φυχὴν αὐτοῦ ἀφύλαξεν. Καὶ εἶδεν καὶ ἀπίστρείμον ἐκ πασῶν τῶν ἀσεθειῶν αὐτοῦ, ὧν ἱποίησον, ζωῇ Cera, καὶ οὐ μὴ ἀροθάνῃ. Πάντα 109 ΒΛΟΒΑ PARALLELA - 110 τὰ παραπτώματα αὐτοῦ οὗ µή µνησθήσεται. ἀλλ᾽ dv Α rietur. Omnium peccatorum ejus non erit memo- τῇ διχαιοσόνῃ αὐτοῦ ζήσεται. Mj, θελήσει θέλω τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, λέχει Kópioc, ὡς τὸ dmo- ατοέφαι αὐτὸν ἐκ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ τῆς πονηρᾶς, xal Qv αὐτόν ; » « Εὐέλπιδας ἐποίησας τοὺς υἱούς σου, ὅτι δίδως ἐπὶ ἁμαρτήμασι µετάνοιαν. » e Μὴ αἰχυνθῆς ὁμολογῆσαι ἐφ᾽ ἁμαρτίαις σου. » « Περὶ ἐξιλασμοῦ μὴ ἄφοθος γίνου, προσθεῖναι ἐφ' ἁμαρτίας ἁμαρτίας. Καὶ μὴ εἴπῃς. οἰχτιρμὸς αὖ- τοῦ πολὺς, τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν µου ἐξιλάσεται. M3, ἀναμείντς ἐπιστρέψαι ἐπὶ Ἑόριον, xal μὴ ὑπερ- ϐάλλου ἡμέραν ἐξ ημέρας, ᾿Βξαπίνης γὰρ ἐλεύσεται ὀργὴ Κυρίου, καὶ ἐν καιρῷ ἐχδικήσεως ἐξολῇ. » « Τέχνον, ἥμαρτες : μὴ προσθῆς ἔτι, καὶ περὶ τῶν κροστέρων σου δεήθητι. » « Maxáptot οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθή- σονται. » « Αεῦτε πρός µε, πάντες ol χοπιῶντες xal πεφορ- τισµένο:, κάγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. ἼΑρατε τὸν ζύγόν µου ἐφ᾽ ὑμᾶς, καὶ µάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός siu καὶ ταπεινὸς τῇ χαρδιᾳ ' xal εὐρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς φυχαῖς ὑμῶν. 'O yàp ζυγός µου χρηστὸς, καὶ τὸ φορτίον µου ἐλαφρόν ἐστιν. » « Ἐμνήσθα ὁ Πέτρος τοῦ ῥήματος τοῦ Ἰησοῦ, τοῦ εἰρηκότος αὐτῷ, ὅτι Πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι, τρὶς ἀπαρνήσεις µε' καὶ ἐξελθὼν ἔξω, ἔκγαυσεν πι: χρῶς. » Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ᾽ oi χακῶς ἔχοντες. Πορευθέντες δὲ µάθετε τί dots, Ἓλεον θέλω, καὶ οὐ θυσίαν. Οὐ γὰρ Ἴλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλ᾽ ἁμαρτωλοὺς, εἰς µετάνοιχν. » « τις γυνὴ δραχμὰς ἔχουσα δέχα, ἐὰν ἀπολέσῃ ὁραχμὴν µία», οὐχὶ ἅπτει λύχνον, καὶ capot τὴν οἰχίαν, καὶ (utet ἐπιμελῶς ; » « "Ἀνθρωπός τις εἶχεν δύο υἱούς' xal εἶπεν ὁ νεώ- τερος αὐτῶν τῷ πατρἰ' Πάτερ, δός uot τὸ ἐπιθάλλον μέρος τῆς οὐσίας. Καὶ διεῖλεν αὐτοῖς τὸν lov. Καὶ μετ᾽ οὐ πολλάς ἡμέρας συναγαγὼν ἄπαντα Ó νεώτε- po« υἱὸς, ἀπεδήμησεν εἲς χώραν μακρὰν, xai ixi διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ, ζῶν ἀσώτως. Δαπα- νήσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα, ἐγένετο λιμὸς ἰσχυρὸς χατὰ τὴν χώραν ἐκείνην, καὶ αὐτὸς Ίρξατο ὑστερεῖ- σθαι. Καὶ πορευθεὶς ἐκολλήθη ivl τῶν πολιτῶν τῆς χώρας ἐχείνης, καὶ ἔπεμφεν αὐτὸν εἷς τοὺς ἀγροὺς αὐτοῦ βόσχειν χοίρους, xai ἐπεθύμει γεµίσαι τὴν χοιλίαν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν κερατίων ὦν ἤσθιον οἱ χοῖ- pot, xat οὖδεὶς ἐδίδου αὐτῷ. Εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν, εἶπεν Πόσοι µίσθιοι τοῦ πατρός µου περισσεύουσιν ἄρτον, ἐγὼ δὲ ἀπόλλυμαι | ᾿Αναστὰς πορεύσομµαι πρὸς τὸν πατέρα µου, καὶ ἐρῶ αὐτῷ, Πάτερ, ἥμαρτον εἲς τὸν οὐρανὸν xal ἐνώπιόν σου, xal οὐχέτι εἰμὶ ἄξιος κλτθῆναι υἱός σου ποίησόν µε ὡς ἵνα τῶν µισθίων που. Kai ἀναστὰς Ἴλθε πρὸς τὸν πατέρα αὐτοῦ. "Exi δὲ αὐτοῦ μακρὰν ἀπτέχοντος ἀπὸ τῆς οἰχίας, εἴδεν ria; sed in justitia sua vivet. Nunquid volo mor- tem impii ? dicit Dominus, aut potius ut. conver- tatur a via sua mala, eL ipse vivat ? Sap. xit, 19. — « Bona Spei fecisti filios tuos ; quia das ob peccata poanitentiam. » Eccli. 1v, 8. — « Non confundaris confiteri peo- cata tua. » Eccl. v, 5-7. — « De propitiato peoca£o noli esse sine metu ; neque adjicias peccatum snper peccatum, Et ne dicas, Miseratio Domini magna est, multitudini peccatorum meorum propitius erit. Non tardes converti ad Dominum, et ne dif- feras de die in diem. Subito enim veniet ira illius, B etin tempore vindicte disperdet te. » Eccli, xxu, 94. — « Fili, peccasti ? non adjicias iterum : sed de pristinis deprecare. » Matth. v, 8, — « Beati qui lugent, quoniam ipsi consolgbuntur. » | | Matth. xi, 28-30. — « Venite ad me, omnes qui laboratis, et onerati estis, et ego reflciam vos. Tollite jugum meum super vos et discite a me quia mitis sum et humilis corde: et invenietís requiem animabus vestris. Jugum enim meum suave est, et onus meum leve. » Matth. xxvi, 75. — « Recordatus est Petrus verbi Jesu, quod dixerat, Priusquam gallus can- tet, ter me negabis. Et egressus foras, flevit amare. » Matth. ix, 12. — « Non opus est valentibus me- dico, sed male habentibus. Euntes discite quid est, Misericordiam volo, et non sacrificium. Non enim veni vocare justos, sed peccatores ad Ραηὶ. tentiam. » Luc. xv, 8. — « Quse mulier habens drachmas decem, et si perdiderit unam, nonne accendit lucernam, et everrit domum, et quzrit diligen- ter ?» etc. Luc. xv, 11.32, — « Homo quidam habuit duos filios : et dixit adolescentior patri : Pater, da mihi partem substantie que me contingit. Et divisit illis substantiam. Et non post multos dies, con- gregatis omnibus , adolescentior fllius peregre profectus est in regionem longinquam , et ibi dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose. Et postquam omnia consummasset, facta est fa- mes valida in illa regione, et ipse coepit egere. Et abiit, et adhzesit uni civium regionis illius. Et misit illum in villam suam ut pasceret porcos. Et cupiebat implere ventrem suum de siliquis quas porci manducabant, et nemo illi dabat. In se autem reversus, dixit : Quanti mercenarii pa- tris mei abundant panibus, ego autem pereo! Surgens ibo ad patrem meum, et dicam ei : Pa- ter peccavi in collum et coram te : et jam non sum dignus vocari filius tuus : fac me sicut unum de meroenariis twis. 886 Et surgens venit od patrem suum. Cum autem adhuc longe er 111 S. JOANNIS DAMASCENI 112 vidit illum pater ipsius. et misericordia motus est, À αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ, καὶ ἐσπλαγχνίσθη, καὶ ὁραμὼν et accurrens cecidit super collum ejus, et oscu- latus est cum. Dixitque ei filius : Pater peccavi in celum et coram te, et jam non sum dignus vo- cari filius tuus. Dixit autem pater ad servos suos : Proferte stolam primam, et induite illum, et date annulum in manum ejus, et calceamenta in pe- des ejus, et adducite vitulum saginatum, et oc- cidite, manducantes gaudeamus, quia hic filius meus mortuus erat, et revixit: perierat, et inventus est. » 1 Cor. vii, 10. — « Quae secundum Deum est justitia, penitentiam in salutem stabilem ope- ratur. » Jac. v, 16. — « Confitemini ad alterutrum pec- B cata vestra, et orate pro invicem, ut salvemini, Multum enim valet oratio justi assidua. » 1] Joan. 1, 9. —« Si confüteamur peccata no- stra, fidelis est et justus, ut remittat nobis pec- cata nostra, et emundet nos ab'omni iniquitate. » 1] Joan. n, 1. —« Filioli, hec scribo vobis ut non peccetis. Sed etsi quis peccaverit, advocatum habemus apud Patrem Jesum Christum. » S. Basil. Hom. de jejun. — Propter peccata af- flicti sumus? per ponnitentiam curemur. Peniten- tia autem remoto jejunio inanis nec frugifera est. Id. in illud, Attende tibi. — Attende tibi ipsi, ut pro delicti ratione medicine quoque opem sus- cipias. Magno et gravi scelere obstrictus es ? ἔπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ, καὶ κατεφίλησεν αὐτόν. Εἶπεν δὲ αὐτῷ ὁ υἱός Πάτερ, ἵμαρτον εἷς τὸν οὐρανὸν xal ἐνώπιόν σου, xal οὐχέτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου. Ἐἶπεν δὲ ὁ πατὴρ αὐτοῦ πρὸς τοὺς δούλους αὐτοῦ' Ἐξενέγκατε τὴν στολὴν τὴν πρώτην, καὶ ἑνδύσατε αὐτὸν, xal δότε δακτύλιον εἷς τὴν δεξιὰν αὐτοῦ χεῖρα, xai ὑποδήματα εἷς τοὺς πόδας, καὶ ἐνέγκατε τὸν µόσχον τὸν σιτευτὸν, θύσατε, xal φαγόντες εὐφρανθῶμεν, ὅτι οὗτος ὁ υἱός µου νεκρὸς ἣν , καὶ ἀνέζησεν ἀἁπολωλὼς, ἦν, xai ηὗ- ρίθη. » « Ἡ κατὰ θεὸν λύπη, µετάνοιαν εἲς σωτηρίαν ἀμιταμέλητον κατεργάζεται. » « Ἑξομολογεῖσθε ἀλλήλοις τὰ παραπτώματα, xal εὔχεσθε ὑπὲρ ἀλλήλων, ὅπως ἰαθήσεσθε. ΠΗολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη. » «'Eàv ὁμολογησωμεν τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν , καὶ καθαρίσει ἡμᾶς ἀπὸ πασης ἀδικίας. » κ Texvla, ταῦτα γράφω ὑμῖν, ἵνα μὴ ἁμαρτάνητε, Καὶ idv τις ἅμάρτῃ παράκλητον ἔχομεν πρὸς τὸν Πατέρα '[ησοῦν Χριστόν. » ΟΕχχκώθηµεν διὰ τῆς ἁμαρτίας. ἰαθῶμεν διὰ τῆς µετανοίας. Μετάνοια δὲ χωρὶς νηστείας ἀργή. Ἡρόσεχε σεαυτῷ, ἵνα κατὰ ἀναλογίαν τοῦ πληµµε- λήματος, xal τὴν ix τῆς θεραπείας βοήθειαν xata- δέξῃ. Μέγα xai χαλεπὸν τὸ ἁμάρτημα ; πολλή cot magna penitentia opus habes, plurimis lacrymis, ϱ χρεία τῆς ἐξομολογήσεως, δαχρύων πλείστων, συν- acribus vigilis, assiduo jejunio. Leve οί tolera- bile peccatum admisisti ? fac parem quoque peni- tentiam adhibeas. Ejusd. — Optandum fuerit, uti malum nequi- dem attingamus. Alter autem hic sit navigationis cursus, ut post degustatum malum statim velut serpentis ictum fugiamus . Si repentino hostis impetu abreptus impiam animo cogitationem ex- cepisti , ne in peccato consistas. Quod si hoc etiam tibi acciderit, fac ne in vitio desideas. Ejusd. in psal. xxxmni. — Fieri non potest ut quispiam ad virtutem se accingat, quin prius a vitio in totum abscesserit et emerserit. Ejusd. ex can. Const. — Si miserationum Dei multitudo sub numerum, aut misericordie ipsius magnitudo sub mensuram cadere potest, in com- paratione multitudinis et magnitudinis peccato- rum, desperet ille qui peccatum admisit. At si hzc quidem tum mensurari, tum numerari posse contingit, Dei autem misericordiam et miseratio- nes, nec metiri, nec numerare quisquam potest : non est cur peccator despondeat animum, sed quorum condonatio in sanguine Domini proponitur. Ejusdem, Epist ad monach. laps. — Si qua tibi, frater, salutis spes reliqua est; si vel tantilla Dei recordatio ; si qua futurorum bonorum cupido si quis metus suppliciorum qua obstinatis recon- dita sunt, expergiscere cito, oculos in colum at- D τόνου τῆς ἀγρυπνίας, ἁδιαλείπτου νηστείας. Kobov καὶ φορητὸν t2) ἁμάρτημα ; ἐξισαζέσθω xal fj µετά- νοια. Ἑὐχῆς ἄξιόν ἐστιν p προσάψασθαι τοῦ κχαχοῦ . Δεύτερος πλοῦς εὐθὺς μετὰ τὴν πεῖραν, ὥσπερ lo6ó- λου πληγὴν ἀποφεύγειν. Εὰν κατὰ συναρπαγὴν τοῦ ἐχθροῦ ἐδέξω τῃ ψυχῇ βούλημα ἀσεθείας, μὴ στῖῇς ἐπὶ τῆς ἀμχρτίας. Ei δὲ καὶ τοῦτο πέπονθας, μὴ ἐν - εὀρυνθῇς τῷ xax ᾽Αλμήχανον ἄψασθαι τοῦ ἀγαθοῦ, μὴ ἁἀποστάντα πρότερον παντελῶς καὶ ἐχνεύσαντα τοῦ καχοῦ. El πλῆθος οἴχτιρμῶν θεοῦ ἁριθμῆσαι, καὶ μέγεθος ἐλέους αὐτοῦ μετρῆσαι δυνατὸν, ἐν συγχρίσει πλήτους καὶ μεγέθους ἁμαρτημάτων, ἐν ἀπογνώσει γινέσθω ὁ δράσας τὴν ἁμαρτίαν. El δὲ ταῦτα μὲν, ὡς εἰκὸς, καὶ µέτρῳ ὑποθάλλεται, καὶ ἀριθμητὰ εἶναι συµθαίνει, θεοῦ δὲ ἔλεος µετρῆσαι, καὶ οἰκτιρμοὺς ἀριθμῆσαι, ἀδύνατον, οὐκ ἀπογνώσιως κχαιρὸς, ἀλλ) ἐπιγνώσεως ἑλέους, καὶ καταγνώσεως ἁμαρτημάτων , àv ἡ ἄφ- εσις πρόχειται ἐν τῷ αἵματι τοῦ Κυρίου. agnoscat misericordiam, condemnetque peccata, Et vw ἐλπὶς ὑπολείπεταί σοι, ἀδελφὲ, σωτηρίας" εἴ τις βραχεῖα µνήµη περὶ θεόν' eU τις πόθος τῶν µελλόντων ἀγαθῶν * εἴ τις φόδος τῶν τεθησαυρι- σµένων Χολάσεων τοῖς ἀμετανήτοις, ἀνάνηψον τα- χίως ἔπαρον τοὺς ὀφθαλμούς σου εἲς τὸν οὐρανόν. 113 SACRA PARALLELA. 114 ἐλθὲ εἷς συναίσθησιν. Παῦσαι ἀπὸ τῆς πονηρἰας σου’ À tolle, quo in malo sis agnosce. Improbitati tus fi. ἀπήσεισαι τὴν περιχυθεῖσάν σοι µέθην. Ἐπανάστα τῷ καταθαλόντι σε. Μνήσθητι τοῦ οἰχτιομοῦ τοῦ θεο», ὅτι θεραπεύει ἐλαίῳ καὶ olv. Mi, ἀπελπισῃς τὴν σωτηρίαν. ᾿Ανάλαθε τὴν μνήμην τῶν γεγραµ- µένων, M ὁ πίκτων οὐκ ἀνίσταται, xal ὁ ἀπο- στρέφων οὐχ ἐπιστρέφει ; Ὁ πεπληγὼς θεραπεύε- ται, ὁ θηριάλωτος πεῤιγίνεται, ὁ ἐξομολογούμενος οὐκ ἀποθάλλεται' οὐ θέλει γὰρ ὁ θεὸς τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέψαι xal σωθῆναι,. Mi) ὡς εἰς βάθος χακῶν ἐμπεσὼν καταφρονήσῃς. Καιρὸς ἀνοχῆς ἐστι, χαιρὸς µπακροθυµίας, xatpàüc ἰάσεως, Χπιρὸς διορθώσεως. Ὠλίσθησας ; ἐξέχειραι. μαρ- τες ; ἠσύχασον. M3, στίς ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν, ἀλλ) ἀποπήδησον. Ὅτε γὰρ ἀποστραφεὶς στενάξεις, τότε σωθήσῃ. "Eccc γὰρ ἐκ πόνων ὑχεία, καὶ ἐξ ἱδρώτων σωτηρία" ἔστι σωτηρία, Est διόρθωσις. θάρσει, μὴ ἀπελπίσῃς. Οὐκ ἔστι νόµος δικάζων, καὶ χωρὶς οἰκτιρμῶν θάνατον χκαταδικᾶζων, ἀλλὰ χάρις πολι- τευοµένη, ἀναθαλλομένη τὴν κόλασιν, ἐχδεχομένη τὴν διόοθωσιν. Οὕπω ἐκλείσθησαν αἱ θύραι’ ἀκούει ὁ νυµφίος οὐ χυριεύει ἡ ἁμαρτία. nem impone: temulentiam qua undique affusus es, excute. Insurge adversus eum a quo prostratus es. Miserationes Dei in animum subeant ; nimi- rum quod oleo et vino vulneratos curet. $812 Ne salutis spem abjicias. Fac illud Scripture in memoriam redigas : Nunquid qui cadit non resur - get, et qui avertitur, non revertetur ? (Jerem. vin, 4). Qui percussus est, curatur : qui a feris ca- ptus, incolumis evadit: qui confitetur, haudqua- quam abjicitur. Non enim vult Deus mortem pec- catoris,sed magis ut convertatur et vivat; ne veluti in malorum profundum lapsus contemnas. Adhuc patientie tempus est, tempus lenitatis, tempus sanationis , tempus emendationis. Lapsus es? consurge. Peccasti ? tranquillo et modesto animo sis. Ne stes in via peccatorum, sed pedem refer. Cum conversus ingemueris, tunc salvus eris. Est enim ex laboribus sanitas, et ex sudoribus salus : est sanitas, inquam, est emendatio. Bono animo esto : ne diffidas. Non est lex que judicet, ac sine misericordia culpam morte puniat ; sed gra- lia suas jam partes obit, supplicium differt, resipiscentiam prestolatur. Nondum clause fores sunt : audit adhuc sponsus: non dominatur iniquitas. O3 πέπτωχεν 5 τῆς ἰσχύος πύργος, ἁδελφέ: οὐκ ἱμωμήθη τὰ τῆς ἐπιστροφῆς φάρμακα’ οὐκ ἀπεκλεί- σθη τοῦ καταφευκτηρἰου ἡ πόλις. Mr, τῷ βάθει τῶν χαχῶν ἐναπομείνης λὴ χρήσῃς σεαυτὸν τῷ ἀνθρώ- ποχκτόνῳ' olós γὰρ ἀνορθοῦν χατεῤῥαγμένους ὁ Κύ- ριος. εἰδὼς ὅτι γεωργία μὲν τῶν φυτῶν τὰς ποιότητας µαταθάλλει, ἡ δὲ κατ’ ἀρετὴν τῆς ψυχῆς ἐπιμέλεια δυνατή ῥἔστι παντοδαπῶν ἁβῤῥωστημάτων ἐἔπικρα- τῆσχι. Οὐχὶ µετάθεσις τοῦ καχοῦ τὸ αἰσχρὸν ἔχει, ἀλλ’ 4 τούτου τήρησις τὴν ἀπώλειαν. Μὴ ἀπαγορεύσῃς ἐξαγορεῦσαί σου τὴν ἁμαρτίαν, ἵνα τὴν ἐχεῖθεν αἰσχύνην τῇ ἐνταῦθα φύγῃς' ἐπειδὴ µέρος χαὶ τοῦτο τῆς ἐχεῖσε καχοπαθείας' xai δείξεις ὃτι τὴν ἁμαρτίαν ὄντως µεµίσηκας, παραδειγµα- τίσας αὐτὴν, καὶ θριαμθεύςας ὡς ἀξίαν ὕθρεως. — Οὐὖδεν) ἄλλῳ ὡς χακοπαθείᾳ θεὸς θεραπεύεται, καὶ ἑάκρυσι τὸ φιλάνθρωπον ἀντιδίδοται. Οὐδενὶ τοσοῦτον Χαΐρει ὁ θεὸς, ὅσον ἀνθρώπου διορθώσει xa? σωτηρίᾳ. Σπείρωμεν ἐν δάκρυσιν, ἵνα ἐν ἀγαλλιάσει θερί- σωµεν. Γενώμεθα Νινευῖται, μὴ Σολομῖται, θερα- κεόσωµεν τὴν κακίαν, μὴ τῇ χαχίᾳ συ,τελεσθῶμεν. Αχούσωμεν Ἰωνᾶ Χηρύσσοντο, μὴ πυρὶ καὶ θείῳ πατακλυσθῶμεν. Él uiv πάθος ἦν ἡ ὀργὴ τοῦ θεοῦ, χαλῶς ἄν τις ἀπέγνο, ὣς υὐ δυνάµενος λοιπὸν αθέσαι τὴν φλόγα, ἦν διὰ τῶν τοσούτων ἀνῆψε χακῶν, Ἐπειδὴ δὲ ἁπαθὲς τὸ θεῖον, χᾶν κολάζη, x&v τιμωρῆται, οὐ μετ ὀργῆς τοῦτο ποιεῖ, μετὰ φιλανθρωπίας δὲ xai κηδεµονίας Ejusd. ad alium monach. lapsum. — Turris for- titudinis non cecidit, frater: conversionis phar- maca vitiata non sunt: perfugii civitas non est occlusa. Noli in imo malorum gurgite permanere. Noli teipsum homicide illi accommodare : novit enim Dominus elisos erigere. Μηδεὶς ἐν xaxlq διάγων ἑαυτὸν ἀπογινωσκέω, (,— Ejusd. hom. 5 in Hexaem. — Nemo qui in vitio versetur, salutem desperet suam ; hoc nimirum exploratum habens, quod quemadmodum agricole studium qualitates stirpium immutat, sic etiam animi virtutis studiosi sollicitudo eam vim habet, ut quodvis morbi genus expugnet. S. Greg. Naz. Orat. advent, αι episc. — Non vitii et nequitis abjectio turpis est, sed ipsius conservatio exitiosa. Ejusd. in Bapt. — Ne pigeat peccatum confiteri, quo futurum pudorem per presentem effugias. Ille siquidem future miseris pars est. Hoc etiam pa- cto manifestum facies te serio peccatum odisse : quippe quod veluti contumelia dignum traduxeris, et in triumphum egeris. — Nulla re eque ac affli- D ctatione corporis Deus conciliatur : et misericor- dia rependi lacrymis solet. Kjusd. in SS. Lumina. — Deus nulla re perinde delectatur, ut hominis correctione et salute. Ejusd. in plag. grand. — Seminemus in lacry- mis, ut in exsultatione metamus. Ninivitas imite- mur, non Sodomitas. Vitium cureinus, ne cum vi- tio pereamus. Jonam prsdicantem audiamus, ne igne et sulphure obruamur. S. Chrysost. in. Theod. laps. lib. 1, cap. 3. — Si ira Dei perturbatio quzdam esset, non ab re quis- piam saluti suec difflderet, ut qui jam flammam illam tot vitiis excitatam non posset exstinguere. Quoniam autem Deusab omni perturbationeremc 4s S. JOANNIS DAMASCENI 116 tus esi; quanivis ραβίαέ, quamvis supplicium &u- À πολλῆς' θαῤῥεῖν σφόδρα xat πεποιθέναι χρὴ τῇ τῆς mat, non ir& percitus hoc facit, sed multa huma- µετανοίας δυνάµει. hlíate et magna nostri adductus cura,idoirco maximopere nobis penitentie viribus est fidendum. S, Chrysost. ad Theod. laps., lib. 1, ο. 9.—Quamvis non omnigenam ponitetitiam preestiteris, Deusta- men ne parvani quidem,et ad breve tempus factam repudiat ; verum et huic quoque amplam merce- üem constituit, Ibid. cap. 13. — Nón temporis quantitate, sed animi affectione, penitentia ponderatur. 58? Ibid. cap. 5. — Quem admissorütn scele- rum poenitet, is, tametsi penitentiani haüdquaá« quam flagitii$ parem preestiterit, tdttien lujts quoque ipsius nlercedéni habiturus est. Ejusd. hom. 1 in psal. i. — Ubi peccaveris, rie propterea de salute tua desperes; verum statiíri curre ut resurgas. Ne ad teipsum his verbis uta- ris : Me miserum lactum est de me : scortatus sum, adulterium perpetravi, cedem admisi.Habes salu- tis portum qui peccatum propulset. Cum enim talem virum, Davidem scilicet inflictis vulneribus laceratum perspicio, mox ad penitentiartü curtÜ, profusisque lacrymarum fontibus flduciam conci- pio. Multi sepenumero, seu viri seu femine in graves et incurábile$ morbos inciderunt. Fuss lacrym: suht, comsümpth phaármaca, medicinde ürs victa $üccubuit : pulchritudo contabuit, cu- randi corporis spes oninis abscessit. Obambulat üeliiceps utor hec effuliens : Quo me conferam? ( quid faciam ? opes exhausi ; medicos acoivi ; con- $ukfhptis pharmacis heeret adhuc morbus, nec me- dicamentis ulcus cedit. Hio vero se&pe accidit ut quispiam ex hi4 qui ad visendum egrotum venere, dicat : Ego quoque in euridem mórbum quondam lápsüs sum, meque ille, aut illa certo medicamine adhibito, morbo liberavit. Tum «egrotus eum ro- gat uti mulierem illam ostendat. V&de ad angi- portum, ait, hüncque et illuni interroga. Nihil] ne- gotio,nihil labore est opus, nihil necesse est vesti- bulum domus transilire : verum hió pharmacum stántem suscipere. Sic etiam David, cum ádhuc juveníli etate esset, maturum virtutis fructum possidebat. Venitigitur Samuel ad Jessee,multorum Κἄν μἡ πᾶσαν ἐπιδείξῃ τὴν µετάνοιαν, οὐδὲ τὴν βραχεῖαν xal πρὸς ὀλίγον Ὑεγενηµένην παραπὲμ- πεται͵ ἀλλὰ xai ταύτης πολὺν τίθησι τὸν μισθὸν ὁ θιός. Οὐ Χρόνου ποσότητι͵, διαθέσει δὲ φυχῆς, μετάνοια κρίνεται. 'O µετανοήσας ἐφ᾽ οἷς ἔπραξε δεινοῖς, κάν μὴ τῶν ἁμαρτήμάτων ἀξίαν ἐπιδείξηται τὴν µετάνοιαν, xal αὐτῆξ ταύτης ὅμως ἕξει τὴν ἀνταπόδοσιν. Ὅταν ἀἁμάρτῃς, μὴ ἀπογνῷς σεαυτοῦ, ἀλλὰ παρ᾽ αὐτὰ ἐπὶ τὴν ἀνάστασιν δρἀµε. Μὴ εἴπῃς πρὸς σεαυτόν' Οἴμοι, ἀπωλόμην | ἑπόρνευσα, ἐμοίχευσα, ἐφόνευσά. "Έχεις σὠτηρίας λιμένα διαχρουόµενον τὴν ἁμαρτίαν. "Όταν γὰρ ἴδω τὸν τοιοῦτον δεξάµενον τρἀύµατα, xal διἀασήαβαττόμενον, εὐθέως ἐπὶ τὴν μετάνοιᾶν τρέχω, καὶ παῤῥησιάζομαι δακρύων πηγὰς ἐκχέων. Πολλοὶ πολλάκις, καὶ ἄνδρες, καὶ γυναῖχες πε» ριέπερον χάλεπῷ νοσήµατι καὶ ἀνιάτψ. Δάχρυα ἐξ- εχύθτ, φάρμὰκὰ ἀνηλώθη, ἰἱατρωὴ ἠπόρησε τέχνη’ χάλλος ἐμαράνθη, τὸ σῶμά ἀπηγόρευται. Περιέρχε- . ται λοιπὸν ἡ γυνή Ποῦ ἀπέλθω ; xl ποιήσω ; χρή- µατα ἀνήλωσα, ἰατροὺς ἐχάλεσα, φάρµαχα ἀνηλώθη, μένει τὸ νόσηµα, οὐκ εἴχει τὸ ἕλκος. ΙΠολλάκις συνέθη τινὰ τῶν ἐπισκεπτομένων εἰπεῖν, ὅτι Κὰγὼ τοιούτῳ πάθει περιέπεσα, xal ὁ δεῖνα $j dj δεῖνα περιέθηχἑ µοι φάρµακον, xal ἀπήλλαξέ µε τοῦ γοσή- µατος. Elta παρακαλεῖ. Δεϊξόν µοι τὴν γυναῖχα. "Απελθε' ἐπὶ τὸν στενωπὸν, ἐρώτεσον τόνδε καὶ τήνδε' οὖ ἨΧρεία καµάτου οὐ Χχρεία πόνου, οὔτε ὑπερθῆναί σε τὸ πρόθυρον ἀναγκαῖον, ἀλλ᾽ ἐνταῦθα ἑστῶτα δέξασθαί σε τὸ φάρµακον. Οὕτως καὶ ὁ Δαθὶδ Νέος ὤν ὥριμον tóv καρπὸν τῆς ἀρετῆς ἐχτήσατο. Ἡλθεν οὖν ὁ Σαμουἠλ πρὸς τὸν Ἰεσσαὶ εὐμοιρίαν σω- µάτων περιθεθληµένον, ἔχων τὸ χέρας ἔνθα τὸ ἔλαιον ἦν τὸ ἅγιον. Καὶ τί φησιν Ἐπεμψέ µε ὁ θεὸς ποιῆσαι βασιλέα ἕνα τῶν υἱῶν aou. Ὁ Ἰεσσαὶ ἀχούσας βασιλέα, νοµίσας ἐκεῖνο ἐπιτήδειον εἶναι τὸ ἀξίωμα τῷ µείζο- vt, ἄγει τὸν πρῶτον υἱόν. Τί οὖν ὁ προφήτης ; Πάραγε filiorum procreatione locupletem, cornu tenens in [) αὐτὸν, οὐκ ηὐδόκησεν ἐν αὐτῷ ὁ θεός. "Αγει τὸν düo $ánctum oleum erat. Et quid mit ? Misit me Deus, ut uhum Ὁ tuis flliis regem faciam. Jess, audito nomine regis, majori natu dignitatem hanc convenire pütans, primogenitum suum producit in medium. Quid ergo propheta ? Hunc, ínquit, sübmove: non ipse est acceptus Deo. Secundum profert : sed nec iste. Tertium item, et quartam, et quintum : sed incassum etiam. Complebatur j&m filiorum catus, nec tamen inveniebatur ille qui querebatur. Ait ad eum propheta : Nullum alterum habes ? Erubuit pater. Habeo, inquit, parvulum unum ac vilem opilionem. Sic nimirum parvipendit homo ; Deus autem coronat.Non enim τί videt homo, ita videt Deus. Homo quippe videt in faciem ; Deus autem intuetur cor. Non enírm δεύτερον’ οὐδὲ οὗτος, Τὸν τρίτον, οὐδαμῶς' τὸν τὲ- ταρτον, τὸν πέμπτον' ἀνηλώθη ὁ χορὸς τῶν παίδων, xai ὁ ζητούμενος οὐχ πὑρίσκετο. Αέγει αὐτῷ. Ἔχεις ἄλλον ; 'HoXóv0z ὁ πατήρ. Ἔχω ἕνα, φησὶ, μικρὸν εὐτελῆ ποιμένα. "Ανθρωπος ἐξουθενεῖ, ἀλλ᾽ ὁ θεὸς ext [av] ot. "Άνθρωπος vàpslc πβόσωπον ὄψεται,θεὸς δὲ sic καρδίαν. Mi, γὰρ πολυσαρκίαν ζητοῦμεν φϕυ- χῆς ; Εὐγένειαν ποθοῦμεν. Οὖκ εἶπεν αὐτῷ ὁ θιὸς, Ἄπελθε, χρίσον µοι τὸν Δαθὶδ, ἵνα μὴ πάθῃ Δαθὶδ, ὅπερ ἔπαθεν Ιωσήφ. Ὥσπερ γὰρ ἔμαθον ἐκεῖνοι τὸν ζητούμενον βασιλέα, ἐπεθυύλευσαν, ἐπολέμησαν, ἑπώ- Ansuv: οὕτω δέος ἣν, μὴ καὶ οὗτοι τοῦτο ἐργᾶσων- ται. Ὥστε fj ἄγνοια ἀσφαλείας µήτηρ ἐγένετο. Βἰστή- χει ὁ προφήτης ἀπορῶν' δός uot ἕνα τῶν υἱῶν σον. Οὐκ ἔχω φησὶν ἀλλὰ παιδίὀν μικρὸν ποιμαϊνοντὰπρό- ΕΕ ο 117 SAUMA PARALIdIA. 118 6xv2. Οὁχ οὕτως ὄψεται ἄνθρωπος, ὡς ὄψεται θεὸς. A Corporis molem quariimus: quin potitus penero- Ilo9 ot καλλωπιζόµενοι ix^ εὐμορφίᾳ ὄψεως ; Μή µοι λέγε εὐμορφίαν σώματος, ἀλλὰ βλέπε τὸ κάλλος τῆς διανοίας. Τί γὰρ ἐστιν εὔμορφος γυνὴ, ἀλλ’ fj τάφος κεχονιασµένος; Εὰν μὴ σώφρων f, χάλλος δὲ ἔχη, βάραθρὀν ἐστιν ὠρυγμένον ἑτέροις, δηλητήριον κατ- εσκευασµένον. Τοῦτο xal νόσῳ — papalvttat, xal θανάτῳ δισχόκτεται" τὸ δὲ χάλλος τῆς ψυχῆς ἀθάνα- «ον μένει καί ἀχηλίδωτον. Καὶ τότο τὴν οἶκείαν ὡραιότητα ἐπιδείκνυται, ὅταν παύσηται τὰ πάθη, καὶ ἐν γαλήνῃ Ὑένηται ὁ νοῦς. 'Edv οὖν ἵδῃς ἄνδρα, fj γυναῖκα xav, μὴ θαυμάσις, ἐπεὶ καὶ αἱ δρῦες εἲς ὕψος εἰσὶν ἀνατεταμέναι, xapmóv οὐκ ἔχονσαι' f, δὲ ἄμπελος χαμαὶ συροµένη, ὥριμον ἔχει τὸν κῤ- πὸν τῶν βοτρύων. Τί οὖν βούλει; ἄμπελον ἔχειν fj δοῦν ; Δῆλον ὅτι ἄμπελον. Ἡ γὰρ δρῦς ἐν ὕψει ἑστῶσα, ἀγρίων ἁλόγων ἔχει τροφὴν τὸν χαρπόν. Τί μελίτ. της εὐτελέστερον; Τί βέλτιον ; µέλιττα, f] ταώς; "AvsÀs ταῶνα, χαὶ οὐδὲν ἔθλαψας' ἄνελε µέλιττανι καὶ πολλὰ χωλεύει. Ἡλθε τοίνυν ὁ Δαθὶδ, εὀρίσκε- ται τὸ ἔλαιον, xal χρίεται Φήφῳψ θεοῦ, διακονίᾳ δὲ ἐνθρώπου. Ἐπέφηχεν αὐτῷ τὸ χέρας, καὶ ἀντὶ πορ" φορίδος καὶ διαδήµατος ἐγένετο αὐτῷ. Καὶ ἀπῆλθεν ἔχων cA» βασιλείαν, οὐ θώρακα, οὐκ ἀσπίδα, νὐδὶ δόρατα περιθεθλημµένος, ἀλλὰ τὴν τοῦ θεοῦ ψῆφον τὴν κάντων δυνατωτέραν. sitátem animi desider&tnüs, Non dixerat Samueli Deus: Vade, et mihi Davidem ungé: utique ne idem ipsi, quod Josepho, accideret. Uteriim (ας fratres, eum regem eum forte dídícisseht, insidias ei struzéré, ipsumque oppügnarunt, 8ο vendide- runt: sic cavit ne isti quoque talià perpetfarent. Quamobret ípsortüm ighoratio seeütitatem di pe- perit. Stabat anxius propheta, D4 mihi unüni, ih- quiens, unum e flliis tuís. Ille tero | Noti habeo, ait, nisi parvulum puérum pascentet oves. Non sio vi- dethomo, quemadmodum videbit Deus. Ubisunt qui forme pulchritudine gloriantur ? Noló mihi corpoe πρ pulehritudinóm commemores, sed ünirmi ἀθόθ- rem conspícias. Quid enim aliud est fofmosà nid- lier, 888 preterquam sepulcrum dealbütum? Nisi pudicitia ornata sit, et si formi venustate pfas- tat,precipilium est aliis suffossum,tosicum prtbpa- ratum. A$ vero venustas hao, tum morbo maree- soit, tum forté deletu? t animi autetá elegantià immortalis est, et labis expers, Ac tufh. defíique ipsius decor elucet magis, dum compressis affaetio- nibus in tranquillitate versatur. Quocirca éuni virtth pulclirum pulohramve tiulierem videris, πθ {8 θ8 185 in admirationem trahat. Nati etiam quercus licet in altum exporrigantur, fructu tamen carent ; vi: tis contra, quamvis humilis et dejecta sit, maturum uvarum íructum profert. Utrum igitur habere mavis ? vitem, an quercum ? haud dubium quin vitem. Etenim quercus in sublimi stans, trueulen- tis pabulum praebet. Quid ape vilius? Utrum potior, apis, an pavo? e medio pavonem aufer, ni- hilque prorsus detrimenti attuleris. Aufer apem, et multa deflciunt, Venit ergo David: adhibetur oleum ; isque Dei quidem decreto inungitur, hominis autem mínisterio, Cornu ipsi impositum est, quod ipsi instar purpure et corone fuit. Tum ipse abiit, obtento regho, tion loricá, non elypeo, hoh telis munitus, sed Dei calculo, qui potentia cuncta superat. Οὗτος δὲ πολέμου καλοῦντος, xal τῶν πραγμάτων (; Hic igitur cüni bellum ipstim advocaret, euth ταραττοµένων, xal τῶν βαρθάρων ἐπιδαινόντων vot; Ἰουδαίοις, ἀπῆλθεν ἰδεῖν τὴν παράταξιν xai tàv Λό- λεμον, xai ὁρῷ τὸν βάρθαρον προοκαλούµενον slc μονομαχίαν, xx! οὖὐδεὶς ἑτόλμα προπηδῖσαι, οὐδὲ ἐξελθεῖν. Ἰδὼν δὲ ὁ Δαεὶδ ἀστράπτοντα τὸν πολὲ- µιον, ἀφόρητον ὄντα τὸν πόλεµον, τοὺς Άολλους ἤδη χατεπτηχότας, λέγει Τίς ἐστιν ὃ ἀπερίτμητος οὗτος, ὃς ὠνείδισε τὴν παρᾶταξιν θεοῦ ζῶντος; Λέγουσι δὲ αὐτῷ' Ἰ]όθεν σοι ἡ ἀπόνοια αὕτη; 'O δὲ, Oóx &xó- νοιαν, ἀλλὰ πίστιν, οὐχ ὑπερηφανίαν, ἀλλὰ εὐσέ- δειαν χέκτηµα:΄ οὗ σκοπῶ αὐτοῦ τὸ μέγεθος, ἀλλὰ τὸν ἑρημίαν τῆς ψυχῆς' οὗ βλέπω ὅτι µέγα τὸ πλοῖον, ἀλλ᾽ ὅτι κυθερνήτην οὐκ ἔχει οὗ δέδοικα αὐτόν ἐχθρὸς γὰρ ἐστι τοῦ Οεοῦ. Ποίοις ὅπλοις θαῤλεῖς, ὁ Δαθὶδ; Οὖ σαρκίνοις, Φηοὶν, ἀλλὰ πνευ- ματικοῖς τὰ γὰρ ὅπλα ἡμῶν οὐ σαρχιχὰ, ἀλλὰ πευματιγὰ. ᾿Ακούουσιν οὖν τινες, καὶ εἰσήγαγον αὐτὸν πρὸς τὸν βασιλέα καθήµενον, κατεπτηχότα, τοέμωντα. Καὶ λέγει πρὸς: αὐτόν Ἵνα τί προσέπεσε τὸ πρόσωπον τοῦ xoploo µου, xai iv τῇ εὐημερίᾳ τὴν δουλείαν ὁμολογεῖ; Τίς ἐστιν οὗτος; οὐχὶ πο- ρεύσοµαι, xal ἀφελῶ τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ; Τί οὖν ὁ βασιλεύς; Kal πῶς δύνασαι;, οὗ παιδάριον εἶ µι- χρὸν, αὐτὸς δὲ πολεμιστὴς ἐκ νεότητος αὐτοῦ. Mj βλέπε, φησὶν, τὰ δρώμενα, ἀλλὰ τὰ νοούμενα. Τί türbats res essent, ác batbarl jam Judéeis ingrüe- rent, ád castrà perretit, belli &ciélqu8& videridib pellectüs sttdio. Barbarum cetríit, ad singulare cerlatien quemlibet provocantem ! tiec quisquaátti erat qui prosilire atque égtedi audéret. David hó- stem arthis fulgentem vídehs, Ítitoleranduttiqté Ἠσο bellum esse, àc fntltos jatn timore pettérti- tos ! Quistiar est IÍncircumcistis iste, inquit, qui exprobravit exercitui Dei vivetitis? Aiuht ei: Unde tibi hiec insolentia ? Tum ille, tion itisoleti- tiam, sed fidem, tion supetbiafn, sed pietateth habeo. Non immaném hujus itágtiltudiner, sed attimísolituditiem specto. Non Πο itispiclo, ittgeh- tett esse navem, sed quod guberndtore c&reát. p Non hunc extimesco, quandoquideti Dei hostis est. At quibus tandern armis fretus es, Dávid ? Noh carnis. inquit, sed spiritus. Αγπία quippé nóstraà non carmalia sunt, séd spiritualia. Audietant hd nomnnulli ,eumque ad regem adducunt, qui trepidtis 'et tremebundus sedebat. Aitque add eumi: Cur concidit facies domini mei, uf tetpote felicitatis servilem animum prodat ? Ecquis est iste ? Atrhión ipse pergam, et caput illius amptitábo? Quid ad isfa rex? Qui tandem hoc patrare queas? tu enirá puef parvulus es, ille vero bellatos ábadofescemtie 119 8. JOANNIS DAMASCENI 120 sua. Ne ea spectes, inquit, que oculis apparent, À οὖν; ἀπιστεῖ ὁ βασιλεύς, ἀναγχάζεται λοιπὸν τὸ sed qus intellectu percipiuntur.Quid ergo? diffiden- ti regi preeclara suafacinora commemorare cogitur. Puer parvulus eram, inquit, pascens oves patris mei: et cum veniret leo vel ursus, tolleretque arietem de grege, sequebar eos, et eruebam de ore eorum, percutiebamque leonem et ursum. Eritque incircumcisus iste sicut unus ex istis. Dixit itaque Saul Davidi : Vade, et Dominus tecum sit. Dedit autem ei rex arma, sed quee gestare non poterat. Nec enim hoc sinebat Deus: quo utique nudus vinceret, nec arma rei preclare geste et victorise partem sibi vindicarent, eorumque bene- ficio victorem ipsum fuisse rex diceret. Arma ita- que abjicit 584 et fidem induit. Nudus egredi- κατορθώματα αὐτοῦ εἰπεῖν, Παιδίου ἥμην, φησὶν, μιχρὸν, ποιμαῖνον τὰ mpóbata τοῦ πατρός µου, xal ὅταν Ίρχετο ὁ λέων fj ἄρκτος, xai ἐλάμθανον mpó- 6ατον τῆς ποίµνης, ἐξεκορευόμην ὀπίσω αὐτῶν, καὶ ἑξέσπασα ix τοῦ στόµατος αὐτῶν, xal imátaccov τὸν λέοντα, καὶ τὴν ἄρκτον' καὶ ἔσται οὗτος ὡς Ev τῶν θηρίων ἐκείνων. Καὶ time Σαούλ πρὸς Δαθίδ' Πορεύου, καὶ ὁ Κύριος μετὰ coU. Ἔδωχε δὲ αὐτῷ ὁ βασιλεὺς τὰ ὅπλα, ὁ δὲ οὐκ ἠδύνατο βαστάσαι, ὅτι οὐ συνεχώρει τοῦτο ὁ θεὸς, ἵνα γυμὸς νιχήσῃ, ἵνα μὲ τὰ ὅπλα συµµερίσηται τὴν νίκην τῶν κατορθω- µάτων, ἵνα μὴ εἴπῃ ὁ βασιλεὺς, τὰ ὅπλα ἐνίχησαν. Ῥίπτει τὰ ὅπλα, ἐνδύεται τὴν πίστιν, ἐξέρχεται γυμνὸς, κατατεθωρακισμένος τὴν πίστιν’ ἐξέρχεται tur sola fidei lorica instructus. Pastor egreditur, p ποιμὴν, καὶ οὗ στρατιώτης. ᾿Αφίησι βόλον, ἔρεσεν ὁ ac non miles. Mittit lapidem, Philistheum ferit ; ac non corporis natura et robore, sed fidei viribus victoriam refert. Hujus arrepto gladio, caput ipsi precidit ; impletumque adeo est illud Scripture: In operibus manuum suarum comprehensus est pec- cator (Psal. 1x, 17). Hic ergo talis ac tantus vir, de quo dixit Dominus: Inveni David virum secundum cor meum (Psal. vxxxviu, 21). Preclarum plane elogium ! et singulare virtutis argumentum ! Hic, inquam, qui feras superaverat, qui Goliath obtruncarat, qui strangulaverat leonem, qui ur- sum oppresserat, qui in juvenili etate canam prse- ferebat; qui parvo corpore, sed magno pectore erat ; qui cum regio indumento monachorum as- ἀλλόφυλος οὐ τῇ φύσει τοῦ σώματος, ἀλλὰ τῇ δυ-- νάµει τῆς πίστεως τὴν νίκην ἀπενεγκάμενος. Ἔλα- ϐεν αὐτοῦ τὸ ξίφος, ἀπέτεμεν αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν, καὶ ἐπληρώθη τὸ γεγραμµένον, ὅτι « Ἐν τοῖς ἔργοις τῶν ὙΧειρῶν αὐτοῦ συνελήφθη ὁ ἁμαρτωλός. » Οὗτος τοίνυν ὁ τοιοῦτος καὶ τηλικοῦτος ἀνὶρ, περὶ οὗ Φησιν ὁ θεός Εὔρον Δαθὶδ τὸν τοῦ ᾿]εσσαὶ, ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν µου. Ὦ ἐγχώμιον ὑψη- λόν | à ἀπόδειξις ἀρετῆς | Οὗτος τοίνυν ὁ τῶν θηρἰων περιγενόµενος, ὁ τὸν Γολιὰθ ἀποχτείνας, ὁ τὸν λέοντα πνίξας, ὁ τὴν ἄρκτον κρατήσας, ὁ ἓν νεότητι πεπολιωµἐνος, ὁ μικρὸς τῷ σώματι xal ὑψηλὸς τὴν καρδίαν, ὁ iv βασιλικῇ στολῇ ἀκρίδειαν µοναζόντων ἐπιδειξάμενος' (ἔλαμπε γὰρ, οὐκ ἀπὸ μαργαριτῶν, peritatem exhibebat (fulgebat enim, non gemmis, (» ἀλλ᾽ ἀπὸ δακρύων' Λούσω Υὰρ, Φφησὶ, xa0' ἑκά- sed lacrymis: (Lavabo enim, aiebat (Psalvi 7) per singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum meum rigabo), hic tanta virtute vir, qui spiritualem gratiam pertraxerat; qui colestem axem attigerat ; qui divinitus consecutus auxilium fuerat ; qui bella confecerat : hic demum qui ma- gna et innumera adversus diabolum facinora ges- serat, post cultam pudicitiam, mansuetudinem, honestatem, cum regnum obtinuisset, cum gentes imperio suo et ditioni subjecisset, meridiano tem- pore post prandium e toro surgens, deambulabat. Vidit ergo mulierem lavantem se, eleganti forma preditam ; mulierem lavantem se in solario, uxo- rem militis sui speciosam. Vidit, inquam, et ocu- στην νύκτα τὴν χλίνην µου, ἐν δάκρυσί µου τὴν στρωµνήν µου βρέξω’) οὖτος τοίνυν ὁ τοιοῦτος καὶ τηλικοῦτος ἀνὴρ, ὁ τὴν πνευματικὴν χάριν ἔπισπα- σάµενος, ὁ τῆς ἀψίδος τῶν οὐρανῶν ἀψάμενος, ὁ της ἄνωθεν ἀπολαύσας ῥοπῆς, ὁ πολέμους κχαταλύσας" οὗτος ὁ μεγάλα καὶ µυρία κατορθώματα xavà τοῦ διαθό- λου ἐπιδειξάμενος, μετὰ σωφροσύνην, μετὰ ἐπιείχειαν, µετα σεμνότητα, ὃτε κχατέσχε τὴν βασιλείαν, ὅτε ἑνί- χησε µυρίους πολέμους, ὅτε ἔθνη ὑπέταξεν, lv µεσημ- Oplq µέσῃ, μετὰ τὸ ἄριστον, ἀναστὰς ἀπὸ τῆς στιθάδος περιεπάτει, καὶ εἶδε λουομένην γυναῖκα, καλὴν xal εὔμορφον᾽ γυναῖκα λουομένην ἐν ὑπερῴῳ, γυναῖκα στρατιώτου ὡραίαν. Elócev, ἑπτερώθη τὸ ὄμμα, ἐδέξατο τὸ βέλος Ακουέτωσαν, οἱ περιέργως τὰ lis arreptus, vulnus accepit. Audiant hec qui cu- p ἀλλότρια καταµανθάνοντες' ἀκουέτωσαν, οἱ περὶ τὰ riosis oculis alienas formas contuentur. Audiant qui insano spectaculorum amore flagrant : qui di- cunt, Spectamus, at nihil hinc damni contrahimus. David lesus est, et tu non laderis ? Ille le,sus est, et ego virtuti tue fidere queam ? qui tanta spiritus gratia pollebat, telum excipit, te vero sauciari ne- gas? Atqui ille non scortum vidit, sed gravem et pudicam mulierem ; ac non in theatro, sed domi: tu vero in theatro cernis, ubi locus quoque ipse animam plectit. Nec duntaxat cernis, sed audis etiam obscenos sermones. Nam et meretricios amictus vides, et diabolicos cantus audis, tuaque mens undique percutitur ;oculis nimirum per ea θέατρα μεμηντες οἱ λέγοντες, θεωροῦμεν, οὐδὲν βλαπτόμεθα. Ὁ Δαθὶδ ἐθλάθδη, xai σὺ οὐ βλάπτῃ ; ἐχεῖνος ἐθλάθη, καὶ col ἔχω θαῤῥησαι; ὁ τοσαύτην ἔχων τοῦ Πνεύματος χάριν βέλος ἐλέξατο, καὶ cU λέχεις μὴ ἁλίσχεσθαι; Καΐτοι γε ἐχεῖνος oOx εἶδε πόρνην γυναῖκα, ἀλλὰ σώφρονα xal σεμνήν' καὶ οὖκ ἐν θεάτρῳ, ἀλλ᾽ ἐν οἶκίφ. Zo δὲ ἐν θεάτρῳ βλέπεις, ὅπου xal ὁ τρόπος χολάζει ψυχήν' οὐ βλέπεις δὲ µό- vov, ἀλλὰ καὶ ἀχούεις ῥημάτων xaxíac, xai βλέπεις στολὴν πορνικὴν καὶ ὥσματα διαθολικἁ πανταχόθεν;" πλήττεται d διάνοια τῃ ὄψει, do' ὤν εἶδες: τῇ ἀκοῇ, ἀφ᾿ ὧν ἀχούεις' τῇ ὀσφρήσει, ἂφ᾿ Ov ὀσφραίνῃ. Το- σαῦτα βάραθρα, τοσαῦται φθοραί. xal ἔχω σοι θαῤ- (0 s ommum 451 SACRA PARALLELA. 122 ῥῆσαι, ὅτι οὐ xlv θηριάλωτος; Mj) γὰρ λίθος «7; Α quee cernis ; auribus per ea que audis ; et olfactu μὴ γὰρ σίδηρος; Άνθρωπος εἶ, τὴν xowi τῆς φύ- σεως ἀσθένειαν περιχείµενος, lióo χρατεῖς, xai οὐ καίῃ; καὶ πῶς έχει λόγον; θὲς λύχνον εἷς χόρτον, καὶ δύνασαί pot εἰπεῖν ὅτι οὐ καίεται χόρτος. Τοῦτο καὶ ἡ ἡμετέρα φύσις. Εἴδεν οὖν αὐτὴν λουομένην' ἑάλω τῷ χάλλει, ἐδέξατο βέλος, ἔλαθε τὸ τραῦμα. Ἔπεμψφε πρὸς αὐτὴν ὁ βασιλεύς' ἦλθε πρὸς αὐτόν εἰργάσατο τὴν παρανοµίἀν , ἐπλήρωσε τὴν ἐπιθυ- μίαν. Κελεύει αὐτὴν ἀπελθεῖν εἰς τὴν ἴδίαν οἰκίαν, Ταῦτα λέγω, xai sic μέσον φέρω τὸν τετραυµατι- σμῖνον. ἵνα περιεστῶτες ἵδητε πῶς θεραπεύεται. Καὶ γὰρ ἰατρὸς Χειρουργῶν ἔχειν περιεστως, ἵνα ἴδωσι πῶς τῇ τέχνῃ νικᾷ τὴν νότον. Πολλῷ μᾶλλον προφήτου Χειρουργουµένου πάντας δεῖ ἰδεῖν, ἵνα per ea qua odoraris. Et cum tot precipitia sint, tot corruptele, qui queam credere ferarum morsi- bus te immunem esse? non enim es lapis, non ferrum. Homo es, communi nature imbecilitate circumdatus. Ignem tenes, et non ureris? an id rationi consentaneum est? feno lucernam appone: ac tum, si potes, nega fenum exuri. Quod idem de nostra natura sentiendum est. Vidit igitur eam lavantem : pulchritudine captus est ; telum exce- pit : vulneratus fuit. Accivit eam rex ; illa venit, flagitium perpetratur.Tum expleta libidine domum redire eam jubet. Hzc eo dico, et saucium profero in medium, ut vos qui circum adestis, quanam ratione ipsi medicina flat, perspiciatis. Nam et µάθωµεν, πῶς ὀφείλομεν ἀπαλλαγῆναι τῆς σηπε- p chirurgus habet qui se circumstent, ut quemad- Góvoc xai τῶν σχωλήχων. Χαλεπὸν τὸ ἀμάρτημα' d) ἐπιθυμία ἐπληρώθη d ἁμαρτία ἀπηρτίσθη. 'O θερα- κεύων οὐκ Ty. modum artis industria morbum superet, videant. Multo itaque magis, cum propheta medica manus adhibetur, id omnes cernere decet, uti quo pacto putredine et vermibus liberari debeamus, nobis sit exploratum. Grave scelus : libido $885 expleta est, perfectum plene peccatum. Non erat qui mederetur. Συνέλαθεν ἡ γυνή. Τέως ἑνόμισε λανθάνειν τὸν ἄνδρα αὐτῆς ὁ βασιλεύς. Ei γὰρ xal προφήτης ἦν, &AA' ὅμως ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ τὸν νοῦν ἐσχότει. Συν- ἐλαθεν dj qov3, ἦλθε δροµαῖος ἐπὶ τὸν βασιλέα, xal φησι’ Βασιλεῦ, ἀἁπωλόμην. Ὁ δὲ, Τί ἔχεις: Ἔγκυος ἐγὼ, φησί ὁ καρπὸς τῆς ἁμαρτίας ἑθλάστησεν' τὴν κατηγορίαν ἐν τῇ µήτρᾳ περιφέρω’ ὁ ἔλεγχος ηὐξήθη τῆς ἁμαρτίας' οἴκοθε ἔχω τὴν ἀπόδειξιν. 'Ezv ἔλθῃ xai ἵδῃ ὁ ἀνήρ µου, τί ἔχω εἰπεῖν, Ἐν- νόησον πόσον xaxov ἁμαρτία. Ὁ βασιλεὺς τὸν στρα- τιώτην φοθεῖται. Οὐ γάρ ἐστι δοῦλος ἕτερος, εἰ μὴ C 6 ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν . Διάδημα περιεθέθλητο , καὶ ἑδεδοίκει τὸ ὄνειδος; Οὐχὶ σὺ βασιλεὺς εἴ; οὐ ξίφους ἐξουσίαν ἔγεις ; ᾽Αλλὰ χαλεπὸν ἁμάρτημα ἐποίησα. "Q δυστυχίας µήτηρ! ὢ ἀτιμίας ἔλεγχος | Τί οὖν ὁ βασιλεύς; ἁμαρτίαν ἐπὶ ἁμαρτίαν προστ[- θησιν. ΗἨλθεν οὖν Οὐρίας ἀνὴρ αὐτῆς ἀπὸ τοῦ πολέ- µου, xai εἰσῆλθε πρὸς τὸν βασιλέα, καὶ λέγει αὐτῷ' Τί ἐστιν Οὐρία ; πῶς ὁ πόλεμος; Λέγει, Κσλῶς' ἐἑνι- χήσαμεν . ᾿Ηχουσεν ὁ βασιλεὺς ὅτι ὁ στρατιώτης ἐνίχησε, xal αὐτὸς ἠττήθη' ὁ στρατιώτης τὸν πόλε- μον ὑπέταξεν, αὐτὸς δὲ ἠττήθη ὑπὸ τῆς ἡδονῆς. Ἐν ἀπορίφ τε Ov ὁ βασιλεὺς οὐκ ἤσθετο τῆς νίχης διὰ τὴν αἰσχύνην τῆς Πττῆς, ἧς αὐτὸς ἠττήθη. Λέχει οὖν τῷ στρατιώτη. Ὕπαγε εἲς τὸν οἴκήν σου, xal λοῦσαι, xal ἀπόλαυσον τῆς τραπέζης, καὶ τῆς γυ- D ναικός σου. Ταῦτα διὰ τί; "Iva συσχιάση τὸ ἕλχος, ἵνα ἐξ αὐτοῦ νομισθῃ τίχτεσθαι τὸ παιδίον, 'O δὲ ἀκοίμητος ὀφθαλμὸος οὐ συνεχώρει, φειδόµενος τοῦ τετραυματισµένου. Τί οὖν ὁ στρατιώτης; Καὶ πῶς, φησὶ, ὀύναμχι τὸ ῥῆμα τοῦτο ποιῆσαι; 'lopa3jÀ iv πολέμῳ (1), ἀρχιστρᾶτηγος ἓν παρατάξει dj xi woe τῆς δ:αθήκης Κυρίου ἐν τῇ παρεμθολῇ, xal ἐγὼ ἀπελεύσομαι εἷς τὸν οἶκόν µου, καὶ μέλλω τρυφᾷν ; Concepit mulier. Hactenus putabat rex marito ipsius incognitum facinus esse. Etsi enim propheta erat, ipsius tamen menti libido tenebras offunde- bat. Ut ergo concepit mulier, summa celeritate ad regem venit, aitque : O rex, perii. llle autem : Quid habes? Pregnans sum ego, inquit ; peccati fructus pullulavit : circumgesto accusationem in ulero. Peccati indicium exstat: domi se prodit scelus. Si vir meus venerit, ac viderit, quid illi sum dictura? Atque hic cogites velim quantum malum sit peccatum. Rex militem pertimescit. Neque enim alius servus censendus est, nisi qui peccatum facit. Diademate redimitus erat, et pro- brum mutuebat. Annon vero rex estu? numquid non gladii potestatem habes? Sed graves culpam commisi, inquit. O mater infortuniil o argumen- tum ignominiae! Cernis modo quantum malum culpa sit. Quid igitur rex? scelere scelus cumu- lat. A bello venit Urias maritus mulieris, ingres- susque est ad regem, quiait illi : Ecquid est, Uria? quo in statu bellum est? Praeclare se habet, inquit, victores sumus. Et audivit rex militem ho- stiles copias fudisse, cum ipse libidine victus es- set. Miles hostem fuderat, cum rex a libidine su- peratus esset. Cumque in summa anxietate versa- retur, propter cladis quam acceperat ignominiam, nullam ex victoria voluptatem sentiebat. Ait ergo militi. Proficiscere in domum tuam, et lavare, mensaque tua et uxoris complexu fruere.Quorsum vero isthaec? ut vulnus obduceret, atque infans ex illo procreatus censeretur. Verum insomnis ocu- lus, cum ejus qui vulneratus erat, curam gereret, non permittebat. Quid vero miles? Et. quonam pacto possim, inquit, verbum hoc facere ? Israeli- ticus populus in bello est, exercitus dux in acie, arca testamenti Domini in castris, et ego pergam do- mum, et deliciis operam dabo? NOTA. (1) Desunt hac passim in editis : habentur vero in veteri translatione. Alia autem horum loco in e" tis exstant. 128 8. JOANNIS DAMASCENI 424 Rex igitur, quoniam admissi flagitii tegendi A ἍΛ᾿Ἐπειδὴ δὲ λοιπὸν οὐκ ἠδύνατο συσχκιάσαι τὸ ve[o- nulla facultas dabatur, epistolam ad ducem ad hunc modum scribit : Pone Uriam in graviori parte prelii, ut interficiatur: atque ipsimet Urie epis- tolam tradit. Ita qui injuria violatus erat, gladium adversus seipsum gestabat, et litteras sanguine plenas ferebat. Tum subinde stetit in acie, inter- fectus est, et morte occubuit, En peccatum aliud. Homicidium adulterii fetus exstitit. Hec porro ob peccatores, et eos qui plurimorum malorum sibi conscii sunt, commemoro, quibus auditis, de sua salute minime desperent. Sariptum est enim: Non occides, non machaberis (Etod. xx, 193, 14). Isthec autem duo prima mandata violavit. Adulterium quippe perpetravit: tumque illum quem injuria affecerat, interemit. Grave hoo ulcus, vulnus in- B gens. Itaque cum Urias ad prelium profectus ob- truncatus esset, mox obductum peccatum exsiliit. Tunc demum propheta Nathan ad illum perrexit: propheta, inquam, ad prophetam vadit. At enim David propheta cum esset, cur non sibi ipse me- debatur ? Nimirum quemadmodum egrotantes me- dici aliorum medicorum opera indigent, quia morbus artem labefactat; sio etiam hoc loco ille propheta erat, et iste propheta. Verum ille nequa- quam in lecto jacebat, hic vero in vitio versaba- tur. Dicunt ei : Nathan 886 propheta foris adest. Tum ille : Ingrediatur. Ingreditur ergo propheta, cumque conspicit non sine magno splendore et regio fastu considentem. Et quid ait? Lis mihi est : auscultes velim. O sapientiam medici ! In- gressus est ferrum gerens, ut ulcus secet; hoc vero non indicat egroto, ne medicinam refugiat, sed abscondit intus, non sub vestimento, sed sub conficte narrationis involucro. Confestim enim ut ingressus est, non dixit : O flagitiose. o profane, o adulter, o homicida ! Non apertam reprehensionem adhibuit, nec orationis minime fucata libertate usus est: sed absconditum tenuit ferrum. Lis mihi est, inquit, o rex. Ille autem : Age, quid tibi litis sit edissere. Tum ipse: Homo quidam etat in civitate una divitiis et armentis multis opulen- tus. Alter erat pauper, qui nihil aliud possidebat preter agnellam unam, qus de mensa ipsius edebat, et de poculo ipsius bibebat, atque in sinu ipsius dormiebat. Vides quemadtnodum paupertas dilectionis sit causa. Ingens quippe fastus est apud divites; apud pauperes vero üxor famulm et ministre munere fungitur : et si parit filium, et mater ipsi et nutrix est. Apud divites autem se- cus res habet. Nam ubi mulier puerum edidit, foris eum nutriendum tradit, et materni amoris vim fastus abrumpit. Parit mater : nec nutrix est. Pudet eam qus mater exstitit, nutricem esse. At non ità Dominus. Nam et nos genuit, et idem ipse nos aluit. Unde etiam cibi loco propria sua nos pavit carne, et potus loco sanguinem suum nobis bibendum dedit. Venit autem peregrinus quidam ad divitem. Quis est iste peregrinus *? libidinosa νὸς, γράφει ἐπιστολὴν πρὸς τὸν στρατηλατην, ἔχου- σαν οὕτως Λαθὼν στῆσον τὸν Οὐρίαν εἲς τὸ apo µέρος, ὡς αὐτὸν ἀναιρεθῆναι. Καὶ ἐγχειρίζει αὐτῷ τὴν ἐπιστολὴν, καὶ τὴν µάχαιραν. καθ ἑαυτοῦ ἐθά- αταζεν ὁ ἡἠδικημένος, καὶ ἐπιστολὴν ἔφερεν αἵματος γέµουσαν, Εἶτα ἕστη ἐν τῷ πολέμψ, ἀνῃρέθη, xai ἄπεσεν. ᾿Ιδοὺ δεύτερον ἁμάρτημα' ὁ φόνος, καρπὸς τῆς µοιχείας ἐγένετο. Ταῦτα λέγω διὰ τοὺς ἁμαρτω- λοὺς, καὶ πολλὰ ἑαυτοῖς συνειδότας καχὰ, ἵνα ἀχούον- τες μὴ ἀπογνῶσι τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας γέγραπτα γάρ Οὁ «φονεύσεις, οὐ µοιχεύσεις, Τὰς δὲ δύο ταύτας τὰς πρώτας ἐντολὰς παρέθη . ἸΕμοίχευσε, καὶ τότε ἐφόνουσα τὸν ἠδικημένον. Χαλεπὸν τὸ ἕλχος, μέγα τὸ τραύμα, Ἐποὶ οὖν Οὐρίας ἀπελθὼν eig τὸν πόλεμον ἀνῃρέθη, καὶ εὐθέως ἐσχίρτησεν ἡ ἁμαρτία συνεσκιασµένη. Τότε λοιπὸν ἀπῆλθε πρὸς αὐτὸν Νάθαν' ὁ προφήτης πρὸς προφήτην ὑπάγει, καίΐτοι ὅ Δαθὶδ προφήτης ἦν. Ηῶς οὖν ἑαυτὸν οὐ Os. ῥαπεύει; Ὥσπερ γὰρ οἱ ἴκτροὶ, ὅτε νοσοῦσι, χρί- ζουσιν ἑτέρων ἰἱατρῶν ' καὶ qàp d ἁῤῥωστία τὴν τόχνην λυμµαίνεται' οὕτω 07, xai ἐνταῦθα προφήτης ἐκεῖνος, προφήτης οὕτος. ᾽Αλλ᾽ ἐκεῖνος αὖκ dv. κλίνῃ κείµενος, ἀλλ᾽ ἐν καχίᾳ διαγινόµενος. Λἐέγουσιν αὐτφ' Νάθαν ὁ προφήτης Ue. Λέχει, Εἰσελθετω, Εἰσῆλθεν οὖν ὁ προφήτης, ὁρῶν αὐτὸν χαθεζόµενον μετὰ λαμπηδόνος πολλής, καὶ τοῦ τύφου τοῦ βασι. λικοῦ. Καὶ τἰ φησιν; Δίκην ἔχω, ἄκουσόν µου. *D σοφία ἰατροῦἱ Εἰσῆλθεν βαστάζων σιδήριον, ἵνα τἐμνῃ τὸ ἕλχος, ἀλλ᾽ οὐ δειχνύει τῷ νοσοῦντι, Ίνα μλ στερηθῇ τῆς ἱατρείας, xai κρύπτει ἔνδον, οὐχ ὑπὸ τὸ ἱμάτιον, ἀλλὰ τὸ δρᾶμα τῆς διηγήσεως. Βὺ- θέως γὰρ εἰσελθὼν οὐκ εἶπεν Ὦ mapdvouc! ὢ pt- ϐηλε ! ὦ µοιχε 1 d ἀνδροφόνε ! OO γυμνὸν τὸν ἔλεγχον ἔχων, οὐδὲ χωρὶς προόωπείου τὴν παῤῥησίαν, ἀλλὲ τὸ σιδήριον ἐγκεκρυμμένον, Καὶ λέγει. Δίκην ἔχω, ὁ βασιλεύς. Ὁ δὲ: Εἰπὲ τὴν δίκην. "Ανθρωπός τις ἣν πλούσιος, καὶ εἶχε ποίμνια καὶ βουχόλια πολλά’ ἄνθρωπος δὲ τις ἦν πένης, ὃς οὖκ εἶχεν e&t. ut) µίαν ἀμνάδα, Ἶτις ἀπὸ τῆς τραπέζης αὐτοῦ ἤσθιε, xal ἀπὸ τοῦ ποτηρίου ἔπινεν, καὶ iv τῷ κόλπῳ αὐτοῦ ἐχάθευδεν. Ὁρᾶᾷς τὴν πενίαν φιλοδτοργίας ὑπόθεσιν ἔχουσαν' ἐπὶ γὰρ τῶν πλοοτούντων πολὺς ὁ τύφος, ἀπὶ δὲ τῶν πενήτων dj γυνὴ ὑπήρέτις γίνεται, xal διάκονος, καὶ τίχτει παιδίον, καὶ γίνεται αὐτῷ µή- τηρ καὶ τροφός. "Eni δὲ τῶν πλουτούντων οὐχ οὕτως" ἀλλὰ τίκτει παιδίον, καὶ δίδωσιν αὐτὸ ἔξω, καὶ τὴν Φιλοστοργίαν διατέµνει ὁ τύφος. Τίκτει ἡ µήτηρ, xai οὗ γίνεται τροφός. Αἰσχύνεται γενέσθαι τροφὸς ἡ γεναμένη µήτηρ' 6 δὲ Κύριος οὖχ οὕτως, Καὶ γὰρ καὶ ἐγέννησεν ἡμᾶς, καὶ αὐτὸς τροφεὺς ἡμῶν ἐγέ- νετο. Διὰ τοῦτο καὶ ἀντὶ βρώματος τὴν ἰδίαν αὐτοῦ σάρκα ἡμᾶς ἔθρεψεν, καὶ ἀντὶ πόµατος τὸν iov αἷμα ἑπότισεν, Ἡλθε τοίνυν ὁ ξένος ἄνθρωπος πρὸς τὸν πλησίον ἐκεῖνον. Τίς ὁ ξένος; ἡ ἐπιθυμία ἀχό- λαστος, ἡ θηριώδης ἑχείνη. ΗἨλθε, καὶ οὐκ ἔλαθεν ἀπὸ τῶν ποιµνίων xai τῶν βουκολίων αὐτοῦ, ἀλλὰ πέµψας ρπασεν τὴν ἀμνάδα ἐχείνην, τὴν ἐν τῷ κόλπῳ τοῦ πένητος καθεύδουσαν, xai ἀπὸ τῆς τρα- 4925 SACRA PABALLBLA. 126 πέζης ἀδτοῦ beglousav. Τ{ οὖν; ἸΏργίσθη 6 βασι- A plane illa et belluina cupiditas. Venit, inquam, Asc. Ἐνόμιζε γὰρ ἀλλοτρίαν Ben» δικάζοιν, καὶ τὸ δίκαιο» ἐξέφηνεν μετὰ πολλῆς τῆς λαμπρότητος. Οὐκ ἦν γὰρ Φφιλοστοργία, ἵνα μὴ εἴπῃ τὴν ἀλήθειαν" ἀλλ’ ὡργίσθη μὴ βουλόμενος, xai λέγει tà Olxtatov. Ἐν ῥομφαίφ, φηαὶν, ἀποθανεῖται, καὶ τὴν ἀμνάδα τετβαπλαδίονα ἀποτίσει. Kai οὗ χολούει κατὰ τὸν νόµον’ ὁ γὰρ νόµος οὐ κχελεύει τὸν χλέπτην τετρα- πλασίονα ἀποδοῦναι' οὗτος γὰρ καὶ τὸν vópov ὑπερέδθη. Ἐξέθαλε τοίνυν φῆφον, καὶ d ὀίκη ἦν ἁπηρτισμένη. ᾿Ῥίπτει τὸ προσωπεῖον, καὶ λέγει ὁ πρυφήτης Σὺ εἶ βασιλεῦ. Τί οὖν αὐτός; Ἡμαρτον τῷ Kopp. Ορᾶᾷς καὶ ἐν cg νόσῳ τὴν εὐγένειαν τῆς €voyfi« OÀ γὰρ οἴπεν πρὸς αὐτὸν. "Agite καὶ ταλαί- 4wps, πόθεν ὁρμώμενος, xel vw πεποιθὼς, πεκαρ Bec sumpsit ille de ovibus et de bobus suis, sed raptum misit oviculam illam que in sinu pauperis dormiebat, queque de mensa ejus comedebat. Quid igitur ? Rex excanduit, Existimabat enim se de alieria controversia sententiam ferre ; et quod justum erat luculenta voce pronuntiabat. Non enim benevolentia movebatur, ne verum diceret ; sed in iram nolens prorupit, et justam sententiam tulit. Gladio morietur, inquit, et ovem in quadru- plum restituet. Nec vero id ex legis prescripto imperabat : lex enim furem quadruplum duntaxat jubet reddere ; at ipse legem quoque pretergres- sus est. Ad hunc itaque modum emissa sententia, numeris suis absolutum judicium erat: subinde- ῥήσιασμένως εἰσῆλθες, καὶ ἀπονσίᾳ, καὶ τύφψ βρι- p que propheta abjecta larva ait: Tu es, rex. Quid θόμενος, βασιλέα οὕτω φανερῶς ἑλέγξαι βονλόμενος ; ᾽Αλλὰ τί λέχει ὁ βασιλεύς; Ἡμάρτηκα τῷ Κυριφ. Τί οὖν αὐτός ; Καὶ Ἱύριος ἀφεῖλε τὸ ἁμάρτημά σου. Ὀξεῖα 4 µετάνοια, ὀξυτέρα ἡ συγχώρησις. Αέγε εὺ τὰς ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα δικαιωθῇς, διὰ πραγμάτων Ἅ{Ααρώξυνος, διὰ µῥημάτων Ἠµετανόει. Testa λέγω, ἵνα ἁκούωσιν οἱ ἁμαρτωλοὶ καὶ οἱ πεπτωκότες ἁμαρτήμασιν. Ἡμάρτηχα τῷ Κυρίψ, καὶ ἀφῆπε τὸ ἁμάρτημά σου, Σὺ μὲν simsq, Ῥομ- bala πεσεῖται ἐπ αὐτὸν, ἀλλὰ σὺ οὐ μὴ ἀποθάνῃς. Ἠράσθης πόρνης, καὶ ἐπόρνευσας ; θέλεις µετανσῆ- ext s μὴ προσθῇς τῇ ἁμαρτίᾳ ἁμαρτίαν. ergo ille? Peccavi Domino. Vides etiam in morbo ingenuitatem animi? Non enim illi respondit : Miser et calamitose, unde progressus, quove fre- tus, sio audacter fastuque et arrogantia turgidus ingressus es, qui usque adeo aperte regem coar- guere sustineas ? Quid vero rex ? Peocavi Domino. Quid ergo propheta ? Etiam Deus abstulit peccatum tuum. Celer poenitentia; celerior venia. Dic tu prior, ait Scriptura (Isa. 1, 18), iniquitates tuas, utjustificeris. Per opera Deum ad iracundiam concitasli : per verba te peniteat. Hac eo comme- moro, ut audiant peccatores, et qui in peccata, la- psi sunt. Peccavi, àis, Domino; et Dominus remisit peccatum tuum. Tu quidem dixisti hominem illum gladio interiturüm : tu vero ipse non morieris. Scorti amore captus es, et stuprum admisisti ? vis penitentiam agere? peccatum ne adjicias peccato. Διὰ τοῦτο ἀκροθίνια τῆς ἁμαρτίας ἐξελέξαο 6&6 C B8 Hjusd. hom. 2 in. psal. ν. — Ob eam cau- θεὸς, ἵνα μηδεὶς τῶν μετὰ ταῦτα ἀπογινώσνῃ τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας. ᾿Ασεθὴς εἶ; ἐννόησον τοὺς µάγουε. λρπαξ sl; ἱννόησον τὸν τελώνην. ᾿Ακάθαρτως tl; Εννόησον τὴν πόρυην. ᾿Ανδοοφόνος sl; ἀνάλόγισαι τὸν λβστήν. Παράνομος et; ἑννόηάδν τὸν βλάσφη μον Παῦλον, xal μετὰ «λῦτα εὐαγγελιδίήν' πρότερὀν ζιάνιού, καὶ πετὰ Ααῦτα δῖτον. ΑΡόξερον Ἀνκον, καὶ μετὰ ταῦτα πὺιμένα", «πρότερον µόλυθδὀν, καὶ πετὰ ταῦτα χρυάόν πρότερον πειρατὴν καὶ weti- ποντιὀτὴν, xai μετὰ ταῦτα κυθερνήτην' πρότερον πορβοῦντα τὴν ἸἘΕκκλησίαν, xal μετὰ ταῦτά ι- στευόµενον τὴν Ἐκκλησίαν' πρότερον Εχκκόπχοντα τὰς ἀμπέλους, καὶ μετὰ ταῦτα «φυτουργὸν γὲνόμέ- vow πρότερον Χαθαιροῦντα τὸν ναὸν, xal μετὰ sam Deus peccati primitias elegit, ne quis post- hac saluti suse diffidat. Impius es? Magos cogita. Raptor es ? Publicanum tibi ob animum propone. Impurus es? Meretrix tibl in mentem veniat. Ho- micída es? Latronem considera. Legem procul- casti ? Ante oeulos tibi versetur Paulus, qui pri- mür blasphemus fuit, ao deínceps evangelista : prius fizàhiam, deinde tritioum : prius lupus, et posteà pastor: prius plumbum, et posthac au- rum : prius pirata et predo, ac subinde guberna- tór: prius Ecclesit populator, et postea Ecclesie curam suscipiens: prius vineam exscindens, deinde plantator factus: prius templum de- struens, ác tandem :diflcans. Vidisti singularem ταῦτα οἰχοδομθῦντά, Ἐϊδες ὑπἐρθάλλουδαν κακίαν, p improbitatem. Vidisti virtutem. vincentem. Vidi- εἶδες νιχῶσαν ἀρετην, εἶδες ἀπόγοιαν δὀύλαυ, εἶδες φιλάἀνθρωπίαν Δεαπότου. Μή uot λέγε, Βλάσφημός tut, διώκτης εἰμὶ, ἄχάθαρέός εἴμι. Ἔχεις πάντων τὰ ὑποδείγματα. Hic olov ἂν θέλῃις λιμένα κατά- Φευγε, θέλεις Pv cp Καινῇ; θέλεις ἐν τῇ Παλαιᾶ; ly τῇ Καινῇ ὁ Παῦλος, καὶ iv σῇ Hale ὁ A268. MÀ προφασίζου, μὴ ὄχνε. Ἡμαρτες: µετανόησον. Μυριάχις Ώμαρτες; µυριάχις µετανόησον. Ταῦτα συνεχῶς ἔἐπαλείφω τὰ φάρμακα, ἵνα φλεγμὀνὴν καταστέλλω. Οἶδα γὰρ ὅση τοῦ συνειδότος ἡ ἁπόγνω- cw. Ἐφέσττηκὲν ὁ διάθολος ξίφη üxovüv καὶ ταῦτα λέχων τὰ ῥή µάτα" "Ὅλην 4ijv νεότητά coo xwtíeys- 8ti contumaciam servi. Ne mihi dicas: Blasphe- Inus sum, persecutor sum, impurus sum. Om- nium exempla presto habes. Ad quem libuerit portum, confuge. Vis in Novo Testamento ? vis in Veteri? In Novo Paulum; in Veteri Davidem habes. Ne tergiverseris, ne cuncteris. Peccasti ? fac te peniteat. Millies peccasti ? millies te peeni- teat. Hec verborum fomenta continenter adhibeo, ut tumorem oomprimam. Non enim me fugit quam proclivis ad desperationem conscientia sit. Instat diabolus, acutis gladiis, his verbis utens: Totam juventutem tàam dedecorasti : totum vite 121 8. JOANNIS DAMASCENI 128 curriculum in flagitiis insumpsisti. Prius in lupa- À vac* ὅλον τὸν βίον σου ἄνήλωσας' πρότερον μετὰ móp - nari cum scortis eras, postea rapuisti, avaritise studuisti, fefellisti, pejerasti, blasphemiis te de- vinxisti. Qua tibi jam salutis spes esse queat? Actum est de te. Quare presenti vita fruere. Hec diaboli verba sunt: at mea contraria. Periisti ? verum salutem potes adipisci. Adulterium admi- sisti? At eo crimine liberari potes. Lapsus es? At potes excitari. Parva est penitentia tua ? Magna vero Domini facilitas. Ceedem perpetrasti ? Te po- niteat, et meliorem mentem indue, Adulter es? Confitere. Cecidisti? Resurge. Vulnera intulisti ? tu vero ipse fac ut cureris. Tantisper dum spiras, si in extremo die pecces, in ipso lecto in quo de- cumbis, animam agens, jamjamque ex hujus vito νης, μετὰ ταῦτα ἤρπασας, ἐπλεονέκτησας, ἑψεύσω, ἐπιόρχησας, ἐθλασφήμησας. Ποία σωτηρίας ἐλπίς ; ἀπώλου, λοιπὸν ἀπόλαυε καὶ τοῦ παρόντος βίου. Ταῦτα τοῦ διαθόλου τὰ ῥήματα' ἀλλὰ τὰ ἐμὰ ἐναντία. 'Am- ώλου ; ἀλλὰ δύνασαι σωθῆναι. Ἐμοίχευςας ; ἀλλὰ δύ- νασαι ἁπαλλαγῆναι, Ἔπεσας; ἀλλὰ δύνασαι ἀναστῆ- ναι. Μικρὰ f, µετάνοιά σου ; ἀλλὰ µεγάλη τοῦ Asonó- του ἡ Φιλανθρωπία. Ἐφόνευσας; ἀλλὰ µετανότσον, ἀλλὰ µετάγνωθι, ἘἙμοίχευσας; [ἀλλ᾽ ἐξομολόγησαι. Πέπτωχας; ἀλλὰ ἀνάστηθι. ᾿Ετραυμάτισας; ἀλλὰ θεραπεύθητι. Καὶ ἕως ὅτε ἐμπνεῖς, ἐὰν ἁμαρτάνῃς ἐν ἑσχάτῃ ἡμέρᾳ, ἐπ᾽ αὐτῆς τῆς κλίνης dg! Xe κατᾶ- χεισαι ψυχοῤῥαγῶν, µέλλων ἐξιέναι τοῦ θεάτρου τούτου, τότε µετανόησου τοῦ χαιροῦ. Ἡ στενοχωρία scena egressurus, tum te peniteat. Temporis an- B οὐ θλίθει τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν. M?) pot λέγε, gustia Dei benignitatem non premit. Nec vero mihi dicas velim : Quinam, quave ratione, cum ul- ceribus scateam, et plagis undique sim confectus, extremo demum die confiteri queam ? Potes, et quidem prorsus potes. Ora, fac eleemosynam, in testamento aliquid pauperibus relinque. Tu illuc vadis, et opus tuum hic manet. Ne mihi hoc di- cas. Quonam pacto salvus esse queam? Ubi Deus agit, rationes ne exposcas. Cum ille medetur, ne desperes. Stat medicus, secat, urit, sexcenta me- dicamenta adhibet ; nec tu curationis modum re- quiris, verum arti conservi obsequeris; et Dei benignitati nihil concedis? Ne scisciteris quo pa- cto id flat, sed magis admirare. Qusro enim ex te, quo pacto latro ille, qui omne vitz tempus in cz- { dibus et cruore fundendo confecerat, salutem con- secutus sit? Parieles perfodit, bona diripuit, non resipuit, non penitentiam egit, cum in terra ver- saretur. Condemnatus est ab hominibus, et a Deo corona est redimitus. Vite penes eum potestas non erat, et regni factus est compos. Terrena amisit, et superna accepit. $88 Quonam istud modo, dicas velim ? Uno duntaxat verbo. Quid enim dixit? Me- mento mei, Domine, in regno tuo (Lvc. xxu, 42). At- que hoc verbum valuit : nec illud solum valuit, ve- rum et benignitas Deiadmista penitentie latronem paradisi civem effecit. Quonam pacto nescio: ne curationis modum a me exposcas. Medicum rogas, Infirmitate me tantummodo libera : et audes di- cere, Quomodo Deus est qui opus patrat? Cedo, D quinam adulteri, molles, psedicones, cum depre- hensi fuerint, in vinculis tenentur, et tamen solo imperatoris nutu dimittuntur? Imperator conser- vus meus est. Ecquid enim est ? Etsi purpuram gestat, at nihil preter essentiam meam babet am- plius. Ejusdem mecum conditionis est: et tamen ad unicum ipsius nutum liberantur, et ad exiguas ejus litteras absolvitur reus. Non prefectus repu- gnant, non custos carceris contra nititur, non le- gum auctoritas adversatur: sed imperatoris digni- tas reum a periculo vindicat. Deus vero, qui an- gelorum et archangelorum herus est, solo nutu afferre salutem non poterit? Ac quidem impera- Πῶς καὶ ποίῳ τρόπῳ, ἑλχῶν γέµων καὶ τραυμάτων ἐμπεπλησμένος, iv ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ δύναμαι ἔξομο- λογήσασθαι; Δύνασαι, xai σφόδρα δύνασαι. Etat, ἐλεημοσύνην ἔργασαι, ἐν διαθήχῃ κατάλιπε πτωχοῖς. Σὺ ἐχεῖ ἀπέρχῃ, καὶ τὸ ἔργον σου ὧδε μένει, Μή μοι λέγε, Πῶς σώζομαι; Ὅταν ὁ θεὸς ἐργάζηται, εὐθύνας μὴ ἀπαίτε. ᾿Επειδὰν ἐκεῖνος θεραπεύῃ, μὴ ἀπογίνωσκε. Ἓστηχεν ὁ ἰατρὸς, {ξμνει, καίει, µυρία ἐπάγει φάρμακα, καὶ o9 λέγες, Πῶς θερα- πεύεις; ἀλλὰ παραχωρεῖς τῇ τέχνῃ τοῦ συνδούλου" καὶ τῇ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίᾳ οὗ παραχωρεῖς; μὴ λέγε, πῶς; ἀλλὰ θαύμαζε. ᾿Επερωτῶ οὖν σε’ Πῶς 6 λῃστὴς ἐσώθη, ὁ πάντα τὸν βίον αὐτοῦ £v φόνοις, ἐν αἶμασι κατανχλώσας; τοίχους διώρυξεν, οὐσίας ἧρπασεν, οὐ µετέγνω, οὐ µετενόησεν ἐν τῇ Υῇ àv. Παρὰ ἀνθρώπων χατεδικάσθη, xal παρὰ θεῷ ἐστε- φανώθη. Ζωῇς οὐκ ἦν Χύριος, xai βασιλείας ἐγένετο κύριος, Τὰ ὧδε ἀπώλεσεν, xal τὰ ἐχεῖ ἔλαθεν. Πῶς, εἰπέ µοι; Ἑνὶ ῥήματι. Τί γὰρ εἶπε; Μνήσθητί µου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου. Καὶ τὸ ῥῆμα ἴσχυσεν. Οὐ τὸ ῥῆμα ἴσχυσε µόνον, ἀλλὰ xai dj τοῦ θεοῦ φιλαν- θρωπία, κερασθεῖσα τῇ µετανοίφ, τὸν λτιστὴν ἐποίησε παραδείσου πολίτην. Πῶς ; οὐχ οἶδα' μὴ ἀποίτει τὸν τρόπον τῆς ὑγείας. ᾽Απόλλαξόν µε µόνον, παρα- καλεῖς τῷ ἰατρῷ, τῆς ἀῤῥωστίας τολμᾷς εἰπεῖν, lioc; θεός ἐστιν ὁ ἑργαζόμενος. Πῶς δὲ μοιχοὶ, μαλακοὶ, ἁρσενοκοῖται ἁλισκόμενοι δεσµωτήρια οἳ- κοῦσι, τῷ δὲ νεύµατι τοῦ βασιλέως µόνον ἀφίενται ; Βασιλεὺς ὁ σύνδουλός µου. Tl γάρ; El καὶ πορφυρί- δα περιθέθληται, οὐδὲν πλέον τῆς ἐμῆς οὐσίας ἔχει. Τὸ αὐτό µοι φῦλόν ἐστιν" καὶ νεύει, [καὶ] ἀφίενται' καὶ μικρὰ γράμματα, καὶ ἐλύθη ὁ κατάδικος. Οὐκ ἄρχων ἀντιλέγει, οὐ δεσμοφύλαξ ἀντιπίπτει, οὐ νόµων αὖ- θεντία ἀντίχειται, ἁλλὰ τὸ ἀξίωμα τοῦ βασιλέως γίνεται ἀπαλλαγὴ τοῦ κατεχομένου. 'O δὲ θεὸς 6 τῶν ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων δεσπότης, ἐὰν νεύσῃ µόνον, σῶσαι οὐ δύναται; Καὶ βασιλεὺς μὲν, ἐὰν ἀφῃ, κολάσεως ἀφίησιν, οὐχὶ ἁμαρτιῶν ὁ δὲ θεὸς ἁμαρτίας ἀφίησιν. Αξγει, O0 θέλω μοιχὸν εἶναι μοιχὸν, καὶ ὁ λόγος αὐτοῦ ἔργον ἐγένετο. 'O πόρνος μὴ ἔστω πόρνος, καὶ ὁ λόγος αὐτοῦ µετέθαλεν ixel- νου τὴν γνώµην, xal Ἴμθλυνε τὴν ἁμαρτίαν. Καὶ ἵνα µάθᾳς, εἶπεν θέλω, Ὑενέσθω ὁ οὐρανὸς, καὶ 129 SACRA PARALLELA. 190 ἐγένετο ὁ οὐρανός. θέλω γενέσθαι γῆν, καὶ μὴ οὖσαν A tor, si dimiserit, cruciatu duntaxat absolvit, non ὑπέστησεν . θέλω γενέσθαι ἀγγέλόυς, xal ὁ χορὸς τῶν ἀγγέλων συνέδραµεν. Οὐσίας νοερὰς xal σώ- µατα μὴ ὑφεστῶτα ἑργάζεται ὁ λόγος, xal ἁμαρτή- paca λῦσαι οὐ δύναται ; Τί ἔστιν ἁμαρτία πρὸς τὴν τοῦ Δεσπότου φιλανθρωπίαν ; ᾿Αράχνη, ἄνεμος ἐφύ- σησεν, xxl διασπᾶται ἡ ἀράχνη θεὸς βούλεται, xai οὗ καταλύεται ἁμαρτία; Ταῦτα λέγω, οὐχ ἵνα ῥᾳ- θυµοτέρους ἐργάσωμαι , ἀλλ) ἵνα ὑμᾶς εἰς πίστιν ἀγάγω προσδοχίας μείζονος καὶ χρηστοτέρας ἐλπί- δος. Ἰηδέποτε ἀπογίνωσκε ἀνθρώπου, sl μὴ τοῦ ἀπογινώσκοντος ἑαυτοῦ. ᾿ἘΕννόησον τοίνυν τὸν προ- φήτην, τὸν μετὰ Πνεύματος χάριν, μειὰ τὴν πρὸς θιὸν παῤῥησίαν, μετὰ τὸ πλῆθος τῶν κατορθωμά- των, μετὰ τροπαῖα τοιαῦτα᾽, ἀναχηρύττοντα , καὶ culpis : at Deus peccata remittit. Ait: Nolo adul- terum deinceps adulterum esse ; ejusque sermo ipsum fit opus. Scortator item jam scortator non sit: et sermo ipsius mentem illius immutat, et peccatum retundit. Atque ut rem ita se habere intelligas, dixit: Volo colum flat, et factum est celum. Volo tellus fiat, eamque ex nihilo pro- creavit. Volo angeli flant : eodemque momento angelorum emersit chorus. Itane igitur cum sub- Stantias intelligentes et corpora ex nihilo sermo efficiat , solvere tamen peccata non poterit ? Ecquid enim peccatum est, si cum Domini huma- nitate comparetur ? Arana tela. Ventus flavit, et lacerata est arana tela : Deus autem voluit : nec λέγοντα" ἘἙλέησόν µε, ὁ θεὸς, κατὰ τὸ µλγα ἔλεός p peccatum deletur ? Hzc porro non eo a me com- σου. Ἐπὶ τὸ πέλαγος ἐμαυτὸν ἔρῥιψα τῆς τοῦ Δε- σκότου φιλανθρωπίας. Καὶ τί θέλεις, εἰπέ µοι; κου. σας τοῦ προφήτου Ἀλέγοντος" Κύριος ἀφεὶλὶ τὸ ἁμάρτημά µου. Οὐ ζητῶῷ τοῦτο μόνον τὸ κάλλος µου ζητῶ, τὴν παῤῥησίαν µου (rt. Κατὰ τὸ πλῆ- θος τῶν οἴχτιρμῶν σου ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά poo. "Ext πλείονα ζητῶ, μείζονα λαμπηδόνα, usltova χαβχρότητα ᾿Επιπλεῖον πλῦνόν µε ἀπὸ τῆς ἀνο- μίας uoo, καὶ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας µου καθὰρισόν µε. Πρόσεχε μετὰ ἀκριθείας τῷ λόγῳ, xal σύντεινον σαυ- τόν’ ὁ ἔλεος τοῦ θεοῦ ἄφατος, καταλτφθῖναι μὴ δυνά- μένος, ὑπερθαίνων νοῦν, ν'κῶν λογισμὸν, ἀλλὰ χρείαν ἔχει καὶ τῶν παρ) ἡμῖν. Πρόσεχε 6 λέω) θεὸς ἐλεςῖ, ἀλλ᾽ οὐχ ἁπλῶς Best, ἀλλὰ λέγει Δὸς καὶ σύ τι. Οἷον λέγω" µυρίων γέμεις ὁμαρτημάτων, φορτία memorantur, ut segniores vos reddam, sed ut ad majoris expectationis, et letioris spei flduciam adducam. De nemine desperes unquam, nisi de illo qui suse ipsius salutis spem abjecit. Quam- obrem prophetam cogita; eum inquam, qui post Spiritus gratiam, post fiduciam erga Deum, post tot res preclare gestas, post tanta tropsa, pre- dicat et dicit, Miserere mei, Deus secundum ma- gnam misericordiam tuam (Psal. v, 1). In pelagus benignitatis et clementie Domini mei meipsum projeci. Ecquid vis, dic, sodes? Audivisti prophe- tam dicentem : Dominus abstulit peccatum tuum (II Reg. xii, 13). Non hoc solum quisro : pulchri- tudinem meam peto, fiduciam et libertatem meam postulo. Et secundum multitudinem misera- ἔχεις πλημμεληµάτων, θέλω αὐτὰ κουφίσαι’ Δὸς καὶ C tionum. tuarum dele iniquitatem meam (Psal. 1, σὺ χεῖρα. Οὐκ ἐπειδὴ ἐγώ σου χρείαν ἔχω, ἀλλ) ἐπειδὴ βούλομαι καὶ σὲ τι συνεισενεγκεῖν εἲς τὴν σωτηρίαν. 2). Adhuc majora posco majorem splendorem, puritatem majorem : Amplius lava me ab iniqui- tate mea, et a peccato meo munda me (Ibid. &.) Adjice diligenter animum ad hunc sermonem, et nervos tuos contende. Misericordia Dei nullo sermone exprimi atque explicari potest, compre- hensionem omnem fugit, excedit mentem, rationem superat: verum necesse est ut operam quo- que nostram adjungamus. Animadverte quod dico: Deus miseretur, at non simpliciter et abso- lute. Quinimo dicit: Impertire et tu aliquid. Nimirum, innumeris peccatis scates , delictorum sarcinis premeris, cupio te iis levare. Tu quoque manum exporrige. Non quod ope tua indigeam, sed quia te ad salutem $89 tuam conferre quidpam volo. Πῶς οὖν à Ansthc ἐσώθη , xai τοσαῦτα ἕλυ- σεν ἁμαρτήματα: ἀλλ οὐκ ἐλέῳ µόνον, ἀλλὰ xal tà ἐἑαυτοῦ πίστει ἹΜνήσθητί µου ὅταν ἕλθῃς iv τῇ βασιλείᾳ σου. T( εἰσήνεγκεν ὁ θεὸς εἷς σω” τηρίαν ἐχείνου ; λύσιν ἁμαρτημάτων. TU εἰσήνεγχεν ὁ ληστὶς εἷς σωτηρίαν ἑαυτοῦ ; πίστιν. Πρταπήν ; μεγάλην, ὀψηλὴν, τοῦ οὐρανοῦ ἁπτομένην. liq ἐγὼ έχω ; Ἰουδαῖοι εἶδον νεκροὺς ἐγειρομένους, Oalpo- νας ἐλαυνομένους , θάλατταν ὙΧαλινουμένην , diy πηγάζουσαν, ἴχθὺν στατῆρα φέροντα, ἁστέρα ἄγοντα µάλους, τὴν ἄνω, τὴν κάτω χτίσιν δορυφοροῦσαν, xai μετὰ ταῦτα ἑσταύρωσαν . 'O λῃστὴς οὐδὲν τούτων εἰδὼς, ἀλλ) ἐμπτυόμενον, ὑθριζόμενον, οὐκ ἔσκαν- δαλίσθη, ἀλλὰ βασιλέα ὡμολόγησεν. "Opa ὅτι οὐχ ἁπλῶς ἠλεήθη, ἁλλὰ καὶ αὐτὸς εἰσήνεγχε. Asi γὰρ τὸν ἐλεούμενον καὶ αὐτὸν εἰσφέρειν εἷς τὴν οἴχείαν σωτηρίαν. Πάλιν ὁ τέλώνης ἅρπαξ ὤν, πλεονέκτης, πῶς ἐσώθη ; Παρῆν ὁ Χριστὸς, xal λέχει αὐτῷ. Δεῦρο, Quonam igitur pacto latro salutem obtinuit, tot- que discussit peccata ? atqui non misericordia sola sed etiam fidei beneficio. Memento mei dum veneris in regnum tuum. Quidnam Deus ad salutem ipsius contulit ? Peccatorum remissionem. Quid latro ? D fidem. Qualem hanc ? magnam, sublimem, ad co- lum usque pervenientem. Qui tandem, inquam ? Judei mortuos ad vitam revocari, demones pelli, maris impetum frenari, terram scaturire, piscem staterem ferre, stellam magos ducere, colestes ter- renasque creaturas velut satellitum officio fungi viderant, nihiloque secius eum in crucem egerunt. At latro, cum nihil horum vidisset, quin potius eum conspui, contumeliis affici, minime tamen offendiculum subiit, sed confessus est. Vide quem- admodum non solum misericordiam consecutus sit, verum et ipse etiam aliquid erogaverit ? Ne- cesse est enim ut, cui misericordia impertitur, ipse 131 8. 20ΑΝΝΙΒ DAMASCENI 183 quoque ad salutem suam aliquid de suo conferat, À ἀχολούθει μοι καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ, Rursum publicamus ille, qui rapax erat, et avariLice deditus, qua tandem ratione salutem adeptus est ? Christus adest, eique dicit: Veni, sequere me: et surgens secutus est eum (Matth, 1y, 9.) Ita quem- admodum latro verbum contulit, sit publicanus hoc quoque prestitit, ut eum sequeretur. Nam sicut in iis qui adversa valetudine et morbis in- curalibus laborant , atque ingentis pretii reme- dis opus habent, si medicus accedat, et dicat egroto : Multis ad medicamenti confectionem re- rum generibus opus est : tegrotus autem se paupe. rem esse respondeat, negetque se ea habere : tum vero medicus dicat : Hanc et istam rem mihi pre- be, et reliqua ipse suppeditaho. Eodem modo ait quoque Dominus: Da mihi confessionem, lacry- mas et penitentiam, et reliqua tibi de mea hu- manitate tribuo. Vide quid accidat. Sj tu peccati memoriam retineas, Deus illius non meminit, Sin autem ejus oblitus es, Deus illius recordatur. Ait enim : Ego sum qui deleo iniquitates tuas, nec eorum recordabor ; tu vero fac eorum memineris (Isa. xvm, 29, 0). Tales erant sancti homines, eorum quz recte gesserant, obliviscebantur: peccatorum au- tem memoriam retinebant : ac non ut nunc homi- nes solent, qui scelerum quidem suorum obli- viscuntur; at si quid laude dignum egerint, in medium proferunt, animoque tumescenti insolen- ter sese jactando, humanam l]audem aucupantur, Aliquid boni fecisti ? obliviscere, ut hoc Dominus tuus enarret. Mali aliquid perpetrasti ? memoria id tene, ut Dominus tuus hoc oblivione deleat, Domino tuo cede : nec enim tu recte facta tua ora- tione sic complecti possis, uti Dominus ea comme- morat. Tu si ea narras, imminius : Dominus autem si ea edisserit, auctoria reddit. At vero peccata tua ipse commemora, ut ea oblitteres. At te pudet confiteri, quod peccaveris ? Quotidie inter precan- dum ea recense. Non enim edico, uti converso quj te probris insectetur, illa exponas. Dicas Deo qui ea curet. Num enim nisi dixeris, ea Deus ignorat ? num ea ex te scire desiderat ? cum ea committeres ipse aderat: cum perpetrares, noverat. Ea perpe- trabas, nec pudebat perpetrare. Res ipsas veritus non est, et verba quibus justus evadas, vereris ? Hic dicito, ut ne illic dicas. Dic, et collacryma. Peccata tua in libro perscripta sunt. Spongie loco lacrymae tue sunt: $90 funde lacrymas, et haec delebuntur. Funde lacrymas, et purus liber inve- nietur. [tque quanta vis lacrymarum sit intelligas, audi. Meretrix non cruorem effudit, et tamen cul- pàs abstersit. Quid vero meretricem, impuram, in- quam,mulierem commemoro? Illud Ecclesic colu- men, illud fidei fundamentum, illud apostolici chori caput, beatum Petrum dico ; an non semel atque iterum et tertio Christum abjuravit ? nunquid pro- pterea cruorem profudit ? Quinimo lacrymarum fontes emisit, ploravitque, et ita peccati labem abstersit, Nunquid non codicem domi habes, in "Qentp 6 λῃστὴς τὸ ῥῆμα εισήνεγκεν, οὕτως ὁ λελώνης τὴν ἀκολούθησιν αὐτῷ παρέσχεν' ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τῶν καµνόντων καὶ τοῖς νοσήµασιν ἀνιάτως κατεχοµένωνι καὶ πολυτελῶν δεοµένων φαρμµάχων, ἐὰν εἰσέλθῃ ὁ ἰατρὸς, καὶ εἴπῃ πρὸς τὸν ἄῤῥωστον, Ηολλῶν χρεία ἐστὶν εἰδῶν πρὸς κατασκευὴν τοῦ φαρμάκου’ λέγει αὐτῷ, Πένης εἰμὶ, οὐκ ἔχω' εἶτα λέγει laxpóc* Τὸ καὶ τὸ δός µοι εἶδος, καὶ τὰ ἄλλα ἀπ ἑμαυτοῦ παρ- Eye τοῦτο λέγει xal ὁ Κύριος ᾿Βξομολόγησίν µοι δὸς, καὶ δάκρυον, καὶ µετάνοιαν, καὶ τὰ ἄλλα ἀπὸ τῆς ἐμῆς Φφιλανθρωπίας δωροῦμαι σοι. Βλέπε εί γίνεται ᾿Εὰν σὺ τῆς ἁμαρτίας μνησθῇς, 6 θεὸς αὐτῆς οὗ μνημονεύει. "Edv Bb σὺ αὐτῆς ἐπιλάθῃ, 6 θεὸς αὐτῆς μνημονεύει. Αέγει γάρ" "Ey εἰμι ὁ ἐξαλειφων τὰς ἁμαρτίας σου, καὶ οὗ μὴ μνησθῶ' σὺ δὲ µνήσθητι. Τοιοῦτοι ἦσαν οἱ ἅγιοι τῶν κατ-- ορθωμµάτων ἐπελάνθανον, τῶν δὲ ἁμαρτημάτων ἐμνηπόνεοον' οὐχ ὡς νῦν ἄνθρωποι, τῶν μὲν ἆμαρ- τηµάτων ἐπιλανθάνονταί, ἐὰν δὲ τι πράξωσι χρη- στὸν , εἲς μέσον ἄγουσιν, φυσώμενοι xal xopmá- ζοντες , τὸν ἔπαινον παρὰ ἀνθρώπων θηρώμενοι . Ἐποίησας &«0óy ; ἐπιλάθυυ, ἵνα à Δεσπότης σου αὐτὸ εἴπῃ. ᾿Εποίησας xaxóv; µνήσθητι, ἵνα ὁ Δε- σπότης σου αὐτοῦ ἐπιλάθηται. Παραχώρησον τῷ Δεσπότῃ αου μὴ yàp οὕτως λέγεις σὺ τὰ κατορ- θώματα, ὡς λέγει αὐτὰ ὁ Δεσπότης: Σὺ ἐὰν εἴπῃς, ἑλαττοῖς αὐτά' ὁ Δεσπότης σου ἐὰν εἴπῃ, αὔξει αὐτά. Τὰ ἁμαρτήματά σου λέγε, ἵνα ἐξαλείψῃς, ᾽Αλλ’ αἰσχύνῃ εἰπεῖν , διᾶτι ἤμαρτες, λέγε αὐτὰ καθ’ ἡμέραν ἐν τῇ εὐχῇ σου. M3, yàp λέγω σοι, Εἰπὲ τῷ θεραπεύοντ. αὐτά. Μὴ γὰ dàv μὴ cmn, ἀγνοεῖ αὐτὰ ὁ Θεός μλ γὰρ παρὰ goo βούλεται αὐτὰ µα- θεῖν ; "Ove ἔπραττες αὐτὰ, παρῆν" ὅτε εἱργάζου, ἡπί- στατο. Εἰργόζου, xai οὐκ ᾖσχύνου ἑργάσασθαι. Τὰ πράγµατα οὐκ ᾖσχύνθης, xai τὰ ῥήματα τὰ διχαι- οῦντά gs αἰσχύνμ. Εϊπὶ ὧδε, ἵνα ἑἐκεῖ μὴ εἴπῃς' εἰπὲ , καὶ δάχρυσον. Ἐν βεθλίῳ µαέγραπται τὰ ἁμαρτήματά σου. Ἑπόγγος dori τὰ δάκρυά σου δάκρυσον , καὶ ἐξαλειφεται' δάχρυσον, xai εὑρίσκε- ται ἐχεῖ Καθαρὸν τὸ βιθλίον. Ἡ πόρνη μὴ αἷμα ἐξέχεεν ; ἀλλ᾽ ἐξήλειφε τὰ ἁμαρτήματα, Καὶ τί λέγω πόἀνην, ἀχάθαρτον γυναῖκα ; ὁ ατύλος τῆς Ἐκκλη- αἷας, d χρηπὶς τῆς πίστεως, ἡ χεφαλὴ τοῦ χοροῦ τῶν ἁποστόλων, ὁ µαχάριος Πέτρος, οὐκ ἠργήσατο τὸν Χριστὸν, καὶ ἅπαξ , καὶ δεύτερον, xal τρίτου, μὴ αἷμα ἐξέχειν; Πηγὰς δακρυων ἐξέχειν, καὶ ἔχλυσε, καὶ ἀπεσμήξαεο τὸ ἁμάρτημα. Οὐκ ἔχεις ἐν τῇ οἰκίᾳ βιθλίον, καὶ Ὑάφεις τὸν λόγον τὸν καθημµερινόν ; ἀλλ’ χα dv. τῷ αυνειδότι βιθλίου, καὶ γράφε τὰ ἁμαρτήματα τὰ χαθηµερινά. Οἷόν τι λέγω: ὅταν ἀναρέσης ἐν wf κλίνῃ, καὶ µηδείς σοι Buvo- χλᾷ, πρὶν fj εἰσελθεῖν σοι τὸν ὕπνον ἄγε τὸ βιθλίον εἷς τὸ μέσον, καὶ ἀναλόγισαι τὰ ἁμαρτήμαεα, λέγων ἐν ἑαυτῷ' "Apa μὴ ἡμάρτηκα σήμερον ; μὴ ἐν λόγῳ ; μὴ ἐν ἔργῳ ; Τοῦτο παραινεῖ ὁ προφήτης" "À λέγεε iv ταῖς καρδίαις ὑμῶν , ἐπὶ ταῖς κοί- ταις ὁμῶν κατανύχητε. Ἐν ἡμέρα οὖκ ἄχεις σχο- is3 SAGRA. PABALLELA. 184 là», ἀλλὰ καὶ ἀρχόντων Φόθος, καὶ ἑτέρων ὁμιλίαι, À quo quotidie impensi et expensi rationes conscri- καὶ πραγμάτων φροντὶς, xat παιδοτροφἰας πρόνοια, καὶ γυγχικὸς ἐπιμέλεια, x«l φροντὶς τραπέζης, καὶ µορία σε περιέλκει πράγµατα. “Όταν δὲ ἐπὶ τὴν εὐνὴν ἕλθῃς, ἐπὶ τὸν λιμένα τὸν ἀκόμαντον, xai pA, σοι διενοχλῃ, εἰπὲ τῇ καρδίᾳ τῇ on, καὶ τῇ Ψυχᾷ, ᾽Ανηλώσαμεν τὴν ἡμέραν σήμερον, ὦ ψυχή. τί ἆγαθον ειργασάµᾳθα, ἃ τί πονηρὸν ἐπράξαμεν ! xal µνήσθητι τῆς γεέννης, ἵνα τῷ ἀγαθῷ προσθῃς, καὶ τὸ πονηρὸν ἀνέλῃς. 'Βὰν dw τῇ κλίνη, [xai] µνησθᾷς σου τὰ ἁμαρτήματα, δάκρυσον, xal δύνασαι αὐτὰ ἐν τῇ κλίνῃ ἐξαλεῖψαι, Παρακάλεσον τὸν θεὸν, xai οὕτως παράπεμψον 77,» Vox T; τῷ ὕπνφ. bas ? habeto saltem in eonscientia tua librum, in quo peccata quotidiana tua a te conscribantur. Nimirum cum in lecto decubyeris, ac nemo est qui tibi negotium facessat, antequam te somnus oceupet, codicem in medium produc, ac peocata tua tecum reputa, dicens apud teipsum : Nunquid non hodie peceavi ? annon sermone ? annon opere? Hoc etiam faciendum monet propheta : Qua dicitis in cordibus vestris, in cubilibus vestris compungi- mini (Psal. iv, 5). Interdiu hoc tibi facere non vacat; sed sf prefecetorpm metus, et sodalium colloquia, gerenda negotia, prolis educanda stu- dium, uxoris cura, instruendz mense sollicitudo, et sexcenta alia nggotia te djstrahunt. Ubi vero te in lectum tanquam in tranquillum portum conjecisti, pec quisquam est qui mo]estiam afferat, dic pectori atque animse tue : Perdidimus hodiernum djem, o anima, Quid egimus boni? quidve perpe- travimus mali ? Sed et gehennae recordare, ut et bonum ἂμρεᾶς, et malum deleas, Sin in lecto sis, et culparum memineris, lacrymas funde, eaque in lectulo potes abstergere. Deum obsecra, sicque animam dimitte somno. 'O πρόφασις τῶν ἁμαρτωλῶν αὕτη' ᾽Αμαρτωλός B.— Ejusd. — Peecatorum heec excusatio est : Pec- dut, φησὶν , καὶ οὐ δύναµαι ἀπαντῆσαι. ᾿Ἐπειδὴ ἁμαρτωλὸς εἶναι ἔφης, ἀπάντεσον, ἵνα γένῃ δίκαιος. Δίχαιος cl; ἁπάντησον, ἵνα μὴ ἐκπέσῃς «fc δικαιο- εύνης. Τίς δὲ τῶν ἀνθρώπων ἄνευ ἁμαρτίας, εἰπέ pot; ἀλλὰ διὰ τοῦτο θυσία καὶ ᾿Εκκλησία διὰ τοῦτο εὐχὴ καὶ νηστεία. Ἐπειδὴ πολλὰ τραύματα τῆς ψυχῆς, καὶ τὰ φάρμακα κατ αὐτῶν εὕρηνται, καὶ πρὸς Έἕκαστον τῶν τραυμάτων τῆς ψυχής κατάλληλον Φφάρµακον κατεσκεύασται. Ἔχεις ἐκ- χλησίαν, θυσίαν ἐπιτελουμένην, εὐχὰς Πατέρων, Ἱνεόματος ἁγίου χορηγίαν, μαρτύρων μµνείαν, συν. αθροισμὸν ἁγίων, καὶ ἄλλα πολλὰ τοιαῦτα δυνάμενά σε ἀπὸ ἁμαρτίας ἀναχαλέσασθαι εἷς δικειοσύνην. Oóx ἀπήντησας sic εὐχὴν µαρτόρων ; καὶ ποίαν σχοίης συγγνώµην, εἰπέ µοι; Φροντίς σε βιωτικὴ ἐκρατησεν; μεῖζον τὸ ἔγχλημα. Μικρὰν ὥραν οὐκ ἐδάνεισας τῷ θεῷ, ἵνα λάδῃς ὁλόχληρον Ἠμέραν ; ᾽Αμαρτωλός εἶἰμι, φησὶν, καὶ οὐ δύναµαι. Καὶ ἔπει- δὴ ἁμαρτωλὸς el, διὰ τοῦτο εἴσελθε. θὐχ οἶδας ὅτι καὶ αὐτοὶ oi τῷ θυσιαστηρίῳ παρεδρεύοντες , xal αὐτοὶ ἁμαρτίαις εἰσὶ προσηλωμένοι; σάρκα γάρ εἷ- vv ἐνδεδυμένοι , καὶ αἵματι συμπεπλεγμένοι, καὶ ὁττέοις εἷσὶ συνδεδεμένοι, καὶ αὐτοὶ ἡμεῖς oV ἐπὶ τοῦ θρόνου καθεζόµενοι xal διδάσκοντες, ἁμαρτίαις συμπεπλέγμεθα. Αλλ) οὐκ ἀπογινώσκυμεν τῆς τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίας, οὐδὲ ἀπανθρωπίαν τινὰ προσ» απτοµεν. Πάντες γὰρ ἕνθρωποί ἐσμεν, ἐκ τῶν αὖ- τῶν στοιχείων συμπεπλεγμένοι . Οὐ παραιτούµεθα ti» δ,δασκαλίαν, ἀφορῶντες tiq τὴν τοῦ θεοῦ φιλ- ανθρωπίαν. Καὶ ὑμεῖς ἁμαρτόντες οὐ τοσοῦτον ἔγκλημα ἔχετε" ὑπὸ γὰρ διδάσκαλόν bove. Ἡμεῖς δι ὅσῳ πολλῷ τῷ ἀξιώματι ὑπερέχομεν, τοσούτῳ πολλῷ καὶ τῷ ἐγκλήματι ὑποχείμεθα. "Άλλο γάρ ἐστι τὸν διδασχκόµενον ἁμαρτάνειν , καὶ ἄλλο τὸν διδᾶσκοντα. Καὶ τοῦτο κατὰ τὴν θείαν διοίκησιν qiyovev, τὸ τοὺς ἱερεῖς καὶ αὐτοὺς ἁμαρτίᾳ ὅποπε- σεῖν' ἐπεὶ cl μὴ ἡμάρτανον, μηδὲ ὑπέχεινο τοῖς πάθεσι τοῦ ioo, ἀπάνθρωποι Άμελλον εἶναι περὶ τοὺς ἄλλους, x«l ἀσόγγνωστοι. "Ἀλλὰ διὰ τοῦτο xal cator sum, inquit, ille, ac proinde eeclesiastico ectui interegse nequeo. Imo, quoniam peecatorem te esse profiteris, adeste, quo justus effieiaris. Justus es? Adesto, n« justitia excidas. Ecquis au- tem hominum, amabo,peocati eost expers ? quin ob hoc ipsum, et sacrificium, et Ecclesia est. Quoniam enim multa anime vulnera sunt, multa quoque adversus e& inventa remedia fuere, et accommo- datum euíque animi vulneri remedium confectum est. Ecclesiam habes,sacrificium habes quod cele- bratur, preces Patrum, Spiritus sancti suppedita- tionem, memoriam mar&yrum, sanctorum coetum, οί pleraque alia id genus que te a peccato ad justi- tiam revocare possint. Ad precationem martyrum non venisti ? Ecquam tandem dic, amabo, veniam obtinere queas ? cura aliqua hujusce vite te deti- nud? Majus id crimen. Unam horam Deo non commodasti, ut diem integrum accipias. Peecator sum, inquis, et propterea venire nequeo. Imo quia peccator es, ideirco ingredere. An te fugit quod qui altari assistunt, et ipse peccatis addicti sunt? earne siquidem cireumvestiti, sanguine compacti, et ossibus colligati sunt. Quin et nos ipsi qui in throno sedemus, et docendi munere fungimur,pec- catis implicamur: nec tamen propterea de Dei clementia desperamus, nec quamlibet inhumanita- tem ipsi tribuimus. Omnes enim homines sumus. ex iisdem 918 elementis conflati. Nec docendi provinciam refugimus, in Dei benignitatem in- tuentes. Ac vos quidem, cum peccati aliquid ad- mittitis, haud tanto crimine constricti tenemini,ut qui sub magistro et doctore sitis. Nos vero quanto vobis dignitate prestamus, tanto quoque majori crimini obnoxii sumus. Aliud enim discipuli pec- c&tum est, etaliud doctoris. Hocque Deo sic dispo- nente factum est, ut ipsi quoque sacerdotes in peccatum prolaberentur. Nam si ipsi a peccatis immunes exstütissent, nec vite perturbationibus ac vitiis subjecti, inhumanos et crudeles in alios 135 8. JOANNIS DAMASCNNI 136 se prebuissent. Ob id igitur divinitus factum est, A αὐτοὺς τοὺς Ἱερεῖς πάθεσι δουλεύειν παρεσκεύασεν, ut sacerdotes quoque et praefecti vitiosis pertur- bationibus minime careant; ut per ea que ipsi perpetiuntur, iis qui peccaverint, impertire veniam discant. Quin etiam Deus eos quibus Ecclesie et populi curam mandaturus erat, in peccatum labi permisit, ut ob suos lapsus aliis humanos et faciles sese praeberent. Nam si ipsi non peccassent, nec obnoxii peccato fuissent, nullam peccantibus ve- niam dedissent ; verum inhumanitatis impetu acti omnes ab Ecclesia precidissent. Quod autem hzc ita se habeant, nec mera con- jectura ductus loquar, agedum ex ipsa historia fidem faciamus. Petrus regni celestis claves sus- cepturus erat, imo es jam ipsi concredite fue- καὶ τοὺς ἄρχοντας, ἵνα ἐξ ὤν αὐτοὶ πάσχουσι, cuY- γνώμην διδῶσι τοῖς ἁμαρτάνουσιν, καὶ oic ἥμελλε πιστεύειν τὴν Ἐκχλησίαν καὶ τὸν λαὸν, τούτοις συν- εχώρησεν ἁμαρτίᾳ ὑποπεσεῖν , ἵνα ἐκ τῶν οἰκείων πταισμάτων Φιλάνθρωποι Ὑγένωνται περὶ τοὺς ἆλ- λους. E! γὰρ μὴ ἡμάρτανον αὐτοὶ, μηδὲ ἁμαρτίᾳ ὑπέχειντο, οὐδεμίαν εἶχον συγγνώµην διδόναι τοῖς ἁμαρτάνουσιν , ἁλλ᾽ ἀπανθρωπίᾳ φερόµενοι πάντας ἐχθερίζειν εἶχον τῆς ᾿Εχκλησίας. "Ot: δὲ ταῦτα τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον, καὶ οὐ στο- χαζόµενος λέγω, φέρε ἐξ αὐτῆς τῆς Ἱστορίας πείσω- μεν’ Πέτρος ἥμελλεν πιστεύεσθαι τὰς χλεῖς τῆς βα- σιλείας, μᾶλλον δὲ καὶ ἐπιστεύθη τὰς χλεῖς τῆς βα- rant, cujus fidei multitudo populorum committenda p σιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ ἅμελλεν πιστεύεσθαι τὸ esset. Quid enim ait ad ipsum Dominus ? Quodcun- que ligaveris super terram, erit ligatum et in calo, et quodcunque solveris super terram, erit solutum et in celo (Matth. xvi, 19). Erat porro Petrus acris et severi animi. Quod si hoc preterea habuisset, ut peccatum in ipsum non caderet, quis tandem iis quos edocuisset, venie fuisset locus ? Quocirca divina gratia hoc effecit, ut ipse ad breve tempusa Deo abscederet, atque in peccatum laberetur, ut per ea que passus esset, humaniorem se aliis exhiberet. Àc perspicias velim, quemnam virum incidere in peccatum sinat: Petrum illum cory- phum apostolorum, firmum fundamentum, in- fractam petram,scopulum proeminentem Ecclesise, portum tranquillum, turrim minime labantem ; Petrum , inquam , illum qui Christo dicebat : Ftiamsi oportuerit me mori tecum, non te dimittam (Matth. xxvi, 35) ; Petrum qui ex.divina revela- tione veritatem confessus fuerat, Tw es Filius Dei vivi (Matth. xvi, 16). Hic igitur ea nocte qua Chri- stus est proditus, ingressus domum, ad prunas stabat, et calefaciebat se. Accedens autem puella dixit ei: Et tu heri cum homine isto eras. Petrus vero: Hominem hunc mon novi. 0 Petre, hocne est quod pollicitus eras? annon recens dicebas: Etiamsi oportuerit me mori tecum, non te negabo? (Matth. xvi, 33.) Nunc autem negas, et ais, Non novi hominem? Nondum cruciatus, nondum flagella ostensa tibi sunt, sed exiguse duntaxat puelle ser- mone audito, ad negandum prosilis ? Negas, Petre: cum nondum equulei, nondum plage, nondum fla- gra, nondum furores, nondum acuti gladii, non- dum prefecti, nondum comminatores, nondum mors impendens aut denuntiata, nondum carceres et precipitia et maria timenda sunt? Et tu jam negas? At rursum puella: Vere et tu cum eo eras. Ipse autem : Non novi hominem hunc. Ecquisnam est qui te alloquitur, ut statim neges? 892? nullus qui vim inferat, nisi mulier: imo ne mulier qui- dem ; sed ipsa ostiaria, abjecta, captiva, nulliusque pretii. O res novas! Puella Petrum superavit, accedens puella Petri fidem perturbavit. Petrus, qui columna erat, puelle minas non pertulit, sed πλῆθος τῶν λαῶν. Tl γάρ φησιν ὁ Δεσπότης πρὸς αὐτόν; “Ὁ ἐὰν δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδε- μένον ἐν τῷ οὗρανῳ , καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένον ἐν τῷ οὐρανῷ . "lv οὖν ὁ Πέτρος ἀνήμερος xal ἀπότομος. Et δὲ ἔσχεν xai τὸ ἀναμάρτητον, ποίαν συγγνώµην εἶχον οἱ παρ᾽ αὐτοῦ διδασκόµενοι ; ᾽Αλλὰ διὰ τοῦτο ἡ θεία χάρις πραγµα- τεύεται πρὸς ὀλίγον αὐτοῦ ἀποστῆναι, ὥστε ἁμαρτή- ματι περιπεσεῖν τὸν Πέτρον, ἵνα ἐξ Gv αὐτὸς ἔπα- 'θεν , Φιλανθρωπότερος Ὑένηταχι πρὸς τοὺς ἄλλους. D Καὶ βλέπε τινα συγχωγεῖ περιπεσεῖν ἁμαρτήματι: Πέτρον ἐκεῖνον τὸν χορυφαῖον τῶν ἀποστόλων, τὴν κρηπῖδα τὴν ἀσάλευτον τὴν πέτραν τὴν ἀῤῥαγη, τὸν περίθολον τῆς ᾿Εκκλησίας, τὸν λιμένα τὸν ἀχεί- µαστον, τὸν πύργον τὸν ἀσάλευτον' [ἠέτρος ἐχεῖνος, ὁ λέγων τῷ Χριστῷ, 'Eàv δἐῃ µε σὺν col ἀποθα- νεῖν, o9 µή σε καταλ[ε]ίπω' Πέτρος ὁ ἐκ θείας ἆπο- καλύψεως τὴν ἀλήθειαν ὁμολογήσας, Σὺ si ὁ Υ]ὸς τοῦ θεοῦ ζῶντος' οὗτος ἐλθὼν ἐν τῇ νυκτὶ ἑχείνῃ f παρεδόθη ὁ Χριστὸς, καὶ στὰς ἐπὶ τῆς ἀνθραχιᾶς, ἐθερμαίνετο' xai προσελθοῦσα ἡ κόρη λέχει αὐτῷ. Καὶ σὺ χθὲς μετὰ τοῦ ἀνθρώπου 7c. Ὁ δὲ Πέτρος: Oóx οἶδα τὸν ἄνθρωπον τοῦτον. Ὦ Πέτρε, τοῦτό ἐστιν ὅλον ὃ ἐπηγγείλω» οὐκ ἁρτίως ἔλεχες, ᾿Βὰν δέῃ µε σὺν col ἀποθανεῖν, οὐ µή σε ἀπαρνήσο- μαι; Καὶ νῦν ἀρνῆσαι xai λέχεις, Οὐκ οἶδα τοῦτον τὸν ἄνθρωπον. Οὐδέπω Λβασάνους, οὗ µάστιγας εἰδὼς, ἀλλ᾽ ἁπλῶς μικρᾶς χόρης ῥήματα ἀκούσας, εἰς ἄρνησιν ἐχώρησας. ᾿Αρνῆσαι, Πέτρε οὐδέπω βασανιστήρια, οὐδέπω πληγαὶ, οὐδέπω µάστιχες , οὐδέπω θυμοὶ, οὐδέπω ξίφη ἡχκονημένα, οὐδέπω ἄρ- χοντες ἀπειλοῦντες, οὐδέπω θάνατος προσδοχώµενος Ἡ ἀπειλούμενος, οὐδέπω φυλακαὶ, καὶ κρημνοὶ, καὶ θάλασσα, καὶ ἤδη ἀρνῆσαι; Καὶ αὖθις dj κόρη " ᾽Αληθῶς καὶ σὺ μετ αὐτοῦ ης. Ὁ δὲ πρὸς αὐτήν: Οὐκ οἶδα τὸν ἄνθρωπον τοῦτον. 'l'ic ἐστιν ὁ λέγων σοι, ὅτι ἀργῆσαι ; οὐδεὶς τῶν ἀναγχαίων, ἀλλὰ qvi, μᾶλλον δὲ οὐδὲ γυνή καὶ αὐτὴ θυρωρὸς, ἀπεῤῥιμ- µένη, αἰχμάλωτος, οὐδενὸς λόγου ἀξία. Ὢ κακῶν πραγμάτων | Κόρη τὸν Πέτρον ἐνίκησεν' κόρη προσελθοῦσα τοῦ ΗἩέτρου τὴν πίστιν ἑτάραξεν. Ht- τρος ὁ στύλος οὐκ ἑθάστασεν ἀπειλὴν κόρης, ἀλλὰ µόνον ἐλάλησεν, καὶ αὐτὸς ἐσαλεύθη. Τίνα εἶδες, ὦ 131 SACRA PARALLELA. 138 Πέτρε, xai ἀρνῆσαι ; κόρην εὐτελῆ, εὐκαταφρόνητον, A quamprimum illa vel vocem emisit, ipse contre- θυρωρόν΄ ταύτην εἶδες xai ἀρνῆσαι; ἀλλ᾽ ὅμως πά- Ἆιν τὸ τρίτον Καὶ σὺ μετ αὐτοῦ 76; 'Opolwq ἠρνήσατο. Καὶ οὕτως ἐμθλέψας αὐτὸν ὁ Χριστὸς, ti; ἀνάμνησιν αὐτὸν ἤνεγκεν τῶν λεχθέντων. Ὁ δὲ συνεὶς ἥρξατο Χλαίειν καὶ μετανοεῖν ἐπὶ τῇ ἁμαρτίᾳ, ἁλλ᾽ ὅμως ὁ φιλάνθρωπος συνεχώρησεν αὐτῷ τὴν ἁμαρτίαν. Elós γὰρ, ὡς θεὸς, ὅτι ἀνθρωπίνου τι ὑπέστη. Ὑπέπεσεν ἁμαρτίᾳ, (va ἐννοῶν τὸ ἴδιον ἁμάρτημα, xai τὸ τοῦ Δεσπότου συγχώρηµα, συγ- χωρήσῃ καὶ τοῖς ἄλλοις φιλανθρωπίας χάριν. Αὐτὸς (20 συνεχωρήθη ὑποπεσεῖν ἁμαρτίᾳ, 6 τὴν "Exxin- σίσν µέλλων πιστεύεσθαι, ὁ στυλος τῶν Ἐκκλησιῶν, ὁ λιμὴν τῆς πίστεως. Πέτρος ὁ διδάσκαλος τῆς οἱ- χουµένης, συνεχωρήθη ἁμαρτῆσαι, ἵνα ἡ συγχώ- ρησ.ς τούτου ὑπόθεσις Φφιλανθρωπίας τοῖς ἄλλοις ένηται. Ταῦτα δὲ µοι Già τί εἴρηται; "Ot καὶ ἡ μεῖς ol ἱερεῖς, καὶ ἐπὶ τοῦ θρόνου καθεζόµενοι, ἁμαρτίαις συνδεδέµεθα. Διὰ τοῦτο οὐκ ἄγγελος ἐπιστεύθη τὴν Ἱερατείαν, οὐχ ἀρχάγγελος' ἀναμάρτητοι γὰρ etat: ἵνα μὴ τοὺς ἁμαρτάνοντας τοῦ λαοῦ ἀθρόον χεραυ- νοῖς βάλλωσιν ἀλλὰ ἄνθρωπος ἐξ ἀνθρώπων ἐπι- στεύθη τὸν θρόνον τοῦτον, xal αὐτὸς ἀμαρτίᾳ xai ἡδονη συνδεδεµένος, ἵνα ὅταν λάθῃ τινὰ ὁμαρτά- νοντα, ἐκ τῶν οἰκείων πλημμελημάτων Φφιλαν- θρωπότερος γίνηται περὶ ἐκεῖνον (1). El γὰρ ἦν ἄγγελος Ἱερεὺς, καὶ ἔλαθέ τινα πορνεύσάντα, αὐτὸς ἀνῄρει, τι αὐτὸς τῷ πάθει τούτῳ οὐγ ὑπόκειται. El ἔλαθεν ἄγγελος τὴν ἐξουσίαν, οὐκ ἐδίδασκεν, ἀλλ᾽ εὐθὺς ἀνήρει. Τὸ γὰρ ἐκεῖνον μὴ εἶναι τοιοῦτον, εἷς ὀργὴν αὐτὸν ἔφερεν «ατὰ τοῦ τοιούτου. ᾽Αλλὰ διὰ τούτου ἄνθρωπος, εἰδὼς τὰ πλημμελήματα, καὶ ἐκ πείρας ἔχων, ἵνα συγγινώσκῃ τοῖς ἐρχομένοις, xai μὴ χενῶ- ται διὰ τῇς δργῆς ἡ Ἐκκλησία. muit. Quem vidisti, Petre, ut tam cito negares? vilem puellam, contemptu dignam, ostiariam. Hac visa negasti? ceterum tertio rursum puella : Et tu cum illo eras? Ille vero perinde negavit. Ac tum denique Christus ipsum intuitus, ea qua dicta a se erant, ipsi in memoriam redegit. Quod ut intellexit, ipse coepit flere, animoque ob peccatum angi. Christus tamen pro sua benignitate peccatum ipsi remisit. Noverat enim, cum Deus esset, humani aliquid ipsi accidisse. Peccato porro succubuit, ut peccatum suum cogitans, et Domini condonatio- nem, ipse quoque benigne aliis ignosceret Idcirco enim is qui Ecclesie curam suscepturus erat, illud, inquam, columen Ecclesiarum, ille fidei portus, ille orbis terrarum magister, Petrus, in peccatum labi permissus est, ut venia ipsi concessa benignitatis occasio aliis fleret. Hz: c autem curnam a me dicta sunt? plane quia nos quoque qui sacerdotio fun- gimur atque in altiore subsellio sedemus, peccatis constricti sumus. Ob eam causam non angelo, ne- que archangelo, qui extra peccandi aleam positi sunt, sacerdotii munus commissum est, ne plebem peccantem fulmine illico ferirent : verum qui homo ex hominibus est assumptus, thronum hunc sus- cepit: ille qui peccati voluptatisque vinculis astrictus fuerat, ut cum peccantem aliquem nactus erit, majoris erga illum humanitatis ansam ex peccatis suis trahat. Nam si angelus sacerdos esset, ac fornicatorem quemdam arriperet, hunc de me- dio tolleret, quoniam ipse huic vitio nequaquam est obnoxius. Si angelus potestatem accepisset, non edoceret, sed statim interficeret. Nam quia ipse ab hujusmodi vitio alienus est, idcirco adver- sus eum qui hoc se crimine devinxisset, iracundia effervesceret. Hac igitur de causa homini, qui peccata noverit, atque in semet experiatur, sacerdotii munus imponitur, ut iis quid ad se veniunt, ignoscat, et non per iracundiam Ecclesia spolietur. E* τἰς ἐστ. φυχἠ ἁμαρτίᾳ μεµελανωμίνη, μὴ φο- θείσθω» µόνον µετανοείτω. E? xal πρὸς ἐσχἄτην ἀνακνοὴν τυγχάνῃ, xal οἱονεὶ πρὸς ἑσπέραν ὥραν ἐστὶ, μὴ φοθείσθω. Móvov µετανοείτω μετὰ κλαυθ- pou. Μίμησαι Ἐζεκίαν τὸν βασιλέα, ὃς ἀῤῥωστίᾳ ὑποπεσὼν χατέχειτο ἐπὶ χλίνης' ἀχούσας δὲ Ἡσαϊου λέγοντος πρὸς αὐτὸν, Τάξαι περὶ τοῦ o'xou σου μᾶλλεις γὰρ τελευτᾷν, καὶ οὗ ζήσει, στραφεὶς δὶ πρὸς τὸν τοῖχον, δάκρυσι µετανοίας τῆν χλίνην ἱδρόσιζεν, καὶ πέντε xal δέκα ἑτῶν ζωῆς χρόνον παραχρῆμα ἔλαθεν. Μηδεὶς ἁἀπογινωσκέτω τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας. Τε- λώνης si; δύνασαι γενέσθαι εὐαγγελιατής. Λῃστὴς t; δύνασαι συλῆσαι τὸν παράδεισον. Μάγος st; δύ- νασαι προσχυνῆσαι τὸν Δεσπότην. Οὐκ ἔστιν οὐδεμία χακία µετανοἰᾳ μὴ λυομένη. Διὰ τοῦτο τὰ ἀκροθίνια τῆς πονηρίας ἐξελέξατο ὁ θΘεὸς, ἵνα μὴ εἰς τέλος ἀποφογὴν ἔχοις. M µοι λέγε, Απωλόμήν" καὶ τὶ Ejusd. hom. in Turt. inter supposit. — Si qua anima est qua ex peccato nigrorem contraxerit, ne timeat. Tantummodo poenitentiam agat. Etiamsi extremo vite spiritu conflictetur, et veluti in ulti- ma hora sit, non pertimescat. Duntaxat poeniten- tiam agat cum fletu. Ezechiam regem imitare, qui cum affectus morbo jaceret in lecto, atque Isaiam audivisset his ad se verbis utentem, Dispone domui tuz : morieris enim tu et non vives (IV Reg. xx, 1; Isa. xxxvi, 1); conversus ad parietem, lectum suum ponitenticx lacrymis perfudit, hacqueratione quindecim annos vitz confestim accepit. Ejusd. — Nemo de salute sua desperet. Publi- canus es? Evangelista fleri potes. Latro es? Para- disum potes furari. Magus es? Dominum potes adorare. Nullum est vitium quod poenitentia non deleatur. Eam ob causam illos qui improbitatis primas tenebant, elegit Deus, ne tu in perpetuam fugam te conjicias. Facessant a te hec verba: NOTE. (1) Emendaverim, πρὸς ἐχεῖνον, PATROL. Ga. XCVI. 139 S. JOANNIS DAMASCENI 140 Perii, quid jam superest? Medicum habes morbo Α λοιπόν; Ἰατρὸν ἔχεις ἀνώτερον τῆς ἀῤῥωστίας. superiorem. Medicum habes, voluntate sola mor- bum depellentem $98 et volentem. Ex nihilo te produxit : quanto magis exsistentem jam et distor- tum erigere atque instaurare possit? An non prius - pulverem e terra sumpsit, atque hominem effinxit ? Quonam modo ex terra carnem effecit? Quonam modo nervos, ossa, venas, oculos, palpebras, su- percilia, linguam, pectus, manus, pedes et reliqua omnia? Annon terra materies erat? an non una substantia ? Ars ergo subiit, ac varium istud opifi- cium condidit. An modum quo peccata deleat, explicare possis ? ut enim ignis in spinas incidens, eas absumit, ad eumdem modum, et quidem multo magis, Dei voluntas peccata nostra consumit, ac Ἰατρὸν ἔχεις θελήµατι χατορθοῦντα µόνον, xal βου- λόμενον. Οὐκ ὄντα σε παρήγαγεν’ ὄντα σε καὶ δια- στρέφοντα πολλῷ μᾶλλον διορθῶσαι δύναται. Οὐκ εἷς τὸ πρότερον ἔλαθεν χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, xal ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον; Πῶς τὴν γῆν σάρχα ἐποίησεν ; πῶς γεῦρα; πῶς ὁστᾶ; πῶς Φφλίδας; πῶς ὀφθαλμούς : πῶς βλέφαρα;, πῶς ὀφρῦς; πῶς γλῶσσαν; πῶς θώρακα; πῶς χεῖρας;, πῶς πόδας; πῶς τὰ ἄλλα éravta ; οὐ qj, ἂν τὸ ὑποκείμενον ; οὗ µία οὐσία ; καὶ εἰσῆλθεν ἡ τέχνη, xal ποικίλην εἰργάσατο τὴν δηµιουργίαν. Mi) ὀύνασαι τὸν τρόπον εἰπεῖν, καθ’ ὃν χαθαίρει τὰ ἁμαρτήπατας ὥσπερ γὰρ τὸ mop ἐμ- πίπτον slc ἀκάνθας, ἀναλίσκει τὰς ἀκάνθας,πολλῷ μᾶλ- ov τὸ βούλημα τοῦ θεοῦ τὰ πλημμελήματα ἡμῶν δα- radicitus evellit, et eum qui peccavit, similem p 72v8, xal πρόβῥιζον ἀνασπῇ, καὶ τοῦ μὴ ἡμαρτηκότος illi qui non peccavit, facit. Modum ne investiges, nec curiosius id quod fit inquire : verum miraculo fidem adhibe. Multa quidem et magna peccata perpetrasti ? (Ecquis tandem peccati est expers ?) ad sacrificium hoc tibi satis sit : Dic tu. prior ini- quitates tuas, ut justificeris (Isa. x,imi, 26). Pecca- tum tuum agnosce: hocque correctionis tuc ini- tium erit. Fac mostus et tristis sis, fac lacrymas fundas. Neque enim aliud quid meretrix illa effu- dit. Lacryme erant, et tamen id consecuta est, ut ipsius peccata delerentur. Ejusd. — Plor& ante tempus, ne illic plores. Ponitentiam age, dum tempus penitentie est. Ne te scelerum tum peniteat, cum jam penitentie tempus non erit. Bonum operemur, quandiu in nostra potestate situm est. Pecunias si amiserimus, eas recuperare possumus: temporis autem si jecturam facerimus, alterius nanciscendi nulla facultas est. Insanus amator non usque adeo ama- siam suam deperit, uti Deus animam ponitentem. Ea enim est Domini benignitas, ut neminem eorum qui ad se profugiunt aversetur, verum ipsis manum porrigat. Tempore illi opus non est, qui salutis suz desi- derio tenetur : siquidem latro non tractu temporis sulutem est adeptus ; verum ex hoc duntaxat quod credidit, sempiternum regni colestis thesaurum lu- cratus est. Spem salutis noli abjicere, 'nec a precatione absistere; verum, cum peccator sis, accede, ut Dominum tuum gloria afficias, occasionemque ei prabeas benignitatem suam in peccatorum tuorum remissione ostendendi. Nam si accedere pertimue- ris, bonitati ipsius obicem posuisti, et clemen- tie copiam affluentem, quantum in te est, impe- disti. Penitentium luctum, et quidem perlibenter suscipit, ut bac ratione pristinum spendorem et ornatum resumant. ΑΟ sane multo melius et con- ducibilius est, priusquam ad tribunal Christi sista- mus, a crimine liberari, atque iis que nobis obji- cienda sunt, curationem adhibere, etomnis demum culpa spurcitiem eluere, quam exspectare dum in τὸν ἡμαρτηχότα ὅμοιον κατασκευάζει. M3) ζήτει τὸν τρόπον᾽ μὴ περιεργάζου τὸ γινόµενον, ἀλλὰ πίστευε τῷ θαυματι. Ἡμαρτες πολλὰ καὶ μεγάλα ; καὶ τίς ἐστιν ἀναμάρτητοςς ἀρκεῖ σοι εἷς θυσῖαν τοῦτο" Λέγε σὺ τὰς ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα δικαιωθῇς. Ἐπίγνωθι ὅτι ἥμαρτες, καὶ ἀρχὴ διορθώσεώς ἐστιν; στύγνασον, Ὑενοῦ κατηφὴς, ἔκχεε δάχρυα μὴ γὸρ ἄλλο τι ἐξέχεεν ἡ πόρνη; δάκρυα ἦν, καὶ ἔλαθε τὴν λύσιν τῶν ἁμαρτιῶν. Κλαῦσον πρὸ χαιροῦ, ἵνα μὴ κλαύσῃς ἐχεῖ. Nov µετανόει ὅτε ἔξεστι. Μηδὲ τότε τῶν ἁμαρτιῶν µετα-- νόει, ὅτε οὐκ ἔστι χαιρὸς µετανοίας. ᾿Βργασώμεθα τὸ ἀγαθὸν, ὡς ἔτι δυνάµεθα. Χρήματα ἐὰν ἀπολὲ- σωµεν, δυνάµεθα καὶ αὖθις αὐτὰ ἐπιλαθέσθαι' καιρὸν δὲ ἐὰν ἀπολέσωμεν, ἄλλον εὐρεῖν οὐ δυνάµεθα. Οὐκ οὕτως ἐραστὴς μανικὸς τῆς ἑαυτοῦ ἐρωμένης ἐρᾷ, ὡς ὁ θεὸς τῆς µετανούσης ψυχῆς. Τοιαύτη γὰρ Ἡ τοῦ Δεσπότου φιλανθρωπία, οὐδένα τῶν προστρε- χόντων ἀποστρεφομένη, ἀλλὰ χεῖρα ὀρέχει. Οὐκ ἔστι χρεία χαιροῦ πρὸς τὸν σωθῆναι θέλοντα" ἀμέλει ὁ λῃστὴς ox ἐν χρόνῳ dogs, ἀλλὰ πιστεό- σας µόνον, τὸν ἁδαπάνητον θησαυρὸν τῆς βασιλείας ἑχέρδησεν. Mi, ἀπογίνωσκε, μηδὲ ἀφίστασο τῆς εὐχῆς, ἁλλὰ πρόσελθε ἁμαρτωλὸς Qv, ἵνα δοξάσῃς σὺ τὸν Δεσπό- την, ἵνα δῷς αὐτῷ τὴν οἰκείαν φιλανθρωπίαν ἐν τῇ συγχωρήσει τῶν ἁμαρτημάτων τῶν σῶν ἐπιδείξα- σθαι. Ὡς ἐὰν φοθηθῆς προσελθεῖν, ἐνεπόδισας αὐτοῦ τῇ ἀγαθότητι, καὶ ἐκώλυσας αὐτοῦ τῆς χρηστότητος τὴν δαψίλειαν, τό γε clc σὲ ἦκον, Δέχεται καὶ λίαν ἀαμένως τῶν µετανοούντων τὸν θρῆνον πρὸς ἀνάληψιν εὐδοκιμήσεως καὶ εὐκοσμίας λυσιτελὲς, καὶ ἄμεινον τὸ, πρὶν παραστῆναι τῷ βή- pact τοῦ Χριστοῦ, παντὸς ἐγκλήματος ἀπαλλάττε- σθαι, xai τοῖς αἰτιᾶσθαι μέλλουσιν προσαπονέµειν τὰς θεραπείας, καὶ πάσης αἰτίας προσαπονἰψασθαι ῥύπον, πρὶν ἂν πέσωμµεν εἷς τὰς περὶ τούτων χολά- 14 SACRA PARALLELA. 142 σεις, xal εἰσπραχθῶμεν τὰς δίκας παρὰ τοῦ δικαίου À scelerum penas incidamus, ac supplicium justo κρίνοντος. Ταχείας δεῖ τῆς µετανοίας, ἵνα μὴ ὣς μέλλει καὶ βραδύνει, ὁ μὲν χρόνος φαύλην ἕξιν εἰς ἀσέθδειαν ἑαυτῷ ἐριάσηται, αὐτὸς δὲ γενόμενος ἀδόχιμος περὶ τὸν νοῦν, τὰ ἄνω χάτω λογίσηται, Ἐφ᾽ oí; ἐὰν εὕρω ὑμᾶς, ἐπὶ τούτοις xptv καὶ παρξκαστα βοᾷ τὸ τέλος ἁπάντων. "Osce xal τῷ τὰ μέγιστα εὖ πεποιηχότι τὸν βίον, ἐπὶ δε τοῦ τέλους ἐξρκείλαντι πρὸς κακίαν, ἀνόνητοι πάντες οἳ πρόσθεν πύνοι, ἐπὶ τῇ καταστροφῇῃ τοῦ δράµατος ἐξάθλῳ γεν»- μένῳ: τῷ δὲ Ὑχεῖρον καὶ ἐπισεσυρμένως βιώσαντι πρότερον , Όστερον µετανχήσαντι, πολλοῦ χρόνου πολιτείαν πονηρὰν ἐκνικῆσαι τῷ μετὰ τὴν µετάνοιαν χρόνῷ, ἀκριθείας δεῖται πολλῆς, ὥσπερ τοῖς μακρᾷ νόαψ πεπονηκόα: σώμασ!:, διαίτης χρεία καὶ προσοχῆς πλείονος. "Est μὲν δωνατὸν ἴσως ἀθρόως ἀποχόψαι πάθη σύντροφα, ἀλλὰ μετὰ θεοῦ δυνάµεως, καὶ ἀνθρωπείας ἱκεσίας, καὶ ἀδελφῶν βοηθείας καὶ εἰλικρινοῦς µετα- νοίας, καὶ συνεχοῦς μελέτης χατοοθοῦται. Καλὸν μὲν τὸ μὴ ἁμαρτεῖν, ἀγαθὸν δὲ καὶ τοὺς ἁμαρτάνοντας μετανοεῖν , ὥσπερ ἄριστον τὸ ὁγιαί- γειν del, καλὸν δὲ «al τὸ ἀνασφῆλαι μετὰ τὶν γόσον. Ἡ ἀλτθινὴ μετάνοια, τὸ μηχέτι τοῖς αὐτοῖς ἔνοχον εὐρεθῆναι, ἀλλ᾽ ἄρδην ἐκριζῶσαι τῆς ψυχῆς, ἐφ᾽ οἷς λαυτοῦ κατέγνω θάνατον ἁμαρτήμασιν. -- ἘΕπιστρέ- da: ὄντως ἐστὶν ἀπὸ ἁμαρτιῶν, τὸ παύσασθαι, καὶ μηχέτι βλέπειν εἰς τὰ ὀπίσω. Ἡ τῶν ἁμαρτημάτων µετάνοια καθαρὸν ποιεῖ τοῦ μετανοοῦντος τὸν νοῦν. — Τὴν παροῦσαν ἀρετὴν $ θεὸς ἀποδεχόμενος, τῶν παλαιῶν ἁμαρτιῶν ἄμνη- μονεῖ. Τὸ μὴ ἀναστῆναί τινα πεσόντα, ἆλλ᾽ ἔπι- πίπτειν τῇ ἁμαρτίᾳ, καταφρονητοῦ ἐστιν, καὶ λίαν ἄφρονος. — T&v ἀπὸ ἀσεθείας µετανοησάντων 4) ἀσέδεια ἀτοπος οὖσα οὐχ εὑρίσκεται' οὐδὲ γὰρ dy &x' ἁργῆς, οὐδὲ ἔσται εἷς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. --- ᾽Αρχὴ σωτηρίας ἡ ἑαυτοῦ χατάγνωσις. Toi; ἁμαρτάνουσιν οὐκ εὐθὺς ἐπέξεισιν ὁ Oxo, ἀλλὰ δίδωσι χρόνον εἷς µετάνοιαν, xal τὴν τοῦ σφάλ- µατος ἴασίν τε καὶ ἐπανόρθωσιν. — Οὗὖδείς ποτε ἀπώλετο, τῷ ὁραστικῷ φαρμάχκῳ τῆς µετανοίας χρη- σάµενος. Ἠέγα μὲν τὸ µηδέποτε χαταδέχεσθαι πτα[ειν' εἰ 9b χατὰ συναρπαγήν ποτε τοῦ ἐχθροῦ πταῖσμα προσ- γένοιτο, τῇ ἐλπίδι προσφευκτέον τῇ χρηστοτἐρᾳ. Πρὸς 132 τἀναντία αἱ ῥοπαὶ τῶν ἀνθοώπων. judici pendamus. S. Athanas. — Celeri penitentia opus est; ne alioqui dum quis cunctatur et moras nectit, tempus quidem pravum ad impietatem habitum ipsi con- ciliet, ipse autem mente reprobus effectus, supera infera propostere reputet. ὤ 94 Quo vos statu invenero, hoc vos judicabo: atque in singulis rebus cunctorum finis clamat. Itaque tum ei, qui per omnem quidem vitam sum- mo studio virtutem coluit, verum sub finem ad vitium devolutus est, inanes omnes pristini labores sunt, ut qui velut in fabulae catastrophe clangue- rit : tum illi, qui cum prius flagitiose et scelerate vixerit, post autem ad meliorem mentem rediit, ad hoc ut malam diuturni temporis vitz» rationem per insequentis temporis resipiscentiam expugnet ; quemadmodum ii quoque quorum corpora diuturno morbo debilitata sunt, exacta victus ratione, et majore animi attentione indigent. S. Clement. — Adhuc quidem fortassis ea vitia quibus a puero quispiam assueverit, repente ab- scindi possunt: hoc vero cum Dei potentia, et humana obsecratione, cum fratrum item auzilio, sinceraque poenitentia et assidua meditatione per- flcitur. ' S. Clem. Alez. lib. 1 Pedag., cap. 9. — Optimum quidem est non peccare : at bonum etiam est ut, qui peccaverint, ad meliorem frugem se recipiant. Sicut praestantissimum est perpetua sanitate frui : at bonum est quoque post morbum ad sanitatem redire. Ejusd. Quis dives. salv. 8 39. -- Vera poenitentia in hoc sita est, ut ne quis iisdem criminibus ob- noxius rursum inveniatur; verum ea ob que seipsum morte multandum existimavit, funditus exstirpet. — Id demum est a peccatis converti, finem peccandi facere, ac non jam ad ea que a tergo sunt, oculos conjicere. Didymi. — Conceptus de peccatis dolor puram penitentis mentem reddit. — Deus presenti vir- tute suscepta, veterum peccatorum obliviscitur. Quod qui lapsus est non resurgat, verum in pec- cato hzreat, hoc contemptoris hominis est, ac vehe- menter stolidi. — Eorum qui ab impietate ad pie- tatem se converterunt, impietas, ut qus loci expers sit, nusquam invenitur. Neque enim ab initio erat, nec in sempiternum erit. — Salutis principium est sui ipsius condemnatio. S. Nili. — Peccantibus non statim Deus infert penam ;sed penitendi, atque errati corrigendi sanandique spatium concedit. — Nemo unquam periit, qui efflcaci penitentie pharmaco usus sit. Magna quidem res est peccatum nunquam ad- mittere: sin autem repentina hostis impulsione quandoque contingat labi, ad spem meliorem con- fugiendum est. Ita enim homines comparati sunt, ut ad contraria inflecti possint. 419 8. JOANNIS ΡΑΜΑΒΟΕΝΙ 144 Spiritualis doctrina solet injectum animis exvi- A — Elw0sv ἡ πνευµατικὴ διδασκαλία ἐξελαύνειν τὸν tio fumum excutere. Exitium afferre nobis de- mones gestiunt: nobis autem poanitentiam agen- tibus, ipsi a fine et proposito aberrant : impletur- que illud Scripture: Desiderium peccatorum per- ibit (Psal. cx1, 10). Quocunque spiritus ponitentie accesserit, non est dubium quin illic omne peccati genus everta- tur, ac pestiferi demones expellantur. Magnum ad salutem robur habet bona mentis $95 mutatio: quam quidem nos semper excola- mus, quo salvi simus, nec pereamus. Parvum non est infimis homunculis, vel unum scale virtutum gradum conscendere : atque ita per recessum a vitio sursum se collocare. Cum fletu ad coelestem illum et summum medi- cum Jesum intrepidus accede, atque omnibus ani- mes tus delectis vulneribus, opem ipsius implora. Neque enim vulnus ullum aut affectus esse queat, cui medicinam afferre non possit Christus benignis- simus Deus noster. Animi vermes per precationem, etjejunium, con- tinuasque vigilias delere contende. Christus rex et Deus eos qui in se sperant, atque imo pectore ingemiscunt, non aversatur, tametsi etiam ingenti peccatorum sarcina premantur : quin potius eos admittit et purgat, adoptionisque largi- tur munus, et temporis progressu virtutum opiflces reddit. S. Chrysost. hom. 2 in psal. 1. — Dixit : Miserere mei. Ubi misericordia, censure locus non est. Ubi misericordia, ibinon sedet judex. Ubi misericordia, rationes non exiguntur. Ubi misericordia, citra disquisitionem salus obtinetur. Ubi misericordia, nihil dictione ceuss opus est. Misericordiam dun- taxat quero : quid me ad reddendas rationes cogis? Solum postulo misericordiam, salutem absque exa- mine. Miserere mei, Deus, secundum magnam mise- ricordiam tuam (Psal. v, 1). Dixisti, magnam: dic et, quàntam. Haud scio. Nam quod ea magna sit scio, quanta vero, comprehendere nequeo. Magni- tudinis quantitas me fugit. Ea quippe nec expli- cari sermone, nec mente percipi potest. Ingentem ἐναποτεθέντα ταῖς ψυχαῖς ἐκ τῆς xaxlaQ καπνόν . Επιθυμοῦσιν oí δαίµονες τοῦ ἀπολέσβαι ἡμᾶς' ἡμῶν δὲ µετανοούντων ἐκεῖνοι ἀστοχοῦσιν, καὶ ἡ Τραφὴ πληροῦται d λέγουσα , ὅτι ᾿Επιθυμία ἁμαρτωλών ἀπολεῖται. Ὅπου ἂν παρεισέλθῃ τὸ πνεῦμα τῆς µετανοίας, ἐχεῖ δῆλον, ὅτι πάσης ἁμαρτίας Ὑίνεται χαταστροφὴ, xal và. ἁλαστόρων δχιµόνων κατάλυσις, Μεγάλα πρὸς σωτηρίαν ἰσχύει ἤ ἀγαθὴ µεταμέλεια, ἦντινα διηνεκῶς γεωργήσωµεν, ἵνα σωθῶμεν, καὶ μὴ ἀπολώμεθα. Οὁ μικρὸν τοῖς ἐλαχίστοις, καὶ τὸ µίαν βαθµίδα τῆς τῶν ἀρετῶν κλίµακος ἀναθῆναι, καὶ τέως ἄνω γενέσθαι τῆς καχίας ἀποστάντα. Τόλμησον προσελθεῖν μετὰ χλαυθμοῦ τῷ οὐρανίφ ἀρχιάτρῳ ᾿[ησοῦ, καὶ πάντα τῆς ψυχῆς σου ἀπογυ- vegas τραύματα δεήθητι. Οὐδὲν γὰρ ἂν εἴη τραῦμα Ἡ πάθος, ὅπερ μὴ ἰσχύει θεραπεῦσαι Χριστὸς ὁ φιλάν- θρωπος θεὸς ἡμῶν. Τοὺς σκώληκας τῆς διανοίας ἐξαφανίζειν σπεῦδε 5c εὐχῆς, καὶ νηστείας, καὶ ἀγρυπνίας εὐτόνου. Χριστὸς à βασιλεὺς θεὸς οὐδαμῶς ἀποστρέφεται τοὺς πρὸς αὐτὸν χεχηνότας, xal ἀπὸ βάθους καρδίας στενάζοντας, χἈν πολλοῖς ἁμαρτήμασι πεφορτισµέ- vot τυγχάνωσιν' ἁλλὰ xal προσίεται, καὶ καθαρίζει τούτους, xal τῆς υἱοθεσίας δωρεῖται τὸ χάρισμα, καὶ ἀριτῶν ἑργάτας ἀποφαίνει προϊόντος τοῦ χρόνου. Εἶπεν, ᾿Ελέησόν µε, ΄Όπου ἔἕλεος, ἐξέτασις οὖκ ἕστι. "Όπου Έλεος, δικαστήριου οὐ χάθηται. Ὅπου ἔλεος, εὐθύναι οὐκ ἀπαιτοῦται. Ὅπου ἔλεος, ἆνεξ- ἑταστος αωτηρία. "Όπου ἔλεος, συγκεχωρηµίένη ἆπο- λογία' Ἐλεηθῆναι (nt μόνον τίνος ἕνεχεν ἀἆπαι- τεῖς µε εὐθύνας ; "Arat ἔλεον ζητῶ, ἀπερίεργον σω- τηρίαν Ἐλέησόν µε ὁ θεὸς, χατὰ τὸ µέγα ἕἔλεός σου. Εἶπες µέγα, εἰπὲ xal πόσον, Οὐκ οἶδα' ὅτι μὲν μέγα οἴδα' καταλαθεῖν δὲ οὐκ ἰσχύω. OÀx οἶδα τὴν ποσότητα τοῦ μεγέθους. Οὐχ ἑρμηνεύει λόγος, ob καταλαμθάνει διάνοια, Βλέπω τὸν καρπὸν τοῦ ἑλέους μέγαν. E? μὴ γὰρ πολὺ ἦν µέγα, ὀλίγοι ἂν ἐσώθησαν. Οὐ βούλομαι οὖν τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέφαι αὐτὸν καὶ ζῆν. misericordie fructum cerne. Nam nisi valde magna esset, pauci salvi fuissent. Nolo igitur, ait ipse, mortem peccatoris, sed ut magis convertatur et vivat (Ezech. xviij, 32). Ejusd. — Quoniam nonnulli partim matrimo- [) nium, partim militiam, partim artes, partim servi- tutem, partim egestatem, partim alia quedam im- pedimento sibi esse causantur, quominus salutem abtineant, libet hodierno die planum hoc vobis fa- cere ; quod nec opes, nec egestas, nec militia, nec mercatura, nec matrimonium, nec liberi, nec artes, nec quidquam ejusmodi saluti offlciat. Vocatus est Jesus ad nuptias, eoque profectus est. Quod si huc profectus est, quid afferri potest, quamobrem nu- pti& male sint ? habesne quod dicas ? Ego vero non hoc duntaxat dico eum ad nuptias perrexisse, ve- rum et munera attulisse. Aquam enim in vinum convertit. Dominus adfuit nuptiis, easque honore Ἐπειδή τινες προφααίζονται, ol μὲν vípov, οἱ δὲ στρατείαν, ἄλλοι τέχνην, ἄλλοι δουλείαν, ἄλλοι πε- νίαν, καὶ ἄλλοι ἄλλα τινὰ εἶναι ἐμπόδια τῆς σωτη- plac, βούλομαι σήµερον πᾶσιν ὑμῖν ὑποδεῖξαι, ὅτι οὐδὲ πλοῦτος ἐμποδίζει, οὔτε πενία, οὔτε στρατεία,͵ οὔτε ἐμπορία, οὔτε Ὑάμος, οὔτε τέχνα, οὔτε τέχναι͵ οὔτε τι τῶν τοιούτων, πρὸς τὴν σωτηρίαν. ᾿Ἐκλήθη ὁ ᾿[ησοῦς elc γάμον, καὶ ἀπῆλθεν' ἀλλ ἔτι καὶ δῶρα προσήνεγχεν. Τὸ γὰρ ὕδωρ εἲς oivov µενήγαγεν. Ὁ Δεσπότης παρεγένεται, val ἑδόξασε τὸν γάµον, xal σὺ ῥθρίζεις, καὶ λέχεις ὅτι ἐμπόδιον ἐστι πρὸς σωτη- plav ὁ γάμος ; οὐδὲν τοιγαροῦν ἐμπόδιον πρὸς εὐσέ- θειαν. Μωσῆς quvaixa εἶχεν, καὶ τέχνα, Ἡλίας παρθένος 7v * xal ὁ piv Μωσῆς dx τοῦ οὐρανοῦ 145 ΒΑΟΒΑ PARALLELA. 146 μάννα κχατήγαχεν, 6 δὲ Ἠλίας ix τοῦ οὐρανοῦ πῦρ. À affecit ; ettu contumeliam ipsis inuris, aisque ma- ΜωσΏς ὁρτυγομήτραν ἦγαγεν, καὶ Ηλίας λόγῳ τὸν οὐρανὸν ἔδησεν. Μωσῆς τῷ θεῷ ὠμίλησεν, ὁμοίως xai Ἠλίας ἠξιώθη τῆς τοῦ θεοῦ ὁμιλίας. Μωσῆς θάλασσαν ἔσχισεν, xal τὸν λαὸν διήγαγεν, Ηλίας τῷ ἅρματι πυρίνῳ ἀνελήφθη εἷς τὸν οὐρανόν. Μήτι παρέθλαψε τοῦτον ἡ παρθινία; µήτι παρενεπόδισε τοῦτον γυνή ; Εἶΐδες Ἠλίαν τὸν]ἀέρος divióyov: εἶδες Μωσῆν τὸν τῆς θαλάσσης ὁδοιπόρον’ ἰδέ pot. καὶ Πέ- τρον τὸν στύλον τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι xai αὐτὸς γυ- ναῖκα εἴχεν. Καὶ πόθεν δηλον ὅτι γυναῖχα εἶχεν ; Ἐκ τῆς εὐαγγελικῆς μαρτυρίας τοῦτο ἀποδείξομεν. Φησὶ γὰρ Ὁ Κύριος εἰσῆλθεν πρὸς τὴν πενθερὰν [li- τρου, καὶ ἦν ἁῤῥωστοῦσα, xai ἤψατο αὐτῆς, καὶ ζθυγεν ὁ πυριτός καὶ ἀνέστη , καὶ διηκόνει αὐτῷ. Ὁρᾷς ὅτι xal à Πέτρος γυναῖκα εἶχεν. Μηδεὶς p οὖν προφασιζέσθω, μήτε γυναῖχκα, μήτε τέχνα, μήτε στρατείαν, µήτε ἐμπορίαν, µήτε τἔχνην, μήτε δου- λείαν, μήτε πλοῦτον, µήτε πενίαν. Ταῦτα γὰρ πρό- φασις xal σκῆψις' ταῦτα ἐπιθουλαὶ τοῦ διαθόλου. Στρττείαν προφασίζῃ, xal Ἀλέχεις, ὅτι Στρατιώτης εἶμὶ, καὶ οὐ δύναµαι σωθῆναι. Ὁ ἑκατόνταρχος οὐχὶ στρατιώτης ἦν ; καὶ λέγει τῷ Ἰησοῦ. Οὐκ εἰμὶ ixa- νὸς ἵνα µου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς. ἀλλ᾽ εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς µου. Kal θαυμάσας ὁ Ἰησοῦς, λέχει' ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ Ἰα- ραὴλ τοσχύτην Ἠπίστιν εὗρον. ἨΜήτι ἐἑνεπόδισεν αὐτὸν ἡ στρατεία; "AAA! ἔχεις εἰπεῖν, Χειροτέχνης εἶμ), Ka? Παῦλος ἦν τοιοῦτος, ἀλλὰ xal σκυλευτὴς τῶν Ἐκκλησιῶν' καὶ μετὰ ταῦτα ἐγένετο χκήρυξ καὶ ἀπόστολος. Αλλὰ τί ; πλούσιος: Kal ᾽Αθραὰμ πλού- σιος Y», καὶ ἐπίστευσε τῷ θεῷ, καὶ ἑλογίσθη αὐτῷ εἰς διχχιοσύνην, xal φίλος θεοῦ ἐχλήθη. Αλλὰ τί ἔχεις εἰπεῖν ; δοῦλος ; Οὐκ ἀνέγνως Παῦλον γράφοντα Φιλήμονι ; ᾿Ὀνήσιμον τόν ποτέ σοι ἄχρηστον , vov! δὲ xal ἐμοὶ xai coi εὔχρηστον ἐν Kopiy ; ᾽λλλὰ βασιλεύς: Kai Δαθὶδ βασιλεὺς γέγονεν, ἀλλ) ὅτε ἦμαρτεν, χαὶ εἰσῆλθε πρὸς αὐτὸν Νάθαν ὁ προ- φήτης, xal ἤλεγξεν αὐτὸν περὶ τῆς ἁμαρτίας, ἧσπερ ἐποίησεν, ὡμολόγησε τὸ πλημμέλημα, καὶ εἶπεν Ἡμαρτον τῷ Κυρἰφ. Καὶ ὁ Νάθαν ἑωραχὼς τὴν τα- χεῖαν µετάνοιαν, λέγει αὐτῳ, Καὶ Κύριος ἀφῆχε τὸ ἁμά2τημά σου. Ἐπειδὴ γὰρ ὀξεῖα ἡ μετάνοια, ὁξυ- τέρα xal συγχώρησις. ἸΑλλ’ ἐρεῖς Νεώτερός εἰμι. "Oza τὸν Δανιὴλ λέοντας φιμώσαντα, xal δράχοντα διαῤῥήξαντα, καὶ τὸν Βἡλ καταθαλόντα, καὶ τοὺς πρεσθυτέρους καταχρίναντα, τὴν δὲ Σωσὰνναν διασώ- σαντα. ᾽Λλλὰ τί φησιν; 'Axpathc xal θερμὸς τῷ σώματι. "Opa τὸν ᾿ωσὴφ, πῶς φιλοσοφίαν πολλὴν ἐπεδείξατο, καὶ σωφροσύνην περιεπτύξατο, τὸν μὲν γ'τῶνα σχίσας, τὴν πίστιν οὗ διαῤῥήξας, τὴν &vai- σ/υντίαν τῆς Αἰγυπτίας ἑνίχησεν, καὶ τὴν ἐπιθυμίαν αὐτῖς oóx ἐπλήρωσεν. ᾽Αλλὰά τί; Ὑήρα: "Opa civ Σιδωνίαν, ἥτις ὑπεδέξατο τὸν ἨἩλίαν, καὶ ἐθεράπευ- σεν ἄγτῳ καὶ ὕδατι. Αλλ᾽ ἐρεῖς. ὅτι Καὶ πόρνη tui. Ὅρα 'Paà6 τὴν πόρνην κατακρύψασαν τοὺς χατχσχόπους μεθ᾽ ἑαυτῆς, xal τὸν οἶκον αὐτῆς περι- σώσασαν. ᾽Αλλὰ πένης εἶ ; "Opa τὸν Λάζαρον, ὅτι ἐν τοσαύτῃ πενίφᾳ ὧν, πόσην φιλοσοφίαν ἐπεδείξατο trimonium saluti obstare? nihil igitur impedimenti ad salutem affert. Moses uxorem et filios habebat, Elias virgo erat: ac Moses quidem de celo manna demittebat ; Elias vero ignem. Moses coturnicem de celo detrahebet ; Elias coelum verbo vinciebat : Moses cum Deo confabulabatur ; Elias quoque Dei colloquio dignus habitus est. Moses mare scidit, et populum trajecit ; Elias igneo curru assumptus in celum fuit. Num detrimenti aliquid virginitas huic attulit ? Nunquid illum quidquam uxor impe- divit? vidisti Eliam aereum illum aurigam ; vidisti Mosem per mare gradientem : vide jam $96 et Petrum Ecclesie columen, qui et ipse uxorem du- xit. Unde vero eum uxorem habuisse constat ? Ex Evangelico testimonio id planum faciemus. Ait enim : Dominus ingressus est. apud socrum Petri, haecque egrotabat, et apprehensa manu ejus aufugit febris : et surgens ministrabat ei (Marc. 1, 30.) Vi- des igitur Petrum quoque habuisse uxorem. Quo- circa nemo uxorem, nec filios, nec militiam, nec mercaturam, nec artem, nec servitutem, nec divi- tias, nec paupertatem pra»texat. Hec enim merae causidicationes et simultationes sunt : haec diaboli insidice. Militiam causaris, adeoque negas te posse salutem obtinere. Nonne Centurio miles erat? is tamen Christo dicebat : Non sum dignus ut intres sub tectum meum, sed tantum dic verbo, εί sanabi- tur puer meus (Matth. vir, 8). Et Jesus miratus dixit : Amen dico vobis, non inveni tantam fidem in Israel (ibid. 9). Nunquid ei militia impedimento fuit? At dices: labore manuum et arte victito. Atqui Paulus talis erat ; quinimo populator Eccle- siarum : ac tamen postea preco veritatis etaposto- ]us existit. Quid porro ? dives es? Atqui Abraham quoque divitiis affluebat, ac nihilo secius Deo cre- didit, reputatumque est ei ad justitiam, et amicus Dei vocatus fuit. Quid preterea habes quod dicas? Servus sum ? Annon Paulum legisti ad Philemonem hunc in modum scribentem ? Onesimum, qui tibi aliquando inutilis fuit, nunc autem et mihi utilis in Domino (Philem. 16) ? At rex sum, inquies. David etiam rex fuit, et tamen postquam peccavit, cum propheta Nathan ad eum accessisset, ipsumque de admisso peccato objurgasset, scelus suum confes- sus, dixit: Peccavi Domino. Et Nathan, perspecta celeri ipsius poenitentia, his ad eum verbis usus est : Et Dominus condonavit tibi peccatum tuum (II Reg. xii, 13). Nam quoniam celer poenitentia fuit, celerior quoque venia exstitit. Àt juvenis sum, inquies Danielem intuere, qui leonum ora veluti camo constrinxit, draconem perfregit, et prostra- vit Belum, condemnavit seniores, et Susannam a mortis periculo vindicavit. At dices. Effreni et calenti corpore sum. Versetur tibi ante oculos Jo- seph, quomodo ingentis philosophis specimen edi- derit, et castitatem complexus sit: quisic se com- paraverit, ut pallium quidem scinderet, minime vero perfringeret fidem, sed JEgyptie mulieris in- 447 8. JOANNIS DAMASCENI 148 verecundiam superaret, ne libidini ipsius obseque- A xai ὑπομονύ». Φιλότεχνος εἴς ἀλλὰ καὶ 106, Εχλήθη retur. Quid insuper? vidua sum ? Sidoniam illam intuere, qua Eliam suscepit, et pane et aqua pavit. At dices, Meretrix eliam sum. Rahab meretricem cerne, qua exploratores abscondit, sicque non se solam, verum et domum suam servavit. At pauper sum, inquies. Vide Lazarum quantam, cum in tanta egestate versaretur, philosophiam et patientiam ediderit. Filios tuos diligis? At etiam Job. Vocatus est autem et Jesus ad nuptias, et cum accessisset, dicit ad eum mater : Vinum non habent. Dicit ei : Quid mihi et tibi, mulier ? nondum venit hora mea. Et cum hoc dixisset, ait : Implete hydrias aqua. Et fecerunt sicutimperaverat. Et extensa manuaquam in vinum convertit (Joan. i1, 1 seqq.). Quare vero dixit : Implete hydrias aqua 2 An qui sermone solo calum fecerat, terramque et omnia qua in eis sunt fundarat ; cujus obtutus abyssos sicat; quem om- nis cum celestis tum 8974 terrena creatura perti- mescit, hydrias sermone implere non poterat ? Ve- rum ipse ait : Infundite aquam. Hoc, inquit, eo facio, ut si miraculum istud inficientur, eorum manus qua aquam infuderunt, eorumque humeri qui gestarunt, ipsos coarguant. Quod etiam ipsum in Lazaro fecit. Cum enim sorores venissent, di- centes illum mortem obiisse, ait ad eas Jesus : Ubi posuistis eum ? Dicunt ei : Veni et vide (Joan. xi, 34). O res novas et admirandas ! Dixisti, Lazarus mor- tuus est : nunc vero, Ubi posuistis eum ? Ipsius mor- tem discipulis prius nuntiasti, οἱ locum nescis ? At Judesorum causa sic loquor, quoniam ingrato animo sunt. Ut enim ad monumentum accessit, dixit Ju- dois: Tollite lapidem a monumento. Et tulerunt. Et clamavit voce magna, Lazare, veni foras. Et sta- C δὲ καὶ ὁ Ἰησοῦς el; qApov: παραγενομἔνου δὲ αὐτοῦ, λέγει αὐτῷ ἡ µήτηρ' Olvov οὐκ ἔχουσι. Αέγει αὐτῃ Ρί ἐμοὶ xxi coi, y9vac ; οὕπω ἴχει 3, Ώρα µου. Καὶ τοῦτο εἰπὼν λέγδι' Γεµίσατε τὰς ὑδρίας ὕδα- τος. Καὶ ἐποίησαν καθὼς πρασέταξεν, xal ἐκτείνας τὴν χεῖρα αὐτοῦ, ἐποίησε τὸ ὕδωρ οἶνον. Διὰ τί δὲ εἶπεν Γεμίσατε τὰς ὑδρίας ὕδατος; "Apc ὁ λόγφ τὸν οὐρανὸν ποιῄσας xai τὴν γῆν θεµελιώσας, xai πἀντὰ τὰ ἐν αὐτοῖς, οὗ τὸ βλέμμα ξηραίνει ἀθύσ- σους, ὃν τρέμει xal φρίσσε. πᾶσα d Χτίσις ἔπουρα- νίων τε καὶ ἐπιγείων, οὐκ ἡδύνατο τὰς ὑδρίας Λόγῳφ γεµίσαι ; ἀλλὰ λέγει ᾽Αντλήσατε ὕδωρ. ᾿Βὰν, φησὶν, ἀρν ήσωνται, αἱ χεῖρες αὐτῶν al ἀντλήσασαι, xai οἱ ὤμοι αὐτῶν οἱ βαστάσαντες, ἐλέγξουσιν αὐτούς. Kai ἐπὶ τοῦ Λαζάρου τὸ αὐτὸ ἐποίησεν. Ὡς ἦλθον ai ἀδελφαὶ τοῦ Λαζάρου λέγουσαι, ὅτι Λάζάρος ἀπέθα-- νεν, λέγει αὐταῖς ὁ Ιητοῦς' Mo) τεθείκατε αὐτόν ; Λέγουσιν αὐτῷ, 'EÀAQi, καὶ ἴδε. ^O χκαινῶν καὶ πα- ραδόξων πραγμάτων ! "Ότι Λάζαρος, εἴρηχας, ἁπ- ἐθανεν, καὶ νῦν λέγεις. Ποῦ τἐθείκατε αὐτόν; τὸν θάνατον προεδήλους τοῖς μαθηταῖς σου, xai τὸν τόπον οὐκ οἶδας ; ᾽Αλλὰ διὰ τοὺς Ιουδαίους λέγω, ἐπειδὴ ἀγνώμονές εἶσιν. Ὡς γὰρ τῷ µνήµατι ἤγγισεν, λέ- γει τοῖς Ἰουδαίοις, "Άρατε τὸν λίθου ἐκ τοῦ µνη- µείου. Καὶ Πραν. Kai χκράξας φωνῇῃ μεγάλη ὁ Ἱη- σοῦς, Λάζαρε, δεῦρο ἔξω, Ἐξῆλθε χειρίαις δεδεµέ- voc. "Apa οὖν ὁ µετατ'θεὶς ὄρη ἐν χαρδίαις θαλασ- σῶν, οὐκ ἠδύνατο Aóv« τὸν λίθον χυλίσαι; ὁ τὰ κέντρα τοῦ θανάτου συντρίψας, ὁ τὰς Ούμας τοῦ ἆδου συγκλάσας, οὐκ ἡδύνατο καὶ τὰ δεσμὰ τῶν ἵμα- τίων διαῤῥηξαι ; ᾽Αλλὰ λέγει αὐτοῖς, Λύσατε αὐτόν. Διὰ τί; "Iva. ἐὰν ἀρνήσωνται, αἱ χεῖρες αὐτῶν, καὶ ot ὀφθαλμοὶ αὐτῶν ἐλέγξωσιν αὐτούς. tim prodiit fasciis ligatus (Ibid. 39-44.) Isne igitur qui montes transfert in cor maris, lapidem verbo volvere nequibat? Isne qui mortis stimulum contrivit, qui inferni portas confregit, non etiam vestimen. torum nexus perrumpere poterat ? Quinimo ait illis; Solvite eum. Quam ob causam ? Nempe ut, si infi - ciari in animum inducerent, suis manibus et oculis convincerentur. Eusebii, — Cum homo per piam exercitationem et probam vivandi rationem, virtutem consecutus est, jamque eum pietate et timore Dei preditum esse constat. apud omnes ; si postea, quod Deus avertat, in peccatum cadat, hoc casus est. Etenim e coli fastigio ad quod ascenderat, ad imum in- ferni cecidit. Caeterum si in eo lapsu salutem suam non desperat, nec in profundum exitii gurgitem ruit, verum emersus inde, peccati lapsum per pa- nitentiam obtegit nec improba consilia sua domi- nium in se exercere sinit, in pristinum gradum re- stituitur. Nam qui lapsus est, si in lapsu non ma- neat, verum exsurgens, penitentiam amplectatur, in eumdem rursus gradum quasi postliminio redit: quemadmodum alter quoque propheta dicit; Si conversus ingemueris, tunc salvus eris (Isa. xLv, 22). et iterum alius : Ad me revertere. (Jerem. wi, T). Etiamsi cecidisti, atque ad voluptatem te allisisti. propterea tamen ne spem abjicias, sed exsurgens ob scelera tua ingemisce, et ad me per pomnitentiam redi, erratumque corrigam tuum. Ego enim sum D Ὄταν ἄνθρωπος κατορθὠώσῃ piov ἐνάρετον δι) ἀσκήσεως xal ἀγαβῆς πολιτείας, xai ἔστι λοιπὸν ὑπὸ πάντων ἐγνώρισμένος, ὅτι ἐστὶν εὐσεθὴς καὶ φοθού- µενος τὸν θΘεὸν, xal, ὅπερ qw Υένοιτο, ἑἐκπίσῇ εἲς ἁμαρτίαν, τεῦτό ἐστι παράπτωμα. ᾿Ανῆλθεν γὰρ εἰς ὕψος τοῦ οὐρανοῦ, καὶ πέπτωχεν εἰς τὸν πυθµένα τοῦ ᾖδου. Πλὴν καὶ πεσὼν, ἵνα μὴ ἀπογινώσκῃ αὐτοῦ, xal παντελῶς ἐκπέσῃ εἰς τὸν βυθὸν τῆς ἀπωλείας, ἀλλὰ ἀνανεύσας καλύπτῃ τὸ παράπτωμα τῆς ἆμαρ- τίας διὰ τῆς µετανοίας, καὶ μὴ κατακυριευθῇ ὑπὸ τῶν πονηρῶν auto) ἐπινοιῶν, πάλιν &'q τὸ μέτρον ἀποκαθίσταται. Ὁ Ὑγὰρ πεσὼν, ἐάν μὴ ἐν τῷ παρα- πτώµατι µείνῃ, ἀλλὰ ἀναστὰς λάθῃ τὴν µετάνοιαν πάλιν εἰς τὸ αὐτὸ µέτρον ἀποκαθίσταται’ καθὼς xal ἕτερος προφήτης λέγει’ Ἐὰν ἐπιστραφεὶς στενά- Ene , τότε σωθήσῃ . Καὶ πάλιν ἕτερος Πρός µε ἀνάστρεψον . Et καὶ ἔπεσας , καὶ κατεῤῥάγης εἷς τὴν ἡδονὴν, μὴ ἀπογίνωσκε ἑαωτοῦ, 'AÀÀ' ἀναστὰς στέἔναξον περὶ τῶν πεπραγμένων σοι, καὶ ἀνᾶστρε- Qov πρὸς µε διὰ τῆς µετανοίας, κἀγὼ διορθοῦμαί σου τὸ σφάλμα. Ἐγὼ γάρ εἰμι ὁ ἀνορθῶν τοὺς, κατ- - ------ἵπ---τ -- --. --ᾱ---μ-α 149 SACRA PARALLELA. 150 ἑῤῥαγμένους, Ἡμεῖς ἠκούσαμεν τοῦ Κυρίου λέγον- Α qui elisos erigo. Nos audivimus Dominum dicen- τος ΔεοτΕ πἆντος οἱ κοπιῶντες xai vot, χἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. ᾿Εγὼ τὸ φορτίον ὑμῶν κουφίζω. Οἶδα γὰρ ὃτι οὐ δύνασθε βαστάσαι τὸ τοῦ νόµου φορτίον, καὶ διὰ τοῦτο κατῆλθον, ἵνα ἀντεισ- αγάγω ὑμῖν χάριν, ἵνα τὸ φορτίον τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν χουφίσω, Μηδεὶς παραιτήσεται, c^. μάγος, εἴτε τελώνης, site. βλάσφημως, προσελθεῖν τῇ µετα- voig* μηδεὶς φοθηθῇ. Οὐκ ἦλθον xpivat τὸν κόσμον, ἀλλὰ σῶσαί τὸν Χόσμον. Ταῦτα 6 Κύριος Αέγει, xai προτρέπει ἡμᾶς' διὸ μὴ ἀμελήσωμεν. Προσελ- θὼν Ἰούδας ἐφίλησε τὸν Ἰησοῦν, λέγων Χαἴρε. δαθθί. Ὁ δὲ Κύριος πρὸς αὐτὸν. 'Eo' ᾧ πάρει ; Εἰς 6 παραχέγονα, φησίν ; ἀσχολοῦ, ἵνα φίληµά σοι δώσω. Ὦ Anus δόλιον, γέµμον ἀνομίας καὶ ἀπ- ωλείας, xal πρόξενον Ὑεέννης. Ἡ πόρνη φιλήσασα τοὺς πόδας τοῦ ᾿]ησοῦ, τὶν (uy ἀνεκαλέσατο, τὸ χειρόγραφον τῶν ἁμαρτιῶν διέῥῥηξεν, οὗτος δὲ φι- λήσας, ἐκ τῆς βίθλου τῆς ζωῆς ἀπεξίσθη. Ὦ quvat- χὸς φιλοσοφία | ὦ μαθητοῦ ἀμαθία | Ἐκχείνης φιλού- σης τοὺς πόδας τοῦ Κυρίου, ἔχαιρον ἄγγελοι, xai τὸν στέφανον ηὐτρέπιζον" τούτου δὲ φιλήσαντος, ἔχαιρον οἱ δαίμονες, xal τὸ σχοινίον τῇς ἀγχόνης αὐτοῦ ἔπλε- xov. Ὦ φίληµα ὄξους καὶ χολῆς γέμον | Xaips, 'Pa6- 6(. Ἐκεῖνος χαίρει, ἀλλὰ cU. Ιούδα, πένθει, ὃτι ix τῆς χαρᾶς ἐχθέθλησαι, Εἶπεν ὁ [ησοῦς τῇ Μαριάμ’ M3) χλαϊε, ἀλλ᾽ ἄπελ- θ:, xai εἰπὲ τοῖς ἀδελφοῖς µου, xal τῷ Ηέτρῳ, ὅτι ἠγέρθη ἐκ τῶν νεκρῶν' xai ἴδοὺ προάγει ὑμᾶς εἰς τὴν Γαλιλαίαν. Ἐχεῖ αὐτὸν ὄψεσθε. Ὁρᾶς εὔσπλαγ- χνίαν τοῦ Δεσπότου ; οὐδενὸς ἄλλου ὄνομα εἴρηχεν, el μὴ τοῦ Πέτρου. Διὰ τί; ἐπειδὴ λοιποὶ οὐκ εἴρηκαν, Ἐὰν δέῃ ἡμᾶς σὺν σοὶ ἀποθανεῖν, οὗ µή σε ἄπαρνη- σόµεθα. Οὗτος δὲ εἰρηχὼς, ἢΛρνήσατό µε’ καὶ ἔξελ- θὼν ἔξω ἔχλαυσε πικρῶς. Νέλλει οὖν φοθεῖσθαι τοῦ ἐλθεῖν εἷς τὸ πρόσωπόν µου, νοµίζων μὴ λελῦσθαι τὸ ἁμάρτημα, διὰ τοῦτο εἶπον, xal τῷ Πέτρῳ, ὅπως ἀνενδοιάστως μετὰ τῶν λοιπῶν μαθητῶν ὄψηταί µε, E!xi τῷ Πέτρῳ, Μηδόλως δειλιάσης. Οὁ γὰρ ἡλάτ- εωσά σε τοῦ χώρου τῆς δόξης οὐ, ἔστησᾶ σε δεύ- τερον τῶν λοιπῶν' οὐκ ἀπέστησά σε τοῦ χώρου τῆς δόξης τῆς δεξιᾶς µου’ οὐκ ἔδωχα Ἀλλῳ τὰς χλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. M3) δειλιάσῃς' οὐ γὰρ ἔδη- σας ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεµένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. πεφορτισµ. ", tem : Venite ad. me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos (Matth. x1, 28). Ego sarci- nam vestram levo. Neque enim me fugit, vos ge- stando legis oneri pares non esse: ac proinde descendi ut vobis ipsius loco gratiam afferrem, vosque peccatorum sarcina levarem. Nemo, sive magus, sive publicanus, sive blasphemus sit, ad penitentiam accedere recuset, nemo vereatur.Non idcirco veni ut judicem mundum, sed ut mundo salutem afferam.His verbis Dominus utitur, ut nos adhortetur. Quare segnitiem omnem excutiamus. Judas accedens Jesum osculatus est, dicens : Ave, Rabbi. Christus autem ad eum : Ad quid venisti (Matth. xxvi, 49, 50) ? ad quid venerim, perconta- ris ? ut tibi figam osculum. O osculum fraudulen- tum, iniquitatis et exitii plenum, ac gehenna di- gnum { Meretrix pedes Jesu exosculata, perditam animam recuperavit, et peccatorum syngrapham concerpsit : hic autem eumdem osculando,de libro vit erasus est. 598 O sapientiam mulieris { o in- scitiam discipuli ! Illa Domini pedes deosculante, gaudebant angeli, et coronam adornabant ; hoc autem osculante, demones letabantur, funemque nectebant, quo ipse se prefocaret. O osculum aceto et felle plenum ! Ave, Rabbi. Ille vero bono est animo : tu autem, Juda, luge, quoniam gaudio es ejectus. Ejusd. — Dixit Jesus Maris : Noli flere, sed abi, et dic fratribus meis et Petro, quia surrexit a mortuis, et ecce preccedet vos in Galilaeam. Ibi eum videbitis. Vides Domini commiserationem ? nullum alium nisi Petrum nominat. Quid ita ? quo- niam reliqui minime dixerant, Etiamsi oportuerit nos mori tecum, non te negabimus. Hio autem, cum hoc professus esset, me tamen abjuravit ; ac foras egressus, amare [levit. Verebitur itaque in conspectum meum venire, quia peccatum suuni non 68956 solutum putat: ac proinde dixi, et Pe- tro; ut sine cunctatione cum reliquis apostolis me videat. Dic Petro : Nullo modo timeas. Non enim te a loco glorie submovi, non ceteris inferiorem constitui, non te à dextera mea pepuli, non regni coelestis claves alteri, dedi. Ne timeas. Nam quod ligaveris super terram, erit ligatum et in celis.Ne metuas, Petre. Non te a throno meo ablegavi, non M3 φοθηθῇς, Πέτρο. OÀ μµετέστησάἁ σε τοῦ θρόνου D gratiam meam tibi imminui. Quod enim tibi polli- μου οὐκ ἡἠλάττωσά σε τῆς Ὑάριτός poo. "O γὰρ ἐπηγγειλάμην, πληρώσω. Ἐπὶ τῇ πεπετρωμένῃ σου πίστει οἰκοδομήσω µου τὴν Ἐχκλησίαν, xal πύλαι ἤδου οὗ κατισχύσουσιν αὐτήν. Σὺ ποιμανεῖς µου τὰ πρόθατα, σὺ βοσκήσεις µου τὰ dpvía* σὺ ἵστασαι ἐκ ξεξιῶν µου ὡς ταξιάρχης. Mi) φοθηθῇς, ὅτι ἠρνήσω us. Εἶδό, σου τὰ Óxxpua, καὶ ἀφῆκά σοι τὸ ἁμάρτη- μα. Καλὸὺν xat 'loóóq τῷ παραδεδωκότι µε, «t µετ- ενόησεν, xal μὴ ἀπήγξατο. Τῶν γὰρ μετανοούντων εἰμὶ Θεός. Διὰ τοῦτο χατῆλθον ἐπὶ τῆς γῆς, ἵνα µετάνοιαν τῷ χόσμῳ Χχαρίσωμαι. Τελώναις καὶ πὀρ- ναις τοσούῦτον πλῆθος ἁμαρτιῶν συνεχώρησα, καὶ σοὶ citus sum, preesstabo. Super tuam instar petree fir- mam fidem tdificabo Ecclesiam meam, et porte inferi non prevalebunt adversus eam.Tu oves meas pasces, tu agnis meis pabulum porriges, tu ad dexteram meam tanquam tribunus stabis. Ne id te in metum conjiciat, quod me negaveris.Lacrymas tuas perspexi : ac peccatum tibi remisi. Preclare quoque cum Juda, qui me prodidit, actum fuisset, si penitentiam egisset, ac non laqueo sibi mortem conscivisset, Peenitentium quippe Deus sum. Ob eam causam in terram descendi, ut penitentiam impertirer mundo. An, cum tantam publicanis et 151 8. JOANNIS DAMASCENI 152 meretricibus peccatorum multitudinemremiserim, A τὸ ἕν ἁμάρτημα οὗ παραχωρῶ ; ᾿Ἐγὼ τοὺς μετανοοῦν- unum tibi peccatum non condonavero ? Ego poni- tentes diligo. Memento me Jude causa fudisse la- crymas, nec exitium ejus voluisse.Bonum erat ei, si,pecunia intemplo projecta, penitentiam egisset, nec laqueo vitam finivisset. Quoniam eum autem minime poenituit, idcirco sempiternum cruciatur. Lacrymas vero tuas aspexi,tibique peccatigratiam feci. An cum Davidi, qui duplex scelus, adulte- rium puta et homicidium perpetrasset, ignoverim, pristinoque illum prophetise gradui restituerim, unicum peccatum non remittam tibi, qui domum, et uxorem,et naviculam mea causa reliquisti. Ne timueris,Petre ; ego sum qui aiebam : Gaudium erit in c&lo super uno peccatore pamitentiam agente (Luc. xv, 1). Ego qui dixi : Venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos (Matth. χι, 28). Bonum erat etiam Jude, si ad me se recepisset, ac non laqueum collo innexuisset, exitiumque sibi ipse attulisset. Ego enim ne ipsi quidem quidquam mali sum imprecatus. Quin po- tius eque ac reliquorum, ipsius pedes ablui, ac panem ipsi impertivi, neque ullo modo cum eo expostulavi : ut hac ratione adduci ad poniten- tiam posset. At ipse noluit, eoque nomine sempi- ternis suppliciis torquetur. Tu vero,quem admissi 599peccati penituit, cum reliquis in conspectum meum prodire ne vereare. Ob hanc causam nona- τας φιλῶ. Μνημµόνευσον ὅτι ἐδάχρυσα ἐπὶ Ἱούδα, καὶ οὐκ ἠθέλησα αὐτὸν ἀπολεῖσθαι. Καλὸν Tv αὐτῷ, ὅτε τὰ ἀργύρια ἔῤῥιψεν dv. τῷ ναῷ, si µετενόησεν, καὶ μὴ ἀπήγξατο. "AXI ἐπειδὴ ἀμετανόητος ἔμεινεν, διὰ τοῦτο αἰωνίως κολάζεται. Ἐἶδόν σου τὰ δάκρυα, καὶ ἀφῆκά σοι τὸ ἁμάρτημα. Tq Δαθὶδ δύο xaxà ἐργασαμένῳ, µοιχείαν καὶ φόνον, συνεχώρησα, xai εἷς τὴν ἁρχαίαν τάξιν τῆς προφητείας ἀνήγαγον) xai coi τῷ ἑάσαντι οἶκον, xai γυναῖκα, xal πλοῖον, τὸ iv ἁμάρτημα οὐ συγχωρῶ::. Mij φοδηθᾷς, ΠΗέτρε, ἐγώ εἰμι ὁ εἰπών' Χαρὰ γίνεται liv. οὐρανῷ ἐπὶ dvi ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι. "Evo εἶμι ὁ εἰπών' Δεῦτε πάντες οἱ κοπιῶντε xal πεφορτισμένοι, κάἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. Καλὸν ἦν καὶ τῷ Ἰούδᾳ, sl πρός p ἀνέστριψεν, xal μὴ τῷ σχοινίψ τῆς ἁγχόνης περιεπλάχη, καὶ ἑαυτὸν ἀπώλεσεν. Ἐγὼ γὰρ οὐδὲ κατηβασάµην αὐτὸν, μᾶλλον δὲ ὁμοίως τῶν ἄλλων καὶ τοὺς ἐχείνου πόδας ἔπλυνα, καὶ τὸν ἄρτον αὐτῷ ἐπιδέδωχα, xal οὐδὲν αὐτῷ ἐἑνεχάλεσα, εἴ πως ἔλθοι εἰς µετάνοιαν, καὶ οὐκ ἠθουλήθη., Διὰ τοῦτο αἰωνίως κολάζεται. Eb δὲ, µετανοῄήσας, μὴ φοθηθῇς ὀφθῆναί μοι μετὰ πάντων. Διὰ τοῦτο ἀφῆχα τὰ ἑνενήκοντα ἑννέα πρόθατα, xai ἐπὶ τὸ ἓν ἕδραμον. Οὐκ ἠλάττω- σά σε, Πέτρε, τῆς χάριτος, ὅτι καὶ ἡ σκιά σου ἰᾶσθαι ἔχει τοὺς ἀσθενεῖς, καὶ σουδάρια, καὶ σιµικίνθια διὰ σοῦ φυγαδεύει τοὺς δαίμονας, καὶ dj ἀφὴ τῆς χειρός σου τὸν ἐκ γεγετῆς χωλὸν πρόσδροµον ἄξει. ginta novem oves reliqui, atque ad unam cucurri, Non te, Petre, gratia minui. Nam et umbra tua in- firmis afferet medicinam, et sudaria et semicinctia demones, tui gratia, in fugam agent, manusque tue contactus, eum qui a nativitate claudus est, cursui reddet idoneum. TIT. IV. — De iis qui ab agenda panitentia abhor- (i rent. Prov. xxvii, 33. — « Qui operit iniquitatem suam, non prosperabitur. » Jerem. viri, &, 5. — « Heec dicit Dominus : Nun- quid qui cadit, non resurget? aut qui aversus est, non revertetur? Quare ergo aversus est populus iste aversione impudenti ; et detenti sunt in con- silio suo, et noluerunt reverti ? » Jerem. v, 3. — « Induraverunt facies suas supra petram, et noluerunt reverti. » Eccli. v, 4. — « Ne dixeris : Peccavi, et quid mihi accidit triste ? Altissimus enim patiens est redditor. » Eccli. xvii, 22. — « Ne exspectes usque ad mor- tem ut justiflceris. » Matth. v, 25, 26. — « Esto consentiens adver- sario tuo cito, dum es cum eo in via ; ne forte tradat te adversarius judici, et in carcerem con- jiciaris. Amen dico tibi, non exibis inde, donec reddas novissimum quadrantem. » S. Basilii. — Si bonum atque utile est pecca- tum, o homo, ad extremum usque illud retine. Sin autem perpetranti perniciosum est, quid in exitiosis immoraris ? Nemo bilem evomere que- rens, ex mala atque intemperanti victus ratione cumulatiorem eam reddit. Purgare opere pretium est id quod corpori molestum est, non autem mor- TITA. A'. — Περὶ τῶν μὴ µετανοούντων. « Ὁ ἐπικαλύπτων ἀσέθειαν αὐτοῦ, οὐκ εὐοδωθή- σεται. » «Τάδε λέγει Κύριος Ms, ὁ πίπτων οὐκ ἀνίσταται, Tj ὁ ἀποστρέφων οὐκ ἐπιστρέφει ; διὰ τἰ ἀπίστρεψεν ὁ λαὸς οὗτος ἀποστροφὴν ἀναιδῆ, xai κατεκρατήθη- σαν ἐν τῇ προαιρέσει αὐτῶν, καὶ οὐκ ἠθέλησαν τοῦ ἐπιστρέφαι ; » « Ἑστερέωσαν τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὑπὶρ πέτραν, καὶ οὐκ ἠθέλήσαν ἐπιστραφῆναι. » « M3, εἴπῃς, Ἡμαρτον, καὶ τί µοι ἐγένετο ; Ὁ γὰρ Κύριος µακρόθυµός ἐστι. » « M? µείνῃς ἕως θανάτου δικαιωθῆναι. » «᾿Ισθι εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ, ἕως ὃτου εἶ ἐν τῇ ὁδῷ μετ) αὐτοῦ µήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντί- δικος τῷ νριτῇ, καὶ εἲς φυλακὴν βληθήσῃ. ᾽Αμὴν λέγω σοι, οὐ μὴ ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν, ἕως οὗ ἀποδῷς τὸν ἔσχατόν χοδράντην. » El μὲν xaÀóv ἡ ἁμαρτία, ἄνθρωπε, φύλασσε τα’-- την εἷς τέλος. El δὲ βλαθερὰ τῷ ποιοῦντι, cl. ἔπι- μένεις τοῖς ὀλεθρίοις ; Οὐὗδεὶς χολὴν ἐμέσαι ζητῶν ἐκ πονηρᾶς καὶ ἀκολάστου διαίτης, πολυπλασίονα ταύ- την ἑαυτῷ συναθροίζει. Καθαίρειν προσήχει τὸ λυ- ποῦν τὸ σῶμα, οὐ κατασκευάζειν τὴν νόσου μείζονα τῆς δυνάµεως' Φαίνεται ἡ ναδς μέχρι τίνος τὸ βάρος 153 SACRA PARALLELA. 154 τῶν ἁγωγίμων ὑφίσταται' τὸ δὲ ὑπὲρ τοῦτο κατα- A bum valentiorem efficere. Navis merc.um onus θακτίζεται" Ὅρα µήποτε μείζονα ποιῄσας τὰ ἁἅμαρ- τήµατα τῆς ἀφέσεως, πρὸ τῶν ἐλπισθέντων λιμένων ὑποστῇς τὸ ναυἁχιον. Ὅρα μὴ ix! ἐλπίδι τῆς ἀπο- λυτοώσεως πλῆθος χκακῶν ἑχυτῷ συλλεξάμενος, τὴν ἁμαρτίαν συναθροίσῃς, τῆς δὲ συγχωρήσεως ἀποτύ- γης. Καχία σιωκηθεῖσα, νόσος ὕπουλός ἐστιν ἐν Voy. Ὡς οὖν οὐκ ἂν εἴποιμεν εὐεργέτην τὸν χατακλείοντα τῷ σώματι τὰ ὀλέθρια, ἀλλὰ μᾶλλον τὸν δ᾽ ὀδύνης καὶ ἀμύξεως sl; τὸ φανερὸν ἕλκοντα, ὥστε διὰ τῆς τοῦ πάθους φανερώσεως εὔγνωστον ὑπάρξαι τὸν τρὀ- Tov τῆς θεραπείας οὕτω δῆλον, ὅτι τὸ χρύπτειν ἁμαρτίαν , συγχατασχευάζειν ἑστὶ τῷ νοσοῦντι τὸν , tia. "Opa, ἄνθρωπε, μµήποτέ cot µεταµελήσῃ τῶν χαχῶν βουλευμάτων, ὅτε ὄφελος τῆς µεταµελείας οὐδέν. Ἐπειδὴ iv τῷ σώματι ἡμάρτομεν, ὅτε παρεστή- σαμεν τὰ µέλη ἡμῶν δοῦλα τῇ ἁμαρτίᾳ εἰς τὴν ἀνομίαν, τῷ στόµατι ἐξομολογησώμιθα , τῷ αὑτῷ χεχρηµένοι ὀργάνῳ πρὸς τὴν ἀνάλυσιν τῆς ἆμαρ- τίας. Ἐλοιδόρησας; εὐλόγησον. ᾿Επλεονέχκτησας ; ἀπόδος . ᾿Ώμέθυσας ; νήστευσον. Ἡλαζονεύσω ; τα- πεινώθητι. Ἐφθόνησας;, παρακάλεσον. ᾿Ἠφόνευσας ; µαρτύρησον, fj τὰ ἰσοδυναμοῦντα τῷ µαρτυρίῳ, διὰ τῆς ἐξομολογήσεως τὸ σῶμα χάχωσον, καὶ τότε μετὰ τὴν ἐξομολόγησιν ἄξιος εἶ ἐν ψαλττρίῳ δεχκαχόδρφ φάλλειν τῷ θιῷ. Οὁ τὸ πεσεῖν χαλεπὸν, ἀλλὰ τὸν πεσόντα κεῖσθαι, καὶ μὴ ἀἁνίστασθαι, ἐθελοκαχοῦντα δὲ xa! βλαχεύοντα τοῖς τῆς ἀπογνώσεως λογισμοῖς, τὴν της πβροαιρέσεως ἐξεκιχρύπτειν ἀσθένειαν. Πολλοὶ τῶν ἁμαρτανόντων λέγουσιν, Αἰσχύνῆς qium" πῶς δύναμαι προσελθεῖν τῷ Otip, πῶς δύνα- µαι παρακαλέσαι αὐτόν ; διαθολικὴν νοσοῦντες εὐλά- Octav, ᾽Απαῤῥησίαστος εἶ ; διὰ τοῦτο πρόσελθε, ἵνα χτήσῃ παῤῥησίαν πολλήν. Μὴ γὰρ ἄνθρωπός betty, ὁ μέλλων σοι χαταλλάττεσθαι; θεός ἔστιν, ὁ σοῦ μᾶλλον βουλόμενος ἀἁπαλλάξαι σε τῶν ἁμαρτιῶν. Οὐχ οὕτως σὺ τῆς ἀσφαλείας ἐπιθυμεῖς τῆς σεαυτοῦ, ὡς ἐχεῖνος ἐφίεται τῆς σωτηρίας. Voy ἅπαξ ἁμαρτίας Ὑευσαµένη, xal ἀναλγήτως διατιθεῖσα, πολλὴν παρέχει τῷ νοσήµατι τὴν προσ- θήχην. ὝὍὭσπερ γὰρ σπινθὴρ, ἐὰν φθάσῃ ἐπιλαθέσθαι τινὸς, πάντα λοιπὸν κατανέμεται" οὕτω τῆς ἁἅμαρ- τίας d, φύσις, ἐπειδὰν τῶν τῆς φυχῆς λογισμῶν im- λάδοιτο, xai μη δεὶς ᾖ ὁ σθέσων, χαλεπωτέρα λοιπὸν καὶ δυσχείρωτος Ὑίνεται, τῇ τῶν δευτέρων προσ- θήΧῃ πρὸς μείζονα χαταφρόνησιν ἑπαιρομένη. Οὕτω γοῦν πολλοὶ πολλάκις τὴν φλόγα τὴν παρὰ τὴν ἀρχὴν μὴ σθεννύοντες, sic μέγα ναυάχιον κατήντησαν. Mi, ἔχουσα γὰρ à ἁμαρτία τὸν sl; τὸ πρόσω προθῆναι c aliquo usque sufferre noscitur: at si supra mo- dum oneratur, subsidit. Cavesis ne, cum majora peccata commiseris, quam quibus ignosci debeat, ante speratos portus naufragium patiaris. Cave ne, dum liberationis et venis spe vitiorum agmen tibi ipse aggeris, peccatum quidem cumules, veniam autem non assequaris. : Ejusd. — Vitium silentio compressum, latens est morbus in anima, Quemadmodum igitur non eum de αρτοίο bene mereri dixerimus, qui per- niciosos humores intra corpus claudit, verum illum potius qui per dolorem et laniatum eos in apertum trahit, ut ex morbi declaratione curatio- nis modus cognosci queat: eodem sane modo θάνατον. Κέντρον γὰρ, φησὶ, τοῦ θανάτου ἡ ἆμαρ- p peccatum occultare, erotanti mortem comparare est. Stimulus enim mortis, inquit ille, peccatum est. Ejusd. — Cavesis, o homo, ne te malorum ho- rum consiliorum aliquando poeniteat, cum nihil jam utilitatis habitura sit penitentia. Ejusd. — Quandoquidem in corpore peccavi- mus, cum exhibuimus membra nostra servire peccato ad iniquitatem, corpore quoque poeniten- tiam agamus, eodem organo ad eversionem pec- cati utentes. Convitiatus es? benedicentis stude. Avaritiz indulsisti ? redde. Comessator fuisti ? je- juna. Arrogans exstitisti ? fac te deprimas. Invidia lJaborasti? consolare. Ceedem admisisti ? martyrium 600 obeas : aut quod parem martyrio vim obti- net, corpus per ponnitentiam affligas: ac tum post penitentiam dignus eris qui in decachordo psal- terio psallas Deo. S. Chrys. orat. ἰ in Theod. laps. cap. 3. — Non grave est labi, sed lapsum jacere, nec se erigere ; quin et per ignaviam ac mollitiem in desperatio- nis cogitationibus voluntatis sue imbecillitatem occultare. Ejusd. Hom. in parab. dec. mill. talent. — Multi eorum qui peccant, dicunt: Pudore plenus sum; quonam modo propius ad Deum queam accedere ? quomodo eum rogare ? Qua quidem in re diabolico quodam metu laborant. Fiducia cares? idcirco accede, ut ingentem fiduciam nanciscaris. Num enim homo est, quicum reconcilieris? Deus est, qui vehementius, quam tu, ἃ peccatis te liberare cupit. Nec tu adeo securitatem tuam expetis,quam ille salutem tuam desiderat. Ejusd. — Anima que semel peccatum gustavit, nec ullo propterea dolore afficitur, magnum morbo incrementum affert. Velut enim scintilla, si ali- quid arripuerit, omnia jam depascitur ; sic peccati ea natura est ut ex quo animam invaserit, ac nemo est qui hoc exstinguat, gravior jam, minusque ex- pugnabilis,efficiatur : utpote quod novorum pec- catorum accessione ad majorem contumaciam et contemptum assurgat. Sic nempe multi plerum- que,dum exortam flammam non statim exstinxere in grave naufragium inciderunt. Etenim peccatum 160 B. JOANNIS ΡΑΜΑΘΟΕΝΙ 166 ubi nemo ulterius ipsum serpere prohibet, equo À χωλύοντα, ἵππῳ tout τὸν χαλινὸν ἀποῤῥήξαντι, καὶ similes est, qui sessorem, excusso freno,in praeceps agit. Justin, — Animus ad ea bona quibus excidit, segre revocari potest, nec rursum facile a malis quibus assuevit, extrahi. S. Nili. — Si ob ea qua in divinam legem ad- misisti, tibi ipsi unquam succensere, et penitentie pharinacum adhibere voluisses, bonam fortasse de tua salute spein animo concepissemus. At cum di- vinum metum prorsus contempseris, οἱ ipsam quoque in Christum fidem abjeceris, satius fuisset tibi ex utero nunquam editum esse. S. Clement. — Extrema servitus est vitiis suc- cumbere et manus dare ; quemadmodum hac ve- ra demum libertas est illa superare, 8. Cyrilli. — Mortem timeo, quia mihi acerba est. Gehennam timeo, quia sempiterna. Ignem ti- meo, quia nunquam exstinguitur. Tartarum timeo, quia caloris expers est. Tenebras timeo, quia luce vacant. Vermem timeo, quia non moritur. Angelos timeo, quia immisericordes sunt. Me miserum, qui te clamantem non audiverim, ac dicentem : O anima, his tuis tandem sceleribus, et reliquis qua mihi exsecrationi sunt, flnem impone! Me mise- rum, qui templum tuum corruperim, et Spiritum sanctum tuum contristaverim ! Domine, vera ju- dicia tua sunt. Ob temporariam peccati oblecta- tionem sempiternis panis excrucior. Propter car- nis voluptatem in ignem conjicior, Justum est Dei judicium, Docebar, nec animum attendebam. Te- stificabantur mihi, et ego irridebam. His consimi- libusque verbis aliquando uteris, o homo, ei prius- quam te scelerum poeniteat, hinc 601 abreptus eris. O homo, vel gehennam time, vel fac ut re- gnum capessas. Fratres, qualem timorem, horrorem et angu- stiam persentire nobis necesse est exeunte anima de corpore | Presto siquidem contra nos est adver- sariarum virtutum exercitus; principes, inquam, tenebrarum,rectores mundi nequitie : principatus εἰ potestates, ac velut in litis causa animam deti- nent, omnia ipsi peocata, qua ab prima setate ad eam usque qua arrepta est, vel sciens, vel impru- dens admisit, objicientes. Astant igitur qui ipsam accusent. Quonam ergo in tremore animam tum D versari putas, quousque à justo judice de ipsius causa sit pronuntiatum ? Quod οἱ negligenter vi- xisse comperiatur, horrendam illam vocem et au- ditura : Tollatur impius, ne videat gloriam Dei (Isa. XXvI, 10), Tuncque eam dies irse, dies afflictionis et angustie, dies tenebrarum et caliginis, occu- pabit, atque exterioribus et sempiternis flammis mancipabitur, quibus in perpetuam sternitatem punienda condemnabitur. TIT. V. — De ebriosis. III Reg. xx, 16. — « Filius Ader bibebat, et te- mulentus erat, ipse, et reges triginta duo, cum eo C τὸν ἀναθάτην καταχρημνίσαντι. Δυσαναθίθαστος ἡ oy) ἐπὶ ταῦτα, ἀφ᾿ ὧν ὠλίσθησε κακῶν. δυσεκθίθαστος τούτων τε ὧν συνειθίσθη XXXV, Ei μὲν σαυτὀν ποτε ἠθέλησας µέμψασθαι ἐπὶ ταῖς ἀνομίαις, καὶ ἐξιάσασθαι τῷ φαρμάκῳ τῆς µετα- νοίάς, τάχα ἂν χρηστὰς ἐλπίδας ἐθρέψαμεν ἐπὶ aoi. Ἐκειδὴ δὲ τελείως κατεφρόνησας τοῦ θείου φόδου, καὶ αὐτῆς κατέπτυσας τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως, ἀέλτιόν σοι ὑπέρχεν, ἵνα μὴ ἐγεννήθης dx γα- στρός. Τὸ ὑποπεσεῖν καὶ παραχωρῆται τοῖς πάθεσινιἑσχάτη δουλεία, ὥσπερ ἀμέλει τὸ κρατεῖν τούτων ἐλευθερία Β μόνη. Φοθοῦμαι τὸν θάνατον, ὅτι πικρός uot. ἐστι. Φο- θοῦμαι τὴν Ὑέενναν, ὅτι αἰώνιός ἐστι φοθοῦμαι τὸ πῦρ, ὅτι ἄσθεστόν ἐστι φοθοῦμαι τὸν τάρταρον, ὅτι οὐ μετέχει θέρµης ' φοθοῦμαι τὸ σχότος, ὅτι οὐ μετέχει φωτός) φυθοῦμαι τὸν σκώληκα, ὅτι ἀτελεύ- «ητως ἐστιν φοθοῦμαι τοὺς ἀγγέλους, ὅτι ἀνελεή- µονες εἶσιν. Οἴμοι, ὅτι σοῦ βοῦνντος οὐκ 7jx»uca, xal Aévovtoc: "2 ψυχἠ, παῦσαι τούτων τῶν µιασµάτων, xai πάντων τῶν παρ) ἐμοὶ βδελυγλάτων |. Οἴμοι, ὅτι τὸν ναόν σου ἔφθειρα, xal τὸ ἁγιόν σου Ηνεῦμα ἑλύ» πησα. Κύριε, ἀληθινὰ τὰ κρἰματά σου’ διὰ πρόσκαι- pov ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν ἀθάνατα βασανίζοµαι' δι ἡδονῆς σαρχὸς τῷ πυρὶ παραδίδοµαι. Διχαία ἡ χρί- σις τοῦ θεοῦ. Ἐδιδασκόπην, καὶ οὐ προσῆχκον. Δι- εμαρτύραντό qot, ἐγὼ δὲ κατεγέλων. Ταῦτα xal τὰ τοιαῦτα ἐρεῖς, ἐὰν προαναρπασθ]ις τῆς πρὸς τὸν θεὸν µετανοίας. "Ανθρωπε, ἢ τὴν γέενναν φοθήθητι, ἢ τῆς βασι)είας ἀντιποιήθητι, )Αδελφοὶ, otov φόθον, καὶ τρόµον, καὶ ἀνάγχην ἔχομεν ἰδεῖν, ὅτε dj duy? τοῦ σώματος χωρίζεται, Ἡαραγίνεται γὰρ ἐφ ἡμᾶς στρατιὰ καὶ δύναμις τῶν ἑναντίων δυνάµεων, οἱ τοῦ σχότους ἄρχοντες, o! xa- σµοκράτορες τῆς πονηρίας, αἱ ἀρχαὶ xai ἑξουσίαι, καὶ τρόπῳ τινὶ δίκης χατέχουσι τὴν φυχὴν, ἐπιφέ- ροντες πάντα αὐτῆς τὰ iv γνώσει xal τὰ ἀγνοίᾳ ἆμαρ- τήµατα, ἀπὸ νεότητος ἕως ἧς κατελήφθη Λλικίας. Ἱστανται οὖν οἱ κατηγοροῦντες λοιπόν. Ὁποῖον τρόµον δοχεῖς τὴν φυχὴν ἔχειν iv τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ, ἕως οὗ 4 κρίσις αὐτῆς ἀπόφασιν λάθη παρὰ τοῦ δικαίου χρι- τοῦ; ᾿Εὰν εὑρεθῃ iv ἀμελείᾳ ζήσασα, ἀχούσει τὴν δεινοτάτην ἐκείνην φωνήν΄ ᾿Αρθήτω ὁ ἀσεθὴς, ἵνα μὴ ἵδῃ τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου. Τότε αὐτὴν xata- λαμθάνει ἡμέρα ὀργῆς, ἡμέρα θλίψεως xal ἀνάγκης, ἡμέρα σκότους xal Ὑνόφου, παραδιδοµένην εἷς mop ἑξώτερον καὶ αἰώνιον mop, ἐκ d καταχκριθεῖσα εἷς αἰῶνας ἁπεράντους χολασθήσεται. TITA. E'. — Περὶ µεθυόντων. » Υἱὸς "Αδερ, πίνων, xal µεθύων, αὐτὸς καὶ βα- αιλεῖς τριάκοντα δύο συμθοηθοὶ ust! αὐτοῦ, Ἐξῆλθε 157 BACRA PABALLELA. 168 . δὲ xai τὰ παιδάρια τῶν χωρῶν, καὶ ἔφυγε Zo- A qui ipsi auxilio erant. Exierunt autem provincia- tX. » , « Mi, ἴσθι olvorótnc. Πᾶς γὰρ µέθυσος καὶ πορ- νοχόκπης ατωχεύσει. » « "Oc ἐστιν ἡδὺς ἐν ονων διατριθαῖς, ἓν τοῖς ἑαυ- τοῦ ὀχυρώμασι καταλείψει ἀτιμίαν. » « Tiv. οὐαί; τίνι θόρυθος; τίνι χρίσεις ; τίνι ἁπδίαι xai λέσχαι ; τίνι συντρίμμµατα διαχενῖς ; sivc πελιδυοὶ οἱ ὀφθαλμοί; Οὐ τῶν ἐγχρανιζόιτων ἐν οἴνοις; οὐ τῶν ἰχνευόντων, ποῦ πότοι γίνονται: Mi, µεθύσχε- σθς οἵνῳ, ἀλλ᾽ ὁμιλεῖτε ἀνθρώποις δικαίοις. "Exv γὰρ εἲς φιάλας xal τὰ ποτήρια ὃῷς τοὺς ὀφθαλμούς σου, ὕστερον περιπατήσεις γυµνότερος ὑπαίθρου. » e ᾿Αγαθὸν πορευθῆναι εἲς οἶκον πένθους, Tj πορευ- θὔναι elc οἶκον πότου. » « ᾿ἘΕχνήφατε, οἱ µεθύοντες ἀπὸ otvou, xai κλαύσατε, πάντες ol πίνοντες οἶνον εἷς µέθην, ὅτι ἐξῆρται ἐκ τοῦ στόµατος ὑμῶν εὐφροσύνη xai χαρά. » « Οὐαὶ οἱ ἐγειρόμενοι τὸ πρωΐ, xal τὸ σίχερα διώκοντες, ol µένοντες τὸ ὀψέὲ. 'Ὁ γὰρ οἶνος αὐτοὺς αυγκαύσει. Μετὰ γὰρ κιθάρας xai ψαλτηρίου, xai τοµπάνων, καὶ αὐλῶν τὸν οἶνον πίνουσι, τὰ δὲ ἔργα τοῦ θεοῦ οὐκ ἐμθλέπουσιν. » « Ἐργᾶτης µέθυσος o0 πλουτισθήσεται. » « ᾿Πικρία ψυχῆς οἶνος πολύς. Πληθύνει µέθη θυμὸν ἄφρονος sl; mpósxoppa, ἑλαττῶν ἰσχὺν, καὶ ποιῶν τραῦμµα. » « Ὀργὴ µεγάλη, γυνἡ µέθυσος. » « ᾿Προσέχετε ἑαυτοῖς, µήποτε βαρυνθῶσιν ὑμῶν al χαρδίαι ἐν χραιπἀλῃ, καὶ µίθῃ, καὶ µερίµναις βιὼ- τικαῖς, xai αἰφνίδιος ὁμῖν ἐπιστῃ dj ἡμέρα ἐχείνη. Ὡς παχὶς γὰρ ἀπελεύσεται ἀπὶ πάντας τοὺς καθ- ημένους ἐπὶ πρόσωπον τῆς γῆς. » «Ὡς ἓν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως µπεριπατήσωμεν᾽ μὴ ἐν χώμµοις xai µέθαις, μῆ κοίταις xal ἆσελ- γείαις. ν Φύγωμεν µέθην, τὴν πάνδηµον πόρνην, τὴν ἀναι- σχωντίας μητέρα, τὴν Φιλόγελων, τὴν µαινάδα, τὴν πρὸς πᾶσαν ἁσχημοσύνης Ἰδέαν εὔκολον. ()ὐ γὰρ ἐγγίνεταί τι τῶν ἀγαθῶν τῇ ὑπὸ µέθης σκοτισθείσῃ oy. Μίθη 6 αὐθαίρετός ἐστι δαίµων, ἐξ ἡδονῆς ταῖς φυχαῖς ἐντικτόμενος. Μέθη καχίας µήτηρ, ἀρετῆς ἐναντίωσις, Τὸν ἀνδρεῖον δειλὸν ἀποδείχνυσι, τὸν σώφρονα ἀσελγη. Δικαιοσύνην οὐκ οἶδεν, φρόνησιν ἀναιρεῖ xai ὥσπερ ὕδωο πολέμιών ἐστι πυρὶ, οὔὗ- τως ἀμετρία οἴνου λογισμὸν κατασθέννυθιν. Διόπερ ὤκνουν τι λέγειν κατὰ µέθης, οὐκ ὥσπερ τινὸς µι- χροῦ xaxoo ἢ παροφθῆναι ἀξίου, ἀλλ’ ὡς οὐδὲν ὄφε- λος παρεχοµένου τοῦ λόγου. E! γὰρ ὁ µεθύων παρα- φρονεῖ xai ἑσκότωται, οἰχκῆ ῥαψῳδεῖ ὁ ἐπιπλήσσων τῷ μὴ ἀκούοντι, Τίσιν οὖν διαλεχθῶμεν, εἴπερ ὁ μὲν χρῄζων τῆς παραινέσεως, οὐκ ἀχούει τῶν λεγο- µενων, 6 δὲ σώφρων xal νήφων οὐδὲν δεῖται τῆς ἐκ τὸ λόγου βοηθείας, καθαρεύων τοῦ πάθους ; τί οὖν rum pueri, et fugit Syria. » Prov. xxiii, 20. — « Ne sis potator vini. Omnis enim temulentus et scortator egestate laborabit. » Prov. xii, 11. — « Qui delectatur in vini demo- rationibus, in munitionibus suis relinquet ignomi- niam. » Prov. xxii, 99 32, — «Cui vs? cui tumultus ? cui judicia? cui molestie et gerre ? cui contritio- nes sine causa ? cujus oculi lividi ? Nonne his qui commorantur in vino? nonne iis qui investigant ubinam compotationes sint ? Nolite inebriari vino, sed consuetudiaem habetote cum viris justis. Si enim ad phialas et pocula dederis oculos tuos, postea ambulabis nudior loco subdiali. » Eccli. vu, ?. — « Melius est ire in domum lu- ctus, quam in domum convivii, » Joel. 1, 5. — « Expergiscimini, ebrii a vino, et flete omnes qui bibitis vinum ad ebrietatem ; quo- niam ablata est ab ore vestro lztitia et gaudium. » Isa. v, 14. — « Ve) qui consurgitis mane, et eiceram persequimini, qui moramini usque ad ve- speram. Vinum enim eos incendet. Nam cum ci- thara, et psalterio, et tympanis, et tibiis vinum bibunt: opera autem Dei non considerant. » Eccli. xix, 4. — « Operarius ebriosus non locu- pletabitur. » Eccli. xxxi, 38. — « Amaritudo anime vinum multum potatum. Multiplicat ebrietas iram stulti: minuit vires, et vulnus infligit. » Eccli. xxvi, 11. — « Ira magna, mulier ebriosa. » Luc. x1, 34. — « Attendite vobis ipsis, ne forte graventur corda veatra orapula, et ebrietate, et curis hujus vite, et repentina vobis instet dies illa. Tanquam laqueus enim superveniet in omnes qui sedent super faciem terree. » 663 Rom. xiu, 43. — « Sicut in die honeste ambulemus, non in comessationibus et ebrieta- tibus, non in cubilibus et impudicitiis. » 8. Basil. Hom. 9? de jejun. — Temulentiam fu- giamus, publicam illam meretricem, ἱππρυάθη matrem, risus amantem, furibundam, ad omne intemperantie genus facilem. Neque enim in ea anima cui ebrietas tenebras offuderit, ullum bo- num inesse possil. Ejusd. Hom. de ebriet. -— Ebrietas sponte ac- citus demon est, quem voluptas parit in anima. Ebrietas vitii mater est, virtutis adversaria. For- tem timidum reddit ; castum et temperantem, im- pudicum. Justitiam nescit, prudentiam de medio tollit: et quemadmodum aqua igni infesta est, sic immodicus vini usus rationem exstinguit. Quocirca adversus ebrietatem orationem habere me piget : non quod leve quoddam nihilque faciendum ma- lum ipsa sit ; sed quad nullam oratio nostra utili- tatem sit habitura. Nam cum is qui temulentus est, mentis errore et tenebris afficiatur, incassum verba fundit, qui non audientem objurgat. Ad quosnam igitur nobis sermo erit, si is qui admo- 154 | 8. JOANNIS DAMASCENI 160 nitione opus habet, ea que dicuntur non audit; A χρήσοµαι τοῖς παροῦσιω, cl. καὶ ὁ λόγος ἄχρηστος, qui autem sobrius et prudens est, sermonis auxilio nihil indiget, cum a morbo purus sit? quonam modo cum his qui hic adsunt agam, cum nec quidquam utilitatis sermo habeat et in silentio dif- ficultas insit ? Nunquid sollicitudinem deseremus ? At periculo incuria non caret. Adversus temulen- tos verba faciam ? at mortuis auribus insonamus, Qua parte, o homo, brutis antecellis ? Non ratio- nis beneficio, quo a Creatore accepto, imperium in omnes res conditas adeptus es? Itaque qui ra- tionis usum per ebrietatem sibi adimit, compara- tus est jumentis insipientibus, et similis factus est illis (Psal. xyvii, 13). Quinimo pecudibus quo- que brutiores vecordioresque illos dixero, qui te- mulentia laborant. Siquidem quadrupedes omnes animantes et bellus certa et deflnita tempora ha- bent, quibus ad venerem moveantur: quorum autem animus ebrietate correptus tenetur, et cor- pus calore preter naturam accito refertum est, hi quovis tempore et quavis hora ad impuros et obscenos complexus aguntur. Nec vero hzc rationis expertes illos duntaxat facit, verum et depravatis sensibus, temulentum hominem quavis pecude de- teriorem reddit. Etenim qus pecus sic hallucina- tur, sicque prepostere audit, ut ebrius ? annon qui ita sunt affecti, familiares suos ignorant, atque ita alienos plerumquetanquam ad necessarios cur- runt ? Annon umbras ssepe, non secus ac rivos et lnatus quosdam transiliunt ? sed et sono ac stre- pitu velut agitati maris, aures eorum implentur, terraque ipsis in rectum assurgere, et montes cur- sitare in orbem videntur. Hi nonnunquam infinito risu diffluunt:nonnunquam rursus ita discruciantur et plorant, ut nulla ipsis consolatis afferri queat. Ac nunc quidem audaces sunt et intrepidi, nunc vero timidi et consternati. His et somni graves sunt, depulsu difficiles, mortis vicini sunt : sed et vigilie somni stupidiores. Insomnii enim instar ipsis vita est ; quippe qui ne vestem quidem ha- beant,nec quod crastina die comedant,nihilo secius regnis potiuntur, exercitibus imperant, interim 603 dum ebrii, urbes exstruunt, et pecunias elar- giuntur. Ejusmodi formis tantaque impostura fer- D καὶ ἡ σιωπὴ ἄπορος; Παρείδωμεν τὴν ἐπιμέλειαν ; Ἁλλ) ἐπικίνδυνος ἡ ἀμέλεια. Αλλὰ φθέγξοµαι κατὰ τῶν µεθυόντων; dÀ)' eic νεκρὰς ἀχυὰς ἐνηχοῦμεν., Τίνι διενήνοχας τῶν ἀλόγων, ἄνθρωπε ; O9 τῇ δωρεᾷ τοῦ λόγου, ἤν λαθὼν παρὰ τοῦ χτίσαν- tóc σε ἄρχων καὶ κύριος ἐγένου πάσης τῆς xtl- σεως; 'O τοίνυν ἀφαιρούμενος ἑαυτοῦ τὴν φρόνησιν διὰ τῆς µέθης, παρασυνεθλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις, καὶ ὠμοιώθη αὐτοῖς. Μᾶλλον δὴ καὶ τῶν βοσχημάτων φαίΐην ἂν ἔγωγε ἁλογωτέρους τοὺς ἐν τῇ μέθη, εἶπερ τὰ μὲν τετράποδα πάντα xal τὰ θηρία τεταγµένας ἔχει τὰς πρὸς τὰς µίξεις ὁρμάς" οἱ δὲ ὑπὸ τῆς µέθης τὴν φυχὴν κατεχόμενοι, xal τὸ σῶμα τῆς παρὰ φύσιν θερµότητος ἀναπλήσαντες, πάντα χαιρὸν xal πᾶσαν ὥραν πρὸς τὰς ἀκαθάρτους xal ἀσχήμονας συμπλοκὰς συνελαύνονται. Καὶ οὗ τοῦτο µόνον τὴν &Aoylav αὐτοῖς ἐμποιεῖ, ἀλλὰ xal τῇ τῶν αἴσθησεων παρατροπῇ Χχείρονα πἀντὸς κτή- νους ἀποδείχνυσι τὸν µεθύοντα. ΙΠοῖον γὰρ βύσχκηµα οὕτω παραθλέπει, xai οὕτω παρακούει ὡς ὁ µεθύων ; οὐχὶ ἀγνοοῦσι piv τοὺς οἰκειαχοὺς, προστρέχουσι δὲ πὀλλᾶἄχις τοῖς ἀἁλλοτρίοις ὡς τοῖς συνήθεσιν ; Οὐ τὰς σχιὰς διαπηδῶσι πολλάκις ὡς ἀχετοὺς xai φάραγ- γας; ὕχων δὲ αὐτοῖς καὶ Ψόφων, οἱονεὶ θαλάσσης χοµαινούσης, τὰ ὧὦτα πεπλήρωται' ἡ δὲ YT, πρὸ ; τὸ ὅρθιον διανίστασθαι δοχεῖ, xai τὰ ὄρη ἐπιτρέχειν ἐν χύχλφῳ. Οὗτοι oth μὲν γελῶσιν ἄπανστα, moti δὲ ὀδυνῶνται xal χλαίουσιν ἀπαρηγόρητα. Καὶ νῦν μὲν θρασεῖς tls: καὶ ἁπτόητοι, νῦν δὲ κατάφοθοι xai δειλοί. Τούτοις μὲν ὕπνοι βαρεῖς, καὶ δυσανάγωγοι, καὶ φρικώδεις, καὶ τῷ ὄντι θανάτῳ γείτονες, αἱ δὲ ἐγρηγόρσεις τῶν ὕπνων ἀναισθητότεραι. ᾿Ενύπνιον αὐτοῖς ἐστιν ὁ βίος. ol γε ἱμάτιον οὐκ ἔχοντες, οὐδὲ τί φάγχωσιν εἰς τὴν αὔριον, βασιλεύουσι, καὶ στρα- τοπέδων ἄρχουσιν ἐν «(à uin, καὶ πόλεις οἴκοδο- μοῦσι, xal χρήματα διανέµουσι. Τοιούτων Φφαντα- σιῶν, καὶ ἁπάτης τοσαύτης περιζέων, ὁ οἶνος τὰς καρδίας αὐτῶν πληροϊ. "Exspot δὲ εἲς τὰ ἑναντία µεριάγονται πάθη. Δυσέλπιδές slot καὶ κατηφεῖς, καὶ ὀδυνηροὶ, καὶ δακρυώδεις, καὶ φοθώδεις, xai εὐπτόητοι. Ὁ δαιμονιῶν ἑλεεινὸς, ὁ δὲ µεθύων τὰ αὐτὰ πάσχων, οὐδὲ τοῦ ἐλεεῖσθαι ἄξιος, αὐθαιρίτῳ δαίµονι προσπαλαίων. vescens vinum pectus ipsorum implet. Alii in contrarios affectus feruntur. Spei siquidem omnis ex- pertes sunt ; mosti, dolentes, lacrymis perfusi, formidolosi, et ad omnem strepitum trepidi. Qui a demone vexatur, hujus vicem omnes miserantur; qui autem ebrius est, cum in eadem calamitate sit, ne quidem misericordia dignus censetur, ut qui certamen cum demone habeat, quam sibi ul- tro acciverit. lbid. — Cui ve ? cui tumultus? cui molestie et gerr: ? cui nulla causa contritiones ? cui lividi oculi? annon iis qui in vino commorantur, et cireumspiciunt compotationes ubi sint? Τα, luctuosa inclamatio est: luctu porro digni sunt, qui ebrietati student, quoniam ebriosi regnum Dei non possidebunt (I Cor. vi, 10). Tumultus autem, propter eam perturbationem, quam vinum animo et cogitationibus affert. Molestie item, ob ructus et vapores quos bibendi voluptas movet. Horum Τίνι obal ; τίνι θόρυθος; τίνι ἀηδίαι καὶ λέσχαι ; τίνι συντρῖµµατα διακενῖς ; τίνος μελιδνὸς ὁ ὀφθαλ- góc ; o0 τῶν ἐγχρονιζόντων ἐν οἴνοις, xal τῶν xata- σχοπουµένων ποῦ πὀτοι Ὑίνονται; Τὸ οὐαὶ 022và- δές ἔστιν ἐπίφθεγμα. θρήνου δὲ ἀξιοι ol πεθύοντες, δίοτι µέθυσοι βασιλείαν Θεοῦ οὗ κληρονοµήσου- σιν. θόρυθος δὲ, διὰ τοῦ ofvou ταραχἡν ἐγγινομένιν τοῖς λογισμοῖς, xal ἀπδίαι, διὰ τὰς πικρὰς τῆς ix τοῦ πιεῖν ἡδονῆς ἀναδόσεις. Τούτων γὰρ δεσμοῦνται piv ol πόδες, δεσμοῦνται δὲ αἱ χεῖρες ἐκ τῶν ἐπι- 161 SACRA PARALLELA. 162 πεμπομένων αὐτοῖς ἐκ τῆς µέθης ῥευμάτων' καὶ πρὸ A enim, propter eas defluxiones quas ipsis ebrie- τούτων τῶν παθῶν παρ) αὐτὸν τὸν xztpüv τοῦ πί- ειν τὰ τῶν φρενιτικῶν αὐτοῖς συνεισπίπτει πάθη. Ὅταν γὰρ πλήρεις al µήνιγχες γίνωνται τῆς αἱθάλης, ἓν ὁ olivo; ἐξατμιζόμενος ἀναφέρει, βάλλεται μὲν ὀδύναις ἀφορήτοις ἡ κεφαλή’ µένειν δὲ ὀρθὴ ἐπὶ τῶν ὤμων μὴ δυναµένη, ἄλλοτε ἐπ᾿ ἄλληλα καταπίπτει, τοῖς σποδύλοις ἐνολισθαίνουσα. Αλλὰ τίς εἶποι ταῦτα τοῖς οἱνοπλήκτοις ; καρηθαροῦσι γὰρ ἐκ τῆς χραικάἀλές, νυστάζουσι, χασμῶνται, ἀχλὺν βλέπου- σιν, ναυτιῶσιν. Αιὰ τοῦτο οὐχ ὀχούουσι τῶν διδασκά- λων πολλαχόθεν αὑὐτοῖς ἐκθοώντων' Μὴ µεθύσκεσθε οὔνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἁσωτία. Εντεύθεν οἱ τρόµοι xai αἱ Ἀαθένειαι, κοπτοµένου αὐτοῖς τοῦ πνεύματος ὑπὸ τῆς ἀμετρίας τοῦ οἴνου, καὶ τῶν νεύρων λυο- µένων, ὁ κλόνος τῷ σύμπαντι ὄγκῳ τοῦ σώματος ἐπιγίνεται. Τί τὴν κατάραν τοῦ Κάῑν ἐπὶ σαυτὸν ἐκισπᾶσαι, τρέµων καὶ περιφερόµενος διὰ παντὸς τοῦ βίου ; μέχρι πὀτε οἴνος ; μέχρι τίνος μέθη ; xw- δυνεύεις λοιπὸν βόρθορος εἶναι ἀντὶ ἀνθρῶπου" οὕτως ὃὅλως ἀνεμίχθης τῷ οἵνῳ, xal συγχατεσάπης αὐτῷ ἐκ τῆς καθημερινῆς κραιπάλης, οἵνου ἀπόζων, xai τούτου διεφθαρµένου. tas immittit, pedes et manus ceu vinculis qui- busdam constringuntur. Atque adeo ante has af- fectiones, eo ipso tempore quo compotant, ea- dem ipsis qua phrenelicis accidunt. Nam cum cerebri membrane ea fuligine quam vinum, dum evaporatur, sursum affert, plene sunt,intolerando quodam dolore caput afflcitur, cumque rectum super humeros stare nequeat, modo in hanc,modo in illam partem concidit, atque in vertebrasillabi- tur. Quid vero isthec ebriosis hominibus comme- morare attinet? vertigine quippe ex crapula la- borant, dormitant, oscitant, caliginem cernunt, nauseant. Eam ob causam magistros in aures ipsorum clamantes non audiunt ; Nolite inebriari vino, in quo est lururia (Ephes. v, 18). Hinc rursum tremores imbecillitatesque. Intercluso enim ipsis spiritu ob immodicum vini usum, nervisque dissolutis, hinc fit ut trepidatio in universa corporis mole oriatur. Cur tibi maledi- ctionem Cain accersis, tremens per omne tem- pus vite circumactus ? quousque tandem vinum ? quoueque temulentia? eo in periculo versaris, ut pro homine conum flas: adeo te vino prorsus admiscuisti, quotidianaque crapula una putredi- nem ex eo contraxisti, vinum redolens fetidum et corruptum. O'xícnc δραπετεύει δεσπότην τύπτοντα, σὺ δὲ πα- βαμένεις τῷ οἵνῳ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν τὴν κεφαλήν σου τύπτοντα. Μέτρον ἄριστον τῆς τοῦ olvou Χρή- σεως, 4 Χχρεία τοῦ σώματος. 'Eàw δὲ ἕξω τῶν ὄρων Ἠγένῃ, Ἶξεις αὕριον καρηθαρῶν, χασμώμενος, Ἰλεχχιῶν, σεσηπότος οἴνου ἀπόζων. ΗἩάντα σοι πε- ριφέρεσθαι, πάντα δονεῖσθαι δόξει. Οὐαὶ τοῖς χακῶς τῷ χαλῷ κχεχρηµένοις. Μὴ ψέξῃς τὸν οἶνον, ἁλλὰ τοῖς ὑπὲρ τὸ µέτρον πίνουσιν, Βαθεῖα $, θάλασσα” ἀλλ’ ὁ χολυμθητὴς τοσοῦτον κατέρχεται, ὅσον xal ἀνελθεῖν δύναται. El δὲ ὑπὲρ τὸ µέτρον χατέλθη, μλ δυνάµενος διανήξασθαι, ταχέως ἕναυ- ἆγησεν. Οὐκ αἰτία ἡ θάλσσσά, ἀλλ) ἡ τοῦ κολυμθητοῦ Άπληστος γνώμη οὕτως καὶ ἐπὶ τοῦ οἴνου, οὐχ ὁ οἶνος αἴτιος, ἀλλ᾽ ὁ ὑπὶρ τὸ µέτρον χρώµενος. "EAtetvóv θέαµα ἉΧριστιανῶν ὀφθαλμοῖς, ἀνὴρ ἁχμάζων χαθ᾽ ἡλιχκίαν, σφριγῶν τῷ σώματι, στρα- τιωτιχοῖς Χαταλόγοις ἐμπρέπων, φοράδην οἴκαδε Ejusd. Hom. 1 de jejun. — Servus herum se verberantem fugit : tu vero cum vino, quod nullo non die caput tuum ferit, permanes. Vino utendi optima ratio est necessitas corporis. Quod si fi- nes excesseris, crastino die capitis gravedine affectus redibis oscitans, vertigine correptus, C putidumque vinum redolens. Cuncta tibi circum- agi, cuncta titubari videbuntur. Ejusd. — Ve illis qui re bona abutuntur ! Ne vinum vituperes; sed eos qui preter modum bibunt. Profundum est mare : at urinator tan- tumdem descendit, quantum possit inde reverti. Quod si ultra modum descenderit, ut enatandi potestas non sit, confestim mergitur. Cujus rei causa mare non est, sed, immodica natantis cu- piditas. Eodem modo in vino se res habet: non enim vinum in culpa est; sed qui, preter quam satis sit, eo utitur. Kjusd. Hom. de ebriosis. — Miserandum sane Christianorum oculis spectaculum 604 est, cum vir florenti &tate et vegeto corpore, militari χομιζόµενος, μὴ δυνάµενος ὀρθοῦσθαι, μηδὲ τοῖς D gradu illustris, domum aliena opera deportatur, ἴδίοις ποσὶν ἐπιθῆναι. 'Avijp φοθερὸς ὀφείλων εἶναι τοῖς πολεµίοις, γἑλωτός ἐστιν ἀφορμὴ τοῖς xac' ἀγορὰν πα!δίοις ἄνευ σιδήρου γαταθίθληται, ἄνεύ πολεµίων πεφόνευται. ᾽Ανὴρ ὁπλίτης αὐτὸ τῆς ὁλι- χίας ἄγων τὸ ἄνθος, οἴνου γέγονε παρανάλωμα, xai Έτοιμος παθεῖν παρὰ τοῖς ἐχθροῖς ὅσα βούλονται, Μέθη λογισμῶν ὄλεθρος ἴἰσχύος, διαφθορὰ, γῆρας ἔωρον, ὁλιγοχρόνιος θάνατος. Τί γὰρ ἄλλο εἰσὶν οἱ µεθύοντες, Ἡ τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν ; ὀφθαλμοὺς ἔχουσι, xai οὐ βλέπουσιν’' ca ἔχουσι, καὶ οὐκ ἀχού- οὐσιν΄ χεῖρες παραλέλυνται, πόδες ἀπινεκρώθησαν. Tí, 6 ταῦτα ἐπιθουλεύσας ; τίς ὁ τούτων τῶν κακῶν ceu qui nec se erigere, nec suis incedere pedi- bus queat. Ita is qui hostibus terrori esse debeat, circumforaneis pueris risum movet: sine ferro prostratus jacet, absque hostibus obtruncatus. Vir militari in ipso etatis flore est assumptus, paratus ea pati que hostium libido tulerit Ebrie- tas rationis exitium est, roboris labes et cor- ruptela, preematura senectus, mors brevis. Ec- quid enim aliud sunt temulenti, nisi gentium simulacra? oculos habent, nec vident: aures ha- bent, nec audiunt: manus dissolut» sunt, pedes emortui. Quisnam has insidias struxit ? quis he 103 8. JOANNIS DAMASCRNI 404 mala conflavit? quis vobis pharmacum furoris À alttoc ; τίς 6 τῆς µανίας ὑμῖν τὸ φάρµακον ἔγχερά- temperavit ? Prelium, o homo, ex convivio feci- sti. Adolescentes ejicis, qui tanquam acceptis in bello vulneribus manu duceris. Juvenilis statis vigorem vino exstinxisti. Atque ad coenam qui- dem velut amicum invitas ; mortuum vero ejicis, exstincta ipsius vita. Cum autem mero saturi esse existimantur, tunc bibendi initium faciunt, et in morem pecudum bibunt. Progrediente enim jam longius potu, accedit ad eos adolescens quidam, ingentem refrigerati vini phialam gestans, atque in medio stans, sequam convivis potionem per canales obliquos distribuit, quo s»quis partibus una perbacchentur, ne quisquam alium bibendo superet. Miserum ventrem tuum, quaeso, respice, et vasculi vinum recipientis amplitudinem cogno- b sces, nempe quod unius vole duntaxat concavi- tatem habeat. Neque id spectes quando canalem exhauseris: sed hoc considera, ventrem tuum jamdudum plenum esse. Propterea va; qui con- surgunt mane ad ebrietatem sectandam usque ad vesperam (Isa. v, 41), et diem totum bibendo transigunt ! Vinum enim eos exurit: quoniam calor ille, quem caro ex vino contrahit, ignea hostis tela exsuscitat, Enimvero vinum demergit mentem ; perturbationes vero et voluptates velut examen quoddam apum excitat. Quisnam enim equorum currus excusso auriga usque adeo te- mere fertur ? quse navis remoto gubernatore flu- ctibus ut sors tulerit, sic jactatur, ut non sit ho- mine ebrio tutior? ex hujusmodi malis effectum est ut viri ac mulieres, communibus choreis institutis, et vinolento demoni animabus suis mancipatis, vitiorum sese cuspidibus invicem sauciarint. Risus ab utrisque, obscene cantilens, gestus meretricii, ad libidinosam petulantiam ex- stimulantes. Rides, dic amabo, cum ob ea que pricesserunt, lacrymas fundere et ingemiscere oporteat. Meretricias cantilenas personas, abje- ctis psalmis et hymnis quos edoctus es. Pedes agitas, et furiose saltas, et inconcinne choros du- cis : cum contra ad Numinis adorationem genua flectere oporteat. Utras potius deplorem, puel- lasne innuptas, an eas que matrimonii jugo te- nentur ? nam et ille amissa virginitate redeunt, et iste pudicitiam maritis non retulerunt. Quam- vis enim fortasse nonnulle corpore peccatum effugerint, at certe animo labem exceperunt. Id quod etiam de masculis dictum sit. Male vidit, male conspecta est. Qui aspezerit mulierem ad con- cupiscendam 6065 eam, jam mechatus est. eam ín corde suo (Matth. v, 28). Si fortuiti congressus iis qui feminas curiose contuentur, tantum peri- culi conflant ; qui consulto eo pergunt ut mulie- res pre temulentia sese indecore gerentes, et ad dissolutionem compositas , carminaque lasciva cantillantes videant, quae vel duntaxat audita, omne libidinis estrum impudicis hominibus ciere queant, quid tandem dicturi, aut quid excusandi D σας ; "Av0pume, παρᾶταξιν ἐποίησας τὸ συµπό- σιον. Ἐκθάλλεις τοὺς νεανίσκους, χειραγωγούμε- νος ὡς τραυματίας ἀπὸ πολέμου. Ἐνέχκρωσας τὸν ἀκμὴν τῆς νεὔτητος ἀπὸ olvou. Και γαλεῖς μὲν dq φίλον ἐπὶ τὸ δεῖπνον, ἐκθάλλεις δὲ νεκρὸν, οἴνῳ τὴν ζωήν αὐτοῦ κατασθέσας. "Όταν νομισθῶσι διαχκορεῖς εἶναι τοῦ οἴνου, τότε τοῦ πίνειν ἂρχονται, καὶ πἰ[- νουσι τῷ τῶν κτηνῶν τρόπῳ. Προϊόντος γὰρ ἤδη τοῦ πότου, ἐπεισέρχεταί τις αὐτοῖς νεανίας, φιάλην ἔχων εὐμεγέθη olvou κατεφυγµένου, xal στὰς εἷς τὸ μέσον, διὰ σκολιῶν σωλήνων ἴσον τοῖς συµπόταις διανέμει τὸν οἴνον, Ίνα χατ ἰσομοιρίαν ἀλλήλοις συνασελγαίνωσι, καὶ μηδένα ὑπερθάλλειν ἐν τῷ πίνειν τὸν ἕτερον. Κατάκυψόν σου πρὸς τὴν ἀθλίαν γαστέρα, xai χατάµαθε τοῦ ὑποδεχομένου ἀγγείου τὸ μέγεθος, ὅτι μιᾶς κοτύλης ἔγει κοιλότητα, M3, πρὸς ηἰνοχόην ἀφόρα, πότε κενώσῃς, ἀλλὰ πρὸς τὴν σεαυτοῦ χοιλίαν, ὅτι πάλαι πεπλήρωται. Διὰ τοῦτο οὐαὶ οἱ ἐγειρόμενοι τὸ πρωΐ, xai τὸ σίχερα διώ- χοντες ol µένοντες τὸ ὀψὲ, xal διηµερεύοντες ἐν τῇ μέθη. 'O γὰρ οἴνος αὐτοὺς συγκαύσει διότι τὸ ἐκ τοῦ οἴνου θερμὸν ἐγγινόμενον τῇ σαρχὶ, ἔξαμμα γίνεται τῶν πεπυρωμένων βελῶν τοῦ ἐχθροῦ. Τὸν μὲν γὰρ λογισμὸν καὶ τὸν νοῦν ὁ olvoz καταθαπτίζει, τὰ ὃ} πάθη καὶ τὰς ἡδονὰς ὥσπερ τις αμῆνος µε- λισσῶν ἐπεγείρει. Ποῖον γὰρ ἅρμα πώλων οὕτως ἁτάχτως φέρεται ἀποθαλὸν τὸν ἡνίοχον ; ποῖον δὲ πλοῖον ἀκυθέρνητον ὑπὸ τῶν χυµάτων ὡς ἄν τύχοι φερόµενον, οὐχὶ ἀσφαλέστερόν ἐστι τοῦ µεθύοντος ; Απὸ τοιούτων κακῶν ἄνδρες xal γυναίκες χοινοὺς συστησάµενοι χοροὺς, δαίµονι οἴνηρῷ τὰς ψυχὰς παραδόντες, ἀλλήλους ταῖς ἀχίσι τῶν παθῶν ἀντ- ετίτρωσκον. Τέλωτες παρ᾽ ἀμφοτέρων , ἄσματα αἰσχρὰ, σχήματα πορνικὰ ἐρεθίζοντα πρὸς ἀσέλ- γειαν. Γελᾷς, &'mb pot, δαχρύειν δἑον xal στένειν ἐπὶ τοῖς φθάσασιν’ ἄσματα πόρνης φθέγγῃ, ἐκθαλὼν τοὺς ψαλμοὺς καὶ τοὺς ὄὕμνους, οὕς ἐδιδάχθης, Κινεῖς πόδας, xai ἐξάλλῃ ἐμμανῶς, καὶ χορεύεις ἀχόρευτα. δέον τὰ Ὑόνατα χάµπτειν πρὸς τὰς προσκυνήσεις. Τίνας ὀδύρομαι; τὰς χόρας τὰς ἀπειρογάμους, 7j τὰς ἐν τῷ ζυγῷ τοῦ γάµου κατεχομένας ; al μὲν γὰρ ἐπανῆλθον τὴν παρθενἰαν οὐκ ἔχουσαι' αἱ δὲ τὴν σωφροσύνην τοῖς ἀνδράσιν οὐκ ἐπανήγαγον. Ei γάρ πού τινες καὶ σώματι τὴν ἁμαρτίαν διέφυγον, ἀλλὰ πάντως γε ταῖς ψυχαῖς τὴν φθορὰν ἀπεδέξαντο. Ταῦτά pot καὶ περὶ τῶν ἀῤῥένων εἱἰρήσθω. Εΐδε κακῶς, ἐθεάθη κακῶς. 'O ἐμθλέψας πγυναικὶ πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι, Ίδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρ- διφ αὐτοῦ. Et αἱ ἀπὸ ταυτομάτου συντυχίαι τοῖς περιέργως κχατασκοποῦςιν τοσοῦτον ἔχουσι κίνδυνον, ai δὲ κατ ἐπιτήδευσιν ἁπαντήσεις, ὥστε ἰδεῖν γυ- ναῖκας ἀσχημονούσας ὑπὸ τῆς µέθης, xal κατασχη- µατιζοµένας πρὸς ἔκλυσιν , καὶ μέλι, τεθρυμμένα ἁδούσας, δυνἆµενα, xal uóvov ἀκουσθέντα, πάντα οἶστρον ἡδονῆς ἐμποιῆσαι τοῖς ἀκολάστοις, τί ἐροῦ- σιν, Tj τί ἀπολογήσονται ; Οὐχ ὡς δ,ὰ τοῦτο ἐμθλέ- ψαντες, ἵνα τὰς ἐπιθυμίας ἐγείρωσιν ; Οὐκοῦν ὑπό- δικοί εἶσι κατὰ τὴν ἁπαραίτητον ἀπόφασιν τοῦ COPEMAS -.---- - -- 165 SACRA PARALLBLA. 166 Κυρίου tip χρίµατι τῆς µοιχείας. Πῶς ἡμᾶς ἡ Πεν- A sui causa sunt allaturi ? Annon hec ipsis prospi- τηκοστὴ ὑπηδέξεται, οὕτω τοῦ Πάσχα καθυθρισθἑν- τος; li Πεντηκοστὴ τοῦ Πνεύματος ἔσχε τοῦ ἁγίου τὴν ἐναργὴ xal πᾶσι γνωρίµην ἐπιδημίαν, σὺ δὲ προλαθὼν αιαυτὸν οἰκητήριον τοῦ ἀντικειμένου ἐποίησας πνεύματι, καὶ γέγονας ναὸς εἰδώλων ἀντὶ τοῦ γενέσθαι ναὸς Θεοῦ διὰ τῆς ἐἑνοικήσεως τοῦ αγίου Πνεύματος, Ἐπεσπάσω τὴν dpàv τοῦ προ: φήτου τοῦ εἰπόντος ἐκ προσώπου τοῦ θεοῦ, ὅτι Στρέψω τὰς ἑορτὰς αὐτῶν εἲς πένθος. Πῶς τῶν οἰκετῶν ἄρξεσθε, οἱ δουλεύοντες ἐπιθυμίαις ἄνοήτοις καὶ βλαθεραῖς ὡς ἀνδράποδας πῶς τοὺς παῖδας νου- θετεῖτε, ἀνουθέτητον ζωὴν xal ἁδιάτακτον ζῶντες ; Τί οὖν ; ἐν τούτοις ὑμᾶς χαταλείπω ; ᾽Αλλὰ φοθοῦμαι. Ντστεία τὴν µέθην θεραπευσάτω, ψαλμὸς τὴν αἰσχρὰν μελφδίαν' δάκρυον Ὑενέσθω τοῦ γέλωτος ἵαμα' ἀντὶ τῆς ὀρχήσεως τὸ Ὑόνυ χλινέσθω. ἀντὶ τοῦ κρότου τῶν χειρῶν τὸ στῆθος τυπτέσθω' ἀντὶ τοῦ χόσµ»υ ες ἐσθῆτος dj ταπείνωσις, Ἐπὶ πᾶσιν d ἔλεημο- σύνη ἐξαγοραζέτω σε ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας. Λύτρον γὰρ ἀνδρὸς ὁ ἴδιος πλοῦτος. ciendarum feminarum causa fuit, uti libidinis flammam excitarent? Ac proinde, secundum irre- fragabilem Domini sententiam, adulterii pense obnoxii sunt, Quonam modo nos Pentecoste ex- ceptura est, Paschate ita contumeliis affecto? Pentecoste Spiritus sancti manifestum et omnibus cognitum adventum habuit; tu vero antevertens, adversarii spiritus teipsum domicilium effecisti : ac pro eo quod per Spiritus sancti inhabitationem templum Dei esse debebas, idolorum factus es templum. Imprecationem prophete tibi accersi- visti, ex Domini persona dicentis: Convertam in luctum festivitates eorum (Amos virt, 10). Quonam pacto servis vestris imperabitis, cum ipsi manci- piorum instar stultis et perniciosis cupiditatibus serviatis ? quonam pacto filios commonebitis, cum ipsi consilii expertem, et incompositam vi- tam agatis ? Quid igitur ? in hoc statu nos relin- quam ? Át metuo. Jejunium plane ebrietatem, psalmus obscenas cantilenas curet : lacrymae risus medicina sint: pro saltatione, flectatur genu: pro manuum plausu pectus tundatur: pro vesti- bus ornamento humilitas suscipiatur. Super omnia eleemosyna te a peccatis liberet. Redemptio quippe viri, inquit Scriptura, propria: ipsius diviti sunt (Prov. xm, 8). Μέθη Κύριον οὐχ ὑποδέχεται. Πνεῦμα ἅγιον ἀπο- διώχει. Καπνὸς μὲν γὰρ φυγαδεύει µελίσσας, χα- ρισµατα δὲ πνευματικὰ ἀποδιώχει κραιπάλη. — Μέθη ἀβεότητός ἐστιν ἀρχὴ, σκότωσις οὖσα τοῦ ἡγεμονικοῦ, δι οὗ μάλιστα θεὸς ἐπιγινώσκεσθαι πέφυκεν. Τὸν νηστεύοντα ἔσω τῶν ἱερῶν περιθόλων παραδὲ- χεται ὁ Κύριος τὸν κραιπαλοῦντα ὡς βέθδηλον xal ἀνίερον οὐ προσίεται. 'Eàv γὰο ἕλθῃς αὐρίον οἵνου ἀπόζων, καὶ τούτου σεσηπότος, πῶς tiq νηστείαν τὴν χραιπάλην λογίσομαι; μὴ γὰρ ὅτι πρόσφατον οὐκ ἐνεχέω τὸν ἄκρατον, ἀλλ) ὃτι οὐ καθαρεύεις οἵνου, τοῦτο λογίζου. Ποῦ σε τάξω; iv τοῖς µεθύουσιν, ἢ àv τοῖς νηστεύουσιν ; ᾽Αμϕισθητήσιμος εἶ τῇ µέθῃ, ὥσπερ ἀνδράποδον. ΕἙὐθὺς ἡ πρώτη τῶν νηστειῶν ἁλογός σοι γενήσεται, διὰ τὸ ἐναποκεῖσθαι τῆς μµέ- θης τὰ λείψανα. Et µεθύων ἔρχῃ πρὸς τὴν νηστείαν, tl σοι τὸ ὄφελος: εἰ γὰρ ἀποχλείει σε τῆς βασιλείας à µἐθήὴ, ποῦ σοι λοιπὸν χρήσιμον τὸ νηστεύειν ; C Ejusd. orat. 1 De jejun. — Ebrietas Dominum non suscipit, Spiritum sanctum propulsat. Ut enim fumus apes in fugam vertit, sic crapula spi- ritualia dona pellit. — Ebrietas impietatis origo est, que principem animi partem ; a qua potissi- mum Deus agnoscitur, caligine offundat. Ejusd. Hom. 2 De jejun. — Jejunantem Domí- nus intra sacrosancta septa admittit : eum autem qui temulentie addictus est, uti profanum et im- purum rejicit. Nam si die crastino vinum, idque corruptum, redolens accesseris, quonam modo crapulam pro jejunio ducam ? neque enim hoc te- cum reputes, quod merum nunc non hauseris, verum quod a vino minime purus sis. Ubi te collocabo ? inter ebrios, an inter jejunantes ? Du- bium te velut mancipium ebrietas reddit. Statim primus jejuniorum dies expungendus tibi erit, cum ebrietatis reliquie in te adhuc hereant. Si ebrius ad jejunandum &accedis, quidnam hinc lucri referes ? nam cum ebrietas aditum tibi ad regnum prscludat, quorsum jam utile tibi fuerit jejunare ? Τοῖς iv µἔθῃ xal ἀχολασίᾳ βιοῦσιν ἡ ἡμέρα πρὸς [) 65. Chrysost. — lis qui in vino et intemperantia τῆς νυχτὸς µεταστρέφεται εἷς σκότος, οὐ τοῦ ἡλίου σθεννυµένου, ἀλλὰ τῆς ἐχείνων διαναίας σκοτιζο- µένης τῇ µέρῃ. ᾽Αγνοεῖς, ὄτιπερ ὁ τοῖς δούλοις τοῦ θεοῦ ἐμ- παροινῶν, εἲς αὐτὸν τὸν Χριστὸν ἁμαρτάνει, xal τιμωρίας αἰωνίου ἔνοχον ἑαυτὸν καθίστησιν ; Ὅ τὸν ὠφελήσει; El πειθαρχεῖς τῷ θείῳ᾽᾽Αποστόλῳ διαῤῥήδην βοῶντι, ὅτι Μέθυσοι οὐδαμῶς µτεύξονται οὐρανῶν βασι- λείας, φεῦγε τὴν ἑπάρατον µέθην. µεθύοντα ῥἐπιχειρῶν νουθετεῖν, τί apa vitam agunt, dies in noctis caliginem immutatur, non exstincto sole, sed sensu ipsorum ebrietate obscurato. An nescis quod qui Dei servis per temulen- tiam injuriam infert, adversus ipsummet Chri- stum peccat, seque ipse «terne pone reum constituit ? | 606 S. Nili. — Qui temulentum admonere tentat, quid tandem ipsi utilitatis afferet ? Si divino Apostolo morem geris, disertis ver- bis dicenti: Ebriosi regnum Dei non possidebunt (1 Cor. vi, 10), exsecrandam hanc ebrietatem fuge. 107 8. JOANNIS DAMASCENI 168. TIT. VI — De ignavis et segnibus, socordibusque, et A TITA. &'. — πιρὶ μισεργῶν, xai ὀχνηρῶν, χαὶ contemptoribus. Prov. vi, 6 seqq. — « Vade ad fornicam, o piger, et amulare, considerans vias illius, et ea sapientior flas: que cum nec arvum segetum habeat, nec qui sibi precipiat, nec sub domino sit, parat in estate cibum: multam vero in messe . reconditionem facit. Vade ad apem, et disce, quia operaria est, quamque egregiam operatio- nem faciat: cujus labores reges et privati ad sa- nitatem adhibent. Desiderabilisque est omnibus, quamvis alioqui viribus imbecillis. Usquequo, piger, jacebis ? Quando surges e somno ? paululum quidem dormis, paululum vero sedes, paupulum dormitas, paupulum pectora manibus amplecteris. Deinde venit tibi tanquam bonus cursor egestas, B et sicut malus viator inopia. » Prov. xix, 15. — « Anima ignavi esuriet. » « Pigri divitiarum sunt inopes. » Prov. xx, &0. — « Piger probris affectus non erubescit : eodem modo qui mutuatur frumentum in messe. » Prov. xxvi. 13. — « Dicit piger, Leo est in via: in plateis vero sicarii. » Prov. xxii, 21. — « Detritis et laceris induitur omnis somnolentus. » Prov. xxvi, 44. — «Sicut ostium vertitur in cardine suo, sic piger in lectulo suo. Abscondens piger manum sub sinu suo, non potest eam in os inferre. » e Vis? comtemptoris in perditione. » Eccli. x, 18. — « In pigritiis humiliabitur con- tignatio, et in desidia manuum perstillabit do- mus, » Eccli. v, 34. — « Noli citatus esse lingua, et segnis et remissus in operibus tuis. » Eccli. xxxii, 30. — α Multam malitiam docuit otiositas. » Matth. — xxv, 24-30. — « Accedens qui talen- tum unum acceperat, ait: Domine, scio quia homo durus es, metens ubi non seminasti, et congregans ubi non sparsisti: et timens abii, et abscondi talentum tuum in terra. Ecce habes quod tuum est. Respondens autem dominus ejus, dixit ei: Serve male et piger, si sciebas quia meto ubi non seminavi, et congrego ubi non sparsi, oportuit ergo te committere pecuniam meam nummulariis, et veniens ego quod cum usura utique recepissem meum. Tollite, itaque ab eo talentum, et date ei qui. habet decem talenta. Omni enim habenti dabitur, et abundabit : ei au- tem qui non habet, et quod videtur habere, au- feretur ab eo. Et inutilem servum ejicite in tene- bras exteriores. Illic erit fletus et stridor den- tium. » Il] Thess. i, 10-12. — « Nam cum essemus apud vos, hoc denuntiabamus vobis: quoniam si quis non vult operari, nec 607 manducet. Au- ῥᾳθυμούντων, xat κχαταφρονούντων. € Ἴσθι πρὸς τὸν µύρμηχα, ὦ οχνηρὲ, xai ζζλω- σον, ἰδὼν τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, xal Ὑγενοῦ ἐχείνου σοφώ- τερος" ἐχείνῳ γὰρ γεωργίου μὴ ὑπάρχοντος, μηδὲ τὸν ἀναγκάζοντα ἔχων, μηδὶ ὑπὸ δεσπότην v, ἑτοιμάζεται θέρους τὴν τροφὴν, πολλὴν δὲ ἐν τῷ ἀμητῷ ποιεῖται τὴν παράθεσιν. Πορεύθητι πρὸς τὴν µέλισσαν, καὶ µάθε ὡς ἑργάτις ἐστι τὴν δὲ ἐργασίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖται, ἧς τοὺς πόνους βα- σιλεῖς xal ἰδιῶται πρὸς ὑγείαν προσφέρονται. Πο- θεινή τέ ἐστι πᾶσι καὶ ἐπίδοξος, καΐπερ οὖσα τῇ ῥώμῃ ἀσθενής. Ἓως τίνος, ὀχνηρὲ, κατάχεισαι ; πότε δὲ ἐξ ὕπνου ἐγερθήσῃ; ὀλίγον μὲν ὑπνοῖς, ὀλίγον δὲ χκάθησαι' μικρὸν δὲ νυστάζεις, ὀλίγον δὲ ἑναγκαλίζῃ Χερσὶν στήθη. ΒΕΐτα παραγίνεταί σοι ὥσπερ ἀγαθὸς ὁρομεὺς ἡ πενία, xal ἡ ἔνδεια ὡς καχὸς ὁδοιπόρος.» « Voy?) ἀεργοῦ πεινάσει. » « Πλούτου ὀκνηροὶ ἑνδεεῖς γίνονται. » « Ὀνειδιζόμενος ὀχνηρὸς οὐκ αἰσχύνεται, ὡσαύ- τως χαὶ ὁ δανειζόµενος σῖτον ἐν ἁμητῷ. » «Προφασίζεται καὶ λέγει ὁ ὀκνηρός Λέων ἐν ταῖς ὁδοῖς, ἐν δὲ ταῖς πλατείαις φονευταί. » « Ἐνδύεται διεῤῥηγμένα καὶ ῥακώδη πᾶς ὑπνώ- δης. » « Ὥσπερ θύρα στρίφεται ἐπὶ τοῦ στιρόφιγγος, οὕτως à ὀκνηρὸς ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτοῦ. Κρύψας ὀκνηρὸς τὴν χεῖρα ἐπὶ τὸν χόλπον αὐτοῦ, οὗ δύ- ναται ἐπενεγκεῖν ἐπὶ τὸ στόµα αὐτοῦ. » « Ὁδοὶ καταφρονοῦντος ἐν ἀπωλείᾳ. » « Ἐν ὀκνηρίαις ταπεινωθήσεται ἡ δόχησις, xal ἐν ἁργίαις χειρῶν στενάζει οἰκίᾳ. » « Μὴ Ὑίνου ταχὺς iv γλώσσῃ, καὶ νωθρὸς, καὶ παρειµένος τοῖς ἔργοις σου. » « Πολλὴν xaxlav ἐδίδαξεν ἡ ἁργία. » φ « Προσελθὼν ὁ τὸ ἕν τάλαντον εἱληφὼς, εἶπεν" Ὁ κύριος, ἔγνων σε ὅτι σχληρὸς σὺ ἄνθρωπος, θε- ῥίζων ὅπου οὐκ ἔσπειρας, xai συνάγων ὅθεν οὗ διεσκόρπιςας' καὶ φοθηθεὶς, ἀπελθὼν ἔχρυφα τὸ τάλαντόν σου ἐν τῇῃ ΥΠ. "δε ἔχεις τὸ σὀν. 'Amo- χριθεὶς δὲ ὁ χύριος αὐτοῦ, εἶπον αὐτῷ' Δοῦλε πο- νηρὲ καὶ ὀχνηρὲ, et εἶδες ὅτι σκληρός εἷμι ἄνθρωπος, θερίζων ὅπου οὐκ ἔσπειρα, xal συνάγων ὅθεν οὐ διεσκόρπισα. ἔδει οὖν σε βαλεῖν τὸ ἀργύόριόν µου τοῖς τραπεζίταις, καὶ ἐλθὼν ἐγὼ ἐκομισάμην ἂν τὸ ἐμὸν σὺν τόχῳ. Αρατε ἀπ᾿ αὐτοῦ τὸ τάλαντον, καὶ δότε τῷ ἔκοντι δεκα τάλαντα. Ti γὰρ ἔχοντι παντὶ δοθήσεται, xal περισσευθήσεται ἀπὸ δὶ τοῦ μὴ ἔχοντος, καὶ ὅ ἔχει, ἀρθήσεται ἀπ᾿ αὐτοῦ. Kal τὸν χρειον δοῦλον ἐκθάλλετε εἷς τὸ σκότος τὸ ἑξώτερον. Ἐκεῖ ἔσται χλαυθμὸς xal βρυγμὸς τῶν ὀδόντων. » "Oct ἥμην πρὸς ὑμᾶς, ταῦτα παρήγγειλον ὑμῖν, ὅτι εἴ τις οὗ θέλει ἐργάτεσθαι, μηδὲ ἐσθιέτω. ᾿Ακούο- μεν γὰρ τινας ἐν ὑμῖν ἁτάχτως περιπατοῦντας, µη- 109 SACRA PARALLELA. 170 δὲν ἑργαζομένους, ἀλλὰ περιεργαζοµένους. Τοῖς δὲ A divimus enim quosdam ambulantes inquiete, ni- τοιούτοις παραγγέλλομεν καὶ παρακαλοῦμεν ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἵνα μετὰ ἡσυχίας ἑργαζόμενοι, τὸν ἑαυτῶν ἄρτον ἐσθίωσιν. » ἸΑργία καχουργίας αἴτία, — "IBtov τοῦτο ἀῤῥώ- στηµα ἀργῆς xal ῥᾳθόμου φυχῆς, ἐνύπνια βλέπειν ἐγρηγοβότος τοῦ σώματος. Τίς ἓν χαιρῷ τῆς σπορᾶς οἴκοι χαθήµενος fj χαθ- εύδων, ἐνστάντος τοῦ θερισμοῦ τὸν xóAnov ἐπλήρωσε τῶν ὁραγµάτων; τίς ἐτρύγησεν ἀμπελῶνα τὸν μὴ πεφυτευμένον ; ἐχείνων οἱ καρποὶ, Qv καὶ ol πόνοι. Al τιμαὶ xal ol στέφανοι τῶν πεπονηχότων (1) εἶσίν, Τίς στεφανοῖ τὸν μηδὲ ἀποδύντα πρὸς τὸν ἀντίπα- λον ; ὁπότε οὐ τοῦ νικῆσαι δεῖ µόνον, ἀλλὰ xal νοµἰ- µως ἀθλῆσαι, χΧατὰ τὸν ᾿Απόστολον . Τίς οὕτως ἄχριτος ἀθλοθέτης, ὅς τῶν ἴσων ἀξιώσει στεφάνιυν τὸν νικητὸν, xai τὸν μηδὲν ἠγωνισμένον ; τίς στρα- τηγόὸς sl; τὴν μερίδα τῶν σκύλων ἐξ ἴσου ποτὶ τοῖς νενικηκόσι, xai τοὺς μηδὲ φανέντας ἐπὶ τῆς µάχης ἐχκάλεσεν ; Τὸ καλὸν οὐ καλὸν, ὅταν μὴ καλῶς γίνηται. ΤΙΤΑ: Z', --- Περὶ µίσους, καὶ ἔχθρας, καὶ διαστάσεως xal τῶν µάχας συναπτόντων. « Διασκόρπισον ἔθνη τὰ τοὺς πολέμους θέλοντα. » α Ανδρες αἱμάτων xal δολιότητος οὗ μὴ ἡμισεύ- σωσιν τὰς ἡμέρας αὐτῶν. » « "Q οἱ ἐγχαταλιπόντες ὁδοὺς εὐθείας, τοῦ πορευ- θῆναι ἐν ὁδοῖς σκότους. Οἱ εὐφραινόμενοι ἐπὶ κακοῖς, xai χαἰροντες ἐν διαστροφῇ χακῇ. » « Οὖ ἐὰν εἰσέλθῃ ὕθρις ἐχεῖ καὶ ἀτιμία. » « Πονηρὸς xaxonoisi, ὅταν συμμίξῃ δικαίωµα. » «᾽Ανὴρ θυµώδης παρασκευάζει µάχας. » « ᾽Ανὴρ σκολιὸς διαπέµπεται xaxà καὶ διαχωρίζει φίλους, » « ᾿Αντιλογίας ἐγείρει mac καχός' ὁ δὶ Κύριος ἅγ- Ύελον ἀνελεήμονα ἐκπέμψει αὐτῷ. Φιλαμαρτήμων χαίρει µάχαις. » κ M3, ἐπίχαιρε, καὶ μὴ πρόσπιπτε sl; µάχην τα- χέως, Ίνα μὴ µεταμεληθῇς ἐπ᾽ ἑσχάτων. » « Σίδηρος σίδηρον ὀξύνει, ἀνὴρ ὃξ παροξύνει πρόσ- ωπον ἑτέρου. » "Oc ἐκκαύσει xaxlav, ἀπολεῖται ὑπ᾿ αὐτῆς. « e Ἐξολοθρευθήσονται οἱ ἀνομοῦντες ἐπὶ xaxíq, καὶ ποιοῦντες ἁμαρτάνειν ἀνθρώπους ἐν λόγφ. » « Yio! ἄφρονές «le, καὶ οὐ συνετοι ' σοφοὶ τοῦ χακοποιῆσαι, τὸ δὲ καλὸν ποιῆσαι οὐκ ἐπέγ- γωσαν. » hil operantes, sed curiose agentes. lis qui hu- jusmodi sunt, denuntiamus, et obsecramus in Domino Jesu Christo, ut cum silentio operantes, suum panem manducent. » S. Basil. hom. in illud : « Attende tibi. » — Otium sceleris origo est. — Peculiaris hic morbus anima ignave et socordis, corpore vigilante insomnia quaerere. Quisnam sementis tempore domi desidens vel dormiens, orta messe sinum manipulis implevit? quis vineam non consitam vindemiavit? horum sunt fructus, quorum et labores. Honores et co- rone eorum sunt, quilabore desudarunt. Ecquis eum coronaverit, qui cum adversario in arenam non descendit? presertim cum ex Apostolo non salis sit certare, nisi etiam legitime certetur (II Tim. 11, 5). Quisnam ille est certaminis arbiter ineptus, qui iisdem premiis victorem. ac eum qui minime certavit, augeat ? quis imperator in eam- dem unquam cum iis qui vicere, partem prede vocavit eos qui ne quidem pugne interfuerunt ? S. Greg. Naz. — Bonum tunc bonum non est, cum bene non sit. TIT. NII, — De odio, et inimicitia, et dissidiis: de- que iis qui prelia conserunt. Psal. xxvn, 34. — « Dissipa gentes que bella volunt. » Psal. xiv, 24. — « Viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos. » Prov. n, 13. — « Qui relinquunt iter rectum, ut ambulent per vias tenebrosas. Qui letantur in malis, et gaudent in distortione mala. Prov. xi 2. — «Quo ingreditur contumelia, illuc etiam est infamia. » « Improbus malefacit, cum jus commiscet. » Prov. xv, 18. — « Vir iracundus provocat ri- Xa$. » Prov. xvi, 28. — « Vir perversus transmittit mala, et separat amicos. » Prov. xvu, 11, 19. — « Altercationes ezxcitat omnis malus : Dominus autem angelum immiseri- cordem emittet ipsi. Qui libenter peccat, gaudet pugnis. » Prov. xxv, 8. — « Ne leeteris, neque cito in pu- [) &nam irruas, ne te peniteat in extremis. » Prov. xxvii, 17. — « Ferro ferrum exacuitur ; homo autem exacuit faciem alterius. » « Qui accendit malitiam ab ea perdetur. » Isa. xxix, 14. — Dispergentur qui inique agunt ob malitiam, et qui peccare faciunt homines in verbo. » Jerem. iv, 22. — « Filii insipientes sunt, et sine prudentia: sapientes ut mala faciant, bene autem facere nescierunt. » ΝΟΤΑΡ. (1) Als. νενινηχότων. PATROL. GB. XCVI. P 604 et in medio paeem habentium immittet ini- Biicitiam, » Kali. xxu, &Á. — « Ante ignem camini vapor! sic et ante sanguinem conBuieia. » EKo«li. xxvii, B. — « Abstine & pugna, οἱ immi- Rus peceatum. Qontentio festinata ascendit sans guinem, » Matth. χι, 25. — « Omne regnum in ae divi: sum desolabitur, et 808. amnis civitas et domus divisa anntra 8e, non stabit, a Matih, xxw, 13, — « Quia abundabit iniquitas, refrigesset ebaritaa multorum. » Gela. v, 40, — « Qui vos eonturbat, pertabit judicium, quicunqne ille est, a Jec. ui, 16. -τ. « Uhi zelus est et eantentio, ilie geditie et amnis pes raala, » 8. Basil, τι: Defecit charitas, mandatorum ra- dix. -» In. malia certaminibus miserier est, qui vietoriam ahtiBet ; quoniam majorem peccati par- tém habens discedit. B. (ireg. Nas. in [ρί. 39 e$ 15. — Βιβρίαί recte vinci, quam perieulese et nefarie vincere, -— Bit finis ire, nesciat finem favor. TIT. VH, ο De penitentia Dei: e£ quibus in rebus Creatorem penifuerit. Gen. yi, 5-7, το κ Videna Deusquad multiplieatee sunt malitie hominum super terram, et unusquia» que aogitat ia eorda auo sollicite in mala omnihus diebus, et pornituit Deum, quod fecisse hominem ip terra, et dixit Deua: Dalebo hominem, quem ϱ feci, & facie terre, ab homine usque ad peaona; quoniam me peenitat qnod fecerim hominem. » 1 Reg. xv, 10, 11, 35. -— « Faotum ος verbum Domini ad Bajauel, diaens ! Peenitet me qued un- xerim San] in regem: isque aversus est a me, et sermones meos non servavit. Et contristatus est Samuel et clamavit ad Dominum teta nggte.Et non addidit Samuel ultra videre Saul usque ad diem mortis sue. Et Dominum poenitujt, quod congti- tuisset Saul regem super Israel. » Psal. cv, &&. — « Vidit Dominus cum tribpla- rentur. » Jonz 11, 8-19, — « Et cooper sunt saccis ho- mines et jumen(a, et clamaverunt ad Dominum vehementer, et reversus est unusquisque de via sua mala, et ab iniquitate qua erat in manibus eorum dicentes : Quis scit, si convertetur Deus, et revertetus ab πα furoris sui, et non peribimus? Et vidit Deua opera, eorum, queniam reversi gunt de viig auis malis, et egit panitentium Deus supar malitia, quam locutus fuerat ut faceret eis, ot BOR facit, » Jeren.g3an,1 -0.-» « Ad summam loquar adversum gentem et adversum regnum, ut auferam ops, ei disperdam : et si conversa fuerit gens illa ab om- nibus malis suis, penitentiam etiam agam de ma- lis que cogitavi ut facerem eis. Et ad summam 8, JQANNIS DAMASCENI | Eccli. ΚΕΤΙΙ, 9, — κ Vir peccater tgrbabit ami- A — « 'Avp ἁμαρτωλὸς ταράξει φίλους, καὶ ἀναμέσον Ue? εἱρηνευόντων βαλεῖ διαθολήν. » - « Πρὸ πυρὸς ἀτμὶς καµίνου, οὕτω πρὸ αἱμάτων λοιδορίαι. ο | « ᾿Απόσχου ἀπὸ μάχης, καὶ ἑλαττώσεις ἁμαρτίαν. "Epic κατασπεύδουσε ἐχκαίει αἷμα. » « 1ᾶσα βασιλεία μερισθεῖσα xa0' ἑαυτῆς, ἐρημοῦ- ται, xai πᾶσα πύλις fj οἶχία μερισθεῖσα καθ ἑαυτῆς, οὐ στφθύφειαι. » κ Διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν, ἡνγήσεται d) ἀγάπη τῶν πολλῶῷν. n κ Ὁ Ἰαράσσων ὑμᾶς, βαστάσει τὸ χρῖμα, Oc τις ἐὰν 3. ν Ὅπου ζῆλος xal ἐρίθεια, ἐκεῖ ἀκαιαστᾳσία, xai πᾶν φαῦλον πρᾶγμα. » Ἐκλέλοιπεν ἡ ἀγάπη ἡ ῥίζα τῶν ἐντολῶἨ, » — Ἐν ἀμίλλαις πονηραῖς ἀθλιώτερος ὁ υικήσας, διότι ἀπέρχεται τὸ πλέου ἔχων τῆς ἁμαρτίας, Κρεῖττον ἠττᾶσθαι καλῶς, ἡ νικᾷν ἐπισφαλῷς xal ἀθέσμως . — "Εχθβας ὅρους γίνῳσκε, εὐνοίας δὲ μή. TITA, Β΄, — Ηερὶ µεταμελείας θεοῦ καὶ ἐν τισιν ὁ Δημιουβγὸς µατεµελήθη. « ]δὼν Κύριος, ὅτι ἐπληθύνβησαν αἱ χαχίαι τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ πᾶς τις διανοεῖται ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῇ ἐπιμελῶς ἐπὶ τὰ πονηβρὰ φάαας τὰς ἡμέρας, xai ἐνεσυμήθη ὁ βεὸς, ὅτι ἐποίβας τὰν ive θρωπαν (si τῆς γῆς. Καὶ εἶπεν ὁ θεάς. Ἐπαλήψω τὸν ἄνθρωπον ὃν ἐποίῃσα, ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήγουφ' ὅτι ἐγεθωμήθην, ὅτι ἐποίησα τὸν ἄνθρωπον. n « Ἐγινήθη ῥῆμα Κυρίου πρὸς Σαμουὴλ, λέγων" Μεταμεμέλημαι, ὅτι ἔχρισα τὸν Σαοὺλ εἰς βασιλέα: xai ἀπέστρεψεν ἀπὸ ὀπίσω µου, καὶ τοὺς λόγους µου οὐκ ἐτήρησεν. Καὶ ἠθύμησε Σαμουὴλ καὶ ἑθόησε πβὰς Κύριον τὴν γύκτα ὅλην. Οὐ προσέθετο ἔτι Σα- μουὴλ ἰδεῖν τὸν Σαοὺλ ἕως ἡμέρας θανάτου αὐτοῦ, καὶ Κύριος µετεµελήθη, ὅτι ἐθασίλευσεν Σαοὺλ ἐπί τὸν Ἰσραήλ. » « Εἶδε Κόριος ἐν τῷ θλίθεσθαι αὐτούς, » « Περιεθάλλοντο σάχκους οἱ άνθρωποι xal. τὰ κτή- vn, καὶ ἀνεθόησαν πρὸς τὸν θεὸν ἐκτενῶς. καὶ ἁπ- ὀστρεψεν ἕκαστος ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ τῆς πονηρᾶς, xal d«à τῆς ἀδικίας τῆς dv. χερσὶν αὐτῶν, λέγοντες: Τίς οἶδεν, οἱ µετανοήσει ὁ θεὸς, καὶ ἀποστρέψει ἐξ ὀργῆς θυμοῦ αὐτοῦ, καὶ μὴ ἀπολώμεθα ; Καὶ εἶδον ὁ θεὸς τὰ ἔργα αὐτῶν, frr ἀπέατρείμν ἀπὰ τῶν ὁδῶν αὐτῶν τῶν πουῃρῷῶγ, xal µετμιόηφεν à. Βεὸς ἀπὺ τῆς κακίας, ἧς ἐλάλησεν τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς, καὶ οὐκ ἐποίησεν. » s Πέρας λφλήσω ἐπ᾽ ἔθνος, ἢ ἐπὶ βασιλεία, τοῦ ἑξᾶραι αὐτοὺς, xal τοῦ ἀπολλύειν. xal ἐὰν ἔπι- στρέψῃ τὸ ἔθνος ἐκεῖνο ἀπὸ πάντων τῶν καχῶν αὖὐ- τῶν, καὶ µετανοήσω περὶ τῶν κακῶν, ὦν ἑλογισά- μηντοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς, Καὶ πέρας λαλήσω ἐπὶ ἔθγος 1759 SACRA PARALLBLA, 174 xxi βασιλείαν τοῦ ἀνοικοδομεῖσθαι, καὶ τοῦ Χαταφυ- À loquas de gente et regno, ut. edificatur ef plante- τεύεσθα: καὶ ἐὰν ποιῄσωσι τὰ πονηρά ἑναντίον µου, xzi µετανοήσω περὶ τῶν ἀγαθῶν Gv ἐλάλησα τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς. » TITA, 8', — Περὶ µισαδελφίᾳς. « ]δόντες ol ἀδελφοὶ, ὅτί αὐτὸν ἐἔφιλει 6 matl)o Ex πάντων τῶν υἱῶν αὐτοῦ, ἐμίσησαν αὐτὸν, καὶ οὐδὲν εἰρηνιχὸν ἑλάλουν αὐτῷ Καὶ εἶπεν Έχαστος πρὸς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ - ᾿Ιδοὺ ὁ ἐνυπνιασθεὶς ἐκεῖνος ἔρχεται. Δεῦτε, ἀποχτείνωμεν ἀδτὸν, καὶ ῥίψωμεν tl; ἕτα τῶν λάχχων, xal εἴπωμεν ὅτι θηρίον πονη- βὸν κατέφαγεν αὐτόν" καὶ ὀψόμεθα τί ἔσται τὰ ἐνύπνια αὐτοῦ. » « Ἐμ.:σθώσατο ὁ ᾿Αθιμέλεχ ἄνδρας κεγνοὺς xal δειλοὺς, καὶ ἑπορεύθησαν ἀπίσω αὐτοῦ, xal εἶσῃλθεν tlg τὸν οἶκον τοῦ πατρὸς αὐτοῦ εἷς ᾿Εφραθᾶ, καὶ ἀπέχτεινεν τοὺς αδελφοὺς αὐτοῦ τοὺς υἱοὺς εροθαὰ), ἐθδομήχοντα ἆγδρας ἐπὶ λίθου ἕνα" καὶ κατελείφθη Ἰωαθὰμ. υἱὸς Ἱεροθαὰλ νεώτερος, xal ἐχρύδη. » « Ἰεφθέε ὁ Γαλααφδίνης ἐπηβμένος ἑυνάμει, xai εὐτὸς υἱὸς Ὑυναικὸν πόρνης, τῷ ἐγέννησον ἡ Γαλαὰδ τὸν Ἰεφθάε- xai ὄτεκεν ἡ γυνὴ Γαλαὰδ αὐτῷ υἱοὺφ, xai ῥδρύνθησαν οἱ υἱοὶ τῆς γυγαικὰς, wal ἐξέθᾳλον τὸν Ἰεφθάε, καὶ εἴπον αὐτῷ. OQ κληβονομήσεις ἐν τῷ o-xt τοῦ πατρὸς ἡμῶν, ὅτι υἱὸς γυναικὰς ἑτέρας εἰ. Καὶ ἀπέδρα ᾿Ιεφθάρ ἐκ πβοφώπου τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ, καὶ κατῴκησεν ἐν Y) Τώθ' καὶ συνελήγογτο πρὸς Ἰεφθάς ἄνδρες λιτοὶ, καὶ συνεπορεύοντο μες’ αὐτοῦ. » C « Οὀχὶ θεὸς εἷς ἔκτισέν ὁμᾶς: oby! πατλρ εἷς πάντων ἡμῶν; TU ὅτι ἐγκαταλείπετε ἕκαστος τὸν ἀδελφὸν ὑμῶν ; « liz, ὁ ἀδελφὸν πτωχὸν μισῶν, τῆς φιλίας µα- χραν ἐστιν. » « Ἡν ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὁ πρεσθύτερος ἐν ὀγρῳ' καὶ ὡς ἑρχόμενος Ἴκουφᾳε συμφωνίας xal χορὺὸν, πβρσ- χαλεσάμµενος ἕνα τῶν παίδων , ἐπυνθάνετρο, τί εἴη ταῦτα, Οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ, ὅτι Ὁ ἀδελφός σου fyet, xai ἔθυσεν ὁ πατὴρ σου τὸν µόσχαν τὸν αιτευτὸν , ὅτι ὑγιαίνοντα αὐτὸν ἀπέλαθεν. Ὁ δὲ ὠργίσθη, καὶ αὐχ ζθελεν εἰαςλθεὮ . ὮὉ οὖν πατὴρ αὐτοῦ ἐξελθὼν , παρεκάλει αὐτόν. Ὁ δὲ ἀποχριβεὶς εἶπεν τῷ maspl: Ἰδοὺ τοσαῦτα ἔτη δουλεύω σοι, καὶ οὐδέποτε ἐντολὴν tur: elsi fecerint malg coram me, agam et ego penitentiam de malis que locutus ergm ut fa- cerem eis. » TIT. IX. — De fraterno odio. Gen. xxxva, 4-6. — « Videntes fratres (Joseph) quod eum pater amaret pr» omnibus filiis &uis, oderunt eum, nee quidquam pacifioum loqueban- tur ei. Et dixerunt unusquisque ad fratrem suum : Bece somniator ille venit. Venite, occidamus eum, et projiciamus 669 in anam cisternarum, et dica- mus, qued fera pessima devoraverit eum 1 et vi- debimus quid somnia ipsius futura sint. » Judic. 1x, 49. — « Abimelech conduxit viros ino- pes et vagos, et secuti sunt eum. Et venit in dg- mum patris sui in Ephrata, et interfecit fratres suos filios Jerobaal, septuaginta viros super lapidem unum, ef remansit Joatham filius Jerobaal junior, et absconditus est. » Judic, ΧΙ, 4 seqq, — « Jephte Galaadites excal» lens virtute, et ipsefilius mulieris meretricis, que genuit Galaad Jephtae. Et uxor Galaad peperit ipsi filiog ; et creverunt filii uxoris, et ejacerunt Ja- phtae; et dixerunt ei; Howres non eris in domo patris nostri, quia alterius mulieris filius es. Fu- gitque Jephtha a facie fratrum suorum, et habi- tavit in terra Tob : et collecti sunt cum eo viri inopes, et pergebant cum eo. » Malach. 11, 10. — « Nonne Deus unus creavit nos? monme pater unus omnium nostrum ? Quare re- linquitis unusquisque fratrem vestrum ? » « Omnis qui fratrem pauperem odit, procul ab amicitia est, » Luc. xv, 28 2044. — « Erat fllius senior in agro, et cum veniens, audivit gymphoniam et ohorum : advocans unum de servis, interrogabat, quid haec essent, Jlli autem dixerunt illi : Frater tnus venit, e& occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salyum eum recepit. Is vero indignatus est, et no- lebat intrare. Pater ergo illius egressus rogabat eum. At ille respondens dixit patri suo; Ecce tot annis servio tibi, et nunquam mandatum tuum σου €qg7ÀQov: ααὶ ἐμοὶ οὐδέποτε ἔδωκας ἔριφην, ἵνα [) praterivi; et nunquam dedisti mihi badgm, ut μετὰ τῶν φίλων µου εὐφρφνθῶ, Ὅτε Bb ὁ υἱός σου οὗτος, ὁ ΧΦταφαχὼγ τὸν βίον αὐτοῇ μετὰ πορνῶν, Ζλθεν, ἔθυσας αὐτῷ τὸν µόσχον τὸν σιτευτόν,. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῳφ. Τέκνον, σὺ πάντοτε μετ ἐμοῦ sl, xai «zv τὰ ἐμὰ σάἁ deci, Εὐφρανβῆγαι Ob καὶ χαρῆναι ἔδει, ὅτι 6 ἀδελφός Φου οὗτος νεχρὸς ἦν, καὶ áy- έζησε" καὶ ἀπολωλως, καὶ εὐρέθη. » « Εάν τις εἴπῃ, ὅτι ᾽Αγαπῶ xbv. Gcóv, καὶ «àv ἀδελφὸν «ὁτοῦ μισεῖ , φευστής ἔστιν. Ὁ γὰρ μὴ ἅγι- Tw τὸν ἁδελφὸν αὐτοῦ ὃν ἑώρακεν, τὸν Θεὸν, ὃν ἑώρακεν, πῶς δόναταί ἁγωπῆν , Hác ὁ μισῶν vhs ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἀνβρωποκεόνρη ἐστίν. » cum amicis meis epalarer, Sed postquam yenit fliga tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum meretricibus, occidisti illi vitulum saginatum. At jipas dixit illi; Fili, tu semper mecum es, et omBig mea tua aunt, Epularj autem ei gaudere oportebat, α frater gus hic mortnns erat, et reyixit ; perierat, e& inventue est, » 1 Joan. iv, €0, 91. — « Bj quis dixerit, Quia di- ligo Deum, et fratrem suum odit, mendag est. Qui enim non éiigit fratrem: snum quem videt, Doum quem non videt, quomodo diligere potest? Omnis qui odit fratrem summ, homicida ost. » 175 S. JOANNIS DAMASCENI 176 TIT. X. — De monachis et eorum exercitatione. Α — TITA. P. — Περὶ μοναχῶν, xal ἀσκήσεως αὐτῶν. Prov. — « Thesaurizat Dominus his qui recte agunt, salutem : letabuntur qui solitariam vitam ayunt in terra. » Eccli. n, 1. — « Filii, si accedis ad servitutem Domini, sta in justitia, etin timore; et prepara animam tuam ad tentationem. Dirige cor tuum, et sustine. Eccli. ix, 7. — « Noli circumspicere in plateis civitatis. » Eccli. x, 14. — « In medio fratrum rector eorum in honore. » Luc. xit, 32. — « Noli timere, pusillus grex, quia complacuit Patri dare vobis regnum. » Luc. 1x, 62. — « Nemo mittens manum ad ara- « Θησαυρίζει Κύριος τοῖς κατορθοῦσι cutrpiav: εὐφρανθήσονται ἡσυχάσοντες ἐν τῇ γῇ. » « Τέχνον, «t προσέρχῃ δουλεὺειν τῷ Κυρίψ, ἐτοί- µασον τὴν ψυχην σου εἷς πειρασµόν εὔθυνον τὴν καρδἰαν σου, xai καρτέρησον. » « Mi) περιθλέπου ἐν ῥύμαις πόλεως. » « Ἐν µίσῳ ἁἀδελφῶν ὁ ἡγούμενος αὐτῶν ἕν- τιµος. » « Mi, φοθοῦ, τὸ μικρὸν ποίµιον, ὅτι εὔδοκησεν ὁ Ηατὴρ δοῦναι ὑμῖν τὴν βασιλείαν. » « Οὐὖδεὶς ἐπιθαλὼν τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ ἄρο- trum, et respiciens retro, aptus est. ad regnum B «gov, xai στραφεὶς εἷς τά ἀπίσω, εὔθετός ἐστιν εἷς Dei. » 0610 Luc. xiv, 28 seqq. — «Quis ex vobis volens &dificare turrim, non computat sumptus qui ne- cessarii sunt, si habeat ad perficiendum ? ne post- quam posuerit fundamentum, et non potuerit perficere, omnes qui vident, incipiant illudere ei, dicentes : Quia hic homo capit &dificare, et non potuit consummare. Aut quis rex iturus commit- tere bellum adversus alium regem, non sedens prius cogitat, si possit cum decem millibus occur- rere ei qui cum viginti milibus venit ad se? alioquin adhuc illo longe agente, legationem mit- tens, rogat ea quae pacis sunt. Sic ergo omnis ex vobis, qui non renuntiat omnibus que possidet, non potest meus esse discipulus. » Luc. xvi, 13, !&. — « Nemo servus potest duo- bus dominis servire. Aut enim unum odiet, et al- terum diliget, aut uni adherebit, et allerum con- temnet. Non potestis Deo servire et mammonee. » Luc. xvi, 29, 30. — « Amen dico vobis, nemo est qui reliquit domum, aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut filios propter regnum Dei, et non recipiat multo plura in hoc tempore, et in seculo venturo vitam sternam. » I Cor. ix, οἱ, 25. —« Qui in stadio currunt, omnes quidem currunt, sed unus accipit bravium ; sic currite, ut comprehendatis . Omnis qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet : et illi quidem ut corruptibilem coronam accipiant; nos autem incorruptam. » 1] Cor. xv, 58. — « Fratres dilecti, stabiles estote et immobiles : abundantes in opere Domini sem- per, scientes quod labor vester non est inanis in Domino. » Ephes. vi 10-17. — « Fratres, confortamini in Domino, et in potentia virtutis ejus. Induite vos armaturam Dei, ut possitis stare adversus in- sidias diaboli : quoniam non est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, sed adversus prin- cipes et potestates, adversus rectores mundi tene- brarum seculi hujus, contra spiritualia nequitie in colestibus. Propterea assumite armaturam Dei, ut possitis resistere in die malo, et omnibus pa- τὴν βασιλείαν. » e Ti ἐξ ὑμῶν θέλων πύργον οἰκοδομῆσαι, οὐχὶ πρῶτον ψηφίζει τὴν δαπάνην, el ἔχει τὰ πρὸς ἆπαρ- τισµόν ; ἵνα µήποτε θέντος αὐτοῦ θεμέλιον, καὶ μὴ ὶἸσχύοντος ἐκτελέσαι, Πάντες ol θεωροῦντες ἄρξωνται ἐμπαίζειν αὐτῷ, λέγοντες , ὅτι Οὖὗτος ὁ ἄνθρωπος ἤρξατο οἴκοδομεῖν, xal oüx ἴσχυσεν ἐκτελέσαι, "H cl βασιλεὺς πορευόµενος συμθαλεῖν ἑτέρῳ βασιλεῖ εἷς πόλεµον, οὐχὶ Χαθίσας πρῶτον βουλεύεται, εἰ ὄυνα- tóc ἔστιν ἐν δέκα χιλιάσιν ἀπαντῆσαι τῷ μετὰ e'— χοσι χιλιάδων ἑρχομένῳ ἐπ αὔτόν ; εἰ δὲ uve, ἔτι πόῤῥωθεν αὐτοῦ ὄντος, πρεσθείαν ἀποστείλας, ἐρωτᾷ τὰ πρὸς εἰρήνην. Οὕτως οὖν πᾶς ἐξ ἡμῶν, ὃς οὐχ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ὑπάρχουσιν αὐτοῦ, οὐ δύναταί µου εἶναι μαθητής. » « Οὖδεὶς οἰκέτης δύναται δυσὶ Χχυριοις δουλεύειν. "II γὰρ τὸν ἕνα µισήσει, καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, 1 ἑνὸς ἀνθέξεται, καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. Οὐ δύ- νάσθε θεῷ δουλεύειν xai µαμωνᾷ. » « ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν οὐδείς ἐστιν, ὃς ἀφῆχεν ol- xlav, fj Ὑγονεῖ, fj ἀδελφοὺς, fj γυναῖκα, f| τέχνα ἕνεχεν τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ὃς οὗ μὴ ἀπολάδῃ πολλαπλασίονα iv τῷ καιρῷ τούτῳ, καὶ iv τῷ αἰῶνι τῷ ἑρχομένῳ ζωήν αἰώνιον. » Οἱ ἐν σταδίῳ τρέχοντες, πάντες μὶν τρέχουσιν. eq δὲ λαμθάνει τὸ βραθεῖον οὕτως τρέχετε, ἵνα χαταλάθητε. Πὰς δὲ à ἀγωνιζόμενος, πάντα ἔγκρα- τεύεται ἐκεῖνοι μὲν οὖν, ἵνα φθαρτὸν στέφανον λάθωσιν, ἡμεῖς δὲ ἀφθαρτον. » « ᾿Αδελφοὶ ἀγαπητοὶ , ἑδραῖοι Ὑίνεσθε, ἀμεταχί- νητοι, περισσεύοντες dv τῷ ἔργῳ Κυρίου, πάν- τοτε εἶδότες, ὅτι ὁ κόπος ὑμῶν οὐκ ἔστι χενὸς ἓν Κυρίψ. » ε ᾿Αδελφοὶ, ἑνδυναμοῦσθε iv Κυρίῳ, καὶ iv τῷ κρᾶτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίἰαν τοῦ θεοῦ , εἷς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς µεθοδείας τοῦ διαθόλου᾽ ὅτι οὖκ ἔστιν ὑμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα xal σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχὰς, πρὸς τάς ἑξουσίας, πρὸς τοὺς κοσµοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου πρὸς τὰ πνιυματικὰ τῆς πονη- plac i) τοῖς ἐπουρανίοις. Διὰ τοῦτο ἀναλάθετε τὴν πανοπλίαν τοῦ θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ 1 SACRA PARALLELA. 478 ἡμέρᾳ τῇ πονηρῷ, xal ἅπαντα κχατεργασάµενοι στῆ- À tratisstare. State ergo succincti lumbos vestros ναι, Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳα, καὶ ἐἑνδυσάμενοι τον θώρακα δικαιοσύνης, xai ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης. Ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαθόντες τὸ θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα βίλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σθΐσαι ' xal τὴν περιχε- Φαλαίαν τοῦ σωτηρίου ὀέξασθε, xal τὴν µάχαιραν τοῦ πνεύματος, 6 ἐστι ῥῆμα θεοῦ. » «Οὖδεὶς στρατευόµενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγµατείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρήση. Εάν δὲ χαὶ dÀgi τις, οὐ στεφανοῦται ἐὰν μὴ νοµίµως ἀθλήσῃ. » « Βλέπετε ἑαυτοὺς, ἵνα μὴ ἀπολίσητε & εἰργάτασθε, ἀλλὰ µισθὸν πλήρη λάδητε. » Τὸν ἁγωνιστὴν τὸν χαλὸν ἅπαξ ἐπὶ τὸ τῆς εὖσε- θείας στάδιον ἁπρδύντα , φίρειν δεῖ γενναίως τὰς πληγὰς τῶν ἀντιπάλων, ἐλπίδι τῆς δόξης τῶν στεφά- vuv. Καὶ yàp ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἁἀγῶσιν οἱ κατὰ τὰς ππλαίστρας τοῖς πόνοις προσεθισθέντες, οὗ πρὸς τὸ ἀλγεινὸν συστέλλονται τῆς πληγῆς, ἆλλ᾽ ὅμως ἐγχω- ροῦσι τοῖς ἀντιπάλοις, ἐπιθυμίᾳ τῆς ἀναῤῥήσεως τῶν παραυτίκα πόνων ὑπερορῶντες. - Κλίμακι προσεοιχέναι φαίην ἂν ἔγωγε τῆς εὖσε- θείας τὴν ἄσχκησιν, κλίμαχι ἐκείνῃ, ἣν εἶδέν ποτε ὁ µακάριος ᾿Ιαχὼθ, To τὰ uiv πρόσχειά καὶ yapat- ζηλα, τὰ δὲ πρὸς αὐτὸν δη τὸν οὐρανὸν ἀνετείνετο. Ὥστε δεῖ τοὺς εἰσαγομένους πρὸς τὸν xav' ἀρετὴν βίον, «oi; πρώτοις βαθμοῖς ἐπιθάλλειν τὸ «ἴχνος, C κάκεῖθεν dsl τὸν ἐφεξῆς ἐπιδαίνειν, ἕως ἂν πρὸς τὸ ἐφικτὸν ὕψος τῇ ἀνθρωπίνῃ φύσει διὰ τῆς κατὰ λό- 4^?» xpoxoxzc ἀναθῶσιν. Ὥσπερ οὖν ἐστι τῆς xAl- µαχος πρώτην ἀνάθασις ἡ τῆς γῆς ἀναχώρησις, οὕτως ixi τῆς κατὰ θεὸν πολιτείας ἀρχὴ προχοπῆς ὁ χω- ρ'ασμὸς τοῦ καχκοῦ. Λυθῆναι δεῖ τῶν δεσμῶν τῆς προσπαθείας τοῦ βίο», τὸν ἀληθινῶς τῷ ϐεῷ ἀχολουθεῖν μέλλοντα. Τοῦτο δὲ διὰ παντελοῦς ἀναχωρήσεως xal λήθης τῶν παλαιῶν ἆθῶν καθορθοῦται , ὡς sl μὴ ἀποξενώσω- μεν ἑαυτοὺς, xal συγγενείας σαρχικῆς, xal κχοινω- νίας βίου, xal οἱονεὶ πρὸς ἵτερον xóspov διὰ τῆς ἐσχήσεως µεταθάντες, Χατὰ τὸν εἰπόντα, ᾿Ημῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει , ἀμήχα- vos ἡμᾶς περιγενίσθαι τοῦ σκοποῦ τῆς πρὸς θεὸν εὐαρεστήσεως, τοῦ Κυρίου ὁριστικῶς εἰπόντος, ὅτι Hà; ἐξ ὑμῶν, ὃς οὐκ ἁἀποτάσσεαι πᾶσι τοῖς ὀπάρχουσιν αὐτοῦ, οὐ δύναταί µου εἶναι µαθη- τής. Πρὸς τὸ πλῆθος τῶν παρανομούντων ἀποθλέπουσα der πρῶτον piv οὐκ ἄγει καιρὸν ἐπαισθάνεσθαι τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων, καὶ συντρίφαι ἑαυτὴν διὰ τῆς µετανοίας ἐπὶ τοῖς πλημμελήμασιν' ἐν δὲ τῇ σογκρίσει τῶν ἆχειρόνων, xal πατορθώµατός τινα φαντασίαν προσκτᾶται. Kira ὑπὸ θορύθων xal τῶν ἀσχολιῶν, ἃς ὁ κοινὸς βίος πέφυχεν ἐμποιεῖν, τῆς in veritate, et induti loricam justitie, et calceati pedes in preparatione Evangelii pacis. In omni- bus sumentes scutum fidei, in quo possitis omnia tela nequissimi ignea exstinguere : et galeam sa- lutis assumite, et gladium spiritus, quod est ver- bum Dei. » II Tim. nu, &. — «Nemo militans Deo implicat se negotiis ssmcularibus, ut ei placeat qui se probavit. Nam et qui certat in agone, non coro- nabitur, nisi legitime certaverit. » Π Joan. 8. — « Videte vosmetipsos, ne perda- tis que operati estis: sed ut mercedem plenam D recipiatis. » S. Basil. Hom. de grat. act. — Egregium pugilem, ubi semel ad pietatis stadium se accinxit. adversa- riorum ictusfortiter ferre oportet, spe illius glorise qua ex coronis comparatur. Nam et in certami- nibus, in quibus nudo corpore pugnatur, iis qui palestre laboribus assuefacti sunt, non vulnerum acerbitate compescuntur, sed 681 adversus ho- stem procedunt, presentes labores victoriw et preconii cupiditate floccifacientes. Ejusd. in Psal. 1, — Scale haud absimile pietatis studium cultumque esse dixerim ; illi, inquam, scale, quam beatus Jacob vidit : cujus pars qui- dem humilis et abjecta erat, pars vero ad ipsum usque celum pertingebat. Quocirca opere pretium est ut, qui ad vitam ex prescripto virtutis insti- tuendam instruuntur, in infirmis primum gradibus vestigium figant, atque ita proximum deinceps conscendant, quousque ad fastigium illud, cujus humana natura sit capax, per progressum rationi consentaneum pervenerint. Quemadmodum igitur in scala primus gradus est secessus a terra ; sic et in ea quee Deo placeat, vivendi ratione, progressus initium est sejunctio a malo. In Reg. fus. disp., art. 5. — Affectionis hujus vite vinculis oportet eum solvi, qui Deum sequi proponit. Hoc autem in totum secedendo, et vete- res mores obliviscendo comparatur. Nam nisi a carnali cognatione et vitae communis consuetudine nos ipsi removerimus, et per virtutis cultum, velut ad mundum alterum migraverimus, secundum il- lum qui dixit : Nostra conversatio in colis est (Philipp. ui, 20), fleri non potest ut id quod nobis propositum est assequamur ; hoc est, ut Deo accepti simus , presertim Domino expresse dicente : Nisi quis renuntiaverit omnibus qua? possidet, non potest meus esse discipulus (Luc. xiv, 33). Ióid. art. 6. — Anima que in flagitiosorum ho- minum multitudinem intuetur, primum quidem peccata sua sentiendi, seque ob admissa scelera afflictandi spatium non habet: sed cum deterio- ribus se comparando virtutis opinionem quamdam colligit. Deinde ob tumultus et occupationes quas vita hec afferre consuevit, a Dei recordatione 179 S. JOANNIS DAMASCBNI 180 abstrahitur ; náque boc solo detrimento afficitur A αξιολογωτέρας µνήµης τοῦ θ6εοῦ ἀποσπωμένη, οὐ quod in Deo minime oblectetut ét exsultet, verum et in eam oonsuetüdinem venit ut Dei judicia don- temnat e&t obliviscatur. Quo quidem nec majus graviusve ipsi quidquam, neo pernioiosius malurá queat accidere, In Reg. fus. disp. art. 1. — Renuntiatio, ut ος li& qua modo dicta sunt liquet, est vinculorum ter- tenás hujus ét. caduge vitm dissolutio, atque ad celestem vivendi rationem migratio. Jbid. αγέ. 10. —— Per oontinentiam, tio otnnie modam a cibis abstinentiam intelliglmus (id enim violenta quadam est vite dissolutio), sed que af- fectianibus macerandis incumbit. Continentia est peccatorum exstinctio, perturba- tionum depulsio, corporis ad usque naturales af- fectiones et cupiditates enecatio, spiritualis vite initium, eglestium bonorum conciliatrix, qutm peccati stimulum in seipsa deleat. Ibid. art. 31. — Non est existimandum pietatem persequendam esse, uti desidiee et otio indulgea- tur, ac labor fugiatur : quin potius eam certaminis et ampliorum labarum, nec non patientie in tri- bulationibus esse materiam. Ejusd. epist. 1, —— Sio demum Dei templum effi- cimur, dum assidua Dei recordatio terrenis curis minime interrumpitur, neo inopinatis incommodis Ihens perturbatur. 6889 Verum omnia effugiens vir pius ad Deum secedit, et ea qus ad vitium nos illiciunt, & se abigens, in studiis que ad virtutem ducant, immoratur, Laboribus sanitas, et sudoribus salus compa: ratur. S. Greg. Nas. carm. Dé Νδεδθίδη, Nihil | duod redundet posside, sed sarcinas Inanís hujus εἰ male vite e fun; Fac protinus te eonferds ad sidera, Ratieque mentem tollat huc secum tuam. Caro dometur, ac gerat riorérii tibi. Ejus. ifitect. 1 ín. Jullim. -— Vides hos et viétü δὲ téctó tarentes Thos carnis propeniodum ét sati gulhis expertes, hacque ratione &d Detim appropin- quantes ? hos illotis pedibus homiines; et huttii ο» bafite$? hos hütniles etexcelsos ? hos inter Homities versantes et supra homihes evectos? hos vitictos et liberos ? hos prehensos, et qti prehendi nequeant f quotum hihil est it triundo, et ómmi& süprü rnür- dum ? quorum duplex vita est, &iterá contempta, altera studiose culid et expelit& ? Hos; inqtiam, propter fnottiflcationeim immortales, propter soli» tionem Deo conjurictós, ἄν amore et cupiditate alienos, eí divin ae libidine vaeuo arbore corrép- tos: quorum est fons lucis , et quorum isis jam splendoris irajeotiones : quorwm angelioi psalmorum oantus, petnóxque siatio, et inentis ad µόνον τοῦ ἐναγαλλιᾶσθαι καὶ ἐνευφραίνεύθαι τῷ Oti ζημιοῦται ᾳ ἀλλὰ καὶ κπαταφρόνησιν καὶ λή- Ünv τῶν κριµάτων αὐτοῦ παντελῆ συνεθὶζαται. OO μείζον παχὸν οὐδὲν ἂν εἴηι οὐδὲ ὀλεθριώτερον πάθοε. Αποταγὴ ἐστιν, de b λόγοε ἀπέδειχεν, λύσις μὲν εῶν δεσμῶν της ὁλινῆς τἀύτηέ xal προσκάίρου ζωῆς, καὶ πρὸς τὴν ἐν οὐρανῷ πολιτείαν µεθάβεσις. Ἐγκράτειαν λέγοµεν, οὐ πάντως τὴν εἲς τὸ παν. τελὶς ἀποχὴν τῶν βρωμάτων’ τοῦτο γὰρ βιαία τίς ἐστι διάλυσις τῆς ζωῆς ἀλλὰ τὴν ἐπὶ καθαιρέσει τῶν παθῶν, Ἐγκράτειά ἐστιν ἁμαρτίας ἀναίρεις, παθῶν ἁπαλλοτρίωσις, σώματος νέχρωσις μέχρι καὶ αὐτῶν τῶν φυσικῷν παθηµάτων τε καὶ ἐπιθυμιῶν , ζωῆς πνευματικῆς ἀρχὴ, τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν πρόξενος, ἐν ἑαυτῇ τὸ χέντρον τῆς ἡδονῆς ἀφανίζουσα, 0Οὐ πρόφασιν ἁργίας, οὐδὲ ἀποφυγὴν πονου, τὸν τῆς εὐσεθείας σκοπὸν ἡγεῖσθαι χρὴ, ἀλλ᾽ ὑπόθεσιν ἀθλήθεως, xal πόνων πδρισαοτέρων, xal ὑπομονῆς τῆς ἐν θλίψεσιν. Οὕτω γινόµεθα ναὸς θεοῦ, ὅταν μὴ φροντίσι γηῖ- ναις τὸ συνεχὶς τῆς µνήµης ἀποχόπτηται, μηδὲ τοῖς ἀπροσδοχκήτοις πάθεσιν ὁ vous ἐχταράττηται, ἀλλὰ πάντα ἀποφιύγων ὁ φιλόθεος, ἐπὶ Θιὸν ἀναχωρεῖ. wai ἐξολαύνων τὰ προσκαλούμενα ἡμᾶς εἷς χακίαν, τοῖᾳ πρὸς ἀρετὴν ἄγοψσιν ἐπιτηδεύμασιν ἐένδια- τρίθει. Ἔστιν Bt πόνων ὑγεία, καὶ ἐξ ἱδρώτων σωτηρία. Μηδὲν πέριόσόν, ἀλλὰ kv ῥίφας βάρος Βίόυ μᾶτείου xai κόπων τῶν ἔνθαδε, Σκεύαζε σαυτὸν ὡς τἆχος πρὸς οὐρανὸν, Ψυχὴν πετρώσας τῷ λόγῳ τὴν τιµίαν. Ἡ σἀρξ κρατείσθω, xal δαμαζέσθω κχλῶς. 'Opge &oue ἁθίους αὁότους , wal ἀνεοτίους , xal ἑσάρκους ptRpós, xal &valyovar; θιῷ κατὰ τοῦτο πληδιάξὀνέας 5 τοὺς ἀνιπόποδας καὶ καμαιεύνας ; τθὺς kx19 καὶ ὑπὶρ τὰ κάτῳ' χοὺς ἐν ἀνθρώποις, kl ὑπὲρ τὰ ἀνθρώχίνα: δεδεµένους καὶ ἐλευδέρους' p εοὺς κεκρἀξημίνους xdi ἀκρανήεους: d, οὐδὲν ἐν αόσμῳ, καὶ kávta ὑκὲρ κόσμον. ὤν δικλοῦν τὸ (iv, κὁ μὲν ὑπερορώμένον, τὸ δὲ σπουδαζόµενον τοὺς διὰ dà» νέκρωόιν ἀθανάτουἡ, τοὺς διὰ λύσιν Θεῷφ συνηµµάδδυς’ Σοὺέ Elo πόθοὺ, xd! μοιὰ τοῦ θείὀν xkl ἁπαθοῦς ἔρωτος' ὃν fj πηγὴ τοῦ ψωτὸς, nal ὧν ἤδη ταῦτα ἁπαυγάσματα. Ov αἱ ἀγγελικαὶ ψαλ- µιρδίαι, καὶ πάννύχος οστάσις, val ἡ τόῦ vou πρὸς 6ιὸν ἐἑνδημίὰ προαρπαζοµένον. ὧν dj κάθαρσις, καὶ ὧν τὸ καθαίρεσθαι, μηδὲν µάτρον οἰδότων ἀναθά-- ψὲωό ; Deum excessio in calum se anie mortem rapientis : quorum pürgare est, atque etiam purgàri ;. qui Bp" ascensus et deiflicationis tnodum donstitüant ? S. Cyrilli, — Vitam ab omni reprehensione pa- Χρὴ ἀνιπίπληκεον ἐκμελετῇν καὶ ἴσθαι --- EP Rs RR RN muti 7 7 — ———————— Á— A 4 —————————— ——- MESSER umm WENN GNGENAA" κ κα 181 ΛΟΛΑ PARALLELA. 168 βίον, καὶ μηδὲν ἔχειν ἂνεειτήδεντον dày ἀροόλόνέων Á ram colere et meditàrl opottet, nec. quidqtiám θιῷ. Καλὴν Ἡ ἄσχησις μειὰ doppetplat zal γνώσέωξ ἁληθοῦς. ᾽λῤμόζει τῷ ἐγκρατεῖ xal Ξοὺς ὄχλσυέ Φεόγειν, Tod τὸν νοῦν ἀπερίσπαστον ἔχῃ, καὶ τὴν κἁρβδίαν ἁτάρχον᾽ $0118 γὰρ ἓν τοῖς ὄχλοις fj {αραχή. O03 τῶν καθευδόντων xal βλακευόντων ὁότὶν 4 βαδιλεία ἐοῦ θεοῦ, ἀλλ᾽ ol Brutal ἂΔρπάζουδιν αἀὖ. τήν. Αὕτη Τὰρ µόνη ἡ βίά καλὴ, θὲὸν βιᾶσασθαι, καὶ Λαρὰ θεοῦ ζωὴν ἁρπάσαι. Ὁ δὲ γνοὺς "606 βιαίους, μᾶλλον δὲ βεθχίως ἄντεχομένους, δυνἐχώρησὲν καὶ εἶξε. Χαίρε γὰρ ὁ θεὸς τὰ τοιαῦτα ἡττώ- μενος. M?) γὰρ oi ἀθλοῦνέες ἑνδεδυμένδι ἀθλοῦόίν ; γομνοὺς αὐλοὺς slc τὸ ὁτάδιον ὃ ἀθλητιλὸς ἄγέι νό» poc, κἂν θάλκος ᾗ, κἈν αρύὸς. Et δέ τις abt παραιτῄήσεται τὴν γύµνωσιν, καὶ τὸν ἐγῶνα πάρῃτή: euro. "O γυμνὸς φεύξεται by Exkbn 8. ἡμέρή, Διά αοῦτὸ ὁ Παοοιμιαστὴς πρὸς τὸν ἀλείπτην ἔλεγεν ᾿Αφελοῦ τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ, Παρῆλθεν Ἱάρ' ἀντὶ τοῦ, οἰσῆλθον sic τὸν ἀγῶνα, xol Ὑνμνὸν δεῖ παλαίειν, μᾶλλον δὲ οὗ γυμνὸν µόνον, ἀλλὰ καὶ ἠλειμμένον. Τὸ μὲν γὰρ γεγυμνῶσθαι, ἀνέπαφον ποιεῖ τοὺ ἀντιπάλου τὸν ἀνταγωνιστήν τὸ δὲ ἔλαιον, εἰ καὶ ληφθείη moti, B διολισθαίνειν ἐκ τῆς λαθῆς παρᾶσκευάζει. Καὶ διὰ τοῦτο οἱ ἀθλοῦντες γῆν προσκάσσειν φιλονεικοῦσι τοῖς ἀντικάλοις, ἵνα τῇ χόνει τὴν τοῦ ἑλαίου ἐἔπιτρα- χύνοντος λειόίητα ϱὀληπνους αὐξοὺς Ἀρβὸς λαὰθὰς ἀπεργάζωνται. 'Q επυνδαῖος δλιγοδεὴςι, ἀθανάτον καὶ θνητῆς Φύσεως µεθόριος, τὸ μὲν ἐπιδεὶς ἔχων διὰ σῶμα θνηἰὸν, τὸ δὲ μὴ πολυδεὲς, διὰ quy)» ἐφιμεμένην ἀθανασίας. ΤΙΤΑ’. — Περὶ μαθητυοµένων “ καὶ δέι ἁὐοὺς ἐπιμελῶς «αἱ δκουδαίωό foc tM) µα- (seo ἔρχεσθαι, xai μὴ ἁποδιδράσκειν τὸ tf ἑιδασλαλίαᾳ ἐάίπονον, ἀλλ’ ἑρωτῇν xài µανθάνειν παρὰ τῶν εἰδότων. e Ἐπερώτὴησῦν τὸν mdtípa dou, καὶ ἀναγγελεῖ 56i τοὺς πρεσθυτξρους σου, καὶ ἐροῦσί σοι. » & TÀ, µή σε χαταλάθῃ βουλή xax, ἡ ἀλόλέίπουσα ὃ:δασκαλίαν νεότητος. « ᾿Ανοήτφ ἑπέρωτήσανίι δοφίαν ὀδφίά λόγιδθή- σεται. » α ΑΔ4θέὰ Δαιδείαν, καὶ μὴ ἀργόριον, kal γνῶσιν ὑπὲρ χρυσίον δεδοχιµασμµένον. » κ Κτῆσαι σοφίαν, χτῆσᾶι δόνεσιν’ μὴ ἐπιλάδῃ, ἵνα Bip τῇ σῇ κεφαλῇῃ στέφανον Χαρίτων. » « Ποθήσατε, καὶ παιδευθησεσθε. ? 'D eorut preterthittére que Deo gráta acceptique siht. S. Athàüh. κ. Pritélafa res est, pi& Deoque dé votes viue studiuiti ctii rnediocritaté et Yer& dora seletitiá. Euni qui eontinanti& studeat, tugete tatbas 96Η” vehit, ut et rientem mitiinid disttactam, et péotus àb oinni pertürbatione libetutti hábest. Multua si» quidém est mediás Inter tütbas &trepitüs. B. Clem. Alet. Quis dio. sit salv.—— Noti dormién tiüm et ignavóruri est regnürn Del, sed violet rd« piunt. íllud (Matlh. χι, 12). Etenithi hoé violentia genus laude digtiuri est, tiempe Deo vitti. afferrd, átqué db dà Vitarn extorquere. Ipse &utem eüm se & quibusdam violenter, vel potius 6ohstáfitdP 4tringl videt, dat manus ét 6édit. Gaudet &hitil in hunc moduth vifici. B; Nili. - Nutt. etii. atlilet» vestibus. indhti éertàht ? titidos eos in arenam palestris léx. ducit sive mtus sif, sive ftigus. Quod 5i quis eoram corporis denudationem detrectel; i$ duoqü8 668. tarieti detréctaverit. Nüdus fugiet 1 dieilla. Obqué editi 68üs&m Pro: verbiorum auctor ad aliptam aiebdii D8/me ipsi vestimentum. Transiit enim ; id est in arenam de- scendit. Nudum porro luotari oportet : imo vero non nudum duntaxat,sed etiam perunctum.Etenim titiditas quidem hoc prisstat, ut adversarius t6n- trectare pugilem nequeat : óleuti veto, ut etiatns] fottássd prehendatuf, tamen e£ hac prehetisióne C élabatur. Quoeirea &thlétes adversarios terrà ὁοἳ« spergere student, ut levitatem olei fiülVer& dsp&a ram reddentes, eos prehendere valeant, 613 Philonis. — Vit virtutis studiosus paucis rebus indiget,ut qui in imuportalis et mortalis na- ture meditullio sit. Etenim ob corpus mortale, hoc habet ut egeat 1 ut vero paucis egeaé prepter animum immortalitatis cupiditete flagrantem. TIT. Xr. — De tis dui éridiuntur ! ét quod eos stu: diose ἀά diligente? ad diseipHines üccedéfe Upófs teat, neo dootrina laborem tiefugere ; Sed. fefoon« . tari, e$ diseere ab iie qui peritiores sunt. Deul. xxt, 2. - « Intétróga patrem tutfá; el annuntiabit tibi ; majores tuos, et dicent tibi. » Prov. ΧΙ, {. — « Fili, ne te appreliétidat consilium malum, aut quod. telihquat dóctritiámi jutentutis. » Prov. xvii, 98. — «a Stulto intérroganti βαΡίδΗε tiam, sapientia reputabitur. » Próv. vi, 10, - « Accipite disciplihati, et ΠΟΗ pecuniam, et docttinári potius quàm durtirh probatum. » Prov. 1, 5. — « Posside sapiéntiam, posslde prüderitiam, et ré obliviscaris; αἱ del tapiti tuo córonatti gratiarüm. » « Concupiscite, et etuüdietiri. » 183 Eccli. vi, 18-33. — « Fili a juventute excipe doctrinam, et usque ad canos invenies sapien- tiam. Quasi is qui arat, et qui seminat, accede ad eam, et sustine bonos fructus illius. In opere enim ipsius exiguum laborans, cito edes de gene- rationibus illius. Quam aspera est sapientia indo- cto, et non permanebit in illa excors. Investiga illam, et manifestabitur tibi, et ea potitus, ne de- relinquas eam. In novissimis enim invenies re- quiem in ea, et convertetur tibi in oblectationem. Et erunt tibi compedes ejus in protectionem for- titudinis, et bases virtutis, et torques illius in stolam glorie. Decor enim vite est in illa. Fili, si volueris, disces, et si accommodaveris animum tuum, sapiens eris. » Philonis. — Qusrere et percontari, res est ad comparandam doctrinam maxime utilis. Qui scientie fame et siti laborat, atque ea que nescit, discere studet, is relictis omnibus curis ad audiendum contendit, et noctu diuque ad sapien- tum fores excubat. Quod quispiam sciat se nescire, hoc sapientie est: quemadmodum et quod injuste se egisse sciat, justitie. TIT. XII. — De vagis, et iis qui ez locis in loca li- benter migrant. Zach. vin, 10. — « Exeunti et introeunti, non erit pax a tribulatione. » Eccli, xxix, 24. — « Vita nequam hospitandi de domo in domum : et ubi hospitabitur, non fi- C ducialiter aget. » TIT. XUI. — De mercenariis, et iis qui mercena- rios fraudant. Levit. xix, 13. — « Non morabitur opus merce- narii tui usque mane, » 6144 Deut. xxiv, 14. — « Non negabis injuste mercedem indigentis et pauperis ex fratribus tuis aut,ex proselytis: ipsa die reddes mercedem il- lius : non occidet sol super eam, quoniam pauper est, et in ea spem habet : et non clamabit contra . te ad Dominum, et tibi peccatum erit. » Jerem. xxn, 13. — « Qui ediflcat domum suam in injustitia, et ceenacula sua non in judicio,apud proximum operatur gratis, et mercedem eis non reddit. » Eccli. xxxiv, 27, — « Effundit sanguinem, qui fraudat mercedem mercenarii sui. » Eccli. vii, 22. — « Non ledas servum in veritate operantem, neque mercenarium dantem animam suam. » Rom. tv, 4. — « Ei qui operatur, merces non reputatur secundum gratiam, sed secundum debi- tum, » Jac. v, 4. — « Ecce merces operariorum, qui messuerunt regiones vestras, que fraudata est a vobis, clamat, et clamores metentium in aures Domini Sabaoth introierunt. » S8. JOANNIS DAMASCENI Prov. iv, 13. — « Fili, da discipline cor tuum. » A 184 e. Ylà, δὸς elc παιδείαν καρδίαν aoo. » « Téxvov, ἐν νεότητί σου ἐπίλεξαι παιδείαν, xol ὡς ἀροτριῶν xal σπείρων πρόσελθε αὗτῃ, καὶ ἀνάμενε τοῦ ἀγαθοῦ χκαρποῦ αὐτῆς. Ἐν γὰρ τῇ ἑρ- Υχσίφ αὐτῆς ὀλίγον κοπιάσας , ταχὸ φάγεται τῶν γεννηµάτων αὐτῆς. Ὡς τραχεῖἀ ἐστι σοφία ἁπαι- δεύτῳ, xai οὐχ ἐμμενεῖ ἐν αὐτῇ ἀκάρδιος. ᾿Ανίχνευ- σον αὐτὴν, xai Ὑνωσθήσεταί σοι, xal ἐγκρατὴς γενόμενος, μὴ ἀφῇς αὐτήν. "Em ἐσχάτων γὰρ εὖ- ῥήσεις τὴν ἀνάπαυσιν αὐτῆς, καὶ στραφήσονταί σοι εἷς εὐφροσύνην, Καὶ ἕἔσονταί σοι al πίδαι αὖ- τῆς ele τὴν σκέπην xal βάσιν Ἰσχύος, xal ol κχλοιοὶ αὐτῆς slc στολὴν δδξης. Κόσμός χρύσεός ἐστιν ἐπ᾽ αὐτῆς. ᾿Εὰν θέλῃς, τέχνον, παιδευθήσῃ,καὶ ἐπιδῷς τὴν ψυχήν σου, συνετὸς ἔσῃ. » Τὸ ζητεῖν xai πυνθάνεσθαι πρὸς διδασκαλίαν dvo- σιμώτατον. .. 'O πεινῶν καὶ διψῶν ἐπιστήμης, xal τοῦ μαθεῖν ἃ μὴ οἶδεν, τὰς ἄλλας μιεθιέµενος φροντίδας, ἐπείγεται πρὸς ἀχρόασιν καὶ νύκτωρ xal μεθ ἡμέραν θυρωρεῖ τὰς τῶν σοφῶν οἶκίας. Τὸ εἰδέναι τινὰ ὅτι ἀγνοεῖ, σοφίας ἐστὶν, ὡς καὶ τὸ εἰδέναι ὅτι ἡδίκησε, δικαιοσύνης. TITA. 18’. — Περὶ μεταθατῶν, καὶ µετερχοµένων ἐκ τόπου εἲς τόπον. ε Τῷ ἐκπορευομένῳ xal τῷ εἰσπορευομένῳ οὖν ἔστιν εἴρήνη ἀπὸ τῆς θλίψεως. » « Zu) πονηρὰ ἐξ οἰκίας stc oixlay- καὶ οὗ ἐὰν παροικήσει͵ οὐκ ἀνοίξει στόμα. » ΤΙΤΑ. IT". --- Περὶ μισθωτοῦ, καὶ τῶν ἁἀποστερούν- των µισθόν, « O9 χοιµηθήσεται ὁ μισθὸς τοῦ μισθωτοῦ παρὰ σοὶ ἕως mpl. » « Οὐκ ἀπαδιχήσεις μισθὸν πένητος xal. ἑνδεοῦς ix τῶν ἀδελφῶν σου, fj ἐκ τῶν προσηλύτων' αὖθ- ἥμερον ἀποδώσεις τὸν μισθὸν αὐτοῦ. Οὐκ ἐπιδύσεται ὁ ἦλιος ἐπ᾽ αὐτῷ, ὅτι πένης ἐστὶν, καὶ ἐπ᾿ αὐτῷ ἔχει τὴν ἐλπίδα, καὶ οὐ χαταθοήσεται κατὰ σοῦ πρὸς Κύριον καὶ ἔσται σοι ἁμαρτία. » ε Ὁ οἰνοδομῶν τὸν οἶκον αὐτοῦ οὗ μετὰ δικαιοσύ- νης, καὶ τὰ ὑπερῷα αὐτοῦ οὐκ iv χρίµατι, παρὰ τῷ πλησίον αὐτοῦ ἔργᾶται δωρεὰν, καὶ τὸν μισθὸν αὐτοῖς οὐ μὴ ἀποδῷ. » « 'Exyiov alga, ὁ ἀποστερῶν µμισθὸν µισθίου αὐτοῦ. » «Μὴ καχώσῃς οἰκέτην ἑργαζόμενον ἐν ἀληθείᾳ, μηδὲ µίσθιον διδόντα τὴν φυχὴν αὐτοῦ. » « Τῷ ἐργαζομένῳ ὁ μισθὸς οὐ λογίζεται κατὰ χᾶριν ἀλλὰ κατὰ ὀφειλήν. » « Ἰδοὺ ὁ μισθὸς τῶν ἐργατῶν τῶν ἁμησάντων τὰς “(ώρας ὑμῶν, ὃς ἀπεστερημένος ἀφ᾿ ὑμῶν, xpá- ζει, xal al βοαὶ τῶν θἐρισάντων el; τὰ dta. Κυρίου Σαθαὼθ εἰσελήλυθεν, » 185 TITA. ΙΔ’. — Ηερὶ µαταιοπονούντων. « Εἰς χενὰ xai µάταια ἑκοπίασεν πλοῦτον, ἐξ οὗ οὗ γεύσεται. » « Πλὴν µάτην ταράσσεται πᾶς ἄνθρωπος ζῶν. » « Ὁ σπείρων «φαῦλα θερίσει xaxd: µαταιότητα ἕργων αὐτοῦ συντελίέσει, » « Οἱ διώκοντες μάταια, ἑνδεεῖς φρενῶν. » « Πάντες µάταιοι ποιοῦντες χαταθύµια αὐτῶν, ἅ οὐκ ὠφελήσει αὐτούς. » « Εγὼ sima Κενῶς ἑχοπίασα εἷς µάταιον, καὶ slc οὐδὲν ἔδωχα τὴν ἰσχόν µου. » « Πεποίθασιν ἐπὶ µαταίοις, xal λαλοῦσι κενά" SACRA PARALLELA. 186 TIT. XIV. — De iis qui frustra laborant. Job xx, 18. — «In vanum laboravit congregans divitias, ex quibus non gustabit. » Psal. xxxvni, 49. — « Verumtamen vane con- turbatur omnis homo vivens. » Prov. xxu, 8. — « Qui seminat iniquitatem, metet mala : vanitatem operum suorum consum- mabit. » « Qui persequuntur vana, mente carent, » « Omnes vani facientes que sibi grata sunt, qua nihil sibi proderunt. ο Isa. xxix, 4. — « Ego dixi : Sine causa labo- ravi in vanum ; et in nihil dedi fortitudinem meam. » Isa. rix, &. — « Confiduntin vanis, et loquun- ὅτι χύουσι πόνον, xal τίχτουσι μάταια, xai lovóv Ὦ tur vacua : quia parturiunt dolorem, et pariunt ἀράχνης ὑφαίνουσι. » « Συγκολλῶν ὅστραχον, ὁ διδάσκων µωρόν. » « Ei; οἰκοδομῶν, καὶ εἷς καθαιρῶν, τί ὠφελεῖ πλέον fj κόπους ; Elc εὐχόμενος, καὶ εἴς καταρώμενος, τίνος φωνῆς εἰσαχούσεται ὁ Δεσπότης ;» Κοσκίοῳ φέροντες ὕδωρ, xal sic. τετρηµένον πίθον ἀνθλοῦντες. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ N. TITA. Α’. — Περὶ Σεότητος, xai τῆς νίας ἡλι- χίας. « Ἐν τίνι κατορθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ ; ἐν τῷ φυλάξασθαι τοὺς λόγους σου. » « Νεανίσχος μετὰ ὁσίων, xai εὐθεῖα ἡ ὁδὸς αὖ- του, 5 «᾿Αγαθὸς, παῖς πένης xal σοφὸς, ὑπὲρ βασιλέἁ πρεσθύτερον xai ἄφρυνα. » « Ἑόφραίνου, νεανίσκε, ἓν ἡμέραις νεότητός σου, καὶ ἀγαθυνάτω σε ἡ xapóla cou: xal περιπάτει ἐν ic καρδίας σου ἅμωμος. » « Λάλησον, νεανίσκε, sl. Χρεία σοι’ μόλις δὲ, ἐὰν μὴ ἐπερωτηθῆς. » « Ἠούλομαι τὰς νεωτέρας Ὑαμεῖν, τεχνογονεῖν, οἰκοδεσποτεῖν, µηδεµίαν ἀφορμὴν διδόναι τῷ ἀντι- κειµένῳ, λοιδορίας χάριν. "Hóv «dp τινες ἔξετρά- πῃσαν ὀπίσω του Σατανᾶ. » Φύσει ἀῤῥώστημα τοῦτο νέοις, χουφότὴτι γνώμης ἔχειν ἤδη νοµίζειν τὰ ἐλπισθέντα. Όταν γάρ ποτε ἡρεμίας λάθωνται, ἤ ἠσυχίας νυκτερινῆς, ἀναπλάτ- τουσιν ἑαυτοῖς φαντάσματα ἀνυπόστατα, τῇ εὐχολίᾳ τῆς διανοίας ἐπὶ πάντα φερόμενοι. Ὑποτιθέμενοι περιφανείας βίου, γάμους λαμπροὺς, εὐπαιδείαν, γήρας βαθὺ, τὰς παρὰ πάντων τιµάς. Εἶτα µηδα- poo στῆναι τοῖς λογισμοῖς δυνάµενοι, ὑπερφυσῶν- ται, καὶ ὑπὸ τῖς dvolac ἁἀπολαύειν δοχοῦσι τῶν ἐλπισθέντων, ὡς ἤδη παρόντων xai ἐν ποσὶ χειµένων αὐτοῖς. iniquitatem, et telam arane: texunt. » Eccli. xxu, 71. — « Conglutinat testam, qui docet fatuum. » Eccli. xxxiv, 28. — « Unus eedificans et unus de- struens, quid prodest illis nisi labor ? Unus orans, et unus maledicens, cujus vocem exaudiet Domi- nus ?» S. Basilii. — Cribro ferentes aquam, et in pertu« sum dolium infundentes. LITTERA V. TIT. I. — De adolescentia et juvenili etate. Psal. cxvin, 9, — « In quo corrigit adolescentior viam suam ? in custodiendo sermones tuos. » Prov. — « Adolescens cum viris piis, et recta via ejus. » Eccle. iv, 13. — « Melior est puer pauper et sa- piens, quam rex stultus et insipiens. » Eccle. xa, 9. — « Letare, juvenis, in adole- scentia tua, etin bono sit cor tuum in diebus juventutis tue, et ambula in viis cordis tui im- maculatus. » Eccli. xxxii, 7. — « Adolescens, loquere, si quid tibi opus est: vix autem, nisi interroge- ris. » I Tim. v, 12. — « Volo juniores nubere, filios procreare, matres 618 5 familias esse, nullam oc- casionem dare adversario, maledicti gratia. Jam enim quedam converse sunt retro Satanam. » D S. Basil. — Juvenibus a natura morbus hicinsitus est, ut pre animi levitate jam se tenere existi- ment ea qua sperant. Nam cum tranquillitatem nocturnumve silentium nacti sunt, ejusmodi rerum species sibi fingunt, quarum nulla ezxsistentia est ; qua velocitate mentis ad omnia precipites feruntur. Vite sibi splendorem, illustres nuptias, preclaram sobolem, longam senectutem, delatos- que sibi ab omnibus honores, proponunt. Deinde cum nusquam cogitationibus modum possint po- nere, vehementer intumescunt, et qua suntamen- tia, speratis rebus, ceu jam presentibus, et velut ad pedes positis, frui sibi videntur. S. JOANNIS DAMABORNI 188 Ab eo qui staté puer 6st, nihil discrepat qui À Διαφέρει ἐοῦ vtnloó Καζ ἡλικίαν οὗδὲν, ὁ ταῖς puerili animo est. S. Greg. Naz. Orat. de seipso. — Quid carrie in deliciis agente, et precipiti jdventute imbecil- lius ? Juvenili quispiam adhue etate est ? adver- sus vitiosds affectiones se virum ptebeat : atque hoo ex juventute emolumenti percipiat, hi non ea qua juvenum sunt, patiatur ; verum senilem pru« dentiam in florenti e& vegeto oorpore oolat. Atque ex hac victoria majorem anime *olupíatem οβρἱοί quam qui in Olympicis coronat corisequüfitur., Bjusd. tétrast. 51. Uitwniquée tutpd, cum sene ést infirmior Juvenis, eoque stultior rursum senez. Ergo ille, ut etas postulat, prudentia Eatellal : ast hic ühte canos sit fagaz. δρεσί νηπιάζων. Τί σαρχὸς εὐπαθούσης, xai νεότητος περίφερὸ» µένης ἀθθενέστερον 1 νέος τις ἁστὶν ἔτι } κατὸ τῶν παθῶν ἀνδριζέσθω, καὶ τοσοῦτον ἀπολαυέτω τῆς νεότητας, τὸ μὴ τὰ νύων Ἰαθέῖν, ἀλλὰ δὴ πρεσθυ- τικὴν φρόνησιν ἐν ἀκμαίφῳ τῷ (pest ἑβασχείτω, Καὶ χαρήσεται τῇ νίκῃ πλέον, fj ἐν "OXupmig στε- φανούμενοι, - Αἰσχρὸν v£ov ἀσθενέστερον τοῦ γέβοντος Elvat, γέροντα δὲ ἀφρονέστερον νέου. ὌὍμως ὁ μὲν καθ᾽ ὥραν ἔστω πᾶνσοφος, — (T δὲ χῥᾶξιστον, καὶ Κβὸ ὤβας δωφρονεῖν. Evagrii. — Jüsenis placidus rmiultà suffert : ita Β ἨἈΝίέος ἄραός πὀλλὰ bstoglpe ὁλιχόψυχόν δὲ qi: becillis autem &tilmi seterti ttis ferat ? 8. Greg. Nyss. -—— Itt omni αἱ plurirütn ríego- tio periculosum est a juventute consiliuni capere : nec facile quisquam retn inagni moniehtl ex sen- tentiá stcessi5sé reperiát, lu quá &d delibetatio- nis socletatein senecttis adhibita hat sit. TIT. 1I. — De iis qui morbo et imbecillitate ldbo- vant ; et quod e6s visitare oportedt. Prov. xx1, 13. — « Qui obtufal düred sttàás né audiat pauperem, ipse elamabit, et non erit qui exaudiat. » Eccli. vii, 90. — « Noii te pigeat visitàre infir- mum : ex his enimin dilectionem flrmaberis. » . KotH, xXx vini, 9. 25 «— Fili, in ihfitttitet8. tua ne despioids teipsum ; $ed órd Dortinutfi, et ipse düitabit te, ὁ Eccli. xxx, 11. — « Melior est mors quam vita amara, dut ldhgtot persaverafis; » Matth. xxv; 90, -- « Infirmus αγάπη, δὲ visitastis me, 9 Jüc. v, $4. ον & Itffüirrhatur. quis in vobis ? in» dücat presbyteros Ecelesie, e& orent $upor eum, ungentes eum oleo in nomine Domini t ei óratió fidei setvalit infirmurm, et alleviabit, 5 Galat. τι, 2. — « Alter alterius onera portaté, et sit aditripléte legéfi Chtisti. » Hébr. xni, 3. -— « Μεπὶοπίοίο labofantiuth, tí qui ipsi quoqtie sitis In corpote. » S. Greg. Naá. — Bffrehatis prósperit&ti titorbus 6üin sapientia oorijünétus prestat. 616 Bjusd. — Qüóod οἱ propter egestatem ni« hil habeas quod l&fgiaris paüperl; teipsuttt offef, et verburum solainén ipsi mhonéeris lod Bdhibe, Infrmus eram, ifiqáit, &l noh UBbitdstis fhe.. Opés noti habes? At pedes habés, 8t 08 et. sePftiohés; Ingredefe et cóti&olate, ftiatürermà pelle, ἀ]άδησ: rétnque et patientiorett asrotutii redde. S. Chrysost; -— Non te pudet, 0 hóf0; {» trüm tüorum. Hujtisrodi siddidetm fisittiones, et hortis, εἰ pralis, et quibüsvig 6tónvitiis armnui« niorés sutt. Nár e£ pratis ét hórtis Hiliil boni domum reporta&fros! &x ἐόπή ία Vero, ebfiétàe povta τίς ὑποίσει ; Ἰπὶ παντὸς, ὡς ἐπὶ πολὺ, κῤάγμαιδς ἴχισφα- Aic σύµθουλος ἡ νεότης, καὶ οὐκ ἄν τις εὕροι ῥᾳ- δίωξ κατορθωθέν τι εῶν eoo, ἀξίων, ᾧ μὴ καὶ πολιᾶ παρελήφθη παπβὸς κσινωνίαν — tob. σκέμμὰ- τος, TITA. B'. — Περὶ νοσούντων καὶ ἀσθενούντων; καὶ ὅτι χρὴ ἐπιδχέήτεὔθαι ἀθλδύς. «"Oc φράσσει τὰ da αὐτοῦ τοῦ μὴ ἐἶδἀχοῦδαι ἀσθενοῦς, xal αὐτὸς ἐπιχαλῥανται, xxl οὐκ ἔσται ὁ εἰσαχούων. » « Mf, ὄχνέι ἐπισχέπέέσθαι ἁῤῥώστους: ix γὰρ τῶν τοιούτων ἀγαπηθήσῃ. » « Téxvov; iv ἀῤῥωστίαια 6ου μὴ περιθλέπον, ἀλλ, εὖξαι Κυρίῳ, xal αὐτὸς ἰάψεταί σε, » « Κρείσσων θάνατος ὑπὶρ ζωὴν πικρὰν, fj ἀῤῥῳ,- ότηµα ἐμμένον, 1 « Πσθένησα, καὶ ἐπεσχέψασθέ ji$. » « ᾽Ασθενεῖ τίς IN. ϐμῖν i£ προδιαλεδάόθω τοὺς πρεσθυτέρους τῆς Ἐκκλησίὰὲ, καὶ Αβοδευξάύθωσαάν ἐπ᾽ αὐτὸν, ἀλείψαντες ἑλαίῳ dv ὀνόματι Κυρίου» καὶ ἡ εὐχὴ τῆς πἰφίνως (deb: tÓv κἀμνόνία xal ἐγερεῖ. » . «᾿Αλλήλων τὰ βάρη βαστάζετε, καὶ οὕτως áva- πλἠρώσσεέ tóv φνόµον τοῦ Χριδτοῦ, 8 & Μιμνήδκεθθε τῶν Δἀαθενούνιων, ὧε καὶ αὐνοὶ brise b» διόµᾶτι, 5 Κρείσσων εὐημερίας dyalwdtéu vósót Φιλόθο- b 994. Κάν μἠδὲν ἔχῃς εἰσενηγχεῖν €. «Αμνονει διὰ τὴν πένίαν, dtautóv εἰδάγαγό, xal τὴν ἀπὸ τῶν Dnpá- ἑων αὐτῷ παβάλλήδιν τρθσένεγχε. ᾿Αἀθένής ἐἰμί, καὶ ἐεσκέφασθὲ. µε. Οὐκ ἔχεις χρήματα ἀλλὰ πόδας ἔχείς, wat ἀξόμα, καὶ βήματα. Εϊσελθε, παρά. κάλεσό,, διδρθωδὸν τὴν ἀθυμίαν, ἐὐθυμώέερον δή» σον καὶ κάρτεριχώτερον: Μὴ Είαισχυνθῇς, ἄνθῥωπε, τοὺς σοὺς ἀδελφούς, M3 ἀἱ váp Ξοιαῦται bui; καὶ Παραδιίσων, καὶ λειμώνων, xal πάσης ἑστιάσεως ἡδίους eleív : Απὸ piv γὰρ τῶν λειμώνων, καὶ τῶν παραδείσων οὐδὲν οἴκαδε φέροµεν ἀγαθόν, ἀπὸ συµποσίων δὲ Ed SACRA PARAELMLA. µέθην, wl αδῥραφροσόνην, πα µυρία xsxá, ᾿Απὸ À tem, ac dementiam, et innumera mala, At ex ejus» δὲ τῶν τοιούτων ἐπισχέψεων χρηστὰς ἑλπίδας, τὴν wpoó« Θεὸν ἕννοιαν, τὴν ἄνωθεν παῤῥησίαν, τὴν τῆς φυχης ῥὀπιείκειαν, τὸ μηδενὶ τῶν συμβιπτόντων ἀλύειν, τὸ ῥᾳδίώς bv πᾶσι τοῖς ἀνθρωπίνοις φιλοεοφοῖν χερδανοῦμεν. Πολλοὶ τῶν πλουσίων παρὰ τῶν ὑγιαινόντων ἀπαιτοῦσι và ὑπηρεσίας καὶ ἀπαιτοῦσι δίχα συγ- γνώμης, νοσούντῶν δὲ οὐδεμίαν φροντίδα ιθέασιν ἀλλὰ, πρὀδπἐδὀόφης νόδὸυ , χετὰι μὲν ἀνεβίσκε- ατος ἡ παιδίση , χαμαὶ ἑῤῥιμένήι Ὀύ προσέχει δεδκότηςι οὐχ ἐπισπέπτεται δέσποινα. [ἄν ποτέ δέῃ «lv δέσποιναν πκραθαλεϊῖν πρὸς τὴν ὁσύλην, οὐκ ἐπι» υχέπτεται ὡς ὁμογενὴς, ἀλλὰ βλοσυρῷ ἀράσέχει τῷ βλέμματει, αὐστηρῷ προσδιαλέγεται ῥήμασι, ov. Bv» xov ὑπερηφανίας τὸ συγγενὲς ἀρνουμόνης τη φύσεωφ. Qdx ἀναγινώσκετε τὰς Γραφάς) οὖν οἴδατε vl Φησιν ὁ ἅχιος Δαθίδ; ᾿Ιδοὺ. ὡς ὀφθαλμοὶ δού-- λιον slc ysipac τῶν wepluv αὐνῶν' d ὀφθαλμοὶ παιδίσχκηέ tlc χεῖρας τῇ] Χυρίαέ ἁὐτῆά, ὑὕτως οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν πρὸς Κύριο τὸν θεὸν ἡμῶν | Δυοθωπκοῦ μὲν τὴν εἰκόνα: φοθήθητι τὰ γεγράμμµένα" ἑπίβουρος τῆς ἀσθενδύσης χἀἰάστηθιι Ὁ Σωτὴρ τὴν ἀρχὴν οὖπ ἄνθρωπου ἐγεγνήθη, ἀλλὰ θεὺὸς ἦν Movo- Τενλευ ἀλλ ὅμως ὑπὶρ ἀνθρώξων ἄνθρωλος ἡν- έεχετο γενέσθαι. δὺ δὲ ἄνθρωπόᾳ ὧν παραιτῇῃ 4ὸ ὀμόψυλον ὡς οὐκ ἰσόέιμον ; περαιτῇ σομπαθεῖν περὶ τὴν ὁμογινή φύσιν; Καὶ ὅτε μὲν ἆλογου ζῶνν que λεόοι, ἐπιμελῇ διὰ χρείαν, ὅτε δὲ τὸ λογικὸν ζῶον ὁ σὸέ οἰκέτης ἀῤῥωστεϊ, περιορᾷς, x«l οὐ πρόνοεῖς ἔτι λογικόν ἐστι, 'TITA. I", «« Hep! τοῦ νήφειν, καὶ φροντίζεν ἡμᾶά τῆς ἰδίας σωτηρίας. « M3 δοὺς ὕπνον τοῖς σοῖς ὄμμασι, μηδὶ ἐπινυσὲᾶ- ξης σοῖς βλεφάροις, tva acte ὥσπερ δορκὰς ἐκ βρόχων xat ὥσπερ ὄρνεον ἐκ παγίδος. » « Ὡς οἱ ἰχθύες οἳ θηρευόµενοί ἐν ἀμφιθλήστρῳ, xal ὡς ὄρνεα θηρευόµενα παγίδι, ὡσαύτως παγιδεύονἑαὶ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων iv καιρῷ πονηρῷ, ὅταν ἐπιπᾶσῃ ἐπ αὐτοὺς ἄφνω. » « Συντήρησον χαιρὸν, xal πρὀσέχε σφοδρῶς ὅτι à τῆς πτώσεώς σου περιπατεῖς. Ιρόσεχε μὴ AMA tj διανοἰᾳ σου. Τρηγόρησον πάσῃ ζῶᾷ σου. ᾿Αγάκα Κύριον, xal ἐπιχαλοῦ αὐτὸν εἷς σωτηρίαν σου. » « Πρόσεχε σεαυτῷ, μἡ ἐμπέσῃς. « Ὁ δοχκῶν ἑστάναι, βλεπίτω μὴ πέόῃ. » « ᾿Βγὼ τοίνυν οὕτως τρέχω, ὡς ὀύκ ἀδήλως' οὕτως πυκτεύω, ὡς οὐκ ἀέρα δἑρων΄ ἁλλ᾽ ὑποπιάζω µου τὸ σώμα, xal δουλαγωγῶ, µήπω ἄλλοις κηρύξας, αὐτὸν ἁδόχιμος γένωµαι. » « Νήψατε, γρηγορήσανε' ὅτι ὁ ἀντίδικος ὑμῶν δ.ά- έολος, ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ΄ ᾧ ἀντίστητε στερεοὶ τῇ πίστει. » « Σὺ δὲ νῆφε, lv πᾶσι χακοπάθησον' ἔργον πδίη» modi visitationibus letas spes, divinam benevo- lentiam, oglestem fiduciam, animi modestiam lucramur, atque hào etiarn ul nullis retum eveti« tibus consternemur, sed in ottinibus que liumani« tus accidant, philosophicum animum pressteintus, S. Chrysost. Hori. in Cimtul', (Spuria. Montf. t. X.) — Plerique divites ministerium a sanis exi- gunt, et hoe wuidem citra ullatn. indulgentiam : exgrotantiurti a&ütetm nullam curath gerutit, Verum, oborto morbo inrisitata jacel humi abjééta ancil- la : non herus ad eam ánimum adjicit, 81ο eam hera visitat. Quod εἰ quandoqué huie ad fürnulam &ocedere negesse sit, haudquáquam ut pari genere ertam invisit, s&d turvo oculu eontü6tur, átque aspero sermone alloquitur, natura ob superbie &umosftem oegaationem saam infiélante. AÀntion Seripturas legitis ? An nescitis qüid sahctus David dicat i Síéut oculf aervórum in. manibus domíno- γω suorum, sibwt oculi. anetlito in. matibus. do- miftub sus, itü oculi nostri ad. Dominum | Deum fiottrum (Psal, cxxii, 3, 3.) ? Hac sitnilltudine mo- féüfibi tine qua^ κοΗρἰά suht: sgrotanti fer epem. Selvater primum homo tiáftis foh est: sed ctitn Unigenitus Deus esset; homitiutn éatsa honio fiéri sustinuit : 44 (tu otim lidtiio sis, edntribulem un lanquüm disparetni rejiels, et ejusdem tecum geheris nature tniseréti recusas T Quinimo eum brutuni animal elaudient, ob usum tuüm curani ejus geris! eur autem famulus tuus, rationé preditum animal, in morbo versatwr, susdeque id habes, néque éutas quod ratione sit ornatus. TIT, IIL «— Quod vigildnti anímo ΠΟ éste oportéat, nostraque salwietm curare, Prov. γι, 4. — « Ne dederis somnum oculis tuis nec dormites palpebris tuis, ut salvus sis velut damula de laqueis, οἱ velut avis de rete. » Eccli. τα, 19. — « Sicut pisces capiuntur hamo, et sicut aves laqueo comprehenduntur ; sic capiun- tur filii hominum in tempore malo, cum extemplo eis supervenerit, » Eccli. xni, 40, 16. — « Observa tempus, et at- tende diligenter auditui tuo, quoniam cum sub- versione tua ambulas. Attende ne seducaris cogi- fatione tua. Vigila omni víía tua. Dilige Domi- num, et invoca illum in salutem tuam. » Eccli. xxix, 27. — « Attende tibi ne incidas. » ] Cor. x, 12. — « Qui stat, videat ne cadat. » I Cor. ix, 94 Ego sic curro, non quasi in incertum ; sic pugno, 681 non quasi aerem verbe- rans : sed castigo corpus meüm, et in servitutem redigo : ne forte cum aliis predicaverim, ipse re- probus efficiar. » I Petr. v, 8. — « Sobrii estote, et vigilate; quia adversarius vester diabolus, tanquam leo ru- giens, circuit querens quem devoret : cui resistité lortes in fide. » i ht. te; 5. 5 4 Τ8 vito ΗΡΙ, iit onitiibusla- «X 191 B8. JOANNIS DAMASCENI 192 bora, opus fac evangeliste, ministerium tuum Α σον εὐαγγελιστοῦ' τὴν διακωνίαν σου πληροφόρη- imple. » Super occultos laqueos fac perpetua sublimior incedas : ne te dormiente, malum semen, malo- rum sator zizaniorum, et hostis invidus, admi- sceat. Ejusd. tetr. 59. Sedulus fraudem cave. Fac marte tecto jugiter pugnaveris : Lustrationibus ne tu tandem egeas. TIT. IV. — De recens conjugatis. Deut. xxir, 95, 6. — « Si quis uxorem recens acceperit, non exibit ad prelinm, nec imponetur ei ullum negotium. Immunis erit: in domo sua sedebit unum annum, et oblectabit uxorem suam quam accepit. » Eccli. — « Qui accipit uxorem, incipit ditari. » S. Greg. Naz. Ez carm. ad Olymp. — Filia mea, hoc a me munus accipe. Deum primo, deinde ma- ritum, vite tuse oculum, tuique consilii moderato- rem reverere, Hunc unum ama et desidera, hoc- que uno animum tuum oblecta: eo magis, quo perfectiori amore te complexus erit. Ne tantum fiducise ac libertatis capias, quantum tibi sponsi dilectio preebuerit, sed quantum honestas ipsa con- cesserit. Omnia quippe satietatem afferunt. Ac quidem rerum omnium satietas accidit, sed amor satiari nequit. Cave ut, cum femina sis, in virilem fiduciam et libertatem non prorumpas. Cave genus tuum marito objicias, cave opes, cave sapientiam. Sapientia quippe est matrimoniilegibus cedere et obtemperare. Irascenti marito cede: laboranti mol- libus verbis probisque consiliis opitulare. Neque enim ille cui ferarum cura commissa est, iram leonis viribus suis frangit, adversus frementis bellum spiritus vicissim irascendo: sed blanda manu, mollique verborum sono, permultum do- mat. Nunquam tibi accidat ut jacturam ullam marito exprobres, ne si gravissima ira percita sis. Illud quoque cave, ne quemquam qui marito tuo parum amicus sit, laudes, versuta illam oratione per comparaltiones lacessendo. Communes vero cum eo voluptates ac molestias habe: hoc enim rem familiarem auctiorem reddit. Cum morente viro nonnihil ipsa quoque mere. Merenti quippe marito commodissimus portus est uxor. Radius porro et lana tibi cure sint, rerumque etiam sa- crarum meditationi da operam. Ne pedem tuum limine efferre studeas, nec ad ludos publicos pro- flciscaris : id enim liberalem animum excutit, Ne- que earum mulierum consuetudine utere, que σον. » Τῶν κρυπτῶν παγίδων διὰ παντὸς ὑπεράνω βάδιζε, μὴ νυστάζοντι πικρὸν σπόρον συμμίζῃ ζιζανίων ὁ σπορεὺς τῶν κακῶν καὶ φθονερὸς ἐχθρός’ M3 χλαπῇς περισχόπει. ' Aet δίωχε λαθραίοις παλαίσµασιν, Μήπως δεηθῇς ix' ἑσχάτων καθαρσίων. TITA. Δ΄, — Περὶ νεογάµων. «'Eàv λάθῃ τις γυναῖκα προσφάτως, οὐκ ἐξελεύ- σεται elc τὸν πόλεμον xal οὐκ ἐπιθληθήσεται οὐδὲν πρᾶγμα ἐπ αὐτῷ. ᾽Αθῶος ἔσται' ἐν τῇ οἰχίᾳ αὐτοῦ καθίσει ἐνιαυτὸν ἕνα, καὶ εὐφρανεῖ τὴν γυναῖχα αὐτοῦ, ἂν ἔλαθνν. » | « 'O κτώµενος γυναῖχα, ἑνάρχεται χιήσεως. » « Ὦ τέχνον ἐμὸν, τοῦτό σοι προπεμπτήριον παρ- έχω, Ἐντρέπου πρῶτον τὸν θεὸν, μετὰ ταῦτα δὲ τὸν ἄνδρα, τὸν ὀφθαλμὸν τὸῦ βίου. καὶ τῆς σῆς χύριον βουλῆς xal γνώμης τοῦτον µόνον ἀγάπα καὶ πόθη- σον, καὶ τούτῳ µόνῳ ψυχἠν εὔφραινε, ἐάν σε πόθοις τελειοτέροις ἀγαπήσῃ. Μὴ ἔχε θάρσος τοσοῦσον, ὅσον xai ὁ πόθος τοῦ ἀνδρὸς παρέχει σοι, ἀλλ᾽ ὅσον ὑπάρ- χει πρέπον. Ἐπειδὴ χόρος ἐστὶν ἁπάντων. Πάντων μὲν xópoc ἐστὶν ἀληθῶς, ἀγάπη δὲ ἀχόρεστος' µηδέ- ποτε γυνὴ ὑπάρχουσα, εἷς ἀνδρὸς παῤῥησίαν σπού- δαζε M3) τὸ Ὑίνος σου προσινέγχκῃς, μὴ τοῖς χρή- μασι τὴν ὁφρὺν ἀνασπάσῃς, μὴ τῇ σοφίᾳφ. Σοφία γὰρ τοῖς τοῦ γάμου νόµοις ὑποχωρεῖν καὶ πείθεσθαι. Ὑποχώρει μὲν τῷ ἀνδρὶ ὁργιζομὲνφ' κάµνοντι βοήθει λόγοις ἁπαλοῖς καὶ συμθουλαῖς χρησταῖς. Οὐ θηροτρόφος τοῦ λέοντος τὴν ὀργὴν κατέπαυσεν loyóX, πνεύµασι βρυχητικοῖς ἀντοργιζόμενος, ἀλλ᾽ ὑποτάσσει ταῖς spei παρατρίθων xal xolaxsutt- xoi; ῥήμασιν. Μηδὲ ζημίαν τινὰ ὀνειδίσῃς τῷ ἀνδρὶ, καίπερ πάνυ ὀργιζομένη μήτε δὲ ἐπα,νέσῃς τὸν οὐκ ὄντα φίλον τῷ ἀνδρὶ τῷ cip, ἐν παραθολαῖς λόγων ὀνειδίζουσα δολίως. Κοινὰς δεῖ τὰς εὐφροσύνας xai τὰς λύπας ποιήῄσασθαι, κοινὰς δὲ πάλιν τὰς φροντίδας" ἐπειδὴ τούτο τὸν olxov αὐξάνει.Λυπουμένῳ μὲν ὀλίγον τι συλλυποῦ. Tip γὰρ ἀτδρὶ λυπουμένῳ λιμὴν εὔδιος ἡ γυνή. Ἡ δὲ χερχὶς ἐν φροντίδι σοι ἔστω, καὶ τὰ ἔρια, xal φροντὶς iv. τοῖς θείοις λόγοις. Mi) σπου- δάσῃς ix τῶν θυρῶν ἐξενεγχεῖν σου τὸν πόδα, μηδὲ ἐπὶ τέρψιν τινὰ πολιτικήν αὕτη γὰρ τὴν ἐλευθε- D píav ἀφαιρεῖ. Μτδὲ γυναιξὶ συμµίγου, ὅσαι ὕπερ' ήφανον ἔχουσιν τράχηλον, καὶ δηµόσιον πρόσωπον, μηδὲ ἀνθρώποις, ὅσοις ὁ ἀνὴρ ἀπαρέσχεται. [Δίδου δ' ὁρόωσιν ἔρευθος, (1)) ὀφθαλμοὺς ἔχουσα τυφλοὺς, xai εἲς γῆν νεύοντας ὀφρύας. superbo collo sunt, apertaque cunctis facie, nec illorum etiam virorum, qui marito displiceant tuo. Ruborem iis qui te intuentur funde, oculos habens 9596008, superciliumque depressum humi. 618 TIT. V. — De jejunio et jejunantibus Isa. vviri, 4-8. — « Si ad judicia et jurgia jeju- natis, et percutitis pugnis humilem, quid mihi jejunatis ? Nunquid tale jejunium elegi, dicit Do- TITA. E. — Περὶ νηστείας καὶ νηστευόντων. « El εἰς χρίσιν xal µάχας νηστεύετε, καὶ τύπετε πυγμαῖς ταπεινὸν, ἵνα τί pot νηστεύετε; Οὐχὶ τοιαύ- την νηστείας ἐξελεξάμην, λέχει Κύριος; ἀλλὰ λύε NOTE. (1) Haec restituuntur ex textu Carminis Ad Olymp. Eptr. 193 SACRA PARALLELA. 194 πάντα σύνδεσμον ἁδιχίας διάλυσον στραγγαλιὰς Α minus? sed solve omnem colligaturam iniquitatis : βιαίων συναλλαγμάτων. ᾽Απόστελλε τεθραυσµένους ἐν ἀφίσει, καὶ πᾶσαν συγγραφὴν ἄδιχον διάσπα. Διάθρυπτε πεινῶντι τὸν ἄρτον σου, xal πτωχοὺς ἀστίγους εἰσάγαγε εἷς τὸν οἶκόν σου. ᾿Βὰν ἴδῃς γυμνὸν, περἰθάλε, xal ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπὲρ- µατός σου οὐχ ὑπερόψει. » « Ὅταν νηστεύητε, μὴ ἨἈὙίνεσθε ὡς ὑποχριταὶ σχυθρωποί’ ἀφανίζουσι Ὑὰρ τὰ προσωπα ἑαυτῶν, ὅπῶς φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες. ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σὺ δὲ νηστεύων, ἄλειφαίΥ σου τὴν χεφαλὴν, xal τὸ πρόσ- extóv σου νίψφαι, ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις γηστεύων, ἀλλὰ τῷ Πατρί σου dv τῷ κρυπτῷ. Καὶ ὁ Πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ, ἆπο- δώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. » Νηστεία ἀληθὴς ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις. — B Κόρος μὶν γὰρ elc Ὑαστέίρα τὴν χάριν ἵστησιν' νηστεία δὲ πρὸς duy» ἀναθιθάζει τὸ χέρδος. Εὐθύ- µησον, ὅτι col δέδοται παρὰ τοῦ ἰατροῦ φάρµακον ἁμαρτίας ἀναιρετικόν. ΄ὌὭσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς ἐγκᾶ- τοις τῶν παίδων ζωογονούμενοι σχώληχες, φαρµά- xotg τισὶ δριµυτάτοις ἐξαφανίζονται, οὕτως ἁἅμαρ- τίαν ἀποιχουροῦσαν iv (4) τῷ βάθει, τῇ oy ti ἐπεισ- ελθοῦσα ἑναποκτείνει νηστεια. Μὴ ἀφανίσις τὸ πρὀσωπόν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταί. Oloq el, τοιοῦ- τος qaívoo, μὴ κατασχηµατίζων σεαυτὸν πρὸς τὸ σκυθρωπὸν, τὴν ix τοῦ λοκεῖν ἑἐγκρατὴς εἶναι δοξαν θηρώμενος. Οὔτε εὐποιίας σαλπιζομένης ὄφελος, xai νηατείας δηµοσιευοµένης κέρδος οὐδέν. Τὰ γὰρ ἐπι- δεικτικῶς Ὑινόμενα, οὗ πρὸς τὸν αἰῶνα τὸν μέλ- λοντα τὸν χαρπὸν ἐκτείνι, ἀλλ᾽ εἷς τὸν τῶν ἀνθρώ- xwv ἔπαινον καταστρέφει. Ἱρόσδραμε τοίνυν φαι- boe tjj δωρεᾷ τῆς νηστείας. 'Apyatoy δῶρον ἡ νη- στεία, οὐ παλαιούμενον xal γηράσκον, ἆλλ᾽ ἀνανεού- µενον dei, καὶ εἷς ἀχμὴν ἐπανθοῦν. Οὐ νεώτερον τὸ ἐφεύρημα” πατέρων ἐἑστὶ τὸ κχειµήλιον. Πᾶν τὸ ἀρχειότητι διαφἑέρον αἰδέσιμον, Δυσωκήθητι τὴν πολιάν τῆς νηστείας. Πλιγιώτης ἐστὶ τῇ ἀνθρωπό- τητι. Νηστεία dv τῷ παρὰδείσψῳ ἐνομοθετήθη. Τὴν πρώτην ἐντολὴν ἔλαθεν ὁ ’᾿Αδάμ' ᾽Απὸ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρὸν οὐ «φάγεσθε. Τὸ δὲ, Οὐ Φφάγεσθε, νηστείας ἐστὶ xal ἐγκρατείας νοµοθεσία. Bi ἑνήστευσεν ἀπὸ τοῦ ξύλου ἡ EUx, οὐκ ἂν τχύτης ἐδεόμεθα νῦν τῆς νηστείας. Οὐ γὰρ χρείαν ἔχουσιν ol ὑγιαίνοντες ἰατροῦ, ἀλλὰ᾽ ol καχῶς ἔχοντες. dissolve obligationes violentarum cautionum : di- mitte fractos in remissionem, et omnem scriptu- ram iniquam scinde. Frange esurienti panem tuum, et pauperes sine tecto induc in domum tuam.Cum videris nudum, operi eum, et domesticos seminis tui ne neglexeris. » Matth. v1, 16-18. — « Cum jejunatis, nolite fleri sicut hypocritae, tristes. Exterminant enim facies suas, ut appareant hominibus jejunantes. Amen dico vobis, quia receperunt mercedem suam. Tu autem cum jejunas, unge caput tuum, et faciem tuam lava: ne videaris hominibus jejunans, sed Patri tuo, qui est in abscondito. Et Pater tuus qui videt in abscondito, reddet tibi in aperto. » S. Basil. hom. 4 de jejun. — Verum jejunium est aversio a peccato. — Ingluvies voluptatem non ul- tra ventrem porrigit: jejunium autem utilitatem ad animam provehit. Gaude quod tibi a medico da- tum sit pharmacum, quo peccatum deleatur. Ut enim vermes illi qui in puerorum visceribus gi- gnuntur, acerrimis quibusdam medicamentis tol- luntur de medio : ad eumdem modum iniquitatem in profundo delitescentem, jejunium animam sub- - eundo enecat. Ne faciem tuam hypocritarum more extermines. Qualis es, talis appare; non ad tristitiam teipsum effingens, ut ex eo quod conti- nenti& opinionem habeas, gloriam aucuperis.Sic- ut enim beneficentise qus tube clangore procla- matur, nulla est utilitas ; sic etiam nullum ex pro- mulgato jejunio lucrum redit. Nam quas ostentatio- nis studio flunt, haudquaquam fructum in futurum evum extendunt ; verum in hominum commenda- tionem desinunt. Ac proinde ad jejunii beneficium letus accede. Vetus donum est jejunium, quod non vetustatem et senium contrahit, sed semper renovatur, et in perpetuum vigorem repullulat et florescit. Non recens inventum est, sed patrum thesaurus. Quidquid antiquitate prestat, hoc ve- neratione dignum est. Jejunii canitiem reverere. Humano generi etate est cosquale. Jejunium in paradiso lege sancitum est. Hoc primum manda- tum Adam accepit : De ligno scientig boni et mali ne comedatis (Gen. 1, 17). Hoc porro, ne come- datis, jejunii et continentie edictum est. Si Eva a Ἐκακώθημεν διὰ τῆς ἁμαρτίας. Ἰ]αθῶμεν διὰ τῆς [) ligno jejunasset, hoc jejunio nunc opus non habe- µετανοίας. Μετάνοια δὲ χωρὶς νηστείας, ἀργή. Ἐπι- χατάρατος jJ γῆ΄ ἀκάνθας καὶ τριθόλους ἀνατελεῖ σοι. Στυγνάζειν προσετάχθης (μὴ γὰρ τρυφᾷν) διὰ νηστείας ἀπολόγησαι τῷ Oti. ᾽Αλλὰ xal ἡ lv τῷ παραδείσψ διαγωγἠ, νηστείας ἐστὶν εἰκών. Ἐπειδὴ δὶ οὐχ ἐνηστεύσαμεν, ἐξεπέσαμεν τοῦ παραδείσου. Νηστεύσωμεν τοίνυν, ἵνα πρὸς αὐτὸν ἐπανέλθωμεν. Οὖκ ὁρᾷς τὸν Λάζαρον, πῶς διὰ νηστείας εἰσῆλθεν remus. Neque enim opus habent sani medico, sed qui male habent (Luc. v, 31). Per peccatum afflicti fuimus, per penitentiam sanemur.Poniten- tia porro remoto jejunio infrugifera est. Maledicta terra : spinas et tribulos proferet tibi (Gen. r1, 17, 48). Gemere jussus es (non enim deliciis in- dulgere), per jejunium Deo te purga. Quin ipsa quoque vitz ratio quam in paradiso tenuere, jeju- NOTE. (1)Rup. iv βάθει τῆς ψυχῆς dvamoxtsive νη- στεία. ᾽Αχόπλυναι τὴν φυχην ἀπὸ ὁμαρτιῶν' χρίσαι τὴν χεφαλὴν χρίσµατι ἁγίῳ, ἵνα μέτοχος γένῃ Χρι- στοῦ. Καὶ οὕτως πρόσελθε τῇ νηστείᾳ. M3) ἀφανίσῃς τὸ πρός. 196 8. JOANNIS DAMABCENTI «06 nii imagihom prefert. Ouonlam à&utim minime A εἲς τὸν παράδεισον᾽ μὴ µιμµήσῃ τῆς Ede $7» mag- jejunavimus, e paradise ejecti sumus. Jejunermus igitur, utad eum remigremus. Annon cernis quem- admodum Lararus jejgnil ope in paradisum in« troierit? Nequaquam imiterisinobsequentiam Ἐν, nec serpentem rursus 680 in consilium adhibeas, qui tuenda carnis praetextu cibum subjieiat : noa corporis valetudinem et imbecillitatem eauseris. Non enim has mihi excusationes affers, sed illi qui perspectas ipsas habet. Jejunare non potest ? dic quaeso : saturari potes, et ciborum pondere corpus obterere Atqui illud mihi oompertum est, medi- cos iis qui infirrna valetudine sunt, non eiberum varietatem, sed inediam et penuriam imperare. Quonam igitur modo, cum hee possis, illa tamen te minime posse causaris ? utrum tandem ventri fa- eilius est, victus parcimonia noctem transigere ; an eiborum copia onustum jacere: imo ne jacere quidem, verum identidem, nune huoc, nunc ílluc diruptum ae gementem verti. Mosem jejunii be- neficio accessisse ad montem novimus! neque enim fumantem vertioem intrepido animo adiisset, aususque ingredi in caliginem fuisset, nisi jejunji armis coommunitus. Per jejunium legem aoeepit, Dei digito in tabulis consoriptam. Jejunium pro- phetas gignit, fortibus rebur conciliat. Jejanium legum latores sapientes reddit, anime bonum pres- sidium est, corporis fidus contubernalis, strenuo- rum armatura,pugilum exercitatio. Hoc tentationes propulsat, hoec animos ad pietatem inungit. Pra- dentis socius est, pudieltis parens. In bellis xov: μὴ πάλιν σύμθουλὀν παβαδίζῃ sv Üqt, φει- Boi τῆς σαρνὸς βρῶσιν ὑποτιθέμεονον μὴ προ- φασίζου ἀῤῥωστίαν σώματος καὶ ἀδυναμίαν, Οὐ γὰρ ἐμοὶ τὰς προφάσεις, ἀλλὰ 1ᾷδν εἰδότι λέγες. Nm στεόειν οὐ δόνασαι! κορέννυσθαι δὲ, εἰπέ µοι, καὶ συντρἰθειν τὸ σῶμα τῷ βάρει δν ἐφθιομένων Viva» σαι; Kal μὴν τοῖς ἀσβενοῦσιν, οὐ βρωμάτων ποικι- λίαν, ἀλλὰ ἀσιτίαν xal ἔνδειαν οἶδᾳ τοὺε ἰατροὺς ἐπίτάσσηντας. ΠΗῶς οὖν τεῦτα ῥδυνάμινος, ὀκεῖωα προφασίζῃ μὴ δύνασθαι τί εὐκοπώτερον τῇ γαστρὶ, λυτότητι διαίτης παρενεγχεῖν τὴν νόκτά, f) δαψιλείᾳ βρωμάτων βεθαρηµένην κεῖσθαι μᾶλλον δὲ μηδὲ κεῖσθαι, ἀλλὰ πυχλὰ µιετεφερίφεσθει ῥιαῤῥηγνυμά- νην καὶ στένουφαν; Μωσέα διὰ νηστείκε ἔγνωμεν προσθάλλοντα τῷ ὄρει οὐ wàp ἂν κατετόλµηςεν, καπνιζοµάένηςφ τῆς κορυσῖς, οἡδ᾽ Bw ἱθάῤῥηειν εἶσ- ολθεῖν εἰς εὸν Ἠνόφον, tl μὴ Ὑηστείᾳ κεθώπλιστη. Διὰ νηστείαᾳ τὴν ἐνθολὴν ὑπεδέξατο δαχτόλῳ θερῦ γβαφεῖσαν iv ταῖς πλαξ[. Ἠηστεία προφήτας qevvg, δυνατοὺς ῥώννυσι, Νηστεία νρµοθέτας φοφίζει, ψυ- χῆς ἀγαθὸν φυλακτήριον, φώματι σύναικος ἀσφαλὴς, ὅπλον ἀριστεύουσιν, ἀθλητᾳῖς γυμνάσιον. Τοῦτο πει- βασμοὺς µἁποκρούεται' τοῦ]ο ἀλείφει πρὸς εὐσέ- δειαν. Νήψεως σύνοιχος, σωφβοσύνης δηµινυρχός' ἐν πολέµοις ἀνδραγαθεῖ, bv εἱρήνῃ ἠσυχίαν ἄχει. Tóv Ναζιραῖον ἁγιάζει, ἱερέας εελειοῖ, Οὐ γὰρ δυνα- τὸν ἄνευ νηστείας ἱερηυργίας κατατολµῖσαι, οὐ µό- vov ἐν τᾷ µυσςεικῇ, καὶ νῦν, καὶ ἀληθινῇ λατρείᾳ, ἀλλὰ xal lv τῇ τυπικῇ τῇ κατὰ «ὐν νόµον προσαγο- μένῃ. Αὕτη θεατὴν ἐποίησε τοῦ μεγάλου θαύματος egregiam operam prestat, in pace quietem affert. € τὸν Ἠλίαν. Τεσσαράκοντα γὰρ ἡμέραις νηστείᾳ τὴν Nazareum sanetitate donat: sacerdotes perficit. Neque enim fleri potest ut quisquam oitra jejunium sacris operári audeat ; non solum in hoc mystico et Quy?zv ἀποχαθάρας, οὕτωφ ἓν τῷ σπηλαίῳ up ἐν χωρὴθ ἰδεῖν κατηξιύθη, ὧς δυνατόν ἐστιν ἀνθρώπῳ ἴδεῖν τὸν Κύριρν. vero sacrifleio, sed etiam in typico illo quod secandum legem offerebatar. Hoc magni miraculi specta - torem effecit Eliam. Nam cum quadraginta diebus animam jejunia perpurgasset, hoo demum con- secutus est, ut ih montis Horeb spelunca Dominum, quanürm ab homine perspici potest, videret. S, Basil. ibid. — Jejunium orationem in celum transmittit, atque ad supernum iter pennarum ipsi instar est.Jejunio domus amplificantur sanitatis egt parens, juvenilis etatis moderator, sennm decor, viatorum commodus comes, eorum qui una habi- tant, tutus contubernalis. Matrimonig insidias pa- rari minime suspicatur maritus, cum uxori fami- liare esse jejunium cernit. Uxor vicissim relotypig non conficitur, cum jejunium viro esse gcceptum videt. Jam vero quig domum jejunio unquam imminuit? qum domi habeas, recense hodie, et posthac eadem rursum numera : nihil ob jejunium in domo tua desideratur. Ne ullum quidem animal mortem deplorat: nusquam est cryor ; nusquam sententia ab jnexorabili veptre adversus animan- tia pronuntiatur ; quiescit culinarius gladius, Sab- batum Judsis datum est, ut requiescat, inquit Scriptura (Deut. xx, 11), jumentum tuum, et pueg tuus. Jejunium igitur famulis, qui tibi per totius anni spatium serviunt, quietem a continuis lahori- bus afferat. Coquum tuum recrea, structori mense Νηστεία mpostoy? v εἰς οὗρανὸν ἀναπέμπει, οἱονεὶ πτερὸν αὐτῇ γινοµέγη πρὸς τὴν ἄνω πορείαν. Νη- στεία οἴκῳν αὔξησις, ὑγείας µήτηρ, νεότητος παι- δᾳαγωγὸς, χόσµας πρεσθύταις, ἀγαθὴ συνέµπορος ὁδοιπόβρις, ἀσφαιλὴς ὁμόσκηνος τοῖς συνοίχοις. Οὖὐχ ὑποπτεύει γάμων ἐπιθουλὴν ὁ ἀνὴρ, γηστείαις ὁρῶν τὴν γυναῖκα συζῶσαγ. OQ τήκεται ζηλοτυπίαις γυνὴ, τὸν ἄνδρα βλέπουσα νηστείαν καταδεχόµενογ. Τίς τὸν ἑαυτοῦ οἴχον ἠλάττωσεγ νηστείφι ἀρίθμησον σήμερον τὰ Évliqv, καὶ ἀρίθμησον μετὰ ταῦτα, οὐδὲν διὰ γηστείαν λείπει τῶν iv τῷ οἴκῳ, οὐδὲ Ev ζῶον ὀδύρετχι θάνατον οὐδαμοῦ αἷμα, οὐδαμοῦ ἀπόφασις παρὰ τῆς ἁπαραιτήτου Ὑαστρὸς ἐκφερομένῃ κατὰ τῶν ζώων) πίπαυται µαγείρων µάχαιρα’ d τρά- πεζα ἀρκεῖται τοῖς αὐτομάτοις, Τὸ Σάδδατον ἰδόθη τοῖς ᾿Ιουδαίοις, ἵνα ἀναπαύσηται, moi, 40 ὑποζύ- γιόν σου, xai Ó παῖς σου. Γενίσθω ἡ νηστεία ávd- παυσις ἐκ τῶν συνεχῶν πόνων τοῖς διὰ τοῦ ἐνιαυτοῦ παντὸς ῥπηρετοῦσιν οἰκέταις. ᾽Ανάπαυσόν σου τὸν µά- q«pov* δὸς ἀργίαν τῷ τραπεζοποιῷφ’ στῆσον «lv χεῖρα τῷ οἰγοχόῳ' ἠσυχαφήτω ποτὶ xoi À ρἶνας ἁπὸ τῶν "m " "o ————— — - i SACRA PARALLELA. 19 ψυρίων θορύθῳν, xgi τοῦ χαπνοῦ, x&i τῆς κχνίάσης, A da otium : pdeillateri manum asiste ; eonquiesce καὶ τῶν ἄνω xgl κάτω πρεχόντων, «2l ὡς ἁπαραι- τήτῳ ὃςσποίνῃ τῇ γαστρὶ λειτουργούντων. Νηστεία δανείου φύσιν οὐκ οἶδεν, Οὐκ ὅζει τόκον ἡ τράπεζα τοῦ νηφτευτοῦ οὐκ ἔχουψιν ὀρφανὸν τοῦ νηστενοῦ παῖδα τόχοι πατρῷοι, φεριπλεκόµενουι ὡς boe. Νη: ετεύοντρς σεμνὸν τὸ pua, οὐκ tiq ἐρύθημα ἀναι, Ws ἐξανθοῦγ, ἀλλ) ὠχρότητι σῴφρογι κεκοσμημµένον ὀφθαλμὸς κραὺς, κατεσταλμένον βάδιφµ.α, πρόσωπον σύννουν, ἀκολάστῳ γέλωτι μὴ καθυθριζόµειον, συ” µετρίκ λόγου, καθαρότης παρδίαφ. Νηστείῳ πόλεως εὐχημοσύνη, ἀγορᾶς εὐστάβεια, οἴκων Ηβήνη, eur τηρία τῶν ὑπαρχόντῳων. Βούλει αὐτῆς ἴδεῖν τὴν σεμνότητα ; Σύγκρινόν uec τὴν σῄµερον ἑφπέραν πρὸς τὴν αὕριον, xal ὄψει 2v πόλιν ἐκ ταραχῆς εἰς γαλάνην βαθεῖαν μεταθαλοῦσαν. Confer, queso, hodiernam vesperam cum crastina mam serenitatem conversam cernes, et aliquando domus tua ab innumeris tumultibu: ei fumo, et nidore, et ab iis qui sursum deorsur eurgitant, uf ventri ceu trnculento cuidam domin ministerium ebeant.Jejunium eris alieni naturar nesoit : usuras non redolet mensa jejunantis : pu pillum jejunantis filium non strangalant usure pe terne, 690 que serpentum in morem ipsius coll sini implexe. Jejunantis color venarábilis est non &d impudentem quemdam ruborem efflore ecens. aed pndico pallere eoornatus : oculus plae dus, incessus compositus, cogitabunda facies, qui petnlanti risu minime dedecoretur : sermo mode ratus, pectus purum. Jejunium civitatis decus es tranquillitas fori, edium pas, facultatum conse! vatio. Vis ipsius honestatem perspectam habere : et civitatem ex turbine et tempestate in altiss Νηστεία ἀληθὴς, ἡ τῶι xav ἀλλοτρίωσις. Αὐε B — B. Baeil. ibid. — Jejunium verum a vitiis avers: πάντα σύνδεσμον ἀδικίαφ. "Agss τῷ πλησίον τὴν λύπην΄ ἄφες αὐτῷ τὰ ὀφειλήματα. M?) εἰς κρίσεις καὶ µέχας νηστεύετε’ κρεῶν οὐκ ἐσβίεις, ἀλλ᾽ ἐσθίοις «àv ῥδελφόν' οἴνου ἀπέχτρ, ἀλλ᾽ ὕθρεω» οὐ κρατεῖς τὴν ἱσπέραν ἀναμένες εἰς µετάληψιν, ἀλλὰ δαπφνᾷς τὴν ἡμέραν εἰς δικαστήρια. T( ὄφελοφ vagssósiw τῷ sur ματι, τὴν δὲ ψυχἠὴν μµὺρίων χαχκῶν ἐμπλησθής ναι ; ἝἜλαιον μὲν πιαίνει φὺν ἀθλητὴν, νηστεία δὲ «iw ἑσκητὴν τῆς εὐσεθείαο κρατόνει. "Os«c ὅσον ὄφαι- ῥεῖς τῆς σαρχὸς, φοσούτῳ ποιήσῃς τῆς πνευματικῆς εὐεξίας «Xv φυχὴν ἐποστίλθει. Οὐ γὰρ σωματιχοῖς πόνοις, ἀλλὰ καρτερίᾳ ψυχῆς, καὶ τῇ πρὸς ὰς θλί- (uc ὑπομονῇ, τὸ πρὸς τοὺς ἁρράτους ἐχθροὺς περι- ίνεται κράτος. "Bet μὲν οὖν πάνφα sbe χρόνον { νηστεία ὠφέάλιμος sot; αἱρουμένοις ades. θΟὔῦτε γὰρ ἐπήρεια δαιμόνων κατατολμᾷ «οὗ νηστεόοντος, ἑλλὰ καὶ οἱ φύλαχεφ τῆς ζωῆς ἡμῶν ἄγγελοι φιλοπο- νώτερθύ παραµένουαι τοῖς διὰ νησφείας κεχαθαρµέ- νοις. ”Αγγελοί εἶσιν οἱ καθ ἕχαστην Ἐκκλησίαν ἆπο- γβαφόμενοι τοὺς Υηστεύοντας. "Opa μὴ διὰ μικρὰν ἡδονὴν βρωμάτων ζημιωθῇς τὴν ἀπογραφὴν τοῦ ἀῃίλον, ὑπόδικν δὲ φαυτὸν ληΤοσαζίου voee τῷ στρατολογήσαντι χαταστήσῃς, Ηλούσιας £l; μὴ καθνθρίσης τὴν νηστείαν, ám- αξιώσας λαθεῖν φὐτὴν ὁμοςράπεζον, μηδὸ ve οἰκίας ἕαυτοῦ ἄτιμον ῥποπέμήῃς, περιημερηθεῖφαν ὑπὸ τῆς levis, μή ποτέ σου γαταγγείλῃ (ml τοῦ νοµο» θέτουν τῶν νηστειῶνι, wei πρλλαᾳπλασίονά σοι ἀπὸ κατφδίκης ὀἐπφγάχῃ τὴν ἔνδεια, ὃ ἐξ ὀῥῥωστίαε σώματος, fj ig ἄλλης τιγὰς σκυθρωπῆς περισιάφρως. 'O πένης μὴ εἰρωνευέσθω πρὸς τὴν γηστείαν, πάλαι σόψοικον καὶ ὁμοδίαιτον ἔχων. Ρυναιξὶ δὲ, ὥσπερ và ἀνατνεῖγ, οὕπω xal τὸ νηρτεύειν οἶκεῖόν ἐστι κατὸ φώσιν, Οἱ παῖφες, ὥσπερ τὰ εὐθαλῆ τῶν φυτῶν τῷ εἲς νηζτείκς ὕλατι καταρδευέσθωσαν. Ταῖς «seus εὗροις χοῦφον coni τὸν Κόνον ἡ ix παλαιρῦ πρὸς set, οἰψείωσις.ι [όναι yàp ἐκ μακρᾶς quvmübloe est, Dissolve oolligaturam iniquitatis. Animi t offensionem proximo remitte : missa fao ipsi debit Ne ad judisium et lites jejunes. Carnes non eom: dis : at fratrem tunm comedis. À vino abstines : a contumeliis non temperas. Vesperam exepecta 8t cibum sumas ! M diem in forensibus controve siia absumis, Quid prodest corpore jejunare, cui animam ieterim ianumeris malis impleas ? Hom. 2 De jejun. — Oleum quidem athletam n tidum reddw : atiejunium eum qui pietatem col eorroborat. Itaque quanto amplius carni subtrax ris,tante quoque magis effleies ut anima spiritu sanitate fulgeat, Neque enim eorporeis laboribu sed animi tolerantia, atque in afflictionibus ferei C dis patientia,de invisibilibus hostibus victoria eon paratur. Porro jejunium quovis tempore utile ill est, qui illud amplexantur. Neque enim demon impetum facere ín jejunantem ausínt, sed et cu todes vite nostre angeli studiosius cum 15 pe manent qui per jejunium sese perpurgarunt. Bbid. — Angeli per singulas Ecclesias jejuna: tium Rojnina describunt. Vide igitur,ne ob exigua ciborum voluptatem hoc damnum incurras, ut ni ah angelo describaris, (eque ipsum deserte aci reum apud eum qui militem conscripsit, cons! tuas, Ibid. τι Diven ea? ne jejunio contumeliam inf pas, dedignatus ipsum mense sooium adhibere,n a voluptate eum dedecore superatum ex :dib p (eis ejieias ; ne te alioqui apud eum qui jejun sanxit, deferat, 84 multis partibus majorem ti ex condemnatione penuriam invehat seu corpor morho, seu majori quovis illatam caeu. Contr pauper na jejunie cavillis iliudat,quod jam pride eontubernale at vite consors habeat. Mulierib autem,uti spiritum dueare, ita et jejunare familia e«t et gexui eonsentaheum. Pueri porro, ut plani virides jejunii aqua ijrrigentur. Senibus levem li borem facit vetus ea familiaritas, quam cum il hahuerunt. Labores enips diutwrna consuetudii 109 8. JOANNIS DAMASCBENI 200 culti, minus molesti exercitatis accidunt. Jam vero A µελετηθέντες, ἁλυπότερον προσπίπτουσι τοῖς ἐγγε- viatorum expeditus comes jejunium est. Quemad- modum enim luxus sarcinarios eos esse cogit, ut qui ea quibus ad voluptatem fruantur, compor- tent : sic contra jejunium leves illos et expeditos reddit. Cum itaque jejunaturus es, ne Judeorum more tristem te prebeas, sed ex Evangelii pre- scripto hilarem animum prefer : ut non ventris inediam lugeas, sed spiritualibus deliciis animo tuo gratuleris. Non ignoras carnem adversus spiri- tum concupiscere, iteimnque spiritum adversus 61311 carnem. Quocirca, cum hec inter se adver- sentur, carnis crassitiem subtrahamus, et augea- mus animee robur, quo parta per jejunium de vi- tiosis affectionibus victoria, coutinentie coronas referamus. S. Chrysost. Hom. de jejun. (Spuria.) — Cum jeju- nas, cave ne tristis sis. Nam idcirco a cibis jeju- nas, ut per spiritum laris : idcirco abstines 8 corporeis eduliis, ut spiritualibus ferculis implea- ris. Jejunium pharmacum est, delendi peccati vim habens ; cataplasma est molliens, et ad pietatem deliniens. Quemadmodum enim inveterata corpo- ris vitia, si acerrimis quibusdam et valde astrin- gentibus medicamentis foveantur, id quod cor- rumpendi vim habet, excutiunt, ulceratam vero partem contrahunt; eodem modo jejunium, in peccatum quod intus delitescit animamque depa- scitur, subit, paulatimque ipsum astrictoria sua vi extenuat, ac tandem siccat. Quamvis durum laboriosumque jejunium sit, est tamen utile aditumque facilem habet. Noli itaque mesto animo jejunare, ne laboris tui jacturam facias. Nam quo magis corpus tuum jejunio astringitur, eo majo- rem ex jejunio utilitatem capis. Justorum vivendi rationes percurre, atque eos magna ex parte je- junii opera laudem consecutos fuisse comperies. Primum quidem Moses post jejunium in caliginem ingressus est, et jejunii beneflcio colloquium cum Deo habuit, perducto in quadraginta dies jejunio. Per jejunium legislator renuntiatus est, ac tot dies nec manducavit, nec bibit. Ejusd. — Cum jejunatis, beneflcentie studete. Nam qui ita jejunat ut panem interim egenti non impertiat, hujus vanum erit jejunium. Sane com- plures sunt, qui sacco et cinere, multisqne lacry- mis jejunantes, attamen ne obolum quidem unum esurienti tribuant : sicque mercede vacuum jeju- nium suum efficiant; quippe quod Deus non ad- mittat. Audi enim quid apud Isaiam prophetam dicat: Etiamsi contorseris tanquam circulum col- lum tuum, et saccum ac cinerem tibi substraveris ; nec sic quidem jejunium vocabitur. Verum dissolve colligationes | iniquitatis, et da esurienti panem ez anima tua. Dimitte eos. qui confracti sunt. in re: missionem : dissolve versutias violentarum cautionum. Frange esurienti panem. tuum, et egenos sine tecto induc in domum tuam (Isa. νι, 5-7) jejunium hoc amat Deus. Nam alioqui jejunanti tibi nullam γυμνασμένοις. Τοῖς ὁδοιπόροις εὐσταλὴς συνέµπορος à νηστεία. ὝὭσπερ γὰρ ἡ τρυφὴ ἀχθοφορεῖν αὐτοὺς ἀναγκάζει , τὰς ἀπολαύσεις περιχοµίζοντας , οὕτω καὶ χούφους αὐτοὺς καὶ εὐζώνους à νηστεία παρα- σκευάζει’ Μέλλων τοίνυν νηστεύεν, μὴ σκυθρωπά- σις ᾿Ιουδαϊκῶς. Εὐαγγελικῶς τὴν ψυχὴν καταφαί(- ὄρυνον, μὴ πενθῶν τῆς γαστρὸς τὴν ἔνδειαν, ἀλλ' ἑνηδόμενος tfj ψυχῇ τῶν πνευματικῶν ἀπολαύσεων, Οἴδας ὅτι ἡ σὰρξ ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ πνεύματος, τὸ δὶ πνεῦμα κατὰ τῆς σαρκός. Ἐπεὶ οὖν ταῦτα ἀντί- κεινται ἀλλήλοις, ὑφέλωμεν τῆς σαρχὸς τὴν εὐπά- θειαν αὐξήσωμεν δὲ τῆς ψυχῆς τὴν Ἰσχὺν , ἵνα διὰ τῆς νηστείαε κατὰ τῶν παθῶν λαθόντες τὰ νικητήρια, τοὺς τῆς ἐγχρατείας στεφάνους ἀναδι- σώμεθα. Νηστεύων μὴ στύγναζε, Διὰ τοῦτο νηστεύεις ἀπὸ βρωµάτων. ἵνα τραφῇς διὰ τοῦ πνεύματος καὶ διὰ τουτο ἀπέχῃ τῶν σωματικῶν ἐδεσμάτων, ἵνα ἐμπλη- σθζς τῶν πνευματικῶν ἀναθημάτων. Φάρμακόν ἐστιν ἀναιρετικὸν τῆς ἁμαρσίας ἡ νηστεία, xal κατάπλασμα φυχῆς μαλακτικὸν, ἁπαλύνουσα πρὸς εὐσέθεια,. Καὶ ὥσπερ τὰ χρόνια πάθη δριμυτάτοις τισὶ xal στυπτι- χωτάτοις χαταπασσόµενα, τὸ piv σηπτικὸν τοῦ σώ- µατος ἀποῤῥίπτει, τὸ δὲ συνουλωτικὸν τῆς σαρχὸς ἐπισυνάγει, τὸν αὐτὸν τρόπον, καὶ τὴν ἔνδον ὑποσμήύ- χουσαν ἁμαρτίαν, xal τὴν ψυχἠν νεµομέντν, στυπτι- χωτάτη ὑπεισελθοῦσα ἁμαρτίᾳ νηστεία, ἀναξηραίνει αὐτὴν κατ ὀλίγον λεπτύνουσα. Διὰ τοῦτο, sl xal ἐπίπονος ἡ νηστεία, ἀλλ᾽ ὠφέλιμος καὶ εὐπρόσιτος, M3, τοίνυν λυπούμενος νηστεύσῃς, ἵνα μἡ τὸν κάµα- τον ἀπολέσῃς. Ὅσῳ γὰρ νηστεία ὑποστύφει τὸ σῶ- μα, τοσοῦτον ἐκ τῆς νηστείας ὠφελῇ. Ανάδραμε ἐπὶ τὰς τῶν δικαίων πολιτείας, καὶ εὑρήσεις αὐτοὺς τὸ πλλον διὰ νηστείας εὐδοχιμήσαντας. Πρῶτον ἹΜωσῆς νηστεύσας ἐπὶ τὸν γνόφον εἰσελήλυθεν. xal συνόµιλος τῷ θιῷ διὰ νηστείας γέγονεν, τεσσαράχοντα ημέρας τὴν νηστείαν ἐπισυνάψας. Νομµοθέτης διὰ νηστείας ἐχρημάτισεν , xal οὔτε ἄρτον ἔφαγεν , οὖτε ὕδωρ inte. Νηστεύοντες τῆς εὐποιίας φροντίζετ. Ὁ γάρνη- στεύων, καὶ μὴ μεταδιδοὺς ἄρτον τῷ πένητι͵ µαταία ἡ νηστεία αὐτοῦ ἔσται. Πολλοὶ οὖν clot νηστεύουτες μετὰ σάκκου xal σποδοῦ, καὶ πολλῶν δακρύων, καί τῷ πει- νῶντι μὴ µεταδιδόντες ὀθολὸν ἵνα, ἅμισθον ποιοῦντες τὴν νηστείαν αὐτῶν, ἣν ὁ θεὸς οὐ προσδἐχίται. "Axou- σον οὖν, τί λέγει dv. Ἡσαίφᾳ τῷ προφήτῃ' Ο0ὐδ' ἂν κάµψῃς ὡς xplxov τὸν τρἀχηλόν σου, xal adxxov καὶ σποδὸν ὑποστρώσῃ οὐδὲ οὕτως κληθήσεται νηστεία. )Αλλὰ λύε πάντα σύνδεσμον ἀδικίας καὶ δὸς πεινῶντι ἄρτον ἐκ ψυχῆς cou. ᾿Από- στελλε τεθραυσµένους ἐν ἀφίσει' διάλυε στραγ- γαλιὰς βιαίων συναλλαγμµάτων ' διάθρυπτε πει- νῶντι τὸν ἅἄρτον σου, xal πτωχοὺς ἀστέγους εἰσάγαγε εἷς τὸν οἶκόν σου, Ταύτην τὴν νυηστείαν ἀγαπᾷ 6 θεός, Τὰ γὰρ τρίχνα καὶ ἡ σποδὸς οὐδὲν σε ὠφελήσει νηστεύοντής σου. Χόρτασον πένητα, ἵνα 201 SACRA PARALLELA. 202 σε εὐλογήσῃ, xat εὐρήσεις αὐτὸ πρὸ προσώπου σου À cilicium etcinis utilitatem allatura sunt. Pauperem ἐν τῇ ἔξόδῳ τῆς ψυχῆς σου. El τὰ δάκρυα τοῦ πέ- νητος βλέπων οὐκ ἐλεεῖς, ὁ θεός πῶς σε ἔλεῃσει ; Νη- ατεία καθαρὰ, ὅταν σεῦ νηστεύοντος ὁ πἔνης χορτά- ζηται ix. τῶν aov. Πολλὴν εὐεργεσίαν ἀπολανὺαμεν ἐκ τῆς νηστείας" νοῦν ἀτάραχον, λογισμῶν γαληνότητα», καρδίαν πραεῖαν, χεφαλὴν ἀνάλγητον, πόδας ὀρθούς. θλί6ῃ, ὅτι οἱ ὀφθαλμοί σου οὐκ sisi τεθελωμένοι, οὐδὲ αἱματώδεις, xal ἡ γλῶσσᾶ σου οὐ ψελίζει, καὶ ὅτι οἱ πόδες σου ὀρθως περιπατοῦσιν; Μεγάλη ἡ νη- στεία, xai δι αὐτῆς πολλοὶ ὑπερέθησαν τὰ ἀνθρώ- πινα, καὶ μετὰ ἀγγέλων ἔχουσι τὴν διαγωγήν. Δα- νιὴλ, οὐχὶ διὰ νηστείαν τὴν τῶν λεόντων ἀγριότητα sl; προθάτων ἡμερότητα μµετέθαλε ; Νηστεύσας γὰρ ἑκτὰ ἧμερας iv λάκχῳ, τοὺς ὑπερμεγέθεις λέοντας ὡς περιστερὰς Χχατενόει, Καὶ βλέπε pot αὐτοῦ τὴν ἀρετὴν, ὅτι xal τοὺς λέοντας νηστεύειν ἐδίδαξεν. Elo ἄριστου τῶν λεόντων ἐθλήθη ὁ ἅχιος dy τῷ λάχκκῳ, xzi εὑρέθη αὐτὸς ἀριστῶν, ἐπικομισαμένου τοῦ Α6θ- θᾳχοὺμ διὰ προστάγµατος Κυρίου, xal oi λέοντες μετὰ πολλῆς οιλοσοφίας ἐκαθίζοντο. "Q νηστείας ὑπερθολή ! τοὺς λέοντας ἐθίμωσε, τὸν δράκοντα διέῤ- ρηξε, τὸν BÀ κατέστρεψιεν, xai τὴν Σωσάννον δι- ἔσωσεν. Οἱ τρεῖς παῖδες νηστεύοντὲς, τὴν χκάµινον ὡς πηλὸν χατεπάτουν, xai τὴν φλόγα ὡς ὁροσοειδῆ πα- ῥάδεισον χατανοοῦνες , ἄκαυστοι διέµειαν, καὶ τὰς τοῦ βασιλέως ἀπειλας ὡς ἀράχνήν διέλυσαν. Διὰ νη- ατείας ὁ μέγας ἐν προφήταις Μωσῆς τὸν vopov ἐδέ- tato, ἈΝηστεύσας γὰρ ἡμέρας τεσαράχρντα, τὴν ὀργὴν τὴν κατὰ τοῦ λαοῦ κατέπαυσεν. Νηστεύσαντες Νινευῖται ἓν ἡμέραις τρισὶ τὴν πολυπληθῆ πόλιν δι- satia, ut bene tibi dicat : hocque in excessu anima tu» ante faciem tuam reperies. Si lacrymas pau- peris cernens, misericordia non moveris, quinam tandem Deus tui miserebitur? Jejunium purum istud est, cum te jejunante pauperis fames facul- tatibus tuis levatur. Multa beneficia ex jejunio percipimus : mentem pacatam, tranquillas cogita- Liones, pectus placidum,caput dolore vacuum,pedes rectos. An moleste fers quod oculi tui suffusi non sint, nec sanguinei ?an quod lingua non balbutiat? quod pedes recte ambulent ? Magnares est jejunium, cujus opera multi res humanas preetergressi sunt, etcum angelis vite consuetudinem habuerunt. Quid enim ? Annon Daniel perjejunium truculentiam leo- num in ovium mansuetudinem immutavit? Nam cum seplem 622? dies jejunassetin lacu, grandes ingen- tesque leones haud secusatque columbas conspexit. Atqui virtutem ejus contemplare, qua leones etiam .jejunare docuit. In lacum vir sanctus conjectus fuerat, uti leonum prandium fieret : at ipse pran- dens inventus fuit, allato ipsi Domini jussu cibo ab Habacuc ; cum leonis interim magna et philo- sophica quadam quiete considerent. O eximiam jejunii vim ! leonum compressit ora, draconem per- rupit, bellum avertit, Susannam servavit. Tres pueri cumjejunarent, fornacem non secus ac lutum calca- bant ;et flammam tanquam aimncenissimum et rosci- dum hortum cernentesincolumes ab igne permanse. runt, et regis minas velut aranez telam fregerunt. Per jejunium magnus ille inter prophetas Moses έσωσαν. Νηστεία ἀγγέλων µίµηµα. Νηστεία τοὺς àv- C legem suscepit. Nam cum quadraginta dies jeju- θρώπους εἲς οὐρανοὺς ἀνήγαγεν, xal μετ ἀγγέλων πολιτεύεσθαι παρεσκεύασεν, xal μετὰ μαρτύρων τὴν ἀνάπαυσιν ἐδωρήσατο. nasset, Dei erga populum iracundiam sedavit. Tri- duanojejunio perfuncti Nivivite, urbem frequentis- simam conservarunt. Jejunium angelorum imitatio est. Jejunium homines in celum subvexit, et cum angelis versari fecit, hocque ipsis donavit, uti cum martyribus quiescerent. MÀ µυσταγωχείω σε ἐπὶ νηστείαν ἡ µεθη. Οὐκ ἔστι διὰ µεθης εἴσοδος εἰς νηστείαν᾽ οὐ γὰρ διὰ πλεον- εξίας εἰς δικαιοσύνην , οὐδὲ δι’ ἁχολασίας εἷς σω- φροσύνην , οὐδὲ συλλήθδην εἰπεῖν, διὰ κακίας εἰς ἀρετήν. Άλλη θύρα ἐπὶ νηστείαν. Ἡ µέθη εἰς ἆκο- λασίαν εἰσάχει , ἐπὶ δὲ νηστείαν αὐτάρχεια ἀθλῶν προγυµνάζεται , Ó νηστεύω, προεγχρατεύεται . M7) ὡς ἀμυνόμενος τὸν νοµοθέτην τῶν πέντε ἡμερῶν τὴν Χραιπάλην προαπετίθεσο. Καὶ γὰρ ἀνόνητα πονεῖς, τὸ piv σῶμα συντρίδων, μὴ παρᾶμυθούμενος δὲ τὴν D ἔνδειαν. "Απιστόν ἐστὶ τὸ ταμεῖον' εἷς τετρηµένον πίθον ἀντλεῖς. S. Basil. hom. De jejun. — Non te ad jejunium temulentia instituat. Neque enim per temulentiam ad jejunium.aditus est: quemadmodum nec per avaritiam ad justitiam, nec per libidinem ad pu- dicitiam, nec, ut summa dicam, per vitium ad virtutem. Alia ad jejunium est janua. Ebrietas quippe ad petulantiam aditum aperit : ad jejunium autem frugalitas. Qui certaturus est, se prius exercet : qui jejunaturus, prius continentis studet. Absit ut, tanquam de legislatore ultionem sumens, quinque dierum crapulam ante recondas. Siquidem frustra laboras, ut corpus quidem conteras, nec quidquam inedi: solatii et levaminis afferas. Infidum penu venter est; in pertusum dolium infun- . dis. Οὐδεὶς γυναῖκα σεμνὴν νόµοις γαμικοῖς ἐπάγεσθαι μέλλων, παλλακίδας προσλαθὼν καὶ ἑταίρας εἰσοικί- ζει. Οὐ γὰρ ἀνέχετιι ἡ νοµίµη γυνὴ μετὰ τῶν διεφθαρµένων συνοικῆσαι. M3, τοίνυν xal σὺ προσδο- κωμένης νηστείας προεισαγάχῃέ τὴν µίθην , τὴν πάνδηµον πόρνην . τὴν ἀναισχυντίας μητέρα, τὴν φιλόγελων, τὴν µαινάδα, τὴν πρὸς πᾶσαν ἀσχημο- Ῥαιλοι. Gs. XCVI. Ejusd. hom. 2 De jejun. — Nemo mulierem ho- nestam in matrimonium, accepturus, pellices ante et scorta in edes suas induxerit. Neque enim legi- tima uxor cum corruptis habitare sustinet. Quo- circa ne tu quoque imminente jejunio ebrietatem prius introducas : illud, inquam, vulgare scortum, illam impudentie matrem, illam in risus effusam, 1 203 S. JOANNIS DAMASCENI 501 furiosam illam, et ad omne obscenitatis genus pro- À συνην εὔκολον. Οὐ γὰρ µή εἴσέλθῃ νηστεία xai δέησις clitem. Neque enin jejunium et oratio ad animam temulenttia fiedam introire queat. S. Chrysost. hom. quo sup. — Jejuniuni et ora- tio à morte liberant: justitia autem utrumque horunt preecellit. Jejuhium pauperem locupletem tovit reddere. Non enim intempestivos sumptus facere permittit, et frugalitatis modum pfeterire. Novit etiam divitem opum suarum admihistrato- rem prudentem facere. Ejusd. — Non in cibotüm, sed in peccatorum abstinentia positum est jejuhium. — Jejunium amplexemur ; qui& pudicitie parens est, et omnis philosophie fons. Ejusd. — Jejunium cum oratione conjunctum, εἰς (ug v ῥυπωθεῖσαν ὑπὸ τῆς µίβης, Νηστεία xal δέησιᾳ ἐχ θανάτου ῥύεται δικαιοσυνη bà ὑπὶρ ἀμφότερα. Οἶδε νηστεία πκούσιον τὸν πέ- γητα ἀπεργάσοασθαι. OD γὰρ ἀχαίνως συγχωρεῖ δα- πανᾷν τοῦ µέτρου, τὴν αὗτκρλειαν παρεχοµένη. Οἶδε xal τὸν «λούσιον οἰχονόμον τῶν ἰδίων χρημάτων κατασχευάζειν. θὐκ ἀποχὴ βρωμµάτων, ἑλλὰ ἁποχὴ πλημμελημέ- των ἐργάζεται νηστείαν. — Φιλήσαμεν τὴν νηστείαν͵, ὅτι µήτηρ σωφροσύνης isti, xal κηγἡ Φιλοσοφίας ἁπάσες. Τὸ μετὰ νηστεία εἶναι εὐχὴν, δυνατωτέραν κοιεῖ valentiorem eam reddit. Nunc tagna est mentis p τὴν εὐχήν. Νῦν σιορροσύνη λογισμῶν πολλὴ πάρεστι’ moderatio ; nunc expergefacta cogitatio, ahimusque res supernas circumspicit: eoque nomine Scri- tura jejunio orationem copulavit. Tunc enim fucundior et probatior e lyra cantus emittitur: quoniam tion immoderata vini copia madent fides, Sed contentus animus est et mens excitata. 63235 Sobrius animus hoc pacto ad Deum accedit, et solus ctüith solo colloquittr. LITTERA X. TIT. 1. — De rebus novis, e£ quo raro reperiuntur. Judic. ui, 19, 34. — « Clamaverunt filii Israel ad Dominum, et suscitavit eis Dominus salvatorem, Aod, virum ambidextrum. Post Aod surrexit. Sa- νὸν δὶ ἐγήγερται f, διάνοια, καὶ τὰ ἄνω περισκοπεῖ 7, ψυχή’ διὰ τοῦτο τῇ νηστείᾳ τὴν προσευΧὴν συνέζεν- ἕεν ἡ Γραφή. Τότο γὰρ τερπνοτέρα καὶ δοκιμῶτέρα ἀπὸ τῆς λύρας ἀναπέμπεται ἡ µελῳδία, ὅτι οὐκ slot διάδροχοι αἱ veupal τῇ πλεονεξίφ τῆς µέθης, ἀλλ᾽ εὔτονος 6 λογισμὸς, καὶ διεγηγερµένος ὁ νοῦς. Νή- φουσα ἡ doy, οὕτω ποοφιέναι τῷ θεῷ, καὶ διαλέγε- σθαι µόνον πρὸς µόνον, ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ X. TITA, A'. — Περὶ ᾗένων πραγμάτων, xal τῶν σπα- γίως Év τισιν εὐρεθέντων. « Ἔκραξαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ πρὸς Κύριον, καὶ ἤγει- Ρεν αὐτοῖς Κύριος σωτῆρα τὸν ᾿Λὼδ, ἄνδρα ἆμφοτε- pobibw. Μετὰ ᾿λὼδ ἀνέστη Σαμεγὰρ, xal ἑπάταξε megar, et percussit allophylos, sexcentos viros Q τοὺς ἀλλοφύλαυς ἐξακοσίους ἄνδρας iv τῷ ἁροτρό- vomere, et ipse servavit Israel. » Judic. xiv, 8, 6. — « Descendit Samson, et pa- ter et mater ipsius in Thamnatha, et venerunt usque ad vineam : et ecce catulus leonis occurrit, Et insiluit in eum Spiritus Domini, et discerpsit eum velut hedum caprarum: nihilque erat in manibus ejus. Nec indicavit patri suo et matri sue quod fecisset. » Judic. yv, 4-6. — « Perrexit Samson, et cepit trecentas vulpes, et accepit lampades, et reflexit caudam ad eaudam, posuit lampadem unam inter ambas caudas, et ligavit eam. Et incendit segetes allophylorum ab area usque ad segetes rectas, et usque ad vineam et olivetum. » Ibid. 16-18. — « Dixit Samson: ln maxilla D asini delene delevi eos ; quia in maxilla asini per- cussi mille viros. Et vehementer sitivit, et clama- vit ad Dominum ! Tu prosperasti in manu servi tui salutem magnam banc : et nune morior in siti, incidamque in manus incircumcisorum. Et ape- ruit Dominus fracturam in maxilla, et egresse sunt aqui, bibitque : et reversus est spiritus ip- sius, et revixit. » Judic. xvi, 1 seqq. — «Et vidit mulierem meretri- cem,ingressusque est ad eam. Et nuntiaverunt Gazehsibus dicentes : Venit huc Samson. Et cit- cumdederunt, et insidiat! sunt οἱ totam no- ctem in porta civitatis, Et siluerunt totam noctem, ποδι τῶν βοῶν, καὶ ἔσωσε τὸν ᾿Ισραἡλ. » «Κατέδη Σαμψὼν, καὶ à πατὴρ αὐτοῦ, χαὶ ἡ µή- τηρ αὐτοῦ εἷς θαμναθᾶ, καὶ Ἴλθον ἕως τοῦ ἁμπελῶ- νος καὶ ἰδοὺ σχύµνος λέοντος εἷς συνάντηαιν. Καὶ ἤλατο ἐπ᾽ αὐτὸν Πνεῦμα Κυρίου, xai διέσπασεν αὖ- τὸν ὡς ἔριφον αἰγῶν, καὶ οὐδὲν ἂν ἐν ταῖς χερσὶν αὖ - τοῦ. Καὶ οὐκ ἀπήγγειλε τῷ τατρὶ αὐτοῦ, καὶ τῇ µη- spi αὐτοῦ ὃ ἐποίπααν, » «᾿Ἀπορεύθη Σαμψὼν , xal συνέλαδε τριαχοσίους ἀλώπεκας, καὶ ἔλαδὲ λαμκάδας, xai ἵστρεψι κέρκον πρὸς κέρνον, x«l ἔθηχε λαμπάδα μίαν ἀναμέσον τῶν δύο xipwuev ἐν ep µέσῳ, καὶ ἔδησεν, Καὶ ἐνεπύρισεν τοὺς στάχυας τῶν ἀλλόφύλων ἀπὰ ἄλωνος ἕως στα- χύων ἀρθῶν, καὶ ἕως ἀμπελῶνος καὶ ἑλαίας. » « Bins Σαμφών' Ἐν σιαγόνι ὄνου ἐξαλείφων &E- ήλειψα αὐτοὺς ὅτι iv. αιαγόνι ὄνον ἑπάταξα χιλίαυς ἄνδρας: Καὶ ἐδίψησε σφόδρα, καὶ ἐδόηθε πρὸς Κό- prov: Σὺ εὐώδωσας ἐν χειρὶ τοῦ δούλου σου τὴν cw- τήρίαν τὴν μεγἀλὴν {αύτην καὶ νῦν ἀποθνίόκω ἐν δίψει, καὶ ἐμπεσοῦμαι elo Χεῖρας τῶν ἀπεριτμήτων». Καὶ ἤνοιξεν ὁ θεὸς τὸ τραῦμα τὸ ἐν τῇ σιαγόνι, xal ἑξῆλθεν ἐξ αὐτοῦ ὕδατα' καὶ ἔπιεν, xal ἐπέστριψε τὸ ἀνεῦμα αὐτοῦ, xal ἔζησεν. » « Kel εἶδεν ἐκεῖ γυναῖκα πόρνην, καὶ εἰσῆλθε πρὸς αὐτὴν, καὶ ἀπηγγέλη τοῖς Γαζαίοις, λέγοντες. χει Σαμφὼν ὧδε. Καὶ ἐκύκλωσαν, καὶ ἐνήδρεόαν αὗτὸν ὅλην τὴν νύκτα ἐν τῇ πόλῃ τῆς πόλεως, Καὶ ἑκώφέυ- σαν ὅλην τὴν νύχτα λέγοντες Ὡς διαφαύσει 6 ὄρθρος 206 ESACRA. PARALLRELA. 806 Φονεύσομεν αὐτόν. Kal ἑκοιμήθη Σαμφὼν ἕως µε- À dicentes ; Ubi illuxerit mane, occidemus eum. Et δονυχτίο». Καὶ ἀνέσεη dv ἡμίσει τῆς νυχτὸς, καὶ ἐπ- ελάθετο τῶν θυρῶν τῆς πύλης τῆς πόλεως, σὺν τοῖς Susi σταθμοῖς, καὶ ἀνεθίθατεν αὐτὰ oov τῷ μοχλῦᾶ, xal ἔθηκεν ἐπὶ τοὺς ὤμους, xa! ἁπήνεγχεν αὐτὰ ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὅρους, καὶ ἔθηκεν ἐκεῖ. » « "Επτακόσιοι ἄνδρες, ἀχλεκτοὶ ἐκ παντὸς τοῦ λαοῦ ἀμφοτεροδέξιοι Ίλντες οὔτοι, σφενδονῆται dv λίδψ πρὸς τρίχα, xal οὐκ ἑξαμαρτάνοντες. » « ᾿Αστὴλ χκοῦφος τοῖς ποσὶν, ὡσεὶ µία δορκὰς iv ἀγρῷ. » Ἱάντα bv πᾶσι μέμικται' καὶ dv τῇ Υῇ εὑρήσεις ὅδωρ, καὶ ἀέρα καὶ πὈρ' εἶτα ἐκ λίθων μὲν πῦρ ἑξάλ- λεται. Ἐκ σιδήρου δὲ, 8 καὶ αὐτὸ ἔχει ἀπὸ γῆς τὴν ἠένεσιν, 02 ἄφθονον ἓν ταῖς παρατρίψεσιν πόφυκεν ἀπολάμπειν. Ὅ xal θαόµάσαι ἄξιον, πῶς ἐν μὲν τοῖς σώµασιν ὑπάρχον τὸ mop ἁἀθλαθῶς ἐμφωλεύε, προσ- χλιθὲν δὲ ἐπὶ τὰ ἔξω, δαπανητικὀν ἐστι τῶν φυλασσόν- των. Ἐἶποις δ᾽ ἂν περὶ θαλάσσης αὐτῆς, πῶς εἷς ἅλας τὸ ὕδωρ πήγνυται ; πῶς ὁ πολυτίµητος λίθος τὸ χοράλ- λιον, χλόη μὲν ἐστι tc θαλάσσης, ἐπειδὰν δὲ εἰς τὸν dfoa ἐξενεχθῇ πρὸς λίθου στεῤῥότητα µεταπήγνυται ; πόθεν τῷ εὐτελεστάτῳ ζώφ τῷ ὀστρέῳ τὸν βαρύτιμον µαργαρίτην dj φύσις ἐνέθηκεν ; "A γὰρ ἐπιθυμοῦσι θησαυροὶ βασιλέων, ταῦτα περὶ αἰγιαλοὺς, καὶ ἀχτὰς xal τραχείας πέτρας διἐῤῥιπται, τοῖς τῶν ὀστρέων σώμασιν ἐγχείμενα. Πόθεν τὸ χρυσοῦν ἔριον αἱ miv- ναι τρέφουσιν, Όπερ οὐδεὶς τῶν ἀνθοθαφῶν µέχρι νῦν ἐμιμήσατο; πόθεν αἱ κόχλαι τοῖς βασιλεῦσι τὴν ἆλουρ- γίδα χαρίζονται, αἵ καὶ τὰ vr τῶν λειμµώνων τῇ εὐχροίᾳ παρέδραμον. Ἐποίησεν ὁ θιὸς τὰ χήτη τὰ μεγάλα οὐκ ἐπειδὴ χαρίδος καὶ µαινίδος μείζονα, διὰ τοῦτο μεγάλα εἴ- βηται, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τοῖς µεγίστοις ὄρεσι τῷ ὄγχῳ τοῦ σώματος παρειλάζονται ἃ γε καὶ νήσων πολλακις φαντασίαν παρέχεται. "Eiv δὲ ἀχούσῃς, ὅτι τὰ µέ- γιστα τῶν πλοίων ἠπλωμένοις ἱστίοις ἐξουρίας φερό- μενα, τὸ μιχρὸν ἰχθύδιον, ἡ ἐχενηΐς οὕτως ῥᾳδίως ἵστησιν, ὥστε ἀκίνητον ἐπὶ πλεῖστον φυλάττειν, ὥσπερ καταῤῥιζωθὲν iv αὐτῷ τῷ πελάχει, τότε θαυ- µάσεις τοῦ δημιουρτοῦ τὴν ἰσχόν. Τὰς πιθήχους φασὶν, ἐπειδὰν τέχωσιν, ὥσπερ ἀγάλμασιν ἑνατενίζειν τοῖς βρίφεσιν, ἀγαμένας τοῦ πάλλους" οὕτως ἐστὶν 4 φύσις φιλότεχνος, TITA. B'. — Περὶ ξένων κολάσεων ἀπὸ Θιοῦ καὶ ἀνθρώπων ἐνεχθεισῶν. « Κατέλαθον τήν πόλιν, καὶ τὸν λαὸν τὸν ly αὐτῇ ἀπέχτειναν, xal καθεῖλαν τὴν πόλιν, xal Έόπειραν εἷς ἅλας, « Κατέδραµον ὀκίσω ᾿Λδωνιθεζὲκ, καὶ κατελάθοντο αὐτόν' χαὶ ἀπέχοψαν τὰ ἄχρα τῶν ποδῶν αὐτοῦ, καὶ tüv χειρῶν αὐτοῦ. Καὶ εἶπεν ᾿Αδωνιθεζέκ' θδομή - κοντα βᾳσιλεῖς, τὰ ἄχρα τῶν ποδῶν αὐτῶν, wal τῶν dormivit 3amson usque ad mediam noctem. Et surrexit media nocte, et apprehendit portas civita- tis cum ambabus postibus,et hzc sustulit cum repa- gulo, et humeris suis imposuit, et portavit ea su- per verticem montis, ibique posuit. » Judic. xx, 15. — « Sexcenti viri fortissimi ex omni Israel omnes viri ambidextri, funditores ad capillum usque, nec aberrantes. » I] Reg. 11, 18. — « Asael velox pedibus, sicut una caprea in agro. » S. Basil. hom. 1 in Hezaem. — Omnia in omni- bus permista sunt : atque in terra et aquam, et aerem, et ignem reperias. Quin et e saxis ignis prosilit : itemque ex ferro, quod etiam ipsum a terrà ortum trahit, copiosus ignis in affrictu emi- care solet, Idquod dignum quoque admiratione est, nempe qui fiat ut ignis, dum in corporibus est, innoxie delitescat ; cum autem forás prodiit, ea a quibos custodiebatur absumat. Ejwsd. hom. 1 in Hezaem. — Ue ipso mari num eloqui possis, quonam pacto aqua in salem con- crescat ? qua ratione corallium 694.4 pretiosus iste lapis, maris quidem herba sit, ubi vero in ae- rem eductus est, in lapideam rigiditatem migret ? quinam ostreo, vilissimo aniinanti, ingentis pretii gemmam natura inseruerit? Nam que regum the- sauri concupiscunt,ea ad ripas et littora rupesque asperas abjecta sunt, ostreorum corporibus inhz- rentia. Quonam pacto vellus aureum pinn« alant, quod nullus tinctorum ad hunc usquediem imitari potuerit ? quo tandem pacto purpuram conche» imperatoribus largiantur, que pratorum etiam flores coloris elegantia superent. Ibid. — Fecit Deus. cete magna (Gen. 1, 21). Non quia squilla et mena majora sunt, ideo magna dicta : sed quiacorporis magnitudine et molesum - mos mentes adsquant: quippe que insularum etiam plerumquespeciem prebeant,cum aliquando in summa aqua superflcie natant. Quod si audias quemadmodum maximas naves, cum secundo vento passis velis feruntur, remora, exiguus pisci- culus ita facile sistat, ut eas perdiu immobiles, non secus atque inipso mari defixe, essent,teneat, tum demum illis artificis vim admiraberis. Synes. — Simias aiunt, cum prolem suam pepe- D rerint, perinde atque statuam quamdam detixis oculis intueri, et ejus pulchritudinem admirari. Tantus videlicet sobolis amor insitus a natura est. TIT. IT. — De suppliciis inusitatis, cum a Deo tum ab hominibus illatis. Judic. 1x, 45. — « Urbem ceperunt, et interfe- cerunt habitatores ejus, et civitatem diruerunt, et sale seminaverunt, » Judic. 1, 6,7. — « Concurrerunt post Adonibe- sec, et comprehenderunt eum, et amputaverunt extremitates pedum et. manuum ipsius, Et dixit Adonibesec: Septüaginta reges, amputatis ma- 207 S. JOANNIS DAMASCENI 208 nuum et pedum summitatibus, colligebant sub À χειρῶν αὐτῶν ἀποχεκομμένοι, ἦσαν συλλέγοντες τὰ mensa mea ciborum reliquias : sicut feci, ita red- didit mihi Deus. » 1 Paral. xx, 2, 3. — « Percussit Rabba, et de- struxit eam David, et manubias urbis plurimas asportavit. Et populum qui erat in ea, eduxit, et diffidit in tribulis et falcibus ferreis. Sic fecit Da- vid civitatibus filiorum Ammon. » Jerem. Lit, 10, 11. — « Jugulavit rex Babylo- nis filios Sedecis in oculis ejus, et omnes princi- pes Juda trucidavit. Et oculos Sedecia excmcavit, et vinxit eum compedibus, et duxit rex Babylonem. Et vinxit eum in domo molendinaria usque ad diem qua mortuus est. » TIT. 1. — De peregrinatione : quodque fiducia caret peregrinus. Gen. xix, 2. — « Dixerunt viri Sodomorum ad Lot : Ingressus es ut peregrinareris ; nunquid et ut judicares ? » Prov. xxvii, 8. — « Sicut avis cum evolaverit de nido suo, sic homo servitute premitur, quando peregrinatur ex locis suis. » Eccli. xxxiv, 9. — « Vir qui oberrans peregrina- tus est, multa cognovit. » Et rursum : « Qui ober- ravit multiplicatastutiam Multa vidi in oberratione mea, et intelligentia mea sermones meos superat.» 625 LITTERA O. TIT. I. — De juramento : et quod perniciosa et prapostera juramenta minime praestanda sint. I Reg. xiv, 43-45. — « Dixit Saul ad Jonathan : Indica mihi quid fecisti. Et indicavit ei Jonathan, et dixit : Gustans gustavi in summitate virgo qua est in manu mea, parum mellis : et ecce ego morior ? Et dixit ei Saul : Hec faciat mihi Deus, et hac addat, quia morte morieris hodie. Et dixit populus ad Saul : Si hodie Jonathan necabitur, qui fecit salutem hanc magnam in Israel ? quia misericordiam Dei fecit in die hac. Et oravit po- pulus pro Jonathan, et non mortuus est, » Jerem. xxxviri, 19, 10. — « Dixit rex Jeremim: Ego sollicitus sum propter Judeos qui fugerunt ad Chaldeos, ne tradant me in manus eorum, et illudant mihi. Et dixit Jeremias : Non te tradent. Audi verbum Domini, quod ego loquor, et melius tibi erit, et vivet anima tua. » Matth. xiv, 6, 7. — « Die natalis Herodis sal- tavit filia Herodiadis in medio, et placuit Hero- di: unde cum juramento pollicitus est ei dare quodcunque postulasset ab eo. At illa premonita a matre sua : Da mihi hic, inquit, in disco caput Joannis Baptiste. Et dedit ei. » Schol. Satius erat Herodi jusjurandum interpo- situm violare, quam prophete caput amputare. TIT. II. — De pupillis, et pauperibus, et viduis. Exod. xxii, 22, 23. — « Omnem viduam οἱ pu- pillum non affligetis.Sin vero male afflixeritis eos, ὑποχάτω τῆς τραπέζης uoo: καθὼς οὖν ἐποίησα, o5- τως ἀνταπέδωκἑ µοι 6. θεός. » « Ἐπάταξς τὴν 'Ραθθὰ, καὶ κατέσκαψεν αὐτὴν Δαθὶδ, καὶ σκύλα πολλὰ τῆς πόλεως ἐξήνεγκεν σφό- δρα, καὶ τὸν λαὸν τὸν ἐν αὐτῇῃ ἐξύγαγεν, καὶ διέπρι- σεν iv πρίοσι καὶ σκεπάρνοις σιδηροῖς. Οὕτως ἐποίησε Aa615 ταῖς πόλεσιν υἱῶν ᾽Αμμών. » ἛἜσφαξεν ὁ βασιλεὺς Μαθυλῶνος τοὺς υἱοὺς Σεδε- Χίου xaz' ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, χαὶ πάντας τοὺς ἄρχοντας Ἰούδα ἔσφαξεν, xai τοὺς ὀφθαλμοὺς Σεδεκίου ἑξετύ- Φλωσεν, καὶ ἔδησεν αὐτὸν ἐν πέδαις, xoi Ίγαγιν αὖ- τὸν ὁ βασιλεὺς Βαθυλῶνος, xai ἔδησεν αὐτὸν sic οἶκον μυλῶνος ἕως ἡμέρας Tic ἀπέθανεν. » TITA. T'. — Περὶ ξενιτείας καὶ ὅτι ἀπαῤῥησία- στος 6 ξένος. « Εἶπον οἱ ἄνδρες Σοδόµων πρὸς Λώὠτ' Εἰσῆλθες παροικεῖν, μὴ καὶ χρίσιν κρίνειν ;» ”Ωσπερ ὄρνεον, ὅταν καταπετασθῃ ἀπὸ τῆς ἶδίας νοσσιᾶς, οὕτως ὁ ἄνθρωπος δουλοῦται, ὅταν ἆποξε- νωθῇ ἐκ τῶν ἰδίων τόπων. » « Ανὴρ ξενιτεύσας ἔγνω πολλά. Καὶ πάλιν Ὅ πεπλανημένος πληθύνει πανουργίαν. Πολλὰ ἑώρακα ἐν τῇ ἀποπλανήσει µο», καὶ πλείω τὰ τῶν λόγων µου σύνεσίς µου. » ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ O. τίτΑ. A'. — Πεοὶ ὄρχου καὶ ὅτι τοῖς ἐπὶ xax καὶ ἀτόπῳ δεδοµένοις ὄρχοις οὐ χρὴ ἐμμένειν. « Εϊπεν Σαοὺλ πρὸς Ἰωάθαν. ᾽Απάγγειλόν pot τί ( ἐποίησας. Καὶ ἀπήγγειλεν αὐτῷ, καὶ εἴπεν Γευσᾶ- µενος ἐγευσάμην ἐπ ἄκρο» τοῦ σκήπτρου τοῦ ἐν tj χειρί µου βραχὺ μέλι, καὶ ἰδοὺυ ἀποθνῄήσκω; Καὶ εἶπεν αὐτῷ Σαούλ Τάδε ποιήσαι pot ὁ θεὸς, καὶ τάδε προσθείη, ὅτι θανάτῳ ἀποθανῇ σήμερον. Ka εἶπεν ὁ λαὸς πρὸς Σαούλ' Et σήμερον θανατωθήσε- ται ὁ ποιήσας τὴν σωτηρίαν τὴν μεγίστην ταύτην ἐν Ἰσραήλ ; ὅτι ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἐποίησε τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ. Καὶ προσηύξατο ὁ λαὸς περὶ Ἰωνάθαν, καὶ οὐκ ἀπέθανεν. » « Εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῷ Ἱερεμίᾳ ᾿Εγὼ λόγον ἔχω τῶν Ἰουδαίων τῶν πεφευγότων πρὸς τοὺς Χαλναίους, μὴ δώσειν µε εἷς χεῖρας αὐτῶν, καὶ καταμωκήσονταί µου. Καὶ εἶπεν Ἱερεμίας. Οὐ μὴ παραδώσωσί σε. "Axougov τὸ) λόγον Κυρίου, ὃν ἐγὼ λέγω, καὶ βέλ- τιον ἔσται σοι, καὶ ζήσεται ἡ ψυχή σου. » «Γενεσίων ἁγομένων τοῦ Ἡρώδου, ὠρχήσατο d θυγάτηρ τῆς Ἡρωδιάδος, καὶ foto: τῷ Ἡρώδῃ' ὅθεν μεθ’ ὅἼκου ὤμοσε δοῦναι αὐτῇ ὅ ἐὰν αἰτήσηται. H δὲ προθιθασθεῖσα ὑπὸ τῆς μητρὸς αὐτῆς, Δός μοι, φησὶν, ἐπὶ πίναχι τὴν κεφαλὴν Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, καὶ δέδωκεν αὐτῇ. » Σχόλ. Ἄμεινον ἦν τῷ Ἡρώδῃ τὸν ὑπ᾿ αὐτοῦ δο- θέντα ὄρχον παραθῆναι, Tj τὸν προφίτην καρατο- μῆσαι, TITA. B. — Περὶ ὀρφανῶν, χειρῶν., « Πᾶσαν χήραν καὶ ὀρφανὸν οὐ κακώσετε. "Eáv δὶ καχίᾳ χαχώσητε αὐτοὺς, καὶ κράξαντες χατα- xal πτωχῶν, καὶ "— - 209 SACRA PARALLELA 210 ϐοήσωσι πρός µε ἀἆχκοῃ ἀχούσομα, τῆς βυῆς αὐτῶν) A et clamantes vociferati fuerint ad me, audiendo xzi ὀργισθήσομαι θυμῷ, xxl ἀποχτενῶ ὑμᾶς ἐν µα- γαΐρᾳ, καὶ ἔσονται al γυναῖκες ὑμῶν χῆραι, καί τὰ τέχνα ὑμῶν ὀρφανά. » « Στόμα χήρας εὐλόγησέ µε. ᾿Ορφανῷ, ᾧ οὐχ ἦν βοιθὸς, ἐθοήθησα. » « OÀx ἐνεχυριάσεις ἵμάτιον χήρας. » « ὍὉ πατὴρ τῶν ὀρφανῶν , xal κχριτὴς τῶν Xnpo». » ο Bl; κτῆμα ὁρφανῶν μὴ εἰσέλθῃς. 'O γὰρ λυ- τρούµενος αὐτούς Ἑόριος, χραταιός dott, καὶ κρινεῖ τὴν χρίσιν αὐτοῦ μετὰ σοῦ. » «᾿Ανθ) àv ἠδίκουν νηπίους, φονευθήσονται. » « Χήραν καὶ ὀρφανὸν, xal προσήλυτον, καὶ mi- B νητα μὴ καταδυναστεύετε. » « Γίνου ὀρφανοῖς ὡς πατὴρ, xal ἀντὶ ἀνδρὸς τῇ μητρὶ αὐτῶν, xal ἔσῃ dc οἱὸς Ὑψίστου. » Δέησιν ἀδιχουμένου εἰσακούσεται. Οὐ μὴ παρίδῃ ἱκεσίαν ὀρφανοῦ ναἱ χήρας, ἐὰν ἐκχέῃ λαλιάν. Οὐχὶ δάκρυα χήρας ἐπὶ σιαγόνα καταθήσεται, xal ἡ κατα- θόησις ἐπὶ τῷ χατάγοντι αὐτά; » « Χήρας τίµα τὰς ὄντως χήρας. Et δέ τις χήρα, } τέχνα, fj ἔγγονα ἔχει, µανθανέτωσαν πρῶτον τὸν ἴδιον οἶκον εὐσεθεῖν, xai ἁμοιθὰς ἁἀποδιδόναι τοῖς προγόνοις. Τοῦτο γὰρ ἔστιν ἁποδεκτὸν ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. Ἡ δὲ ὄντως χήρα καὶ μεμονωμένη ἄλπικεν ἐπὶ θεὸν, xai προσµένει ταῖς δεήσεσι, καὶ ταῖς προσ- εοχαῖς νυχτὸς xai ἡμέρας ἡ δὲ σπαταλῶσα, ζῶσα τέθνηχεν ταῦτα παράχελλε, ἵνα ἀνεπίληπτοι (31v. » « Νεωτέρας δὲ χήρας Ππαραιτοῦ. "Όταν γὰρ xaza- στρηνιάσωσι τοῦ Χριστοῦ, γαμεῖν θέλουσιν, ἔχουσαι χρῖμα, ὅτι τὴν πρώτην πίστιν ἠθέτησαν. "Άμα δὲ xai ἀργαὶ µανθάνουσι, περιερχόμεναι τὰς οἴχίας, οὐ µόνον ἀργαὶ, ἀλλὰ xai φλύαροι, xal περίεργοι, λαλοῦσαι t μὴ δέοντα. » e θρησχεία χαθαρὰ vai ἁμίαντος πχρὰ τῷ θιῷφ καὶ Πατρὶ, αὔτη ἐστίν ^ ἐπισκέπτεσθαι χήρας καὶ ὀρφανοὺς ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν. » Τὲν τρυγόνα θασὶ, διαζευχθεῖσάν ποτε τοῦ ὁμο- ζύγο», µηκέτι τὴν πρὸς ἕτερον καταδέχεσθαι, xoi- νωνίαν, ἀλλὰ µένειν ἀσυνδύαστον, µνήμ] τοῦ πατε συζευχθέντος τὴν πρὸς ἕτερον κοινωνίαν ἆπαρνου- audiam clamorem eorum, et furore irascar, et oc. cidam vos gladio; et erunt uxores vestre vidus, et filii vestri pupilli. Job. xxix, 12, 19. — « Os vidus benedixit mihi. Pupillo cui non erat adjutor, opem tuli, » Deut. xxiv, 17. « Non accipies loco pignoris vidus vestimentum. » Psal. vxvit, 6. — « Pater. orphanorum, et judex viduarum. » . Prov. xxii, 10. — « In possessionem orphano- rum ne introieris. Nam qui liberat eos fortis est, et ipse judicabit contra te causam illorum. » Prov. 1, 32. — « Pro eo quod pupillis injuriam inferebant, interficientur. » Zachar, vn, 10. — « Viduam et pupillum, et advenam et pauperem nolite opprimere. » Eccli. ww, 10. — « Esto pupillis ut pater, et pro viro matri eorum : et eris sicut fllius Altissimi. » Eccli. xxxv . 17. — Exaudiet orationem pu- pilli. Non despiciet deprecationem pupilli et vidue si effundat loquelam. Nonne lacryme vidue in maxillam descendent, et clamor in deducentem illas ? » ] Té. v, 3-5, « Viduas honora, que vere vidue sunt. Si qua autem vidua, aut filios, aut nepotes habet, dicant 626 primum domum suam regere, et mutuam vicem reddere parentibus. Hoc enim acceptum est coram Deo. Que autem vere vidua est et desolata, sperat in Deum, et in- stat obsecrationibus, et orationibus die ac nocte. Quas autem in deliciis est vivens mortua est. Et hoc precipe, ut irreprehensibiles sint. » Ibid, 41 13. — « Adolescentiores autem viduas de- vita. Cum enim luxuriate fuerint in Christum, nu- bere volunt ; habentes damnationem, quia primam fidem irritam fecerunt. Simul autem et otiose di- scunt circuire domos, non solum otiose, sed et verbossm et curioss, loquentes que non oportet. » Jac. 1, 27. — « Religio munda et immaculata apud Deum et Patrem hec est visitare viduas et pupillos in tribulatione eorum. » S. Rasil. hom. in Hexaem. — « Turturem aiunt, a conjuge suo disjunctam, non jam adduci posse ut cum altero consuetudinem habeat; sed co- pula expertem manere : que videlicet illius µένην. ᾿Αχουέτωσαν αἱ γυναῖκες, ὅπως τὸ σεμνὸν τῆς D quocum conjuncta fuerat, recordatione, alterius χηρείας, καὶ παρὰ τοῖς ἀλόγοις τοῦ ἐν πολυγαμίχις ἐπρεποῦς προτιµότερον. TITA. I". --- Περὶ ὁμίων' καὶ ὅτι οὐ χρὴ µετάχειν αὐτά. « 0ὁ µετανικήσεις ὅρια τοῦ πλησίον σου, ἃ ἑστη- σαν ol πατέρες σου. » e Ἐπικατάρατος Ó μετατιθές ὅρια τοῦ πλησίον; x»i ἐρεῖ πᾶς ὁ λαὸς, Γένοιτο. » «᾿Ασιθεῖς ὅριον ὑπερέθησαν. » societatem respuat. Audiant mulieres, quemad- modum etiam apud animantes ipsas, qus ratione carent, viduitatis honestas multarum nuptiarum turpitudini preeferatur. TIT. III. — De termtnis : quod eos transferre non oporteat. Deut. xix, 44. — « Non movebis terminos pro- ximi tui, quos statuerunt patres tui. » Deut. xxvii, 17. — « Maledictus qui transfert terminos proximi sui. Et dicet omnis populus: Fiat, fiat. » Job. xxiv, 2, — « Impii terminum transgresi sunt. » 211 S8. JOANRIS DAMASCENI 912 Prov. xxn, 98. — « Ne transferas terminos an- À « Mi µέταιρε ὅρια αἰώνια, à ἔθεντα οἱ πατέρες tiquos, quos posuerunt patres tul. » 8. Basil. hom." in Hezaem. — Sunt qussdam in piscibus, qua convenit imitari : nempe, quemad- modum singula ipsorum genera, aptam sibi vel- uti partito consecuta regionem, impetum in se mutuo non faciunt, verum in suis quseque fini- bus morantur. Nullus geometra domicilia apud illos distinxit. Non moenibus circumsoribuntur, non limitibus distinguuntur. Etenim hic sinus hsec piscium genere alit; ille alia. Et que hic magno numero sunt, alijs in lecis reperiri ne» queunt. Nullus prorsus mons acutis capitibus prominens eos dirimit : nullus fluvius transitum intercidit: verum lex quedam natura stat, quá juste et equabiliter prout cuique utile est, sedes omnibus attribuitur. At apud nog longe aliter se res habet : quippé qui terminos antiquos movea- mus, quos posuerunt patres nostri. Àgros pro» tendimus, domum domui conjungimus, ut pro- ximo aliquid eripiamus. Norunt oete sedem sibi & natura assignatam, atque disjunotum a regioni» bus habitabilibus mare ocouparunt: quse qui» dem summis montibus, ut affirmant qui viderunt, magnitudine nequaquam íuferiora sint, ao suis tamen finibus se continent; neq vel insulis, vel maritimis regionibus detrimenti quidquam affe. σου. » στι τινὰ τῶν ἰχθύων, ἃ xai μιμµεῖσθαι ἄξιον πῶς τὰ γένη αὐτῶν ἕκαστα τὴν ἐπιτηδείαν αὐτοῖς διανειµάµενσ χώραν, οὐκ ἐπιθαίγει ἀλλήλαις, ἀλλὰ τοῖς οἰκείοις ὅροις ἐνδιατρίδει. Οὐδεὶς γεωμάτρης παρ᾽ αὐτοῖς κατένειµε τὰς οἰκήαεις οὗ τείχη τερι- γέγραπται οὐχ ὁροθεσίοις διώρισται. Οὗτος μὲν γὰρ ^ κόλπος τάδε τὰ. γένη τῶν ἰχθύων βόσκῃ, κά- κεῖνος ἕτερα' καὶ τὰ ὧδε πληθύνοντα, ἄπορα πἀρ᾽ ἁπύροια, Οὐδὲν ὄρος ὀξείαις χορυφαῖς ἀνατεταμένον διίστοσιν; οὐ ποϊῖαμὰς τὴν διάθααιν ἀποτέμιεται : ἀλλὰ νόμος τἰς ἐστι φύσεως ἴσως xal δικαίως χατὰ τὸ τοῦ ἑκόστου χρειῶδες, τὴν Δίαιτεν πᾶαιν ἆπο- κληρῶν. ᾽Αλλ᾽ οὐχ fusi τοιοῦτοι, ὁπότε µεταίρο- μεν ἄρια αἰώνιφ, ἃ ἔθεντρ οἱ πατέρες ἡμῶν. Ηαρα- τέµνοµεν γῆν, συνάπτοµεν οἰχίαν πρὸς οἰκίᾳν, ἵνα φοῦ πλησίον ἀφέλώμεθά πι. Οἶδε τὰ κύτῃ τὴν ág- ωρισμένην παρὰ κῆς φύσεως δίφιταν, τὴν ἔζω τῶν ἰκουμένων ὄρων Ἀατειλῆφθαι ἠάλασφσαν, τοῖς µεγί- στοις τῶν ὀρέων κατὰ τὸ μέγεθος ἐοιχότα, ὡς ol τεθιαμέναι φασὶν, x3i. µένουσιν ἐν τοῖς οἰχείοις ὅραις, μήτε ταῖς νήσοις, µήῄτᾳ ταῖς παραλίρις χώραις Àu» µαινόµενα . Οὕτω μὲν οὖν ἕκαστον Ὑένος, ὥσπερ φόλεσιν Jj χώμαις τισὶν, Ὦ πατρίσιν ἀρχαίαιε, τοῖς ἀποτοναγμάνοις αὐτοῖς τᾶς θήλάσαης µέρεσιν αὐλίς ζεται. runt. At hunc itaque modum quodlibet genus, non seeus atque in uribus, aut pagis quibusdam, aut antiquis, patriis, in iis partibus maris, que sibi destinatz sunt, commorantur. 621 TIT. IV. — De via bona et mala: quodque C TITA. A'. — Περὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς καὶ πονηρᾶς' καὶ distorta negotia, et obliquas vias vitare oporteat, et per rectum iter facere. Job χι, 14. — « Si iniquum est aliquid in manu iua, hoc procul fac a te. Sic resplendebit facies tua velut aqua pura, .. Job xxvii, 14. — « Qui obliti sunt. vice juste, infirmati sunt inter homines. « Prov. xvi, 5. — « Initium vie bons, facere justa. Accepta autem magis sunt apud Deum, quam hostiarum cruor. » Prov. 1v, 27. — « Vias que a dextris sunt, no- vit Dominus: perversm autem sunt, que a si- nitris. » Prov. xiv, 2. — « Qui obliquas facit vias suas, in dedecore erit. » Prov. xxi, 8. — « Ad obliquos obliquas vias mittet Deus. » Prov. xxii, 5. — Tribuli et laquei in viis obli- qnis : qui autem custodit animam suam, abstine- bit ab eis. » Prov. xxvi: 18. — Qui juste ambulat, auxi- lium accipiet. » Prov. 1v, 18. — « Justomim semite quasi lux splendens : proeoedunt et cresount usque ad per- fectum. » Prav. xvi, 85. — « Est via quae videtar reeta esse hominibus, et novissima illius duount ad profundum inferni. » ὅτι χρὴ τὰ qxolià πράγµατα, καὶ τὰς σκολιὰς ὁδους ῥἐκκλίνεν, καὶ μετὰ «fi. εὐθείαφ woe ρεύεσθαι. « Ἑλν ἄνομόν τί dott ἐν τῇ χειρί σου, πόῤῥω ποίησον αὐτὸ ἀπὸ cob. Όὔτως ἀναλάμφει σον «à πρόσωπον, ὥσπερ ὅδωρ καθαράν. » « Οἱ ἐπιλανθανόμενοι ὁδὸν Bolas, ἠσθένησαν ἐκ βροτῶν. » «᾿Αρχὴ ὁδοῦ ἀγαθῆς ποιεῖν τὰ δίχαιά. Arx. δὲ παρὰ θεῷ μᾶλλον f) θυσιῶν αἷμα. » « Ὁδοὺς τὰς ἐκ δεξιῶν οἵδεν ὁ Ἑύριος διεστραµ.- µέναι δὲ εἶσιν αἱ ἐξ ἀριστερῶν. » « Ὁ σχολιάξων τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, ἀτιμασθήσε - D ται. » «ἨἩρὸς τοὺς σχολιὰς σκολιὰς ὁδοὺς ἀποστελεῖ ὁ θεός. » « Τρίδολοι καὶ παγίδες iv ὁδοῖς σχολιαῖς. à δὲ φυλάσσων τὴν ἑαυτοῦ ψυχἠν , ἀφέξεται ἀπ᾿ ab— τῶν. » « Ὁ πφρορόμηνος δικαίως, βαηθηθήσεται, » κ At ὁδοὶ ἀδις δικαίων ἁμοίωε quei λάμπουσιν, προπορεύονται , καὶ φωτίζουσιν ἕως χκταρθώσῃη ὁ ἡμίρα. » « Ἔστιν ὀδὸς fj δοχεῖ ἀρθὴ εἶναι παρὰ ἀνθρώποις, τὰ δὲ τελευταῖα αὐτῆς ἔρχεται elc πυθμένα ἄδου, » 913 SAURA PARALLBLA. 214 « Bi ἐπορεύοντὸ τρίθους ἁγαθὰς, εὔροσαν ἂν τρἰ- A νου, ri, 90. — « Bi ambulnssent per vias bones, θους τὰς τῶν Oxalov λείους. » « Τρίθοι ζωῆς ἐχκλίνουσιν ἀπὸ κακῶν. » « Ὀρθὰς τροχιὰς «olt eoi; πασίν’ μὴ ἑκκλίνῃς εἰς τὰ δεξιὰ, μηδὲ elc τὰ ἀριστερά. » «Τάὸς λέχει Κύριος Στῆτε ἐπὶ ταῖς ὁδοῖς, καὶ ἴδετε xai ἑρωτήσατε ὀδοὺς Κυρίου, καὶ ἴδετε mola ἐστὶν ἡ ὁδὸς ἡ ἀγαθὴ, xal βαδίζετε iv αὐτῃ. Ἴδετε ποία ἐστὶν ἡ ὁδὸς ἡ ἀγαθὴ, καὶ εὐρήσετε ἀνάπαυ- ew ταῖς ψΨυχαῖς ὑμῶν. « « M ἀἐπισπᾶόθ ὅλεθραν ἓν ἔργοις tipo» ὑμῶν. » & M3 λίκμα iv παντὶ ἀνέμῳ, καὶ μὴ πορεύου ἐν 21e ἀτρακᾶ- ο α ᾿Απόστησον ἀπὸ πλημμελείας σου, καὶ εὔθυνον 4 χεῖρας, καὶ ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας Χαθάριτον χεῖρά σου. € Κατάρας τέχνα ἐπλανήθησαν ἀπὸ ὁδιυῦ ἀληθείας, ἐξἀκολουθήσαντες τῇ ὁδφ tob Βαλαάμ’ » e Πάντα δοκιµάσαντες, τὸ Ἀαλὸν wtebyert ἀπὸ παντὸς εἴδους πονηροὺ ἀπέχεσθε. » Oi «à καχὸν Φεύψόντες, οὐκ ἐὰν ἅπαξ fj δεύτερον ἐκκλίνωσι τὴν ἁμαβτίαν, ἐπαινετοὶ ἀλλ ἐὰν ὄυνη- θῶσι τοῦ χανοῦ τὴν πεῖραν εἷς τὸ παντελὲς διαδρᾶ- ναι. 'Apy γὰρ πβὸς τὴν ἀνάληφιν τῶν καλῶν, ἡ ἀναγώρησις tv Νακῶν. "Εκκλινον γὰρ, φησὶν, ἀπὸ καχοῦ, καὶ encoy ἀγαθὸν, eoque καὶ ivti- χνως εἰσάγων cle ἀρετὴν, ἁναχώρηδιν τῆς κακίας ἀρχὴν ποιούµενος τῶν καλῶν. Σπινθὴρ ἀνάπτει val βραχὺς πολλὴν φλόγα. Σπαραγμὸς ἐχίδν € πολλάκις Διώλεσεν, Τοῦτο οὔν ὁρῶν, ἄχχλινον καὶ μικρὸν βλάθΒος. Μικρὸν μὲν ἐστιν, tic δὲ μεῖζον ἕρχεται, Πηγἡ xaxov λύζε, μὴ, µαταία φρήν. 'H P τν σὺ, δεις " ὃ Mu de 3 Y Ἡ δ᾽ οὖν σὺ, χείρ γε, μὴ γράφε τὰ yslpovar Osca ἂν ἡμιν eov ἄφθαρτος pivot. Ἐπιγνῶμεν τὰς παγίδας, καὶ πόῤῥωθεν αὐτῶν βαδίζωµεν. Ἐπιγνῶμεν τοὺς κρημνοὺς, xal μηδὲ ἐωὺς γενώµεθα. Τοῦτο ἀσφαλείας ἡμῖν ἔσται µν- χίστης ὑπόθεσις, τὸ μὴ ἁμαρτήματα φεύχειν µόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ ἀδιάφορα μὲν εἶναι Δοχοῦντα, πρὸς δὲ τὴ» ἁμαρτίαν ἡμᾶς σκελίζουτα, *H τῶν καχῶν ἁπαλλαγὴ, σωτηρίας ἀρχή. TITA. E. — Περὶ ὀνόματος χρὴστοῦ vai κακοῦ. « Αἱρετώτερον ὄνομα καλὸν, fj πλοῦτος πολύς ὑπὲρ δὲ ἀργύριον xal χρασίον χάρις ἀγαθύ. » « ᾽Αγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον ἀγαθόν. » " φρόντισον περὶ ὀνόματος, Αὐτὸ γὰρ aol παρα- μένει, ἤ χίλιοι μέταλλοι θησαυροῦ. » « Ἆάρις ὡς παράδεισος ἐν εὐλογίαις, » invenissent vias justorum planas, » Prov, xvi, 17. — « Semite vito declinant a malis. » Prov. iv, 26. -— « Reotas faeito semitas pedibus tuis : ne declines ad dextram, neque ad sinistram, » Prov. vi, 16, 17. — « gc dicit Dominus ; State &uper vias, et videte, et interrogate semitas Do- mini ; et videte quz sit via bona, et ambulate in ea. Videte que sit via bona, et invenietis requiem animabus vestris. » Bap. 1, 12. —-- « Ne ücquiratis perditionem in operibus manuum vestrarum. » Ecclí. v. 9. — « Ne ventiles ad omnem ventum, et non ambules in omni semita, » Eccli. xxxvi, 10. — « Avertere & delicto tuo, et dirige manus, et ab omni péccato munda ma- num tuam. » II Petr. n, 15. — « Malediotionis fllii, derelin- quentes viam veritatis, secuti viam Balaam. » 1 Thess. v, 20. — « Omnia probantes, quod bo- num est tenete: ab omni specie mala abstinete ν08, » 8. Basilii, — Qui vitium fugiunt, non si semel peccatum vitaverint, laudandi sunt ; sed si valeant effugere, quin vel vitii periculum unqtüatfn faciat, Etenim amplexande virtutis initium est seoésslo a vitiis. Declina enim, inquit ille, a malo, et fae bonum (Psal. xxxvi, 21) ; sapienter plane et artifl« oioso, dum ad virtutem nos inducit, tecessum & malo initium boni faciens. S. (ireg. Nazians, tetrast. 13. Scintilla magnas parva ftammas excitat, Ac viperinus morsus haud raro necat. 0b idque notam, quamlibet parvam, fuge. Nam parva primum sit licet, crescit tamen, 14. Lament, ad Christ, O mens inanis, fons mali, ne proflue. 6348 Aut, lingua, saltem ne lutum fedum excipe. Sin lingua, saltem ne malum scriba$ mantis. Imago sic Dei tibi manebit integra. S. Chysost. — Laqueos agnoscamus, ac procu] ab ipsis incedamus. Precipitia agnoscamus : ac Πὸ ad ea proprius accedamus. Hoc summe nobis sect- ritatis causa erit, si non modo peccata fugiamus ; sed ea etiam, quise, licet nec bona nec mala esse videantur, nos ad peccatum impellunt. S. Clement. — Discessus a malis, salütís est initium. TIT. V. — De fama bona aut mala. Prov. xxu, 1. — « Melius est nomen bonum, quam divitie multe: super argentum autem et aurum gratia bona. » Eccli. vit, 3. —— « Melius est nómet bonum, quam ünguentam pretiosum. 5 Eccli. xy, 19. — « Curam habe de bono noimnité. Hoc enim magis permanebit tibi, quàm mille me- talla auri. » | Eccli. xy, 17. — « Gratia sicut paradistis iti Bé- hedietionibus, » 215 bonum autem nomen in evum permanet, » Eccli. vi, 2. — « Nomen malum ignominiam et probrum hareditabit. » Eccli. xx, 19. — « Homo acharis (id est, sine gratia) importuna fabula. » TIT. VI. — De opinione et existimatione: et quod prostet. bonum esse, quam videri. Hoc enim ad virtutem impedimento esse. Eccli. vn, 16. — « Vidi justum pereuntem in justificatione sua : et hoc ipsum est vanitas. » I Cor. m, 18-20. — « Si quis videtur sapiens esse apud vos in hoc seculo, stultus flat, ut sit sapiens. Sapientia enim hujus mundi stultitia est apud Deum. Scriptum est enim : Qui comprehendit sapientes in astutia eorum. Et iterum: Dominus g πανουργίᾳ αὐτῶν. novit cogitationes hominum, quoniam vane sunt. Nemo itaque glorietur in hominibus. » I Cor. 1v, 5, 6. — « Ne unus adversus alterum infletur pro alio, quis enim te discernit? quid autem habes quod non accepisti ? Si autem acce- pisti, quid gloriaris quasi non acceperis. » Galat. νι, 3, 4. — « Si quis se existimat aliquid esse, cum nihilsit, ipse seseducit. Opusautem suum probet unusquisque : et sic in semetipso tantum gloriam habebit, et non in altero. » S. Greg. Naz. Carm. hezam. 1. — Prestat eum qui bonus sit, videri malum, quam qui pessimus, bonum estimari: ut qui hominibus fucatus videa- tur et sit, de more sepulcri, quod intus quidem putrescentibus ossibus supra modum fetet, extrin- secus vero calce, elegantibusque picturis fulget. Ejusd. tetrast. 24. — Famam nec omnem, nec nimis, queras velim. Probum esse prestat, quam videri. Sin vero hujus rei insatiabili desiderio te- neris, nequaquam vanam illam persequere, nec novam, aut quee fucata sit. Quid enim simiam ju- verit, si vel leo audiat, aut vocitetur ? Ejusdem. — Si tibi simiam in leonisspeciem con- formatam proponerem, annon te hujus spectaculi puderet? 629 si vero cycnus oblectandi tui gratia in theatrum prodiret, quid tibi tandem videretur ? sin corvus, avium omnium contemptissimus, can- dido se colore illineret, nonne multo majorem de se risum moveret? Ejusd. ez Apolog. — Facile est seipsum fallere, seque existimare aliquid esse illum qui nihil sit, inani opinione tumescentem. S. Cyrilli. — Opinio, ut veteres dixere, pro- gressionis exscissio est, Nam qui inani opinione sibi blanditur, virtutis incrementum non sustinet. Opinio, natura impurum quiddam est. TIT. VII. — De vino, et ipsius usu. Psal. cii, 15. — « Vinum letificat cor ho- minis. » Prov. xx, 1. — « Luxuriosa res, vinum, et tu- multuosa ebrietas. Omnis autem stultus implicatur in eis, » Prov. xxxi, 0. — « Date vinum iis qui in moro- 8. JOANNIS DAMASCENI . Eccli. xu, 16. — « Bone vite numerus dierum : A 210 « ᾿Αγαθῆς ζωῆς ἀριθμοὶ ἡμερῶν, καὶ ἀγαθὸν ὄνομα tlc τὸν αἱῶνα διαμένει. » « Ὄνομα πονηρὸν αἰσχόνην καὶ ὄνειδος κχηρονο- μήσει. » «Ανθρωπος ἄχαρις, μῦθος ἄκαιρος. » TITA. L' — Περὶ οἴήσεως xal δοχήσεως' καὶ ὅτι κρεῖττον τὸ εἶναι τοῦ δοκεῖν. Ἐμπόδιον γὰρ τοῦτο πρὸς ἀρετήν. « Εϊδον δίκαιον ἀπολλύμενον ἐν ty. διχαιώµατι 0109, καὶ γε τοῦτο µαταιότης. » « Ei τις δοχεῖ σοφὸς εἶναι παρ) ὑμῖν iv τῷ αἰῶνι τούτῳ, μωρὸς Ὑενέσθω, ἵνα γένηται σοφός, γὰρ σοφίχ τοῦ κόσμου τούτου µωρία παρὰ Os ἐστι. Γέγραπται vào* Ὁ ὁρασσόµενος τοὺς : σοφοὺς ἐν τῇ Καὶ πάλιν Κύριος πινώσκει τοὺς διαλογισμοὺς τῶν ἀνθρώπων, ὅτι etel µάταιοι. "Dave μηδεὶς χαυχάσθω ἐν ἀνθρώποις, » « Ἑϊς ὑπὲρ τοῦ ἑνὸς μὴ φυσιοῦσθε χατὰ τοῦ ἐτέ- pov. Τίς γὰρ σε διακρίνει; cl δὲ ἔχεις ὅ οὐκ ἔλαθες El δὲ xai ἔλαδες, τί καυχᾶσαι ὡς μὴ λαθών; » « E? τις δοχεῖ εἶναί τι, μηδὲν ὤν, φρεναπατᾷ izv- τόν. Τὸ δὲ ἔργον ἑαυτοῦ δοχιµαζέτω ἕκαστος, xai τότε εἷς ἑαυτὸν µόνον τὸ καύχηµα ttt, καὶ οὖκ clc τὸν ἕτερον. » Βέλτιον καλὸν ὄντα νοµίζειν κακὸν, οἴπερ κάχιστον, δόξαν ἔχοντα ἀγάθοῦ. ὡς τάφος πλαστὸς τοῖς ἀν- θρώποις Φφαινόμενος καὶ ὑπάρχων, ὅστις σεσηπΊσι νεκροῖς ἔσωθεν ὑπερόζων, ἕἔξωθεν δὲ λάμπει ἀσθί- στῳ ζωγραφίαις τερπναῖς., Δόξαν πόθησον µήτε πᾶσαν, πήτε πἀνυ. Βέλτιον γὰρ τὸ εἶναι τοῦ νοµίζειν. El δὲ ἅπληστος εἶ περὶ τούτου, μὴ τὴν µαταίαν ἄγρευε, μηδὲ τὴν νεαρὰν, Jj τὴν Χεχρωσμένην. Τίς γὰρ τῷ πιθήχφ ὠφέλεια ix τοῦ ἀχούειν xal καλεῖσθαι λέων ; Etcot πίθηχον µετασχηµατίσας sl; λέοντα σπου- δὴν προσήνεγχαν, doa οὐκ ἂν ἠσχύνθης θεασάµε- voc; Τί δὲ el σοι ὁ κύχνος elc. τέψιν ἐθεάτριζεν, τί σοι ἔδοχει; ὁ πάντων ἀτιμότατος τῶν ὀρνέων χόραξ, περιχρώσας ἑαυτὸν τῷ tux σχήµατι, οὗ καταγε- λαστότερος πολλῷ πλέον ; Ρ στον ἑαυτὸν ἁπατᾷν, xal οἴεσθαι εἶναί τι οὐ. δὲν ὄντα, ὑπὸ τῆς χενῆς δόξης φυσώμενον. Οἴησις, ὡς ὁ τῶν ἁρχαίων λόγος, ἔστιν ἐχκοπὴ προκοπῆς. 'O γὰρ κατοιόµενος, βελτίωσιν οὐκ àv- έχεται. Οἴησις, ἀχάθαρτον φύσει ἐστίν. TITA. Z'. — Περὶ olvoo, καὶ τῆς χρήσεως αὐτοῦ « Οἴνος εὐφρίνει καρδίαν ἀνθρώπου. » « ᾿Ακόλαστον οἴνος, καὶ ὀθριστιχὸν μέθη: πᾶς δὲ ἄφρων τοιούτοις συµπλέκεται. » « Δότε olvov τοῖς iv λύπαις, xal τοῖς ἐν ὀδύναις — cm 217 SACRA PARALLELA. 218 οὖσιν, ἵνα ἐπιλάθωνται τῆς πενίας, xal τῶν πόνων μὴ À ribus atque in doloribus sunt, ut obliviscantur μνησθῶσιν ἔτι. » « Οἶνος xai γυναῖκες ἀποστήσουσι συνετούς, » « Ἐν otv μὴ ἀνδρίζου. Πολλοὺς γὰρ ἁἀπώλεσεν ὁ οἶνος. Οἶνος εἰς εὐφροσύνην, καὶ οὐκ εἲς µέθην bxtl- οΌη ἀπ᾿ ἀρχῆς. ᾽Αγαλλίαμα καρδίας xai εὐφροσύνη Voy, οἶνος πινόµενος. » « M3, µεθύσκεσθε οἴνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία. » « Μηκέτι ὑδροπότει, ἀλλ᾽ οἵνῳ ὀλίγῳ χρῶ, διὰ τὸν στόμαχόν σου χαὶ τὰς πυχνάς σου ἀσθενείας. » Οἴνος τὸ παρὰ θεοῦ δῶρον sl; παραμυθίαν τῆς àc- p θενείας δεδομένον τοῖς σωφρονοῦσι. Μέτρον ἄριστον τῆς τοῦ οἴνου χρήσεως ἡ χρεία τοῦ σώματος. Ρώννυσι μὲν γὰρ οἶνος σῶμα, τὴν δὲ φυχὴν λόγος sov. O*vou µεταληφθέντος, λύπαι οἰχήσονται, φυγαδευ. θεῖσαι χαθάπερ ὑπὸ λαίλαπος Ὑνόφος. TITA. H'. — Περὶ ὀφθαλμῶν. « θεωρῶν ὀφθαλμὸς καλὰ εὐφραῖΐνει καρδίαν. » « Ot ὀφθαλμοι σου ὀρθὰ βλεπέτωσαν’ τὰ δὲ βλέφαρά σου νευέτω δίκαια. » « Πονηρότερον ὀφθαλμοῦ τί ἔκτισται ; ἀπὸ παντὸς προσώπου δαχρύσει. » « Ὀφθαλμὸς πονηρὸς,φθονερὸς ἐπ᾽ ἄρτῳ, καὶ ἑλλι- vic ἐπὶ τῆς τραπέζης αὐτοῦ. » « Κύριε Πάτερ, xai θεὶ ζωῆς µου, μετεωρισμὸν ὀφθαλμῶν μὴ δῷς pot. ν « Φύλαξον, µνήσθητι, ὅτι χακὸν ὀφθαλμὸς πονη- ρός. » « 'O λύχνος τοῦ σώματός ἔστιν ὁ ὀφθαλμός. "Exv οὖν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς 3j, ὅλον τὸ σῶμά σου φω- σεινὸν ἔσται. ᾿Εὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὸς ᾗ, ὅλον τὸ σῶμα σχοτεινὸν ἔσται. » TITA. 6. — Περὶ ὀνειδισμοῦ : Á ὀνειδίζαν. α ᾿Απόστρεφον ἀπὸ σοῦ ἐπονειδίστους λόγους. » « M3, φοθεῖσθε ὀνειδισμὸν ἀνθρώπων, xal τῷ φαυ- λισμῳ αὐτῶν μὴ ἠττᾶσθε ὥσπερ γὰρ ἱμάτιον βρω- θήσεται ἀπὸ χρόνου, καὶ ὡς ἔρια βρωθήσεται ἀπὸ σητός. » M3, φοθοῦ, ὅτι χατησχύνθης, μηδὲ ἐντραπῇς, ὅτι ὠνειδίσθης, ὅτι αἰσχύνην αἰώνιον ἐπιλήσῃ, καὶ ὄνειδος τῆς χηρείας quo, οὗ μὴ µνησθῇς ἔτι. » « M3, βδελύξῃς ἄνθρωπον, καὶ μὴ ὀνειδίσῃς αὐτὸν ὁράσει αὐτοῦ. » καὶ ὅτι οὗ χρὴ ῃ egestatis suce,et laborum suorum non recordentur amplius. » Eccli. xix, 2. — « Vinum et mulieres apostatare facient sapientes. » Eccli. xxxi, 90. — « In vino ne te fortem praebe. Multos enim exterminavit vinum. Vinum ad ju- cunditatem, et non ad ebrietatem creatum est ab initio. Exultatio cordis, et letitia anime vinum potatum, » Ephes. v, 18. — « Nolite inebriari vino, in quo est luxuria. » I Tim. v, 13. — « Noli adhuc aquam bibere, sed modico vino utere propter stomachum tuum, et frequentes infirmitates tuas. » S. Basil. Hom. de ebriosis. — Vinum donum Dei est, ad imbecillitatis solatium temperantibus hominibus concessum. Ejusd. — Optimus modus adhibendi vini est corporis necessitas. Evagrii. — Ut vinum corpus, ita sermo Dei ani- mum corroborat. » S. Nili. — Hausto vino, animi molestie faces- sunt, non secus atque caligo a venti turbine in fugam converse. TIT. VIII. — De oculis. Prov. xv, 30. — «Oculus res pulchras videns Iediflcat cor. » Prov. 1v, 25. — «Oculi tui recta videant: et alpebre tus justa annuant. » P Διὰ τοῦτο Ὁ Eccli. xxxi, 1ὔ. — « Nequius oculo quid creatum est ? Ideo ab omni facie lacrymabitur. » Eccli. xiv, 10. — « Oculus malus invidiosus est super panem, et deflciens est super mensam suam. » Eccli. xxut, 4. — Domine Pater, et Deus vitee mes, extollentiam oculorum meorum ne dederis mihi. » Eccli. xxxi, 34. — « Cave, et memento, quia mala res est oculus perversus. » Matth. vi, 22, 23. — « Lucerna corporis tui est oculus. Si ergo oculus tuus simplex fuerit, totum corpus lucidum erit. Si autem oculus tuus fuerit nequam, totum corpus tuum tenebrosum erit. » TIT. IX. — De probris, et quod neminem probris lacessere oporteat. Prov, xxvii, 14. — « Averte a te probrosos ser- mones. » Isa. 1i, 7. — « Nolite timere opprobrium homi- num; et contemptu eorum ne vincamini. Sicut enim vestimentum 680 consumetur tempore, et sicut lane comedentur a tinea, » λα. viv, 4. — Noli timere quia confusa es; ne- que erubescas, quia exprobratum tibi est. Quia confusionem sternam oblivisceris, et opprobrii viduitatis tum memor ultra non eris. » Eccli. χι, 2. — « Ne abomineris hominem,neque exprobres ei in visu suo. » 219 Eccli. xxit, 23. — « Qui conviciatur amico, dis- À solvit amicitiam. » Eccli. viu, 6. — « Ne improperes homini aver^ tenti se & peocato. Memento quoniam omnes in correptione sumus. » Rocli. nt, 18. — « Dedecus filiorum, mater sine hohore. » Eocll. *1:1, 12. — « Ne irrideas hnominem In ama- ritudine animo sut, Est enim qui humiliat, et qui exaltat » Eccl. xxix, 35. — « Gravia hec homini habenti sensum, correptio domus et improperium fene. rantis. » S. Greg. Nazmus., detrast. 27. — Una demum securitas est, nemini fortanás suas exprobrare. Communis enim est fortuna, nec futurum aspec- tabile est. S. Irenzi. — Benedicentes semper lis qui digni sunt, indignis autem nunquam benedicentes ; ita quoque demum nos Dei gloriam et regnumi conse- quemur. Evagrii. — Vituperare eum qui oulpa vacat, peccatum erga Deum est. Philonis. — Nemini calamitatem probri loco objicias (communis enim natura 6st, et qua suo- cedunt obscurg) : ne alioqui iisdem in rebus com- prehensus, tue conscientim judicio condemnatus inveniaris. Didymi. — Nec laus bonum hominem facit, nec vituperatio malum. TIT. X. — De iis qui brevi tempore vivunt. Job. xiv, 1. — « Benedictus qui de muliere natus est, brevi vivens tempore, » Sap. xiv, 11,12. — « Raptus est, ne malitia muta- retintellectum ejus: aut ne fictio deciperetanimam illius. Consummatus in brevi, implevit tempora multa : placita enim erat Domino vita illius. Pra- pter hoc properavit de medio improbitatis. TIT. ΧΙ. — De dis qui libenter jurant ; et quod a Juramento cavendum sit. Exod. xx, 7. — « Non assumes nomen Dei tui in vanum. Nec enim habebit insontem Dominus eum qui assumpserit nomen suum in vanum. » Levit. xix, 12, -— « Non jurabitis in nomine mee pro re iniqua. » 8. JOANNIS: DAMASCENI « Ὁ ὀνειδίζων eov, διαλόσει qiAl&v. » « Μὴ ὀνειδίσις ἄνθρωπον ἀποστρέφοντα ἀπὸ ἁμαρτίας, ἹΜνήύσθητι ὅτι πάντες ὀσμὲν ἐν ἑπιιι- μίοις. » « Ὄνειδος τέπνων, µήτηρ ἐν ἀδοξίᾳ. » « Mi, χαταγελάσῃς ἀνθρώπου ὄντος ἐν πικρίᾳ ψυχης αὐτοῦ. Ἔστι γὰρ ὁ ταπεινῶν vai ὑψῶν. » « Βαρεῖα ταῦτα ἀνθρώπῳ ἔχοντι epóvaeiv, ἑηίμη- σις olx(ac, καὶ ὀνειδισμὸς δανειστοῦ. » Μία ἀσφάλεια, μὴ ὀνειδίζειν τύχας, Kowi) γὰρ ἡ τύχη, καὶ τὸ μέλλον ἀόρατον (1). ES μὲν λέγοντες del τοὺς ἀξίους, καχῶς δὲ οὐδέποτε τοὺς ἀναξίους, τευξόµεθα xai ἡμεῖς τῆς τοῦ θεοῦ δέξης xai βασιλείας. Ψέγειν τὸν ἀνεπίληπτον, εἰς θεὸν ἁμαρτία. Μηδενὶ συμφορὰν ὀνειδίσῇς' κοινἡ γὰρ ἡ φύσις, χαὶ τὰ ἐπιόντα ἄδηλα µήποτε τοῖς αὖτοῖς ἁλοὺς, αὐτοχατάκριτος ἐν τῷ συνειδότι εὑρεθῃς. Οὔτε ἔπαινος ἀγαθὸν ποιεῖ, οὔτε ψόγος xaxóv. TITA: Υ. — Περὶ ὁλιγοθίων καὶ ὁλιγοχρονίων. « Εὐλογημένος γεγνητὰς γυναιχὸς, ἁλιγόθιος. a « Ἡρπάγη, ἵνα μὴ κακία ἀλλάξῃ σύνεσιν αὐτοῦ, Tj δοῦλος ἁπατήσῃ tuy?» αὐτοῦ. Τιλειωθεὶς ἐν ὁλί- Υψ, ἐπλήρωσε Ὑρόνους μαχρούς * ἀριστὴ qàp 3v Κυρίῳ ἡ uy? αὐτοῦ" διὰ τοῦτο ἔσπιυφεν ἐκ μέσου πονηρίας. » TITA. ΙΛ’. — noi τῶν τοὺς ὄρχκους στεργόντων' xal τι οὐ χρὴ ὀμνύειν. « Οὐ λήψη τὸ ὄναμα τοῦ θευῦ σον ἐπὶ µαταίψ. Οὐ γὰρ μὴ xaüeplen Κύριος τὸν λαµθάναντα sb ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ µαταίῳ. » « Οὖκ ὀμεῖσθε τῷ ὀνόματί poe ἐπ dbi. » Osee xiv, 15. — « Ne juraveritis : Vivit Doml- p ᾗἨΜήἡ ὀμνόετε ζῶντα Κόριον. » nus. » Eccli. xxiti, 9-14, — « Jurationi non assuescat cor tuum, et nominationi Dej non assuescas. Nam sicut servus excruciatus a vulneris livore non mi- nuetur, sic omnis juraus, et nominans nómen Domini, non eximetur a peccato. » Matth. v, 34.37. — « Dico vobis, non jurare om- nino, neque per celum, quia thronus Dei est ; ne- que per terram; quia scabellum est pedum ejus; «"Ogxe μὴ iglenc τὸ ὁτόμα σου, xul bvouaciq τοῦ Αγίου μὴ covcOtcÜr«. Ὥσπερ γὰρ οἰκέτης ἐξ. ἑταζόμενος, ἀπὸ µώλωπος οὖκ ἑλαττωθήσεται, οὕτως καὶ ὁ ὀμνόων, xal ὀνομάζων τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, οὐκ ἑλαττωθήδεται ἀπὸ ἁμαρτίας, » € Λέγω ὑμῖν, μὴ ὁμάσαι ὅλως, µήτε ἐν τῷ οὐρανᾶ,, ὅτι θρόνος lax! τοῦ θεοῦ, μήτε Ev τᾷ yi, ὅτι ὅποπό- διόν ἐστι τῶν ποδῶν αὐτοῦ. μήτε clc ἹἹεροσόλυμα, NOTE. (1) Hec non sunt Nazlanzeni, sed scholiaste cujusdam, aut alterius anonymi qui Thelogl car- mina in solutam oratiohem convettit : cujus me- taphrasis specimina videsis supra tit. 8 €t 6. 221 SACRÁ FARALLHLA. ὅτι πόλις ἐστὶ τοῦ μεγάλου Βασιλέως, µήτε ἐν τῇ À neque per Hierosolymam, 631 quia civitas est χεφαλᾷ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὐ δύνασαι µίαν τρίχα λευ- xiv f μέλαιναν voiles. Ἔστω δὲ 6 λόγος ὑμῶν, Nai, ναί: Οὔ, οὔ. Τὸ δὲ περισσὸν τούτων, ἐκ τοῦ πονηροῦ ἶστιν. » « 'O ὁμόσας £v τῷ θυσιαστηρίῳ, ὀμνύει ἓν αὐτῷ, xx! ἐν rst τοῖς ἑπάνω αὐτοῦ. Καὶ ὁ ὁμόσας lv τῷ γαφ, ὀμνύει ἐν αὐτῷ, καὶ ἐν τῷ κατοικῄσαντι αὐτόν. Kal ὁ ὀμόσας iv τῷ οὐρᾳνῷ, ὀμνύει ly τῷ θρόνῳ τοῦ θεοῦ, καὶ ἐν τῷ καθη piv ἐπάνω αὐτοῦ. » κ Πρὸ πάντων, ἁδελφοί µου, μὴ ὀμνύετε, μήτε τὸν οὐρανὸν, µήτε τὴν γῆνὸ, ute ἆἄλλον τινὰ ὄρχον, Ἔστω δὲ ὑμῶν τὸ, Nai, val, καὶ τὸ Οὔ, οὔ: ἵνα μὴ fxà κρίσιν πέσητε. » Q2x ἔστιν ὠφέλιμον τὸ ὀμνύειν, ἀλλὰ xal σφόδρα βλαθερὸν, καὶ ἑπάρβτον, καὶ ἐθδελυγμένον. Πέπαυσο λοιπὸν τοῦ ὀμνύειν μὴ βούλου τὴν ἑαυτοῦ γλῶσσαν πρὸς τοὺς Όρκους ἐθίζειν. TITA. IB. — Περὶ τῶν τοὺς Ugxooq ἀθετούντων xai ἐπιοβκούντων. « Ῥϊπε Κύριος πρός µε T! δρᾶς ; Καὶ εἶπα, Ὁρῦ ὀρέπανον πετόµενον, µΈκας πηχῶν εἴκοθι, παὶ.πλά- τος πηχῶν δέκα. Καὶ εἶπε πρός pe: Τοῦτο ϱἰδελεύ- estat εἷς τὸν οἶκον τοῦ ὀμνύοντος ἐν τῷ ὀνόματί µου ἐπὶ φεύδει' xal καταλύσει, καὶ συντελέσεί αὐφόν, » « Τάδε λέγει Κύριος "Opaov Φευδῆ μὴ ἀγαπᾶτε, διότι ταῦτα πάντα ἐμίσησα, λέχει Κόριος. » « Ἡροσάξω πρὸς ὑμᾶς ἓν κρίσει, χαὶ ἔσομαι µάρ- τος ταχὺς ἐπὶ τοὺφ ὀμνόοντας τῷ ὀνόματί µου ἐπὶ φεύδει. » α ᾽Αδίχως ὤμοσαν ἓν δόλῳ, καταφρονήσαντες ὁσιό- τητος. » « 'Avijo πολύορχος πλησβήσεται ἀνομίας, καὶ οὐκ ὁποστήσεται ἀπὸ τοῦ οἴκου αὐτοῦ µ4στιξ. » « Λαλιὰ πολύρρχος ὀρθώοει τρίχας, καὶ d μάχη αὐτῶν ἐπιφραγμὸς ὠτίων. » Πιστούµενος τὸ ψεῦδος διὰ τῶν δρκῶν, καχὸν παρ- εµπόρευµα τῆς ἀπανθρωπίας τὴν ἐπιορχίαν προὀ» χτᾶται. magni regis. Neque per caput tuum, juraveris, quia non petes capillum unum album facere aut nigrum. Sit autem sermo vester: Est, est: Non, non. Quod autem his abundantius est, a malo est. » Matth. xxv, 20, 24. — «Qui jurat in altari, jurat in eo, et in omnibus qua super illud sunt : et quicunque juraverit in templo, jurat in illo, et in eo qui in. ipso habitat: et qui jurat in coelo, jurat in throno Dei, et in eo qui sedet super eum. » Jac. v, 13, 43. — « Ante omnia, fratres meli, nolite jurare, neque per eclum, neque per terram. neque per aliud quodcunque juramentum. Sit au- tem sermo vester, Est, est: Non, non ; ut non sub Judicio decidatis. » B. Nili. — jurare utile non est, sed admodum pernieiosum, et exseorabile, et abominandum. Quocirca deinceps flnem jurandi fnac, neo velis ut lingua tua juramentis assuescat. TIT. XII. — De iis qui juramenta υἱο]απέ et pejerant. Sachar. v, 96. —— « Dixit Dominus ad me : Quid vides ?* Et dixi : Ego video faloem volantem, longi- tudinis cubitorum viginti, et latitudinis cubitorum decem. Et dixit ad me : Hzc ingredietur in domuta jurantis in nomine meo mendacifer, et divertet,et consumet eam. » Eachar. vit, 17, — « Hec. dicit Dominus: ju- ramentum mendax ne diligatis. Hec enim omnia odi, dicit Dominus. » Malach. n, 5. — « Acoedam ad vos in judicio, et ero testis velox super eos qui jurant in nomine meo mendaciter. » Sap. xwv, 30. — « Injuste jureverunt in dolo, contemnentes justitiam. » Bocli. xxi, 42. — « Vir multum jurans iteple- bitur iniquitate, et ^on discedet à domo illius plaga. » Bceli. xuvn, 14. —« Lequela multum jurans rigo- rem capillorum afferet, et pugna ipsorum obturatio aurium. » Qui rem falsam interposito jurejurando confire mat, is malum inhumanitatis Juorum, perjurium scilicet, acquirit. 03 οὕτω κεντεῖ ξίφος, ὡς ὄρχδυ eóstt οὐχ οὔ- D 65. Chrysost. hom. 16 De stat. — Non ita pungit t&c ἀναιρεῖ µάχαιρα, ὧς ἄρκου πληγή. Ὁ ὀμόσας, κἈν δόξη Qv, ἤδη τετελεύτηκεν, aci τὴν πληγὴν ἐδξατο" καὶ χαθᾶπερ à τὸ σπαρτίον ἀαθὼν, xai πρὶν τὴν πόλιν ἐξελθεῖν, xal δήµιον ἰδεῖν ἐφιστάμενον, τέβνηχεν ἅμα τῷ τὰς θύρας ἐξελθεῖν τοῦ δικαστη- ρίου. οὕτω xal ὁ ὀμόσας ἐπὶ ψεόδει, κἂν En, τἰθνἡ- Ww. ZTOIXEION |I. — Περὶ πίστεως καὶ θεόν. «᾿Ἐπίστευσεν ᾿Αθραάμ τῷ θιῷ, xal ἐλογίσθη αὐ- τῷ εἷς δικαιοσύνην. » TITA. Α’. εὐσεθείας κεἷς gladius, ut juramentum : non eic interimit ensis, ut juramenti plaga. Qui juravit, etiamsi vita frui videatur, jam tamen aocepta plaga interiit. Quem- admodum enim qui restim aocepit, prius etian quam ex urbe egrediatur, et immitem parnificem videat, simul atque e tribunalis jenuis exoqsesit, mortuus est: sic etiam qui falsum juravit, jam in- teriit, tametsi vitam ducat. LITTERA II. TIT. I. — De fide et pietate erga Deum. Gen. xv, 6. — « Credidit Abraham Deo, et re- putatum est ei ad justitiam. » 223 Job. xxvirt, 28. — « Ecce pietas erga Deum est A sapientia. » « Radices piorum in munitionibus. » Habac. Ἡ, 4. — « Justus ex fide vivet. » . Isa. xxiv, 26. — ε Domine Deus Israel, ab alis terr» portenta audivimus. 689? Spes est justo, et dicent : Va preevaricatoribus. » . Jsa. xxvi, 7. — « Via piorum recta fuit et pa- rata. » Isa. xxxu, 8. — « Pii prudens consilium inie- runt : et ipsum consilium manet. » Jerem. v, 1. — « Si est. qui faciat judicium, et quarat fidem, propitius ero illi, dicit Dominus. » Sap. x, 12. — « Omnium potentior est sapien- tia. » Sap. xv, 2. — « Non peccabimus, scientes quoniam apud te computati sumus. Nosse enim te consummata justitia, et scire virtutem tuam, radix immortalitatis. Non enim in errorem induxit nos hominum maligna solertia. » Eccli. xi, 22, 23, — « Conflde in Domino, et mane in labore tuo. Facile est enim in oculis Do- mini subito ditare pauperem. Benedictio Domini in mercede justi. Datio Domini permanet justis. » Eccli. 1, 6. — « Crede ei, et recuperabit te. » Eccli. xxii, 0. — « Narratio justi semper sapien- tia est. » Eccli. xxxvu, 17. — « Cum viro religioso assi- duus esto. » ' Matth. x, 32. — « Omnis qui me confessus fuerit coram hominibus, confitebor et ego eum eo- ram Patre meo, qui in colis est. » Matth. xvi, 20. — « Amen dico vobis, si habue- ritis fldem ut granum sinapis, dicetis huic monti: Transi hinc illuc, et transibit: et nihil impossi- bile erit vobis. » Matth. xix, 27-31. — « Respondens Petrus dixit ei : Ecce nos reliquimus omnia, et secuti sumus te : quid ergo erit nobis? Jesus autem dixit illis : Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede majestatis sut, sedebitis et vos super sedes duo- decim, judicantes duodecim tribus Israel. Et om- nis qui reliquerit domum, aut fratres, aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum acci- piet, et vitam aeternam possidebit. » Matth. xxi, 21, 22. — « Respondens Jesus dixit eis : Amen dico vobis, si habueritis fidem, et non heesitaveritis, non solum de flculnea facietis,sed et si monti huic dixeritis: Tollere, et jacta te in mare, fiet. Et omnia quaecunque petieritis in ora- . tione credentes, accipietis, » Joan. u, 14. — « In propria venit, et sui eum non receperunt. Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fleri, his qui credunt in nomine ejus. » Joan. mi, 16-19. — « Sic Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret: ut omnis qui 8. JOANNIS DAMASCENI e "[800 ἡ θεοσέθειά ἐστι σοφία. » « Al ῥίζαι τῶν εὐσεθῶν iv ὀχυρώμασιν. » « Ὁ δίκαιος ix πίστεως ζήσεται.υ « Κύρ'ε ó θεὸς Ἰσραὴλ, ἀπὸ τῶν πτερύγων τῆς γῆς τέρατα ἠκούσαμεν. Ελπὶς τῷ εὐσεθεῖ, xal ἐροῦ- etv* Οὐαἱ τοῖς ἀσθενοῦσιν. » « Ὁδὸς εὐσεθῶν εὐθεῖα καὶ παρεσκενασµένη. » « Οἱ εὐσεθεῖς συνετὰ ἐθουλεύσαντο' xal αὕτη à βουλὴ μένει.» « El ἴστι ποιῶν χρῖμα, xal ζητῶν πίστιν, ἵλεως ἔσομαι αὐτῷ, λέχει Κύριος. » « Παντὸς δυνατωτέρα ἐστὶν ἡ εὐσέθεια. » « Οὐχ ἁμαρτησόμεθα εἰδότες, ὅτι aot λελογίσμιθα. Τὸ γὰρ ἐπίστασθαί σε, ὁλόχληρος δικαιοσύνη, xai τὸ εἰδέναι cou τὸ κράτος, ῥίζα ἀθανασίας. Οὔτε γὰρ ἐπλάνησεν ἡμᾶς πκακότεχνος τῶν ἀνθρώπων ἐπί- νοια. » « Πίστευε Κυρίῳ, καὶ ἔμμενε τῷ πόνῳ cov, ὅτι χοῦφον iv ὀφθαλμοῖς Κυρίου ἑἐξάπινα πλουτίσαι πί- νητα. Εὐλογία Κυρίου ἐν μισθῷ εὐσεθοῦς. Δόσις Κυ: βίου παραμένει εὐσεθίσιν. » « Πίστευσον αὐτῷ, xal ἀντιλήψεταί σου. » « Διήγησις εὐσεθοῦς διὰ παντὸς σοφία. » « Μετὰ ἀνδρὸς εὐσεθοῦς ἑνδελέχιζε. » « Πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθιν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κάγὼ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρὸς µου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. » «᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν dày ἔχητε πίστιν ὡς χόχχον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, Μετάθιθι ἐντεῦθιν ἐκεῖ, καὶ µεταθήσεται' καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν. » « ᾿Αποχριθεὶς ὁ Πέτρος, εἶπεν αὐτῷ ’Ιδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα, καὶ ἠκολουθήσαμέν cov τί dpa levat ἡμῖν; Ὁ δὲ ᾿Ἱησοῦς εἶπεν αὐτοῖς' ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀχολουθήσαντές µοι iv παλιγ- γενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ Υ]ὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνψ δόξης αὐτοῦ, καθήσεσθε xal ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρύ- νους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ισραήλ. Καὶ πᾶς ὅστις ἀφῆχεν οἰχίας, Tj ἁδελφοὺς, fj πατέρα, 1| μητέρα, Ὑυναῖχα, fj τέχνα, Ἡ ἀγρους ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός µου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται, καὶ ζωὴν D αἰώνιον κληρονομέσει, » α ᾽Αποκριθεὶς à ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτοῖς' ᾽Αμὴν λὲ- γω ὁμῖν' ἐὰν ἔχητε πίστιν, καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ µόνον τὸ τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ uv τῷ ὄρει τούτφ εἴκητε, Ἄρθητι, καὶ βλήθητι slc τὴν θάλασσαν, γινή- σεται, καὶ πάντα ὅσα ἂν αἰτήσητε ἐν τῇ προσευχῇ πιστεύοντες, λήψεσθε. » « El; τὰ ἴδια ἦλθεν, xal οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλα- Gov. Ὅσοι δὲ ἔλαθον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξουσίαν tixva Θεοῦ γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ. » Οὕτως ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν }ὸν αὐτοῦ τὸν μονογινῆ ἔδωκεν ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων SACRA PARALLELA. 226 εἲς αὐτὸν μὴ ἀπόλητα:, ἆλλ’ ἔχῃ ζωλν αἰώνιον. Οὐ A credit in eum, non pereat, sed habeat vitam eter- qip ἀπέστειλεν ὁ θεὸς τὸν 1ἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κό- σµον, ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ᾽ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος, du αὐτοῦ. Ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν, οὐ κρίνεται’ ὁ δὲ μὴ πιστεων, ἤδη κἐκριται, ὅτι οὗ πεπίστευχεν εἷς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοὺς ΥἸοῦ τοῦ θεοῦ. » καὶ τὰ ἑξῆς. «᾿Εγὼ εἶἷμι ὁ ἆρτος τῆς ζωῆς. Ὁ ἐρχόμενος πρὸς µε, οὗ μὴ πεινάσῃ' καὶ ὁ πιστεύων εἰς ἐμὶ, οὗ μὴ διψήσῃ πώποτε. » « Εάν τις δίΦᾷ, ἐρχέσθω πρός µε, xal πινίτω. 'O πιστεύων εἰς ἐμὲ, καθὼς εἶπεν ἡ Γραφὴ, ποταμοὶ ἐκ τῆς χοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. Τοῦ- το δὲ εἶπεν περὶ τοῦ Πνεύματος, οὗ ἔμελλον λαµ- θάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν. Οὕπω γὰρ ἦν Πνεὺμα ἅχιον" ὅτι Ιησοῦς οὐδέπω ἑἐδοξάσθη. » «᾿Ἠγχὼ φῶς slc τὸν κόσμον τοῦτον ἐλήλυθα, ἵνα B πᾶς ὃ πιστεύων εἷς iub, iv τῇ oxotg μὴ pivy. Ἔως τὸ φῶς ἔχετε, πιστεύετε εἷς τὸ φῶς ἵνα υἱοὶ φωτὸς γένησθε, » « 'O πιστεύων sl; ipi, τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ modo, κά: χεῖνος ποιήσε:, χαὶ μείζονα τούτων ποιῄσει. » « Μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες, καὶ πιστεύσαντες. » « Τί οὖν ἐροῦμεν ; ὅτι ἔθνη τὰ μὴ διώκοντα δικαιο- Savi», κατἐλαθὲ δικαιοσύνην, δικαιοαύνην δὲ τὴν ix πἰστεως᾽ Ἰσραὴλ δὲ διώκων νόµον δικαιοσύνης, εἰς νό- μον διγαιοσύνης οὐκ ἔφθασεν. Διὰ τί ; ὅτι οὐκ ἐκ πί- σττως, ἀλλ᾽ ὡς ἐξ ἔργον. Προσέκοψαν γὰρ τῷ λίθῳ τοῦ προσχόμματός , καθὼς Ὑέγραπται' ᾿Ιδοὺ τίθηµι ἐν Σιών λίθον προσκόµµατος, xal πέτραν σκανδἀλο», χαὶ ὁ πιστεύων εἲς αὐτὸν, οὐ χαταισχυνθήσεται. » « Ῥϊδότες, ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόµου, ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, xai Auri; εἰς Χριστὸν ᾿Ιησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα διχαιων ἑῶμεν ἐκ πίστεως ᾿Γησοῦ Χριστοῦ, καὶ οὐκ ἐξ ἕρ- γων ὅτι ἐξ ἔργων νόµου οὐ δικαωθήσεται πᾶσα vipl. » « Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ, οὔτε περιτομή τι ἰσχύει, οὔτε ἀκροθυστία, ἀλλὰ πίστις δι’ ἀγάπης ἕνεργου- βένη. » « Ηίΐστις ἐστὶν ἐλπιζομένων ὑπόστασις πραγµά- των, ἔλεγχος οὐ βλεπομένων. ᾿Ενταῦθχ γὰρ έµαρτν- ῥήθησαν οἱ πρεσθύτεροι. Χωρὶς πίστεως ἀδύνατον εὐαρεστῆσαι τῷ θιῷ. Πιστεῦσαι γὰρ δεῖ τὸν προσερ- χόμενον τῷ θιῷ, ὅτι ἔστι, καὶ τοῖς ἐκζητοῦσιν αὐτὸν µιαθαποδότης γίνεται. » « Γύμναζε σιαυτὸν πρὸς εὐσίδειαν. "ll γὰρ σωµα- tuc) γυµνασία πρὸς ὀλίγον ἐστὶν ὠφέλιμος' d) δὲ εὖ- αἰθεία πρὸς πάντα ὠφέλιμός ἐστιν, ἐπαγγελίαν ἴχουσα ζωῆς τῆς νῦν καὶ τῆς µελλούσης. » «Τᾷ χάριτί ἔστε σισωσμένοι, xai τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν. θεοῦ τὸ δῶρον' οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα pij τις χαυχήσηται. » Εὐσιθείας ἑργάτης Eso. Αὕτη qdp σε xai εἷς οὐ- βᾳανὸν ἀνοίσει, xal ἀθάνατόν σου τὴν μνήμην, xal διαρχῆ τὴν εὔχλειαν παρὰ τοῖς ἀνθρώποις παρα- σχευάσει͵, 'H μὲν εἷς θεὸν τὸν ὄντως ὄντα τιμὴ, πάντως που nam. Non enim misit Deus Filium suum in mun- dum, ut judicet mundum, sed ut salvetur mundus per ipsum. Qui credit in eum non judicatur : qui autem non credit, jam judicatus est : quia non credit in nomine unigeniti Filii Dei, » etc. Joan:vi, 35. « — Ego sum panis vits. Qui venit ad me, non esuriet : et qui credit in me, sitiet unquam. » Joan. vii, 37, 38. — « Si quis sitit, veniat ad me, εἰ bibat. Qui credit in me, sicut dicit Scriptu- ra, flumina de ventre 688 ejus fluent aque viva». Hoc autem dixit de Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum. Nondum enim erat Spiritus sanctus ; quia nondum Jesus erat glorificatus. » Joan. xi, 46, 47. — « Ego lux in hunc mundum veni, ut omnis qui credit in me, in tenebris non maneat. Quandiu lucem habetis, credite in lucem, ut filii lucis sitis. » Joan. xiv, 12. — « Qui credit in me, opera que ergo facio, et ipse faciet, et majora horum faciet. » Joan. xx. 29. — « Beati qui non viderunt, et crediderunt. » Rom. 1x, 30.33. — « Quid ergo dicemus ? Quod gentes, que non sectabantur justitiam, apprehen- derunt justitiam ; justitiam autem qua ex flde est: Israel vero sectando legem justitie, in legem justi- tie non pervenit. Quare? Quia non ex fide, sed quasi ex operibus. Offenderunt enim in lapidem offensionis, sicut scriptum est: Ecce pono lapidem effensionis, et petram scandali, et omnis qui credit in eum non confundetur. » Galat. τι, 16, 17. — « Scientes quod non justi- ficatur homo ex operibus legis, nisi per fidem Jesu Christi ; et nos in Christo credimus, ut justifice- mur ex fide Christi, et non ex operibus legis : propter quod ex operibus legis non justiflcabitur omnis caro. » Galat. v, 6. — « In Christo Jesu, neque circum- cisio aliquid valet, neque preputium, sed fides qu: per charitatem operatur. » Hebr. xi. 4, 2, 6. — « Fides est sperandarum substantia rerum, argumentum non apparentium. In hac enim testimonium consecuti sunt senes. Sine flde impossibile est placere Deo. Credere enim oportet accedentem ad Deum, quia est, et iniqui- D rentibus se remunerator fit. 1 Tim. iv, 7, 8. — « Exerce teipsum ad pieta- tem. Corporalis enim exercitatio ad modicum prod- est : pietas autem ad omnia utilis est, promissio: nem habens vit» que nunc est, et futura. Ephes. i. 8. — « Gratia estis salvati per fidem (et hoc non ex vobis: Dei donum est), non ex operibus, ut ne quis glorietur. » S. Basilii. — Pietati da operam. Ipsa enim et in celum te subvehet. et immortalem tibi apud homines gloriam comparabit. S. Greg. Thaumat. — Honor ille, qui Deo vero 221 S8. JOANNIS DAMASCBNI 228 habetur, procul dubio honorantis esthonor. Contra À χεὶ αὐτοῦ τοῦ τιμῶντός ἐστι τιµή. Ἡ δὲ εἷς τον οὐκ honor falso numini ρτορβέίάς, ipsius quoque qui honorat, ignominia est. Ejusd. — Pietati super omhia studendum est, eamque esse virtutum matrem recte dicunt. Om- nium enim virtutum principium et finis est. Orebrius Dei recordari, quatn spiritüm ducére, oportet. S. Greg. Naz. orat. de Spiritu sancto. — Qui rejicit, rejiciat ; qui inique agit, inique agat Nos quem vidirnus, hunc et predicamus. Super mon- tem excelsum ascoendemus, ut quiescamus, non ut predicemus. Ejusd. orut. 1. — Melius est honestum bellum pace nos & Deo disjungente. Ineerti auctoris. — Novi ego peccatores homi- p nes, qui imposita egrotantibus manu, eos morbo liberarunt. Verum id duobus modis fit: hoo est, non solum illius causa per quem datur, sed etiam ejus qui accipit. Nam οἱ is qui accipit, flde careat, nec 684 a justo, nec & peccatore gratiam accipit. Qui eni recipit prophetam in. nomine prophétz, mercede*n prophete accipiet (Matth. x, 41). Ac rur- sum Dominus : Juzta fidem vestram fiat vobis (Matth. ΙΧ, 29). Tu facito, ut ei qui ad te in nomine Do- mini accedit, fidem habeas, nihil addubitans ; et gratiam accipies. Deus enim est qui operatur. TIT. Il. — De profectu spirituali. Philipp. πι, 13, 14. — « Fratres, ego me non arbitror eomprehendiese. Unum autem, et que retro sunt obliviscens. ad ea vero quee sunt priora, extendens meipsum, ad destinatum persequor, ad bravium superne vocationis Dei. » 1 Cor. ix, 26, 21. — « Sic curro, non quasi in incertum : sic pugno, non quasi aerem verberans: sod castigo corpus meum, et in servitutem redigo ne forte cum aliis predicaverim, ipse reprobus efüciar. » 1 Cor. xu, 34. — « /Emulamini charismata mes liora. » Coloss. ni 1. — « Quo sursum sunt quaerite, non que super terram. » 8. Greg. Naz, — Ne propterea glorieris, quod malis prestantior sis, sed eo potius nomine disoru- oieris, quod & bonis supereris. Non parva lance virtutem ponderare. Qui recte sui euram gerit, Deo quoque oure est. TIT. ΠΠ. — De caducis et zternis rebus; et. quod gravissime peccent qui praesentia futuris prmpo- nunt. Psal. xxvi, 19. — « Gredo. videre bona. Domini in terra viventium. » Isa. xxxv; 10. —— « Super caput eorum laudatio, et exsultatio, et lmtitia. Fugit dolor, et tristitia, et gemitus. Matth vii, 19, 14. — ε Intrate per angustam portam, quia lata et spatiosa via est, ques ducit ad ὄντα θεὸν tig), ἐξεναντίας καὶ αὐτοῦ τοῦ τιμῶντός ἐστιν ἀτιμία. Βόσεθείας ἐπὶ πᾶσι φροντιστέον' τὴν μητέρα φα. di τῶν ἀρετῶν, ὀρθῶς λέγοντες, Αὕτη γὰρ ἐστιν ἐρχὴ καὶ τελευτὴ πασῶν τῶν ἀρετῶν. Μνημονευτέον θεοῦ μᾶλλον, ἢ ἀναπνευστέον, Ὁ ἀθετῶν ἀθετείτω' ὁ ἀνομῶν ἀνομείω, μεῖς ὃ ἑωράκαμεν, καὶ κηρύσσομεν. Ἐπ΄ ὄρος ὑψηλὸν ἀναθησόμεθα, ἠσυχάζοντες, οὐ κηρύσσοντες. Κρείσσων ἐπαινετὸς πόλεμος εἰρήνης χωριζούσης θεοῦ. Οἶδα ἐγὼ ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους, ὅτι «ἐπίθηκαν χεῖρας ἐπ᾿ ἁβῥώστους , xal ἰάσαντο αὐτούς' ἀλλὰ τοῦτο κατὰ δύο τρόπους γίνεται: οὐ µόνον δι οὖν ὁἷ- δοται,͵ ἀλλὰ xal πρὸς τὸν λαμθάνοντα. Ἐὰν γὰρ μὴ ιστεύσας λαμθάνῃ οὔτε ἀπὸ δικαίου, οὔτε dri ἁμαρτωλοῦ λαμθάνει τὴν χάριν Ὁ γὰρ δεχόμενος προφήτην εἷς ὄνομα προφήτου , μισθὸν πρὺφήτου λήψεται,. Καὶ πάλιν ὁ Κύριος. Κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν. Eb πίστευε τῷ ἑρχομένφ αρὸς $i lv ὀνόματι Koplou, μδὲν διακρινόµενος, xal λὶ- ψει τὴν χάριν. 6 θεὸς γὰρ ἐστιν ὁ ὀνεργῶν. TITA, Β’. — Περὶ προκοπῆς πνευματιχῆς' L Αδελφοὶ, ἐγὼ ἐμαυτὸν οὔπῥ λογἰζοµαι κατειλη- φέναι. Ἐν δὲ, τῶν piv ὄπισθεν ἐπιλανθανόμενος, τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεχτεινόμενος, κατὰ axonóv διώχω, ἐπὶ τὸ βραθεῖον τῆς ἄνω κλύσεως. κ « Οὕτως τρέχω, οὐχ ὡς ἁδήλως, οὕτως πυκτεύω, ὡς οὐκ ἀέρα δέρων" ἀλλ᾽ ὑποπιάζω µου τὸ ct, καὶ δουλαγωγῶ, µήπως ἕἄλλοις κηρόξας, αὐτὸς ἀδό- χιμος γένωμαι. » κ Ζηλοῦτε τὰ χαρίσματα 4& μείζονα. » κ Τὰ ἄνω ζητεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. » M3, φρόνει τῶν χακῶν φαίνεσθαι κρείττων, λυποῦ δὶ τῶν ἀγαθῶν Ἀττώμενος. D M3, μικροῖς σταθμοῖς ταλαντεύειν τὴν dpetiv- 'O κελῶς φροντίζων ἡἑαυτοῦ, φροντίζεται ὑπο θιοῦ. TITA. T". --- Περὶ προσκαίρων καὶ αἰωνίων' xot ὅτι τὰ γἐγισέα πλημμελοῦσιν, οἳ tà. παρόντα τῶν μελ- λώντων προτιμῶντος, «Ηισφεύω tod. {δεν οϱὰ ἀγαθὰ Κυρίου ἐν τῷ qi ζώντων. » « Ἐπὶ πεφελής αὐτῶν ἄνεσις, xal ἁγαλλίασις, καὶ εὀφροφόνη. ᾿Απίδοας δὲ ὀδύνη, χάὶ λύπη, καὶ οτεναγµός, » « Εἰσέλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης, ὅτι πλατεῖα ἡ πόλη, παὶ εὀρόχωρες ἡ ὀδὸς ἡ ἀπάγαυσα slo τὴν 220 SACRA PARALLELA. 230 ἑπχώλειαν, mal «ολλοί εἶσιν οἱ εἰσερχόμενοι δὺ aó- Α perditionem, et multi sunt qui intrant peP eam: τῆς' ὅτι στινἡ ἡ πύλη, καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωὴν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκον- teo αὐτήν. » « Ὁ καιῤὸς συνεσταλμένος leti τὸ λοιπὀν, ἀδελφοὶ, xal οἱ ἔχοντες γυναϊκαξ, ὣς μὴ ἔχοντες et, καὶ οἱ χαίΐροντες, ὡς μὴ χαίροντες' xal oi χρώµενοι τῷ xóc- pp 105p, ὡς μὴ καταχρώμενοι Παθάχει γὰρ τὸ ὀχῆμα τοῦ χόσµου τούτου. » « Τὸ xapaot(xa ἑλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν, καθ᾽ ὑπερθολὴν, clc ὑπερθολὴν, αἰώνιων βάρος δόξης κατ- εργάζεται ἡμῖν quen σκοπούντων ἡμῶν τὰ βλεπό- μενα, ἀλλὰ τὰ μὴ βλεπόμενα. Τὰ γὰρ βλεπόμενα πρόσκαιρα, τὰ δὲ μὴ βλεπόμενα αἰώνια, » « El ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἡλπικότες ἐσμὲν µόνον, ἔλεει- B νάτεροι πάντων ἐσμὲν, » « Οὐκ ἔχομεν ὦλε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μὲλ- λουσαν ἐπιζητοῦμεν. » « Καιοὺς οὐρανοὺς, καὶ καινὴν zv, xal τὰ ἑπαγ- γέλματα αὐτοῦ προφδοχκῶμεν, ἐν οἴς δικαιοσύγη ἑνοικεῖ. » Δύο εἶἰσὶν ὁδοὶ ἑναντίαι ἀλλήλαις 4 wv πλατεῖα καὶ εὐρύχωρος, ἡ δὲ στενὴ καὶ τεθλιμμένη΄ καὶ δύο ὑδηγοὶ, ἑκάτερος πρὸς ἑαυτὸν ἐπιστρέφειν ἐπιχει- pov. Ἔχει μὲν ἡ µία ὁδὸς τής πλάνης ὁδηγὸν ἆπα- εηλὸν δαίµονα καὶ κονηβὸν, δι ἡδονῆς πρὸς τὴν ἁπ- ώλειαν ταὺς ἑπομένους ἐπισωβόμενον, ἡ δὲ τραχεῖα καὶ ἀνάντης, ἄγγελον ἀγαθὸν, διὰ τῶν ἐπιπόνων τῆς quia angusta porta, et atota via est, que ducit ad vitam ; et pauci sunt qui inveniunt eam. I Cor. vit, 29, 30- — « Tempus breve est: reli- quum est, fratres, ut qui habent uxores, tanquam non habentes sint, et qui gaudent, tanquam non gaudentes, et qui utuntur hoc mundo tanquam non utantur. Preterit enim figura hujus mundi. » Η Cor. 1v, 17, 48. — » Quod in presenti leve est tribulationis nostre, supra modum in sublimi- tate eternum pondus glorie operatur in nobis: non contemplantibus nobis que videntur, sed quz non videntur. Quae enim videntur, temporalia sunt: qua autem non videntur, seterna. » lCor. xv, 19. — « Si in hac vita tantum in Christo sperantes sumus, miserabiliores omnibus sumus, » Hebr. xii, 14. — « Non habemus hic civitatem permanentem : sed futuram inquirimus. » II Petr. uj, 19, — « Novos coilos et novam ter- ram, et pollicitationes ipsius exspectamus, in qui- bus justitia habitat. ^ B. Basil. in Psal. 1. — Dust vic sunt inter se pugnantes ; altera lata et spatiosa, arcta altera et angusta : duo quoque duces, quorum uterque nos ad se convertere conatur. Ao quidem plana et lata, ducem fraudulentum 685 aa perniciosum diabo- lum habet, qui per voluptatem sectatores suos in exitium trahat : aspera autem et acolivis, angelum ápetr€ πρὸς τὸ µαχάριον τέλος τοὺς ἑπομένους ἄγον- Q bonum ad beatum finem per labores cum virtute tz, "Eo μὲν οὖν νήκιός ἔστιν ἕκαστος ἡμῶν, τὸ dv τῷ παρόντι ἠδὺ διώκων, οὐδεμίαν τοῦ μέλλοντος κη- δεµονίαν ποιεῖται. ᾽Ανὴρ δὲ ᾖδη Ὑενόμενος, μετὰ τὸν ἀπαρτισμὸν τῶν ἐννοιῶν, olov ὁρᾷν δοχκεῖ τὸν βίον αὐνῷ φχημετιζόµενον πρὸς ἀριτὴν xal xaxlav: as) χυπνὰ πρὸς τὸ ἑκάτερον τὸ ὄμμα τῆς ψυχῆς βαπαστρίφων, παράλληλα wplw τὰ ἑχατέρῳ προσ- όντα. ὍὉ τῶν ἁμαρτωλῶν βίος πάντα δείκνυσι τὰ τοῦ παρόντος αἰῶνος τερπνά' ὁ δὲ τῶν δικαίων, µόνα ὑποφαίνει τρ τοῦ μέλλοντος ἀγαθᾶ. Καὶ ἡ μὲν τῶν σωζομένων ὁδὸς, ὧσον χαλὰ ὑπισχνεῖται τὰ μέλλοντα, κοσοῦτον, ἐπίπονα «καβόχεται τὰ παρόντα ὁ δὲ ἡδὺς καὶ ἀκόλαστος βίος, οὐχὶ προφδοκωμµένην ciq ὕστερον, ἁλλ’ δη παροῦσαν προτείνεται τὴν ἀπόλαυσιν. Ἰλιγ- conjunectos, ducentem habet illos qui se sequuntur Et quidem, dum quisque nostrum puerilli est etate, presentes voluptates persequens, nullam futuri curam gerit. At postquam virilem etatem attigit, alque animi notiones numeros suos impleverunt, tum quodammodo vivere sibi videtur vitam sese &d virtutem 8ο vitium fingentem ;: atque identi- dem ad utrumque mentis oculos versans, ex equo perpendit eg que utrique conveniunt. Vita peoca- torum omnia hujusce evi oblectamenta proponit : justorum autem, sola futuri seculi bona ostendit. Αο vita quidem eorum qui salutem obtinent, quan- fum preclara pollicetur qua futura sunt, tantum quoque laboriosa pr&bet presentia : contra jucun- γιᾷ οὖν πᾶσα quy, καὶ μετοκλάζει τοῖς λογισμοῖς, p daillaetlibidinosa vita, non in futurum exspectan- ὅταν μὲν ἐνθυμηθῇ τὰ αἰώνια, τὸν ἀρετὴν αἱραυ- µένη ὅταν δὲ ἀποθλέφῃ πρὸς τὰ παρόντα, τὴν ἠδο- νὴν προτιμῶσα, ὧδε βλέπει σαρκὸᾳ εἀπάθειαν, ἐκεῖ ὑουλαγωγίαν cagxóc ὧδς µέθην, bat νηστείαν' ὧδε γέλωτας ἀκρατεῖς, (xti δάκρυον δαψιλές. Μακάριος τοίνυν ὁ μὴ περιτραπεὶς ἐκ τῶν τῆς ἁδονῆς Ἀελια- αµάτων πρὸς τὴν ἀπώλειαν, ἀλλὰ δι) ὑπομονῆς τὴν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας ἀπεκδεχόμενης. dam, aed jam presentem voluptatem offert. /Estuat bio omnis animus, et cagitationibus vacillat. Nam cuni eeterna animo complectitur, virtutem sibi ca- pessendam proponit ; ubi autem in praesentia con- tuetur, voluptatem potiorem habet. Hic carnis delicias cernit, illic carnis servitutem, hic temu- lentiam, illic jejunium : hic uberes lacrymas, illic petulantes risus. Beatus itaque est ille qui vo- luptatum illecebris in sui perniciem minime transversus actus est, sed salutis spem per patientiam exspectat. Τῶν θνθῥωκίνων οὐδὶν μέγα, οὐδὲ ὀπέρφοὲς ὁρι- ζόμεθα. OÀ γὰρ iv «οῖς αρερχόμένοις τὸ ἀγαθὸν, Β]ωᾶ. Hom. de invid. — Rertm humanarum nihil magnum, nihil supra naturam eximium ocen- 224 '8. JOANNIS DAMASCENI 232 .semus. Neque enim in rebus transeuntibus Α ἀλλ᾽ ἐπ αἰωνίων xal ἀληθινῶν µετουσίαν κεχλή- bonum situm est : verum ad aeternorum verorum- que bonorum participationem vocati sumus. Ejusd. Hom. in psal. cxv. — Magni pretii rebus ne vilissimas preferatis, nec mali negoliatores sitis, caducam vitam immortali ac beat» antepo- nentes. Ejusd. — Ante faciem tuam vitam et mortem posui, malum ac bonum, duas inter se contra- rias naturas. Confer eas apud te: accurate per- pende utiliusne tibi sit temporariam voluptatem amplexari, ac illius causa sempiterna morte mul- tari, an erumnam quam virtutis studium pariat, amplecti, atque ejus adjumento eternam vitam adipisci. μεθα. Mi προτιμᾶτε τῶν πολυτιµήτων τὰ ἀτιμότατα, μηδὲ κακοὶ συναλλάκται Ὑίνεσθε, τὴν Φφθειρομένην ζωὴν τῆς ἀφθάρτου xai µακχαρίας ζωῆς προτιμῶν- τες. Τΐέβειχα πρὸ προσώπου σου τὴν ζωὴν καὶ τὸν θάνατον, τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ κακόν, δύο ἀντιχειμὲ- νας ἀλλήλαις φύσεις. ᾽Δντιστάθμιησον αὐτὰς ἐπὶ τοῦ οἰκείου σεαυτοῦ κριτηρίου. Ζυγοστάτησον ἀκριθῶς, τί σοι λωσιτελέστερον, τὴν πβόσκαιρον ἑλέσθαι (bo. νὴν, xai δι αὐτῖς τὸν αἰώνιον λαθςῖν θάνατον, ἢ τὴν ἐν τῇ ἀσκήσει τῆς ἀρετῆς ἑλόμενον κατοπάθς:αν ταύτῃ προξένῳ χρήσασθαι τῆς αἱων[ου Cur. Ejusd. — Noli omnia voluptati tribuere, fac ^ Mi, πάντα τῇ ἡδονῇ δός' δός τι καὶ τῇ ψυχῇ. Καὶ etiam aliquid anima impertias. Sic existima duas tibi filias esse, vite hujus voluptatem, et cale- stem vitam. Si omnia presstantiori dare non vis, saltem intemperanti et pudice sequam portionem tribue. Noli hanc vitam immodicis opibus orna- tam censere, alteram autem nudam et pannosam. Noli incomptam et deformem sponso exhibere sponsam : ne hanc ille conspicatus, faciem aver- tat, atque oderit, et cum ipsa copulari recuset. Ejusd. — Diu mundo viximus: jam nobis quo- que vivamus. Quid anime squale est? Quid cum colorum regno comparandum? quis majore au- ctoritate consiliarius apud te est, quam Deus? quid illo sapiente prudentior? quis bono illo uti- lior ? quis Creatore conjunctior ? Ejusd. — Vide ne, dum vim ad salutem X rentis angustias 686 fugis, peccati latitudinem sequaris. Time ne, cum ad extremum usque vit» diem per latam viam incesseris, consentaneum vie hospitium invenias. . Ejusd. Hom. in illud : Attende tibi. — Attende tibi ipsi, nec in perituris rebus tanquam in sem- piternis consiste, nec sempiterna tanquam fluxa contemne. Carnem aspernare : hec enim dilabi- tur. Salutis anime, que immortalis est, studio- sus esto. ]bid. — Ne carni animum attendas, o homo, nec ejus commodis consulas : non opes, non glo- riam, non potentiam admireris, nec ea omnia que tibi temporarium usum explent. Ejusd. — Si res temporaris, preclare adeo sunt, quales tandem eterne ? Et si celi magnitudo mentis humane modulum excedit, sternorum naturam quis mortalium indagare poterit ? S. Gieg. Nyss. orat. 3 in beatit. — In rebus que apparent, studium suum collocare, proprium est eorum qui nullam sibi spem futuri seculi proponunt. S. Chrysost. — Si ea quce ad corpus spectant, citra labores ab hominibus comparari nequeunt, verum, et panis, et cibus, labores ac sudores requirunt; cumque nature necessitas segnitiem . propellat, et egestatis flagrum sine excusatione νγόµισον δύο εἶναί σοι θυγατέρας, τὴν εὐπάθειαν τὴν ἐνθάδε, xal τὴν ζωὴν τὴν iv τοῖς οὐρανοῖς, El μὴ θέλεις πάντα δοῦναι τῇ Χρείττονι, µέρισον χοῦν ἐξ tonc, tij τε ἀχιλάστῳ παιδὶ, καὶ τῇ σώφρονι. Μὴ τὴν ἐνταῦθα διαγωγὴν ὑπέρπλουτον δόξης γυμνὴν δὶ τὴν ἄλλην, καὶ ῥάχια ἡμφιεσμένην. M3, ἄκοσμον xai ἄμορφον παραστήσῃς τῷ υυμφίῳ τὴν νύμφη», ἵνα μὴ θεασάµενος ἀποχκλίνῃ τὸ πρόσωπον, καὶ ἰδὼν µισήσγι, καὶ τὴν συνάφειαν ἀπαρνήσηται. Πολλὴν ἐζήσαμεν χρόνον τῷ χὀσμφῳ' ζήσωμεν λοι- πὸν xai ἑαυτοῖς, Τί φυχῆς ἀντάξιον; τί ἰσοστάσιον τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν ; τίς ἀξεοπιστότερός σοι σύμθουλος τοῦ θεοῦ; τίς φρονιµώτερος τοῦ σοφοῦ; τίς ὠφελιμώτερος τοῦ ἀγαθοῦ; τἰς τοῦ κτίσαντος οἰκειότερος ; "Opa μὴ Φφεύγων τὸ στενὸν τῆς ἐπὶ σωτηρίαν ἀγούσης, τὸ εὐρύχωρον διώξῃς τῆς ἁμαρτίας. Φοθοῦ- µαι μὴ ἄχρι τέλους τὴν πλατεῖαν ὁδεύσας ἀκόλουθον εὕρῃς τῇ ὁδφ τὸ κατάλυμα. Πρόσιχε σεαυτῷ * µήτε τοῖς θνητοῖς ὡς ἀῑδιος ἑναπομείνῃς , µήτε τῶν ἁἀῑδίων ὡς παρερχομένων καταφρονήσῃς . Ὑπερόρα σαρκός παρέρχεται γάρ. Ἐπιμελοῦ ψυχῆς, πράγµατος ἀθανάτου. Mi, πρόσεχε τῇ σαρχὶ, ἄνθρωπε, μηδὲ τῷ ταύτης ἀγαθῷ' μηδὲ χρήματα, καὶ δόξαν, xai δυναστείαν θαύμαζε, μηδὲ ὅσα σοι τὴν πρόσκχιρον ὑπηρεσίαν πληροϊ. El τὰ πρόσκαιρα τοιαῦτα καλὰ, ποταπὰ τὰ αἰἴώνια καὶ εἰ ἀνθρώπου µέγεβος µέτρον ἀνθρωπίνης διανοιας ἐχθαίνει, τῶν ἀῑδίων τὴν φύσιν τίς ἄρα ἀνθρώπων ἐξιχνιάσαι δυνήσεται ; Τὸ περὶ τὰ φαινόμενα τὴν σπουδὴν ἔχειν, ἴδιόν ἐστιν τῶν µηδεµίαν τοῦ μέλλοντος αἱῶνος ἑαυτοῖς ὑποτιθεμένων ἐλπίδα, El τὰ σωματικὰ δίχα πόγων οὐκ ἐμπορίζετα. τοῖς ἀνθρώποις, ἀλλὰ καὶ ἄρτος, καὶ τροφὶ, κόπων δὲ- ονται, καὶ ἱδρώτων , xal dà ἀνάγκη τῆς φύσεως . ἀπελαύνει τὸν ὄχνον, καὶ τῆς χρείας à μµάατιξ τὸν πηλὸν συνωθεῖ πρὸς ἀπαραίτητον χάµατον' τίς οὐκ BACRA PABALLELA 234 ἔν διαιωνίζουσαν ἁκούων ζωὴν, πρὸς τοὺς πόνους A lutum ad laborem adigat ; quis sempiternam vi- διεγέρθη ; τίς οὐκ ἂν ἡδέως ἱδρώσειεν ὑπὲρ οὐρανῶν βεσιλείας ; τίς οὖκ ἄν ὀδύνης ὑπερφρονήσειεν, ὑπὲρ ἡλονῆς ἀπεράντου ; τίς οὐκ ἄν ταῖς τῶν πειρασμῶν ἱειχυθιστεύσειε τρικυµίαις, ἵνα πρὸς τὸ ἁλήστευτον τῶν οὐρανῶν ἁμπόριον παραγένηται ; xal γὰρ ol πύνοι κανταχοῦ τῶν ἀγαθῶν Χορηγοί. ψιωδεῖς τῶν ἀνοήτων αἱ Δόξαι' ψευδεῖς τῶν xexo- ἑόξων αἱ ὑπολήψεις, πλούτῳ, val ἑλευβερίᾳ, καὶ ἑυνάμει τὸ dv τῷ βίῳ µαχάριεν προσνεµόντων' ἐγνοούντων, ὅτι καὶ δουλείαν ἔστιν ἰδεῖν ἐλευθερίας ἑκάσης ὑψηλοτέραν, xai ἀσθένειαν ἁπάσης δυνάμεως πτιῤῥοτέραν, καὶ πτιυχείαν καταμαθεῖν, πλούτου τολυτελεστέρ αν παντός. ΤΙΤΑ. A. — Περὶ προνοίας θεοῦ' καὶ ὅτι προνοεῖ ἡμῶν ὁ θεός. « Εἶπιν Σιών Ἐγκατέλιπί µε Κύριος, xai ὁ θεὸς ἐκιλάμτό µου. Μὴ ἐπιλήσεται γυνὴ τοῦ mai, ec; ἃ τοῦ μὴ ἐλεῆσαι τὰ ἔχγονα τῆς χοιλίας αὐτῆς ; Et δὲ xai ἐπιλάθοιτο ταῦτα γυνὴ, ἁλλ᾽ ἑγὼ οὐχ ἐπιλήσομαί σου, λέγει Κύριος. » « Παρακαλέσω πάντα τὰ ἔρημα Σιὼν, καὶ θήσω exti ὡς τὸν παράδεισον τῆς τρυφῆς. » «Τάδε λέγει Κύριος Τὸ ἀπολωλὸς ζητήσω, xal τὸ πλανώμενον ἐπιστρέφω"' xal τὸ συντετριμμέ- v» χαταλήσω, καὶ τὸ ἐχλεῖπον ἑνισχύσω, καὶ τὸ ἰσχορὸν φυλάξω, καὶ βοσκήσω αὐτὸ μετὰ χρίµα- τος. » « ᾽Αγαπᾷς τὰ ὄντα πάντα, xal οὐδὶν βδελύσσῃ ὧν ἱποίγσας' οὐδὲ γὰρ ἂν μισῶν τι κατεσκεύασας. Πὸς δὲ διέµεινεν ἄν τι, εἶ μὴ σὺ ἠθέλησας ; dj μὴ χληθὶν ὑπὸ σοῦ, πῶς διεφυλάχθη ; Φείδῃ δὲ πάντων ὅσα ἰστὶν, Δέσποτα φιλόψυχε. Τὸ γὰρ ἁγιόν σου Πνεῦμά ἐστιν ἐν πᾶσιν. » « Μικρὸν καὶ μέγαν ὁ θτὸς ἐποίησεν) ὁμοίως δὲ προνοεῖται περὶ πᾶντων. » « Tij» μὲν ὀλκάδα πρὸς ὄρεζιν πορισμῶν ἐποίησαν ἄνθρωποι. τεχνίτης δὲ σοφίᾳ κατεσκεύασιν d δὲ ei, Πάτερ, διακυθερνᾷ πρόνοια, ὅτι καὶ ἐν θαλάσσῃ ἴδωκας ὁδὸν, καὶ ἓν «uxo: τρίθον ἀσφαλῃ” δεικνὺς ὅτι δύνασαι ἐκ πάντων σώζειν, x&v ἄνευ τέχνης τις i65: θέλεις δὲ μὴ ἀργὰ εἶναι τὰ τῆς σοφίας ἔργα, διὰ τοῦτο xai iv ἐλαχίστφ ξύλῳ πιστεόουσιν ἄνθρω- ot φυχὰς, καὶ διελθόντες κλύδωνα σχεδίᾳ δ.εσώθη- 91v. » Uzv ὅπερ εἲς ἡμᾶς ἀγαθὸν φθᾶσει ix θείας δυ- νάµεως, τῆς πάντα ἐνεργούσης χάριτος ἐνέργειαν εἷ- vil φαµεν. διον καὶ πρεπῶδες ὡς ἀληθῶς τῷ θεφ τὸ lA4- φχεσθαι͵ τὸ ἐλεεῖν, τὸ τὰ ἔργα σώζειν ἑαυτοῦ, xdv. εἷς χἰνόωνον διαφθορᾶς καταφέρηται. Παρ) αὐτοῦ γὰρ, φησὶν, 6 ἱλασμός ἴστιν. Πάντα μὲν ἀθρόως ἐχ θεοῦ προνοίας εἶναί τε xal διαικεῖσθαι, οἱ τῆς ἀληθοῦς εὐσεθείας σοφοὶ διαγο- PATROL. Ga. XCVI. D tam audiens ad labores non excitetur ? quis non libenti animo celestis regni causa sudores ferat ? quis propter perennem voluptatem dolorem non spernat ? quis non tentationum fluctus et tempe- states subeat, ut ad colestes nundinas, que pre- donibus non patent, perveniat ? laboribus enim ubique bona comparantur. Ejusd. — False sunt stultorum opiniones, false male sentientium existimationes, qui opi- bus, et libertati, et potenti, hujusce vite beati- tatem attribuunt : illud nescientes licere quoque cernere servitutem omni libertate sublimiorem, et imbecillitatem quavis potentia firmiorem, et libertatem comperire omnibus divitiis loeuple- tiorem. TIT. IV. — De Dei providentia ; quodque Dews rebus. humanis prospiciat. Isa. xix, 44, 15. — « Dixit Sion: Dereliquit me Dominus, et Deus oblitus est mei. Nunquid obliviscetur mulier parvuli sui ? aut ut non mise- reatur partus uteri sui ? Sin autem et horum oblita fuerit mulier : sed ego non obliviscar tui, dicit Dominus. » Isa. 11, 4. — « Consolabor omnia deserta Sion, et ponam ea quasi paradisum voluptatis. » Ezech. xxxiv, 16, 17. — « Heec. dicit Dominus : Quod perierat, requiram ; et quod erraverat, re- ducam ; et quod confractum erat, alligabo ; et quod deficiens erat, confortabo ; et quod forte, custodiam, et pascam illas cum judicio. » Sap. 1i, 35.31. — « Diligis omnia que sunt, et nihil odisti eorum qus fecisti : nec enim odiens aliquid constituisti. Quomodo autem posset ali- quid permanere, nisi tu voluisses ? aut quod a te vocatum non esset conservaretur ? Parcis autem omnibus, que sunt, Domine, qui amas animas. Sanctus enim tuus spiritus est in omnibus. » 631 Sap. vi, 8. — « Pusillum et magnum Deus fecit, et equaliter est ei cura de omnibus. » Sap. xiv, 2.0. — « Navem pre cupiditate ac- quirendi fecerunt homines : artifex vero sapientia fabricavit.Tua autem,Pater,providentia gubernat : quoniam dedisti et in mari viam, εἰ inter fluctus semitam firmissimam, ostendens quia potens es ex omnibus salvare, etiamsi quis sine arte adeat mare. Vis autem non esse vacua sapientise opera : et in exiguo ligno credunt homines* animas suas, et transeuntes mare per artem liberati sunt. » S. Basilii epist 43. — Quidquid boni ex divina potentia ad nos pervenit, gratim omnia efficientis operatio est. S. Γεπαὶ. Dei proprium revera et congruens est, propitium se prebere, misereri, et operi- bus suis salutem afferre, etiamsi ad interitus pe- riculum ferantur. Apnd eum enim, inquit ille, propitiatio est. Eusebii. — Omnia quidem in universum 4 Deo providente oria esse et gubernari verme pietatis Β. JOANNIS DAMABCENI 236 sapientes tradunt. At si singula.speciatim perspi- Α. ρεύουσιν. El δὲ δὴ κατ, εἶδος Έκασια ἴδίως τῶν cias, eorum que fiunt, alia habitu, alia natura, alia impetu et imaginatione, alia ratione et pecu- liari judicio et voluntate agitata, variam et mul- tiplicem universitatis gubernationem comprobant: quippe cum rerum omnium propriam cuique re- rum generi, distinctamque nature structuram quamdam attribuerit. Euseb. lib. viui Prep. Evang. cap. 14. Ex Phil. — Quod in cognationibus parentes erga liberessunt, hoc rex est erga civitatem, et erga mundum Deus. S. Chrysost. — Nescis, o homo, quidnam con- ducat tibi : quocirca seepenumero noxia et peri- culosa petis. At ille qui majorem, quam tu, sa- lutis {150 curam gerit, non ad petitionem tuam qvouivev, τὰ μὲν ἕξε, τὰ δὲ φύσει, τὰ Ob ὁρμῇ καὶ Φφαντασίφ, τὰ Bk λογισμῷ καὶ οἰκείᾳ κρίσει τε καὶ προαιρέσει] κινούμενα, ἵτερα δὲ λογισμῳ γεγέ- νασιν, ποικίλην xal πολύτροπον τὴν τοῦ παντὸς συνεστήσαντο διαχόσµησιν, ἑκάστῳ γένει τῶν ὄντων, ἰδίαν καὶ ἀφωρισμένην τινὰ φύσεως κατασχενὴν τοῦ τῶν ὅλων αἰτίου διανείµαντος. Ὅπερ ἐν ταῖς συγγενείαις πρὸς τέκνα γονεῖς, τοῦτο βασιλεὺς μὲν πρὸς πόλιν, πρὸς δὲ χόσμον ὁ θεός. Οὐκ οἷδάς σοι τὰ συμφέροντα, ἄνβρωπε πολλά» κις αἱτεῖς ἐπιθλαθῇ καὶ σφαλερά’ ἀλλ) ἐχεῖνος d μᾶλλον κηδόµενός σου τῆς σωτηρίας, οὐ τῇ αἰτήσει σου προσέχει, ἀλλὰ πρὸ τῆς αἰτήσεως τὸ συμφίρον animum attendit, sed ante petitionem tuam, id B σου πανταχοῦ ἐπισκοπεῖ. El γὰρ οἱ πατέρες οἱ σαρ- quod ex utilitate tua sit, ubique perspicit. Nam si patres carnales petentibus filiis non omnia tri- buunt, non quod poscentes spernant, sed quod majori eorum cura afficiantur : multo magis eo- dem modo se gerit Deus, ut qui nos vehementius redamet, et id quod nobis expediat, ceteris ex- ploratius habeat. Didymi. — 11ο rerum artifex, cum omnium eorum qus ratione utuntur arcana noverit, uni- versis prospicit, non solum ex quibus afficiuntur et agunt, sed etiam ex iis que prenoscit, ad emendationem eos adducens. Theotimi in Gen. — Deus omnia pro sua bonitate fabricatus, rerum omnium curam gerit : non eorum quibus prospicit dignitatem intuens ; sed suam ipsius misericordiam et bonorum largitio- nem. TIT. V. — De epostera affectione et sollicitudine ; et quod n in prepostere affici debeamus. Cant. v, 2. — « Ego dormio, et cor meum vi- gilat. » Eccli. xxx, 25. — « Ante tempus senectam ad- ducit cogitatus. » Matth. vi, 35.27. — « Ne solliciti sitis animo vestre, quid manducetis, neque quid bibatis, neque corpori vestro quid induamini. Nonne anima plus est quam esca, et corpus plusquam vestimentum ? Respicite volatilia celi, quoniam xi:xol θὐ πάντα αἱτοῦσι τοῖς παισὶ διδόασιν, οὐκ ἐπειδὴ χαταφρονοῦσι τῶν αἰτδύντων, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ αὐτῶν μᾶλλον χήδονται, πολλῷ μᾶλλον ὁ θιὸς, 6 καὶ μᾶλλον φιλῶν, καὶ πλέον ἁπάντων εἶδὼς τὸ συµ- φέρον ἡμῶν, ποιεῖ. ΠΒ άντων λογικῶν ἐπιστάμενος τὸ κρυπτὸν ὁ Δη- Μιουργὸς, προνοεῖται τῶν ὅλων, οὐ µόνον ἐξ ὧν διάκεινται καὶ πράττουσιν, ἀλλὰ καὶ ἐξ dw προ: γινώσκει ἂγων εἰς βελτίωσοω, ᾽Αγαθότητι συστήσας τὰ πάντα ὁ θεὸς, προνοεῖ τῶν ὅλων, οὐκ εἲς τὸ κατ ἀξίαν τῶν προνοουμένων ἀφορῶν, ἀλλ᾽ εἰς τὸ αὐτοῦ ἑλεητικὸν καὶ τῶν ἀγα- θῶν παρεκτικόν. TITA. E. -- Περὶ προσπαβείας καὶ µερίµνης καὶ ὅτι χρὴ ἁπροσπαθῶς διακεῖσθαι capt τὰ πράγματα. « Ἐγὼ καθεύδω, καὶ fj χαρδία µου ἀγρυπνεῖ. » « Πρὸ καιροῦ ἄγει γῆρας μέριμνα. » « MÀ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν, τί φάγητι, μηδὶ τί πίητε, μηδὶ τῷ σώματι ὑμῶν, τί ἐνλύτησθε. Οὐχὶ f$ ψυχἡ πλεῖόν ἐστι τῆς τροφῆς; καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἑνδύματος ; ἐμθλίφατε εἷς τὰ πετεινὰ τοῦ οὗ- ῥανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν, οὐδὲ θερίζουσιν, οὐδὲ non serunt, neque metunt, neque congregant in D συνάγουσιν εἷς ἀποθήκας, καὶ ὁ Πατὶρ ὑμῶν 6 o5- horrea ; et Pater vester celestis pascit illa, » etc. 636 I Cor. vu, 29-31. — « Tempus breve est. Reliquum est, ut qui habent uxores, tan- quam non habentes sint, et qui gaudent,tanquam non gaudentes, et qui flent, tanquam non flen- tes, et qui emunt, tanquam non possidentes, et qui utuntur hoc mundo, tanquam non utantur. Praeterit enim figura hujus mundi. » S. Nilii. — Perfecti animi est sine solhcitu- dine esse : impii autem curis obteri. Etenim de perfecto animo dictum est, lilium esse inter spi- : nas. Hoc porro vacuitatém curarum significat. De ῥάνιος τρέφει αὐτὰ, » xal τὰ λοιπά. «'O καιρὸς συνεσταλµένος ἐστίν. Τὸ λοιπὸν, ἵνα καὶ οἱ ἔχοντες γυναῖκας, ὡς μὴ ἔχοντες ὥσιν, xal ol χαίροντες, ὡς μὴ χαΐροντες xat οἱ χλαίοντες, ὡς μὴ κλαίοντες" xal ol ἀγοράζοντε, ὣς μὴ κατ. ἔχοντες' xal οἱ χρώμενοι τούτῳ τῷ xóspup, ὡς μὴ χρώμενο.. Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τού- του. 9 Τελείας ψΨ»χῖς ἐστι τὸ ἀμέριμνον εἶναι, ἀσεθοὺῦς δὲ, τὸ φροντίτι χατατρίθεσθαι. Περὶ μὲν Υὰρ τῆς τελείας doy εἴρηται, ὅτι χρίνον deriv ἐν μίσῳ ἀχανθῶν, Τοῦτο δὲ τὴν ἀφροντισίαν δηλοῖ. Περὶ δὲ 231 SACRA PARALLELA 238 τῶν φροντίδα πολλὴν ἑχόντων εἷς τὰ βιωτικά φησιν À iis autem, quos ingens rerum hujus vite cura Ili; ὁ βίος ἀσεθοῦς ἐν φροντίδι. Απροσπαθῶς χρὴ διοικεῖν τὴν κτῆσιν, καὶ ἐπὶ σομθαΐνοντός τινος μὴ ἀγνακτεῖν, μηδὲ λυπεῖσθαι, pai ἐπιθυμεῖν κτήσασθαι. Ῥῆς ἐμπαθοῦς γὰρ κτή- ei χελεύει ὁ Κύριος ἀφίστασθαι, xal πάσης προσ- παθείας. ITA. £L". --- Περὶ προφητῶν ἀνδροφονησάντων, xai εὐαρεστησάντων θιῷ. ε Ἔστη Μωσῆς ἐπὶ τῆς πύλης τῆς παριμθολῆς, xai λέγει" ΕΤ τις πρὸς 0:0v, τω πρός µε. Καὶ 100v πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Asyl, wai λέγει αὐτοῖς' Tós λέγει Ἑδριος ὁ θεὸς Ἰσραήλ. θέτε ἕκαστος τὴν ἑχυτοῦ ῥομφαίαν ἐπὶ τὸν μµηρὸν, καὶ διέλθετε, καὶ ἀνακάμψατε, καὶ ἀποκχτείατε ἕκχστος τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, xal ἕκαστος τὸν πλισίον αὐτοῦ, xal τὸν ἔχγιατα. Καὶ ἐποίησαν υἱοὶ Λευὶ καθὰ ἐλαλησεν αὐτοῖς ὁ Μωσῆς, xai ἔπεσαν ἐκ τοῦ λαοῦ τῇ ἡμέρᾳ ἱκενῃ τρισχίλιοι ἄνδρες. » « Φινεὶς υἱὸς Ἐλεάζαρ, υἱοῦ ᾿Λαρὼν τοῦ ἱερέως, niet ix µέκου τῆς συναγωγῆς, xal λαθὼν σει» ῥομάστην dv τῇ o yup ἀπεκέντησεν ἀμφοτίρους, τὸν δὲ ἄνθρωπον τὸν ἸἹσραηλίτην, καὶ τὴν quvaixa διὰ τῆς μήτρας αὐτῆς καὶ ἑπαύσατο d ὀργὴ ἀπὸ τῶν υἱῶν Ἱσραγλ. Ἐγένοντο δὲ οἱ τεθνηχότες εἶκοσι τέσσαρες χιλιάδες. Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωύ- civ Φινεις υἱὸς ἸἘλεάζαρ κατέπαυσε τὸν θυμόν μου’ [303 δίδωμµι αὐτῷ τὴν διαθήκην iov, διαθήχην εἰρήνης, xa! ἕσται αὐτῷ xai ty σπέρματι αὐτοῦ μετ αὐτὸν, διαθήκην Ἱερατείας αἰωνίαν, ἀἂνθ) ὧν ἰζήλωσε τῷ θεῷ αὐτου, xai ἐξιλάσατο περὶ τῶν νἱῶν Ἰσραήλ. » «Είπε Σαμουήλ. Ἡροσάγαγέ µοι τὸν 'Ayxq βατι- Ma ᾽Αμαλήκ. Kai προσῖλῃεν ᾽ΑΥὰΥ τρέµων. Καὶ tx; Σαμουήλ Καθότι ἠτέχνωσε γυναῖκας dj ῥοµ- gii σου, οὕτως ἀτεχνωβήσεται ἐκ Ἰγυναιχῶν µήτηρ σου. Kai ἔσφαξεν αὐτὸν ἐνώπιον Κυρίου. » e Εἶπεν Ἠλιοῦ πρὸς τὸν λαόν Συλλάδετε τοὺς fotu; τοῦ Βαὰλ, μηδεὶς σωθήσεται ἐξ αὐτῶν" xà συνἑλαθον αὐτοὺς. val κατάγει αὐτοὺς Ἠλιοῦ ες τὴν χειµάῤῥουν Κισσὼν, καὶ κατέσφαξεν αὐτοὺς bat, à TTA. Ζ. — Περὶ προγνώσεως θεοῦ. καὶ ὅτι τὰ χρύφια καὶ ἄδηλα τῶν πραγμάτων τῷ θιῷ χρὴ ααταλιμπάνειν. «Τὰ χρυκτὰ Κυρίῳ τῷ θιῷ ἡμῶν τὰ δὲ φα- νερὰ, ἡμῖν καὶ τοῖς τέχνοις ἡμῶν εἷς τὸν αἰῶνα, fout» πάντα τὰ ῥήματα τοῦ νόµου τούτου. » « θιὸς γνώσεων Κύριος, xal θεὸς ἑτοιμάζων ἐκιτηδεύματα, » « Τὰ διαθούλια τοῦ πνεύματος ὑμῶν ἐγὼ ἐπίστα- uat, » afficit, Scriptura ait: Omnis vita impii 1n sollici- tudine est (Prov. 1i1, 33). S. Clem. Alex. — Citra affectum immodicum facultates suas administrare oportet, atque obotto detrimento aliquo non stomachari, neque indigne ferre, neque acquirendi cupiditate flagrare. Si- quidem Dominus nos ab immoderato possessio- num amore, omnique prepostero affectu jubet absistere. TIT. VI. — De prophetis qui cedes admiserunt, ac Deo placuerunt. Exod. xxxn, 26.30. — « Stetit Moses in porta castrorum, et ait: Si quis est Domini, jungatur mihi. Et venerunt ad eum omnes filii Levi, dixit- que eis : Hsec dicit Dominus Deus Israel : Ponite unusquisque gladium vestrum super femur, et pertransite, et redite, et occidite unusquisque fratrem suum, et unusquisque proximum suum, et propinquam. Et fecerunt fllii Levi, secundum ea quae locutus est ipsis Moses, et ceciderunt de populo in die illa tria millia virorum. » Num. xxv, 41-15. — « Phinees fllius Eleazar, filii Aaron sacerdotis, surrexit de medio synagoge, et accepto pugione in manu sua, ambos confodit, hominem scilicet Israelitam, et Madianitidem mu- lierem per vulvam ejus: et cessavit ira a filiis Israel. Et fuit numerus eorum qui interempti sunt, viginti quatuor millia. Et locutus est Do- minus ad Moysem : Phinees fllius Eleazar sedavit iram meam : ecce do ei testamentum meum, te- stamentum pacis: et erit ipsi et semini ejus post eum testamentum eternum : eo quod zelatus est pro Deo suo, et propitiavit pro filiis Israel. » ] Reg. xv, 32, 99. — « Dixit Samuel : Adducite ad me Agag regem Amalec. Et accessit Agag tremens. Et dixit Samuel: Sicut fecit sine liberis mulieres gladius tuus, sic erit absque liberis in- ter mulieres mater tua. Et necavit eum coram Domino. » 11 Reg. xviii, 40. — « Dixit Elias : Apprehendite prophetas Baal; nullus fugiat ex eis. Et appre- henderunt eos : et deducit eos Elias ad torrentem Cisson, et interfecit eos ibi. » TIT. ΥΠ. — De praescientia. Dei; et quod res oc- cultas et incertas ipsi relinquere oporteat. Deut. xix, 29. — « Qus occulta sunt, Domino Deo vestro ; que autem aperta sunt, nobis et fl- liis nostris in seculum, facere omnia verba legis hujus. » I Reg. 1, 3. — « Deus scientiarum Dominus, et Deus preparans ad inventiones. » Ezech. xi, 5. — « Consilia spiritus vestri ego $cio, » 230 B. JOANNIS DAMASCENI 210 639 Jerem, τι, 2. — « Priusquam te forma- À — « IFbó τοῦ µε πλάσαι σε ix κοιλίας μητρὸς rem ex utero matris, sanctificavi te: prophetam in gentibus posui te. » Joan. 1, 41-49. — « Vidit Jesus Nathanael ve- nientem ad se, et dicit de eo: Ecce vere Israelita in quo dolus non est. Dicit ei Nathanael : Unde me nosti ? Respondit Jesus, et dicit ei: Priusquam te Philippus vocaret, cum esses sub flcu, novi te. Respondit Nathanael, et dixit ei: Rabbi, tu es Filius Dei : tu es Rex Israel. » TIT. ΥΠ. — De prophetis qui reges libere objur- garunt. ] Reg. xiu, 13, 14. — « Dixit Samuel ad Saul: Stulte egisti, nec custodisti mandata Domini Dei Ἁγίαχά σε’ προφήτην slc ἔθνη τἰθειχά as. » « Elótv ὁ Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἑρχόμενον πρὸς αὐτὸν, καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ δε ἀληθῶς '[span- λίτης, ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστιν,. Λέγει αὐιῷ Ναθαναήλ" Πόθεν µε γινώσκεις ; ᾽Απεκρίθη ὁ Ἰησοὺς, xat εἶπεν αὐτῷ' Πρὸ τοῦ σε Φί)ιππον φωνῆσαι ὄντα ὑπὸ τὴν συκῖν, εἶδόν σε. ᾿Απεχρίθη Ναθαναὶλ, καὶ εἶπιν αὐτῷ' 'Ραθθὶ, σὺ ct ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ: σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσράήλ. » TITA. ΒΗ’. — Περὶ προφητῶν ἐπιτιμησάντων βασι- λεῦσι μετὰ παῤῥησίας, « Εἴπε Σαμουἡλ πρὸς Σαούλ’ Μεματαίωταί σοι, ὅτι οὐκ ἐφύλαξας τὴν ἐντολὴν, ἣν ἐνετείλατό σοι Κύ- tui, que precepit tibi Dominus : et nunc regnum fj eos, καὶ νῦν βασιλεία σου οὐ στήσεται. » tuum ultra non stabit. » III Reg. xiv, 6. — « Et factum est, ut audivit Achia sonitum pedum, dixit : Ingredere, uxor Je- roboam. Ego sum nuntius ad te durus. » III Reg. xvii, 17. — « Dixit Achab ad Eliam : Tunc es ille qui perturbas Israel? Et ait Elias : Non ego perturbo Israel : sed tu et domus patris tui, derelinquende Dominum, et pergendo post Baalim. » IV Reg. 1. 15-18. « Locutus est Dominus ad Eliam, et ait : Descende, ne timeas a facie eorum. Et surrexit Elias, et descendit cum eis, Et dixit Elias : Hec dicit Dominus : Quia misisti nuntios ut consulas Baal muscam Deum Accaron : non ita erit. De lectulo super quem ascendisti, non de- scendes, quia morte morieris. Et mortuus est juxta verbum Domini, quod locutus est per Eliam. » IV Reg. vi, 13-15. — « Dixit Eliseus ad re- gem Israel : Quid mihi et tibi est? Vade ad pro- phetas patris tui et matris tus. Et ait rex Israel : Nonne Dominus vocavit tres reges, ut tradat eos in manus Moab. Et ait Eliseus : vivit Dominus virtutum, quod nisi faciem Josaphat regis Juda su- sciperem, non attendissent tibi, nec respexissem te. » TIT. IX. — De voluntate et affectione animi : et quod voluntatem in omnibus ezpendat Deus, Rom. viu, 28. — « Diligentibus Deum omnia « ᾿Εγένετο ὡς fjxouzev ᾽Αχία φωνὴν ποδῶν, eint Εἰσελθς, γυνὴ Ἰροθοἀμ. Εγώ εἰμι ἀπόστολος πρὸς σε σχληρός, » ε Εἴπεν ᾽Αχαὰθ πρὸς Ἠλιοῦ. El ob et ὁ διαστρἰ- φων τὸν Ἰσραήλ, καὶ εἶπεν 'IAtvoo* Οὐ δ.αστρἐφω ἐγὼ τὸν Ἰσραλλ, ἀλλὰ σὺ καὶ ὁ οἴκος τοῦ πατρός σου, τοῦ καταλιμπάνειν ὑμᾶς Κύριον, καὶ πορεύεσθαι ὀπίσω τῶν Βααλίμ. » « Ἐλάλησε Κύριος πρὸς ἩἨλιοῦ, καὶ εἶπεν. Κα: τάθηθι, μὴ φοθηθῆς ἀπὸ προπώπου αὐτῶν. Καὶ ἀνέστη ᾿Ηλιοῦ, καὶ κατέθη μετ αὐτῶν. xal εἶπιν Ἠλιοῦ. Ίάδε λέχει Κύριος ἀνθ᾽ ὦν ἐξαπέστειλας ἀγγέλους ζητῶν iv τῷ Βαὰλ μυῖαν θεὸν 'Axapuv, οὐχ οὕτως, Ἡ κλίνη ἐφ᾽ ἧς ἀνέθης ἐκεῖ, οὐ κατα- θήσῃ ἀπ᾿ αὐτῆς, ὅτι θανάτῳ ἀποθανῇ. Καὶ ἀτίθανε κατὰ τὸ ῥῆμα Κυρίου, ὅ ἐλάλησε διὰ Ηλιοῦ. » « Εϊπιν Ἑλιασαιὶ πρὸς τὸν βσσιλέα Ἱσραίλ. Τί ἐμοὶ καὶ gol ; Δεῦρο πρὸς τοὺς προφήτας τοῦ πατρός σου xal τῆς μητρός σου. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς Ἰσραήλ. Mi, ὅτι κἐκληται Κύριος τοὺς τρεῖς βασι- λεῖς, τοῦ παραδοῦναι αὐτοὺς sl; γεῖρας Μωάδ; Καὶ εἶπεν Ἑλισσαιξ: Zi Κύριος τῶν δυνάµεων, ὅτι εἰ μὴ πρόσωπον Ἰωσαφὰτ βασιλέως. Ἰοῦδα ἐγὼ λαµ- θάνω, εἰ ἐπέθλεψα πρὸς σὲ, καὶ εἴδόν σε. » TITA. θ’. — Περὶ προαιρέσεως xal διαθέσεως' καὶ ὅτι τὴν προαίρεσιν ἐπὶ πᾶσιν ἐξετάζει ὁ θεός. « Toi; ἀγαπῶσι τὸν O:üv πάντα συνεργεῖ εἰς cooperantur in bonum, his qui secundum propo- D ἀγαθὸν, τοῖς κατὰ πρόθεσιν χλητοῖς οὖσι. ο situm vocati sunt. » Marc xu, 4&4 segq. — « Sedens Jesus contra gazophylacium, aspiciebat quomodo turba jactaret « Καθίσας ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπέναντι τοῦ yatopuAaxion, ἐθεώρει πῶς οἱ ὄχλοι βάλλουσι χαλκὸν εἰς τὰ δῶρα τοῦ θ5οῦ” καὶ oi πλούσιοι ἔθαλλον πολλα. Καὶ ἐλθοῦσα µία χήρα πτωχὴ, ἔθαλε λεπτὰ δύο, ὅ ἐστι κοθράντης, Καὶ προσκαλεσάµενος τοὺς μαθτιτὰς ἀὐτοῦ ὁ ᾿Ιησοὺς, εἴπεν αὐτοῖς ᾽Αμὶν λέγω ὑμῖν, ὅτι ἡ χήρα αὕτη d πτωχὴ πλέον πάντων ἔθχλε τῶν βαλόν- των εἷς τὸ γαζοφυλάκιον, Πάντες γὰρ ἐκ τοῦ περισ- σεύµατος αὐτῶν ἔθαλον' aU: δὲ ix τῆς ὑστερή- σεως αὐτῆς, πάντα ὅσα εἴχεν, ἔδαλεν, ὅλον τὸν Βίον αὐτῆς. » « Ἠκούσατε, ὃτι ἐῤῥέθη τοῖς ἀρχαιοις" Οὐ µοι- 09 in gazophylacium, et multi divites jactabant multa. Et cum venisset autem una vidua pauper, misil duo minuta, quod est quadrans. Et advocans discipulos suos Jesus, ait illis : Amen dico vobis, quia vidua hiec pauper plus omnibus misit, qui miserunt in gazophylacium, Omnes enim ex eo quod abundat illis miserunt: Ίο vero. de pe- nuria sua omnia que habuit, misit, totum victum suum, » Matth. v, 27, 28. — « Audistis quia dictum 2i . SACRA PARALLELA 242 χεύσεις. Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ὅτι πᾶς ὁ ἐμθλέπων À estantiquis: Nen mochaberis, Ego autem dicà γυναῖχκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν, ἤδη ἐμοίχεοσεν αὐτὴν iv τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ.» Ἐπαινοῦμίν τοὺς x7tà προαίρεσιν ἀγαθοὺς , οὗ τοὺς ὑπό τινος ἀνάγχης ἐξειργομένους (1). Ὅπου pip προαίρεσις ἑτοίμη, τὸ χωλύον οὐδὲν. ἡ προθυ- µία ὑπαρχέτω, xai τὸ ἐμποδίζον οὐκ ἔσται. Παρὰ τῷ δικαίῳ κριτῇ, χαὶ ὐπὶρ τοῦ μόνου προ- ελίσφαι τὰ δέοντα, οὐκ εὐκαταφρόνητοι οἱ ἀφωρισμί- vot µισθοἰ. Al τοῦ σώματος πράξεις ὑπὸ πολλῶν δικόπτονται’ ὁ δὲ χατὰ πρόθεσιν ἁμαρτάνων, τῷ τάχει τῶν νοημά- των συναπαρτιζομένη ἔχει τὴν ἁμαρτίαν. Το κάλλιστον καὶ φιλανθρωπότατον, ὅτι μὴ τῇ ἀξίᾳ τοῦ διδοµένου,τῇ δὲ δυνάµει xal τῇ διαθέσει τοῦ χαρποφοροῦντος μετρεῖ θεὸς τὴν ἐπίδοσιν. Πλουσίαν, οὗ τὴν δόσιν, ἀλλὰ τὴν προαἰρεσιν λογί- ζεται͵ ὁ παιδεύων τὴν ψυχήν Κύριος. θυσία τῷ Oei, γνώµη ἀγαθή. ΤΙΤΑ. 1. --- Περὶ παρθενίας, καὶ σωφροσύνης καὶ γάμου σεμνοῦ. α Eixsv. ᾿Αδάμ' Τοῦτο νῦν ὁστοῦ ἐκ τῶν ὁστέων µου, xal σάρξ ἐκ τῆς ααρχός µου. Αὕτη κληθήσεται Τυνὴ, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὗτης ἐλήφθη αὕτη. "Evsxtv τούτου κχαταλ.είψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ, xal tiv µητέρα αὐτοῦ, καὶ προσκολληθήσεται πρὸς τὴν quvaixa αὐτοῦ" xai ἔσονται ol δύο εἷς σάρχα μίαν. » « El ἐξηχολούθησεν d καρδία µου γυναῖκα ἀνδρὸς Ἱτεέρου, εἰ δὲ ἐγχάθητος ἐγενόμην ἐπὶ θύραις οἴκων εὐτῆς, ἀρέσῃ Goa καὶ ἡ γυ)ή µου Qv. « Παρὰ Κυρίφ ἁρμόζεται vov?) ἀνδρί. » « Συνευθραίνου μετὰ Τοναικὸς τῆς νεότητόὀς σου. Ἔλαφος φιλίας. καὶ πῶλος τῶν χαρίτων ὁμιλείτω eo à δὲ ἰδία γείσθω cot ἓν παντὶ χαιρῷ. Ἐν γὰρ 1$ ταύτης φιλίᾳ συµπεριφερόµενος, πολλοστὸς ley. » « Γυναῖκα νεότητός σ»υ μὴ ἐγκαταλίπῃς. » « Μακαρία στεῖρα ἁμίαντος, ἅτις οὐχ ἔγνω κοίτη ἐν περακτώµατι’ Wt καρπὸν ἐν ἐπισκοπῇῃ ψυχῶν. » Ks! πάλιν’ « Κρείσσων παρθενία μετ ἀρετῆς. ᾿Αθα- νασία γάρ ἔστι µνήµη αὐτῆς, ὅτι καὶ παρὰ Ot Ἱνωρίζεται, xal παρὰ ἀνθρώποις, xal iv τῷ αἰῶνι στιφανοφοροῦσα ποµπεόει, τὸν τῶν ἁμιάντων ἆθλων ἐγῶνα νιχήσασα. » « Ὁ ἀντοφθαλμῶν ἡδοναῖς, στεφανοῖ ζωὴν αὖ- τοῦ, » ε Προσῆλθον αὐτῷ οἱ Φαρισαῖοι πειράζοντες 10: 15», καὶ λέγοντες αὐτῷ; Kt ἔξεστιν ἀνθρώπῳ ἀπολῦ- €x τὴν γυναῖκα αὐτοῦ κατὰ πᾶσαν αἰτίαν, 'O δὲ vobis, quia omnis qui viderit mulierem ad con- cupiscendum eam, jam mochatus est eam in corde suo. » 640 S. Basil. — Eos laudibus extollimus, qui animi inductione boni sunt, non qui necessitate quodam (a malo) arcentur. Ubi enim voluntas pa- rata est, nihil est quod obstistat. Alacritas animi adsit, nec quidquam impedimento erit. Ejusdem. — Apud justum judicem , pro eo eliam quod quispiam vel saltem proposuerit *ea que officii sui sint, non contemnenda premia de- creta sunt. Theottmi. — Corporis actiones a multis inter- rumpuntür. Qui autem dedita opera peccat, ipso B cogitationum impetu, perfectum peccatum habet. S. Greg. Naz. — Pulcherrimum atque humanis- simum hoc est, quod Deus non muneris pretio, sed offerentis viribus et animi affectione largitionem metitur. S. Clem. — Non munus, sed voluntatem divi- tem censet Deus, qui erudit animam. Sixti. — Victima Deo est bona voluntas. TIT. X. — De virginitate, et pudicitia, et honestis nuptiis. Gen. 1, 23, 24. — « Dixit Adam: Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea. Hac voca- bitur mulier, quoniam de viro sumpta est. Quam- obrem relinquet homo patrem suum et matrem suam, et adherebit uxorisusm : et erunt duo in C carne una. » Job. xxxt. 9, — « Si prosecutum est cor meum uxorem viri alterius : etsi insidians fui ad ostium &dium illius, placeat prorsus et uxor mea alii. » Prov, xix, 44. — « Apud Dominum copulatur - mulier viro. » | Prov. v, 18, 19. — « Lstare cum muliere ado- lescentice tue. Cerva amicitie, et pullus gratia- rum tuarum converselur tecum : propria autem tua ducat te omni tempore. Nam in amore illius circumactus, unus e multis eris. » Malach. 11, 49, — « Uxorem adolescentie tuse ne derelinquas. » Sup. ni, 13; 1v, 1. — « Felix est sterilis in- coinquinata, qui nescivit torum in delicto. Ha- p bebit fructum in respectione animarum, » Et rur- sum : « Melior est virginitas cum virtute. Immor- talis enim est memoria ilfius: quoniam apud Deum non est, etapud homines, et in seculo co- ronota triumphat, incoinquinatorum certaminum premium vincens. » Eccli, — « Qui resistit voluptatibus, coronat vitam suam. Matth. xix, 3 seqq. — « Accesserunt ad eum Pharisei, tentantes eum et dicentes : Si licet ho- mini dimittere uxorem suam quacumque ex causa ? NOTE. (1) Rap. εἷς τοῦτο ἥχοντας, 213 cit ab initio, masculum et feminam fecit eos ; pro- pter hoc dimittet homo patrem et matrem, et adharebit uxori sue : et erunt duo in carne una? ltaque jam non sunt duo, sed una caro. Quod ergo Deus conjunxit, homo non separet. Dicunt illi: Quid erge Moyses mandavit dare libellum repudii, et dimittere eam? Ait illis : Ob duritiam cordis vestri permissit vobis dimittere uxores vestras. Ab initio autem non fuit sic. Dico vobis, quia qui- cunque dimiserit uxorem suam, nisi ob fornica- tionem, et aliam duxerit, mochatur : 641 et qui dimissam duxerit, mechatur. Dicunt ei discipuli ejus: Si ita est causa hominis cum uxore, non expedit nubere. Qui dixit illis : Non omnes capiunt verbum istud, sed quibus datum est. Sunt enim eunuchi, qui de utero matris sic nati sunt: et sunt ennuchi qui facti sunt ab hominibus: et sunt eunuchi, qui seipsos castraverunt propter regnum colorum. Qui potest capere capiat. » 8. JOANNIS DAMASCENI Qui respondens ait eis : Non legistis, quia qui fe- A Ἀποκριθεὶς 214 εἶπεν αὐτοῖς. Οὐκ ἀνέγνωτε, ὅτι ὁ ποιήσας ἀπ᾿ ἀρχΏς, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς xal εἶπεν, ἝἜνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ, καὶ προσχωλ.- ληθήσεται πρὸς τὴν γωναῖκα αὐτοῦ, xal ἔσονται ol δύο slc σάρχα µίαν ; Ὥστε οὐχέτι εἰσὶ δύο, ἀλλὰ capt µία. "O οὖν ὁ θεὸς συνέζευξεν, ἄνθρωπος μὴ χωρι- ζέτω . Λέγουσιν αὐτῷ. Τί οὖν Μωσῆς ἑνετείλατο δοῦναι βιθλίον ἀποστασίου, καὶ ἀπολῦσαι αὐτὴν ; Λέγει αὐτοῖς' Κατὰ τὴν σκληροχαρδίαν ὑμῶν in. ἐτρεψεν ὑμῖν ἀπολῦσαι τὰς γυναῖκας ὑμῶν. ᾿λτ' ἀρχῆς δὲ οὐ γέγονεν οὕτως. Λέγω ὑμῖν, ὃς ἂν ἀπο- λύσῃ τῆν γυναῖχα αὐτοῦ μὴ ἐπὶ πορνείᾳ, καὶ γαμήσῃ ἄλλην, μοιχᾶται, xat ὁ ἀπολελυμένην γαμήσας, µοι- χᾶται. Λέγουσιν αὐτῷ οἱ γαθηταἰ αὐτοῦ. Ei οὕτως ἐστὶν fj aita τοῦ ἀνθρώπτου μετὰ τῆς Ὑυναιχὸς, οὐ συμφέρει γαμῆσαι. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς Οὐ πάντες χωροῦσι τὸν λόγον τοῦτον, ἀλλ᾽ ofc δέδοται. Εἰσὶ γὰρ εὐνοῦχοι, οἵτινες ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτῶν ἑγεννή- θησαν οὕτως" καὶ εἶσὶν εὐνοῦχοι, ὀἵτινες εὐνουχί- σθῃσαν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων, καὶ εἶσὶν εὐνοῦγχοι, οἵτινες εὐνούχισαν ἑαυτοὺς διὰ τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Ὁ e χοι, X | 7j e δυνἅμενος χωρῆσαι, χωρείτω. » 1 Cor, vii, 39. — « Mulier alligata est legi quanto tempore vixerit vir ejus. Quod si dormierit vir ejus libera est. Cui vult nubat, tantum in Domino. » Ibid. 1-5; 8.11; 25.28; 3235. — « De qui- bus autem scripsistis mihi: Bonum est homini mulierem non tangere : propter fornicationem au- tem unusquisque uxorem suam habeat, et una quaque virum suum. Uxori vir debitam benevo- lentiam reddat. Similiter autem et uxor viro. Mu- lier sui corporis potestatem non habet, sed vir : similiter autem et vir sui corporis potestatem non habet, sed mulier. Nolite fraudare invicem, nisi forte ex consensu ad tempus, ut vacetis orationi : et iterum sitis in idipsum, ne tentet vos Satanas propter incontinentiam vestram. Dico non nuptis et viduis : Bonum est illis, si sic permaneant sicut et ego. Quod si non continent, nubant. Melius est enim hubere, quam uri. Iis autem qui matri- monio juncti sunt, precipio, non ego, sed Domi- nus, uxorem a viro non discedere. Quod si dis- cesserit, manere innuptam, aut viro suo reconci- liari : et vir uxorem suam non dimittat. De vir- ginibus autem preceptum Domini non habeo: e T'oy?) δέδεται νόµῳ, ἐφ᾽ ὅσον ζῃ ὁ ἀνὴρ αὐτῆς. Ἐὰν δὲ κοιμηθῇ ὁ ἀνήρ αὐτῆς, ἐλευθέρα ἐστὶν ᾧ θέλει γαμηθῆναι, µόνον iv Κυρίψ. » « Περὶ àv ἐγράφατε, καλὸν ἀνθρώπῳ Ὑυναιχὸς µη ἅπτεσθαι, διὰ δὲ τὰς πορνείχς ἕκαστος τὴν ἰαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω, xal ἑκάστη τὸν ἴδιων ἄνδρα ἑἐχίτω, Τῇ γυνχικὶ ὁ ἀνὴρ τὴν ὀφειλομένην εὔνοιαν ἀποδι- δότω. Ὁμοίως δὲ καὶ dj γυνὴ τῷ ἀνδρὶ. 'H ovi) τοῦ ἰδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, àÀÀ ὁ ἀνὴρ' ὁμοίως δὲ καὶ ὁ ἀνὴρ τοῦ ἱδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, ἀλλ᾽ ἡ γυνή. Mi) ἀποστερεῖτε ἀλλήλους, el µήτι ἐκ τοῦ συμφώνου πρὸς καιρὺν, ἵνα σχολάζητε τῇ προσευχῇ, καὶ πάλιν ἐπὶ τῷ αὐτῷ ἦτε, ἵνα μὴ πειράζῃ ὑμᾶς ὁ Σατανᾶς, διὰ τὴν ἀχρασίαν ὑμῶν. Λέγω τοῖς ἀγάμοις καὶ ταῖς χήρχις' χαλὸν αὐτοῖς ἐστιν, ἐὰν µείνωσιν ὡς xiydà. El δὲ οὐκ ἐγκρατεύονται, γαμησάτωσαν. Κρεῖσσον γάρ ἐστι γαμεῖν, fj πυροῦσθαι. Τοῖς δὲ γεγαχµηχόσι παραγγέλλω, οὐκ ἐγὼ, ἀλλ᾽ ὁ Κύριος, γυναῖκα ἀπὸ ἀνδρὸς μὴ χωρισθηναι. ᾿Εὰν δὶ καὶ χωρισθῇ, µενέτω ἄγαμος, fj τῷ ἀνδθὶ καταλλαγήτω' καὶ ἄνδρα γυναῖκα μὴ ἀφιέναι. Περὶ δὲ τῶν παρθέ- vov ἐπιταγὴν Κυρίου οὐκ ἔχω, γώμγν δὲ δίδωµι, ὡς ἠλεημένος ὑπὸ Koplou πιστὸς εἶναι. Νομίζω οὖν consilium autem do, tanquam misericordiam coh- — «outo χαλὸν ὑπλάρχειν διὰ τὴν ἐνεστῶσαν ἀνάγκην, secutus a Domino, ut sim fidelis. Existimo ergo 6x χαλὸν ἀνθρώπῳ τὸ οὕτως εἶναι. Δίδεσαι γυναικί ; hoc bonum esse propter instantem necessitatem, D μὴ ζήτει λύσιν λέλυσαι ἀπὸ Ἱυναικός ; μὴ ζήτει quoniam bonum est homini sic esse. Alligatus es — qovaixx. Ἐὰν δὲὶ καὶ γαµήσῃς. οὐχ ἤμαρτες, wa uxori? noli querere solutionem. Solutus es ab ἐὰν γήµῃ dj παρθένος, οὐχ Άμαρτεν, θλίψιν δὲ ἔξου- uxore? noli querere uxorem. Si autem acceperis — ci τῇ cápxl ol τοιοῦτοι. » Kai πάλιν «θέλω δὲ uxorem, non peccasti : et si nupserit virgo, non ὑμᾶς ἀμερίμνους εἶναι. Ὁ ἄγαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ peccavit. Tribulationem autem carnis habebunt Κυρίου, πῶς ἀρέσει τῷ Κυρίῳ. 'O δὲ γαμήσεας, µε- hujusmodi. » Et rursum: « Volo vos sine sollici- µριμνᾷ τα τοῦ κόσμου, πῶς ἀρέσει τῇ γυναικὶ, xal tudine esse. Qui sine uxore est, cogitat que Do- ' utpipiotat, Ἡ ovi) ἡ ἄγαμος xal d γαμήσασα. Ἡ mini sunt, quomodo placeat Deo. Qui autem cum — &yapioc μεριμνᾷ τὰ τοῦ Κυρίου, ἵνα 3j ἁγία καὶ τῷ uxore est, cogitat que sunt mundi, quomodo p]a- σώμασι, καὶ τῷ πνεύματι’ dj δὲ γαμήσασα μεοιμνᾷ ceat uxori : et divisus est. Et mulier innupta, ét — *X τοῦ κόσμου, πῶς dpict: τῷ ἀνδρί. Τοῦτο δὲ πρὸς πα nupta est. Innupta cogitat que Domini sunt, — «ó ὑμῶν αὐτῶν συμφέρον λἐγὠ, οὐχ ἵνα βρὀχον ὁμῖν ο mpm e ml mm 215 SACRA PARALLELA- *46 ἐκιδάλω, ἀλλὰ πρὸς τὸ εὔσχημον, καὶ εὐπρόσεδρον.Α ut sit sancta ét corporeet spiritu.Que autem hupta τῷ Koply, καὶ ἀπερίσπαστον. » est, cogitat que sunt mundi,quomodo Ρ]αοθαθτίτο. Hoc autem ad utilitatem vestram dico, non ut laqueum vobis injiciam ; sed ad id quod honestum est, etfacultatem prebet sine impedimento Dominum obsecrandi. » « 'O ἀγαπῶν τὴν ἑαυτοῦ γυναῖχα, ἑαυτὸν ἀγαπᾷ. Οὐδεὶς γάρ ποτε τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν, ἀλλ) ἐκτρέφει, καὶ θάλπει αὐτὴν, χαθὼς xal ὁ Χριστὸς τὴν Ὀκκλησίαν. e Τέμιος ὃ γᾶμος ἐν πᾶσί, xal ἡ κοίτη ἁμίαν- 40€. » Asi τὸν νοῦν, ὥσπερ τινὰ χκυθερνήτην, ἄνω χαθ- ἥμενον τῶν παθῶν, καὶ οἵον πλοίῳ τῆς σαρχὸς ἐπι- θάντα, xal ἐμπειρίᾳ τοὺς λοχισμοὺς, olov ofaxac, περιστρέφοντα, καταπατεῖν μὲν γενναίως τὰ κύματα, ὑψηλὸν δὲ διαµένοντα, xal δυσπρόσιτον ὄντα τοῖς πάθεσιν, μηδαμοῦ τῆς πικρίας τῶν παθῶν ὥσπερ ἁλμῆς τινος ἀναπίμπλασθαι. Μία ἀρετὴ, xai ἀνδρὸς, xal γυναυὸς, ἐπειδὴ καὶ d χτίσις ὁμότιμος, ὥστε καὶ μισθὸς ὁ αὐτὸς ἆμφο- τέροις. "Qv fj φύσις µία, ἐνέργειαι ol αὐταί. ὧν δὲ τὸ ἔργον ἴσον, τούτων xal μισθὸς ὁ αὐτός, Οἱ ἂνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς γυναΐκας ὑμῶν, κἂν ὑπερό- ριοι ἀλλήλοις πρὸς χοινωνίαν γάµου συνέλθητε. Ὁ τῆς φύσεως δεσμὸς, Ó τῆς εὐλογίας ζυγὸς, ἵνωσις ἔστω τῶν διεστώτων. Ἔχιδνα τὸ Χαλεπώτατον τῶν ἑρπετῶν πρὸς γᾶμον ἁπαντᾷ τῆς θαλαττίας σµυραί- vac, xxl συριγμῷ τὴν παρουαίαν σηµαίνουσα, ἑχχα- λεῖται αὐτὴν ix τῶν βυθῶν πρὸς γαμικὴν συµπλο- χήν. Τί βούλεταί µοι ὁ λόγος; ὅτι κἄν τραχὺς ἤ, x&v Άγριος τὸ ἦθος ὁ σύζυγος, dvkyxn φίρειν τὴν ὁμόζυγον, xai µμηδεμιᾶς προφάσεως καταδέχεσθαι τὴν ἕἔνωσιν διασπᾷν. Πλήκτης ἐστίν ; ἀλλ’ ἀνήρ. Πάροινος ; &ÀÀ' Ἠνωμένος κατὰ τὴν φύσιν. Τραχὺς καὶ δυσάρεστος ; ἀλλὰ µέλος ἴδιον, xal μελῶν τὸ τιµιώτατον, ᾽Ακουέτω δὲ xal ὁ ἀνὴρ τῆς προσηχούσης παραινέσεως. 'H ἔχιδνα τὸν làv ἑξεμεῖ, αἰδουμένη φὸν qápov: σὺ δὲ τῆς ψυχῆς ἁπηνὲς καὶ ἀπάνθρωπον οὐκ ἀποτίθεσαι, αἶδοῖ τῆς ἑνώσεως ; Ephes. v, 28.—Qui diligit uxorem suam, seipsum diligit. Nemo enim unquam carnem suam odit : sed nutrit, et fovet eam, sicut et Christus Eccle- siam. » Hebr. xir, 4. — « Honorabile connubium in óm- nibus, et torus immaculatus. » S. Basil. in princ. Prov. — Mentem oportet, non secus ac gubernatorem quemdam, supra vitiosas affectiones insidentem, et carnis veluti nave con- scensa, rationem tanquam clavum perite obvet- tentem, fluctus generose et fortiter obterere : at- que ita se comparare ut sublimis manens, et per- B turbationibus impervia, earum acerbitate ceu sal- sugine quadam, minime impleatur. 6439 Ejusd. hom. in psal. i. — Una tam viri, quam feminis virtusest: quoniam parutriusque creatio. Ac proinde eadem etiam utrique merces est constituta, quorum una natura est,eedem suntetactiones.Quo- rum autem eadem estactio,horum et nterceseadem. Ejusd. hom. 1 in Hezaem. — Viri, diligite uxores vestras, etiamsi ex remotis regionibus ad matri- monii societatem coieritis. Date operam,ut nature vinculum et benedictionis jugum ea copulent,que disjuncta erant. Vipera, reptilium omnium atrocis- simum, nuptiarum causa marins murene obviam procedit, et per sibilum adventu suo signifloato, ex imo mari eam ad venereum complexum evocat. 6 Hec paret, et cum venenato animante copulatur. Quorsum hc mea spectat oratio? nimirum,quam- vis asperis efferatisque moribus sit maritus, eum tamen uxori ferendum esse, nec ulla causa adduci debere, ut suam cum eo conjunclionem divellat. Percussor est? At maritus. Vino deditus? at na- tura tecum copulatus. Asper et morosus?at mem- brum tuum est, et membrorum presstantissimum. Audiat jam maritus quoque congruentem sibi ad- monitionem. Vipera ob conjugii reverentiam, venenum evomit : tu vero conjunctionis reverentia non adduceris, ut animi sevitiam et truculentiam excutias? Οὐκ ἄν παρέλθοιµι τὸ τοῦ Αλεξάνδρου, ὅς τὰς θυγατέρας Δαρείου αἰχμαλώτους λαθὼν, θαυμαστόν τι otov τὸ κάλλος ἔχειν μαρτυρουµένας, οὐδὲ προσει- πεῖν Ἀξίωσεν, αἱσχρὸν εἶναι ακρίων τὸν ἄνδρας λόντα ὑπὸ γυναικῶν Ἀττηθῆναι, Τουτὶ γὰρ εἷς ταυτὸν ἐκεῖνο φέρει. Ὁ ἐμθλέψας πρὸς ἡδονὴν γυναικὶ, χἈν μὴ τῷ ἔργῷ τὴν µοιχείαν ἐπιτελέσῃ, ἀλλὰ τό γε τὴν ἐπιθυμίαν τῇ φυχᾷ παραδέξασθαι, οὐκ ἀφεῖται τοῦ ἐγχλήματος. | (à) Περθενίας ζυγὸν μηδοὶ ἐπιτίθε. Ἐπισφαλὲς Ὑὰρ τὸ χτῆμα xal δυσφύλακτον, ὅταν κατ ἀνάγκην Ejusd. Hom. de leg. lib. gent. — Nequaquam illad Alexandri preterierim, qui Darii filias, quas eximie pulchritudinis esse praedicabant, cum captivas teneret, eas ne videre quidem voluit ; turpe esse judicans, eum qui viros vicisset, a mulieribus superari. Eodem enim evangelicum il- lud dictum tendit: Si quislibidinoso affectu mu- lierem conspexerit, etsi adulterium reapse non implevit, tamen quod cupiditatem in animum ad- miserit, crimine non liberabitur. S. Ignat, — Virginitatis jugum nemini impone. Periculosa quippe res est, et servatu difficiliis, NOT £, (4) Hec Melissa perinde Ignatio tribuit: nec aliunde accipi potuerunt, quam ex alterutra epi- stola ad Polycarpum : cum tamen in neutra oc- currant. Sed nec in epistola ad Antiochenos, ad quam pertinere feruntur in cod. Rupert. su 8. JOANNIS DAMASCENI quando necessitate fit. — Junioribus ante nubere A γίνηται. — Toic νέοις ἑπίτρεπε γαμεῖν, πρὶν διαφθα. permitte, quam cum scortis corrumpantur. 8. Greg. Naz. pr&c. ad virg. — Virgo sis oculis, virgo sis auribus, atque Lingua. Nam cunctis facile est decedere recto. S. Greg. Nyss. Hom. de 2 beatit. — Beatos hos Bominus przedicat, non qui perturbationum ex- pertes vivunt (neque enim fieri possit, ut in vita corporea spiritualem et sine perturbationibus vitam agamus), sed qui ad natura impulsus tardi, nec facile mobiles sunt. Neque enim hanc a turbi- dis motibus immunitatem humane nature in- jungit, sed id quod virtute prestari possit. Et- enim ut ejusmodi impetus contingat, imbecillitas, qua plerumque nature adnexa est, etiam preter voluntatem nostram efficit. At ne a perturbationis impetu torrentis in modum procipites feramur, verum adversus talem affectionem magno animo consistamus, turbidumque motum ratione propul- semus ; hoc ipsum est virtutis munus. Beati igitur illi sunt, qui àd turbulentas animi concitationes minime proni sunt, sed sensu et mente compositi: ρῶσιν εἰς ἑτέρας. Mapgtve, παρθένος ἴσθι, καὶ οὔασι, xal φαέξεσοι, Καὶ γλώσσῃ' πᾶσι γὰρ ἐπίτροχός ἐστιν ἁμαρτάς, Μακαρίζει ὁ Κύριος, οὐ τοὺς ἔξω πάθους βιοτεύον- τας’ οὐ γὰρ δυνατὸν ἐν ὑλώλδει ζωῇ τὸν ἂθλον καθ- όλου xai ἀπαθῆ κατορθωθῆναι βίον’ ἀλλὰ τοὺς πρὸς τὰς τῆς φύσεως ὁρμὰς βραδεῖς τε xai δυσκινήτως ἔχοντας. Οὐ γὰρ καθόλου τὴν ἀπάθειαν νομοθετεῖ τῇ ἀνθρωπίνῃ φύσει, ἀλλὰ τὸ δι’ ἀρετῆς κοτορθούµενον. Τὸ μὲν γὰρ ἐγγενέσθαι mot τοιαύτην ὁρμὴν, d συγχεκραµένη πολλάκις τῇ φύσει ἀσθένεια, καὶ παρὰ γνώμην χατασχευάζει. Τὸ δὲ μὴ χειµάῤῥου δίκην παρενεχθῆναι τῇ τοῦ πάθους ὁρμῇ, ἀλλ’ ἀνδρικῶς πρὸς τὴν τοιαύτην διάθεσιν στῆναι, καὶ τοῖς λογχ- σμοῖς τὸ πάθος ἁπώσασθαι, τοῦτο τῆς ἀρετῆς ἔργον ἐστίν. Μακάριοι τοίνυν ol μὴ ὀξύῤῥόοποι πρὸς τὰς "ἐμπαθεῖς τῆς ψυχῆς κινήσεις, ἀλλὰ κατεσταλμένοι τῷ λοχισμῷ, καὶ ἐφ᾽ dy à λογιαμὸς, καθάπερ ας χαλινὸς, ἀναατομῶν τὰς ὁρμὰᾶς, οὐκ dq τὴν ψυχἠν πρὸς ἀταξίαν ἐκφέρεσθαι. et in quibus ratio, freni cujusdam instar, represso impetu, animum temere efferri non sinit. S. Chrysost. — Matrimonium libidinis indulgen- tia est. 249 Nihil tam virgini indignum est, quam opibus studere, et negotiorum multitudine ob- volvi. Meth. ex conviv. virg. — Lusus est, organa qui- dem ea, que liberorum procreationi sunt destina- ta, casta coriservare, linguam vero non item : aut linguam quidem virginem custodire ; oculos autem, vel aures, vel manus non custodire, sed fastu et iracundia scortari. Oportet enim omnia membra et sensuum organa, pura et obsignata servare. Theotimi, De jejttn. — Quod coactum est, mole- stum estac breve:quod veroliberum,fastidium non admittit, sed gratia semper et desiderio florescit. S. Clem. Alez. — Virginum labes et violatio, non modo fornicatio dicitur,sed etiam earum pre- matura elocatio : nimirum cum ante nubilem eta- tem viro in. matrimonium traduntur, sive ἃ se. ipsis, sive a parentibus. Didymi. — Diuturno studio et meditatione, con- citatorum animi motuum vis et feritas debilitan- tur. Ejusd. ad philosophum. — Ei qui perturbatio» num moderator est, haud statim his subactis tran- quilla omnia sunt. Semper enim quandiu homo vivit, hoc bellum durat. Tit. AI. — De fornicatione, et adulterio, et propo- stera venere, Levit.xx,10 seqq. — « Homo qui mechatus fuerit cüm uxore viri allerius,morte moriatur, qui mc- chatus est et adultera. Homo qui dormierit cum masculo coitu femineo, abominationem fecerunt : ^ Fápoc συγγνώμη πάθους. Οὐδὲν οὕτως ἀνάδιον παρθένου, ὡς τὸ πλουτεῖν, xai περιθεθλῆσθαι πραγμάτων πλῆθος. Χλεύη τὰ μὲν τῆς παιδοποιίας ὄργανα τηρεῖν παρ- θίνα, τὴν δὲ γλῶσσαν μὴ τηρεῖν" J| τὴν γλῶσσαν μὲν τηρεῖν παρθένον, τὴν δὲ ἄρασοιν, J| τὴν ἁκοῆν, fj τὰς χεῖρας μὴ τηρεῖν, ἀλλ ἑταιρίζεσθαι 1999 καὶ θυμῷ. Act γὰρ πάντα τὰ µέλη xai τὰ αἰσθητή- pix τηρεῖν ἑαυτοῦ καθαρὰ xal συνεσφραχιαµένα. Τὸ βεθιασμένον, ἀπδὲς, ταχύ’ τὸ δὲ ἀθίαστον οὐκ ἔχει κόρον, ἀλλ᾽ dal γάριτι καὶ πόθῳ θάλλει. Παρθένων (4) φθορὰ λέγεται, οὗ µάνον πορνεία, ἀλλὰ καὶ dj πρὸ καιροῦ ἔχδοσις, ὅταν ὡς εἰπεῖν ἀώρως ἐκδοθῇ τῷ ἀνδρὶ, τοι 0g' ἑαυτῆς (2), fj xai παρὰ τῶν γονέων. Ἐκ μελέτης πολλῆς, xal ἀσκήσεως, d βία, καὶ ἀγριότης τῶν παθῶν ἀσθενεῖς. Ὁ τῶν παθῶν ἠνίοχος, οὐχ ἅπαξ καθυποτάξας ἐᾷ. 'Asi γὰρ πόλεμος οὗτος ἵσταται, ἐφ᾽ ὅσον ὁ ἄν- θρωπος ἐστὶν ἐν ζωᾷ. TITA. ΙΑ’. — Περὶ πορνείας, καὶ µοιχείας, καὶ ἁρσενοκοιτίας. « "Ανθρωπος, ὃς ἐὰν μοιχεύσῃ γυναῖκα ἀνδρὸς, θανάτῳ θανατούαθω, ὁ µοιχεύων καὶ ἡ iot eoo give. Ανθρωπος, ὅς ἐὰν χοιμηθῇ μετὰ ἄρσενος κοίτην χγυναιχὸς, βδέλυγµα ἐποίησαν᾽ ἀμφότεροι θανατούσθω- NOTE. (1) Ru. Βάρθίνῳ φθορά γίνεται καὶ ἔγιται. (2) Rup. ἀφ᾽ ἑαντᾶς. |7— --- na ura Jii 219 ΒΛΟΞΑ PARALLSLA. 290 σαν "Evoyot γάρ εἶσι θανάτου. "Άνθρωπος, ὃς ἐὰν A ambo morte moriantur. Sunt enim mortiis rei. χοιμηθῇ μετὰ γυναικὸς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ἆσχημο- σύνην τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἀπεχάλυψεν' θανάτφ ϐ1- νατούσθωσαν ἁμφότεροι, "Άνθρωπος ἐὰν λάδῃ }γυ- ναῖχα, xai τὴν μητέρα αὐτῆς ἀνομία ἐἑστίν. Ἐν πυρὶ κατακαύσουσιν αὐτὸν καὶ αὐτάς. » ε Οὐκ ῥἑλεύσεται dx Ἠπόρνης εἷς ᾿Ἐκκλησίαν θιοῦ. » « Ἐὰν εὑρεθῃ ἄνθρωπος κοιμώμενος μετὰ γυναι- κὸς συνῳψχισμένης ἀνδρὶ, ἀποκτενεῖτι ἀμφοτέρους, xai ἐἑξαρεῖτε τὸ ποντρὸν ἐξ Ἱσραήλ. » « Ἐπιχκατάρατος ὃὁ χοιμώµενος μετὰ πινθερὰς αὑτοῦ" καὶ ἐρεῖ πᾶς ὁ λαός, Γἐνοιτ», γένοιτο, » Εάν τις λάθῃ γυναῖχα, καὶ συνοικήσῃ αὐτῆ, καὶ ἐπίθηται προφασιστικοὺς λόγους, xal κχατενέγκῃ αὐτῆς ὄνομα πονηρὸν xal λέγι Τὴν γυναῖκα ταύ» την εἴληφα καὶ προσελθὼν αὐτῇ, οὐχ εὕρηκα αὐτῇ παρθενίαν, καὶ λαθὼν ὁ πατὴρ τῆς παιδὸς xxi ἡ µήτηρ, ἐξοίσουσι τὰ παρθῖνια τῆς Ὑυναικὸς πρὸς τὴν Ὑγερουσίαν λήψονται τὸν ἄνθρωπον, καὶ παι- δεύσουσι , xal ζημιώσουσιν αὐτὸν ἑχατὸν σίχλους, καὶ δώσουσι τῷ πατρὶ τῆς νεὰνιδος, ὅτι ἑξήνεγχεν ὄνομα πονηρὸν ἐπὶ παρθένον ᾿Ἱσραηλίτιν, καὶ αὐτοῦ ἔσται γυνή. Οὁ δυνήσεται ἐξαποατεῖλαι αὐτὴν τὸν πάντα χρόνον. ᾿Εὰν δὲ μὴ εὑρεθῇ τὰ παρθένια τῇ υεᾶνιδι, ἐξοίσουσιν αὐτὴν ἐπὶ τὰς θύρας τοῦ πατρὸς αὐτῆς, καὶ λιθοθυολήσουσιν αὐτὴν ol ἂνδρες τῆς πὀ- λεως, xal ἀποθανεῖται, ὅτι ἐποίησεν ἀφροσύνην. Ἐὰν Ὑίνηται παῖς παρθένος μεμνηστευμένη ἀνδρὶ, εδρὼν αὐτὴν ἄνθρωπος iv πόλει, κοιμηθῇ μετ αὖ- τῆς, ἐξάξετε ἀμφοτέρους ἐπὶ τὴν πόλην τῆς πόλεως ἐχείνης, xal λιθοδθολήσουσιν ἀμφοτέρους iv λίθοις, καὶ ἀποθανοῦνται- ἡ νεᾶνις, διότι οὖκ ἐθόησεν ἐν τῇ πόλει, καὶ ὁ ἄνθρωπος, διότι ἑτακείνωσε τὴν To- ναῖκα τοῦ πλησίον. ᾿Εὰν δὲ ἐν τῷ mibi εὕρῃ ἄν. θρωπος τὴν παῖδα τὴν μεμνηστεομένην, καὶ βιασά- ενος ποιμηθῇ μετ αὗτῆς, ἀποκτενεῖτε τὸν ἄνθρω- Xov τὸν χοιµώμένον μετ) αὐτῆς, καὶ τὴν νεάνιδα οὐ μὴ ποιήσητε οὐδὲν. Οὐκ ἔστιν ἁμάρτημα τῇ νεµνιδι Δανάτου, ὅτι ὣς εἴ τις ἑπανασταίη ἄνθρωπος ἐπὶ τὸν | πλησίον, καὶ φονεύσῃ αὐτοῦ τὴν ψυχἠν, οὕτως xal tb πρᾶγμα τοῦτο) ὅτι ἐν τῷ yp εὗρεν αὐτήν, ἑόόησεν ἡ νεᾶνις, καὶ ὁ βοηθῶν αὐτῇ οὐκ qv. « Ὀφθαλμὸς μοικοῦ ἑἐφόλαξε σκότος, λέγων, O0 προσνοήσει µε ὀφθαλμὸς, « θυμὸς ὀργῆς ἁχατάσχετος, τὸ μιᾶνχι ἀνδρὸς D γυναίκα. Tlóp γάρ ἔστι καιόμενον dx πάντων τῶν μερῶν' οὗ 5" ἂν εἰσέλθῃ, ix ῥιζῶν ἀπώλεσεν. » « Οὐχ ἀγναὶ εὐχαὶ ἀπὸ μισθώµατος ἑταίρας. » « Μή σε νικήσῃ κάλλους ἐπιθυμία, μηδὲ dypsv- Εᾷς τοῖς σοῖς ὀφθαλμοῖς, μηδὲ συναρπασθῇς ἀπὸ τῶν τῆς πορνείας βλεωάρων. Ὁ μοιχὸς δι ἔνδειαν φρε- νῶν ἀπώλειον τῇ ἑαυτοῦ ψυχῇ περιποιεῖται ὀδύνας τε xal ἀτιμίας ὑποφίρει' τὸ ὄνειδος αὐτοῦ οὖκ ἑξ- αλειφθῄαεται εἷς τὸν αἰῶνα. Μεστὸς γὰρ ζήλου θυμὸς —. ἑνδρὸς αὐτῆς οὐ Φφείσεται ἐν ἡμέρφ κρίσεως aix Homo qui dormierit cum noverca sua, patris sui ignominiam revelavit ; morte moriantur ambo. Homo si acceperit uxorem et matrem ejus, nefas est. In igne comburent eum et illas. » Deut. xxii, 2. — « Non. ingredietur spurius in Ecclesiam Dei. » Deut. xxu, 22, — «Si inventus fuerit homo dormiens cum uxore conjuncta viro, utrumque in- terficietis, et auferetis alum de Israel. » Deut. xxvii, 23. — « Maledictus qui dormit cum socru sua : et dicet omnis populus : Fiat, fiat. » Deut. xxn, 13 sqq. — « Si duxerit vir uxorem, et habitaverit cum ea, et postea imposuerit pretextus et detulerit adversus eam nomen pessimum, dixe- ritque: Uxorem accepi, et ingressus ad eom, non inveni in ipsa virginitatem ; accipiens pater puelle et mater, efferent signa virginitatis mulieris gd seniores, Apprehendent hominem, et casgabunt, et condemnabunt cum centum siclis, quos dabunt patri puelle ; quopiam detulit nomen pessimum super virginem Israelitidem : et heec erit uxor il- lius, nec poterit eam dimittere omni tempore. Sin vero non reperta fuerint puelle signa virginitatis, educent eam ad fores patris sui, et lapidibus eam obruent viri civitatis, et morietur, quoniam nefas patravit. Si puellam virginem desponderit vir, et invenerit eam aliquis in civitate, dormieritque cum ea, educetis utrumque ad portam civitatis illius, 644 et lapidibus ambos obruent, et morientur ; puella, quia non clamavit cum esset in civitate ; et homo, quia humiliavit uxorem proximi sui. Sin autem in agro repererit vir puellam, que despon- sata sit, et vi illata concubuerit cum ea, hominem qui dormierit cum ea, interflcietis, nec quidquam facietis puelle. Non est puelle reatus mortis. Quoniam si quis homo insurgat adversus proxie mum, et occidat animam ejus, ita et res ista est; quia in agro reperit eam ; clamavit puella, et nul- lus adfuit qui ferret opem illi. » Job. xxiv, 25. — « Oculus adulteri observavit caliginem, dicens : Non videbit me oculus. » Job. xxxi, 14, 12. — « Excandescentia iracundiee coerceri non potest, ut quis viri uxorem contami- naverit. Ignis est ardens ex omnibus partibus, ubicunque introierit, radicitus exterminavit, » Prov. xix, 13. — « Non sunt. pura vota de mer- cede prostibuli. » Prov. vi, 25 28. — « Non te vincat concupiscen- tia pulchritudinis, nec capiaris oculis tuis, ne abripiaris a palpebris scorti. Adulter propter cor- dis inopiam perditionem animae sug! consequetur doloresque ei dedecora sustinet ; opprobrium illius non delebitur ín seternum. Plenus est zelotypia luror viri ejus : non parcet in die judicii, 7 251 8. JOANNIS DAMASCENI 95» ulla redemptione odium commutabit, nec multis A ἀνταλλάξεται οὐδενὸς λύτρου τὴν ἔχθραν, οὐδ οὐ μὶ donis delebitur. » Prov. n, 20. — « Ne frequens sis cum aliena : nec ejus quo tua non est complexibus tenearis. » Prov. xxix, 3. — « Qui nutrit scorta, perdet opes. » Prov. vi, 27, 28. — « Num ligabit quis ignem in sinu, vestimenta autem ejus non ardebunt ? aut ambulabit aliquis super prunas, et pedes suosnon comburet? sic qui ingreditur ad mulierem nup- tam viro, non erit innocens. » Prov. ix, 18. — « Ab aliena aqua abstine, et de fonte aliena ne bibas; ut multo vivas tempore, et adjiciantur tibi anni vits. » Sap. n, 16. — « Filii adulterorum in incon- summatione erunt, et a toro iniquo semen erxter- mínabitur. » Sap. 1v, 3, 6. — « Multigena impiorum multi- tudo non erit utilis, et ex adulterinis plantationi- bus non dabit radices in profundum, nec stabile fundamentum collocabunt. Ex iniquis somniis fllii qui nascuntur, testes sunt nequitie adversus pà- rentes in interrogatione sua. » Eccli. xxiu, 22. — « Anima calida, quasi ignis ardens, non extinguetur donec deglutiat : et homo scortator in corpore carnis sum. » Eccli. xxxvi, ο]. — «Ubi non est mulier, in- gemiscet errans. » Eccli. xxii, 24-297. — « Homini fornicario om- nis panis dulcis : non fatigabitur, donec mortuus fuerit. Homo quid transgreditur lectum suum, di-. cens in anima sua : Quis me videt ? tenebre cir- cumdant me, et parietes me cooperiunt, et nemo circumspicit me : qui vereor? Delictorum meo- rum non memorabitur Altissimus. Et oculi ho- minum timor ipsius: et non cognovit quoniam oculi Domini multo plus lucidiores sunt sole. Hic in plateis civitatis vindicabitur: et ubi non spe- ravit, apprehendetur. » 6485 Nahum. 1n, 3, &. — « Infirmabuntur in cor- poribus suis, propter multitudinem fornicationis. » Jerem. v, 1-9. — « Super quo eorum propitius ero tibi ? filii tui dereliquerunt me, et jurabant in his qui non sunt dii. Et saturavi eos, et moc- chabantur, et in doininibus meretricum diverte- bant. Equi feminarum amatores facti sunt : unus- quisque ad uxorem proximi sui hinniebat. Nun- D quid super his non visitabo dicit Dominus ? jet in gente talem rem non ulciscetur anima mea ? » Matth. v, 27, 28. — « Audistis quia dictum est antiquis: Non machaberis. Ego autem dico vo- bis, quia quicunque aspexerit mulierem ad con- cupiscendum eam, jam mechatus est eam in corde suo. » . I Cor. v1, 18-20. — « Fugite fornicationem. Omne peccatum quodcunque fecerit homo, extra corpus est : qui autem fornicatur, in corpus suum peccat. An nescitis, quoniam membra vestra templum sunt Spiritus sancti, qui in vobis est, διαλυθῇ πολλῶν δώρων. » « Mi) πολὺς ἴσθι πρὸς ἀλλοτρίαν, μηδὲ συνέχου ἀγκάλαις ταῖς μὴ ἰδίαις. » « "Oc ποιμαίνει πόρνας, ἀπολέσει πλοῦτον. » « ᾽Αποδήσει τις πῦρ ἐν κόλπῳ, τὰ δὲ ἱμάτια οὐ κατακαύσεις dj περιπατήσει τις επ᾿ ἀνθράχων πυ- ρὸς, τοὺς δὲ πόδας οὗ χατακαύσει; οὕτως ὁ εἶσελ. θὼν πρὸς γυναῖκα ὕπανδρον, οὖκ ἀθωωθήσεται. » « 'Anó ὕδατής ἀλλοτρίου ἀκόσχου, καὶ ἀπὸ κτγῆς ἁλλοτρίας μὴ πίῃς, ἵνα πολλὸν ζήσῃς χρόνον, προς- τεθῇ δέ σοι ἔτη ζωῆς. » . « Tíxva μοιχῶν ἀτέλεστα ἔσται, xol. ἐκ παρανό. Β µου κοίτης σπέρµα ἀφανισθήσεται. » « Ἰολύγονον πλῆθος ἀσεθῶν οὗ Ὑρησιμεύσει, xai ix νόθων μοσχευµάτων οὗ δώσει ῥίζαν slc βάθος οὐδὲ ἀσφαλῆ βάσιν ἑδράσει. Εξ ἄνομων ὕπνω tixva γενώμενα, μάρτυρὲς εἶσι πονηρίας κατὰ Ὑονέων lv ἐξετασμῷ αὑτῶν. » « Voy) θερμὴ ὡς πῦρ καιόµενον, οὐ σθεσθήσι- δαι, ἕως οὗ καταποθἀ' οὕτως καὶ ὁ ἄνθρωπος πάρ- νος ἐν σώματι σαρχὸς αὐτοῦ. » « OG οὐκ ἔστι γυνἡ στενάξει πλανώμενος. » « ᾽Λνθρώπῳ πόρνῳ πᾶς ἄρτος ἡδύς οὗ μὴ xo- πιάσῃ, ἕως ἂν τελευτήσῃ. Ανθρωπος παραθαίνων ἀπὸ τῆς Χλίνης αὐτοῦ, λέγων iv τῇ ψυχᾶ αὐτου, Τίς µε ὁρᾷ ; σκότος πύκλῳ µου, καὶ οἱ τοῖχοὶ µε καλύπτουσι , xai οὐδεὶς µε épg: τί εὐλαθοῦμα; Τῶν ἁμαρτιῶν µου οὗ μὴ µνησθῃ ὁ Ὕψιστος. Καὶ ol ὀφθαλμοὶ ἀνφρώπων ὁ φόδος αὐτοῦ, καὶ οὐχ ἔγνω ὅτι ὀφθαλμοὶ Κυρίου μυριοπλασίως ἡλίου φωτευό- τεροι. Οὗτος ἐν πλατείαις πόλεως ἐκδικηθήσεται, xai οὗ οὐχ ὐπινόησε, πἰασθήσεται. » « ᾿Ασθινήσουσιν ly τοῖς σώμασιν αὐτῶν, ἀπὸ πλή- θους πορνείας. » « Ποίᾳ τούτων Ἰλεωζ γενήσοµαί σοι ; viol σου ἐγκατ- ἐλιπόν µε, καὶ ὤμνυον ἐν τοῖς μὴ οὖσι θεοῖς, xal ἐχόριάσα αὐτοὺς, καὶ ἐμοιχῶντο, xal ἐν οἴχρις πορ; νῶν κατίλυον. Ίπποι θηλυμανεῖς ἐγενήθησαν bur στος ἐπὶ τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον αὐτοῦ ἐχρεμίέτι- σεν. Μ ἐπὶ τούτοις οὐκ ἐπισχέψομαι, λέγει Κύριος ; fj ἐν ἔθνει τὸ τοιοῦτον οὐκ ἐχδικήσει ἡ ψυχή µου; » « Ἡκούσατε, ὅτι ἐῤῥέθη τοῖς ἁρχαίοις, Οὐ µοιχιν» σεις. ᾿Εγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ὅτι πᾶς ὁ ἑμθλέπων γυναῖ- κα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν, ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ. » « Φεύγετε τὴν πορνείαν. Ἠᾶν ἅμαρτημα ὃ ἐὰν ποιησῃ ἄνθρωπος, ἑκτὸς τοῦ σώματός ioc: ὁ ü προνεύων, εἷς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει. Ἡ οὐκ οἵ” δατε, ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν ναὸς τοῦ ἐν ὁμῖν ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ θιοῦ. καὶ οὐκ iri 253 SACRA PARALLELA. ^ 294 αὐτῶν; Ἡγοράσθητε γὰρ τιμῆς' δοξάαατε οὖν τὸν 810v Α οἱ non estis vestri? Empti enim estis pretio ἐν τῷ σώματι ὑμῶν. » M3) πορνεύωμεν, χαθώς τινες αὐτῶν ἐπόρνευσαν, καὶ ἔπεσαν ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ εἴχοσι τρεῖς χιλιάδες. » « Νεκρώσατε τὰ µέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς ᾽ πορνείαν, ἀκαθαραίαν, πάθος ἐπιθομίαν xax?,v, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρείᾳ. » « Ἰόρνους δὲ καὶ μοιχοὺς κρινεῖ ὁ θεύς. » Ἐμοὶ δακρύειν ἐπέρχεται ἐπὶ σὲ, ἄνθρωπι, ὅταν ἐνθυμτθῷ, ὅτι τὰ ἔργα τῆς αἰσχύνης προτιμᾶς τῆς μεγάλης δόξης τοῦ Θεοῦ, xal διὰ τὸ τῆς ἀχολασίας $85 δνσαποσκάότως ἔχεις τῆς ἁμαρτίας. Ἡδονὴ ἀγκιστρόν ἐστι τοῦ διαύόλου πρὸς ἀπώλειαν ἔλχον, Ἡδονὴ µήτηρ τῆς ἁμαρτίας' ἡδονὴ τεροφὸς τοῦ αἰωνίου σκώληχος, ὃ πρὸς καιρὸν καταλειαίνει τὸν ἀπολαύοντα, ὕστερον δὲ πικροτέρας χολῆς τὰς ἀναδόσεις ποιεῖται. Ἐπιθυμίαι πονηρα)ὶ ἐξοιστρῶσαι τὴν ψυχἠν, εἲς ὁρμὰς ἀκρατεῖς χαὶ ἀχολάστους ἐμθάλλουσιν, ὰν οὖν προσέχῃης σεαυτῷ, xai µνησθῇς, ὅτι παρὸν ἡδὺ εἰς πιχρὸν χαταντήσει πέρας, καὶ ὁ νῦν ix τῆς ἡδονῆς ἐγγινόμενος ἐν τῷ σώματι ἡμῶν γαργαλι- σμὸς, οὗτος γεννήσει τὸν ἱοθόλον σχώλγκα dgdvata χολάζοντα ἡμᾶς i» τῇ Ὑεέννῃ, καὶ ἡ πύρωσις τῆς σαρχὸς µήτηρ Ὑενήσεται τοῦ αωνίου πυρὸς, εὐθὺς οἶχήσονται φυγαδευθεῖσαι αἱ ἠδοναὶ, καὶ θαυμαστή τις ἔνδον γαλήνη περὶ τὴν doy fv, καὶ ἠσυχία γενή- στται, olov θεραπαινίδων ἀκολάστων θορύδου χατασι- ασθέντος, δεσποίνης τινὸς σώφρονος παρουσίφ. Κοιχεία τίς ἐστι τῆς φύσεως, d τῆς ἐχίδνης καὶ ἠαλαττίας σµυραίΐνης ἐπιπλοκή. Διδαχθήτωσαν οὖν ol τοῖς ἀλλοτρίοις ἐπιθουλεύοντες γάµοις, ποταπῷ εἶσιν ἑρπετῷ παραπλήσιοι, xai καταστελλέσθω τὰ πάθη τῶν ἀχολάστων, xal ἐγγείοις καὶ θαλασσίοις διδάγµασι παιδευόµενοι. ^. Οἶδά τινας lv. νεότητι πρὸς τὰ τῆς σαβκὸς πάθη χατολισθήσαντας, καὶ μέχρι πολιᾶς αὐτῆς διὰ συν» θείας τοῦ xaxoó ταῖς ἁμαρτίαις παραμένοντας, xal ὥσπερ ol ἐν βορθόρῳ χαλινδούµενοι, dil προσπλάτ- τουσιν ἑαυτοῖς τὸν πχλὸν, οὕτως xal οὗτοι τὸ dx. τῆς ἡδονῆς αἶσχος καθ ἑκάστην ἡμέραν προσαναµάσ- δονται, Τὸ τῆς πορνείας πνιῦμα οὐκ ἀνέχεται ἐν τῷ ἑνὶ στῆναι τὴν ἀτιμίαν, ἁλλ᾽ εὐθὺς ἡλιχκιῶται συµπαρ: ελήφθησαν, χῶμοι, xal µέθαι, καὶ αἰσχρὰ διηγήματα, ἑταίρα συµπίνουσα, τούτῳ προσμειδιῶσα, κἀκεῖνον διερεθίζουσα, xai πάντας πρὸς τὴν αὐτῆς ἁμαρτίαν συμφλέχουσα. Ἡδονή ἐστι τὸ μέγα τοῦ xaxoü δέλεαρ, δι fy εὐέμττωτσοι μάλιστα πρὸς ἁμαρτίαν ἐσμίν' Óo' ἧς πάσα φυχἠ ὡς ὑπὸ ἁγκίστρου πρὸς θάνατον ἕλκεται, C magno : glorificate igitur et portate Deum in cor- pore vestro. » 1 Cor. x, 8. — « Neque fornicemur, sicut qui- dam ex ipsis fornicati sunt : et ceciderunt una die viginti tria millia. » Coloss. 1, 5. — Mortiflcate membra vestra, quie sunt super terram, fornicationem, immun- diliam, libidinem, concupiscentiam malam, et avaritiam, qua est idolorum servitus. » Hebr. xim, 4. — « Fornicatores et adulteros judicabit Deus. » S. Basilii Ezhort. ad bapt. — Mihi tua causa, o homo, lacrymas fundere subit, cum illud cogito, te turpia opera magni Dei glorie anteferre, et p Propter libidinis voluptatem divelli a peccato non posse. lbid. — Voluptas hamus est, ad exitium tra- hens. Voluptas peccati mater est. Voluptas serte- piterni vermis est nutrix, illum, qui se fruitur, ad aliquod tempus deliniens : post autem amaríus felle digeritur. | Ejusd. — Flagitiose cupiditates animum velut Φδίτο quodam excitantes, ad intemperantes et libidinosos impetus conjiciunt. Ejusd. in illud : Attende tibi. —- Si tibi ipsi ani- mum attenderis , illudque memineris fore, ut presens voluptas amarulento tandem exitu con- cludatur, atque illa titillatio, qua nunc ex volu- ptate in corpore nostro nascitur, pestiferum ver- mem «ternum in inferno cruciantem gignat, et carnis exustio sempiternl ignis parens:sit, statim in fugam voluptates sese proripient, et mira quee- dam tranquillitas et quies intus in animo exsistet, non secus ac petulantiam ancillarum strepitus, ad sapientis cujusdam domine adventum compri- mitur: Hom. 7 in Heraem, — Adulterium quoddam na- tur» est, vipere et marine murene complexus. Discant igitur, qui alienis matrimoniis insidias struunt, cuinam reptili similes sunt, comprimant- que libidinem homines impudici, quos cum ter- restria, tum marina documenta erudiunt. Nonnullos novi, qui cum juvenili etate in libi- dinem collapsi essent, ad ipsam usque canitiem mali consuetudine deliniti, in peccato perstite- runt. Et quemadmodum qui in ceno volutantur sibi ipsi lutum semper adjiciunt; ita quoque hi 646 natam ex voluptate turpitudinem quotidie contrahunt. Ejusd. — Scortationis spiritus ignominie labem in uno duntaxat manere non sustinet ; verum sta- tim equales assumuntur, comessationes puta, ebrietates, foede narrationes, scortum una bibens, et huic arridens, illum exstimulans, et omnes ad peccatum suum inflammans.. Ejusd. Reg. fus. quest. 17. — Voluptas inr^7^ vitii illecebra est, per quam potissimum in catum facile labimur; a qua omnis animt B. JOANNIS DAMASCENI 256 quam ab hamo, ad mortem trahitur: adeo ut Á ὡς ὃ γε μὴ ἐκθαμνόμενως (4) ὑπ' αὐτῆς, διὰ τῆς qui ab ea minime se passus sit effeminari, conti- nentie opera nullam peccatorum naturam cor- rexerit. S. Greg. Naz. Tetr. 7. Meretricis horret purus omne praemium. Ad malorum excogitationem mire solers est impudicitia. Omnis profecto viti, velut esca quaedam, vo- luptas, ohjicitur, qug ad exitii hamum avidiores animos facile pertrahat. Ez senibus. — Frater quispiam α libidinis af- fectu est oppugnatus. Contigit autem ut per quod- dam Egypti oppidum transiret: ubi conspecta sacerdotis cujusdam idolorum filia, ejus amore captus, a patre petiit ut eam sibi in matrimo- nium daret. Ille se eam ipsi posse dare negavit, quin prius ea de re deum suum consuluisset. Ita- que ad damonem suum profectus, dixitei: En monachus quidam ad me venit, filiam meam ad nuptias poscens. Eamne illi dabo? et respondens demon, dixit: Hoc per me licet, hac lege uti Deum snum, et baptismum, et monasticam pro- fessionem ejuret. Reversus igitur sacerdos, dixit monacho : Deum tuum abjura, baptismumque, et professionem monasticam. Assensit ille, ac pro- tinus columbam ex ipsius ore excedentem atque in calum avolantem vidit. Quocirea deeemonem adit sacerdos, aitque : En tria hec assensit. Tum diabolus respondens, dixit ei: Nequaquam ei des ἑγχρατείας πᾶσαν φύσιν θωσε, ἁμαρτημάτων µκατώρ. Μίσθωμα πόρνης ἁγνὸς οὗ µερίζεται. Δεινὸν εἷς κακῶν ἐπίνοιαν ἡ ἀσέλγεια. Πάσης ὄντως xaxlaq οἵόν τι δέλεαρ ἡ ἡδονὴ προ- θληθεῖσα. εὐκόλως τὰς λιχνοτέρας ψυχὰς ἐπὶ τὸ ἄ. Χιστρον τῆς ἁπωλείας ἐφέλκεται. ᾽Αδελοὸς (2) ἐπολεμήθη εἲς πορνείαν’' συνίδη δὶ αὐτὸν εἷς χόµην τινὰ τῆς Αἰγύπτου διέρχεσθαι, xal ἰδὼν θυγατέρα τινὸς ἱερέως τῶν εἰδώλων, ἠγάπησιν αὐτὴν, καὶ λέγει τῷ πατρὶ αὐτῆς Δός pot αὐτὴν el; γυναῖκα. Καὶ ἀποκχιθεὶς εἶπεν. Οὐ δύναμαι δοῦ- ναί σοι αὐτὴν, ἐὰν μὴ µάθω παρὰ τοῦ θεοῦ µου. Kel πορευθεὶς πρὸς τὸν δαίµονα, εἶπεν αὐτῷ' Ἰδού τις μοναχὸς ἦλθεν θέλων τὴν θυγατέρα µου’ bà αὐτὴν αὐτῷ; Καὶ ἀποχριθεὶς ὁ δαίµων, εἶπεν. ᾿Εὰν &pvn- ται τὸν θτὸν αὐτοῦ, καὶ τὸ βάπτισμα, καὶ τὸ ἐπάγ- γελμα τοῦ μοναχοῦ. Καὶ ἐλθὼν Ἱερεὺς, εἶπιν ti povayip: "Άρνησαι τὸν Θεόν σου, καὶ τὸ βάπτισμα, καὶ τὸ ἐπάγγελμα τοῦ μοναχοῦ: "O δὲ συνέθττο, χαὶ εὐθέως εἶδε περιστερὰν ἐξελθοῦσαν ix τοῦ στόματος αὐτοῦ, καὶ ἀναπτᾶσαν εἷς τὸν οὐρανόν. Καὶ ποριν- θεὶς ὁ ἱερεὺς πρὸς τὸν δαίμονα, εἶπεν' *1$oó συνέθετο τὰ τρία ταῦτα. Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ διάθολος, εἶπεν αὐτῷ: Mi, δῷς αὐτῷ τὴν θυγατέρα σου sic γυναῖϊκα. Ὁ γὰρ θεὸς αὐτοῦ οὐκ ἀπέστη ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἔτι filiam tuam uxorem. Deus enim ipsius ab eo non ϱ βοηθεῖ αὐτῷ. Καὶ ἐλθὼν ὁ ἱερεὺς, εἶπε τῷ ἀδελφῷ' discessit, verum adhuc ei opitulatur. Quamobrem reversus, monacho dixit : Filiam meam tibi dare neque. Ádbuc enim Deus tibi auxilio est, nec prorsus abcessit a te. Corporea fugere bonum est. Nam cum homo bello corporeo vicinus est, similis est illius, qui supra altissimum lacum ambulat, quemque id- circo hostis quavis hora lubuerit, nullo negotio ad ima deturbare potest. At si procul a. corporeis rebus se removeat, non absimilis est illi, qui abest a& lacu; ita ut, dum hostis eum deorsum trahere nititur, Deus ipsi subsidium mittat. . 8. Chrysost. — Non dicas: Qui possum non sortari? Ego quippe dixero : Quidnam potes scor- tari ? cupiditas, inquis, me inflammat. At uxorem babes: habes a periculo tutam voluptatem. At me cohibere nequeo. Ignavie hec verba sunt. Nam, cum tibi in medium aliquem protulero, qui, cum uxore careat, castitatem tamen colat ; quid tan- dem purgandi tui causa afferre queas? Ille nau- fragium in mari non pertulit; et tu in portu cor- ruis? Uxorem 6441 habes, et tamen scortaris, imo adulterium admittis ? Et qua tandem ratione hoc vulnere superior evadam, inquis? Fruere Q9 δύναµαι δοῦναί σοι αὐτήν. "Ett γὰρ 6 θιὸς oxi σοι, xai οὐχ ἀπέστη ἀπὸ σοῦ. Καλὸν φεύγειν τὰ σωματικά, Ὅταν γὰρ ᾗ ἄνθρω- πος ἐγγὺς τοῦ σωματικοῦ πολέμου, ἔοικεν ἀνδρὶ στήχοντι ἔπάνω Adxxou βαθυτάτου, xal oig 0 bv ὥρφ δόξῃ τῷ ἐχθρῷ αὐτοῦ, εὐκόλως αὐτὸν ῥίπτει κάτω. Ἐὰν δὲ σωματικῶς μακρήνῃ᾽ dj, ἔνικεν ἀνδρὶ ἀπέχοντι τοῦ λἄκχου, ἵνα iv ὅσῳ αὐτὸν ἵλκῃ ὁ ἐχθρὸς βαλεῖν κάτω, ὁ θεὸς ἁποστέλλῃ αὐτῷ βοή- θειαν. M3 εἴπῃς' Πῶς δύναµαι μὴ πορνεῦσαι; Ἐγώ σοι λέγω, φησὶ, Πῶς δύνασαι; ᾿Ἐπιθυμία µε, φησὶ, κα- ταφλέχει. ᾽Αλλ’ ἔχεις γυναῖκα' ἔχεις μετὰ dega- λείας ἡδονήν. ᾽Αλλ' οὗ δύναμαι κρατῆσαι. Ῥφθυμίας ταῦτά ἐστιν. Ὅταν γὰρ ἑνέγκω σοι ἄλλον οὖκ ἔχοντα γυναῖκα, σωφρονοῦντα δὲ, ποίαν ἔχεις ἀπολογίαν ; ἐκεῖνος dv τῷ πελάγει οὐχ ὑπέμεινε ναυάγιον, xoi σὺ lv λιμένι ἀπομένεις τὴν πτῶσιν; Ἔχεις Ἱυναῖκα, καὶ πορνεύεις; μᾶλλον δὲ xal µοιχεύεις; Καὶ πῶς περιγένωµαι τοῦ ἕλκους, φησίν; 'AmóAaus τῆς γυ- ναιχός σου, xai ἁπολαύσω τῆς Ὑυναικός µου. Dv, Εννόησον τί λέχει Ó µακάριος Παῦλος" Διὰ δὲ τὰς NOTE. B Edit. et Rup. ἐκθηλυνόµενος, manu exaratis, tum Regiis, tum Colbertinis reperi. Hec et similia ex collectione sententiarum — Vulgo γεροντικἁ appellantur. seniorum monachorum, quam in variis codicibus 257 πδρνείακς ᾖἕκαστος τὴν καὶ ἑκάστη τὸν ἴδιον ἂνδρα ἐχέτω. Ἡ γυνὴ τοῦ ἰδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, ἀλλ᾽ οὐδὲ ὁ ἀνήρ. Ἐὰν οὖν κχαλίσῃ σε πόρνη, ἐννόησον τὸν ῥῆμα καθ᾽ ἑαυτὸ, xal εἶπε, ὅτι Ὁ ἀνὴρ τοῦ ἰδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, ἁλλ᾽ fj γυνή. Καὶ τὸ ῥῆμα Ὑράψον εἷς τὸ πρόσωπόν σου, xai εἰπὶ τῇ πόρνῃ΄ Τί µε καλεῖς ; οὐκ ἔστι τὸ σᾶμα ἐμὸν, ἀλλὰ τῆς γυναικός µου. Οὐ τολ- μῶ τὸ ἀλλότριον προδοῦναι. Τὴν προῖκα αὐτῆς οὐ τολμᾶᾷς μειῶσαι, οὐδὲ τὸ πράγµατα αὐτῆς τολμᾷς ῥαπανῆσαι, καὶ τὸ σῶμα αὗτῆς τολμᾶᾷς μολῦναι; Εἰπὰ Ότι οὐχ ἑἐγγίζεις αὐτοῦ. Τοῦτο γὰρ οὐχ ἴστιν ἐμὸν, ἀλλὰ ἀλλότριόν ἐστιν. Mi) γὰρ τῆς πόρνης loci τὸ eda ; Εγὼ σῶμα πόρνης οὐ δέχομαι. Τοῦτο τῆς γυναικός μού ἐστιν φοθήθητι τὸν Χριστὸν, καὶ civi, ὅτι τὸ σῶμα τοῦτο Χριστοῦ µέλος ἐστὶν, xal τὸ σῶμα ἡμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν. )Αχουέτωσαν καὶ ἐννοεί- εωσαν ποῦ αὐτὸ ἀνήγαγεν Ó Χριστὸς, καὶ λεγέτωσαν, ὅτι Ἡ γυνὴ τοῦ ἱδίου σώματος οὐχ ἑἐξουσιάζει. Ἐννόησον Παύλου φιλοσοφίαν' τί λέγει ; Ἐπειδὴ πολλοὶ οὐκ ἐγχρατεύονται, ἔχουσι δὲ σεμνὰς καὶ σώφρονας Ὑυναῖκας, xal παρὰ τὸ δοκοῦν ἐκείνοις, αὗται ἐγχρατεύονταί, γίνεται δὲ ἡ τούτων φιλοσοφία ἐκείνοις µοιχείας ἀφορμὴ, διὰ τοῦτο λέγει, Ἕκαστος ἁπολαυέτω τῆς ἴδίας γυναικός. Kal οὐγ αἰσχύνεται, ἁλλ᾽ εἰσέρχεται, xal καθέζεται εἲς τὴν εὐνὴν νύχτα καὶ ἡμέραν, xal κατίχων τὸν ἄνδρα, xal τὴν γυναῖ- χα οὕτως συνάπτει, καὶ χράζει, καὶ og. M?) ἀπο- στερεῖτε ἀλλήλους, εἶ µή τι ἂν ἐκ συμφώνου, Ἐγκχρατεύῃ, καὶ οὐ θέλεις καθευδῆσαι μετὰ τοῦ dv- $póc σου ; ἐκεῖνος δὲ οὐκ ἁπολαύων σου ἀπέρχεται, Ἀθιπὸν ἁμαρτάνει, xal dj ἁμαρτία ἐχείνου τῇ σῇ iy- κρατείᾳ λογίζεται. Τί βέλτιον ; μετὰ σοῦ αὐτὸν χαθευ- δῆσαι, ἡ μιτὰ πόρνης; Ἡ ἀπόλαυσίς σου οὗ χεκώ- Άνται, ἡ δὲ ἐχείνης χεχώλυται μετὰ σοῦ ἐὰν xa9só- bs, οὐκ ἴστιν ἔγκλημα μετ) ἐχείνης δὲ ἐὰν χαθευ- δήσῃ, ἀπώλεσάς σου τὰ µέλη. Καθίζιται τοίνυν, ὡς εἶκον, elc τὴν εὐνὴν τοῦ ἀνδρὸς καὶ τῆς γυναικὸς, καὶ αράζει Μὴἡ οποστερεῖτε ἀλλήλους, εἰ µή τι &: £x συμφώνου πρὸς χαιρόν. “Ορᾶς, ὅτι διὰ τοῦτο ἔλαδες γυναῖκα, καὶ σὺ ἔλαθες ἄνδρα, ἵνα συµφω- vits, xai θέλεις ἐγχρατεύεσθαι ; πεῖσον xal τὸν kv- δρα, ἵνα δύο dat στέφανοι, σωφροσύνης καὶ ὁμονοίας, παὶ μὴ σιοφροσύνης xal πολέμου. Κἄν vp σὺ dy- κρατεύῃ, ἐκεῖνος δὲ ὑπὸ ἐπιθυμίας φλέγεται. Λέγει δὲ ὁ Παῦλος, M3) πορνεόσῃς, εὐθέως θορυθεῖ καὶ χοματοῦται. Μὴ οὖν ἁἀποστεοεῖτ ἀλλήλους , al D Κή τι ἄν ἐκ συμφώνου. Καὶ γὰρ ὅπου εἰρήνη, ixsi καὶ πάντα τὰ ἀγαθά' ὅπου εἰῤήνη, καὶ σωφροσύνη λάμπε. Ὅπου ὁμόνοια, ἐγχράτεα στενανοῦται. Ὅπου δὲ πόλεμος, καὶ σωφροσύνη ἀποτέμνεται. Παῦλος ὁ νομφαγωγὸς τῆς οἰγουμένης οὐκ αἰσγχύνε- ται λέγων Τίέμιος ὁ γάμος, καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος. Καὶ γὰρ ὁ Δεσπότης αὐτοῦ εἷς γάµον παρεγένετο, τῇ ἑαυτοῦ παρουσίᾳ τὸν γάμον τιμῶν, xai δῶρα προσ- ἤνεγκεν τὸ ὙΥὰρ ὕδωρ εἷς olvov µετέθαλε. Apdus ὅσον δύνῃ΄ ὅταν ἀτονήσῃς, λάδε φάρμακον τὴν συν- ουσίαν, ἵνα μὴ πειράσῃ ὑμᾶς ὁ Σατανᾶς, Ἕκαστος οὖν ἐχέτω τὴν ἴδιαν γυναῖκα. Τρία Ὑάρ ἐστι ταῦτα, SACRA PARALLELA. bxotoó vovalxa ῥἐχέτω, À uxore tua, et fruar uxore mea. Omnino. Animad- - verle quid beatus Paulus dicat : Propter fornica- tionem autem unusquisque uxorem suam habeat. εἰ unaqueque suum virum — habeat. Mulier sui corporis potestatem non habet, sed vir : queme admodum rursus ne vir quidem sui, sed mu- lier (1 Cor. vit, 1-4). Quocirca si te meretrix vocet, animo versa verbum hoc, οἱ dic : Vir cor- poris sui potestatem non habet, sed mulier. Hoc- que verbo in tua fronte descripto, sic scortum illud alloquere : Quid me vocas ? Corpus non meum est, sed uxoris. Quod alterius est, pro- dere non sustineo. Dotem ipsius imminuere non audes, nec ipsius facultates consumere ; et corpus ipsius conspurcare non dubitas ? Dic : Cavesis ne ad hoc accedas. Non enim meum est, sed alienum, Nunquid enim meretricis corpus est? Ego mere- tricis corpus minime suscipio. Hoc uxoris mee corpus est. Christum time, et dic: Corpus hoc Christi membrum est. Nam membra nostra Chri- sti membra sunt ? Partem hanc etiam mulieres audiant, metuantque, et secum reputent, quo- nam Christus corpus subvexerit ; et dicant: Mu- lier sui corporis potestatem non habet, sed vir. Cogita sapientiam Pauli, et quidnam sit quod ait. Nam, quia plerique continentiam colere ne- queant, habent autem honestas et pudicas uxores, qua preter ipsorum voluntatem continentie stu» deant, earumque philosophia maritis in adulte- rium prodeundi ansa efficitur, eam ob rem ait : Unusquisque uxore sua fruatur. Nec erubescit, sed ingreditur, et in lecto diu noctuque considet, ac virum et uxorem tenens, ita eos copulat, alta voce clamans ; Nolite fraudare invicem, nisi forte ex consensu (Ibid. 5). A venereo congressu ab- stines, nec cum marito dormire vis? ille vero, quia tui copiam negas, abit jam, et scelus perpe- trat : illius scelus continentie tue ascribitur. Utrum tandem prestat ? eum somno tecum frui, an cum meretrice ? Ne te fruatur, non ipsi inter- dictum est : nevero illa, lex divina prohibet. Si tecum dormiat, nihil criminis est : si autem cum illa, membrorum tuorum jacturam fecisti. Sedet igitur, ut a me dictum est, Paulus in viri et uxo- ris cubili, et clamat : Nolite fraudare invicem, nisi forte ex consensu ad tempus. Viden' te hac de causa uxorem accepisse, et eam item virum, ut pudici- tiam coleretis? studes te ἃ libidine continere ? adduc maritum, ut ipse quoque continentic stu- deat: quo duplex corona sit, allera castitatis, altera concordie ; non autem castitatis et belli. Nam etsi tua libidine te contines, ille tamen libi. dinis.gstu inflammatur. Paulus autem dicit : Ne forniceris : tumque ille statim tumultuatur,ac tan- quam fluctibus agitatur. Nolite ergo fraudare in- vicem, nisi forte ez consensu. Etenim ubi est par, illic omnia bona sunt. Ubi pax, illic quoque pudi- citia relucet. Ubi concordia, illic continentia co- ronatur. Contra ubi bellum est, pudicitia quoque 259 his verbis uti non erubescit, Honorabile connu- bium, et torus immaculatus ( Hebr. xiu, 4). Si- quidem ipsius Dominus nuptiis interfuit, uti ma- trimonium presentia 648 sua ornaret : quin et dona obtulit, aqua in vinum permutata. Curre quantum poteris : cum autem vires te defecerint, medicamentum ex consuetudine accipe, ne tentet vos Satanas. Unusquisque igitur uxorem suam habeat. Tria enim hec sunt, virginitas, matrimo- nium et fornicatio. Virginitas superiorem locum tenet, nu 8. JOANNIS DAMASCENI abscinditur. Paulus orbis terrarum velut pronubus À παρθενία, Ὑάμος, πορνεία. ἸἩαρθενία ἄνω, γάμος 260 µέσος, πορνεία κάτω παρθενία στέφανον ἔχει, γά- poc ἔπαινον σύμµετρον, πορνεία χκόλασιν καὶ τιµω- plzv. Βλέπε οὖν st ἐγκρατεύῃ, sl δύνασαι τοῦ σώμα- τος τὴν ἀσθένειαν ἐνέγκαι' μὴ θέλε ὑπὲρ τὸ µέτρα» ἀναθῆναι, ἵνα μὴ παρὰ τὸ μµέτρον καταθᾷς. ΄Ὥσπερ οὖν ὁ µέλλων κολυμδᾷν, τοσοῦτον εἰσέρχεται, ὅσον δύναται ἐξελθεῖν, xal ὅταν εἰσέρχεται, ἐννοσῖ τὸ πό- σον δύναται ἐξελθεῖν οὕτω καὶ σὺ τοσοῦτον αωφρό- νησον, ὅτι δύνασαι ὑπομεῖναι, ἵνα μὴ παρὰ τὸ µέ- τρον σπουδάζων, ἐχπέσῃς ὅλως. ptie medium, infimum fornicatio : virginitas coronam habet, nuptim mediocrem laudem ; fornicatio poenam et cruciatum. Proinde illud vide, an continentiam colere, an corporis sustinere infir- mitatem queas : nec induc in animum, ut supra modum ascendas, ne preter modum descendas. Velut igitur u rinator hucusque ingreditur, unde queat excedere : et cum in. aquam ingreditur, quantum excedere possit, cogitat : sic tu quoque tantum continens esto, quantum ferre valeas, ne immoderalius enitendo, a pudicitia prorsus excidas. Ejusd. — Maximus laqueus mulieris pulchri- D Παγὶς μεγίστη, χάλλος γυναικός μᾶλλον δὲ οὐχὶ tudo : imo non pulchritudo ipsa, verum impudi- cus aspectus. Neque enim res duntaxat crimina- mur, sed nos potius, nostramque socordiam. Ne dicamus : Non sint mulieres : sed, non sint adul- teri. Animo libidini dedito nihil fetidius. Cani similis est voluptas, o homo. Si eam ex- pellas, fugit : si alas, remanet. Fuge oblectationem propter afflictionem. Cave- sis ne diabolus membris tuis ceu telis adversum te utatur. S. Clem. lib. vi1 Strom. — Malorum metropolis est voluptas. S. Nilii. — Fornicationis tres summas differen- tias ab Apostolo deflnitas jam sepe attulimus, libidinem, avaritiam, idolorum cultum. Ejusd. — Idem diabolus sevum et crudelem amorem suggerit. Idem etiam, postquam ad adul- terium perpetrandum quempiam impulerit, into- lerandum odium nonnunquam ciet : non quod ad penitentiam bonam, sed quod ad immanem οί” dem ducat. Unde nonnulli post admissum adul- terium, illam quam vitiaverunt, gladio pereme- runt. Ejusd. — Non omnibus diemonibus eadem stu- dia, aut eadem perniciosa munera 8 diabolo im- perantur. Alii enim aliud exsecrandum Deoque invisum ministerium mandatur. Quidam enim impias cogitationes in hominum cordibus incul- punt. Nonnulli obscenas cupiditates anime» sub- jiciunt. Atque alii quidem inanem gloriam, et in- videntiam, et iracundiam, ceteraque id genus excitare consueverunt : alii hereticis nova exco- gitandi materiam subministrant : alii gulee, temu- lentie et libidini vacant. Rursumque alii per insomnia imposturam faciunt, et homines ludifi- cantur : alii corporibus hominum voluptales in- κάλλος, ἀλλ᾽ ἡ ἀκόλαστος ὄψις, My, γὰρ δὴ πράγµατα διαθἀάλλοµεν µόνον, ἀλλ᾽ ἡμᾶς xai τὴν ἡμετέραν βαᾳθυμίαν. Μηδὲ λέγχωµεν, Mi) ἔστωσαν γυναῖχες, ἀλλὰ λέγωμεν, M?) ἔστωσαν µοιχοί (1). Οὐδὲν δυσωδέστερο» ἐμπαθοῦς φυχῆς. Κυνὶ ἔοικεν $ ἡδονὴ, ἂνθρωπε. ᾿Εὰν διώξῃς, φεύ- γει ἐὰν θρέψῃς, παραμένε: (2). Φεῦγε τὴν τέρψιν (3) διὰ τὴν θλῖψιν, μὴ τοῖς σοῖς μίλεσι κατὰ σοῦ ὡς βέλεσι χρήσηται ὁ διάθολος. Μητρόπολις τῶν κακῶν ἡ ἡδονή. Πορνείας Ίδη πολλάκις τρεῖς τὰς ἀνωτάτω διαφο- C ρὰς παρεστήσαµεν κατὰ τὸν ᾿Απόστολον, φιληδονίαν, φιλαργυρίαν, εἰδωλολατρείαν. 'O αὐτὸς διάθολος καὶ ἄγριον ἔρωτα ὑποθάλλει. Ὁ αὐτὸς καὶ μετὰ τὸ ποιῆσαι τὴν µοιχείαν, ἔσθ᾽ ὅτε μίσος ἀφόρητον ἐμποιεῖ, οὐ πρὸς µετάνοιαν ἀγαθὴν, ἀλλὰ πρὸς µιαιφονίαν χειραγωγῶν. Ὅθεν τινὲς μετὰ τὸ μοιχεῦσαι, ξίφει ἐχειρώσαντο πολλάχις τὴν µοι- χευθεῖσαν. Οὐ πάντες οἱ δαίµονες τὰ αὐτὰ ἐπιτηδεύματα, ἢ τὰς τοιαύτας πονηρὰς λειτουρίας ἐπιτάσσονται παρὰ τοῦ διαθόλου. "Αλλος γὰρ ἄλλην βδελυρὰν καὶ θεο- στυγῆ διαχονίαν πεπίστευται. Καὶ οὗτοι μὲν βλασφη- μίας λογισμοὺς ταῖς τῶν ἀνθρώπων καρδίαις ἐγγλύ- qoucty* ἐχεῖνοι δὲ αἰσχρὰς ἐπιθυμίας ὑποτίθενται τῇ Quyi xai ἂλλοι μὲν ες χενοδοξίαν, καὶ φθόνον, καὶ "θυμὸν, xai τὰ ἑξῆς διεγείρειν εἰώθασιν' ἄλλοι δὲ τοῖς αἱρετικοῖς τὰς ὕλας τῶν νοημάτων χορηγοῦσιν' ἄλλοι δὲ περὶ γαστροµανίαν, xai µέθην, καὶ πορ- vtlav σχολάζουσι. Καὶ ἵἕτεροι δαίμονες διὰ τῶν dv- υπνίων ἑξαπατῶσι καὶ Χλευάζουσιν' ἕτεροι δὲ τὰς ἡδονὰς τῶν ἀνθρώπων ἐμθάλλουσι τοῖς σώμασι, καὶ NOTE. (4) Rupert. τοῦ αὐτοῦ, ὅτι wp?) Ὑενναίως oipttv τὴν πενίαν. Non exstat, nisi foris alib titulo. T? (2) Rup. ix τοῦ Περὶ µετανοίας. (9) Rup. θρύψιν. 261 . SACRA PABALLELA. 202 πάντα τὰ μέλη τῇ ἀθισμίᾳκαχλάζειν καὶ κυματοῦ- A jiciunt, efficiuntque ut membra nefaria libidine egxt ποιοῦσιν, xal ὀμίχλης, xal ζόφου πληροῦσι τὰς αἰσθήσεις. Καὶ οὗτοι piv τοῖς ἐπαοιδοῖς καὶ φαρµα- χοῖς, xal τοῖς ἐπικαλοῦσι συμπράττουσι xal συνεπ- ισχύουσιν' ἐκεῖνοι δὲ τοῖς µάντεσι μᾶλλον συνήδονται, καὶ συντρέχουαι, καὶ διατρίθουσι. ᾽Απλῶς εἰπεῖν, ἵκαστον τάγμα δαιµόνων ἰδίαν τινὰ κεχλήρωται δια- xovlav xa! πραγµατείαν φυχοθλαθἡ. Χορηγία πονηρὰ τοῖς πάθεσι γἶνετσι, ἡ τῶν θη- λειῶν tola καὶ συχνἡ συντυχία. Ἑὐχόλως τῇ πορνείᾳ ὑποθρόχιος Ὑίνεται, ὁ μὴ περιφεύγων τὰ εὔοπλα πρόσωπα, ἀλλ᾽ ἡδέως καθορῶν αὐτά. TITA. 18’, --- Περὶ πείρας καὶ ἀπειρίας. « Ἐνίδυσε Σαοὺλ τὸν Δαθὶὸ µανδύαν, xal περιχε- φαλαίαν χαλκῆν περὶ τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ. xal ἔζιντε Δαθὶδ τὴν ῥομφαίαν αὐτοῦ ἑπάνω τοῦ μµανδύου αὐτοῦ, xal ἐχοπίασε περιπατήσας ἅπαξ καὶ δὶς, ὅτι ἄπειρος ὃν. Καὶ εἶπε Δαθὶδ πρὸς Σαούλ. O0 μὴ δυνήσωµα: iv τούτοις, ὅτι οὐ πεκείραµαι. » . « Ἐν πολλῷ χρόνῳ σοφία' iv δὲ μαχρῷ Bl ἐπι- στήµη. » € Οὐχ oi πολλοὶ χρόνοι tlal σοφοὶ, οὐδὲ ol γέροντες ἴσασι χρίσιν. » « El πολυπειρίαν ποθεῖτις, οἶδε τὰ ἀρχαῖα καὶ τὰ μέλλοντα εἰκάζείν. » € Στέφανος γέρόντων πολυπειρία. » « Ἐν µιγάλῳ καὶ ἐν μικρῷ μὴ ἀγνόει. » « Ὁ πολύπειρος ἐχδιηγήσεται σύνεσιν' ὃς δὲ οὖκ ἐπειράσθη, ὀλίγα οἶδεν. » « "Άνθρωπος προσώπου». » κ«᾽Ανὴρ ξενιτεύσας ἔγνω πολλά. ὁ πεπλανημένος πλτθύνει πανουρχίαν. Πολλὰ ἑώρακα idv τῇ dmo- πλανήσει µου, καὶ πλείονα τῶν λόγων µου, σύνεσίς μου. » « Ὁ τέχνην ἐκδιδαχθεὶς, καὶ παγίαν αὐτὴν διὰ τῆς χρόνιας πείρας καὶ μελέτης ἔχων, καὶ τὴν ἕξιν ἐνιδρυμένην , δύναται λοιπὸν κατὰ τοὺς ἔναποχει- µένους αὐτῷ τῆς ἐπιστήμης λόγους καθ) ἑαυτὸν ἐνεργεῖν. » « Αἴσθησις παντὸς λόγου ἑνεργεστέρα πρὸς πεῖ- αν. » κ "O µή τις πίπονθεν, οὐδ' ἂν ἱτέρῳ πιστεύσειε. Ὁ ὃὶ παθὼν, εἲς συγκατάθεσιν ἑτοιμότερος. πολύπειρος ασχυνθήσεται ἀπὸ κ Πεῖρα µήτηρ συνίσεως. » « Ἑκάστῳ ἡ πεῖρα διδάσκαλος ἀσφαλείας γί- νεται,. » « Καθάπερ τοῖς ἀπείροις τοῦ λυρίζειν λύρας οὐχ ἁπτίον, οὐδὲ μὴν τοῖς τοῦ αὐλεῖν αὐλῶν, οὕτως οὐδὲ πραγμάτων ἁπτέον τοῖς μὴ τὴν γνῶσι εἰληφόσιν, &stuent et perturbentur, ac sensus nebulis et ca- ligine implent. Itemque hi quidem incantatoribus et veneflcis, et iis qui se invocant, navant operam et opitulantur; illi vero vatibus magis delectati, ad eos accurrunt, ac una conversantur. Denique, ut summa dicam, unaqui»que demonum classis peculiari ministeria quedam, et exitiosa anima negotia nacta est. Affectibus subministratio mala est, feminarum conspectus, et frequens congressus. 649 Facile ille fornicationis aquis demergatur, qui formas egregias minime fugiat, sed lubenter intueatur. TIT. XII. — De experientia et imperitia. I] Reg. xvii, 35, 39, — « Induit Saul David man- dyam, et galeam sream super caput : et cinxit Da- vid gladio desuper mand;am suam. Et laboravit ambulans semel atque iterum, eo quod consuetu- dinem non haberet. Dixitque David ad Saul: Non potero cum his incedere, quoniam usum non habeo. » Job. xii, 14. — « In multo tempore sapientia est: et in longa vita scientia. » Job xxxu, 9. — « Non longevi sapientes sunt, nec senes sciunt judicium. » Sap. vim, 8. — « Si multarum rerum experien- tiam desiderat quis, scit antiqua et futura msti- mare. » Eccli. xxv, 8. — « Corona senum multa pe- ritia. » Eccli. v, 18. — « In magno et parvo noli esse ignarus. Eccli. xxxiv, 9. — « Qui multa didicit enarra- bit intellectum ; qui vero non est expertus, pauca recognoscit. » Eccli. xxt, 25. — « Vir peritus non confundetur a facie. » Eccli. xxxiv, 9,10. — « Vir qui peregrinatus est, multa cognovit: qui oberravit, multiplicat astu- tiam. Multa vidi in aberratione mea, et intelligen- tia mea plusquam sermones meos. » S. Basil. de Spiritu sancto, cap. 8. — Qui artem didicit, eamque longo usu et studio firmam,ipsius- que habitum deflxum habet, potest jam ex ratio- nibusartis in animo suo jam insitis per se operari. Sensus quovis sermone efflcacior est ad colli- gendum experimentum. Quod quispiam minime passus est, id de altero non facile crediderit. Qui autem illud in se sensit, is ad assentiendum est paratior. S- Chrysost. — Experientia prudentie mater est. Experientia cuilibet certitudinis mater est. S. Clem. lib. τι. Strom. -- Quemadmodum qui cithara canere non didicerunt, citharam tractare non debent ; nec qui tibiis ludere nesciunt, tibia* 203 8. JOANNIS DAMASCENI 264 capessere : ifa nec eos negotia suscipere, qui À xal εἶδόσιν ὅπως αὐτοῖς παρὶ ὅλον τὸν βίον χρη- scientiam minime consecuti sunt, nec norunt quemadmodum iis toto vite spatio utendum sit. Ejusd. — Omnis viri eruditi et periti actio, prosperitas est ; contra omnis imperiti, miseria. Joseph. — Quotidianum studium paulatim expe- rientiam alit. TIE: XIpl. — De mansuetudine et pielate. Psal. xxv, 9. — « Deducet mansuetos in judicio, docebit mites vias suas. » Psal. xxxvi, 14. — « Mansueti autem heredita- bunt terram, et delectabuntur in multitudine pacis. » Psal. txxv, 2. — « Cum exsurgeret in judicium Deus, ut salvos faceret omnes mansuetos terre. » Psal. c, 6. — « Oculi mei ad fideles terre, ut sedeant mecum. » Psal. cx,vi, 6. — « Suscipiens mansuetos Do- minus. » Psal. cxuix, 41. — « Exaltabit mansuetos in sa- lutem. » Prov. xiv, 30. — « Vir mansueti animi, medicus cordis. » 650 Psal. xvi, 19. — « Melior est vir mansue- tus cum humilitate, quam qui dividit spolia, cum arrogantia, » Psal. xxvin, 14. — « Beatus vir qui omnia pavet propter reverentiam : qui autem durus est corde, incidet in mala. » Eccli. 1:1, 17. -- « Fili, in mansuetudine opera tua perfice ; et ab homine accepto diligeris. » Eccli. x, 314. — « Fili, in mansuetudine glorifica animam tuam. » Eccli. x, 48. — « Radices gentium evertit Domi- nus, et plantavit mites pro eis. » Matth. v. &. — « Beati mites, quoniam ipsi pos- sidebunt terram. » Tit. 1t, 15, 16. — « Nemo te contemnat. Admone illos principibus et potestatibus subditos esse,dicto obedire, ad omne opus bonum paratos esse, ne- minem blasphemare, non litigiosos esse, sed mo- destos, omnem ostendentes mansuetudinem ad omnes homines. » S. Ignat. Epist. utraque ad Trallens. — Mansue- tudine opus habeo, per quam princeps hujus se- culi diabolus evertitur. Evagrii. — Juvenis mansuetus multa suffert. Canities senum mansuetudo : vita autem corum cogitatio vera. Nulla virtus ita sapientiam parere consuevit, ut lenitas. TIT. XIV. — De iis qui adversus Deum íinscientes peccant εἰ blasphemant. Prov. xix, 3. — « Stultitia hominis labefactat vias ejus : Deum autem accusat cor illius. » S. Greg. Naz. Tetr. 52. Quid culpam in hostem semper ipsi vertimus, Qui frena nulli mittimus libidini. . Te criminare prorsus, aut certe magis. : Nam noster ignis, flamma vero Spiritus. στέον. » « Ἠᾶσα ἡ τοῦ ἐπιστήμονος xal ἐμπείρου πράξις, εὐπραγία, ἡ δὲ τοῦ ἀνεπιστήμονος, καχοπραγί1. » « Ἡ καθ) ἡμέραν τριθἡ χατὰ µιχρον ἔθρεψεν ἐμ- πειρίαν. α TITA. IT". --- Περὶ πραότητος καὶ εὐσεθείας. « Ὁδηγήσει πραεῖς ἐν κρίσει: δἰδάξει πραεῖς ὁδοὺς αὐτοῦ. » « O: δὲ πραεῖς κληρονοµήσουσι τὴν γῆν, xal xata- τρυφήσουσιν ἐπὶ πλήθει εἰρήνης. » « Ἐν τῷ ἀναστῆναι εἲς χρίσιν τὸν θεὸν, τοῦ σῶσαι πάντας τοὺς πραεῖς τῆς γῆς. » « Ot ὀφθαλμοί µου ἐπὶ τοὺς πιστοὺς τῆς γῆς, τοῦ συγχαθῆσθαι αὐτοὺς μετ’ ἐμοῦ. » «᾿Αγαλαμθάνων πραεῖς ὁ Κύριος. » « Ἑψώσει πραεῖς ἐν σωτηρίᾳ. » « Πραῦθυμος ἀνὴρ, καρδίας ἰατρός. » « Κρείσσων πραύθυμος μετὰ ταπεινώσεως, f] ὃς διαιρεῖ τὰ σκῦλα μετὰ ὕθρεως. » « Μακάριος ἁἀνὴρ, ὃς κατυπτήσσει πάντα δι εὐλάθειαν. Ὦ δὲ σκληρὸς τὴν καρδίαν ἐμπισεῖται χαχκοίς. » » Τέκνον, iv πραότητι τὰ ἔργα σου διεξάγαγε, καὶ ὑπὸ ἀνθρώπου δεκτοῦ ἀγαπηθήσῃ. » » Τέχνον, iv πραότητι δόξασον τὴν φυχήν σου. » « 'Pitac ἐθνῶν καθεῖλεν ὁ Κύριος, καὶ ἐφύτευσε προεῖς dvt' αὐτῶν, » «Μακάριοι ol πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν. » « Μηδείς σου περιφρονείτω’ ὑπομίμνησκε αὐτοὺς ἀρχαὶς καὶ ἐξουσίαις ὑποτάσσεσθαι, πειθαρχεῖν πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν, ἑτοίμους εἶναι µηδένα βλασφημεῖν, ἀμάχους εἶναι, ἐπιεικεῖς, πᾶσαν ἐπιδεικνυμόνους πρα- ότητα πρὸς πάντας ἀνθρώπους. Ἀρήζω πραότητος, ἐν ᾧ καταλύεται ὁ ἄρχων τοῦ αἰῶνος τούτου διάθολος. D µΝίος πραύς πολλὰ ὑποφίρει. Πολιὰ γερόντων πραότης ζωὴ δὲ, γνῶσις αὐτῶν ἀληθὴς. Οὐδεμία τῶν ἀρετῶν, οὕτως πέφυχε τίκτειν σοφίαν͵ ὡς πραότης. ΤΙΤΑ. IA. — Περὶ πταιόντων xal βλασφημούντων ἐξ ἀγνοίας εἲς τὸν θεὸν. «᾿Αφρασύνη ἀνδρὸς λυμαίνεται τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ. τὸν θεὸν δὲ αἰτιᾶται d) καρδία αὐτοῦ. » Ti πάντα τὸν δυστηνον αἰτιώμεθα, Εχοβὸν διδόντες τῷ βιοῦν ἐξουσίαν ; Μέμφου σεαυτὸν, ἢ τὸ πᾶν, fj τὸ πλέον" Τὸ top παρ᾽ ἡμῶν, ἡ δὲ φλὺξ τοῦ Ἠνεύμανος, 205 SACRA PARALLELA. 206 Ὅλως, sl χρὴ μετὰ ἀκριθείας τοῖς γινοµένοις mpo- A — S. Chrysost. — Omnino, si ad ea qua geruntur σέχειν, οὖὐδεὶς ἁπατᾷ ἡμᾶς. 'O διάθολος μὲν ὠθεῖ, ἀλλὰ πολλὰ μὲν καὶ αὐτὸς ἐργάζεται xaxà, πολλὰ δὲ xai ἡμεῖς ἑαυτοῖς διὰ τῆς ῥᾳθυμίας. προπετοῦς, xai ἀναιδοῦς, xai TITA. 1E. — Περὶ if θυμώδους, καὶ ὀξυχόλου, ὀργίλου, κα « ΄Ἄφρονα ἀναιρεῖ ὁργή. » « θυμῷ κατέστρεφαν ἀδυνάτους ol ἁμαρτωλοί. » « Μέγαν καὶ δυνάστην ἀπολλύει ὁργή. » «᾿Ασεθὴς οὐκ ᾖσχύνθη πρόσωπον ἐντίμου, οὐδὲ οἶδεν τιμὴν θέσθαι τούτοις. » Β e Παῦσαι ἀπὸ ὀργῆς, καὶ ἐγχατάλειπε θυµόν. » « θυμὸς αὐτοῖς κατὰ τὴν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως. » « 'Avip θυμώδης οὐκ εὐσχήμων. » « Ὀργὴ ἀκόλλυσι καὶ φρονίµους. ᾽Ανὴρ θυμώδης παρασκευάζει µάχας. » α Ὀξύθυμος πράσσει μετ) ἀθουλίας. » « Βαρὺ λίθος, xal δυσθᾶστακτον ἄμμος' ὀργὴ δὲ ἄφρονος βαρυτέρα ἀμφοτέρων. » « M3, ἴσθι ἑταῖρος ἀνδρὶ θυμώδει, φίλῳ δὲ ὀργίλῳ μὴ συναυλίζου µήποτε µέθῃς τῶν ὁδῶν αὐτοῦ, xal λάδης βρόχον τῇ ej ψυχῆ. » « 'Avip θυμώδης ὀρύσσει νεῖκος ἀνὴρ δὶ ὀργίλος ρ ἑξόρυξεν ἁμαρτίας. » « Οὐ λαλήσεις λέχον dv ὀργῃ ἐκ τοῦ στόµατός σου. 9 « Xs) ἄφρονος ἄγουσιν αὐτὸν εἷς κακά’ τὸ δὲ στό: μα αὐτοῦ τὸ θρασὺ, θάνατον ἐπικαλεῖται. » « Στόμα ἄφρονος συντρίθει αὐτὸν, τὰ δὲ χείλη αὐτοῦ παγὶς τῇ yvy? αὐτοῦ. » « Αναιδὴς ἀνὴρ ἀναιδῶς ὑφίσταται προσώπῳ. » « "Άνεμος βοῤῥᾶς ἐξεγείρει νέφη πρόσωπον δὲ ἀναιδὲς Ὑγλώσσαν ἐρεθίζει. ὍὉ σκληρὸς τὴν καρδίαν ἐμπεσεῖται χακοῖς, » « Mi σπεύσῃς iv πνεύματί σου θυμοῦσθαι, ὅτι θυμὸς ἐν κόλπῳ ἀφρόνω, ἀναπαύεται. » « Ὄψις πόρνης ἐγένετό σοι’ ἀπηναισχύντησας πρὸς 24. » « Voy 3) τολμηρὰ ἐξαρθήσεται. » « Οὐ δυνήσεται θυμὸς ἅδιχος δικαιωβῆναι. 'H γὰρ ῥοκὴ τοῦ θυμοῦ αὐτοῦ πτῶσις αὐτῷ. » «᾿Απόστησον θυμὸν ἀπὸ καρδίας σου. » « Ζῆλος xal θυμὸς ἐλαττοῦσιν ἡμέρας. » « Κύριε παντοχράτορ, ὁ θεὸς τῆς σωτηρίας. µου, ψυχῇ ἀνδρὸς ἀναιδοῦς μὴ παραδῷς µε. » PAT80L. Gn. XCVI. p animum adjicimus, nemo nobis imposturam facit. Etenim diabolus quidem nos impellit: verum, ut ipse plurimis nos malis afficit, sic nos quoque ob socordiam nostram plurima nobis mala accer- simus. TIT. XV. — De temerario, et impudenti, atque ira- cundo. Job v, 2. — « Stultum interficit iracundia. » Job xxiv, 22. — « Per iracundiam imbeciles eversi sunt 8 peccatoribus. » Job 1x, 22. — « Magnum et potentem perdidit ira. » Job xxxiv, 16. — « Impius non reveretur faciem honorabilis viri: nec scit istis honorem adhi- bere. » Psal. xxxvi, 8. — « Desine ab ira, et derelinque furorem. » Psal. ιν, 2. — « Furor illis secundum similitue dinem serpentis. » Prov. xi, 25. — « Vir iracundus indecorus est. » Prov. xv, 18. — «Ira perdit etiam prudentes. Vir iracundus preeparat rixas. » Prov. xiv, 17. — « Iracundus agit sine consilio.» Prov. xxvn, 3. — « Grave est saxum, onerosa arena : sed ira stulti utraque gravior. » Prov. xxii, 24. — « Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum homine furioso: ne forte discas semitas ejus, et sumas laqueum anime tue. » 651 Prov. xxix, 22. — « Vir furiosus fodit ri- xas : et vir iracundus effodit peccata. » « Non loqueris verbum in ira ex ore tuo. » Prov. xvii, 6. — « Labia stulti ducunt eum in mala : os autem ejus audax mortem advocat. » « Os stulti contritio ejus, et labia ipsius decipula anime ejus. » Prov. xxi, 29. — « Impudens vir impudenter sustinet facie. » Prov. xxv, 23; xxvin, 14, — « Ventus aquilo excitat nubes: facies autem impudens linguam exstimulat. Qui duro corde est, incidet in mala. » Eccli. v, 9. — « Ne sis velox in spiritu tuo ad irascendum : quia furor in sinu stulti re- uiescit. » Jerem. um, 3, — « Frons mulieris meretricis fuit tibi : erga omnes sine verecundia fuisti. » Eccli. xix, 4. — « Anima impudens de medio tolletur. » Eccli. 1, 22. — « Non poterit furor iniquus justificari. Etenim momentum ire ipsius ruina ipsi est. » Eccli. xi, 9. — « Aufer iram a corde tuo. » Eccli. xxx, 26. — « Zelus et furor minuent dies. » | Eccli. xxi, 4. — « Domine omnipotens, Deus salutis mes, anime viri irreverentis ne tra- das me. » 9 967 Matth. v, 22. — « Omnis qui irascitur fratri suo À sine causa, reus erit judicio. » Ephes. 1v, 26, 21. — « Irascimini, et nolite pec- care : 80] non occidat super iracundiam vestram. Nolite locum dare diabolo. Omnis amaritudo, et ira, et blasphemia tollatur a vobis, cum universa malitia. » Jac. 1, 20. — « Ira viri justitiam Dei non ope- ratur. » S. Basil. hom. 4 De jejunio. — Vt iis qui temu- lenti sunt, et non a vino. Iracundia anime temu- lentia est, de statu suo eam exturbans, non secus ac vinum. Ipsa quoque moestitia ebrietas est sub- mergens mentem. Ibid. — Irascentem aliquem animo tibi propone, 6. JOANNIS DAMASCENI 208 « Πᾶς ὀργιζόμενος τῷ ἁδελφῷ αὐτοῦ «txt, ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει. » « Ὀργίζεσθε, xai μὴ ἁμαρτάνετε, ὁ ἥλιος μὴ ἐπιδυέτω ἐπὶ τῷ παρογισμῷ ὑμῶν, μηδὲ δίδοτε τό- πον τῷ διαθόλῳ. Πᾶσα πικρία, καὶ ὀργὴ, καὶ gAac- φηµία ἀρθήτω ἀφ᾿ ὑμῶν, σὺν πάσῃ κακίφ. » « ἸὈργὴ ἀνδρὸς δικαιοσύνην Θεοῦ οὐκ ἐριά- ζεται. » Οὐαὶ ol µεθύοντες, οὐκ ἀπὸ οἴνου. θυμὸς μέθη ber ψυχῆς, ἔκφρονα αὐτὴν ποιῶν ὡς ὁ οἴνος. Λύπη μέθη ἐστι καὶ αὐτὴν, καταθαπτίζουσα διάνοιαν. ἘἨννόησόν µοι τὸν ὀργιζόμενον, ὅπως µεθύει τῷ quemadmodum ex hoc affectu temulentiam con- B πάθει. Οὐκ ἔστιν αὐτὸς ἰαυτοῦ κύριος. ᾿Αγνοεῖ lav- trahat. Sui compos non est. Seipsum ignorat,atque item eos qui juxta se adsunt. Haud secus atque in nocturno quodam conflictu omnes tangit: in omnes offendit: quidvis sine exceptione prolo- quitur: vix potest teneri, conviciatur, ferit, minatur, jurat, rumpitur. Ebrietatem hanc fuge. Ejusd. hom. adv. irasc. — Posteaquam iracun- dic affectus depulsa ratione principatum anime semel invaserit, hominem prorsus efferat: quin nec illum esse hominem sinit, qui jam rationis presidio careat. Nam quod venenatis animantibus venenum est, hoc ira percitis est excandescentia. Rabie laborant ut canes, subsultant ut scorpii, mordent ut serpentes. Ita quoque Scriptura eos qui hoc vitio constricti tenentur, ferarum nomini- bus appellare consuevit. lbid. — Propter iram lingua sine freno est, os sine janua, manus petulantes. Hanc contumelis, probra, vituperationes, plage, aliaque tam multa, ut ne recenseri quidem possint. Propter iram ensis exacuitur, atque humana manus homini mortem afferre non dubitat. Propter eam Ííratres sese mutuo non norunt, parentes et liberi nature non reminiscuntur : ac primum quidem seipsos igno- rant, 652? qui ira estuant: deinde omnes per- teque necessarios et familiares. Et quemadmodum torrentes ad concava locafluentes, quidquid obvium habuerint, secum rapiunt: sic irascentium impe- tus vehementes et indomiti per omnia sine discri- τόν" ἀγνοεῖ τοὺς παρόντας. "Qomep iv νυκτοµαχίᾳ πάντων ἅπτεται, πᾶσι προσπταίει, ἀταμίευτα φθέγ- γεται, δυσκἀθεκτός ἐστι, λοιδορεῖται, τύπτει, διό- µνυται, Bog, διαῤῥήγνυται, Φεῦγε ταύτην τὴν μέθην. Ἐπειδὰν ἅπαξ παρωσάμενον τοὺς λογισμοὺς τὸ πάθος τῆς ὀργῆς, τὴν δυναστείαν τῆς "uy? παρα- λάθῃ, ἀποθηριοῖ παντελῶς τὸν ἄνθρωπον, καὶ οὐδὲ ἄνθρωπον εἶναι συγχωρεῖ, οὐχέτι ἔχοντα τὴν ἐκ λόγου βοήθειαν. Ὅπερ γὰρ τοῖς οθόλοις ἑστὶν làc, τοῦτο τοῖς παροξυνθεῖσι θυμὸς γίνεται, Λυσσῶσιν ὥσπερ ol xóvec* ἄττουσιν ὥσπερ οἱ σκορπίοι * δάχνουσι ὥσπερ οἱ ὄφεις,. Οἶδεν καὶ ἡ Τραφὴ τοὺς ὑπὸ τοῦ πᾶθους κεκρατηµένους ταῖς τῶν θηρίων πρυσηγο- plate ἀποκαλεῖν. Διὰ θυμὸν ἀχάλινοι γλῶσσαι, καὶ ἀπύλωτα στό- µατα, χεῖρες ἀκρατεῖς, ὕθρεις, ὀνείδη, κατηχορίαι, πληγαὶ, τὰ ἄλλα ὅσα οὐδὲ ἀριθμῆσαι ἔστιν. Διὰ θυμὸν καὶ ξίφος ἀκονᾶται. Auk τοῦτον ἁἀδελφοὶ μὲν ἀλλήλους ἠγνόησαν, Ὑονεῖς δὲ καὶ τέκνα τῆς φύσεως ἑπελά- θοντο" ἀγνοοῦσι μὲν ἑαυτοὺς πρῶτον οἱ ὀργιζόμενοι, ἔπειτα xal πάντας ὁμοίως τοὺς ἐπιτηδείους. Ὥσπερ δὶ oi χαράδραι πρὸς τὰ κοῖλα ῥεῦσαι τὸ προστυχὀν παρασύρουσιν , οὕτως αἱ τῶν ὀργιζομένων ὁρμαὶ βίαιοι καὶ ἀκάθεκτοι διὰ πάντων ὁμοίως χωροῦσυ' O3 πολιὰ τοῖς θυµουμένοις αἰδέσιμος ' οὖκ ἀρετὴ βίου, οὐκ οἰκειότης γένους, οὗ προλαθοῦσαι χάριτες, οὐκ ἄλλο τι τῶν τοιούτων εἰµιον παρ’ αὐτοῖς ietl. mine grassantur. Neque enim eos qui ira perciti D Μανία τίς ἐστιν ἐλιγοχρόνιος ὁ θυμός. sunt, movet canities, non vitz? probitas, non generis propinquitas, non precedentia beneficia, non quidquam ejusmodi ipsis honori est. Iracundia brevis quidam furor est. Ibid. — In malis certaminibus miserior ille est qui vicit, quoniam ita discedit ut majorem secum peccati partem ferat. Ne igitur male collecte cumulatorsis : nec malum debitum cumulatius per- solvas. Contumeliis te quispiam lacessivit? ira excanduit ? malum silentio compesce. Tu vero cum illius impetum ceu fluxum quemdam in pectus tuum admittis, ventos imitaris, qui id quod con- jicitur, per adversos flatus sibi mutuo tribuunt. Ne hostem tibi magistrum adhibeas, nec quod ode- ris imiteris, nec te velut iracundi hominis spe- Ἐν ἁμίλλαις πονηραῖς ἀθλιώτερος 6 νικήσας, διότι ἀπέρχεται τὸ πλέον ἔχων τῆς ἁμαρτίας. Μὴ τοίνυν γένῃ κακοῦ πληρωτὴς ἐράνου, μηδὲ πονηροῦ δανείου πονηρότερος ἐκτιστής. Ὕδρισεν; ὠργίσθη ; στῆσον τῇ σιωπῇ τὸ κακόν. Σὺ δὲ ὥσπερ ῥεῦμα τὴν ἐκείνου ὁρμὴν slc τὴν ἰδίαν καρδίαν ὑποδεξάμενος, τοὺς ἀνέμους μιμῇ διὰ τῆς ἀντιπνοίας ἀντιδιδόντας τὸ ἐνεχθέν. M3, διξασκάλῳ χρήσῃ τῷ ἐχθρᾷῷ, μηδὲ ὃ μισεῖς, τοῦτο ζηλώσῃς, μηδὲ γένῃ ὥσπερ κάτοπτρον τοῦ ὀργίλου, τὴν ἐκείνου μορφὴν iv σεαυτῷ δεικνύς. Ἐρυθρὸς ἐκεῖνος, σὺ δὲ οὐκ ἐφουίχθης ; ὀφθαλμοὶ 300 2 BACRA PARALLELA. 210 ὄφαιμοι' ot δὲ σοὶ γαλῃνὸν βλέπουσι; φωνὴ xpaysia* À culum preebeas, illius in teipso formam ostendens. ἡ δὲ σ) ἠπία; οὐδὲ ἐν ταῖς ἑρημίσις ἠχὼ οὕτως ἀνεκλάσθη ἀκεραία πρὸς τὸν φθεγξάµενον, ὡς ἐπὶ τῶν λοιδόρων αἱ ὄθρεις ἑναπαναστρέφουσιν. Μᾶλλον δὲ ὁ μὲν ἦχος 6 αὐτὸς ἀμεδόθη, ἡ δὲ λοιδορία μετὰ κροσθήκης ἐπάνεισιν. Rubicunda ille facie est : quid ? tuane ruborem non contraxit? Sanguinei illius oculi sunt: tui vero nunquid sereni sunt? vox illius aspera: tuane le- nis? ne in solitudinibus quidem extremus vocis sonus ad loquentem se refringit,ut ad conviciatores maledicta revertuntur. Imo extremus ille sonus idem redditur: at maledictum cum incremento redit. Τί ὀργῆς depovéctkpov; ἐὰν µείνῃς ἀνόργητος, Άσχυνας τὸν ὑδρίσαντα, ἔργῳ τὴν σωφροσύνην ἔπι- ἑιζάμεος. ᾿Εῤῥαπίσθης ; xal γὰρ καὶ ὁ Κύριος. Ἐνεκτόσθης: ἀλλὰ καὶ ὁ Δεσπότης ἡμῶν. OO γὰρ ἐκίσιρωψε τὸ πρόσωκον ἀπὸ αἰσχύνης ἑμπτυσμά- των. Ἐσυκοφαντίσθης; καὶ Ὑὰρ καὶ ὁ Ερετὶς. Πφιίῤῥηξ σου τὸν Ἠιτωνίσκον; ἀπίδυσάν σου xai 'o*h Κύριον, καὶ διεµερίσαντο τὰ ἱμάτια αὐτοῦ. "But τὸν θυμὸν µετάθες, ἐπὶ τὸν ἀνθρωποκτόνον, tiv τοῦ φεύδους πατέρα, τὸν ἐργάτην τῆς ἁμαρτίας. Tg δὶ ἀδελφῷ καὶ συµπάθησον, ὅτι ἐὰν ἐπιμείνῃ τῇ ἁμαρτίᾳ, μετὰ τοῦ διαθόλου δοθήσεται τῷ αἰωνίφ ool. Παῦσαι τοίνυν ἀπὸ ὀργῆς, xal ἐγκατάλιπε θομὸν, ἵνα φύγχις τῆς ὀργῆς τὴν πεῖραν, τῆς ἀποκα- λυκτοµένης ἀπ᾿ οὐρανοῦ ἐπὶ πᾶσαν ἀσίθειαν xal ἐδικίαν ἀνθρώπων, M3 oóx ἐπεισάγωμεν χαχὸν τοσοῦτον, ἀῤῥωστίαν oye, σκότωσιν λογισμῶν, ἀπὸ θεοῦ ἀλλοτρίωσιν, οἰκειότητος ἄγνοιαν, ἀρχὴν πολέμου, συμφορῶν πλή- βωμα, δαίµονα πονηρὸν αὐταῖς ἡμῶν ταῖς ψυχαῖς ἱντιχτόμενον, καὶ ὥσπερ τινὰ ἕνοικον ἀναιδῆ προκατ- ἔχοτα ἡμῶν τὰ ἔνδον, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι τὴν πάροδον ἀποχλείοντα. Όπου γὰρ ἔχθραι, ἔρεις, θυ- uo, ἐρίθεαι, Φιλονεικείι, θορύθους ἀἁσιγήτους S. Basil. ibid. — Quid ira insanius ? nam si iram tenueris, conviciatorem tuum probris affecisti, ostensa opere modestia. Alapa percussus es? At Dominus etiam. Consputus es? Et idem Dominus noster. Non enim avertit faciem suam ab ignominia sputorum. Calumniis es appetitus? Atque tuus itidem Judex. Tunicam tuam laceravit ? Ac Domi- num perinde tuum exuerunt, vestesque ipsius in- ter se partiti sunt. Ibid. — Illuc transfer iram, in homicidam illum, illum mendacii parentem, illum opiflcem peccati. Fratris vero tui te misereat ; quippe qui, si in pec- cato perstiterit, sempiterno igni cum diabolo tra- detur. Desine ab ira, et derelinque furorem. Ne te iram illam experiri contingat, que de celo super omnem impietatem et injustitiam hominum reve- labitur. Ibid. — Nequaquam igitur tantum nobis ipsi malum accersamus,animo morbum, rationis obscu- rationem, aversionem a Deo, necessitudinum igno- rationem, belli initium, calamitatum cumulum, demonem improbum in animis nostris ingenera- tum: qui velut impudens aliquis inquilinus, pecto- ris nostri penetralibus occupatis, Spiritui sancto aditum precludat. Etenim ubi inimicitise, conten- ταῖς φυχαῖς ἐμποιοῦνται, ἐκεῖ τὸ πνεῦμα τῆς mpaó- C tiones, iracundie, simultates, clamosos tumultus τητος οὐκ ἀναπαόεται. θυµώδης sT; χατάστειλον τὸν θυµόν. θυµώδης, φηαὶν, ἀνὴρ οὐκ εὐσχήμων, MáOs τῆς Γραφῆς' xítoxtpoy Ὑινέσθω τοῦ προσώπου σου ἡ Γραφή. Ἐχεῖ μάθε. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ ἀσεθὴς λογισμὸς σχοτώ- σας οὐκ ἐᾷ λογίσασθαί σε ἡλίκον ἁμάρτημά ἐστιν b topic, ἡ Γραφή σοι λέγει, ὅτι ἀνὴρ θυµώδης οὐκ ὐσχήμων, Ὀργή σου τὸν λογισμὸν κατεκράτησε, καὶ ἐκφέρει ὑτὸ θυμοῦ πρός τε ῥήματα ἀπρεπὴῆ, καὶ πράξεις χελεκὰς, καὶ θεριώδεις; ἐὰν προσέχῃς σεαυτῷ, χεταστελεῖς μὲν τὸν θυμὸν, ὥσπερ τινὰ πῶλον cient, illic spiritus mansuetudinis minime re- quiescit. Ejusd. Hom.hab.in Lacizis, — Iracundie obnoxius es? iram comprime. Vir iracundus, inquit ille, minime honestus est.Erudiat te Scriptura ; speculi vice faciei tus; sit. Illic disce. Nam quia impia cogitatio eas tibi tenebras offudit, ut quantum malum iracundia sit, haud queas considerare, hoc te Scriptura docet, virum iracundum, nec decorum esse, nec honestum. 653 Ejusd. in illud, Attende tibi. — Rationem tuam ira superavit, teque excandescentia, tum ad sermones obscenos, tum ad atroces belluinasque actiones precipitem trahit? si ad teipsum animum imu, καὶ δυσήνιον, τῇῃ πληγῇ τοῦ λόγου, οἷονεί D adjeceris, reprimes iracundiam ; eam non secus *wt µάστιγι καθαπτόµενος. Πῶς ἀσχημονεῖ ὃ θυμώδης { ᾽Αποτίθεται τὸ σχῆμα ἀνθρώπινον, καὶ θηρίου σχῆμα µεταλαμθάνει. Ἐπόησόν pot τὸν θυμούμενον, Ἐπέζεσεν αὐτῷ ὁ Vu, καὶ ol ὀφθαλμοὶ ὑπηλάγησαν, οὐκ εἶἰσὶν οἱ Soi ὀφθαλμοὶ, πῦρ βλέπει ἀνέδραμεν αὐτοῦ τὸ tur περιέζεσε τὴν καρδίαν ὑπέδραμε τοὺς χι- "S τῶν ὀφθαλμῶν. ᾿Ἐχένετο ὕφαιμος ἐκχωρῶν atque equi pullum contumacem et freni impatien- tem, rationis ictu ceu verbere quodam perstrin- gendo. Ejusd. Hom. hab. in Laciz. — Quam turpiter se gerit iracundus ! Humanam faciem exuit, ao bel- lue habitum sumit. Animadverte qualis sit qui ira percitus est. Quamprimum inferbuit furor, immutantur oculi, ut jam iidem ipsi non sint. Igneum quid cernit: sursum excurrit sanguis, et fervefacto circum pectore, oculorum tunicas 7n oculos suos immutavit. Vir iracundus minime de- corus est. Si videas aliquem pre ira dentes exa- cuentem, hunc apro similem esse cogita ; ut qui internum furorem confrictu dentium ostendat. Si eum qui iracundia laborat, spumantem, incondi- tas voces pectore emittentem videris ; si et cum patris immemorem, et fllii corpus haudquaquam cognoscentem, ac per omnia, quo furorem comper- tum faciat, sine discrimine ullo grassantem, cer- nis plane quam fzda et indecora res ista sit: Quo- circa in alieno malo tibi ipse medere ; ne tu quo- que illius obscenitatem contrahas. Vir siquidem iracundus minime decorus est. Ac rursum : Cum viro iracundo ne converseris. Mala res est una cum cane astrictum teneri, ac perpetui latratus mole- stiam sentire. Vir iracundus minime decorus est. Ipsius consuetudinem fuge: alioqui enim te ex ejus viis discere quidpiam oportet. Contumeliosum verbum aliquod protulit? tibi quoque stomachum movit. Uti canis latratus alterius canis clamorem S. JOANNIS DAMASCENI gübit. Suberuentus evadit: vi commotionjs cedens À τῷ πάθει’ ἡλλοίωσιν ew τὶς Wo ole, Ale | «là | θυµώδης οὐκ εὐσχήμων, Ἐὰ ἵδις thy θυμούμενον | τοὺς ὀδόντας Ἱαραθήγοντ, ἐνθυμήβηει ὅτι ed | ἔοιχεν ὁ τοιοῦτος, τὸν ἔνδον θυμὸν διὰ τῆς τῶν ὁδύν- | των παρατρίφεως Ünmxoulyuy, "Exy ἵδης τὸν ὂν- μούμενον ἀφρίζοντα, ἄστμα φθεγόμινον ty 1i | καρδίφ ἐὰν lónc «b Δυμούμενον, ^ πατρὸς μὲν | ἐπιλανθανόμενον, µπαιδὺς ἃ ἁγιοοῦντα αμα | διὰ πάντων ἀφειδῶς χωροῦνα, ἵνα πλήροφο- | pen αὐτοῦ τὴν pui, βλίπεις τὴν ἀσχημο- | σύνην τοῦ πράγματος. Ἐν ἀλλοτρίῳ κακῷ σεαντὰν | θεράπευσον, ἵνα μὴ τὴν ἐχείνου ἀσχημοσύνην καὶ | αὐτὸς AdOnc* ᾿Ανὴρ γὰρ θυµώδης οὐκ εὐσχήμων. ——c Φεῦγε τὰς μετ αὐτοῦ διατριθάς' ἀνάγχη γάρ σι μαθεῖν τῶν ἐκείνου ὁδῶν. Εἰπίν τι ὑθριστικόν : | ἐχίνησεν καὶ τὸν ἓν col θυµόν ; ὥσπερ χυνὸς banc | προσκαλεῖται ἑτέρου xuvoc θόρυθον, xai τὸν ἐν σοι | θυμὸν τέως κοιμώμενον καὶ ἠσυχάζοντα ἡ bxtlvoo φωνὴ διήγειρεν καὶ µυὙεγόνατι ἀλλήλοις χαθνλα- — | κτοῦντες. provocat, sic iracundiam in te consopitam hacte- | nus et quiescentem, vox illius excitavit: adeoque alter alteri oblatratis. Ejusd. — Qualia enim sibi invicem probra ja- ctando proloquuntur? quoadusque eis convicia, tanquam tela defecerint ? Deinde postquam omne conviciorum genus per linguam, non secus ac fun- dam quamdam, emiserunt, tum ad injurias mani- bus ulciscendas pergunt. Ira quippe simultatem excitat, simultas convicia ; convicia plagas ; plage vulnera, et mortem ipsam. S. Greg. Naz. in Iamb. — Frenetur ira, mente ne tandem cadas. Ejusd. hom. 43. — Iracundia adversus serpen- tem solum tibi sit, per quem corruisti. S. Chrysost. — Demus operam ut ab ira puri simus. Neque enim Spiritus sanctus habitat ubj sedes est ire. Ejusd. — Exsecrabilis est ira. Neque fleri possit ut quidquam sani inde prodeat, unde ira emanat. Ejusd. hom. 17 in Act. — Ira prospiciendi fa- cultatem adimit, ac velut in nocturno prelio, col- ligatis oculis et auribus, ita nos quocunque col- libuerit ducit. Ejusd. De sacerd. lib. m, cap. 1&. — Nihil men- tis puritatem et rationis perspicuitatem eque in- ficit, ut preceps iracundia, cum magno impetu fertur. Ejusd. Orat. in S. Babyl. — Solent plerique (a γὰρ ἀλλήλοις ἐφυθρίζοντες ἀντιφθέγξονται ; ἕως ἂν αὐτοῖς αἱ ὕθρεις τοξεύµατα ἰχλείπωσιν ; Εἶτα ἐπειδὰν πᾶσαν λοιδορίαν διὰ τῆς γλώσσης ἐκ- σφενδονήσωσιν, οὕτως λοιπὸν πρᾶς τὴν διὰ τῶν χει- ρῶν χωροῦσιν ἆμυναν. θυμὸς μὶν γὰρ ἐγείρει µά-- χην, µάχη δὲ λοιδορίας, αἱ λοιδορίαι πληγὰς, πλη- γαὶ δὲ τραύματα καὶ φόνους. θυμὸν χαλίνου, μὴ φρενῶν ἔξω πίσῃς. Ὅ θυμὸς ἔστω σοι κατὰ µόνου τοῦ ὄφεως δι ὃν C ἀξέπεσας, Καθαροὶ θυμοῦ ὤμεν. Οὐ γὰρ κατοικεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔνθα θυμός. Ἐπικατάρατος ὁ θυμός. Οὐκ ἔστι γὰρ οὐδὲν ὑγιὰὲς προελθεῖν ὅθεν θυμὸς ἔξεισιν. 'O θυμὸς οὐκ ἀφίησιν ἰδεῖν ἄλλα, καθάπερ ἓν vo- κτοµαχίᾳ πόντα συνδήσας, xal ὀφθαλμοὺς, καὶ ὥτα, οὕτως ἄχει, ὄπουπερ ἂν θέλῃ. Οὐδὲν οὕτως καθαρότητα νοῦ καὶ τὸ διειδὲς θολοτ τῶν φρενῶν, ὡς θυμὸς ἄταχτος, καὶ µετα πολλΏης τῆς ῥύμης φερόµενος. Ἓθος τοῖς πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων, ὅταν ὑπὸ ὀργτς mortalium, cum ira et πιῶτοτο obruuntur, etsi [) καταχωθῶσι καὶ λύπης, χἂν μὴ τοὺς αἰτίους λάθωσι eos a quibus commoti sunt 654 minime nanci- scantur, in obvios quosque temere iracundiam suam fundere. Ejusd. lib. 11 De sacerd. cap. &. — Posteaquam animus semel pudore abstergere coactus est, in indolentiam labitur: ac neque consiliis et ad- monitionibus cedit, neque minis inflectitur. Iracundie affectus tyrannicus est, ac sspe eos qui haud satis vigilanti animo sunt, rapit, atque ad ipsam exitii voraginem deturbat. τῶν παθῶν, elc τοὺς ἐμπίπτοντας ἁπλῶς καὶ ὑπό- πτως ἀφιέναι τὴν ὀργήν. Ἐπειδὰν ἅπαξ ἀπερυθριᾶσαι quy βιασθῇῃ, etc ἀναλγησίαν ἐκπίπτει, καὶ οὔτε παραινέσει αἶκαι» οὔτε ἀπειλαῖς κάµπτεται. Τυραννικὸν τὸ τοῦ θυμοῦ πάθος, xal πολλάτεις παρασύρει τοὺς μὴ νήφοντας, xal πρὸς βάραθρον αὐτὸ κατάχεὶ τῆς ἀἁπωλείας. 273 SACRA PARALLELA. 274 Ποῖον οὕτω θηρίον ὠμὸν xal ἀνήμερον, ὡς δύσο- A 5. Cyrill. — Quenam bellua tam seva et trucu- ἵος ἀνὴρ, χαὶ ἆκρατῳ θυμῷ τυραννούμενος. Ποία δὲ οὕτω) θάλασσα ῥἀγδαίων αὐτῃ καταχεὺµένων πνευμάτων ταῖς τῶν πετρῶν ἐγχειμέναις ἐῤῥήγνυ- ται; fj ποῖον οὕτως πικρὸν καὶ ἰοθόλον ἑρπετὸν τοῖς πέλας toos: δριµέως ἐπιπηδᾷ, ὣς ἀνὴρ ἀκάθεκτος, καὶ δριμὺς, καὶ ἀχάλινος εἰς ὀργὰς, xal ὅλας ὥσπερ τῷ πάθει διδοὺς τὰς ἡνίας ; Τί ἂν γένοιτο χεῖρον ὀργῆς ; ἐχθηριοῖ γὰρ τὸν ἄν- Δρωπον, ἀσχήμονα xai ἀμείλικτον, ἀσυναλλαγὴη xai ἑνόσιον ἀποφαίνουσα, καὶ τὰ μέγιστα των ἀγαθῶν οὐδὲν ἠγεῖσθαι παρασκευάζουσα. Ποίων γὰρ ἔγχει- ρημάτων οὐχ ἄψεται πονηρῶν, fj ποίων ἀφέξεται λόγων, ἁκατεύναστον ἔχων slc νοῦν ἔσω τὴν φλόγα, χαὶ ἀναζέων τὸν θυµόν ; Τὸ ὀργίζεσθαι παρ) ἡμῖν, ἄχρι τοῦ παύειν τὰ ἁμαρτήματα Ἁπεριορισθήσεται . ργίζεσθε γὰρ, φτοὶ, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε. Kal τὸ ἀχριθῶς χριτικὸν παραιτέον , τοῦ Ἐκκλησιαστοῦ συµθουλεύοντος * M3, γίνου δίχαιος πολύ. τν μετ) ὀλίχου τις δόξῃ θυμοῦσθαι, ἁλλ᾽ ὅμως πάθει νιχκώµενος τοῦτο ποιεῖ, ἄφρων ἐἑστίν. Mi, ἀποδέχου ἐγχράτειαν, διωκοµένης πραότητος. Όστις γὰρ βρωμάτων fj ποµάτων ἀπέχεται, θυμὸν δὶ ἄλόγως κινεῖ, οὗτος ἔοιχκε ποντοπορούσῃ v», x«i ἐχούσῃ δαίµονα κυθερνήτην. TITA. Ic. — Περὶ παῤῥησίας καὶ ἑξουσίας' κάὶ πόθεν C ἡμῖν ἡ τούτων περιχίνεται χτῆσις. « Ἐξουσίαν δίδωσι λόγοις ἀρχὴ δικαιοσύνης. » « Ἐὰν 3 χαρδία ἡμῶν μὴ κχαταγινώσκῃ ἡμῶν, παῤῥησίαν ἔχομεν πρὸς τὸν θεὸν, xal ὃ ἐὰν αἰτῶμεν, λαμθάνομεν παρ αὐτοῦ, ὅτι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τη- ροῦμεν, χαὶ τὰ ἀρεστὰ ἐνώπιον αὐτοῦ ποιοῦμεν. » Όταν αὐτὸς 6 ἄρχων ἀνεπίληπτος ἅπασι. γένηται, τότε δυνήσεται, μεθ) ὅσης βούλεται ἐξουσίας, καὶ πολάζειν, xal ἀνιέναι τοὺς ὑπ αὐτὸν ταττοµένους ἅπαντας. "ITA. IZ. — Περὶ πολιτείας σεμνῆς, xai καταστά- Cte, καὶ τρόπων γρηστῶν, xal ὑπακοῆς' xal ὅτι εὐσχημόνως ἡμῶν ιόντων ὁ θεὸς δοξάζεται καὶ θεραπεύεται. «Ὥφθη ὁ θεὸς πρὸς τὸν ᾿Λθραὰμ , καὶ εἶπεν αὐτῷ' Ἐγώ εἰμι ὁ Θεός σού. Ἑδαρέστει ἐνώπιον ἐμοῦ, καὶ Τΐνου ἄμεμκτος. » | « Ποιήσεις τὸ xaÀóv, xal τὸ εὐάρεστον ἐνώπιον Kop(oo, ἵνα εὖ σοι γένηται. » « Eixs Σαμουήλ’ El θελητὸν τῷ Κυρίῳ ὁλοχαύ- τωµα xai βυσία, ὣς τὸ ἀκοῦσαι φωνὴν Κυρίου ; Ἰδοὺ ἀχοὴ ὑπὶρ θυσίαν, xal d ἑπακρόασις ὑπὶρ στίαρ χριων. » & όριε, τίς παροικήσοι ἐν τῷ σχηνώματί σου ; » lenta est, sicut homo iracundus, atque impoten- tis furoris tyrannide oppressus ? quodnam rursus mare asperrimis perflatum ventis, ita se ad immi- nentes rupes frangit? aut denique quodnam s»vum venenosumque reptile tam acriter in eos qui pro- pius accedant, insilit, uti vir vehementi, et acri, atque effrenata quadam iracundia laborans, totas- que velut habenas hujusmodi affectui remittens ? Quid ira pejus excogitari queat ? hominem enim humanitate exuit, eum indecorum et implacabilem omnisque exsortem societatis et impium reddens. sicque afflciens, ut maxima quaque bona nihili faciat. Quid enim flagitii est quod non suscipiat ? aut quis sermo malus a quo is abstineat qui imo p Pectore ejusmodi flamma ardeat, que sopiri ne- queat, atque iracundia sestuat ? Dion. Alex. — Irasci apud nos hoc termino cir- cumscribitur, ut ad comprimenda peccata progre- diatur. Irascimini, et nolite peccare. Cavendum etiam est ne nimium severos judices nos praebea- mus, Ecclesiaste (vi, 17) ita consulente: Noli esse justus multum. Didymi. — Quamlibet ad breve tempus irasci quispiam videamur, tamen si animi commotione victus, stultus est. Evagrii. — Continentiam ne probes, ubi clemen- tia rejicitur. Nam quisquis ita cibo et potu absti- net, ut tamen interim nulla causa in iram prorum- pat, hic navi mare sulcanti non absimilis est, que gubernatorem demonem habeat. TIT. XVI. — De libertate et auctoritate ; et quibus modis hec a nobis acquiruntur. Prov. xvii, 44. — ε Auctoritatem sermonibus tribuit principium justitie. » 1] Joan. v. 21, 22. — « Si cor nostrum non re- prehenderit nos, fiduciam habemus ad Deum : et quidquid petierimus, accipiemus ab eo: quoniam mandata ejus custodimus, et qus placita sunt coram eo facimus. » S. Chrisost. lib. De sacerd. — Cum is qui prsest, sic comparatus erit ut ἃ nemine carpi possit, tum quanta auctoritate voluerit, eos quibus prefectus est, vel plectere, vel ipsis condonare poterit. TIT. XVII — De vita honesta et moribus probis, atque obedientia ; et quod nobis honeste viventibus, Deus honoratur et colitur. Gen. xvii, 1. — « Apparuit Dominus ad Abraham et dixit ei : Ego sum Deus tuus. Place coram me, et esto sine reprehensione. » 655 Deut. vi, 18. — « Facies quod bonum et placitum est coram Domino, ut bene tibi sit. » ] Reg. xv, 22. — « Nunquid vult Dominus ho- locausta et victimas, quemadmodum ut obediatur voci Domini ? Ecce obedientia supra victimam est, et auscultatio super adipem arietum. » Psal. xiv, 41. — « Domine, quis habitabit in ta- bernaculo tuo, » etc. 2176 Psal. xxiz, 3. — « Quis ascendet in montem Α Domini ? aut quis stabit in loco, » etc. Psal. xvxi, 12, — « Venite, fll, audite me, ti- morem Domini docebo vos. » Psal. cxvin, 1. — « Beati immaculati in via, qui ambulant in lege Domini. » Psal. ιν, 25. — « Occuli tui recta videant: et palpebre tus justa innuant, » Psal. πι, 4. — «Provide bona coram Deo et hominibus. » Psal. xx, 1. — « Qui conversatur sine culpa in justitia, beatos filios relinquet. » Sophon. 1, 19. — « Et relinquam in te populum mansuetum et humilem, etreverebuntur a facie Do- mini, et non facient iniquitatem, neque loquentur vana,et noninvenieturin oreeorumlingua dolosa.» Isa. xxxi, 14-16. — « Quis annuntiabit vobis, quoniam ignis ardet ? quis annuntiabit vobis locum seternum ? Qui ambulat in justitia, et loquitur viam rectam, et odit impietatem et iniquitatem, et manus excutit a muneribus. Qui claudit oculos ne videat iniquitatem, iste habitabit in excelsa spe- lunca petrae fortissima.» Ezech. xvin, 16-48. — « Vir qui hominem non oppresserit, et pignus debitoris reddiderit, rapinam non rapuerit, panem esurienti dederit, et nudum operuerit, et pecuniam non dederit ad usuram, et fenus non acceperit, et ab iniquitate averterit manum suam, judicium justum fecerit inter se- ipsum et inter proximum suum, et in preceptis meis ambulaverit, et justificationes meas custo- dierit ut faciat ea ; justus iste est, vita vivet, dicit Dominus. » Sap. 1v, 8, 9. — « Senectus venerabilis est, non diuturna, neque annorum numero computata. Cani autem sunt sensus hominum, et etas senectutis vita immaculata. » Matth. v, 38-45. — « Audistis quia dictum an- tiquis : Oculum pro oculo, et dentem pro dente. Ego autem dico vobis non resistere malo: sed quisquis te percusserit in dexteram maxillam, prebe ille et alteram. Et ei qui vult tecum judicio contendere, et tunicam tuam tollere, demitte eiet pallium ; et quicunque te angariaverit mille pas- sus, vade cum illo alia duo. Qui petit a te, da ei, et volenti a te mutuare, ne avertaris. Audistis quia dictum est : Diliges proximum tuum, et odio ha- bebis inimicum tuum. Ego autem dico vobis : Di- ligite inimicos vestros, et benedicite eis qui male- dicunt vobis : benefacite eis qui oderunt vos, ut sitis fllii Patris vestri qui in colis est: quia so- lem suum oriri facit, super bonos et malos, et pluit super justos et injustos. » Ibid. 14-16. — « Vos estis lux mundi. Non po- test civitas abscondi supra montem posita: neque accendunt lucernam ut ponant eam sub modio, sed super candelabrum, 656 et lucet omnibus qui in domo sunt. Sicluceat lux vestra coram hominibus, 6. JOANNIS DAMASCENI c 210 « Τίς ἀναθήσεται εἷς τὸ ὄρος τοῦ Koploo ; ἢ «lc στήσεται ἐν τόπῃ. » x. τ. λ. « Δεῦτε τέχνα, ἀκούσατέ µου, φόθον Κυρίου διδέ. Eo ὑμᾶς, » « Maxágtot οἱ ἅμωμοι ἐν ὁδῷ , οἱ πορευόµενοι ἐν νόμῳφ Κυρίου. » « Οἱ ὀφθαλμοί σου ὀρθὰ βλεπέτωσαν, τὰ δὲ βλί- φαρὰ σου νυεέτω δίκαια. » -« Προνοῦ καλὰ ἐνώπιον θεοῦ καὶ ἀνθρώπων. » « "Oc ἀναστρέφεται ἅμωμος dv δικαιοσύνῃ, µα- καρίους τοὺς παῖδας χαταλείψει. » « Απολείψομαι ἐν aol λαὸν πραύν καὶ ταπεινὸν, xal εὐλοθηθήσονται ἀπὸ προσώπου Κυρίου, xal οὐ ποιή- σουσιν ἀδικίαν, οὐδὲ μὴ λαλήσωσι μάταια, xal οὐ μὴ B εὐρεθῇ ἐν τῷ στόµατι αὐτῶν γλῶσσα δολία. » « Τίς ἀναγγελεῖ ὑμῖν, ὅτι πῦρ xalsvat ; τίς àv- αγγελεῖ ὑμῖν τὸν πόπον τὸν αἰώνιον 1 Πορευόμενος b δικαιουσύνγ, λαλῶν εὐθεῖαν ὁδὸν, μισῶν ἀνομίαν καὶ ἀδικίαν, καὶ τὰς χεῖρας ἀποσειόμενος ἀπὸ δώρων" βαρύνων τὰ da, ἵνα μὴ ἀκούση xplstv αἶματος καμµύων τοὺς ὀφθαλμοὺς, ἵνα μὴ ἴδη ἀδικίαν' οὗτος οἰκήσει ἐν ὑψηλῷ σπηλαίῳ πέτρας ἴσχυρᾶς. » « νθρωπον οὐ μὴ καταγυναστεύσῃ ἐνεχυριασμὸν ὀφείλοντος ἀποδώσει, xal ἅρπαγμα οὐχ. ἤρπασε, τὸν ἄρτον πεινῶντι δώσει, καὶ γυμνὸν περιθαλεῖ, καὶ τὸ ἀργύριον αὐτοῦ ἐπὶ τόκῳ οὐ δώσει, καὶ πλεον» ασμὸν οὗ λήψεται, καὶ ἐξ ἀδικίας ἀποστρέψει τὴν χεῖρα αὐτοῦ, χρῖμα δίκαιον ποιήσει ἀναμίσον ἑαυτοῦ, καὶ ἀναμέσον τοῦ πλησιον αὐτοῦ, καὶ ἐν τοῖς προστάγµασἰν µου πορεύεται, τὰ δικαιώματα μου πεφύλακται τοῦ ποιῆσαι αὗτά" δίχαιος οὗτος ἐστι, ζωῇ ζήσεται, λέγει Κύριος. » « Τῆρας τίµιον, οὐ τὸ πολυχρόνιον, οὐδὲ ἀἐριθμφ ἑτῶν µεµέτρηται. Πολιὰ δὲ ἐστι φρόνησις ἀνθρώπων, καὶ ἡλικία γήρους βίος ἀχηλίδωτος, » α Ἰκούσατε, ὅτι ἐῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, Ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος. Ἐχώ 8 λέγω ὁμῖν, μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ, ἀλλ' ὅστις σε ῥαπίσει ἐπὶ τὴν δεξιὰν σιαγόνα, στρέφον αὐτῷ καὶ ἄλλην. Καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι, xal τὸν χιτῶνά σου λαθεῖν, ἄφες αὐτῷ xal τὸ ἱμάτιον' "i ὅστις σε ἀγγαρεύσῃ μίλιον Év, ὅπαγε μετ᾽ αὐτοῦ δύο. Τῷ αἰτοῦντί σε δίδου, καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανεἰ- σασθι μὴ ἀποστραφῇς. ᾿Ἡκούσατε ὅτι ἐῤῥέθη, ᾽Αγαπήσεις τὸν πλησίον, καὶ µισήσεις τὸν ἐχθρόν σου. ᾿Ἐγὼ δὴ λέγω ὁμῖν ᾽Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν * εὐλογεῖτε τοὺς καταρωµένους ὑμᾶς' καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς, ὅπως γένησθε viol «τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς, xal βρέχει ἐπὶ δικαίους xal ἀδίκους. «Ὑμεῖς lots τὸ φῶς τοῦ κόσμου. O0 δύναται πό» Au κρυθῆναι ἑπάνω ὃρους χειµένη , οὐδὲ μαΐουσι λύχνον, καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν µόδιον, ἀλλ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς lv τῇ olxlg. Οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώ- 277 BACRA PARALLELA. 218 πων, ὅπως ἴδωσιν ὁμῶν τὰ καλὰ ἔργα, xal δοξάσωσι Α ut videant opera vestra bona,et glorifloent patrem τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. » « Προνοούμενοι καλὰ ἐνώπιον θεοῦ καὶ ἀνθρώ- κων. » « Ὡς lv». ἡμέρᾳ εὀσχημόνως Ππεριπατήσωμεν' μὴ χώμοις xai µέθαις, μἡ Χοίταις xal ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι xal ζήλῳ' ἀλλ ἐνδύσασθε τὸν Κόριὸν Ἰησοῦν Χριστὸν, xal τῆς σαρχὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε ἐν ἐπιθυμίφᾳ. » « Εἴτε ἐσθίετε, εἴτε πίνετε, εἴτε τι ποιεῖτε, πάντὰ sl; δόξαν Θεοῦ ποιεῖτε. ᾽Απρόσκοποι Ἠίνεσθε, καὶ Ἴου- δαίοις, xai Ἕλλησιν, xai τῇ Ἐκχκλησίᾳ τοῦ θεοῦ. » « Βλέπετε ἀχριθῶς πῶς περιπατεῖτε, μὴ ὡς ἄδοφοι, vestrum qui in colis est. » Rom. xxi, 17. — « Providentes bona coram Deo et hominibus. » Rom. xui, 13, 14. — « Ut in die honeste ambu- lemus : non in commessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus etimpudicitiis,non in contentione et &emulatione: sed induimini Dominum Jesum Christum, et carnis curam ne feceritis in deside- rio. » 1 Cor. x, 34. — « Sive manducatis, sive bibitis, sive quid aliud facitis, omnia in gloriam Dei faci- te. Sine offensione estote Judeis, et gentibus, et Ecclesie Dei. » Ephes. v, 15, 16. — « Videte quomodo ambule- ἁλλ᾽ ὡς σοφοί. ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρὸν, ὅτι at B tis, non quasi insipientes, sed ut sapientes, redi- ἡμέραι πονηραί εἶσιν. Διὰ τοῦτο μὴ γίνεσθε ἄφρονες, ἀλλὰ σύνετε τί τὸ θέληµα τοῦ θεοῦ. » « Τίς σοφὸς xal ἐπιστήμων ἐν ὑμῖν, δειξάτω ἐκ τῆς χαλῆς ἀναστροφῆς τὰ ἔργα αὐτοῦ ἐν πραότητι. » « Τὴν ἀναστροφὴν ὑμῶν dv τοῖς ἔθνεσιν ἔχοντες χαλὴν, ἵνα dv d καταλαλοῦσιν ὑμῶν ὡς καχοποιῶν, ἐκ τῶν καλῶν ὑμῶν ἔργων ἐποπτεύοντες, δοξάσωσι τὸν Θεὸν ἐν ἡμέρᾳ ἐπισχοπῆς. » « Et Πατέρα ἐπικαλεῖσθε τὸν ἀπροσωπολήπτως κρίνοντα κατὰ τὸ ἑκάστου ἔργον, iv φόθῳ τὸν τῆς παροικίας ὑμῶν χρόνον ἀναστράφητο. » Οὐχ ἔστι κατὰ θΘεὸν ζῇν, ἄνευ τοῦ σωφρόνως καὶ δυιαίως πάντα πράττειν. ᾿Αγαθὸς ὁ τῆς εὐποιίας μισθός, Τοῖς μὲν ἀνθρώποις ix τῆς τῶν λόγων ἀὐξήσεως συνίσταται τὰ ἐγχώμια τοῖς δὲ δικαίοις ἀρχεῖ τῶν πεπραγμένων αὐτοῖς ἡ ἀλήθεια, πρὸς τὸ δεῖξαι αὐτῶν τὸ ὀπερθάλλον τῆς ἀρετῆς. Μάθε, ἄνθρωπε, διδάχθητι τὴν εὐαγγελικὴν πολι- τείαν, ὀφθαλμῶν ἀκρίδειαν, Ὑλώσσης ἑἐγχράτειαν, εώμκτος δουλαγωγίαν, φρόνηµα ταπεινὸν , ἑννοίας καθαρότητα, ὀργῆς ἀφανισμόν' ἀγγαρευόμενος ἀγάπα, διωκόµενος ἀνέχου, βλασφημούμενος παρακάλει, Εὐγένειαν λέγω, οὐχ ἣν πολλοὶ vopitouct ἄπαγε' οὗ πρὸς ἡμῶν τοῦτο θαυμάζειν οὐδὲ φιλοσοφίαν, τὴν ix μύθων καὶ τάφων ἑρχομένην, ἀλλ᾽ ἣν εὐσέδειαν Ἱαρακτηρίζει, καὶ τρόπος, xai ἡ πρὸς πρῶτον ἀγαθὸν ὄνοδος, ὅθεν Ὑεγόναµεν. Έαυτης ἀπόδειξις µία τῆς Oby à ἐν λόγῳ σοφὸς, οὗτος lol σοφὸς, οὐδὲ ὅστις γλῶσσαν εὔστροφον ἔχει, φυχὴν δὲ ἀπαίδευτον. Ὢσ- περ τῶν τάφων ὅσοι σὰ έξωθεν ὄντες εὐπρεπεῖς xai ὁραῖοι, μυδῶσι νεκροῖς τὰ ἔνδον, καὶ πολλὴν ὃυσ- mentes tempus, quoniam dies mali sunt.Propterea nolite fleri impudentes, sed intelligentes qus sit voluntas Dei. » Jac. m, 19. — « Quis sapiens et disciplinatus inter vos ? ostendat ex bona conversatione opera- tionem suam in mansuetudine. » I Petr. 1, 12, 13. — « Conversationem vestram inter gentes habentes bonam : ut in eo quod de- trectant de vobis tanquam de malefactoribus, ex bonis operibus vos considerantes,glorificent Deum in die visitationis. » J Petr. 1, 16. — « Si Patrem invocatis eum qui sine acceptione personarum judicat secundum uniuscujusque opus, in timore incolatus vestri tempore conversamini. » S. Sizti — Fieri non potest ut quis secundum Deum vivat, nisi sapienter et juste cuncta fecerit. S. Basil. Hom. ín Mart. Gor. — Bona est virtutis et beneficentie merces. Hominibus quidem amplificatione sermonum conflantur encomia : at iis qui justitia ornati sunt, ad eximiam virtutis eorum magnitudinem demon- strandam, sufficit rerum ab ipsis gestarum veri- tas. Ejusd. hom. in sanctum Bapt. —. Disce, homo, disce evangelice vites rationem, oculorum accura- tam compressionem,linguse continentiam,corporis subactionem, animi demissionem, mentis puri- tatem, ire exstinctionem. Dum angariaris, dilige. p oum vexaris, tolera: cum tibi conviciantur, ora. S. Greg. Naz. Orat. 23. — Nobilitatem dico, non quam plerique existiment (absit : nonnostrum est eam admirari), ac ne philosophia quidem fue- rit, que a fabulis et sepulcris proflciscatur; sed quam pietas et mores sancti, ascensusque ad pri- marium illud bonum, ex quo originem traximus, exprimunt.Hocunum ingenuitatis argumentum est. Ejusd. Orat. in plag. grand. — Non qui sermone peritus, hic apud me est sapiens : necqui garrulam quidem linguam habet,animum autem imperitum. llis utique sepulcris similis, qua licet externa 219 8. JOANNIS DAMASCENI 280 pulchritudine et elegantia niteant, intus tamen A ωδίαν περικαλύπτουσιν ἀλλ) ὅστις ὀλίγα μὲν mpi cadaveribus madent, multumque fetorem tegunt : verum is demum sapiens sit, qui pauca quidem de virtute proloquitur; multa vere actionibus suis prefert, et vito integritate auctoritatem verbis con- ciliat. Prestantior, meo quidem judicio, est pul- chritudo ea, qua oculis cernitur, quam que ora. tione depingitur : et divitie que manibus tenen- tur, quam qua insomnii errore finguntur : ac tandem sapientia qua operibus indicantur, quam ἀρετῆς φθέγγεται, πολλὰ δὲ ole ivepyet mapabil- χνυσιν, xal τὸ ἀξιόπιστον τοῦ λόγου διὰ τοῦ βίου προστίθησιν. Κρείσσων ἐμοὶ εὖμορφίν θεωρουμένη, τῆς λόγφ ζωγραφουμένης' xal πλοῦτος ὃν αἱ χεῖρες ἔχουσιν, fj ὃν οἱ ὄνειροι πλάττουσι καὶ σοφία, οὐχ ἡ λόγῳ λαμπρυνομένη, ἀλλ᾽ ἡ διὰ τῶν ἔργων ἑλέγ- χομένη’ σύνεσις γὰρ ἀγαθὴ πᾶσι τοῖς ποιοὺῦσιν αὐτὰ, φησίν οὐ τοῖς κηρύττουσιν. qua verbis splendescit. Intellectus, enim, inquit, bonus omnibus facientibus eum (Psal. cx, 10), non preedicantibus solum. 651 Ejusd. tetr. 35. Servos herosque vita sola factitat. S. Greg. Nyss. hom. 3 in Orat. Dom. — Bono- rum omnium hoc caput est, ut ex mea vita Dei Ἐλεύθερον xal δοῦλον 6 τρόπος γράφει. ᾽Αγαθῶν πάντων ἐστὶ τὸ κεφάλαιον, τὸ τῷ liy Bi τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ δοξάζεσθαι. Ἐν ipot, qul, nomen celebretur.In me, inquit, dominationis tue p ἁγιασθήτω τό ἐπικληθὲν ὄνομα τῆς cic δεσποτείας, nomen invocatum sanctificetur ; ut videant homi- nes opera bona, et gloriflcent Patrem qui in colis est. S. Chrysost. — "Vita sermone potentior est, et verbis mores, atque sermonum doctrina docu- mentum operum. Apostolorum tempestate, non sola miracula homines ad fldem alliciebant, sed pre miraculis vita. S. Cyrill. lib. x Cont. Julian. — Nos qui intel- lectuale et spirituale sacriflcium obimus, ad sua- vitatis odorem omne modestis et lenitatis genus offerre jubemur, fidem, spem, charitatem, justi- tiam, continentiam. obedientiam, et morigerum animum, perpetuas nominis divini celebrationes, et reliquas virtutes. Hoc enim cum a materia re- motissimum sit, Deo plane, qui materie expers et purissimus est, congruit : ac spiritualis fragrantiee munera sunt vere probitatis mores, S. Clem. Alez. — In universum Christianus so- litudinis, secessionisque,et tranquillitatis ac pacis amicus est. Is qui veram vitam amplexus est,non modo fru- galitati, verum etiam excolende rationi studere debet. Philon. — Prestantioribus subjici utile est. TIT. XVIII. — De vita reprehendenda eorum qui obsequi nolunt, et contumaces sunt, ac versutis improbisque moribus praditi. Levit. xxvi, 23. — « Sioblique erga me ambula- veritis, ambulabo et ego vobiscum ira obliqua, et percutiam vos pro peccatis vestris. » Job v, 12. — « Qui immutat consilia versutorum et non facient manus ipsorum veritatem. » Psal xi, 3. — « Disperdet Dominus universa labia dolosa. » Psal. κας, 9. — « Os tuum abundavit malitia, et lingua tua concinnabat dolos. » Psal. Liv, 23. — « Viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt, » etc. Psat. xix, 2. — « Domine, libera animam meam & labiis iniquis, et a lingua dolosa, » Psal. xxv, 4. — « A viro iniquo et doloso erue me, » ὅπως ἴδωσιν ἄνθρωποι τὰ xaÀà ἔργα, xal δοξάσωσι τὸν Πατέρα τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Bloc λόγου δυνατώτερος, καὶ τρόπος ῥημάτων, καὶ ἡ διὰ τῶν ἔργων ἐπίδειξις, τῆς διὰ τῶν λόγων διδασκαλίας" οὐ τὰ θαύματα µόνον ἐπὶ τῶν ἀποστόλων ἐπεσπᾶτο τοὺς πιστεύοντας, ἀλλὰ πρὸ τῶν θαυμάτων ὁ ίος. P auri νοητὴν xal πνευματικὴν ἀποπληροῦντες λατρείαν , προστετάχµεθα προσχοµίζειν εἰς ὀσμὴν εὐωδίας πάντα τρόπον ἐπιεικείας, πίστιν , ἑλπίδα, ἀγάπην, δικαιοσύνην, ἐγκράτειαν, τὸ εὐπειθὲς, x«l εὐήνιον, ἀχαταλήκτους δοξολογίας, καὶ τὰς ἑτέρας τῶν ἀρετῶν. ᾽Αὐλοτάτη γὰρ αὕτη θυσία, τῷ ἀόλφ καὶ καθαρῷ πρέπουσα θεῷ, xal νοητῆς εὐχοσμίας ἀναθέματα, τῆς ἀληθοῦς εὐζωίας οἱ τρόποι, Καθόλου ὁ Χριστιανὸς ἐρημίας, καὶ ἠσυχίας, καὶ γαλήνης, καὶ εἰρήνης οἰκεῖός ἐστιν. Οὐ µόνον εὐτελῆ δίαιταν, ἀλλὰ καὶ λόγον ἁσκητίου τῷ τὸν ἀληθῆ βίον ἐπανῃρημένῳ. Τὸ ὑποτάσσεσθαι κρείττοσιν ὠφέλιμον. ΤΙΤΑ. IB'. — Περὶ πολιτείας ψεκτῆς, ἀνηκόων xai ἀνυπυτάκτων πανουργῶν, καὶ τῶν ἀποθλητὸν ἦθος ἐχόντων. « Εὰν πορεύησθε πρός µε πλᾶἄγιοι, κορεύσοµαι κἀγὼ μεθ᾽ ὑμῶν θυμῷ πλαγίψ, καὶ πατάξω opc ἀντὶ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν. » « Διαλλάσσων βουλὰς πανουργῶν, καὶ οὗ μὴ ποιή- σωσιν αἱ χεῖρες αὐτῶν ἀληθές, » « Ἐξολοθρεύσει Κύριος πάντα τὰ χείλη τὰ δό- λια. » » Τὸ στόµα σου ἐπλεόνασε κακίας, xai d γλῶσσά σου περιέπλεχε δόλους. » «Άνδρες αἱμάτων xal δολιότητος οὗ μὴ ἡμιεύ- σωσιν. » « Κύριε, ῥῦσαι τὴν ψυχήν µου ἀπὸ χειλέων ἀδίκων, καὶ ἀπὸ γλώσσης δολἰας. « ᾿Απὸ ἀνδρὸς ἀδίκου καὶ δολίου ῥῦσαί µε. » 281 « Διεστραμμένη καρδία παντὶ χαιρῷ ὁ τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησι πόλει. Διὰ τοῦτο ἑξαπίνης ἔρχεται ἀπώλεια αὐτοῦ, ὅτι χα[- pet πᾶσιν οἷς μισεῖ ὁ Ote, » « Βδέλυγμα Κυρίῳ διεστραμμέναι ὁδοί. » « Ἐπειδὴ οὐκ Ίθελον ἐμαῖς προσέχειν βουλαϊς, ἐμυχτήρισαν δὲ ἐμοὺς ἑλέγχους, τοιγαροῦν ἕδονται τῆς ἑαυτῶν ὁδοῦ τοὺς καρποὺς, xai τῆς ἑαυτῶν ἐἔπι- θυοµίας πλησθήσονται. » « ᾽Ανὴρ ἄφρων xzl παράνομος πορεύεται ὁδοὺς σχολιὰς, ὁ δ᾽ αὐτὸς ἐννεύει ὀφθαλμοῖς, σηµαίνει δὲ ποδὶ, διδάσκει δὲ dv νεύµασι δαχτύλων. » « Κυθερνῶσιν ἀσεθεῖς δόλους' λόγοι ἀσεθῶν δό- λιοι. Oóx ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας, » « Ψυχαὶ δολίων πλανῶνται ἓν ἁμαρτίαις, xal υἱῷ δολίῳ οὐδὲν ἔσται ἀγαθόν. » «'O σκολιὸς ἐπὶ τῷ ἑαυτοῦ στόµατι φορεῖ τὴν ἀπώλειαν αὐτοῦ. 'Avip σχολιὸς διαπέµπεται κατὰ, καὶ διαχωρίζει φίλους. » « Πρὸς τοὺς σκολιοὺς σκολιὰς ὁδοὺς ἀποστελεῖ ὁ θιός. » « Τρίθολοι καὶ παγίδες dv ὁδοῖς σκολιαῖς, ὁ δὲ φυλάττων τὴν ἑαυτοῦ φυχὴν, ἀφέξεται ἀπ αὖ- τῶν. » « Σχολιαϊῖς ὁδοῖς ὁ πορευόµενος, ἐμπλαχήσεται, » « Ἐγγίζει pot ὁ λαὸς οὗτος τῷ στόµατι αὐτῶν, καὶ τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί µε’ d δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ. » « Τῷ λαῷ τούτῳ ἐγεννήθη καρδία ἀνήχοος καὶ ἀπειθής. » « Τάδε λέγει Κύριος 0 ἁἀχούῶν µου, ἀκορίτω, xal ὁ ἀπειθῶν, ἀπειθείτω, διότι οἴχος καταπικραί(- var? ἐστίν. » « Καὶ ἔσῃ αὐτοῖς ὣς φωνὴ φαλτηρίου ἠδυφώνου, εὐαρμόστου. ᾿Ακούσονται τὰ ῥηµατα, καὶ οὐ μὴ ὑπ- αχούσωσιν αὐτοῖς. » « Σχολιοὶ λογισμοὶ χωρίζουσιν ἀπὸ θεοῦ. Εἰς xa- χότεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεται σοφία. "Άγιον γὰρ πνεῦμα σοφίας φεύξεται δόλον. Τὸ δολερὸν, καὶ ὕποπτον, καὶ ἄπιστον, xal xaxón- θες, xal ἐπίθουλον, καὶ θρασὺ, τῆς κακῆς xal ἀπο- ϐθλήτου ἀστὶ πολιτείας βλάστημα. Μηδαμῶς οὖν ἐπεισαγέγωμεν ἑαυτοῖς xaxóv τοσοῦτον, ἀῤῥωστίαν Vhysis ἐμποιοῦν , σκότωσιν λογισμῶν , ἀπὸ θεοῦ ἑλλοτρίωσιν, οἰκειότητος ἄγνοιαν, ἀρχὴν πολέμου, συμφορῶν πλήρωμα, δαίμονα πονηρὸν αὐταῖς ἡμῶν φυχαῖς ἐντικτόμενου, καὶ ὥσπερ τινὰ ἔνοικον ἀναιδῆ, προχατέχοντα ἡμῶν τὰ ἔνδον, xal τῷ ὁγίῳ Ἰ]νεό- ματι τὴν ἄνοδον ἀποχλείοντα. Ὅπου γὰρ ἔχθραι, ἔρεις, θυμοὶ, ἐριθεῖαι, Φιλονεικίαι θορύθους ἁσιγή- τους ταῖς ψυχαῖς ἐμποιοῦσαι, ἐκεῖ τὸ πνεῦμα τῆς πραότητος obx ἀνάπαύεται. BACRA PARALLELA. τεχταίνεται κχαχά ἐν Α ἍΌγου. vi, 14. — « Perversum cor fabricatur 282 mala : in omni tempore qui ejusmodi est, tumul- tus excitat civitati. Propterea repente veniet ei perditio, quia delectatur omnibus que odit Deus. » Prov. χι, 20. — « Abominatio Domino vis per- versa. » Prov. 1, 30, 34. — «Quia noluerunt consiliis meisa cquiescere,et irriserunt objurgationes meas. Comedent igitur fructus vie sus, et desiderio suo implebuntur. » Prov. vj, 49. — « Homo stultus et flagitiosus graditur viis perversis. Ipse autem annuit oculis, pede significat, nutibus digitorum edocet. » Prov. xii, 5, 27. — « Gubernant impii dolos: sermones impiorum dolosi. Dolosus non conse- quetur quod captat. » Prov. xir, 19. — « Anime dolosorum errant in peccatis : et filio doloso nihil erit boni. » 658 Prov. xvi, 27. — «Perversus in ore suo fert exitium suum. Vir perversus transmittit ma- la, et separat amicos. » Prov. xxi, 8. — « Ad perversos perversas vias mittet Dominus. » Prov. xxi, 5. — « Tribuli et laquei in viis perversis : qui autem custodit animam suam abs- tinebit ab eis. » Prov. xxxi, 48. — «Qui tortuosas vias vadit, implicabitur. » Isa. xxix, 13. — « Appropinquat ad me populus iste in ore suo, et labiis suis colunt me : cor au- tem eorum longe est a me. » Jerem. v, 239. — « Populo huic factum est cor inobediens et contumax. » Ezech. m, 27. — « Hec dicit Dominus : Qui audit me, audiat, et qui inobediens est, non obe- diat, quia domus exasperans est. » Ezech. xxxut, 32. — « Et eris eis sicut vox psalterii suave sonantis, concinni. Audient verba tua, et non obtemperabunt eis. » Sap. 1,3. — « Perverss cogitationes separant & Deo. In malevolam animam non introibit sapien- tia. Sanctus enim spiritus sapientie effugiet do- lum. » S. Basil. Hom. adv. irasc. — Versutia, suspi- cacitas, diffldentia, et malignitas, insidiandi stu- dium, οἱ preefracta temeritas, male atque impro- bande vite fetus sunt. Ne igitur tantum nobis malum accersamus, quod animis morbum afferat, mentis obscurationem, alienationem a Deo, pro- pinquorum ignorationem, belli initium, calamita- tum cumulum, pravum demonem in animis no- stris genitum, et velut impudentem quemdam in- quilinum, penetralia nostra occupantem, aoc Spiri- tui sancto aditum precludentem. Etenim ubi ini- micitise, contentiones, iracundie, simultates, con- flictationes, tumultus clamosos in animis ciere non intermittunt, illic spiritus lenitatis minime requiescit. 201 8. JOANNIS DAMASCENI | 2 subit. Subcruentus evadit: vi commotionis cedens Α τῷ πάθει’ ἠλλοίωσεν αὐτοῦ τοὺς ἐφθαλμούς, 'Avip oculos suos immutavit. Vir iracundus minime de- corus est. Si videas aliquem pre ira dentes exa- cuentem, hunc apro similem esse cogita ; ut qui internum furorem confrictu dentium ostendat. Si eum qui iracundia laborat, spumantem, incondi- tas voces pectore emittentem videris ; si et cum patris immemorem, et filii corpus haudquaquam cognoscentem, ac per omnia, quo furorem comper- tum faciat, sine discrimine ullo grassantem, cer- nis plane quam feda et indecora res ista sit- Quo- circa in alieno malo tibi ipse medere ; ne tu quo- que illius obscenitatem contrahas. Vir siquidem iracundus minime decorus est. 4ο rursum : Cum viro iracundo ne converseris. Mala res est una cum cane astrictum teneri, ac perpetui latratus mole- stiam sentire. Vir iracundus minime decorus est. Ipsius consuetudinem fuge: alioqui enim te ex ejus viis discere quidpiam oportet. Contumeliosum verbum aliquod protulit? tibi quoque stomachum θυµώδης οὐκ εὐσχήμων, 'Edv ἵδῃς τὸν θυμούμενον τοὺς ὀδόντας παραθήγοντα, ἐνθυμήθητι ὅτι ovt ἔοικεν ὁ τοιοῦτος, τὸν ἕνδον θυμὸν διὰ τῆς τῶν ὁδόν- των παρατρίφεως ὑπεκφαίνων. Ἐὰν "nc τὸν ϐθυ- μούμενον ἀφρίζοντα, ἄσημα µφθεγγόμενον ἐν τῇ καρδίᾳ ἐὰν lnc τὸν θυμούμενον, ᾽ πατρὸς μὲν ἐπιλανθανόμενον, παιδὸς δὲ ἀἁγνοοῦντα σῶμα, διὰ πἄᾶντων ἀφειδῶς χωροῦντα, ἵνα Άπληροφο- pen αὐτοῦ τὴν ὁρμὴν, βλέπεις τὴν ἀσχημο- σύνην τοῦ πράγματος. Ἐν ἀλλοτρίῳ καχῷ σεαυτὸν θεράπευσον, ἵνα μὴ τὴν ἐκείνου ἀσχημοσύνην xal αὐτὸς λάθης' 'Avip γὰρ θυμώδης οὐκ εὐσχήμων. Φεῦγε τὰς μετ αὐτοῦ διατριθάς ἀνἄγχη γάρ σε μαθεῖν τῶν ἐκείνου ὁδῶν. Elxiv τι ὑθριστικόν ; ἐκίνησεν xal τὸν àv col θυµόν; Οσπερ χυνὸς ὑλαχκὴ προσκαλεῖται ἑτέρου κυνὸς θόρυθον, xal τὸν ἐν σοι θυμὸν τέως χοιµώμενον xal ἠσυχάζοντα d ἐκείνου φωνὴ διήγειρεν καὶ γεγόνατε ἀλλήλοις χαθυλα- χτοῦντιες. movit. Uti canis latratus alterius canis clamorem provocat, sic iracundiam in te consopitam hacte- nus et quiescentem, vox illius excitavit: adeoque alter alteri oblatratis. Ejusd. — Qualia enim sibi invicem probra ja- ctando proloquuntur? quoadusque eis convicia, tanquam tela defecerint ? Deinde postquam omne conviciorum genus per linguam, non secus ac fun- dam quamdam, emiserunt, tum ad injurias mani- bus ulciscendas pergunt. Ira quippe simultatem excitat, simultas convicia ; convicia plagas ; plagse vulnera, et mortem ipsam. S. Greg. Naz. in Iamb. — Frenetur ira, mente ne tandem cadas. Ejusd. hom. &3. — Iracundia adversus serpen- tem solum tibi sit, per quem corruisti. S. Chrysost. — Demus operam ut ab ira puri simus. Neque enim Spiritus sanctus habitat ubj sedes est ire. | Ejusd. — Exsecrabilis est ira. Neque fleri possit ut quidquam sani inde prodeat, unde ira emanat. Ejusd. hom. 11 in Act. — Ira prospiciendi fa- cultatem adimit, ac velut in nocturno prelio, col- ligatis oculis et auribus, ita nos quocunque col- libuerit ducit. Ejusd. De sacerd. lib. i, cap. 44. — Nihil men- tis puritatem et rationis perspicuitatem eque in- ficit, ut preceps iracundia, cum magno impetu fertur. Ejusd. Orat. in S. Babyl. — Solent plerique Oia γὰρ ἀλλήλοις ἑφυθρίζοντες ἀντιφθέγξονται; ἕως ἂν αὐτοῖς αἱ ὕθρεις τοξεύµατα ἐχλείπωσιν; Elta ἐπειδὰν πᾶσαν λοιδορίαν διὰ τῆς γλώσσης ix- σφενδονῄσωσιν, οὕτως λοιπὸν πρδς τὴν διὰ τῶν χει- ρῶν χωροῦσιν ἄμυναν. θυμὸς piv γὰρ ἐγείρει µά- χην, μάχη δὲ λοιδορίας, αἱ λοιδορίαι πληγὰς, πλη- qai δὲ τραύματα καὶ φόνους. θυμὸν χαλίνου, μὴ φρενῶν ἔξω πίσῃς. Ὅ θυμὸς ἕστω σοι κατὰ µόνου τοῦ ὄφεως δι ὃν ἐξέπεσας. Καθαροὶ θυμοῦ ὤμεν. Οὐ γὰρ κατοικεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔνθα θυμός. Ἐπικατάρατος ὁ θυμός. Οὐκ ἔστι γὰρ οὐδὲν ὁγιὲς προελθεῖν ὅθεν θυμὸς ἔξεισιν. 'O θυμὸς οὐκ ἀφίησιν ἰδεῖν ἄλλα, καθάπερ iv vo- κτομαχίᾳ πάντα συνδήσας, καὶ ὀφθαλμοὺς, καὶ dira, οὕτως ἄγει, ὄπουπερ ἂν θέλῃ. Οὐδὲν οὕτως καθαρότητα νοῦ καὶ τὸ διειδὲς goAot τῶν φρενῶν, ὡς θυμὸς ἄτάχτος, xal µετα πολλῆς τῆς ῥύμης φερόµενος. ἛἜθος τοῖς πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων, ὅταν ὑπὸ ὀργῆς mortalium, cum ira et merore obruuntur, etsi [) καταχωθῶσι καὶ λύπης, κἂν μὴ τοὺς αἰτίους λάθωσι eos a quibus commoti sunt 654 minime nanci- scantur, in obvios quosque temere iracundiam suam fundere. Ejusd. lib. n De sacerd. cap. &. — Posteaquam animus semel pudore &abstergere coactus est, in indolentiam labitur: ac neque consiliis et ad- monitionibus cedit, neque minis inflectitur. Iracundie affectus tyrannicus est, ac sepe eos qui haud satis vigilanti animo sunt, rapit, atque ad ipsam exitii voraginem deturbat. τῶν παθῶν, εἲς τοὺς ἐμπίπτοντας ἁπλῶς καὶ ὑπό-- πτως ἀφιέναι τὴν ὁργήν. Ἐπειδὰν ἅπαξ ἀπερυβριᾶσαι duy icm, εἲἷς ἀναλγησίαν ἐκπίπτε, καὶ οὔτε παραινέσει εἶκει, οὔτε ἀπειλαῖς κάµπτεται. Τυραννικὸν τὸ τοῦ θυμοῦ πάθος, καὶ πολλάκις παρασύρει τοὺς μὴ νήφοντας, καὶ πρὸς βάραθρον αὐτὸ κατάγεὶ τῆς ἀπωλείας. 273 SACRA PARALLELA. 274 Ποῖον οὕτω ηρίον ὠμὸν καὶ ἀνήμερον, ὡς δύσορ- Α S. Cyrill. — Quenam bellua tam seva et trucu- ος ἀνὴρ, xai ἀχράτῳ θυμῷ τυραννούµενος. Ἠοία δὲ οὕτω) θάλασσα ῥὰγδαίων αὐτᾷ καταχεοµένων πντυµάτων ταῖς τῶν πετρῶν ἐγχειμέναις ἐῤῥήγνυ- ταις 7| ποῖον οὕτως πικρὸν καὶ ἰοθόλον ἑρπετὸν τοῖς πέλας ἰοῦσι δριµέως ἐπιπηδᾷ, Gc ἀνὴρ ἀκάθεχτος, καὶ δριμὺς, xal ἀχάλινος εἷς ὀργὰς, xal ὅλας ὥσπερ τῷ πάθει διδοὺς τὰς ἡνίας ; Tl ἂν γένοιτο χεῖρον ὀργῆς ; ἐχθηριοῖ γὰρ τὸν ἄν- ρωπον, ἀσχήμονα xai ἀμείλικτον, ἀσυναλλαγῆ xoi ἀνόσιον ἀποφαίνουσα, xal τὰ μέγιστα των ἀγαθῶν οὐδὲν ἡγεῖσθαι παρασκευάζουσα. Ποίων γὰρ ἔγχει- ρημάτων οὐχ ἄψεται πονηρῶν, fj ποίων ἀφέξεται λόγων, ἀχατεύναστον ἔχων εἷς νοῦν ἔσω τὴν φλόγα, χαὶ ἀναζέων τὸν θυµόν ; T$ ὀργίζεσθαι παρ) ἡμῖν, ἄχρι τοῦ παύειν τὰ ἁμαρτήματα ἉἨπεριορισθήσεται. ᾿Ὀργίζεσθε γὰρ, φησὶ, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε. Kal τὸ ἀχριδῶς κριτικὸν wusattíov , τοῦ ἸἘκκλησιαστοῦ συµθουλεύοντος * Μὴ γίνου δίκαιος πολύ. Κ3ν μετ) ὀλίγου τις δόξῃ θυμοῦσθαι, ἀἁλλ᾽ ὅμως πάθει νιχώµενος τοῦτο ποιεῖ, ἄφρων ἐστίν. Mi, ἀποδέχου ἐγχράτειαν, διωκοµένης πραότητος, Όστις γὰρ βρωµάτων fj ποµάτων ἀπέχεται, θυμὸν δὶ ἄλόγως κινεῖ, οὗτος ἔοικε ποντοπορούσῃ vni, x«l ἐχούσῃ δαίµονα χυθδερνήτην. ΤΙΤΑ. Ic'. — Περὶ παῤῥησίας xal ἐξουσίας' κάὶ πόθεν C ἡμῖν ἡ τούτων περιχίνεται κτῆσις. « Ἐξουσίαν δίδωσι λόγοις ἀρχὴ δικαιοσύνης. » « Ἐὰν 3 καρδία ἡμῶν μὴ καταγινώσκῃ ἡμῶν, παῤλησίαν ἔχομεν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ ὃ ἐὰν αἰτῶμεν, λαμθάνομεν xap' αὐτοῦ, ὅτι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τη- ῥροῦμεν, zai τὰ ἀρεστὰ ἐνώπιον αὐτοῦ ποιοῦμεν. » Όταν αὐτὸς 6 ἄρχων ἀνεπίληπτος ἅπασι. γένηται, τύτε δυνήσεται, μεθ) ὅσης βούλεται ἑξουσίας, καὶ αολάζειν, xal ἀνιέναι τοὺς ὑπ αὐτὸν ταττοµένους ἅπαντας. TITA. IZ'. — Περὶ πολιτείας σεμνῆς, καὶ χαταστά- vue, καὶ τρόπων γρηστῶν, xai ὑπακοῆς' xal ὅτι εὐσχημόνως ἡμῶν βιόντων ὁ θεὸς δοξάζεται xai θεραπεύεται. «Ὥφθη ὁ θεὸς πρὸς τὸν ᾿Αθραὰμ , καὶ εἶπεν αὐτῷ' Ἐγώ eip ὁ θεός σού. Ἑθαρέστει ἐνώπιον ἐμοῦ, καὶ Τΐνου ἄμεμπτος. » « Ποιήσεις τὸ xaÀóv, καὶ τὸ εὐάρεστον ἐνώπιον Κορίου, ἵνα εὖ σοι γένηται. » « Εϊκε Σαμουήλ El θελητὸν τῷ Κυρίῳ ὁλοχαύ- {ωµα καὶ θυσία, ὡς τὸ ἀκοῦσαι φωνὴν Κυρίου ; Ἰδοὺ ἀχοὴ ὑπὶρ θυσίαν, xal d ἐπαχρόασις ὑπὶρ στίαρ χριών. » € Κύριε, τἰς καροικήσοι ἐν τῷ σχηνώµατί σου ; » lenta est, sicut homo iracundus, atque impoten- tis furoris tyrannide oppressus ? quodnam rursus mare asperrimis perflatum ventis, ita sead immi- nentes rupes frangit ? aut denique quodnam sevum venenosumque reptile tam acriter in eos qui pro- pius accedant, insilit, uti vir vehementi, et acri, atque effrenata quadam iracundia laborans, totas- que velut habenas hujusmodi affectui remittens ? Quid ira pejus excogitari queat ? hominem enim humanitate exuit, eum indecorum et implacabilem omnisque exsortem societatis et impium reddens. sicque afficiens, ut maxima queque bona nihili faciat. Quid enim flagitii est quod non suscipiat ? aut quis sermo malus a quo is abstineat qui imo p Pectore ejusmodi flamma ardeat, que sopiri ne- queat, atque iracundia aestuat ? Dion. Alex. — Irasci apud nos hoc termino cir- cumscribitur, ut ad comprimenda peccata progre- diatur. Irascimini, et nolite peccare. Cavendum etiam est ne nimium severos judices nos prebea- mus, Ecclesiaste (vii, 17) ita consulente: Nolt esse justus multum. Didymi. — Quamlibet ad breve tempus irasci quispiam videamur, tamen si animi commotione victus, stultus est. Evagrii. — Continentiam ne probes, ubi clemen- tia rejicitur. Nam quisquis ita cibo et potu absti- net, ut tamen interim nulla causa in iram prorum- pat, hic navi mare sulcanti non absimilis est, que gubernatorem demonem habeat. TIT. XVl. — De libertate et auctoritate ; et quibus modis hac a mobis acquiruntur. Prov. xvii, 14. — ε Auctoritatem sermonibus tribuit principium justitie. » 1] Joan. v. 24, 22. — « Si cor nostrum non re- prehenderit nos, fiduciam habemus ad Deum : et quidquid petierimus, accipiemus ab eo: quoniam mandata ejus custodimus, et quse placita sunt coram eo facimus. » S. Chrisost. lib. De sacerd. — Cum is qui preest, sic comparatus erit ut a nemine carpi possit, tum quanta auctoritate voluerit, eos quibus prefectus est, vel plectere, vel ipsis condonare poterit. TIT. XVII — De vita honesta et moribus probis, atque obedientia ; et quod nobis honeste viventibus, Deus honoratur et colitur. Gen. xvii, 4. — « Apparuit Dominus ad Abraham et dixit ei : Ego sum Deus tuus. Place coram me, et esto sine reprehensione. » 655 Deut. τι, 18. — « Facies quod bonum et placitum est coram Domino, ut bene tibi sit. » ] Reg. xv, 22. — « Nunquid vult Dominus ho- locausta et victimas, quemadmodum ut obediatur voci Domini ? Ecce obedientia supra victimam est, et auscultatio super adipem arietum. » Psal. xav, 4. — « Domine, quis habitabit in {5 bernaculo tuo, » etc. 2176 Domini ? aut quis stabit in loco, » etc. Psal. xvxi, 12, — « Venite, fllii, audite me, ti- morem Domini docebo vos. » Psal. xvi, {. — « Beati immaculati in via, qui ambulant in lege Domini. » Psal. αν, 28. — « Occuli tui recta videant: et palpebre tus justa innuant, » Psal. ni, 4. — «Provide bona coram Deo et hominibus. » Psal. xx, 7. — « Qui conversatur sine culpa in justitia, beatos filios relinquet. » Sophon. 11, 12. — « Et relinquam in te populum mansuetum et humilem, et reverebuntur a facie Do- mini, et non facient iniquitatem, neque loquentur vana,et noninvenieturin oreeorumlingua dolosa.» Isa. xxxi, 14-16. — « Quis annuntiabit vobis, quoniam ignis ardet ? quis annuntiabit vobis locum eternum ? Qui ambulat in justitia, et loquitur viam rectam, et odit impietatem et iniquitatem, et manus excutit a muneribus. Qui claudit oculos ne videat iniquitatem, iste habitabit in excelsa spe- lunca petre fortissime.» Ezech. xvin, 16-48. — « Vir qui hominem non oppresserit, et pignus debitoris reddiderit, rapinam non rapuerit, panem esurienti dederit, et nudum operuerit, et pecuniam non dederit ad usuram, et fenus non acceperit, et ab iniquitate averterit manum suam, judicium justum fecerit inter se- ipsum et inter proximum suum, et in preceptis meis ambulaverit, et justificationes meas custo- dierit ut faciat ea ; justus iste est, vita vivet, dicit Dominus. » Sap. 1v, 8, 9. — « Senectus venerabilis est, non diuturna, neque annorum numero computata. Cani autem sunt sensus hominum, et etas senectutis vita immaculata. » Matth. v, 38-45. — « Audistis quia dictum an- tiquis : Oculum pro oculo, et dentem pro dente. Ego autem dico vobis non resistere malo: sed quisquis te percusserit in dexteram maxillam, praebe ille et alteram. Et ei qui vult tecum judicio contendere, et tunicam tuam tollere, demitte ei et pallium ; et quicunque te angariaverit mille pas- sus, vade cum illo alia duo. Qui petit a te, da ei, et volenti a te mutuare, ne avertaris. Audistis quia dictum est : Diliges proximum tuum, et odio ha- bebis inimicum tuum. Ego autem dico vobis : Di- ligite inimicos vestros, et benedicite eis qui male- dicunt vobis : benefacite eis qui oderunt vos, ut sitis filii Patris vestri qui in celis est: quia so- lem suum oriri facit, super bonos et malos, et pluit super justos et injustos. » Ibid. 14-16. — « Vos estis lux mundi. Non po- test civitas abscondi supra montem posita: neque accendunt lucernam ut ponant eam sub modio, sed super candelabrum, 656 et lucet omnibus qui in domo sunt. Sicluceat lux vestra coram hominibus, 8. JOANNIS DAMASCENI Psal. xxiu, 3. — « Quis ascendet in montem AÀ 210 « Τίς ἀναθήσεται εἷς τὸ Üpoc «o3 Koploo ; ἢ τίς στήσεται ἐν τόπῃ. » x. τ. λ. « Δεῦτε τέκνα, ἀκούσατέ µου, φόθον Κυρίου διδέ. ζω ὑμᾶς. » « Maxágtot ot. ἅμωμοι ἓν ὁδῷ , οἱ πορεόµενοι ἐν νόµῳ Κυρίου. » « Οἱ ὀφθαλμοί σου ὀρθὰ βλεπέτωσαν, τὰ δὲ βλί- φαρὰ σου νυεέτω δίκαια. » .« Προνοῦ καλὰ ἐνώπιον θεοῦ καὶ ἀνθρώπων. » « "Oc ἀἁναστρέφεται ἅμωμος ἓν δικαιοσύνη, µα- καρίους τοὺς παῖδας καταλείψει. » « Απολείψομαι ἐν σοὶ λαὸν πραῦν xal ταπεινὸν, καὶ ελοθηθήσονται ἀπὸ προσώπου Κυρίου, καὶ οὐ ποιή- σουσιν ἀδικίαν, οὐδὲ μὴ λαλήσωσι μάταια, xal οὗ μὴ B εὐρεθῇ ἐν τῷ στόµατι αὐτῶν γλῶσσα δολία. » « Τίς ἀναγγελεῖ ὑμῖν, ὅτι mop καίεται ; τίς àv- αγγελεῖ ὑμῖν τὸν πόπον τὸν αἰώνιον ; Πορευόμενος ἐν δικαιουσύνῃ, λαλῶν εὐθεῖαν ὁδὸν, μισῶν ἀνομίαν καὶ ἀδικίαν, καὶ τὰς χεῖρας ἀποσειόμενος ἀπὸ δώρων" βαρύνων τὰ da, ἵνα μὴ ἀκούση κρίσιν αἵματος' καμμµύων τοὺς ὀφθαλμοὺς, ἵνα μὴ n, ἀδικίαν οὗτος οἰκήσει ἐν ὑψηλῷ σπηλαίῳ πέτρας ἰσχυρᾶς. » « "Ανθρωπον οὐ μὴ καταγυναστεύσῃ ἐνεχυριασμὸν ὀφείλοντος ἀποδώσει, xal ἅρπαγμα οὐχ. ἤρπασε, τὸν ἄρτον πεινῶντι δώσει, καὶ γυμνὸν περιδαλε, καὶ τὸ ἀργύριον αὐτοῦ ἐπὶ τόκῳ οὐ δώσει, καὶ πλεον» ασμὸν οὗ λήψεται, καὶ ἐξ ἁδικίας ἀποστρίψει τὴν χεῖρα αὐτοῦ, κρῖμα δίκαιον ποιήσει ἀναμίσον ἐαυτοῦ, καὶ ἀναμέσον τοῦ πλησιον αὐτοῦ, καὶ iv τοῖς προστάγµασἰν μου πορεύεται, τὰ δικαιώματα poo πεφύλακται τοῦ ποιῆσαι αὖτά. δίκαιος οὗτος lett, ζωῇ ζήσεται, λέγει Κύριος. » « Τῆρας τίµιον, οὗ τὸ πολυχρόνιον, οὐδὲ ἀριθμφ ἐτῶν µεμµέτρηται. Πολιὰ δὲ ἐστι φρόνησις ἀνθρώπων, καὶ ἡλικία γήρους βίος ἀκηλίδωτος. » α Ἰϊκούσατε, ὅτι ἐῤῥῥέθη τοῖς ἀἁρχαίοις, Ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος ᾿Ἐπώ δὲ λέγω ὁμῖν, μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ, ἀλλ' ὅστις σε ῥαπίσει ἐπὶ τὴν δεξιὰν σιαγόνα, στρέψον αὐτῷ καὶ ἄλλην. Καὶ τῷ θἐλοντί σοι κριθῆναι, καὶ τὸν χιτῶνά σου λαθεῖν, ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱμάτιον' καὶ ὅστις σε ἀγγαρεύσῃ μίλιον lv, ὅπαγε μετ᾽ αὐτοῦ δύο. Τῷ αἰτοῦντί σε δίδου, καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανε[- σασθαι μὴ ἀποστραφῇῃς. ᾿Ἠκούσατε ὅτι ὀβῥίδη. ᾽Αγαπήσεις τὸν πλησίον, καὶ µισήσεις τὸν ἐχθρόν σου. ᾿Εγὼ δὴ λέγω ὁμῖν' ᾽Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν εὐλογεῖτε τοὺς καταρωµένους ὑμᾶς' χαλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς, ὅπως γένησθε vioi του Πατρὸς ὑμῶν τοῦ iv τοῖς οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς, καὶ βρέχει ἐπὶ διχαίους καὶ ἀδίκους. ο « Ὑμεῖς lote τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Οὐ δύναται πό» Ate κρυθῆναι ἑπάνω ὃρους κειµένη , οὐδὲ χαίουσι λύχνον, καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν µόδιον, ἀλλ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς by τῇ οἰκίᾳ. Οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὁμῶν ἕμπροσθεν τῶν ἀνθρώ- 277 ΒΑΟΒΑ PARALLELA. 218 πων, ὅπως ἴδωσιν ὁμῶν τὰ χαλὰ ἔργα, xal δοξάσωσι À ut videant opera vestra bona,et glorifloent patrem τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. » « Προνοούμενοι χαλὰ ἐνώπιον θεοῦ xal ἀνθρώ- πων. » « Ὡς iv. ἡμέρᾳ εὀσχημόνως Ππεριπατήσωμεν᾽ μλ opor xai µέθαις, μὴ χοίταις καὶ ἀσελγείαις, μὴ fpi xat ζήλφ' ἀλλ ἐνδύσασθε τὸν Κύριὀν Ἰησοῦν Χριστὸν, xal τῆς σαρχὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε ἐν ἐπιθυμίᾳ. » « Εϊτε ἐσθίετε, εἴτε m(vexe, εἴτε τι ποιεῖτε, πάντά εἷς δόξαν Θεοῦ ποιεῖτε. ᾿Απρόσκοποι Ἠίνεσθε, xal "lou- δαίοις, xai Ἕλλησιν, xal τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ. » « Βλέπετε ἀχριθῶς πῶς περιπατεῖτε, μὴ ὡς ἄδοφοι, vestrum qui in colis est. » Rom. xxi, 17. — « Providentes bona coram Deo et hominibus. » Rom. χι, 13, 14. — « Ut in die honeste ambu- lemus : non in commessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus etimpudicitiis,non in contentione et &emulatione: sed induimini Dominum Jesum Christum, et carnis curam ne feceritis in deside- rio. » 1 Cor. x, 34. — « Sive manducatis, sive bibitis, sive quid aliud facitis, omnia in gloriam Dei faci- te. Sine offensione estote Judeis, et gentibus, et Ecclesise Dei. » Ephes. v, 15, 16. — « Videte quomodo ambule- àAÀ' ὡς cogol: ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρὸν, ὅτι αἱ B tis, non quasi insipientes, sed ut sapientes, redi- ἡμέραι πονηραί εἶσιν. Διὰ τοῦτο μὴ Ἠίνεσθε ἄφρονες, ἀλλὰ σύνετε τί τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ. » α Τίς σοφὸς xal ἐπιστήμων ἐν ὑμῖν, δειξάτω ix τῆς καλῆς ἀναστροφῆς τὰ ἔργα αὐτοῦ ἓν πραότητι. » « ἘΤὴν ἀναστροφὴν ὑμῶν ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἔχοντες χαλλν, ἵνα iv ᾧ καταλαλοῦσιν ὑμῶν ὡς κακοποιῶν, ἐκ τῶν καλῶν ὑμῶν ἔργων ἐποπτεύοντες, δοξάσωσι τὸν θεὸν ἐν ἡμέρᾳ ἐπισκοπῆς. » « Et Πατέρα ἐπικαλεῖσθε τὸν ἁπροσωπολήπτως χρίνοντα κατὰ τὸ ἑκάστου ἔργον, iv φόθῳ τὸν τῆς παροιχίας ὑμῶν χρόνον ἀναστράφητε, » Oóx ἔστι xarà θεὸν Qv, ἄνευ τοῦ σωφρόνως xal δυιαίως πάντα πράττειν. ᾽Αγαθὸς ὁ τῆς εὐποιίας μισθός, Toi; μὲν ἀνθρώποις ἐκ τῆς τῶν λόγων ἀὐξήσεως συνίσταται τὰ ἐγκώμια) τοῖς δὲ δικαίοις ἀρχεῖ τῶν πεπραγμένων αὐτοῖς ἡ ἀλήθεια, πρὸς τὸ δεῖξαι αὐτῶν τὸ ὀπερθάλλον τῆς ἀρετῆς. Μάθε, ἄνθρωπε, διδάχθητι τὴν εὐαγγελικὴν πολι- τείαν, ὀφθαλμῶν ἀκρίδειαν, Ὑλώσσης ἑἐγχράτειαν, οώύμχτος δουλαγωγίαν, φρόνηµα ταπεινὸν , ἑννοίας χαβαρότητα, ὀργῆς ἀφανισμόν' ἀγγαρευόμενος ἀγάπα, διωωκόμενος ἀνέχου, βλασφημούμενος παρακάλει. Εὐγένειαν λέγω, οὖχ ἣν πολλοὶ νοµίζουσιν, Says οὗ πρὸς ἡμῶν τοῦτο θαυμάζειν᾽ οὐδὲ φιλοσοφίαν, τὴν ix μύθων καὶ τάφων ἑρχομένην, ἀλλ᾽ ἣν εὐσίθειαν χαρακτηρίζει, καὶ τρόπος, καὶ 1j πρὸς πρῶτον ἀγαθὸν ὄνοδος, ὅθεν γεγόναµεν. αυτης ἀπόδειξις µία τῆς εὐγενείας. Οόχ 6 ἐν λόγῳ σοφὸς, οὗτος ἐμοὶ σοφὸς, οὐδὲ ὅστις Ἱλῶσσαν εὔστροφον ἔχει, ψυχὴν δὲ ἀπαίδευτον. Ὢσ- περ τῶν τάφων ὅσοι σὰ έξωθεν ὄντες εὐπρεπεῖς xai ὁραῖοι, μυδῶσι νεκροῖς τὰ ἔνδον, καὶ πολλὴν δυσ- mentes tempus, quoniam dies mali sunt.Propterea nolite fleri impudentes, sed intelligentes que sit voluntas Dei. » Jac. 11, 13. — « Quis sapiens et disciplinatus inter vos ? ostendat ex bona conversatione opera- tionem suam in mansuetudine. » 1 Petr. 1, 12, 13. — « Conversationem vestram inter gentes habentes bonam : ut in eo quod de- trectant de vobis tanquam de malefactoribus, ex bonis operibus vos considerantes,glorificent Deum in die visitationis. » 1 Petr. 1, 46. —« Si Patrem invocatis eum qui sine acceptione personarum judicat secundum uniuscujusque opus, in timore incolatus vestri (| tempore conversamini. » S. Sixti — Fieri non potest ut quis secundum Deum vivat, nisi sapienter et juste cuncta fecerit. S. Basil. Hom. ín Mart. Gor. — Bona est virtutis et beneficentie merces. Hominibus quidem ampliflcatione sermonum conflantur encomia : at iis qui justitia ornati sunt, ad eximiam virtutis eorum magnitudinem demon- strandam, sufficit rerum ab ipsis gestarum veri- tas. Ejusd. hom. in sanctum Bapt. —. Disce, homo, disce evangelico vite rationem, oculorum accura- tam compressionem,lingue continentiam,corporis subactionem, animi demissionem, mentis puri- tatem, ire exstinctionem. Dum angariaris, dilige. p eum vexaris, tolera: cum tibi conviciantur, ora. S. Greg. Naz. Orat. 23. — Nobilitatem dico, non quam plerique existiment (absit : nonnostrum est eam admirari), ac ne philosophia quidem fue- rit, que a fabulis et sepulcris proficiscatur; sed quam pietas et mores sancti, ascensusque ad pri- marium illud bonum, ex quo originem traximus, exprimunt.Hocunum ingenuitatis argumentum est. Ejusd. Orat. in plag. grand. — Non qui sermone peritus, hic apud me est sapiens : necqui garrulam quidem linguam habet,animum autem imperitum. Ilis utique sepulcris similis, quae licet externa 219 8. JOANNIS DAMASCENI 280 pulchritudine et elegantia niteant, intus tamen A ωδίαν περικαλύπτουσιν dX! ὅστις ὀλίγα μὲν mpi cadaveribus madent, multumque fetorem tegunt : verum is demum sapiens sit, qui pauca quidem de virtute proloquitur; multa vere actionibus suis preefert, et vit; integritateauctoritatem verbis con- ciliat. Prestantior, meo quidem judicio, est pul- chritudo ea, qua oculis cernitur, quam quee ora. tione depingitur : et divitia qua manibus tenen- fur, quam que insomnii errore finguntur: ac tandem sapientia quz operibus indicantur, quam ἀρετῆς φθέγγεται, πολλὰ δὲ oic ἐνεργεῖ παραδε(- Χνυσιν, xal τὸ ἀξιόπιστον τοῦ λόγου διὰ τοῦ βίου προστίθησιν. Κρείσσων ἐμοὶ εὐμορφίν θεωρουμένη, τῆς λόγῳ ζωγραφουμένης' καὶ πλοῦτος ὃν αἱ χεῖρες ἔχουσιν, fj ὃν ol ὄνειροι πλάττουσι χαὶ σοφία, οὐχ ἡ λόγῳ λαμπρυνομένη, ἀλλ’ ἡ διὰ τῶν ἔργων ἐλίγ- χομένη' σύνεσις γὰρ ἀγαθὴ xáct τοῖς ποιοῦσιν αὐτὰ, φησίν' οὐ τοῖς χηρύττουσιν, que verbis splendescit. Intellectus, enim, inquit, bonus omnibus facientibus eum (Psal. cx, 10), non presdicantibus solum. 0651 Ejusd. tetr. 35. Servos herosque vita sola factitat. S. Greg. Nyss. hom. 3 in Orat. Dom. — Bono- rum omnium hoc caput est, ut ex mea vita Dei Ἐλεύθερον καὶ δοῦλον ὁ τρόπος γρᾶφει. ᾽Αγαθῶν πάντων ἑστὶ τὸ κεφάλαιον, τὸ τῷ luy Bip τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ δοξάζεσθαι. "Ev ἐμοὶ, quel, nomen celebretur.In me, inquit, dominationis tug p ἁγιασθήτω τὸ ἐπικληθὲν ὄνομα τῆς σῆς δεσποτείας, nomen invocatum sanctiflcetur ; ut videant homi- nes opera bona, et glorificent Patrem qui in colis est. S. Chrysost. — "Vita sermone potentior est, et verbis mores, atque sermonum doctrina docu- mentum operum. Apostolorum tempestate, non sola miracula homines ad fldem alliciebant, sed pre miraculis vita. S. Cyrill. lib. x Cont. Julian. — Nos qui intel- lectuale et spirituale sacrificium obimus, ad sua- vitatis odorem omne modestism et lenitatis genus offerre jubemur, fidem, spem, charitatem, justi- tiam, continentiam. obedientiam, et morigerum animum, perpetuas nominis divini celebrationes, et reliquas virtutes. Hoc enim cum a materia re- motissimum sit, Deo plane, qui materie expers et purissimus est, congruit : ac spiritualis fragrantiee munera sunt vert probitatis mores. S. Clem. Alez. — In universum Christianus so- litudinis, secessionisque,et tranquillitatis ac pacis amicus est. Is qui veram vitam amplexus est,non modo fru- galitati, verum etiam excolends rationi studere debet. Philon. — Prestantioribus subjici utile est. TIT. XVIII. — De vita reprehendenda eorum qui obsequi nolunt, et contumaces sunt, ac versutis improbisque moribus praditi. Levit. xxvi, 23. — « Sioblique erga me ambula- veritis, ambulabo et ego vobiscum ira obliqua, et percutiam vos pro peccatis vestris. » Job v, 12. — « Qui immutat consilia versutorum el non facient manus ipsorum veritatem. » Psal xi, 3. — « Disperdet Dominus universa labia dolosa. » Psal. xix, 9. — « Os tuum abundavit malitia, et lingua tua concinnabat dolos. » Psal. riv, 23. — « Viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt, » etc. Psat. xix, 2. — « Domine, libera animam meam a labiis iniquis, et a lingua dolosa. » Psal. xw, 4. — « A viro iniquo et doloso erue me, » ὅπως ἴδωσιν ἄνθρωποι τὰ xaÀAà ἔργα, xal δοξάσωσι τὸν Πατέρα τὸν iv τοῖς οὐρανοῖς. Βίος λόγου δυνατώτερος, καὶ τρόπος ῥημάτων, xai ἡ διὰ τῶν ἔργων ἐπίδειξις, τῆς διὰ τῶν λόγων διδασκαλίας" οὐ τὰ θαύματα µόνον ἐπὶ τῶν ἀποστόλων ἐπισπᾶτο τοὺς πιστεύοντας, ἀλλὰ πρὸ τῶν θαυμάτων ὁ loc. P usi νοητὴν xal πνευματικὴν ἁποπληροῦντες λατρείαν , προστετάγµεθα προσχοµίζειν εἰς ὀσμὴν εὐωδίας πάντα τρόπον ἐπιεικείας, πίστιν , ἐλπίδα, ἀγάπην, δικαιοσόνην, ἐγκράτειαν, τὸ εὐπειθὲς, xal εὐήνιον, ἀκαταλήκτους δοξολογίας, καὶ τὰς ἑτέρας τῶν ἀρετῶν. ᾿Αὐλοτάτη γὰρ αὕτη θυσία, τῷ dÓÀg καὶ καθαρῷ πρέπουσα θιῷ, καὶ νοητῆς εὐχοσμίας ἀναθέματα, τῆς ἀληθοῦς εὐζωΐας ol τρόποι. Καθόλου ὁ Χριστιανὸς ἐρημίας, καὶ ἡσυχίας, χαὶ γαλήνης, καὶ εἰρήνης οἰκεῖός ἐστιν. O3 µόνον εὐτελῆ δίαιταν, ἀλλὰ καὶ λόγον ἀσκητέον τῷ τὸν ἀληθῆ βίον ἐπανῃρημένφ. Τὸ ὑποτάσσεσθαι κρείττοσιν ὠφέλιμον. ΤΙΤΑ. ΙΒ’. — Περὶ πολιτείας ψεκτῆς, ἀνηκόων xal ἀνυπυτάκτων πανουργῶν, καὶ τῶν ἀποθλητὸν fo ἐχόντων. « "Edw πορεύησθε πρός µε πλάγιοι, πορεύσομαι κἀγὼ μεθ’ ὑμῶν θυμῷ πλαχίῳ, καὶ πατάξω ὑμᾶς ἀνιὶ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν. » « Διαλλάσσων βουλὰς πανουργῶν, xal οὐ μὴ ποιή” σωσιν al χεῖρες αὐτῶν ἀληθές. » « Ἐξολοθρεύσει Κύριος πάντα τὰ χείλη τὰ δό- λια. » » Τὸ στόµα σου ἐπλεόνασε κακίας, καὶ f Υλῶσσέ σου περιέπλεχε δόλους. » « Άνδρες αἱμάτων καὶ δολιότητος οὗ μὴ ἡμιαύ- σωσιν. » « Κύριε, ῥῦσαι τὴν ψυχήν µου ἀπὸ χειλέων ἀδίκων, καὶ ἀπὸ γλώσσης δολίας. « 'Anó ἀνδρὸς ἀδίκου καὶ δολίου ῥῦσαί µε. » 281 « Διεστραμμένη καρδία — t&excalveza: παντὶ καιρῷ ὁ τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησι πόλει. Διὰ τοῦτο ἐξαπίνης ἔρχεται ἀπώλεια αὐτοῦ, ὅτι χα[- pe κπᾶσιν οἷς μισεῖ ὁ θεός. » « Βδέλυγμα Κυρίῳ διεστραμµέναι ὁδοί. » « Ἐπειδὴ οὐχ Ίθελον ἐμαῖς προσέχειν βουλαῖς, ἐμυχτήρισαν δὲ ἐμοὺς ἑλέγχους τοιγαροῦν ἔδονται τῆς ἑαυτῶν ὁδοῦ τοὺς καρποὺς, xal τῆς ἑαυτῶν ἔπι- θυµίας πλησθήσονται. » « ᾿Ανὴρ ἄφρων καὶ παράνομος πορεύεται ὁδοὺς σκολιὰς, ὁ A αὐτὸς ἐννεύει ὀφθαλμοῖς, σηµαίνει δὲ κοδὶ, διδάσκει δὲ ἐν νεύµασι δακτύλων. » « Κυθερνῶσιν ἀσεθεῖς δόλους' λόγοι ἀσεθῶν δό- λιοι. Οὐκ ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας, » « Ψυχαὶ δολίων πλανῶνται ἐν ἁμαρτίαις, καὶ υἱῷ δολίῳ οὐδὲν ἔσται ἀγαθόν. » «'O σκολιὸς ἐπὶ τῷ ἑαυτοῦ στόµατι φορεῖ τὴν ἁπώλειαν αὐτοῦ. 'Avip σχολιὸς διαπέµπεται κατὰ, καὶ διαχωρίζει φίλους. » « Πρὸς τοὺς σχολιοὺς σκολιὰς ὁδοὺς ἀποστελεῖ ὁ θιός. » « Τρίθολοι καὶ παγίδες iv ὁδοῖς σχολιαῖς, 6 δὲ φυλάττων τὴν ἑαυτοῦ φυχὴν, ἀφέξετι ἀπ᾿ αὐ- τῶν. » « Σχολιαϊῖς ὁδοῖς 6 πορευόµενος, ἐμπλαχήσεται. » « Ἐγγίζει µοι ὁ λαὸς οὗτος τῷ στόµατι αὐτῶν, καὶ τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί µε’ ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ. » « Tp λαῷ τούτῳ ἐγεννήθη καρδία ἀνήχοος καὶ ἀπειθής. » « Τάδε λέχει Κύριος Ὁ ἀχκούῶν µου, ἀχουέτω, καὶ ó ἀπειθῶν, ἀπειθείτω, διότι οἴκος καταπικρα(- νων ἐστίν. » « Καὶ ἔσῃ αὗτοῖς ὡς φωνὴ ψαλτηρίου ἠἡδυφώνου, εὐαρμόστου. ᾿Ακούσονται τὰ ῥηματα, καὶ οὐ μὴ ὑπ- αχούσωσιν αὐτοῖς. » « ZxoAtol λογισμοὶ χωρίζουσιν ἀπὸ θεοῦ. Elo κα- χότεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεται σοφία. "Άγιον γὰρ πνεῦμα σοφίας φεύξεται δόλον. Τὸ δολερὸν, xal ὕποπτον, xal ἄπιστον, xal xaxón- Qec, xal ἐπίθουλον, καὶ θρασὺ, τῆς κακῆς xal ἆπο- θλήτου ἐστὶ πολιτείας βλάστημα. Μηδαμῶς οὖν ἐπεισαγάγωμεν ἑαυτοῖς κακὸν τοσοῦτον, ἁῤῥωστίαν ψὴχαῖς ἐμποιοῦν , σκότωσιν λογισμῶν , ἀπὸ θεοῦ ἁλλοτρίωσιν, οἰκειότητος ἄγνοιαν, ἀρχὴν πολέμου, συμφορῶν πλήρωμα, δαίµονα πονηρὸν αὐταῖς ἡμῶν ψυχαῖς ἐντικτόμενον, xxl ὥσπερ τινὰ ἔνοικον ἀναιδῆ, προχατέχοντα ἡμῶν τὰ ἕἔνδον, xal τῷ ὁγίῳ Πνεύ- prn τὴν ἄνοδον ἀποχλείοντα. Ὅπου γὰρ ἔχθραι, ἔρεις, θυμοὶ, ἐριθεῖαι, Φιλονειχίαι θορύθους ἁσιγή- τους ταῖς ψυχαῖς ἐμποιοῦσαι, ἐκεῖ τὸ πνεῦμα τῆς πραότητος obx ἀνάπαύεται. ΒΑΟΒΑ PARALLELA. xaxd: iv Α Prov. vi, 14. — « Perversum cor fabricatur 282 mala : in omni tempore qui ejusmodi est, tumul- tus excitat civitati. Propterea repente veniet ei perditio, quia delectatur omnibus qus odit Deus. » Prov. x1, 20. — « Abominatio Domino vis per- versa. » Prov. 1, 30, 34. — «Quia noluerunt consiliis meisa cquiescere,et irriserunt objurgationes meas. Comedent igitur fructus vie sus, et desiderio suo implebuntur. » Prov. vi, 19. — « Homo stultus et flagitiosus graditur viis perversis. Ipse autem annuit oculis, pede significat, nutibus digitorum edocet. » Prov. xii, 5, 27. — « Gubernant impii dolos : sermones impiorum dolosi. Dolosus non conse- quetur quod captat. » Prov. xiu, 19. — « Anime dolosorum errant in peccatis : et filio doloso nihil erit boni. » | 6546 Prov. xvi, 27. — «Perversus in ore suo fert exitium suum. Vir perversus transmittit ma- la, et separat amicos. » Prov. xxi, 8. — « Ad perversos perversas vias mittet Dominus. » Prov. xxii, 5. — « Tribuli et laquei in viis perversis : qui autem custodit animam suam abs- tinebit ab eis. » Prov. xxxii, 48. — «Qui tortuosas vias vadit, implicabitur. » Isa. xxix, 13. — « Appropinquat ad me populus iste in ore suo, et labiis suis colunt me : cor au- tem eorum longe est a me. » Jerem. v, 23. — « Populo huic factum est cor inobediens et contumax. » Ezech. um, 27. — « Hec dicit Dominus : Qui audit me, audiat, et qui inobediens est, non obe- diat, quia domus exasperans est. » Ezech. xxxit, 32. — « Et eris eis sicut vox psalterii suave sonantis, concinni. Audient verba tua, et non obtemperabunt eis. » Sap.1,3. — « Perverse cogitationes separant a Deo. In malevolam animam non introibit sapien- tia. Sanctus enim spiritus sapientie effugiet do- lum. » S. Basil. Hom. adv. irasc. — Versutia, suspi- cacitas, diffldentia, et malignitas, insidiandi stu- dium, et pre fracta temeritas, male atque impro- bande vite fetus sunt. Ne igitur tantum nobis malum accersamus, quod animis morbum afferat, mentis obscurationem, alienationem a Deo, pro- pinquorum ignorationem, belli initium, calamita- tum cumulum, pravum demonem in animis no- stris genitum, et velut impudentem quemdam in- quilinum, penetralia nostra occupantem, ac Spiri- tui sancto aditum precludentem. Etenim ubi ini- micitie, contentiones, iracundis, simultates, con- flictationes, tumultus clamosos in animis ciere non intermittunt, illic spiritus lenitatis minime requiescit. 283 8. JOANNISB DAMABSCENI 284 Ejusd Hom. adv. ebrios. — Prepositi alacrita- A — ' Arap6Aóvet τὴ, προθυρίαν τοῦ ἡγουμένου τῶν lem precedentium laborum sterilitas retundit. Siquidem et agricola, si prima semina enata non sunt, ad idem arvum missis iterum seminibus, . excolendum segnior redditur. Ejusd. Reg. int. 119. — In universum, dicto audientem non esse, multorum graviumque malo- rum radix est. Ejusd. Reg. fus. disp. int. 28. — Rebellare et re- Iuctari, ingentium malorum argumentum est. Fidei quippe morbum prodit, spei vacillationem, morum tumorem et insolentiam. Neque enim quisquam 8e contumacem praebet, nisi prius monitorem im- probaverit. Nec rursus qui Dei pollicitationibus fidem habet,firmamque in ipsis fidem locat,quam- vis dura laboriosaque sint quse imperantur, ad ea tamen nunquam animis deficit. Ibid. int. 30. — Reluctatio imperiosam quam- dam animi insolentiam atque contumaciam ar- guit, etiamsi aliquid sub humilitatis specie flat. Ejusd. Hom. in princ. Proverb. — Varius et ar- tiflciosus sermo, multosque nexus et multam stru- cturam habens, mille formas assumit, atque in- numeras conversiones suscipit, ad eorum qui ad- sunt gratiam captandam sese immutans. Ejusd. Hom. in Hexzaem. — Morum varietatem et multiplicitatem fuge. Varius est serpens, et pro- pterea ita multatus est, ut ipsi serpere necesse sit. Philonis. — Inverecundus aspectus, et erecta cervix, superciliorumque perpetua agitatio, ac su- perbus incessus, 659 nullaque ex re turpi eru- bescere, hec fedissimi animi indicia sunt, obs- curas probrorum suorum formas in conspicuo corpore sculpentis. TIT. XIX. — De perseverantia et perseverantibus : quodque fides εἰ benevolentia servanda sit iis qui nos susceperunt. Eccli. xui, 28, 29. — « Fidem posside cum amico in paupertate illius, ut et in bonis ipsius leteris. In tempore tribulationis illius permane illi fidelis, ut et in hereditate illius coheres sis. » « Tecto excipe alienum, et pervertet te in tu- multu, et abalienabit te a bonis tuis. » TIT. XX. — Deiis qui praesunt: quod sollicitudi- nem omnem conferre debeant, ut bene prasint., Rom. xii, 8. — « Qui preest, in sollicitudine. » TIT. XXI. — De pauperibus : et quod ab iis se quertert, 60506 contemnere aut aversari non opor- eat. Job, xxxiv, 28. — « Clamorem inopis et egeni exaudiet Deus. » Psal. 1x, 10-13, — « Factus est Dominus refu- gium pauperi. Non est oblitus clamorem paupe- rum. Non in flnem oblivio erit pauperis : patientia pauperum non peribit in finem. Dum superbit Ἱπρίας, incenditur pauper. Tibi derelictus est "per. Desiderium pauperum exaudivisti, Do- 10. » προλαθόντων πόνων τὸ ἄκαρπον. ἐπεὶ xal γεωργὸς τῶν πρώτων αὐτῷ σπιρµάτων μὴ ἐκφυέντων, ὀχνη- ῥότερύς ἐστιν πρὸς τὸ δεύτερον ταῖς αὐταῖς dpoó- pate πάλιν ἐγκαταθαλεῖν. Καθόλου τὸ μὴ ἀχούειν, πολλῶν καὶ μεγάλων κα- κῶν ἔστι ῥίζα. Τὸ ἀφηνιάζειν xat ἀντιλέχειν , πολλῶν καχῶν ἀπόδειξιν ἔχει, πίστεως νόσον, καὶ ἑλπίδος ἑνδοια- σμὸν , ὄγκόν τε καὶ ὑπερηφανίαν Ίθους. OO γὰρ ἀπειθεῖ τις, μὴ πρότερον καταγνοὺς τοῦ συµδου- λεύοντος. Οὔτε μὴν ὁ πιστεύων ταῖς ἐπαγγελίαις τοῦ θεοῦ, βεθείαν ἔχων ἐπ᾿ αὐτοῖς τὴν ἐλπίδα, xliv ἐπίπονα ᾗ τὰ προστεταγµένα, ἀποκνεῖί ποτε πρὸς Ἱ ἀντιλογία, τὸ αὐτοκρατορικὸν δεῖχνυσι, κἂν ly σχήµατι ταπεινώσεως γίνηται. *O ποικίλος xal ἔντεχνος λόγος, πολὺ τὸ ἐπίπλοχον καὶ ὀγκατάσχευον ἔχων , µυρία χατασχηµατίζεται, καὶ στρέφεται στροφὰς ἁμυθήτους, πρὸς τὸ τῶν ἐντυγχανόντων ἀρέσκον μεταμορφούµενος. Φεῦγε τὸ παντοδαπὸν καὶ πολλαπλοῦν τοῦ τρόπου. 'O ὅσις ποικίλος, καὶ διὰ τοῦτο ἕρπειν χατεδικά- σθη. . 'Avatbic βλέμμα xal µετέωρος αὐχὴν, xal συν- yc κίνησις ὀφθαλμῶν, καὶ βάδισµα σεσοθηµένον, καὶ τὸ ἐπὶ μηδενὶ τῶν φαύλων ἐρυθριᾷν, σημεὶά ἐστι ψυχῆς αἰσχίστῆς, τοὺς ἀφανεῖς τῶν οἰκείων ὀνει» δῶν τόπους ἐγγραφούσης τῷ φανερῷ σώματι. TITA. Ie', — αμενόντων. pr » A Bou κα euet dne πρὸς τοὺς προσλαθόντας. « Πίστιν κτῆσαι μετὰ τοῦ πληαίον, ἵνα ἐν τοῖς ἀγα- θοῖς αὐτοῦ εὀφρανθῆς. Ἐν καιρῷ θλίψεως διάµενε αὐτῷ, ἵνα iv. τῇ κληρονομίᾳ αὐτοῦ συγκληρονοµή- ς. » Ἐνοίκησον ἀλλότριον, val διαστρίψει σε dv. τα- pay Ti, καὶ ἀπαλλοτριώσει σε τῶν ἰδίων σου. » TITA. Κ’, --- Περὶ προϊσταμένων καὶ ὅτι χρὴ αὖ- τοὺς σπουδαίως προϊστασθαι. « Ὁ προϊστάμενος, ἐν σπουδῃ. » TITA. KA'. Περὶ πιωχῶν καὶ ὅτι οὐ χρὴ τοὺς πένητας ἐκκλίνειν, καὶ ἐξουθενεῖν, καὶ ἀποσ" i- φεσθαι. « Εραυγὴν πίνητος καὶ πτωχοῦ εἰσακούσεται ὁ θιός. » « Ἐγίνετο Κύριος καταφυγχὴν τῷ πένητι’ οὐκ ἔπ- ελάθετο τῆς χραυγῆς τῶν πενήτων, Οὐκ slc τέλος ἐπιλησθήσεται ὁ πτωχός' d) ὑπομονὴ τῶν πενήτων οὐκ ἀπολεῖται εἷς τέλος. Ἐν τῷ ὑπερηφανεύεσθαι τὸν ἀσεθῆ, ἐμπυρίζεται ὁ πτωχός. Σοὶ ἐγκαταλέλει- πται ὁ πτωχός. Ἐπιθυμίαν τῶν πενήτων εἰσήχουνσας, Κύριε. » SACRA PARALLELA. « Βουλὴν πτωχοῦ χατῃσχόνατε' 6 δὲ Κύριος ἐλπὶς A — Psal. χιπ, 6. — « Consilium inopis confudistis: αὐτοῦ ἐστιν. » « Φάγονται πένητες, xal ἐμπλησθήσονται. » « Κρινεῖ τοὺς πτωχοὺς τοῦ λαοῦ, xal σώσει τοὺς υἱοὺς τῶν πενήτων. » «€ Ἔγνων ὅτι ποιήσει Κύριος τὴν χρίσιν τῶν πτω- χῶν, καὶ τὴν δίχην τῶν πενήτων. » « Πενία ἄνδρα ταπεινοῖ. » « 'O ἀτιμόζων πένητα ἁμαρτάνει. » « Πτωχὸς οὖκ ὑφίσταται ἀπειλήν. » « 'O συχοφαντῶν «πίένητα, παροξύνει τὸν ποιήσαντα αὐτόν. » « 'O πτωχὸς καὶ ἀπὸ τοῦ ὑπάρχοντος φίλου λεί- Β αεται. » « Προπορεύεται ταπεινοῖς δόξα. » « Πάντα τὰ ἔργα τοῦ ταπεινοῦ φανερὰ παρὰ τῷ e 3 « Πᾶς ὁ ἀδελφὸν ατωχὸν μισῶν, καὶ φιλίας μακρὰν ἔσται. Κρείσσων πτωχὸς δίκαιος, fj πλούσιος ψεύ- στης. » « M?) βιάζου πένητα' πτωχὸς γάρ ἐστι. » « M) παρεκτείνου πένης ὧν πλουσίῳ: τῇ δὲ of ἑννοίᾳ ἁπόσχου. » « Ἠρείσσων πτωχὸς πορευόµενος lv. ἀἁληθείᾳ πλου- eloo φεόστου. » « *H' cogía τοῦ πένητος ἐξουδενουμένη, xal ol λό- C οι 09x εἶσὶν ἀκουόμενοι. » e "Edv συκοφαντίαν πένητος, xal ἄνάγκην κρίµα- τος xal δικαιοσύνης ἵδις ἓν χώρᾳ, μὴ θαυμάσῃς ἐπὶ τῷ πράγματι, ὅτι ὑψηλὸς ἑπάνω ὑψηλοῦ φυλά- ξει. » « Ῥοσχηθήσονται πτωχοὶ διὰ Κυρίου, πένητες δὲ ἄνθρωποι ἐν εἱρήνῃ ἀνακούσονται. Κύριος ἔθεμε- λίωσε τὴν Σιὼν, xai δι) αὐτοῦ σιωθήσονται ol ταπεινοὶ τοῦ λαοῦ. » « Ταπεινὸς ἐσφάλη, καὶ προσεπιτίµησαν αὐτόν. Ἐφθέγξατο σύνεσιν, xal οὐχ ἐδόθη αὐτῷ τόπος. ἥτω- χὸς ἐλάλησε, xal εἶπαν' Τίς οὗτος ; » Dominus autem spes ejus est. » P»al. xxu, 20. — « Edent pauperes, et satura- buntur. » Psal. vxx1, 4. — « Judicabit pauperes populi, et salvos faciet filios pauperum. » Psal. cxxxix. 12. — « Gognovi quia faciet Do-. minus judicium inopum , et vindictam paupe- rum. » Prov. xvii, 4. — « Paupertas virum humiliat. » Prov. xiv, 21. — « Qui ignominia afficit paupe- rem, peccat. » Prov. xin, 8. — « Pauper non sustinet minas. » Prov. xiv, 31. —- « Qui calumniatur pauperem, ad iram provocat factorem ejus. » Prov. xix, 4. — « Pauper etiam ab amico suo deseritur. » « Humiles antecedit gloria. » « Omnia opera inopis manifesta sunt apud Deum. » Prov. xix, 7, 22. — « Omnis qui pauperem amicum odit, ab amicitia longe est. Melior est pau- per justus, quam dives mendax. » Prov. xxii, 22. — « Ne violentiam facias inopi. Pauper enim est. » | Prov. xxii, &. — « Ne, cum pauper sis, conferas te cum homine locuplete: cogitatione autem tua absiste. » . Prov. xit, 22. — « Melior est pauper justus, quam dives mendazr. » Eccli. ix, 46. — « Sapientia pauperis spernitur, et sermones ejus non audiuntur. » Eccli. v, 8. — « Si calumniam pauperis, et ra- piuam judicii, et 660 justitie viderisin regione, ne mireris super negotio: quia excelsus super excelsum custodiet. » Isa. xiv, 30. — « Pascentur pauperes per Domi- num : pauperes autem homines in pace re- quiescent, Dominus fundavit Sion, et per ipsum salvabuntur pauperes populi. » Eccli. xui, 22. — « Humilis lapsus est, et insu- per arguunt eum. Locutus est sensate, et non est datus eilocus. Pauper locutus est, et dixerunt: Quis est hic ? » « Ἡροσευχὴ ταπεινοῦ νεφέλας διῆλθεν, καὶ οὐ μὴ p — Eccli. xxxv, 24. — « Oratio humiliantis se nubes παραθληθῇ ἕως ἐπισκέψεται ὁ Ὕψιστος, » « Πρείσσων βίος πτωχοῦ ὑπὸ σκέπην δοκῶν, fj ἰδίσματα λαμπρὰ iv ἀλλοτρίοις. ν « O0 δίκαιον ἀτιμῆσαι πτωχὸν συνετόν. » « Σοφία ταπεινοῦ ἀνυψώσει κεφαλὴν αὐτοῦ, xal iv µέσῳ µεγιστάνων καθίσει αὐτόν. » Οὐ τὸ πένεσθαι ἑπονείδιστον, ἀλλὰ τὸ μὴ φέρειν εὐγνωμόνως τὴν πενίαν. penetrabit : et non consolabitur, donec Altissimus aspiciat. » Eccli. xxix, 29. — « Melior est victus pauperis sub tegmine asserum, quam epule splendid» apud alienos. » Eccli. x, 23. — « Justum non est aspernari pau- perem prudentem. » Eccli. xi, 4. — « Sapientia humiliati exaltabit caput ejus, et in medio magnatorum considere illum faciet. » S. Basil. Hom. de ira. — Minime probrosum e* paupertate laborare, verum aquo animo pauper' tem non ferre. 287 desperes. ^. Ejusd. Hom. in illud : Attende tibi. — Ne ob paupertatem despondeas animum : nec, quia nihil in presens habes quod desiderabile, sit, idcirco spem bonam abjicias : sed animum tuum ad eorum bonorum que tibi a Deo obtigerunt, cogitationem subvehe, atque eorum item qua per pollicitatio- nem in posterum tibi recondita sunt. Ejusd Hom. cont. fener. — Nullam ignominiam paupertas affert. — Paupertas fiduciam et liberta- tem adimit. Hac una re nos pauperes divitibus prestamus. nempe securitate : et quia eos qui insomnem noctem ducunt, irridemus, cum interim ipsi dor- miamus;etillos qui sese curis exedunt confi- ciuntque, cuni ipsi sine cura simus et oblecte- mur. Ejusd. Hom. dicta in fam. et sicc. — Pauper es ? ne propterea deficiaris animo. Immodica quippe tristitia peccati causa fit, moerore mentem sub- mergente, rerum vero difficultate vertiginem affe- rente, et consilii inopia beneficiorum memoriam delente. Quid enim ? an eam in qua versaris an- gustiam Deus non cernit ? cibum tenet pre mani- bus Deus, verum ea mente largiri cunctatur, ut animi tui firmitatem exploret. Plane paupertas apud eos qui sana mente prae- diti sunt, quovis oblectamento prestabilior est. Ejusd. in illud : Attende tibi. — Ecquid abjecto animo es, o honio,quod equus tibi non est argenteo freno insignis ? at solem habes pernicis- simo cursu per totum diem tibi lampadis instar prelucentem.Argenti et auri fulgorem non habes? at lunam habes clarissima luce te collustrantem. Non opertis auro curribus veheris? at pedeshabes, hoc est familiare vehiculum, et tibi congenitum. Quid igitur eos beatos predicas, qui, cum plenum marsupium habeant, alienis tamen pedibus ad in- cedendum indigent ?in eburneo lecto non dormis? at humum habes multo preesstantiorem ebore,dul- cemque in ea quietem, et celerem somnum, cura- que vacuum. Sub auratis laquearibus non cubas ? at celum habes inexplicabili siderum pulchritu- dine rutilans. B8. JOANNIS DAMASCENI Cum in egestate versaris, o homo, hilari animo A esto : quia Lazari te bona exspectant. — Ne tui- αι 288 Ητωχεύων εὀφραίνου, dvüpure, ὅτι Λάζάρου cs τὰ ἀγαθὰ διαδέξεται. — M3) ἀπογνῷς σεαυτοῦ. M3, ἀπογνῷς σεαυτοῦ τὴν πτωχείαν, μηδὲ ὅτι οὐ- δὲν ζηλωτὸν ἐν τῷ παρόντι σοι πρόσεστιν, πᾶσαν ἀγα- θὴν ἀποῤῥίψης ἐλπίδα, ἀλλ᾽ ἀνάγαγε σεαυτοῦ τὴν ψυχἠν πρὸς τὰ ἤδη ὑπηργμένα σοι παρὰ θεοῦ ἀγαθὰ, xai πρὸς τὰ δι ἐπαγγελίας εἷς ὕστερον ἀποχεί- μενα. Οὀδεμίαν αἰσχύνην τὸ πένεσθαι προξενεῖ. -- ᾿Άφαι- ρεῖται τὴν παῤῥησίαν τὸ πένεσθαι. Ἑνὶ τούτῳ διαφἑρομεν τῶν πλουτούντων οἱ πένη- τες, τῇ ἁμεριμνίᾳ, xal καταγελῶμεν αὐτῶν ἆγρυ- πνούὐντών αὐτοὶ καθεύδοντες, xal τῶν συνεσθιόντων ἑαυτοὺς, xal φροντιζόντων, αὐτοὶ ἀφροντιστοῦντες καὶ ἀνιέμενοι. Πίνης c; μὴ ἀθυμήσῃς. Ἡ γὰρ εἷς ἄγαν κατ- ήφεια γίνεται τῆς ἁμαρτίας αἰτία, τῆς λύπης βαπτι- ζούσης τὸν νοῦν, xal ἁμηχανίας ποεούσης ἴλιγγον, τῆς δὲ ἁπορίας τῶν λογισμῶν τὴν ἆ-χαριστίαν ἆπο- γεννώσης. Mi) γὰρ οὐχ ἀποθλέπει τὴν στένωσιν ὁ θεός; ἔχει τὴν τροφὴν ὁ θεὸς ἐν χερσὶν, καὶ παρέλκει τὴν δόσιν, ἵνα σου δοκιµάση τὸ βέθαιον. Πενία μετὰ ἁληθείας, πάσης ἁπολαύσεως τοῖς cu- φρονοῦσιν τιµιωτέρα. Τί µικροψυχήσεις, ἄνθρωπε, ὅτι ἵππος σοι οὐκ στιν ἀργυροχάλινος, ἆλλ᾽ fjAtov ἔχεις ὀξυτάτῳ δρόμφ διὰ πάσης ἡμέρας δᾳδουχοῦντα σοι τὴν λαμπάδα ; Οὐκ ἔχεις ἁρδυρίου xai χΧρυσίου λαμπηδόνας ; ἀλλὰ σελήνην ἔχεις μυρίῳ σε τῷ map! ἑαυτῆς φωτὶ κατα- λάμπουσαν. Οὐκ ἐπιθίθηχας ἁρμάτων Ὑρυσοχολ- λύτων ; ἀλλὰ πόδας ἔχεις, οἰκεῖον ὄχημα, xal συµ- φυὲς σεαυτοῦ. Τί οὖν µακχαρίζεις τοὺς τῶν ἀνδρῶν βαλάντιον χεχτηµένους, καὶ ἁλλοτρίων ποδῶν slc τὴν µετάβασιν ἐπιδεομένους ; οὐ καθεύδεις ἐπὶ κλίνης ἐλεφαντίνης: ἀλλ ἔχεις τὴν πολλῶν ἑλεφαντίνων τιµιωτέραν, xal γλυχεῖαν ἐπ αὐτῆς τὴν ἀνάκαυσιν, καὶ ταχὺν ὕπνον, καὶ µερίµνης ἁπηλλαγμένον. Οὐ κατάχεισαι ὑπὸ χρυσοῦν ὄροφον' ἀλλ’ οὗρανὸν ἔχεις τοῖς ἀῤῥήτοις τῶν ἁστέρων χάλλεσι περιστίλθοντα. 601 S. Greg. Naz. Orat. de Bapt. — Nihil apud Ὁ οὐδὲν τῷ θεῷ μέγα, ὅ μὴ καὶ πίνης δίδωσιν. Deum magnum et amplum censetur, quod non pauper quoque possit dare. Ejusd. tetrast, 31. — Si quis inopia conflictatur, - Deum pro opibus habeat, divitesque irrideat, qui semper quidem acquirunt, semper autem egeni sunt, utpote pluribus indigentes: ac bibunt ut siti majore flagrent : Tetrast. 33. Melior egestas improbe partis bonis, Ut sanitate morbus haud laudabili. Opibus carenti nil viro securius : Spes namque cunctas in Deo fizas tenet. Egere durum est, pejor at census malus. Εάν τις πένηται, πλουτήσοι θεὸν, xal καταγελάτω τῶν ἑγόντων, ὡς ἀεὶ μὲν κτωµένων, ἀεὶ δὲ πενομέ- νων τοῦ δεῖσθαι τοῦ πλείονος, καὶ τῶν πεινώντων, ἵνα πλείονα διψήσωσιν. Κρείσσων πενία μετὰ δικαίας κτήσεως, Καὶ γὰρ νόσος τῆς καχῆς εὐεξίας. Πένητος ἀνδρὸς οὐδὲν ἀσφαλέστερον. Πρὸς θεὸν νένευχεν, καὶ µόνον βλέπει. Δεινὸν πένεσθαι, χεῖρον εὐπορεῖν καχῶς, 289 SACRA PARALLELA. 290 *O πένης οὐ δίδοικε μεταθολὴν΄ κἂν συµθῇ δὲ τινα Α S. Chrysost. — Pauper mutationem non exti- γενέσθαι µμερἰστασιν, ῥᾳδίώς οἴἵσει, μεμελετηχὼς ἅπαξ φιλοσοφεῖν διὰ τῆς ἐνδείας. Ὁ δὲ πλούσιος οὐ µόνον οὐχ .ὑπομεῖναι δύναταί τινα μεταθολὴν, ἀλλὰ χἈν προσδοχήσῃ µόνον, καταγέλαστος γίνεται, ἀλύων, δυσανασχετῶν, παντὸς θανάτου ζωὴν χαλεπωτέραν ζῶν. Καὶ καθάπερ ol μὲν διηνεκῶς iv µεσογείῳ τρα- φέντες, ἐὰν εἷς λιμένα κατέλθωσι µόνον, καὶ τὸ σκά- φος ἐπιθῶσι, καὶ πρὶν ἐξελθεῖν τὸ στόµα τοῦ λιμένος ναυτιῶσιν, ἀλύουσι, δυσανασχετοῦσι, περιστρέφεσθαι πάντα δοχοῦσιν, σκότῳ δεινφ κατεχόμενοι. Οἱ δὲ πολλὰ διατρίθοντες πελάγη, οὔτε ναυαγίας προσδο- χιωμένης θορυθοῦνται, εὐκόλως νήξασθαι δυνάµενοι, xai διαφυγεῖν τὸν ἐπικείμενον κίνδυνον οὕτω καὶ ἐπὶ τῶν πλουσίων, xal ἐπὶ τῶν πενήτων συµθαίνει. Οἱ μὲν εὔποροι, οὐδὲ τὴν τυχοῦσαν δέχονται µεταθο- p λὴν γενναίως, ἀλλὰ ἀκαρτέρητοι ὑπάρχουσιν, ἅτε διη- νεχῶν iv τρυφῇ ζῶντες. Οἱ πένητες δὲ πολλὰ κύματα διαπλεύσαντες, καὶ πολλῶν ναυαγίων πεῖραν λαθόν- τες, πρὸς ἅπαντα μένουσιν ἀπερίτρεπτοι, καὶ πἀν- των χαταγελῶσι τῶν χειµώνων. Kal τοῦτο µόνον ἐστὶ θαυμαστὸν, οὐχ ὅτι τὰς μεταθολὰς εὐχόλως φἑρουσιν, ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲ ταχέως ταύταις ἁλίσκονται. Τίς γὰρ ἕλοιτο πένητι πρᾶγμα παρασχεῖν, οὐδὲν μέλλων χερ- δαίνειν ἀπὸ τῆς ἐχείνου πενίας. mescit. Quod si etiam adversi aliquid accidet, fa- cile id feret; ut qui per egestatem philosophari assueverit. Dives contra, non modo mutationem nullam perferre potest, sed, vel si duntaxat eam exspectet, sese ridiculum praebet, animis deficiens, indigne ferens, et vitam quavis morte acerbiorem tolerans. Et quemadmodum qui in mediterranea regione educati sunt, vel si solum in portum de- venerint, atque in navim conscenderint,priusquam ex portus Jaucibus egrediantur, nauseant, deli- quiurm patiuntur, egritudine laborant,gravibusque tenebris obsessi, cuncta circumagi putant, cum contra ii qui multa maria peragrarunt, ne immi- nente quidem naufragio facile perturbentur;ut qui natandi periti sint, et periculum impendens eva- dere queant: eodem modo in divitibus et pauperi- bus usuvenit, ut nempe locupletes, ne levem qui- dem mutationem strenue excipiant,sed impatienter ferant, ut qui perpetuo in deliciis agant. Pauperes vero, cum fluctus multos peragrarint. multaque naufragia sint experti, ad omnia immoti monent, et tempestates omnes irrident. Neque hoc duntaxat mirandum fuerit,quod mutationes haud egre susti- neant: sed quia ne facile quidem in ipsas incidunt. Ecquis enim pauperi negotium facere in animum inducat, qui ab illius egestate nihil emolumenti sit percepturus ? Οἱ πενίᾳ προσφιλοσοφήσαντες, ἐγγίζουσιν ἀεὶ τῷ θεῷ. Ὦ πηλίχον ἀξίωμα τῆς πενίας |. θεοῦ γίνεται προσωπεῖον. Κρύπτεται ἐν πενίφ θεές xal πένης μὲν, ὁ τὴν χεῖρα προτείνων, θεὸς δὲ, ὁ δεχόµε- C voc. Ἑλνος xal πένης θεοῦ χολλούριον. Ὁ δεχόµενος αὐτοὺς ταχέως ἀναθλέψει. TITA. ΚΒ’, — Περὶ παίδων ὅτι χρὴ αὐτοὺς φο- θεῖσθα: τοὺς γονεῖς xai τιμᾷν. « Τιμα τὸν πστέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται, xal μακροημερεύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς. » « Ἔχαστος τὸν πατέρα αὐτοῦ xal τὴν μητέρα φο- θείσθω. » « Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ὃν τρόπον ἐνετείλατό σοι Κύριος ὁ θεός σου, ἵνα «5 σοι γένηται. » « Yh, φύλασσε νόµον πατρός σου, xal μὴ ἀπώσῃ θεσμοὺς µητρός σου. Στέφανον γὰρ χαρίτων δέξῃ afi κορυφῇ, καὶ κλοιὸν χρυσέον ἐπὶ σῷ τραχήλφῳ. » D «"Áxoos τοῦ γεννήσαντός σε, xal μὴ καταφρόνει, ὅτι γεγήραχέ σου ἡ µήτηρ. » « Ylàc σοφὸς δοξάζει πατέρα. » « Ἔστησα xoti πρόσωπον αὐτῶν κεράµιον καὶ ποτήρια, xai εἶπα' Πίετε olvov. Καὶ εἶπαν. Οὐ μὴ πίωπεν οἶνον, ὅτι Ἰωναδὰθ ὁ πατὴρ ἡμῶν ἐἑνετεί- λατο λέγων Οὐ μὴ πίητε οἶνον ὀμεῖς καὶ υἱοὶ ὑμῶν ως τοῦ αἱῶνος' καὶ οἰχίας οὐ µή οἰκοδομήσητε, καὶ σπίρµα οὗ μὴ σκείρητε, καὶ ἀμπελὼν οὐκ ἔσται ὑμῖν, ὅτι ἐν σκηναϊῖς κατοικήσετε πάσας ἡμέρα ; τῆς Ejusd. Hom. in viduam quz duo minuta obtulit. — Qui paupertatem 1erendo philosophantur, ad Deum semper appropinquant. 0 quanta paupertatis digni- tas est! Dei veluti larva fit. Delitescit quippe Deus sub paupertate : ac pauper quidem supplicem ma- num protendit, Deus autem est qui accipit. Evagrii. — Peregrinus et pauper sunt Dei colly- rium. Qui eos excipit, confestim visum recipiet. TIT. XXII. — De filiis; quodque eos oporteat parentes metuere οἱ honorare. Exod. xx, 12. — « Honora patrem tuum, ut bene tibi sit, et sis longsevus super terram. » Levit. xix, 3. — « Unusquisque patrem suum et matrem timeat. » Deut. v, 16. — « Honora patrem tuum et ma- trem tuam, quemadmodum precepit tibi Dominus Deus tuus, ut bene sit tibi. » Prov. 1, 8. — « Fili, custodi legem patris tui, et ne abjicias precepta matris tue. Coronam enim gratiarum accipies capite tuo, et torquem aureum in collo tuo. » Prov. xxiv, 22. — Audi genitorem tuum, et ne contemnas quod senuerit mate: tua. » 663 Malach. 1, 6. — « Filius sapiens glorificat patrem. » Jerem. xxxv. 5-10, 18, 19. — « Statui ante fa- ciem eorum vas flctile et calices, et dixi : Bibite vinum. Et dixerunt: Non bibemus vinum ; quo- niam Jonadab pater noster precepit divens : Non bibetis vinum, vos et filii vestri usque in eternum : et domos non edificabitis, et semen non seretis, et vinea non erit vobis ; quoniam in tabernaculis ha- 201 8. JOANNIS DAMASCENI 292 bitabitls cunctis diebus vites vestre, ut vivatis dies A ζωῆς ὑμῶν, ὅπως ἂν ζήσητε ἡμέρας πολλὰς ἐπὶ τῆς multos super terram, in qua commoramini vos. Et audivimus vocem Jonadab,ut non biberemus vinum cunctis diebus vitz nostre, nos, et uxores nostre, et filii nostri, et filis nostre. Quapropter sic ait Dominus : Quoniam obedierunt filii Jonadab pre- cepto patris sui, ut facerent quecunque precepit ipsis pater suus, non deflciet vir de filiis Jonadab, qui assistat coram facie mea cunctis diebus terra. » Eccli. rm, 3-185. — « Qui honorat patrem, exorat pro peccato; et sicut qui thesaurizat, ita et qui honorificat matrem suam. Qui honorat patrem suum, jucundabitur in filiis, et in die orationis sue exaudietur. Qui honorat patrem suum, vita vivet γῆς, ἐφ᾽ ἧς διατρίθετε ὑμεῖς. Καὶ εἰσηκούσαμεν φω- νῆς, Ἰωναδὰθ πρὸς τὸ μὴ πιεῖν οἶνον πάαας τὰς ἡμέ- ρας τῆς ζωῆς ἡμῶν dus καὶ al quvatxec ἡμῶν, καὶ υἱοὶ ἡμῶν, xal αἱ θυγατέρες ἡμῶν. Διὰ τοῦτο οὕτως εἶπε Κύριος Ἐπειδὴ ἤκουσαν ol υἱοὶ Ίωνα- δὰθ τὴν ἐντολὴν τοῦ πατρὸς αὐτῶν, ποιεῖν ὅσα ἐν- ετε[λατο αὐτοῖς ὁ πατὴρ αὐτῶν, οὗ μὴ ἐχλείψῃ ἂν ὴρ τῶν υἱῶν Ἰωναδὰθ παρεστηκὼς κατὰ προσώπου µου πάσας τὰς ἡμέρὰς τῆς γῆς. » | «'O τιμῶν πατέρα ἐξιλάσκεται ἁμαρτίας, xal ὣς ἀποθησαυρίζων ὁ δοξάσων μητέρα αὐτοῦ. Ὁ τιμῶν πατέρα, εὐφρανθήσεται ὑπὸ τέκνων, καὶ Ev ἡμέρᾳ προσευχῆς αὐτοῦ εἰσακουσβήσεται. Ὁ δοξάζων πα- τέρα μακροημερεύσει, xai ὁ ἀκούων Κυρίου, &va- longiore : et qui obedit Domiho, refrigerat matrem p παύσει μητέρα αὐτοῦ, xal dq δεσπόταις δουλεύσει suam, et quasi heris serviet iis qui se genuerunt in opere et sermone. Honora patrem tuum et ma- trem tuam, ut superveniat tibi benedictio ab eis. Nam benedictio patris firmat domos filiorum : ma- ledictio autem matris eradicat fundamenta. Fili, . Suscipe senectam patris tui : et si defecerit sensu, veniam habeat ; et ne spernas eum in omni virtute tua. Eleemosyna enim patris non erit in obli- vione. » Eccli. v1, 27. — « In toto corde tuo honora patrem tuum, et dolorum matris tuse ne obli- viscaris. » Ephes. vi, 1, 2. — α Filii, obedite parentibus vestris in Domino. Hoc enim justum est, Honora patrem tuum et matrem tuam (quod est mandatum primum in promissione), ut bene sit tibi, et sis longsevus super terram. » « Filii, obedite parentibus per omnia. Hoc enim placitum est Domino et Deo nostro. » S. Basil. hom. 8 in Ηεπαεπι. — Ciconiarum circa eas qui consenuerunt sollicitudo ad filios paterno amore inflammandos, si animum velint attendere, satis momenti habet. Omnino enim nemo usque adeo prudentis inops est, quin turpe censeat avi- bus a ratione remotissimis virtute inferiorem esse. Ciconis porro patrem pre senectute jam plumis spoliatum in orbem cingentes, plumis suis fovent : uberum ei alimoniam suppeditant ; et quam pos- sunt, ad volandum opem prebent, leviter eum utrinque sublevantes Atque hoc ita apud omnes sermone celebratum est, ut jam nonnulli etiam be- neflciorum remunerationem ἀντιπελάργωσιν appel- litent. | Ejusd. — Probi candidique liberi magnas a pa- rentibus laudes exposcunt. S. Greg. Naz. Orat. de Bapt. — Fac quod bonum est, quia bonum est patri obtemperare, etiamsi alioqui nihil inde lucri ad te rediturum sit. Nam hoc ipsum merces est, patri gratificari et morem gerere. S. Cyrilli. — Parentibus filii cedant oportet. Ceterum ubi de veritate sermo urget, preferatur τοῖς γεννήσασιν αὐτόν. Ἐν Épy καὶ λόγῳ xlpa τὸν πατέρα σου xal τὴν μητέρα σου, ἵνα ἐπέλθῃ σοι εὖ-- λογία παρ) αὐτῶν, Εὐλογία γὰρ πατρὸς στηρίζει οἵ- κους τέχνων' κατάρα δὲ μητρὸς ἐκριζοϊ θεμέλια. Τέκνον, ἀντιλαθοῦ ἐν γήρά πατρὸς, xal ἐὰν ἀπολείπῃ σύνεσιν, συγγνώμὴν ἐχέτω, xal μὴ ἀτιμάσῃς αὐτὸν ἐν πάσῃ ἰσχύϊ σου. ᾿Βλεημοσύνη γὰρ πατρὸς οὐκ ἔπι- λησθήσεται, » « Ἐν ὅλῃ καρδίᾳ σου δόξασον τὸν πατέρα σου, καὶ μητρὸς ὠδῖνας μὴ ἐπιλάθῃ. » « Τὰ τέκνα, ὑπαχκούετε τοῖς γονεῦσιν ὑμῶν iv Κυ- pl. Τοῦτο γὰρ ἐστι δίκαιον. Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἥτις ἐστὶν ἐντολὴ πρώτη iv ἐπαγγελίᾳ, ἵνα εὖ σοι Ὑένηται, καὶ ἔσῃ µαχρόθυµος ἐπὶ τῆς γῆς.» « Τὰ τέχνα, ὑπαχούετε τοῖς γονεῦσι κατὰ πάντα. Τοῦτο γάρ ἐστιν εὐάρεστιον τῷ Κυρίῳ xal θεῷ ἡμῶν.» Ἡ περὶ τοὺς γηράσαντας τῶν πελαργῶν πρόνοια ἐξαρχεῖ τοὺς παΐδας ἡμῶν, sl προσέχειν βούλοιντο, Φιλοπάτρας καταστῆσαι. Πάντως γὰρ οὐδεὶς ἑλλίπων κατὰ τὴν φρόνησιν, ὡς μλ αἰσχύνης ἄξιον κρίνειν τῶν ἁλογωτάτων ὀρνίθων ὑστερίζειν κατ) ἀρετήν. Ἐκεῖνοι γὰρ τὸν πατάρα ὑπὸ γήρως πτεροῤῥυήσαντα περι- στάντες ἐν κύχλῳ, τοῖς οἶκείοις πτεροῖς περιθάλπουσι, καὶ τὰς τροφὰς ἀφθόνως παρασκενάζοντες, τὴν δυ- γατὴν xal iv vfj πτήσει παρέχονται βοήθειαν, ἠρέμα τῷ πτερῷ χουφίζοντες ἑκατέρωβεν. Καὶ οὕτω τοῦτο παρὰ πᾶσι διαθεθόηται, ὥστε ἤδη τινὲς την τῶν εὐεργετηματων ᾖἀντίδοσιν, ἀντιπελάργωσιν ὀνομά ζουσι. Εὐγνώμονες παῖδες μεγάλα ἀπαιτοῦσι παρὰ τῶν πατέρων ἐγκώμια. Ἵδργασαι τὸ καλὸν ὅτι καλὸν πατρὶ πείβεσθαι, x&v σοι μηδὲν ἔσεσθαι μέλλῃ. Τοῦτὸ αὐτὸ μµισθὸς, τῷ πατρὶ χαρίζεσθαι. Εἴκειν ἀναγχαῖον πατράσι τοὺς παῖδας. ἀλλ) ἔνθα- περ ὁ περὶ τῆς ἀληθείας εἰσελαόνει λόγος, τιµάσθω θα .---- 293 a BACRA PARALLELA. .. 294 69, κεὶ νικάτω τὰ αὐτοῦ, καὶ φιλοστοργίας δύναμιν A Deus, et 668 quie ipsius sunt, potiora habeantur φυσιχήν. Τοῖς γονεῦσιν ἴσας ἀποδοῦναι χάριτας, τῶν ἁδυνά- των" ἀντιγε,νῆσαι γὰρ οὐχ olóv τε. Toda; τίμα. Οὗτος γὰρ νόμος σικός. Εὐδαίμων ὅστις τοχέας εὔφραινει, καθάπερ ἄρουρα τοὺς µοχθήσαντας ἐπὶ τῷ πολυπλασιασμῷ τῶν κατα- θληθέντων: Πείθεσθαι πατράσι θεοφιλές. TITA. ΚΓ', ---- Περὶ πατραλοίων, καὶ µητραλοίων, καὶ ὅσα ἕψεται κακὰ τοῖς ἀτιμάζουσι, xal ἀπειθοῦσι τοῖς ἑαυτῶν γονεῦσιν. κ "Oc τύπτει πατέρα αὐτοῦ, 1j μητέρα αὐτοῦ, θανᾶ- ioc καὶ φυ- ty θανατούσθω, Ὁ κακολογῶν πατέρα αὐτοῦ, 1j μητέρα ῃ αὐτοῦ, θανατούσθω. » « Άνθρωπος ὃς ἐὰν κακώσῃ τὸν πατέρα αὐτοῦ, ἢ τὴν μητέρα αὐτοῦ, θανάτῳ θανατούσθω. Πατέρα αὐτοῦ, xal μητέρα αὐτοῦ χακῶς εἰπὼν, ἕἔνοχός ἐστιν. » « "Ed ᾗ τινι υἱὸς ἀπειθὴς καὶ ἐρεθιστὴς, οὐκ ὑπαχούων φωνὴν μητρὸς αὐτοῦ, καὶ παιδεύσωσιν αὐτὸν , xai μὴ εἰσαχούσῃ αὐτὸν, καὶ συλλαθόντες αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ d tp αὐτοῦ, ἄξουσιν αὐτὸν ἐπὶ τῆς ἨὙερουσίας τῆς πόλέως αὐτῶν, λέγοντες 'O υἱὸς ἡμῶν οὗτος ἀπειθής ἐστιν, καὶ ἐρεθίζει, xai οὐκ ἀκούει τῆς φωνῆς ἡμῶν. Καὶ λιδοθουλήσουσιν αὐτὸν ol ἄνδρες τῆς πόλεως αὐτοῦ iy λίθοις, xal ἀποθανεῖται. » « ᾿Επικατάρατος ὁ ἀτιμάζων πατέρα αὐτοῦ. καὶ ἐρεῖ πᾶς à λαὸς, Γένοιτο, γένοιτο. » « Ylàc ἀνήχοος ἐν ἁπωλείᾳ ἔσται. » « Ὁ ἀτιμάζων πατέρα, καὶ ἁπωβούμενος μητέρα αὐτοῦ, καταισχυνθήσεται, καὶ ἐπονείδιστος ἔσται. » « Καχολογοῦντος πατέρα καὶ μητέρα, σθεσθήσε- ται λαμπτὴρ, al δὲ κόραι ὀφθαλμῶν αὐτοῦ ὄψοντα- σχότος. » « Ὀφθαλμὸν καταγελῶντα πατέρα, καὶ ἀτιμᾶι ζοντα γῆρας μητρὸς, ἐκκόψειαν αὐτὸν χόραχες ix τῶν φαράγ]γων, xal καταφάγοισαν αὐτὸν νεοσσοὶ ἀετῶν. » "Oc ἀποθάλλεται πατέρα 3j μητέρα, xai δοχκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν, οὗτος Χκοινωνός ἐστιν ἀνδρὸς ἀσε- θοῦς. » Ὡς βλάσφημος ὁ ἐγκαταλείπων πατέρα. αὐτοῦ , καὶ κατηραμὲἑνος ὑπὸ Κυρίου, ὁ παροργίζων μητέρα αὐτοῦ. Μὴ δοξάζου iv ἀτιμίᾳ πατρός σου. Ἡ γὰρ δόξα ἀνθρώπων, ἐκ τιμῆς πατρὸς αὐτῶν. » (I) Ἐλεεινὸν ἀντὶ εὐχαρπίας τελεσφορεῖν ἀχάν- (ας, καὶ ἀντὶ ἀγαθῶν ἑλπίδων ἀποχύειν λύπας' ipsaque vi naturalis affectionis. Philonis. — Aquam parentibus gratiam referre impossibile est. Neque enim eos vicissim gignere quisquam possit. Parentes honore affice. Hec enim lex divina et naturalis est. Josephi. — Felix ille est qui parentes oblectat, non secus ac arvum eos qui ad seminum projec- torum fructus amplificandos labores pertulerunt. Parentibus obtemperare Deo acceptum est. TIT. XXIII. — De parricidis et matricidis ; et qux mala sequantur eos qui parentes aspernantur, nec eis morem gerant. Ezod. xi, 15. — « Qui percusserit patrem suum aut matrem, morte moriatur. Qui maledixerit pa- tri suo vel matri suse, morte moriatur. » Levit. xx, 9. — « Homo qui afflixerit patrem suum aut matrem suam, morte moriatur. Patri et matri sue maledicens, reus erit. » Deut. xxi, 18-20. — « Si fuerit cuipiam fllius contumax et protervus, non audiens vocem patris $ui et vocem matris sue, illique castigaverint eum, nec obedierit eis : apprehendentes eum pater ejus et mater, ducent ad senatum civitatis ipsorum, di- centes : Filius noster hic contumax est, et proter- vus, nec audit vocem nostram. Et lapidibus eum obruent viri civitatis ejus, et morietur. » Deut. xxvii, 16. — « Maledictus qui inhonorat patrem suum et matrem suam: et dicet omnis populus : Fiat, flat. » Prov. — « Filius inobediens in perditione erit. » Prov. xix, 26. — « Qui inhonorat patrem, et expellit matrem suam, confundetur, et probrosus erit. » Prov. xx, 20. — « Qui maledicit patri aut matri, exstinguetur lucerna ejus, et pupille oculorum ejus videbunt tenebras. » Prov. xxx, 17. — « Oculum qui irridet patrem, et aspernatur matrem, effodiant eum corvi torren- tium, et comedant eum pulli aquilarum. » Prov. xxiv, 24, — « Qui ejicit patrem et ma- trem, et putat se non peccare, hic socius est viri impii. » Eccli. ur, 18, 19. — « Quam male fame est qui derelinquit patrem, et maledictus a Deo qui ad iracundiam provocat matrem! Ne glorieris in contumelia patris tui. Gloria enim hominis ex ho- nore patris sui est. « Josephi. — Miserum est pro copiosa segete spi- nas proferre, et pro leta spe mostitiam procreare, NOTE. 4) Ἐλεεινὸν ἀντί. Heec si. Josepho attributa sunt & Damasceno, desumpta putaverim ex opere Περὶ παντὸς, De uníverso, quod subjectum perperam füit historiarum Judaicarum scriptori: tribuitur autem apud Potium et aliis Caio Romaao pres- bytero Origeni, etc. ; reddendum vero est sancto Hippolyto Portuensi martyri, germano ejus auctori ut posthac ostensurus sum. 295 8. JOANNIS DAMASCENI 296 hoc est, pro gloria et honore contumeliam et À τουτέστιν ἀντὶ δόξης καὶ τιμῆς ὕθριν $X ἀτιμίαν infamiam parentibus, rependere, et vocem hanc prophete sibi acciscere : Erspectavi ut vinea mea faceret uvas, et fecit spinas (Isa. v, 2). 604 TIT. XXIV. — Quod parentes filtos suos eru- dire et castigare debeant, ac nisi hoc fecerint, tn scelerum ipsorum partem venturi sint. 1 Reg. 11, 22, 23. —. « Heli senex erat valde, et audivit omnia quz faciebant filii sui filiis Israel, et quod dormirent cum mulieribus qua astabant ad fores tabernaculi testimonii : neque castigabat eos. Et dixit Dominus : Nnmquid non ita juravi domui Heli : si expiabitur iniquitas domus Heli in suffitu et hostiis eternis? » Prov. xxix, 17. — « Erudi filium tuum, et re- frigerabit te, et dabit ornamentum anime tus. » Prov. xin, 24. — « Qui parcit virge, odit filium suum : qui autem diligit, instanter erudit. » Prov. xxin, 13. — « Noli subtrahere ἃ puero di- sciplinam. Si enim percusseris eum virga, non morietur. Tu enim percuties eum virga, et animam ejus de inferno liberabis. » Prov. xxix, 15. — « Plage et reprehensio dant sapientiam. » Prov. xxin, 24. — « Recte educat pater justus castigans: insapiente autem delectatur anima ejus.» Prov. xix, 18. — « Erudi filium tuum : sic enim bons spei est. » Eccli, vpn, 27. — « Filii tibi sunt? erudi illos, et curva illos 8 pueritia ipsorum. » Eccli. xxi, 6. — « Flagella οἱ doctrina, omni tempore sapientia. » Eccli. xxx, 13. — « Doce filium tuum, et opera- re in eo: ne in ipsius turpitudine offendas. » Ibid 4. — « Qui diligit filium suum, assiduat ei flagella. » Ibid.3. — «Qui docet filium suum, in zelum mittit inimicum, et in medio amicorum lztabitur in illo.» Ibid. 8.40. — « Equus indomitus evadit durus ; et fllius remissus evadit preceps. Lacta filium, paventem te faciet: ne rideas cum eo, ne simul doleas. Ne des illi potestatem in juventute: tange latera ejus dum infans est. » Ephes. vi, 4. — « Patres, nolite ad iracundiam provocare filios vestros: sed educate illos in di- sciplina et timore Domini. » | S. Greg. Naz. — Cum filiis indulgenter agere, paterna lex est. Ridiculum est homini filios suos negligere, atque alienos castigare aggredi. S. Nili. — Ne filio permittas cum stultis et in- solentibus juvenibus quotidianam consuetudinem habere, cum iis convenire, et cibum sumere: ne alioqui postremo tandem ob ipsius exitium et infa- miam ingenti animi dolore afflciaris, et inimico- rum sannis pateas. Siquidem filiorum labes in fla- gitia parentibus ascribi solent. γονεῦσιν ἀποδοῦναι, xal τὴν τοῦ προφήτου σφετε- ῥίζεσθαι φωνὴν τὴν έγουσαν. "μεινα τῷ ἀμπελῶ- vl µου τοῦ Ἠποιῆσαι σταφυλὴν , ἐποίησεν δὲ ἀχάνθας. TITA. KA'. — Περὶ τοῦ παιδεύειν τοὺς γονεῖς τὰ ἴδια τέχνα, xai σωφρονίζει. Et γὰρ τοῦτο μὴ πράξωσιν , ταῖς ἐχείνων ἔνοχοι Ὑίνονται ἁμαρ- τίαις. «Ἡλὶ πρεσθύτης σφόδρα, καὶ ἤκουσεν ἃ ἐποίουν υἱοὶ αὐτοῦ μετὰ τῶν γυναικῶν τῶν παρεστηχυιῶν παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου, καὶ οὐκ ἐνουθίτει αὐτούς. Καὶ εἶπε Κύριος Οὐχ οὕτως ὤμοσα τῷ oup Ἠλὶ, εἰ ἐξιλασθήσεται ἀδικία οἴκου "Hii ἐν θυμιάµασι xai ἐν θυσίαις αἱῶνος ; » « Παίδευε υἱὸν, καὶ ἀναπαύσει σε, xal δώσει χόσµον τῇ ψυχῇ σου.» « "Oc φείδεται τῆς βαχτηρίας, μισεῖ τὸν υἱὸν αὐτοῦ" 6 δὲ ἀγαπῶν, ἐπιμελῶς παιδεύει. » « M7, ἀπόσχῃ νήπιον παιδεύειν. ὅτι ἐὰν πατάξῃς αὐτὸν ῥάθδῳ, οὐ μὴ ἀποθανεῖται. Zo μὲν γὰρ πατά- ξεις αὐτὸν ῥά6δῳ, τὴν δὲ φυχἡν αὐτοῦ ix θανάτου ῥύσῃ. » « Πληγαὶ καὶ ἔλεγχος διδόασι σοφίαν. » « Καλῶς ἐκτρέφει πατὴρ δίκαιος παιδεύων’ ἐν δε σοφῷ εὐφραίνεται ἡ joy) αὐτοῦ. » « Παΐδευε υἱόν σου’ οὕτως γάρ ἐστιν εὔελπις. » « Téxva. col. ἐστιν; παΐδευσον αὐτὰ, καὶ κάμφον ἐχ νεότητος τὸν τραχηλον αὐτῶν. » « ἩΜάστιχες καὶ παιδεία, ἐν παντὶ χαιρῷ σο- ela. » « Παΐίδευσον τὸν υἱόν σου, καὶ ἔργασαι iv. αὐτῷ, ἵνα μὴ ἐν τῇ ἀσχημοσύνῃ αὐτοῦ προχόψῃς. » « 'O ἀγαπῶν τὸν υἱὸν αὐτοῦ, ἐνδελεχίσει μάστιγας αὐτῷ. » « Ὁ διδάσκων τὸν υἱὸν διαζηλώσει τὸν ἐχθρὸν, καὶ ἔναντι φίλων ἐπ᾽ αὐτῷ ἀγαλλιάσεται. » « Ἴππος ἁδάμαστος ἐχθαίνει σκληρὸς, xal υἱὸς ἀνείμενος ἐκθαίνει προαλής. Τιθήνισον tíxvov, καὶ ἐκθαμθήσει σε. M3) συγγελάσῃς αὐτῷ, ἵνα μὴ συνοδυ.. vn0nc. M3 δὸς αὐτῷ ἐξουσίαν iv νεότητι, θλάσον τὰς πλευρὰς αὐτοῦ ὡς ἔστι νήπιος. » « Οἱ πατέρες, μὴ παροργίζετε τὰ τέχνα ὑμῶν, ἀλλ ἐκτρέφετε, αὐτὰ dv Ἠπαιδείφ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου.» Παίδων Φφείδεσθαι πατρικὸς νόμος, Καταγέλαστον ἀνθρώπῳ τῷ τῶν ἰδίων τέκνων, καὶ οἰκείων ἀφειδή- σαντι, καὶ παιδεύειν ἐπιχειροῦντι ξένους. M?) συγχώρει τὸν υἱόν σου τοῖς ἀπαιδεύτοις καὶ ἀγερώχοις νέοις ξυνομιλεῖν καθ ἑκάστην ξυναγε- λάζεσθαί τε ^ai ξυνεσθίειν, ἵνα μὴ τελευταῖον ἐπὶ τῇ ἐξωλείᾳ τοῦ παιδὸς, καὶ ἐπὶ τῇ αἰσχύνη xatavu- λᾷς τὴν ψυχήν σου µεγάλως καὶ ὑπεύθυνος Ὑγένοιο τοῖς τῶν ἐχθρῶν σκώμμµασι. Τὰ γὰρ αἴσχη τῶν παί- δων καὶ τὰ πονηρεύµατα τοῖς γονεῦσιν ἐπιγράφεσθαι εἴωθεν. αμ iu 297 SACRA PARALLELA. 208 TITA. KE. —Y περὶ πείρας πρὸς Θεὸν γενομένης. A TIT. XXV. — De Dei tentatione, et. quod. Deum καὶ ὅτι οὐ δεῖ πειράζειν τὸν θεὸν. « Οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν θεὸν σου. » « Ποοσέθετο Kópioc. ὁ θεὸς λαλῆσαι τῷ ᾿Αχὰζ, λέγων Αἴτησαι σεαυτῷ σημεῖον παρὸ Κυρίου τοῦ θιοῦ σου eic βάθος ἢ etc ὕψος Καὶ εἶπεν ᾿Αχάζ. Οὐ μὲ αἰτήσω, οὐδὲ οὗ μὴ πειράσω Κύριον. » « MÀ ἐκπειράζωμεν τὸν Κύριον, χαθὼς τινες αὐτῶν ἐξεπείρασαν, xal ὑπὸ τῶν ὄφεων απώλοντο. » TITA. Kc. — Περὶ πλήθους xal δήμου πόλεως. ε Οὐχ ἴσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ κακίφ. Οὐ προστε- (jy μετὰ πλείονων ἐκκλῖνὰι κρίσιν. «Οὐ μὴ ὁπακούσῃς ἔθνει παρανόμψ. » e Mi) ἁμάρτχνε «tq πλῆθος πόλεως, καὶ μὴ κατα» δίλλης σεαυτὸν ἐν ὄχλῳ. » « Ἀπὸ τριῶν εὐλαθήθη χαρδία gov: διαθολὴν πόλεως , xal ἀἐκκλησίαν ὄχλου , xal χαταψευσμὸν, ὑπὶρ θάνατον πάντα λυπηρά. » Φιλοῦσιν οἱ ὃῆμοι, κἂν πρὸς τὸ παρὸν κατασχῶσι τὰς ὀργὰς, ὡς mop ἐμφωλεῦον ὕλαις, fj ῥεῦμα βίᾳ χρατούµενον, εἶ χαιροῦ λάθῃ, τὸ ἀνάπτεσθαί τε xal ἀναῤῥήγνυσθαι, TITA. KZ. — Περὶ παρατηρήσεως καὶ οἴωνι- euo: xal ὅτι οὐ δεῖ ἡμᾶς χαιροὺς fj ἀνθρώ- Tov; καρατηρεῖσθαι. « Τηρῶν ἄνεμον, οὐ σπερεῖ, xai βλέπων ἐν ταις νεφέλαις, οὗ θερίσει. » « Ἡμέρας παρατηρεῖσθε, xal µῆνας, καὶ καιροὺς, καὶ ἐνιαυτούς. Φοθοῦμαι µή πως εἰκῇ χεχοπίαχα εἲς ὑμᾶς, » * Mà ti; ὑμᾶς κρινέτω ἐν βρώσει, fj ἐν πόσει, fj b µέρε ἑορτῆς, 7j ἓν Νεομηνίᾳ, f) Σαθθάτῳ, ὅ ἐστι σχιὰ τῶν µελλόντων. » Οἶδά τινας , ὅτι Χριστιανοὶ ὄντες, ἰουδαίζουσιν, λέγοντες' Σήµερον Σαθθατόν ἐστιν, καὶ οὖκ ἔξεστί μοι εὐεργεσίαν ποιῖσαί τινι. Ἔρχεται νεομηνία’ xi ᾠσαύτως φωνὰς ὀρνέων φυλάσσουσιν, xoi κλη- — Ψνισμοὺς παρατηροῦνται, ἐπιδοῦναί τινι ἄρτον. Καὶ | τὰς’ Σήµερον Πάσχα ἐστὶν αὔριον γενέθλια, εἷς τρίτην ἀρχὴ σκορᾶς, καὶ οὗ δύναμαί τι ἐξενελκεῖν ἐκ ricolxlag µου. Ταῦτα ὅλα ᾿Ιουδαϊκὰ τυγχάνει: EL D τῦτα ποιεῖ τις, ὀφείλει και ἄζυμα ἐσθίειν, καὶ πε- µτέµνισθαι͵ xal μιτὰ Ἰουδαίων (hv. Καὶ vl. λέγω περὶ Σαθθάτων, καὶ νουμηνιῶν , xal πραγμάτων Ἰουδαϊκῶν ; Οἶδα πολλοὺς βάπτισμα ἔχοντας, xal ἀἱρετικῶν πράγµατα ἐπιτελοῦντας. Μετὰ γὰρ τὴν ios δύσιν παρατηροῦνται πῦρ διδόναι τῷ γείτονι. 06 al τοῖς ταῦτα ποιοῦσιν | Ὅσοι ταῦτα παραφυλάττον- ται, παραχούσαντες τοῦ θεοῦ, ὑπὸ χάριν οὐ τυγχάνου. €, uf δεξάµενοι τὸ Εὐαγγέλιον, ἀλλὰ τοὺς Ἰουδαίους xài τοὺς αἱρετιχοὺς µιµησάμµενοι, τὴν μερίδα αὐτῶν ληρονόμησαν. Τὸν γὰρ Χριστιανὸν οὐδὲν τούτων Ἀπροφυλάττεσθαι χρή ' μὴ παρατηρεῖσθαι ημέρας, ParROL. Ga. XCVI. tentare non oporteat. Deut. vi, 10. — « Non tentabis Dominum Deum tuum. » ' Isa. vii, 10-12. — « Et adjecit Dominus loqui ad Achaz, dicens : Pete tibi signum a Domino Deo tuo, sive in profundum inferni, sive in excelsum supra. Et dixit Achaz : Non petam, et non tentabo Dominum. » 6656 1 Cor. x, 9. — « Non tentemus Dominum, sicut quidam ipsorum tentaverunt, et perierunt a serpentibus. » TIT. XXVI. — De multitudine et populo civitatis. Exod. xxin, 2. — « Non eris cum multis in ma- litia: nec adjungeris pluribus ut declines judi- B cium. » « Non obtemperabis genti flagitiose. » Eccl. vit, 7. — « Non pecces ad. multitudinem civitatis : nec te immittas in populum. » Eccli, xxvi, 5. — « A tribus timuit cor meum, etin quarto facies mea metuit : delaturam civita- tis, et collectionem populi : et calumniam men- dacem super mortem omnia ingrata. » Incerti. — Solet vulgus, etiamsi iracundic sus impetum in presenti cohibeat, non secus atque ignis in materia delitescens, aut profluvium quod per vim retinetur, arrepta occasione succendi, et impetu ferri. TIT. XXVII. — De observatione et auspiciis, el quod minime nos oporteat tempora aut. homines obser- vare. Eccli. xi, 4. — « Qui observat ventum, non se- minabit : et qui considerat nubes, non metet. » Calat.1v, 10. — « Dies observatis, et menses, et tempora, et annos. Timeo ne forte sine causa laboraverim in vobis. » Coloss. u, 16. — « Nemo vos judicet in cibo, &aut in potu, aut in Neomenia, aut Sabbato, que sunt umbra futurorum. » Eusebii. — Quosdam novi qui, cum Christiani sint, Jude&orum tamen more se gerunt, dicentes : Hodie Sabbatum est; non licet mihi bene cui- quam facere. Adest novilunium: atque eodem modo avium garritus et vaticinia observant ; ca- vent panem cuiquam impertire. Ac rursum : Hodie Pascha est: cras dies Christi natalis: perendie sementis initium ; e domo mea efferre nihil pos- sum. Hec omnia Judaismum redolent. Quisquis hac facit, debet et panes fermenti expertes edere, et circumcidi, et cum Judzis vivere. Et quid Sab- bata et novilunia et Judaicos ritus dico ? Com- plures novi qui, cum baptismi aqua tiucti sint, hereticorum superstitiones agant. Siquidem post solis occasum ignem vicino dare cavent. O mise- ros qui hac faciunt ! quicunque neylectis Dei pree- ceptis hac observant, sub gratia non sunt, ut qui Evangelium non suscipiunt ; verum Judaeos et he- reticos imitando, eamdem cum ipsis hereditatis partem sunt consecuti. Christianum enim nihi! 10 τε τε πο σσ 0 c—--- 209 8. JOANNIS DAMASCENI 300 horum observare oportet, non dies, non anni par- A xai ὥρας, xal ἀνθρώπους, καὶ κληδονισμοὺς. Πολλοὶ tres, non homines, non auguria. Multi enimvero, cum bono operi incumbunt, idque superveniens Satanas labefactavit, culpam in eum non conferunt sed dicunt: Talis homo, qui ad me accessit, operi meo invidit ; causam videlicet homini attribuen- tes. Atqui diabolus jam inde a jactis mundi fun- damentis, hominibus invidet, infestoque bello ip- sos lacessit. Et si probum aliquod opus geri ab homine perspexerit, invidentia «estuat, illudque .nititur abolere. 666 Et quia oculis videri nequit, subjectis pretextibus, bellum gerit, ut, cum ipse mali auctor sit, hoc eis ascribat qui innoxii sunt. Quocirca, si bovem viderit optimum, recte ara- trum trahere contendentem, atque eam ob rem 8 multis celebratum, accedit, illumque diffringit, nec homo diabolum, qui hoc fecerit, accusat; verum ipsius instinctu homines diris devovet, et maledi- ctis insectatur. Eodem modo, cum quispiam pere- gre profectus infectis rebus domum rediit, statim dicit : lste abeunti mihi obviam factus est, quam ob causam id quod mihi proposueram, non sum consecutus. Nec diabolum, qui id effecit, sed in- οὖν ἐργαζόμενοι τὸ ἀγαθόν, ἐπελθόντος τοῦ Σατανᾶ, καὶ καταλύσαντος αὐτὸ, οὖκ ἐπ.γράφουσι τὴν alt(av ἐχείνῳ, ἀλλὰ λέγουσιν΄ Ὁ δεῖνα ὁ ἄνθρωπας παραγε- νόµενος ἔθασκηνε τῷ Epp ἐπιγράφοντες τὴν αἰτίαν τῷ ἀνθρώπῳ. Ὁ διάθολος ἀπ᾿ ἀρχῆς βάσκανός ἐστι καὶ πολέμιος τοῖς ἀνθρώποις, ᾿Κὰν ἵδῃ ἔργον καλὸν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ, φθονεῖ, καὶ ἀἁγωνίζεται καταργῆσαι αὐτό' xal ἐπειδὴ ἁἀόρατός ἔσαι, πάντοτε διὰ προφά- σεως πολεμεῖ τὸν ἄνθρωπον, ἵνα ποιήσαντος αὐτοῦ τὸ καχὸν ἄλλοις ἐπιγράφῃ ἁἀναιτίοις. "Ore οὖν ἴδῃ βοῦν καλὸν χαλῶς ἀγώνιζόμενον ἐν ἁμάξῃ, καὶ ὑπὸ πολλών ἐπαινούμενον, προσέρχεται, xal διαῤῥήσσει αὐτόν" καὶ, οὐκ αἰτιᾷται ὁ ἄνθρωπος τὸν ἑνεργήσαντα διάθολον εἷς τὸ καχὸν ἀλλ᾽ ὑποθληθεὶς ἐξ αὐτοῦ, κα- ταρᾷται xal βλασφημεῖ τοὺς ἀνθρώπους . Ὁμοίως ἐξῆλθέν τις εἲς ἀποδημίαν, καὶ ἄπραχτος ἀνέλυσεν, καὶ εὐθὺς λέγει ὁ δεῖνάἁ pov ὑπήντησεν ἀπιόντι, καὶ διὰ τοῦτο ἀπέτυχον. Καὶ οὐκ αἴτιᾶται τὸν διάθολον τὸν ἐνεργήσαντα, ἀλλὰ τὸν ἄνθρωπον τὸν ἀκαίτιον ὄντα, ὡς καχόφθαλµον. Καὶ βλέπε δραπέτου πονηροῦ ἐἑνέρ- γειαν. Οἷον δ᾽ ἂν µέλλωσι παραφυλάττεσθαι ἄνθρω.- Tov, τοῦτον xal ἐνεργεῖ ἀπαντῆσαι αὐτοῖς. sontem hominem tanquam fascinatorem accusat. Àc vide, queso, improbi fugitivi versutiam. Qua- tem bominriu illi observaturi erant, hunc illis obvios facit. TIT. XXVIII. — De deposito, et quod summo studio et fide illud custodire oporteat, nec in ejus qui de- posuit fraudem quidquam moliri. Exod. xxii, 7-19. — « Si quis dederit proximo 8ΙΟ pecuniam, aut vasa in custodiam, et id furto ablatum fuerit ex domo hominis ; si inventus fue- rit fur, duplum reddet. Sin autem minime reper- tus sit fur, accedet herus domus coram Deo, et jurabit de omni re perdita. Si quis dederit proximo suo asinum, aut vitulum, aut ovem, aut jumen- tum ad custodiendum, et mortuum fuerit, aut con- fractum, aut depredatione ablatum, nullusque hoc viderit, juramentum Dei erit inter ambos, et sus- cipiet dominus ejus, et non reddet. Quod si furto ablatum ipsi fuerit, restituet domino. Si come- stum a bestia sit, ducet eum ad predam, et non persolvet. » TIT. XXIX. — De presbyteris. Eusebii (4). — Multi peccatores, cum presbyteri sint, sacris operantur, nec eos Deus aversatur ; TITA. KH. — Hep! παραθήκης' καὶ ὅτι χρὴ πι- στῶς ποιεῖσθαι τὴν ταύτης φυλακὴν , xai µη- δαμῶς δόλον sic ἀποστέρησιν τοῦ παραθεµένου μη χανᾶσθαι. Ἐάν τις δῷ τῷ πλησίον ἀργύριον f] εχεύη φυλά- Eat, xat χλαπῃ ἐκ τῆς olx(ac τοῦ ἀνθρώπου, &dv εὖρεθῇ ὁ χλεψας, ἀποτίσει διπλοῦν, Εάν δὲ μὴ εὖὐ- ρεθῇ ὁ χλέψας, προσελεύσεται ὁ Κύριος τῆς οἰκίας ἐνώπιον τοῦ θεοῦ, xal ὁμεῖται περὶ (πάσης ἀπωλείας. Ἐάν τις δῷ τῷ πλησίον ὑπρζύγιον, ἤ µόσχον, fj προ- θατον, f| κτῆνος φυλάξαι, xal τελευτήσῃ, ἢ e»vtpi- 6ῇ, ἢ αἰχμάλωτον γένηται, xai μηδεὶς ἵδμ, ὄρχος ἔσται τοῦ Θεοῦ ἀναμέσαν ἀμφοτέρων, καὶ προαδί- ξεται ὁ Κύριος αὐτοῦ, xai οὐ μὴ ἀποτίρει. Ἐὰν δὲ κλαπῇ ὁπ᾿ αὐτοῦ, ἀποτίαει τῷ Κυρίῳ αὐτοῦ. ἐὰν δὲ θηράλωτον γένηται, ἄξει αὐτὰν ἐπὶ τὴν θήραν, καὶ οὐκ ἀποτίσει. » TITA. K6&', — Περὶ πρεσθυτέρων. « Πολλοὶ ἁμαρτωλαὶ πρεσθύτεροι ὄντες προσ- φέρουσιν, xai οὐκ ἀποστρέφεται ὁ θεὸς, ἆλ- NOTE. (1) ΒΕὐσεθίου. In. R. additur ἐπισκόπου 'AJetav- [) smculi tertii medium. floruit, et Laodice in Syria tac. Diu multumque quaesivi quis tandem Euse- bius iste fuerit, cujus operum frequentia passim in Parallelis nostris occurrunt excerpta. Hunc viri quidam non indocti pro Eusebio Casariensi acce- perunt. Quia vero homilia sive sermones ex qui- us fragmenta hec omnia sumpta sunt, in variis variarum bibliothecarum manuscriptis Eusebio A le- zandreno episcopo tribui solent ; quemadmodum etiam Rupefucaldinus Parallelorum codex hoc loci habet : Ευφεθίου ἐπισκόπου Αλεξανδρείας aliunde autem in Alexandrinorum pontificum catalogis uullus Eusebius reperitur: hinc critici alii arbi- trati sunt auctorem hunc diversum non fuisse ab Eusebio Alexandrineze Ecclesi, diacono, qui post episcopus fuit. Verum Eusebii nosüi sermonum excerpta qua in utrisque Parallelis exstant, longe recentioris statis scriptorem produnt, qui post quartum seeculum vixerit ; adeoque post Cesarien- sem. Et certe simplicior ejus atque impolitior ora- tio ab Eusebii Crisariensis stylo et dictione toto colo discrepat. In spuria quidem Antheri papae ad episcopos Beetice et Toletane epistola, mentio fit Eusebii cujusdam, qui de parva. quadam civitate, apestolica auctoritate mutatus sit in Alezandriam. Quem locum Nicephorus Callistus capiti De trana- . lationibus episcoporum adjicere non dubitavit lib. xvi Hist. eccl. cap. 33. Sed cum vanissimum sit false illius Antheri epistole testimonium, nihil eo ΑΙ λὰ τῷ Πνεύματι τῷ ἁγίῳ ἁγιάζει τὰ προχεί- A μενα δῶρα. Καὶ ὁ piv ἄρτος γίνεται σῶμα τί- piov τοῦ Κυρίου, τὸ δὲ ποτήριον, αἷμα τίµα τίµιον «ο Κυρίου. Εἱαὶν οὖν τινες ὑπολαμθάνοντες, ὡς (ὔλογόν τι ποιοῦντες, xal μὴ κοινωνοῦντες παρ᾽ εὐτῶν, μὴ εἶδότες Ότι yeipov καταχρίνοντα:. Τίς qo εἶ σὺ ὁ κρίνων τὸν ἄρχοντά σου; Οὐκ ἤχουσας τοῦ ᾿Αποστολου λέγοντος, Ott "Άρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὐκ ἱρεῖς xax; Καὶ πάλιν Σὺ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰχέτην; τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήχει, $ xxu. Πότε ἔγνως ὅτι πβόθατον ποιμένα δι- ἔσωσεν (2), ἢ Χατὰ ποιµένος Χατηγοδίαν συνάπτει; Ὥσπερ οὖν τὸ ἄλογον πρόθατον οὐ δύναται ὀξῦναι τοὺς ἁδόντας κατὰ τοῦ ποιµένος, οὕτως οὐδὲ τῷ λοχικῷ προθάτῷ (3) ἐπιθάλλει ὀξύνειν τὴν γλῶσσαν de χατηγορίαν. Σὺ ὁ ὑπ αὐτοῦ διδχσκόµενος καὶ Ἱεραγωγούμενος, οὖκ ἔχεις ἐξουσίνειν κρίνειν καὶ ἰλέγχειν αὐτόν" καθὼς εἶπεν ὁ ᾿Απόστολος' M) πρὸ χαιροῦ τί χρίνετε, ἕως ἄν ἔλθῃ ὁ Κύριος ὅς καὶ νωτίσει τὰ κπκρυπτὰ τοῦ σκότους, καὶ φανερώσει τὰς βουλὰς τῶν καρδιῶν, xai τότε ἔπαινος γε- νήσεαι ἑκάστῳ ἀπὸ τοῦ Θεοῦ. ᾿κεῖνος ἔχει ΒΑΟΒΑ PARALLELA. 303 verum per Spiritum sanctum proposita dona con- secrat. Àc panis quidem pretiosum Domini corpus efficitur, poculum autem pretiosus Domini san- guis. Sunt igitur qui se rem &quam et rationi 661 consentaneam facere putent, si commu- nionem ab eis non accipiant: nescientes hinc se gravioris sententi» obnoxios fleri. Ecquis enini es tu, qui antistitem tuum judicas ? Annon Apo- stolum dicentem audisti : Principi populi tui non maledices ? (Exod. xxii, 28). Ac rursum: Tu quis es qui Judicas alienum servum ? Domino suo stat aut cadit (Rom. xiv, 4). Ecquando ovem vidisti pastori salutem attulisse, aut pastorem suum in crimen vocare? Certe, quemadmodum brutum pe- cus dentes adversus pastorem exacuere non potest, sic nec ratione preditam ovem ad accusandum pastorem linguam acuere convenit. Tu qui ab eo erudiris et velut manu duceris, ipsius judicandi et arguendi potestatem non habes ; quemadmodum dixit Apostolus : Nolite ante tempus judicare, donec veniat Dominus, qui et illuminabit | abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium : et tunc NOTE. confici potest, unde evincatur aliquem olim exsti- lisse praesulem Alexandrinum nomine Eusebium, qui in hujus urbis pontificum indicibus non com- pareat. Non me fugit alias ab /Egypti metropoli civitates in Oriente ejusdem cognomines reperiri. Δἱ quominus Eusebium illum de quo nunc agitur, alicujus urbis Alexandrins presulem fuisse defi- niam, prohibent tres ejus tractatus, ex quibus in- tellexi librariorum oscitantia factum esse ut, quia sermones suos ad Alexandrum quemdam habuit, cum scribere debuissent, Εὐσεθίου ἐπισκόπου πρὸς dMvipov, omissa prepositione πρὸς, posuerint Εὐσεθίου ἐπισκόπου ᾽Αλεζανδρείας. Primus tractatus latine exstat torno ultimo Biblioth. PP. Colon. et Logdun., incipitque ab his verbis : Quadam die san- eorum in urbe commemorationes celebrantur. Cum eccedens Alexander ad Eusebium episcopum dizit : Venerande Pater, etc. Secundum notat Sylburgius incatalogo codicum mss. Palatino-Vaticanorum n. 63, hac. inscriptione: Eusebii ad Alevandrum termo in sancta Dominica post dimissam concionem. Tertium denique reperi in bibliotheca Regia, cod. 2923, cum hoc titulo. Βὐσεθίου ἐπισχόπου καὶ µο- ναχοῦ, περὶ ἀστρονόμων. Eusebii episcopi οἱ mona- tli, de astronomis. Sicque incipit: Ημερῶν διελ- (ovcivv οὐχ ὀλίγων προσελθὼν ὁ )Αλέξανδρος λέγει τῷ µαχαρίῳ Εὐσεθίῳ ἐπισκόπφ' Κύριε, ὕκουσα παρᾶ Twew, ὅτι κατ ἄστρον γεννᾶται ἄνθρωπος, καὶ ὃτι bro: ἀστέρες εἰαὶν ἐν τῷ οὐρανῷ, τοσοῦτοί slatv ἄν- [) ὄρωπο: ἐπὶ τῆς γῆς, xai ὅταν ἀποθάνῃ ἄνθρωπος, 113 b ἀστὴρ αὐτοῦ ἐκλείπει, xal ὅταν γεννηθῇ ἄν- θρωπος, καὶ ὁ ἀστὴρ αὐτοῦ προστίθεται ἐπειδὴ οὔτε τ θῆναι ἐχλείπει, οὔτε τὸ ἀποθανεῖν. Ὁ δὲ ος ρξατο λέγειν Ὢ πόση ἄνοια ἔγχειται τοῖς χακοῖς, xai πόσα ἁμαρτάνουσιν οἱ ταῦτα λέγον - τες; Diebus non paucis transactis, accedens Alezan- der dirit B. Eusebio episcopo: Domine, audivi a ibusdam hominem secundum astrum gigni, et tot ines in terra, quot astra in. calo, ut, quando foritur homo, sidus ejus deficiat, et quando nasci- tur, astrum ejus addatur : quoniam neque generatio, Reque mors deficit. Beatus vero sic dicendi initium C fecit : 0 ta amentia malis hominibus insedit, et quam graviter peccant qui sic loquuntur | Atque his copnfutatis, subdit : Ete τινες καταρώμενοι τοὺς ἀστίρας, ὅταν κατὰ τινος ὀργίζωνται, xal λέγουσιν’ Οὐαχὶ τῷ ἄστρῳ σου. Sunt nonnulli qui astris male- dicunt, quando adversus aliquem irascuntur, aiunt- que : Vo astro tuo, etc. Quae nempe habentur in Parallelis Rupefucaldinis lit. à, tit. vit. Cum Regius codex Eusebium episcopum et monachum duntaxat nuncupet, inde conjicere licet eum nullius certae sedis pontificem fuisse, sed ob egregias virtutes episcopum consecratum, qui variis locis, ubi ne- cessitas postularet, prodesset. Tales episcopos in Syrie partibus multos olim exstitisse discimus in primis ex Sozomeno, qui lip. vi, cap- 33 et 34, narrat Lazarum, Barsem, et Eulogium monachos creatos episcopos esse, non urbium aliquajum, sed Lonoris causa : itemque Prapidium, qui in multis is episcopali munere fungebatur. In Vita sancti Cabo it quoque frequens mentio Joannis epi- scopi et hesychasta, seu solitarii aut monachi, τὸν θεσπέσιον πατέρα ἡμῶν ᾿Ιωάννην τὸν ἐπίσχοπον xal ἡσυχαστὴν. 'O πολυς ἐν ἀρετῃ ἠσυχαστὴς καὶ ἐπί- σκοπος Ἰωάννης, Hic porro civitatis alicujus anti- stes non erat, sed vitam omnem in monasteriis agebat. In eadem porro etiam sancti Sabe Vita Eusebius quidam occurrit, quem Cyrillus Scytho- politanus hujus Vit: scriptor, papam cognominat : Οἱ περὶ τὸν πατριάρχην Ἐπιφάνιον, xal τὸν πάπαν Εὐσέδιον, καὶ τὸν ἐπίσκοπον Ὑπάτιον, Epiphanius patriareha (Constantinopolitanus), Eusebius papa, et episcopus Ephesi Hypatius. Itemque : Κατ᾽ αὐτὸν δὲ τὸν χρόνον παρεγένετο ἐν Παλαιστίνῃ, ὅ τε πα- τριάρχης Αντιοχείας Εφραίμιος, καὶ ὁ πάπας Βν- i ιος διὰ τὴν τοῦ ἐπισκόπου Αλεξανδρείας Παύλου ἐκθολὴν. Circa hoc tempus in Palestinam venerunt Ephramius patriarcha Antiochenus, et papa Euse- bius, propter Pauli episcopi Alexandrini ejectionem. Ex his et aliis que subinde Cyrillus narrat, appa- ret Eusebium hunc episcopali potestate ornatum fuisse, qui tamen certam sedem non haberet: memeque sententiz doctissimum Cotelerium faven- tem reperi. Eum vero sermonum illorum quorum in Parallelis fiagmenta varia in Parallelis afferun- tur, fuisse parentem afflrmare non ausim. (2) Rupert. διδάσκει. (3) Rupert. τὸ λογίκὸν πρόδατο». 303 8. JOANNIS DAMASCENI 304 laus erit unicuique a Deo (I Cor. i, 5, 6), Penes A ἐξουσίαν κρίνιν σε ὍὉ δὲ ἐχεῖνον κρίνων, ὅ ipsum est sententiam de te ferendi potestas. Qui autem ipsum judicat Dominus est (Ibid. &.) Ac rursnm : Nolite judicare, ac non Jjudicabimini (Matth. viz, 1). Τα quem debes honorem et vene- rationem, redde, velut his verbis te Paulus admo- net : Reddite omnibus debita : cui tributum, tribu- tum ; cui honorem, honorem (Rom. xii, 7). Fac que regula poscit expleas. Primitias frugum tuarum offer Ecclesie, non curiosius inquirens in quod expendantur. Quod si vis judicare (id quod tibi minime permittittar),in animz tuz penu ingredere. Nosce primum quz in conscientia tua sint, hoc est, num ipse cedem perpetraveris ; annon adul- terium ; annon stuprum ; annon avaritie studue- ris,annon alicua rapueris; annon conviciatus sis, annon perjeraveris; annon mendatio te obstrinxe- ris;annon denique quidpiam eorum que prohibita sint egeris: tumque in praefectum tuum censuram tibi arrogare non licebit. Quin potius:Humiles enim diligit Deus (Jac. iv, 6). Quocirca suas quisque actiones inspiciat, et de proximo suo pronuntiare differat.Quod si quis, neglectis iis que a me com- memorata sunt,ad proximi accusationem linguam confert, nercedem ipse quoque suam confestim exspectet.Que enim quispiam proximo suo fecerit, hec ipse etiam esse recepturum non dubitet,velut a Domino dictum est : Qua mensura mensi fueritis, eadem remetietur vobis (Matth. vii, 2) Unusquisque nostrum ad propria facta sua animum attendat. De nostris ipsi vitiis solliciti sumus:nec nobis ju- dicium de illis arrogemus,de quibus judicare jussi non sumus. Caiterum ipse quoque sacerdos sic erga 668 plebem affectus esse debet,ut ante omnia pro eorum salute toto pectore,et ex animo Deum pre- cetur. Quemadmodum Dominus dixit : Bonus pd- stor animam suam ponit pro ovibus suis (Joan.x,11); sic laboranti opem ferat, marentem consoletur, errantem in viam reducat, pauperem sublevet, malorum sit immemor, ita ut acceptarum inju- riarum obliviscatur. Siquidem ejus qui injurias memoria retinet, oratio minime Deo grata acce- ptaque est : manente nimirum in ipsius pectore vitio. Nisi cum proximo in gratiam redieris, ad altare ne pergas. Memento praecepti Domini : Si offers munus tuum ad altare,et illic recordatus fue- ris quia frater tuus habet aliquid adversus te, relin- que ibi munus tuum ante altare, et. vade, reconci- liare fratri tuo : ac. tum veniens offer munus tuum (Matth, v,23,24).Ulciscende igitur injurie studio ne tenearis:dolos ne moliaris,ut hunc quidem de- primas, illum vero subvehas : ne primarii subsel- lii honore divitem quidem preferas,pauperem au- tem asperneris; verum equabilitatem apud omnes serva. Áccusationem ne celeriter admiseris, nec ex sola auditione et rumore judices (multi quippe C Κύριός ἐστι. Καὶ πάλιν Μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ χρι- θῆτε. Σὺ τὴν ὀφειλομένην τιμὴν, xal προσκύνησιν ἀπόδος, καθὼς παρήγγειλἑ σοι Παῦλος, λέγων, «᾿Απόδοτε πᾶσι τὰς ὀφειλὰς, τῷ τὸν φόρον, τὸν φόρον΄ τῷ τὴν τιμὴν, τὴν τιμήν. Τὰ τοῦ κανόνος βλήρωσον' τὰς ἀπαρχὰς τῶν πρωτογεννηµάτων σου προσένεγχχε τῇ Ἐκκλησίᾳα, μὴ περιεργαζόµενος τὴν ἀνάλωσιν αὐτῶν. E! δὲ κρίνεν βούλει ὅπερ οὐχ ἐπιτρέπεταί σοι’ εἴσελθε εἷς τὸ ταμιεῖον τῆς ψυχῆς σου. ΓΤνῶθι τὰ τοῦ συνειδότος σου, tl οὐκ ἑφόνιν- σας, οὐκ ἐμοίχευσας, οὐκ ἑπόρνευσας, οὐκ imÀto- νέκτησας, οὐχ ἤρπασας, οὐκ ἑλοιδόρησας, οὐκ ἐπιώρ- χησας, οὐκ ἑψεύσω, xai εἶ οὐδὲν τῶν ἀπηγορω- µένων διεπράξω' καὶ οὕτως οὐκ ἐπιτρέπεταί σοι κρίνειν τόν ἄρχοντά σου. Μᾶλλον δὲ οὐδὲ οὕτως Ταπεινοὺς γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος. Ἕκαστος οὖν τὰς ἰδίας πρᾶξεις βλεπέτω, μὴ Χἁκρίνων τὸν πλησίον αὐτοῦ. El δὲ τις παβακούσας τῶν εἱρημένων, ἔπι- θάλλει τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ εἲς κατηγορίαν τοῦ πλησίον, τὴν αὐτοῦ ἀντιμισθίαν, καὶ αὐτὸς προσδο- κάτω ὑπομένεν ἐν τάχει. ΄Α γὰρ τις εἰς τὸν πλησίον ἐἑργάσεται, ταῦτα καὶ αὐτὸς προσδοχάτω ἀπολήψεσθαι, καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος, ὅτι Οἵψ µί- tp µμετρεῖτε, ἀντιμετρηθήσεται ὑμῖν. Ἓκαστος ὑμῶν τοῖς ἰδίοις ἔργοις προσεχέτω' µεριμνήσω- μεν περὶ τῶν ἡμετέρων καχῶν, xal ὧν (1) οὐ προσετάχθηµεν κρίνεν, μὴ κρίνωµεν. Πλὴν xal 6 ἱερεὺς ὀφείλει διακεῖσθαι πρὸς τὸν λαὸν, πρὸ πάντων Ὑνησίως ὑπερευχόμενος αὐτοῦ ἐξ ὀλης xap- δίας αὐτοῦ. Καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος Ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προ- θάτων, τὸν iv ἀνάγκαις βοηθῶν, τὸν λυπουμενον παραχαλῶν, τὸν πεπλανημένον ἐπιστρέφων, τὸν vi- νητα παραμυθούµενος, ἀμνησίκαχος, ἁμνημονῶν τῶν εἰς αὐτὸν γινοµένων κακῶν. ᾿Επειδὴ µνησικά- xou προσευχἡ ἁπρόσδεχτος παρὰ Κυρίῳ, τῆς χα» xlac µενούσης ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ. Ἐὰν μὴ διαλ- λαγῆς τῷ πλησίον σου, μὴ ἀπέλθῃς εἷς τὸ θυσιαστή» prov. Μνήσθητι τῆς παραγγελίας τοῦ Κυρίου Εὰν προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, xáxsi µνησθῇς ὅτι ὁ ἁδελφός σου ἔχει τι χατὰ coU, ἄφες ἐχεῖ τὸ δῶρον ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, καὶ ὕπαγε διαλλάγηθι τῷ ἁδελφῷ σου, xai τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου. Mi) µνησικακή- σης" δόλους μὴ µελέτα, ἵνα μὴ τὸν μὲν ταπεινοῖς, τὸν δὲ ὑψοῖς' μὴ τὸν μὲν πλούσιον προτιµήσῃς διὰ τῆς πρωτοκλισίας, τὸν δὲ πένητα παρορᾷς (5), ἀλλὰ τὴν ἰσότητα πρὸς πάντας Φφύλαξον. Κατηγορίαν ταχέως μὴ παραδἐξῃ᾽ ἀπό ἀχοῆς μὴ κρίνῃς ποτέ’ πολλοὶ γὰρ κατὰ φθόνον xal ἔριν κατηγοροῦσι τοῦ πλησίον. ἐὰν δὰ καὶ μετὰ πάσης ἀκριθείας εὕρῃς τὸν ἁμαρτάνοντα, μὴ εὐθέως ἐπὶ πάντων αὐτὸν ἐλέγξῃς, ἵνα μὴ περισσοτέρως δώστις αὐτῷ καιρὸν µηδένα αἰδεῖσθαι, Δύο γὰρ κατὰ ακἑκτηται τὸ ἐπὶ πάντων ἐλεγχθῆναι. Οἱ μὲν γὰρ ἐλεγχόμενοι, πεπαβ- d Reg. ὃν. (5) R. παραθλίφῃ. 305 SACRA PARALLELA. 306 ῥησιασμένως κτῶνται τὴν ἁμαρτίαν. Μέχρι γὰρ τοῦ Α ex invidia et simultate proximum criminantur), ἐλεχθῆναι, xal φοθεῖτα, xal αἰσχυνεται. "Ὅτε δὲ ἐλέγχεται ἐπὶ πάντων, αἱἰσχυντότερος γίνεται. Οἱ δὲ ἐλεγχόμενοι μὴ φέροντες τὴν αἰσχύνην, τρέπονται ἐπὶ τὰ χείρονα. Τοιοῦτός ἐστιν ὁ Σατανάς . Ἔπο- θάλλει ποιῆσαι τὴν ἁμαρτίαν, xal διὰ τὴν ἆμαρ- τίαν ἐπιτελέσαι (6) xal τὴν αἰσχύνην. Διὰ οὖν ταύτας τὰς παγίδας τοῦ ἐχθροῦ, ὁ πιστευθεὶς ποίµνην Χρι- στοῦ, ὀφείλει πραῦὺς εἶναι, καὶ µετά πολλῆς ἀἆσφα- λείας ἐπιζητεῖν καὶ ἐὰν εὕρῃ τὸν ἡμαρτηκότα, μὴ εὐθέως αυτὸν ἐχθάλλῃ τῆς ᾿Εκκλησίας, ἵνα μὴ δρα- ἑάμενος αὐτὸν ἆ Σατανᾶς, ἴδιον ποιήσῃ τὸν ἄνθρω- xov. Όταν γὰρ ἐκθληθῇ ἄνθρωπος τῆς Εκκλησίας, εὐθέως παραλαμθάνει αὐτὸν ὁ Σατανᾶς, καὶ ἕως ὅτε δέξηται αὐτὸν ὁ πρεσθύτερος, οὐκ ἀφισταται ἀπ᾿ αὐτοῦ. Ὅταν γὰρ ἀφορισθῃ ἄνθρωπος , ἔξω τῶν B Üpuv τῶν Χριστιανιχῶν εὑρίσκεται. Καὶ ὅσον ἂν Ἀρόνον μέν ἀφωρισμένος, iv bulv τῷ κόσμῳ μετὰ τῶν Ἑλλήνων κρίνεται. Λαθὼν οὖν αὐτὸν χατὰ µόνας , ἐπιτίμησον , παρακαλεσον , νουθέτη- σον, οὐ µόνον ἅπαξ, ἀλλὰ καὶ δὶς καὶ τρὶς. Καὶ εἰ μὲν ἐπήχλυσέ σου , ἑκέρόησας αὐτοῦ τὴν ψυχεν καθὼς εἶπεν ἩἨἡ Γραφή ' ὅτι ὁ ἐπιστρίψας ἄνθρω- xov ix πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ, σώσει doy?v ἐκ θα- ντου, xal καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν . ᾿μὰν δὲ μετὰ τὰς tpeic νουθεσίας παρακούσῃ, xal μὴ διοο- ῥώσηται , ἔκχοψφον αὐτὸν ἀπὸ coU: xa! τῷ τοινύ- t» μηδὲ συνεσθίετε, ἕως ἂν διορθώσηται ἔαυ- τόν. atque ubi etiam aliquem peccasse certissimis ar- gumentis compereris, eum tamen statim coram omnibus objurgare noli, ne alioqui ampliorem ei occasionem des neminem verendi. Duplex ex pu- blica objurgatione malum oritur. Nam qui ita objurgantur, fidenter et libere peccandi sibi parant potestatem. Etenim qui peccat, quoadusque objur- getur, metuit et erubescit: cum autem inspectan- tibus omnibus increpatur, impudentior efflcitur. Qui enim objurgantur, ignominiam non ferentes, ad graviora scelera sese convertunt. Ejusmodi quippe ingenio est Satanas. Peccatum perpetrare suadet, et propter pecatum reprehensionis pudo- rem incutit. Que cum ita sint, ob hostiles hosce laqueos ei, qui Christi gregem in fidem suscepit, danda opera est, ut lenem se presbeat, resque omni diligentia inquirat : ac si quem peccasse compererit, non confestim eum ab Ecclesia expel- lat, ne arreptum ipsum diabolus sibi vindicet. Nam ubi quisquam ex Ecclesia ejicitur, statim Satanas eum assumit, nec prius ab eo abscedit, quam presbyter ipsum susceperit. Quando aliquis sepa- ratus est, a Christianorum finibus exsulat, et quan- diu sejunctus manet, tandiu in illo mundo cum gentibus censetur, Quocirca privatim eum susci- piens, increpa, obsecra, admone, non semel dun- taxat, sed iterum, et tertio. Ac si quidem dicto audiens fuerit, ipsius animam lucratus eris, quem. dmodum Scriptura dixit : Qu: fecerit. converti hominem ab errore viz sum, salvabit animam ipsius a morte, et operiet multitudinem peccatorum (Jac. v, 20). Sin autem post tertiam admonitionem obtem- perare, et mores corrigere recuset, exscinde eum abs te : et cum eo ne quidem cibum sumite, quoad meliorem mentem induerit. TITA. A'. — Ἡερὶ προσφυγίου, xal τῶν mpos- C 669 TIT. ΧΧΧ. — De per ἡ τοῖς ντων ἐν ἱεροῖς τόποις καὶ ότι παιτίους μὲν ἀνευθύνοις βοηθεῖν, τοὺς δὲ ἀκοπέμπεσθαι. « Ἐὰν ἐπίθηταί τις τῷ πλησίον αὐτοῦ ἀποκτεῖ- νει αὐτὸν δόλῳ, xal καταφεύγῃ, ἀπὸ τοῦ θυσιαστη- βίου µου Az αὐτόν θανατῶσαι. » * Mj, παραδῷς οἰκέτιν εἷς χεῖράς Δεσπότου µή- ποτε χαταρράσησαἰ σε, καὶ ἀφανισθῇς. » Ἔτυχε γυναϊκά τινα τῶν ἐπιφανῶν ἐξ ἀνδρὸς οὗ πρὸ πολλοῦ τὸν βίον ἀπολιπόντος χηρεῦσαι. 'O δὲ τῷ δικαστοῦ σύνεδρος ἐθιάζετο, πρὸς γάμον ἕλκων ἀπάξουσαν. Ἡ δὲ οὐκ ἔχουσα ὅπως διαφύγῃ τὴν Ὡραννίδα, βουλὴν βουλεύεται οὐ τολμηρὰν μᾶλλον, ἆ συνετήν. Tf pd τραπέζῃ προσφεύγει, καὶ Otóv ποιεῖται προστάτην κατὰ τῆς ἐπηρείας. Τί οὖν ἔδει ποιεῖν, μὴ ὅτι τὸν μέγαν Βασίλειον, καὶ τῶν τοιούτων ἆπασι νομοθέτην , ἄλλον δέ τινα τῶν πολὺ μετ ἐκεῖνον, ἱερέα δὲ ὅμως οὐχ ἀντιποιεῖσθαι ἔδει ; Οὐ χεῖρα ὀρέχειν Θεοῦ φιλανθρωπίᾳ, xal νόμῳ τῷ τε- τιµηχότι βυσιαστήρια ; οὗ πάντα δρᾶσαι xal παθεῖν Beer πρότερον, fj τι βουλεύσασθαι κατ αὐτῆς ἑπάνθρωπον ; xai χαθυθρίσαι μὲν τὴν Ἱερὰν τρά- io, εί τὶς qui ad loca sacra profungiunt : et quod insontibus opem ferre, nocentes autem amandare oporteat. Exod. xx1, 14. — « Si quis apposuerit adversus proximum suum ut occidat eum dolo, et confuge- rit; ab altari meo avelles eum, ut interficiatur. » Prov. xxx, 10. — « Ne tradas servum in manu Domini, ne forte maledicat tibi, et delearis. » S. Greg. Naz. orat. in S. Basil. — « Mulieri cuidam amplissimo loco natz, cujus maritus haud ita pridem vivere desierat, judicis assessor vim afferebat , invitamque ad nuptias pertrahebat. Illa autem, cum nulla ratione hanc vim posset eflugere, consilium capit, non majoris audacie quam prudentie. Ác sacram enim mensam con- fugit, Deumque adversus importunam hanc inju- riam invocat. Quid igitur faciendum fuit, non dico, magno Basilio, talique ac tanto viro leges omnibus sancienti, sed et alii cuipiam longe illo inferiori, dum tamen sacerdoti ? Quid aliud ne. cessum erat facere, nisi ut tueretur? Annon ut Dei clementie, et legi que altaribus honorem NOL£E, (6) Suspecta voz. 807 B8. JOANNIS DAMASCENI 908 haberi jubet, manum porrigeret? nonne ut nihil A πεζαν, καθυθρίσαι δὲ τὴν πίστιν μεθ Tc Ἱκέτευεν . prius non faceret, aut pateretur, quam ille inhu- manius adversus eam consilium iniret, sicque et sacrosanctam mensam, et fidem illam cum qua supplicabat, contumelia afficeret ? Nequaquam, inquit novus judex, sed omnes oportet imperio meo cedere, ac Christianos legum suarum prodi- tores fieri. Ille igitur supplicem eam deposcebat, hic vero omni vi retinebat. Ac proinde ille quo furore percitus erat, mittit magistratus quosdam, qui sancti viri cubiculum perscrutarentur, con- Οὐ, φησὶν 6 κενὸς δικαστὶς, ἆλλ᾽ ὑττᾶσθαι χρὴ πάν- τας τῆς ἐμῆς δυναστείας, xal προδότας γενέσθαι Χριστιανοὺς τῶν οἰκείων νόμων. 'O μὴν ἐζήτει τὴν Ἱκέτιν, ὁ δὲ εἴχετο κατὰ «αράσος ὁ δὲ ἐξεμαίνετο, καὶ τέλος προπέµπει τινὰς τῶν ἐπ᾽ ἑξουσίας, τὸν τοῦ ἁγίου κοιτωνίσκον ἐξερευνήσαντας, οὐ κατὰ χρείαν μᾶλλον fj ἀτιμίαν. Καὶ οὐ τοῦτο µόνον, ἀλλὰ xal αὐτὸν παρεῖναι, καὶ ἀπολογεῖσθαι κελεύει, ὡς ἕνα τῶν κατακοίτων . Ὁ δὲ παρῆν , ὁ δὲ προὐχάβητο γέµων θυμοῦ, καὶ φρονήµατος, xai τὰ λοιπά. ἐἀπιθ]ο causa potius id faciens, quam quod ejusmodi quidquam necesse esset. Nec ea re contentus; ipsum quoque causam dicere jubet, tanquam unum aliquem capitalis criminis reum. Atqui Basilius aderat, hic vero ira turgescens pro tribunali sedebat, etc. S. Chrysost. Adv. Eutrop. — Quid est, charis- Β Tívoc ἕνεκεν ἀγανακτεῖς, ἀγαπητὲ , ἐπειδὴ εἷς sime, quamobrem indigne feras? an quod ille ad Ecclesiam profugit, qui perpetuum cum ea bellum gessit ? Imo vero hac potissimum de causa Deum laudare convenit, quod ipse facto suo litteras et edicta abrogaverit, quibus perfugium illud ob- struerat et prohibuerat. Cognito tandem quod fecerit, suamque ipse legem per ea quse passus est rescidit, factusque adeo est orbis spectacu- Jum. Hinc itaque tacitus vocem hanc emittit, omnes his verbis admonens : Ne eadem perpetretis, ut non eadem quoque patiamini : retur. Josephi. — Si mortua et imago anime expers hanc vim habet, ut ob eam formam que depicta expressaque est, iis qui ad se confugiunt, salu- tem afferat : quanto tandem magis sacrosanctum Dei domicilium, eos qui ad se, opemque suam pie ac legitime confugerint, fovere et protegere debet? Neque enim fas est cum tyrannico fastu et insolentia in loca minime adeunda irrumpere, et manu valida et audaci tanquam ex Dei manibus 80 sinu per vim eos abstrahere moliri, qui in vene- randum locum subierunt. Quin potius, etiamsi csedis 670 crimine sese illi devinxerint, tamen ei qui omni dignus honore est, honorem tribuere oportet : sin minus, at certe eos sancte et juste assumere conari, ac non per seipsum, sed per sdituos potius ad eam rem missos capere. TIT. XXXI. — De civitate impietate referta. Psal. viv, 10. — « Vidi iniquitatem et contradi- ctionem in civitate. » Prov. xxvur, 12. — « In locis impiorum absu- muntur homines. » Prov. xvii, 29. — « Virr impii incenderunt civitatem. » Prov. xxix, 18. — « Non erit enarrator genti inique. » Nahum n1, 1. — « Va civitas sanguinum, uni- versa plena mendacio et injustitia. » Sophon. 1, 45, 16. — « Vo civitatis malis dedita, qui habitat in spe : que dicit in corde suo : Ego sum, et non erit post me amplius. Quomodo facta Ἐκκλησίαν xavieuytv ὁ πολεµήσας αὐτὴν διηνι- κῶς ; Διὰ τοῦτο μὲν οὖν μάλιστα δοξάζειν χρὴ τὸν θεὸν, ὅτι ἣν αὐτὸς ἀπετείχισεν καὶ ἀπεκώλυσε χα- ταφυγεῖν γράµµασι xal νόµοις, αὐτὸς διὰ τῶν ἴργων ἠκόρωσε, µαθών ὅπερ ἐποίησε, καὶ τὸν vópov ἕλυσε πρῶτος αὐτός, δι’ dv. ἔπαθεν, καὶ γέγονε τῆς olxov- µένης θέατρον, xal σιγῶν ἐντεῦθεν ἀφίῆσι φωνὴν ἅπασι, παραινῶν, καὶ λέγων, μὴ ποιῆτε τοιαῦτα, ἵνα μὴ πάθητε τοιαῦτα, καὶ διδάσκαλος ἀνεφάνη διὰ τῆς συμφορᾶς. atque hoc ei calamitas contulit, ut veluti doctoris munere funge- El ἄγαλμα vtxpóv τε xai ἄφυχον Ἱκανὸν σώζειν τοὺς ἐπ᾽ αὐτὸ καταφεύγοντας , δι᾽ fjv ἐξεικόνισται καὶ κεχαρακτήρισται μορφὴν, πόσῳ καὶ πλέον Ἱερὸν θεοῦ ἑνδιαίτημα περιέπειν καὶ σκέπειν ὀφείλει τοὺς ἐπ᾽ αὐτὸ, καὶ τὴν ἐπ αὐτοῦ ἐπικουρίαν ἐνθέσμως προσφεύγοντας. Όὐ γὰρ θέμις μετὰ τυραννικοῦ φρυάγµατος ἐπιθαίνειν κατατολμᾷν τοῖς ἀἁθάτοις, xal χειρὶ κραταιᾷ, καὶ θρασείᾳ καθάπερ ix χόλ- vOv , καὶ χειρὸς Κυριου ἀποσπύν µβιάζεσθαι τοὺς ἐπὶ τὸ σέθας ὑπεκδύσαντᾶς, ἀλλὰ πρῶτον piv xiv αἵματος μετέχοιεν οὗτοι, χρὴ τὴν τιμὴν νέµειν τῷ τιμητῷ. ἛἜπειτα δὲ πειρᾶσθαι ὁσίως καὶ δικαίως παραλαθεῖν τούτους, καὶ οὐ δι’ ἑαυτῶν χειρώσασθαι, ἀλλὰ μᾶλλον παρὰ τῶν εἰς τοῦτο διεσταλµένων νεοχό» pov. TITA. AA'. — Περὶ πόλεως ἀσεθείας πεπληρυ- μένης, « Εἶδον ἀνομίαν καὶ ἀντιλογίαν ἐν τῃ πύλει. » « Ἐν τόποις ἀσεθῶν ἀναλίσκονται ἂνθρωποι. » « "Ανδρες ἀσεθεῖς ἐζέχαυσαν πόλιν. » « Οὐ us; ὑπάρξῃ ἐξηγητὴς ἔθνει παρανόµῳ. » « Ὦ πόλις αἱμάτων, ὅλη φευδἠὴς, πλήρης db χίας ! » «"Q πόλις ἡ φαυλίστρίαἱ ἡ χατοικοῦσα ἐπ' ἑλ- πίδι, ἡ λέγουσα iv τῇ καρδίᾳ αὐτῆς. Εγώ εἶἰμι, καὶ οὐκ ἔσται µετ᾽ ἐμὲ ἔτι, Πῶς ἐγενήθη εἷς ἀφανισμὸν, 309 SACRA PARALLELA. 310 νομὴ θηρίων ; πᾶς 6 διαπορευόµενος δι’ αὐτῆς, συ- A est in solitudinem, pascua bestiarum ? omnis qui ριεῖ, xal κινήσει τὰς χεῖρας αὐτοῦ. » « Ὢ πόλις ἑργαζομένῃ μάταια { » « Τὴν ὀργήν µου εἰς ἔθνος ἄνομον ἀποστελῶ. » «᾿Ασεθῶν πόλις, εἰς τὸν αἰῶνα οὐ μὴ οἰκοδομη- enc. » « Πῶς ἐγένετο πόρνη, πόλις πιστὴ Σιὼν, πλήρης κρίσεως, ἐν Jj δικαιοσύνς ἐκοιμήθη ἐν αὐτῃ, vov δὲ φονευτα(. » « "Axout ταῦτα Ἡ τρυφερὰ, ἡ χαθηµένη, ἡ πε- ποιθυῖα, ἡ λέγουσα iv t5 καρδίᾳ αὐτὴς, Εγώ εἰμι, καὶ οὐκ ἔσται μετ ἐμοῦ ἔτι. Πῶς ἐγενήθη cfc ἆφα- vteuóv ; » transibit per eam, sibilabit, et movebit manus $uas, » Osce v1, 8. — « O civitas que operatur vana !» Isa. x, 17. — « Iram meam in gentem iniquam mittam. » Isa. xxv, 2. — « Civitas impiorum, in seternum non s&dificeris. » Isa. 1, 21. — « Quomodo facta est meretrix, civitas fidelis Sion, plena judicii ? Justitia habita- vit in ea, nunc autem homicida. » Isa. xuvi, 8, 9. — « Audi haec, delicata, que habitas cum fiducia, quee dicis in corde tuo: Ego sum, et non est preter me amplius. Quomodo facta est in solitudinem ? » « "Q πόλις ψευδὴς, ὅλη καταδυναστεία iv αὐτῇ | B Jerem. vi, 6,7. — « O civitas mendax : omnis Ὡς ψόχει λάκχος ὕδωρ αὐτοῦ, οὕτως ψύχει xaxía αὐτῆς. ᾿Ασίδεια xal ταλαιπωρία αὐτῆς ἀκουσθήσε- ται ἐν aver, διὰ παντός. » « Πατέρα xal μητέρα ἑκακολόχουν ἐν col, καὶ πρὸς τὸν προσήλυτον ἐπιστρέφονται ἓν ἀδιχίαις, ὀρφανὸν xal χήραν κατεδυνάστευον iv col, xai τὰ ἅγιά µου ἐξουδένωσαν. ᾿Ανόσια ἐποίουν ἐν µέσῳ c0». Ἕκαστος εἷς τὴν Ὑγυναῖκα τοῦ πλησίον αὐτοῦ ἡἠνό- µησαν. Δῶρα ἀλάμθανον ἐν Gol, ὅπως ἐκχέωσιν αἷμα, τόκον καὶ πλεονασμὸν ἐλάμθανον ἐν col, ᾿Ώμοῦ δὶ ἐπελάθοντο, λέγει Κύριος. » Else! πόλεις παντοδαποῖς θεάµασι θαυματοποιῶν ἀπὸ βαθέος ὄρθρου μέχρις ἑσπέρας αὐτῆς ἑστιῶσαι τὰς ὄφεις, καὶ μέντοι, καὶ μελῶν τινων χεκλασμένων xai διεφθαρµένων παντάπασι, πολλὴν ἀχολασίαν ταῖς ψυχαῖς ἐντικτόντων. "Qv ἐπὶ πλεῖστον ἀχούοντες, οὐχ ἐμπίπλανται, καὶ τοὺς τοιούτους δήµους πολλοὶ µακαρίζουσιν, ὃτι τὰς κατ ἀγορὰν ἐμπορείας, ἤ τὰς ἐκ τῶν τεχνῶν πρὸς τὸ (nv ἐπινοίας καταλιπόντες, διὰ ῥᾳθυμίας πάσης xai ἡδονῆς τὸν τεταγµένον αὐτοῖς τῆς ζωῆς Χρόνον διαπερῶσιν' οὐκ εἰδότες ὅτι ὀρχήστρα εὐθηνουμένη θεάµασιν ἀχολάστοις, χοινὸν xai ὀηµόσιον διδασκαλεῖον ἀσελγείας τοῖς συγκαθη µένοις ἐστὶν, καὶ τὰ παναρµόνια τῶν αὐλῶν µέλη, xal ὥσματα πορνικὰ, ἐγχκαθεζόμενα ταῖς τῶν ἀκουόντων φυχαῖς, οὐδὲν ἕτερον, Ἡ πάντας ἀσχημο- νεῖν ἀναπείθει, ἤ τὰ τῶν κιθαριστῶν αὐλητῶν κρού- σµατα µιµουµένους. δη τινὲς τῶν ἱππομανούντων, x&t' ὄναρ περὶ τῶν ἵππων μάχονται, ἅρματα µε- ταζευγνύντες, xal ἠνιόχους µετατιθέντες, xai ὅλως τῆς μεθημερινῆς ἀφροσύνης οὐδὲν ἐν ταῖς καθ’ ὕπνον φαντασίαις ἀφίστανται. Ἔστιν ἰδεῖν περὶ τὰς ἀντιθέτυς ἱπποδρομίας τοὺς φιλίππούς τε xal φιλοθεάµονας' πηδῶσι, βοῶ- vw, οὐρανφ πίμπουσι χόνιν, Ἠνιοχοῦσι καθήµε- vot, παἰουσι τὸν ἀέρα τοῖς δακτύλοις, ὡς µάστιξι, ζευγνύουσιν, µεταζευγνύουσιν, οὐδενὸς ὄντες χύριοι’ ἑντιδιδόασιν ἀλλήλοις ῥᾷδίώς ἈἈνιόχους, Ίππους, Ἱπποστασίας, στρατηγούς. Καὶ ταῦτα τίνες; οἱ oppressio in ea. Sicut frigidam facit lacus aquam suam, sic frigidam facit malitia illius. Iniquitas et miseria audietur in ea semper. » Ezech. xxi, 5-7. — « Patri et matri maledixe- runt in te: ad advenam convertuntur in injusti- tiis. Pupillum et. viduam oppresserunt apud te, et sancta mea contempserunt. Nefaria perpetra- runt in medio tui. Unusquisque in uxorem pro- ximi tui inique egerunt. Munera accipiebant in te, ut effunderent sanguinem. Fenus et usuram acci- piebant in te : mei autem non recordati sunt, di- cit Dominus. » S. Basil. hom. in Hexaem. — Civitates quedam sunt qua variis circulatorum spectaculis a summo diluculo ad vesperam usque oculos pascunt, et lascivas quasdam et corruptas prorsus cantilenas, quibus multa libido in animis paritur, diutissime et absque satietate audiunt. Hujusmodi populos plerique fortunatos preedicant,qui, dimissis foren- sibus negotiationibus, aut artibus ad vitam ne- cessariis, per summam inertiam et voluptatem constitutum sibi vite tempus traducunt : illud scilicet ignorantes orchestram impudicis specta- culis affluentem, communem et publicam libidi- nis scholam iis esse qui illuc una sedent, ac modulatissimos illos tibiarum concentus, mere- triciasque cantilenas cum audientium animis in- sident, nihil aliud afferre, nisi «t omnibus obscene se gerere suadeant, citharedorum ulique, aut D tibicinum pulsus &emulando. Quin et nonnulli co- rum qui insano equorum studio tenentur, in som- nis etiam de equis concertant, currus in diver- sum jungentes, et aurigas immutantes,ac denique & diurna insania ne in nocturnis quidem visis absistunt- 6311 S. Greg. Naz. orat. de Basil. — Videre licet eos qui adversariis equorum cursibus dele- ctantur, qui equos amant, et spectaculis gaudent, ut exsiliant, clament, pulverem in celum mittant, habenas sedendo moderentur,aerem feriant,equos digitis,ceu stimulis,in alterum atque alterum latus subindejungant (cum nihil horum in ipsorum po- 311 8. JOANNIS DAMASCHBNI | 312 testate situm sit), facile inter se aurigas, equos, À πένητες πολλάχις, καὶ ἄποροι, xal μηδ ἂν εἲς μίαν equorum stationes, certaminis duces permutent. ἡμέραν τροφῆς εὐπορήσοντες, Qui vero ii sunt ? tenuiores plerumque, pauperes, et quibus ne in unum quidem diem victus Ssup- petit. Eusebii. — Qui Dominus verentur, Dominicum diem przestolantur, ut Deo preces adhibeant, et corpore et sanguine Domini recreentur. Inertes vero et socordes Dominicum diem exspectant, ut ab opere feriati, vitiis dent operam. Quod autem non mentiar, res ipsc faciunt fidem. Alio die in plateam prodi : et neminem reperias. Die Domi- nico egredere : atque alios cithara canentes, alios plaudentes, saltantesque, sedentes alios, et pro- ximos dicteriis insectantes, alios denique luctan- tes invenias. Preco ad ecclesiam vocat ? omnes «οντας, καλεῖ ὁ χήρυξ εἷς τὴν ἐκχλησίαν, καὶ πάντες segnitie torpescunt, et moras nectunt. Cithara aut ὡς ὑπὸ ὄχνον προθάλλονται. Γέγονε κιθάρας ἦχος, tuba personuit? tum omnes tanquam alis instructi B ἢ αὐλοῦ, καὶ πάντες ὡς ὑπόπτεροι τρέχουσιν' τὰ currunt. Ecclesie, spectacula cernimus, Dominum θεάματα τῆς ἐκκλησίας ὁρῶμεν τὸν Δεσπότην Christum in mensa propositum prospicimus,Sera- Χριστὸν ὁρῶμεν ἀναχείμενον ἐπὶ τῆς τρακέζης, phim ter sanctum hymnum canentes, Evangelicas τὰ Σεραφὶμ τὸν τρισάγιον ὕμνον ἄδοντα, εὐαγγι- voces, Spiritus sancti presentiam, prophetas reso- λικὰς φωνὰς, Ἠνεύματος ἁγίου παρουσίαν, τοὺς nantes, angelorum hymnum, Alleluia, omnia spi- προφήτας χαλεδοῦντας, τὸν τῶν ἀγγέλων ὕμνον ritualia, omnia salute digna,omnia quibusceleste τὸ )Αλληλούια, ὅλα πνευματιχὰ, ὅλα σωτηρίας regnum concilietur. Haec audit qui in ecclesiam — afia, ὅλα βασιλείας πρόξενα, Ταχῦτα dxoóe ὁ ἐρχό- ingreditur. Quid vero cernit, qui ad theatra cur- voc εἰς τὴν ἐχκλησίαν. Τί δὲ θεωρεῖ ὁ τρέχων tk rit ? Diabolicos cantus, mulierculas saltitantes,vel, τὰ θέατρα; ἂσματα διαθολικά' γυναῖκας ὀρχουμέ- ut rectius loquar, demonis intemperiis agitatas. — vac. Τί γὰρ ποιεῖ ἡ ὀρχουμένη ; γυμνοῖ τὴν χεφα- Quid enim saltatrix facit ? caput, quod Paulus 4v ἀναισχύντως, fjv παρήγγειλε Παῦλος ἀδιαλείπτως perpetuo jussit tegi (1 Cor. xi, 6), impudenter σκεπάζει. ᾿Εκστρέφει τὸν τράχηλον’ τὰς τρίχας aperit. Invertit collum comam huc atque illuc ὧδε xàxet ἐκπετάζει, Ταῦτα ποιεῖ xai ἡ δαιμονῶσα. Ὁ expandit. Heec porro ab ea pereque flunt, quam δὲ κιθαρφδὸς ὥσπερ δαίµων τῷ Εξύλῳ mpocpáyrtat. demon obsessam tenet. Citharodus autem, ceu (1 Τοιοῦτον καὶ τὸ συµπόσιον τοῦ Ἡρώδου, xal εἶσ- demon alter, cumligno conflictatur. Tale nimi- ελθοῦσα ὠρχήσατο Ἡρωδιὰς, καὶ τὴν χεφαλὴν Ἰωάν- rum Herodis quoque convivium erat. Herodiadis νου τοῦ Βαπτιστοῦ ἀπέτεμεν, xal τὰ καταχθόνια ingressa filia tripudiavit, Joannis Baptiste caput τοῦ jóou ἐκληρονόμησεν. Οἱ οὖν ἁἀγαπῶντες τὴν amputavit, et subterranea inferni loca hereditatis ὄρχησιν, pav! αὐτῆς ἔχουσι τὴν μερίδα. Οὐαἱὶ τοῖς nomine consecuta est. Quocirca quichoreasetsal- ἐν Κυριακῇ κιθαρίζουσιν 1| ἑἐργαζομένοις. Εἰς ἀνά- tationes amant, cum ea partem habent.Vo iis qui παυσιν µισθίων καὶ δούλων iBógm. Αὔτη γὰρ ἡ Dominico die cithara ludunt,aut operibus incum- ἡμέρα, ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος ἀγαλλιασώμεβα bunt! Ad mercenariorum servorumque requiem — xai εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῃ. Εἰσέρχεται µίσθιος εἲς hic dies concessus est. Hxc est enim dies, quam τὴν οἰκίαν σου, καὶ ὑποτίθησι τὸν ὤμον ἐν τοῖς fecit Dominus ; ezsultemus εἰ letemur in ea (Psal. — &pyot, σου. Συντρίθεται ἐν ἱδρῶτι xal καµάτῳ, xai cxvir, 248). Ingreditur domum tuam mercenarius, οὐ συγχωρεῖς αὐτὸν ἀναπνεύσαι. suosque tuis operibus humeros subjicit. Laboreet sudore conteritur: nec ipsi respirandi potestatem facis. TIT. XXXII. — De venditione et emptione. D Prov. — « Custodi vias tuas bona commuta- tione. » Ezech. vit, 42. — « Qui emit, non letetur:et qui Οἱ φοθούµενοι τὸν Κύριον περιµένουσι civ Ko- ριακῆν, ἵνα τὴν εὐχὴν τῷ θεῷ ἀναπέμψωσυν, καὶ τοῦ σώματος xal τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου ἀπολαύσω- σιν. Οἱ δὲ ῥᾷθυμοι περιµένουσι τὴν Κυριαχὴν, ἵνα τοῦ ἔργου ἀπεχόμενοι, τοῖς κακοῖς σχολάσωσι. Καὶ ὅτι οὗ ψεύδοµαι, μαρτυρεῖ τὰ πράγματα. "Ete ἐν τῇ µέσῃ εἰς ἄλλην ἡμέραν, καὶ οὐδένα εὐρίσκεις ἔξελθε ἐν τῇ Κυριαχκῇ, xal εὑρήσεις, τοὺς piv χιθε- ῥίζοντας, ἄλλους ἐπικροτοῦντας, ἑτέρους καθεζομέ- νους, xai τοὺς πλησίον λοιδοροῦντας, ἄλλους παλα(- TITA. ΛΕΒ’. — Περὶ πράσεως καὶ ἀγορασίας. « Φύλασσε τὰς ὁδούς σου εὐσυναλλάκτως. » «'O κτώµενος, μὴ Χαιρέτω, xai ὁ πωλῶν μὴ vendit, non lugeat. Quia qui vendit, ad eum qui vendidit non revertetur. » Eccli. xxvii, 12. — « Inter venditorem et em- ptorem commorabitur peccatum. » 612 TIT. XXXIII. — De divina castigatione, et tis qui praeclare eam ferunt. Deut. vui, 5. — « Cognosces corde tuo quod,tan- quam si quis homo castiget filium suum, sic Do- minus Deus tuus castigabit te. » Deut, xxxii, 39. — « Videte, videte, quod ego θρηνείτω, διότι ὁ κτώµενος πρὸς τὸν πωλοῦντα οὐ μὴ ἐπιστρίψῃ. » «᾿Αναμέσον πρατοῦ καὶ ἁἀγοραστοῦ συντριθήσεται ἁμαρτία, » TITA. AT" — Περὶ παιδείας θεοῦ, καὶ τῶν εὖγε- γῶς φερόντων, « Γνώσῃ τῇ καρδίᾳ σου, ὅτι ὡς st τις παιδεύσει τὸν υἱὸν αὐτοῦ, οὕτως Κύριος ὁ θεός σου παιδεύσει σε, » « Ἴδετε, ἴδετε, ὅτι ἐγώ alga, καὶ οὐκ ἔστι θεὸς 313 SACRA PARALLRELA 314 πλὴν ἐμοῦ. Ἐγὼ ἀποκτενῶ, xal ζῆν ποιήσω' πα- A sim solus, et non sit alius prteter me. Ego occi- τάζω, χάγὼ ἰάσομαι. » « Κύριος θανατοῖ, καὶ ζωογονεῖ κατάγει etc ᾖδου, χαὶ ἀνάχει. » «᾿Αναστὰς ᾿Ιὼδ διέῥῥηξε τὰ μάτια αὐτοῦ, xal ἱκείρατο τῆς χόµην τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ, xal πεσὼν χαμαὶ προσεκύνησεν τῷ Κυρίῳ, καὶ εἶπεν σὐτός Γυμνὸς ἐξῆλθον ἐκ κοιλίας µητρός µου, γυμνὸς καὶ ἀπελεύσομαι ἐκει. Ὁ Κύριος ἔδωχεν, ὁ Κύριος ἀφ- tato: ὡς τῷ Koplp ἔδοξεν, οὕτως καὶ ἐγένετο. Ei» τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἷς τοὺς αἱῶ- νας. » « Μαχαριος ἄνθρωπος, ὃν Ίλεγξεν ὁ Κύριος. Νου- θίτηµα δὲ παντοκράτορος μὴ ἀπαναίνου. Αὐτὸς γὰρ ἀλγεῖν ποιεῖ, καὶ πάλιν ἀποκαθίστησιν' ἔπαισε, Β xal al χεῖρες αὐτοῦ ἰάσονται. » « Δράξασθε παιδείας, µήποτε ὁὀργισθῃ Εύριος, χαὶ ἀπολεῖσθε. » «'H παιδεία σου ἀνόρθωσαί µε st; τέλος, καὶ ἡ παιδεία σου. » « Ὀργὴ ἂν τῷ θυμῷ αὐτοῦ, xal ζωὴ ἐν τῷ θελή- ματι αὐτοῦ. » « Ἐν ἐλαγμοῖς ὀπὶρ ἀνομίας ἐπαίδευσας ἄνθρω- OY. » « Μαχάριος ἄνθρωπος; ὃν pu. » « Παιδεύων ἐπαίδευσέ µε ὁ Κύριος, xal θανάτῳ οὐ παρέδωχέ µε, » « ᾿Αγαθόν µοι, ὅτι ἑταπείνωσάς µε, ὅπως ἂν µάθω τὰ δικαιώματά σου. » «Y, μὴ ὁλιγόρει παιδείας Κυρίου, μηδὲ ἐκ- λύου ὑπ αὐτοῦ ἐλεγχόμενος, "Ov γὰρ ἀγαπᾷ Κύ- ριος, παιδεύει' μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παρα- δέχεται. » ἂν παιδεύσῃις, Κύ- « Ὁ δεχόμενος παιδείαν, ἐν ἀγαθοῖς ἔσται. » « Φοθεῖσθἑ µε, xal δέξασθε παιδείαν, καὶ οὐ μὰ ἐεολοθρευθῆτε ἐξ ὀφθαλμῶν τῆς γής, » « Όταν ὀργὴ θυμοῦ µου Ὑένηται, πάλιν ἰάσο- μαι, » « Ἡ παιδεία Κυρίου ἀνοίγει µου τὰ ὧτα, » « Δι ἁμαρτίαν βραχύ τι ἑλόκησα αὐτὸν, καὶ ἐπά- Tuba αὐτὸν, xal ἀπέστρεψα τὸ πρόσωπόν µου ἀπ' αὐτοῦ. καὶ ἑλυπήθη, xal ἐπορεύθη στυγνὸς dv τοῖς ὁδοῖς τῆς καρδίας αὐτοῦ. Τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ ἑώρακα, xxi ἰατάμην αὐτὸν, xal παρεκάλεσα αὐτὸν, καὶ ἔδωκα αὐτῷ παράκλησιν ἀληθινήν. » « Ιδου πεπρακά σε, οὐχ ἕνεχεν ἀργυρίου. ἐξ- ειλάµην δέ σε ix καµίνου πτωχείας ἕνεχεν ἐμοῦ, » « Ἐν πόνῳ xal µάστιχι παιδεύθητι ΆΊερουσα- Mj, µήποτε ἀποστῃ ἡ ψυχή µου ἀπὸ co? μὴ πνιήσω σε ἄθατον 7v, [f τις οὐ κατοικηθήσε- ται, » « Παΐδευσον ἡμᾶς, Κύριε, πλὴν ἐν κρίσει, xal μὴ ἐν θυμῷ, ἵνα μἡ ὀλίγους ἡμᾶς ποιήσῃς. » dam, et vivere faciam: percutiam, et ego sa- nabo. » ] Reg. 1, 6. — « Dominus mortificat, et vivifi- cat, deducit ad inferos, et reducit. » Job. 1, 20-22, — « Surgens Job, discidit vesti- menta sua, et totondit comam capitis sui, et cor- ruens in terram adoravit Dominum, et dixit : Ipse nudus egressus sum de utero matris mee, nudus et revertar illuc. Dominus dedit : Dominus abstulit. Sicut Domino placuit, ita factum est. Sit nomen Domini benedictum in secula. » Job, v, 17. — « Beatus homo quem arguerit Do- minus. Admonitionem autem Domini ne abnuas. Ipse enim dolere facit, et rursum restaurat: per- cussit, et manus ejus sanabunt. » Psal. 1, 12. — « Apprehendite disciplinam, ne- quando irascatur Dominus, et pereatis, » etc. Psal. xvii, 35. — « Disciplina tua corrigat me in finem, et disciplina tua. » Psal. xxix, 5. — «Ira in indignatione ejus, et vita in voluntate ejus. » Psal. xxxviu, 14. — « In. increpationibus pro- pter iniquitatem corripuisti hominem. » Psal. xcii, 12. — « Beatus homo quem tu eru- dieris, Domine. » Psal. cxvit, 48. — « Castigans castigavit me Do- minus, et morti non tradidit me. » Psal. cxvi, 14. — « Bonum mihi, quia humi- liasti me: ut discam justificationes tuas. » Prov. 1, 19. — « Fili, ne parvi facias discipli- nam Domini: neque deficias, cum ab eo corriperis. Quem enim diligit Dominus, corripit verberat autem omnem filium quem suscipit. » « Qui suscipit disciplinam, in bonis erit. » Sophon. 11, 7. — « Timete me, et suscipite di- sciplinam, et non peribitis ex oculis terree. » Isa. vi, 40. — « Cum furor ire mee exarserit, rursum sanabo. » [sa. t, 5. — «Disciplina Domini aperit mihi au- res. » Isa. vn, 17, 48. — « Propter peccatum ad mo- dicum quid contristavi eum, et percussi eum, et averti faciem meam ab eo : et contristatus est, et D ambulavit tristis in viis cordis sui. Vias ejus vidi, et sanavi eum ; et consolatus sum eum, et dedi ei consolationem veram: » Isa. xrviri, 10. — « Ecce vendidi te non propter argentum : erui autem te de formace paupertatis propter me. » Jerem. vi, "I. -- « Per dolorem et flagellum eru- dire Jerusalem, ne forte recedat anima mea a te: ne faciam te inviam terram, que non habitetur. » Jerem. x, 24. — « Corripe nos, Domine : verum- tamen in judicio, et non in furore tuo, ne forte ad nihilum redigas nos. » 915 Baruch. v, 25. — « Filioli, patientes estote in ira À que vobis supervenit. » 614 Sap. xi; 28. — «Parcis omnibus, quo- niam tua sunt, Domine, qui ámas animas. » Sap. xri, 2, 22. — « Ideoque eos qui errant, pa- rumper corripis, et in quibus peccant, admonens alloqueris, ut, relicta malitia sua, credant in te, Do- mine.Cum das nobis disciplinam, inimicos nostros multipliciter flagellas, ut bonitatem tuam cogite- mus judicautes: et cum judicamur, exspectemus misericordiam. » Eccli. xvii, 12. — « Misericordia Domini super omnem carnem. Qui misericordiam habet, arguens et erudiens, et docens, et convertens quasi pastor gregem suum, et miseratur excipientes discipli- nam. » Eccli. xxxn, 18. — « Qui timet disciplinam, ex- cipiet disciplinam. » Eccli. xvi, 12. — « Misericordia et ira est apud ipsum : juxta magnam misericordiam ejus, sic et correptio quoque ipsius est. » Hebr. xu, 5 segq. — « Fili mi, noli negligere di- sciplinam Domini : neque fatigeris, dum ab eo ar- gueris. Quem enim diligit Deus, castigat : flagellat autem omnem filium quem recipit. In disciplina perseverate. Tanquam filiis vobis offert se Deus. Quis enim est filius quem non corripit pater ? Quod si extra disciplinam estis, ergo adulteri et non fllii estis. Deinde patres quidem carnis nostre eru- ditores habuimus, et reverebamur eos ; non multo obtemperabimus Patri spirituum, et vivemus? Et illi quidem in tempore paucorum dierum secun- dum voluntatem suam erudiebant nos: hic autem ad id quod utile est, ad recipiendum sanctitatem ejus. Omnis autem disciplina in presenti quidem videtur non esse gaudii, sed mororis : postea au- tem fructum pacatissimum exereitatis per eam red- det justitis, » S. Basil. hom. Quod Deus non sit auctor molo- rum. — Bonus Dominus, qui hoc unicuique confert, quod ei proficuum sit. Opes enim illis qui male iis utuntur, adimit, ut injustitie ipserum instrumen- tum destruat. Morbum iis infert quibus membris impediri satius sit, quam liberos ad peccandum conatus habere. Mortes porro inducuntur, cum ii vite termini expleti sunt, quos ipse ab initio, prout ex illius utilitate fore diu antea prospiciebat, constituit. Pestilentie denique, siccitates, atque inundationes, communes quadam sunt urbium et gentium plage, que immodicam vitii immanitatem arceant. Quemadmodum igitur medicus beneflcus, etsi dolores, etsi cruciatus corpori afferat, cum morbo tamen, non cum sgroto pugnat: eodem modo bonus quoque est Deus, qui omnium salutem per privata quorumdam supplicia procurat. Ur- bium et gentium morbi, acris siccitates, terre steri- 8. JOANNIS .DAMASCENI 816 « Texvia, µακροθυµήσατε ἐπὶ τῇ ἐπελθούσῃ ὁμῖν "ὀργῃ.» « Φείδῃ πάντων, ὅτι cá doti, Δέσποτα φιλό- ψυχε. » « Καὶ διὰ τοῦτο τοὺς παραπίπτοντας xav! ὀλίχον ἐλέγχεις, xal dv olc ἁμαρτάνουσιν, ὑπομιμνίσχων νουθετεῖς, Ίνα ἁπαλλαγέντε τῆς καχίας αὐτῶν, πιστεύσωσιν ἐπὶ cb, Κύριε. Παιδεύων ἡμᾶς, τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν iv µυριότητι μαστιχοῖς, ἵνα σου τὴν ἀγαθότητα µεριµνήσωμεν κρίνοντες κρινόµενοι δὲ προσδοκῶμεν ἔλεος. » « Ἔλεος Κυρίου ἐπὶ πᾶσαν σάρκα, ἑλέγχων, καὶ παιδεύων, xai διδάσκων, καὶ ἐπιστρέφων ὡς ποιμὴν τὸ ποίµνιον αὐτοῦ, xal τοὺς ἑκδεχομένους παιδείαν ἑλεεῖ. » « 'O φοθούµενος (4) παιδείαν, ἑκδέζεται ται» χείαν. » , « Ἔλεος καὶ ὀργὴ map! αὐτῷ κατὰ τὸ πολὺ ἔλεος αὐτοῦ, οὕτως xai ὁ ἔλεγχος αὐτοῦ ἐστιν. » « YU, μὴ ὁλιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδὴ b doo ὑπ' αὐτοῦ ἐλειχόμενος. "Ov γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος, παι- δεύει. Μαστιγοῖ δὲ πάντα τὸν υἱὸν ὃν παραδέχεται εἲς παιδείαν ὑπομένετε ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ θεός. Τίς γὰρ ἐστιν υἱὸς, ὃν οὗ παιδεῦει πατήρ; εἰ δὲ χωρίς ἐστε παιδείας, apa νόθοι ἐσιὲ, καὶ οὐχ υἱοί, Εἶτα τοὺς piv τῆς σαρχὸς ἡμῶν πατέρας εἴχο- μεν παιδευτὰς, καὶ ἐνετρεπόμεθα, οὗ μολλῷ μᾶλλον ὑποταγησόμεθα τῷ πατρὶ τῶν πνευμάτων, καὶ ζή- σοµεν; οἱ uiv γὰρ πρὸς ὀλίγας ἡμέρας «κατὰ τὸ δοκοῦν αὐτοῖς ἐπαίδευον, ὁ δὲ ἐπὶ τὸ συμφέρον, ἐπὶ τὸ μεταλαθεῖν τῆς ἁγιότητος ἀὐτοῦ. Ιᾶσα δὲ ma δεία, πρὸς μὲν τὸ παρὸν, οὐ δονεῖ χαρᾶς εἶναι, ἀλλὰ λόπης ὕστερον δὲ xapwóv εἴρηνικὸν τοῖς δι) αὐτῆς γεγυμνασμµένοις ἀποδίδωσι δικαιοσύνης. » Τὸ συμφέρον ἑχάστῳ ὁ ἀγαθὸς Δεσπότης ἐπάγει. Πλοῦτον μὲν γὰρ ἀφαιρεῖται πορὰ τῶν καχῶς αὐτὸν κεχτηµένων, τὸ πρὸς ἀδικίαν αὐτῶν ὄργανον δια- φΦθείρων. Νόσον ἐπάγει, ὡς λυσιτελέστερον τὸ πεπεδῆσθαι τοῖς µέλεσιν, fj ἀχωλύτως ἔχει τὰς πρὸς τὸ ἁμαρτάνειν ὁρμάς. θάνατοι δὲ ἐπάγονται, τῶν ὅρων τῖς ζωῆς πληρωθέντων, οὓς ἐξ ἀρχῆς, περὶ ἵκαστον ἡμῶν τὸ συμφἑρον προθλεπόµενος, in- D ἠξατο. Λιμοὶ δὲ, καὶ αὐχμοὶ, καὶ ἐπομθρίαι, xowal τινές elo? πληγαὶ πόλεων καὶ ἐθνῶν, τοῦ καχοῦ τὴν ἁμετρίαν κολάζουσαι. Ὡς οὖν εὐεργέτης {ἱατρὸς, xÀw πόνους, χἂν ἀλγηλόνας ἆμποιῃ σώματι, τῇ νόσῳ μάχεται, οὐχὶ τῷ κάμνοντι οὕτω καὶ 6 ἀγαθός ἐστι Θιεὸς, ὁ τὴν σωτηρίἰαν πάνίων διὶ μερικῶν κολάσεων διοικούµενος. Νόσοι πόλεων καὶ ἐθνῶν, ἀέρωο αὐχμοὶ, καὶ ἀφορίαι γῆς, xal ai κατὰ τὸν βίον ἑκάστου τραχύτεραι περιπτώσεις, τῆς χαχίας τὴν αὔξησιν ἐπικόπτονσιν. Ὥστε τὰ τοιαῦτα κατὰ NOTE. (1) Lego Κύριον, ut edita : sic Vulgate, Dominum. 317 SAQRA PARALLELA. 318 παρὰ θεοῦ γίνοται, τῶν ἀληθινῶν κακῶν τὴν γένεσιν A Titates atque acerbiores oasus quibus quisque in ἐξαιροῦντα. AT τε γὰρ κατὰ σῶμα κακώσεις, καὶ τὰ ἐκτὸς ἐπίπονα, πρὰς ἐποχὴν τῆς ἁμαρτίας ἐπι- γινόηνται. corporis vexationes, tum extrarie asperitates et sunt. Méfuopgsv, ὅτι Ou ἐπιστροφὴν, xai ἀμέλειαν τὰς πληγὰς ἡμῖν ὁ Θεὸς ἑνίηνιν, οὐκ ἑκτρίψαι ζητῶν, ἀλλ ἐπανορθῶσαι σπουδάζων, κατὰ τοὺς χρηστοὺς τῶν πατέρων καὶ εἲς ἀμελεῖς τῶν τέχνων, οἵ θυμοῦν- τει xatd τῶν νέων, xal διανίστανται, οὐ xaxóv τι ova: σπουδάζοντες. ἁλλ᾽ ἐκ τῆς νηπιώδους ὀλιγω- pl, καὶ τῶν τῆς υεότητος ἁμαρτιῶν slc ἐπιμέλειαν ναγοντες. Πατάσσεται σὰρξ, ἵνα ἰαθῇᾷ ἡ doy. θανατοῦται δὲ À ἁμαρτία, ἵνα Qon δικαιοσύνῃ. "Avo. νεύωμεν , ἀδελφοὶ , ἐν παντὶ καιρῷ, καὶ «ιριστάσει πἀσῃ προθαλλώμεθα τὴν καλὴν ἐλπίδα, µήτι ἐν ταῖς λύπαις ἁποθάλλωμεν τὸν φόδον, µήτε ly τοῖς λυπηροῖς αὁ εὔελπι . λΜνηαθῶμε, xai iv ὐδίᾳ vic ζάλης, καὶ ἓν χειμῶνι τοῦ χυθερνήτου’ μὴ ταῖς θλίψεσιν ἐχκακήσωμεν , μηδὲ γενώµεθα ῥοῦλοι κακοὶ, ἀγαθύνοντι μὲν ἐξομολογούμενοι τῷ λισκότῃ, xai παιδεύοντι δὲ μὴ προσιέµενοι’ καίτοι ποτὶ χρείσσων ὑγείας νόσος , καὶ ὑπκόμνησις ἀνέ- πως, καὶ ἐπίσχεφις ἀμελείας xal ἐπιστροφὴ συγχω- βήσιως. Σωφρόνων ἀνδρῶν οἵτινες παιδεύονται ταῖς συµ- φοραῖς, καὶ ὡς χρυσὸς πυρὶ καθαιρόµενοι λέγονσιν, ἐχαβόν µοι ὅτι ἑταπείνωσάς µε ὡς τικτούσης τῆς ταπεινώσεως τὸ Ὑγινώσκειν τὰ διναιώµατα" xal τὸν ΕΜεργέτην οἰκειοῦνται διὰ τῆς θλίψεως. Ἐπειδὴ Κάμ- νουσα (1) φυχἡ ἐγγύς ἐστι θεοῦ. » Πάντ' εὐχαρίστως τὰ ix θεοῦ δέχεσθαι xpi. Ὄντως πληγὴ τοῖς εὐφρονοῦσιν παίδευµα ql- ται, xai κρείττων εὐημερίας πολλάκις χαχοπά- ius, Οὁδὲν τοῦ πάσχειν εὐεργετικώτερον. T&v προσδοκωµένων ἡ θλίψις ἄνθος ἐστί. Διὰ οὖν τὸν καρπὸν, καὶ τὸ ἄνθος ὁρεψώμεθα. Πρὸς ὀργὴν οὐδὲν, πάντα δὲ πρὸς τὸ συμφέρον πραγματεύεται καὶ ποιεῖ περὶ ἡμᾶς ὁ θεός. Τὰ ἐν τῷ παρόντι lp ἐπαγόμενα ἡμῖν παρὰ θεοῦ χολα- ετήρια, τῶν ἐκεῖσε βασάνων ὑποτέμνεται µέρος οὐ Μικρόν. Ὑπὲρ ὧν ἂν πάθωµεν κακῶς, fj ápap- τήµατα διαλυόµεθα, | λαμπροτέρος λαμθάνο- μεν τοὺς στεφάνους, ἂν μὴ ἁμαρτήματα τοιαῦτα ἴχωμιν. vita conflictatur, vitii incrementum imputant. Ita- que ejusmodi plage divinitus aceidunt, quibus ve- rorum malorum origo tollatur. Siquidem, cum molestie, peccati reprim,endi gratia excogitate S. Basil. ibid. — Discamus, conversionis nostre necnon pellende negligentie causa, plagas nobisa Deo mittere: non eo animo ut exterat opprimat- que, sed corrigendi potius studio : quemadmodum pii parentes erga segnes filiosfacere consueverunt. Etenim adversus eos stomachantur et insurgunt: non quod illos malo ullu studeant afficere, sed ut a puerili socordia et juvenilis statis vitiis ad cu- ram et diligentiam revocent. 614 Percutitur caro, ut animus sanetur, Pec- catum interficitur, ut justitie vivat. S. Greg Νας. orat. 16. — Oculos seorsum ere- B ctos habeamus ; omni tempore, omnique in rerum statu bonam spem preferamus : neque vel in pro- speris timorem, vel in adversis spem abjiciamus. Memores simus, tum in tranquilhtate tempestatis, tum in tempestate naucleri : nec in adversis ani- mo deficiamur, aut improbos servos imitemur.qui de se quidem bene merentem Dominum laudibus extoliunt, corripienti vero haud pari studio et vo- luntate adjunguntur: cum tamen interdum accidat ut dolor sanitate, submonitio remissione et indul- gentia, visitatio neglectu, et. castigatio venia me- lior sit et preestabilior. Ejusd. — Prudentes sane illi sunt qui calami- tatibus erudiuntur, et tanquam aurum igne pur- gari dicunt: Bonum mihi, quia humiliasti me Psal. oxvint, 71) (eo quod nimirum afflictio divi- narum justificationum cognitionem pariat), sibi- que per afflictionem beneficii auctorem conciliant. Quandoquidem, 4igra anima Deo vicina est. Omnia que divinitus contingunt, cum gratia- rum actione excipere oportet. Theologi. — Procul dubio plaga sis qui sane mentis sunt, documentum fit, ac ssepe rebus se- cundis prestat afílietio. Nihil beneficiis conciliandis idoneum magis est quam pati. S. Greg. Nyss. — Bonorum qus exspectamus flos est afflictio. Quocirca propter fructum flerem quoque carpamus. Nihil infenso erga nos animo ; verum omnia ad utilitatem nostram agit Deus. Pene ille, que no- bis in hac vita a Deo inferuntur, futurorum tor- mentorum partem haud exiguam succidunt. Nam per eos dolores quibus bic affligimur, vel peccata expiamur, vel si tot peccata non habemus, splen- didiores coronas accipimus. NOTAE. (1) Ἐτειδὴ γάµνουσα, Ex libro quodam apocrypho hac verba citantur, velut etiam in orat, de laudib. 319 rum judicium levius reddit. Et quidem haud ma- lum est puniri, sed penan: mereri. S. Dionysii. — Hoc nobis persuasum esse debet, nihil eorum qu:o accidunt, citra Dei voluntatem evenire. Bona porro omnia esse que ab ipso pro- ficiscuntur, et si alioqui gravia et acerba sunt. S. Greg. Naz. orat. 15. — Tu bonus es; at nos inique egimus. Tu lenis: nos verberibus digni. Bonitatem tuam agnoscimus, tametsi stolidi simus et vecordes. Levibus flagris pro peccatorum no- strorum atrocitate affecti sumus. Tu terribilis es, et quis resistet tibi? A tiiuore tuo montes contremi- scent, et magnitudini brachii tui quis resistet ? Si celum clauseris, quis aperiet? si solveris, quis 8. JOANNIS DAMASCENI 390 S. Athan. — Castigatio que hic adhibetur futu- A Ἡ ἐντεῦθεν γινοµένη παιδαγωγία, τὴν μετὰ ταῦτε χρίσιν ἐπικνυφίζει, χαίΐτοι οὐδὲ τὸ κολάζεσθαι xaxby ἀλλὰ τὸ ἄξιον γενέσθαι χολάσεως, Μηδὲν τῶν συµθαιόντων χωρὶς ἂν φενεσθαι θεοῦ πεπεῖσθαι xpi] εἶναι δὲ ἀγαθὰ παρ) αὐτοῦ πάντα xliv ἀλγεινὰ ζ. Σὺ χρηστὸς, ἀλλ ἡμεῖς ἠνομήσαμεν. Σὺ uaxpé- θυµος, ἀλλ᾽ ἡμεῖς πληγῶν ἄξιοι. Γινώσκομέν σου τὴν ἀγαθότητα , χαίπερ ἀσυνετοῦντες. ᾿Ολίγα ὧν ἡμάρτομεν, μεμαστιγώµεθα. Σὺ φοθερὸς εἶ, καὶ τίς ἀντιστήσεταί σοι; Τρόμος λήψεται ἀπὸ σου ὄρη, τίς ἀντερίσει; "Eàv κλείσις τὸν οὐρανὸν, τίς ἀνάξει ; καὶ ἐὰν λύσῃς τοὺς 'χαταῤῥάχκτας, τίς συνέξει; xov qo» ἐν ὀφθαλμοῖς σου πτωχεῦσαι ἢ πλουτίσαι, ζωῶ- cohibebit? proclive est in oculis tuis pauperem fa- B σαι καὶ θανατῶσαι, καὶ τὸ θέλημά σου πρᾶξίς ἐστι cere et ditare, mortificare et vivificare, percutere et sanare: atque tua voluntas actio patrata est. Tu iratus es, et peccavimus (Isa. Lxiv, 5), ait ex ve- teribus quidam, Deo confitens. Contra vero ego dico: Nos peccavimus, et tu iratus es, Idcirco vicinis nostris opprobrium facti sumus (Psal. Lxxvin, 4). Avertisi faciem tuam, et ignominia obruti sumus. Verum quiesce, Domine: remitte, Domiue; propitius esto, Domine. Ne nos propter iniquitates nostras in fineimn tradas, nec 625 per supplicia nostra alios erudias, cum nobis aliorum cruciatibus liceat erudiri. Quorum tandein ? Gen- tium utique que te non noverunt, et regnorum que imperio tuo parere detrectarunt. At nos po- pulus tuus, Domine, et virga hereditatis tue: castiga nos, sed in mansuetudine, ac non ira tua ; ne ad paucitatem nos redigas, contemptissimosque reddas omnium qui in terra habitant. Ibid. — Fulgentem fiameam novi, et gladium in celo ebrium, jugulantem, ad nihilum redigentem liberis orbantem. Novi etiam illam ursam omni perturbatione animi vacantem,pardique instar ob- viam Assyriorum occurrentem, excussionem con- cussionemque et ebullitionem scio, cordis quoque confractionem, genuum dissolutionem,atque ejus- modi supplicii que impiis inferantur. Tales im- piorum pone sunt: ut prestabilius sit nunc ca- stigari atque purgari, quam ad futurum ciucia- tum tranmitti. Eusebii. — Deus quos familiares et charos habet hos in hac vita castigando persequitur, si quid forte pans indigeant: quo per temporariam cor- reptionem sempiternum in general supplicio cru- ciatum queant effugere. Theotimi. — Non asperius quidpiam pati, hoc grave censendum. sit ; sed jure illud pati. Didymi. — Non ulciscendi animo, atque ad sa- nitatem anime conciliandaim afflictiones Deus im- mittit. Qui mundum hunc condidit Deus, eum consilio suo moderans, omnia ad utilitatem nostram facit, etiamsi alioqui tristia molestaque sint que infe- runtur. συντετελεσµένη. Zo ὠργίσθης, xal ἡμεῖς ἡμάρτο- μεν, λέχει τις τῶν πάλαι ἀνθομολογούμενος. ᾿Ἐμοὶ δὲ καὶ τὸ ἐναντίον καιρὸς εἰπεῖν, ἡμεῖς ἡμάρτομε καὶ σὺ ὠργίσθης . Διὰ τοῦτο ἐγενήθημεν ὄνειδος τοῖς ΆΊΎειτοσιν ἡμῶν. ᾿Απέστριψας τὸ πρόσωπόν σου, καὶ ἀτιμίας ἐπλήσθημεν. ᾽Αλλὰ χόπασον, Kó- pw, ἄνες, Κύριε, ἱλάσθητι, Κύριε. Mi, παραδῷς ἡμᾶς εἷς τέλος διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν, μηδὲ διὰ τῶν ἡμετέρων παιδεύσῃς ἄλλους µαστίγων, ἐνὸν ἡμᾶς διὰ τῆς ἑτέρων βασάνου σωφρονισθῆναι. Τίνων τού- των ; Ἐθνῶν, τῶν οὐ γινωσκόντων σε, καὶ βασιλειῶν, αἵ τῷ ci κχράτει οὐχ ὑπετάγησαν. Βμεῖς δὲ λαός σου, Κύριε, xal ῥάθδος κληρονοµίας σου διὰ τοῦτο valósueov ἡμᾶς, πλὴν iv χρηστότητι, xal μὴ iv θυμῷ σου, ἵνα μὴ ὁλιγοστοὺς ποιήσῃς ἡμᾶς, καὶ παρὰ πάντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν ἐξουθί- νημα. Οἶδα στιλθομένην ῥομφαίαν, xal µεθύουσαν μά- Καιραν iv τῷ οὐρανῷ, σφάζειν, xal ἐξουβενεῖν, xal ἀτεχνοῦν. Οἶδα ὡς ἄρχτον ἀπορουμένην τὸν ἀπαθη, καὶ ὡς πάρδαλιν ἀπαντῶντα κατὰ τὴν ὁδὸν ᾿Ασσυ- plv: οἶδα ἐκτιναγμὸν, xal ἀνατιναγμὸν, xai βλα- σμὸν, καρδίας θραυσμὸν, xal παράλυσι, Ὑονάτων, τοιαῦτα ὄντα τὰ τῶν ἁσεθῶν επιτίµια ὡς βέλτιον εἶναι νῦν παιδευθῆναι, καὶ καθαρθῆναι, ἢ τῇ ἐκεῖθιν βασάνῳ παραπεμφθῆναι. Τοὺς οἰχείους αὐτῷ καὶ προσφιλεῖς, ἐντεῦθιν ἤδη κατὰ τόνδς τὸν βίον, µετέρχεται παιδεύων ὁ θεὸς, ἐν oí; ὃ) ἂν ποτε δεηθεῖεν κολάσεως, ὣς ἂν διὰ τῆς προσκαίρου παιδείας τὴν αἰώνιον dv τῇ καθόλου χρίσει διαδράναι δυνηθεῖεν κόλασιν. Οὐ τὸ παθεῖν τι τῶν τραχυτέρων δεινὸν, ἀλλὰ τὸ διχείως παθεῖν, Οὐκ ἀμυνόμενος, ἀλλὰ ἰατρικῶς, καὶ πρὸς ὑγείαν ψυχῆς, ἐπάγει τὰς θλίψεις 0. θεός. ὍὉ δηµιουργήσας τὸν κόσμον θεὸς, προνοούµενος αὐτοῦ πάντα πρὸς λυσιτέλειαν ποιεῖ, κἂν ἤδη σκυ- θρωπὰ τὰ ἐπιφερόμενα τυγχάνῃ. 321 SACRA PARALLRLA. 322 Et καὶ πικρὰ, καὶ ἐπίπονος ἡ ὁργὴ τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ A — Etsi acerba et gravis est Dei ira, tamen cum γεθεραπευτικὴ οὖσα, εἷς ἀγαθὸν τοὺς πειρασθέντας αὐτῆς ἀναθιθάζει. , Ὅντινα βούλεται σῶσαι ὁ θεὸς, φοθήσει αὐτὸν, τινάξει αὐτὸν ποικίλως, Αυπήσει αὐτὸν, ὅπως μὴ εχοι Χχιρὸν διεγείρεσθαι πρὸς ὑπερηφανίαν, καὶ τοῖς ἑτέρων πάθεσιν ἄνβρωποι διδάσκωνται σωφρο- veiv. Maxapía φύσις, ἡ ἐπὶ παντὶ χαίρουσα, xal µη- δενὶ δυσερεστοῦσα τὸ παράπαν, à))' εὐαρεστοῦσα τοῖς γενοµένοις, ὡς χαλῶς καὶ συµφερόντως γενομέ- vote. TITA. ΑΔ’. — Περὶ παιδείας θιοῦ, xai μὴ δεχο- µένων᾽ αὐτήν' xal ὅτι οἱ μλσωφρονιζόμενοι ἑνταυθα, τῇ αἰωνίᾳ χολάσει παραπέµπονται. medendi vim habeat, eos qui ipsam experiuntur, ad bonum provehit. Quemcunque Deus salvum facere vult, hunc metu percellit: hunc variis modis concutit, mo- lestiamque ei adhibet: ne in fastum assurgendi spatium habeat, utque ex aliorum calamitatibus homines ad modestiam erudiantur. Philonis. — Beata ea natura est que omnia hi- lari animo excipit, nec ullos prorsus rerum even- tus indigne fert, sed iis ceu bonis et utilibus acquiescit. TIT. XXXIV. — De divina castigatione, et. illis qui eam respuunt : et quod ii qui hic mintme castigan- tur, ad eternum supplicium transmittantur. « Ἑπάταξα ὑμᾶς dv ἀφορίφ, καὶ iv ἀνεμοφθορίφ, Ὦ — Aggari rt, 18. — « Percussi vos sterilitate,et cor- xai iv χαλάζῃ, πάντα τὰ ἔργα τῶν χειρῶν ὑμῶν, xal οὐκ ἐκεστρέφατε πρός µε, λέγει Κύριος. » « Κύριε, οἱ ὀφθαλμοί σου εἷς πίστιν. Ἐμαστίγω- σας αὐτοὺς, xal οὐκ ἐπόνεσαν. Συνετέλεσας αὐτοὺς, καὶ οὐκ ἠθέλησαν ἐπιστραφῆναι. » « Μάτην ἑπάταξα τὰ τέχνα ὑμῶν, παιδείαν οὖκ ἐδέξασθε. » M7, ποίει τὰ τῶν ἀνοήτων παίδων, ἄνθρωπε, ol παρὰ διδασχάλων ἐπιτιμηθέντες, δέλτους ἐκείνων χαταῤῥηγνύουσι, πατρὸς δὲ δι’ ὠφέλειαν τὴν τρο- qi» ὑπερτιθεμένου, τὴν ἐσθῆτα κατασπαράσσουσιν, ἢ τὸ τῆς μητρὸς πρόσωπον καταξαίνουσιν. Οὐδεὶς ἀθυμῶν στεφανοῦται' οὖδεὶς συγνάζων, ruptione aeris, et grandine omnia opera manuum vestrarum, et non reversi estis ad me, dicit Do- minus. » Jerem. v, 3. — « Domine, oculi tui ad fidem. Percussisti eos, et που doluerunt. Consummasti eos, οἱ noluerunt reverti. » Jerem. 1, 30. — « Frustra percussi filios ve- stros. Disciplinam non recepistis. » S. Basilii. — Ne idem tibi, o homo, quod stultis pueris, usu veniat, qui cum a magistris objurgati sint, codices illorum perfringunt : ac patris, ci- bum 6386 ipsis utilitatis ergo porrigere cunctantis, vestem lacerant, maternamque faciem lancinant. Ejusd. orat. 1 De jejun. -- Nemo qui despon- τρόπαιον ἵστησιν. Mi) σκυθρωπάσῃς θεραπευόµενος' (| deat animum, coronatur ; nemo qui moestus sit, &coxoy μὴ χαίρειν ἐπὶ ὑγείᾳ φυχῆς. Οὐ πληγῆναι χαλεπὸν, ἀλλὰ μὴ σωφρονίζεσθαι τῇ πληγῇ Χαλεπώτερο». Τὸ μηδὲν τοὺς ἁμαρτάνοντας ἐνταῦθα παθεῖν, ἐφόδιον γίνεται μείζονος τῆς ἐχεῖσε τιμωρίας. Καὶ τοῦτο δηλῶν ὁ Παῦλος ἔλεγεν Νῦν δὲ κρινόµενοι ὑπὸ Κυρίου, παιδευόµεθα, ἵνα μὴ σὺν τῷ xócutp καταχριθῶμεν. Τὰ μὲν γὰρ ἐνταῦθα, νουθεσίας τὰ δὲ ἐκεῖσε, τιµωρίας ἰἐστίν. Οἱ κολλὰ πταίοντες, χαὶ μὴ κολαζόµενοι, φοθεῖ- σθαι, καὶ δεδοικέναι ὀφείλουσιν. Αὔξεται γὰρ αὐτοῖς τὰ τῆς τιμωρίας διὰ τῆς ἀτιμωρησίας. Ὅταν εὐημερίας ἀπολαύωμεν ἐν πονηρίφᾳ ζῶντες, τότε μάλιστα ἀλγῶμεν. ᾿Αεὶ μὲν γὰρ ἁμαρτάνοντες δεδοιχέναι χρὴ, καὶ μάλιστα δὲ ὅταν μηδὲν πάσχω- μεν δεινόν. Ὅτε μὲν γὰρ κατὰ µέρος ἀπαιτεῖ τὰς τιμωρίας ὁ θεὸς, χούφην ἡμϊν mou τὴν ὑπὲρ τού- των ἔχτισιν, Οἱ τελείως δυσκάθαρτοι, εὔξασθε ἄν χολασθῆναι μᾶλλον, fj ἀφεθῆναι. Ἡ piv γὰρ Ἆφεσις αὐτοὺς, ὥσπερ ἀνερμάτιστα πλοῖα, ῥᾷστα ἀνατρίψει, d$ δὲ χόλασις ἐπανορθώσεται. Ἱκετεύωμεν οὖν τὸν θεὸν, οἳ συνειδήδει τῶν οἰκείων ἁμαρτημάτων ἐλεγχόμενοι, χολάσαι μᾶλλον ἡμᾶς, f] παρεῖναι. ίγορφαπι statuit. Ne supercilium demittas, cum tibi medicina adhibetur. Absurdum est parta ani- mi sanitate non letari. Minime percuti grave est : sed ex plaga melio- rem non reddi, illud gravissimum censeri debet. S. Chrysost. — Peccatorum hac in vita impuni- tas majoris in futuro svo cruciatus causa efficitur. Quod Paulus indicans, aiebat : Nunc autem, cum Judicamur, a Domino corripimur, et non cum hoc mundo damnemur (I Cor. χι, 32). Presentes enim cruciatus admonitionis rationem habent ; futuri autem, vindicta et supplicii. Qui multa peccata perpetrant, nec ponis ullis plectuntur, in metu et formidine versari debent. Impunitate siquidem supplicium eorum augescit. Cum flagitiose viventes secunda omnia habe- mus, tum maxime discruciemur. Nam semper peccando, metuere prorsus debemus, ac tum preserhm cum nihil adversi patimur. Quando enim Deus sigillatim 8 nobis pcenas exposcit, hoc agit ut levis eorum nobis persolutio sit. Vos qui vitiorum sordes vix eluitis, optatius vobis esse debet puniri, quam venia donari.Venia siquidem ipsos, non secus ac navigia minime saburrata, facile subvertit : pena vero tandem emendabit. Quocirca nos,quos scelerum conscien- tia arguit, Deum exoremus ut de nobis sumat ρω. nas potius quam impunitos preetermittat $23 . 8. JOANNIS DAMASCENI 3. TIT. XXXV. — De divína castigatione, qug pro- Α TITA. ΔΕ’. — Περὶ παιδείας θεοῦ, χετὰ box, bands explorandaque virtutis causa fit. Gen. xxir, 2, 3. — « Factum est post verba heec, Deus tentavit Abraham, et ait illi: Abraham, Abraham. Qui respondit : Ecce ego. Et dixit : Tolle filium tuum dilectum, quem diligis, Isaac. Et vade in terram excelsam, et offer eum in holocaustum super unum montium, ques dixero tibi. » Deut. vir, 2, 3. — « Recordare cuncti itineris, per quod duxit te Dominus Deus tuus in deserto, ut affligeret te, atque tentaret, et cognosceret que in corde tuo essent, utrum custodires mandata ip- sius, annon. Et afflixit te penuria et fame,et ciba- vit te manna,quod non noverant patres tui,ut edo- ceret te, quod non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod egreditur de oreDei,vivet homo.» Deut. xiu, 3. — « Tentat vos Dominus Deus, ut videat utrum diligatis Dominum Deum. » Job. σι, 8. — « Num rejicio judicium ? Aut pu- tas ob aliam causam me tibi locutum esse, quam ut justus appareas ? » Psal. εαν, 10 12. — « Probasti nos, Deus: igne nos examinasti sicut examinatur argentum. Indu- xisti nos in laqueum, posuisti tribulationes in dorso nostro : imposuisti homines super capitano- stra. Transivimus per ignem et aquam, et edu- xisti nos in refrigerium. » 6157 Jac. 1, 12. — « Beatus vir qui suffert tentationem : quoniam, cum probatus fuerit, ac- cipiet coronam, quam repromisit Deus diligenti- bus se. » S. Chrysost. — Cum Formatoris sui vocem hanc Abraham audiisset, Accipe filium tuum, el super unum montium immola eum (Gen. xxi, 2), magna animi alacritate id opus exsequebatur. Etenim Sa- ram conjugem suam celavit, et pueros elusit, as- sumptoque duntaxat filiolo, ad montem conscen- debat, non fractus animo, nec ignavia laborans. Cogites velim quinam tum beatus ille affectus erat, et cujusmodi viscera induerat, cum solus solum filium alloquebatur ? tum enim praecordia vehementius incalescunt, ac vis amoris majores flammas concipit. Quis sermo senis illius animi robur exprimere queat? nempe quonam pacto eum vinctis manibus pedibusque super ligna col- locaverit. Cum autem pueri faucibus ferrum jam immersurus esset, duplicem vocem misericors ille Deus misit, Solve puerum. Qui fleri potuit ut manus non obtorpuerit ? ut nervi minime fracti sint ? ut non conciderit, cum pueruli faciem con- καὶ πεῖραν γενομένης. « Ἐγένετο μετὰ τὰ ῥήματα ταῦτα, ὁ θεὸς ἑπ[- pats τὸν ᾿Αθραὰμ, xal εἶπε αὐτῷ ᾿Λθραὰμ, ᾿Αθραάμ. Καὶ εἶπεν Ἰδοὺ ἐγώ. Καὶ εἶπεν Λάδι τὸν υἱόν σου τὸν ἀγαπητὸν, ὃν ἡγάπησας, τὸν Ἰσαλχ, καὶ πορεύθητι εἰς τὴν γῆν τὴν ὑψηλῆν, καὶ dvivey- xat αὐτὸν εἷς ὁλοχάρπωσιν ἐφ᾽ Év τῶν ὀρέων, ὥς ἂν σοι εἴπω, » « Μνήσθητι πᾶσαν τὴν ὁδὸν, ἣν ἤγαγά σε Κύριος ὁ θεός σου ἐν τῇ ἑἐρύμῳ, ὅπως ἄν κακώσῃ σε, xal πειράσῃ σε, καὶ διαγνῷ τὰ ἐν τῇ καρδίᾳ σου, d φυλάξῃ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ἤ oU. Καὶ ἑχάχωσέν σε, καὶ ἑλιμαγχόνησέν σε, xal ἑψώμισέν σε τὸ μάννα, ὃ οὐκ ᾖδεισαν οἱ πατέρες σου, ἵνα ἀναγγείλῃ σοι, Β ὅτι οὐκ ἐπὶ ἄρτῳ µόνῳ Γζήσεται Άνθρωπος, ἀλλ’ inl παντὶ ῥήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος αὐτοῦ ζήσεται ἄνθρωπος. » « Πειράζει Κύριος ὃὁ θεὸς ὑμᾶς, εἶδέναι εἰ ἆγα- πᾶτε Κύριον τὸν θεόν. » « M) ἀποποιοῦμαι τὸ κρῖμα ; Οἴει δὲ µε ἄλλως σοι κεχρηµατικέναι, ἤ ἵνα ἀναφανῇις δίκαιος ; » « Ἑδοχίμασας ἡμᾶς ὁ θεὸς, ἐπόύρωσας ἡμᾶς ὡς πυροῦται τὸ ἀργύριον. Βϊσήγαγεν ἡμᾶς εἷς τὴν πα- γίδα, ἔθου θλίψεις ἐπὶ τῶν νώτων ἡμῶν, ἐπιθίθασας ἀνθρώπους ἐπὶ τὰς χεφαλὰς ἡμῶν. Διήλθομεν διὰ πυρὸς xal ὕδατος, xal ἐξήγαχες ἡμᾶς slc ἀναφν- χήν.» «Μακάριος ἂνθρωτος ὅς ὑπομένει πειρασμὸν, ὅτι δόκιµος γενόμενος, λήψεται τὸν στέφανον, ὃν ἔπηγ- γείλατ» ὁ θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. » ᾿Αχούσας ᾿Αθραὰμ τὴν φωνὴν τοῦ Ἱ]λάστου, Λάδε τὸν υἱόν σου, xal ἐπὶ ἕν. τῶν ὀρέων σφᾶζόν uot, μετὰ πολλῆς προθυµίας τὸ ἔργον ἐπλήρου. Καὶ γὰρ τὴν ούζυγον Σάῤῥαν ἔχρυψεν, καὶ τοὺς παῖδας ἕλα- θεν, καὶ µόνον τὸ παιδάριον λαθὼν, ἀνίει ἐπὶ τὸ ὄρος, μὴ ixxaxüv, μηδὲ ῥᾳθυμῶν. ἨἈννόησον τίς ἣν ὁ µακάριος ἐκεῖνος τότε; ποῖα δὲ σπλάγχνα ἣν ἑνδεδυμένος, µόνος µόνῳ διαλεγόµενος τῷ παιδα- ρίῳ ; Τότε γὰρ πλεῖον τὰ σπλάγχνα διαθερµαίνονται, καὶ πλεῖον τὸ φίλτρον ἑξάπτεται. Πδῖος λόγος παρα- στῆσαι δυνήῄσεται τὴν ἀνδρείαν τοῦ Ὑγέροντος ; πῶς δήσας αὐτοῦ ipae, καὶ πόδας ἑπάνω τῶν ξύλων ἐπέθηκεν, ὡς δὲ ἔμελλεν ἐμθάπτειν τῷ λαιμῷ τοῦ D παιδίου τὸ σιδήριον, διπλῆν φωνὴν ἀφῆκεν ὁ εὖὔ- σπλαγχνος' λύσον τὸ παιδἀριον. Πῶς οὐκ ἐνάρχησεν à χείρ: πῶς οὐκ ἐξελύθη τὰ νεῦρα; πῶς o0 xat- ἔπεσε θεωρῶν τὴν ὄψιν τοῦ παιδαρίου ; δετε ἀν- δρείαν τοῦ γέροντος. Καὶ γὰρ ἔσφαξε τὸν υἱὸν ἀὺ- τοῦ, €t μὴ τῇ χειρὶ, ἀλλὰ τῇ προθυµίᾳ. spiceret ? Videte senis fortitudinem. Filium quippe suum obtruncavit, etsi non manu, at certe animi studio et promptitudine. Didymi. — Non quisquis sgrotat, ob peccatum in morbo versatur. Sunt enim qui, ut ipsorum probitas eluceat, aut etiam ob utilem aliam cau- sam, calamitatibus obruantur. O9 πᾶς ὁ κάµνων αἰτίαν ἔχει τῆς νόσου ἁμαρτίαν. Elc! γὰρ ὑπὲρ τοῦ δόκιµοι ἀναφανῆναι, T] καὶ ἄλλως συµφερόντων (1) κακώσεσιν ὑποθαλλόμενοι. NOTA. (4) Rup. κακῶν εἶσὶν ὁπολαμθανόμενοι, SACRA PARALLELA. 326- Ἐπιὶ συμπτώματα τὰ αὐτὰ ἁμαρτωλοῖς xxi δι-Α — Isa. — Quandoquidem iidem casus peccatori- καίοις συµθαίΐνει, μὴ πάντας τοὺς περιστατιχοῖς ὑποθαλλομένους ἠγοόμεβα, xal παραλαθούσης πονη- βίας ὑπομεμενηχέναι τὰ πονηρά. TITA. ΑΖζ. — Περὶ παραμονῆς' καὶ ὅτι d παραµον Περ ακοής Ἡ παραμονὴ « Ῥανὶς ἐνδελεχοῦσα χοελαίτει πέτραν. » α Τίς ἐξ ὑμῶν ἕξει φίλον, xal πορεύεται πρὸς αὐτὸν µεσονυκτίου, xai ipei πρὸς αὐτόν Φίλε, χρῆσόν uot τρεῖς ἄρτους, ἐπειδὴ φίλος µοι παρεγένετο ἐξ ὁδοῦ, καὶ οὐκ ἔχω ὅ παραθήσω αὐτὶ' ἀποχριθεὶς δὲ ἔσω- δεν, εἴπῃ αὐτῷ' M?) pot κόπους πάρεχε' ἰδοὺ ἡ θύρα χέκλεισται, xai τὰ παιδία µου μετ ἐμοῦ ἐστιν ἐν τῇ χοίτρ, οὐ δύναµαι ἀναστὰς δοῦναί σοι. Λέγω ὁμῖν. εἰ xal οὐ δώσει αὐτῷ διὰ τὸ εἶναι αὐτοῦ oaov, ἀλλὰ Jr διὰ τὴν ἀναίδειαν αὐτοῦ ἀναστὰς δώσει αὐτῷ ὅσον B Yeátn. » « Κριτής τις ἦν ἕν τινι πόλει, τὰν Θεὸν μὴ φοθού- μενος, καὶ ἄνθρωπον μὴ ἐντρεκπόμειος χήρα δὲ ἦν ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ, καὶ ἤρχετο πρὸς αὐτὸν λέγουσα’ Ἐκδίκασόν μὲ ἀπὸ τοῦ ἀντιδίου µου. Καὶ οὐκ f&Àov ἐπὶ Ὑχρόνον. Μετὰ δὲ ταῦτα εἶπεν ἐν ἑαυτῷ' El xal τὸν Θεὸν οὐ φοθοῦμαι, καὶ ἄνθρωπαν οὐκ ἐν- τρέποµαι, διά ῄε τὸ πχρέχειν µοι χόπον τὴν χήραν ταύτην, ἐκδικήσω αὐτὴν, ἵνα μὴ εἲς τέλος ἐρχομένη ὑκωχιάζῃ µε. Ἐἶπεν δὲ Κύριας ^ )Ακούσατε τί ὁ κριτὴς τῆς ἀδικίας λέγει; ὁ δὲ θεὸς οὐ μὴ ποιήσῃ. τὴν ἐκδίκησιν τῶν ἐχλεκτῶν αὐτοῦ τῶν βοώντων πρὸς αὐτὸν ἡμέρας xal νυχτὸς, καὶ μακροθυμῶν bus ac justis contingunt, non est existimandum omnes qui in adversitates aliquas inciderint, ob antecedentem improbitatem, ejusmodi infortunia subiisse. TIT. XXXVI. — De perseverantia, quodque ea opus absotvatur . Eccli. — « Gutta contimua lapidem cavat. » Luc. χι, 5-10. — « Quis vestrum habebit amicum, et ibit ad illum media nocte, et rogabit eum : Amice, commoda mihi tres panes, quoniam ami- cus venit de via ad me,et non habeo quod ponam ante eum : et ille de intus respondens dicat ei : Noli mihi molestus esse.Ecce ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili : non possum surgere, et dare tibi. Dico vobis, etsi non dabit illi, eo quod amicus ejus sit, propter improbita- tem tamen ejus surget, et dabit illi quotcunque necessarios habet. » Luc. xvin, 2-6. — » Judex quidam erat in civi- tate quadam, qui Deum non timebat, et hominem non reverebatur. Vidua autem erat in civitate illa, et veniebat ad eum dicens : Vindica me de: adversario meo. Et nolebat per multum tempus. Posthec autem dixit intra se : Etsi Deum non ti- meo, nec hominem revereor, tamen quia mihi molesta est hsc vidua, vindicabo eam, ne in no- vissimo veniens suggillet me. Ait autem Dominus: Audite quid judex iniquitatis dicat. Deus autem non faciet vindictam electorum suorum claman- tium ad se die et nocte : et patientiam habebit in la! αὐτούς ; Nai, λέγω ὑμῖν, ὅτι ποιήσει τὴν ixblxn- ϱ illis ? Dico vobis quia cito faciet vindictam illo- σιν αὐτῶν ἐν τάχει. » TITA. ΛΖ’. — Περὶ πιστοῦ. xal ὅτι σπάνιον τὸ εὑρεῖν ἄνδρα πιστόν, «Ἄνδρα πιστὸν, ἔργον εὑρεῖν. » « ᾽Ανὴρ ἀξιόπιστος πολλὰ εὐλογηθήσιται. » Σπάνιον ἀληθῶς, ὁ ἅμα,. τῷ φρονίμῳ τὸ πιστὸν ἔχων, TITA. ΑΗ’. — Περὶ τῶν πεποιθότων slc. xev καὶ μάταια, καὶ εἲς τὰς τῶν ἀνθρώπων προστασίας, xal μὴ efc θεὸν τὴν ἑλπίδα ἑχόντων. « Αἰσχόνην ὀφλήσουσιν, ol ἐν πόλεσι καὶ χρήµασι πεποιθότες. » « Ὄψονται δίκαιοι, καὶ φοθηθήσονται, » καὶ τὰ λοιπά. » « Ὁ πκεποιθὼς ἐν τῷ πλούτῳ, οὗτος πεσεῖται. » « Ὁ ἄφρων ἑαυτῷ πεποιθὼς, µίγνυται ἀνόμφ. » ς Ὅτι ἥλπισας ἐν τοῖς ἈρμασίΥ σου, καὶ iv. πλήθει ῥυνάμειώς σου, ἐξαναστήσεται ἁπώλεια τῷ Aa σο», καὶ πάντα τὰ τετοιχιόµένα σον ἐφάνισθήσεται, xaO ἠφανίσθη ἄρχων Σαλμὰν dv ἡμέρᾳ πολέμου, xai μητέρα ἐπὶ τέχνοις ἐδάφισαν. » ε Ἐξεδίχησας μετὰ. δυνάµεώς 6ου τοὺς ἀρχηγοὺς, τῶν ἁμαρτωλῶν», τοὺς . πὀποιθότας iv τῇ αὐθαδείᾳ ων, 2 D: rum. » 6586 TIT. XXXVII. — De homine fideli : et quod raro vir, fidelis reperiatur. Prov. xx, 6. — » Virum. fidelem invenire diffl- cile est. » Prov. xxvi, 20. — » Vir fide dignus magno- pere benedicetur. » Didymi — Rarum profecto est hominem nan- cisci qui fidelitatem cum prudentia conjunctam habeat. TIT. XXXVIII. — De iis qui in rebus vanis futili- busque, et.in hugpianis. praidiis. confidunt, et non in Deo spem locant, Job xx. — » Pudori obnoxii erunt qui in urbi- bus et pecuniis confldunt. » Psal. 11, 8. — » Videbunt justi, et timebunt, 1 etc. Prov, xi, 28. — «Qui confidit in. divitiis, cor- ruet. » α Insipiens in se ipso fretus, jungitur iniquo. » Osee x, 13, 14. — « Quia sperasti in curribus tuis, et in multitudine fortitudinis tus, consurget perditio populo tue, et omnia murata tua sicut princeps Salman in die belli; et metrem super Π- lios alliserunt. » « Ultas es in potentia tua duces peccatorum, qui confidebant in arrogantia sua. » 321 Abdie 3.— « Ve qui dicit in corde suo: Quis À me detrahet in terram ?» Isa. xxx, 16. — « Vana facta est fortitudo ve- stra, et noluistis audire; sed dixistis : Super equos fugiemus. » Jerem. xxii, ἆ. — « Maledictus homo qui spem habet in homine, et fulcit carnem brachii sui su- per eum. Et a Domino dimittet cor suum.» Eccli. v. 2. — « Ne sequaris animam tuam et fortitudinem tuam, et ne dixeris : Quis mihi do- minabitur? Dominus enim vindicans vindicabit. Ne delecteris in divitiis tuis.» Rasil. in psal- 1xy.— Cum quis ex opibus inique collectis robur et potentiam sibi conciliari censet, hnic similis est segrota, qui in abundantia morbi sanitatem esse sitam statuat. Ejusd. in Reg. fusius disput., qusst. 42. — Qui spem in seipso collocat, periculum est ne in ma- ledictionem hancincidat: Maledictus homo qui confi- dit in homine, et fulcit carnem brachii sui (Jerem. xvii, 5): interdicente Scriptura ne quis in semet- ipso fiduciam habeat (IV Reg. xvii1.21 .et alibi pas- sim);quin utrumque appellante defectionem a Deo. Atqui amborum is finis erit ut sint velut. murica agrestis, que in deserto nascitur: nec ipsi vide- bunt bona. Qui super manus graditur impurus est. Super manus autem ille graditur qui manibus innititur, atque omnem in ipsis fiduciam ponit. Nemo eorum qui in Deo minime sperant, ratio- nalis nature est: quandoquidem solus ille qui bene sperat, homo dici debet. Itaque de lege con- trariorum, qui spem abjecit, nequaquam homo est. LITTERA P. De vagis et distractis. Isa. νι, 10-13. — « Videte quoniam exce- cati sunt omnes, et non cognoverunt prudentiam. Universi igitur illi, 829 canes muti, non valentes latrare. Somniantes in lectulo, et amantes dor- mitationem. Et canes impudentes, et ignorantes saturitatem : et sunt mali et nescientes intelli- gentiam : omnes vias suas secuti sunt ; unusquis- que secundum summitatem suam. Sap. 1v, 12. — « Inconstantia concupiscentiae transvertit sensum sine malitia. « Filius oberrans confundit matrem suam. » S. Basil. — Peculiaris hic morbus est desidis et ignave animae, vigilante corpore insomnia vi- dere. LITTERA Σ. TIT. I. — De misericordia et commiseratione. Prov. xxi, 9. — « Qui pronus est ad miseri- cordiam, misericordiam consequetur. » Jerem. 1x, 4. — « Quis dabit capiti meo aquam, et oculis meis fontem lacrymarum; et plorabi- mus populum hunc die et nocte, interfectos filie populi mei ? S8. JOANNIS DAMASCENI 328 « OÀai ὁ λέγων ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ, Tic µε xivd£et ἐπὶ τὴν γῆν; » « Ματαία ἡ ἰσχὺς ὑμῶν ἐχενήθη, καὶ οὐκ ἠθού-- λεσθε ἀχούειν, ἀλλ’ εἴπατε, ἐφ᾽ ἵππων φευξό- μεθα » « ᾿Ἐπικατάρατος ἄνθρωπος, ὃς τὴν ἑλπίδα ἔχει ἐπ ἄνθρωπον, xal σιηρίσθι σάρχα βραχίονος αὐτοῦ ἐπ᾽ αὐτόν. Καὶ ἀπὸ Κυρίου ἀποστελεῖ καρδίαν αὖ- τοῦ. » « M3) ἐξαχολούθει τῇ φΦυχῇ σου, xal τῇ tex i σου, καὶ μὴ εἴπῃς Τίς µε δυναστεύσει; Ὁ γὰρ Κύριος ἐχδικῶν ἐκλικήσει, Mi, ἐπίχαιρε ἐπὶ τοῖς χρήµασαί σου. » Ὁ τὸν ἐξ ἁδικίας Πθροισμίνον πλοῦτον ἑαυτῷ πρὸς ἰσχὺν καὶ τοῦ κρατεῖν ἀφορμὴν εἶναι κρίνων, Β ὅμοιός ἔστιν ὁ τοιοῦτος ἀῤῥώστῳ ἐν τῇ περιουσίᾳ νόσου τὴν εὐεξίαν τιθεµένφῳ. 'O ἑἐλπίζων εἲς ἑαυτὸν, κίνδυνον ἔχει ὑποπεσεῖν ἐν τῇ xotápq τῇ λεγούσῃ * Επικατάρατος ἄνθρω- πος, ὃς τὴν ἐλπίδα ἔχει ἐπ ἄνθρωπον, xal στη- pies. σάρχα βραχίονος αὐτοῦ ' τοῦ Λόγου τὸ ἐφ᾽ ἑαυτῷ πεποιθέναι ἀπαγορεύοντος, ἑκάτερον δὲ αὐτῶν ἀποστασίαν ἀπὸ Κυρίου ὀνομάζοντος. Καὶ τὸ τέλος ἀμφοτέρων έσται ὡς ἀγριομυρίκη ἡ ἐν τῇ ἐρήμῳ, καὶ οὐκ ὄψονται ἀγαθά. "Oc πορεύεται ἐπὶ χειρῶν, ἀκάθαρτος. Ἐπὶ χειρῶν δὲ πορεύεται ὁ ταῖς χερσὶν ἐπερειδόμενος, xal πᾶσαν ἐπ᾽ αὐταῖς ἔχων τὴν πεποίθησιν. Οὐδεὶς τῶν μὴ ἐλπιζόντων εἲς θεὺν λογικῆς ἐστι φύσεως, ὅτι μόνος ὁ εὔελπις, ἄνθρωπος. Ὥστε χατὰ τὰ ἑναντία, δύσελπις, οὐκ ἄνθρωπος. ZTOIXEION P. TITA. Α΄. — Περὶ ῥεμθομένων. « Ἴδετε, ὅτι πάντες ἐκτετύφλωνται, καὶ οὐκ ἔγνω- σαν φρόνησιν. Πάντες οὖν οὗτοι, κύνες ἐννεοὶ, οὐ δυνάµενοι ὁλαχτεῖν, ᾿Βνυπνιαζόμενοι κοίτῃ, φιλοῦν- τες νυσταγµόν xal κύνες ἀναιδεῖς, καὶ οὐκ εἰδότες πλησμονήν’ xal εἰσὶ πονηροὶ, καὶ οὐκ εἶδότες σύν- εσιν΄ πάντες ταῖς ὁδοῖς αὐτῶν ἐπορεύθτσαν, ἕχαστος κατὰ τὸ ἑαυτοῦ πλεονέχτηµα. » « “Ῥεμθασμὸς ἐπιθυμίας µεταλλεύει νοῦν üxa- D xov. » e Yió, πεπλανημένος aioeyóvet μητέρα αὐτοῦ. » Ἴδιον τοῦτο ἀῤῥώστημα ἀργῆς καὶ ῥᾳθύμου duy ic, ἐνύπια βλέπειν ἐγρηγορότος τοῦ σώματος. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Z. TITA. Α’. — Περὶ συµπαθείας καὶ εὐσπλαγχνίας. « Ὁ σπλαγχνιζόµενος, ἑλεηθήσετει. » « Τίς δώσει τῇ κεφαλῇ µου ὕδωρ, xai τοῖς ὀφθαλ- μοῖς µου πηγὴν δακρύων, καὶ κλαύσομεν τὸν λαὸν τοῦτον ἡμέρας καὶ νυχτὸς, τοὺς τετραυµατισµένους θυγατρὸ «λαοῦ µου; » « Γίνεσθε οἰχτίρμος, οἰκτίρμων ἐστίν. » 'O ὁπὲρ τῆς τοῦ πλησίον σωτηρίας θερμὸν ἆπο- σταξας δάχρυον, ἑαυτὸν ἐξιάσατο, δι’ ὃ τὸν ἀδελφὸν ἁπωδύρατο. Φέρει παραμυθίαν ἀδυνωμένοις à κοινωνία τῶν στεναγμῶν. Μέγα τῷ ἀτυχοῦντι φάρµακον, ἔλεος ἀπὸ ψυχῆς εἰσφερό voc, καὶ τὸ συναλγεῖν γνησίως πολύ τι κου- gt τῆς συμφορᾶς. Ἠέγα τὸ παρὰ τῶν συναλγούντων φάρµακον. Τὸ συναλγεῖν ἱκανὸν slc παραμυθίαν. Τὰς συμφορὰς ἐλεεῖν, οὐ μισεῖν, προσῆκεν. Μιμαθήχαμεν, ἄνθρωποι ὄντες, ἀνθρωποπαθεῖν, ΤΙΤΑ. B'. --- Περὶ συμµέτρου καταστάσεως. « Ἐσθίειν μέλι πολὺ οὐ καλόν. » « M3, Ὑίνου δίκαιος πολὺ, καὶ μὴ σοφίζου περισ- ci, µήποτε ἐκπλαγῇς. xal μὴ ἁσεθήσῃς πολύ. Καὶ μὴ γίνου σκληβὸς, ἵνα μὴ ἀποθάνῃς iv τῷ καιρῷ σου. » « Βάρος ὑπὲρ σὲ μὴ donc. » « Mi, πολλοὶ διδᾶσκαλοι γίνεσθε, ἁδελφοὶ, εἰδότες ὅτι μεῖζον χρῖμα ληψόμεθα. Πολλὰ γὰρ πταίοµεν ἅπαντες. » SACRA PARALLELA καθὼς xal ó Πατὴρ ὑμῶν A — Matth. v, 48. — « Estote misericordes, quem- admodum et Pater vester misericors est. » S. Bazil. — Qui salutis proximi causa calentes lacrymas fudit, hic seipsum sanavit : quia fratris vicem deploravit. S. Greg. Naz. orat. xvi. — lis qui in dolore versantur, solatium affert gemituum societas. Magnum ei qui adversa fortuna utitur, reme- dium est commiseratio, que ex animo affertur, ac sincere condolere, valde calamitatem levat. Magnum dolori medicamentum ab iis accipitur, qui dolentibus condolescunt. Una condolere, hoc mitigando dolori sufficit. S. Dionysii. — Calamitates misericordia, non p odio, prosequi convenit: Didicimus, cam homines simus, hominum ca- lamitatibus commoveri. TIT. II. — De mediocri statu. Prov. xxv, 16. — « Mellis multum edere bonum non est. » | Eccli. vit, 17, 18. — « Noli esse justus multam, el ne plus aspicias quam necesse est, ne obstu- pescas. Et ne impie agas multum : et noli esse durus, ne moriaris in tempore tuo. » Eccli. xin, 2. — « Pondus supra te ne tollas. » Jac. nz, 1. — « Nolite plures magistri fleri, fratres : scientes quoniam majus judicium sume- mus. In multis enim offendimus omnes. » Μηδεὶς ἕστω πλέον ἢ καλῶς ἔχει σοφὸς, μηδὲ τοῦ C S. Greg. Naz. orat. 26. — Nemo sapientior sit, "όμου νομιμώτερος, µήτε τοῦ κανόνος εὐθύτερος, μήτε τῆς ἐντολῆς ὑψηλότερος. Σοφία, καὶ τὸ γινώσκειν ἑαυτὸν, ἀλλὰ μὴ ᾿ ὑπερ- επαἰρεσθαι, μηδὲ ταυτὸν ταῖς φωναῖς πάσχειν, a παντέλῶς ἐκλείπουσιν, ἐὰν ὑπερφωνῶνται Ov ἁμε- τρίαν. Τοῦτο εἰδόντες, ἀδελφοὶ, µητε νωθεῖς ὦμεν πρὸς τὸ καλλὸν, ἀλλὰ τῷ πνεύµατι ζέωμεν, µήποτε ὑπνώ- σωµεν xav ολίγον εἰς θάνατον, ἢ καθεύδουσιν ἡμῖν ἐπισπείρῃ τὰ πονηρὰ σπέρματα ὁ ἑ/θρός' νωθεία ὰρ ὕπνου σύζυγος µήτε δὲ διάπυροι, μηδὲ τῆς βασιλικῆς ὁδοῦ ἔξω πίπτωµεν, Ev qb τι πάντως Ἑταίοντες, 3j κέντρου δεόµενοι διὰ τὴν νωβείαν, ἢ χα- λινοῦ, διὰ τὴν θερμότητα, καὶ τὸ μὴ κρημνίζεσθαι. ᾽Αμϕοτέρων δὲ ὅσον χρήσιμον ἐστι λαμθάνοντες, τῖς μὲν τὸ πρᾶον, τῆς δὲ τον ζζλον, ἀμφοτέρων ὅσον ἐστὶ βλαθερὸν διαφύγωµεν, τῆς μὲν ὄχνον, τῆς δὲ τὸ θρά- 6ος, ἵνα μήτε τῷ ἑλλείποντι ὤμεν ἄκαρποι, μήτε τῷ περιττεύοντι κινδυνεύωµεν. Ὁμοίως γὰρ ἄχρη- eta, καὶ νωθρότης ἄπρακτος, xai θερµότης ἀπαιδευ- τος ἡ μὲν οὐκ ἐγγίζουσα τῷ καλῷ, fj 0t ὑπερπί- ἄτουσα, καὶ τοῦ δεξιοῦ ποιουµένη τι δεξιώτερον. quam conveniat, nec equior lege, nec luce splen- didior, nec regula rectior, nec divino mandato sublimior. Ibid. — Sapientia quoque est, seipsum nosse, .àc non immodice efferri, nec perinde ut voces D affici, que si immoderatius contendantur, prorsus deficiunt. Ibid. — Hoc cum nobis explorata sint, fratres, demus operam, ne ad bonum torpescamus, sed spiritu ferventes simus (ne alioqui ad mortem paulatim obdormiamus, aut dormientibus nobis, perniciosa zizania hostis superserat. Tgnavia enim et segnities cum somno conjuncta est) ne nimis 680 incalescamus, neque via regia excidamus, tumque adeo offendamus, sive propter socordiam calcaribus opus sit nobis, sive freno propler ardentiorem impetum, ac ne praecipites feramur. . Quin potius ex utroque quod utile sit carpamus : illius nimirum lenitatem ; hujus zelum, ac rur- sum utriusque vitium fugiamus, hoc est veterno- sam illius pigritiam, hujus vero temeritatem. Hac ratione flet, ut nec ob defectum infructuosi simus, nec propter excessum periclitemur. Quam enim inutilis est iners et supina segnities, tam stulta acrimonia : cum illaa bonis et honestis actionibus re- fogiat, haec supereffluat, et dextro dexterius aliquid constituat. Κρεῖσσον τὸ νατὰ δύναμιν εἰσενεγκεῖν, ij τὸ πᾶν Dirty, Οὐ γὰρ ὁ μὴ δυντθεὶς τὰ τοιαῦτα, ὑπεύ- Ῥλσποι. Ga. XCVI. Ργωρίαί, id quod per facultatem licet, offerre, quam officio penitus deesse. Non enim qui eju* 41 330 ο - PENES t .* - , - LES Pc LU EN T^ a4 '! 2 M D 4c ι : .- " 2 "os X - . ' . ] - A t M "uu E . .—4 * " PE *. * ^ ' * adem. at ολ XL. Ead. ο . ' * "n 1 T ^ t - v ' ue AE . ^ i. ; | ' To. to. Mi LEN 3 ος MM ή ' ο ^ u--—. -— wu 4 Y . vo! ος αλα n κ ον x 25.35 a. κ 4. ο ο τς -. " ^" 3 OM E. "15 - » .. t B 224" T uu TE n ' πα ο EA ual AEN . n - ui ' t .. ^ 1r 7 dli i - : 07 ' M IP PE nai Mt. n At tutu la m E «rad κ. ] 20v7 τα. t uu *- 331 luit, is criminis reus est, sive de divinis rebus loquamur, sive de humanis. Neque tardiorem esse quam par sit, bonum est, neque acriorem : ita ut, vel nimia facilitate te ad omnes adjungas, aut temeritate ab omnibus te removeas. Ex sequo siquidem, et iners et segni- ties, et levitas a societate alienum. Modus omnis optimus. S. Chrysost. — Hujusmodi est Christi sapientia, qua nec minus quam par sit, nec amplius dimi- care permittat: sed ubique modum et mediocri- tatem custodiat. Moderatus sit virtutis labor ; ne modum exce- dat mutatio. .. TIT. ΤΠ, — De sapientibus et 22 Et quod. eos semper ad juvandum esse promptos MEME oporteat. " Sap. vii, 19. — « Sine fictione didici, sine in- (5 vidia communico, Divitias illius non abscondo. » ο.» Sap. vii, 24. — « Multitudo sapientum salus '" —— — — mundi. » TE Eccli. xui, 18. — « Melior est homo qui abscon- 2 dit stultitiam suam, quam homo qui abscondit 2 sapientiam suam. » " Eccli. xx, 32. — « Sapientia absconsa, thesau- rus invisus : quz utilitas in utrisque ? » Matth. x, 8. — « Gratis accepistis, gratis date. » 1 Petr. 11, 15, 16. — « Parati semper ad satis- factionem omni poscenti vos rationem de ea, qus xoc conscientiam habentes bonam. » B. Basil. epist. 2. — Proditionis periculum est, si quis de rebus divinis ab illis qui Domini Dei amore prediti gunt, interrogatus, non prompte et impigre de Deo responsum dat. Σι. * -- TIT. IV, — De consuetudine. Sap. xiv, 16. — « Vetustate confirmata impia consuetudo, tanquam lex custodita est. » Eccli. xxi, 20. — « Homo assuetus verbis im- properii omnibus suis non erudietur. » S. Basilii. — Multi antiqua consuetudine con- stricti, spurcitiem et abominationem eorum quz geruntur, nequaquam agnoscunt. B Ejusd. hom. in S. Julit. — Ab assuetis disjungi 20 vel brutis molestum est. Quin 681 ipse aliquando I bovem vidi in presepio collacrymantem, cum is, quem pabuli et jugi socium habeat, morte ex- stinctus esset. Ac reliqua etiam animantia, quae " ratione carent, ea quibus assueverunt, arctissime 2E .. complectuntur, U. Kjusd. in psal. 1, — Sedulo et studiose in pec- " catis immorari, ejusmodi quemdam habitum in animis gignit, qui egre submoveri possit. Inve- . terata quippe animi consuetudo, et vitii studium TOR quod temporis diuturnitate firmatum est, vix aut a nullo modo potest curari : consuetudine nimirum in naturam ut plurimum migrante. L* τ- ποστ στα "C. παν πετ τον σσ " t - , D . - L UT -. 70 y 00 9), - . À P * - 4 - S. JOANNIS DAMASCENI modi rem non potuit, in culpa est : sed qui no- À θυνος, ἀλλ᾽ 6 μὴ βουλευθέὶς, ὑπαίτιος, κὰν θείοις 382 ὁμοίως, x&v τοῖς ἀνθρωπίνοις πράγµασιν. Οὔτε νωθρότερον εἶναι τοῦ μετρίου, καλὸν, οὐδὶ θερµότερον, ὡς Jj δι εὐκολίαν πᾶσι συµφἑρεσθαι, fi δι’ ἀταξίαν πάντων ἁπθστατεῖν, Ὁμοίως γὰρ xai τὸ νώθες ἄπρακτον, xal τὸ εὐχκίνητον ἀχοινώνητον, Ηᾶν µέτρον ἄριστον, Τοιαύτη ἡ τοῦ Χριστοῦ σοφία, μήτε ἑλλειπῶς, μήτε περιττῶς ἀγωνίζεσθαι συγχωροῦσα πανταχοῦ δὲ τὴν συμμµετρίαν φυλάττουσα. Σύμμετρος ἕστω τῆς ἀρετῆς ὁ πόνος, ἵνα μὴ ἅμε- τρος γένηται τῆς μεταθολῆς 6 τρόπος. tibus viris; B TITA. I'" — Περὶ σοφῶν xal συνετῶν ἀνλρῶν. καὶ ὅτι χρὴ αὐτοὺς ἑτοίμους εἶναι εἰς ok) stay παντὶ πάντοτε. «Αδόλως ἔμαθον, ἀφθόνως µεταδίδωµι. Τὸ πλοῦς τον αὐτῆς οὐκ ἀποχρύπτομαι. » «Πλῆθος σοφῶν, σωτηρία χόσµου. » « Κρείσσων ἄνθρωπος ἀποκρύπτον τὴν µωρίαν αὐτοῦ, f| ἄνθρωπος ἀποχρύπτων τὴν σοφίαν ab- τοῦ. » « Σοφία χεχρυμµένη, xal θησαυρὸς ἀφανὴς, τίς ὦφελεια ἐν ἀμφοτέροις ; » « Δωρεὰν ἐλάθετε, δωρεὰν δότε. » « Ἔτοιμοι πρὸς ἀπολογίαν καντὶ τῷ αἰτοῦντι ὑμᾶς λόγον περὶ τῆς ἐν ὑμῖν ἐλπίδος, ἀλλὰ μετὰ πραότη- in vobis est, spe: sed cum modestia et timore { τος xal φόδου, xal συνείδησιν ἔχοντες ἀγαθήν. » Κίνδυνος προδοσίας iy τῷ μὴ προχείρως ἀποδιδό- ναι τὰς περὶ θεοῦ ἀποχρίσεις τοῖς ἀγαπῶσι τὸν θεὸν Κύριον. ΤΙΤΑ. Δ΄. — Περὶ συνηθεῖας. «Ἐν χρονῳ κρατηθὲν τὸ ἀσεθὲς ἔθος, ὡς νόμος ἐφυλάχθη. » « Ανθρωπος συνεσθιζόµενος ἐν λόγοις ὀνειδισμοῦ, ἐν πάσχις ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ οὗ μὴ παιδευθῇ. » Πολλοὶ ἀρχαίῳ ἔθει κεκρατηµένοι, τὸ μυσαβὸν τῶν γινοµένων οὐ διακρἰνουσιν, Ἓθους χωρισμὸς καὶ τοῖς ἀλόγοις ἐστὶ δυσφορώ- τατος. Καὶ ποτε εἶδον ἐγὼ βοῦν ἐπὶ φάτνης δακρύον - τα τοῦ συννόµου αὐτοῦ xal ὁμοζύγου τελευτήσαν- τος. Καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ἁλόγων σφοδρῶς τῆς συν- ηθείας ἐστὶν ἀντεχόμενα, Τὸ φιλοπόνως προσδιατρίθειν ταῖς ἁμαρτίαις, ἕξιν τινὰ δυσκίνητον ταῖς ψυχαῖς ἐμποιεῖ. Παλαιωθὲν γὰρ ἔθος ψυχῆς, καὶ χακοῦ µελέτη χρόνῳ βεθαιωθεῖσα, δυσἰατός ἐστιν, ἢ καὶ παντελῶς ἁγίατος, εἷς φύσιν ὡς τὰ πολλὰ τοῦ ἔθους µεθισταµένου. 333 BACRA PARALLELA 334 Ἑ τρὸς τοὺς φαύλους τῶν λόγων συνήθεια ὁδός A — Ejusd. Hom. de leg. gentil. lib. — Improborum (0 eno ἐπὶ τὰ πράγµατα. ("Ehe διὰ μακροῦ χρόνου βεθαιωθὲν, φύσεως ἀρχὴν λαμθάνει. Τὰχρόνῳ κρατυνθέντα πάθη χρόνῳ δεῖται πρὸς ῥιόρθωσ(ν. Χρόνῳ τὸ ἔθος βεθαιωθὲν, ἐνομίσθη νόμος. 0ὐ ῥᾷστη τῶν ἓν ἔθει καὶ μακρῷ χρόνῳ τετιμημὲ- νυν ἡ µετάθεσις. Ἡ συνήθεια τῶν ἁμαρτημάτων ἐπὶ τὸ χεῖρον ἄγει τν ἐμπεσοῦσαν Ψυχήν. Δινὸν 3 συνήθεια κατασχεῖν πρὺς ἑαυτὴν, xal μὴ πυγχωρῆσαι πάλιν ἐπὶ τὴν πρώτην ἕἔξιν διαναστῆναι τς ἀρετῆς. "Ef μὲν γὰρ ἀπὸ συνηθείας ἀπὸ δὲ sermonum consuetudo via est ad res ipsas. Consuetudo vetustate roborata, natura vim ἂθ- sumit. Vitia qua& vetustate roborata sunt, spatio quo- dam temporís ut emendentur indigent. S. Greg. Naz. orat. 34. — Mos tempore confir- matus, instar legis habitus est. Non facile est ea que consuetudine et longo tempore honorí habita sunt, immutare. S. Chrysost. — Peceandi consuetudo animam eo prolapsam ad deteriora semper ducit. S. Nili. — Magna consuetudinis vis est ad re- tinendum animum, nec sinendum ut ad pristinum virtutis habitum iterum assurgat. Habitus enim Rex φύσις ἐγγίνεται. Φύσιν δὲ μµεταχινῆσαι xal Ὦ ex consuetudine, natura ex habitu comparatur. μιαθαλεῖν χαλεπόν. χρόνῳ πλείστῳφ µελετηθέντα, δυσδιόρθωτα λοιπὸν, ἡ καὶ ἁδιόρθωτα νοσήματα γίνεται. (ox εὐχερὲς ὑπὸ πλάνης κατεχοµένην μεταπεῖσαι μήν. λἱ πάντων ἀθρύως πρὸς τὰ ἐναντία μεταθολαὶ πληρόταται, xal μάλιστα ὅταν µήχει χρόνου al ὑποῦ- αι στηριχθῶσι δυνάµεις. TITA. E'. — Περὶ τῶν συμθουλὴν δεχοµένων. κ Ἰδὼν Ἰοθὼρ πάντα ὅσα ἐποίει Μωσῆς τῷ Aaip, λέγει; Τί τὸ ῥῆμα τοῦτο σὺ ποιεῖς τῷ λαῷ; διὰ τί ᾠκάθησαι μόνος, καὶ πᾶς 6 λαὸς παρἑστηκἑ σοι ἀπὸ τωῖ ἕως δείλης ; καὶ λέγει Μωσῆς τῷ γαμθρῷ aà- 13, "Ort παραγίνεται πᾶς ὁ λαὰς ἐκζητῆσαι xpleiw £103 τοῦ «ou, καὶ ὅταν γίνεται αὐτοῖς ἀντιλογία, wi ἔλθωσι πρός µε, δικκρίνω ἕκαστον, xa! συµθι- ζω αὐτοὺς τὰ προστάγµατα τοῦ θεοῦ, καὶ τὸν νά- μον αὐτοῦ. Εἶπεν δὲ ὁ γαμθρὸς Μωσῆ πρὸς αὐτόν, ux ὀρθῶς τὸ ῥῆμα τοῦτο, ὃ σὺ ποιεῖς φθορᾷ xata- Μαρήση ἀνυπομονήτῳ , καὶ σὺ, xai πᾶς ὁ λαὸς τος, ὃς ἐστι μετὰ σοῦ. Bapó sot τὸ ῥῆμα τοῦτο" οὐὖ ἠνήσῃ ποιεῖν σὺ μόνος, Νῦῶν οὖν ἄχουσόν µου, καὶ σµόθουλεύσω σοι, καὶ ἔσται ὁ θεὸς μετὰ σοῦ. Σχέ- Vac ἀπὸ παντὸς τοῦ λαοῦ ἄνδρας δυνατοὺς, θεοσεθεῖς, &xalouc, μισοῦντας ὑπερηφανίαν , καὶ καταστήσεις αὐτοὺς ἐπὶ τὸν λαὸν, χλιάρχους καὶ ἑκατοντάρχους, καὶ πεντηκοντάρχους, xal δεχάρχους' υρινοῦσι τὸν kx» πᾶσαν τὴν ὥραν. Τὸ δὲ ῥῆμα τὸ ὑπέρογχον ἄνιοῦσιν ἐπὶ cb, τὰ δὲ βραχέα τῶν κριµάτων vpi- πῶσιν αὐτοί καὶ χουφιοῦσιν ἀπὸ σοῦ, καὶ συναντι- λήψονταί σοι. Ἑὰν τὸ ῥῆμα τοῦτο ποιήσῃς, xal xat- ισχύσει σε ὁ θεὸς, χάὶ δυνήσῃ παραστῆναι, καὶ πᾶς ὁ Jae εἷς τὸν τόπον αὐτοῦ fte μετ εἰρήνης. » «Εἶπε Σαοὺλ τῷ παιδαρίῳ τῷ μετ) αὐτοῦ" Δεῦρο, ὀνστρέψωμεν. Καὶ εἶπεν αὐτῷ τὸ παιδάριον' ᾿Ιδοὺ δὴ ἄνθρωπος τοῦ θεοῦ iv τῇ πόλει ταύτῃ, ἔνδοξος, καὶ πᾶν ὁ ἐὰν λαλήση, ἔσται, καὶ ἀναγγελεῖ ἡμῖν τὴν Vv ἡμῶν. » α Ἠλθε Νάθαν πρὸς Βηρσαθεὲ μητέρα Σολομῶν- τος, λέγων Οὐκ ἤκουσας, ὅτι ἐθασίλευσεν ᾿Ορνίας Naturam porro transferre et immutare diflcile est. Morbi, quibus diuturno tempore quispiam as- suevit, vix jam omnino, aut etiam ne vix quidem sanari possunt. Facile non est animam errore occupatam a sen- tentia deducere. Philonis. — Repentinse omnium rerum in con- traria mutationes periculosissimz sunt: maxime cum facultates que nobis subjiciuntur, temporis diuturnitate obfirmate fuerint, TIT. V, — De iis qui consiliis obtemperant. Erod. xvii, 14-29. — « Videns Jothor omnia quecunque faciebat Moses populo, ait: Quid hoc verbum quod tu facis populo? quare tu sedes solus : omnis autem populus astat tibi a mane usque ad vesperam? et dixit Moses socero suo: Quia venit ad me populus exquirere judicium a Deo. Nam cum eis contigerit altercatio, et vene- rint ad me, judico unumquemque: et commoneo eos precepta Dei et legem ejus. Dixit autem so- cer Mosis ad eum : Interitu conficeris importabili, et tu, et omnis populus qui tecum est. Grave tibi verbum hoc: non poteris facere tu solus. Nunc itaque audi me; et consilium dabo tibi, et erit Deus tecum. Considera ex omni populo viros po- tentes, Dei cultores, justos, odio habentes super- biam, et constitues eos super populum, tribunos et centuriones, et quinquagenarios, et decurio- nes : et judicabunt populum omni hora. Verbum autem arduum referent ad te: qua autem ex ne- gotiis brevia sunt, judicabunt ipsi : et alleviabunt te, tibique auxilio erunt. Quod si verbum hoc feceris, corroborabit te Deus, et 683 poteris consistere : et omnis populus hic ad locum suum veniet cum pace. » I Reg. 1x, 5, 6. — « Dixit Saul adolescenti qui cum ipso erat: Veni et revertamur. Et ait ei ado- lescens : Ecce homo Dei in civitate hac honoratus : et omne quodcunque fuerit locutus, erit: et an- nuntiabit viam nostram. » 1] Reg. 1, 11-15. — « Venit Nathan ad Bersa- bee matrem Salomonis dicens : Non audisti quia . " [p 335 S. JOANNIS DAMASCRNI 336 regnavit Ornias filius Geththi? et dominus noster A υἱὸς Γεθθὶ, xai ὁ χύριος ἡμῶν οὐκ ἔγνω; Καὶ vov 6i) (David) ignorat. Nunc ergo consilium dabo tibi, et salvam facies animam tuam, et animam Salo- monis filii tui. Et vade, ingredere ad regem Da- vid, et dices ad eum : Nonne tu, rex, jurasti an- cille tue per Dominum Deum, dicens, quia Sa- lomon filius tuus regnabit post me, et ipse sede- bit super solium meum? quoniam regnum assum- psit Ornias. Et adhuc te loquente cum rege, ego quoque intrabo post te, et implebo manum tuam, et ingressa est Bersabee ad regem in cubiculum,» etc. Prov. xvi, 2. — « Qui audit correptiones vita, in medio sapientum morabitur. ο Prov. xit, 45. — « Consilia auscultat sapiens. » Prov. xi, 18. — « Qui custodit redargutiones, B gloria afficietur. » Prov. xv, 32. — «Qui servat increpationes, amat animam suam. » Prov. xvi, 17. — « Qui custodit increpationes, sapientiam consequetur. » Prov. xix, 25. — « Si argueris virum pruden- dem, invenies sensus. » S. Basil. — Minime convenit sermonem cor- reptionis in corde sistere : hoc enim dimidia tan- tum medicins pars est. Etenim morbi magnitudi- nem egrotandi ostendere, ut pellendo morbo, quam par sit curam adhibeat, utile quidem est ; at hic eum relinquere, nec ad sanitatem velut porrecta manu ducere, nihil aliud fuerit, quam &grotantem morbo suo permittere. S. Greg. Naz. ez tetrast. 46. — Oculus contuetur ceetera : se autem non videt. Quapropter monito- rem in cunctis rebus habeto. Nam manus manum requirit, et pes pedem. » Viri siquidem excelso animo prediti hoc est, amicorum potius libertate, quam inimicorum as- sentatione delectari. TIT. VI. — De iis qui consilia respuunt, et repre. hendi moleste ferunt. , II Paral. xxi, 2, 3. — « Dixit David ad Joab et ad principes exercitus sui: Pergite, et numerate Israel. Et dixit Joab regi ; Ut quid querit dominus meus hoc ? ne flat in peccatum Israel, » etc. Schol. Sciendum est Davidem, quod consilium repudiasset, septuaginta millia hominum ami- sisse. Prov. ix, 8. — « Ne argueris improbos, ne ode- rint te. » Prov. xri, 1. — « Increpationes impio, vibices ipsi sunt. » « Qui odit increpationes, stultus est. » ; «Qui arguerit impium, sibi ipsi nevum af- feret. » Prov. xv, 10. — « Qui odio habent increpatio- nes, morientur turpiter. Non amabit indisciplina- tus eos qui se arguerint. » συμθουλεύσώ cot, καὶ σώσεις τὴν duy Zv σου, καὶ τὴν ψυχὴν Σολομῶντος τοῦ υἱοῦ σου. Kal δεῦρο εἴσελθει πρὸς τὸν βασιλέα Δαθὶδ, καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν Obi σὺ, βασιλεῦ. ὤμοσας τῇ δούλῃ σου κατὰ τοῦ Κυρίου θεοῦ, λέγων, ὅτι Σολομῶν ὁ υἱός σου βασιλεύει μετ ἐμὲ, xai αὐτὸς χαθήσεται ἐπὶ τοῦ θρόνου µου; ὅτι ἐθασίλευσεν Ὀρνίας. Καὶ ἔτι σου λαλούσης μετὰ τοῦ βασιλέως, κἀγὼ εἰσελεύσομαι μετὰ σὲ, καὶ πληρώσω τὴν χεῖρά σου. Καὶ εἰσῆλθε Βηρσαθεὲ πρὸς τὸν βασιλέα εἲς τὸν κοιτῶνα. « Οὓς ἀκοῦον ἑλέγχους ζωῆς, iv µέσῳ σοφῶν ἁλι- σθήσεται. » « Etcaxoóst συµθουλίας σοφός. » e Ὁ φυλάττων ἑλέγχους δοξασθήσεται. » « Ὁ τηρῶν ἑλέγχους dyanq τὴν oy» αὐτοῦ. » « 'O φυλάττων ἑλέγχους σοφισθήσεται. » € EX ἑλέγξῃς ἄνδρα φρόνιµον, εὑρὴσεις αἴσθη- σιν. » Οὐ πρέπει ἐν τῇ καρδίᾳ τὸν τῶν ἑλέγχων στῆσαι λόγον" τοιοῦτο γὰρ ἥμισύ τί ἐστιν ἰατρείας. Τὸ γὰρ δεῖξαι αὐτῷ κάμµνοντι τῆς νόσου τὸ µέγιθος, ὥστε ἀξίαν ποιῆσαι αὐτῷ τοῦ καχοῦ τὴν φροντίδα, χρήσι- μον μέν, τὸ δὲ ἄχρι τούτου καταλιπεῖν, xai μἡ πρὸς τὴν ὑγείαν χειραγωγῆσαι, οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, Tj ἔκδο- τον ἀφειναι τῇ ἀῤῥωστίᾳ τὸν κάµνοντα. C Βλέπων ὀφθαλμὸς τὰ ἄλλα, ἑαυτὸν οὐ βλέπει. Τοῦ- του χάριν σύμθουλον εἷς πάντα ἔχε. Καὶ γὰρ χειρὸς χεὶρ, καὶ ποδὸς ποὺς ἑνδεής. Ἔστι γὰρ τοῦτο ἀνδρὸς µεγαλόφρονος, φίλων ἆπο- δέχεσθχι μᾶλλον ἐλευθερίαν, 7j ἐχθρῶν κολακείαν. TITA. ζ. — Περὶ των συμθουλὴν μὴ δεχοµένων, καὶ µισούντων ἑλέγχους. « Εἶπε Δαθὶδ πρὸς Ἰωὰθ, καὶ πρὸς τοὺς ἄρχοντας τῆς δυνάµεως' ΙΠορεύθητε, xat ἀριθμήσατε τὸν Ἰτ- pa. Καὶ εἶπεν Ἰωάθ' "Iva τί ζητεῖ, ὁ κύριός µου τοῦτο; ἵνα μὴ Ὑένηται εἰς ἁμαρτίαν τῷ Ἰσραήλ, » xai τὰ λοιπά. Σχόλ. ᾿Ιστέον ως Δαθὶδ μὴ δεξἄμενος τὴν βουλὴν, ο) χλιάδας ἀπώλεσεν. « MÀ) ἔλεγχε ναχοὺς, ἵνα μὴ μισῶσί σε. » « Οἱ ἔλεγχοι τῷ ἀσεθεῖ, µώλωπες αὐτῷ. » « Ὁ μισῶν ἐλέγχους, ἄφρων. » « Ὁ δὲ ἐλέγχων τὸν ἀσεθῖ, µωμµήσεται ἑαυτόν. » « Οἱ μισοῦντες ἐλέγχους, τελευτήσουσιν αἰσχρᾶνς | Οὐκ ἀγαπήσει ἀπαίδευτος τοὺς ἑλέγχοντας αὐτόν. » 337 fACRA PARALLELA. 338 « Εἰς ὧτα ἄφρονος μηδὲν Abys, µήποτε μυκτηρίστι Α τοὺς συνετούς σου λόγους. » « Ἀμίσησαν ly πύλαις ἐλέγχοντας, » « Πάντας τοὺς ἑλέγχοντας dv. πύλαις πρόσχοµµα θήσουσιν. » « Ἐὰν ἁμάρτῃ tlc σὲ ἀδελφός σου, ὕπαχε, ἔλεγξον αὐτὸν μεταξὺ σοῦ καὶ αὐτοῦ μόνου. Ἐὰν σου ἀκούσῃ, ἱμέρδησας τὸν ἁδελφόν σου, ᾿Βὰν δὲ pu ἀχούσῃ, παράλαθε μετὰ σεαυτοῦ ἔτι ἕνα καὶ δύο, ἵνα ἐπὶ στόματος δύο μαρτύρων f| τριῶν οταθῇ πᾶν ῥῆμα. ᾿Εὰν δὲ παρακούσῃ αὑτῶν, εἰπὶ τῇ Ἐκκλησίᾳ. Ἐὰν δὶ καὶ τῆς Ἐκκλησίας παρακούσῃ, ἕστω σοι ὥσπερ ὁ ἐθνικὸς καὶ 6 τελώνης. » ᾽Ασυμθούλευτος ἄνθρωπος πλοῖόν ἐστιν ἀκυθέρ- νητον. Ὁ μὴ δεχόμενος τὴν παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ θεραπείαν προσαγομένην αὐτῷ, ἀσύμφωνος αὑτὸς ἑαυτῇῷ. Voy πᾶσα ἀνουθέτητος, ἀθεράπευτος. Ὦ τῆς παραπληξίας | J| εἴ τι ἄλλο τῷ τοιούτῳ πάθτι χυριώτερον ὄνομα ὅτι οὓς ἀγαπᾷν ὡς εὖερ- τας ἐχρῆν , τούτους ὡς ἐχθροὺς ἀμυνόμεβα. μισοῦντες ἐν πύλαις ἐλέγχοντας, xal λόγον ὅσιον βδιλυσσόµενοι. Καὶ οἱόμεθα μάλλον πολεμµήσειν τοὺς Aut εὔνους, ἂν ὅτι πλεῖστα ἡμᾶς αὐτοὺς xaxà bpá- σωμεν' ὥσπερ ol τῶν ἱδίων σαρκῶν ἁπτόμενοι, τὰς τῶν πέλας δαπανᾷν νοµίζουσι. TITA. Z'. — Περὶ σοφρονισμοῦ καὶ ὅτι ἡμᾶς διὰ τῶν ἁλλοτρων V axe σωφρουῖέε, αι. « ᾿Ἐξάρατε τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν, xal ol ἑκίλοιπφι ἀκούσαντες φοθηθήσονται. » Νουθετεῖσθαι δεῖ τῇ τῶν πλησίων πληγῇ, καὶ διὰ τῶν ἁλλοτρίων κακῶν τὰ obuia εὖ τίθεσθαι, Ἐν ταῖς ἀἁλλοτρίαις συμφοραῖς τὰ οἶχεῖα εὖ τίθε- ebat yof. Βελτίων Éco, σωφρονιζόµενος τοῖς ἀλλοτρίοις xa- X0W. χρήσιμον xal ταῖς ἑτέρων ἀτυχίαις σωφρον(- ζεσθαι. Ἡ κόλασις νουβετεῖ xat σωφρονίζει, πολλάκις μὲν αὶ ἁμαρτάνοντας * tl δὲ μὴ , πάντως γοῦν τοὺς Σλησιάζοντας . Al γὰρ ἑτέρων τιµωρίαι βελτιοῦσι Tbe πολλοὺς φόθῳ τοῦ μὴ παραπλήσια παθεῖν, TITA. Π’. — Περὶ σπουδῆς» xai ὅτι ἀνόνητος πᾶσα σπουδὴ, μὴ βουλομένου θιοῦ. « Παρὰ Κυρίου τὰ διαθήµατα ἀνθρώπού κατευ- Vovttas, » EI gà Κύριος οἰκοδομήσῃ οἶκον, εἰς µάτην ᾿οπίασαν. » * ἨἩαρὰ Κυρίου κατευθύνεται τὰ διαθήµαια ἆν- lp. θνητὸς δὲ πῶς ἂν νοήσει τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ ;» « In aures stulti nihil dices; ne forte subsan- net prudentes sermones tuos. » 683 Amos v, 10. — « Odio habuerunt corri- pientes in portis. » Isa. xxix, 21. — « Omnes arguentes in portis in offendiculum ponent. » Matth. xvnr 15-18. — « Si peccaverit in te frater tuus, vade, corripe eum inter te et ipsum solum. Si te audierit, lucratus eris fratrem tuum. Si autem te non audierit, adhibe tecum adhuc unum, aut duos : quia in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum. Quod si non audie- rit, dic Ecclesis. Si autem Ecclesiam non audie- rit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. » S. Basil. — Homo qui aliorum uti consilio re- cusat, navis est sine gubernatore. Qui medicinam sibi a fratre admotam repudiat, sibimet ipse repugnat. S. Greg. Naz. orat. 15. — Anima omnis, que admonitionem respuit, incurabilis est. | Ejusd. orat. 1. — « O stuporem ! aut si quod aliud vocabulum aptius huicce vitio tribui potest. Quos tanquam bene de nobis meritos amare oportebat, hos velut hostes ulciscimur, odio ha- bentes illos qui in portis arguunt, et pium sermo- nem exsecrantes. Atque eos qui benevolo erga nos animo sunt, gravius expugnandos existimamus, si nosipsos quamplurimis modis multaverimus :illo- rum utique more, qui carnes aliorum arrodere sibi videntur, cum mordeant suas. C TIT. Vl. — De emendatione : quodque. alienis πια- lis emendari debeamus. Deut. xix, 19. — « Auferetis malum de medio vestri, ut ceteri audientes timorem habeant. » S. Greg. Naz. orat. 20. — Proximorum plagis emendari oportet : et per aliena mala suis rebus commode consulere. Ex alienis calamitatibus hoc commodi capien- dum est, ut rebus nostris recte prospiciamus, S. Chrisost, — Melior esto, alienis malis emen- datus. Philonis. — Utile etiam est aliorum infortuniis erudiri. Ejusd. — Pena sepe quidem eos qui peccant, castigat et erudit : sin minus, at certe illos qui proximi ipsorum sunt. Aliorum enim supplicia ad meliorem frugem multos convertunt, qui metuant, ne ipsi patiantur. TIT. VIII. — De studio et diligentia : quodque Deo minime favente, omne studium est inutile. Psal. xxxvi, 23. — « A Domino gressus hominis diriguntur. » Psal. cxxvi, 4. — « Nisi Dominus eedificaverit domum, in vanum laboraverunt, » etc. Prov. xx, 24. — « A Domino diriguntur gressus hominis. Mortalis vero quomodo spectabit vias suas ? » 839 8. JOANNIS DAMASCRNI 940 Prov. xxi, 34. — « Equus paratur ad diem belli: À a Domino autem auxilium. » Jerem. x, 23. — « Scio, Domine, quia non est ho- minis via sua: neque vir ambulabit et diriget gressus suos. » Eccli. n, 14, 12. — « Est laborans et fesünans, et tanto minus abundabit: et est marcidus egens auxilio, deficiens virtute, et abundans paupertate : et oculus Dei respexit 684 illum in bono, et ere- xitillum ex humilitate ipsius, et exaltavit caput ejus, et mirati sunt in eo multi. » Rom. ix, 10. — « Non est volentis neque cur- rentis, sed miserentis Dei. » S. Basil. in cap. 1 Isa. -— Sine Dei indulgentia fieri non potest, ut quispiam ad honestum vite genus se conferat. S. Chrysost. hom. 28. — Optima queque eligere, et velle, et studere, omnemque laborem tolerare propositi nostri est : ut vero eadem ad finem per- duoamus, neque dilabi sinamur, sed ad ipsam reste factorum metam perveniamus, superne gra- tim. Virtutem enim Deus nobiscum partibus est : ao nec totum in nostra potestate reliquit, ne in arrogantiam attolleremur : nec rursus totum ipse prorsus assumpsit, ne in socordiam declinemus : verum nonnulla parte nostris laboribus relicta, id quod amplius est, ipse prastat et ahsolvit. Omnis proba actionis initium in nostra volun- tate consistit : finis a Deo est. B. Cleri. Alez. lib. Utrum. dives salv. sil. — Vo- lentibus quidetn Deus anitnis nostris simul aspi- rat. Si autem promptitudo desit, ipse quoque con- cessus divinitus spiritus contrahitur, Didym. — Nihil in mortalibus proprie utile ac veré laudabile est, quod non divinitus ipsis oon- cessum fuerit. TIT. IX. — De mundana suptentia. Abdis 8. — « Perdam sapietites in. ldurnea, dicit Dominus. » Isa. xxix, 24. — « Perdam sapientiam sapien- tum, et prudentiam prudentum reprobabo. » Jerem. vin, 9. — « Confusi sunt sapientes, et capti sunt, quoniam verbum Domini reprtobave- runt. » Baruch n, 23, 24. — « Filii quoque Agar qute- rentes prudentiam qua in terra est, fabulatores el exquisitores prudentis : viam &utem sapientlte nescierunt , neque commemorati sunt semitas ejus. » Sap. xin, 0, 8. — « Errant Deum querentes, et volentes invenire. Etenim cum in operibus il- lius conversentur, inquirunt, et persuasum habent, quoniam bona sunt, que videntur. Iterum autem nec his debet ignosci. Si enim tantum potuerunt scire, ut possent estimare seculum ; quomodo ejus Dominum non facilius invenerunt ? Infelices autem sunt, et in mortuis spes illorum. » B C b «ἵππος ἑτοιμάζεται iv ἡμέρᾳ πολέμου παρὰ ὃν Κυρίου fj βοήθεια. » « Οἶδα, Κύρὶε, ὅτι οὐκ ἐν ἀνθρώπῳ αἱ ὁδοὶ αύτον, οὐδὲ ἀνὴρ πορεύσεται, καὶ κατορθώσεται πορείαν αὐτοῦ. » Ἔστι κοπιῶν καὶ πονῶν καὶ σπεύδων, xal τόσψ μᾶλλον ὑστερεῖταί: καὶ ἕἔστι νωθρὸς προσδεόµενος ἀντιλήψεως , ὑστερῶν Ἰσχύτ, καὶ πτωχείᾳ περισ- σεύων , καὶ ὀφθαλμὸς Κνρίου ἐπέθλεφεν ἐπ αὐτῷ elc ἀγαθὰ , καὶ ἀνώρθωσεν αὐτὸν ἐκ ταπεινώσεως αὐτοῦ, καὶ ἀνύψωσε τὴν χεφἀλὴν αὐτοῦ, xal &z- εθαύμασαν ix' ἁὐτῷ πολλοί, » « Οὐ τοῦ θέλοντος, οὐδὲ τοῦ ερέχοντος, ἀλλὰ τοῦ ἑλεοῦντος θεοῦ. » € Xopi, τῆς παρὰ θεοῦ ἀφέσέως, ἐπιδιδόναι τινὰ ἑαυτὸν τῷ κατ’ ἀρετὴν Blu, ἀμήχανον. Τὸ ἑλέσθαι τὰ κάλλιστα, καὶ βουληθῆναι, καὶ σπουδάσαι, xal πάντα ἀβομεῖναι ftóvoy τῆς ἡμετέρας ἐἑστὶ προθέσεως τὸ δὲ εἷς τέλος ἀγαγεῖν αὐτὰ, xoi μὴ συγχωρῆσαι διαπεδεῖν, καὶ πρὸς αὐτὸ τὸ πἔρας ἐλθεῖν τῶν κατορθωµάτων, τῆς ἂνωθέν ἐστι χάριτος: Ἐμερίσατο γὰρ πρὸς ἡμᾶς τὴν ἀρετὴν ὁ θεὸς, mal οὔτε ἐφ᾽ ἡμῖν ἀφῆκεν εἶναι τὸ πᾶν, ἵνα μὴ οἷς ἁπό- νοιαν ἐπαιρώμεθα οὔτο αὐτὸς πᾶν ἔλαθεν, ἵνα μὴ elc. ἀπόνοιαν ἀποχλίνωμην, ἀλλ᾽ ὀλίγον ἀφεὶς ἐπὶ τοῖς ἡμετέροις πόνοιςι τὸ ἁλέον αὐτὸς κατορθοῖ. a Πάσης ἀγαθῆς ἡ καταρχἡ πράξεως ἐν τῇ ἡμετέρᾳ βουλῇ τὴν ὑπόστασιν κέκτηται ' τὸ δὲ συµπέρα- cua ἐν θεῷ. Βουλδμέναις μὲν ὁ Θεὸς ταῖς ἡμετέραις ψυχαῖς δυνεπιπεεῖ. El δὲ ἀποσταῖεν τῆς προθυµίας, καὶ τὸ δοθἐν ἐκ θεοῦ πνεῦμα συνεστάλη. Οὐδὲν ἐν ἀνθρώπυις ἑστὶ τῶν xuploc ὠφελίμων, καὶ ἀληθῶς ἐπαινετῶν, ὃ μὴ ἐκ θεοῦ δέδοται. ΤΙΤΑ. 6'. — Περὶ σοφίας κοσμιχῆς. «᾿Απολῶ σοφοὺς ἐν τῇ Ἰδουμαίᾳ, λέχει Εύριος. » « ᾿Απολῶ σοφίαν τῶν σοφῶν, xal τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω. » « Ἠσχύνθησαν σοφοὶ, xai ἐπορεύθησαν, καὶ ia- λωσαν, ὅτι λόγον Κυρίου ἀπεδοχίμασαν. » « Καὶ υἱοὶ ΄Άγαρ ἑἐκζητοῦντες τὴν σύνεσιν τὴν ἐπὶ τῆς γῆς, οἱ µυθολόγοι xai ixQntntat τῆς σνν- έσεως' ὁδὸν δὲ σοφίας οὐκ ἔγνωσαν, οὐδὲ ἐμνήσθησαν τῶν τρίθων αὐτῆς. » « Πλανῶνται θεὸν ζητοῦνχες, xat. θέλοντες sópttv. Ἐν γὰρ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ ἀναστρεφόμενοι διερευνῶσι, καὶ γὰρ πείθονται vf ὄψει ὅτι χαλὰ τὰ βλεπόμενα, Πάλιν δὲ οὐδὲ αὐτοὶ συγγνωστέοι. Bi γὰρ τοσοῦτον ἴσχυσαν εἰδέναι, Ίνα δύνωται στοχάσασθαι τὸν αἰῶνα, τὸν τούτου Δεσπότην πῶς τἆχιον οὐχ εὗρον ς Ταλαίπωροι, καὶ lv νεκροῖς αἱ ἐλπίδες αὐτῶν. » 34 ΘΔΟΒΑ PARALLELA. 312 «Γέγραπται, ᾽Απολῶ τὴν φοφίαν τῶν σοφῶν, καὶ ΑΛ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω. Ιοῦ σοφός ; fto2 γῥαμματεύς ; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου ; Οὐχὶ ἐμώρανειν ὁ θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου ; Ἐπειδήὴ γὰρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐκ (vw ὁ xó- cuoc διὰ τῆς σοφίας τὸν θεὸν, εὐδόκησεν ὁ θεὸς διὰ τῆς µωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύον- τας. » « E! ζῆλον πικρὸν xal ἐρίθειαν face. iv. τῇ καρ- δίᾳ ὑπῶν, μὴ κατακαυχᾶσθε καὶ ψεύδεσθε τῇ ἆλη- θείᾳ. Οὐκ ἔστιν αὕτη ἡ σοφία, ἄνωθεν κατερχομένη, ἆλλ' ἐπίγειος, ψυχικὴ”, καὶ δαιμονιώδης. "Όπου γὰρ ζζλος xai ἐρίθεια, ἐκεῖ ἀκαταστασία καὶ πᾶν φαῦ- lo» πρᾶγμα. Ἡ δὲ ἄνωθεν σοφία πρῶτόν μὲν ἁγνή ἐστιν, ἔπειτα εἱρηνιχὴ, ἐπιεικὴς, εὐπειθὴς, µεστὴ I Cor. 1, 19-22. — « Scriptum est: Perdam sa- pientiam sapientum, et prudentiam prudentum reprobabo. Ubi sapiens ? ubi scriba ? ubi conquisi- tor hujus seculi ? Nonne stultam fecit Deus sapien- tiam hujus mundi. Quoniam enim in Dei sapientia noncognovit mundus persapientiam Deum, placuit Deo per stultitiam praedicationis ealvos facere cre- dentes. » Jac. n, 44-46. — « Si zelum amarum habetis, et contentiohes sunt in cordibus vestris, nolite gloriari et mendaces esse adversus veritatem. Non enim est ista sapientia desursum descendens: sed terrena animalis et diabolica. Ubi enim zelus etcontentio, ibi inconstantia etomne opts pravum. Qu: autem desursum est sapientia, primum qui- ἑλέους xai χαρπῶν ἀγαθῶν, ἁδιάχριτος, ἀνυπόκρι- B dem pudica est, deinde paciflea, modesta, suadi- τος" καρπὸς δὲ Duxatodóvne ἐν εἰρήνη σπείρεται τοῖς ποιοῦσιν εἰρήνην. » Ῥητορικὴ καὶ ποιητικλ, xal dj τῶν σοφισµάτων εὗρεσις, πολλοὺς ἀπεσχόλησεν, Qv ὕλη τὸ ψεῦδός ἐστιν. Οὔτε γὰρ ποιητικὴ συστῆναι δύναται veo τοῦ μύθου, οὔτε ῥητορικὴ Άνευ τῆς ἐν τῷ λέγειν τέχνης, οὔτε σοφιστιχἡ ἄνευ τῶν παραλοχισμῶν. Ἡ περιουσία τῆς τοῦ χΧόσμου σοφίας προσθήκην αὐτοῖς οἴσει τῆς χαλεπῆς κατακρίσεως' ὅτι οὕτως ὁξδὺ περὶ τὰ μάταια βλέποντες, ἑχόντε περὶ τὴν σύνεσιν τῆς ἀληθείας ἀπετυφλώθησαν. Ἐοίχασι τοῖς ὄμμασι τῆς Ἱλαυκὸς οἱ περὶ τὴν µατχίαν σοφίαν ἠσχοληκότες. Καὶ γὰρ ἐχείνης αἱ ὄψεις νυκτὸς μὲν ἔῤῥωνται, ἡλίου δὲ λάμψαντος ἀμαυροῦνται' xai τούτων ἡ διάνοια ὀξυτάτη μέν ἐστι πρὸς τὴν τῆς µαταιότητος θεωρίαν, πρὸς δὲ τὴν τοῦ ἀληθινοῦ φυτὸς κατανόησιν ἐξημαύρωντχι, Σοφίκ πρώτη, σρφίας ὑπερορᾶν τῆς ἐν λόγῳ κει- μένηε καὶ στροφαῖς λέξεων, κἀὶ tait χιθδήλοις καὶ πιοιτταῖς ἀντιθέσεδιν. "Eno! δὲ Ὑένοιτο πέντε λό- ους ἐν ἐχαλλησίᾳ λαλῆόαι μὲτὰ συνέσεως, |. µυρίους ἐν γλώσσῃ xal φωνῇ σάλπιγγος aeu. Ταύτην ἐκαινῶ τὴν σοφίαν ἐγὼ αεχύτην ἁσπάζομαι, δι ἧς ἀγενεῖς ἑδοξάσθησαν, καὶ εἲς ἦν ἐξουδενούμενοι προετιµύήθηδαν, καὶ μεθ) Ve ἁλιεῖς τὴν υἰκουμένην ὅλην τοῖς τοῦ Εὐβγγελίου δεσμοῖς ἐδαγήνευσαν, τῷ [ αυντετελεσμένῳφ καὶ συντετμηµένῳ λόγφ τὴν xot- αργουμένην σοφίαν νικήδαντες. Οὐ γὰρ ὁ ἐν λόγψ σοφὸς οὗτος ἐμοὶ σοφὸς, οὐδὲ Ortiz γλῶσδαν μὲν εὔὕ- στ2οφον ἔχει, ψυχὴν δὲ ἀπαίδευτον ὥσπερ y εάφων ὅσοι τὰ ἔξωθεν ὄντέά εὐπρεπεῖς xal ὡραῖοι, μυδῶσι νεκροῖς τὰ ἔνδον, xal πολλὴν δυσωδίαν περι- καλόκτουσιν’ ἀλλ) ὅστις ὀλίγα μὲν περὶ ἀρετῆς φθέγγεται, πολλὰ δὲ οἷς ἐνεργεῖ Ἱπαραδείχνυσι, xal τὸ ἀἐξιόπιστον τῶν λόγων διὰ τοῦ βίου προστίθησιν. Ερεῖσσον ἐμοὶ εὐμορφία θεωρουµένη λόγφ ζωγρα- Φουμένης, χαὶ πλοῦτος ὅν al χεῖρες ἔχουσιν, ἦν Ov ol ὄνειροι πλάττουσιν, xal σοφία οὗχ ἡ λόγῳ λαµπρυ- νοµένη, ἀλλ) 4 διὰ τῶν λόγων ἐλεγχομένη. Φρύνηδις bilis, plena misericordia et fructibus bonis, non judicans, sine 686 simulatione: fructus autem justitie in pace seminatür, facientibus pacem. » S. Basil. Hom. in princ. Proverb. — Rhetorica, et poetica, et argutarum caplionum inventio, mul- tos occupavit; quarum materies falsum est. Nam neque poetica sine fabula consistere possit, neque rhetorica sine dicendi artificio, neque sophistica, sine caáptiosis argumentis. Ejusd. — Mundane sapientia abundantia, gra- vis et acerba condemnationis incrementum ipsis afferet : quippe qui, cum in rebus vanis perspica- ces essent, ultro in indaganda veritatis cognitione caligaverunt. t Ejusd. hom. 8 in Hezaem. — Noctuse oculis si- miles ii sunt, qui in inani sapientia operam posue- runt. Etenim, ut illius oculi noctu valent, inter- diu autem obscurantur; sic horum animus ad rerum vanarum speculationem acutissimus est, ad ver: autem lucis cognitionem hebes et cecus. S. Greg. Νας. —— Prima sapientia est s&pientinm in verbis et dictionum argutiis, inque fucatis et minime necessariis disputationibus sitam, pro nl- hilo ducere. Atque utinam mihi potius quinque verba prudenter eloqui contingeret, quam sexcenta in lingua et voce tuba: obscura et incerta, qute militem meum ad bellum nequeat excitare. Hahc ego sapientiam laudo, hanc complector, cujus ope ignobiles summam gloriam consecuti sunt, et ad quam viles homunculi ceteris prelati sunt: cum qua piscatores universum orbem Evangelii retibus cinxerunt, ac petfecto illo atque abbreviato verbo sapientiam illam quiz evacuatur, propagarunt. Nec enim qui sermonum sapientiat sibi comparavit, hic protinus apud me sapiens est : nec qui expedl- tam linguam habet, ceteroqui vero imperitum ani- mum : velut nimirum sepulcra, que quamvis ex- terna pulchritudine et elegantia niteant, Interne tamen cadaveribus fetent, gravemque putorem tegunt; verum is demum mihi sapiens videtur, qui pauca quidem de virtute verba facíat, per actiones vero multa demonstrat, et per vilis integritatem, 343 orationi auctoritatem conciliat. Prestantiorem pul- chritudinem esse censeo, quse oculis cernitur, 8. JOANNIS DAMASCENI 944 Mk yàp ἀγαθὴ τοῖς ποιοῦσιν αὐτὴν, οὗ τοῖς x3. ρύσσουσιν. quem quz sermone depingitur : et divitias, quas manibus tenemus, quam quas in somnii errore no- bis finzimus : ac sapientia qus operibus indicatur, quam que verbis splendet. Jntcllectus enim bonus facientibus eum (Psal. cx, 10) : facientibus, inquam, non autem predicantibus. Ejusd. — Qui sermonibus excolendis operam dalis, ne nimium in doctrina confidite, nec prse- Lerquam ratio poscat, sapientes sitis. Qui eruditi eL litterati estis, quo tandem pacto eruditorum nomen obtinere possitis, primario illo verbo ca- rentes ? Didymi. — Licet nonnunquam utilitatis causa doctrinam alienam ad breve tempus attingere, atque ad propriam amplexandam statim se referre ; v. gr. Grammatica mulier aliena est. Cum ea com- mercium aliquantisper habere commodum est, propter lectionis artificium et acumen: eodem modo cum rhetorica, ob sermonis robur et se- riem : atque item cum philosophia ; quo fides iis astruatur, qua» videntur repugnare. Posteaquam velut ex .Egyptia Agar, ancilla Sare 686 que libera est, et ipsamet sapientia, liberos susceperi- mus, ad eam iterum, qua a juvenili etate sapien- liaest, ac divino munere concessa, nos convertamus; ul ex ea quoque liberos procreemus : hoc est, non jam ut ab ancilla, sensibiles disciplinas, sed ut ab ingenua et perfecta, sapientie prudentiam. VIT. X. — De scandalis ; et quod ea fugienda sint. Psal. xiix, 19, — « Os tuum abundavit malitia. Sedens, » etc, Psal. cx,,9 — « Custodi me ἃ laqueo, quem statuerunt mibi. » Matth, xvin, 7 seqq. — « V& mundo a scanda- lis. Necesse est enim ut veniant scandala. Ve autem homini illi per quem scandalum venit. Si autem manus ua, velpes tuus scandalizat te, abscide eum, et projice abs te. Bonum tibi est ad vitam ingredi debilem vel claudum, quam duas manus aut duos pedes habentem,mitti in ignem seternum. Et si oculus tuus scandalizat te, erue eum et pro- jice abs te.Bonum tibi est cum uno oculo in vitam intrare, quam duos oculos habentem mitti in ge- hennai ignis. » Luc. xvi1,1-3, — « Dixit Dominus ad discipulos : Impossibile est ut non veniant scandala ; ντ autem illi per quem veniunt. Utilius est illi,si lapis mo- laris imponatur circa collum ejus, et projiciatur in mare, quam ut scandalizet unum de pusillis Islis. 3 I Cor. vii, 9, 10. — « Videte, ne licentia ve- stra offendiculum flat infirmis. Si esca scandali- zit fratrem meum, non manducabo carnem in elernum, ne fratrem meum scandalizem. » Γ Cor. x, 32, 33. — « Sine offensione estote Iudeis et gentibus, et Ecclesie Dei : sicut et ego per omnia omnibus placeo, non querens quod mihi utile est,sed quod multis,ut salvi flant. Imi- tatores mei estote, sicut et ego Christi. Οἱ περὶ λόγους, μὴ σφόδρα τοῖς λόγοις θαῤῥεῖτε, μηδὲ σωφρονίζεσθε περισσὰ xai ὑπὶρ τὸν Αύγον, Οἱ cogo! καὶ γραμματισταὶ, πῶς ἄν σοφοὶ «αληθείητε, τὸν πρῶτον λόγον οὐκ ἔχοντες; Ἔνεστί ποτε πρὸς ὀλίγὸν θίγοντα διὰ τὸ χρήσιµον ἀλλοτρίας διδασκαλίας, πάλιν τῆς Ίδίας εὐθέως ἔχεσθαι» olov, γραμματικὴ ἀλλοτρία γυνὴ τυγχά- νει. Ταύτῃ πάλιν χαλὸν πρὸς ὀλίγον ἐγγίσαι διὰ τὸ B τεχνικὸν καὶ ὁξὺ τῆς ἀναγνώσεως. Ὁμοίως ῥττορι- x3» διὰ τὸ ἰσχυρὸν τοῦ λόγου καὶ τὴν ἀκολουθίαν' ἀλλὰ καὶ φιλοσοφίαν διὰ τὸ εὐαπόδεικτον τῶν φαι- νοµἔνων ἑναντίων. Mexx δὲ τοῦτο, ὡς ἀπὸ τῆς Αἱγυπτίας "Αγαρ τεχνώσαντες, παιδίσκης οὔσης τῆς ἐλευθέρας Σάῤῥας, τῆς ἀρχούσης xai αὐτοσοφίας οὔσης, πάλιν sl τὴν ἐκ νεότητος τραπῶμεν σοφίαν, ἥτις καὶ θεόδοτός ἐστιν, ὅπως xal ἓξ αὐτῆς τεχνώ- σωµεν, οὐχέτι ὡς ἀπὸ δούλης αἰσθητὰ µαθήµατα, ἀλλ’ ὡς ἐξ ἐλευθέρας xal τελείας, σοφίας φρό- νησιν. TITA. l'. — Περὶ σχανδάλων' xal ὅτι v P τὰ σκάνδαλα. χρὴ em « Τὸ στόµά σου ἐπλεόνασε xaxíav. Καθήμενος. » « Φύλαξόν µε ἀπὸ παγίδος fc pot. » « Οὐαὶ τῷ κόσµῳ ἀπὸ τῶν σκανδάλων. ᾿Ανάγχη γὰρ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα. Οὐαὶ δὲ τῷ ἀνθρώπψ ἐχείνῳ, δύ οὗ τὸ σκάνδαλον ἔρχεται. El δὲ ἡ χείρ σου, ἤ ὁ ποῦς σου σκανδαλίζῃ σε, ἔξελε αὐτὸν, xal βάλε ἀπὸ σοὺ. Καλόν col ἐστι εἷς τὴν ζωὴν εἶσελθεῖν χωλὸν ἢ κυλλὸν, ἤ δύο χεῖρας, fj δύο πόδας ἔχοντα βληθῆναι slc τὸ mop τὸ αἰώνιον. Καὶ εἰ ὁ ὀφθαλμός σου σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν, xal βάλε ἀπὸ cov. Καλόν col ἐστι μονόφθαλμον εἷς τὴν ζωὴν εἶσελθεῖν, 1| δύο ὀφθαλμοὺς ἔχοντα βληθῆναι εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός. » «Ἐἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τοὺς µάθητάς ᾽Ανένδι- κτόν ἐστι, τοῦ μὴ εἰσελθεῖν τὰ σκάνδαλα" οὐαὶ δὲ δι’ οὗ ἔρχεται, Λυσιτελεῖ αὐτῷ sl µύλος ὀνιχὸς περί- κειται περὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ, xal ἔῤῥιπται εἰς τὴν θάλασσαν, ἢ ἵνα σκανδαλίσῃ ἵνα τῶν μικρῶν τούτων. » « Βλέπετε µήπως d) ἑξουσία ὑμῶν αὐτὴ πρόσκοµ- μα γένηται τοῖς ἀσθενοῦσιν. El βρῶμα σκανδαλίζει τὸν ἀδελφόν µου, οὗ μὴ φάγω κχρέα εἲς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν µου σκανδαλίσω. «᾿Απρόσκοποι veces Ἰουδαίοις, καὶ Ἕλλησι, καὶ τῃ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ, χαθὼς κἀγὼ πάντα πᾶσιν ἀρέσχω, μὴ ζητῶν τὸ pavo? συμφέρον, ἀλλὰ τὸ τῶν πολλῶν, ἵνα σωθῶσι. Μιμηταίὶ µου γίνε- es, χαθὼς χαγὼ Χριστοῦ. » συνεστήσαντό 345 SACRA PARALLELA 340 Καλλὸν µήτε ἁμαρτάνοντα, utt ὁπονοούμενον A — S. Greg. Naz. orat. 1. — Priwclare cum 00 agi- τιθέναι σκἀνΊαλον Ἡ πρόκοµµα τοῖς πολλοῖς, εἴπερ καὶ τοῖς Ένα τῶν µμικρῶν σκανδαλίσασιν, ἴσμεν, ὅπως ἀπαραίτητος καὶ βαρυτάτη παρὰ τοῦ ἀψευδοῦς τιμωρία. TITA. ΙΑ’. — Ἡερὶ σαρκικῶν ἀνθρώπων. Εἶπε Κύριος ὁ θεός Οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά poo ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις, διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρχας. Ἔσονται δὲ al ἡμέραι αὐτῶν ἑχατὸν εἴχοσι ἔτη. « Τὸ γεγεννηµένων ἐκ τῆς σαρκὸς, σἀρξ ἐστιν. Ὁ ὢν ἐκ τῆς γῆς, ἐκ τῆς γῆς ἐστι, xal ἐκ τῆς γῆς λαλεῖ. » tur, qui nec peccando, nec suspicione laborando, offensionis scandalive materiam multis praebet : quippe cum iis etiam qui unum ex minimis offen- derint, quam certa, quamque gravis ab eo, qui mentiri nescit, poena constituta sit, non ignore- mus. TIT. XI. — De carnalibus hominibus. Gen. vi, 3. — Non permanebit spiritus meus in hominibus istis, eo quod carnes sint. Erunt autem dies illorum anni centum viginti. » Joan. i. 6, 34. — « Quod natum est ex carne, caro est. Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. » «Posóuat( περιπατεῖτε, xal ἐπιθυμίαν σαρχὸς p — Galat. v, 16-19. — « Spiritu ambulate, et de- ^U og τελέσητε. Ἡ γὰρ σὰρξ ἐπιθυμεῖ χατὰ τοῦ ανεὂματος, τὸ δὲ πνεῦμα κατὰ τῆς σαρχός: Φανερά ἐστι τὰ ἔργα τῆς σαρχὸς ἅτινά ἔστι πορνεία, ἀχαθαρσία, ἀσέλγεια, εἰδωλολατρεία, φαρμακεία, ἔχθραι, ἔρεις, ζῆλος, θυμὸς, ἐριθεῖαι, διχοστασίαι, αἱρέσεις, Φόνοι, µέθα:, χῶμοῖϊ, xal τὰ ὅμοια τού- τοις’ ἆ προλέγω ὑμῖν, καθὼς xal προεῖπον, ὅτι ol τὰ τοιαῦτα πράσσοντες, βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρα- νοµήσουσιν. » « Ziob xai αἷμα βασιλείχν Θεοῦ κλημονομῆσαι οὐ δύνανται.» « Οἱ κατὰ σάρχα ὄντες, τὰ τῆς σαρχὸς φρονοῦσιν, ol δὲ κατὰ πνεῦμα, τὰ τοῦ πνεύματος, Τὸ γὰρ φρό- vnpa τῆς σαρχὸς, θάνατος τὸ δὲ φρόνηµα τοῦ πνεύ- gatos, ζωὴ καὶ εἱρήνη. Διότι τὸ Φφρονηµα τῆς σαρχὸς, ἔχθρα slc Θεόν τὸ γὰρ νόμῳφ τοῦ θεοῦ οὐχ ὑποτάσσεται. Οἱ δὲ dv σαρχὶ ὄντες, θεῷ ἀρέσαι οὐ δύνανται. » Ol σαρχικοὶ τὰ πνευματικὰ πράσσειν οὐ δύνανται, οὔτε οἱ πνευματιχοὶ τὰ σαρχικά. Ὁ σαρχικὸς ἄνθρωπος, ἀγύμνασιον ἔχων πρὸς ωρίαν τὸν νοῦν, μᾶλλον δὲ ὥσπερ iv βορθόρῳ τῷ φρονήµατι τῆς σαρχὸς κατορωρυγμένον φέρων, ἑδύνατός ἐστι πρὸς τὸ πνευματικὸν φῶς τῆς ἀληθείας ἐνθλέφαι. 'Apgagei; ἄνθρωποι xal Φιλόκοσμοι, ἀγνοοῦντες τοῦ ἀγαθοῦ τὴν φύσιν, µακαρίζουσι τὰ μηδενὸς ἄξια, πλοῦτον καὶ ῥὑγείαν, περιφάνειαν βίου, ὧν οὐδὲν ἐστι» ἀγαθὸν τῇ ἑαυτοῦ φύσει, οὗ µόνον χαθότι ῥᾳδίαν τὴν πρὸς τὰ ἑναντία περιτροπὴν ἔχει, ἀλλ' ὅτι μηδὲ ἀγαθοὺς δύναται τοὺς χεχτημέ- νους ἀποτελεῖν. Τίς γὰρ δίκαιος διὰ τὰ χρήματα: Tc σώφρωνδι) ὀγείαν ; Τοὺναντίον μὲν οὖν, xal ὅπηρε- sia πολλάχις πρὸς ἁμαρτίαν τοῖς χαχῶς χρωμένοις τούτων ἕκαστον γίνεται. Τίς ἀναθήσεται εἷς τὸν οὐρανὸν τῶν ἐῤῥιμμένων τῷ ápaptig ; Τίς περικείµενος ἔτι τὸν χάτω ζόφον, xii τῆς σαρχὸς τὴν παχύτητα, ὅλῳ vol καθαρῶς ἱκοπτεύσῃ νοῦν ὅλον, καὶ µιγήσεται τοῖς |ἑστῶσιν sideria carnis non perflcietis. Caro enim concupi- Scit adversus spiritum: spiritus autem adversus carnem. Hec enim sibi adversantur. Manifesta autem sunt opera carnis, que sunt, fornicatio, immunditia, impudicitia, luxuria, idolorum ser- vitus, veneflcia, inimicitia, contentiones, semula- tiones, rixe, dissensiones, secte, invidie, homici- dia, ebrietates, comessationes, et his similia: qua predico vobis, sicut predixi, quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur. » 685 I Cor. xv, 50. — « Caro et sanguis re- gnum Dei possidere non possunt. » Rom. viu, 5-8. — « Qui secundum carnem sunt, qua carnis sunt sapiunt : qui vero secundum spi- ritum sunt, qu& spiritus, sentiunt. Nam pru- dentia carnis mors est: prudentia autem spiritus vita et pax. Quoniam sapientia carnis inimicitia est Deo: legi enim Dei non est subjecta: nec enim potest. Qui autem in carne sunt, Deo placere non possunt. » S. Ignat. Epist. ad Ephes. — Carnales spiri- tualia operari non possunt, neque spirituales car- lia. S. Basil. — Carnalis homo, cum mentem ad contemplationem minime exercitatam habeat, vel potius eam in carnis affectu, velut in cono, de- fossam ferat, spirituale lumen veritatis prospicere nequit. Ejusd. — Imperiti homines, et mundi amatores boni naturam ignorantes, ea quse nullius pretii sunt, beata existimant, divitias, et sanitatem, ac vite splendorem : quorum nihil suapte natura bonum est : non eo duntaxat quod facile in con- trarium mutentur, sed etiam quia possessores suos nequaquam facere bonos queunt. Ecquis enim ob divitias bonus est? Ecquis castus ob commodani valetudinem ? Contra usu sepe venit, ut quodlibet horum, iis qui male utuntur, ad pec- catum inserviat. S. Greg. Naz. Orat. Apol. — Quisnam eorum, qui in peccato provoluti sunt, in colum ascen- det ? Quisnam terrena caligine, carnisque crassitie obductus adhuc, tota mente totam illam mentem τα. 4 Ro... quc me ON QU ' . 7 DO) TOC Ter vocem . ' " - LI E] EM Y ^^ VA0TUUTUDAT"NWE S Ier ELE . . uS -. E at os Ξ .. κ i-o ta κ D. 7! 3 . ^ Σου” . M E . Ἔ : te εἰ , gU EC "rr; voe cet Se. C—. 064 * DC "e 847 BS, JOANNIS DAMASGENI pure prospioiet, ac rebus flrmis, et ab oculorum Α xal αοράτοις, ἐν τοῖς οὐχ ἑστῶσι καὶ ὁρωμένοις: obtutu remotis miscebitur, dum in rebus instabi- libus et aspectui subjectis versatur. Vix enim hic quisquam, quamlibet apprime purgatus, ipsum boni simulaorum contueatur; velut qui solem in aquis speoulantur, S. Nili. — Qui, neglecta anima, assiduam oor- poris curam gerunt, similes illi homini eunt, qui luto et ceno oculos illiniat, et aqua munda pedes suos abluat. Didymi. — Quamvis mortalium omnium una eademque anime natura sit, atque item una car- nis substantia, tamen alii carnales dicuntur, alii servi peccati, alii a peccato liberi, alii in carne, alii non in carne (tametsi carnem habeant), sed in Μόλις γὰρ ἂν τις ἐνταῦθα τῶν σφόδρα χεκαθαρμἰ- γων εἴδωλον τοῦ καλοῦ θεωρήσειεν, ὥσπερ οἱ τὸν ἥλιον dv τοῖς ὕδασιν. Οἱ τῆς ψυχῆς ἀμελοῦντες, ἐπιμελόμενοι δὲ τοῦ σώ- µατος, ὅμοιοι τυγχάνουσιν ἀνθρώπῳι βορθόρῳ μὲν καὶ πηλῷ τοὺς ὀφθαλμοὺς χαταχρἰοντι, Όδατι δὲ καθαρῷ τοὺς οἰκείους ἀναπλύνοντι πόδας. Τῶν ἀνθρώπων πάντων μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ἐχόν- των ψυχῆς φυσιν, καὶ μὴν xal τὴν αὐτὴν τῆς σαρχὸς οὐσίαν, ol μὲν λέγονται capxixol, ol δὲ δοῦλοι τῆς ἁμαρτίας' οἱ δὲ ἐλεύθεροι ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, ol Bi ἐν σαρκὶ, ol δὲ οὐχ iv σαρχὶ,σάρκα ἔχοντες, ἀλλ’ spiritu: alii viventes quidem in Christo, mortui B iv πνεύματι’ ol δὲ ζῶντες μὲν ἐν Χριστῷ, ἁμαρτά- vero peccato : alii viventes quidem peccato, mor- tui autem Christo. Ac rursum aliis brutorum ani- mantium nomina, seu cicurum, seu contra fero- rum et agrestium, prout videlicet moribus compa- rati sunt. TIT. ΧΙ. — De proborum virorum paucitate et penuria. Psal. xi, 4. -- « Salvum me fac, Domine,quoniam defecit sanctus : quoniam diminuta sunt. » etc. Ibid. 13. — « Dominus de ccelo respexit super filios hominum ; ut videat, si est intelligens, aut requirens Deum. » Qsee 1x, 10. — « Sicut uvam in deserto inveni ]srael : et sicut speculatorem in flculnea tempora- neum. » C 688 Mich. xx, 2, — « Hei mihi, quia periit reverens de terra; et qui corrigat in bominibus non est, » Jerem. xiax, 1 — « Non est sapientia in The- man: periit consilium a prudentibus ; abiit sa- pientia ipsorum : seduotug est locus eorum. » Contractum ac rarum, est bonum. TIT. XIII. — De consessu; et quod coacto ad au diendum consessu, minime oporteat confabulari. Prov, xxu, 40, - « Ejice pestilentent e conci- lió et una oum 6ο exibit Jurgium. Gum enim 98- det in concilio, omnes odntemnit. ο Pro. xv, 22, 23. — « Aspernantur consideratio. nes, qui non honorant consássus. In cordibus &u- νοντες δὲ τῇ ἁμαρτίᾳ' ol δὲ ζῶντες μὲν τῇ ἁμαρτίᾳ, ἀποθανόντες δὲ τῷ Χριστφ. Καὶ πάλιν ol μὲν ἁλό- Ίων ζώων ἔσχον ὀνόματα, fj ἡμέρων, fj τοὺναντίον ἀγριωτάτων, κατὰ τὴν τοῦ Ἴθους αὐτῶν χατασκευήν. ΤΙΤΑ. IB. — Περὶ σπάνης καὶ ἀφορίας χρηστῶν ἀνδρῶν. « Σῶσόν µε, Κύριε, ὅτι ἐκλέλοιπεν Dec, ὅτι ὠλιγώθησαν. » « Κύριος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ διέχυψεν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων, τοῦ ἰδεῖν st. ἔστι σννιὼν, fj ἑκζητῶν τὸν θεόν. » « Ὡς σταφυλὴν iv ἐρήμῳ εὗρον τὸν Ἰσραλλ, xoi ὡς σκοπὸν ἐν συκῇ πρώΐμον. » ε Οἶμοι, ὅτι ἁπόλωλεν εὐλαθὴς ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ὁ κατορθῶν lv ἀνθρώποις οὐκ ἔστιν. » « Οὐκ ἔστι σοφία ἓν θεμᾶν, ἀπώλετο Bou) ix συν” ετῶν, ᾧχετο σοφία αὐτῶν, ἡπατήθη ὁ τόπος αὐτῶν. » Ἐσταλμένον καὶ σπᾶνιον τὸ ἀγαθόν. TITA. ΙΓ’. — Περὶ συνεδρίου xai Ott οὗ χρὴ lv συνεδρίῳ ἀχκροάσεως γενομένης διαλέγεσθαι. κ Ἔκθαλε λοιμὸν ἐκ συνεδρίου, καὶ συνεισελεύσεται αὐτῷ νεῖκος, Ὅταν γὰρ Καθίσῃ iv συνεδρίῳ, πάντας ἀτιμάζει. ο « Ὑπερτίθενται λογισμοὺς, ol μὴ τιμῶντες υνν» έδρια, ἐν δὲ καβδίαις βὀνλευομένων μένει βονλή. iem consultantium manet consilium. Non parebit p Οὐ μὴ ὑπακυύσῃ ὁ καχὸς αὐτῇ, o05' οὐ μὴ eit xxl- malus ei, neque boni aliquid et appositi dicet in tempore, » Eccli. kxxtü, &9. — κα Altero loquente, né multa verba effutias. Ubi huditio 6st, ne verba ef» fundas. » TIT. XIV. —— De ας qu& prieter. tatioriem eveniunt accíiduntque. Eccli. χα, 9-44. — « Est felix processio in ma- lis viro: et est inventio in detrimentum. Est da- tum quod tibi utile non erit: et esi minoratio propter gloriamM et. est qui ab humilitate levabit eaput. Est qui multa |redimatj módioo pretio ! et am, 88 teslitüens ea ih eeptuplum p» ριόν τι καὶ κκλὸν τῷ καιρῷ. » « Ἑτέρου λέγοντος, μὴ Κολλάκις ἀδολέσχει. Ὅκου ἀχρόαμα, μὴ ἐκκέφέ λαλίαν. » ΤΙΤΑ, ΙΔ’, — Περ τῶν συµθαινόνειον καὶ συµ- πιπτόντων ἐκ παραλόγου. « Ἔστιν εὐδοκία iv καχοῖς dv8pl: wal ἔστιν εἴ- pnua etc ἑλάττωσιν. Ἔστι δόσις fj οὐ λυσιτελήσει σοι, καὶ ἔστιν ἑλάττωσις ἕνεχεν δόξης, xal ἔστιν Bo ἀπὸ ταπεινώσεως ζρε κεφαλήν. "Eetw ἀγοράζων πολλὰ ὀλίγον, καὶ ἔστιν ἀποτιννόων αὐτὰ ἑπταπλάσια. » 940 .. TITA. IR. — Περὶ σερατιωτῶνι « Ἐπηρώτων αὐτὸν ol στρατευόµενοι λέγοντες ' Καὶ ἡμεῖς τί ποιήδωµεν ; Καὶ site πβὸς αὐτούς. Μτδένα διασείσητε, μηδὲ συχοφαντήσητε, καὶ ἀρχεῖ- σθε τοῖς ὀψωνίαις ὁμῶν. » ρχεῖόθε τοῖς ἰδίοις ὀψωνίοις, oi στῥατιῶται, καὶ μηδὲν ὑπὲρ τὸ διατετἀγμένον ἀπαιτεῖτε, Ταῦτα ὑμῖν διαχελεύεται μεθ) ἡμῶν Ιωάννης ὁ πἀνυ. Τί λέγω ὀψώνιον ; τὸ βασιλικὸν σιτηῤέσιον ὃηλονοτι, xai τὰς ὑπαρχούσας ἐκ νόµου τοῖς ἀξιώμασι δωρεάς. Τὸ δὲ περισδὸν, τίνος ; ᾿Εγὼ μὲν ὀχνῶ λέγειν τὸ βλάσφημον’ ὁμεῖς δὲ οἶδα ὅτι συνιέτθ, SACRA. PARALLRLA. Á 850 TIT. XV. — De militibus. Luc. ut, 14, 15. — « Interrogabant autem eum et milites, dicentes: Quid faciemus et nos ? Et ait illis : Neminem concutiatis, neque calumniam fa- ciatis : et contenti estote stipendiis vestris. » S. Greg. Naz. Orat. in Jul. εδ. — Contenti estote obsoniis vestris, milites, neque przter id quod vo- bis constitutum est, quidquam exigatis. Hac vobis nobiscüm przcipit eximius ille Joannes. Quid per obsonium intelligo ? Regiam annonam, eaque cori« giaria, que iis qui dignitate funguntur, legisinstitu- to contingunt. Quod autem amplius est, cujusnam ? Equidem ipse dicere quod vereor quemquam offendat : at hon dubito quin ipsi perspectum habeatis. Τῷ στρατιώτῃ οὐδὲν δεῖ ἔξω τῶν κατὰ τὴν στρα-Β — Militem preter illa que ad militiam spectant, τείαν περιεργάζεσθαι, ἀλλὰ μεμνῆσθαι dal, ὅτι τέ- ταχται τὴν εἰρήνην φυλάττειν. TITA. Ig. — Περὶ συνδιαγωγῆς χῤηστῶν ἀνδρῶν. καὶ Ότι χρὴ ἀρίστοις ἀνδράθι κολλᾶσθαι , καὶ p πονηροῖς. ᾿Εξομοιοᾶται γάρ τις, μεθ ὦν τὰς ιατριθὰς ποιεῖται. ε Βασίλεια Σαθὰ εἴπεν πρὸς τὸν βασιλέα Σολομῶνα «τα. ᾽Αληθινὸς ὁ λόγος, ὃν ἤκουσα ἐν τῇ qfi µου περὶ τοῦ λόγου σου xal τῆς φρονήσεώς 6ου. Καὶ οὖν bn. ετευσἁ τοῖς λαλήσασί pot, ἕως οὗ πἀρεγενόµην, καὶ ἑωράκαδιν οἱ ὀφθαλμοί µου. καὶ ἰδοὺ οὐκ ἔστιν ἡμιόυ καθὼς ἁπήγγειλέν µοι. Ἡροστέθηχας dva ἐπὶ κἄσαν ἀκοὴν ἣν ἤκουφα ἐν τῇ Tf. µου, Maxoplat nihil curiosius inquirere oportet: verum illud sem- per memoria tenere, hane sibi provinciam manda- tam esse, ut paci consulat, TIT. XVI. — De proborum virofum contubernio ; quodque improbis viris minime 44ἱ adhaveüscen- dum. le quippe similem quemquam effici, oum quibus versari soleat. III Reg. x, 6-8. — « Regina Saba dixit ad re- gem Salomonem : Verus est sermo quem audivi in terra mea de verbis tuis et prudentia tua. Et non credebam narrantibus mlhi, donec ipsa veni, ét vidl oculis meis et viderunt ocnli mei ! et ecce non est media pars uti nuntiavetutit mihi. Adje- cisti bona super omnem famat quam audivi. αἳ γυναΏκές 6ου’ µαλάριδι ol &albic σου οὗτοι, ol C Beato uxores tui, beati servi tui Isti, qui stant παρφφεηκότιέ ἑνώπιόν σου δι’ ὅλου, ot ἀχούοντες τὴν φρόνησίν σου πᾶσαν. » « Ἐϊπεν Ἠλίας àip Ἐλισσαιξ Κάβου δὴ ἐνταῦθα, ὅτι Κύριος ἀπέσταλχέ µε ἕως Βεθήλ . Kal εἶπεν Ἐλισσαιέ, Ζῇ Κύριας, xal ζᾷ ἡ Ψυχή σου, εἰ ἔγχα- ταλείφω σε. Kal εἰσέρχονται εἷς Βεθήλ’ wi. προσῆήλ- θον οἱ προφῆται οἱ ἐν Βεθὴὶλ τῷ Ἐλισσαιὲ, καὶ εἶπαν αὐτῷ, Bl οἶδας ὅτι φήμερον λαμθάνει Κύριος τὸν Ἀόριόν eov ἐπάνωθεν ἀπὸ τῆς κεφαλῆς σου | Kat εἶπεν. Κάγὼ οἶδα, διωβᾶτει Καὶ εἶχεν Ἠλίας πρὸε Ἠλισσαιί. Κάθου δὴ ἐ,ιαῦθα, ὅτι Κύριος ἀπέταλχέ µε ἕως Ἱεριχῶ. Καὶ εἴπεν. ZA Ἠύριος, καὶ ζᾷ 4 Φυχή «ου, sl ἐγχαταλείψω de. » Καὶ μετ ὀλίγχα, « Ἐἶπεν Ἠλίας τῷ Ἐλιοσάιέ. Αἴτησόν µε, *l ποιήσω σοι πρὶν f| ἀναληρθῆνᾶί µε ἀπὸ σοῦ . Καὶ εἶπεν Ἐλισαιξ' Γενηθήτω δὴ τὸ πνεῦμα τὸ ἐπὶ σὲ δισσῶς ἐπ dui. Καὶ εἶπεν Εσκλήβυνας αοῦ αἰτήφασθαι ’ πλὴν ἐὰν ἴδης µε ἀναλαμθανόμενον ἀπὸ 6οῦ, ἴσιαι «οι οὕτω. "Edv δὲ μὴ Ue, οὗ μὴ γένηται. » Σχόλ. ᾿Ἐντεῦθεν παιδευόµεθα μηδαμῶς τοὺς ἀρίστους καταλιμπᾶνειν ἄνδρας , κἂν ἐκεῖνοι βού- λωνται, Πολλὴν γὰρ ὄνησιν ἔχει ἡ μετ) αὐτῶν συνου- σίᾳ. Καὶ µάρτυς "Ἁλισσαιὸ ἄχρι τέλους mpooxapte- Ρήσας τῷ Ἠλίᾳ, xai διπλης τῆς ἐπ αὐτῷ ἀξίας τετυχηκώς, « Συμπορευόµενος σοφοῖς, σοφὸς ἔσται. » « Λαλεῖτε ἀνθρώποις δικαίοις. » D coram te semper, qui audiant omnem prudentiam luam. » ' IV Reg. 1, 2-0, 9, 10. — 689 «Dixit Elias Eliemo : Sede hic, quia Dominus misit me usque Bethel. Et dixit Eliegug : Vivit Dominus, et vivit anima tua, siderelinquam te. Et veniunt in Bethel : et accesserunt prophetz qui erant in Bethel, Eli- $56, et dixerunt ei: Nünquid nosti quia Dominus &ssüntit Dominum tuum desüper caput tuum ? Et dixit: Et ego novi; silete. Et dixit Elias ad Eli- eeu * Sede hic, quia Dominus misit me usque Jericho. Et ait : Vivit Dominus, et vivit anima tua, si derelinquam te. Et post pauca: Dixit Elias ad Eliseum : Postula à me quid faciam tibi, prius. quat tollar a te. Et dizit Eliseus : Fiat, obsecro, spiritus qui in te est, dupliciter in me. Et dixit : Rem difflcilem postulasti : verumtamen si videris me, quando tollat a te, erit tibi quod petisti: si autem non videris, non erit. » Schol.Hic docemur optimos viros, eliamsi ipsi velint, minine relinquere. Magnam enim eorum consuetudo utilitatem habet. Testis est Εδω, qui ad extremum usque cum ÉElia permansit, ac propterea duplicem dignitatem est consecutus. Prov. χι, 20. — « Qui graditur cum sapienti- hus, sapiens erit. » « Loquimini hominibus justis. » 351 Prov. xxii, 17. — « Sermonibus sapientum ad- A move aurem tuam. » Ibid. 6. — « Adolescens cum viro pio, et recta erit via ejus. » Eccli. v1, 14. — « Si videris sensatum, evigila ad eum, et limina ostiorum exterat pes tuus. In mul- titudine seniorum sta: et si quis est sapiens, ad- heere illi. » Eccli. viu, 9. — « Ne despicias narrationem sa- pientum : et in proverbiis eorum conversare. » Eccli. 1x, 22. — « Viri justi sint tibi conviva. » Eccli. xxxvii, 15. — « Cum viro justo assiduus esto. Quem videris custodientem mandata, da in anima tua secundum animam ejus. Et si titubave- ris, condolebit tibi. » .. « Volucres cum similibus commorantur. » S. Bazil. epist. 4. — Quemadmodum pictores, cum ab imaginibus imagines pingunt, identidem sepe in exemplar intuentes, formam illam ad suum opus transferre student : sic eum qui se om- nibus virtutis partibus absolutum reddere laborat, ad sanctorum vitas, velut ad imagines quasdam et simulacra motu atque actione predita, oculos conjicere oportet, et quod in illis est bonum, imitando suum efficere. Ejusd. hom. $ in Hexaem. — Si gentilem tempe- rantie ac relique morum honestati operam dan- . tem videas, fac studium tuum ac diligentiam au- geas, ut frugifere flcui similis sis, qua ex agres- tium presentia robur colligit, ac fluxu suo cohi- bito, majore studio fructus alit. S. Greg. Naz. in iamb. — Fores sapientum fac C terras, non divitum. TIT. XVII. — De vitz. consuetudine cnm. improbis: quodque eorum societates fugienda 'sint. tanquam ezitiosz. Num. xvi, 21, 22, — « Surrexit Moyses, et per- rerit ad Dathan et Abiron : et perrexerunt cum eo omnes seniores 690 Israel, et locutus est ad synagogam, dicens: Separamini α tabernaculis hominum istorum refractariorum, et nolite tan- gere de omnibus quecunque ad eos pertinent, Et . recesserunt a coitu Core, Dathan, et Abiron. » | Deut. xiu, 4. — « Exterminabitis malum ex . vobis ipsis. » Josue xxin, 19. — « Disperdite gentes istas a facie vestra ; et non erunt vobis in laqueum, et in scandalum, et in clavos iu calcaneis vestris, et in sudem in oculis vestris. » I Reg. xv, 6. — Dixit Saul ad Cineum : Abi, et declina e medio Amalacite ; ne involvam te cum eo. Et declinavit Cinsus: et percussit Saul Amalec. » Job. xxvii, 28. — « Abstinerea malis,scientia est. » Psal. 1, 1. — « Beatus vir qui non abiit in con- silio impiorum. » Psal, xxv, &. — « Non sedi cum consilio vani- tatis. » 8. JOANNIS DAMASCRNI 350 « Λόγοις σοφῶν παράθαλε σὸν obc, » « Νεανίσκος μετὰ ὁσίου, καὶ εὐθεῖα d ὁδὸς αὐτοῦ. » « Ἐάν ἴδῃς σωνετὸν, ὄρθριζε πρὸς αὐτὸν xai σταθμοὺς αὐτοῦ ἐκτριθέτω ὁ ποὺς σου. Ἐν πλήθει πρεσθυτέρων στῆθι, καὶ εἴ τις σοφὸς, προσκολλήθι αὐτῷ. » « M3) παριδῃς διήγηµα σοφῶν, καὶ iv. παροιµίαις αὐτῶν ἀναστρέφου. « Άνδρες δίκαιοι ἔστωσαν οἱ σύνδειπνοί σου. » « Μετὰ ἀνδρὸς εὐσεθοῦς ἑνδελέχιθε. "Ov. ἂν ἴδῃς συντηροῦντα ἐντολὰς δὸς dv τῇ ψυχᾷ σου κατὰ τὴν ψυχὴν αὑτοῦ, καὶ ἐὰν πταίσης, συναλγήσει σοι. » « Πετεινὰ πρὸς τὰ ὅμοια καταλύει. » ἝὭσπιρ ol ζωγράφοι, ὅταν ἀπὸ εἰκόνων εἰκόνας γράφωσιν , πυχνὰ πρὸς τὸ παράδειγµα βλέποντες, τῶν εἰκόνων τῶν ἐκείνων χαβακτῆρα πρὸς τὸ ἑαυτῷ σπουδάζουσιν μεταθεῖναι φιλοτέχνημα' οὕτω δεῖ xal τὸν ἑσπουδακότα ἑχυτὸν πᾶσι τοῖς µέρεσι τῆς ἀρετῆς ἀπεργάσασθαι téÀetov: οἱονεὶ πρὸς ἀγάλματά τινα κιρούµενά τε καὶ ἕμπρακτα, τοὺς βίους τῶν ἁγίων ἀποθλέπειν χρὴ, καὶ τὸ ἐκείνων ἀγαθὸν οἴκεῖον ποιεῖσθαι διὰ µιµήσεως, "Ev ἴδῃς ἐθνικὸν βίου σώφρονος χαὶ τῆς λοιπῆς κατὰ τὸ ἦθος εὐταξίας ἐπιμελούμενον, πλέον ctav- τοῦ τὸ σπουδαῖον ἐπίτεινον, ἵνα Ὑένῃ παβακλήσιος τῇ καρποφόρῳ συκῇ, ἐκ -ῆς τῶν ἀγρίων παρουσίας συναθροιζούσῃ τὴν δύναμιν, καὶ τὴν μὲν ῥύσιν int- χούσῃ, ἐπιμελέστερον δὲ τοὺς χαρκοὺςἐκτρεφούσμ. Σοφῶν θύρας ἕκτριθε, πλουσίων δὲ µή. TITA. IZ. — Περὶ συνδιαγωγῆς καχῶν ἀννρῶν' xal ὅτι yp?) Φεύχειν τὰς τῶν µμογθηρῶν ἔται- ῥίας ὡς ὄλεθρον προξενούσας. «᾿Λνίστη Mosi; καὶ ἐπορεύθη πρὸς Δαθὰν καὶ ᾽Αθειρὼμ , xal συνεπορεύθησαν μετ) αὐτοῦ πάντες ol πρεσθύτεροι 'IopaijÀ: καὶ ἑἐλάλησε πρὸς τὴν συν- αγωγὴν λέγων. ᾿Αποσχίσθητε ἀπὸ τῶν σκηνῶν τῶν ἀνθρώπων τούτων τῶν σκληρῶν, xal μὴ ἄπτισθε ἀπὸ πάντων ὅσα ἐστῖν αὐτοῖς. Καὶ ἀπέστησαν ἀπὸ τῆς συναγωγῆς Κορὲ, xal Δαθὰν, καὶ ᾿Λθειρώμ. » «᾿Αφανιεῖτε τὸν πονηρὸν ἀφ᾿ ὑμῶν αὐτῶν. » « Ἐξολοθρεύσατε τὰ ἔθνη ταῦτα ἀπὸ. προσώπου ὑμῶν, καὶ οὐκ ἔσονται ὑμῖν sic παγίδα, καὶ slc σκάνδαλα, xa! εἰς ὤλους ἐν ταῖς πτέρναις ὑμῶν καὶ εἲς βολίδα ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς ὑμῶν. » ε Εἶπε Σαοὺλ πρὸς τὸν Kivaiov: Ἄπελθε, καὶ ἔχχλινον ix µέσου τοῦ ᾽Αμαληχίτο, μὴ προσθῶ σε μετ) αὐτοῦ. Καὶ ἐξέκλινν ὁ Κιναῖος, xal ἑπάταξε Σαοὺλ τὸν 'ApzA x. » « Τὸ ἀπέγεσθαι ἀπὸ xaxov, ἔστιν ἐπιστήμη. » « Μακάριος ἀνὴρ ὃς οὐκ ἐπορεύθη , ἓν ovi ἀσεθῶν. » « Οὐκ ἐκάθισα μετὰ συνεδρίου µαταιότητος. » 353 SACRA PARALLERLA. 354- « Xxínacóv µε ἀπὸ συστροφῖς πονηρευοµένων..» Α — Psal. xim, 2. — « Protege me ἃ conventu ma- ε Οἱ άἀγαπωντες τὸν Κύριον, μισεῖτε πονηρά. » « ΥΣ, µή σε πλανήσωσιν ἄνδρες ἀσεθεῖς, μηδὲ πορευθῇς ἐν ὁδῷ μετ) αὐτῶν. Ἔκκλινον δὲ τὸν πόδα σου ἐκ τῶν τρίθων αὐτῶν. Οἱ γὰρ πόδες αὐτῶν εἲς καχίαν τρἐχουσιν. » « Mi) ζηλώσῃς ὁδοὺς παρανόμων" iv ᾧ ἂν τὂπῳ στρατοπεδεύσωσι, μὴ ἐπέλθῃς ἐχεῖ. "Έκκλινον ἀπ᾿ αὐτῶν, xal παράλλαξον. Οὐ γὰρ μὴ ὑπνώσωσιν, ἐὰν μὴ χακοποιήσωσιν. Ὁδοὺς ἀσεθῶν μὴ ἐπέλθῃς, μηδὲ ζητήσῃς ὁδοὺς παρανόμων. » « Τρίθολοι xal παγίδες iv ὁδοῖς σκολιαῖς ὁ δὲ φολάττων τὴν ἑαυτοῦ ψυχἠν, ἀφέξεται ἀπ᾿ αὐτῶν. » « Υὲ, μὴ ζηλώσῃις κακοὺς ἄνδρας, μηδὲ ἐπιθυμήσῃς εἶναι μετ) αὐτῶν. Ψεύδη γὰρ μελετᾷ ἡ χαρδία αὐτῶν, xai πόνους τὰ χείλη αὐτῶν λαλεῖ. » « M3, ἴσθι ἕταῖρος ἀνδρὶ θυµώδει’ oo δὲ ὀργίλῳ μὴ συναυλίζου, µήποτε µάθης τῶν ὁδῶν αὐτοῦ, καὶ λάδῃς βρόχον τῇ σῇ Voy. » « ᾽Απόστητε, ἐξέλθετε ἐχεῖθεν, xal ἀκαθάρτου μὴ ἅπτεσθε. Ἐξέλθετε ἐκ µέσου, ἀφορίσθητε, οἱ φίροντες τὰ σχεύη Κυρίου, » « ᾿Απέχου ἀπὸ ἁδίκου, καὶ οὗ φοθηθήσῃ, καὶ τρόμος οὐκ ἐγγιεῖ σοι. » « Ὁ ἁπτόμενος πίσσης, µολυνθήσεται, xai ὁ χοινω- νῶν ὑπερηφάνῳ, ὁμοιωθήσεται αὐτῷ. » « Παραχαλῶ ὑμᾶς, ἀδελφοὶ , σχοπεῖν τοὺς τὰς διχοστασίας xal τὰ σκάνδαλα, παρὰ τὴν διδαχὴν ἣν ὑμεῖς ἐµάθετε, ποιοῦντας, xai ἐκχλίνατε ἀπ᾿ αὐτῶν. Οἱ γὰρ τοιοῦτοι τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ οὐ μὴ δουλεύσωσιν, ἀλλὰ τῇ ἑαυτῶν κχοιλίᾳ, xal διὰ τῆς χρηστολογίας xal εὐλογίας ἐξαπατῶσι τὰς καρδίας τῶν ἀχάχων. «Εάν τις ἁδελφὸς ὀνομαζόμενος, f] πλεονέκτης, fj πόρνος, fj εἰδωλολάτρης, fj λοίδορος, ἢ µέθυσος, 7j ἆρπαξ, τῷ τοιούτῳ μηδὲ συνεσθίειν. » « Παραγγέλλομεν ὑμῖν, ἀδελφοὶ, ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, στέλλεσθαι ὑμᾶς ἀπὸ παντὸς ἁδελφοῦ ἀἄτάχτως περικατοῦντος, xal μὴ κατὰ τὴν D παράδοσιν, fjv παρέλαθον ἐξ ἡμῶν. » Βλαθεραὶ αἱ πρὸς τοὺς xaxobc συνουσίἰαι, ἐπειδὴ νόμος αὐτοὺς φιλίας, δι ὁμοιότητος πεφυχέναι τοῖς σονακτομένοις ἐγγίνεσθαι,. Ὡς γὰρ ἐν τοῖς νοσοποιοῖς Χωρίοις, ὁ χατὰ µέρος ἀναπεμπόμενος bip, λανθά-. νουσαν νόσον τοῖς ῥἑνδιαιτωμένοις ἐναποτίβεται, οὕτως ἡ πρὸς τοὺς φαύλους συνήθεια μεγάλα xaxà ταῖς φυχαῖς ἑναφίησιν, xv τὴν παραυτίκα αἴσθησιν τὸ βλαθερὸν διαφεύγῃ. dag! τὸν λοιμὸν οἱ περὶ ταῦτα δεινοὶ, ἐπειδὰν ἑνὸς lignantium. » Psal. xcvi, 10. — « Qui diligitis Dominum, odite mala. » Prov. 1, 10. — « Fili, ne te lactent viri impii. Ne vadas cum eis : declina pedem tuum a semitis eorum. Pedes enim eorum ad malum currunt. » Prov. 1v, 14, 15. — « Ne emuleris vias iniquo- rum : in quo loco castra posuerint, ne venias illuc. Declina ab eis et preteri.Non enim dormiunt,nisi male fecerint. Ne pergas in viis impiorum : neque quéeras vias iniquorum. » Prov. xxu, 5. — « Tribuli, et laquei in viis per- versis. Qui custodit animam suam, avertet se ab p eis. » Prov. xxiv, 1. — « Fili, ne &muleris viros malos neque concupiscas esse cum eis. Mendacia enim meditatur cor eorum, et labores loquuntur corda ipsorum. » Prov. xxii, 24. — « Noli esse socius homini ira- cundo, nec cum amico furioso commorare : ne forte discas vias ejus, et sumas laqueum anim: tue. » C. Isa. Lit, 11. — « Recedite, exite hinc: et im- mundum nolite tangere. Exite de medio ejus : se- gregamini qui portatis vasa Domini. » Isa. Liv, 14. — « Avertere ab iniquo, et non timetis, nec tremor appropinquabit tibi. » Eccli. xiu, 1. — « Qui tetigerit picem, inquina- 6 bitur: et qui communicaverit superbo,similis ejus erit. » Rom. xvi, 17-20. — « Rogo vos, fratres, ut ob- servetis eos, qui dissensiones et offendicula pre- | ter doctrinam, quam vos didicistis, faciunt, et de- clinate ab iis. Hujuscemodi enim, Domino nostro Jesu Christo, non serviunt, sed suo ventri: et per dulces sermones et benedictiones seducunt corda. innocentium. » I Cor. v, 11. — « Si is qui frater nominatur, est fornicator, aut avarus, aut idolis serviens, aut ebriosus, aut rapax,cum ejusmodi nec cibum sumere. » 11 Thess. ni, 6. — « Denuntiamus autem vobis, fratres, in nomine Domini nostri Jesu Christi, ut subtrahatis vos ab omni fratre ambulante inordi- nate, et non secundum traditionem, quam accepe- runt a nobis. » S. Basil. Hom. Quod Deus non est auct. mal. — Perniciose sunt improborum hominum familia- ritates. Quandoquidem amicitie lex est, ut qui vite 691 consuetudine copulantur, moribus quo-. que similes sint. Quemadmodum enim in morbidis regionibus aer ille qui sensim respiratur,occultum morbum iis, qui illic commorantur affert: eodem modo, inita cum improbis familiaritas ingentia animis mala infligit : etiumsi detrimentum statim minime sentiatur. Ejusd. in psal. 1. — Pestem aiunt earum r T " PEEL zm 500 x /— 25h... eue . "x44. uL decis ae T7024 * a4 ax - , * -. » B fox à -— ^ - ^ 2-79 * aee. Luo l4 34 td * NN $t EM . 2 1 E » - - boc " 203774 - t ο "n À t . Doc I : * . tol 5 4 a VEN ij : - ak . xt oi ea .. 355 S. JOANNIS PAMASCENI 356 periti, posteaquam heminet unum aut jumentum A ἀνθρώπου, f χτήνους ἄψηται, xàtaviusogat ἐπὶ πάντας attigerit, ad omnes qui propius accedunt serpere. Hane quippe hujusce morbi naturam esse,ut ipsum alii et aliis contrahant. Tales sunt qui injustitim dant operam. Alius enim alii morbum impertiens; una uterque egrotat et perit. Exempla fuge eorum quorum vita condemnata est. . 8. Greg. Nas. in Apol. — Proclivius est vitii participem fleri, quam virtutem impertire: quia facilius quoque est morbum contrahere, quam alios sanitate donare. Ejusd. tetrast. 11-48. Ocelude cera turpibus verbis tuas Aures sonisque cantuum molissimis | Pateant honestis semper ut sermonibus. Audire, fari, facere, non procul distant, Prapone semper improbis probos viros. Nam si frequens sis curi malis, eris malus. S. Athanas. — Non modo a vitiis ipsi abstinere, sed illos etiam qui ea perpetrant, aversari debe- mus. 5. Cyrill. — Tsraelitls interdlctum erat, ne cum malis versarentur, Mosaica scilicet lege hoc quo- que sanciente. Disertis quippe verbis imperabat, ut qui sanctificati essent, quam primum ab eorum - catu abscederent, quorum prava aique impura vita est. S. Clem. — Discessus ab improbis, anim: salus est. 8. Basil. in psal. 1. — Tria nobis Psalmísta pro- posuit, qui» cavere debeamus: nempe ne in im- piorum concilio ambulemus, ne in peccatorum via stemus,ne in pestilentium cathedra sedeamus. . Tbid. — Ne in pestilentium cathedra sedeus (Psal. 1, 1). Perpende animo quos pestilentes vocarit : eos plane quí animi sui morbum aliis impertiunt. An- non vides quemadmodum scortatores illi qui ín foro sedent, pudicos et temperantes ludibrio ha- beant, narrentque flagitia sua, et tenebrarum stu- dia, et infames suas libidines, non secus aó prt- clara quedam strenuaque facinora recenseant ? hi videlicet pestilentes sunt, quippe qui malum suum . omnibus insinuare obnixo studio contendant. Ibid. — Forhicationis spiritus iniquitatem in uno sistere non sustinet: verum equales adhibentur, comessationes, ebrietates, obscenw fabulationes, lans, atque omnes sceleris sui cupiditate inflam- mans. Annon vero parva haec pestilentia est, aut exigua mali communicatio ? S. Nili. — Inutilium hominum ooctus fugiamus, solitudinem amplectentes. Perniciem enim affert, et peccatum anime statum labefactat improborum hominum familiaritas. Ut enim qui in pestilenti aere versantur, non possunt quin segrotent: slo etiam qui Apad homínes nullum virtutis et vitii delectum habentes morantur,ipsorum vitium con- trahunt. Josephi. — 699 Pervers! mores eorum qui una τοὺς ἐγγίζοντας. Φύσιν γὰρ εἶναι τῆς νόσου ταύτης, τὸ ἐξ ἀλλήλων πάντας ἀναπιμπλάναι τῆς ἀῤῥωστίας. To- ιοῦτοι δή τινές clot καὶ ol ἐργάται τῆς ἀδικίας. "Άλλος yàp ἄλλῳ τῆς νόσου µεταδιδόντες, συννοσοῦσιν ἀλλή- λοις xal συναπὀλλυνται. Φιῦγε τὰς µιµήσεις τῶν κατεγνωσµένων. "Pdov Καπίας μεταλαθεῖν, 4| ἀρετῆς μεπαδοῦναι ἐπεὶ καὶ νόσου μετασχεῖν μᾶλλον d] ὑγείαν χαρί- σασθαι. Κηρῷ τὰ dta φράσσε πρὸς φαόλους λόγους qiiam τε τερπνῶν but Aeylopata, T^ oic δ) αὖ καλοῖς τε xal ἀγαθοῖς ἀεὶ δίδου. Βἰπεϊν, ἀκοῆσαι, καὶ δρᾶσαι μικρὸν μέσον. "Asi προτίµα τοὺς καλοὺς τῶν μὴ καλῶν. Κακοῖς 8 ὁμιλῶν, xal λακὸς πάντως ἔσῃ. Ati μὴ µόνον ἀπέχεσθαι τῶν κακῶν, ἀλλὰ καὶ τοὺς τὰ τοιαῦτα πράττοντας ἀποστρέφεσθαι. Τὸ συνεῖναι τοῖς φαύλοις ἀπηγόρευτο τοῖς ἐξ Ἰσραὴλ, νόµου τοῦ διὰ Μωσέως xal τοῦτο θεσπἰ- ζοντος. Προσέταττέν vào ἐναργῶς τῶν ἐν φαυλότητι καὶ ἀκαθαρσίᾳ ζωῆς ἀποφοιτῷν ἐπείγεσθαι τοὺς ἡγιασ- μένους. Ἡ τῶν κακῶν ἁλαλλαγὴ σωτηρία ἐστὶ oy fc. Τρία προΐέδαλεν ἡμῖν τὰ φυλαχῆς ἄξια, μὴ πορι- (e θῆναι ἐν βουλᾷ ἀσιθῶν, μὴ στῆναι ἓν βουλᾷ ἆμαρ- τωλῶν, καὶ μὴ καθεσθῆναι ἐπὶ καθέδραν λοιμῶν. Μὴ πκαθεσθῆς ἐπὶ τῆς καθέδρας τῶν λοιμῶν. Ἐξέτασον t(vac ὠνόμασε, ἐξέτασον τίνας τοὺς λοι- μοὺς, Ἡ δῆλον τοὺς µεταδιδόντας ἀλλήλους τοῦ πά- θους. Ἡ οὐγ ὁρᾷς τοὺς όρνους, τοὺς ἐπὶ ἀγορᾶς καθηµένους, xal καταγελῶντας τῶν σωφρονούντωνι xai διηγουµένους ἑαυτῶν τὰ τῆς αἰσχύνης ἔργα, τὰ τοῦ σκότους ἐπιτηδεύματα, καὶ τὰ κάθη τῆς dupla ἐξαριθμουμένους, ὡς ἀριστεας, Ἡ τινας ἄλλας ἀνδραγαθίας ; Οὗτοί εἶσιν ot λοιμοὶ, οἳ τὸ ἴδιον κακὸν ἐμὶ πάντας ἄγειν φιλονεικοῦντες. Τὸ τῆς πορνείας πνεῦμα οὖκ ἀνέχεται ἐν τῷ ivi στῆναι τὴν ἀνομίαν, ἀλλ) εὐθὺν ἡλικιῶται, κῶμοι, καὶ μµέθαι, καὶ αἰσχρὰ διηγήματα, ἑταῖρα συμπί- : scortum una potans,huic arridens, illum exstimu- D γουσα, τούτῳ προσμηδιῶσα, κἀκεῖνον διερεθίζουσα, καὶ πάντας πρὸς τὴν αὐτῆς ὁμαρτίαν συµφλέγουσα. "Apa μικρὸς ὁ λοιμὸς οὗτος, μικρὰ ἡ διάδοσις τοῦ κακχοῦ ; Φύγωμεν τὰς τῶν ἀνωφελῶν ἀνδρῶν θιάσους, uó- νωσιν ἄσπαζόμενοι. Ἐπιδλαθὴλς γὰρ xal τῆς εὗρηνι» πῆς καταστᾶσεως φθοροποιὸς 4| μετὰ τῶν σκαιοτέ- ρων συνδιαίτησις. Ὡς γὰρ ot lv» ἀέρι λοιμικῷ Ἱενό- µενοι, «άντως νοσοῦσιν, οὕτως oi ἐν ἀνθρώποις ἀδιαφόροις διάγοντες, µεταλαμθάνουσι τῆς ἐκείνων κακίας. Τὰς στάσεις καὶ τὰς Φιλονειχίας γεννῶδιν al. τῶν an SACRA PARALLELA 358 συβιατριθόντων κακοήθειαι, κἂν ὧσιν οὗτοι χρηστοὶ, A degunt, dissidia et contentiones generant: et quam τηροῦσι τὰς στοργάς. Βλαθεραὶ el τῶν ἀνοήτων συνουσίαι’ καὶ ἄκουσα πολλάκις ἡ quy) τῆς ἐχείνων φρενθθλαδείας ἀπομάς- τει τὰ εἴδωλα. TITA. ΙΒ, — Περὶ σοφίας, xal παιδείας, καὶ συνέσεως. « Σοφία ἐν ἐξόδοις ὑμνεῖται, ἐν δὲ πλατείαις πιῤΣησίαν ἄγει ἐπ ἄκρων δὲ τειχέων χηρύσσεται, ἓ δὲ πλατείαις δυναστῶν παρεδρεύει͵, iv δὲ πύλαις πόλεως θαῤῥοῦσα λέγει. » « Συνετὸς ἐν πράγµατι εὑρετὴς ἀγαθῶν. » κ "Oc ἐκ χειλέων προσφἑρει σοφίαν, ῥάθδφ τύπτει ὤδρα ἀκάρδιον » « Τὴν φρόνησιν γγώριµον ποίησον σεαυτῷ. » « Δόξαν σοφοὶ κληρονοµήσουσι. Μακάριος ἄνθρω- τος ὃς εὗρε σοφίαν, xal θνητὸς ὃς εὖὗρε φρόνησιν. πρεῖσσον γὰρ αὐτὴν ἐμπορεύεσθαι, Ἡ xpostos xal ἐργυρίου θησαυροός. Tiptietípa δὲ ἐστι λίθων πολυτελῶν. οὐκ ἀντιτάσσεται αὐτῃ οὐδὲν πονηρόν' tiv δὲ τίµιον οὐχ. ἄξιον αὐτῆς ἐστιν. » « Νοσσιαὶ φρονήσεως αἱρετώτεραι ὑπὶρ ἄργυ- pav. » « Al ὅδοι αὐτῆς ὁδοὶ καλαὶ, xal πᾶσαι αἱ τρίδοι αὐτῆς i» εἰρήνῃ. Ἔύλον ζωῆς ἐστι πᾶσι τοῖς ἀντ. (Q εχόμένοις αὐτῆς. » « Κτῆσαι σοφίαν, χκτῆσαι σὐνεσιν' μὴ En dign, ἵνα δῷ τῇ σῇ κεφαλῇ στέφανον χαρίτων, ὁ « Λάθετε παιδεία; xal μὴ ἀργύριον, καὶ γνῶσιν ὑπὶρ χρυσίον δεδοκιµασμἑνον. Κρείσσων γὰρ σοφία λίθων πολυτελῶν' «v Ob «(gov οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἑστιν. » « Yl, ἐὰν σοφὸς ένῃ σεαυτῷ, Een καὶ τῷ πλη- etov. » κ Ἐν ὁδοῖς δικαιοσύνης περικατῶ, xal ἀναμέσον ὁδῶν δικαιοσύνης ἀναστρέφομαι, φησὶν fj Σοφία. » « Ανγὴρ συνετὸς, θρόνος αἴσθήσεως. ο « Μετὰ σοφίας οἰκοδομεῖται οἶκος, xal μετὰ συν- ἔσεως ἀνορθοῦται. » α ᾿Ανδρὸς φιλοῦντος σοφίαν εὐφραίνεται ὁ πα- τήρ. » « ᾽Αγαθὸς mulo πένης καὶ σοφὸς ὑπλρ βασιλἰα πρεσθύτερον xal ἄφρονα. » « Πορεύθητι πρὸς λάμψιν τῆς σοφίας; κατέναντι τοῦ φωτὸς αὐτῆς. » « Τίς ἀνέδη εἷς οὐρανὸν, καὶ ἔλαθεν αὐτὴν, xal χατεθίθασεν αὐτὴν ix τῶν γεφελῶν ; Tic διέθη nt- pav τῆς θαλάσσης, xal εὗρεν abtév; O)x ἔστιν ὁ Τινώσκων τὴν ὁδὸν αὐτῆς, οὐδὲ ὁ ἐνθυμούμενος τὴν libet bons indolis alii sint, benevolentise tamen alfectum servant. Philoms. — Stultorum familiaritates exitiosa sunt, atque anima, etiam invita, dementic ipso- rum simulacra exprimit. TIT. XVIII. — De sapieniia, ?ruditione, et perspi- cacítate. Prov. 1, 20, αἱ. — « Sapientia in exitibus via- ΤΠ celebratur : in plateis libere dat vocem suam: in extremitatibus autem murorum pradicat : in plateis potentium assidet : et in portis urbis fiden- ter loquitur. » Prov. xvi, 20. — « Qui prudens est In negotio, D inventor est bonorum. » Prov, x, 13. — « Qui ex labiis profert sapien- tiam, virga percutit virum excordem. » Prov. v, &. — « Prudentiam familiarem fao tibi. » Prov. 11, 35-38. — « Gloriam sapientes posside- bunt. Beatus homo qui invenit sapientiam, et mor- talis qui invenit prudentiam. Melior est enim ne- gotiatio ejus, quam thesaurorum auri et argenti. Pretiosior est lapidibus pretiosis: nihil pravum adversus eam estimatur; omne autem pretiosum ea dignum est. » Prov, xvi, 17, — « Niduli prudentim potiores sunt argento, » Prov. 11, 47. — « Vis ejus vie pulchras, et om- nes semita illius pacifice. Lignum vite est omni- bus qui apprehenderint eam. » Prov. iw, 9. — « Posside sapientiam, posside prudentiam ; ne obliviscaris, ut det capiti tuo co- ronam gratiarum. » Prov. viui, 10, 44, — « Accipite disciplinam, et non pecuniam ; ei scientiam magis quam aurum probatum. Potior enim est sapientia lapidibus pre- tiosissimis; omne autem pretiosum non est ea dignum. » Prov. ix, 12. — « Fili, si sapiens sis, tibi ipsi sapiens eris et proximo. » Prov. vuj, 20. — «In viis justitie ambulo, et in medio semitarum justitiee conversor, inquit Sa- pientia. » Prov. xu, 2&. — « Vir sapiens thronus est sensus. » Prov..xxiv, 3. — « Cum sapientia edificatur do- mus, et cum prudentia restauratur. » Prov. xxix, 3. — « Viri amantis sapientiam de- lectatur pater. » Eccli. v, 13. — « Melior est puer pauper et sapiens rege sene et stulto. » Baruch. iv, 9. — « Proficiscere ad splendorem sapientie, e regione luminis ipsius. » Baruch. ut, 29, 30, —- « Quis ascendit in celum, et accepit eam, et eduxit eam de nubibus? Quis transfretavit mare, et invenit illam ? Non est qui cognoscat viam ejus, neque qui cogitet semitas 909 8. JOANNIS DAMASCENI 39) ejus : sed qui scit universa, novit eam : adinvenit À τρίθον αὐτῆς ἀλλ᾽ ὁ εἶδὼς τὰ πάντα, γινώσχει eam prudentia sua. » Sap. τι, 13. — «Clara est, οἱ quo nunquam marcescit sapientia. Et facile videtur ab his qui diligunt illam. Multitudo sapientum salus mundi.» Sap. vii, 8, 9. — « Divitias nihil esse duxi in comparalione illius: quoniam omne aurum in conspectu illius arena est exigua. Venerunt autem mihi omnia pariter cum illa. » Sap. ix, 4: — 698 « Da mihi, Domine, sedium luarum assistricem sapientiam. » « Dominus ipse creavit sapientiam, et vidit, et numeravit eam. » Sap. vir, 28. — « Nihil diligit Deus, nisi eum qui cum sapientia inhabitat. Sapientiam non vincit malitia, » Sap. vur, 5, 6. — «Si divitie sunt possessio desiderabilis, quid sapientia locupletius, que ope- ratur omnia? Non habet amaritudinem conversatio illius, neque dolorem convictus illius, sed letitiam et gaudium. » Eccli. 1x, 14-14. — « Sapientia filios suos exal- lavit. Qui diligit illam, diligit vitam, et qui vigila- verint ad illam, implebuntur delectatione. Qui te- nuerit illam, vitam hereditabit : et quo introierit, benedicit Dominus, et diligentes illam diligit Deus. Qui audit illam, judicabit gentes : et qui attendit ei, permanebit confidens. » Eccli. vi, 18. — « Fili, in juventute tua elige disciplinam, et quasi qui erat, et qui seminat, accede ad eam. » Eccli. vii, 9. — « Ne despicias narrationem sa- pientum, et in proverbiis eorum conversare. » Eccli. ix, 21. — « Cum sapientibus consilium cape, et cum prudentibus sint ratiocinationes (um. » Eccli, xi, 4. — « Sapientia humiliati exaltabit caput illius, et in medio magnatorum sedere eum faciet. » Eccli. xvi, 5. — « Ab uno sensato inhabitabitur civitas. » Eccli. xxiv, 27. — « Memoria mea sicut mel dulcis. Qui audit me non confundetur. » Eccli. xxxvir, 26. — « Vir sapiens plebem suam erudiel. Vir sapiens replebitur benedictione, et beatum dicent illum omnes videntes eum. » Eccli. xxvi, 18. — « Non est commutatio cum erudita anima. » S. Basil. Hom. in. princ. Proverb. — Sapientia est divinarum et humanarum rerum scientia, et earum quibus ipse comparantur. Philosophis finis, ei qui philosophie studium profiletur, hic est, ut quoad ejus fleri queat, ad Dei similitudinem accedat. 8. Chrysost. — Prudentiam etate ponderare mi- nime convenit. Didymi. — Quod quispiam aliquid se ignorare sciat, sapienlia est : quemadmodum et scire quod injusti aliquid admiserit, justitia. αὐτήν' ἐξεῦρεν αὐτὴν τῇ συνέσει αὐτοῦ. » « ΛΔαμπρὰ καὶ ἁμάραντός ἐστιν dj σοφία, εὐχερῶς θεωρεῖται ὑπὺ τῶν ἀγαπώντων αὐτήν. Πλῆθος σοφῶν σωτηρία κόσμου. » « Ηλοῦτον οὐδὲν ἡγησάμην ἐν συγκρίσει αὐτῆς ὅτι πᾶς χρυσὸς ἐνώπιον αὐτῆς ὡς ψάµµος ὀλίγη. "HA6c δὲ µοι ἀγαθὰ ὁμοῦ πάντα μετ αὐτῆς. » « Δός pot, Δἐέσποτα, τὴν τοῦ σοῦ θρόνου πάρεδρον σοφίαν. » « Κύριος αὐτὸς ἔχτισε τὴν σοφίαν, καὶ εἶδε, xol ἐξαρίθμησεν αὐτήν. » « Οὐδὶν ἀγαπᾷ ὁ θεὸς, εἰ μὴ τὲν σοφίᾳ συζῶντα, Σοφίας οὗ χατισχύει vaxla. » « El πλοῦτός dott χτῆμα ἐπιθυμητὸς ἐν βίῳ, τί σοφίας πλουσιώτερον, τῆς πάντα ἐργαζομένης; οὐχ ἔχει πικρίαν dj ἀναστροφὴ αὐτῆς, οὐδὲ ὀδύνην ἡ συµ- δίωσις αὐτῆς, ἀλλ᾽ εὐφροσύνην xal χαράν. » ε Ἡ σοφία υἱοὺς αὐτῆς ἀνύψωσεν. 'O ἀγαπῶν αὖὐ- τὴν, ἀγαπᾷ ζωὴν, xal ol ὀρθρίζοντες πρὸς αὐτὴν, ἐμπλησθήσονται εὐφροσύνης. Ὁ κρατῶν αὐτῆς κλη- ῥονομήσει δόξαν, xal οὗ εἴσπορεύεται, εὐλογεῖ Κύ- ριος, καὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτὴν ἀγαπᾷ ὁ θεός, Ὁ ὑπακούων αὐτῆς, χρινεῖ ἔθνη, καὶ ὁ προστρέχων αὑτῃ, κατασκηνώσει πεποιθώς. » « Téxvov, ἐν νεότητί σου ἑπίλεξαι παιδείαν, xai ὡς ἀροτριῶν καὶ σπείρων, πρόσελθε αὐτῷ. » «Μὴ παρίδῃς διήγηµα σοφῶν, καὶ iv ταῖς παροι- plate αὐτῶν ἀναστρέφου. » « Μιτὰ αοφῶν συµθουλεύου, xal μετὰ σηφῶν ἔστω- σαν οἱ διαλογισμοί σου. » « Σοφία ταπεινοῦ ἀνυφώσει τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ, καὶ ἐν play µεγιστάνων καθίσει αὐτόν. » α ᾿Απὸ ἑνὸς συνετοῦ συνοικισθήσεται πόλις. » « Τὸ μνημόσυνόν µου ὑπὲρ μέλι γλυκύ. Ὁ ὑπ- αχούῦων µου, οὐκ αἰσχυνθήσεται. » «᾿Ανὴρ σοφὸς πλησθήσιται εὐλογίας, xal µαχα- ριοῦσιν αὐτὸν πάντες οἱ ὁρῶντες αὐτόν. » « Οὐκ ἔστιν ἀντάλλαγμα πεπαιδευµένης ψυχῆς. » Σοφία ἐστὶν ἐπιστήμη θείων xai ἀνθρωπίνων πραγ- µάτων, xal τῶν τούτοις αἰτίων. Τέλος Φιλοσοφίας τῷ φιλοσοφοῦντι ἡ πρὸς θεὸν ὁμοίωσις κατὰ τὸ δυνατόν. Οὐ χρὴ τὴν σύνεσιν ἡλικίᾳ κρίνειν. Τὸ εἰδέναι τινὰ, ὅτι ἀγνοεῖ τι, σοφίας ἐστὶ, ὥστε, καὶ τὸ εἰδέναι, ὅτι ἠδίχησε, δικαιοσύνης. 361 ΒΑΟΒΑ PARALLELA. 362 Της αὐτῆς συνἑσεώς ἐστι, xal πρὸς τὰ djófa τῶν A — Ejusdem sapientie est, et in earum rerum qua ἀδιαφόρων uà) καταφἑρεσθαι, xal πρὸς τὰ ἐπίπονα μὴ χαταθαλλεσθαι. Μόνος ὁ σοφὸς ἐλεύθερός τε καὶ ἄρχωων, xBv µυρίους τοῦ σώματος ἔχι, δεσπότας. Πᾶς σοφὸς, θεοῦ φίλος. TQ ὄντι πρῶτος 6 σοφὸς ἀνθρώπων Ὑένους, ὡς χυθερνήτης Ev νηϊ, ἄρχων δὲ ἐν πόλει, στρατηγὸς δὲ ἐν πολέμφ, oy, μὲν iv σώματι, νοὺς δὲ ἓν oy xai πάλιν, οὐρανὸς μὲν &v κόσµῳ, θεὸς δὲ ἐν οὐρανῷ. Πρεσθύτερος μὲν οὖν ἔστι τε xal λαγέσθω ὁ ἀστεῖος, γεώτερος δὲ καὶ ἔσχατος, πᾶς ἄφρων, τὰ νεοτερωποιὰ ἐν ἐσχατίαις τἀττόμενα µετιών. Τὸ ζητεῖν dj πυνθάνεσθαι πρὸς διδασκαλίἰαν ἀνυσι- µώτατον, TITA. Ι6'. — Περὶ συνοχῆς πραγμάτων, καὶ περισπασμοῦ. « Πᾶς 6 βίος ἀσεθοῦς ἐν φροντίδι. » κ Καὶ πᾶλιν τῷ ἁμαρτάνοντι ἔδωχεν περισπα- σμόν. » « Ὀχληρίαν καὶ περιφορὰν, εὑρίσχω αὐτὰ πικρό- τερα ὑπὲρ θάνατον. » ε Τέχνον, μὴ περὶ πολλὰ ἔστωσαν αἱ πράξεις σου. Βὰν πληθύνῃς, οὐκ ἀθῶος Eon. » κ Διώχων ἐργολάδειαν, ἐμπεσεῖται εἷς κρίσεις. » «Καρδία σκληρὰ βαρυνθήσεται πόνοις. » Μόλις ἐξελεῖτχι ἔμπὸρος ἀπὸ πλημμελείας. » ε Ὁ προεστὼς ἀλλοτριας κρίσεως, ὡς κρατῶν χὲρ- X09 χογός, » Ἐν τοῖς ἕλκουσι τὴν ψυχἠν, καὶ ἀσχολίας βιωτικὰς ἐμποιοῦσιν, περιγενέσθαι τῆς ἐλπίδος, πόνου, μελέτης τῶν τοῦ θεοῦ, xal προσευχῆς ἀμήχανον. Ὀὔτε χατόπτρῳ ῥυπαρῷ ὄντι δυνατὸν τῶν εἰχόνων ξασθαι τὰς ἐμφάσεις, οὔτε duy» ταῖς βιωτικαῖς προσπηλωμένην μερίμναίς, καὶ τοῖς ἐκ τοῦ φρονήµα- τος τῆς σαρκὸς ἐπισκοτουμἔνην πάθεσιν, δυνατὸν ὅπο- 6201: τὰς ἐλλάμψεις. Ὥσπερ ὀφθαλμὸν περιαγόµενον συνεχῶς, καὶ νῦν μὲν ἐπὶ τὰ πλάγια φερόµενον, νῦν δὲ πρὸς τὰ ἄνω zi κάτω πυχνὰ µεταστρεφόμενον, ἰδεῖν ἐναργῶς τὸ ὑπηχείμενον οὐχ οἷόν τε, ἀλλὰ yp?) προσερεισθῆναι τήν ὄψιν τῷ ὁρατῷ, εἰ μέλλοι ἐναργῇ ποιεῖσθαι θέαν, οὕτω χαὶ νοῦν ἀνθρώπων ὑπὸ µυρίων κατὰ κόσμον µερίδων περιελκόµενον, ἀμήχανον ἐναργῶς ἑνατενίσαι τῃ ἀλτθείᾳ. Ναῦται μὲν xal χυθερνῆται πᾶντα ποιοῦσιν, ὅπως τὸ πελαγος διαδράµοιεν, xal πρὸς λιμένα καταντή- σαν, "Ἠμεῖς δὲ πελάγιοι, σαλεύειν φιλονεικοῦμεν 5 ταῖς τῶν βιωτικῶν πραγμάτων τριχκυµίαις συν- cus, iv ταῖς ἀγοραῖς, καὶ ἐν τοῖς δ,καστηρίοις πτριοόµενο.. PaAT80L. Gn. XCVI. delectu carent, jucunditates non ruere : et iis qua Jaboriosc» et aspera; sunt, non frangi. Philonis. — Solus sapiens liber ac princeps est, etiamsi sexcentos corporis sui dominos habeat. Sapiens omnis Dei amicus est. Ejusd. lib. de Abrahamo. — Ac sane sapiens humani generis primus est, ut gubernator in navi, prefectus in urbe, imperator in bello, anima in corpore, mens in anima ; quin etiam uti collum quidem in mundo, Deus autem in celo. Quocirca antiquior et est et dici debet vir honestus et urbanus : junior autem et posterior, quisquis stul- titia laborat ; ut qui ea que juvenilis sunt eetatis, atque ultimo loco ponenda, consectetur. Aliquid quarere aut sciscitari, ad discendum perutile est. TIT. XIX. — €94 De negotiorum angustia et distractione. Job xv, 20. — « Omnis vita impii in cura est. » Eccle. i, 26. — « Et cursum peccanti dedit distractionem. » Eccle. vii, 25. -— « Turbationem et curam su- perfluam, hac amariora morte invenio. » Eccli. xi, 10. — « Fili, ne in multis sint actus tui. Si multiplicaveris, non eris innocens. » Eccli. xxix, 27. — « Qui conatur multa agere, incidet in judicia. » Eccli. 11, 29. — « Cor durum gravahitur labo- ribus. » Eccli. xxvi, 28. — « Difficile exuitur negotiansa negligentia et delicto. » « Qui alieno liti priest, quasi qui tenet caudam canis. » S. Basil. — Inter ea que animum distrahunt, οἱ mundanis occupationibus distinent,fleri non potest, ut quispiam spem, laborem, divinarumque rerum meditationem atque orationem persequatur. Ejusd. — Quemadmodum sordidum speculum imaginum species non potest excipere: sic nec anima que hujus vite curis afflxa est, et vitiis ex carnis affectu manantibus obscurata, divinas il- ]ustrationes suscipere non potest. Ejusdem epist. 1. — Ut oculus, qui continuo cir- cumagitur, ac nunc quidem in obliqua fertur, nunc autem sursum deorsumque identidem convertitur, id quod sibi propositum est, perspicue cernere ne- quit, verum ipsius aciem in id quod cernit, esse defixam oportet, si quidem id evidenter velit con- tueri : sic etiam fleri non potest, ut humana mens, innumeris mundi curis distracta, veritatem liquido prospiciat. S. Chrysost. — Naute et gubernatores nihil non agunt, ut mare trajiciant, atque ad portum perve- niant. Nos contra id obnixo studio contendimus, utin negotiorum hujusce vite fluctibus et tem- pestate jactemur ; quippe qui inforo et tribunalibus indesinenter versemur: 12 303 tem, nec proba ulla cogitatio, nec Dei gratia subit. Perfect anime est sollicitudine vacare : impia autem cutis confici, Etenim de perfecta anima dictum est, quod lilium sit in medio spinarum. Hoc autem animi tranquillitatem significat. Nam et in Evangelio a curis animi libera lilio designa- tur. Nen laborant, inquit, neque nent: et tamen majore quam Salomon gloria vestita sunt (Matth. vt, 28). De iis autem qui corporeis rebus multum cure impendunt, ait Scriptura: Omnis vita impii in cura est (Job xv, 20). Impium enim prorsus est, totam vitam in corporeis curis consumere, nec de futuris studii quidquam pr» se ferre. Qua de causa qui nutriebantur in croceis, am- plexantur stercora, inquit in Lamentationibus Jere- mias (Thren. iv, 9). Etenim cum in praclaris ar- dentibusque eogitationibus requiescimus, in cro- ceis educamur. At cum in terrenis negotiis voluta- mur, tum stercora complectimur. Qui quaternis pedibus graditur, impurus est. Quaternis autem pedibus ingreditur, qui in sensi- libus negotiis fiduciam ponit, atque eorum occu- patione precipuam anima partem trahit. 695 Quemadmodum qui vincti sunt, egre in- cedunt : sic qui huic vite impliciti tenentur, virtutis curriculum pure et plene perficere nequeunt. TIT. XX. — De iis qui alienas domos frequenter terunt. Prov. xxi, 27. — « Dolium pertusum domus aliena. » Prov. xxi, 25. — « Pes fatui velox in domum: et homo peritus confundetur a persona. » TIT. XXI. — De consilio et admonitione bona. Prov. 1, 33. — « Qui me audierit, in spe requie- scet, et impavidus erit ab omni malo. » Prov. u1, 4 seqg. — « Fili, ne obliviscaris legi- timorum meorum : verba autem mea custodiat cor tuum. Longitudinem enim dierum, et annos vitze, el pacem apponent tibi. Fili, ne defluas. Serva consilium meum et cogitationem, ut vivat anima tua, et gratia sit collo tuo. Erit autem sanitas car- nibus tuis, et cura ossibus tuis ; ut ambules fidu- cialiter in pace viam tuam, et pes tuus non im- pingat. Si sederis, sine terrore eris : si dormieris, suavis erit somnus tuus. Neque pavebis repentino timore, nec irruente impiorum impetu. Dominus enim erit in omnibus viis tuis, et stabiliet pedem tuum, ne capiaris. » TIT. XXII. — De consilio et admonitione mala. Job n, 9 seqq. — « Multo autem exacto tempore, dixit ab Job uxor ejus: Usquequo perseverabis dicens : Ecce exspeoto adhuc paululum temporis spem salutis mes? Ecce deleta est memoria tua de terra. Filii tui et filie, ventris mei dolores, quos in vanum laboravi cum srumnis, Tu autem 8. JOANNIS DAMASGENI Theotini. — In pertarbatam et sollicitam men- Α 364 Ἐν θορυθουμένῳ, καὶ ἀγωνίαν ἔχοντι vi, οὔτε iv- νοιά τις τῶν καλῶν, οὔτε θεοῦ χάρις ἐπέρχεται, Τελείας ψυχῆς ἐστι τὸ ἀμέριμνον, ἀσεθοὺῦς δὲ, φροντίσι κατατρίθεσθαι. Περὶ μὲν γὰρ τῆς τελείας ψυχῆς εἴρηται, ὅτι xpivóv ἐστιν iv uisu ἀχα,θῶν. Τοῦτο δὲ τὴν ἄφροντιν δηλοῖ, Τὸ γὰρ κρῖνον χαὶ iv τῷ Εὐαγγελίῳ τὴν ἀμέριμνον σηµαίνει ψυχήν. 0b χοπιᾷ , οὐδὲ νήθει, xai µείζονα τοῦ Σολομῶντος περιθέθληται δόξαν. Περὶ δὲ τῶν φροντίδα πολλὴν ἐχόντων εἲς τὰ σωματικὰ, φησί Ila; 6 βίος dci θοῦς iv φροντίδι. Καὶ yàp ὄντως ἀσεθὲς low, παντὶ τῷ βίῳ συμπαρεκτείνειν τὴν τῶν σωματικῶν φροντίδα, καὶ µηδεµίαν περὶ τῶν μελλόντων ἔπιδειι- νύσθαι σπουδήν. λιὰ τί κοπρίας περιθάλλονται, ol mou τῦτ- νούμενοι ἐπὶ κόκκῳ, Ἱερεμίας θρηνῶν ἔλεγεν ὅταν γὰρ ἐπὶ τῶν λαμπρῶν καὶ διαπύρων ἀναπανύ- µεθα νοημάτων, ἐπὶ κόκκῳ τιθηνούµεθα. Ὅταν δὲ τοῖς γηΐνος ἐμφυρόμεθα πράγµασι, xonplac περιθαλ- λόμεθα, "Oc πορεύεται ἐπὶ τεσσάρων, διὰ παντὸς ἀχάθαρ- τος. Ἐπὶ τεσσάρων δὲ πορεύεται ὁ τοῖς αἰσθητοῖς πράγµασι πεποιθὼς, καὶ τῇῃ τούτων ἀσχολίᾳ πάντως ἐπισύρων τὸ ἡγεμονικόν. ὝὭσπερ οἱ δεσμῶται δυσχερῶς βαδίζουσι», οὕτως τὸν δρόµον τῆς ἀρετῆς, συμπλεκόµενοι τῷ Bip, καθα- ρὸν οὐκ ἀνύουσιν. TITA. K'. — Περὶ τῶν συχναζόντων iv. ἀλλοτρίοις οἴκοις, C “ Πίθος τετρηµένος, ἀλλότριος οἴἶκος. » « Ποῦς μωροῦ ταχὺς εἰς o'xlav* ἄνθρωπος δὲ πολύ- πειρος αἰσχυνθήσέται ἀπὸ προσώπου. » TITA. KA'. — Περὶ συµθουλῆς καὶ εἰσηγήσεως ἀγαθῆς. « Ὁ ἐμοῦ ἀχούων, κατασκηνώσει ἐπ ἐλπίδι, xat ἡσυχάσει ἄφοθος ἀπὸ παντὸς κακοῦ. » « Υἱὲ, ἐμῶν νοµίµων μὴ ἐπιλανθάνου, τὰ δὲ ῥή- µατά µου τηρείτω σὴ καρδία. Μῆχος γὰρ βίου, καὶ ἔτη ζωῆς, καὶ εἰρήνην προσθήσουσί σοι. Υἱὲ, μὴ παραῤῥυᾗς τήρησον δὲ ἐμὴν βουλὴν xal ἔννοιαν, ἵνα (à σὴ ψυχὴ, καὶ χάρις ᾖ περὶ τῷ σῷ τραχήλφ. ἛἜνσται δὲ ἴασις ταῖς σαρξἰ σου, καὶ ἐπιμέλεια τοῖς ὁστέοις σου, ἵνα πορεύῃ πεποιθὼς ἐν εἰρήντ πάσας τὰς ὁδούς σου, ὁ δὲ πούς σου οὐ μὴ προσκόπτῃ. "Ei γὰρ κάθῃ, ἄφοθος ἔσῃ, ἐὰν δὲ καθεύδτις, ἡἠδέως ὑπνώ- σεις, καὶ οὐ φοθηθήσι πτόησιν ἐπελθοῦσαν, οὐδὲ ὁρμὰς ἀσεθῶν ἐπερχομένας . ὍὉ γὰρ Κύριος ἔσται ἐπὶ πασῶν ὁδῶν σου, καὶ ἐρείσει σὸν πόδα, ἵνα μὴ ἀγρευθῃς. » TITA. KB'. — Περὶ συµθουλῆς καὶ εἴσηγήσεως πονηρᾶς. «Ἀρόνου πολλοῦ προθεθηκότος, εἶπε τῷ “Ιὼδ i, γυνὴ αὐτοῦ) Μέχρι τίνος χαρτερήσεις, λέγων. ᾿Ιδοὺ ἀναμένω χρόνον ἔτι μικρὸν προσδεχόµενος τὴν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας µου; Ἰδοὺ ἡφάνιστρ σου τὸ µνηµό- συνον ἀπὸ τῆς Ὑῆς. Ylol σου xai θυγατέρες, ἐμῆς κοιλίας ὠδίνες καὶ πόνοι, οὓς εἰς τὸ κενὸν ἐκοπίασα 369 SACRA PARALLELA. 366 μετὰ µὀχθων. Σὺ δὲ αὐτὸς κάθησχι ἐπὶ campig σκω- À sedes in stercore vermium, pernoctans sub dio. λήκων, διανυκτερεύων αεθριος. Κάγὼ πλανῆτις καὶ λάτρις, τόπον ἐκ τόπου, καὶ οἰκίαν ἐξ οἰκίας περι- ερχομένη, προσδεχοµένη δὲ τὸν ἥλιον, πότε δύνῃ, ἵνα ἀναπαύσωμαι τῶν µόχθων καὶ τῶν ὀδυνῶν, acl µε vov συνέχουσιν. "AAA εἶπόν τι ῥῆμα πρὸς Κύριον, καὶ τελεύτα. 'O δὲ ἐμθλέψας αὐτᾷ, εἶπεν. "Iva τί ὥσπερ µία τῶν ἀφρόνων γυναικῶν λαλήσεις ; El τὰ ἐγαθὰ ἐδεξάμεθα ἐκ Χειρὸς Κυρίου, τὰ κατὰ οὐχ ὑποίσομεν ; à « Καχὸς ὑπαχούσει γλώσσαις παρανόμων. » c Y, µή σε καταλάθῃ βουλὴ καχή.» «Yi, µή σε πλανήσωσιν ἀσεθεῖς ἄνδρες, μηδὲ ῥουληθῇς. 'Exv παρακαλέσωσί σε, λέγοντες Ἔλθε μεθ ἡμῶν, Χχοινώνησον αἵματος, χρύψωμεν δὲ slc Β ἵὴν ἄνδρα δίχχιον ἀδίκως' καταπίωµεν δὲ αὐτὸν, ὥσπερ ἄδης ζῶντα, xal ἄρωμεν αὐτοῦ τὴν μνήμην ἐκτῆς γῆς' τὴν χκτῆσιν αὐτοῦ τὴν πολυτελῆ καταλα- θώμεβα, πλήσωμεν δὲ οἴχους ἡμετέρους σκύλων' τὸν 6: σὺν χλῆρον βάλε ἐν ἡμῖν, xolvóv δὲ βαλάντιον κτη- σώμεβα πάντες, καὶ μαρσίππιον ἓν Ὑενηθήτω ἡμῖν vii, μὴ πορευθῆς ὁδοὺς μετ αὐτῶν. Ἔκκλινον δὲ τὸν πόδα σου ἐκ τῶν τρίθων αὐτῶν. Οὐ γὰρ ἀδίκως ix- τείνεται δίχτυα πτερωτοῖς, » «Ἐγένετο μετὰ τὸ ἀποβανεῖν βασιλέα υἱῶν ἸΔμ- pw, βασιλεύει ἀντ αὐτοῦ ᾿᾽Αννὼν υἱὸς αὐτοῦ. Καὶ εἶπε Aa6!5- Ho ιήσω ἔλεος uet! αὐτοῦ, καθὼς ixoln- σεν ὁ πατὴρ αὐτοῦ μετ ἐμοῦ. Καὶ ἀπέστειλε Δαθὶδ παραχαλῶν αὐτόν' xal εἶπαν οἱ ἂρχοντες ᾽Αμμὼν πτὸς τὸν κύριον αὐτῶν Οὐχὶ δοξάζων Δαθὶδ τὸν πατέρα σου, ἀπέστειλε παρακαλοῦντας, ἀλλ ὅπως ἐξερευγήσωσι τὴν πόλιν, καὶ τοῦ κατασκέψασβαι αὖ- τήν. Καὶ ἐξύρησε τοὺς πώγωνας τῶν δούλων Δαθὶδ, x1: ἀφεῖλε τῶν µανδούων αὐτῶν τὸ ἥμισυ, xal itan- ἔστειλεν αὐτούς. » Σχόλ. ᾽Αννὼν πεισθεὶς τῇ παρανόμῳ εἰσηγήσει τῶν παίδων αὐτοῦ, xal τοὺς σταλέντας παρὰ Δαθὶὸ ἑωθρίσας διὰ τῆς τῶν πωγώνων xal τῶν µανδύων ἀρχιρέσεως, τὴν πατρίδα καὶ τὴν βασιλείαν ἀπώλεσεν. «Ἡν τῷ ᾽Αμνὼν ἕταῖρος, Ἰωνάθαν (1), φρόνιµος σρόδρα, xal εἴπεν τῷ ᾽Αμνών' Τί σοι, ὅτι οὕτως συυτέτηχας ; Kal εἶπεν ᾽Αμνών Τὴν θάµμαρ τὴν ἀθελοήν uou ἀγαπῶ ἐγώ. Καὶ εἶπεν αὐτῷ ᾿Ἰωνάθαν' Καταχλίθητι ἐπὶ τὴν κοίτην σου, καὶ προσποιοῦ ἐνηχλεῖσθαι: xai Ίξει ὁ πατήρ σου ἐπισκέῆασθαί σε, καὶ ἐρεῖς αὐτῷ Ἑλθέτω δὴ θάµαρ ἡ ἀδελφή µου, καὶ παραστηκέτω µοι ψωμίζουσά µε, xal ποιήσει ἑνώπ:όν µου βρῶμα. » Σχ4λ. Ἡ εἰσήγησις Ἰωνάθαν θανάτου πρήξενος Ίέγονε τῷ ᾽Αμνών. Τοῦτον γὰρ ἀνεῖλεν ὁ ἀδελφός, Ὅταν τι ἐναντίον τῆς τοῦ Κυρίου ἐντολᾶς, xal εθεῖρον f, µολύνον αὐτὴν ἐπιταχθῶμεν παρά τινος, καιρὸς εἰπεῖν τότε’ Πειθαρχεῖν δεῖ Ori μᾶλλον fj ἀνβρώποις, μνημονεύσαντες τοῦ Κυρίου λέγοντος: Αλλοτρίῳ δὲ οὐ μὴ ἀκολουθήσουσιν, ὅτι οὖν D Et ego vaga et famula, locum ex loco, et domum ex domo circumiens ; exspectans solem, quando occidat, ut requiescam a laboribus et doloribus qui me nunc premunt. At dic aliquod verbum ad- versus Dominum, et morere. llle autem intuitus eam, dixit : Quasi una de stultis mulieribus locuta es. Si bona suscepimus de manu Domini, mala quare non sustinebimus ? | Prov. xvii, 4. — « Malus obediet linguis iniquo- Tum. » « Fili, ne te apprehendat consilium malum. » Prov. 1, 10 seqq. — « Fili, si te lactaverint im- pii viri, nequaquam acquiescas. Si adhortentur te dicentes : Veni nobiscum : particeps esto san- guinis ; abscondamus in terra virum justum inique, deglutiamus autem eum sicut infernus viventem, et auferamus memoriam illius de terra, posses- sionem ejus pretiosam apprehendamus;impleamus, vero domos nostras ; spoliis sortem mitte nobis- cum, communem crumenam habeamus omnes, et marsupium unum sit : fili,ne viam vadas cum eis; declina pedem tuum a semitis eorum. Non enim injuria extenduntur retia pennatis. » Paral. xix, 1-4. — « Factum est, ut post. mor- tem regis filiorum Ammon, regnaret pro eo Annon filius ejus.Dixitque David : Faciam misericordiam cum eo, quemadmodum 696 fecit pater ipsius mecum. Misit ergo David, consolans eum : et di- xerunt principes Ammon ad dominum suum : Ne- quaquam in honorem patris tui misit David qui consolerentur : quin potius ut explorarent civita- tem tuam, et specularentur eam. Et rasit barbas servorum David, presciditque mandyas eorum medias, et dimisit eos. » Schol. Amnon, dum iniquo servorum suorum consilio obsecutus est, legatis Davidis per barba- rum vestiumque ademptionem contumelia affectis, patriam et regnum amisit. II Reg. xii, 3-5. — « Erat Amnon amicus nomíi- ne Jonathan, prudens valde: qui dixit ad Amnon: Quid tibi, quod sic contabescis. Et dixit Amnon : Thamar sororem meam ego depereo. Et ait ei Jo- nathan : Recuba super lectum tuum, et simula mgritudinem : venietque pater tuus ut visitet te, et dices ei : Veniat, quasso, Thamar soror mea, assistatque mihi, cibos mihi preeparans, et faciat in conspectu meo edulium. » Schol. Consilium Jonathanis Amnoni pestiferum fuit. Hunc enim obtruncavit frater. S. Basil. — Cum quidpiam ab aliquo nobis im- peratur quod cum Dei przcepto pugnet, illudque irritum faciat aut contaminet, tum dicere tem- pestivum est: Obedire oportet Deo magis quam hominibus (Act. v, 29) ; illud in memoria haben- NOTE. (1) Al, αἱ Ἰωναδάθ, habent Sixt, 367 8. JOANNIS DAMASCENI 908 tes quod Christus aiebat : Alienum autem non se- Α. οἴδασι τῶν ἀλλοτρίων τὴν φωνήν' xol τοῦ "Are. quuntur, quia nesciunt vocem alienorum (Joan. x, 5); atque illud item quod Apostolus cautionis nostrae causa audax sic pronuntiavit, ut ipsos quoque angelos perstrinxerit, his verbis utens: Licet nos aut angelus de celo evangelizet vobis pra- terquam quod. accepistis, anathema esto (Galat. 1, ^). Quibus discimus quod quamlibet charus, aut eximius ille sit qui prohibeat, exsecrationi tamen dili sunt. TIT. XXIII. — De circumactione. I| Cor. 1x, 20.24. — « Cum liber essem ex om- nibus, omnium me servum feci, ut omnes lucri- facerem. Et factus sum Judiis tanquam Judieus,ut Judmos lucrarer : iis qui sub lege sunt, quasi sub lege essem, ut eos qui sub lege erant, lucriface- rem : iis qui sine lege erant, tanquam sine lege essem (cum sine lege Dei non essem, sed in lege essem Christi), ut lucrifacerem eos qui sine lege erant. Factus sum infirmis, tanquam infirmus, ut infirmos lucrifacerem. Omnibus omnia factus sum, ut omnino aliquos facerem salvos. » Prov. xi, 29. — « Qui per domum suam non circumagilur, possidebit ventos. » TIT. XXIV. — De sancta cruce. Psal. vix, 6. — « Dedisti metuentibus te signi- ficalionem, ut fugiant a facie arcus. » Isa. viii, 16, — « Manifesti erunt qui obsignant legem, ne discant, » Ezech. 1x, 4-6. — « Dixit Dominus ad virum qui indutus erat veste talari : Da signum super στόλου τολµήσαντος ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας ἀσφαλείας xai αὐτῶν χαθάφασθαι τῶν ἀγγέλων, DU dw φισν' Κἄν ἡμεῖς αὐτοὶ, κἄν έλος ἐξ οὐρανοῦ εὐτ- γελίζηται ὑμῖν, παρ᾽ ὃ παρελάθετε, ἀνάθεμα ἔσω. Ἐξ ὦν παιδευόµεθα, ὅτι x&v πολὺ γνήσιος f, χᾶν ὑπερθαλλόντως ἔνδοξος ὁ κωλύων, βδελυκτὸς oot λει εἶναι ἑκάστῳ τῶν ἀγαπώντων τὸν Κύριον, esse debeat unicuique eorum qui Dei amore prz- TITA. II*. — Περὶ τοῦ συμπεριφἑρεσβαι, , , » , - 9 MA « Ἐλεύθερος ὢν ἐκ παντων, πᾶτιν ἐμαυτὸν ἐθού- λωσα, ἵνα τοὺς πάντας κερδήσω. Καὶ ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς ἸΙουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους χερδήσω᾽ τοῖς ὑπὸ νόµον, ὡς ὑπὸ νόµον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόµον χερδή- gw τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος μὴ ὧν ἄνομος 0:05, B ἀλλ’ ἔννομος Χριστῳ' ἵνα κερδήσω ἀνόμους, Ἐγε- νόµην τοῖς ἀσθενοῦσιν ὡς ἀσθενῆς, ἵνα τοὺς ἀσθε- vel; χερδήσω. Τοῖς πᾶσι γέγονα τὰ πάντα, ἵνα πὰν- τως τινὰς σώσω. » « Ὁ μὴ περιφερόµενος τῷ ἑαυτοῦ οἴκῳ, Χληρο- νοµίσει ἀνέμους, » ΤΙΤΑ. KA'. — Ηερὶ τοῦ ἁγίου σταυροῦ. « Ἔδωκας τοῖς φοθουμένοις σε σηµείωσιν, τοῦ φυγεῖν ἀπὸ προσώπου τόξου. » « Φανεροὶ ἔσονται ol σφραγιζόµενοι τὸν νόμον, τοῦ μὴ μαθεῖν. » « Εἶπε Κύριος πρὸς τὸν ἄνδρα τὸν ἐνδεδυμένον τὸν ποδήρη’ Δὸς τὸ σημεῖον ἐπὶ τὰ μέτωπα τῶν ἂν- frontes virorum gementium et dolentium super C δρῶν τῶν χαταστεναζόντων, καὶ τῶν κατοδυνωμµένων cunctis injustitiis : et 697 transite per mediam Jerusalem, et percutite, nec parcite : neque mi- sereal vos senis et juvenis, εί mulierum, infan- tiumque lactentium : omnes exterminate. Ad om. Des vero super quos est signum, non accedite. » Chrysost. Hom. de cruc. Dub.) — Si quid perpes- gus Christus est, non sua, nec Patris causa passus est :sed ut humano generi salutem compararet. Ac si tibi cordi est, charissime,vim crucis perspectam habere,audi, Crux Christi spes est Christianorum : crux dux est caecorum, crux errantium via, crux claudorum baculus, crux solamen pauperum,crux divitum frenum, crux superborum dejectio, crux iropmum adversus demones, crux adversus dia- bolum triumphus, crux egentium copia, crux de- speranlium spes, crux mortuorum resurrectio, naviganlium gubernatrix, crux porlus eorum qui tempestate jactantur, crux eorum qui bellis lacessuntur murus, crux orphanorum mater, crux viduarum patronus, crux iniquorum judex, crux eorum qui opprimuntur, recreatio, crux parvulo- rum custos, crux sedentium in tenebris lumen, crux servorum libertas,crux monachorum studium et exercitalio, crux virginum pudicitia,crux sacer- dotum gaudium, crux Ecclesie fundamentum, crux esurienlium panis, crux fons sitientium, crux nudorum integumentum. ἐπὶ πάσαις ταῖς ἀδιχίαις, καὶ διέλθετε µέσην τὴν Ἱερουσαλὴμ, καὶ κόπτετε, καὶ μὴ φείδεσθε, καὶ μ ἐλεήσετε πρεσθύτην, καὶ νεανίσκων, καὶ γυναῖχας, καὶ νήπια θηλάζοντα. πᾶντας ἐξαλείψατε. Ἐπὶ ὃὶ πάντας io! οὓς ἐστι τὸ σημεῖον, μὴ ἐγγίσητε. » Ei τι ὑπέστη ὁ Χριστὸς, οὐχ ὑπέστη δι ἑαυτὸν, οὐδὲ διὰ τὸν Ἱ]ατέρα τὸν ἑαυτοῦ, ἀλλ᾽ ἵνα σώσῃ τὸ ἀνθρώπινον Ὑένος. Kai εἰ θέλεις γνῶναι, ἀγαπητὲ, τὴν δύναμιν τοῦ σταυροῦ, ἄχουε. Σταυοὸς Ἀριστια- νῶν ἐλπίς' σταυρὸς τυφλῶν ὁδηγός' σταυρὸς πεπλα- νηµένων ὁδός: σταυρὸς χωλῶν βακτηρία' σταυρὸς πενήτων παραμυθίἰα σταυρὸς πλουσίων Χαλιός' σταυφὸς ὑπερηφάνων χαθαίρεσις' σταυρὸς τρόπαιον κατὰ δαιμόνων σταυρὸς κατὰ διαθόλου νῖχος' σταν- D pó« ἀπόρων εὐπορία" σταυρὸς ἀπηλπισμενων ἐλπίς' σταυρὸς νεκρῶν ἀνάστασις' σταυρὸς πλεόντων X9- θερνήτης σταυρὸς Χειµαχοµένων Atv: σταυρὸς πολεμουµένων Ἅτεῖχος' σταυρὸς πατὴρ ὀρφανῶν' σταυρὸς προστάτης χηρῶν' σταυρὸς ἀδίχων κριτής σταυρὸς θλιθοµένων ἄνεσις: σταυρὸς νηπίων φύλας᾽ σταυρὸς φῶς τοῖς ἐν σκότει χαθημµένοις' σταυρὸς δούλων ἐλευθερία" σταυρὸς µοναζόντων ἄσχησις' σταυρὸς παρθένων σωφροσύνη" σταυρὸς Ἱἱερέων χαρά" σταυρὸς Ἐκκλησίας θεμέλιος σταυρὸς πε'- νώντων ἄρτος' σταυρὸς διψώντων πηγή σταυρὸς γυμνῶν οχέπη. | 369 SACRA PARALLELA. 370 Ἐπειδὴ διὰ τοῦ ξύλου ἐθανάτωσε τὸν πρωτόπλα- A — Eusebii. — « Quoniam Satanas piimum homi- στον ὁ Σατανᾶς, διὰ τοῦτο ὁ Κύριος ἐνανθρωπήσας διὰ τοῦ ζόλου τοῦ σταυροῦ αὐτοῦ τὺν διάθολον χατα- πάτημα τῶν ποδῶν τοῦ ἀνθρώπου πεποίηκεν. "Όσοι dip ἔχουσι τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον, Χἀαταπατοῦσιν αὐτοῦ τὴν δύναμιν. Ἐὰν ἀπέρχη el; πόλεμον, καὶ βλέπῃς τὸν ἐχθρόν σου xità σοῦ ἀκονοῦντα ξίφη, σὺ μηδὲν τοιοῦτον ἐπιωομίσῃ, ἀλλὰ τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ ἔχε εἷς τὴν γαρδίαν σο», xal ἐπὶ μετώπου σου, xai πορεύου X20; αὐτὸν, λέγων’ Οὗτοι iv ἅρμασι, καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις ἡμεῖς δὲ iv ὀνόματι Κυρίου θεοῦ ἡμῶν ἐπιχαλισόμεθα . Καὶ βλέπεις, ὅτι ἐχεῖνα ὅλα ὡς ἄχυρα λικμηθήσονται, σὺ δὲ ἀνορθοῦσαι χαὶ ἀν- ἱστχσαι, Προεῖπεν γὰρ ὁ Δαθὶδ περὶ τοῦ σηµείου τοῦ σταωροῦ, λέγων Ἔδωκας τοῖς φοθουµένοις σε p σηιωεῖον, τοῦ φυγεῖν ἀπὸ προσώπου τόξου. Ποῖον σγαξῖον ἔδωκεν ἡμῖν, «b μὴ τὸ τοῦ σταυροῦ μυστή- ptov ; τούτῳ τῷ σηµείῳ τείχη παραλύονται. ἐχθροὶ πίπτουσιν ὡς χόρτος, δαίµονες φυγαδεύονται’ πάντα ὑποτάσσεσαι τῷ ξύλῳ τοῦ σταυροῦ, διὰ τὴν δύναμιν τοῦ σταυρωβέντος ἐπ᾽ αὐτῷ. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Τ. ΤΙΤΑ. Α΄. — Περ τιµῆς καὶ ὅτι χρὴ ἀλλήλους τιμᾶν. ε ᾿Ασεθὴς οὐκ ἠσχύνθη πρόσωπον ἐντίμου, οὐδὲ οἶδεν τιμὴν θάσθαι τούτοις. » « Τῇ φιλαδελφίᾳ εἰς ἀλλήλους φιλόστοργοι, τῇ vui ἀλλήλους προηγούμενοι. » « Ὡς θεοῦ δοῦλοι, πάντας τιµήσατε. » TITA. B'. — Περὶ τελωνῶν. Τί ἐστι τελώνιον; ᾽Αρπαγὴ ἔννομος, βία πεπαβ- ἑησιασμένη, ἁδικία νόµον ἔχουσα. Τί ἐστι τελώνιον ; ἀναίσχυντος ἁμαρτία" ἁρπαγὴ πρόφασιν οὐκ ἔχουσα, ληστείας χαλεπώτερον, Ὁ λῃστὴς κἂν αἰσχύνεται χλέκτων᾽ οὗτος xal παῤῥησιάζεται ἁρπάζων. ΤΡΙΤΑ. I". — Περὶ ταραχοποιῶν. « Διεσταῤμμένη καρδία τεχταίνεται κακά’ dv παντὶ χαιρῷ ὁ τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησι πόλει. Διὰ τοῦτο ἐξαπίνης ἔρχεται dj ἀπώλεια αὐτοῦ, ὅτι χαίρει πᾶσιν oz μεσεῖ ὁ θεός. » e "Ανδρες ἀσεθεῖς ἐξέκαυσαν πόλιν. » TITA. Δ’. — Περὶ τάξεως, xal καταστάσεως, καὶ ἁκολουθίας. xal ὅτι χρὴ ταύτας πανταχοῦ φυλάτ- τεσθαι. « Ἓκαστος ἐν ᾗ ἐκλήθη τάξει, ἀδελφοὶ, ἐν ταύτῃ μενέτω. » Τάξις τῶν ὄντων ἐστὶ µήτηρ. ΤΙΤΛ. E'. -- Περὶ ταπεινοφρονούντων. « "Αποχριθες ᾿Αβραὰμ, εἶπεν Νῦν ἠρζάμην nem per lignum interemit, idcirco Dominus hu- manitate indutus per lignum crucis effecit, ut diabolus humanis pedibus tereretur. Quicunque enim crucis signum habent, vim ipsius procul- cant. Ejusd. — Cum ad bellum proflcisceris, atque hostem tuum gladiosadversum te acuentem cernis, tu nihil ejusmodi tecum efferas : sed crucis signum in pectore atque in fronte gesta, et contra eum progrediendo, his verbis utere : Hi in curribus et hi in equis, nos autem in nomine Domini Dei nostri invocabimus (Psal. xix, 8); tum videbis omnia illa palearum instar dilapsura te vero excitatum et erectum iri. David quippe de crucis signo pre- dixit: Dedisti metuentibus te significationem, ut fugiant a facie arcus (Psal. vix, 6). Quodnam porro signum aliud nobis donavit,nisi crucis mysterium? hoc signo muri disturbantur, hostes tanquam fe- num sternuntur, demones in fugam aguntur. Omnia denique crucis ligno, ob illius qui ei affl- xus est potentiam, subjiciuntur. Littera T. TIT. I. — De honore : et quod alii aliis honorem habere debeant. Job. xxxiv, 19. — « Impius non reveritus est faciem honorati viri. Nec scit ejusmodi hominibus honorem habere. » Rom. xii, 10. — « Charitate fraternitatis invicem diligentes, honore invicem prevenientes. » CQ IPetr. n, 17. — « Tanquam Dei servi omnes honorate. 698 TIT. II. — De publicanis.. S. Chrys. Hom. de conv. Matth. — Quid est telo- nium ? Rapina lege sancita, violentia libere in- cussa, injustitia patrocinio legis munita. Quid est telonium ? pudoris expers peccatum, rapina excu- tione carens latrocinio gravior est. Latro pudore afficitur, dum aliquid furatur ; hic obfirmato vultu est, dum rapit. TIT. III. — De tumultuum auctoribus. Prov. vi, 14, 15. — « Cor perversum machina- tur mala : omni tempore qui ejusmodi est, turbas conflat civitati. Propterea veniet ei perditio sua, quia delectatur omnibus rebus, quas Deus odio habet. « Viri impii inflammaverunt civitatem. » TIT. IV. — De ordine, statu et serie ; et quod suum- quemque ordinem servare oporteat. I] Cor. vn, 20. — « Unusquisque in quo ordine vocatus est, fratres, in hoc maneat. » Ordo omnium pater (1) est. TIT. V. — De iis qui humilitee sentiunt. Gen. xvin, 27. — « Respondens Abraham di- NOTE. (4) Grace mater, quia τάξις femininum. 371 xit: Nunc cepi loqui ad Dominum meum: ego autem sum terra et cinis. » Exod. iv, 10. — « Ait Moyses ad Dominum : Obsecro, Domine, non sum expeditus neque elo- quens: gracilis vocis et tardioris lingue sum ego. » I Reg. xxv, 24, 25. — α Dixit Abigail ad Da- vid : In me sit, domine mi, hzc iniquitas. Loqua- tur, obsecro, ancilla tua in auribus tuis, et audi sermonem ancilla tu:. Ne ponat Dominus meus cor suum super virum pestilentem hunc: et stul- titia cum ipso est. » Abbatis Isai: Serm. 20. — In hoc sita est humi- litas, ut quispiam se peccatorem esse reputet, nec coram Deo boni quidquam facere. Opus autem humilitatis est silentium, et sese cum nemine me- tiri neque contendere: subjectum esse, est ocu- los humi demissos habere : mortem ob oculos sibi proponere, a mendacio abhorrere, inanibus ser- monibus operam non dare, majori non reluctari, sermonem suum nolle constabilire, contumeliam ferre, requiem odisse, ad labores se adigere, ani- mam vigilantem prebere. Frater, stude haec pre- cepta diligenter exsequi, ne alioqui anima tua vitiose omnis affectionis domicilium sit. In singu- lis istis vigilanti animo elabora, ne universum vite tum curriculum inane et infrugiferum reddas TIT. VI. — De artibus et earum inventoribus. Gen. 1v, 20, 21, — « Beperit Ada Jobel. Hic fuit pater habitantium in tentoriis, armentariorum : et nomen fratri ejus Jubal. Iste ostendit psalterium et citharam. Sella quoque et ipsa peperit Thobel, et hic fuit mallentor erarius, auro et ferro. » Gen. x, 9. — « Chus genuit Nembrod. Hic capit esse potens in terra gigas venator coram Domino.» 699 Didymi.— Equestre certamen primus exco: gitavit Enyliostes Neptuni filius. Illud idem vero equestre certamen cum cnurribus Dipolis invenit. Primus enim OEnomaus quadrigis ejusmodi cer- tamen obiit. Jam vero hippodromii et circi stru- ctura, ad mundi, hoc est coli et terre, marisque gubernationem dispensata est. Quippe duodecim portas, duodecim zodiaci orbis domos esse prodi- derunt, qui terram et mare et fluzum humanas vite» cursum moderatur : solum autem circi, ter- ram universam esse. Euripum autem, mare quod mediterraneum est : flexum qui versus portas est, orientem : eum item qui ad cuneum, occidentem: septem vero spatia, motum et cursum esse stella. rum, quibus magna ursa constat. Rex porro Ro- mulus in honorem quoque solis et subjectorum ei quatuor elementorum, sive terre, maris, aeris et ignis, quadrigarum cursum cum primus invenisset. 8. JOANNIS DAMASCENI -— qT2 À λαλῆσαι πρὸς τὸν Κύριον µου, ἐγὼ δὲ εἰμι γῇ χεὶ σποδός. «Ἐϊΐπε ΜωσΏῆς πρὸς Κύριον’ Δέομαι, Κύριε, οὐχ ἱκανὸς οὐδ' εὐλαλός εἰμι, ἰσχνόφωνος xai βραδύγλως- σός elut ἐγώ. » « Εἶπεν ᾿Αθιγαία (4) πρὸς Δαθίδ, Ἐν ἐμοὶ, κύριε, ἡ ἀδιχία. Λαλησάτω δὴ ἡ δουλη σου εἰς τὰ ὧτά σον, xal ἄχουσον λόγον τῆς δούλης σου. M3, θέσθω ὁ χύ- ριός µου καρδίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὸν ἄνβρωπον τὸν λοιμὸν τοῦτον xal ἀφροσύνη μετ) αὐτοῦ. » Ἡ ταπείνωσίς ἐστι τὸ λογίσασθαι ἑαυτὸν ἆμαρ. τωλὸν εἶναι, καὶ μηδὲν καλὸν ποιεῖν ἐνώπιον τοῦ θεοῦ' τὸ δὶ ἔργον τῆς ταπεινώσεώς ἔστιν d σιωπὴ, καὶ τὸ μὴ μετρεῖν ἑαυτὸν Ev. τινι, μηδὲ φιλονιχῆ- σαι. Ἡ ὑποταγὴν τὸ βλέμμα ἔχειν χαμαὶ, τὸ ἔχειν πρὸ ὀφθαλμῶν τὸ ἑαυτοῦ θάνατον, τὸ φυλάξαι izv- τὸν ἀπὸ ψεύδους, τὸ μὴ ὁμιλῆσαι ἐν µαταιολογίαις, τὸ μὴ ἀντιλέχειν τῷ µείζονι, τὸ μισῆσαι τὴν dvi- παυσιγ, τὸ βιάζεσθα. ἑαυτὸν ἐν xóm, τὸ νήφειν' ᾿Αδελφὲ, μετὰ ἀκριθείας τέλεσαι τὰς ἐντολὰς ταύτας, ἵνα μὴ Ὑένηται d ψυγή σου κατοικητήριον παντὸς πάθους' ἀλλὰ νῆφε elg Év ἔκαστον αὐτῶν, ἵνα ui τελέσῃς ὅλον τὸν βίον σου ἄχαρπον. Β TITA. ζ. — Περὶ τεχνῶν, xal τίνες τέχνας U- εὗρον. « Ἔτεχεν Άδα τὸν Ἰωθήλ' οὗτος ἦν πατὶρ οἷ- κούντων iv σχήναῖς κτηνοτρόφων * καὶ ὄνομα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ουθάλ. Οὖτος ἦν ὁ καταδείξας ϕα]- τήριον καὶ κιθάραν. Σελὰ δὲ ἔτεχεν xal αὐτὴ τὸν θοθήλ’ xai ἦν σφυροκόκος χαλκεὺς, χαλκοῦ xi σιδήρου, » « Χοῦς ἐγέννησε τὸν Νεμθρώδ' οὗτος ἤρξατο εἶναι ἐπὶ τῆς γῆς γίγας «ἀντηγὸς ἔναντι Kuplou. a Τὸν Ἱππικὰν ἀγῶγα πρῶτος ἐπενόησεν ὁ Ἐνν- λιόστης υἱὸς Ποσειδῶνος. Τὸν δὲ αὐτὸν ἱππιχὸν ἀγῶνα ἅρμασι Δίπολις ἐφεὈρεν. Ὁ Οἰνομαὸς πρῶτος αὐτὸς ἐπετέλεσεν τὸν ἀγῶνα ἅρμασι τετραπώλοις. Τὸ 3 τοῦ ἱπποδρομίου κτίσμα εἲς τὴν τοῦ κόσμου διοί- χησιν ᾠκονόμηται τουτέστι τοῦ οὐρανοῦ, καὶ της γῆς, xai τῆς θαλάσσης. Τὰς οὖν δώδεχα θύρας τοὺς δώδεκα οἴκους ὥρισαν τοῦ ζωδιακοῦ κύχλου τοῦ διοικοῦντος τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν, καὶ τῶν ὀν- D θρώπων ^mapaOtxóv τοῦ βίου δρόµον, τὸ δὲ πέλμα τοῦ ἱππικοῦ, τὴν γῆν elvat: τὸν δὲ Εὔριπον, τὴν 0i- λασσαν ὑπὸ τῆς γῆς μεταζομένην (2) τὸν Bb ἐπὶ τὰς θύρας σχάµπτον (3), τὴν ἀνατολήν τὸν δὲ ἐπὶ τὸν σφενδόνα, τὴν 'δύσιν' τὰ δὲ ἑπτὰ σπαθία (4), τὴν χίνησιν xal τὸν δρόµον τῆς ἀστροθβεσίας τῶν in ἁστέρων τῆς μεγάλης ἄρκτου. 'O δὲ βασιλεὺς "Po- μος εἷς τιμὴν καὶ αὐτὸς τοῦ ἁλίου, καὶ τῶν ὑπ' αὐτοῦ τεσσάρων στοιχείων, τὸν ἀγῶνα ἐν ᾿Ῥώμῃ πρῶτος Q NOTE. (4) ᾿Αδιγαία pro Αθιγαϊλ, librariis ob litterarum À et A similitudinem deceptis. (2) Lego μεσαζομένην" τὸν, apud Cedrenum, p. 447. male µεταζομένης. )98) Ex Cedreno emendo κάμπτον. (4) Ex Cedreno melius, σπάτια, spatia. 373 SACRA PARALLRIA, 314 ἐφευρὼν, ἐπετέλεσεν iv τῇ χὼρφ τῆς ὁδσεως, fixo: τῆς À hunc Rome, hoc est in Italia, que ad occasum Ἰταλίας ἅρμασι τετραπώλοις, τουτέστι τῇ Yn, καὶ τῇ θαλάσσῃ, xal τῷ πυρὶ, καὶ τῷ ἀξρι. Καὶ ἐπέθηχεν ὁ Ῥῶμος τοῖς αὐτοῖς τέτρασι ατοιχείοις τὰ ὀνόματα ταῦτα, τῇ YA πράσινον µέρος, b ἐστι χλοῶδες τῇ ῥᾳλάσσῃ, ὅ ἐστι τοῖς ὕδασι, τὸ βένετον µέρος, ὡς κυανόν τῷ πυρὶ τὸ ῥαύσιον µέρος, ὡς ἑρυθρόν, τῷ δὲ ἀέρι, ὡς λευκὰν, ἐπέθηχεν ὄνομα τοῦ Άευ- χοῦ. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Υ. TITA. A', --Περὶ ὑδριστοῦ. « Τοὺς ὕθρει φεροµένους ἑταπείγωσεν. κ Πάντα ὁθδριστὴν ταπείνωσον. » « Καχὸς μετὰ ὕθρεως πράσσει xaxd. » a Ἱθριστῶν οἴκους χατασπᾷ Κύριος. » «Οφθαλμοῦ ὑθριστοῦ γλῶσσα ἄδικος. » « OS ἐὰν εἰσέλθῃ ὕθρις, ἐκεῖ καὶ ἀτιμία. » « Ερείσσων πραῦθυμος μετὰ ταπεινώσεως, 7| ὃς δια ρεῖ σχύλα μετὰ ὕθρεως. » « Ὑψηλοὶ τῇ ὕδρει συντριδήσονται καὶ ταπεινω- θήσοντα;. » Ὕσπερ ἐν τοῖς ἐρήμοις ἠχὼ πρὸς τὸν φθεγξάµε- νων αὖθις ἀκεραία ὑποστρέφει, οὕτω al ὕθρεις ἐπὶ τὸν λοίδορον ἑπαναστρέφουσιν. Μᾶλλον δὲ, ὁ μὲν ἦχος αὐτὸς ἀπεδόθη, ἡ δὲ λοιδορία μετὰ προσθήχης ἐπάνεισιν. Πᾶν αἰσχρὸν , καὶ ἀκαλλὲς , καὶ τοῖς cb ποιεῖν ῥρημένοις ἀνάρμοστον, τὸ ὑδρίδειν ἐσείν. TITA. B'. --- Περὶ ὑδραποτούτων. « ἨἩἄντες οἱ πίνοντες ὕδωρ, πάντες ἐδόβησαν cic θάνατον, xai τὰ ἐκλεκτὰ τοῦ Λιθάνου, πάντα πἰ- νοντα ὕδωρ, καὶ αὐτοὶ χατέθησαν μετ αὐτοῦ εἷς 4δην. υ «Ὀλίγῳ ofwp χρῶ διὰ τὸν στόμαχάν σου, καὶ τὰς πυχνά-ς σου ἀσθενείας, » Οὐδεὶς ἐκραιπάληςεν ἀπὸ ὕδατος. Οὐδενὸς ὠδυνήθη κεβαλή ποτε ὕδατι βαρηθεῖσα. Οὖδεὶς ἀλλοτρίων ποδῶν ἐδεήθη ὑδρόπσίφ συζῶν, οὐδενὸς ἐδέθησαν (1) πόδες, οὐδενὸς χεῖρες ἀπηχρειωβησαν. — νο θέλεις πιεῖν ; βρύει σοι ὕδωρ, κρατὴρ ἀείῤῥους, ποτὺν µέθης ἄποιον, ἀχλή ματον γάννυσµα. TITA. I". — Περὶ ὕπνου καὶ ἀδπνίας. α Γλυκὺς ὁ ὕπνος τοῦ δούλου, st ὀλίγονι καὶ εἰ πολὺ φάγεται. » «Ὕπνος ὀγείχ ἐπὶ ἑντέρῳ µετρίῳ, μέριμνα ἀγρυ- πνίας ἀπαιτήσει νυσταγμὸν, καὶ dj μέριμνα αὐτῆς ἀοιστῇ ὕπνον. » (4) Rup. ᾧδησαν, tumuerunt. sita est, celebravit. His etiam quatuor elementis hac nomina Romulus imposuit: terre assignavit prasinam, seu viridem partem ; mari, id est aquis, venetam, veluti ceruleam; igni russeam seu ru- bram ; aeri denique, uti candido, albi nomen in- didit. Littera Y. TIT. I. — De homine contumelioso. Job 11, 12. — « Eos qui insolentia efferebantur, humiliavit. » Job xL, 14. — « Omnem arrogantem humilia. » Prov. — « Malus cum contumelia facit mala. » B — Prov. xv, 25. — « Contumeliosorum domos dís- turbat Dominus. » Prov. vi, 17. — « Oculi contumeliosi lingua in- justa. » Prov. χι, 2. — « Quocunque introierit contu- melia, illic etiam ignominia. » Prov. xvi, 19. — « Melior est vir placidus cum humilitate, quam qui dividit spolia cum contu- melia. » Isa. x, 33. — « Qui insolentia sublimes sunt, conterentur et humiliabuntur. » S. Basil — Quemadmodum echo in locis soli- tariis, integra rursus ad loquentem revertitur : sic etiam contumelie ad conviciatorem redeunt. Vel, ut rectius loquar, vox quidem jpsa integra reddi- tur: at maledicentia cum fenore redit. S. Cyrilli. — Quidquid turpe et inhonestum est, neque illis congruens, qui probis operibus stu- dent, hoc contumelia est. TIT. II. — De abstemijis. Eccli, txxxi, 14. — « Omnes bibentes aquam, traditi sunt ad mortem : et electa Libani omnia bibentia aquam : ipsi quoque descenderunt cum eo in infernum. » I Tim. v, 21. — « Modico yino utere propter stomachum tuum, et frequentes tuas inflrmita- tes. » S. Basil. hom, de jejun. — Nemo hausta aqua crapulam contraxit. Nullius 400 unquam caput condoluit, aqua pregravatum. Nemo alienis pedi- bus opus habuit bibenda aque assuescens, Nullius pedes fasciis astricti sunt: nullius manus inutiles reddite, S. Greg. Naz. — Bibere vis? tibi scatet. aqua, perenne poculum, potio temulentie expers, lati- tia. TIT, III. De somna et vigilia. Eccli. v. 11. — « Dulcis gompnus servi, sive multum, sive parum edat. » Eccli. xxx1, 26. — « Somnus sapitas in intestino moderato. Cura vigilarum accerset dormitationem : et cogitatus illarum aufert somnum. » NOTE. 375 Prov. xxr, 24. — « Vestietur laceris panno- À sisque omnis somnolentus. » S. Basil. — Fac, o homo, ut Deo gratias agas qui nos etiam invitos, a continuis laboribus somni beneficio solvit, et per exiguam quietem virium resarcit vigorem. S. Grey. Nyss. De opif. hom. cap. 13. — Alto sopore teneri, membris ita laxatis, ut absurdis imaginationibus spatium praebeatur. quotidianam mortem parat iis qui ita dormiunt. Ibid. Somnus vigilie contentionem laxat : vi- gilia deinde relaxatum animum rursus contendit. Neque in perpetuo statu alterutrum horum manet ; verum utrumque sibi invicem cedit: sic nimirum natura sese per alternatas vices instaurante, ut utrumque horum vicissim nanciscens, ab altero ad alterum libenter migret. Nam et perpetua in agendo contentio hoc efficit, ut partes nimium tense, modo quodam rumpantur et convellantur ; et rursum perpetua corporis relaxatione id quod consistit, cadat et dissolvatur. At vero tempestive utrumqueac moderate attingere, naturam ad in- columitatem corroborat : quippe qu& per conti- nuamad contraria migrationeminutrisque seipsam ab alteris reficiat. Ad hunc igitur modum, conten- tum per vigiliam corpus nacta, contentionis rela- xationem per somnum ingenerat ; dum facultates sensibiles ad aliquod tempus intermissas recreat, Necessaria quippe ad corporis conservationem est tempestiva remissio. S. Chrysost. — Somnus aliud nihil est, nisi bre- vis et quotidiana mors. TIT. IV. — De hypocrisi, et simulatione, et ficta pietate ; et de iis qui talia com"niniscuntur. Job. xxxvi, 13. — ε Hypocrite corde parient iracundiam : moriatur autem in juventute anima eorum. » S. Basil. Hom. de invid. — Non vides quantum . malum hypocrisis sit? atqui ipsa quoque invidie fructus est. Nam duplicitas morum, apud multos ex invidentia plerumque nascitur: cum videlicet odium imo pectore continentes, amore et benevo- lentia fucatam superficiem ostendunt: scopulis utique aqua latentibus haud absimiles, qui cum exiguo latice tecti sint, improvisum incaustis ma- lum afferunt. S. Greg. Naz. Ovat. de bapt. — Nihil callidi, nihil versuti adversus salutem tuam comminiscaris. Nam et si aliis imponimus, at. 2018 certe nobis idem facere non poterimus. Quocirca in perniciem nostram ludere,perquam lubricum et insanum est. Ejusd. Carm. de reb. suis. Malim, cum recto studeam, vitiosus haberi. Quam vitio indulgens, justi clarescere fama Mendazque ignaris mortalibus esse sepulcrum, Quod, lice$ interne fetentia corpora claudat, Calce taman nitet externa, gratoque colore. B. JOANNIS DAMASCENI 376 « Ἐνδύεται διεῤῥηγμένα xai ῥαχώδη πᾶς ὑπνώ- δης. » Εὐχαρίστει, ἄνθρωπε. τῷ ἀχουσίους ἡμὰς διὰ τοῦ ὕπνου τῆς συνεχείας τῶν πόνων λύοντι, καὶ ix. µι. κρᾶς ἀναπαύσεως πάλιν πρὸς ἀκμὴν τῆς δυνάµεως ἐπανάγοντι. Τὸ βάθει xápq χατακρατεῖσθαι, λυομένων αὐτοῦ τῶν μελῶν, ὥστε σχολὴν ἀτόποις παρέχειν φαντι- σίαις, ἐν καθημερινῷ θανάτῳ ποιεῖ τοὺς οὕτω χαῇ- εὔδοντας. Ὕπνος τὸ σύντονον τῆς ἐγρηγόρσεως ὑπεχάλασιν' εἶτα ἐγρήγοσις τὸ ἀνειμένον ἑτόνωσεν ' xal οὐθὲ- τερον τούτων ἐν τῷ διηνεχεῖ συμµένει, ἀλλ᾽ ὑποχωρεῖ ταῖς παροὺσίαις ἀλλήλων ἀμφότερα, οὕτω τῆς φύ- σεως ἑαυτὴν ἐξ ὑπαλλαγῆς ἀναχαινιζούσης, ὡς ἑκατέρων ἐν µέρει κχαταλαγχάνουσαν , ἀσπάστως B ἀπὸ τοῦ ἑτέρου µεταθαίνειν ἐπὶ τὸ ἕτερον, Τό τι γάρ διὰ παντὸς συντετάσθαι ταῖς ἐνεργείαις, Qni τινα καὶ διασσασμὸν τῶν ὑπερτεινομένων ποιεῖται μερῶν * fj τε διηνεχὴς τοῦ σώματος ἄνεσις διά- πτωσιν τοῦ συνεστῶτος xai λύσιν ἑργάζεται. Τὸ dà χατὰ xatpóv ἀμφοτέρων µέτρίως ἐπιθιγγάνειν, δύ. ναµις πρὸν διαµονήν ἐστι τῆς φύσεως, διὰ τῆς Oe ηνεχοῦς πρὸς τὰ ἀντικείμενα µεταθάσεως, iv ba τέροις ἑαυτὴν ἀπὸ τῶν ἑτέρων ἀναπαυούσης. Οὕτω τοίνυν τετονωμένον διὰ τῆς ἐγρηγόρσεως τὸ σῶμα λαθοῦσα, λύσιν ἐμποιεῖ διὰ τοῦ ὕπνου τῷ τόνῳ, τὰς αἰσθητικὰς δυνάµεις πρὸς χαιρὸν ἐκ τῶν ἑνεργειῶν ἀναπαύσασα. ᾿Αναγκαία δὲ τῃ συστάσει τοῦ σώματος ἡ εὔκαιρος ἄνεσις. Ύπνος οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, fj θάνατος πρόσκαιρος, C καὶ ἐφήμερος τελευτή. TITA. Δ. — Ηερὶ ὑποχρίσεως, xti εἰρωνείας, xai πλαστῆς εὐλαθείας , καὶ τῶν τὰ τοιαῦτα ἔτι» νοούντων. «Ὑποχριταὶ καρδίᾳ τέξουσι θωμόν' xai ἀποθάνοι ἐν νεότητι quy] αὐτῶν. » Οὐχ ὁρᾶς ἡλίκον κακόν ἔστιν dj ὑπόχρισις ; καὶ αὐτὴν καρπός ἐστι τοῦ φθόνου. Τὸ γὰρ διπλοῦν τοῦ ἤθους ἐκ φθόνου μάλιστα τοῖς πολλοῖς ἐγγίνεται, ὅταν τὸ µίσος ἐν τῷ βάθει κατέχοντες, ἀγάπην δει- χνύωσιν κατακεχρωσμένην τὴν ἐπιφάνειαν, κατ αὖ- τὰς ὑφάλους πέτρας, at βραχᾳῖ ὑδατι καλοπτόμκναι, καχὸν ἀπροόρατον τοῖς ἀφυλάκταις γίνονται. Μηδὲν σοφίσῃ, μηδὲν τεχνάσῃ χατὰ τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας . Κἂν γὰρ τοὺς ἄλλους παραλογχιζώµεθα, ἡμᾶς γε αὐτοὺς οὐ δυνησόµεθα, ὡς τὀ γε καθ ἑαυτῶν παίζειν, λίαν ἔστιν επισφαλὶς xal ἀνόη” τον. εόντα δοχκεῖν καχὸν, db «ix [στον ψεύστην µερο- πεσσιν ἔντοσθεν ὁδω» [δὼς. χρώμασι τερ" πνοῖς Κρεῖσσον ἄριστον Κῦδος ἔχοντ᾽ ἀγαθοῖο, τάφον Ἔμμεναι, ὃς µμυδοῶσι Ἔξοθεν νεχροϊῖς ἀστράπτει — xovím, λαὶ 3T SACRA PARALLELA. 978 '0 ἀνθρώποις ἀρέσκων, τοὺς παρ) αὐτῶν ἐπαί- Α S. Cyrilli. — Qui hominibus placere studet, eo- νους ἔχοι ἂν εἰκότως εἰς ἀντιμισθίας δύναμιν’ λή- Vital γε μὴν τῶν παρὰ θεοῦ τὸ σύµπαν οὐδὲν. Πολλοὶ, φησὶν, ἠθέλησαν δικαιοπραγῆσαι. Προεθάλ- λοντο γὰρ ἀσκῆσαι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν ἐκτελέσαι. Διὰ τοῦτο ἀφῆκεν αὐτοὺς ἀπολέσθαι ὁ θεὸς, ἐπειδὴ κατὰ ἀνθρωσαρέσκειαν σάχκον φοροῦσιν, καὶ ἀνυποδετοῦσι, καὶ χομῶσί τὰς χεφαλὰς, ἐπιδεικνύμενοι τοῖς ἀνθρώ- ποις τὰ κατορθώματα, θέλοντες χληθῆναι ἅγιοι, xal π2οσχυνεῖσθαι ὑπὸ πάντων ὡς εὐλαθεῖς Ὁρᾶς οὖν αὐτῶν τὸ ἔξωθεν σχῆμα, xal νομίζεις κατὰ Θεὸν αὐτοὺς ποιεῖν πάντα. ᾿Η δὲ καρδία αὐτῶν τί κέχτηται, ἁγνοεῖς. Ὁ δὲ θεὸς, à ἑτάζων καρδίἁς xal νεφροὺς, οἷότν αὐτῶν τὴν προαίρεσιν, xal ἀφίει αὐτοὺς ἔγχα- τλειφθῆναι xal ἐκπεσεῖν, ἵνα φανερὰ αὐτῶν γίνη- τα! τὰ βουλεύματα. Οἱ γὰρ κατὰ ἀνθρωπαρέσχειαν µεταθαίνοντες εἰς τὸν βίον τῶν ἀρετῶν, οὗτοι xai σφάμασι περιπἰπτουσιν. Οἱ δὲ κατὰ θεὸν βουλόμε- νοι ἀσκῆσχι ὀρθῶς, οὐδέποτε ἐγχαταλιμπάνονται ὑπὸ τοῦ θεοῦ, καθὼς εἶπεν ὁ προφήτης) Νεώτερος ἐγένόμην καὶ γὰρ ἐγήρασα" καὶ ὁὐκ εἶδον δί- xitov ἐγκαταλελειμμένον. Δίχαιοι γὰρ εἷς τὸν αἰῶνᾳ ζῶσι, καὶ ἐν Κυρίῳ ὁ μισθὸς αὐτῶν, καὶ ἡ ἐλαὶς αὐτῶν παρὰ Ὑψίστῳ. Πολλοὶ οὖν σφαλέν- τες τῶν μοναχῶν εἷς Ὑάμον ἑτράπησαν, κχαχκῶς ἐκλαμθάνοντες τὸ τοῦ ᾿Αποστόλου ῥητόν' El οὐκ ἐχκρατεύονται, Ὑαμγσάτωσαν. Καὶ οὐκ οἴδασιν, ὃτι μετὰ τὰς συνθήχας τὰς εἷς Θεὸν Ὑινοµένας, οὐ λέγεται ἔτι γάμος, ἀλλὰ πορνεία. Ἕκαστος οὖν ὁ ὀυνάμενος βαστάσει τὰς ἀνάγκας τοῦ σώματος, τότε ὑπεισέλθοι τὸν ζυγὸν τῆς ἀσκήσεως, xal μὴ ἐχπίσοι εἰς τὰ χαταχθόνια τοῦ ᾷδου. rum quidem laudes haud injuria obtinere queat. Α Deo certe nihil omnino percepturus est. Eusebii. — Multi, dicet quispiam, probis operi: bus vacare cupierunt. Sanctioris enim vite genus colere proposuerunt, nec ad extremum usque per- sequi potuerunt. Quos hac de causa perire Deus sivit, quod ob humani favoris studium cilicium ge- stent, nudisque pedibus incedant, quod comam cre- scere sinant, sua recte facta ostentantes, ut sancti audiant, atque ab omnibus ceu pii viri adorentur. Vides igitur externum ipsorum habitum, eosque Dei causa hzc facere arbitraris: quidnam autem pectus ipsorum foveat, te fugit. At Deus, qui re- nes et corda scrutatur, animi eorum institutum p ?xploratum habet, eosque deserit, atque excidere C sinit, ut concilia ipsorum in apertum prodeant. Nam qui humani favoris demerendi causa, ad vi- tam qua virtutes excolantur, se conferunt, hi pla- ne sunt qui in peccata prolabuntur. Qui autem propter Deum rectioris vite genus profiteri cu- piunt, nunquam a Deo deseruntur ; quemadmodum nempe propheta dixit: et non vidi justum derelictum (Psal. xxxvi, 25). Justi enim in perpetuum vivunt, et apud. Dominum est merces eorum, et spes ipsorum apud Altissimum (Sap. v, 16). Enimvero multi monachi errore lapsi, ad ineundum matrimonium seconverterunt, dictum illud Apostoli male accipientes : Quod si se non continent, nubant (1 Cor. vii, 9). Neque hoc intel- ligunt, quod post pacta, que cum Deo sanciverunt, non jam hoc matrimonium, sed fornicatio dicatur. Unusquisque igitur, cum corporis necessitates perferre valet, tum denique sanctioris vite jugum subeat : atque ita ad inferni subterranea minime ruet. TITA. E'. — Περὶ υἱοῦ σοφοῦ. « Ylàz σοφὸς εὐφραίνει πατέρα. » « Ylóc φρόνιµος εὐφραίνει μητέρα αὐτοῦ. » « Διεσώθη ἀπὸ χαύµατος υἱὸς νοήµων. Υἱὸς πε- πτιδευµένος σοφὸς ἔσται. » « ioc δίκαιος γεννᾶται εἷς ζωήν. » κ Εὐφραινέσθω ὁ πατὴρ xal ἡ µήτηρ ἐπὶ col, καὶ χαιρέτω 3j τεχοῦσά σε. » « Ανδρὸς φιλοῦντος σοφίαν εὐφραίνεται ὁ πατήρ» TIT. V. De filio sapiente. Prov. x, 1. — « Filius sapiens lsetiflcat patrem suum. » Prov. xvii, 21. — « Filius prudens oblectat ma- trem suam. » Prov. x, 5, &. — « Salvatus est ab «wstu filius prudens. Filius castigatus sapiens erit. » Prov. x1, 19. — « Filius justus gignitur ad vitam. » « Lietetur pater et mater in te: et gaudeat que peperit te. » Prov. xxni, 25. — « Viri amantis sapientiam de- lectatur pater. » «Yi, ἐὰν σοφὸς viv σεαυτῷ, σοφὸς ἔσῃ xal τῷ D — Prov. ix, 12. — « Fili, si sapiens fueris tibi ipsi, πλησίον. » ᾿Αγαθὸς παῖς πένης xal σοφὸς, ὑπὶρ βασιλέα πρεσθύτερον xai ἄφρονα. » Tixvov ἀρετὴ, δόξα πατέρων. TITA. d. — Περὶ υἱοῦ ἄφρονος, xa! xai ἀπαιδεύτου. « Yt δολίῳ οὐδὲν ἔσται ἀγαθόν. » «Yi ἄφρω λυπεῖ μητέρα. ᾿Ανεμοφθόρος γίνε- ται ἐν ἀμητῷ, υἱὸς παράνομος. » πονηροῦ, « Οὐκ εὐφραίνεται πατήρ ἐπὶ υἱῷ ἀπαιδεύτῳ, » sapiens eris et proximo. » Eccli. 1v, 13. — « Melior puer pauper et sapiens rege sene et stulto. » Filiorum virtus, gloria patrum. 105 TIT. VI. — De filio stulto, et improbo, atque inepto. Prov. — « Filio doloso nihil erit boni. » Prov. xiv, 15, — « Filius stultus moesstitia con- tristat matrem suam. Ventus urens in messe fllius flagitiosus. Prov. x, 10. —« Non delectatur pater in filio imperito. » Junior fui, etenim senui, - 379 8. JOANNIS DAMASCENI T Prov. xvit, 24. — « Filiusstultus subsannat ma- Α κε Yióz ἄφρων μυχτηρίζει μήτέρα αὐτοῦ. » ' trem suam. » Prov. xv, 20. — « Filius inobediens in perditione « Υἱὸς ἀνήχοος ἐν ἀπωλείᾳ ἕσται. 9 erit. » Prouv. xvii, 23. — « [ra patris filius stultus, et « 'Opy? πατρὶ υἱὸς ἄφρων, καὶ ὀδύνη τῇ τεχούση dolor ei αμ ipsum peperit, » αὐτόν, » Prov. xxx, 1, 2. — « Mala proles maledicit pa- « "Eyyovov xaxóv πατέρα καταρᾶται, τὴν δὲ µη- tri, et matri non benedicit. Mala proles seipsam τέρα οὐκ εὐλογεῖ, Ἔγγονον xaxóv δίκαιον ἑαυτὸν justam judicat. Mala proles oculos sublimes ha- µκρινεῖ. Ἔγγονον κακὸν ὑψηλοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχει, τοῖς bet, et palpebris suis extollitur. » δὲ βλεφάροις αὐτοὺ ἐπαίρεται. » , Eccli. xxu, 3. — « Confusio patris in fllio indi- « Αἰσχύνη πατρὸς lv γεννήπατι ἀπαιδεύτῳ. » sciplinato. » Eccli. χι, 9. — « Filiorum peccatorum peribit « Τέχνων ἁμαρτωλῶν ἀπολεῖται χληρονομία, χαὶ hereditas; et cum semine eorum assiduitas op- μετὰ τοῦ σπέρµατος αὐτῶν ἑνδελεχιεῖ ὄνειδος. » probrii. » TIT. VII. — De imbre et pluvia; et quod e terra in B ΤΙΤΑ. Z. — Περὶ ὑετοῦ, x«i βροχῆς καὶ ὅτι celum aqua subvehantur. ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανὸν τὰ ὕδατα ἀνάγονται. Job v, 10. -— « Qui dat pluviam super faciem «Τὸν διδόντα ὑετὸν ἐπὶ τὴν γῆν, τὸν ἁποστέλλουτα terra : qui emittit aquam in partem qua sub celo µᾗδωρ ἐπὶ τὴν ὑπ᾿ οὐρανόν. n est. » Psal. axxxiv, 6. — « Omnia quecunque voluit « Ηάντα ὅσά ἐθέλησεν 6 Ἑύριος, ἀποίησεν iv τῷ Dominus, fecit in celo et in terra, » etc. obpavip, καὶ iv τῇ γῇ, » xal τὰ λοιπά. Amos v, 8. — « Qui advocat aquas maris, et ef. « 'O προσκαλεσάµενος τὰ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, fundit eas superíaciem terra,Dominus omnipotens καὶ ὀχχέων αὐτὸ ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπαν τῆς γῆς, Ko nomen ipsi. » proc ὁ θεὸς παντοκράτωρ Üüvopur αὐτῷ. » TIT. VIII. — De sanitate, et quod omnia antecellit. ΠΙΤΑ. B'. — Περὶ ὑγέίας" καὶ ὅτι πάντων δια» qtptt. Bccli. xxx, 1&. — « Melior est pauper sanus, «Κρείσσων πτωχὸς ὑγιὴς, dj πλούσιος µεμαστιτ quam dives flagellatus in corpore suo. » γωμένος εἰς σῶμαᾳ αὑτοῦ. » S. Basil. — Sanitas et bona valetudo quovis Ὑγεία xai εὐεξία παντὸς Χχρυσίου βέλτίω' σῶμε auro prastantior est, et. corpus firmum et robu- ϱ εὕρωστον, Ἡ ὄλθος ἄμετρος. stum potius est, quam opes immensa, S. Greg. Nyss. — Jucundior est sanitas adversa Ὑγεία ποθεινοτέρα μετὰ τὴν πεῖραν τῶν έναν" valetadine degustata. Commune donum 69ἱ 68. Ἅµτίων, — Koiwóv δῶρον ὑγεία. — Ὑχείας ἐπιλαθού; nitas. — Sanitate accedente, e medio tollitur do- σης ἐξαφανίζεται ὀδύνη. lor. S. Clement. — Optimum quidem est incolumi "Apietov μὲν ὑγιαίνιν dil, καλὸν δὲ xai ἆνα- semper valetudine uti: quin et post morbum in σφΆλαι μετὰ τὴν νόσον, sanitatem asseri bonum est. TIT, IX, — De suspicione : et quod ea fugienda sint, — TITA. θ'. — Περὶ ὑπονοίας xal ὅτὶ χρὴ gi) unde sinistra suspiciones oriuntur. ye, τὰς ἀφορμὰς τὰς τεχούσας ὑπονοίας Χακχάς. II Cor. xi, 12. — « Nolite dare occasionem his ε Mj δότε ἀφορμὴν τοῖς θέλουσιν ἀφορμήν. » qui quarunt suspicionem. » S. Ignat. — Nemo vestrum adversus proximum Μηδείς ὑμῶν κατὰ τοῦ πλήσιον ἐχέτω τι. Μὶ quidquam habeat; ne occasionem gentibus detis. ἀφερμὰς δίδοτε τοῖς ἔθνεσιν, ἵνα μὴ δὺ ὀλίγους Ne paucorum stultorum culpa fiat, ut multitudo " ἄφρονας τὸ ἔνθεον πλῆθος βλασφημῆται. divina virtute predita maledictis impetatur. TIT. X. — De pollicitationibus et pactis; et quod — TITA, I. -- Περὶ ὑποσχέσεων καὶ συντάξεων᾽ eas explere oporteat. καὶ ὡς Jp?) πληρῶσαι αὑτάς. Num. — « Bonum quod egressum fuerit ex ore « Τὸ ἐκπορευόμενον ἀγαθὸν ἐκ τοῦ στόματος vestro, facite. » ὑμῶν, ποιήσατε. » 403 Num. xxx, 2, 3. — « Homo de flliis Israel « "Ανθρωπος τῶν υἱῶν Ἰσραλλ, ἐὰν εὔξηται si voverit votum Domino, aut juraverit jusjuran- Ἅεὐχὴν Κυρίῳ, Ἡ ὁμόσι ὄρχον ὁρισμῷ, fj ὁρισηται dum definiendo, aut definierit de anima sua, nou περι τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, οὐ βεθηλώσει τὸ ῥῆμα αὐτοῦ' profanabit verbum suum : omnia quecunque µπάντα ὅσα ἂν ἐξέλθι dx τοῦ στόματος αὐτοῦ, egressa fuerint de ore ipsius, faciet. » ποιήσει. » Deut. xxi, 21 24.. — « Sj votum voveris Do- «'Eày εὖξῃ εὐχὴν Koplp τῷ O54 cou, οὐ χρο- mino Deo tuo, non tardabis illud reddere; quo- µνιεῖς ἀποδοῦναι αὐτὴν, ὅτι ὁ ἐκζητῶν ἐχζητεϊ Κύριος 381 SACRA PARALLELA, 382 ὁ θεός σου παρὰ σοῦ, xai ἔσται iv col ἁμαρτία. A niam requirens requiret Dominus Deus tuus abs Τὰ ἐμπορευόμενα διὰ τῶν χειλέων σου φύλαξαι, καὶ αρίησον Ov τρόπον ηῦζξω τῷ θεῷ σου, ὅ ἐλάλησας τῷ στόματί σου. » «'Ἐπικατάρατος ὃς ἣν ἐν τῷ ποιμνίῳ αὐτοῦ ἄρσεν, καὶ ἡ εὐχὴ αὐτοῦ ἐν αὐτῷ, xal θύει διεφθαρμένα τῷ Ευρίφ. » « ᾽Αγαθὸν τὸ μὴ εὔξασθαι, fj τὸ εὔξασθαι, καὶ μὴ ἀκοδοῦναι. » TITA. ΙΑ’. — Περὶ ὑπερηφάνων, καὶ σοθαρῶν, xal ἁλαζόνων, xai κενοδόξων, « Συντρίψω τὴν ὕθριν τῆς ὑπερηφανίας ὑμῶν. » € Ψυχῆ, Ἶτις ἂν πυιήσῃ ἐν χειρὶ ὑπερηφανίας, ἀπὸ τῶν αὐτοχθόνων, f, ἀπὸ τῶν προσηλύτων, τὸν Θεὸν οὗτος παροξυνεῖ. » « Φόδος Κυρίου ἐπιπεσεῖται ἐφ᾽ ἡμῖν, xal ἀπο- θήσεται ὑμῶν τὸ γαυρίαµα Ίσα σποδῷ' τὸ δὶ σῶμα πήλ:νον. » κ Μαλακιαθεὶς μὴ ἐλπιζέτω ὑγιᾶναι, ἀλλὰ πεσεῖται νόσῳ πολλῇ. Πολλοὺς γὰρ ἑκάκωσε τὸ ὕψωμα. » « Πάντα ὑθριστὴν ταπείνωσον, ὑπερήφανον δὲ σθέτον΄ σκῆψον ἀσεθεῖς παραχρῆμα, τὰ δὲ πρόσωπα αὐτῶν ἀτιμίας ἔμπλησον. » « 'Edv µετεωρισθῆς ὡς ἀετὸς, καὶ ἐὰν ἀγαμέσον τῶν ἄστρων θῇς νοσσιά, avo, ἐκεῖθεν χατάξω σε, λέγει κό. ρ'ος. Οὐαὶ ὁ λέγων ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ, Τίς µε κατάξει ἐπὶ τὴν γῆν ; ο « Ἐν διαφθορᾷ Χατέσπασα ὑπερηφάνους' γωνίας αὐτῶν ἐξηρέμωσα. » a ᾽Απολέσω ὕθοιν ἀνόμων, xal ὕθδριν ὑπερηφάνων ταπεινώσω, καὶ θήσω τὴν οἰκουμένην ὅλην. » « Ἰδοῦ ὁ Δεσπότης Κύριος Σαθαὼθ συνταράσσει τοὺς ἐνδόξους τῆς γῆς μετὰ (oy oc, xal ol ὑψηλοὶ τῇ ὕθρει συντριθήσονται, καὶ πεσοῦνται ol ὐψηλοὶ µα- χαίρᾳ. » Δεινόν ἐστι μέγα «φρονεῖν μικρὰ πφάττοντα' ἐν παντὶ τὸ οἴεσθαι εἷς τὸ εἶναι ἐμποδίζει. Λικμήτωρ ἀρετῆς λογισμὸς ὑπερήφανος, Adxxoc ἄνυδρος, φιλό- Solos ψυχή. Ὑπερήφανος duy), πανδοχεῖον λῃστῶν, μισεῖ δὲ ἦχον Υνώσεως. Οὐαὶ τῷ ἁλαζόνι ὅταν γὰρ εἰσέλθῃ εἰς τὸν τάφον, τὶς ὑπάρχει, διδάσκεται. Io; ζητεῖς ψΨυχῆς καθαρότητα τῇ ὑπερηφαιίφ σονεδεµένος; λέγεις γὰρ ὅτι ᾽Αγαπῶ χκαθαρὰν ἔγειν χαρδίαν, καὶ εὐρίσκω αὐτὴν μεστὴν χονιορτοῦ καὶ χαπνοῦ. Hoc δυνατὸν, πυρὸς ἐμφωλεύοντος τοῖς ἀχύβοις καὶ ἀποσμυχομέγου, μὴ εὐρεθῆναι, μηδὲ φανῆναι χαπνόν ; ᾽Αποδέχομαί σε τὴν εὐποιῖαν λιπαρῶς ἐργαζομε- vow xal τὴν πλεονεξία, χλαδεύοντα" πάλιν δὲ οὐ κα- ταδέχοµαι, καβὸ καὶ κενοδοξίαν κοινωνὸν παραλαμ- θάνεις, "Ατοπον γὰρ ἄλλου πάθους ἐλευθεριᾷν, καὶ ἄλλῳ πάθει βούλεσθαι πάλιν δουλευειν, xal ἔξυπη» ρξῖσθαι. te; et erit in te peccatum. Qus egressa fuerint ex labiis tuis, custodi, et fac quemadmodum vovisti Deo tuo, quod locutus es ore tuo. » Malach. 1, 1. — « Maledictus qui habebat in grege suo masculum, et votum ejus super eo, et immolat débilia Domino. » Eccli. v, 5. — « Melius est non voyere, quam vovere, et non reddere. » TIT. XI. — De superbis, et arrogantibus, et ostenta- toribus, ac van& glorie studiosis. Levit. xxvi, 19. — « Conteram arrogantiam su- verbis vestre. » Num. xv, 30. — « Anima, que per superbiam aliquid fecerit, tam de jndigenis, quam de prose- B lytis, hic Deum provocabit. » Job vi, 24. — « Timor Domini cadet super vos : et abscedet a vobis jactantia vestra, tanquam ci- nis : coipus autem lutosum. Job xxiv, 23. — « Cum infirmatus fuerit, non speret sanari ; sed cadet morbo multo.Multos enim afflixit exaltatio. Job xy, 14. — « Omnem arrogantem humilia : superbum autem exstingue : contere impios subi- to, et facies ejus ignominia reple. » Abd. 1, 4, — « Si exaltatus fueris ut aquila, et οἱ inter sidera posueris nidum tuum, inde detra- ham te, dicit Dominus. Va qui dicit in corde suo, Quis me deducet in terram ? » Soph, 11, 6. — « In interitione detraxi super- bos: angulos eorum desolavi. » Isa. xui, 144. — « Perdam injuriam iniquorum, et injuriam superborum humiliabo. Et ponam or- bem totum..... » Isa. x, 33. — « Ecce dominator Dominus Sa- baoth conturbat gloriosos terr: cum fortitudine, et sublimes arrogantia conterentur, et cadent su- blimes gladio. » Evagrii. — Grave est magnifice de se sentire eum qui parva faciat. In omni negotio existima- tioni indulgere, quin res vere sit, impedit. Superba cogitatio virtutem veluti cribro excutit. Lacus siccus est animus glorie cupidus. Superba anima . latronum hospitium est: ac scientie sonum odit. S. Nili. -- V» jactatori : nam cum in sepulcrum ingressus fuerit, tum quisnam sit, edocetur, Quomodo anims puritatem quaeris, qui superbia vinculis astrictus teneris ? ais enim, cor mundum habere cupio : ipsum vero pulvere et fumo refer- tum invenio. Ejusd. — Qui fieri queat ut, igne in paleis deli- tescente, ac flammam concipiente, fumus non in- veniatur, nec appareat ? Ejusd. — Non possum quin probem, quod tu beneficentia, studiose incumbas, atque adeo ava- riti: ramos 704 amputes: ceterum haud pror- sus approbo, te vanz gloriz indulgere. Absonum quippe est ab uno vitio liberum esse, atque alii interim servire et obsequi. 383 8. JOANNIS DAMASCENI 384 Philonis. — Opinio, ut veteribus placet, perfec- A — Otze«, ὡς ὁ τῶν ἀρχαίων λόγος, ἔστιν ἐχχοπὴ tionis excisio est. Nam qui arroganter de se sentit is emendationem minime sustinet. Opinio inanis, suapte natura res impura est. TIT. XII. — De patientia et longanimitate. I] Reg. xvi, 11. — «Ait David: Sinite eum maledicere: quia Dominus precepit ei. Si forte reapiciat Dominus humiliationem meam, et reddat mihi bona pro maledictione ista. » Psal. xxiv, 4. — « Omnes qui sustinent te, non confundentur. » Psal, xxvii, 14, — « Viriliter age, et confortetur cor (uum, et sustine Dominum. » Prov. xiv, 17-19. — « Vir prudens multa sus- tinel.. Vir longanimis multus in prudentia. » — « Longanimis exstinguet lites. » Prov. xv, 18, — Vir misericors longanimis est. Prov. xix, 11. — « Iram Domini portabo, quia peccavi EIL, n» Mich. vit, 9. --- « Bonus Dominus sustinentibus ae in die tribulationis. » Nahum 1, 1. — « Si moram fecerit, sustine eum: quia veniens veniet, et non tardabit. » Soph. im, 8. — « Exspecta me, dicit Dominus, in die resurreclionis mes in testimonium : quia judicium ponam ad congregationes gentium. » Zach. vi, 14. — « Corona erit exspectantibus, et utilibus ejus. » Isa. xxx, 18. — « Beati qui permanent in ipso. » [και xr, 41. — « Qui sustinent Deum, mutabunt forlitudinem : assument alas ut aquile: current, ( el non laborabunt, et non esurient. » Baruch. 1v, 25. — « Filii, patienter sustinete iram qui supervenit vobis. Persecutus enim est te inimicus luus : et cito videbis perditionem ipsius, el super cervices ipsius ascendes, » Thren. nt, 25. — « Bonus Dominus sustinenti- bus Se, » Eccli. i, 29, 30, — « Usque ad tempus sustine- bit longanimis, et postea reddet ipsi jucunditas. Usque ad lempus abscondet sermones suos, et la- bia multorum enarrabunt sensum illius. » Ecclt. n, 1, 2. — « Fili, accedens ad servitutem Dei, pra»parare anima tua ad tentationem. Depri- me cor tuum, et sustine : et ne festines in tempo- re adductionis. Gonjungere ei et ne abscedas, ut Crescas in novissimis tuis. » Eccli. v, 13. — « In patientia profer respon- sum. Matth. xxiv, 13. — « Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. » Luc. xxi, 19. — « In patientia vestra possidebi- lis animas vestras. » Act. vi, 58, 59. — « Lapidabant Stephanum invocantem, εἰ dicentem : Domine Jesu Christe, commendo spiritum meum. Positis autem genibus clamavit voce magna, dicens : Domine, ne statuas illis hoc peccatum, Et cum hoc dixisset, obdormi- vit in Domino. » D Ld] προχοπζς. 'O γὰρ Χατοιόµενος, βελτίωσιν οὐκ d. έχεται. Ote, ἀκάθαρτον φύσει. ΤΙΤΑ. B'. — Περὶ ὑπομονῆς xai µαχροθυµίας, « Εἶπε Δαθίδ' "Αφετε αὐτὸν καταρᾶσθαι, ὅτι Κύριος εἶπεν αὐτῷ' εἴ πως εἴδοι Kópioc ἐν τῇ ταπεινώσει µου, xai ἐπιστρέψῃ pot ἀγαθὰ ἀντὶ τῆς κατάρας ταύτης. » « Ἡάντες οἱ ὑπομένοντές σε, οὗ μὴ χαταισχυν- θῶσιν.» «᾿Ανδρίζου, καὶ κραταιούσθω ἡ Χαβδία σου, xxi ὕπομεινον τὸν Εύριον. » » ᾽Ανὴρ φρόν'µος πολλὰ ὑποφέρει, Μακρόθυμος ἀνὴρ, πολὺς ἐν φρονήσει. » — « Μακρόθυμος ΚΧατασ- DB θέσει χρίσεις. » « Ἑλεήμων ἀνὴρ, µακρόθυµος. » « ᾿Οργὴν Κυρίου ὑποίσω, ὅτι ἥμαρτον αὐτψ. » « Χρηστὸς Κύριος τοῖς ὑπομένουσιν αὐτὸν ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως. » « 'Exv ὑστερήσῃ, ὑπόμεινον αὐτὸν, ὅτι ὀρχόμενος ἄξει, xai οὗ χρονιεῖ » « Ὑπόμεινόν µε, λέχει Κύριος, εἷς ἡμέραν ἀναστά- σεώς µο», εἷς paptóptov: διότι τὸ xpiua θήσω tl συναγωγὰς ἐθνῶν. » « Στέφανος ἔσται τοῖς ὑπομένουσιν, xal τοῖς χρησί- pote αὐτῆς. » « Μακάριοι πάντες ol ἐμμένοντες ἐν αὐτῷ. » « Ol ὑπομένοντες τὸν θεὸν, ἀλλάξουσιν ἰσχὺν, πτεροφυήσουσιν ὡς detol* ὁραμοῦνται, καὶ οὐ xo- πιάσουσι' βαδιοῦνται, xal οὐ πεινάσουσιν. » « Τέχνα, µακροθυµήσατε εἷς τὴν ἐπελθοῦσαν ὑμῖν ὀργήν. Κατεδίωξε γάρ σε ὁ ἔχθρός σου, xal ὄψει αὐτοῦ τὴν ἀπώλειαν ἐν τάχει, xal ἐπὶ τραχήλου αὐτοῦ ἐπιθήσῃ. » «᾿Αγαθὸς Κύριος τοῖς ὑπομένουσιν αὐτόν. » « "Eoc χαιροῦ ἀνέξεται µαχρόθυµος, xal ὕστερον ἀναδώσει αὐτῷ εὐφροσύνη. Ἔως καιροῦ χρύψει τοὺς λόγους αὐτοῦ, xai χείλη πολλῶν ἐκδιηγήσεται σύνεσιν αὐτοῦ. » « Ίέχνον, ἐὰν προσἐρχῃ δολεύειν Κυρίῳ, ἴτοι- µάσθητι τὴν ψυχήν σου εἷς πειρασµόν, Εὔθυνον τὴν χαρδίαν σνυ, καὶ καρτέρησον, xai μὴ σπεύσῃς iv καιρῷ ἐπαγωγῆς. Κολλήθητι αὐτῷ, xol μὴ ἁποστῃς, ἵνα αὐξηθῆς ἐπ᾽ ἑσχάτων σου. » «Ἐν µαχροθυµίᾳ φθέγγου ἀπόχρισιν. » « Ὁ ὑπομείνας εἷς τέλος, obtoc σωθήσεται. » « Ἐν τῇ ὑπομον ὑμῶν στήσασθε τὰς ψυχὰς υμῶν. » « ἙἘλιθοθόλουν τὸν Στέφανον ἐπικαλούμενον, καὶ λέγοντα' Κύριε Ἰησοῦ Χριστὶ, δέξἀι τὸ πνεῦμά µου. θεὶς δὲ τὰ Ὑόνατα, ἔχραξε φωνῃ μµεγάλῃ' Κύ- pit, μὴ στήσης αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν. Καὶ ταῦτα εἰπὼν, ἐκοιμήθη. » 385 «Ἐν παντὶ συνιστάνοντες ἑαυτοὺς ὡς θεοῦ διά- Α χονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἓν θλίψεσιν, &v ἀνάγχαις, b πληγαῖς, ἓν φυλακαῖς, iw ἀκαταστασίαις, ἐν xó- ποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, iv. ἁγνότητι, ἐν γνώσει, iv µακροθυµίᾳ, iv Χρηστότητι, ἐν Πνεύματι ἁγίῳ, iv ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ, ἓν λόγῳ ἁληθείας, iv δυνάμει θεοῦ, διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης, τῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν, διὰ δύξης xai ἀτιμίας. » « Ὑπομονῆς ἔχετε χρείαν, ἵνα τὸ θέλμα τοῦ θεοῦ ποιήσαντες, χοµίσησθε τὴν ἐπαγγελίαν. "Ec: γὰρ μικρὸν ὅσον ὅσον, ὁ ἐρχόμενος Ἶζει, καὶ οὐ Xpo- vit, » « Πιστὸς ὁ λόγος. El γὰρ συναπεθάνοµεν xal συξή- σοµεν' εἰ ὑπομένομεν, καὶ συμθασιλεύσομεν εἰ do- νησόµεθα, κἀκεῖνος ἀρνήσεται ἡμᾶς. » 0ὐδὲν οὕτως αἱδεσίμους ποιεῖ, ὡς τὸ ὑδριζομέ- νους φέρειν, Μηδέποτε φοθηθῆς πειρασμόν . Ἐὰν pi Voy» παβρεσκευασμένην ἔχῃς, οὐ βλάπτει σε δλίφις. Ὥσπερ γὰρ τὸ χρυσίον o9 βλάπτει dj χάµινος, οὕτως καὶ τὸν γενναῖον οὗ δ.αφθείρει θλίψις, Τί ποιςῖ f, κάµινος ; τὸ χρυσίου χκαθαρὸν ποιεῖ. Τί ἑρ- Ἱάζετχι θλίψις τῷ φέροντι ; τὴν ὑπομονὴν καὶ ὑψη- λοτέραν χατασκευάζει. Σοναλλάγματα ἡμῖν ἐστι ταῦτα πρὸς τὸν Δεσπό- την. "Avi τῶν ἐἑπανισταμένων τῷ σώματι ἡμῶν μωλώπων, φωτεινὸν ἔνδυμα ἡμῖν ἐπανθήσει' ἀντὶ τῆς ἀτιμίας στέφανοι, ἀντὶ δεσμωτηρίων παράδεισος, καὶ ἀντὶ tfc μετὰ τῶν κακούργων καταδίκης, ἡ μετὰ ἐῃέλων διαγωγή. Τὴν ὑπομονὴν ἄσκει, δι ἧς ἔγνωμεν γυμνασθἒν- τας τοὺς μάρτυρας. TITA. ΙΓ’. --- Περὶ τῶν μὴ ὑπομενόντων, ἀλλ’ ὁλι- γοψυχούντων. κ Ὀλιγόψυχος, ἰσχυρῶς ἄφρων. » « ᾿Ολιγόφυχον ἄνδρα τίς ὑποίσει ; » « Οὐαἱ ὑμῖν τοῖς ἁπολωλεχόσι τὴν ὑπομονήν. Καὶ τί ποιήσετε ὅταν ἐπισχέπτηται ὁ Κύριος; » Ἐὰν ὀργισθῇς xarà τοῦ λοιδορήῄσαντος, ἐθεθαίωσας τὰ ὀνείδη. TU γὰρ ὀργῆς ἀφρονέστερον ; ᾿Βὰν δὲ µεί- νης ἀόργητος, Ίσχυνας τὸν ὑθρίσαντα, ἔργῳ τὴν συφροσύνην ἐπίδειξάμενος. Δεῖ τοίνυν τὸ μανικὸν καὶ ἔκπληκτὸν χίνηµα τῆς dope χαταστέλλειν τῇ uvm τῶν µακαρίων ὑπο- δειγμάτων" πῶς ὁ µπακάριος Δαθὶδ πράως ἡνείχετο τῆς πχροινίας τοῦ Σεμεεῖ. Οὐ γὰρ ἐδίδου καιρὸν τῇ ὀργῇ κινηθῆναι, πρὸς τὸν θΘεὸν µεταφέρων τὴν ἔν- vor ὅτι Κόριος εἶπεν, φησὶ, τῷ Σεμεεῖ χατ- αρᾶσθαι τὸν Δαθίδ. Διόπερ ἀκούων, ἀνὴρ αἱμάτων χαὶ παράνομος, οὐκ ἐκείνῳ ἐχαλέπηνεν, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἐταπείνου, ὡς κατὰ τὴν ἀξίαν αὐτῷ τῆς ὕδρεως ὑπαντώσης, Δύο δὲ ταῦτα περίελε ἀπὸ σοῦ, μήτε SACRA PARALLELA. 386 II Cor. vi, 4-8. — « In omnibus nosmetipsos exhibentes, sicut Dei ministri, in multa patientia, in tribulationibus, ? 05 in necessitatibus,in plagis, in carceribus,in seditionibus,in laboribus, in vigi- liis, in jejuniis, in castitate, in scientia, in longa- nimitate, in benignitate, in Spiritu sancto,in cha- ritate non flcta, in verbo veritatis, in virtute Dei, - per arma justitice, a dextris et a sinistris, per glo-- riam et ignominiam. » Hebr. x, 36, 37. — « Patientia vobis necessaria est, ut, voluntatem Dei facientes, reportetis re-: promissionem. Adhuc enim modicum aliquantu- lum, qui venturus est, veniet, et non tardabit. II Tim. n, 11. — « Fidelis sermo. Nam si commortui sumus, et convivemus : si sustinemus, et conregnabimus : οἱ si negaverimus, et ille ne- gabit nos. » S. Chrysost. — Nihil venerationem seque con- ciliat, ut injurias equo animo ferre. Nec subinde tentationem unquam pertimescas. Si parato animo es, nihil tibi detrimenti affert afflictio. Quemad- modum enim fornax nullo detrimento aurum afficit : eodem modo calamitas nullam viro forti perniciem creat. Quidnam fornax facit ? aurum purum reddit. Quid item toleranti prestat affli- ctio ? patientiam prorsus sublimiorem reddit. S. Basil. Hom. in. Gord. mart. — Commutatio- nes ejusmodi nobis cum hero nostro sunt: ut pro flagris que corporibus nostris infliguntur, - splendida vestis niteat ; pro ignominia, corone ; pro carcere et vinculis, paradisus : pro condem- natione cum facinorosis hominibus, angelorum societas. S. Nili. — Patientie stude, per quam martyres exercitatos esse novimus. TIT. XIII. — De iis qui res adversas minime susti- nent ; sed animi imbecillitate laborant. Prov. iv, 29. — « Qui pusillanimis est, admo- , dum stultus est. » Prov. xvii, 14. Pusillanimem virum quis susti- nebit? » Eccli. n, 16. — « Ve nobis, qui perdidistis sustinentiam. Et quid facietis quando visitaverit Dorninus ?» S. Basil. — Si adversus conviciatorem iratus es, ipsius probra conflrmasti. Quid enim ira stultius ? Sin autem ab ira immunis manseris, ei a quo contumelia lacessitus es, pudorem incussisti, mo- destiam opere preferens. Ejusd. Hom. de ira. — Όροτῷ pretium est igi- tur, ut optimorum exemplorum recordatione fu- riosum et vesanum animae motum compescamus; puta, quam placide beatus David debacchationes et contumelias Semei pertulerit. Non enim ira- cundiae sese movendi spatium dabat, sed cogita- tionem suam ad Deum transferebat. Dominus enim, inquit, precepit Semei ut. malediceret Da- vid (II Reg. xvi, 40). Quo factum est ut, cum audiret, vir sanguinum, et flagitiosus, haud :!!i 387 S8. JOANNIS DAMASCRNI 388 succenseret, sed seipsum deprimeret, tanquam Α. σαυτὸν μεγάλων ἄξιον κρίνῃς, µήτε ἀνθρώπων «ui meritis contumeliis impetitus. Duo porro ista abs te amputa ; hoc est, ita te compara, uti nec ho- minem ullum dignitate longe te inferiorem esse arbitreris. S. Basil. Hom. de ira. — Dominus, cum verbis tum exemplis patientis; nobis viam commonstravit. Nam et hac ipsius verba sunt : Qui vult inter vos primus esse,erit omnium postremus : et ipse eum 8 quo percussus est, placide, et sine ulla animi commotione pertulit. Etenim is qui celi et terre Conditor et Dominus 7086 est, qui ab omni intel- ligente creatura adoratur, qui portat omnia verbo virtutis sue, non eum qui sibi alapam impegerat, vivum detrusit in infernum (tellure scilicet ho- mini impio dehiscente) verum his ipsum verbis p commonebat οἱ erudiebat : Si male locutus sum, testimonium perhibe de malo. Si autem bene, quid me cadis ? Joan. xvn, 22.) Nam si secundum περὶ πολὺ ἐλαττοῦσθαί cou κατὰ τὴν ἀξίαν we. μίσῃς" Διὰ λόγων καὶ ὑποδειγμάτων ὁ Κύριος τὴν τῆς ὑπομονῆς ἐπαίδευσεν ἡμᾶς ὁδόν' μὴ μὲν λέγων. 'Q θέλων ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶτος, ἔσται πάντῶν ἔσχατος: T, δὲ πράως xal ἀχινήτως ἀνεχόμενος τοῦ τύπτον- τος. Ὁ γὰρ οὐρανοῦ xai γῆς Ποιητῆς xai Διστύ- της. παρὰ πάσης τῆς νοητῆς Χτίσεως προσκννούµε- voc, ὁ φέρων τὰ πάντα t ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, οὐχὶ ζῶντα ἔπεμψε τὸν ῥαπίζοντα εἷς τὸν ἄδην, τῆς Ὑῆς ὑποῤῥαγείσης τῷ δυσσεθεῖ, ἀλλ ἑνουθέτει καὶ ἐδίδασκε, λέγων" El κακῶς ἐλάλησα, μαρτύρησον περὶ τοῦ καχοῦ' εἰ δὲ καλῶς, τί µε δέρεις ; "Eàv γὰρ ἐθισθῃς πάντων ἔσχατος εἶναι, κατὰ τὴν ἐντολὴν Κυρίου, οὕποτε ἀγαναχτήσεις ὡς παρὰ τὴν ἀξίαν καθυθριζόµενος. Domini mandatum, omnium esse postremus assuescas, nunquam excandesces, ceu injuria in. digne lacessitus. S. Nili. — Animo esstuare, et nolle sustinere, magnas variasque calamitates affert. Stultitia est, lmpatientem, et minime tortem in variis tentationum generibus se prebere.Idque tibi persuadeat Job his uxorem verbis alloquens : Quasi una de stultis mulieribus locuta es (Job I1, 10). LITTERA 4. TIT. I. — De hospitahtate et fraterno amore. Gen. xvit, 1-5, « Apparuit Deus Abraham ad quercum Mambre, cum ille sederet ad ostium tabernaculi sui meridie. Cumque elevasset oculos suos, vidit, et ecce tres viri stabant prope eum. . Quos cum vidisset, cucurrit in occursum eorum, etadoravit in terram, et dixit: Domine, si in- veni gratiam coram te,ne transeas puerum tuum. Αο quidem sumatur aqua, et lavent pedes vestros. Et refocillamini sub arboribus, et accipiam pa- nem, et manducabitis, et postea pergetis viam . vestram. » . Gen. xix, 1-3. « Venerunt duo angeli Sodomam vespere : Lot porro sedebat ad portam civitatis. Videns autem Lot, surrexit obviam eis, et ado- ravit pronus in terram, et dixit: Ecce, domini, declinate in domum pueri vestri, et manete ibi : Τὸ ὁλιγωρεῖν, καὶ μὴ θέλειν ὑπομένειν, συμφορᾶς µεγάλας καὶ ποιχίλας ἀπεργάζεται, Αφροσύνη ἐστὶν ἡ ἀνυπομονησία, xai τὸ dxop. τέρητον ἐν παντοίοις πειρασμοῖς. Καὶ πειθέτω σε ὁ 'Io6 πρὸς τὴν γυναῖκα λέγων, ὅτι Ὥσπερ µία τῶν ἀφρόνων γυναικῶν ἐλάλησας. ZTOIXEION 4. TITA. A'. — Περὶ φιλοξενίας καὶ φιλαδελφίας, « Ὥφθη ὁ θεὸς τῷ ᾿Αθραὰμ πρὸς τῇ ὃδρυΐ qj Μαμθρὲ, καθηµένου αὐτοῦ ἐπὶ τῆς θύρας τῆς σκη- νῆς αὐτοῦ µεσηµθρίας. ᾿Αναθλέψας δὲ τοῖς ὀφθαλ- μοῖς αὐτοῦ, εἶδεν, καὶ ἰδοὺ τρεῖς ἄνδρες εἰστήχεσαν ἐπάνω αὐτοῦ. Kal ἰδὼν ἕδραμεν εἷς συνάντησιν αὐ- τοῖς, καὶ προσεκύνησεν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ εἶπεν' Κύριε, εἰ Ἆρα εὗρον χάριν ἑναντίον σου, μὴ παρ- έλθῃς τὸν παῖδά σου. Ληφθήτω δὴ ὕδωρ, καὶ νιψᾶ- τωσαν τοὺς πόδας ὑμῶν, xal καταφψύξατε ὑπὸ τὸ ἐνδρον" καὶ λήψομαι -Άρτον, καὶ φάγεσθε, wal μετὰ ταῦτα ἀπελεύσεσβε τὴν ὁδὸν ὑμῶν. » «΄Ἡλθον οἱ δύο ἄγγελοι εἲς Σόδοµα ἑσπέρας' Aot δὲ ἐκάθητο παρὰ τὴν πύλην Σοδόµων. "Iv δὲ Aot, ἐξανέστη εἰς συνάντησιν αὐτοῖς, xal προσεκύνησε τῷ προσώπῳ ἐπὶ τὴν γῆν, xai εἶπεν" δοῦ, xpi, ἐκχλίνατε εἷς τὸν οἶκον τοῦ παιδὸς ὑμῶν, xal κατα- et lavate pedes vestros, et mane surgentes profi- D λύσαντε, vai νίψατο τοὺς πόδας ὑμῶν, καὶ ὀρθρί- ciscemini in viam vestram. Qui dixerunt : Mi- nime ; sed in platea manebimus. Et compulit eos, et diverlerunt ad ipsum. » Gen. xxiv, 30. — « Laban, auditis sermonibus sororis, venit ad virum, cum is staret juxta came- los prope fontem. Et ait ei : Veni, ingredere, be- nedicte Domini : quare stas foris ? » Exod. xxu, 21. -- « Advenam non afíligetis, neque vexabitis. Eratis enim advensm in Egypto. » Levit. xix, 31. — « Si quis advena venerit inter vos in terra vestra, non affligetis eum : velut {ης digena erit inter vos. » σαντες ἀπελεύσεσθε εἷς τὴν ὁδὸν ὑμῶν. Καὶ εἶπον' Οὐχὶ, ἀλλ’ ἐν τῇ πλατείᾳ καταλύσομεν. Καὶ χατεθιᾶ- σατο αὐτοὺς, καὶ ἔχλιναν πρὸς αὐτόν. » «᾿Ακούσας Λάθαν τὰ ῥήματα τῆς ἁδελφῆς αὐτοῦ, ἦλθε πρὸς τὸν ἂνθρωπον, ἑστηκότος αὐτοῦ ἐπὶ τῶν χαµήλων ἐπὶ τῆς πηγῆς. Καὶ εἶπεν αὐτφ' Δεῦρο, εἴσελθε, εὐλογητὸς Κύριος. “Ίνα τί ἕστηχκας dto ; » «Ἡροσήλυτον οὐ κακώσετε, οὐδὲ μὴ θλίψετε αὖ: τόν’ Tite γὰρ προσήλυτοι ἐν τῇ Αἰγύπτῳ. » « ᾿Βάν τις προσέλθῃ idv ὑμῖν προσήλυτος iv τῇ τῇ ὑμῶν, οὐ θλίψετε αὐτόν ὡς αὐτόχθων ἔσται bv ὑμῖν.» 380 SACRA PARALLELA. 390 «Εἶπεν ἀνὴρ ὁ wpes6ózzc Ποῦ πορεύῃ, xal A — Judic. xix, 17-21. — « Ait vir senex : Quo va- πόθεν ἔρχῃ; Καὶ εἶπεν πρὸς αὐτόν' Διαθαίνομεν ἡμεῖς ἐκ Βηθλεὲμ τῆς Ἰούδα ἕως μερῶν ὅρους Εοραϊμ, xai οὐκ ἔστιν ἀνὴρ ὁ συνάγων µε εἰς τὴν olxízv. Καὶ εἶπεν à ἀνὴρ ὁ πρεσθύτης' Εἰἱρήνευσον, zi» τὸ ὑστέρημά σου im' ἐμὲ' πλὴν ἐν τῇ πλατείᾳ uj χαταλύσῃς. Kai εἰσήγαγεν αὐτὸν εἲς τὴν οἴχίαν αὐτοῦ. xal ἀπήγαγε τοὺς ὄνους, xal παρενέθαλε τοῖς ὑποζυγίοις αὐτοῦ χορταµατα, καὶ ἔνιψαν τοὺς πόδας αὐτῶν, καὶ ἔφαγον, καὶ ἔπιον, » κ Ἔξω οὐκ πηὐλίζετο ξένος ἡ θύρα µου παντὶ ἑλθόντι ἠνέφκτο. » «Ὁ δεχόμενος προφίτην εἷς ὄνομα προφήτου, μισθὸν προφήτου λήψεται, Καὶ ὁ δεχόμενος δί- χχιον tl; ὄνομα δικαίου, μισθὸν δικαίου λήψεται, » dis, et unde venis? Et dixit ad eum : Transimus nos ex Belhleem Juda usque ad partes montis Ephraim: et nemo est qui me in domum suam colligat. Et dixit vir senex: Pacatus esto: omne quod tibi deest, apud me est: tantum, queso, ne in platea maneas. Introduxitque eum in domum suam, et deduxit asinos, et injecit jumentis ejus paleas, et laverunt pedes suos, et manducave- runt, et biberunt. » Job. xxxi, 32. —- « Foris non pernoctabat extra- neus, et ostium meum omni advenienti patebat. » 407 Matth. x, 41. — « Quirecipit prophetam in nomine prophet», mercedem prophete accipiet ; et qui recipit jnstum in nomine justi, mercedem Ἡ justi accipiet. » « Διασωθέντες δὲ ἔγνωσαν, ὅτι Μελίτη dj νῆσος καλεῖται. Οἱ δὲ βάρθαροι παρεῖχον οὐ τὴν τυχοῦσαν φιλανθρωπία». ᾿Ανάψαντες Ὑὰρ πυρὰν, προσελά- ὔοντο πάντας ἡμᾶς διὰ τὸν ὐετὸν τὸν ἐφεστῶτα, xai $i τὸ φῦχος. Ἐν δὲ τοῖς περὶ τὸν τόπον ἐχεῖνον ὑκῆρχε χωρία τῷ πρώτῳ τῆς νήσου, ὄνόματι Που- πλίῳ, ὃς ἀναδεξάμενος ἡμᾶς τρεῖς ἡμέρας, φιλοφρό- νως ἐξένισεν. » «'H φιλαδελφία μενέτω' xal τῆς φιλοξενίας μὴ ἐπιλανβάνεσθε. Διὰ ταύτης γὰρ ἔλαθόν τινες ξενί- σαντες ἀγγέλους. » Ἑένον σεαυτὸν ἴσθι, xal τίµα ζένους, Act. xxvii, 1-3, 7. -- « Cum autem evasissent, cognoverunt, quod Melita erat hac insula. Bar- bari vero prestabant non modicam humanitatem. Áccensa enim pyra, reficiebant nos omnes pro- pter imbrem qui imminebat, et frigus. In locis autem illis erant predia principi insule, nomine Publii, qui nos suscipiens triduo benigne exhi- buit. » Hebr. xii, 1, 2. — « Charitas fraternitatis ma- neat in vobis, et hospitalitatem nolite oblivisci. Per hanc enim latuerunt quidam angelis hospitio receptis. » S. Greg. Nas. in Monost. acrost. Te noris hospitem, atque honora hospites. M) ἀτιμάσῃς τὸο Κξένον, ἐπεὶ καὶ ἡμεῖς ξένο: xat ᾳ Ne asperneris peregrinum. Quandoquidem nos παροιχοι. Γινώμεθα φιλάδελφοι μᾶλλον, fj φίλαντοι. Ἄλνος πρὀσέπεσεν ἅἄοικος, παρεπίδηµοε; ὑπόδεξαι διὰ εφύτου τὸν διὰ ok ζξενιτεύσαντα, καὶ ταῦτα ἐν τοῖς ἰδίοις, Ὅτε ἐπὶ τὴν Σαραπτίαν χήραν ὁ προφήτης εἶσ- ἄλθεν, ὅτε λιαώττων ὁ ἕξένος παρεγένετο πρὸς civ λιμώττουσαν ξενοδόχον, ὁραχὸς ἀλεύρου πηγὴν ἀὲν- »ztv τὴν ὑδρίαν ἐργάζεται, οὐ τὴν ποσότητα τῆς δωρεᾶς ἐξετάσας, ἀλλὰ τῇ προθυµίᾳ τῆς φιλοξενίας ἀνιμετρήσας τὴν ἁμοιθήν, ᾖΤοιαῦτα γὰρ τὰ τῆς χάριτος" μιχρὰ λαμθάνουσα μεγάλα χαρίζεται. Eivo, xal πένης θεοῦ χολλύριον’ ὁ δεχόμενος αὖ- τοὺς ταχέως ἀναθλέψει, D Ἄλθεν Ἠλίας sl; Σάρεπτα τῆς Σιδῶνος, xal εἶδεν Ὠναῖκα χήραν ξυλευομένην xal τί φησιν; Δός pot μικρὸν ὕδωρ, ἵνα πίω. ᾿Απελθοῦσα δὲ ἡ xpo, ἴνεγγεν αὐτῷ, xal ἔπιε ἘἨλίας. Καὶ εἶπεν αὐτῇ' Ajjn δή µοι καὶ ψωμὸν ἄρτου, καὶ φάγυµαι. Ἡ δὲ εἶπεν. Ζῃ Κύριος, at ἐστί µοι ἄλλ’ fj δρὰξ ἀλεύρου b τῇ ὑδρίᾳ, xai ὀλίγον ἔλαιον i» τῷ χαμψάχει, 6 ποιήσαµενγ, xai φαγόµεθα, ἐγὼ xai τὰ παιδία µου, Xil ἀποθανούμεθα, Τί οὖν Ηλίας: "Απελθε, φησὶ, xii Ἐοίησόν uox ἐγκρυφίαν καταµόνας, καὶ φάγοµαι" καὶ οὕτως ποιήσεις τοῖς τέχνοις σου, xal φάγονται. Ti ποιεῖς, Ἠλία ; Ἔστω, ἄρτον θέλεις tl καταµόνας quoque peregrini et ΒάγεηΣΡ sumus. Fratrum potius, quam nostri amantes simus. Hospes obtigit, domo carens et peregrinus ? hunc illum excipe, qui tua causa peregrinus egit, atque in suis. S. Chrysost. — Cum ad Sareptenam viduam propheta se contulit; cum fame laborans hospes ad esurientem hospitam accessit, pugilli farine fontem perennem reddidit : non beneficii quanti- tatem remetiens, sed hospitalitatis alacritati vicem mercedemque rependens. Hujusmodi quippe di- vina gratia est, ut, cum exigua capiat, magna largiatur. Evagrii. — Peregrinus et pauper Dei collyrium sunt: qui exceperit, statim oculorum sanitate donabitur. Venit Elias in Sarepta Sidoniorum, et vidit mu- lierem colligentem ligna, dixitque ei: Da mihi paululum aqua, ut bibam. Profecta mulier attu- lit ipsi; ac bibit. Tum rursum ait ad eam : Ác- cipe mihi, obsecro, et buccellam panis, ut com- edam. Qus respondit: "Vivit Dominus, si est mihi preter pugillum farine in hydria, et paulu- lum olei in lecytho, quod faciamus, et edamus ego et pueri mei, et moriamur. Quid igitur Elias? Abi, inquit, et fac mihi separatim subcinericium panem, ut edam: atque ita facies filiis tuis, et comedent. Quid agis, Elias? Panem vis ? Quid et 391 6. JOANNIS DAMASCRNI 302 separatim queeris ? Num enim gratiam censere non À ζητεῖς; O9 γὰρ ὄφείλεις εὐχαριστῆσαι, ἵνα μετὰ τῶν debes, ut cum filiis comedas? tu edere vis, et filiorum agmen fame prafocare ? At vidua nequa- quam conturbata est, nec dixit: Tu ipse es, qui famem invezxisti : et tu, ut famis reliquis vescaris, venis ? nec rursum his verbis usa est : Tantumne terrarum orben reliquisti, ut ad me venires, li- berosque meos necares fame ? tu famis hujus auctor es; et a me alimentum poscis? sed velut Abrahamica quedam mulier, domum ingressa, fecit quod Elias dixerat. Ac tum cernere viduam erat hospitalitatis laude ipso quoque Abrahamo superiorem. Nam ille cum opibus afflueret, ange- los hospitio excepit: hec autem vitam et mortem offerens hospitalitatis officium prophete prestitit. Atque intueri licebat naturam labascentem, et tamen hospitalitatis munere perfungentem. Vides viscera dejecta, et prophetam suscipientia ? Uni- versm flliorum turbe sepulcrum paravit. Quan- tum enim ad vidus propositum attinet, illi extre- mum vitse 708 diem obierant. Haud plane scio quibus laudibus viduam hanc efferam. Quomodo enim liberos contempsit, atque hospitalitatem coluit ? quomodo ipsa natura non excanduit? quomodo vulva immutata non est? quomodo vi- scera minime fracta dissolutaque sunt, que uni- versorum filiorum gregem jamjamque fame inter- iturum sentirent? verum his omnibus se supe- riorem prabuit, ac prophetam hospitio excepit. Postquam igitur accepit, et comedit propheta, vicem subinde ipsi rependit. Seminavit hospitali- tatem vidua : nullaque interposita mora segetem pietate florentem messuit. Ecquid enim Elias ait? τέχνων φΊγῃς; σὺ θέλεις ayciv, xal Bzuoy τέχνων πνίξαι; ᾽Αλλ' ὅμως ἡ χήρα οὐκ ἑταράχθη, οὐδὲ εἶπεν, Εὺ εἶ ὁ τὸν λιμὸν ποιήσας, καὶ ἐν τοῖς λειψάνοις τοῦ λιμοῦ διατραφΏῆναι Ίλθες' οὐδὲ εἶπεν, ὅτι Τοσοῦτον κόσμον Χατέλιπες, καὶ πρὸς µε ἦλθες λιμῷ xata φθεῖραι τὰ παιδία" σὺ εἶ ὁ αἴτιος γενόμενος τοῦ λι- μοῦ, καὶ παρ᾽ ἐμοῦ τροφὴν altro; ἀλλ) ὡς Άθρια- µιαία τις γυνὴ, εἰσελθοῦσα ἐποίησεν κατὰ τὸ ῥῆμα Ἠλίου. Καὶ ἦν ἰδεῖν τοῦ ᾿Αθραὰμ τὴν χήραν φιλοξε- γεστέραν. ᾿Εχεῖνος μὲν γὰρ καὶ εὔπορος ὢν, ἀγγί- λους ἐξένισεν, αὕτι δὲ ζωὴν καὶ θάνατον προσενε κοῦσα ἐξένισε τὸν προφήτην. Καὶ ἦν ἰδεῖν φύσιν χαταπονουμένην, xal φἰλοξενίαν ἐνεργουμένην. ET- δες σπλάγχνα ῥ:πτόμενα, καὶ προφήτη» δεχόµενα: Ὁλόχληρον δῆμου τέκνων τάφον εἱργάσατο. "Όσον γὰρ εἷς πρραίρεσιν τῆς χήρας, ἐκεῖνα τετελευτήκα- ctv. Οὐκ οἶδα πῶς ἐγκωμιάσω τὴν χήραν. Ιῶς τἔχνων κατεφρόνησεν, xal Φφιλοξενίαν ἐνίμτσεν ; πῶς ἡ φύσις αὐτὴ οὐκ ἠγανάκτησεν; πῶς dj μήτρα οὐκ ἠλλοιώθη ; πῶς τὰ σπλάγχνα οὐ διελύθη, βλὲ- ποντα ὁλόκληρον δῆμον παίδων ὑπὸ λιμοῦ μέλλοντα φθείρεσθαι; ἀλλὰ ἀνωτέρα πάντων ἐγένετο, καὶ τὸν προφήτην ἐξένισεν. Ὡς οὖν ἔλαθεν ὁ προφήτης, χαὶ ἔφαγεν, λοιπὸν τας ἁμοιθὰς ἀποδίδωσιν. Ἔσπειρε φιλοξενίαν ἡ Χήρα, καὶ εὐθὺς τὸν ἅἄσταχυν χομῶντα τῇ εὐσεθείᾳ ἐθέρισεν. Τί γὰρ φησι; Zi Κύρος ἡ ὑδρία τοῦ ἀλεύρου οὐκ ἐχλείψει, xai ὁ ναμψίχη: τοῦ ἐλαίου οὐκ ἐλαττονήσει. Καὶ ἐγένετο ἡ δεξιὰ τῆς χήρας ληνὸς, καὶ dj ἀριστερὰ ἅλων, καὶ ὁράγµατα ἀναγκχίως τὸν Χαρπὸν παρέχοντα, GU ὀλίγο τοῦ προφήτου τὴν χήραν διατρέφοντος. Ληγὸς xai ἅλων ἐγένετο ἡ olxla τἝς λήρας. Vivit Dominus, hydria farine non deficiet, et lecythus olei non minuetur (11 Reg. xvi, 10-14). Atque ita dextra vidue manus torcular facta est, et sinistra area et manipuli necessario fructum suppeditantes ; propheta nimirum viduam paucis alente. Torcularis et ares instar vidue domus facta est. TIT. II. — De humanitate, εἰ bonitate, et patientia Dei : quodque satius. sit. in Dei, quam in. homi- num, manus incidere, Exod xxxv, 9. — « Dominus Deus tuus, mi- serator et misericors est: patiens, et multiplicis misericordie, et verax, et justus. » II Reg. xxiv. 11-14. — « Verbum Domini fa- D ctum est ad Gad videntem dicens: Vade et lo- queris ad David, dicens: Elige tibi accidere. aut tribus annis famem in terra, aut tribus men- sibus fugere te a facie Allophylorum, eis te per- sequentibus ; aut tribus diebus fleri mortem in terra. Et dixit David ad Gad : Angusta mihi valde sunt indique, et hec tria. Incidam, quzeso, in ma- nus Domini, quoniam miserationes ejus multa admodum. In manus autem hominum non inci- dam. Atque Deus immisit mortem in Israel, a mane usque ad tempus prandii, et mortui sunt ex populo a Dan usque Bersabee septuaginta millia virorum. Atque extendit angelus manum TITA. B'. — Περὶ φιλανθρωπίας θεοῦ, xai aya- θότητος, καὶ qaxoogupíac καὶ ὅτι κρεῖττον ἐμπεσεῖν εἷς χεῖρας τοῦ θεοῦ, xal μὴ εἷς yt pac ανθρώπων. « Κύριος ὁ θεός coo οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων dari, µακρόθυµος, xal πολυέλεος, xal ἀληθινὸς, καὶ δἷ- Χαιος. 5 «'Ῥῆμα Κυρίου ἐγένετο πρὸς Γὰδ τὸν ὁρῶντα, λέ- γων’ Πορεύου, xai λαλήσεις πρὸς Δαθὶδ, λἐγῶν' Ἔκ- λεξαι σεαυτῷ γενέσθχι, fj τρία ἔτη λιμὸν ἐπὶ τὴν γῆν, ἃ τρεῖς μῆνας φεύγειν σε προσώπου τῶν ἀλλοφύλων, καὶ αὐτοὺς χαταδιώχεντάς σε’ Ἡ γενέσθαι τρεῖς ἡμέ- pac θάνατον ἐν τῇ ΥΠ. Καὶ εἶπεν Δαθὶδ πρὸς Tb: Στενά pot πανταχόθεν σφόδρα ἐστὶ, καὶ τὰ τρία. Ἐμπεσοῦμαι δὴ εἲς χεῖρας Κυρίου, ὅτι πολλοὶ o! οἰκτιρμοὶ αὐτοῦ σφόδρα. Elc δὲ χεῖρας ανθρώπων οὐ μὴ ἐμπέσω. Καὶ ἔδωκε Κύριος θάνατον ἐν Ἱσραὴλ ἀπὸ πρωΐθεν ἕως ὥρας ἀρίστου, καὶ ἀπέθανον ἐκ τοῦ λαοῦ, ἀπὸ Δὰν ἕως Βηρσαθεὲ, ἑθδομήκοντα γι: λιάδες ἀνδρῶν. Kal ἐξέτεινεν ὁ ἄγγελος τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ τοῦ διαφθεῖραι ἐν abcr. Kai 393 SACRA PARALLELA. 304 παροιλήθη Κύριος ἐπὶ tr voxiq. Καὶ εἶπεν τῷ ἀγγελφ' À suam super Jerusalem, ut perderet in ea. Et poe- Ἱκανόν, ἂνες τὴν χεῖρά σου. » e Ὁ θεὸς χριτὴς δίκαιος, καὶ ἰσχυρὸς, xai µακρόθυ- .. , » c , 9 « Κατὰ τὸ πλῆθος τῆς ὀργῆς αὐτοῦ οὐκ έκζη- τήσει. » a Μνήσθητι τῶν οἴχτιρμῶν σου, Κύριε,» — « Ὡς πολὺ τὸ πλῆθος τῆς χρηστότητός σου, Κύριε. » Τοῦ ἑλέους σου, Kópis, πλήρης ἡ vf. » α᾿Αγθρώπους καὶ κτήνη σώσεις, Ἱόριε ὡς ἐπλή- θυνας τὸ ἔλεός σου. » « Σὺ, Κύριε, χρηστὸς, vai ἐπιεικὴς, xai πολυέλεος πᾶσι. Σὺ, Κύριε à θεός µου, οὐκτίρμων καὶ ἐλεή- μον.» Οἰκτίρμων θυµος. » EN « Ελεήμων καὶ οἰκτίρμων ὁ Κύριος, τροφὴν ἔδωχε τοῖς... » . « Τίς θεὸς ὥσπερ σύ’ ἐξαίρων ἀδικίας, καὶ ὑπερ- θᾳίνων ἀσεθείας τοῖς καταλοίποις τῆς χληρονομίας αὐτοῦ, Οὐ συνέσχεν εἷς μαρτύριον ὀργὴν αὐτοῦ, ὃτι θελητὴς ἑλέους ἐστίν. Αὐτὸς ἐπιστρέψει, καὶ οἴκτει- ῥήσει ἡμᾶς. Καταδύσει τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, καὶ ἀποῤ- ῥιφήσονται slc τὰ βάθη τῆς θαλάσσης. xal ἐλεήμων ὁ Κύριος — paxoó- « Κύριος µακρόθυµος, xal µεγάλη ἡ ἰσχὺς αὖ- τοῦ. » « Ἐγὼ ἐποίησα, xai ἐγὼ ἀνήσω. Καὶ ἐγὼ ἀνα- λήλομαι, xai σώσω ὑμᾶς. » « Ἐσιώπησα μὴ xal ἀεὶ σιωπήσοµαι, καὶ ἀν- t; d εἰς τὸν αἰῶνα ἐγὼ ὁμῖν ὀργισθήσομαι, οὐδὲ φωνἡ τῆς ἀδικίας καταπατήσει ὑμᾶς. » « Εξεπέτασα τὰς χεῖράς µου πρὸς λαὸν ἀπει- ἑοὕντα, ἀντιλέγοντα, τοῖς πορευοµένοις ὁδῷ οὐ καλῷ, ἀλλ’ ὀπίσω τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν. » « Ἐλεεῖς πάντας, ὅτι πάντα δύνασαι, xai πα-- ορᾷς ἁμαρτήματα ἀνθρώπων εἰς µετάνοιαν. Φείδῃ δὲ πάντων, ὅτι cá ἐστι πάντα, φιλόψυχε. Τὸ γὰρ ἁγιόν σου Ηνεῦμα ἐν πᾶσιν. » « Σὺ δεσπόζων ἰσχύος iv ἐπιειχείᾳ κρίνεις, καὶ μετὰ πολλῆς φειδοῦς διοικεῖς ἡμᾶς. Ηάρεστί σοι, ὅταν D θέλης, τὸ δύνασθαι. Ἐδίδαξας δὲ σου τὸν λαὸν διὰ τῶν τοιούτων ἔργων, ὅτι δεῖ δίκαιον εἶναι φιλάνθρω- TOY. » « ᾿Εμπεσούμεθα eic χεῖρας Κυρίου, xai οὐκ εἷς Χεῖρας ἀνθρώπων. Ὡς γὰρ ἡ µεγαλοσύνη αὐτοῦ, xai τὸ ἔλεος αὐτοῦ. » « Τὸν ἆλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς xal ἀγχαθοὺς, xal βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους, » « Ei ὑμεῖς πονηροὶ ὄντες, οἴδατε δόµατα ἀγα- θὰ διΣόναι τοῖς τέχνοις ὑμῶν, πόσῳ μᾶλλον ὁ Ία- τὴρ ὑμῶν ὁ ἐν οὐρανοῖς δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἱτοῦ- σιν :» C nituit Dominum super malitia. Et ait angelo : Sufficit, contine manum tuam. » Psal. vi, 12. — Deus judex justus, fortis et pa- tiens. * Psal. ix, 4. — « Secundum multitudinem ire sus non queret. » Psal. xxiv, 6, 30. — Reminiscere miserationum tuarum, Domine. » — « Quam magna multitudo dulcedinis tus», Domine ! » Psal. cxvirt, 42. — | Misericordia tua, Domine, plena est terra. » | Psal. xxxv, 8. — « Homines et jumenta salva- bis, Domine: quemadmodum multiplicasti miseri- cordiam tuam. » Psal. uxxxv, 5, 15. — « Tu, Domine, suavis et mitis, οἱ multze misericordie omnibus. Tu, Do- mine Deus meus, miserator et misericors. » Psal. cut, 8. — « Miserator et misericors Domie nus : longanimis. » Psal. cx, 4. — Misericors et miserator Dominus, escam dedit. » ^ Mich. vii, 18.20. — « Quis Deus sicut tu, au- ferens iniquitatem, et transcendens injustitias his qui reliqui sunt de hcreditate tua. Non tenuit in testimonium iram suam, quia volens misericor- dias est. Ipse convertetur et miserebitur nostri : demerget peccata nostra, et projicientur in pro- fundum maris orania peccata nostra. » 4 09 Nahum 1, 3. —« Dominus patiens,et magna virtus ejus. » Isa. ΧΙΥΙ, 4. — « Ego feci, et ego dimittam. Et ego suscipiam, et ego salvos vos faciam. » Isa. xvn, 14. — « Tacui : num semper tacebo, et sustinebo ? » Ίνα. vii, 16. —« Non in seternum ego vobis irascar: nec vox injustitia conculcabit vos. » Isa. vxv, 2. — « Expandi manus meas ad popu- lum incredulum et contradicentem, qui non am- bulant in via bona, sed post peccata sua. » Sap. xi, 25, 20. — « Misereris omnium, quia omnia potes, et dissimulas peccata hominum pro- pter ponnitentiam. Parcis omnibus, quia tua sunt omnia, qui amas animas. Sanctus autem Spiritus tuus in omnibus est. » Sap. xir, 1, 18. — « Tu. dominator virtutis cum tranquillitate judicas, et cum magna indulgentia disponis omnia. Adest enim tibi, cum volueris, posse. Docuisti autem populum tuum per talia opera, quoniam oportet justum esse humanum. » Eccli. 11, 22. — « Incidemus in manus Domini, et non in manus hominum. Secundum enim ma- gnitudinem ipsius, sic et misericordia ejus. Matth. v, 45. — « Solem suum oriri facit super malos et bonos, et pluit super justos et injustos.» Matth. vii, 11. —« Si vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris, quanto magis Pater vester qui in celis est, dabit bona petentibus se ?» 13 395 Luc. xi, 33, 34. — « Tunc abierunt in locum Α qui vocatur Calvaria, et illic crucifixerunt Jesum, et latrones, unum ἃ dextris,et alterum a sinistris. Jesus autem dicebat : Pater, dimitte illis : non enim sciunt quid faciunt. » Jacob, v, 44. — « Multum misericors est Domi- nus et miserator. » Il Petr. in, 15. — « Longanimitatem Domini sa- lutem existimate. » S. Basil. — Atqui non est dubium quin, qui bonus est, ipse et bona largiatur. S. Greg. Naz. — Cum multa sint, ob que Deum admiremur, tum nihil illi sque proprium est, ut de omnibus bene mereri. Multas atque admirandas salutis vias Deus novo exemplo struere novit, qua proclivis est ad huma- nitatem. S. Greg. Nyss. — Isqui natura bonus est, bono- rum quoque sit largitor necesse est. S. Chrysost. — Nemo ita sibi ipse indulserit, uti Deus in primis agit, ne quid mali perpetiamur. Ejusmodi divina lenitas est in illos qui ea, , ut opus,utuntur,ut longiorem ipsisad extremum po- nam infligat : et quemadmodum iis qui mentem et animam mutant, utilitati est, sic duris et obstitia- tis graviores cruciatus accersit. Ejusd. — Quamvis Deus perversitatem nostram prenoverit,nunquam tamen qu suasunt,prastare desinit. Nam licet ejus monita repudiemus, ipse Rihilominus benignitatis sue specimen edit. Quod si in majora vitia nos proruamus, hujus rei culpa, mon in eum qui patientia et lenitate usus est, re- ferri debet (quippe qui non eo lenitatem adhibuit, ut periremus, $420 sed ut salvi essemus), verum in nos qui inexplicabilem ipsius humanitati inju- riam intulerimus. Ejusd. Hom. ín parab. decem. mill. talent. — Apud nos homines debita exposcere,opulentia est: apud Deum autem ea condonare,opulentia est. Ac nos cum debitam pecuniam accipimus, facultati- bus augemur : Deus autem, cum scelerum gratiam facit, tum maxime ditescit. Divinee siquidem boni- tatis opes in hominum salute posite sunt:querm- admodum Paulus ait: Qui diees est. in nos, et in omnes qui invocant illum (Rom. x, 12). Ibid. — Inexplicabilem humanitatem et clemen- S. JOANNIS DAMASOBNI n6 « Τότε .àmilgoy ἐπὶ τὸν τόπον τὸν καλούμενο Κράνιον, xai ἐκεῖ ἑσταύρωσαν τὸν ᾿ησοῦν, καὶ τοὺς καχουρχοὺς, τὸν μὲν ix δεξιῶν, τὸν δὲ ἐξ ἀριστερῶν, '0 δὲ 'Incoóc ἔλεγεν' Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς. οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσιν. » « Ἡολὺ εὔσπλαγχνός ἔστι Κύριος καὶ οκτίρ pov. » « Tiv τοῦ Κύὐρίου μακροθυµίαν σωτηρία ἡγι- σθε, » Καΐτοι γε ὁ ἀγαθὸς ἀγαθῶν παρεχτιχός ἐστι oy. λονότι. Πολλῶν ὄντων ἐφ᾽ οἴς θαυμάζεται ὁ θεὸς, οὐδὶν οὕτως αὐτοῦ ὡς τὸ ἐὐεργετεῖν ἰδιαίτατον. Πολλὰς καὶ παραδόξους σωτηρίας olós τὸ θεῖοι fj αινοτομεῖν, νεῦον πρὸς τὸ φιλάνθρωπον. Ὁ τῇ φύσει ἀγαθὸς καὶ ἀγαθῶν παντως παρεχτιχὸς γίνεται. Οὐδεὶς οὕτως ἑαυτοῦ φείδοιτο ἄν, ὣς ὁ θεὸς μᾶλ- ov μηδὲν ἡμᾶς πάσχειν κακόν. Τοιαύτη $? τοῦ 0300 µακροθυμία τοῖς οὐκ tk δἑον Χρωμένοις αὐτῃ. Μακροτέραν (1) πρὸς τὸ τέλος ἐπάγει τὴν δίκην, καὶ καθώπερ τοῖς μετανοοῦ- σιν ὠφέλιμος (2), οὕτω τοῖς ἀνενδότοις καὶ σκληροῖς µειζόνων Ὑίνεται κολάσεων πρόφασις (3). Οὐδέποτε παύεται διὰ τὴν πρόγνωσιν τῆς ἡμεί- pac Χαχίας τὰ αὐτοῦ ποιῶν Ó θτός. Κἄν τὰρ ἡμεῖς μὴ δεχώµεθα τὴν νουθεσίαν, αὐτὸς τὴν ἰαυτοῦ φιλανθρωπίαν ἐπιδείκνυται. El δὲ εἷς μείζονα te»- τοὺς ὠθοῦμεν κακὰ, οὐχέτι τοῦτο πχρὰ τὸν up θυµήσαντα' θὐ διὰ τοῦτο µακροθυµήσαντα, ἵνα ἀπολώμεθα, ἀλλ᾽ ἵνα σωθῶμαν” ἀλλὰ παρ) ἡμᾶς τοὺς ὑθρίσαντας τὴν ἄφατον Φφιλανθρωπίω αὐ' τοῦ. Ἐπὶ ἡμῶν τῶν ἀνθρώλων τὸ ἁπαιτῆσαι τὰ ὁσει- λόμενα, Αλοῦτος, ἐπὶ δὲ θΘεῷ τὸ συγχωρῖσι, πλοῦτος. Κάὶ ἡμεῖς, ἐπειδὰν λάθιομεν τὰ κεχρεω — στηµένα, τότε εὐπορώτεροι γινόµεθα ὁ δὲ Gr, ἐπειδὰν συγχωρήση τὰ πλημμελήματα, τότο Mili στα πλουτεῖ. Πλοῦτος γὰρ τῆς ἁγαθότητος 100 8t, τῶν ἀνθρώπων d$ σωτηρία, καθάπερ Παὺλός φησιν’ 'O πλουτῶν stg ἡμᾶς, καὶ ἐπὶ πάντας ἑπακαλου µένους αὐτόν, Tiv ἄφατον τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν ἐκ τῆς τῶν tiam Dei ex nostrorum peccatorum recordatiome ἡμετέρων ἁμαρτιῶν µνήµης χαταμανθάνοµεν. perspicimue, S. Dionys. De div. nom. cap. 4. — Id quad boni prorsus est expers, nusquam omnino aui fuit, aut est, aut erit, aut esse possit. 8. Clement. — Bona est justitia Dei, et justa per- inde bonitas ipsius. Quemadmodum lumen non est, quod non illu- IniBat; bec res movens,qua non movet; nee quid- Τὸ κατὰ πάντα «gókov τοῦ ἀγαθοῦ ἀπεστερημί- νου, οὐδαμῶς οὔτε Tiv, οὔτε ἐστὶν, οὔτε ἔσται, οὔτε εἶναι δύναται. ᾽Αγαδὴ ἡ τοῦ θεοῦ δοικισσύνη, καὶ δοιαία deriv ἡ ἀγαθότης αὐτοῦ. Καθάπερ οὐκ ἔστι φῶς ὅ μἡ φωτίζει, οὐδὲ xe νοῦν, ὃ μὴ κινεῖ, οὐδὲ φιλοῦν, ὅ μὴ φιλεῖ NOTE. (4) Rup. πικρότερον. (2) Ibid. 6 mé) toc, (3) Ibid. πρόξενος. 397 ἐχαθόν ἐστιν ἄρα, ὅ μὴ ὠφελεῖ, καὶ εἷς σωτηρίαν A, οὗ καθοδτ γεῖ. Βία 8:90 οὐ πρόσεστιν ἀγαθὴ δὲ γνώµη πάντοτε συµπάρεστιν αὐτῷ. Φύσει μὲν xat' οὐσίαν ὁ θεὸς οἰκτιρμοὺς ἔχει, dpi» δὲ οὐ κατὰ φύσιν, ἀλλὰ δι) ἄλλους. — Iláv- των τῶν περὶ Θεὸν προηγεῖται dj οὐσιώδης ἀγαβό- της, θεοῦ ἴδιον, τὰ μὲν ἀφατὰ πβοτείνειν, καὶ φθάνειν ἑωρούμενον, τὰ δὲ κατὰ μὴ ῥᾳδίως ἐπάγειν. 0ὐδὲ τοῖς ἁμαρτάνουσιν εὐθὺς ἐπέξειόιν ὁ θεὸς, ἁλλὰ δίδωσι χρόνον clc τὴν τοῦ σφάλματος ἴασίν τε καὶ ἐκανόρθωσιν. TITA. I", — Περὶ φύσικῶν. B « Ἔγκειται 3) διᾶνοια τοῦ ἀνβρώπου ἐπὶ πονηρὰ ix νεότητος, » κ Σὴς ὀστέων, καρδία αἰσθητική. » ε Πάντα τὸν χρόνον ol ὀφθαλμοὶ τῶν ἀνθρώπων προσδέχονται τὰ καχὰ. » « Ὥσπερ οὐχ ὅμοια πρόσωπα προσώποις, οὕτως οὐδὲ καρδίαι τῶν ἀνθρώπων ἴσαι, » «Πᾶσα καρδία εἲς λύπην. » « Πᾶν ζῶον ἀγαπᾷ τὸ ὅμοιον αὐτοῦ, καὶ τῷ ὁμοίφ αὐτοῦ προσχολληθήσεται ἀνήρ. » | ε΄λπὸ ἁπαντήσεως προσώπου Ὑνωσθήσεται νοή- pov, » εΚαρδία ἀνθρώπου GAÀÀotot πρόσωπον ἀὐτου, ἐὰν τε εἲς ἀγαθὰ, ἐάν τε εἲς κακὰ. » «Πᾶς ὁ φαῦλα πράσσων, μισεῖ τὸ φῶς, xal οὖκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Ὁ δὲ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν, ἔρχεται πρὸς τὸ vc, ἵνα φανερωθῇ, τὰ ἔργα αὐτοῦ, ὃτι ἐν θεῷ ἐσείν εἱργασμένα. » « Ὥ τις ἧττηται, τούτῳ xal δεδούλωται. » Πεφήκαμέν οἱ ἄνθρωποι, ἅπερ ἑκόντες ἑλώμεθα, xiv ἐπίπονα ᾖ, καταδέχεσθαι. Φύσεως ἀντιπραττούσης, χενά τὰ πάντα. Ὅ τις μὴ πέπονθεν, οὐδ ἂν ἐν ἑτέρῳ πιστεύ- vuv. Ὁ δὲ παθὼν, εἷς συγκατάθεσιν ἐἑτοιμότο- "T b Τὸ ἔτοιμον εἰς ἐξουσίαν, ἀργὸν sic ἐπιθυμίαν. 0ὐδὲν οὕτως ἡδὺ τοῖς ἀνθρώποις, ὡς λαλεῖν τὰ λλλότοια, Κρίνουσι πολλοὶ τὰ τῶν ἄλλων τοῖς ἰδίοις πά- Ve, Καχῶν διδασκάλων xaxà τὰ µαθήµατα" μᾶλλον & πονηρῶν σπερµάτων πονηρὰ γεώργια. Σὸ ἐκούσιον λυπηρὸν τοῦ ἀκουσίου τερπνοῦ τιµιώ- Ξ2ρ0υ. Ἔθος τοῖς πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων, ὅταν ὑπὸ ὀργῆς κατασχεθῶσι xal λύπης, κἂν μὴ τοὺς αἰτίους ΒΛΟΒΑ PARALLELA. 898 quam amans, quod non amat : ita nec bonum est, quod non utile sit, atque ad salutem ducat. S. Irenai. -- Violentia Deo non inest: at bona voluntas ipsi semper adest. Didymi. — Natura ac per essertiam hoc Deus ha- bet ut misereatur : ut autem irascatur, non natura ipsi comparatum est, $ed ob alios contingit. — hnte omnia que in Deo considerantur, essentialis bonitas ipsius graditur. Philonis. — Hoc Deo peculiare est, ut bona qui- dem porrigat, et preveniendo largiatur ; mala au- tem haud facile inferat. Ne peccatores quidem Deus e vestigio ulciscitur: $ed corrigendi errati, et vite in melius commu- tanda spatium concedit. TIT. ΠΠ. — De iis qua natura indita sunt, Gen. vi, 5. — « Intenta est cogitatio hominis ad malum ab adolescentia. » Prov. xiv, 30. — « Tinea ossium cor sensibile. » Prov. xv, 45. — « Omni tempore oculi hominum exspectant mala. » « Quemadmodum facies faciebus non sunt simi- les : sic neque corda hominum zqualia. » 1sa. 1, 5. — « Omne cor morens. » Eccli. xit, 19. — « Omne animal diligit simile sibi: et simili sui sociabitur homo. » Eccli. xix, 21. — « Ab occursu faciei cognoscetur sensatus. » Eccli. xiu, 34. « Cor hominis immutat faciem ejus, sive in bona, sive in mala. » | Joan. m, 20, 21. — « Omnis qui mala agit, odit lucem, et non venit ad lucem, ut non arguantur opera ejus. Qui autem facit veritatem, venit ad lu- cem, ut manifestentuP opera ejus; quia in Deo sunt facta. » II Petr. n, 19. — « À quo quis superatus est, hujus et servus est. » S. Basilii. — Natura sic comparati sumus, ut quao sponte elegerimus, etiamsi laboriosa sint, grata habeamus. S. Greg. Thaumat. — Reluctante natura, omnia inania sunt. 4131 S. Greg. Naz. — Quod quisquam non sen- sit, hoc nec in altero esse crediderit. Qui autem id expertus est, ad fidem adhibendam est propensior. Id quod nobis presto est, cupiditatem non ac- cendit. Nihil perinde suave est hominibus, ut de alienis rebus verba facere. Plerique aliorum vitam ex affectionibus suis sestimant. Malorum magistrorum male discipline sunt? vel, ut rectius loquar, malorum seminum male culturam. | S. Chrysost. Orat. 2 in S. Babyl. — Voluntaria molestia coacta oblectatione acceptior est. Solent plerique mortalium, cum iracundia ac moastitia ténéntur, nec eos a quibüs eórátri animi 399 B. JOANNIS DAMASBCENI commoti sunt, nanciscuntur, in obvios quosque A λάθωσι τῶν παθῶν, εἷς τοὺς ἔμπιπτοντας ἁπλῶς temere et ex improviso iracundiam suam effun- dere. Alienorum malorum immanis acerbitas hoc pre- stat,ut minora nobis mala nostra videantur,etiamsi pene intoleranda sint. Non tam eorum que objiciuntur natura, quam anticipate inimicitia, nos exacerbare consuevit. Complures homines ex se de aliis sententiam ferunt : v. gr., qui se vino indesinenter ingurgitat, quemquam hominum continentie studere neuti- quam crediderit. Qui scortis deditus est, eos quo- que, qui honeste vivunt, impudicos putat. Rursum qui alienas opes eripit, non facile sibi persuaserit, esse homines qui sua abjiciant. Grave est nature repugnare. Philonis. — Quemadmodum id quod naturale non est, inserere, atque in naturam inducere, ar- duum est : sic contra que natura insita sunt, im- mutare, et reprimere. Hoc quippe dictum fertur: Natura absistente omnia inania sunt. TIT. IV. — De rumore et fama: et quod cuilibet minime sit fides adhibenda. Prov. xv, 30. — « Bona fama impinguat ossa. » Eccli. xix, 4. — « Qui cito credit, levis est corde. » 1 Joan. vi, 1. — « Charissimi, nolite omni spi- ritui credere. » S. Chrysost. — Solet plerumque fama animum, tum dejicere, tum excitare : tum absentem alacri- tatem immittere, tum praesentem delere. xal ἀνυπόπτως ἀφιέναι τὴν ὀργήν. Ἡ τῶν ἀλλοτρίων κακῶν ῥἐπίτασις ἑλάττω τὰ οἰκεῖα φαίνεσθαι motel χαχὰ, x3v ἀφόρητα ᾖ. Οὐχ d τῶν λεγομένων jou, ὡς d τῆς ἔχθρα πρόληψις ἡμᾶς ἀγριοῦν εἴωθεν. Ππλλοὶ τῶν ἀνθρώπων ix τῶν χαθ᾽ ἑαυτοὺς περὶ τῶν ἄλλων τὰς φήφους φἑρουσιν΄ olov, ὁ μεβύων διηνεκῶς, οὐκ ἂν πιστεύσειεν εἶναί τινα ἄνθρωπον ἐνεγκρατιάζοντα. Ὁ Ἠπόρναις προσέχων, xal τοὺς χοσµίως βιοῦντας ἀχολάστους εἶναι νομίζει. Πάλιν ὁ τὰ τῶν ἄλλων ἁρπάζων, οὐκ ἂν πεισθείη ῥᾳδίως, ὅτι εἰσὶν ἂνθρωποι τὰ ἑαυτῶν πβοϊέμενοι. Χαλεπὸν ἐναντιοῦσθαι φύσει. ὝὭσπερ τὸ παρὰ φύσιν ἐγκεντρίσαι, καὶ εἶσοι- Κίσαι τι τῇ φύσει δυσεργὸν, οὕτω καὶ αὖ πάλιν τὰ Φφύσει πεφυκότα µμεταθεῖναι χαὶ ἀναχαιτίσαι, Εἴρηται γὰρ Εὖ «φύσεως ἀντιπραττούσης, χενὰ παντα. TITA.'A. —- Περ φήμης καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἕκχαστῳ πιστεύειν. « Φήμη αγαθὴ πιαί[νει ὁστᾶ. » « 'O ταχὺ ἐμπιστεύων, κοῦφος καρδίας. » « ᾽Αγαπητοὶ, μὴ παντὶ πνεύµατι πιστεύετε. » Οἶδεν πολλάκις xal φήμη καθελεῖν, καὶ ἀναστῆσοι qox jv, καὶ τὴν οὐκ οὖσαν καταλύσαι (1). S. Clement. — Non quibuslibet loquentibus et Ü Οὐ πᾶσιν ἀνέδην. τοῖς λέγοωσί τε καὶ Ὑράφουσν scribentibus aures temere prebende sunt. Philonis. — Fama nihil celerius. TIT. V. -— De laboriosis studiosisque : et quod la- borare oporteat. Hoc quippe utile est. Gen. ni, 13. — « In sudore vultus tui vesceris pane tuo. » Job χι, 12. — « Ex cura et sollicitudine orietur tibi pax. » Psal. ciij, 29. — « Exibit homo ad opus suum et ad operationem suam usque ad vesperam. » Psal. cxxvu, 2. — « Labores manuum tuarum quia manducabis: beatus es, et bene tibi erit. » Prov. xx, 13. — « Aperi oculos tuos, et saturare panibus » 42129 Prov. vi, 11. — « Si impiger fueris, veniet ἢ ut fons messis tua : egestas autem tua ut bonus cursor abscedet. » Prov. xxvii, 18. — « Qui plantat ficum, comedet de fructu illius. » Prov. x, &. — « Manus fortium divitias colli- gunt. Qui colligit sibi cum pietate, multiplicabi- tur. » . Prov. xxxi, 19. — « Cubitos suos extendit ad utilia: manus vero suas extendit ad fusum. » Et ἔκδοτα παρέχειν τὰ ὧτα. φήμης οὐδὲν ὠκύτερον, TITA. E'. -- Πιρὶ yero xai σπουδαίων xii ὅτι χρὴ moveiv: ὠφέλειαν γὰρ ἔχει. « Ἐν ἱδρώτητι τοῦ προσώπου σου φάγῃ τὸν ἄρτον σου. » «Ἐκ µερίµνης καὶ φροντίδος ἀναφανεῖταί σοι εἰρήνη. » « Ἐξελεύσεται ἄνθρωπος ἐπὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ, » xal τὰ λοιπά. «Τοὺς πόνους τῶν καρπῶν σου φάγεσαι' paxi- Ρριος σὺ, καὶ κχλῶς σοι ἔσται. » « Διάνοιζον τοὺς ὀφθαλμούς σου, xal ἐμπλήσθττι ἄρτων. » « Ἐὰν ἄοχνος ᾗς, fte ὥσπερ mmy d ἀμητός σου, ἡ δὲ ἔνδεια ὥσπερ καλὸς δρομεὺς ἀπαυτομολή- σει. » « Ὃς φυτεύσει συχῆν, φάχεται τοῦ καρποὺ αὖ- τῆς. » « Χεῖρες ἀνδρείων µπλουτίζουσιν. ἑαυτῷ μετ’ εὐσεθείας, πληθυνθήσεται. » Ὅ συναγων « Ἱοὺ Τήχεις αὐτῆς ἐκτείνει ἐπὶ τὰ συµ- φέροντα, τὰς δὲ χεῖρας αὐτῆς ἐκτείνει εἰς ἄτρα- NOTAE. (1) Desunt quedam qus legit Biblius. i0 SACRA PARALLELA. 402 xtov, » Καὶ πάλιν. « ρεισεν αὐτῆς τοὺς βρα- A rursum : « Firmavit brachia sua ad opus, et gusta - χίονας εἰς ἔργον, xai ἐγεύσατο ὅτι καλὸν τὸ ἐργά- ζεσθαι. « Ἐργάζεσθε τὸ ἔργον ὑμῶν πρὸ καιροῦ, καὶ δώσει τὸν μισθὸν ὑμῶν ἐν xatpip αὐτοῦ. » e Κρείσσων ἐργαζάόμενος ἐν πᾶσιν, fj δοξαζόµενος, χαὶ ἀπορῶν ἄρτου. « Ἐν πᾶσιν ἔργοις σου ἐξεγιίρου, xal μὴ ἅρ- t. » άνθρωπος ἀποδημῶν ἐκάλεσε τοὺς ἰδίους δού- λους, καὶ παρέδωχεν αὐτοῖς τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ) xal i μὲν ἔδωχεν πέντε τάλαντα », xal τὰ λοιπά. « Αὐτοὶ γωώσκετε, ὅτι ταῖς χρείαις µου, xai τοῖς οὖσι μετ ἐμοῦ, ὑπηρέτησχν αἱ χεῖρες αὗται, Ἱ[άντα vit quoniam bonum est operari. » Eccli. τι, 38. — « Operamini opus vestrum ante tempus, et dabit mercedem vestram in tempore Suo. » Eccli. x, 34. — « Melior est qui operatur in om- nibus, quam qui gloria afficitur, et eget pane. » Eccli. xxxi, 27. — « In omnibus operibus tuis expergiscere, neque deses sis. » Matth. xxv, 1&4, — « Homo peregre proficiscens vocavit servos suos, et tradidit eis bona sua, et uni quidem dedit quinque talenta, » etc. Act. xx, 94, 35. — « Ipsi scitis, quoniam ad ea quz mihi opus erant, et his qui mecum sunt, mi- ὑπίδειέία ὑμῖν, ὅτι οὕτως χοπιῶντας δεῖ ἀντιλαμ- B nistraverunt manus iste. Omnia ostendi vobis, θένισθχι τῶν ἀσθενούντων. Μνημονεύετε τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, ὃν εἶπεν ὅτι Μαχάριόν ἐστι μᾶλλον διδό- vai, fj λαµδάνειν. » Τί τῶν ἀγαθῶν εὔκολον; τίς χαθεύδων τρόπαιον ἕστησεν ; τίς τρυφῶν, καὶ καταυλούµενος, τοῖς τῆς χαρτερίας στεφ ἄνοις χατεχοσµήθη ; Οὐδεὶς μὴ ορα- μὼν ἀνείλετο βραθεῖον. Ilóvo: γεννῶσι δόξαν x&patot δὲ προξενοῦσι «στεφάνους, Τὸν ἐμφράζοντα ἡμῖν τὰς εἷς σωτηρίαν ὁδοὺς νικήσωµεν τῇ συνέσει.. Ἐκεῖνος τὸν ὄχνου ἡμῖν izolte ἡμεῖς διαναστῶμεν πρὸς ἑργασίαν ' ἐκεῖνος 4 χεναῖς ἐπαγγελίαις τὰς καρδίας ἡμῶν ἑξαπατάτω' ἡμεῖς αὐτοῦ μὴ ἀγνοήσωμεν τὰ νοήµατα. Ἠ γὰρ οὐχὶ τὴν μὲν ἁμαρτίαν σήμερον ποιεῖν ὑποθάλλει, (t τὴν δὲ διχαιοσύνην εἷς τὴν αὔριον ποιεῖ ὑμᾶς τα- μιεύεσθαι ; Ot ix μαχρᾶς συνηθείας µελετηθέντες πόνοι, ἆλυ- πότιρον προσπίπτουσιν τοῖς ἐγγεγυμνασμένοις. Ἔστιν ἐκ πόνων ὑγεία, καὶ ἐξ ἱδρώτὼν σωτη- pla. Ἐὰν φύγωμεν τῆς σαρχὸς τὰ ἐπίπονα, οὐκ ἀψόμεθα τὰ ἀχαθὰ τῶν δικαίων. Μικρὸν κοπιάσωµεν, ἁγαπητοὶ, ἵνα μὴ τῶν αἰωνίων ἐχκέσωμεν ἀγαθῶν. Προς ὀλίγον χρόνον ὁ κάµατος, xal εἷς αἰῶνα αἱῶ- νος ἡ ἀνάπαυσις. "Ozoo πλείων ὁ κόπος, ἐκεῖ µείζων ἡδονή. Οὐκ ὀχνεῖ ὁ εὖ φρονῶν πρὸς τοὺς πόνους, διὰ τοὺς lx τῶν πόνων χαρπούς. Πανταχοῦ διὰ δυσκολίας καὶ πόνων τοῖς ἀνθρώποις πέφυχε τὰ χρήσιμα παραγίνεσθαι, Ot πόνοι τῶν ἀγαθῶν πανταχοῦ χορηγοί, 09 τῶν καθευδόντων xal βλαχευόντων dj βασι- λεία τοῦ Θεοῦ, dÀA' οἱ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν. Δύτη γὰρ µόνη ἡ βία καλὴ, θεὸν βιάζεσθαι, καὶ παρὰ θιοῦ ζωὴν ἁρπάσαι. Ὁ δὲ γνοὺς τοὺς βιαίους, μᾶλλον ἓὶ βεδαίως ἀντεχομένους, συνεχώρησεν, καὶ εἶξεν. Xalptt γὰρ τὰ τοιαῦτα ἠττώμενος: D “Ατοκόν ἐστι διώχειν τὰς τιμὰς, καὶ φεύχειν τοὺς τόνους, δι΄ div αἱ τιμαὶ πεφύχασι γίνεσθαι, quoniam sic laborantes oportet suscipere infirmos. Mementote verbi Domini quod dixit, quía Beatius est dare, quam accipere. » S. Basil. Exzhort. ac bapt. — Quidnam bonorum in proclivi est ? quisnam dormiens tropeum erexit? quis luxu et tibiarum cantu delinitus, patientis co- ronis ornatus est? nemo qui non cucurrerit, pal- mam tulit, Labores gloriam gignunt: srumne coronas conciliant. lbid. — Demus operam ut eum qui salutis nobis obsepit vias, prudentia et sagacitate superemus. Ille segnitiem nobis ingenerat : nos ad opus exsur- gamus. llle inanibus promissis corda nostra ludi- ficatur : nos ipsius consilia non ignoremus. Ánnon enim nobis suggerit, ut peccatum perpetremus, in crastinum autem justitie opera rejiciamus ? Ejusd. — Labores qui diuturna consuetudine culti fuere, exercitatis hominibus minus graves ac- cidunt. Ejusd. — Laboribus sanitas, et sudoribus salus comparatur. Ejusd. Hom. in mart. Gord. — Si carnis labores fugiamus, justorum bona minime cernemus. S. Chrysost. — Paululum laboris subeamus, charissimi ; ne sempiternis bonis excidamus. Adbreve quoddam tempus labor durat, et requies in seculum seculi perseverat. Ubi amplior est labor, illic major voluptas. Qui recte sapit, adire labores non cunctatur, fructuum gratia qui ex laboribus oriuntur. Ubique per difficultates et labores, ea que com- moda sunt hominibus, solent comparari. Labores nusquam non bona suppeditant. S. Clem. Alex. orat. Quis div. salv. sit, n. 21. — Non dormientium et torpentium est regnum Dei, sed violenti rapiunt illud. Hoc enim duntaxat vio- lentie genus preclarum est, Deo vim inferre, et vi- tam a Deo extorquere. Ipse vero cognoscens eos qui violenter, imo qui firmiter stringunt, concedit, et dat manus. Hoc enim modo superari gaudet. 113 Evagrii. — Preposterum est honores con- sectari, et labores quibus honores comparari solent, defugere. 204 M *r,FU s. μα... ΄ ελα αν 04-1. As a |. - Mu *. t o. "E αν, ac. D, - " * Aure abad. ^ sili . ; o7 » ldel dia 105 TIT. VI. — De imperia et dignitates prosilire non oporteat. Prov. xx, 21. — « Pars studiose affectata, ad extremum non benedicetur. » Eccli. vit, 4. — « Noli querere ab homine du- catum : neque a rege cathedram honoris. » Eccli. xiu, 2. — « Pondus super te ne tollas. » TIT. VII. — De bonis amicis. I Reg. xx, 17. — « Adjecit Jonathas dejerare David, quod diligeret animam diligentis se. » Ibid. 32-43. — « Respondit Jonathan patri suo, et dixit : Quare moriatur David? quid fecit? Et arripuit Saul telum in Jonathan, ut interficeret eum. Et cognovit Jonathan, quod definitum ma- Ium esset a patre suo ut occideret David. Et sur- rexit Jonathan a mensa in ira furoris: et non comedit die mensis secunda panem. Surrexit David de Ergab, et cecidit super faciem suam, et adora- vit Jonathan ter, et osculati sunt se alterutrum usque ad consummationem magnam. Etait Jona- thas ad David : Vade in pace. Et sicut juravimus nos ambo in nomine Domini, dicentes: Dominus erit testis coram me et te et inter semen tuum usque in seternum. Et surrexit David et abiit: et Jonathan ingressus est in civitatem. » JI Reg. 1, 260. — « Doleo super te, frater mi Jona- than. Speciosus mihi fuisti valde. Mira facta est su- per me dilectio tua super dilectionem mulierum. » Prov. xiv, 19, 20. — « Amici impii fores ju- storum colunt, amici amicos pauperes oderunt. » Prov. ni, 29. —« Noli machinari mala adver- sus amicum tuum, qui tecum habitat et confidit in te. » Prov. xvii, 9. — « Qui celat delictum, quserit amicitiam. Amicus omni tempore tibi sit, Fratres in necessitatibus utiles sint, propter hoc enim gi- gnuntur. » Prov. xxvii, 6-40. — « Fideliora sunt vulnera amici, quam voluntaria oscula inimici. Amicum tuum et amicum patris tui ne derelinquas. Do- mum autem fratris tui ne ingrediaris, dum infe- lix es. Melior est amicus prope, quam frater longe habitans. » Prov. xxv, 8, 9. — « Cum tibi exprobraverit amicus tuus, abscede retro : ne contemnas, ne te probris afficiat amicus. Pugna autem, et inimicitia tua non absistet, sed erit tibi instar mortis » Eccle. 1v, 9-12, — « Meliores sunt duo quam unus, quibus est merces in labore suo. Quia si duo ceciderint, eriget primus socium suum. Et vs uni, cum ceciderit, et non est secundus qui erigat eum. Funiculus triplex non cito rumpetur. » Eccli. vi, 14-16. — « Amicus fldelis protectio fortis. Qui autem invenit eum, invenit thesaurum. Amico fideli nulla comparatio : et non est digna ponderatio pulchritudinis illius. Amicus fidelis medicamentum vite, et qui metuunt Dominum, invenient eum. » 8. JOANNIS DAMASCENI principatus amore: et quod ad À TITA. (7. — Περὶ φιλα M lac* xat Bec οὗ y p) ἀκρούχ- τως ἐπιπηδᾷν ταῖς ἀρχαῖς. « Μερὶς ἐπισπουδαζομένη iv πρώτοις, iv τοῖς τι- λευταίοις οὐκ εὐλογηθήσεται. » « Mi ζήτει παρὰ χυρίου ἡγεμονίαν, μηδὶ παρὰ βασιλέως καθέδραν δόξης. » « Βάρος υπὲρ σὲ μὴ ἄρῃς. » TITA. Z'. — Περὶ φίλων χρηστῶν. « Προσέθετο Ἰωνάθαν ὁμόσαι τῷ Δαθὶδ, ὅτι ἡγάπη- σεν ψυχὴν ἀγαπῶντος αὐτοῦ. » «᾿Απεχρίθη Ἰωνάθαν τῷ πατρὶ αὐτοῦ, xai εἶπεν "[va τί ἀποθνήσκει Δαθίδ; τί πεποίηχεν; Καὶ ἐφτρ- πάσατο Σαοὺλ τὸ δόρυ ἐπὶ Ἰωνάθαν τοῦ θτιατῶσαι αὐτόν. Καὶ ἔγνω Ἰωνάθαν, ὅτι συντετέλεσται ἡ xo- xla παρὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, τοῦ θανατῶσαι τὸν Β Δαθὶδ, καὶ ἀπεπήδησεν ᾿Ἰωνάθαν ἀπὸ τῆς τραπίζις iv ὀργῇ θυμοῦ, καὶ οὐκ ἔφαγεν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ µη- νὸς τῇ δευτέρᾳ ἄρτον. Ανέστη Δαθὶδ ἀπὸ τοῦ Ἑρ- 446, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ, καὶ προς- εχύνησε τὸν Ἰωνάθαν τρὶς, xai κατεφίλησεν ἕκαστος πρὸς τὸν πλησίον αὐτοῦ, ἕως συντελείας μεγάλης, Καὶ εἶπεν ᾿Ιωνάθαν πρὸς Δαβίδ. Πορεύου εἷς εἰρήνην, καὶ ὡς ὁμωμόχαμεν ἡμεῖς ἁμφότεροι ἐν ὀνόματι Κυρίου, λέγοντες' Κύριος ἔσται µάρτυς ἐνώπιον ἐμοῦ καὶ σοῦ, xai ἀναμέσον τοῦ σπἐρματὸς σου ἕως αἰῶνος, Καὶ ἀνέστη Δαθὶδ, καὶ ἀπῆλθεν, καὶ Ἰωγάθαν εἰσῆλθεν ἐν τῇ πόλει. » «Αλγῶ, ἐπὶ σὲ. ἀδελφέ µου ᾿Ἰωνάθαν. Ὡραιώθης μοι σφόδρα. ᾿Εθαυμαστώθη ἡ ἀγάπησίς σου ἐπ ἐμὶ ὑπὲρ ἀγάπησιν γυναικῶν. » « Φίλοι ἀσεθεῖς θεραπεύουσι θύρας δικαἰωγ φίλοι µισήσουσι φίλους πτωχούς. » « Mi, τέκταινε ἐπὶ σὸν φίλον καχὰ, παροικοῦντα xal πεποιθότα ἐπὶ σοι. » « "Oc χρύπτει ἀδίχημα, ζητεῖ φιλίαν. Εἰς «iva καιρὸν φίλος ὑπαρχέτω σοι, ᾿Αδελφοὶ δὲ ἐν ἀνάγκαις χρήσιμοι ἔστωσαν διὰ γὰρ τοῦτο γεννῶνται. » « ᾿Αξιοπιστότερα τραύματα Φίλου, Tj ἐχούσια φιλήματα ἐχθροῦ. Φίλον σὸν, fj φίλου πατρῷόν σου μὴ ἐγκαταλείπῃς, Εἰς δὲ τὸν οἶκον τοῦ ἀδελφοῦ σου μὴ εἰσέλθης ἀτυχῶν. Ερείσσων φίλος ἐγγὺς, fj ἀδελφὸς paxp&v οἰκῶν. » « Ἠνίκα σε ὀνειδίσῃ ὁ σὸς φίλος, ἀναχώρει εἰς τὰ D ὀπίσω μὴ Χαταφρόνει, µή σε ὀνειδίσῃ μὲν ὁ φίλος ἡ δὲ µάχη σου xai i, ἔχθρα σου οὐκ ἀποστήσεῖαι, ἀλλ᾽ ἔσται σοι ἴσα θανάτῳ. » «᾿Αγαθοὶ οἱ δύο ὑπὲρ τὸν ἕνα, οἷς ἐστιν αὐτοῖς ὁ μισθὸς ἀγαθὸς ἐν µόχθῳ αὐτῶν. "Ott ἐὰν πέσω- σιν οἱ δύο, ὁ εἷς ἐγερεῖ τὸν µέτοχον αὐτοῦ. Καὶ οὐαὶ τῷ ivi ὅταν mic, xal μὴ dj δεύτερος ἐγεῖραι αὐτόν' τὸ σπαρτίον τὸ ἔντριτον οὐ ταχέως ἀποῤῥαγήσεται, » « Φίλος πιστὸς, σκέπη κραταιά’ ὁ δὲ εὐρὼν αὖ- τὸν, εὗρε θησαυρόν. Φίλου πιστοῦ οὐκ ἔστιν ἀντάλ- λαγµα, xai oóx ἔστι σταθμὸς t καλλονῆς αὐτοῦ. Φίλος πιστὸς, φάρµαχκον ζωῆς, καὶ οἱ φοθούμενοι Κύριον, εὀρήσουσιν αὐτόν. » £05 Φατος οὐκ ἔστιν ἔφισος αὐτῷ. Οἶνος νέος ἐάν παλαιωθῇ, μετ εὐφροσύνης mis αὐτόν. » « Πρίν σε τελευτῆσαι, εὖ ποίει qup, καὶ κατὰ τὴν ἰσχύν σου ἔκτεινον, καὶ δὸς αὐτῷ. « ᾿Απολεσον ἀργύριον δι’ ἀδελφὸν καὶ φίλον, » « Mi, ἐπιλάθῃ φίλου ἐν τῇ Φυχῇ σου. » « Φίλον σκεπάσαι οὐκ αἰσχυνθήσομαι, καὶ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ κρυθήσοµαι, καὶ sl κακά µοι συν- ἐδη δι’ αὐτόν. » Φίλου πιστοῦ οὐκ ἔστιν ἀντάλλαγμα τῶν ὄντων οὐλέν" οὐδὲ τις σταθμὸς τῆς χαλλονῆς αὐτοῦ. Φί- Β λος πιστὸς σκέπη κραταιὰ, καὶ ὀχυρωμένον βασ(- λειον΄ φίλος πιστὸς, θησαυμὸς ἔμψυχος. Φίλος πι- στός , χῆπος Χεχλεισμένς, moy ἐσφραγιαμένη, κατὰ χαιρὸν ἀνοιγόμενά τε καὶ µεταλαμβανόμενα. Φίλος π.στὸς, λιμλν ἀναψύξεως, — Πάντα οἴσει φιλία, καὶ πάσχουσα, xai ἀκούουσα. Πρέπει τοὺς παῖδας, ὥσπερ τῆς οὐσίας τῆς πα- τρικῆς, οὕτω δὴ xal τῆς φιλίας χληρονομεῖν. φίλους δὲ ὅταν εἴπω, τοὺς καλοὺς λέγω, καὶ ἀγα- θοὺς, καὶ κατ’ ἀρετὴν ἡμῖν συναπτοµένους. Πάντα xotvà ποιώύµεθα, καὶ λύπας, xal εὐφροσύ- νας. Τοιοῦτον γὰρ ἡ φιλία. Τὰ παρὰ φίλων λεγόμενα, xBv ὕθρις ᾖ, φορητά, Ο2χ οὕτω πυρετὸς xataxalsww εἴωθεν σώματος φύσιν, ὡς τὰς ψυχὰς τὸ χεχωρίσθαι τῶν φι)ουµένων, Τρισσὰ εἴδη Φιλίας διδᾳσκόµεθα" καὶ τούτων τὸ μὲν πρῶτον xal ἄριστον, τὸ χατ᾽ ἀρετήν. Στεῤῥὰ γὰρ ἡ ix λόγου ἀγάπη. Τὸ δὲ δεύτερον καὶ μέσον, τὸ xav! ἁμοιθὴν, κοινωνικὸν τοῦτο καὶ μεταδοτικὸν, χαὶ βιωφελές. Κοινὴ γὰρ ἡ εὐχάριστος φιλία τὸ δὲ ὕστατον καὶ τρίτου, τὸ ἐκ συνηθείας φαμὲν, πρὸς Ἕλληνας (1). Οἶδα, φησὶ, τὸ καθ ἡδονὴν τρεπτὸν, καὶ µεταθλητόν. Οὐκοῦν ἡ μὲν τίς ἐστι φιλοσόφου φιλία, ἡ δὲ ἀνθρώπου, $ δὲ ζώου. | SACRA PARALLELA. | « Mj, ἐγκαταλίπῃς φίλον ἀρχαῖον. 'O γὰρ xpóc- Α — $1234 Eccli. ix, 1&, 15. — Ne derelinquas ami- 408 cum antiquum. Novus enim non est similis ei. Vinum novum ; si vero veteraverit, cum suavitate bibes illud. » Eccli. ix, 13. — « Ante mortem tuam benefac amico, et secundum vires tuas exporrige, et da el. » Ecch. xxix, 3. — « Perde pecuniam propter fratrem et amicum tuum. » Eccli, xxxvii, 9. — « Ne obliviscaris amici tu Ín animo tuo. » Eccli. xxit, 31. — « Amicum protegere non confundar, et à facie ejus non abscondar;et si mala mihi evenerint propter illum. » S. Greg. Naz. Orat. in Babyl. — Cum amico fidel nulla eorum qua exstant, commutatio est, et non est digna ponderatio pulchritudinis illius. Amicus fidelis , protectio fortis, munitumque palatium : amicus fidelis, thesaurus vivus. Amicus fidelis, hortus conclusus, et fons signatus, qui tempe- stive aperiatur, et ex quibus percipere liceat, Amicus fidelis, requietis portus. Omnia feret amicitia, seu patiatur, seu audiat. Decet filios, ut paternorum bonorum, ita etiam amicitize hzredes esse. Amicos cum dico, probos atque honestos dico, ne yirtute nobiscum conjunctog. Communia omnia faciamus, cum molestias, tum voluptates. Hic quippe amicitie natura est. S. Chrysost. — Qum ab amicis dicuntur, etíamsi contumeliae sint, toleranda sunt. Febris corporis naturam haud ita inflammare consuevit, ut animi nostri solent incendi, cum ab iis quos amamus, devellimur. o S. Clement. Alex. Strom. lib. 1. — Tria esse amicitia genera edoceimnur : quorum primum et przstantissimum illud est, quod virtute conflatur. Firma quippe benevolentia est, quc a ratione pro- ficiscitur. Secundum ac medium illud est, quod in mutus vicis commercio consistit : quod etiam liberale atque ad tuendam vitam utile est. Com- munis enim esf amicitia beneflcii memor. Tertium vero et postremum, quod ex consuetudine cum ethnicis contrahimus. Novi, inquit ille, id quod constat voluptate, verti et mutari posse. Itaque primum amicitie genus philosophi est, alterum hominis, tertium animalis. Ἡδὺς ἐκεῖνος Φίλος, ὁ τὴν ψυχὴν διατρὀφων, Γνήσιος φίλος, ὁ τὰς περιστάσεις χρινούµενος. Μᾶ- 45109» χτῆμα , Φίλος ἀδιάπτωτος. Ὁ κατὰ θεὸν φίλος, ῥέει γάλα καὶ μέλι τοῖς ἀληθέφι λόγοις αὐτοῦ. ΤΠ, H'. — Περὶ φίλων τραπέζης xal μοχθηρῶν. « Φίλοι ἀσεθεῖς μισοῦσι φίλους πτωχούς. » «'Avip παράνομος ἀποπειρᾶται φίλων, καὶ ἀπάγει αὐτοὺς εἰς ὁδοὺς οὐκ ἀγαθάς. » Evagrii, — Incundus ille amicus est, qui pni- mum enutrit. Genuinus amicus est, qui nostras calamitates suas esse censet. Amplissimarum opum instar est amicus constans. Qui secundum Deum amicus est, veris suissermopnibus melle et Jacte f]uit. TIT. VIII. — De amicis mensa et improbis, Prov. xiv, 20. — « Àmicj impii odio habent ami- cos pauperes. » Prov. xvi, 29. — « Vir iniquus fentat amicos, et deducit eos in vias non rectas, » NOTE. (1) Desunt hz duee voces in edit. Legero ὡς πρὸς Ἕλληνας, Mox Rup. ol δὲ φησι, Edit. oi δὲ τό. 407 recedere ab amicis, » Prov. xxv, 18. — « Clava et gladius et sagitta acuminato cuspide, homo qui loquitur contra ami- cum suum falsum testimonium. » lrov, xxvi1, 14, — « Qui benedicit mane amico voce grandi, a maledicente non differt. » 113 Mich, vviu, 5. — «Nolite credere amicis, neque sperare in ducibus. » keel. v1, 5. — « Est amicus in tempore suo, et non permanebit in. tempore tribulationis. Est amicus socius mensa, et non permanebit in die aflliclionis: et si humiliatus fueris, erit contra le. Eccli. xxxvi 1. — Est amicus solo nomine BnictUus*, s» Eccli, vi, 7, 4. — « Si possides amicum, in lenbulione posside eum, nec facile credas ei. Noli lieri pro amico inimicus. » Eccli. xxxvi, &, 5. — « Sodalis amici in gaudio eünlal, el in tempore tribulationis adversarius imieus amico condolet causa ventris : et contra bellum accipiet scutum. » Eccli, xi, 6-8. « Si habes, convivet tecum, et evacuabit te, et ipse non dolebit. Necessarius illi fuisti, et aberrare te fecit, et arridebit tibi, et dabit tibi spem. Loquetur tibi, vocabit tibi bo- na, et dicet : Quid opus est tibi? Et confundet te in cibis suis, donec exinaniat te bis aut ter, et in novissimo irridebit te : et postea videbit te, et derelinquet te, et caput movebit super te. » emt, Eccli. xxvii, 26, 27. — « In conspectu oculorum iuorum conculcabit os suum, et super sermones tuos admirabitur. Novissime autem pervertet os luum, eL in verbis tuis dabit scandalum. Multa odivi, el non cosquavi ei, et Dominus odit eum. » Matth. xxiv, 12. — « Quia abundavit iniquitas, relrigescet charitas multorum. » 8. Παν — Intemperanti animo viri, quandiu cibi in ipsorum ore sunt, laudibus afflciunt, as- sentantur, supra modum predicant. Sin vero vel paulum ren sa differatur, quos aliquanto ante vo- luptalis causa, pereque ac Deum ipsum adora- bant, hos maledictis veluti saxis quibusdam insectlantur. 8. JOANNIS DAMASCENI Prov. xvin, 1. — « Occasiones querit, qui vult A 408 « Προφασίζεται ἀνὴρ βουλευόµενος dxoyopust vat φίλων, » «Ῥόπαλον, καὶ µάχαιρα, xal τόξευμα ἠχονημέ- νον ἀκίδωτον, οὕτως ἀνὴρ χαταμαρτυρῶν τοῦ φίλου αὐτοῦ µαρτυρίαν ψευδῆ. » « "Oc εὐλογεῖ πρωΐ φίλον µεγάλη φωνῇ, χαταρω- µένου οὐδὲν διαφἑρει. » « Mi, καταπιστεύετε ἐν φίλοις, μηδὲ ἐπίζετε ixi ἡγουμένοις, » «"Ectt φίλος ἐν χαιρῷ αὐτοῦ, xai οὐ μὴ παρα- μείνῃ ἐν καιρῷ θλίψεως. Ἔστι φίλος κοινωνὸς τρα- πέζης, καὶ οὐ παραμείνῃ ἐν ἡμέρᾳ θλίψιως" καὶ Un ταπεινωθῇῆς, ἔσται κατὰ σοῦ. » € Ἔστι φίλος ὀνόματι µόνον φίλος. » « El κτᾶσαι φίλον, iv πειρασμῷ κτῆσαι αὐτὸν, xai μὴ ταχὺ ἐμπιστεύσῃς αὐτῷ. ᾿Αντὶ φίλου μὴ Ὑίνου ἔχθρός, » « Ἑταῖρος φίλου ἓν εὐφροσύνῃ ἀἄδεται, xai ἐν xatpip θλίψεως ἔσται ἀπέναντι. Ἑταῖρος qu sop- πονεῖ χάριν γαστρὸς, ἕἔναντι δὲ πολέμου λήψεται ἀσπίδα. » « "Exv ἔχῃς, συμθιώσεταί σοι, καὶ ἀποχενώσει σε, καὶ αὐτὸς οὐ μὴ πονήση. Χρείαν ἔσχεν σου, xai ἁπ- επλάνησέν σε, καὶ προγελάσεταί σοι, xai δώσει σοι ἐλπίδα. Λαλήσει σοι, καλέσει σοι χαλὰ, καὶ ἐρεῖ Τίς ἡ χρεία σου ; Καὶ αἰσχυνεῖ σε ἐν τοῖς βρώμασιν αὐτοῦ, ἕως οὗ ἀποχενώσει σε δὶς fj τρὶς, καὶ ir ἑσχάκων καταµμωχήσεταί σου καὶ μετὰ ταῦτα ὄψι- ταί σε, xal καταλείψει σε, καὶ τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ κινήσει ἐπὶ col. » « Απέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου Ὑλυκαίνει τὸ στόµα αὐτοῦ, xal ἐπὶ τῶν λόγων σου ἐχθαυμάσει, ὕστερον δὲ διαστρέψει τὸ στόµα αὐτοῦ, καὶ iv τοῖς λόγοις σου δώσει σκάνδαλον. Πολλὰ ἐμίσησα, χαὶ οὐχ ὠμοίωσα αὐτῷ, xxi ὁ Κύριος μισεῖ αὐτόν. » « Διὰ τὸ πληθυωνθῆναι τὴν &voplav, ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν. » Οἱ ἀχόλαστοι τὴν γνώµην, μέχρι μὲν τῷ στόµατι αὐτῶν τὰ σιτία τυγχάνει, εὐφημοῦσι, χκολαχεύου- ew, ὑπερθαυμάζουσιν. Ὁλίγον δὲ τῆς τραπέζης ὑπερτεθείσης, ὥσπερ τισὶ λίθοις ταῖς βλασςημίαις βάλλουσιν, οὕς πρὸς βραχὺ Ίσα θεῷ διὰ τὴν ἡδονὴν προσεκύνουν. 8. Chrysost, — Mutua fldes ab ipsis effugit : D Ἡ πρὸς ἀλλήλους πίστις ἀπέφυγεν ἀπ᾿ αὐτῶν, amicilia apud eos mense finibus circumscribitur: salulaliones eorum suspicione plene sunt. Philonis. — Nemo adulatorem amicum et so- dalem dixerit. Amicitia enim morbus, adulatio isl. - De munificis et liberalibus; et quod munificentia salutem consiliat. | Heg, xxv, 23-25. — « Vidit Abigail David, et cechlit, et exsilivit de asino, et procidit coram David in faciem suam super terram, et dixit : In me sit, domine, heec iniquitas : loquatur, obsecro, χαὶ 1j φιλία μέχρι τραπέζης ὥρισται map' αὐτοῖς' αἱ προσηγορίαι αὐτῶν ὑποψίας πεπλήρωντει. Οὐκ ἂν εἴποι τις ἕταῖρον τὸν χόλαχα. Νόσος γὰρ Φιλίας ἡ κολαχεία. TITA. 6. — Περὶ φιλοτιμουμένων καὶ µεταδο- τικῶν * xal ὅτι dj Φιλοτιμία σωτηρίαν προξε vtt, « Εἶδεν ᾿Αδιγαιὰ τὸν Δαθὶδ, xal ἔπεσεν, xai κατ- επύδησεν ἀπὸ τῆς ὄνου. Καὶ ἔπεσεν ἐνώπιον Δαθὶὸ ἐπὶ πρόσωπον αὐτῆς ἐπὶ τὴν γῆν, xai εἶπεν Ἐν ἐμοι, κύριε, ἡ ἀδικία' λαλησάτω δὴ ἡ δούλη σου tk τὰ 409 ΒΑΟΒΛ PARALLELA. . MO ὠτά σου, xa! ἄκουσον λόγον τῆς δούλης σου. M3 0£- A ancilla tua in auribus tuis, et audi verba famulm σθω ὁ χύριός µου καρδίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον τὸν λο.μὸν τοῦτον" xai ἀφροσύνη μετ’ αὐτοῦ. » «Εἶπεν ὁ βασιλεὺς Δαθὶδ πρὸς Σιθά' Τί ταῦτα σοι; Καὶ εἶπε Σιθἀ. Τὰ ὑποζύγια τῇ οἶκίᾳ τοῦ βα- σιλέως τοῦ ἐπικάθεσθαι, xal οἱ ἄρτοι εἴς βρῶσιν τοῖς παιδαρίοις, xai ὁ οἴνος slc πιεῖν τοῖς ἐκλελυμένοις. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῷ Σιβἀ, Ἰδού σοι πάντα ὅσα dysv ὁ Μεμφιθοσθὲ. Kai πεσὼν Σιθὰ προσεχύνησε λέγων ESpov χάριν iv ὀφθαλμοῖς σου, γύριε βα- σιλεῦ. » ZyóÀ. Ἡ τῶν ξενίων προσαγωγή τὴν τοῦ δεσπό- του οὐσίαν ἐπὶ τὸν οχέτην µετέθηκεν. Απέστειλεν ᾽Αχὰζ ἀγγέλους πρὸς τὸν βασιλέα ᾿Λσ- συρίων, λέγων Δοῦλός σου, χαὶ υἷος σου ἐγώ’ ἀνά- 6201, σῶσόν µε ἐκ χειρὸς βασιλέως Συρίας, καὶ ἐκ χειρὸς βασιλέως Ἰσραὴλ τῶν ἐπανισταμένων ἐπ᾽ ipi. Καὶ ἔλαθεν ᾽Αχὰζ τὸ ἀργύριον καὶ τὸ χρυσίον τὸ εὖ- ριθὲν ἐν θησαυροῖς αὐτοῦ, xal ἀπέστειλε τῷ βασιλεῖ $pa' καὶ Ίκουσεν αὐτοῦ ὁ βασιλεὺς ᾿Ασσυρίων , xii ἀνέθη εἷς Δαμασχὸν, xal συνέλαθεν αὐτὴν, xal κὺν 'Ῥαασσὼν ἐθανάτωσεν. » «Δόμα ἀνθρώπου ἐμπλατύνει αὐτὸν , καὶ παρὰ ὀυνάσταις χαθιζάνει αὐτόν. » « Δόσις λαθραία ἀνατρέπει ὀργάς. » «"Avópa Ἱλ αρὸν καὶ δότην ἀγαπα ὁ θεός. » « Ἐν πάσῃ δόσει ἱλάρυνον τὸ πρόσωπόν σου. » T&v ἀγαθῶν ἔργων ol Χάριτες [ἐπὶ τοὺς διδόντας 6 ἱκαναστρέφουσιν . Τὸ φιλότιμον, εὐχλεὲς, xai τὸ μὴ τοιοῦτον, xat- ισχωμμένον. TITA. l'. — Περὶ φειδωλῶν καὶ ἁμεταδότων' καὶ ὅτι oi φειδωλίας νὸσοῦντες, χανδύνοις περι- πίπτουσιν. κ Εἶπε Γεδεών τοῖς ἀνδράσι Σοχώθ’ Δότε 51) dp- τους εἲς τροφὴν τῷ λαῷ τούτῳ τῷ ἐν πὀσί µου, tt ἁλείπουσιν. Καὶ ἰδοὺ διώχων ἐγὼ ὀπίσω τοῦ Ζεθεὲ, xii Σαλμανὰ βασιλέων Μαδιάμ. Καὶ εἴπαν ol ἄσχον- τες Σοχώθ Μὴ χεὶρ Ζεθεὶ καὶ Σαλμανὰ νῦν ἐν τῇ χειρίσου, ὅτι δώσοµεν τῃ δυνάµει σου ἄρτους ; Καὶ εἶπεν Οὐχ οὕτως. Διὰ τοῦτο dv τῷ παραδοῦναι Κύ- piv τὸν Ζεθεὲ xal Σαλμανά ἐν τῇ χειρί µου, xal lya ἀλοήσω τὰς σάρκας ὑμῶν ἐν ταῖς ἀκάνθαις τῆς ἐρήμου. Καὶ ἀνέθη ἐκεῖθεν εἲς Φανουὴὶλ, xai ἐλα- λησε πρὸς αὐτοὺς ὡσαύτως. Καὶ ἀπεχρίθησαν αὐτῷ 9i ἄνδρες Φανουηλ, ὃν τρόπον ἀπεχρίθησαν αὐτῷ ol dpt; Σοχώθ. Καὶ sims Γιδεὼν πρὸς ἄνδρας Φα: νουὴλ" "Av Jj ἐπιστροφή µου μετ εἰρήνης, καὶ κα- ταστρίέφω τὸν πύργον τοῦτον. Καὶ ἆνεστρεψε Γεδεὼν ἐκ τοῦ πολέμου, xai συνέλαδεν παιδάριον ἐκ τῶν vw Σοχὠθ, xai ἑπερώτημεν αὐτῷ: καὶ ἀπεγρά- ἵατο τοὺς ἄρχοντας xal τοὺς πρεσθυτέρους αὐτῆς, ἱθδομήχοντα καὶ ἑπτὰ ἄνδρας, Καὶ παρεγένετο T'e- ῥεὼν πρὸς τοὺς ἅρχοντας Σοχὼθ, xal εἶπεν "looo Lot καὶ Σαλμανὰ, δι οὓς ὠνειδίσατέ µε, λέγοντες. tuz. Ne ponat dominus meus cor suum super vi- rum hunc peslilentem : etenim stultitia cum ipso est. » II Reg. xvi, 2-4. — « Dixit rex David ad Si- ba : Quid hec tibi? et ait Siba: Asini domui re- gis, ut sedeant, et panes, ad vescendum pueris, et vinum, ut bibant qui defecerint. Et dixit rex . ad Siba: Ecce tua omnia que habuit Memphi- bosthe. Et procidens Siba, adoravit dicens : Inveni gratiam in oculis tuis, domine rex. » Schol. Hospitalium munerum oblatio, domini facultates ad servum transtulit. IV Reg. xvi, 6-8. — « Misit Achaz nuntios ad re- gem Assyriorum dicens: 43 6 Servus tuus et filius tuus ego sum: ascende, salvum me fac de manu regis Syrie, et de manu regis Israel], qui insurre- xerunt in me. Et accepit Achaz argentum et au- rum quod repertum est in thesauris ipsius, et misit regi munera. Et audivit eum rex Assyriorum et ascendit in Damascum, et cepit eam, et Rhaas- son interfecit. » | Prov. xvin, 16, — « Donum hominis dilatat ipsum, et apud principes considere eum facit. » Prov. xxi, 14. — « Donum occultum evertit iras. » II Cor. ix, 7. — « Virum hilarem et datorem diligit Deus. » Eccli. xxxv, 44. — eIn omni dato hilarem fac vultum tuum. e S. Basil. — Beneficiorum gratie in donantes revertuntur. Ejusd. — Beneflcentia gloriam conciliat : tena- citas contra scommatis et dicteriis patet. TIT. X. — De prazparcis et illiberalibus, et quod à qui tenacitatis morbo laborant, in. pericula incidant. Judic. vii, 5-17. — « Dixit Gedeon hominibus Sochoth : Date, obsecro, panes in escam huic po- pulo, qui me sequitur, quia deficiunt. Ecce ego persequor post Zebee et Salmana reges Madian. Et dixerunt principes Sochoth : Nunquid manus Zebee et Salmana nunc est in manu tua, ut de- mus exercitui tuo panes? Et dixit : Non sic: Propterea cum tradiderit Dominus Zebee et Salmana in manu mea, et ego triturabo carnes vestras in spinis deserti. Et ascendit inde in Phanuel, et locutus est ad eos similiter. Et re- sponderunt ipsi viri Phanue] eodem modo, quo responderant viri Schoth. Et ait Gedeon ad viros Phanuel: Si fuerit reditus meus in pace, de- struam turrim istam. Et reversus est. Gedeon de bello, et apprehendit puerum de filiis Sochoth, interrogavitque eum : et descripsit principes et se- niores ejus, septuaginta et septem viros. Venitque Gedeon ad principes Sochoth, et dixit: Ecce Ze- bee et Salmana propter quos exprobrastis dicen- tes: Nunquid manus Zebee et'Salmana est in manu 4. 1 ^ E" ο... 3 e. αν 3 ou PL ϱ λα κα CA ο. US o M1 S8. JOANNIS DAMÁSÜENI Mt tua, ut demus vírís tuís deficientibus panes ? Et A M, χεὶρ Ζεθιὲ καὶ Μαδιὰμ ἐν τῇ χειρί σου, ὅτι ἑώ- apprehendit seniores civitatis, et spinas deserti, et discerpsit in eis homines Sochoth. Turrim quoque Phanuel destruxit , et interfecit viros clvitatis. » I Reg. xxv, 10, 11. — « Insiliit, et respondit Nabal pueris David : Quis David, et quis filius Jesse ? Hodie multiplicati sunt servi, qui defi- ciant unusquisque a facie domini sui: atque su- mam panes meos, et vinum meum, et victimas meas, qua posui eis qui tondent oves meas, et dabo viris, quos non novi unde sint ? » Prov. xxi, 14. — « Qui parcit donis, iram fortem excitat. » Ecclii. v, 12. — « Est languor quem vidi sub B sole, divitias custodiri in malum possidentis eas: et peribunt divitie ille ipsius in tentatione mala. » 487 Eccle. vi. 1, 2. — « Est et malum quod vidi sub sole, et est frequens apud homines: vir cui dedit Deus divitias, et substantiam et gloriam et nihil deest animse ejus ex omnibus quz desi- derat; εἰ quod non dabit ei Deus potestatem ut manducet ex eo, quia vir alienus comedet illud. » Eccli. vi, 20, — « Est qui locupletatur ex solli- citudine et parcimonia sua, et ea relinquet aliis, et morietur. » Eccli. xiv, ἆ, 5. — « Qui acervat ex animo suo, congregat aliis : et in bonis ejus luxuriabuntur alii. Qui sibi malus, cui alii bonus erit ? Fili, quan- tum habes, benefac tibi. » Eccli. xxxi, 19. — « Nequissimo in pane mur- murabit civitas. » TIT. XI. — De homine querulo οἱ criminandi cupido. Eccli. xix, 5$. — « Qui injuste accusat, non effu- giet. » Eccli. 1Η, 30. — « Ne contendas adversus ho- minem frustra : ne adversus te aliquid faciat mali. » TIT. XII. — De ínvídia et aemulatione. I Heg. xvi, 6-8. — « Egresse sunt mulieres choros agentes in pccursum David, et dicebant: Percussit Saul in millibus suis, et David in decem millibus suis. Et malum apparuit verbum hoc in oculis Saul, et dixit : David dederunt docem mil- lia, mihi vero mille. Et erat Saul Suspectans David ab illa die. » Prov. xxiii, 6, 7. — « Ne simul epuleris cum ho- mine invido: neque desideres cibos illius. Nam, quemadmodum si quis deglutiat crinem, ita come- dit et bibit. » Prov. xxvin, 22, — « Festinat ditescere vir in- vidus, et nescit quod misericors ipsum appre- hendet, » Cant. vni, 6. — « Dura sicut infernus &emu- latio. » σοµεν τοῖς ἀνδράσι σου τοῖς ἐκλελυμένοις ἄρτους; Καὶ ἔλαθεν τοὺς πρεσθυτέρους τῆς πόλεως, xai τὰς ἀκλνθας τῆς ἐρήμου, καὶ γατέξανεν ἐν αὐτεῖς τοὺς ἄνδρας Σοχώθ’ xal τὸν πύργον Φανουὴλ κατέστρε- Ψεν, καὶ ἀπέκτεινεν τοὺς ἄνδρας τῆς πόλεως. » «᾿Ανεπήδησεν, xal ἀπεκρίθη Νάδαλ τοῖς xul Δε 65. Τίς Δαθὶδ, καὶ τίς υἱὸς Ἰεσσαί; Σήµερον πι- πληθυσμένοι εἰσὶν ol παῖδες, ἀναχωροῦντες ἕκαστος ἐκ προσώπου τοῦ xoplou αὐτοῦ. καὶ λήψομαὶ τοὺς ἄρτους µου, xal τὸν οἶνάν µου, xai τὰ θόματά µου, & τέθεικα τοῖς χεἰρουσί µου τὰ πρόθατα, καὶ δώσω αὐτὰ ἀνδράσιν, οἷς οὐκ οἶδα πόθεν εἰσίν ; » « Δώρων ὁ φειδόµενος, θυμὸν ἐγείρει ἰσχυρόν. « "Ἔστιν ἀῤῥωστία, ἣν elbov ὑπὸ τὸν ἥλιον, πλοῦ. τον φυλασσόμενον τῷ παρ) αὐτοῦ εἷς xaxlaw αὐτοῦ καὶ ἀπολεῖται ὁ πλοῦτος αὐτοῦ ἐχεῖνος iv πειρασμῷ πονηρῷ. » « "Ἔστι πονηρία ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον, xal πολλὰ ἐστιν ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων' ἀνλρ ᾧ δώσει αὐτῷ ὁ ck πλουτον, καὶ ὑπάρχοντα, καὶ δόξαν, xal οὐκ ἔστιν ὑστερῶν τῇ ψυχᾷ αὐτοῦ ἀπὸ πάντων ὦν ἐπιθυμεῖ καὶ ὅτι οὐχ ἐξουσιάζει αὐτῷ ὁ Θεὸς τοῦ φαγεῖν ἀτ' αὐτοῦ, ὅτι ἀνὴρ ξένος φάγεται αὐτόν. » « Ἔστι πλουτῶν ἀπὸ προσοχῆς καὶ σφιγγίας σὶ- τοῦ. καὶ καταλείψει αὐτὰ ἑτέροις, καὶ ἀποθανεῖται. » « 'O συνάγων ἀπὸ τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, συνάγει ἆλ- λοις, καὶ iv τοῖς ἀγαθοῖς αὐτοῦ τρυφήαουσιν ἕτεροι. Ὅ πονηρὸς ἑαυτῷ, τίνι ἀγαθός ; Τέκνον, καθόσον ἔχεις, eb ποίει σεαυτῷ. » « Πονηρῷ ἐπ᾽ ἄρτῷ διαγογγόσει πὸλις. TITA. ΙΑ', — Περὶ φιλαιτίου καὶ φιλεγκλήμο- νος. « Ὁ ἐγκαλῶν ἀδίκως, οὐ διαφεύξεται. » « Mj φιλεχθρήσῃς πρὸς ἄνβρωπον µάτην, ἵνα ud τι εἰς σὲ ἐργάσηται xaxóv, a ΤΙΤΛ. IB'. — Περὶ φθόνου καὶ ζήλου, « Ἐξῆλθον al χορεύουσαι εἷς συνάντησιν Δαθὶδ, καὶ ἔλεγον' ᾿Επάταξε Σαοὺλ ἐν χιλιάσιν αὐτοῦ, καὶ A202 iv µυριάσιν αὐτοῦ. Καὶ ποντρὀν ἐφάνη τὸ ῥῆμα ἓν ὀφθαλμοῖς Σαοὺλ, καὶ εἶπεν. Tip Δαθὶδ ἔδιωχαν τὰς µυριάδας, κἀμοὶ τὰς χιλιάδας. Καὶ ἦν Σαοὺλ ὑποθλε- πόµενος τὸν Λαθὶδ ἀπὸ ἡμέρας ἐκείνης. » «Μὴ συνδείπνει ἀνδρὶ βασκάνῳ, μηδὲ ἐπιθυμή- σῃς τῶν βρωµάτων αὐτοῦ. "Ov τρόπον γὸρ εἴ τις καταπἰοι τρίχα, οὕτως ἐσθίει καὶ πίνει. » « Σπεύδει πλουτεῖν ἀνὴρ βάσκανος, καὶ οὐκ οἶδεν ὅτι ἑλεήμων κρατήσει αὐτοῦ, » « Σκληοὸς ὡς ὥδης ζῆλος. Ἡ M3 SACRA PARALLBLA. κ.ά . « Φθόνψ τετηχότι οὐ συνοδεύσω, ὅτι οὗτος ob xo.- Α «αρ. vi, 23. — « Cum invidía tabescente iter νωγεῖ σοφΐᾳ. » « Βασκανία φαυλότητος ἁμαυροϊ τὰ καλά, » «᾿Ανθρώπῳ βασκάνῳ ἵνα τί χρήματα; » « ΖΌλος xai θυμὸς ἑλαττοῦσιν ἡ μέρας. » «᾿Απὸ τῶν ζηλούντων χρῦψον τὴν βουλὴν σου. 9 « Τοῦ βαφκαίνοντος ἑαυτὸν οὐκ ἔστι πρνηρότερος, xii τοῦτο ἀνταπόδομα τῆς χαχίας αὐτοῦ καὶ ἐὰν εὖ ποιήσῃ ἐν λήθη, οὐχ ἑκὼν ποιεῖ. καὶ ἐπ ἐσχάτων ἐκφαίνεται τὴν χαχίαν αὐτοῦ. non habebo : quoniam talis homo non est parti- ceps sapientie. » Sap. 1v, 19. — « Invidentia improbitatis obscu- rat bona. » Eccli. xiv, 3. — « Homini livido ad quid au- rum ? » | Eccli. xxx, 26. dies. » Eccli. xxxvii, 1. — « Ab invidiis absconde con- silium tuum. » Eccli. xxiv, 6, 7. — « Qui sibi invidet, non est illo nequior : et hac est redditio malitic ipsius : et si benefecerit ignoranter, non volens facit: et in novissimo manifestat malitiam suam. » « Zelus et iracundia minunt κ Πᾶς ἁμαρτωλὸς xal φθονερὸς, καὶ δίγλωσσος B — Eccli. vi, 1. — « Omnis peccator, invidus et bi- ἀτιμίαν ἔξει. » « "Αλγός καρδίας xai πένθος καρδίας, vuv?) ἀντίζη» λος ἐπὶ γυναικ/. » « Mi, βορολεύου μετὰ τοῦ ὑποθλεπομένου σου. » « Ἑταίρε, οὐκ ἀδικῶ σε οὐχὶ δηνᾶριον συνεφώ- νησας}» Ὅπου ζζλος x«l ἐρίβεια , ἐκεῖ ἁκαταστασία καὶ πᾶν φαῦλον πρᾶγμα. » Φυλαξώμεθα, ἀδελφοὶ, το πάθος τοῦ Φφθόνου' μὴ «οινωγοὶ τῶν ἔργων τοῦ ἀντιχειμένου γενώµεβα, xal εὑρεθῶμεν τῷ αὐτῷ «συγχαταδικαζόµενοι κρίµατ;. Ri Υὰ ὁ τυφωθεὶς εἷς κρῖμα ἐμπίπτει τοῦ διφθόλου, &üx ὁ φθονερὸς τὴν ἡτοιμασφμένην τῷ διαθὀλῳ τιµωε linguis improperium et contumeliam habebit, » Eccli. xxvi, 8. — « Dolor cordis et luctus cor- dis, mulier in mulierem zelotypa. » Eccli. xxxvii, 8. — « Noli consiliari cum eo qui tibi insidjatnur. « Matth. xx, 13. — « Amice, non facio tibi inju- riam. Nonne ex denario convenisti mecum ? Jac. ni, 16. — « Ubi zelus et contentio, illic inconstantia, et omne opus malum. » Basil. Hom. de invid. — Invidentie vitium cave- amus: ne operum adversarii participes evadamus, atque eodem judicio condemnati inveniamur , Nam si qui superbia effertur, in diaboli judicium incidit, quo tandem pacto invidus supplicium dia- plav ἐκφεύξετα. ; düÓvou γὰρ πάθος οὐδὲν ὀλεθρίώ- (] bolo paratum effugiet ? 288 Invidia quippe exi- τερον ψυχαῖς ἀνθρώπων ἐμφυτεύεται . Ὥστερ γὰρ làq φίδηρον, οὕτως ὁ φθάνης τὴν ἔχουσαν αὐτρν uv χὴν ἐξαγαλίσκει, Μᾶλλου δὰ, ὥσπερ τὰς ὀχίδγας φασὶ τὴν χυήσασαν αὐτὰς γαστέρα διεσθιούσας ἀπογεννᾶᾷ- σθαι, οὕτως xai ὁ φθόνος τὴν ὠδίνουσαν αὐτὸν ψυχἠὴν τέχυχε δαπανᾷν. Λὐπη Ὑάρ ἐστι τῆς τοῦ πλησίον εὑπραγίας ὁ φθόνος. Διόπερ οὐδέποτε ἁνίαι, οὐδὲ δυσ-- θυµίαι τὸν βάσκαγον ἀπολείπουσιν. Ῥὐφόρησεν 4 χώρα τοῦ πλησίον ; εὐθηνεῖται πᾶσι τοῖς κατὰ τὸγ βίον à οἶκος ς θυμηδίαι τὸν ἄνδρᾳ οὐκ ἐπιλείπουσιν ; ταῦτα πάντα τροφὴ τῆς νόσου, xal προσθήκη τῆς ἆλ- Υηδόνος ἑστὶ τῷ βασκάνῳ, ᾽Ανδρεῖός τίς ἐστι, καὶ εὖ- εατεῖ ; ταῦτα πλήττει τὸν βάαχκανον. Ἕτεους χαριέ- σερος tij μορφῷ ; ἄλλη πληγὴ τῷ βασκανῳ. 'O δεῖνα τοῖς τῆς φυχῆς πρρτήµασι τῶν φρλλῶν ὑπερε έχει, ἐπὶ φρονήσει xal δυγάµει λόγων ἀποθλέπεται ; καὶ ζηλοῦται. "Αλλος πλουτεῖ, xai φιλοτιμεῖται λαµ- πρῶς ἐν ἐπιδόσει xal κοινωχίᾳ πρὰς τοὺς ἐνδεεῖς, καὶ πολὺς αὐτῷ πρρὰ τῶγ εὐεργετρυμένων ὁ ὅἕπαι- voc; ταῦτα πάντα πληγαὶ καὶ τραύματα, µέσην αὖὐ- τοῦ τύπτοντα τὴγ καρδίαν. Καὶ τὰ χαλεπὸν τῆς νό- σου, ὅτι οὐδὲ ἐξειπεῖν αὐτὴν δύναται, ἀλλὰ κύπτει μὲν, κατηφής ἐστι, xal συγχέχυται, Χαι ποτνιᾶται, xal ἀκόλωλεν ὑπὸ τοῦ χαχοῦ. Ἐρωτώμενος δὲ τὸ πάθος ἐρυβρίᾳ δημοσιεῦσαι τὴν συµφοράν. Οὐ δύναται γὰρ Aéyttv* ὅτι Ἡάσχανός εἰμὶ, καὶ πικρῶς ἐπιτρίθει µε- τὰ τοῦ πλησίου καλὰ, καὶ τοῦ ἀδελφοῦ τὴν εὐθυμίαν ὀδύρομαι xal οὐ φέρω τὴν θέαν τῶν ἀλλοτρίων κα- tiosus nihil in animis hominum nasci potest. Nam sicut ferrum rubigo, ita jnvjdia animum quem obsederit, consumit ; imo, quemadmodum viperas exeso materno ventre in lucem edi ferunt, eodem modo invidia hanc naturam habet,nt partyrientem - se animam conficiat. Livor enim nihi] est aliud, quam dolor ex alterius secundis rebus susceptus. Quo fit ut marores et acarbitates animi invidum nunquam deserant. Uberes fructus ager vicini pro- duxit ? domus ejus omnibus vitae commodis circum- fluit? in perpetua animi voluptate versatur? hee omnia homini invido morbi alimonia sunt, atque doloris accessio. Generoso animo est aliquis, opti- mave valetudine utitur? hrec. invidum lancinant, Alter forms venustate precellit ? alia hec invido- rum plaga est. Quidam anime dotibus multos ante» cedit, ac prudentia et eloquentia spectabilis est 7 hoc ipso quoque invidie patet. Ditescit alius, et in impertienda egenis re sua famiiiari munificus est, ingentibusque ab iis quos beneficiis juverit, laudi- bus celebratur ? hec omnia plages ei vulnera sunt, quibus medium invidi pectus sauciatur. Quodque in hoc morbo gravissimum est, ne ipsum quidem potest prodere : interim vero dejecto, mestoque, ac turbato animo est, queritatur, et misere pr mali gravitate perit. Rogatus quo morbo teneatur, calamitatem suam aperire erubescit. Puta invidia laboro, meque amici bona acerbe discruciant uh 415 8. JOANNIS DAMASCENI M0 laritatem fratris lugeo, nec alienorum bonorum Α λῶν, ἀλλὰ συμφορὰν ποιοῦμαι τὴν τῶν πλησίον εὐη- ferie spectaculum queo, sed proximi felicitatem μµερίαν ἐν τῷ βάθει κατέχει τὴν όσον ὑποσμύχου- calamitati duco. Imo pectore :gritudinem premit, σαν αὐτοῦ τὰ σπλάγχνα καὶ κατεσθίουσαν. Οὐχοῦν quo viscera tacite inflammantur et exeduntur: ac οὐὶ ἑατρὸν τῆς νόσου παραλαμθάνει, οὔτε τι φάρµα- proinde nec medicum adhibet, nec cogitare reme- — xov ἐξευρεῖν δύναται τοῦ πάθους ἀλεξιτήριον, ἀλλὰ dium potest, quo morbus propulsetur: sed hoc μίαν ἀναμένει τοῦ xaxoü ῥᾳστόνην, εἶ που τινὰ ἴδοι unum mali levamen exspectat, si forte quempiam — xatamesóvta τῶν φθονουµένων. Τότε σπένδεται, xe eorum quibusinvidet,prosperitate dejectum oernat. Φίλας ἐστὶν, ὅταν δακρύοντα (Op τὸν βασκαινόμενον, Tunc nimirum init federa, atque amicus fit, cum ὅταν πενθοῦντα θεάσηται. Καὶ εὐθυμοῦντι μὲν οὐ lacrymas fundentem, cum lugentem eum viderit, συνευφραΐνεται, ὀδυρομένῳ δὲ σονδακρύει, Τὸ παι- in quem invidia sstuabat. Nec leto quidem ethi- δίον μετὰ τὸν θάνατον ἐπαινεῖ, xai μυρίοις ἔγχω- lari gratulatur: merenti autem lacrymarum se got; ἀποσεμνύνει, ὡς μὲν καλὸν ἰδεῖν, ὡς δὲ συµ- socium adjungit. Filium, sie vita discesserit, lau- παθὲς, ὡς δὲ πρὸς πάντα εὐάρμοστον, οὐκ ἂν αὐτῷ dat, sexcentisque ornat enconiis: quam nempe µπεριόντι γλῶσσαν εὔφημον χαρισάµενος, Ἐὰν μέντοι preclara forma esset, quam egregia indole, quam πολλοὺς im συντρέχοντας τῷ ἐπαίνῳ, μεταθαλὼν ad omnia eximie comparatus : cum ei, dum adhuc ,, πάλιν βασκαίνει τῷ τεθνηκότι. Τί οὖν ἂν γένοιτο superstes esset, ne vocem ullam qua laudes illius " τῆς νόσου ταύτης ὀλεθριώτερον ; φθορὰ τῆς ζωῆς, predicaret, impertiisset. Quod si multos huiclaudi λύµη τῆς φύσεως, ἔχθρα τῶν παρὰ θεοῦ δεδοµένων assentientes faventesque videat, mox mutata mente ἡμῖν, ἐναντίωσις πρὸς Θεόν. Τί τὸν ἀρχέκακον δαἰ- mortuo invidet. Quidnam igitur hoc morbo pesti- µονα slc τὸν κατὰ ἀνθρώπων ἑξέμηνε πόλεμον ; Καὶ lentius sit ? vite labes est, natura corruptela, be- οὐχ ὁ φθόνος, δι) οὗ καὶ θεομάχος φανερῶς ἀπηλέγ- neficiorum divinitus concessorum odium, pugna Ίθη ;ἀχθόμενος μὲν θεῷ ἐπὶ τῇ τοσαύτῃ μεγαλοδω- adversusDeum. Quidnam mali auctorem diabolum ρεᾷ εἰς τὸν ἄνθρωπεν, τὸν ἄνθρωπον δὲ ἀμυνόμενος, . ad inferendum hominibus bellum infurorem cogit? ἐπειδή θεὸν οὐκ ἠδύνατο, Τὰ αὐτὰ δὲ ταῦτα ποιῶν Annon invidia, exqua Deo quoquebellum indixisse — xal ὁ Καὶν δείκνυται, ὁ πρῶτος μαθητὴς τοῦ διαθό- comperitur?Deo quidem irascens ob eximia dona Ἅλου, καὶ φθόνον, καὶ φόνον παρ᾽ αὐτὸῦ διδαχθείς. TI quibus hominem ornavit, de homine vero ultionem οὖν ἐποίησεν ; Elbe τὴν παρὰ θεοῦ τιμὴν, καὶ ἐξεκαύ- sumens, quia de Deo non potuit. Eadem etiam 9» πρὸς ζήλον, καὶ ἀνεῖλεν τὸν τιµηθέντα, ἵνα χαθ» prorsus Cainum gessisse constat, primum illum ἀψηται τοῦ τιµήσαντος. Πρὸς γὰρ τὴν θεομαχίαν discipulum diaboli, a quo, cum invidere, tum 080- ἀδυνατῶν, εἷς ἀδελφσχτονίαν µετέπεσεν. Φύγωμεν, dem patrare didicit? Quid ergo perpetravit? ho- ἀδελφοὶ, νόσον θεοµαχίας διδάσκαλον, ἀνδροφονίας norem a Deo concessum vidit, ac livore exarsit, C μητέρα, σύγχυσιν φύσεως, οἰκειότητος ἆἄγνοιαν, συµ» illumque tandem qui honore auctus fuerat, intere- «φορὰν ἀλογωτάτην. mit, ut illum a quo is honorem acceperat, lacesseret. Cum enim ob virium imbecillitatem Deo bellum . inferre non 39 posset, in fraternam c:edem proruit. Fugiamus, fratres, morbum impie adversus Deum pugnae magistrum, homicidii parentem, nature confusionem, propinquitatis ignorationem, calamitatem a ratione alienissimam. lbid. — Canes cum aluntur, mansuescunt, leo- Οἱ χόνες τρεφόµενοι ἡμεροῦνται, ol λέοντες χει: . nes blanditiis cicurantur : invidi autem comitate βροήῇεις γίνονται θεραπευόµενοι’ οἳ δὲ βάσκανοι ταῖς et blanditiis vehementius efferantur. Quid cause ῥθεραπείαις πλέον ἐξαγριαίνονται. Διὰ τί [8 Σωτὴρ (1)] fuit curSalvator invidi patuerit ?Utique ob mira- ἐφθονεῖτο ; Διὰ τὰ θαύματα. Τίνες δὲ Ἴσαν αἱ θαύ- cula. Que autem erant haec miracula? Indigen- µατοποιΐαι; Σωτηρία τῶν δεοµένων. Ἐτρέφοντο ol tium salus. Alebantur esurientes, et qui alebat, πεινῶντες, καὶ ὁ τρέφων ἐπολεμείτο. "Hysipovro ol νε- ipse vexabatur. Mortui resurgebant:et qui vitam — xpoi, καὶ 6 ζωοποιῶν ἐθασκαίνετο, Δαίμονες ἐξηλαύ- prestabat, in invidiam ipse vocabatur. Pelleban- ^ vovto, xat ὁ ἐπιτάσσων ἐπεθουλεύετο. Αεπροὶ ixata- tur demones ; et qui illos jussione sua exagitabat, µρίζοντο, xal χωλοὶ περιεπάτουν, καὶ κωφοὶ ἤκουον, insidiis appetebatur. Mundabantur leprosi, ambu- καὶ τυφλοὶ ἀνέθλεπον, xal ὁ εὐεργέτης ἐφυγαδεύετο' labant claudi, audiebant surdi, visum ceci recu- D vai τὸ τελευταῖον θανάτῳ mapaBEOóQxzv τὸν τὴν ζωὴν perabant; et horum beneficiorum auctorin fugam ἍἈχαρισάµενον, καὶ ἐμαστίγουν τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν agebatur. Tandem eum, qui vitam Ἰαταίθραίας, ἀνθρώπων, καὶ κατεδίκαζον τὸν κχριτὴν τοῦ xócpov. morte affecerunt : liberatorem hominum verberibus prosciderunt, ac mundi judicem condemna- runt. lbid. — Non JEgyptio Scytha invidet: sed unus- O5y! τῷ Λἰγυπτίῳ βασκαίνει ὁ Σχύθης, ἀλλὰ τῷ quisque gentili suo. Ac rursum in eadem natione ὁμοεθνεῖ ἕκαστος. Καὶ iv τῷ ἔθνει μέντοι o0 τοῖς non ignotis, sed familiarissimis quibusque, et ex ἀγνοουμένοις φθονεῖ, ἀλλὰ τοῖς συνηθεστάτοις, τοῖς familiaribus, vicinis presertim, iisque qui artem — velcost καὶ ὀμοτέχνοις, xal τοῖς ἄλλως οἰχείοις, πά- NOTE. (4) Vox ista omnino ex Basilii textu interjicienda fuit. MT SACRA PARALLELA. 418 Av καὶ Ἁλικιώταις, xal συγγενέσι, xai ἀδελφοῖς, A eamdem profitentur, aut alia necessitudine con- Καὶ ὅλως, ὥσπερ ἡ ἐρυσίθη Ἰδιόν ἐστι τοῦ σίτου vó- σηµα, οὕτως ὁ φθόνος φιλίας ἐστὶν ἀῤῥώστημα, Τὰ τοῦ φθόνου χινήµατα, οὐδὲν λυποῦντα τὸν βασκαινό- µενον, αὐτοῦ mÀr, val γίνονται τοῦ βασκάνου. Tic λυ- πούµενος ἠλάττωσέν ποτε τὰ τοῦ πλησίον χαλά; Ἔαν- τὸν μέντοι προσανήλωσεν, ταῖς λύπαις χατατηκόµε- νος, Φύγωμεν xxxóv ἀφόρητον. ᾿Οφεώς ἐστι δίδαγµα, δαιμόνων εὕρεμα, ἐχθροῦ ἐπισπορὰ, ἁῤῥαθὼν xoAd- σεως, ἐμπόδιον εὐσεθείας, ὁδὸς ἐπὶ Ἠέενναν, στέρη- σις βασιλείας. Τοὺς φθονερούς τινες οἵονται xal Ov ὀφθαλμῶν µόνον τὴν νόσον ἐμθάλλειν. ᾿Ἐγὼ δὲ τοῦ- τον μὲν τὸν λόγον ἀποπέμπομαι. ᾿Εκεῖνο δέ φημι’ Ol µισόχαλοι δαίμονες, ἐπειδὰν οἰχείας ἑαυτοῖς εὔ- puc. προαιρέσεις, παντοίως αὐταῖς πρὸς τὸ οἰκεῖον χίχοηνται βούλημα, ὥστε xai τοῖς ὀφθαλμοῖς τῶν βασχάνων εἰς ὑπηρεσίαν χρῆσθαι τοῦ ἰδίωυ θελήμα- τος. Φύγωμαν οὖν κακὸν ἀφόρητον, ὃ φύσει ἐστὶ δἱἰ- ῥαγμα δαιμόνων.Δῆλοι δὲ πως xal αὐτῷ τῷ προσώπῳφ χαθεστήχασιν οἱ φθονοῦντς. Ὅμμα τούτοις ξηρὸν xii ἀλαμπὲς , παρειὰ χατηφὴὺς, ὀφρὺς συµπεπτω- χυῖα, ἡ Quy? τῷ πάθει συγκεχυµένη, τὸ τῆς ἆλη- βείας δικαστήριον ἐπὶ τῶν πραγμάτων οὐκ ἔχουσα' ῥρασὺν μὲν γὰρ λέγουσι τὸν ἀνδρεῖον, ἀνάλγητον τὸν σώφρονα, τὸν δίκαιον ἀπηνῆ, κακουργὸν τὸν φρόνι- μον, Καὶ τὸν μεγαλοπρεπή μὲν ὡς βάναυσον διαθάλ- λουσιν, τὸν ἐλευθέριον δὲ ὡς ἄσωτον, πάλιν τὸν οἶκο- νομιχὸν φειδωλὸν, xai ὅλως πάντα τὰ τῆς ἀρετῆς εἴδη οὐκ ἀπορεῖ παρ) αὐτοῖς ὀνόματος, ἐκ τῆς ἀντι- χειµέγης χαχίας μετενεχθέντος. Ἴδιον κακὸν τοῦ διαθόλου ὁ φθόνος, ὁ ἐκλαληθῆναι μὴ δανάµενος, ὁ ἰατρείαν οὐκ ἐπιδεχόμενος (4). 'O χεφαλὴν ἀλγῶν, λέγει τῷ ἱατρῷ τὴν κεφαλαλγίαν, ὁ δὲ φθονῶν, cl εἴπῃ; Λυπεῖ µε τὰ τοῦ ἀδελφοῦ dya- . Ἡ uiv ἀλήθεια αὕτη, τὰ δὲ ῥήματα ἕκαστος αἰσχύνεται. Τί στενάζεις ; ἴδιον xaxóv, ἢ ἀλλότριον ἀαθόν ; Τοὺς μὲν γὰρ κύνας τρέφοντες ἡμεροῦμεν, τὸν δὲ βάσκανον εὐεργετοῦντες χαλεπώτερον ἀπεργαζόμεθα. 06 γὰρ χαίρει ἐφ᾽ ol; ἂν πάθῃ χρηστοῖς, ἀλλὰ λυ- χεῖται τῇ oj, εὐπορίᾳ. Mi) τοίνυν ἐμπέσῃς εἰς τὴν πα- Ἱίδα τοῦ διαθόλου, Ἆάρις φθονεῖσθαι, τὸ φθονεῖν δ᾽ αἴσχος μέγα. "Tio δάδιξε τὸν φθόνον 8 fa κάτω. Tt ἂν γένοιτο τῶν βασκάνων ἐλεεινότερον; ᾿ἘΕξὸν καὶ χαίρειν, xai κερδαίνειν διὰ τὴν yapáv: οὗτοι xai λοκεῖσθαι αἱροῦνται μᾶλλον ἐπὶ ταῖς ἑτέρων εὐδοκή- junctis : ac rursum eequalibus, cognatis, οἱ fratri- bus. Denique, quemadmodum rubigo proprium est frumenti vitium, sic etiam livor amicitia ^ morbus est. Invidentie motiones, cum nihil eum ledant, cui invidetur, invidum ipsum vulnerant. Quisnam est, qui, cum livore percitus sit, bona unquam alterius imminuit ? Ipse vero sese confe- cit, maerore contabescens. Ibid. — Intolerandum hoc malum fugiamus. Serpentis doctrina est, demonum inventum, hostis semen, arrhabo ponas, via ad gehennam, regni privatio. Invidos nonnulli, vel per oculos - solos morbum injicere arbitrantur. Ego autem - hanc quidem fabulam procul missam facio. Cxte- rum illud dico, quo boni odio flagrant d:mones, ubi idoneas sibi voluntates nacti sunt, omni ra- tione eis ad id quod sibi proposuerunt, abuti: ita ut invidorum etiam oculos ad hoc suum ministe- rium adhibeant. Intolerandum igitur malum fugia- Inus, quod suapte natura deiuionum documentum sit. Quin et invidiz» morbo laborantes vel ipsa quo- que facies prodit. Siccus ipsis oculus est, nec lu- cidus, tristes genz, collapsum supercilium, animus egritudine hac turbatus, a quo justum de rebus judicium ferri non possit. Fortem quippe audacem appellant, temperantem durum etstupidum,justum crudelem, prudentem versipellem. Magniflcum ceu profusum, liberalem tanquam decoctorem tradu- cunt: ac rursum eum qui rem familiarem com- mode administrat, ut preparcum et tenacem cri- minantur. Ac, ne sim longior, nullum virtutis genus est quod suo apud eos vocabulo careat, a contrario vitio derivato. Ejusd. — Proprium diaboli malum est invidia, - que nec aperiri potest, nec medicinam recipit. Qui capite dolet, dolorem exponit medico. Qui vero invidie morbo premitur, quid dicat ? fratris bona mihi merorem creant? Atqui hec quidem ipsa 420 veritas est ? rem vero edicere omnes eru- bescunt. Quid gemis ? malum tuum, an alienum ? Ejusd. Hom. hab. in Lazic. — Canes cum ali- mus, mansuetos facimus: invidum autem dum beneficiis augemus, asperiorem et truculentiorem reddimus. Neque enim ob ea beneficia qua a te accipit, gaudet : quin potius opibus tuis et rerum D copia angitur. Cave itaque ne incidas in laqueum diaboli. S. (reg. Naz. in iamb. Pulchrum invideri : turpis invidentia. Incede celsus, invidum infra deserens. S. Chrysost. — Quidnam est invidis hominibus miserabilius ? Cum penes ipsos sit gaudere, et ex gaudio emolumentum aliquod capere ; malunt ta- NOTAE. (4) Rup. πάθος ἐκλαληθῆναι μὴ δυνάμενον, καὶ ἐπιδεχόμενον. 409 8. JUAMNIS. DAMABCENI m ren. ob alioruem famdti δὲ gloridm mastitia &on- À σὲσιν, x«i μετὰ τῆς λύπης ἔτι καὶ κόλασιν ἐπισκᾶσθάι fici, ac preter hunc mororem sutrm, supplicium sibi ihtolerandumque cruciatum a Deo arces- bere. Oplenam dolorisinvidiam! o igtierti inexstinctütril o invidiam, invidenti exitiosam? Nath quemadmo- düttüi vermis lignutn corrurüpit, $ió. etiam itrvidia it vidum quidem tabe conficit; eum vero cui invi- detur splendidiorem reddit. In rebus secundis invidiani fugere impossibile ést. Nihil sceleratis est, quami alteríüs felicitate thorderi, dirumpi, contabascere. Nihil gravius est. nihil miserius, quàm invidie morbum contrahere, &c Zelotypia et livore conflci. Ais te toto pectore Deumi obsecrare ut a libi- dinosis cogitationibus et affectibus libereris : eo- dem igitur modo, omni animo tuo, id quod potius est, exorare safage ut a livore et invidentia vih- diceris : magis quippe in exsecrándüum affectum istum perpendes. ΤΙΤ. XIH. — De przpostero sui amore; εί quod nemo seipsum justum pronuntiare aut laudare debeat. Prov. xxi, 2. — « Omnis vir sibi ipsi justus vi- detur. » Prov. xxvit, 2. — « Laudet te proximus, et non os tuum ; alienus, et non labia tua. » Prov. iui, 7. — « Ne sis prudens apud teipsum. » Prov. xii, 15. — « Vise stultorum recte sunt in oculis ipsorum. » ]sa. v, οἱ, 22. — « Va qui prudentes estis in vobis ipsis, et coram vobismetipsis docti? Qui di- cunt : Recede a me, ne appropinques mihi, quia mundus sum. Ita fumus ignis in ipso ardet omni- bus diebus. Ίνα. αν, 08. — « Ecce scriptum est in con- spectu meo, non tacebo donec reddam, et retri- buam in sinu eorum peccata ipsorum, et patrum ipsorum, dicit Dominus. » II Cor. xx,18. — « Non qui seipsum commendat, iHe probatus est, sed quem Deus commendat, » Rom. xu, 17. — « Nolite prudentes esse apud vosmetipsos. » S. Greg. Naz. — Omnes hoc uno nomine pii sumus quod alios impietatis condemnamus. Actionum suárum lenes et benigni judices, alie- narum aute severi censores stint. {81 Isai: abbatis. — Qui sua duntaxat causa omnia faciunt, hi philautie, hoc est malorum om- nium gravissimo, student. Quod quidem hoc affert, ut a societate et commercio atque amicitia quis- piam abhorreat, injustaque et impie se gerat. Natura enim hominem, non uti solivaga animan- tia, condidit, sed uti gregalia, communibusqué pascuis utentia : et non sibi soli vivat ; verum et matri, et patri, et fratribus, et uxori, et liberis, Καρὰ θεοῦ, xal τιµωρίαν ἀφόρητον. Ὢ φθόνος πόθους πεπληρωμένος | ὦ φθόνος, πῦρ μὴ σθεννύµενον | à φθόνος, ἐπὶ τὸν φθονοῦντα τὴν βλάθην vuv! Καὶ καθάπερ ὃ σκώληξ τὸ ξύλο διαφθείρει, οὕτω καὶ ὁ φθόνος τὸν μὲν φθονοῦντα διατήκει, τὸν δὲ φθονούµενον λαμπρότερον αχατα- θκουάζει. ᾽Αμήχανον ἐν εὁκραχίαις φθό/ον διαφυγεῖν, Οὐδὲν µιαρώτερον τοῦ ἐπὶ 4a: c. ἄλλοτρίαις εὔημε- ρίαις δάκνεσθαι, διαπρἰεσθάι, καὶ τήκεσθαι, Οὐδὲν χαλεπώτεβον, οὐδὲν ἀθλιώτερον τοῦ ἐπισπᾶσθει τῆς — βασκανίας τὸ πάθος, καὶ χαταδαπανᾶσθαι τῷ ζήλῳ καὶ tip φθόνφ. Λέχεις, ἐξ B) ac ἐὸν Θεὸν παρακαλεῖς καρδίας ῥυ- σθήναι ἀπὸ τῶν τῆς ἡδυπαθείας ἐνθυμημάτων xdi παθῶν" οὐκοῦν τὸν ἀὐτὸν τρόπον ὁλοφύχως τὸ xprit- ον ἴκέτευέ, ἀπάλλαγῆναι βασκανίας καὶ φθόνου’ κλίον γὰρ εἰς τοῦτὸ νεύεές to ἑκᾶρατον πάθος. TITA. II". — Περὶ φιλαυτίας' καὶ ὅτι οὐ δεῖ τινα ἑαυτὸν δικαιοῦν ἢ ἐπαινεῖν. « Πᾶς ἀνὴρ φαίνεται ἑαυτῷ δίκαιος. » « ᾿Εγκωμιαζέτω σε ὁ πέλας, καὶ μὴ τὸ σὸν στόμα" ἀλλότριος, xal μὴ τὰ σὰ χείλη. » « Mi, ἴσθι φρόνιµος παρὰ σεαυτῷ. » « Οδοὶ ἀφρόνων ὀρθαὶ ἐνώπιον αὐτῶν. » « Oóat oV Φυνετοὶ ἐν ἑαυτοῖς, καὶ ἐνώπιον ἑαυτῶν ἐχιστήμονες' οἱ λέγοντες, Πόῤῥω ἀπ᾿ ἐμοῦ, μὴ ἑῃί- σῃς µοι, ὅτι καθαῥός εἷμι. Οὕτως καπνὸς θυμοῦ µου, πῦρ καίεται ἐν αὐτῷ πάσας τὰς ἡμέρας, » « Ιδοὺ γέγραπται ἑναντίον µου, οὐ μὴ σιωπήσω ἕως ἂν ἀποδῶ, xal ἀνταποδώσω stc τὸν κόλπον αὐτῶν τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν, καὶ τῶν πατέρων αὐτῶν, λέγει Κύριος. » « Οὀχὶ ὁ ἑαυτὸν συνιστάµενος, ἐκεῖνος δόκιµός ἐστιν ἀλλ᾽ ὃν ὁ Κυριος συνίστησιν. » «Μὴ γίνεσθε φρόνιµοι παρ) ἑαυτοῖς, » Πάντες ἐσμὲν εὐσεθεῖς, ἐξ ἑνὸς τοῦ καταγινώσχειν ἀλλήλων ἀσέθειαν. Οἱ τῶν μὲν ἰδίων πρᾶοι κριταὶ, τῶν δὲ ἀλλοτρίων ἀκριθεῖς ἐξετάφταί. Οἱ ἑαυτῶν µόνον ἕνελα Λάντα πράττονέες, qiXav- τίαν τὸ μέγιστον τῶν κακῶν ἐπιτηδεύουσιν. Ὅ ποιεῖ τὸ ἄμικτον, τὸ ἀχοινώνητον, tà ἄφιλον, τὸ diuo, τὸ ἁσεθές. Τὸν γὰρ ἄνθρωπον dj φύσις κατεδλεύα» σεν, οὐχ ὡς τὰ μονωτικὰ θηρία, &AX ὡς ἀγελαῖα, καὶ σύννοµα, xal κοινωνιχὸ, ἵνα μὴ ἑαυτῷ µόνῳ ζῇ, ἀλλὰ καὶ πατρὶ καὶ μητρὶ, καὶ ἀδελφοῖς, καὶ Tuvat- xl, xal τέχνοις, καὶ ἄλλοις συγγενέσι, καὶ φίλοις, καὶ δηµόἑαις, xdi φολέταϊςι καὶ παϊρίδι, Αάἱ bo οί SACRA PARALLELA. 422 φύλοις, καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις' ἔτι μέντοι καὶ τοῖς A aliisque cognatis, et amicis, et popularibus, ac µέρεσι τοῦ παντὸς, καὶ τῷ ὅλῳ κόσμῳ, xal πολὺ πρότερον τῷ θεῷ καὶ Ηοιητῃ. Ast γὰρ εἶναι, ct γε ὅλως ἐστὶ λογικὸς, κοινωνικὸν, φιλόχοσμον, φιλόθεον, ἵνα γένηται xal θεοφιλής. tribulibus suis : itemque patria, et provincialibus suis, el omnibus hominibus, atque insuper uni- versitatis partibus totique mundo; longe autem ante omnia Deo et Creatori. Eum enim, siquidem rationis sit particeps, societatis studiosum ac mundi Deique amantem esse oporlet, ut Deo quoque charus efficiatur. Ὦ ἀπὸ τῆς φιλαυτίας τῆς πάντα µισούσης. ZTOIXEION X. TITA. A'. — Περὶ χαρισµάτων xai δωρηµάτων τοῦ 6:00: xai ὅτι Bip σεμνῷ ἀντιδίδοντα: παρὰ τοῦ lou Πνεύματος, xal ὡς ἀσύγγνωστα πταίουσιν οἱ d χάριν τοῦ θεοῦ δώροις xal χρήµασι κτᾶσθαι γοµίζοντες. € ᾽Αποχρίθη. Ιωάννης, καὶ οἶπὲν ' Οὐ δύναται ἄνθρωπος λαμθάνειν ἀφ᾿ ἑαυτοῦ οὐδὲν, ἐὰν μὴ ᾖ ῥέδομένον αὐτῷ ix τοῦ οὐρανοῦ. » κ᾿Αμεταμέλητα τὰ χαρίσματα xal Ἡ κλῆσις τοῦ θεοῦ. » « Ἰδὼν Σίµων, ὅτι διὰ τῆς χειρὸς τῶν ἀποστόλων ὀίδοται τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον , προσήνεγκιν αὐτοῖς χρήματα, λέγων Δότε χκἀμοὶ τὴν ἐξουσίαν ταύτην, ἵνα d ἐὰν ἐπιθῶ τὰς Χχεῖράς µου, λαμδάνῃ ΠΙυεῦμα ἄγιον, Ἐϊπε δὲ Ηέτρος πρὸς αὐτόν: Τὸ ἀργύριόν σου συν σοὶ εἴη εἰς ἀπώλειαν, ὅτι τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ ἑνόμισας διὰ χρημάτων κτᾶσθαι, Καρδία σου οὐκ ἔστι οὐθεῖα ἐναντίον τοῦ θεοῦ. « Πᾶσα δόσις ἀγαθὴ, xai πᾶν δώρημα τέλειον, ἀνωθέν ἐστι καταθαΐνον ἀπὸ τοῦ Πατρὸς τῶν φώ- των, παρ᾽ ᾧ οὐκ ἔστι παραλλαγὴ, fj τροπΏς ἆπο- σχίασµα. » Evagrii. — O quam cavendus c&cus amor sui, eui cuncta odio sunt! LITTERA X. TIT. I. —— De Dei donis et beneficiis, et quod ea mer- cedis loco a Spiritu sancto illis rependuntur qui honeste vivunt ; quodque venia indigni sunt, qti divinam graliam muneribus et pecuniis mercan- tur. | Joan, itt, 27. -— « Respondit Joannes: Non po- test homo accipere quidquam & seipso, nisi fuerit B ei datum de colo. » Rom. xi; 29. — « Sine ponitentia sunt dona et vocatio Dei. » Act. virt, 18-20. — « Cum vidisset Simon, quia per manus apostolerum daretur Spiritus sanctus, obtulit ei pecuniam, dicens: Date et mihi. hane potestatem, ut cuicunque impostero manus acci- piat Spiritum sanctum. Petrus autem dixit ad eumi Pecunia iua tecum sit in perditionem ; quoniam donum Dei existimtasti pecunia possideri.Cor iuum non est rectum coram Deo. » Jac. 1, 17, 48. — « Omne dátum optimum, et omrie dontim perfectum, desursum est, descendens a Patre luminum, apud quem nonest transnratatio, nec vicissitudinis ebumbratio. » Κηδόμενος ὁ Θεὸς ἐπιπλέον τῶν sütpyetnudsuv, Q.— Didymi. — Deus, eorum quos beneflciis ornat, οὐ παρ) αὐτὰ ἔστιν ὅτε ἐπιμετρεῖ καὶ ἐπομθρεῖ τὰ τῆς δωρεᾶς συµφερόντως, ἵνα μὴ µείζονι κολάσει ὑπεύθυνοι γένωνται ol πατήσαντες τὰς θείας χάριτας, ἠγνοηκότες τὸ μέγεθος αὐτῶν, τῷ iG ἑτοίμου τετυχη- χέναι αὐτῶν, 'A χαρίζεται ὁ Ηατὴρ , διακονοῦντος τοῦ Υἱοῦι ὑφιστῶντος τοῦ Πνεύματος, οὐχ ὡς δυνατὸν τῇ µε. Ἰαλειότῆτι τῆς θεότητος , ἀλλ᾽ ὡς συμφέρει τοῖς λαμθάνο»σιν. ΤΤΑ. B'. -- Περὶ χαιρεκακίας, καὶ τῶν ἆκο- δεχομένων πονηρὰ, καὶ ἀτιμαζόντων τὸν ὃἰ- χαιου. « Συλλαμθᾶνονται ἓν διαθουλίοις ol διαλογίζον- ται. » saluti consulens, interdum non statim sua ipsis dona impertit et infundit ; idque utilitatis eorum dausá: Πο scilice& majori supplicio ebnoxii red- dantur qui divinas gratias proculkcarint, earum magnitudinem ideirco ignorantes, quod eas facile et celeriter sint consecuti. Qus Pater largitur, ministfante Filio, et suppe- ditante Spiritu sancto, non ita largitur, ut fert di- vine thajestatis potestas, sed ut accipientibus cori- ducibile ést. TIT. ll, — De tis qui malo gaudent, ac res pravas amplectuntur e£ justas spernuni. Psal. x, 2. — « Comprehenduntur in consiliis quibus cogitant. » « *AkaXa γενηθήτω τὰ χείλη τὰ δόλια, τὰ λαλοῦν- D — Psal. xxx, 18. — « Muta flant labia dolosa, qua ta κατὰ τοῦ Otxalou ἀνομίαν, » καὶ τὰ λοιπά. κ Of μισοῦντες τὸν δίκαιον πλημμµελήσουσιν. » * Οἱ εὐλογοῦντες τὸν δίκαιον κληρονομήσουσι Ty. » « Τοὺς σοφοὺς xal duvetobc Φφαύλους καλοῦ- συν. 9 « Άνδρες αἱμάτων μέτοχοι µισήσουσιν ὅσιον. » « Ὅς δίκαιον κρίνει τὸν ἅδικον. ἄδικον δὲ τὸν ὀίπαιον, ἀκάθαρτος καὶ βδελυχτὸς Παρὰ Κυρίῳ. » loquuntur adversus justum iniquitatem, » etc. Psal. xxxii, 20. — « Qui oderunt justum delin- quent. » 143 Psal. xxxvi, 22. — « Benedicentes justum hereditabunt terram. » Prov. xvi, 24. — « Sapientes et prudentia pre- ditos, malos appellant, » Prov. xxix, 10. — « Viri sanguinum participes odio habebunt sanctum. » Prov. xvn, 49. — «Qui justum judicat injustum ef injustum justum, immundus et abominabilis est Domino, » 423 Prov. xxiv, 24. — « Qui impium dicit esse À justum, maledictus erit populis, et exosus inter gentes. » Prov. n, 44, 15. — « O qui letantur in malis, et exsultant in subversione mala ; quorum semita perverse oblique, et distorte calles eorum, ut procul te faciant a via recta, et alienum a justa sententia. » Prov. xvii, 19. — « Qui libens peccat, delectatur pugnis. » Prov. xi, 27. — « Querentem mala, mala perse- quentur. » Prov. xv, 45. — « Per omne tempus oculi ma- lorum exspectant mala. » Isa. u1,9, 10. — « Ve animae eorum,quia inierunt 8. JOANNIS DAMASCENI υι « Ὁ εἰπὼν τὸν ἀσεθῆ, δἰκαιός ἐστι, ἐπικατάρατος ἔσται, καὶ μισητὸς εἰς ἔθνη. » » Ὦ οἱ εὐφραινόμενοι ἐπὶ κακοῖς, xal χαίροντε ἐπὶ ὃ.ατροφῇῃ κακῇ, ὦν al τρίθοι σκολιαὶ, καὶ καµ- πύλαι al τροχιαὶ αὐτῶν, τοῦ μακράν σε ποιῆσαι ἀπὸ ὑδοῦ εὐθείας, xal ἀλλότριον τῆς δικαίας γνώ- pne. » « Φιλαμαρτήμων χαίρει µάχαις. » « ᾿Ἐκζητοῦντα xaxà καταλήφεται αὐτόν. » « Πάντα τὸν χρόνον οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν χαχῶν προσ- δέχονται κακά. » « Οὐαὶ τῇ ψυχῆ αὐτῶν, ὅτι βεθούλευνται βουλὴν consilium malum adversus seipsos, dicentes: Vin- p πονηρὰν χαθ’ ἑκυτῶν εἰπόντες, Δήσομεν τὸν δίκαιον, ciamus justum, quoniam incommodus est nobis. Ergo fructus operum suorum comedent. » Isa. v, 20. — « Ve» qui dicunt malum bonum, et bonum malum : qui ponunt tenebras lucem, et lucem tenebras: ponentes amarum in dulce, et dulce in amarum. » Eceli. xxxii, 14. — «ΕΠΙ, in bonis ne des ma- culam. » Eccli. x, 26. — « Non est justum aspernari pau- perem sapientem, neque consentaneum glorificare virum peccatorem. » S. Basil. in psal. vxi, — Proditio veritatis est, atque assuefactio ad exitium, eorum qui pravitati student comprobatio. Multi sunt qui actiones improbas laudent atque scurram, jucundum ac lepidum appellitent ; eum qui obscenis verbis utatur, urbanum ; acerbum et iracundum, qui se minime contemni sustineat; tenacem et preparcum, velut qui rei familiari providere norit ; profusum et decoctorem, ut libe- ralem ; impudicum et libidinosum, ceu voluptate belle fruentem et genio indulgentem : atque, ut rem uno verbo complectar, omne vitii genus ex opposita virtute definiunt. Ejusmodi homines ore suo benedicunt, corde vero exsecrantur. Verbis siquidem applaudendo nullam non maledictionem vitee sue adducunt, seque ipsos per ea que ad- mittunt, eterno judicio obnoxios statuunt. Diligenter nobismetipsis caveamus, ne unquam, aut impium quemdam hominem, aut sermonem qui in nostri favorem cedat, comprobemus, nos- que ad eum assentiendo adjungamus. S. Chrysost, — Etiamsi quis nobis voluerit ob- trectare, non eo nomine discruciemur, quod male audiamus, sed quod juste traducamur. Nam si improbe et flagitiose vivamus,etsi nemo nos male. dictis incessat, tamen omnium sumus miserrimi. Si autem virtuti studeamus, tametsi universus or- bis nos insectetur, tum nihifominus omnium fe- licissimi sumus. Non solum vitium emulari, sed et eos qui vitiose vivunt laudare, non vulgare quoddam supplicium accersit ; atque adeo, ut muriflcum aliquid dicam ὅτι δύσχρηστος ἡμῖν ἐστιν. Τοινυν τὰ vevvil pata. τῶν ἔργων αὐτῶν φάγονται. » « Οὐαὶ ol λέγοντες τὸ πονηβὸν χαλὸν xai τὸ κα: λὸν πονηρὸν, ol τιθέντες τὸ σκότος φῶς, xal τὸ qux σκότος, οἱ τιθέντες τὸ πικρὸν Ὑγλυχὺ, xai τὸ qox) πικρόν. » « Τέχνον, ἐν τοῖς ἀγαθοῖς μὴ δὸς μῶμον. » «Οὐ δίκαιον ἀτιμάσαι πτωχὸν συνετὸν, xal οὐ καθῆκον δοξάσαι ἄνδρα ἁμαρτωλόν. » Προδοσία τῆς ἀληθείας decl, καὶ ἐθισμὸς mp διαφθορὰν dj τῶν πονηρευοµένων ἀποδοχή, Πολλοί εἶσι τὰς πονηρὰς πράξεις ἀποδεχόβενοι, καὶ χαρίεντα μὲν τὸν εὐτράπελον λέγοντες, τὸν δὲ αἱσχρολόγον πολιτικόν’ τὸν πικρὸν xal ὀργίλον,άκατα- φρόνητον ὀνομάζουσιν' τὸν φειδωλὸν xal ἀκοινώνη- τον, ὡς οἰκονομικὸν ἐπαινοῦσιν' τὸν ἄσωτον ἐλεύθε- pov* τὸν πονηρὸν καὶ ἀσελγῆ ἀπολαυστικὸν, ἔτι καὶ ἀνειμένον * καὶ ἅπαξ ἁπλῶς πᾶσαν κακίαν ἐκ τῆς παραχειµένης ἀρετῆς ὁρίζονται. Οἱ τοιοῦτοι τῷ στό- ματι μὲν εὐλογοῦσιν, τῇ δὲ καρδίᾳ καταρῶνται' Ἐν γὰρ τῇ τῶν ῥημάτων εὐφημίᾳ πᾶσαν χατάραν ἐπάγουσιν ἑαυτῶν τῇ ζωῇ, xai ἀποδίκους ἑαυτοὺς vf. αἰωνίᾳ κρίσε, δι ὦν ἀποδέχονται, xat- εστῶσι. Ἐπιμελέστερον ἑαυτοῖς προσέχωµεν , μήποτε ἀσεθῆ τινα ἄνθρωπον 3j λόγον δικαιώσωμεν κατὰ τὴν πρὸς ἡμᾶς χάριν, προσαχθἑντες αὐτῷ τῇ συγ- καταθέσει, Κἄν τις βούληται κατηγορεῖν, μὴ τὸ κακώς ἀκνύειν ἀλγῶμεν, ἀλλὰ τῷ δικαίως ἀχούειν χαχῶς. "Av μὲν γὰρ ἐν πονηρίᾳ ζῶμεν, κἂν μηδεὶς καχη- γορῶν ᾖ, πάντων ἐσμεν αὐλιώτεροι. “Αν δὲ ἀρετῆς ἐπιμελώμεθα, κἂν ἡ οἰκουμένη λέγῃ κακῶς, τότε πάν- των ἐσόμεθα ζηλωτότεροι. Οὐ τὸ ζηλοῦν κακίαν, ἀλλὰ xai τὸ τοὺς ἐν αὐτῇ ζῶντας ἐπαινεῖν, φέρει τινὰ Χχόλασιν , o0 τὴν τν” χοῦσαν ἡμῖν, καὶ εἰ χρή τι θαυματικὸν εἰπεῖν, ai- ü5 SACRA PARALLELA 6 τῶν τῶν iv πονηρίᾳ ζώντων χαλεπωτέραν. Too γὰρ À gravius, quam sit eorum, qui improbam vitam ἁμαρτάνειν, τὸ ἐπαινεῖ, τοὺς ἁμαρτάνοντας πολὺ μεῖζν εἰς Χολάσεως λόγον. Kal µάλα εἰκότως" διεοθαρμένης Ὑὰρ ἔστι Ὑνώσεως, xal φυχῆς ἀνία- τα νοσούσης αὕτη dj φῆφος. 'O γὰρ ἐπαινῶν πονη- ρίκν, ἐκ τοῦ μετανοῆσαι θεραπείας ἑαυτὸν ἀπεστ- ρησεν, ὥστε εἰκότως τοῦτο ἐκείνου χαλεπώτερον ὁ Παῦλος εἶναι ἐνομοθέτησεν. Διὰ τοῦτο οὐχὶ τὰ φαῦλα πρέττοντες µόνον, ἀλλὰ xal oi τούτους ἐγχωμιά- ζοντες, τῆς αὐτῆς, fj χαλεπωτέρας ἐχείνοις χοινω- νοῦσι χολάσεως. Ψέχειν τὸν ἀνεπίληπτον, εἲς θεὸν ἁμαρτία. Ἐπίτασις κακίας, τὸ μὴ µόνον αὐτὸν ἁμαρτάνειν, ἀλλά καὶ συν ηγορεῖν αὐτοῖς. ΤΙΤΑ. Γ’. — Περὶ χαλερῶν xai ἀνοσίων πράξεων. B « Ἐγένεο δὲ ἠνίκα ἤγγισεν Ἰσραὴλ Ev τῇ Tf ἐείνῃ, ἐπορεύθη 'Ῥουθὴν, xal ἐπορνεύθη μετὰ Βάλ- la; τῆς παλλακῆς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. Καὶ ἤκουσεν Πσρχὴλ, xai πονηρὸν ἐφάνη ἐναντίον αὐτοῦ. » «Τνοὺς δὲ Αὐνὰν, Ott οὐχ αὐτῷ ἔσται τὸ σπέρµα, καὶ ἐγένετο Όταν εἰσῆλθεν πρὸς τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, ἐξέχεέν ἐπὶ τὴν γῆν, τοῦ μὴ δοῦναι στέρµα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ. » « Ἐμισθώσατο ἑαυτῷ ᾿Αθιμέλεχ ἄνδρας χενοὺς καὶ Δειλούς καὶ ἐπορεύθησαν ὀπίσω αὐτοῦ, xal εἰσῆλβεν εἲς τὸν οἶκον τοῦ πατρὸς αὐτοῦ εἰς Εύὐφρα- 03 xal ἀπέκτεινεν τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ, υἱοὺς Ἰεροθαὰλ ο) ἄνδρας ἐπὶ λίθον ἕνα" xal κατελείφθη Ἰωθὰν υἱὸς Ἱεροθαὰλ ὁ νἐώτερος, ὅτι ἐκρύθη. » « Ἐπελάθετο ὁ ἀνὴρ τῆς παλλαχῆς αὐτοῦ, καὶ ἐξήγα- C ἵεν αὐτὴ, πρὸς τοὺς ἔξω" καὶ ἔγνωσαν αὐτὴν, xai ἐν- ᾿ ἐπαιξαν αὐτὴν ὅλην τὴν νύχτα ἕως noui xal ἔξαπ- ἔστειλαν αὐτὴν, xal ἀνέθη τῷ mpot, καὶ ἦλθεν d) γυνὴ πρὸς τὸν ὄρθρον, xai ἔπεσεν παρὰ τὰς θύρας τοῦ πυ- λῶνος τοῦ οἴχου, οὗ ixst ὁ ἀνὴρ αὐτῆς, ἕως οὗ δια- φαύσῃ. Καὶ ἀνέστη ὁ ἀνλρ αὐτῆς τῷ πρωΐ, καὶ ἤνοιξε τὰς θύρας τοῦ οἴκου, xal ἐξῆλθεν τοῦ πορευθῆναι εἷς tz» ὁδὸν αὐτοῦ. xal ἡ παλλακὴ αὐτοῦ ὑποπεπτωκυῖα παρὰ τὰς θύρας, καὶ αἱ χεῖρε αὐτῆς ἐπὶ τὸ mpó- (pov. Καὶ εἶπεν ati: ᾿Ανάστηθι, xal ἀπέλθωμεν. Καὶ οὐχ ἀπεκρίθη, ὅτι ἦν νεκρά, Καὶ ἀνέλαθεν αὐτὴν ἐπὶ τὸ ὑποζύχιον, καὶ ἀνέστη, xal ἐπορεύθη εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ. Καὶ ἑλθόντες οἱ ἄνδρες ἠρώτη- παν, ποῦ ἐγένετο ἡ πονηρία αὕτη. Καὶ ἀπεκρίθη ὁ Δευΐτης, ὁ ἀνὴρ αὐτῆς τῆς πεφονευμένης γυναικὸς, καὶ εἶπεν, Etc Γαθαὰ τοῦ Βενιαμὶν Ἴλθον ἐγὼ καὶ à παλλαχή µου τοῦ αὐλιαθῆναι. Kal ἀνέστησαν ἐπ᾽ ἐμὲ ἐπὶ τὴν οἰκίαν νυκτὸς, xal ἐμὲ ἠθέλησαν φο- νεῦσαι, καὶ τὴν παλλακήν µου ἑταπείνωσαν, xal ἀπίθανε. Καὶ ἐκράτησα τὴν παλλαχήν µου, καὶ ἱμάλισα αὐτὴν, xal ἐξαπέστειλα ἐν παντὶ ὁρίφ χληρονοµίας oiov Ἰσραήλ. Καὶ ἰδοὺ πάντες ὑμεῖς ἱοὶ Ἰσραὴλ, δότε ἑαυτοῖς λόγον xal βουλήν. Καὶ ἀνέστη πᾶς ὁ λαὸς ὡς ἀνὴρ εἴς, λέγοντες Οὐκ ἐπελευσόμεθα ἀν ἡρ clc σκήνωµα αὐτοῦ. » « Εἴπον πάντες οἱ ἄνδρες Ἰαθὶς πρὸς Ναὰς τὸν Αμμανίτην Διάθου ἡμῖν διἀαθήκην, xai δουλεύσο- μὲν σοι. Καὶ εἶπεν πρὸς αὐτοὺς Ναάς' Ἐν ταύτῃ Θλπποι. Ga. XCVI. D agunt. Peccantes enim laudare, majore dignum animadversione est, quam peccare. Ac merito sane: hoc enim corrupte mentis ή 38 voluntatisque cal- culus est,atque animes incurabili morbo laborantis. Nam qui improbitatem laudibus extollit, peniten- tie remedio seipsum privat. Ut merito Paulus hoc atrocius illo esse quasi lege lata sanxerit. Quocirca non illi solum qui flagitia perpetrant, sed et qui eos laudant, eodem quo illi, quin et graviore sup- plicio plectuntur. Vituperare eum qui reprehensione caret, in Deum peccare est. Sceleris incrementum est, non modo peccare, verum etiam aliis peccantibus favere. TIT. III. — De gravibus et nefariis flagitiis. Gen. xxxv, 21, 22. — « Factum est autem cum appropinquasset Israel in terram illam, abiit Ru- ben, et fornicatus est cum Balla concubina patris sui.Et audivit Israel et malum visum est coram illo.» Gen. xxxvii, 9, 10. — « Cognoscens autem Au- nan, quod sibi futurum non esset semen, et factum est, cum intraret ad uxorem fratris sui, ut effunde- ret in terram, ne daret semen fratri suo. » Judic. 1x, 4-6. — « Et conduxit Abimelech viros vagos et meticulosos, secutique sunt eum.Et venit in domum patris sui in Euphrata, et occidit fratres suos, filios Hierobaal septuaginta viros super lapi- dem unum. Remansit Jothan filius Hierobaal ju- nior, quia absconditus est. » Judic. xix, 25-30 ; xx, 3-8. — « Et accepit vir concubinam suam, et eduxit eam ad eos foras : et cognoverunt eam, et illuserunt ei totam noctem usque mane, et dimiserunt eam ; et ascendit dilu- culum, et venit mulier diluculo, et cecidit ad fo- res ostii domus, ubi erat vir suus, donec illuxit dies. Et surrexit vir ipsius mane, et aperuit fores domus: et exivit ut pergeret viam suam. Et con- cubina ipsius jacebat juxta fores, et manus ejus super limen. Et dixit ei: Surge, et abeamus. Et non respondit, quia mortua erat. Et assumpsit eam super asinum, et surrexit, et abiit ad locum suum. Et venientes viri, queesierunt, ubinam facta esset nequitia hec. Et respondit Levita, vir illius mu- lieris quee occisa erat, et ait: In Gabaa Benjamin veni ego, et concubina mea, ut diverterer. Et sur- rexerunt in me in domum nocte, et me voluerunt interficere : et concubinam meam humiliaverunt et mortua est. At apprehendi concubinam meam, et in frusta concidi, et misi in omnem terminum hereditatis Israel. Et ecce omnes vos filii Israel,date vobis ipsi sermonem et consilium. Et surrexit om- nis populus, tanquam vir unus, dicentes : Non abi- bimus quisquam in tabernaculum suum. » 1I Reg. xi, 1-4. — « Dixerunt viri Jabis ad Naas Ammonitam : Ini nobiscum fedus, et serviemus tibi. Et ait ad eos Naas : In hac re inibo vobiscum 14 TOS CE ον τες 427 fedus, ut effodiam vobis omnem oculum dextrum et pohàm opprobrium in Israel. Dicunt illi : Cessa & nobis septem dies, et mittemus nuntios ad om- nem terminum Israel: Si non fuerit qui servet nos, egrediemur ad vos. » II Reg. xxii, 17. — « Ait rex cursoribus qui juxta se stabant : Adducite, et interflcite sacerdotes Do- mini, quia manus 79?4 eorum cum David, et quia noverunt quod ipse fugeret, et non revelaverunt auri meo. » I] Reg. xir, 14-14. — « Apprehendit sororem suam Amnon, et ait illi: Veni, cuba mecum. Et dixit illi: Nequaquam, frater mi ; ne facias stul- titiam hanc. Et non audivit eam, et fortior ea fuit, humiliavitque illam et dormivit cum ea. Et posthac odio eam habuit Amnon odio magno valde. Et ait ei Amnon ; Surge et vade. Et respondit illi Tha- mar: Nequaquam, frater: quia major est malitia hzc priore quam fecisti mecum, emittendo me. Et non audivit Amnon vocem ejus. » Ibid. 237-29. — « Fecit Abesalom convivium, et precipit pueris suis, dicens: Observate, et cum jucundum fuerit cor Amnon in vino, et dixero vobis: Percutite eum, et trucidate ipsum. ne ti- meatis. Et fecerunt pueri Abesalom ΑΠΙΠΟΏ, quem- admodum precepit ipsis. » Prov. xxx, 24, 22. — « Per tria movetur terra, el quartum sustinere non potest : Si servus regna- verit, et stultus fuerit saturatus cibo, et ancilla si ejecerit dominam suam,et mulier odibilis, si virum bonum sortita fuerit. » TIT. IV. — De religione Christiana, et gentium Ec- clesia. Osee 1, &. — « Voeabo non popalum meum, po- pulum meum, et non dilectam. » Isa. xxxv, 1. — « Letare, desertum sitiens: exsultet solitudo, et floreat quasi lilium. Et flore- bunt, et arboribus ornabuntur. » Isa. xvni 20. — « Dedi in deserto aquam, et flumina in inaquoso ; ut bibere faciam genus meum electum, populum meum quem acquisivi, ut vir- tutes meas narret. » Isa, vxv, 1, 2. — « Apparui non querentibus me, inventus sum ab his qui me non interroga- bant. Dixi : Ecce ego,genti que non vocabat nomen Ineum. » Isa. xvv, 1. — ε Leetare, sterilis que non paris, erumpe et clama, que non parturis: quia plures fllii desert:e, quam ejes que habet viram. » Jsa. uxv, 186. — «Serrientibus mihi vocabitur no- men novum, cui benedicetur super terram. Bene- dicent enrim Deum verum. » Isa. xum, 21. — Benedicet me populus meus, quem acquisivi ut virtutes meas narret. I Petr. i, 9.41. — Vos autem genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus in acqui- 8. JOANNIS DAMASCENI 8 À διαθήσοµαι ὑμῖν διαθήκην, iy τῷ ἐξορύξαι ὁ μῶν τὸν ὀφθαλμὸν δεξιόν’ καὶ θήσοµει ὄνειδος ἐπὶ Ἱσραήλ, Λέγουσιν αὐτῷ "Avec ἡμῖν ἑπτὰ Ἠμέρας, καὶ ἀτο- στελοῦμεν ἀγγέλους εἷς πᾶν ὅριον Ἱεραήλ. Εὰν μὲ ᾗ ὁ σώζων ἡμᾶς, ἐξελευσόμεθα πρὸς ὁμᾶς, » « Ῥϊπεν ὁ βασιλεὺς τοῖς παρατρἐχουσιν τοῖς ἐφ- εστηκόσιν ἐπ ἀὐτόν Προσαγάγετε, xal ἠανατοῦτ τοὺς Ἱἱερεῖς τοῦ Ἐυρίου, ὅτι 4 yep αὐτῶν uci ΔαθὶΒ, καὶ ὅτι ἔγνωσαν ὅτι φεύγει, αὐτὸς, xal oix ἀπεχάλυψαν τῷ ὠτίῳ µου. » «Ἐπελάθετο τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ ὁ ᾽Αμνὼν, καὶ εἶπεν abri Δεῦρο κοιµήθητι μετ ἐμοῦ. Καὶ εἶπιν αὐτῷ' Mi, ἀδελφέ µου, μὴ ποιήσῃς τὴν ἀφροσύνην ταύτην. Καὶ οὐκ ἤκουσεν αὐτῆς, καὶ ἑκραταίωσιν ὑπὲρ αὐτὴν, xai ἑταπείνωσεν αὐτὴν, xal bouts p μετ αὐτῆς. Καὶ μετὰ τοῦτο ἐμίσησεν αὐτὴν ᾽Αμιὼν μίσος µέγα αφόδρα. Καὶ εἶπεν αὐτῇ ᾽Αμνών' 'Avi- στηθι, καὶ πορεύου. Καὶ εἶπεν αὐτῷ θάµαρ Mi, ἀδελφὲ, ὅτι µεγάλη d κοκία ἡ ἐφχάτο ὑπὶρ tiv πρώτην, ἦν πεπαίηχας psv! ἐμοῦ, ἐξαποστεῖλαί ur καὶ οὐκ ἤκουσεν ᾽Αμνὼν τῆς φωνῆς αὐτῆς. » « ᾿Εποίησεν ᾿Αθεσαλὼμ ποτὸν, καὶ ἐνετελατο τοῖς παιδαρίοις αὐτοῦ, λέγων" Ἴδετε, xai ὡς ἂν ἀγαθυνθῇ $ καρδία ᾽Αμνὼν ἐν τῷ olv, καὶ εἴπω πρὸς ὑύμᾶς' Πατάζατε αὐτὸν, xai θανατώσατε airo, uà φοθηθῆτε. Καὶ ἐποίησαν τὰ καιδάρια "Aire. λὼμ τῷ ᾽Αμνὼν, καθὼς ἐνετείλατα αὐτοῖς. a Ai τριῶν σείεται ἡ γῆ, τὸ GR «ἐταρτον οὐ δύνε- ται φέρειν᾽ ᾿Εὰν οἰχάτης βασιλεύσῃ, καὶ ἄφρων πλησθῇ σιτίαν, καὶ οἰχέτις ἐὰν ἐκδάλῃ τὴν ἑαυτῆς c melos καὶ μισητὴ γυνὴ ἐὰν τύχῃ ἀνδρὸς ἐγα- οῦ. 9 TITA. A'. — Ηερὶ Χριστιανισμοῦ, καὶ T "xx gola. "en « Καλίσω τὸν οὗ λαόν µον λαόν peo, wel τὴν οὐκ ἠγαπημένεν ἠγαπημένην, » « Εὐφράνθητι, ἔρημας διφῶσα" ἀγαλλιάσθω d ἔρημος, xxi ἀνθείτω ὡς κρῖνον, καὶ ἐξανθήσει' xi ὑλοχαρήσει (1). » « Ἔδωκα ἐν εῃ ἐρήμῳ, ὕδωρ, καὶ ποταμοὺς, ποτί- σαι τὸ γένος µου τὸ ἐκλεκτὸν, τὸν λαόν µον, ὅν περιεποιησάµην, τὰς ἀρετάς µου διηγεῖσθαι. » « Ἐμφανὴς ἔγενόμην τοῖς dub μὰ ἐπερωτῶεν' Ἠὑρέθην τοῖς ἐμὲ μὲ ζητοῦσιν. Βιπα, Ιδού t, wp ἔθναι, ol οὐκ ἐπάλεσών µου tà ὄνομαι, η κ όφράνθητι, στεῖρα, d οὐ τίκτόυσα’ ῥῆξον καὶ βόησον, ἡ οὐχ ὠδίνουσα, ὅτι πολλὰ xà τέχνα τῆς ἐρήμου, μᾶλλον fj τῆς ἐχούσης τὸν ἄνᾶρα. » « Τοῖς δουλεύουαί uot κληθήσαται ὄνομα χαινὸν, ὅ εὐλογηθήσεται ἐκὶ τῆς γῆς. Βὐλογήσουσι τὸν eov τὸν ἀληθινόν. » e Ἑὐλογήσει µε ὁ λαός aon, 6v παριοπαιησάµην τὰς ἀρετάς µου ἐξηγεῖσθαι. » «Ὑμεῖς ἐστε γένος ὀκλοκτὸν, βασίλειον ἱεράτν. μα, ἕθνος ἅγιν, λαὺς εἰς περιποίησιν, ὅπως τὰς NOTE. (4) Verbum hoc nusquam in Bibliis editis occurrit. | 429 SACRA PARALLELA. 430 dore ἐξαγγέλλητε τοῦ ὑμᾶς καλέσαντος sl; τὸ À silionem, ut virtutes annuntietis ejus,qui de tene- θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς. Οἱ ποτὲ οὗ λαὸς, νῦν δὲ λαὸς θιοῦ: οἳ οὐκ ἐλεημένοι, νῦν δὲ ἐλεηθέντες, » c ᾽Αγαπητοὶ, νῦν θεοῦ τέχνα ἑσμὲν, xal οὕπω ἰφανερώθη, τί ἑσόμεθα. Οἴδαμεν δὲ, ὅτι ἐὰν φανερω- Bü, ὅμοιοι αὐτῷ ἐσόμεθα, ὅτι ἀψόμεθα αὐτὸν καθώς ἐστι. » Χριστιανὸς ἑαυτοῦ ἐξουσίαν οὖκ ἔχοι, ἀλλὰ τῷ θεῷ σχολάζει. Τὸ έργον τοῦ Χριστιανοῦ οὐδέν ἐστιν ἄλλο, dj τὸ μελετᾷν ἀποθνήσχειν. Καθόλου ὁ Χριστιανὸς ἠρεμίας, καὶ ἠσυχίας, xal γαλήνης, xat εἰρήνης οἰκεῖός ἐστιν, Χριστιανοῦ ἀνδρὸς ui) τὸ σχήμα ἁποδέχου, ἀλλὰ τῖς φυχῆς τὸ φρόνημα. TITA. E. — "Ot: χρὴ μᾶλλον φοθεῖσθαι θεὸν 1j νθρώπους. ε Ἐφοθήθησαν «i μαῖαι «àv. θεὸν, καὶ οὐκ ἐποίη- 61ν χαθὰ συνέταξεν αὗτοῖς ὁ βασιλεὺς Αἰγόκτου, καὶ ἐζωοχόνουν τὰ ἂῤῥενα,. » εΑπεκρίθη Βαλαὰμ, καὶ εἶπεν τοῖς ἄρχουσι Be- lix 'Eà» Od pot Βαλὰκ πλήρη τὸν οἶκον αὐτοῦ ἀργορίου καὶ χρυσίου, οὐ δυνήσοµαι παραθῆναι τὸ ῥῆμα τοῦ Κυρίου τοῦ θεοῦ, τοῦ ποιῆσαι αὐτὸ µι- χρὺν ἢ μέγα ἐν τῇ διανοίᾳ µου. » « Εἶπεν ᾽Λμεσίας τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ θεοῦ Καὶ τί κοιήσω τὰ ἐκατὸν τάλαντα ἅ ἔδωκα τῇ δυνάµει Ἰσραήλ ; Kai εἶπεν ὁ ἂνθρωπος τοῦ θεοῦ. Ἔστι τφ Koplp δοῦναί σοι πλείονα τούτων. Καὶ διεχώρισεν Ἀμισίας τῇ δυνάµει τῇ ἐλθούσῃ πρὸς αὐςὺν ἀπὸ Εφραίμ ἀπελθεῖν εἷς τὸν τόπον αὐτῶν. » Σχόλ. (4) ᾽Αμεσία τοῦ βασιλέως ἑκατὸν χιλιάδας βισθωσαμένου ἀπὸ Ἱσραὴλ, καὶ δεδωκότος ἑκατὸν τάλαντα ἀἁργυρίου, 6 προφήτης Κυρίου ἐλθὼν, εἷ- pev αὐτῷ μὴ λαθεῖν τοὺς µισθωθέντας slc σνµ- µαχίαν ἐπὶ πόλεµον. Kai περιφρονήσας τῶν ἑπατὸν ταλάντων, Θεῷ ἐπείσθη, xai νίκην αὐτῷ ὑπακοὴ προεξένησεν. « Εἶκον ot πρεσθύτεροι πρὸς Σουσάνναν Ἰδον αἱ θύρσι τοῦ παραδείσου κχεγλεισµέναι, παὶ οὐδείς θεω- p ἡμᾶς; καὶ ἓν ὀπιθυμίᾳ σού ἐσμεν. Διὸ συγκα- tío, ἡμῖν, καὶ γενοῦ μεθ) ἡμῶν. Et: δὲ µἠ, κατα- bris vos vocavit in admirabile lumen suum. Qui aliquando non populus, nunc autem populus Dei: qui non consecuti misericordiarn, nunc autem mi- sericordiam consecuti. » | I Joan. 2. — « Charissimi, nunc fllii Dei sumus ; et nondum apparuit,quid erimus. Scimus autem quia, cum apparuerit, similes ei erimus, quia videbimus eum sicuti est. » S. Ign. Epist. ad Polyc. — Christianus sui ipsius potestatem non habet, sed Deo vacat. Irenzi (2). — Christiani munus nihil aliud est, quam mortem meditari. 4 t5 S. Clem. Alex. lib. τι Pedag. — Prorsus Christianus quietis et tranquillitatis, ac pacis απι]- cus et familiaris est. Evagrii. — Christiani hominis non habitum, sed animi affectum comproba. TIT. V. — Deum magis timendum esse quam homi- nes. Exod. 1, 47. — « Timuerunt obstetrices Deum, et non fecerunt juxta ac presceperat eis rex /Egy- pti : et vivos servabant mares. » Num. xxu, 18, 19. — « Respondit Balaam, et dixit principibus Balac : Si dederit mihi Balac ple- nam domum suam argento et auro, non potero transgredi verbum Domini Dei, ut faciam illud parvum aut magnum in cogitatione mea. » II Paral. xxv, 9, 10. — « Dixit Amasias homini Dei : Et quid faciam de decem talentis que dedi exercitui Israel ? Et respondit homo Dei : Estpenes Dominura ut det tibi his plura. Et discrevit Ama- sias exercitui, qui venerat ad ipsum ex Ephraim, ut irent in locum suum. » Sekol. Cum rex Amasias pretio conduxisset cen- twm millia Israelitarum, dedissetque eis centum argenti talenta, accedens propheta Domini,monuit eum, ne conductos ἃ se milites in belli societatem acciperet. Is posthabitis centum talentis, Deo pa- ruit, ipsique adeo obedientia victoriam concilia- vit. Den. x:1, 19-26. — Dixerunt senes ad Susan- nam : Ecce ostia pomarii clausa sunt, et nemo nos videt, et mos in concupiscentia tui sumus : quamobrem assentire nobis,et commiscere nobis- μαρτυρήσομέν σου, ὅτι Tv μετὰ σοῦ vtavloxoc, καὶ [) cum. Quod οἱ nolueris, dicemus conira te testimo- διὰ τοῦτο ἐξαπέστειλας τὰ xopásia ἀπὸ cob. Καὶ ἀπεετέναξς Σουσάννα, xai εἶπεν Στενά Mot πάντο- θεν, Εάν τε γὰρ τούτο πράξω, θάνατός pol ἔστιν' ἐάν τε μὴ πράξω, οὐκ εχφεύξοµαι τὰς χεῖρας ὑμῶν. Δἱρετόν pol ἔστιν μὴ πράξασαν ἐμπεσεῖν εἷς τὰς χεῖρας ὑμῶν ἢ ἁμαρτεϊν ἑνώπιον Κυρίου. » ε ᾽Απεκρίθησαν οἱ «peto παῖδες τῷ βᾶσιλεῖ, λέ- nium, quod fuerit tecum juvenis, et ob haac cau- sam ensiseris puellas abs to Et ingemuit Susanna, et ait : Augustie mihi sunt undique. Si enim hoc egere, mors mihi est : si autem non egero, non effugiam manus vestras. Sed melius est mibi abs- que epere incidere in manus vestras, quam pec- care in conspectu Domini. » Dan. 1, 16, 47. — « Responderunt tres pueri NOTE. (1) Scholium istud in Vaticano mutilum restitui ex Rupef. (2; Elpzvatou.Rup. ix τῶν διαλέξεων. Eusebius, lib. v, cap. 26, meminit opusculi Irenaei διαλέξεων διαφόρων, variarum disputationum, ex quo hac ^^ cepta sunt 431 8. JOANNIS DAMASCENI m regi, dicentes : Non opus habemus nos de verbo À Ύοντες: Q5 χρείαν ἔχομεν ἡμεῖς περὶ τοῦ TM hoc respondere tibi. Est enim Deus noster in ο)” Jis, cui servimus, potens nos eruere de camino ignis accenso, atque de manibus tuis, rex, eripiet nos. » Matth. x, 28, 29. — « Nolite timere eos qui oc- cidunt corpus, animam autem occidere non pos- sunt. Timete potius eum, qui potest animam et corpus perdere in gehennam. » Act. v, 29. — « Respondens Petrus et reliqui apostoli dixerunt : Obedire oportet Deo magis quam hominibus. » Galat. 1, 10. — « Modo enim hominibus suadeo, an Deo ? aut quero hominibus placere ? si adhuc hominibus placerem, Christi servus non essem. » LITTERA VW. TIT. I. — De mendacio et calumnia. Gen. xxxix, 14, 415. — « Vocavit ad se mulier eos qui erant in domo sua, et ait ad eos, dicens : In- troduxit nobis puerum Hebreum, ut illuderet no- bis. Nam ingressus est 326 ad me dicens : Dormi mecum. Et vociferata sum ; utque audivit quod extulissem vocem meam, et clamassem, reliquit pallium, quod tenebam, et fugit foras. » Levit. xix, 11. — « Non mentiemini, neque ca- lumniabitur unusquisque proximum suum. » Deut. v, 20. — « Non falsum testimonium feres adversus proximum tuum. » Deut. xix, 16-18. — « Si steterit testis mendax contra hominem, accusans eum impietatis : etsta- bant homines inter quos est jurgium coram Domino et coram sacerdotibus, et coram judicibus qui fue- rintin illis diebus : et perscrutabuntur judices diligenter : et ecce testis iniquus iniquum testimo- nium dixit ; contra fratrem suum stetit : facietis ei sicut fratri suo flagitiose fecit, et auferes malum de medio tui, et auferetis malum de vobis ipsis, et audientes ceteri timorem habebunt. » Π Reg. xxi, 12-14. — « Predicaverunt jeju- nium,et sedere fecerunt Nabuthe in capitepopuli. Et ingressi sunt duo fllii nequam, et dixerunt fal- sum testimonium contra eum coram populo,dicen- tes: Benedixit Deum et regem. Et eduxerunt eum extra civitatem, et lapidibus eum impetiverunt, et mortuus est. » Psal. v, 7. mendacium. » Psal. xi, 4. — « Disperdet Deus universa labia dolosa. » | Psal. o, 7. — « Qui loquitur iniqua, non direxit in conspectu oculorum meorum. » Prov. x, 4. — « Qui nititur mendaciis, hic pa- scet ventos : idem autem ipse sequetur aves vo- Jantes. » Prov. xu, 22. — « Abominatio Domino labia mendacia. » — « Perdes omnes qui loquuntur τούτου ἀποκριθῆναί σοι. Ἔστι γὰρ ὁ θεὺς ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς, d ἡμεῖς λατρεύομεν, δυνατὸς ἐξελίσῃιι ἡμᾶς ἐκ τῆς χαµίνου τοῦ πυρὸς τῆς χαιομένις wi ix τῶν χειρῶν σου, βασιλεῦ, ῥύσεται ἡμᾶς.» « Mi φοδεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμε, τὴν δὲ quy ἀποκχτεῖναι μὴ δυναµένων, Φοθέθητι μᾶλλον τὸν δυνάµενον τὴν φυχὴν xal τὸ σῶμα iz ολέσαι ἐν γεξννῃ. » « ᾽Αποχριθεὶς Πέτρος, xal οἱ ἁπόστολοι, cx Πειθαρχεῖν δεῖ θεῷ μᾶλλον, fj ἀνθρώποις. » α Αρτι γὰρ ἀνθρώπους πείθω, fj τὺν θεόν; $ ζητῷ ἀνθρώποις ἀρέσκειν ; εἰ ἀνθρώποις ρεσον, Χριστοῦ δοῦλος οὐκ ἥμην. » ZTOIXEION "Vv. TITA. A'. — Περὶ dt580ouc καὶ «συχοφαντίας. «Εκάλεσεν ἡ γυνἡ τοὺς ὄντας ἐν τῇ o'xig αὐτῖς, καὶ εἶπεν αὐτοῖς, λέγουσα: Εἰσήνεγκεν ἡμῖν maa 'E6paiow, ἐμπαίζειν ἡμῖν. Ἐἰσηλθε γὰρ τρός µε λέγων, Κοιμήθητι μετ ἐμοῦ. Καὶ ἐθόησα φωνῇ, b δὲ τῷ ἀχοῦσαι αὐτὸν ὃτι ὕψωσα τὴν φωνήν µου, xii ἐθόησα, καταλιπὼν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ map! ἐμοὶ, Ü. ἤλθεν ξέω. » « Οὐ ψεύσεσθε, οὐδὲ μὴ συκοφαντήστι ἕκαστος τὸν πλησίον αὐτοῦ. » « Οὐ φευδοµαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου µαρ- τυρίαν ψευδῆ. » « Κὰν καταστῃ µάρτυς ἆδικος κατὰ τοῦ ἀνθλρώπο καταλέγων αὐτοῦ ἀσέδειαν, καὶ στέσονται δύο m θρωποι, oic ἐστιν ἐν αὑτοῖς ἀντιλογία ἔναντι Κυρίου, καὶ ἔναντι τῶν ἱδρέων, καὶ Évavtt τῶν κριτῶν, οἳ ἄν ὥσιν dv ταῖς ἡμέραις ἐκείναις καὶ ἐξετάσουσι οἱ κριταὶ ἀκριθῶς, xal ἰδοὺ µάρτυς ἅδικος ἑμαρτύ- pnssv ἄδικα" ἀντέστη κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ. xe ποιήσετε αὐτῷ ὃν τρόπον ἐπονηρεύσατο ποιῆσαι τῷ ἀδελφῷ αὐνοῦ, xal ἐξαρεῖτε τὸ πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν καὶ οἱ ἐπίλοιποι ἀκούσαντες φοθηθήσον; ται. » « Ἐνετείλαντο νηστείαν, καὶ ἐκάθισαν τὸν Να: 6θουθὲ ἐν ἀρχῇ τοῦ λαοῦ, xal εἰσῆλθον δύο ἂνδρες υἱοὶ παρανόμων, xai χατεμαρτύρησαν αὐτοῦ χατ- Évxvtt τοῦ λαοῦ λέγοντες Πὐλόγησεν θεὸν xoi βα- σιλία. Καὶ ἐξήγαγον αὐτὸν ἔξω τῆς πόλεως, xii ἐλιθοθόλησαν αὐτὸν ἐν λίθοις, καὶ ἀπέθανεν. » « ᾿Απολεῖς πάντας τοὺς λαλοῦντας τὸ ψεῦδος. » « Ἐξολοθρεύσει Ἐύριος πάντα τὰ χείλη δό- λια. » « Λαλῶν ἄδιχκα, οὐ κατεύθυνεν ἑνώπιον τῶν 0902)- μῶν µου » « "Oc ἐρείδεται ἐπὶ ψεύδεσιν, οὗτος ποιμανεῖ ἀνέ- µους, ὁ δὲ αὐτὸς διώξεται ὄρνεα πτερωτά. » « Ἑδέλυγμα Κυρίου χείλη φευδῆ. » .α ' : ot. 433 SACRA PARALLELA 434 «'O ἐνεργῶν θησαυρ΄σµατα γλὠσσῃ φευδεῖ, µάταια Α Prov. xxi, 6. — « Qui operatur thesauros lingua ἑιώχει, xat ἔρχεται ἐπὶ παγίεος Oavátou, » « Γλώσσα ψευδἠς μισεῖ ἀλήθειαν. » « Μάταιον λόγον xal ψευδῆ μακρὰν ποίησον ἀπὸ σοῦ. » e Mdocuc ψευδὴς ἀπολεῖται, » « M3) ἴσθι μάρτυς φευδἠς ἐπὶ σὸν κολίτην. » vH συχοφαντία περιφέρει σοφὸν, xal ἀπολεῖ τὴν καρδίαν εὐτονίας αὐτοῦ. » «Στόμα τὸ ψευδόµενον ἀναιρεῖ φυχήν. » « Ὄρχον ψευδῆ μὴ ἀγαπᾶτε' διότι ταῦτα ἀμίσησα, λέγε: Κύριος παντοκράτωρ. » « ᾿Αναττάντες οἱ δύο πρεσθύτεροι ἐν μέσῳ τοῦ lao), ἔθηχαν τὰς χεῖρας ἐπὶ τὴν χεφαλὴν Σουσάν- νς, Ἡ δὲ κλαίουσα ἀνέθλεψεν εἷς τὸν οὗρανόν. Ex» δὶ ol πρεσθύτεροι Περιπατούντων ἡμῶν dv τῷ παραδείσῳ µόνων, εἰσῆηλθεν acr μετὰ δύο παι- ἑισκῶν, xal ἀπέλυσεν τὰς παιδίσχας, καὶ ἀπέχλεισεν τὰς θύρας τοῦ παραδείσου. Καὶ ἦλθε πρὸς αὐτὴν γεανίσχος, ὃς Tjv Χεχρυμμένος , xal ἀνέπεσεν μετ αὐτῆς. Καὶ ἐπίστευσεν dj συναγωγὴ τοῖς πρεσθυτί- τς τοῦ λαοῦ xai χριταῖς , xal κατέχρινον αὐτὴν ἀποθανεῖν . ᾿Ανεθόησε δὲ Σουσάννα φωνῇ µεγάλῃ, xii εἶπεν Ὁ Θεὸς ὁ αἰώνιος, ὁ κῶν κρυπτῶν γνώ- στης, σὺ ἐπίστασαι ὅτι ψευδη µου κατεµαρτύρη- σεν. » * Mi; ἁροτρία ψεῦδος éx' ἀδελφῷ σου’ μὴ φίλφ τὸ ὅμοιον ποίει. M3, θέλε φεύδεσθαι πᾶν φεῦδος ὁ γὰρ ἐνδιλεχισμὸς αὐτοῦ οὖκ slc ἀγαθόν. » « Μῶμος πονηρὸς ἐν ἀνθρώπῳ ψεῦδος. » « ᾿λκὰ ἀκαθάρτου τί κχαθαρισθήσεται; xai ἀπὸ φιυδοῦς τί ἀληθεύσει ; ν « Λἱρετὸν κλέπτης, f] ὁ ἑνδελεχίζων ψεύδει’ ἀμφό- τοι ἀκώλειαν χληρονοµήσουσιν. » « ᾿Ανήρ τις ᾿Ανανίας ὀνόματι σὺν Σαπφείρῃ τῇ Twrxi αὐτοῦ ἐπώλησαν χτῆμα, xai ἑνοσφίσατο ἀπὸ τῆς τιμῆς, συνειδυίας xal τῆς γυναικός. » « liv φεῦδος ἐκ τῆς ἀληθείας οὐκ ἔστιν. » * Ἐχθρὸς ὑμῶν γέγονα ἀληθεύων ὁμῖν. » Οὗτε ἐν δικαστηρίοις, οὔτε ἐν ταῖς ἄλλαις πράξεσιν ἐπιτήδειον τὸ ψεῦδος τοῖς τὴν ὀρθὴν ὁδὸν καὶ ἀληθῆ τροελομένοις τοῦ βίου, Ἔκχατος ὄρος τῆς πονηρίας loti τὸ φεῦδος. "Exxi πως ὁ λόγος, ἐπειδὰν ἅπαξ τῆς ἀληθείας mendacii, vana persequitur, et venit in laqueum mortis. » Prov. xxvi, 28. — « Lingua mendax odit verita- tem. » Prov. xxx, 8. — « Sermonem vanum et menda- cem, longe fac a te. » Prov. xxi, 8: — « Testis mendax peribit » Prov. xxiv, 28. — « Ne sis falsus testis contra civem tuum. » Eccli. vii, 8. — « Calumnia conturbat sapientem et perdet cor fortitudinis illius. » Sap. 1, 11. — « Os quod mentitur, occidit ami- mam. » Zach vin, 17, — « juramentum mendax ne dili- gatis : quoniam haec odi, dicit Dominus omnipo- tens. » Dan. xii, 34-42, — « Consurgentes duo presbyteri in medio populi, posuerunt manus suas super ca- put ejus. Qus flens suspexit in celum. Et dixe- runt presbyteri: Cum ambularemus in pomario soli, ingressa est hec cum duabus puellis, et dimisit puellas, et clausit ostia pomarii. Venitque ad eam adolescens, qui erat absconditus,et concubuit cum ea. Credidit multitudo senibus populi et judicibus et condemnaverunt eam ad mortem. Exclamavit autem voce magna Susanna, et dixit: Deus eter- nus qui absconditorum es cognitor, tu sis quia falsum testimonium contra me dixerunt. » Eccli. vii, 13, 44. — « Noli arare mendacium adversus fratrem tuum: neque amico similiter facias. Noli velle mentiri omne mendacium : assi- duitas enim illius non est bona. » 7347 Eccli. xx, 26. — « Opprobrium nequam in homine, mendacium. » Eccli, xxxiv, 4. — « Ab immundo quid munda- bitur? et a mendace quid verum erit? » Eccli. xx, 27. — « Potior fur, quam qui assi- duus est mendacio : ambo perditionem heredita- bunt. » Áct. v, 4. — « Vir quidam nomine Ananias, cum uxore sua Sapphira vendidit agrum, et fraudavit [ de pretio conscia uxore. » I Joan. vii, 24. — « Omne mendacium ex veri- tate non est. » Galat. iv, 16, — « Inimicus factus sum vobis, verum dicens vobis. » S. Basil. Hom. de legend. gentil. lib. — Neque in forensibus concertationibus, neque in aliis actio- nibus aptum mendacium est illis qui rectum et verum vite iter capessendum sibi proposue- runt. Ejusd. De Spir. sancto, cap. 1. — Extrema im- probitatis linea est mendacium. Videtur quodammodo oratio, cum semel a ve- e LERIEU ML Vn" " n. 450 8. JOANNIS DAMASCENI i36 ritate deflexerit in multas et periculosas absurdi- À παρενεχῇ, εἲς πολλὰς καὶ ἐπιχινδύνους ἀτοπίας tates preeceps ferri. Prolapsio ἃ veritate, hallucinatio et cecitas mentis est. Veritas, quidem una est, mendacium vero mul- tifidum. S. Chrysost. — Mendacium in altum assurgit ; mutua fides fugam arripuit; veritas terram reli- quit ; calumniatores falsum vendunt, in mutuam perniciem mentientes: jurisjurandi genus omne insumpserunt, qui Deum non aliter quam juran- do norint. Didymi. — False opiniones atque sententie, cum innumeris mendaciis ire pergunt, unam et eamdem doctrin: sus» enarrationem non habent. TIT. II. — De susurronibus. Eccli. xxi, 14. — « Susurro inquinat animam suam, et ubicunque habitabit, odio habebitur. » Eccli. xxvut. 15, — « Susurro et bilinguis male- dictus. Multos enim habentes pacem perdidit. » Eccli. v, 46. — « Non appelleris susurro, et lin- gua tua ne insidieris. » LITTERA Q0, De hora εί die mortis et obitus nostri ; et quod ad eam nos praeparari oporteat, et quomodo e vita migrare oporteat, Psal. ,xxxvim, 49. — « Quis est homo, qui vivet et non videbit mortem ? » Prov. xxiv, 27. — « Para ad exitum opera tua, C et preparare ad agrum. » Eccle. v, 14-16. — « Quemadmodum egressus est de utero matris sue: nudus, revertetur ut eat sicut venit, et nihil accipiet de labore suo, ut per- gat in manu ipsius, et hoc est languor pessimus. Sicut enim advenit, ita et abibit. Et que est abun- dantia ejus, qua in ventum laborat? Et quidem omnes dies ejus in tenebris et in luctu, οἱ in irri- tatione et iracundia multa, et in languore et in- sania. » 4998 Zach. 1, 5, — « Patres nostri et prophete ubi sunt ? Nunquid in &ternum vivent. » Sap. vi1, 6. — « Unus omnibus introitus ad vi- tam, et unus exitus. » Eccli. vu, 40. — « In omnibus operibus tuis memorare novissima tua, et in eternum non pec- cabis. » Eccli. xiv, 12. — « Memento quia mors non tardabit et testamentum inferorum tibi non est revelatum. » Eccli. xxvii, 6. — « Memento novissimorum tuorum, et desine inimicari. » Eccli. χι, 5-7. — « Noli metuere judicium mor- tis. Memento que ante te fuerunt, et ques super- ventura sunt tibi : hoc judicium & Domino omni carni. Et quid recusas in beneplacito Altissimi ? Sive decem, sive centum, sive mille anni : non est enim in inferno accusatio vites. » ἐμφέρεσθαι. Ἡ τῆς ἀληθείας ἁπόπτωσις, ἀορασία ἐστὶ διανοίας xai τύφλωσις. Τὸ μὲν ἀληθὲς Ev, τὸ δὲ φεύδεσθαι πολυσχι- δίς. Τὸ ψεῦδος ὑπεραίρεται' ἡ πρᾶῦς ἀλλήλους mim ἀπέφυγεν᾽ d ἀλήθεια τὴν γῆν κατέλιπεν αἱ συκοφέν- ται τὸ ψεῦθος πιπράσκουσιν, ἀλλήλους φευδόμενοι τοὺς ὄρχους ἀνήλωσαν, εἷς τὸ ὀμνύειν καὶ µόνον τὸν θεὸν ἐπιστάμενοι. Αἱ οὐκ ἀληθεῖς δόξαι διὰ µυρίων ψευδολογιών fa- δίζουσαι, µίαν καὶ τὴν αὐτὴν τῆς ἑαυτῶν χατηχήσεως οὐκ ἔχουσι διήγησιν. Β TITA. B. — Περὶ ψιθυριστῶν, « Μολύνει τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ὁ ψιθυρίζων, καὶ οὗ ἐὰν παροικήσῃ, µισηθήσεται. » « Wigopov xai δίγλωσσο» καταράσασθαι. Πολλὼς γὰρ εἰρηνεύοντας ἀπώλεσαν. » « MÀ κληθῇς Φίθυρος, καὶ τῇ γλώσσῃ σου μὴ ἑνέδρευε. » ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Ω Πιρὶ ὥρας καὶ ἡμέρας θανάτου, , καὶ τῆς Wo μῶν' xai ὅτι v. ἡμᾶς εὐτρεπίκεσθαι ap αὐτὴν , καὶ iv d δεῖ λαμθάνειν την µετάστα- σιν. « Τίς ἐστιν ἄνθρωπος, ὃς ζήσεται, καὶ οὐκ ὄψετι θάνατον; » « Ἐτοίμαζε clc τὴν ἔδοξον τὰ ἔργα σου, xal παρα” σκευάζου εἰς τὸν ἀγρόν. » «Καθὼς ἐξῆλθον ἀπὸ γαστρὸς μητρὸς αὐτοῦ qv- μνὸς, ἐπιστρέψει τοῦ πορευθῆναι ὡς ὄχει, καὶ οὐδὲν λήψεται ἐν µόχθῳ αὐτοῦ, ἵνα πορευθῇ ἐν τῇ χερὶ αὐτοῦ" xal ve τοῦτο πονηρὰ ἀῤῥωστία ὥσπερ v παρεγένετο, οὕτω ἀπελεύσεται. Καὶ τίς dj περισσεία αὐτοῦ ᾗ μοχθεῖ εἰς ἄνεμον ; Kal. γε πᾶσαι αἱ ἡμέαι αὐτοῦ ἐν σκότει, καὶ iv πένθει, καὶ àv. πκροξυεμῷ, xxi θυμῷ πολλῷ, xai ἀῤῥωστίᾳ, καὶ χολῷ. » « Πατέρες ἡμῶν καὶ οἱ προφῖται ποῦ εἶσι; μὴ τὸν αἴωνα ζήσονται ; » « Mio πάντων εἴσοδος elc τὸν κόσμον, ἔξοδός τι — ten. » | « Ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις σου µιµνήσκου τὰ ἔσχατέ σου, xai stc τὸν αἰῶνα οὐ μὴ ἁμαρτήσῃς. » « Μνήσθητι ὅτι θάνατος οὗ χρονιεῖ, καὶ διαθήκη ἆδου οὐκ ἀπεχαλύφθη cot, » « Μνήσθητι «à ἔσχατα σου, καὶ παῦσαι ἐχθραί- νων, » « Mi, εὐλαθοῦ κρῖμα θανάτου. Μνήσθητι προτέρων σου xal ἑσχάτων' τοῦτο χρῖμα παρὰ Κυρίου πάσῃ capx* xal τί ἀπαναίνῃ iv εὐδοκίᾳ Ὑψίστου; E^ δέκα, εἴτε ἑκατὸν, εἴτε χίλια Er οὐκ ἔστιν iv ἆδῃ ἑλεγμὸς ζωῆς. 437 SACRA PARALLHELA. 438 « Ἐν συντελείᾳ ἀνθρώπου ἀποχάλυψις ἔργων aó- A — Eccli. xt, 20. -— « In fine hominis denudatio τοῦ. » « Γρηγηρεῖτε, ὅτι οὐκ οἴδατε τὴν ἡμέραν, οὐδὲ τὴν ὥραν, ἐν fj ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται. » « Ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι, καὶ οἱ λύχνοι καιόµενοι. Καὶ ὑμεῖς ὅμοιοι ἀνθρώποις προσδεχοµένοις τὸν xópiov ἑαυτῶν, πότε ἀναλύσει ἐκ τῶν γάμων ἵνα ἐλθόντος xal χρούσαντος, εὖ- θίως ἀνοίξουσιν αὐτῷ. ἹΜακέριοι ol δοῦλοι ἐκεῖνοί, οὓς ἐλθὼν ὁ Κύριος εὐρήσει γρηγοροῦντας, ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι περιζώσεται, καὶ ἀνακλινεῖ αὐτοὺς, καὶ παρελθὼν διακονήσει αὐτοῖς. Καὶ ἐὰν ἔλθη ἐν τῇ δευτέρᾳ φυλακχῇ, καὶ iv τῇ τρίτη φυλακῇ ἐλθῃι καὶ εὥρῃ οὕτως, µακάριοί slow οἱ δοῦλοι ἐκεῖνοι. Τοῦτο δὲ γινώσκετε, ὅτι el ᾖδει ὁ οἰκοδεσπότης ποίᾳ dog ὁ χλέπτης ἔρχεται, ἐγρηγόρησεν ἄν, xal oàx ἂν ἐφῆχεν διορυγΏναι τὸν οἶκον αὐτοῦ. Καὶ ὁμεῖς οὖν (eoe ἴτοιμοι, ὅτι ᾖ ὥρᾳ οὐ δοκῆτε, 6 Υἱὸς τοῦ ἐνθρώπου ἔρχεται. » Προσήχει τὸν ἁρχόμενον τοῦ βίου iv ὀφθαλμοῖς ἔχειν τὴν τελευτήν. Μηδείς σε ἑξαπατάτω κχενοῖς λόγοις, Ἐπιστήσεται Tio σοι αἰφνίδιος ὄλεθρος, καὶ dj καταστροφὴ ὁμοίως χαταιγίδι παρὲσται, ἠνίκα ἂν ἐκλείπωσιν αἱ τοῦ ζῆν ἀφορμαί. ἀπορία δὲ πάντοθεν xai θλίψις ἀπαραμύ- Βητος, ἀπειρηκότων μὲν ἱατρῶν, ἀπειρηκότων δὲ τῶν οἰχείων, ὅτε τῷ πυχνῷ ἄσθματι χαὶ ξηρῷ συνεχό- µενος, πυρετοῦ λάθρου διακαίοντος τὰ ἕνδον xal ὑπο- σµήχοντος, καὶ στενάξεις μὲν ἀπὸ µέσης καρδίας, ον δὲ συλλυπούμενον οὐχ εὐρήσεις' καὶ φθέγξῃ μέν τελεπτὸν xal ἀδρανὲς, 6 δὲ ἀχούων οὐκ ἔσται' πᾶν V τὸ καλούμενον παρὰ σοῦ, de παραφροσύνη xata- θρονήσετα:. Ἴσως καὶ ἰατρὸς ὑπισχνεῖται ὥρας, xal πεαυτὸν οὖκ ἀπογινώσχεις διὰ τὸ φύσει φιλόζωον" 6 δὲ θάνατος παρέστηκεν' ol ἀπάγοντες κατεπε[- Ἰησιν. Tic & ἐξαιρούμειος ; θεὸς ὁ καταφρονηθείς ; Αλ)’ εἰσακοόσεται τότε; σὺ Υὰρ αὐτοῦ νῦν clo- αχούεις. Προθεσμίαν δώσει ; καλῶς γὰρ ἐχρήσω τῇ ἑεδομένῃ. operum illius. Matth. xiv, 42. — « Vigilate, quia nescitis qua hora Filius hominis venturus sit. » Luc. xi, 35-&0. — « Sint lumbi vestri pre&cin- cti, et lucerne ardentes in manibus vestris. Et vos similes hominibus exspectantibus dominum suum, quando revertatur a nuptiis ; αἱ oum ve- nerit et pulsaverit, confestim aperiant ei. Beati servi illi, quos cum venerit Dominus, invenerit vigilantes. Amen dico vobis, quod precinget sBe, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illos. Etsi venerit in secunda vigilia ; etsi in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati sunt servi illi. Hoc autem scitote quia, si &ciret paterfamilias qua hora fur veniret, vigilaret utique, et non si- neret perfodi domum suam. Et vos igitur estote parati, quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet. » S. Basil. Erhort. ad Bapt. — Eum qui vitam . auspicatur, vite flnem ante oculos habere cton- venit. Nemo te decipiat inanibus verbis (Ephes. v, 0). Süperveniet enim tibl repentinus interitus, et subversio tua quasi tempestas adfutura est : cum vit»? subsidia te deflcient; animi autem anxietas et afflictio, quam solamen nullum lenire queat, un- dique te obsidebunt, desperantibus salutem tuam medicis et propinquis : cum «crebro et sicoo an- helitu pressus, vehementi febre internas partes accendente et suburente, imo quidem pectore in- gemisces ; qui autem meaeroris socium tibi sese ad- jungat, non invenies : ac tenue quidem aliquid et imbecillum proloqueris ; quí autem audiat, non erit,sed quidquid a te proferetur, tanquam delira- mentum contemnetur. Quamvis medicus paucas quoqtue tibi horas quasdam polliceatur,tuque ipse ob congenitam víte cupiditatem,tibi minime diffl- das, mors tamen astat, urgentque quibus te abdu- cendi negotium datum est. Quis porro te liberet ? Deus, quem ipse es aspernatus ? At fortasse tum preces tuas exaudiet. Tu siquidem Ipsi nunc aures prebes. Emendationis spatium concedet tibi, qui pulchre scilicet eo usus sis, quod tibl concessit ? N»£ βαθεῖα, καὶ νόσος βαρεῖα, καὶ 6 βοηθῶν οὐ- ἑαμοῦ: ὁ ἐφεδρεύων τῷ κλήρῳ, ἔτοιμος, πάντα πρὸς τὸ αὐτοῦ χρήσιµον διοικούµενος. "Απρακτος ὁ ποιῶν τὰ βουλεύματα. Ἑἶτα περιθλεψάμενος ὧδε xal ὧδε, xa: ἰδὼν τὴν περιεστῶσάν σε εἰρήνην, τότε αἰαθήσῃ τῆς ἀθουλίας. τότε στενάξεις τὴν ἄνοιάν, εἰς olov καιρὸν ἐταμιεύσω τὴν ἐντολήν' ὅτε dj piv γλῶσσα παρεῖται, ἡ δὲ sip ὑπότρομος, κλονουμένη ταῖς συνολκαῖς, ὡς µήτε φωνῇ, μήτε γῥάμματι σημᾶναι : , τν vog v. Διδάσκει ἡμᾶς ὁ Κύριος, μὴ καταμελεῖν τῶν ἆναγ- Ἰαίων, ἀλλὰ πρὸ καιροῦ παρεσκευχσµένους τῆς ζωῆς τὰ ἐφόδια, ἐν τῇ ἑτοιμασίᾳ τῆς καρδίας &va- μέγειν τοῦ νυµφίου τὴν παρουσίαν, Al φρόνιµοι γὰρ, φησὶ, παρθένοι διὰ τοῦ ἔχειν ἐν ταῖς λαμπάσι τὸ ἔλαιον, συνεισῆλθον τῷ νυμφίφ' αἱ δὲ μµωραὶ, διὰ τὸ b Ejusd. Hom. ad ditesc. — Alta nox, et morbus gravis : ac qui opem ferat, nusquam est : qui hae- reditati immineat, in. promptu est, quique omnia ad utilitatem suam administret : frustra laborat, qui consilia et decreta exsequi studet. Tumque huc et illuc cireumspectans, ac cernens qua in so- litudine verseris, amentiam deplorabis, 329 qui divinum mandatum in tale tempus reservaveris, cum et lingua dissoluta est, tremulaque manus,et compressionibus agitata; ut nec voce, nec seripto, quid voluntatis habeas, significare possis. Ejusd. — Docet nos Dominus res necessarias minime negligere, verum, vite subsidiis mature comparatis, sponsi adventum in preparatione cordis exspectare. Etenim prudentes virgines, ut Litteris sacris proditum est, quod oleum in lam- padibus haberent, una cum Sponso ingresse UM 439 8. JOANNIS DAMASCENI "m sunt : fatus autem, que non se preparaverant, a À ἀνέτοιμον αὐτῶν, τῆς χαρᾶς τοῦ νυμφῶνος ἡλλο- leto illo thalamo excluss sunt. Ejusd. hom. 9 in. Hexaem. — Νου sedulam tibi ipse operam navabis, o homo ? Non in preessenti sevo futuri requiem tibi ante recondes ; inspecto formicse exemplo, qua «zsstivo tempore hibernum sibi cibum congerit, ac non ob eam causam, quod hiemis nondum molestie adsint, tempus per ignaviam transmittit, sed acerrimo quodam studio ad laborem seipsam magis intendit, quoad satis alimonis in cellis conditum habuerit ? Ejusd. — Beata anima illa est, que diu noctu- que nihil aliud animo versat, nisi quo pacto in magno illo die, quo creatura omnis tribunali ju- dicis sistetur, rerum qua in vita gesserit, ratio- nes reddat. Nam qui diem illum atque horam sibi ante oculos ponit, et quid in illo tribunali, cui nulla impostura fleri possit, purgandi sui causa allaturus sit, perpetuo meditatur, hic certe, vel nulla prorsus, vel quam minima peccata commi- serit : quando non alia de causa accidit uti pec- cemus, nisi quod a nobis divinus timor absit.Cum autem reddendarum rationum exspectatio ante oculos est, huic sane in inconsultas actiones in- cidendi nihil spatii dabit ille timor, qui in ipsius animo insidet. S. Greg. Naz. Orat. de S. Athan. — Frustra re- sipiscit aliquis, qui extremo vite spiritu conflicta- tur;quoscilicet tempore ob alterius vite tribunal, suarum quisque rerum sequus judex est. Ejusd. Orat. in Cesar. — Sapientum verbis ad- ducor ut credam, generosam omnem, Deoque di- lectam animam, ubi corporis vinculis soluta hinc excesserit, protinus illud bonum quod eam ma- net, presentientem et, eo quod mentem tenebris obducebat, vel purgato, vel abjecto, vel quocun- que id verbo afferam nescio, contemplantem, mirabili quadam voluptate afflci, et exsultare, atque hac vita, velut gravi quodam carcere, re- licta , excussisque compedibus , quibus animi penna deprimebatur, hilarem ad Dominum suum convolare, beatitudineque sibi recondita jam velut per imaginem frui. Ejusd. orat. 28 De seipso. — Dissolutionem ex- specta tanquam certe libertatis praestitutum diem, lateque et jucundz ad vitam alteram migrationis ; ubi nec quisquam effetus sit, nec senex, verum [) ταθ omnes spirituali :tate perfecti. Ejusd. tetr. 58. Semper saluti tu quidem tus stude : Potissimum autem sub diem vite ultimum. Venit senectus, exitum przco canit : Parentur omnes, imminet judez Deus. 480 Ejusd. Monost. Vitam lucrari est, singulos dies mori. S. Greg. Nyss. hom. 5. in. Orat. Domin. — Ec- quem fugit hoc Scripture sacre enigma, mor- tem per fenestras intrare dicentis (Jerem. 1x, 21)? Sensus etenim per quos animus res externas re- tpu0072av. Οὐ φιλοπονεῖς περὶ σεαυτον, ἄνθρωπε ; Οὐκ ἐν τῷ παρόντι αἰῶνι προαποτίθεσαι τὰς τοῦ μέλλοντος ἀναπαύσεις, πρὸς τὸ ὑπόδειγμα τοῦ µύρμηχος dms. θλέψας, ὃς ἐν τῷ θέρει τὴν χειμέριον τροφὴν ἑαυτῷ θησαυρίζει: καὶ οὐχ ᾧ µήπω πάρεστι τὰ τοῦ χει- μῶνος λυπηρὰ, διὰ ῥᾳθυμίαν παραπέμπει τὸν χρέ- vov, ἀλλὰ σπουδῇ τινι ἁπαραιτήτῳ πρὸς τὴν ἔργε- σίαν ἑαυτὸν κατατείνει, ἕως ἄν τὴν ἀἁρκοῦσαν τρ- φὴν ἐναπόθηται τοῖς ταµείοις ; Maxapla ψυχἠ, ἡ νυκτὸς καὶ ἡμέρας µηδεμίω ἄλλην µέριμναν στρέφουσα, Tj πῶς ἐπὶ τῆς μεγάλης ἡμέρας, xa0' ἣν πᾶσα ἡ κΧτίσις περιστήσεται τῷ κριτῇ, τὰς εὐθύνας τῶν πεπραγιµένων ἀποδιδοῦσα, Ὅ γὰρ ἐκείνην τὴν ἡμέραν καὶ τὴν ὥραν πρὸ ὀφθαλμῶν τιθέµενος, xal del μελετῶν τὴν ἐπὶ τοῦ ἀπαραλογίστου κριτηρίου, ὁ τοιοῦτος, fj οὐδὲν, fj παντελῶς ἐλάχιστα ἁμαρτήσεται, διότι τὸ ἁμαρτή- γειν ἡμῖν κατὰ ἀπουσίαν τοῦ θείου φόθου γίνεται, "Q δ᾽ ἂν ἐναργὴς παρῇῃ τῶν ἀπαιτουμένων ἡ προσδο- xla, οὐδένα καιρὸν δώσει τοῖς τοιούτοις ὁ σύνοιχος φόθος εἰς ἀθουλήτους πράξεις fj ἐνθυμήσεις ἐκ- πίπτειν. ᾿Ανόνητα μεταγινώσκει τις ἐπὶ ταῖς τελευτείαις ἀναπνοαῖς, fjv(xa εὐγνώμων τῶν ἑαυτοῦ χριτὴς διὰ τὸ ἐχεῖ διχαστήριον. Πείθομαι σοφῶν λόγοις, Oct quy) πᾶσα, καλή τς καὶ θεοφιλὴς, ἐπειδὰν τοῦ συνδεδεµένου λυθεῖσα σύ- µατος ἐντεῦθεν ἁπαλλαγῇ, εὐθὺς μὲν iv συναισθίσει καὶ θεωρἰᾳ τοῦ µένοντος αὐτὸν καλοῦ γενοµένη, ὅτε τοῦ ἐπισχοτοῦντος ἀποκαθαρθέντος, ἤ οὐκ οἶδα ὃ τι καὶ )έγειν χρλ, θαυµασίαν τινὰ ἡδονὴν Ίδεται, xil ἀγάλλεται, xal ἡδέως χωρεῖ πρὸς τὸν αὐτὸν δεσπὸ- την, ὥσπερ τι δεσμωτήριον χαλεπὸν τὸν ἐνταῦθα βίον ἀποφεύγουσα, καὶ τὰς περικειµένας ἀποσεισαμένη πέδας, ὑφ᾽ ὧν τὸ τῆς διανοίας πτερὸν καθείλχετο, καὶ oiov ἤδη τῇ φαντασίᾳ καρποῦται τὴν ἀποκει- μένην. Ἔκδεξαι τὴν διάλυσιν, ὥσπερ προθεσµίαν 3vaj- χαΐας ἐλευθερίας, xai τοῦ ἡδέως πρὸς τὰ ἑξῆς µε: ήσεσθαι, ἔνθα οὐκ ἔστιν ἄωρος, οὐδὲ πρεσθύτης, ἀλλὰ πάντες τὴν πνευματικὴν ἡλωχίαν τέλειοι. "Ast μὲν ἑργάζοιο τὴν σωτηρίαν" Καιρὺς δὲ δὴ µάλιστα τοῦ βίου λύσις. Τὸ γῆρας ἦλθεν, ἔξοδον χήρυξ Bog- Πᾶς εὐτρεπίζου' πλησίον Y4o $, κχρίσις. Βίου τὸ κέρδος, ἐμθιοῦν καθ᾽ ἡ μέραν. Τίς οὐκ οἶδεν τὸ αἵνιγμα τῆς θείας Γραφῖς τῆς λεγούσης, διὰ θυρίδων εἰσεληλυθέναι τὸν θάνατον ; Τὰς γὰρ αἰσθήσεις, δι ὦν ἐκκαλύπτουσα ἡ 00/3 πρὸς τὰ ἔξω πράγµατα, τῶν κατὰ γνώμην ἀντιλαμ- c AM PARALLELA RUPEFUCALDINA. 442 Εάνεται, θυρίδας dj Τραφὴ προσηγόρευσεν' ἃς ὁδο- A tegens, ea que vult, arripit, fenestras appellavit. ποιεῖν τῷ θανάτῳ τὴν εἴσοδον ὁ λόγος φησίν. Ἐτοιμάζου πρὸς τὰ λυπηβὰ, xai κχερδανεῖς τὰ πλείονα. "Ανθρωποι uiv γὰρ πἐρας τιπωριῶν εἶναι νοµί(- ζουσι τὸν θάνατον ἐν δὲ τῷ θείῳ δικαστηρίῳ µόγις οὕτως ἐστὶν ἀρχή. Quas quidem morti aditum munire, divinus sermo pronuntiat. Ad molestias subeundas prszesto sis, earumque maximam partem lucratus eris. Philonis. Hominis mortem esse suppliciorum finem arbitrantur, vix autem apud divinum tri- bunal hzc eorum initium est. Post Parallela Vaticana, ut datam fidem liberem, antiquiorum Rupefucaldinorum Indicem subjungo, cum selectis symbolis librorum sanctorum Patrum, qui nondum in vulgus pro- diere. Neque vero etiam omittenda putavi prolixa illa sancti Justini loca, que cum ejusdem sancti martyris operibus edita non sunt (a), sed seorsim a Petro Halloixio, cum hec accepisset ex eodem codice Rupefucaldino. Coterum indicavi duntaxat quibus in. Parallelorum titulis reperiantur [γαπεί excerpta que idem FHalloixius perinde seorsim evulgavit ; quippe cum in postremis editionibus operum sanctissimi hujus doctoris, Oxoniensi et Parisiensi, suis lo- eis restituta sint a. viris doctissimis D. Joanne Ernesto Grabe, et ΠΠ. admodum Patre D. Re- nato Massuet Benedictino. Tametsi Haoschelius in suis adnotationibus ad Bibliothecam Phot, et Stephanus l6 Moyne inter Varia Sacra fragmentum sat amplum ediderint libri Περὶ τοῦ παντὸς κατὰ Ηλάτωνος, De universo contra Platonem, qui Josepho 381 assignatus fwit ; ejus tamen fragmenti lacinias duas integras, ut in pradictis Parallelis jacent, refero ; ex quarum inspectione meum de ea lucubrationé, 68 qua accepte sunt, judicium facilius et com- modius expendatur. Tituli qui asteriscos in. indice praofixos habent, in. Vaticanis Parallelis absunt. (a) menta hac, scilicet libri de resurrectione, postea recepit D. Prudentius Maranus in sua editione Operum Justini. Vide tomum nostrum sextum, col. 1571-1591. EpiT. PATR. O ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΛΙΩΝ. Στοιχεῖον "Ala. A'. Περὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου πλάσεως, xai χατασχευῆς' xai ὅσα περὶ ἡμῶν ἐν Γραφαῖς ἐμοέρεται, Β΄. "Περὶ τοῦ ἀνθρώπου" dd αὐτεξούσιον αὐτὸν πε- ποίηχεν ὁ tóc, καὶ ἡγεμόνα τῶν ἐπιγείων ἁπάντων. T'. " Περὶ τοῦ ἀνθρώπου' ὅτι ἐπ᾽ ἀφθαρσίᾳ καὶ ἆθα- νασίφ κατὰ Λβείαν δωρεὰν πρὸς τοῦ Θεοῦ δι- επλάσθη, ἐντολῆς θείας δηλαδή φυλαττούσης τὴν tv , X2 ur - 9 Li ρ 4 a Δ. * Περὶ τοῦ ᾽Αδάμ’ ὅτι σοφώτατος, xat διορατιχὸς, xai προφήτης ὑπῆρχε πρὸ τῆς παραχοῖς. Κ. Περὶ ο. ίας καὶ ἀγαθοποιῶν. C. "Περὶ ἀνηχόων xal ἀνυποτάχτων. L. περί ἀρχόντων, xal ἀρχομένων' ὅτι τῶν dpyo- µένων τὰ πταίσµατα τοῖς ἄρχουσιν ἐπιγράφονται, ὡς παρ) αἰτίαν ἐχείνων d ἀμέλειαν συµθαι- γόντων. Β Περὶ ἀρχομένων' ὅτι ἐξομοιοῦνται οἱ ἀρχόμενοι τοῖς τῶν ἁρχόντων ἤθεσιν. €. * Περὶ ἁρχομένων ὅτι πρὸς τὰς προαιρέσεις τῶν ἀρχομένων τὰς πονηρὰς, οὕτω καὶ ἄρχοντας λοιμοὺς καθιστᾷ τὸ θεῖον χρῖμα. Γ. Περὶ ἀρχόντων' ὅτι χρὴ κατὰ τὸν τύπον τοῦ Κυρίου δι ὑποδειγμάτων ἀγαθῶν ἀνάγειν πρὸς ἀρετὴν τὸν ὑπήκοον, xal προσφιλή ἑαυτοῖς ποιεῖν τὸν λαόν. IA. * Περὶ ἁρχόντων καὶ προεστώτων' ὅτι χρὴ πυ- Χνότερον ταῖς νουβεσίαις καὶ διαµαρτυρίαις Ίσθαι αὐτοὺς πρὸς τὸν λαὸν, πρὸς τὸ ἑαυτῶν κίνδυνον. IB. Περὶ ἀναρχίας' ὅτι ἐπιθλαθὴς, καὶ ἐπικίνδυνος, χαὶ συγχύσεως αἰτία. Il. * Περὶ ἀρίστων ἀνδρῶν' ὅτι σωτήριος ἡ τούτων tones καὶ ἐπιστασία τοῖς πράγµασιν xal τῷ μὲ." Περὶ ἀφορίας χρηστῶν ἀνδρῶν' ὅτι ἐπικίνδυνος "p plip. INDEX CAPITUM, Littera Alpha. I. De hominis formatione et structura, et quecun- que in Scripturis de nobis feruntur. | Il. * De homine: quod Deus eum libero arbitrio preditum condiderit, cunctisque rebus terre- nis preefecerit. III. * De homine: quod divino inunere incorru- ptus et immortalis effectus a Deo sit ; divino utique precepto gratiam hanc conservante. erspi- el le- IV. * De Adam: quod sapientissimus, et cax, atque propheta fuerit, antequam gem infringeret. V. De beneflcentia et beneficis. VI. * De contumacibus et immorigeris. VII. De principibus et subditis : quod subditorum lapsus principibus ascribantur, tanquam ipsis auctoribus ac negligentibus accidant. VIII. De subditis: quod subditi principum mores imitentur. IX. * De subditis : quod Dei judicio propter nefa- ria subditorum studia perniciosi principes a Deo constituantur. X." De principibus: quod Dominum imitando per bona exempla adducere subditos ad virtu- tm debeant, sibique populi amicitiam conci- iare. XI. * De principibus et prevfectis : quod eos crebris admonitionibus testificationibusque ad popu- lum uti oporteat, ut a seipsis periculum aver- tant. XII. De anarchia: quod perniciosa et periculosa sit, ac confusionem pariat. ΧΙΠ. * De viris probis: quod eorum prefectura et regimen reipublice et populo salutaria sint. XIV. * De virorum bonorum raritate :quod 7 periculosa sit, 443 XV. ' De divini verbi raritate; quod ejus aucto- res sint illi, qui ejus doctrine non obsequuu- tur. XVI. * De iis qui mente instabiles sunt, nec con- silio firmi. XVII. * De rebus obscuris ac nobis incognitis: quodque inutilis ac vanitate plena sit illarum meditatio. 182 XVIII. De nuntio ac responsionis sequestro. XIX. De bono nuntio. XX. De malo nuntio. XXI. * De peccatis: et quod peccata nostra nobis accersunt et afferunt mala. XXII. De iis qui hominibus placent, ac simulato et subdolo animo sunt. XXIII. De iis qui sibi placent, seque ipsos com- mendant, ac sibi ipsis applaudunt. XXIV. * De responsionis sucz defensione: quod cum prudentia et in nomine Domini respon- siones suas defendere oporteat, maxime ubi de salutari fide nostra agitur. Deo namque responsionum declarationes relinquentes, ma- num nobis, quin etiam veritati, decus conci- lamus. XXV. * De iis qui procaciter respondent. XXVI. * De iis qui precantur ; quod Deum orando supplicationes nostras ad id quod ipsi libue- rit, conformare debeamus, ac non quod no- bis arriserit postulare. Non enim scimus quid nobis utile sit. Ipse vero, tanquam bonus pa- ter, et cunctorum prescius, illis ad ea que pro- ficua sunt, prs»sto annuit; ad 968 vero que de- trimentum afferunt, quamlibet exoratus, ope- rom nullam confert. XXVII. * De rebus quas Deus abominatur ac re- jicit. XXVIII. De rebus quas nobis impossibiles ac dif- ficiles sunt. XXIX. * De foro, et eorum qui illic presint, con- stitutione. XXX. * De rebus consentaneis et elegantibus. XXXI. De rebus dissentaneis et indecoris. ΧΧΧΠ. "Ρο comminatione : quod Dei mine me- tuende sint, nec interitum suum contemptui habere fas sit. XXXIII. * De inutilibus et mutuo oppositis rebus. XXXIV. * De iis qui seipsos dedecorant. XXXV. 'Deiis qui mundum resque mundanas nulla providentia regi impie asserunt, XXXVI. De intempestiva, vanaque ac felici ex- secratione. XXXVII. * De auscultatione : quod studiosos esse opporteat ad res utiles audiendas : inutiles vero fugere. XXX VIII. * De iis qui subdole aliena audiunt. XXXIX. De iis qui vana, inepta et obscena pro- ferunt. XL. De iis qua nec copulari, nec conciliari pos- sunt. XLI. De inexplebili cupiditate, quod tietate plura habere percupiamus. XLII. * De eo qui peccat et offendit: et quod ipsum modeste agere. nec redarguenti contra- icere oporteat, XLII. * De astrologis. XLV. * De sanctis ; et iis qui ob facta sortemque suam beati predicantur; quodque in sanctis requiescat Deus. 433 XLV. De remissione peccatorum: et quot modis delictorum propitiatio concessa nobis sit a Deo, qui solus potest peccata dimittere. sine sa- XLV[. De anatbemate ac separatione: et quot 8. JOANNIS DAMABCRII ul IE. * Περὶ ἀφορίας βείου λόχου, παρ᾽ αἰτίαν τῶν μὶ ὑπχκουόντων τῇ τούτου δι ασχαλίᾳ. Iz. * Περὶ ἀκαταστάτων τῷ λογισμῷ, xol τῇ γνώ * ἁνιδρίντων vore mn IZ." Hlepi. ὁδήλων καὶ ἀγνοουμένων ἡμῖν πρεγμέ. των καὶ ὅτι ἁἀλυσιτεὴς d περὶ τούτων ἆδο- λεσχία, χαὶ φαντασιώδης. ΠΠ’. Περὶ ἀγγέλλοντος καὶ µεσάζοντος ἀπόχρισιν. Ι6', Περὶ ἀγγελίας ἀγαθῆς. K'. Περὶ ἀγγελίας χακῆς. ΚΑ’, ' Περὶ ἁμαρτημάτων' ὅτι τὰ ἡμέτερα ἆπερ- τήµατα προζενοῦσι, καὶ ἄγουσιν ie! ἡμᾶς τὰ xatà. ΚΒ’. Περὶ ἀνθρωπαρέσκων, xal προσποιητῶς καὶ ὑπούλως διακειµένων; KT". Περὶ αὐταρέσκων, xal ξαυτοὺς συνιστώντων, xal ἑαυτοὺς ἀποδεχομένων. KA'. * Περὶ ἀποχρίσεως ἀπολογίας' ὅτι χρὴ ἓν συνέσει καὶ ὀνόματι Κυρίου τὰς ἀπολογίας τῶν ixtow- κήσεων ποιεῖσθαι' μάλιστα δὲ, περὶ σωτηριώδους ἡμῶν πίστεως ἀνατιθέμενοι γὰρ τῷ θεῷ τὰς διασαφήσεις τῶν ἐπερῶτήσεων, τὸ μµέγιστον μετὲ καὶ τῆς ἀληθείας ἑαυτοῖς περιποιούµεθα χλίος, ΚΕ’, * Περὶ τῶν ἀποχρινομἔνων θρασέως. Κζ. " Περὶ αἰτουμένων ὅτι χρὴ τὰς iv προσευχαῖς τοῦ θεοῦ αἰτήσεις κατὰ τὸ αὐτῷ δοχοῦν, καὶ μὴ κατὰ τὸ ἡμέτερον αἶτεῖν θέλημα. Οὐκ ἴσμεν γὰρ τὸ συμφέρον ἡμεῖς. Αὐτὸς δὲ, ἅτε πατὴρ ἀγαθὸς, xai πάντων προγνώστης, πρὸς μὲν τὰ λυσιτε- λοῦντα ἰἑτοιμότατα ἐπινεύει, πρὸς δὲ τὰ βλάδην φίροντα οὐ συνεργεῖ αἰτούμενος. KZ.* Περὶ ἀποθεθλημένων καὶ ἁπροσδέκτων npoj- άτων παρὰ θεᾷῷ. KH. Περὶ ἀδυνάτων καὶ δυσχερῶν πραγμάτων παρ ἡμῖν. Ke: Περὶ ἀγορᾶς, καὶ τῆς περὶ ταύτην τῶν ἐφ- ὅρων καταστάσεως, Λ’. * Περὶ αρμοδίων xal ὡραίων πραγμάτων. ΛΑ’. * Περὶ ἁ,αρμόστων καὶ ἀπρεκῶν πραγμάτων. ΑΒ’. * Περὶ ἀπειλῆς' ὃτι χρλ φοθεῖαθβαι τοῦ θεοῦ τὰς ἀπειλὰς, καὶ μὴ καταφρονητικῶς ἐπ᾿ ὀλέθρῳ δια» χεῖσθχι. ΑΙ”. " Ηερὶ ἀνωφελῶν καὶ ἀντιθέτων πραγμάτων. ΑΔ’. * Ηερὶ τῶν ἑαυτοὺς ἀτιμαζόντων. AE. " Περὶ τῶν ἀσεδῶς ἀπρονόητον εἶναι τὸν x- σµον, καὶ τὰ κατὰ τοῦτον πράγματα λεγόν" των, AQ. Περὶ ἀρᾶς ἀκαίρου, xal µαταίας, καὶ εὐδοί» μονος. KZ. " Περὶ ἀκροάσεως" ὅτι χρλ σπουδαίους πρὸς τὰς ἐπωφελεῖς εἶναι ἀχροάαεις, ἀποδιδράσκειν δὲ τὰς τῶν ἀνονύτων, MT Περὶ τῶν παρακροωµένων ἐπιθούλως τὰ d) ρια. Ae. Περὶ ἀργολόγων, καὶ βαττολόγων, καὶ αἶσχρο- ων. Μ΄. Περὶ ἀκοινωνήτων, xal ἀσυμφώνων pep? των, ΜΑ’. Περὶ ἁπληστίας' ὅτι ἁπλήσιως ἔχομεν πρὸς τὴν τοῦ πλείονος ὕρεξιν. : ΜΒ’. * Περὶ ἁμαρτάνοντος καὶ σφάλλοντος" ὅτι δεῖ αὐτὸν ἐντρέπεσθαι, καὶ μὴ ἀντιῤῥημονεῦ τῷ Üdq- οντι. *. MI." Περὶ ἁγίων, καὶ µακαριζοµένων dg οἷς δρῶσι, καὶ ὑπὲρ ὧν τετυχήκασι’ καὶ ὅτι τοῖς ἁγίοις ἐπαναπαύεται ὁ θεός. i ME'. Περὶ ἀφέσεως ἁμαρτιῶν, xal κατὰ πόσους 7f" πους xay Spurs: ἡμῖν παρὰ θεοῦ τοῦ μόνου 90907 μένου ἀφιέναι ἁμαρτίας, ὁ ἱλασμὸς τῶν wÀnppi- άτων. Mt. * Περὶ ἀναθέματος xal ἀφορισμοῦ' καὶ ποσα” χῶς τὸ ἀνάθεμα λαμθάνεται. M5 PARALLELA RUPEFUCALDJNA. 48 MZ. Περὶ τοῦ ἄφυχτον εἶναι τὸν θεὸν, καὶ ἀπερί- γραπτον᾽ xai ὅτι πάντα περιδέδρακται, καὶ ἐφορᾷ, κχὶ οὐδὲν αὐτὸν λέλτθε. MH. "Περὶ του ἀκατάληπτον εἶναι τὸν Θεὸν καὶ τὰ ἔργα αὐτοῦ) xal ὅτι οὐ δεῖ ἥμᾶς τὰ χρυπτὰ καὶ ὄπέχεινα τῶν διατεταγµένων ἡμῖν ζητεῖ, [dj κεριεργάζεσθαι. ᾿Ανέφικτος γὰρ ἡμῖν xai dxa- τάληπτος ἀνθρώποις οὖσιν ἡ τούτων εὕρεσις, xal ἀλυσιτελής. Μθ Περὶ ἀγάπης καὶ φόθου πρὸς τὸν θεόν’ xal ὅτι παντὸς ἀγαθοῦ ὑπερέχουσιν. Ν’. Περὶ τῶν μὴ ἀγαπώντων τὸν θεὸν, μηδὲ φο- NAM αὐτόν. ΝΑ. Περὶ ἀντιλογίας πρὸς θεόν xoi ὅτι οὐ δεῖ ἀντιλέγειν , J| δικαιολογεῖσθαι πρὸς αὐτὸν, fi πολλὰ ῥήματα περὶ αὐτοῦ λέγειν. NB. Περὶ τοῦ, ὅτι xal ἄγγελοι ἁμαρτήσαντες χολά- ζονται. | NI". Περὶ τοῦ, ὅτι ἀγγέλους φύλακας ἡμῖν ἐπίστη- σεν ὁ θεός. NA. Περὶ ἆ ς παρὰ Θεοῦ µγινοµένης ’ χα) ὅτι οὐ δεῖ παρὰ τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ φιλαν- θρωπεύεσθαι. NE. "Περὶ ἀναχαινισμοῦ τῶν ὁρωμένων' λέγω δὲ οὐρανοῦὺ xd! γῆς. NU. Περὶ τῆς ἀστάτου xal ἀθεθαίου τῶν ἀἆνθρω- πίνων καταστάσεως xai ὅτι ἐπίμοχθος καὶ 0. Περὶ ἀπαρχῶν καὶ δεκατῶν; ὅτι δεῖ ταῦτα προσ- φίρειν τῷ θεῷ. OA. Περὶ ἅπαντη µάτων xal τῶν ἀπὸ κακῶν εἰς κακὰ ἐμπιπτόντων. OB. " Περὶ ἁἀμοιθῆς καὶ ἀνταποδόσεως dv ἡμέρᾳ χρίσεως * xai ὅτι αἰώνια καὶ ἀτελεύτητα τὰ ἑκατέροις ἀποχκείμενα , efte ἀγαθὰ, sive δεινὰ χολαστήρια. QI". * Περὶ ἁμοιθῆς τῶν sb καὶ κατ’ ἀρετὴν βιωσάν- των ἕν ἀπεράντῳ µακχαριότητι. OA'. Περὶ τῆς φοθερᾶς ἀναστάσεως. OB. Περὶ τῆς ἁγίας, xai ἀχτίστομ, καὶ συναϊδίου, xai ὁμοουσίου Τριάδος. Ot. Περὶ ἁγίων ἀγγέλων' xai ὅτι iv. ἀοιδίμῳ µακα- Pm διάγουσι, λειτουργοῦντες τῇ σεθασμίῳ ριάδι. OZ. Περὶ αἱρετικῶν, καὶ τῶν περὶ πίστιν λογοµα» μούντον, al ἀμφισθητούντων' καὶ ὅτι οὗ χρὴ τὰς συλλαθὰς καὶ τὰ ὀνόματα περισκοπεῖν, ἁλλὰ τὸν νοῦν xal τὴν διάνοιαν τῶν δογμάτων, Στοιχεῖον Β. A." ελέως: ὅτι ἁλυσιτελὸς τὸ ἐξιέναι βα- M ία εἰς πὔλεμαν, καὶ βέλτιον διὰ μισθοφόρων, XLVII. Quod divinum numen vitari nequeat, nec circumscribi : quodque omnia compiexu suo teneat, intueaturque, nec quidquam ipsi la. teat. XLVIII. * Quod Deus comprehendi non possit, neo opera ipsius: quoque minime debeamus oc- culta, ac ultra quam preceptum sit nobis, que- rere, aut perscruturi. Ea siquidem reperire fa. eultatem nostram ac comprehensionem supe- rat, qui homines sumus: idque nobie est in- utile. XLIX, De dilectione et timore erga Deum : quod- que omni bono precellant. D. * De iis qui Deum non amant, nec ipsum ti- ment. LI. ' De disceptatione adversus Deum ; quodque ei contradicere et disceptare cum ipso, aut multos sermones de eo miscere non oporteat. LII. Quod angeli qui peccaverunt, plectantur. LIII. Quod custodes nobis Deus. LIV. De sententia a Deo lata : et quod minime con- sentaneum sit contra Dei precepta humanitati indulgere. LV. * De rerum que videntur instauratione, coli, inquam, et terre. LVI. De instabili neo constanti rerum humanarum statu : quodque molesta et doloribus obsita sit hominum vita. LVII. * De impeccantia : quodque nemo peccati expers sit prater solum Deum. LVIIM. * De iià qui peccant, Deumque latere arbi- trantur. LIX. De maledictione a Deo, et prophetis, et apo- stolis lata. DX. e charitate, et pace, et concordia, atque pa- cificis, LXI. De veritate et testificatione fideli. Ι ΧΙ. De acedia et animi anxietate. LXIII. De insano et amente. LXIV. * De iis qui mala amplexantur, et justitiam aspernantur ac vituperant. LXV. De viro simplici et innoxiis moribus. LXVI. De pudore bono. LXVII. De pudore malo. LXVIII. De desperatione : quodque de salute sua non sit desperandum. LXIX. De tranquilitate a negotiis, et quiete: et quod vitam quietam agere, Dei cognitionem reestet. LXX. De primitiis ac decimis : quod hec Deo sint offerenda. 384 LXXI. De casibus, et iis qui a malis in mala incidunt. LXXII. * De remuneratione et retributione in die judicii : et quod perpetua sint, et flne careant, qua utrisque reposita sunt, sive bona, sive sup- licia gravia, LXXIIL. " De remuneratione eorum, qui bene et ex virtutis prescripto vixerunt, in interminabili felicitate. LXXIV. De tremenda resurrectione. LXXV, De sancta et increata, et. sempiterna, ao consubstantieli Trinitate. LXXVI. De sanctis angelis : et quod in jucunda felicitate versantur, colendw» Trinitati mini- strantes. LXX VII. "Ρο hereticis, et illis qui de fide litigant ac dubia agitant : et quod syllabe et vocabula scrupulosius inspicienda non sint, sed dogma- tum sensus: neque tradita Ecclesie oracula perturbare liceat. Littera B. L *De rege: quod inutile sit regem ad bellum proficisci, sitque satius mercede conduct! angelos prefecerit 447 piis vel muneribus datis de hostibus ultionem sumere, quam par seipsum. II. De rege bono, et justo, et malorum osore. IH[. De rege non admodum illustri. IV. Quod pro rege sit orandum. V. De blasphemis et superbe loquentibus. VI. * De invidis. VII, De rebus violentis, et non violentis : et quod Deo sit gratum, quidquid nostra virtute prasta- mus. VIII. * De auxilio, et subsidio iis qui calumniam pa- tiuntur prestito: quod hoc acceptissimum sit eo. IX. De consilio Dei : quod immobile sit, nec at- tingi ab hominibus possit, nec prorsus omitti. X. De auxilio Dei : et quod Deo opitulante, insidie omnes et assultus inimici imbecilles sint, et pauci multos superent. . XI. De baptismo, et divini lavacri predictione. XII. * De viro constanti et inconstanti. XIII. De consilio : quod cum consilio et considera- tione cuncta agere oporteat. XIV. * De tardo consilio et cunctatione : quodque i perniciosum sit illud quod inconsiderate geri- ur. XV. De cibis et vite necessariis. XVI. De regno celorum. Littera T. l. De agricultura et agricolis: quod bonum sit operari. II. " De suaveloquentibus. 11. * De risu et ridiculis. IV. De murmurantibus et queritantibus. V. * De bona generatione. VI. * De generatione perversa et improba. VII. De iis qui sententiam mutant, seque ipsos in- cusant. VIII. 785 Quod semet nosse oporteat, suasque vires prospicere, nec superbire. IX. De viris scientia praeditis: et qualia bona hos sint secutura: X. * De senibus. virtute et prudentia ornatis. XI. " De senibus, qui in amentia et vitio vitam agunt. XII. * De parentibus bonis : et quod data opera et congruenti ratione fllii sint educandi. XIII. De parentibus, qui flliorum educationem arvi faciunt. XIV. De mulieribus : quod propriis viris suis sub- jecta esse debeant. XV. De mulieribus : quod eas non oporteat aperta facie orare. XVI. De mulieribus, quce masculum aut feminam pariunt ; quotque dies ab ecclesie Domini in- essu debeant abstinere. XVI. De muliere forti, et modesta, et prudente. XVIIL De mulieribus improbis, adulteris, meretri- cibus, et omni malitia plenis. Littera. A. I. * De testamentis et heredibus. II. De doctrina: et quod non omnium sit docere, sed sapientum et eruditorum. Ir. * De. magistris hereticis: quodque sint fu- iendi. Iv Deiis qui narrant ac docent vana. V. * De iis qui animo agitant et moliuntur mala. VI. * De iis qui se justos dicunt, et alios asper- nantur. B. JOANNIS DAMASCENI TY Jj δώρων τοὺς πολεμίους ἀμείθεσθαι, οὐ 8 υτοῦ. B. Περὶ βασιλέως χρηστοῦ, xai δικαίου, xal μισο. rm ου. i Y " . llc σιλέως μὴ λίαν θαυμαζομένο». A'. νι » εὔχεσίαι ὑπὶρ τοῦ βασιλέως. E'. Περὶ βλασφημούντων xai µεγαλοῤῥη µούντων, C. * Περὶ βασχάνων. Z. Περ βιαίων xai ἀθιάστων πραγμάτων. xal ὅτι τὸ κατὰ δύναμιν φίλον θεῷ ἐπὶ παντ[. H'. * Περὶ βοἠθείας xai ἀντιλήψεως ἄδικοτμένων' ὅτι λίαν εὐάρεστον θ:ῷ. ϐ’. Περὶ βουλῆς Θεοῦ: ὅτι ἄτρεπτος xal ἀνέφικτος ἀνθρώποις, xai ἁπαράθατος διαμένει. Γ. Περὶ βοηθείας θεοῦ' xai ὅτι τοῦ Θεοῦ βοηθοῦντος πᾶσα ἐπιθουλὴ καὶ ἐπανάστασις ἐχθροῦ ἀσθοεῖ, xal ὀλίγοι πολλῶν κρατοῦσιν. ΙΑ’. Περὶ βαπτίσματος xai τῆς τοῦ θείου λουτροῦ προφητείας. 1Β’. Περὶ βεθαίου καὶ ἀβεθαίου ἀνδρός. IT". Περὶ βουλῆς' ὅτι χρὴ μετὰ βουλῆς καὶ σκέψεως πάντα πράττειν. ΙΔ’. * Περὶ θραδυδουλῆς xai ἀθουλίας' καὶ ὅτι τὸ ἀπι- ῥίσκεπτον BAa6spóv. IE. Περὶ βρωµάτων, xal τῶν πρὸς τὸ (yv ἄναγ καίων. It. Περὶ βασιλείας οὐρανῶν. Στοιχεῖον T. A'. Περὶ γεωργίας χαὶ γεωργῶν' ὅτι καλὸν τὸ ἐργά- ζεσθαι, B'. Περὶ ^ γλυκολάλων, T". Περὶ γέλωντος xai γελοιαστῶν. A'. Περὶ γογγυστῶν xal µεμψιµο ίρων. Ε.. * Περί γενεᾶς ἀγαθῆς, C. * Περὶ γενεᾶς σχαλἰᾶς xai πονηρᾶς. E'. Περι τῶν γνωσιµαχούντων, xai ἑαυτοὺς xatapt- μφομένων. H'. Περὶ τοῦ γνῶναι ἑαυτὸν xai τὰ οἰκεῖα µέτρα, xai μὴ ἐπαίρεσθαι. 6’. Περὶ γνωστικῶν ἀνδρων᾽ καὶ ποιᾶ ἀγαθὰ bye αὐτοῖς. I. Περὶ Ὑερόντων ἐν ἀρετῃ καὶ σονέσει χοσµου" νων. TUOK γερόντων lv ἀνοίᾳ καὶ καχίᾳ βιούντων. ΙΒ’, Περὶ γονέων χρηστῶν: καὶ ὅτι χρὴ διὰ σπουδῆς καὶ προσηκόντως τὰς τῶν τιέχνων ἀναγωγὰς ποεῖσθαι. ] IT". Περὶ γονέων καταφρονητικῶς ἑχόντων τὰς τῶν τέχνων ἀναγωγάς. IA'. Ηερὶ Ὑγυναικῶν' ὅτι χρὴ αὗτάς ὑποτάσσισθσι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν. . IE. Περὶ γυναικῶν' ὅτι οὗ δεῖ ἀκαταχαλύπτως εὔχι- σθαι αὑτάς. 1ζ. Περὶ γυναικῶν κυϊσκουσῶν ἄρσεν fj θῆλυ καὶ πόσας ἡμέρὰς οὐκ εἰσελεύσονται εἷς ἐκκλησίαν Κυρίου. | IZ. Περι γυναικὸς ἀνδρείας , καὶ σώφρονος , xti συνετῖῆς. . IH'. Περὶ γυταικῶν πονηρῶν, xai µοίχαλίδων, xat πορνευουσῶν, xal πάσης xaxlac πεπληρω- μένων. Στοιχεῖον A. A'. Περὶ διαθηκῶο xal κληρονόμων. B. Πτρὶ διδασκαλίας” xal ὅτι οὐ παντων τὸ διδά. σχειν, ἀλλὰ σοφῶν xat πεπάιδευµένων. I'. Περὶ διδασκάλων αἱρετικῶν' καὶ ὅτι χρὴ φιύ- ιν αὐτούς. Δ΄, Περὶ διηγουµένων xai διδασκόντων μάταια. E'. Περὶ διανουμένῶν xal ἐνθυμουμένων χαχά. C. Περὶ τῶν δικαιούντων ἑαυτοὺς, καὶ κατοφρυωμί- µένων ἑτέρων, μ9 PARALLELA RUPEFUCALDINA. 7. Περὶ δειλῶν, καὶ Oujógtov, καὶ ἀκατχστάτων, καὶ Tidvlouv. H'. Περὶ δικολόγων, xai τῶν xoleet; ἀλλοτρίας ἆνα- δεχοµένων, 8'. Περὶ δείπνου xai συνεστιάσεως. I. Περὶ διαφορᾶς ἁδίστων xai ἡδυτέρων κατὰ σύγχρισιν. ΙΑ’. Περὶ διαφορᾶς καταστάσεως καὶ τρόπων, xal ἀνομοιότητος γνωμῶν' ὅτι οὐ πάντες τοῖς αὐτοῖς έσχονται. [B'. Περὶ διορθώσεως βίου xaxoo ἐπὶ τὸ ἀγαθόν' ὅτι εὐάρεστον καὶ φίλον θεῷ. Τοῦτο δὲ τελεῖται xal κατορθοῦται, ἐκ τοῦ μεμνῆσθαι μὲν τῶν ἐσφαλ- µένων, xal ἀπομυσάττεσθαι' προσεγγίζειν δὲ πε- ποθηµένως τοῖς ἀξιεπαίνοις xai χρηστοῖς. ]r". Περὶ διαχρίσεως᾽ ὅτι χρὴ ἐπὶ παντὶ πράγματι dicio καὶ φόδον eco E ειν. ad ΙΔ’. Περὶ διαγνώσεως, xal πείρας ἡθῶν, καὶ χκρυφίων τρόπων ἀνδρός. τα Περὶ ο " T à . Περὶ δημηγερτῶν λοιμῶν' xai ὃτι εύγειν xai Wales Ὡς τοῦ δή µου ὁασοδας καὶ ἆσομ- φωνίας. IZ. Περὶ λυσκινήτων καὶ ἀργοφάγων, λουππαίων, xai ἀνασεθοθημένων, xai πεφαντασµένων ἐπ᾽ ὀλέθρῳ. 1Η’. Ὅτι χρὴ τὰ δεύτερα iv πᾶσι προθεωρεῖν καὶ περισκοπεῖν τρεπτὰ γὰρ τὰ ἀνθρώπινα ἅπαντα χαὶ ἄδηλα. ἴ6'. Περὶ δοµάτων καὶ δωρεῶν ἀγαθῶν' ὅτι παρὰ Osip xav ἀγαθόν. K'. Περὶ τῶν δουλευόντων Θεῷ' ὅτι yp?) τούτους τιμᾷν xai σέθειν, καὶ τὰ πρὸς χρείαν προσάχειν. ΚΑ’. Περὶ δικαίων" ὅτι φυλάττει αὐτοὺς Κύριος ἐκ πειρασμῶν, καὶ iv εὐφροσύνῃ ἔτη πολλὰ ζῶσι' καὶ ὅτι ὑπὸ Θεοῦ ἀγαπώνται, xai εὐλογοῦνται οἱ οἶχοι τῶν δικαίων. KB. Περὶ δικαίων, xa? εὐχῆς παρ᾽ αὐτῶν γινομέ- νης' ὅτι δεκτὴ xai τιµία παρὰ θεῷ. KT". Περὶ δικαίων’ xat ὅτι περιφρονοῦνται ὑπὸ ἁδικων καὶ ἀσεθῶν, xai διχσύρονται. ΚΔ.. Περὶ διχαίων ὅτι τίµιος παρὰ θεῷ 6 θάνατος αὐτῶν, xai ὡς ἡ μνήμη αὐτῶν ἐγχωμιάζεται. KE. Περὶ τῶν τους κεί καὶ ἀγαθοὺς ἄνδρας τιµώντων. Kc. Πιρὶ τῶν δικαίους xal ἀγαθοὺς ἄνδρας ἆτιμα- ζόντων. KZ. Ηερὶ δικαιοσυνης καὶ ἀρετῆς. ΚΗ’. Περὶ διαθόλου, $xot Σατανᾶ, καὶ δαιμόνων. KO. Περὶ δυνάµεως θεοῦ. A'. Περὶ δημιουργίας τοῦ κόσμου’ xal ὅτι πάντα ὑπὸ θεοῦ γεγένηται, xal οὐδὲν ὑπ᾿ αὐτοῦ εἰχη j) περιττὸν γέγονεν. ΛΑ’, Περὶ δοξολογίας θεοῦ' xal ὅτι χρὴ δοξάζειν αὐτὸν xal ἁγιάζειν' ὁ δὲ μὴ τοῦτο ὁρών, εὐθύνας PU καὶ ὅτι τοὺς δοξάζοντας αὐτὸν δοξάζει θεός. ΛΒ’. Hep! διαφορᾶς θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, xai ὅτι πολὺ τὸ μέσον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, xal τοῦ ἁμαρτάνειν cl; θεόν' xal ὅτι οὗ χρὴ δυσπιστεῖν ἔν τινι τῷ θεῷ. Πάντα γὰρ δυνατὰ αὐτῷ. ΑΓ’. Πιρὶ δυσπιστίας. ΑΔ’. Περὶ διγλώσσου. AE. Περὶ δικαστῶν ἁδικάστων, καὶ καθάρὰς ἐχόν- των τὰς χεἴρας. Ag. Περὶ δικαστῶν δωροδεκουµένων, xal ἀθέσμως χρινόντων. AZ. * Περὶ δεσποτῶν χρηστῶν. ΛΒ’. * Περὶ δεσποτῶν μοχθηρῶν. A8'. Περὶ δούλων χρηστῶν. Περὶ δούλων πονηρῶν. MA'. Περὶ δυσαρεστουµένων. ΜΕ’. Περὶ δόξης καὶ τιμῆς' xal ὅτι οὐ χρὴ τὴν t6lav δόξαν ἑτέρῳ πσρέχειν. KT". * Ηερὶ δανειστῶν χρηστῶν' MA', * Περὶ δανειστῶν πονηρῶν. 450 VII. De timidis, ac duplici animo, inconstanti- busque et ignavis. VIII. De litigatoribus, et iis qui alienas lites in se suscipiunt. IX. De coena et convivio. X. * De suavissimorum discrimine, necnon sua- viorum, comparatione facta. XI. De discrimine statuum et. morum, et diversi- tate sententiarum. XII. * De vit» male in bonam correctione: quod id Deo gratissimum sit. Hoc autem perficitur erratorum suorum recordatione et detestatione : necnon ardenti studio ad ea que laude digna optimaque sunt, accedendo. XIII. * De discretione : quod in omni negotio dis- cretionem ac Dei timorem habere oporteat. XIV. De discretione et experientia morum et oc- cultarum affectionum viri. XV. ' De munerum acceptione. XVI. De seditiosis contagiis : et quod fugienda ac vitande sint populorum commotiones et dis- sensiones. XVII. * De socordibus et otiosis, luxui deditis, turbulentisque, et interitum sibi parantibus. XVII. 736 ' Quod in omnibus posteriora previ- dere et considerare oporteat: quippe cum res omnes humane mutabiles sint et οδεευς, XIX. * De donis et muneribus bonis: quod bonum omne a Deo sit. XX. De iis qui Deo serviunt : quod eos honorare et colere oporteat, et necessaria ipsis pendere. XXI. De justis : quod Dominus eos a tentationibus servet, multosque annos in lztitia agant: quod- que a Deo dilgantur et benedicantur domus justorum. XXII. De justis, et precibus eorum : quod acce- pte ac pretiosse sint apud Deum. XXIII. De justis : quodque ab iniquis et impiis contemnantur et lacerentur. XXIV.Dejustis : quod pretiosa sit apud Deum mors ipsorum, ac memoria ipsorum celebretur. XXV. νὰ iis qui justos ac bonos viros honore afíl- ciunt. XXVI. De iis qui justos ac bonos viros probris onerant. XXVII. De justitia et virtute. XXVIII. De diabolo, sive Satana, ac demonibus. XXIX. De virtute Dei. XXX. De creatione mundi : quodque omnia a Deo facta sint, nec quidquam temere aut inutile condiderit. XXXI. De laudatione Dei : et quod ejus gloriam et sanctitatem praedicare oporteat, quique id non κ. supplicio dignus sit : quod demum eus eos qui se gloriflcant, glorificet. XXXI. De discrimine Dei et hominum : quodque magnum inter Deum et hominem interstitium sit ; nec non de peccato in Deum : quod tandem Deo incredulum esse non liceat: quippe cum cuncta sint ei possibilia. XXXIII. De incredulitate, XXXIV. De bilingui. XXXV. De judicibus incorruptis, et qui puras ha- bent manus. XXXVI. De αν munera accipientibus, et injuste judicantibus. XXXVII. * De bonis dominis. XXXVIII * De malis dominis. XXXIX. De servis bonis. XL. De servis malis. XLI. De morosis. XLII. De palos et honore : quodque gloriam pro- priam dare alteri non conveniat. XLIII. * De creditoribus probis. XLIV. * Decreditoribus improbis. ABI XLV. * De iis qui mutuo accipiunt : et quod grato animo esse oporteat erga creditores suos. XLVI. * De iis qui mutuo accipiunt, et grato ani- mo sunt. 4981 Littera E. I, De preceptis divinis : quod salutaria et vivifica sint, omnibusque modis recta, et sancta, et justa. II. De iis qui precepta Dei non custodiunt. III. * De iis qui opera sua prospere agunt. IV. * De iis quibus res male succedunt. V. De operibus et actionibus: quod ante omne opus sanctimoniam sibi conciliare oporteat per Dei recordationem et gratiarum actionem. VI. * De auctoritate et potestate : quod imperium omne ἃ Domino sit. VII. De laudibus et encomiis, et de illis qui eis audent : et quod ante factum periculum nemo audandus sit. ΥΗΙ. * De derelictione : quod nulla calamitas ge vior sit, quam Dei auxilio et protectione nudari. IX. * De egestate et penuria. uU X. " De calamitatibus justo Dei judicio nobis im- missis. XI. De ultione et vindicta peocatorum : quod hu- manissimus noster Dominus secundo peccato no- Stra non puniet, si nosmetipsos correxerimus. XII. * De accusatione. XIII. * De cupiditate: quod nequaquam oporteat sine judicio et examine desideriis suis obsequi, quamlibet bona appareant. His enim permulece- mur, tanquam infirmiores ad ea que non con- ducunt. . XIV. " De bonorum virorum desideriis. XV. " De subsidio : quod indigentibus apem ferre bonum sit. 0. uu XVI. De beneflcentia, sive oblatione ex 1gjustitiis arta: quod Deo accepta non sit. XVII. * De iis qui sibi mutuo manus afferunt, xv * De solerte, artificioso, perito, θὰ bene octo. XIX. * De sponsione et sponsore. XX. * De pignoribus. XXI. De inimicis : quod non oporteat orga lapsoe implacabilem esse, uti neque gaudere deeorum infelicitate et casu. XXII. * De continentia. XXIII. De negotiis communibus. XXIV. De reprehensore et increpatore : quod is debeat subobscure ac non dure repreheas; onem afferre: quoniam hoc perniciosum est : sed reum lenitate ad meliora provehere. XXV. De bona et mala fortuna. XXVI. * De iis qui mortis rei sunt : et quod nemo pro altero moriatur : non parentes pro filiis, non pro parentibus fllii. XXVII. De eo qui proximo insidias struit : quod- que ille in laqueum incidet. XXVIIT. De negatione : et quod comtinum oirca 438 res mundanas occupationes vitam nmo- stram confundant, nosque spiritualibus ster- nisque bonis privent. XXIX. De insomniis, vaticiniis et auguriis. ΧΧΧ. De iis qui sement ulcisountur : quod hoc ne- as sit. XXXI. * De voluntariis, et minime voluptariis,sive recte factis, sive peccatis, quse tam scientia uam ignorantia admittuntur. XXXII. * De gratiarum actione erga Deum * quod bolivioni tradenda non sint ejus beneficia. XXXIII. * De iis qui gratias non agunt, sed iagrat atque immemores sunt. XXXIV. * Deeunuchis et innuptis. 8. JOANNIS DAMASCENI | io ME'. * Περὶ δανειζοµένων καὶ ὅτι χρὴ εὐγνωμονῖν τοῖς κυριοχρἑοις. Μ3. Περί δανειζοµένων καὶ εὐγνωμονούντων, Στοιχεῖον K. Α΄. Περὶ ἐντολῶν Θεοῦ) ὅτι σωτήριοι xai ζωοχοιοὶ, xal κατὰ πάντα εὐθεῖαι, καὶ ἁγίαι, xai δίχαιαι, B. Περὶ τῶν μὴ φυλασσόντων τὰς ἐντολὰς τῇ θεοῦ. I". * Περὶ εὐόδουμένων £v τοῖς ἔργοις αὐτῶν. A'. * Περὶ τῶν οὐκ εὐοδουμένων, E. Περὶ έργων xai πράξεων ὅτι χρὴ πρὸ τάσης ἐργασίας τῇ τοῦ θεοῦ μνήμῃ καὶ εὐχαρισίᾳ ἁχιάζεσθαι. 3. "Περὶ ἐξουσίας καὶ δυναστείας ὅτι παρὰ Κυρίου πᾶν κρἀτος. Z. Περὶ ἐπαίνων καὶ ἐγκωμίων, xal τῶν Χαιρόντων ἐν αὐτοῖς, xai ὅτι οὐ δεῖ πρὸ πείρας ἐπαινεῖι τινα, Η’. Περὶ ἐγχαταλείψεως, ὅτι τὸ ἐρημωθήναι τῆς τοῦ Θεοῦ βοηθείας xai σκέπης, παντὺς δεινοῦ χαλεπώτερον. 6'. * Περὶ ἐνδείας καὶ ἁπορίας. y. * Περ ἐπαγωγῶν κατὰ κχρίσιν δικαίαν θιοῦ ἐπιφερομένων ἡμῖν. ΙΑ’. Περὶ ἐκδικήσεως καὶ εἰσπράξεως ἁμαρτιῶν ὅτι οκ ἐκδιχήσει δὶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐφ᾽ ἆ αις ὁ φιλάν. θρωπος ἡμῶν Κύριος διορθούντων ἑαυτούς. IB. ΡΜ "m IT". Περὶ ἐπιθυμ τι οὐ χρὴ ἀκρίτως καὶ éwl- ετάστως L'A Wein ἐπιθυμίαις, πὰν εἶναι. — 'Ex τούτων — T3 ταῖς οἰχείαις δοκῶσιν ἀγαθαὶ δελεαζόµεθα, ota ἀσθενέστεροι πρὸς τὰ μὴ Àwn- din ἁγίων à IA'. * Ηερὶ ἐπιθυμιῶν ἁγίων ἀνδρῶν. IE'. * Περὶ ἐπικαωρφέας' ὅτι χαλὸν τὸ ἐπικουρεῖν e δεομένοις. 153. Περὶ εὐεργεσίας 7j πβοσφορᾶς ἐξ ὀδίκων qw µένης' ὅτι ἀπρόσδεκτος παρὰ θιῷ, IZ'. * Περὶ ἐπιχειρούντων ἀλλήλοις. IH', " Περὶ ἐπινοήτου, xai εὔμη χάνου, xa! ἐμπείρο, καὶ εὖ μαθοῦς. Ie'. Περὶ ς καὶ ἐγγνητοῦ. K'. "Περὶ ἐνεχύρων. ΚΑ’, Περὶ ἐχθρῶν' ὅτι οὗ δεῖ ἀδιαλλάκίως μεῖναι πρὸς τοὺς ἑπταιχότας, οὐδὲ Χαίρειν ὁπὶ τῇ κακο πραγίᾳ καὶ πτώµασιν αὐτῶν, ΚΒ'. " liepi ἐγχρατείας. ΚΓ’. Περὶ ἐπιχοίνων πραγμάτων. KA'. Περὶ ἐλέγχοντος xai ἐπιτιμῶντος" ὅτι χριὼν τῷ τοιθύτφ σννεσκιασµένως καὶ uà i ολ προσάχειν τὸν ελεγχον, ὅτι διαθρωτικάν᾽ ἀναθι- θάζειν δὺ πρὸς τὰ βέλτιστα ἡμερότητι τὸν ὑπ" θυνον. ; ! KE" Περὶ εὐπραγίας καὶ δυσπραγίας. KZ. * Περὶ bi quv θανάτου. καὶ ὅτι οὐδεῖς ὑπὲρ ἑτέρου ἀποθανεῖται, οὐ Ὑονεῖς ὑκὲρ τέκνων, Οὐ τέχνα ὑπὲ v v. KZ'. Περὶ ἐνεδρεύοντος εἲς ἔπιθουλὴν τοῦ πλησίον xai ὅτι αὐτὸς ςμπεσεῖται. . KH'. Περὶ ἐμπορίας: καὶ ὅτι al περὶ τὰ βιωτικά ἐνδελεχεῖς ἀσχολίαι συγχέθυσιν ἡμῶν τὴν (hv, καὶ ἀποστεροῦαι τῶν πνευματικών καὶ αἰωνίων ἀγαθῶν. Ke'. Περὶ ἐνυπνίων, xat μαντειῶν, καὶ οἵωνισμῶν. A'. Περὶ τῶν ἑαυτοὺς διεκδικούντων΄ ὅτι οὗ χβή. ΛΑ’. "Περὶ ἐκουσίων καὶ ἀκουσίων, eic χαπορθω- µάτων, εἴτε ἁμαρτημάτων ἐν γνώσει xol €T" γινοµένων. M AB. * Περὶ εὐχαριστίας πρὸς θεόν᾽ ἔτι οὐ J^ ἀνεπιληθήτως ἔχειν ατὰς ες αὐτοῦ. AT". "Περὶ τῶν μή εὐχαρισούνττων, ἀλλὰ ἀχαρν στούντων xai ἀχνωμούντων. ΑΔ’. * Περὶ εὐνούχων xai ἀγάμων. is? AE. * Περὶ ἑγαστριμύθων, οἰωνιζομένων. ΑΓ. Περὶ εἰδώλων καὶ εἰδωλολατρῶν. AZ. Περὶ εὐδαιμονίας καὶ μακαρισμοῦ: ὅτι οὐ δεῖ πρὸ τελευτῆς µακαρἰσαι τινά. ΑΠ’. Περὶ ἐλπίδος εἰς Θεόν: ὅτι χρὴ slc θιὸν ἐλπί- ζειν, καὶ μὴ εἷς τὰς τῶν ἀνθρώπων προατασίας' ὅτι οὖδείς ἐλπίσας εἷς θεὸν χατῃσχύνθη. A8. * Περὶ τῶν μὴ εἰς θεὸν τὴν ἐλπίδα καὶ πεποί- θησιν ἐχόντων. ἀλλὰ πεποιβότες ἐπὶ πλούτῳ χα ἀνθρώποις. Ν΄. Περὶ ἐκκλησίας Θεοῦ, xai θυσιαστηρίου' xai ὃτι οὐ δεῖ ἐν ἐχκλησ[ᾳ ἐσθίειν. ΝΑ’. Περὶ ἑορτῆς, ΜΒ’. " Περὶ εὐλογίας ὑπὸ Κυρίου, xal τῶν προφὴ- τῶν, καὶ τῶν ἀποστόλων γινμένης. MI". Περὶ εὐχῆς' ὅσα 86 εὐχης κατορθοῦται ἡμῖν. καὶ ἐπαοιδῶν, καὶ ΜΑ, Περὶ ἐλεημοσύνης xal εὐποιίας εἲς πτωχοὺς. ME. Περὶ τῶν ἕλεη μασόνην p ποιούντων, ἀλλὰ πλεονεκτούντων xal ἁἀδικούντων, Mr. Περὶ ἐργολαθητῶν, xal elg ἀλλατρίας δίχας αυτοὺς ἐμθαλλόντων. MZ. Περὶ ἐπισκόπων χρηστῶν xal φυλασσόντων τὰς ἐντολὰς τοῦ θεοῦ. MH'. Περὶ ἐπισκόπων πονηρῶν, καὶ μὴ φυλαττόντων τὰς ἐντολὰς τοῦ θεοῦ. M6'. * Περὶ ἐκμισθουμένων, fiot κυριέργων χρη- στῶν, xdi µισθίων χρηστῶν. N', * Hep! ἐκμισθουμένων, fiot χυριέργων πονηρῶν. Στοιχετον 4. A. Περὶ τοῦ ἐπιζητεῖν τὸν θεὸ», καὶ σὐτῷ ἔπεσθει καὶ ἀχολουθεῖν, xal πάντα ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ διάπράττεσθαι. B. Msp! ζώων ἁλόγων, quot σοφἰᾳ κεχοσµη- νων. l'. Περ) ζήλου ἀγαθοῦ xal µιµήσέεως χρηστῆς. A. Περὶ ζήλου xai µιµήσεως πονηρᾶς. E. Περὶ ζυγῶν, καὶ σταθμῶν, καὶ µέτρων δικαίων. ζ. Περὶ ζυγῶν, καὶ σπαθμῶν, καὶ µέτρων ἀδίκων, Στοιχεῖον Π. A'. Περὶ ἡμέρας ἀγαθῆς καὶ Σορταστικῆς. B'. Περὶ ἡμέρας σκληρᾶς xal θλιθερᾶς. Γ’, Περὶ ημέρας καὶ νυκτός. Δ΄. * Περὶ ἡμέρας ἑσχάτης, xal τοῦ ἀντιχριστου. Στοιχεῖον 8. Α’. * Περὶ θρασέων καὶ ἀνδρείων. B. * Περὶ ῥρασέων xal τολμηρῶν.. TI". * Περὶ θεληµαταρίων καὶ πεισματικῶν, xal. αὖτ- αρέσκων᾽ ὅτι Bap τὸ πάθος. A, Περὶ τοῦ E^ i «d . Hept θείας µυσταγωγίας. 7. Περὶ eov ily- xol E τὰς χιθδήλους Δοσίας 8 θεὸς ού προσδέχεται. Σ. Ηερὶ θείων λογίων) ὅτι χρὴ σπουδαίους εἶναι εἰς τὴν τούτων ἀχρόασιν. RH. Περὶ τῶν θείων, καὶ κατὰ ριστὸν μυστηρίων, 6. Περὶ θλιδοµένων, xai geovsdveum, καὶ λύπης, Γ. Περὶ θανάτου, xal τῆς iv τῷ καταστάσεως. ΙΛ. Περί θανέντων, καὶ πενθούντων xal ὅτι οὐ δεῖ ἐπὶ τοῖς ἀπελθοῦσι πενθεῖν. 1Β.. Περὶ θανάτου, xai φόθου ἐξ αὐτοῦ γινομένου. IT", Περὶ θαλάσσης, ΙΔ’, Περὶ θερισμοῦ καὶ τρυγητοῦ, IE une θηρευτῶν. θ óc σεμνῆς xxt χοσµίας. 17. Ito: Beyatpóc doi uvoo xa! ἀχόσμου. 3, θοῤῥῆσαι, μηδὲ ἐμπιστεῦσαι ἑκά- px appen μη n Στοιχεῖον L À'.* Περὶ Ἰσότητος,. ὅτι ᾖἴσότης φιλαδελφίας boxi PARALLELA RÜUPEFUCALDINA i5t XXXV. * De ventriloquis, et incantatoribus atque auguribus. XXXVI. * De idolis et idololatris. XXXVII. * De felicitate et beatitate : et quod nemo ante mortem dicendus sit beatus. | XXXVIlI. De fidein Deum : quod sperare in Deum oporteat, ac non in hominum protectione ; quia nemo sperans in Deum pudefactus est. XXXIX. De iis qui in Deum spem ac fiduciam non habent; sed in divitiis atque hominibus confidunt. XL. De ecclesia Dei, et altari: quodque in eccle- sia edere non deceat. XLI. ' De festo. XLII. * De benedictione a Deo,propbetisque et apo- stolis lata. ΧΙΙ. De precatione: qua per orationem nobis recte gerantur. XLIV. De eleemosyna atque beneficentia erga pau- peres. XLV. De iis qui eleemosynas non erogant, sed avaritie& et injustitie student. XLVI. De redemptoribus, et qui in alienas lites sese conjiciunt. XLVII. De episoopis probis, quique Dei mandata custodiunt. XLVIH. De episcopis malis, qui mandata Dei non custodiunt. XLIX. * De eonductoribus, sive operum dominis probis, ac mercenariis probis. L. * De conductoribus pravis. Littera Z. I. Quod Deum oporteat requirere ae sequi ; et quod cuncta sint in nomine ipsius peragenda, II. De animalibus brutis naturali sapientia ornatis, III. De zelo bono et optima emulatione. IV. De selo malo et prava qmitatione. V. De bilancibus,ponderibusque et mensuris justis. VI. De bilancibus, ponderibusque, et mensuris in- justis. 189 Littera H. J. De die bona et festiva II. De die dura et molesta. III. De die ac nocte, . IV. De die novissima, et de Antichristo. Littera. 8. I. * De audacibus et generosis. II. * De audacibus et temerariis. ΠΠ. * De iis qui proprie voluntati ac persuasioni addicti sunt, sibique placent; quod hoc vitium grave sit. lV. De non fidendo, neo sua negotia cuilibet con« credendo. V. De divina institutione. VI. De hostiis: et quod Deus male sanas hostias non admittat. VII. De divinis oraculis: quod studiosos esse oporteat ad ea auscultanda. VIII. De. divinis Christianisque mysteriis. IX. De afflictis et sollicitis, &c de tristitia. X. De morte, et apud inferos statu. XI. De iis qui moriuntur, et. qui lugent : quodque minime deceat super defunctos lugere. XII, De morte, et timore ex ea injoeto. XIII. De mari XIV. De messe et videmia. XV. De venatoribus. XVI. * De filia honesta et bene morata. XVII. De filia inhonestata et inculta. Littera I. I. * De qualitate : quod equalitas fraterne am' 455 tie parens sit et nutrix, tam in spiritualibus, quam in carnalibus. II. De vestitu: et quod pretiosis indumentis uti non conveniat. III. De medicis et medicina. IV: De sacerdotali supellectile, et rebus Deo con- secratis : quodque sacerdotale vas tangere pri- vato non liceat. V. De paritate : quod dives ac pauper pari apud Deum ordine sint. Littera K. I. De mundo, deque conditis a Deo speciosissimis et diversigenis ipsius creaturis: quodque nihil in eo sponte natum sit aut prodierit, tam in visibilibus quam in invisibilibus. lI. De tempore: quod suum cuique rei sit tem- pus. III. * De constantia et perseverantia : quodque res perseverantia quasite conficiantur. IV. De pulchritudine et decore corporis : quodque non in illis, sed in anime venustate Deus oblectetur. V.* De iis qui pulchritudinem colunt : quod cor- poralis pulchritudinis cultura abominatio sit apud Deum, quia, meretricia est. 4 40 VI. De jactatoribus et arrogantibus. VII. De gloriatione et elatione : quod hoc nocivum sit. Minime siquidem oportere sibi sua recte facta ascribere, sed Deo bonorum auctori et adjutori, eique grates referre. VIII. " De iis qui male sentiunt, malaque consilia itant. IX. ^ De malignis. X. ' De subtristi ac tetrico vultu. XI. * De iis qui egregiis moribus sunt, deque indo- lis ipsorum statu. XII. Deiis qui pravis moribus, atque indole mala ' sunt. XIII. De maledicentia et detractione : quod vitium hoc gravissimum sit, tum illi qui eo laboiat, tum ei qui participat. XIV. * De surdis. XV. De mundo corde, et illis quorum conscientia ura est. XVI. * De corde malo, et iis qui iniquo animo sunt. XVII. * De nefariis: quod eos quamprimum ex legis prescripto compescere oporteat, ad pa- cem. rectumque ordinem plebis, et repressionem mali. XVIII. * De iis qui salutarem erga nos peccatores Dei patientiam contemptim habent. XIX. De potiori: quod adversus potiores se non contendendum sit. XX. " De non judicando, condemnandoque. ac im- robando invicem ; et conviciis non adhibendis. XXI. De furibus, eorumque sociis. XXII. De periculis et discriminibus : et quod eorum impressiones declinare et fugere oporteat. XXIII. De inexplicabilibus nec enarrabilibus Dei judiciis : et quod non indigne ferre aut e&stuare conveniat, ob ea que justi sepe male tolerant ; injusti vero quandoque prospere vitam agant. Horum enim causa efferri nequit, solique Deo nota est. XXIV. De judicio atque justitia Dei : quodque Deus unicuique pro suo merito distribuat, nec per- sonam accipiat. XXV. * De bonis et probis viris. Littera A. I. De convicio. II. * De sermone, et que ex eo oritur laude ac vitu- , perio. 8. JOANNIS DAMASCENI - µήτηρ xai τροφὸς, ἓν τε τοῖς πνευματιαοῖς, b τε τοῖς σαρχιχοῖς. B. Περὶ ἱματισμοῦ’ xai. ὅτι οὗ δεῖ ἵματισμῳ πολυ. τελεῖ χεχρῆσθαι. I'. Περὶ ἰατρῶν καὶ ἰατρείας. K'. Περὶ ἱερατικῶν, xai τῶν τῷ θεῷ ἀναχειμένων ὅτι οὖν εξεστιν ἰδιωτεύοντα ἅπτεσθαι ἱερατιχοῦ σχευῆς. E. Περὶ ἰσότητος Ott ἴση παρὰ θεῷ τάξις xo σίου καὶ πένητος. Στοιχεῖον Κ. Α΄. * Περὶ τοῦ κόσµο», xai τῆς παρὰ θεοῦ γινομέ- νης παγκάλλου καὶ ποικίλης κτίσεως αὐτοῦ καὶ ὅτι οὐδὲν αὐτόματον, ἢ αὐτοσχέδιον ἐν αὐτῷ, οὔτε ἐν ὁρατοῖς, οὔτε ἐν ἀοράτοις. Β’. Περὶ καιροῦ * ὅτι χαιρὸς τῷ παντὶ πράγμτιι T". * Περὶ καρτερίας xal παραμονῆς ὅτι ἀγυτικὸν τῶν ζητουµένων τὸ καρτερικόν. A". Ηερὶ Κάλλους καὶ εὐπρεπείας σώματος ὅτι οὐκ ἐν τούτοις, ἀλλ᾽ ἐν τῇ τῆς ψυχῆς ὡραιότητι ὁ θεὸς ἐπαναπχύεται. E. Περὶ καλλωπιζομένων' ὅτι βδέλυγµα παρὰ Kv ρίῳ τοῦ σώματος χαλλωπισμὸς, ὅτι ἑταιρικόν. ζ. Περὶ κομπαζόντων καὶ φανταζομένων. 7. Περὶ καυχήσεως καὶ ἐἑπάρσεως' ὅτι ἐπιθλαθὶς τὸ πρᾶγμα. Ἀρῆναι γὰρ μὴ ἑαυτοῖς ἐπιγράφεν τὰ ὡς tixo; κατωρθωµένα, ἀλλὰ τῷ αἰτίῳ, συν- εργῷ τῶν ἀγαθῶν θεῷ, καὶ αὐτῷ ἀναπέμπν — τὰ εὐχαριστήρια. | Π’. Hepl καχοφρόνων xai χαχοθούλων. θ’. * Περὶ κακοποιῶν. l'. "Περὶ κατηφείας καὶ σκυθρωπότητος. 0 ΙΑ΄. * Περὶ καλοηθῶν xai χαταστάσεως τρόπων αὖ- —— τῶν. | IB. * Περὶ χακοηθῶν xai κακοτρόπων. ΙΓ’. Περὶ καταλαλιᾶς καὶ διαθολῆς' ὅτι Dapur | τὸ πάθος, xai τῷ κεχτηµέπῳ, xal τῷ ἐπιχουω: νοῦντι. ΙΔ. * Περὶ κωφῶν. 18’. Περὶ καθαρᾶς καρδίας, xal τῶν συνειδὸς καθαρον όντων. Ig. ᾿ Περὶ καρδίας ἄδικον ἐχόντων. 17’. " Περὶ κακουργῶν' ὅτι χρἠ τάχιστα κατὰ τὸν νόµου «αταστέλλειν τούτους, πρὸς εἰρήντν καὶ εὐνομίαν τοῦ λαοῦ, καὶ ἀνα-αιτισμοῦ τοῦ Χαχοῦ. πονηρᾶς, καὶ τῶν λογισμὸν 1Η’. * Περὶ τῶν καταφρονητικῶς περὶ τὴν σωτήριον τοῦ Κυρίου εἲς ἡμᾶς τοὺς ἁμαριωλοὺς διαχειµέ- vtov µακροθυµίαν, 18’. Περὶ κρείττονος: ὅτι οὐ δεῖ πρὸς κρείττονας ε)ονεικεῖν. . K'." Περὶ τοῦ μὴ κχρίνειν, xal κατακρίνειν, xat Χά' ταγινώσχειν ἀλλήλων, καὶ Ψψόγους παρατιθέναι, ΚΑ’. Περὶ κλεπτῶν, xal τῶν συγκοινωνούντων C9 τοῖς. ΚΕ’. Περὶ κινδύνων καὶ περιστάσεων * ὃτι y ἐκκλῖναι xai διαδράναι τὰς τούτων ἐπιδρομᾶς. KI". Περὶ κριµάτων θεοῦ ἀνεκφράστων xai dvtk- διηγήτων: καὶ ὅτι οὐ χρὴ δυσφορεῖν Jj ἐλιγιβν ἐφ᾽ oic δίκαιοι πολλάκις, Ἄνσπραγοῦσιν, ἄδικοι δὲ ἔσθ᾽ ὅτε χατὰ τὸν βίον εὐπραγοῦσιν. Εν Li ἡ τῶν τοιῶνδε αἱτία, xai póv θεῷ t[vo- σμένη. ΚΔ’. Περὶ χρἰµατος xai δικαιοσύνης Oto καὶ τὰ πρὸς ἀξίαν ἑχάστῳ ἀπονέμει ὁ θεὸς, καὶ πρόσ- ωπον οὐ λαμθάνει. ΚΕ’. * Περὶ καλῶν xai ἀγαθῶν ἀνδρῶν. Στοιχεῖον Λ. Α’. Περὶ λοιδορίας. . Β’ " Περὶ λόγου, καὶ τοῦ ἐν τούτῳ ἐπαίνου καὶ υ. £5 PARALLELA RUPEFUCALDINA. l'. Περὶ λιμοῦ, xai τῆς ἐν τούτου ἀνάγκης. M. * Περὶ λύπης, xal λυπουµένων, xal πενθούντων. Οὐ καλὸν δὲ τὸ ὑπερμετρεῖν. Στοιχεῖον Μ. A'. Περὶ μεθυστῶν xal ἀσώτων. Β. Πιρὶ μαθητευοµένων' ὅτι γρὴ σπουδαίως έρω- τᾷν, καὶ µανθάνειν τὰ Ψψυχωφελῆ, xal γνῶσιν πνευµατικήν. l'. * Περὶ μισομαθῶν. y. Περὶ µνστηρίων. ὅτι προδοσία πρὸς θάνατον τὸ ἐκφερομοθεῖν τὰ φίλων μυστήρια. E. Περὶ μάχης, καὶ τῶν ἐς µάχαις συµθαινόντων. ζ Περ µεταχειριζοµένων χαὶ µμεταθαλλόντων τοὺς ταρασσοµένους, xal τεθυµωμµένους, xal έξη- γριωμένους. Z.* Περὶ τευοµένων, xal οωνιζομένων, καὶ tdv καὶ περὶ τῶν λεγομένων θεῶν, τουτέστι βδελυγµάτων’ ὅτι ἄθεσμα xal. ἐκχήρυχτα, καὶ ἀπηγορευμένα τῇ ἱερᾷ Γραφῇ ταῦτα πάντα, xai τὰ ὅμοια, H. Περὶ µεταιοπονούντων, xal µάταια φρονούντων. θ, Περ µεταθολῆς π ἴτων᾽ xal ὅτι οὐδὲν ἰπίμοῖον p βίῳ, ἀλλὰ , χάντα ἐν βουλήσει xai χειρὶ θεοῦ. . l.*Mepl μακαρισμοῦὺ’ ὅτι οὐ δεῖ πρὸ τελευτῆς ua- χαρίζειν τινά. IA. Περὶ µισοπονηρίας θεοῦ, xal τῶν ἁπαρεσκόντων αυτῳ. IB. πρι µισοπονηρίας, χαὶ τῶν τὰ ἄτοπα ἀποστρε- pivov. ir Περὶ µετανοίας, xai ἐξομολογήσεως. 14. Περὶ τῶν αἲς µετάνοιαν μὴ πιστρεφόντων. ΙΒ’, Περὶ µισαδεΑφίας. IV. Περὶ ὃν οναχῶν χρηστῶν, καὶ Ἡγουμένων ἀγα- 9e y. IZ.* Περὶ μοναχῶν παλιμθούλων, xal παλινδρο- μούντων i» xaxí(av. ll. Περὶ µισέργων, καὶ ὀχνηρῶν, xal καταφρονύν- των, xat ῥᾳθυμούντών. ) 6. Πιρὶ µίσους, καὶ ἔχθρας, xal τὰς µάχας cov- αχτόντων. Στοιχεῖον Ν. A. Περὶ νέων παιδείφ xai συνέσει χοσµουµένων. E. ᾿ Περὶ νέων ἐν ἀφροσύνᾳ xai ἀνοίᾳ ζώντων. Γ.» Περὶ νέων xai ἀγαθῶν ἀρχόντων. 4. ᾿ Περὶ νέων καὶ πονηρῶν ῥχύντων. . ."' Περὶ νοσούντων , xal ἀσθενούντων ὅτι χρὴ ἐπισκέπισθαι αὐτούς. V. Περὶ τοῦ νήφειν, xal φροντίζειν ἡμᾶς τῆς ἴδίας σωτηρίας xai ὅτι πειρατήριον καὶ ἐπικίνδυνον βίον ζῶμεν. L. Περὶ νεογά Π. Πιρὶ νηστείας καὶ ἐγχρατείας, Στοιχεῖον E, À. Περὶ ξένων καὶ φιλοξενίας" καὶ ὅτι ἁπαῤῥησίαστος ὁ ξένος πάντοτε. Στοιχεῖον O'. Κ. Περὶ ofxou καὶ οἰχειαχκῆς καταστάσεως * καὶ ὅτι οὐ καλὸν ἀλλοτρίοις συχνάζειν οἴχοις, xal ἀχροᾶσθαι ἀλλότρια. Β. ' Περὶ ὀνειδισμοῦ ἀγαθοῦ κατὰ θΘεὸν, xal óvti- δισμοῦ ἐπὶ κακοπραγίᾳ xal ὅτι οὐδὲ συμφέρον ὀνειδίζειν. l'. Περὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς. 4. Περὶ ὁδοῦ χαχκῆς. E. "Περὶ ὁμοιοτρόπων, xal ὁμοιογενῶν, xai ὁμοιο- θῶν {,, Περὶ ὁροθεσιῶν. Ῥλτπο.. Ga. XCVI. 498 III. De fame, et ad quenam necessario cogat. IV. De mostitia ac merentibus lugentibusque. quo4 autem bonum non sit mensuram exce- ere. Littera M. I. De ebriosis et luxuriosis. II. De discentibus : quod studiose oporteat inter- rogare ac discere que anime utilia sunt, ac spiritualem scientiam. III. * De iis quis discere refugiunt. 4 41 1V. De arcanis : quod mortifera proditio sit amicorum secreta evulgare. V. * De prelio et iis que in praeliis accidunt. VI * De iis qui placando transferunt et convertunt illos qui turbati iratique sunt, et efferati. VII. * De iis qui vaticiniis, auguriis et prewstigiis addicti sunt : deque illis qui dicuntur dii, hoc est abominationibus : quod hec omnia illicita, prohibitaque sint, et interdicta in sacris pagi- nis, et qu& horum similia sunt. VIII. De iis qui frustra laborant, atque inania sapiunt. IX. De rerum mutatione : quod nihil in vita ermanens sit, sed omnia e consilio et manu ei pendeant. X. * De beatificatione : quod nemo ante mortem beatus sit predicandus. XI. — De Dei erga improbitatem odio, et illis qui ei displicent. XII. * De odio mali, et iis qui res nefarias aver- santur. XIII. De ponitentia et confessione. XIV. * De iis qui ad poenitentiam non conver- tuntur. XV. De fraterno odio. XVI. De monachis probis, et bonis prepositis. XVII. * De monachis qui mentem mutant, et ad vitia redeunt. XVIII. De otiosis, et segnibus, contemptoribusque et socordibus. XIX. De odio et inimicitia, et iisqui prelia conse- runt. Littera N. I. * De adolescentibus disciplina atque prudentia ornatis. . II. * De adolescentibus qui in insania et amentia vitam agunt. III. * De juvenibus bonisque principibus. IV. * De juvenibus malisque principibus. — V. * De swgrotis et inflrmis : quod eos invisere oporteat. VI. Quod vigilare, nostramque curare salutem de- beamus : quodque vitam depredationibus et riculis obnoxiam ducamus. vil. De recens conjugatis. VIII. De jejunio et continentia. Littera &. I. De peregrinis οἱ hospitalitate : quodque pere- grinus fiducia careat. Littera O. I. * De domo et domestico statu : quodque bonum non sit alienas domos crebro adire, et aliena auscultare. II. * De bona exprobatione que secundum Deum fiat, deque exprobatione ob malam actionem : et quod minime conveniat probris incessere. III. De via bona. IV. De via mala. u 443 V.' De iis qui similium morum, similisqu generis atque indolis sunt. VI. De terminis consti&utis. 15 0 VII. De juramentis 9t determinationihus minime bonis: quod hia nan sit adheerendum. VIII. De iis qui jurare amant; et quod jusjuran- dum perperam non sit assumendum, nec pror- sus jurare oporteat. IX." De iis qui juramenta pessumdant et peje- rant. X. * De tenui cultu paupertate et sufficientia. XI. De orphanis et viduis. XII. De vino et ejus usu. D. Xlll, De opinione sui et tumore animi. XIV. De iis qui brevem et qui longam vitam agunt. XV. De oculis et visu. NE De bono nomine et gratioso. VII. De nomine non bono, nec gretioso., XVIII. * Quod Deus non sit auctor malorum: quodque malup, neque ait, nec suapte natura gonsistaf, — XIX, * De nomina Dei. Littera II. ], De couversatione irreprehensibilj, e& Deo. ac» cepta. V. De castigatione à Deo immissa, et iis qui grata ingenuaque animo auscipiunt, et tolerant qua mala accidunt. Hoc enim facere necesse est. II]. De iis qui salutarem Dei castigalionem ad emendationem suam non reoipiunt, IV. * De libertate: et quomodo quis posait libe- rum accessum habere. V, lje oblationibus dignis et acceptia1 neo non do impuris, nec acceptu dignis. Vl. De Dei tentatione: et quod Deus minime sit tentandus, VII. * De tentationibus: quod alie quidem exatrin- secus oriuntur ad manifestandum voluntatis nost? arcanum : elie ex nobis ipsis nascentes nos ipsos sui auctores habent, sive ad laudem, sive ad vituperium nostrum. VIII. * De hominibus indulgentibus ae faeile ce- dentibua : quod hoo pacifloum sit, atque animis proficuum. IX. * De pervicaoibus, et qui nee tantillum eedexe aut vinci patiuntur. X. * De vicissitudinibus : quad vicissitudinibus ob- sistere non oporteat, quamlibet potentes simus, Rec in eos qui insurgunt, superbire, Hoc enim nullam utilitatem affert. XI. * De bello ao belli lagibus i et quod nostra peccata sint cause bellorum, quem adversum nos moventur. XII * De bello oivili, XIU. * De preda et direplione. XIV. * De iis qui irritant et exasperant. XV. De observatione et auguriia. XVI. De bono proposite et inductione 4449 animi, et honesta agendi ratione : quod Deus proposi- tum bonum velit cur sme &ubsidie, uti bona opera faciamus, quorusa oausa Bo& ipse finxit; ut tanquam bonorum operarii ejus honoribus digni simus. XVII, De aeduetoribua et soductis. X VIII. De falsidicis. XIX. De falsariis. XX. De civitate impietate et iniquitate repleta. XXI. De iis qui pertissimi ot eruditissimi sunt. XXII. De deposito. XXIII. De fideli, et unanimi, et seoretorum ceascio homine ; quod rero invenitur. XXIV. De permanentia, et permanentibus : quod ermanentia patratur opus : ac neque solum wnevole, sed et perseveranter affici debemus erga eos qui nos suscipiunt, neminem vero te. mere ac sine examine ad domicilii obsequium admittere. 8. JOANNIS DAMASCENI A Z* Περὶ ὄρχων x«l ὅρων αὐκ ἀγαθῶν' ὅτι οὐ δεῖ du, péuttv αὐτοῖς, Η΄ Περὶ τῶν τοὺς ὅρχουφ σφτεργάντων' καὶ ἅτι οὐ χρ µάταιον λαμθάνειν ὄρκον, ἢ ὅλως ὀμνύειν, θ’. ' Περὶ τῶν τοὺς ὄρχους ἀθετούντων καὶ ἔπιο- χούντων. 1. 3 Brel ὀλιγοδείας, wzl ἀπτημοφύνης, wal αξκαρ, χείας. ΙΛ’. Περὶ ὀρφανῶν καὶ χηρῶν. IB'. Περὶ οἴνου xai χρήσεως αὐτοῦ, {Γ’. Περὶ οἱήαεως xat Φυςσιώσεως. ΙΔ’, Ηερὶ ὁλιγοθίων xat µακραθίων. IE'. Περὶ ἀφθαλμῶν καὶ ὁράαεως. IC. Περὶ ὀνόματος Χρηστοῦ καὶ Χάριν ἔχοντος, IZ'. Περὶ ἀγάματος οὐ χρῆστοῦ καὶ χάριν μὲ ἔχοντος, 1Η’. * Περὶ τοῦ, ὅτι οὐκ ἔστιν αἴτιος τῶν uv d θεός’ καὶ ὅτι οὔτε ὃν, odv& ἐνωπάσταιον pir ci κακόν, Je", * Περὶ ὀνόματος Θεοῦ. Στοιχεῖον Ill. A'. Περὶ πολιτείαφ ἀνεπιλύπτου καὶ θεαρέατου. B'. Περὶ παιδείας παρὰ Θεοῦ, xoi «iov εὐχερίσιως καὶ εὐγενῶς δεχαμένων, καὶ φερόντων và ἐπερχί- μενα" οὕτως γὰρ χρεών. T". Περὶ τῶν παιδείαν θεοῦ αωτήριαν πρὸς διόρθωσι μὴ ἐχομένων. Δ΄. * Περί παῤῥησίας: καὶ πῶς Δυνφτὰν εὐπαῤῥησίατ- τόν τινα γενέσθαι. E'. * Περὶ προαφαρῶν οὐαγῶν, wai εὐπροφδέκτων, xal ἐναγῶν, καὶ ἀπροσδέκτων. | C. Ηερὶ πείρας πρὸς Θεόν. καὶ ὅτι οὐ ἂεῖ τειράζεν τὸν Θεόν. 7. " epi πειρασμῶν * xal ὅτι οἱ μὲν ἔξωθε εἰς ανέρωσιν τῆς κατὰ τὸ χρυπτὸν ἡμῶν «κροαιρίσιωή igi αἱ δὲ ἔξω Puy αὐτῶν ἀνιρνόμενο &c αὐτοὺς αἰτίους, sive πρὸς ἔπαινου, titt προς ψόγον ἔχουαιν. H'.* Περὶ παραχωρητικῶν xal εἀοίκτων ἀνθρώπων' ὅτι εἰρηνικὰν καὶ ψΨαχωφελὲς cauce. θ’. * Περὶ πειαματικῶν, καὶ μὴ ἀνεχαμένων ὀπείχεν βραχὺ καὶ ἠττᾶσθαι. ) l.' liso! περιστάσεων ὅτι οἆ χρὴ ἀντιμάχεσθι ταῖς περιστάσεσιν, ti καὶ δυνατοὶ ὤμεν, καὶ p καταφρυαΆσθαι τῶν κατεξανισταμένων. Οὁ ή λυσιτελές. IA'* Περὶ πολέμου» καὶ πφλεμικῶν νόµων' καὶ iu ἐξ ἡμετέρων ἁμπρτιῶν κινοῦοται οἱ πολεµοι καθ μῶν. IB'. * Περὶ πολέμου ἐμφαλίου, Ir" * Περὶ πραίδας venie. IA". * Περὶ παροξύνοντος xal παβαπικραίνθννας. ". De παρατηβήσεως καὶ οωνισμοῦ., It Περὶ προθέσεως ἀμαθης, xal προφιρέσεως . xil πολιτείας σεμνῖς' ὃτι βούλεται ὁ θεὸς μετὰ vti αὐτοῦ ἀντιλήψεως πρόθισιν ἀγαθὴν περὶ τὰ x61 ἔργα, ctc ἃ καὶ ἔπλασεν E, aiv ἡμᾶς, ἵνα ὡς ἀγεθων ἐργάται τιμῶν ἀξιωβείημεν παρ᾽ αὐτοῦ. IA. Περὶ πλανώντων xai πλανωμένων. 1Η’. epi πλαστολόγων. 16’. * Περὶ πλαστογράφων. K'. Περὶ πόλεως PAR A xat ἀνομίας πεπληρωμέ- wc. KA' Περὶ πολυκείρων xal πολυμαθῶν. KE "Περὶ παραθ es ; i KI*. Περὶ πιστοῦ, ow, καὶ µνσφηριαχο ἀνδρω που. ὅτι σπάνιον ud j " KA. Περὶ παραμονῆς, xal παραμννόντων' ὅτι παρα” μονὴ ἔργον ἀνύει, καὶ χρὴ οὐ µόνον οὐνοϊκῶς, λλὰ xat παραμονητικῶς διακεῖσθαι πρὸς τους προσλαθόντας, καὶ µηδένα ὡς ἔτυχε, xal dvi wal µη ετάστως εἷς ὑπηρεσ αν παραμονῆς εἰσδέχοσῆα., 46i KE. Περὶ ἁίστεως καὶ αὐσεθείας οἷς Gtóv. Κζ. ’ Περὶ τῶν Ἠκότων τὴν εὐσέθειαν καὶ πίστιν, xal εἲς θεὸν ἀφεθούντων. B7. Περὶ πονηρῶν, καὶ ἀσεθῶν, καὶ ἁμαρτωλῶν ἀνδρῶν, κι’, περὶ πονηρίας, xal xaxlac, xai ἁμαρτίας. i Περὶ wÀnapovüc, x«l κόρου, καὶ Ύαστριμαρ- ας. N Περὶ πνευματιχκῆς προχκοπῆς, AA. Περὶ τῶν προσήάίρων xai τῶν αἰωνίων éya- θών' xal ὅτι Xp τῶν παρόντων τὰ μέλλοντα τρο- tuv. AB. e προνοίας' ὅτι χήδεται καὶ προνοεῖται ἡμῶν ὁ θεός, ΑΓ, Περὶ προσπαθείας καὶ µερίµνης' ὅτι χρὴ &npos- παβῶς διαχεῖσθαι περὶ τὰ πράγματα. 4. Περὶ προφητῶν ουησάντων xal οὐαρθ- στησάντων θεῳ. AE. Περὶ προφητῶν ὀκπιτιμησάντιν βασιλεῦσι μετὰ καῤῥησίας. ju dà AC. Περὶ κρογνώσεως θεοῦ' καὶ xp . ἄδηλα τῶν πραγμάτων τῷ Os χρὴ Mie when wv. Βάντα γὰρ αὐτῷ µόνῳ γνωστά. AZ. Περὶ παρφενίας, καὶ σωαροσύνης, xai γάπρυ σεμνου, A Περὶ πορναίας, καὶ µοιχείας, wai &pcswtkote ui A8. Βερὶ πείρας xal ἀπειρίας, M'. Περι πραότητος καὶ εὐλαοείας. ΝΑ. iet προπετοῦς, καὶ ἀναιλοῦς, xai ὀργίλον, xal βυμώδους, καὶ ὀξυχόλου. MB. Πιρὶ πολιτείας Φεκτῆς ἀνηχόων, καὶ ὀγνποτά» χτων, καὶ καχοτηθῶν, xai πανουργῶε. Xl". Del e», καὶ πεγήτων ST τὸν τῆς πτωχείας ἕ φερόντων' καὶ ὅ αὐτοὺς m ἤ oo ese tv. χρὴ MS." Περὶ πτωχᾶν καὶ πενγήτων ἀχαρίστων xal ἠλασφήμων, ΜΕ. Περι παίδων τιμµώντων Ὑονεῖς, καὶ ὅσα ἔπεται ἀχαθὰ τοῖς ὑπακούουφιν αὐτοῦ. MP. Περὶ πατραλοίων xal µητραλοίων. καὶ ὅσα Witrt αὐτοῖς ἀπειθοῦσι xaxà. Νζ. Περὶ τοῦ πατδεύειν τοὺς γονεῖς τὰ ἴδια οέχνα καὶ σωφρονίζαιν΄ sb γὰρ τοῦτο μὴ » τῖς U ἐχείνων ὠὙινοµένης ἁμαρτίας xal αὐτοὶ µεθ- ΜΗ. Περὶ πρεαθυτέρων. Περὶ υγίου, xai τῶν προσφευγόνεων b» ἱεροῖς τόποις: ὅτι χρὴ τοῖς piv ἀνευθόνοις βαη- θεὈ, τοὺς δὲ ὑπαιτίους ἀποπέμπεσθαι. N. Hoi πράσεως καὶ δίας. NA. Περὶ προαιρέσεως καὶ διαθέσεως καὶ ὅτι τὴν προαίρεσιν, ἐπὶ ἆγαθῷ, καὶ ἐπὶ κανρ d εταζε, 6 θεός. - MW. Περὶ παιδείας Θεοῦ κατὰ δοµιαἠν xal πεῖραν γνομµένης. NT. Περι πλουσίων κεὖ των, NA. "Περὶ πλουσίων οὐκ εὖ βιούντων. ΝΕ. "Περὶ τοῦ πλτσίαν' ὅτι χρὴ τὰ βάρη τοῦ κλη- σιον Φέρει, καὶ ἀντιλακβάνοσθαι αὐτοῦ καὶ ἐλέχχειν ἀγαπητικῶς τὰ ὡς εἰχὸς γενόµενα παρ αὐτοῦ χαχῶς, xai μὴ μνηαικακεῖν αὐτῷ. καὶ προσηκάντως βιαύν- Στριχεῖον P. A, Περὶ ῥᾳθυμούντων, χαὶ ἁμελούνκων, xal κατα: φῥονούντων., F. Περὶ ῥεμθομένων. καὶ πλανωμµένων. Ἀτοιχεῖον Σ. Α. "Περὶ συγγενῶν. ὅτι χρὴ φιλοτίμως ἔχεσθαι τῆς Ίουτων χηδεµονίας. B. Περὶ τοῦ συμπεριφέρεσθαι ἀλλήλοις, xol τὴν ἑνό- τητα ποθεῖν. "Pb «do ἀποσχισμένον τάχος ἔπιθον-- ^. PARALLELA RUPEVUCALDINA. 1 XXV. De fide et pietate in Deum. XXVI. De iis qui pietatem fidemque violant,atque in Deum irreligiosi sunt, XXVII. De viris improbis, impiis, et peccatoribus. XXVIII. De improbitate, vitio, et peccato, XXIX. De satietate, nausea, et gula, XXX. * De profeeta spirituali. XXXI De temporanis et sternis bonis: quod presentibus futura sint antepone XXXII. De providentia: quod Deus nostri euram habeat 8ο prospiciat. XXXIII De acri studio et sollicitudine : quod ne- quaquam oporteat res ninaio studio prosequi. XXXIV. De prophetis qui viros occiderunt, ac Deo lacuerunt. V, De prophetis qui reges libere increparunt, XXXVI. De Dei praescientia: et quod oeculta et obscura Deo relinquenda sint; quippe quz solus pee noscat. . XX Ms virginitate, et castitate, et honestis nuptiis. XXXVII. De scortaüone, et adulterio, et pree- ostera venere. XXXIX. De periculo et inexperientia. XL. De mansuetudine et reverentia, XLI. De temerario, et imprudente, et iracundo, et excandescente, atque ad iram celeri. XLII. De vitiosa agendi ratione refractariorum, et contumacium, itemque malignorum, ac ver- sutorum. ΧΙΛΗ. De pauperibus et egenis, ex anime pau- pertatàüs jugum ferentibus: quodque non eos oporteat devitare aut aspernari. XLIV.* De pauperibus et egenis ingratis et blas- phbemis. XLY. De filiis qui parentes suos honorant : et quee ' bona sequantur eos qui illis morena gerunt. 3 44 XLVI. De filiis erga patres ac matres perfídis : et ques illos qui obsequentes non sunt, mala subsequentur. XLVII. Quod filios proprios parentes debeant eru- dire : quod si non t, eorum et ípsi pecea- torum participes erunt. XLVIII. De presbyteris. XLIX. Pe pesfugio, et iis qui ad sacra loca eonfu- giunt : quod illis qui insontes sunt, opem ferre oporteat ; sontes vero expellere, L. De venditione et emptione LI. De vwolautate et dispositione: et quod volun- tatem, tam im beno, quam in malo Deus in- quirat. uU . LH. De eastigatione Dei, que probationis et per- euli eausa fiat. LIII. De divitibus, qui bene atque uti decet vivunt. XIV. * De divitibus qui non recte vivunt. LV. De proxime: quod oner& proximi poríere oporteat, eique auxilio esse, et cum charitate redarguere quae ipse forsan male gesserit, nec ejus culpas memoria recolere. Littera F. I. De socoadibuse, neglagentibusgne, et contemple - yibus. Il. De gyrovagis et errantibus. Littera Σ. I. De cognatis: quod eorum cura generose ge- renda sit. II. Quod nos mutuo fovere debeamus, et unita studere. Quod enim scissum. est, brevi insidi patet. 463 III. De illis qui seipsos commendant: quod vane laborent: omne quippe datum optimum, ac donum perfectum desursum a divina sententia habet ut firmum 8ο purum sit. JV. De carnalibus hominibus, qui carnis affectioni- bus mancipantur. V. De mala consuetudine: quodque male consue- tudines deponi possint: quoniam malum non a natura, sed a voluntate pendet. VI. De scandalis: quod pro omni nostra virili ca- vendum nobis sit ne offensionem scandali cui- gnam demus. Malum quippe suo auctori ascri- itur. VII. * De consessu: quod periculosum perniciosum- que sit convenire et communicare cum consessu improborum et insidiosorum. VIII. * De conscientia bona, et iis qui bene sibi conscii sunt. IX. * De conscientia mala, et iis qui semetipsos condemnant. X. * De iis qui conscientia propria obfuscati sunt. XI. * De consiliario. XII. De iis qui consilium et reprehensionem susci- piunt: nosse vero attinet qualis consiliarius sit. XIII. De iis qui consilium et reprehensionem susci- iunt. . * De illis qui dure cervicis sunt. 4 AN XV. * De dissimulatoribus. XVI. De modesto statu, et illo effato : Ne quid ni- tis. XVII. De casibus, et iis que inopinato quibusdam accidunt ; quorum cognitio nobis forsan aperta non est, sed Deo. XVIII. De indulgentia et commiseratione mutua : quod benignissimo, nihilque indigenti Deo hac accepta sint. XIX. De sapientibus et prudentibus viris: et quod eos presto esse oporteat, ut cunctis ad- jumento sint. . De eruditione: et quod alienis malis nos oporteat erudiri. XXl. De studio: quod supervacaneum sit omne studium et conatus, Ὀθο nolente: quodque a Deo dirigantur vie hominum, sive ad bonum, sive ad ultionem adversariorum, qui se inor- dinate gerunt. XXII. Prophetie de sancta cruce. XXIII. * De mundana sapientia Isai prophete. XXIV. De iis quae contingunt et accidunt preter exspectationem. XXV. De militibus. XXVI. De virorum proborum contubernio: et quod viris optimis, ac non improbis adhzeren- um sit. Quisque enim similis fit illorum qui- buscum commoratur. XXVII. De malorum virorum contubernio : et quod sceleratorum sint vitands societates, ceu use interitum pariant. XXVIII. * De sapientia et disciplina, et intelli- fe ja et prudentia. XXIX: * De tacentibus, et iis qui pauca dicunt: et quod non prius respondere oporteat, quam audisse sermonem. Littera T. I. De iis qui cito, et qui multa loquuntur. II. De honore : et quod ad honorandum promptos esse oporteat. III. De ordine et constitutione. IV. * De perfectione : et quod nemo exacte idoneus et perfectissimus, ac non indigus sit prorsus apud homines. V. " De caecis. VI. De artificibus: et quinam artium fuerint in- ventores. 8. JOANNIS DAMASCENI | μι Dl." liepi τῶν ἑαυτοὺς συνιστανόντων' ὅτι μάτην χοπιῶσι. Πᾶσα γὰρ δόσις ἀγαθὴ xai πᾶν buorus τέλειον ἄνωβεν ἐκ θείας φήφου τὸ βήδαιω καὶ Y wa0apàv Est. . ερι σαβκιχώ») ανθρώπων τῶν τοῖς σαρχικ πάθεσι καταδεδουλω Qv. σα E. Περὶ συνηθείας πονηρᾶς. xal ὅτι δυνατόν dm συνηθίσαι τῶν xaxüv, ὅτι μὴ ἐκ φύσεως, dO i προαιρέσεως τὸ χαχόν. C. Περὶ σκανδάλων" ὅτι χρὴ πάσῃ δυνάμει φυλάτι- σθαι, μὴ δοῦναι πρόσχομμα σκανδάλου μαδεί, Τῷ γὰρ αἰτίῳ τὸ xaxóv ἐπιγράφεται. 7’. Περὶ συνεδρίου’ ὅτι ἐπικίνδυνον xal. ἐπιθλαθὶ: τὸ συνελθεῖν — xai ἐπικοινωνησαι p πον- .pàv καὶ ἐπιθούλων, H'. "Περὶ συνειδήσεως ἀγαθῆς, καὶ εὖ συνειδότων, θ.᾿ Hep! συνειδήσεως πονηρᾶς, καὶ αὐτοχαταχρί- των l. * Περὶ τῶν τῇ οἰκείᾳ συνειδήσει ἁμαυρουμίνων, ΙΑ’. * Περὶ συμθούλου. IB. Brot τῶν συµθουλίαν καὶ ἔλεγχον δεχοµένων- χρὴ δὲ γινώσχειν ποτακὸς ὁ σύμθουλος, IF". Περὶ τῶν συµθουλίαν xal ἔλεγχον μὴ δεοµένων, IA'. "Ηερὶ σχληροτραχήλων. ΙΕ’. * Περὶ σχη ρίων. IQ. Περὶ συμμµέτρου καταστάσεως, xal τοῦ, μηδιν αν ἀγαν. 17 Περὶ συναντηµάτων καὶ ἁπροσδοχήτως co θαινόντων τιαίν dv d) γνῶσις ἡμῖν μὲν ἴσως ἄγνωστος, Otip δὲ εὔ(νωστος. IH. Περὶ συγκαταθάσεως, xai συµπαθείας εἰς ἀλλί- Àoug* ὅτι ὑπὲρ θυσίας τῷ φιλανθρώπῳ xzi 6vv- δεεῖ θεῷ ἀρεστά. 9. Περὶ σοφων καὶ συνετῶν ἀνδρῶν, καὶ ὅτι χρὶ αὐτοὺς ἑτοίμους εἶναι εἰς ὠφἔλειαν πάντων. K'. Περὶ σωφρονισμοῦ: καὶ ὅτι χρὴ ἡμᾶς διὰ τῶν ἆλ- λοτρίων κακῶν σωφρονίζεσθχι. | ΚΑ’. Περὶ σπουδῆς' ὅτι ἀνόνητος πᾶσα σγουδὴ μὴ BovAouévou Oso5- xal. ὅτι ὑπὸ θεοῦ κατευθύνονται αἱ ὁδοὶ τῶν ἀνθρώπων, αἵ τε πρὸς τὸ ἀγαθὸν, αἱ τε πρὸς ἄμνναν τῶν ἀτακτούντων πολεµίων. KB'. Περὶ τοῦ ἁγίου σταυροῦ προφητεῖαι. ΚΙ’. * Περὶ σοφίας χοσμικῆς Ἡσαίου προφήτου. KA', Περὶ τῶν συµθαινόντων xal ἐμπιπτόντων ἐκ παραλόγου, ΚΕ’. Περὶ στρατιωτῶν. Κζ. Περὶ συνδιαγωγῆς χρηστῶν ἀνδρῶν' καὶ ὅτι ρὴ ἀρίστοις κολλᾶσθαι καὶ μὴ πονηροῖς ομοιοῦται γὰρ τις ἐχείνοις μεθ) ov τὰς διστρι- θάς ποιεῖται, KZ. Περὶ συνδιαγωγῆς κακῶν ἀνδρῶν' καὶ ὅτι gp ales τὰς τῶν μοχθηρῶν ἑταιρείας, ὡς ὄλεθρον προξενούσας. ΚΗ’. Περὶ σοφίας, xai παιδείας, καὶ συνίσεως, καὶ φρονήσεως. Κθ'. Περὶ σιωπώντων xai βραχυλόγων' καὶ ὅτι µη χρὴ ἀποχρίνασθαι, πρὶν ἀχοῦσχι λλγον. Στοιχεῖον Τ. A". ᾿ Πιρὶ ταχυλόγων xal πολυλόγων. B'. Περὶ τιμῆς' ὅτι χρὴ τιμητικοὺς εἶναι. I". Περὶ τάξεως καὶ καταστάσέως. Δ'. "Περὶ τελειότητος" xai ὅτι οὐδεὶς ἄρτιος, καὶ τελειότατος, xal ἀνεπιδεὴς ἐν ἀνθρώποις τὸ ον” ολον. E'. Περὶ τυφλῶν. ζ. Περὶ τεχνιτῶν' xal τίνες τέχνας ἐφεῦρον. 145 ; Τ. Περὶ ταπεινοφροὐούντων, xol πτωχῶν τῷ πνεύ- t. g^ moi τοῦ, ὅτι Κύριος ταπεινοῖ καὶ ὑψοῖ. Στοιχεῖον Υ. A'. Περὶ ὑγείας καὶ εὐρωστίας. D. Περὶ ὑποχρίαεως καὶ ὑποκριτῶν. Γ, ᾿ Περὶ ὑποδειγμάτων xai ὑπογραμμῶν θείων xal σωτηρίων τοῖς ἐθέλουσι (iv εὐσεθῶς y. Περὶ ὕπνου: ὅτι σκιὰν μὲν θανάτου, σημεῖον δὲ ἐναργέστατον ἀναστάοεως φέρει ἡ πρὸς ὕπνον ἰχστασις, xai αὖθις ἔχνηψις. E. ᾿ Περὶ ὑκακοῆς xal ὑποταγῆς. . Περὶ ὁθριστῶν. T. * Περὶ ὑκολήψεως πονηρᾶς. ΒΗ, Περὶ τῶν ὑπισχνουμένων piv ἐπικουρεῖν , μὴ κπληρούύτων δε τὰς ἰδίας ὑποσχέσεις. θ Περὶ τῶν ὑπούλως πρός τινα διαχειµένων. [. Περὶ ὑδροποτούντων. ΙΑ’, Περὶ ὕπνου xai ἁλπνίας. ο 18. Περὶ υἱοῦ σοφοῦ. ΙΓ. Περὶ υἱοῦ &ppovoc, καὶ πονηροῦ, xal ἆπαι- là. Περὶ ῥετοῦ καὶ Boys | . ετοῦ xal βροχῆς. | dX Περὶ ὀπονοίας' δει χρὴ φεύχειν τὰς ἀφορτὰς τὰς | τιχτούσας ὑπονοίας xexác. l7. Περὶ ὑπερηφάνων, καὶ σοθαρῶν, καὶ ἁλαζόνων, xai χενοδόξων. IZ. Περὶ ὑπομονῆς xai µακροθυµίας. IH. Περὶ ὑπομενόντων, ἀλλ᾽ ὁλιγοψυχούντων. Στοιχεῖον o. À. Περὶ φιλάρχέας. Ψ. fie Stóvou xai ζήλου. l. * Περὶ oap v. J ονέων. E. "Περὶ φιλαμαρτούντων. ζ. Περὶ φιλομµέμπτων, xal Φιλεγκληµόνων, καὶ μεμφιμοίρων, xai φιλοδιχασίμων. ζ. Πεοὶ φήμης, ὅτι οὐ χρὴ iv πάσῃ qup ταράσσεσ- (at. R'. "Περὶ τῶν φυλαττόντων τὴν ἑαυτῶν γλῶσσαν. θ. "Περὶ τῶν μὴ φυλαττόντων τὴν ἑαυτῶν γλῶσ- σαν. I. "Περὶ φλυαρῶν. ΙΑ, * Περὶ φορῶν δημοσίων’ ὅτι θείᾳ χρίσει ἐπὶ χοινᾷ σωτηρ χθησαν, ὅπως ἐκ κοινοῦ ἐράνου σύστασιν dU κ πολιτικόν. Διὸ xal εὐσεθεῖς εἰσφοραὶ ἂνηγ.- εὐθησαν. IB. Περὶ φιλανθρωπίας, xal ἀγαθότητος, xai µα- χροθοµίας, xai πραότττος θεοὺ' καὶ ὅτι χρεῖσσον ἱμτεσεῖν εἲς χεῖρας θεοῦ, xal μὴ εἰς χεῖρας ἀν- θρώπων. Il Περὶ φυσικῶν. I4. Περὶ φιλέργων καὶ σπουδαίων’ ὅτι χρὴ ποιεῖν' ὠφέλειαν γὰρ ὄχει. IE. Περὶ φίλων χρηστῶν. IS. Περὶ φίλων μοχθηρῶν. χ. Περὶ Φιλοτιμουμένων καὶ μεταδοτικῶν' χα) ὅτι 1 φ,λοτιµία σωτηρίαν προζενεῖ. ΙΙ. Περὶ φειδωλῶν, καὶ ἀμεταδδτων, xal. κνιπῶν' καὶ ὅτι χινδύνοις περιπίπτουσιν οἱ τοιοῦτοι. l8 "Περὶ φιλαδελφίας. Στοιχεῖον Χ. Δ. ΄ Περὶ χαρίαµατος" ὅτι χρὴ σπουδάζειν διὰ τῆς καλλίστης ἀν αστροφῖς χάριν ἔγειν πρὸς θεὸν, xal ποὸς πάντας οσκοδοµήν. EK. Περὶ χρημάτων, καὶ τῆς περὶ ταῦτα σπουδῆς. r.* νι χαρᾶς καὶ θυµηδίας. M. Περὶ Ἰαρισμάτων καὶ δωρηµάτων θεοῦ * καὶ ὅτι pon σεμνῷ ἀντιδίδονται παρὰ τοῦ ἁγίου Ηνεύ- ματος. E. Περὶ χαλεκῶν καὶ ἀνοσίων πράξεων. eel Χριατιανιαμοῦ, καὶ τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἐκιλη- PARALLELA RUPEFUCALDINA. 400 VII. De iis qui demisse sentiunt, et de pauperibus spiritu. VIII. * De hoc effato : Deus humiliat et sublevat. Littera Y. I. De sanitate et firma valetudine. If. De hypocrisi et hypocritis. III. * De exemplis et specimenibus divinis ac salu- taribus erga eos qui pie vivere volunt. IV. De somno : quod mortis quidem umbram ge- rat; signum vero clarissimum resurrectionis sit omni sopor, et rursum expergefactio. V. De obedientia et submissione. 4 46 VI. De convictatoribus. VII. De mala opinione. VIII. De iis qui opem pollicentur, nec tamen pro- missis suis stant. ΙΧ. * Deiis qui subdolo erga aliquem animo sunt. X. De abstemiis. XI. De somno et vigilia. XII. De fllio sapiente. XIII. De filio amente, improbo, et inculto. XIV. De imbre et pluvia. XV. De suspicione : quod occasiones sint fugien- d&, quibus suspiciones male pariantur. XVI. De superbis et ferocibus, arrogantibusque, ef vana gloria insanis. XVII. De sustinentia et patientia. XVIII. De iis qui sustinent, sed pusillo animo sunt. Littera 4. I. De dominandi libidine. II. De invidentia et e&mulatione. III. * De remediis. IV. * De homicidis. V. * De iis qui ex animo peccant. VI.'De querulis et murmurantibus, et iis qui segre sunt contenti, et injuriam ultro causan- tur. VII. De rumore : et quod non conveniat ad om- nem rumorem perturbari. VIII. * De iis qui [inguam suam custodiunt. IX. * De iis qui linguam suam non custodiunt. X. " De nugacibus. XI. * De tributis publicis : quod divino judicio sint o1dinata ad communem salutem, ut ex com- muni calculo reipublice regimen Gomistat : unde et pia vectigalia nuncupata sunt. XII. De humanitate, et bonitate, et patientia, et mansuetudine Dei : et quod melius sit incidere in Dei manus, quam in manus hominun:. XIII. De naturalibus. XIV. De operandi studiosis et diligentibus : quod- que laborandum sit ; quippe quod utilitatem afferat. XV. De amicis probis. XVI. De amicis sceleratis. XVII. De muniflcis, et iis qui impertiunt : quod" ue munificentia salutifera sit. XVII. De preparcis, tenacibus, et avaris : et quod ejusmodi homines in pericula incidant, XIX. * De fraterno amore. Littera X. I. * De favore : quod operam dare oporteat ut per optimam conversationem Deo placeamus, et omnium e2dificationem procuremus. II. De pecuniis, et earum cupiditate ac studio. III. * De letitia et oblectatione. IV. De numeribus ac donis Dei : quodque a Spi- ritu sancto propter vitam honestam tribuantur. 141 V. De nefandis et impuris actionibus. VI De Christianismo et Ecclesia gentium. 487 VII. Quod Deum magis quam homines metuere oporteat, eique in omnibus obtemperare. Littera Ψ. I * De anima et mente. II. * De vituperio. III: * De susurro et susurronibus. IV. De mendacio et calumnia. Lütera Q. De hora mortis: quod divini mandati violatio concessa divino munere incorruptibilitate et immortalitate non privavit, atque :wrumnis et laboris obnoxis fecit. LITTERA A. TIT, . — De formatione et siruetura homíánis. Irenzi, ez confutationibus falsi nominis scientias. — In anterioribus temporibus dicebamus, eto. S. Titi, episcopi Bostrorum. — Dicendum αιεὶ- tur est, hominem a conditore rerum in vitam pro- ductum 9569, ut nihil aliud negotiaretur, nisi pié- tatem ac virtutem. His enim comparatis, recte evum istud transmeaverit : sin. veto neglexerit, errore suo gravi casu submergetur. S. Irenzi ez. quarta. redargutione falsi nomini scientia. — Omnia consistunt, eto. TIT. Η. — De homine ; quod Deus eum libero arbi- trio praeditum condiderit, cunctisque rebus terre- nis prafecerit. S. Ignatii, Epist. ad Smyrn. — Qui perfecti estis, perfecta sapite. Illis enim qui hene agere volunt, Deus ad dandum presto est. 6. JOANNIS DAMASCENI A68 Z'. Περὶ τοῦ, ὅτι χρὴ θεὸν φοθεῖσθαι μᾶλλον, ἡ τοὺς ἀνθρώπους, xai αὐτῷ ἐν πᾶσι πειθαρχεῖν. Στοιχεῖον V, A'. * Περὶ quy jc καὶ νοῦ. B.* Περὶ ντου. I"- Περὶ ψιθυρισμοῦ καὶ ψιθυριστῶν. À'. Περὶ ψεύδους καὶ συκοφαντίας. Στοιχεῖον Q. Περὶ ὥρας θανάτου» ὅτι ἡ πρὸς τὴν θείαν xu σωτήριον ἐντολὴν Πάρακοὴ τῆς χατὰ χάρι so) Δημιουργοῦ ἀφθάραίας xal ἀθανασίας ἀπιστί- Ρησεν ἡμᾶς, καὶ τῷ μόχθῳ παρέδωκε xai ὑᾳ- νάτῳ. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ A. TITA. A" « Περὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου κλάσεως xti κατασκευῆς. Ἐϊρηναίου ἐκ τῶν κατὰ αἱρίσεων ἑλέγχων τῆς ψευδωνύμου Ὑγγώσεως. «- Ἐν τοῖς πρόσθεν χρόνοις ἐλέγομεν, κ. ^. ε. Τοῦ ἁγίου Τίτου ἐπιόκόπου Βοστρῶν. — Ῥη: τέον τοίνυν, ὅτι πρὸς τοῦ δημιουρλήσσντος ὁ ἄνθρω- πος εἰς τὸν βίον παρήχθη, ἐμπορευσόμενος Eizo οὐδὲν, ἢ µόνον εὐσέθειαν καὶ ἀρετήν. Ταῦτ [5 κτησάµενος, καλῶς ἂν διανῄήξαιτο τόνδε τὸν βίον ἀμελήσας δὲ τούϊων, Ὑαλεπῶς ἂν διαθαπτισείη πλανώμενος. Toà ἁγίου Εϊρηναίου, ix τοῦ δ' ὀλέου xw: ἀνατροπῆς τῆς ψευδωνύμου υὙγνώσεως, -- lintu B συνέστηχεν, x. τ. €. TITA. B'. — Περὶ τοῦ ἀνθρώπου. ὅτι αὐτιζούσιοι αὐτὸν πεποίηχεν ὁ θεὸς, καὶ ἠἡγεμόνα τῶν ἐπιγείων ἁπάντων. Toà ἁγίου Ἰγνατίου. --- Τέλειοι ὄντες, τέλεια φρο- νεῖτε. θέλουσι γὰρ ἡμῖν εὖ πράττειν, θεὰς ἴτοιμος tk τὸ καρέχειν. In fine capitis, quadam ομοίως de Trinitate, in quibus: S. Antipatri Boitrorum, — Sempitérna substantia mutationis adumbrationem nullam patitur. Neque enim potest. Nam quod omnino prorsus, neque ab alio habet ut sit, neque fortuito casu existit, hoc neque factum, neque transmutatum, nec conver- sum esse queat. In ejus siquidem potestate non est, hoc quod ipsum suapte natura est, deponere et ab- dicare nequaquam enim id deposuerit quod non accepit; nec quod postremo consecutus noh est, illud abjecerit : sed s&terna substantia, qut» solus Deus est, hoc est, Pater, et Filius, et Spiritus sat- etus, semper erat, et est, et erit, nullam, neque conversionem neque transmutationem, neque alte- rationem admittens. TIT. ΠΠ. — De homine : quod divino munere incor- ruptus (mmortalisque a Deo effectus sit, divino utt- que praecepto gratiam Àano conseroante, S. Irenzi ez confutatione haeresium, et subversione fülsi nominis seientim. — Quid est quod carnem impediat, etc. 148 Philonis, ec Quastionibus in Genesim, — Quidnam hoo est : Donc revertatis in Verrem, en qua umptus es? (Gen. 11, 19.) Non enim ex terra sulum Toà áyleu ᾽Αντικάτρου Βοσερῶν. — ΄Αἴδιοε οὐσία τροπῆς ἀποσκίασμα παθεῖν οὐχ ἀνέχεται. Οὗτε qx δύναται. Τὸ γὰρ ἅπαξ, καὶ μὴ παρ ἑτέρου ἔχον τὸ εἶναι, μήτε ἐξ αὐτομάτου πως Ὑεγονὸς, τοῦτο qi σθαι, Ἡ µετασκευασθῆναι, fj μετατραπῆναι ἀδύνα- τον’ ᾿Ἐπειδὴ ἀποθέσθαι τὸ εἶναι ὅπερ dori xot) c7 σιν ἀδύνατον" 9 γὰρ οὐκ ἔλαδεν, οὐκ ἀποτίθεα, xai à ὕστερον οὐκ ἔσχεν, οὐκ ἀποθάλλεται' ἀλλ' d ἀῑδιος οὐσία, ἢ μόνος doti Θεὸς, τουτίστι Πατήρ, καὶ Yiàc, καὶ ἅγιον Πνεῦμα, ἦν τε καὶ bet, xii ἔσται, τροπὴν, ἢ µεταθολὴν, fj ἀλλοίωσιν οὐκ itt δεχομένη. 6 TITA: Τ”. --- Περὶ τοῦ ἀνθρώπου": ὅτι ἐπ ἀφθαρ σίφ κχὶ dgevec {κατὰ θείαν Sepe πρὸς τοῦ Otov διεπλάσθη, ἐντολῆς θείας δηλαδὴ φυλαττούσης τν χάριν. Τοῦ ἁγίου Εἰρηναίου, ἐκ τοῦ κατὰ αἱρέσεων ἐλέγχου x«l ἀνατρυπῆς τῆς ψευδωνύμου γνώστως. — Τιτὸ ' Χωλόον τὴν ddpxa, κ. τ. v. Φίλωνος, ἐκ τῶν ἐν Ρενέεει ζητουμένων. — TI ἐσειν, ἕως τοῦ ἐπιατρέφαι ec εἲς τὴν γῆν U κ ἑλίφθης ; Οὐ γὰρ ἐκ γῆς διεκλάσθη µόνον ὁ isbpo- T "o c7 oU NNNM" PARABLBLA RUPEFUCALDINA 410 πος, ἀλλὰ καὶ Gs(oé πνεύμαίος, Επειδ] δὲ οὗ δι- A formá&tus homo est, sed etiam ex divino spiritu, . ἔμεινεν áótdotpogoc, προσταξεως 0Otíac. ἠλόγηκε, καὶ τοῦ κρεΐττονος μέρους ἀποτεμνόμενος οὐρανομίμη- τον πολιτείαν, ὅλον ἑαυτὸν προσένειµε τῇ Ti El μὲν Q2 ἀρετῆς , ἥτις ἀθανατίζειι ἑραστὴς ἐγένετο , πάντος ἂν ἐλάμθανε κλήρον τὸν οὐρανόν' ἐπειδὴ δὲ ἄδονην ἐζήτησε, ὃν Sio ψυχιλὸς θάνατος ἐπιγίνεταὶ, τῇ Tf) προσενεµήθη. TITÀ. A. -- Περὶ xo Ἰλδἀμὶ Un σοφώλατὸς, καὶ διορατικὺς, xal προφήτης Ünzpyc πρὸ vé κεραφοῆςι Φίλωνος ix t&v ἐν Γενέδει ζητουμένων . — Ἴγαγεν ὁ θεὸς τὰ δα fpe τὸν Αδάμ, ἰδεῖν tl χαλέδει xtd, OO γὰρ ἑνδδιάζει θεός, ἀλλ᾽ Ἠχειδὴ Quíà vero mutationis expers hot mansit, divini mahdati sollicitudine übjecta,coéstis siniili vivendi ralione quám a potiore parte habebat, imttiihutus, sese toturd telluri addixit; Si enim virtutis quà eonciliatur inmortalitas, studiosuti 4e pripbuissel, celum plane sortitus esset: quia vero voluptatem, per quam mors inferlur animo; réquiasivit, Lérre factus est obnixius, TIT. IV. — De Adam ; quod sapiéttfssimus 5ágácit- simusque tic própheld fuerit; antéquüm Dei tégem infringerel. PAilonis, ez. Quxstionibus th. Desesim. — Addwstt Deus animuntia ad Adam, ut vidéret. (utd vorarel ed (Gen πι, 19). Atqui Deus minitie dubitat : dám du: yov ἔδωκε τῷ ἀνθρώπῳ τῷ πρωλογενῖ xol etbo- pj bitare, ἃ diviti virtute alienum est. 5ed quoniam δαίῳ, καθ) ὃ Etiétndovixüo ὧν, "tiooxé λογίζεσθαι, καβάπὲρ ὕὑφηγπὲλς Ὑνώριμον κινὲῖ ρὺς ΕΛίδειξιν δἰχείαν, xal ἀφυῤᾷ «à ἄβιστὰ ἀὐὲοῦ τῆς ψυχήζξ Ey: q4ov& . Φανερῶς δὲ άλιν 221 διὰ χδύτου Πᾶν 4) ἐχούσιον καὶ ἐφ᾽ ἡμῖν διατυπὸῖ, νους ανα uet ἐάγκην εἶναι λέγόνεας δυσωκῶν, ᾗ ἐπὲὶ ἔμελλον οἱ ἄνβρωποι y$7,00xt, διὰ τοῦτο ἄνβρωπον αὖὶὰ θέσθαὶ αροσέταττεν . Ανδρὸξ δὲ ἑἐπισνημμονικώχάτου — wal φρονήσει διαφέρούνχυς Οἰπὲιότὰξὸν τοῦλο tà ἔργονυ' δὀ σοφῷ µόνον, ἀλλὰ καὶ τῷ pb: εὐγενεῖ τῶν ὀνομάτων Ἡ θέσις. Ἔδει γὰρ Ἀγεμόνα μὲν tod. ἂν- ἠρωπείο» , βασιλἐἁ δὶ xüv γηγειῶών dye , καὶ tote λαχεῖν γήρας ἐξαίρετον , Ίνα ὠσπεῥ πρῶτὸς ji τὸ ζωα, καὶ πρῶτός ἀξιωθῇ τὴς ἐπὶ màs, ἀἁρχῆς, καὶ πρῶτος εἰφηγητὴς καὶ εὖῤέέης γένηται τῶν ἐπωνυμιῶν. "Ἀτόπον γὰῥ io; ἀνώνύμα ἀὐτὰ κὰ- ταλειφθέντα, ὑπό πινος vtutipou πβοσονυμαΦβήναί bti καπταλόσει τῆς tob πρεσθυχερού ἔιμῆς τε xul εὐχλείας. Καὶ θεασάµενος ὁ ᾿Αδὰμ tb deua τῆς qowiexóc , ὡς ῤυφήθης Φησὶν, Οὔει φεγονέοαι ἐκ ὀσνοµιλίας, οὔτε ix γυναικός, ὥς ol µέτέπειχα, ἆλλᾶ τινα φύσιν iv µεθορίῳ, καθάπερ ἀπὸ, ἆμκέλυυ κλι: µατίδος ἀφαιρεθείσης εἰς ἑτέρας ἀἆμπέλου γέννησινι δι φησιν * ἛἜνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα ἀὐτοῦ, d! πρυσ- αολληθήφεται πρὸς τν ἨυὙυναϊχία αὐτοῦ. καὶ Ίσονται ol δύο εἷς ἀάρκα µίαν. "Eot tà ἐθαφίότα» τον x4: αἰσθητικώτατον; ἐν ᾧ αὶ 46. ἀλγεῖν xal τὸ Άδεοθαι. mentetn pritiigetiló et studioso liothinl dedit, qua sciéntiie cápax cum sit, à riáturà liabét ut rátloci- netur ! Veluti tnagister éüin qui cognitio Ihsilà est, movet αἱ seipsum noscàt, tumque ille pri&stantise simos ánitül sui fettis speculatür. Hursuni dulétüi perspleué, liacque raliotie ottitié quod $póritàfieumt et ilerum 6st, exprirtiit, ei$ qui omnia necessitaté flerl afürthatit, pudorern lticüutletis. Quà fiolitia quia futürum erat ül hottig uleretür, idcifco loni nomiriá jussit ttiponere. Hoé autem opus viri peria tissimi et prüdentissitül propriissiuiüm esl? néqti& véto sápieritem dütitàxat decet, verti ét euni qui pritus ingenuilátis slt, nomiinutti itipositio. Né- cesse Siquidem eral ut pénéri8 hüfiàni princéps, univefsorutmi Veto qtie de lérra progetillà sürit rex, hoe quóqtie privilegio singulari donaréltir; αἱ quetnádmodum ániiiaütià primus viderát, ità ptirhüs uhiversorum imperió ornaretür, pfimus- que noniilia rerut entiüliaret et reperiret. Eiiui- véro &bsónuri füisset, si liec fhioininibus experli& tüansissent, átque a recehlioré quopiaiii appelláta essent, pessumdáto seriloris lloriore atque glorià. Adam itaque mulieris effictione considerata (veluti propheta narrat), quoque sine viri consuetudine 40 hon ex femina, üt ceteri deiticep$; ptocreàta esset,sed quasi riedlana quiedáth natura haud secus álque palmes a vite décerpta ad vitls alterid8 etie rationem ; eam 68 rem alt: Ideo. reltquet Ἀδηιό patrem et matrem suam, et adhzrebit uxori sug; et erunt duo in carne una (Gen. n, 24). In quo tiidhem arctissimam et valde sensibilem effatus est, ut simul deleant οἱ letentur. Ἐκ τοῦ αὐτοῦ (1), τοι τοῦ vsAsvtTa(ou τῶν [) Ex eodem seu postremo libro Quastionum in Exo: bv 'ERóbg ζητουμένων. — "A6axoq xai ἀπκροσπέλα- στος ὄντος ἐστὶν ὁ θεῖος χῶρος, οὐδὲ τῆς καθαρω- τάτης διανοίας τοσοῦτον ὕψος προσαναθῆναι δυναμό- vn ὡς θίξει µόνον ἐκιψαῦσαι ἁμήχανον ἀνθρω. πίνῃ φύσει τὸ τοῦ ὄντος πβόσωπον θεάσαθθαι. Τὸ δὲ πρύσωπον οὐ κυριολογεῖται' παραθολἡ δὲ ἐστιν, tl; ὀήλωσιν τῆς καθαρωτάτης xal εἰλιχρινεστάτης dum, — Divinus locus aditu atque accessu impet' vius est, ut nec purissima cogitatio ad tantam eel« situdinem possit ascendere (xm, 12) ; quinimg htr- manae nature inpossibile est ut; vel ictu duniaxat oculi, ejus qui vere est faciem attingemdo cernat, Sed nec Dei faciés dicitur, veram in parabolam assumitur, ad declarandam illias qui est mundis: NOT.E, (4) In fine hujus capitis hec qua sequuntur ex Philone, cum aliis non paucis leguntur : pértinent vero ad tit. 48, in quo Deus esse incomprebensi- bilis óstenditut. An 8. JOANNIS DAMASCENI { simam sincerissimamque speciem : quoniam homo A, τοῦ ὄντος ἴδιας' ἐπειδὴ xai ἄνθρωπος οὐδενὶ Ίνω- etiam nullo alio melius qnam facie, secundum pro- priam 7 49 qualitatem ac formam exprimitur. Non enim Deus ait se natura invisibilem non esse. Ec- quis autem visibilior illo sit, qui visibilia cuncta alia progenuit ? Cum itaque ejusmodi nature sim ut videar, à nullo tamen hominum videor, inquit. Cujus rei causa est rei create impotentia. Ac ne multa implicans sermonem protraham, Deum fieri prius oportet (quod quidem accidere nequit) ut Deum quis possit apprehendere. Quod si quis mor- talem hanc vitam moriendo obierit, immortalem vero adeptus vixerit, illud forsan quod nequaquam vidit, intuiturus est. Philosophie omnes, que tam apud Grecos quam apud Barbaros exculte sunt, cum nature statum indagerent, ne minimum qui- dem ejus clare inspicere potuerunt. Atqui fides per- spicua est. Discidia, contentiones, sententiarum- que diversitates, partes sunt eorum qui in unaqua- que secta refellunt et refelluntur : ac domus illo- rum qui pro suis sectis pugnant, perfugia cunctis arcesque bellorum sunt, quibus per contrarias dis- ceptationes humana mens, qua videndi facultate predita est, exceecatur. Illicenim decernitur, qua- nam admittenda, queeve propulsanda sint. Opere pretium est ut qui apud se imaginari velit eum qui omnium optimus est, animo primum constans sit, uni sententie fílrmiter adherescens, nec ad alia objecta transformetur : insuper vero in natura et sententia sicca omni ac sterili consistere, ut qua incorrupta sit. Si enim eorum qua molliora sunt aliquid admiserit, proposito aberrabit, nec quod perspicacissima acie instructum est, videre illud poterit, quod creatum non est, ita ut caligine prius offundatur quam perspiciat, propter acutissimum ῥίζεται μᾶλλον, fj κροσώπῳ κατὰ τὴν ἰδίαν κοιό- τητα xai µορφήν. Οὐ γὰρ φησιν ὁ θεὸς, ὅτι οὐχ εἰμὶ ὁράτὸς τὴν φύσ'ν' τίς δὲ μᾶλλον ὁρατὸς fj ó ci ἄλλα πάντα Ἱεννήσας ὁρατά ; πεφυχὼς δὲ τοιοῦτος εἲς τὸ ὁρᾶσθαι, ὑπ᾿ οὐδενὸς ἀνθρώπων ὁρῶμαι, ensi, Τὸ δὲ αἴτιον ἡ ἀδυναμία τοῦ γενητοῦ, xal ἵνα μὴ περιπλέχων µηκύνω, θεὸν γενέσθαι δεῖ πρότερον ὅπερ οὐδὴ οἴόν τε ἵνα Θεὸν ἰσχύσῃ τις καταλαθεῖν. Ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ μέν τις τὸν θνητὸν βίον, ζήση à ἀντιλαθὼν τὸν ἀθάνατον , ἴσως ὃ µηδέποτε «lios, ὄψεται. Al Φφιλοαοφίαι πᾶσαι κατά τε τὴν "EM: καὶ βάρθαρον ἀχκμάσασαι , ζητοῦσαι τὰ φύσως, οὐδὲ τὸ βραχύτατον ἠδυνήθησαν τηλαυγῶς ἰδεῖ». Σα” qc δὲ πίστις. AV διαφωνίαι, αἱ διαµάχαι καὶ ἔτι- ῥροδοξίαι, τῶν ἑκάστης αἱρέσεως ἀνασκευαζόντων καὶ ἀνασχευαζομένων µέρη , καὶ πᾶσιν ὁρμητήρια πολέμων Ὑεχόνασιν αἱ τῶν αἱρεσιομάχων οἴχίαι, τυφλοῦσαι τὸν δυνάµενον βλέπειν ἀνθρώπινον νοῦν ταῖς ἀντιλογικαῖς ἔρισιν μηχανοῦντα τίνα δεῖ προ- ἐσθαι, xai τίνα διώσασθαι. Act τόν βουλόμενον φαν- τασιωθῆναι τὸν τῶν ὅλων ἄριστον, στῆναι τὸ πρῶτον κατὰ ψυχὴν, ἱδρυνθέντα παγίως vvopy ui, χαὶ μηχέτι πρὸς πολλὰ πλάζεσθαι' ἔπειτα δὲ oti: ἐπὶ φύσεως καὶ γνώμης ξηρᾶς, xai ἀγόνου πάντος, ὅσα φθαρτά (2), Εὰν γὰρ προσήσεταί τι τῶν por κωτέρων , σφαλήσεται τῆς προθέσεως : ἀδυνατήσει καὶ τὸ ὀξυωπέστατον βλέπον, ἰδεῖν τὸ ἀγενητον' ὡς τυφλωβῆναι πρότερον, fj θεάσασθαι διὰ τὴν ὀξυαύ- γειαν, καὶ τὸν ἀπεισρέοντα χείµαρον τῶν pappopo- γῶω. Οὐχ ὁρᾷς ὅτι τοῦ πυρὸς fj δύναµις τοῖς μὲν ἀφεστηχόσι μεμετρημένον διάστηµα παρέχει φῶς, καταχα!ει δὲ τοὺς ἐγγίζοντας; "Opa μὴ τοιοῦτόν ti πάθῃς τῇ διανοίᾳ, µή σε ὁ πολὺς πόθος ἀδυνάτου πράγματος ἀναλώσῃ. splendorem, influentemque radiorum torrentem. Annon cernis virtutem ignis iis quidem qui cerio spatio absunt lucem prebere, eos vero qui propius accedunt exurere ? Cave ne ejusmodi quidpiam mente patiaris, neque ardenti impossibilis rei desiderio consumaris. TIT. VI. — De contumacibus et immorigeris. Ezechiel (χα, 2). — Dixit Dominus ad. me: Fili hominis, ἐπ medio injustitiarum eorum tu habitas, qui habent oculos... idcirco averto fremitum virtutis eorum, et polluentur sancta ipsorum. Scholium. Hoc nobis etiam peccatorum nostro- rum causa accidit. Gloria et ostentatio universi Christianorum generis, salutaris crux, necnon vi- viflca resurrectio erant, 41169, cum propter accer- sitam nobismetipsis profanam Venetorum Prasi- norumque nuncupationem abominabiles nos Christo constituerimus, cujus divino nomine sancti facti eramus, in manus impurorum hominum tradita pollutaque fuerunt. TITA. ζ. — Πιρὶ ἀνηχόων καὶ ἀνυ ποτάκτω». Ἰεζεχιήλ. — Εϊπε Κύριος πρὸς µε. Yü ἀνθρώ- vou , iv µέσῳ τῶν ἀδικιῶν αὐτῶν σὺ κατοικεῖς ' oi ἔχουσιν ὀφθαλμοὺς.... διότι οἶκος παρα" κραίνων ἐστί. Διὰ τοῦτο ἀποστρέφω τὸ φρύαγµΣ τῆς Ἰἰσχύος αὐτῶν , καὶ µιανθήσεται τὰ pu D αὐτῶν. Σχόλιον. Τοῦτο καὶ ἡμῖν ix τῶν ἡμετέρων CU θίδηχεν ἁμαρτημάτων. Καύχημα γὲρ καὶ Mary παντὸς vÜvouc Χριστιανῶν ὁ σωτήριος σταυρός, T7 ἡ ζωηφόρος ἀνάστασις ὑπῆρχον, άτινα διὰ 50 μι’ µιασμένον Βενετοπράσινον ὄνομα, 9 ἐπεθήκαρν ἑαυτοῖς, καὶ ἑθδελύχθημεν ὑπὸ Χριστοῦ τοῦ dpa" τος ἡμᾶς τῷ θείῳ αὐτοῦ ὀνόματι, εἷς χείρᾶ μή µιασµένων παρεδόθησαν xal ἐμιάθησαν. NOTE. (2) Forte, ὡς ἀφθάρτου. Sed nec sic clara prorsus flet oratio. 73 PARALLELA RUPEFUCALDINA, 474 ΤΙΤΑ. Θ’. — Περὶ ἀρχομένων * ὅτι πρὸς τὰς Α TIT. ΙΧ. — De iis qui principatui subsunt : quod πρθαιρέσες τῶν ἀθχομένων πονηρὰς, οὕτω καὶ ἄρχοντας Ἅλοιμους µκαθιστᾷ τὸ — Qetov χρίµα. Φίλωνος, ix τοῦ α΄ τῶν ἐν Γένεσει ζητουμένων. — Ὥσπερ κίονες οἰχίας ὅλας ὑπερίδουσιν , οὕτω καὶ al θεῖαι δυνάμεις τὸν σύµπαντα κόσμον, καὶ τοῦ ἀνθρωπείου τὸ ἄριστον xal θεοφιλέστατον γένος. TITA. IB. — Περὶ ἀναρχίας ὅτι ἐπιθλαθὶς xal ἐπικίνδυνος, καὶ συγχύσεως αἰτία. Ὠσῆε. — Ἅ᾿Ακούαχτε λόγον Κυρίου, υἱοὶ αραήλ". ὅτι ἈΧκρίσις πρὸς τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν διότι οὐκ ἔστιν ἀλήθεια, οὐδὲ Dto, οὐδὲ ἐπίγνωσις θεοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ αἵματα ἰφ᾽ αἶμασι µίσγουσι . Διὰ τοῦτο πενθήσει ἡ γῆ, καὶ σµικρυνθήσεται ἐν πᾶσι τοῖς κατοικοῦσιν αὐτήν. Σχόλ. Μάθωμεν διὰ τοῦ θείωυ τούτου, καὶ των c, τί τὸ αἴτιον τῆς καταλαθούσης ἡμᾶς ἀναρχίας καὶ συγχύσεως, xai ὡς οὐκ ἅἄδικος ὁ θεὸς ὁ ἐπαφή- σας ἡμῖν τὴν καταδυναστείαν τὴν ἐξ ἐθνῶν. ᾿Εμολύ- ναµεν γὰρ πρὸς τοῖς μυρίοις ἡμῶν ἁἀντοπήμασι, xal ἐμουλίφ αἵματι τὴν ἁγίαν καὶ τῷ παντὶ κόσμῳ σε- θασµίαν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν πόλιν, ὡς καὶ µετανάστην γενέσθαι (2) ταύτης τὸν τίµιον σταυρὸν τὴν ζωὴν ἡμῶν. ΤΙΤΑ. ΙΓ’. — Περὶ ἀρίστων ἀνδρῶν' ὅτι σωτήριος ἡ τούτων ἐφορία καὶ ἐπιστασία τοῖς πράγµασι xai τῷ λαιρ. Τοῦ αὐτοῦ (Φίλωνος) ἐκ τῶν ἐν Γενέσει ζητου- µένων. — Εάν τις κατ οἶἰχίαν fj χκώμµην, fj πόλιν, fj ἔθνος γένπηται φρονήσεως ἑραστὴς, ἀἆναγκη, τὴν οἰκίαν καὶ τν πόλιν ἐκείνην ἀμείνονι βίῳ χρήσα- Dei judicio propter mula subditorum studia , pes- smt principes constituantur. Philonis ez primo Quastionum in Genesim. Quemadmodum columnae totam domum fulciunt, sic divinz virtutes universum orbem, et eximium Deoque dilectissimum genus humanum. 150 TIT. XII. — De anarchia : quod perniciosa pe- riculosaque sit, et confusionem pariat. Osee (ιν, & 3). — Audite verbum Domini, filii Israel, quia judicium Domino est cum habitaloribus terr : quia non est veritas, neque misericordia, ne- que cognitio Dei in terra, et sanguinem cum sanguine miscent. ldcirco lugebit terra, et erigua fiet omnibus que in ea habitant, etc. Schol. Discamus ex divina ista Scriptura, et iis quao subsequuntur, quenam causa fuerit anarchis et confusionis illius quae nos occupavit, neque in- justum esse Deum, qui nos dure gentium pote- stati permiserit. Sexcentis etenim sceleribus, pre- sertim vero civium nostrorum effuso cruore, san- ctam et universo orbi venerandam Dei nostri civita- tem contaminavimus, ita ut pretiosa crux, vita in- quam, nostra alio captiva ducta sit. TIT. XIII. — Je viris optimis; quod eorum profe- ctura et proasidentia reipublice et populo saluta- ris sit. Ejusdem (Philonis) ez Quastionibus in Genesim: — Quod si quis domi, aut in oppido, aut in urbe, aut gente, prudentiae desiderio teneatur, domum illam ac urbem melius institutam esse oportet Nam NOTE. (3) Ὡς καὶ µετανάστην ἨὙενίσθαι. Vox µεταγά- στης, non eum duntaxat significat qui alio migret aut transferatur, sed qui exsul vel captivus as- portetur. Sic crucem sub Chosroe in Persidem de- portatam omnes norunt. Posthac vero sub Hera- clio Hierosolymitanis reddita est. Theophanes ad annum 24 Heraclii, obiter ait, imperatorem hunc, cum in Palasstinam denuo venisset propter Sara- cenorum impressiones, Constantinopolim subinde cum pretiosis lignis, seu Dominica cruce, remeas- se, ne in potestatem iterum venirent infldelium.Ka: ἄρας τὰ τίμια ξύλα ἀπὸ ἸἹερουσαλὴμ, ἐπὶ Κωνσταν- τιούπολιν ἀπῄει. Quod si verum est, de transla- tione hac altera minime locutus erit Parallelorum istorum auctor: quia certissimum est Heraclium partem crucis nonignobilem Hierosolymis reliquis- se, quz consuetis honoribus a Christianis illic co- leretur. Nam primo, cum S. Sophronius in preesu- lem Hierosolymitanum assumptus fuisset circa Π- nem anni 633, qui 24 fuit Heraclii, postquam idem Heraclius re adversus Saracenos infauste gesta, Syris valedixerat, orationem habuit, que exstat in sanct: crucis exaltationem, sive ostensionem, quae more solito in Hierosolymis agenda erat. At- qui in eo sermone nusquam crucem sibi suisque ademptam luget, sed insequenti die ab omnibus adorandam nuntiat. Σήµερον ἡ ᾿Ανάστασις πρόεισι xii φαιδρύνει tfj προόδῳ τὰ σύμπαντα . Αὔριον ὁ σταυρὸς ἐμφανίζεται, καὶ ταῖς προσκυνηταῖς τὰ ὁῶρα παρέχεται. Hodie procedit resurrectio, sua- qui progressione omnia ezhilarat : crastino. crux manifestatur, adoratoribusque suis munera largitur. Tum subinde explicat quanam de causa a majori- bus suis institutum esset ut crastino festi re- surrectionis, οι αχ cunctis qui ab extremis terree finibus adoraturi venerant, ostenderetur. Secundo, Joannes Damascenus in tribus tractatibus suis de imaginibus, ubi recenset ea que Hierosolymis eximio honore a fidelibus colebantur, primo loco pretiose crucis lignum ponit ; tum deinde sanctum Golgotha, in quo Christus in cruce affixus fuit ; Domini monumentum, lanceam. Tertio, undecimo seeculo desinente, postquam urbs sancta a Crucia- tis nostris expugnata fuit, Inventa est in parte San- et» Resurrectionis ecclesie seorsum, inquit. Willel- mus Tyrius, lib. ix Bellí sacri, cap. &, (io una crucis Dominice : quam ob metum gentilium, quo- rum jugum patiebantur fideles, ad ampliorem cau- telam multo ante, paucis admissis, occultaverant. Hanc studio et opera cujusdam hominis Syri, qui ejus tam pretiosi depositi fuerat conscius, repertam theca reconditam argentea, primum ad Domini se- pulcrum, deinde ad templum Domini, cum hymnis et canticis spiritualibus deportantes. elc. Ex his et aliis que congeri possent, perspicuum flt Domi- nicam crucem ab Hierosolymis ex toto ablatam non esse, ex quo a Persis Heraclio restituta fuerat. Ad hoc bellum Persicum sub Chosroa et Heraclio spe- ctat, tit. 11, litt. π, qui in Vaticano non exstat : Περὶ πολέμου καὶ πολεμικῶν vójtv: καὶ ὅτι 8E. ἡμε- τέρων ἁμαρτιῶν κινοῦνται πί πόλεμοι χαθ ἡμῶν. De bello et belli legibus : et quod nostra peccata sint cause bellorum qua& adversum nos noventur. Quibus alia plura hinc inde similia suppetunt. 415 8. JOANNIS DAMASGENI vir honestus commune omnium est bonuf, ad Α c(x.. 'O yà» ἀστεῖος κφινὸν &[185» ἐστιν kate, opem suam pmestandam paratíssimus. TIT. XIV. — De iis qui inconstanti ingenio sunt, nec mente stabiles. Philonis, ez (Quastionibus in Genesim, — Ea stulti natura est, ut nolla in doctrina firmus stabilisque sit. Quocirca nunc diversa sentit, atque iisdem con- traria rursum tenet, tametsi nihil ipsi novi &cci- dat : ejusque adeo omnís vita suspensa manet, im- mota basis expers, sed a rebus quibus contra tor- quetar ac detrahitur inclinata. TIT. XVIII. — De nuntiatoribus, et responsionum sequestris. S. ljnatti ez. Epistola ad Ephesios, — Omnem quem paterfamilias ad dispensationem suam mise. rit, sic nos oportet excipere, velut ipsummet a quo ille missus est. 1518 TIT. XXI, — De peccatis: εἰ quod peccata nostra nobis accersunt et afferunt mala. Cyrilii, ex libro xv Contra Julianum. — Multis offendimus omnes. /£gra quippe natura est, sua erga peccatum facilitate ; cujus ille auctor est qui ab initio vitium in se recepit. Clementis er octavo Strom. — Timeamus, non exteriorem morbum, sed peccata, qua tnorbum nobis afferunt. Ejusdem (Philonis) ex libris de Quzstionibus in Exodum. — Vitiorum impetus perturbat et invertit animum, vertigine eum circumveniens qua obte- gitur, occluditur, et cogitur visus, qui nature quidem conveniens est, sed dedita opera obczca- tur. : Ez iisdem. — Nihil tam contrarium repugnans- que est sanctissimis Dei virtutibus, ut injustitia. TIT. XLII. — De eo qui peccat et offendít : quod oporteat ipsum pudere, nec. redarguenti contra- Philonis ex Quastionibus in Genesim, — Nulla- tenus omnino peccare, eximium bonum est : eum vero qui peccat, pudefleri, hoc illi cognatum est ; quanquam recentius, ut ita dicam, quam aliud antiquius, Sunt enim qui peccatis suis, tanquam recte factis gaudeant, cum morbo qui sgro, imo nulla ratione sanari queaht, laborent. TIT. XLIIL. — De viris sanctis, quique ob facia sua D ΤΙΤΑ, ΝΔ, «— Thoi ac soríem suam beati pradicantur. S. Gregorii Nysseni, ex. sermone in sanctum ἴο- manum. — Non tenuem funem percurrunt qui Christi nomine miranda faciunt : non supra β]ὰ- dios nudos in caput saltantes, artis opera plagas devitant, sed funis loco arctam et utrinque preru- plam pietatis viam firmo nec cespitante gressu peragunt: quin gladiorum tyrannorum &cies sua (4) Deest vox aliqua : forie, καταδέχεται, φρονεῖ, G ἐξ ἑτρίμου τὴν ἀφ᾿ ἑαυτοῦ προτείνων ὠοέλειαν, ΤΙΤΑ. I7. — Περὶ ἀκαταστάτως ἐν λογισμῷ, xai τῇ qvo ἀνιδρύτων. Φίλωνος, ἐκ τῶν dv Γενέσι ᾖζητουμένων. — Πέφυχεν ἄφρων ἐπὶ μηδενὸς ἑστάναι καὶ done. σθαι δόγµατος. "Άλλπτε γοῦν ἀλλοῖα δοξάζει, καὶ περὶ τῶν αὐτῶν ἔστιν, ὅτε μηδενὸς περὶ αὐτὰ συµ- δεθηκότος χοινοτέρο», τάναντία (&) καὶ ἐστιν 4 ζω] αὐτοῦ πᾶσα χρεµαμµένη , βάσιν ἀκράδαντον οὐχ ἔχουσα, ἀλλὰ πρὸς τῶν ἀντιδκώνζων καὶ ἀντιμιβελ- χόντων ἀεὶ πραγμάτων. TITA. ΙΒ’, —. Περὶ λλόντων καὶ µεσαζόντων ἀποχρισιν. Too ἁγίου ᾿Ιγνατίου, ἓκ τῆς πρὸς Ἐφισίου Ἐπιστολᾶς. — Πάνα ὃν ἂν πέμπτο 6 οἰνυδισπότκε εἲς ἰδίαν οἰχονομίαν, οὕτως ἡμᾶς δεῖ ὑποδέξασθαι, ὡς ἀότὸν τὸν πέµψαντία. TIT. KA'. — Περὶ ἆ µάτων, xai ὅτι τὰ ἡμί- τερα ἁμαρτήματα προξενοῦσι καὶ ἄγουσιν ἐφ᾽ ἡμᾶς τὰ καχὰ. Κυρίλλου, ἐκ τοῦ ts xarà Ἰουλιανοῦ. «-- Πολλὰ πταίοµεν ἅπαντες. Νοσεϊΐ γὰρ ἡ φύσις τὸ εἷς ἆμαρ- τίαν εὔχολον, διὰ τὸν ἐξ ἀρχῆς εἶσοικισέμενον τὸ παθυς. Κλήμεντος, ἐχ τοῦ η’ Στρωμ. -- Φοθηθωμε, οὐχὶ νόσον τὴν ἔξωθεν, ἀλλὰ ἁμαρτήμανα δι ἃ / νόόος. Toà αὐτοῦ (Φίλωνος) ix τῆς τῶν ἐν Ἐξόόφ Ζητηµάτων, — Ἡ φορὰ τῶν κχαχκιῶν ἀναχυχᾷ wii στροθεῖ τὴν ψυχὴν , ἴλιγχον αὐτῇ περιθεῖσαι τὸν καλύπτοντα, καὶ κχκαμμύειν ἐκθιαζόμενον τὶν φύσει μὲν πρέπουσαν ὄψιν, ἐπίτηδεύσει δὲ τυφλου- μένην. T&v αὐτῶν. --- Οὐδὲν ἐναντίον καὶ µαχόµενον ταῖς ὁσιωτάταις τοῦ θεοῦ ὀννάμεσιν, ὡς ἀδικία, TITA. MB'. — He?! ἁμαρτάνοντος xai σφἀλλονίος ὅτι δεῖ αὐτὸν ἐντρέπέσθαι, καὶ µἡ ἀντιβῥη μονεῖν τῷ ἑλέγχοντι. Φίλωνὸς, ἐκ τῶν iv Γενέσει ζητσυμένων. --Τὸ μὴ ἁμαρτάνειν μήδὲν τὸ καράκἁν , µίγιπο ἀγαθόν' τὰ ἁμαρτάνοντα ῥἐκτρακῆναι, ek ixsivou: νεώτερον ὡς üv τις εἴποι παρὰ πρεσθύτι- pov. Biel γὰρ οἱ ἐπὶ ἁμαρτανομένοις ὡς ἐπὶ κενο θώμασιν ἀγαλλόμενοι, δυσζωτόν, μᾶλλον δὲ ἀνίατόν νόσον ἔχοντες. ίων καὶ ιζομένων ἀνδρῶν, ὀφ' οἷς foede καὶ og Apr χασιν. ToU Νόσσης, lx. τοῦ εἷς εὸν ἅγιον 'Βωμανόν. — Οὐ µήρυνθον λεπτὴν διαθέουσιν οἱ θαυματοκοιοὶ τοῦ Χριστοῦ, οὐδὲ ξίφεσιν ἐβικυθιστῶντες Τνμνοῖς, τέχνῃ τὰς πληγὰς διαφεύχοοσι, ἀλλ᾽ ἀνεὶ μὲν ὀχοσίσο τὴν στενὴν καὶ ἁἀμφ[κρημνον τῆς εὔσεθείας 500v ἀσαλεύτῳ βήµατι διατρέχουσι. Tv δὲ τυραννουµέ- νῶν ξιφῶν τὰς ἀχμὰς τῇ τῶν πληγῶν Φιλοτιμίᾳ NOTE. 471 PARALLELA RÜPÉFUCALDINA. À78 ἀμθλύνουσιν, οὗ τὸ μὴ πάσχειν τέἔχνην ποιοὀµενοι, À ad recipiendos ictus magnanimitate retundunt, 4 9 8 - * - / , ἀλλὰ τὸ vixgv ἐν τῷ πάσχειν ἀσκούμενοι. TITA. MZ. — Περὶ τοῦ ἄφευχτον εἶναι τὸν θΘεὸν καὶ ἀπερίγραπτον' καὶ ὅτι πάντα κεριδέδρακται, καὶ ἐφορᾷ, xat οὐδὲν αὐτῷ λέληθεν. Εὐσταθίου ἐπισχόπου ᾿Αντιοχείας, -- 0 θεὸς τὰ πάντα πληροϊ, ὑπ οὐδενὸς περιονιζόµενος, Ὁ γὰρ ὑπὸ τόπου μὴ περιοριζόµενος, πάντως ἐν παντὶ τόπῳ, κατὰ τὴν τοῦ Δαθὶδ ὑμνολογίαν, ἔσται. El γὰρ ἔξω λέγοιτο τόπου τινὸς, ἀνάγχη περιορίζεαθαι αὐτὸν ὑπ ἐκείνου, οὗπερ στηρίσκεται. Ὅλος οὖν ἐν παντὶ γενόμενος, οὐδαμῶς tg ἑτέρων εἰς ἑτέρους µεθίστα- ται τόπους, τὰ πάντα πληρῶν. non hanc artem colentes, qua nihil patiantur sed ad victoríam sese perpetiendo exercentes. TIT. XLVII. — Quod divinum nwmen vitari non possit. nec circumscribi : quodque universa com- plezu suo leneat, intueaturque, nec quidquam ipsi teat. Eustathii Àntiochiz? episcopi. — Deus universa replet, nullo circum termino definitus. Quod enim 8 loco minime circumscribitur, is prorsus, ut Da- vidis cantico fertur, in omni loco erit. Quod si enim extra locum aliquem esset, oporteret ipsum illo terminari, a quo destitueretur. Cum ergo totus in universo existat, nequaquam ex aliis in alia loca migrat, a quo replentur omnia. Too ἁγίου Διαδόχου . — Τὰ µηδέπω ὅὄντα ὡς Ὦ S: Diadochi. — Ea qua nondum exsistunt , παρόντα µόνος ὁ Βεὸς καθορᾷῷ. El iv εἴδει ἦν ἡ θεία ἐχείνη xal ἄφραστος Φύσις, οὐχ ἂν τὰ µηδέπω ὄντα ἐθεώρει ὡς ὄντα. Τοῦ αὐτοῦ. — Μόνου τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Oso) Λόγου ὑπάρχει ἴδιον, τοῦ καὶ Tj yf ταύτῃ φαινομί- νου ἀντάστως, xai τῶν οὑρανῶν μὴ ἀπολειπομέ- νου, ἀλλὰ πάντα ὡς ἀεὶ περιέχοντος διὰ τὸ τῆς θέίας φύσεως ἀπερίγβαπτον ἤκιστα δὲ καὶ ἄγγελοι. Ἐν ᾧ γὰρ χρόνῳ ἐν τῷ κόσµῳ ἀποστελλόμενοι ὧὥσιν, οὐ δυνατὸν εἶναι αὐτοὺς ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ, καὶ ὑπεράνω τοῦ οὐρανοῦ. Εἰρηναίου , &x τοῦ τετάρτου ἐλέγχου xal ἀνα- τροπῆς τῆς Φευδωνύμου Ὑνώσεως . — "Άπαντα μέτρῳ, x. t. €. Toà αὐτοῦ (Φιλωνος) εκ τοῦ τελευταίου τῶν b Ἐξόδῳ Ζητηµάτων. -- Περιέχει τὰ πάντα ὑπ) οὐδενὸς περιεχόµενος. Ὡς γὰρ ὁ τόπος περιεχτικὸς σωμάτων ἐστὶ xal καιαφυγἡ, οὕτω καὶ ὁ θεῖος Λόγος πιριέχει τὰ ὅλα wal πεπλήρωκεν. TITA. MIT. --- Περὶ τοῦ ἀκατάληπτον εἶναι τὸν θεὸν καὶ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Toà ἁγίου Εἱρηναίου , ix τοῦ δ᾽ ἑλέγχου καὶ ἀνατροπῆς τῆς ψευδωνύµου γνώσεως. --- ᾿Εδίδαξεν ἡμᾶς ὁ Κύριος, x. t. ε. 'Ex τοῦ β’ τῶν αὐτῶν, — 'O ὑγιῆς νοῦς xai ἀκίνδυνος, x. t. ε. Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου, ἐκ τοῦ «n! τῶν χατὰ Ἰουλια- νοῦ. — Δεῖν οἶμαι τὰ ὑπερ ἡμᾶς ἀθασανίστῳ τῇ πίστει τιμᾷν. ᾿Ασθενεῖ γὰρ πῶς ἀνθρώπινος νοῦς, εἷς Υε τὸ δύνασθαι συνιέναι πάντα. Τοῦ éyloo Διονυσίου Αλεξανδρείας, περὶ φύ- σεως. — Οὖὐχ ἁπλῶς τῶν μεριστῶν τοῦ κόσμου, xai τῶν ὑπ᾿ αὐτὸν, καὶ τοῦ ἀριθμοῦ τοῦ αἰῶνος, ἀλλὰ πάντων καὶ τῶν ἀλαχίστων ἄπειρος, ἀτέλεστος τῶν ἐν ἀνθρώποις ἡ γνῶσις, Κὐσταθίου ἐπισκόπου ᾿Αντιοχείας , ἐν τοῦ περὶ ψυχῆς. — Οὐ νόµων καὶ χρόνων ῥηταῖς τὸ θεῖον ὑπόκειται περιγραφαῖς. ᾽Αθηνοδώρου. — "Άλλη μὲν τοῖς ἐκκεχαθαρμέ- νοίς παντελῶς τὴν διάνοιαν ἁρμόζει θεολογία, ἡ µά- Deus solus veluti presentia contuetur. Si enim in specié esset divina illa inenarrabihsque natura, nequaquam ea qua nondum suní, ac si jam es- sent, contemplaretur. 45 Ejusdem. — Solius Dei Verbi qui factus homo est, proprium hoc existit, qui et in hac ΄ terra non uti spectrum apparuit, nec a celis ab- fuit, sed omnia velut olim complectitur, quatenus divina natura circumscriptionis est expers : id quod vero nec angelis convenit. Nam eo tempore quo in huuc mundum mittuntur, fleri nequit ut in eodem loco existant, ac in calo sursum. lrenzi, ez quaría redargutione et eversione falsi nominis scientiz. — Omnia prorsus mensura, etc. Ejusdem (Philonis) ez postremo Quzstionum in Exodum. — Cuncta complectitur, cum a nullo contineatur. Velut enim locus corpora continendi capax est, eorumque perfugium : ita quoque di- vinum Verbum omnia complectitur, et replet uni- versa ipse. TIT. XLVIII. — Quod comprehendi non possit Deus, - nec opera ipsius. S. Irenzi, er quarta redargutione et confutatione falst nominis scientizr. — Docuit nos Domiuus, etc. Ex secundo eorumdem. — Sanus sensus et peri- culo vacuus, etc, S. Cyrilli, es. iibro xvin. Contra. Julianum. — Oportere existimo ea qu& nobis superiora sunt, fide minime curiosa venerari. Omnis quippe hu- mana mens viribus deflcit, quia hec intellectu assequatur. S. Dionysii Alezandrini, De natura. — Non modo earum orbis rerum que dividuntur, et earum que sub ipso sunt, quin etiam numeri zternitatis, sed et omnium prorsus atque minimarum nescia est, nec erudita, hominum cognitio. Eustathii episcopi ÀÁntiochie, ex libro De anima. — Divinum numen, non legum et temporum ex- pressis verborum circumscriptionibus subjicitur. Athenodori. — Alia quidem iis qui mundatissima cogitatione prsediti sunt, theologia consentanea 479 8. JOANNIS DAMASCENI 480 est, ᾳπῶ nempe admodum vera: alia. quee vulgo, À λιστα ἁλητής. "Αλλη δὲ τοῖς πολλοῖς ἡ δυναμένη τὴν qua cogitatio ipsorum ad pietatem et 1υ8{1 {19 ope- ra excilari possit, mutua ipsorum ad invicem com- municatione a belluino a vite genere eos eximens TIT. XLIX. — De charitate et timore erga Deum : quodque cateris bonis ezcellentiora sint. S. Clementis episcopi Roms. — Ad salutem suffi- cit hominis erga Deum amor. Grati siquidem ani- mi officium est, dilectionem conservare adversus illum qui nobis ut simus est auctor : qua fit etiam ut ad alterum ac non senescens seculum salvi evadamus. Ejusdem. — Tentavit Deus Abraham, non qui- dem ignorans quis esset,sed ut eum posterioribus seculis in exemplum daret, nec tantum virum διάνοιαν αὐτῶν sic εὐσέθειαν ἐχκαλεῖσθαι xal δι. καιρπραγίαν, iv τῇ πρὸς ἀλλήλους κοινωνία ἀπαλ. λάττουσα τοῦ θηριώδηους βίου. TIT. Me'. — Περὶ ἀγάπης καὶ φόθου πρὸς Ov xai ὅτι παντὸς ἀγαθοῦ ὑπερέχουσιν. Τοῦ ἁγίου Κλήμενος ἐπισκόπου Ῥώμης, — Αὐταρκὴς el σωτηρίαν ἡ εἰς Θεὸν ἀνφρώπου ἀγάτη, Εὐγνωμοσύνης γὰρ ἐστι τὸ πρὸς τὸν τοῦ εἶναι jui αἴτιον ἀποσώζειν στοργὴν, ὑφ᾽ Ti xal εἷς δεύτερον xai ἀγήρω αἰῶνα διασωζόµεθα. Toà αὐτοῦ. — Ἐπείρασεν ὁ θεὸς τὸν ᾿Λθραὰμ, οὐκ ἀγνοῶν τίς ἦν, ἀλλ᾽ ἵνα τοῖς μετὰ ταῦτα δεῖζᾳ, καὶ μὴ κρύψῃ τὸν τοιοῦτον, xai διεγείρῃ εἰς ulps- latere sineret; quin potius alios ad fldem et pa- B σιν τῆς ἐκείνου πίστεως xal ὑπομονῆς, καὶ mtm, tientiam illius imitandam excitarer, suadererque filiorum amorem omittere ob divini precepti ex- secutionem . Quamobrem certa ratione fecit ut ejus historia litteris commendaretur. S. Irenzi, er libro v Adversus haereses, — Qum- cunque Dei amicitiam conservant, etc. 408 Severiani episcopi Gabalorum, ex libro De hereticis. — Salutis hominum principium est timor Dei, ipsiusque lex, bonorum omnium radix. Atque neque Deus sine timore colitur, nec timor est sine lege. Lex quippe eorum qua injunguntur ministrum timorem habet: timor vero prece- ptorum judicem habet legem. Qui porro ad legem timidus accedit, nec non ad Deum qui legem de- dit, is cum sanctis vitam apgit, et cum probis conversatur. Qui autem adversus divinum sermo- nem contumax est, hic neque gratia donatur, quin et a pietate excluditur. TIT. LI. — De disceptatione adversus Deum : quod- que adversus ipsum disceptare non oporteat, nec multos sermones de eo miscere, S. [renzi, ex redargutione 1v, et eversione falsi nominis scientia. — Quod si vero quispiam ait, etc. TIT. LV. — De renovatione eorum que& videntur, celi nimirum et terra. S. Irenzi. — Non est subsistentia, nec essentia, etc. TIT. LX. — De amore, et pace, et concordia, et pacificis. Dionysii Alexandrini, ez epistola quarta festali. — » Charitas prompta est ut omnibus prosit, eumque qui nolit, venatu captum curat: ac illum sepe qui ex verecundia remisse agat, aut qui beneficiis augeri recuset, ne gravis alteri et molestus accidat, quique tandem satius habet tristes casus segre tolerare, ne cuiquam negotii aliquid aut anxieta- tis afferat, qui charitate plenus est, hunc multis rogitat , ut permittat patiaturque opem sibi tanquam injuria affecto prestari: unde grates illi, non sibi, maximas referat, quod per eum licuerit malo suo finem imponi. Clementis ez octavo Strom. — Charitas spon- καὶ τέχνων στοργῆς ἀμελεῖν πρὸς ἐκπλήρωσιν θείου προστάγµατος. θεν ἔγγραφον περὶ αὐτοῦ ἱστορίαν γενέσθαι ᾠκονόμησεν. Too ἁγίου Ἑἰρηναίου , ἐκ τοῦ κατὰ αἱρέσεων i λόγου. —."Oca τὴν πρὸς θεὸν τηρεῖ φιλίαν, x. τ. «. Σευνηριανοῦ ῥἑαισκόπου Γαθάλων , ix τοῦ περὶ αἱρετικῶν. — Αρχὴ σωτηρίας ἀνθρώπων ὁ τοῦ θεοῦ φόθος, καὶ ῥίζα πάντων ἡμῖν ἀγαθῶν 6 τοῦ θεοῦ νόµος. Οὔτε δὲ θεὸς ἄνευ φόδου, οὔτε φόδος ἄνευ νόµου. Ὁ μὲν γὰρ νόµος τῶν ἐπιτεταγμένων ὑπηρέτην ἔχει τὸν φόθον' ὁ δὶ φόθος τῶν προτι- ταγµένων δικαστὴν ἔχει τὸν vópov: ὁ μὲν οὖν φόθψ τῷ νόμῳφ προσεοχόµενος xai τῷ τὸν νόµον διδόντι θιῴ, ἁγίοις ἐμπολιτεύεται, xal ὁσίοις συναναστρέ- φεται. 'O δὲ χατατολμῶν τοῦ θείου λόγου, οὔτε τῆς χάριτος ἀξιοῦται, ἀλλὰ καὶ τῆς εὐσεθείας ἐχθάλ- λεται. TITA. ΝΑ’. — Περὶ ἀντιλογίας πρὸς θεόν" καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἀντιλογεῖν, fj δικαιολογεῖσθαι πρὸς αὖ- τὸν, ἢ πολλὰ ῥήματα περὶ αὐτοῦ λέχειν. Τοῦ ἁγίου ἈΒἱρηναίου, ἐκ τοῦ δ᾽ ἐλέγχου καὶ ἀνατροπῆς τῆς ψευδωνύμου γνώσεως. --- Βὶ δὲ λέγει τις, X, T. E. ΤΙΤΑ. AE'. — Tet ἀνακαινισμοῦ τῶν ὁρῶμένων, λέγω δὴ σύματοῦ xal γῆς. Toà ἁγίου Βἱρηναίου. — Οὐχ ἡ ὑπόστατις, οὐδὶ tj οὐσία, x. τ.ε, TITA. E Περὶ ἀγάπης, καὶ εἰρήνης, xai ὁμοίας καὶ εἰρηνοποιῶν. Διονυαίου ᾿Λλεξανδρείας , ἐκ τῆς δ᾽ ἑορταστιχῆς ἐπιστολῆς. — Ἡ ἀγάπη προπηξᾷ πάντως, τὶ ὀνῆσαι καὶ ἄχοντα θηρωμµένη, xal πολλάκις ὀκνοῦντά τινα ὑπ) αἰδοῦς' καὶ διὰ τὸ μὴ βούλεσθαι βαρὺν ἑτέρῳ γενέσθαι τὸν sb πάσχειν παβραιτούµενον, xal μᾶλλον αὐτὸν δυσφορεῖν στέργοντα τοῖς ἴδίοις ἀλγεινοῖς, ὑπὲρ τοῦ μὴ πράγματά τινι καὶ ὄχλησιν παρασχεῖν, ὁ πλήρης ἁπάπης πολλὰ καθικέτευσεν ἀνασχέσθαι xal ὑπομένειν ὡς ἀδικούμενον, καὶ ἐπικουρούμενον, καὶ χάριν ἄλλῳ µεγίστην, οὐχ ἑαυτῷ παρασχεῖν τὸ ἑαυτοῦ δὺ ἐκείνου λοφῆσαι κακόν. Κλήμεντας, εκ τοῦ η Στρωµάτων. — Αγάπη - m (* - πι -- 4861 PARALLELA RUPZFUCALDINA. 482 ἐκουσίων ἄρχει, ἁχόντων δὲ φόδος οὗτος ὁ φαῦλος. Α taneis imperat: invitis autem timor iste malus. Ὁ δὲ εἲς ἀγαθὸν παιδαγωγῶν ἡμᾶς, elc Χριστὸν ἄγει, xai ἔστι αωτήριος. TITA. ΞΑ. — Περὶ ἀληθείας καὶ μαρτυρίας πιστῆς, Ἐκ τοῦ αὐτοῦ (Ιουστίνου) πρὸς ᾿Αντωνίνον αὐτοχράτορα (5). — Τοὺς κατὰ ἀλήθειαν εὐσεθεῖς xil φιλοσόφους µόνον τἀληθὶς τιμᾷν καὶ στέργειν ὁ λόγος ὑπαγορεύει, παραιτουµένους δόξαις πολλῶν ἐπακολουθεῖν, ἐὰν φαῦλαι ὥσιν. Οὐ γὰρ μὴ ἔπεσθαι τοῖς ἀδίχως τι πράξασιν, Ἡ δογµατίσασιν, ὁ σώφρων λόγος ὁπαγορεύει, ἀλλὰ ἐκ παντὸς τρόπου, καὶ πρὸ τῆς ἑαυτοῦ ψυχᾶς τὸν φιλαληθῃ, χἂν ὁ θάνατος ἀπε[λῆται, τὰ δίκαια πράττειν τε καὶ λέχειν αἱρεῖσθαι δεῖ. Δανθάνει (6) μὲν ὡς εἰχὸς αὐτοὺς, ὡς ἐκ πλάνης τῇ ἀληθείᾳ διὰ τῆς ὄντως πίστεως ἐξηστηκῶς, αὐτὸς Quis autem nos ad bonum erudit, ad Christum ducit, salutarisque est. TIT. LXI. — De veritate et testimonio fideli. Er ejusdem (Justini) apologia ad Antoninum imp. — Eos qui vere religiosi philosophique sunt, veritatem solam colere et amare ratio suadet, evitatis vulgi opinionibus, si perverse sint. Prudens quippe ratio dictat ne illos sequamur qui mali aliquid agunt, aut docent. Quinimo oportet eum qui veri amator est, omnino pror- sus ei supra animam suam, etiamsi mortem ei comminentur, eligere, ut quz justa sunt faciat et loquatur. Nesciunt profecto quod, qui ex errore per veram fidem ad veritatem secessit, ipse semet δὲ ἀληθῶς οἶδεν ἑαυτὸν, οὐχ ὃ φασιν ἐκεῖνοι, µαινό- B sincere novit : non, quod illi aiunt, furore amen- µενον, ἀλλὰ τῆς ἀστάτου xal ἀλλοιωτῆς περὶ τὴν παντοδαπῆ τῆς πλάνης ποικιλίαν φθορᾶς, διὰ τῆς ἁπλῆς xai ἀεὶ ὡσαύτως ἐχούσης ἀληθείας ἦλευθε- ῥωμένον. Τοῦ αὐτοῦ, ix τοῦ περὶ ἁναστάσεως. — Ὁ μὲν τῆς ἀληθείας λόγος ἐστὶν ἐλεύθερος, x. v. s. Toà ἁγίου Ἰουστίνου Φιλοσόφου xal µαρτυρος, ix τοῦ s$' µέρους τῆς ἀπολογίας αὐτοῦ. — Τὸ εὖ πράττειν ἡγοῦμαι, ὦ ἄνδρες, οὐκ ἄλλο τι εἶνι, Ἡ τὸ xat ἀλήθειαν (nv. Τὸ δὲ εὖ Qr» καὶ κατὰ ἀλήθειαν, οὖκ ἄνω τοῦ χατανοῆσαι τὴν τῶν πραγμάτων φύσιν. Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ τοῦ πρὸς Τρύφωνα β’΄ λόγου. — Mà; ὁ δυνάµενος λέχειν τὸ ἀληθὲς, xal. μὴ λέγων, χριθή- σετχι ὑπὸ τοῦ θεοῦ. Τοῦ ἁχίου Ἐφραιμίου ἀρχιεπισχόπου ᾽Αντιοχείας, ix τοῦ Υ κεφαλαίου τοῦ περὶ τοῦ γραμματικοῦ Ιωάν- νου xal τῆς συνόδου. — Αὐταρκής ἔστιν dj ἀλήθεια, τοὺς πειρωµένους οιαφιλονειχεῖν πρὸς ἑαυτὴν µεθισ- tqv ὅπως ἂν διαῤῥήδην Ὑνωρίζοιτο, ὡς ἀήττητον ὅπλον xai παντάπασιν ἅμαχον χαθέστηκεν. Αντικάτρου ἐπισκόπου Βοστρῶν. — Αὐταρχὴς πρὸς σο,ηγορίαν ἑαυτῇι ἡ ἄλήθεια, τοῖς ὀξεῖ τῷ τῆς ψυχῆς ὄμματι βλέπουσιν. Φίλωνος, ἐκ τοῦ β΄ τῶν ἐν 'Εξόδῳ Ζητηµάτων. — Ἡας᾽ ἑνίοις νοµοθέταις ἀπείρηται μαρτυρεῖν àxom, ὡς τὸ piv ἀληθὲς ὄψει πιστούµενον, τὸ δὲ ψεῦδος αχοῃ. TITA. Ἐδ'. — Ηερὶ τῶν ἀποδεχομένων τὰ πονηρὰ, χαὶ ἀτιμαζόντων τὸ δίκαιον. Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου, ἐκ τοῦ α΄ βιθλίου τῶν χατὰ Ἰουλιανοῦ. -- Ἐντεῦθεν οἴμαι καταθρῆσαί τε ῥφον, x. τ. €. TITA. EH'. — Περὶ p iis A καὶ ἠσυχίας * xil ὅτι τὸ ἡμερεῖν τὴν τοῦ θεοῦ γνῶσιν προ- ξενεῖ. Too ἁγίου Σεραπίωνος, ix τῆς νε ἐπιστολῆς. — ᾽Αρμόζει τῷ ἐγχρατεῖ xal τοὺς ὄχλους φυγεῖν, ἵνα τὸν νοῦν ἀπερίσπαστον ἔχῃ, xal τὴν καρδίαν ἁτάραχον' κολλὴἡ γὰρ ἐν τοῖς ὄχλοις ἡ ταραχή. tem, sed vere liberum ab instabili variabilique pro omnigena erroris varietate corruptela, per simplicem ejusdemque semper status tenacem veritatem. 454 Ejusdem ez libro De resurrectione. — Ser- mo quidem veritatis liber est, etc. S. Justini philosophi et martyris ez quinta parte Apologies suz. — Bene valere nihil alhmud esse arbitror, o viri, nisi ex veritatis prescripto vivere. Atqui bene, et ut veritas ostendit, agi vita non potest, nisi rerum naturam attente speculemur. Ejusdem ez secundo dialogo cum Tryphone (7). — Quisquis veritatem dicere potest, nec dicit, is Dei judicio obnoxius erit. Q 5. Ephrzmii archiepiscopi Antiocheni, ez tertio capite de Joanne grammatico et synodo. — Sat virium veritas habet, ut ad se illos transferat, qui adver- sum se vitiligare aggrediuntur: uti perspicue cognoscatur quod velut armatura insuperabilis ei prorsus inexpugnabilis exsistat. Antipatri episcopi Bostrorum. — Veritas sibi suf- ficit ut causam suam defendat apud illos qui acuta animi oculorum acie res intuentur. Philonis cx secundo Quastionum Exodi, — Α quibusdam legislatoribus prohibetur ne testimo- nium ex auditu feratur: quia veritas visu fldem habet, mendacium autem auditu. TIT. LXIV. — De iis qui mala amplectuntur, et quod justum est contemnunt. S. Cyrilli, ez libro 1 Contra Julianum. — Unde certe datur intueri, etc. ut in editis, p. 14. TIT. LXVHI. — De tranquillitate a negotiis et quiete : et quod vitam quietam agere, Dei cogni- tionem afferat. S. Serapionis ex epistola 55. — Viro qui con- tinentiam colit, turba fugere convenit, ut mentem a distractionibus et cor a tumultibus immunem servet. NOTE. (5) Nihil praecedit ex Justino, sed ex Cyrilli lib. Y Contra Julianum. (6) Desunt hac in editis. (7) Id est ex parte secunda dialogi. 482 B. IQANNIS PAMARCENI "m Ez eadem. — Secessio adinodum qonífert ad ho- A minum perfectionem. Didymi, in. Evangelium Jognnis. — Qui subdit cognitionis sancte comparanda studium, &b hoc mundo ferietur, ejusque desiderio, nec non ab operibus carnis, ne illum offendat qui dixit: Vacate, et videte quoniam ego sum Deus (Psalm, xvv, 11). Philonis ex quarto Quastionum | Genesi. — Sa- piens quietem et tranquillitatem a negotiis per- sequitur, ut in rebus prosperis rerum divinarum evadat compos. Ex quinto earumdem. — Neque enim qui sapien- tite amator est, cum temerario bomine, tametsi is cognatus ipsius sit, conjungitur, nec cum viro nequam societatem habet; sed a vulgo disjun- ctus est per cogitationes, propter quas, neque una navigare, neque una peregre vadere, neque conversari, neque convivere dicitur. Ejusdem. — Sapiens colonus est, et solum mutat, ex confusa vita ad eam que paciflcos ac heatos decet. 755 TIT. LXXI. — De premia et romuneratione in die judicii ; quodque sempiterna suns, nec fiam habuura, sive bona pranmnia sive supplicia. S. Irenapi episcopi Lugdunensis eo lib, Ἡ Conira hzreses. --- Sed velut unusquisque nostrum, eite. Ejusdem ex lib. v de iisdem, — AerBa suni nec finem habent diving bona, eta. Meletii episcopi AntiochisP (8). — Onanee autem, tum justi tum inju»ti, coram Deo Verbo adducen- tur. Et siquidem pater judicium dedit, ipseque consilium Paetrie cum perficiat, judex aoeedet, quem Christum appellamus, Deum factum oarnem. Non enim Minmos, no» Radamantbus, gwos vos fingitis, Greci, judices erunt, sed quers Deus οἱ Pater clarificavit : de quo et im aliis enuoleatius locuti sumus ad illos qui veritatem investigant. Hie justum Patris judicium omnibus reddens, wni- cuique prout meritus erit, jus suum proparavit. Huic judicio astantes angeli, homines, ac demones, unam hamo ei vocem resonabunt, dicentes : Jue stum judicium tuum (Psal. cxvin, 437). Cujus vocis responsum utrisque quod δυο erit attribuit : illis quidem qui bene egerint, sempiterBa- oble- ctationem juste persolvendo ; illis vero qui nefaria dilexerint, perpetuum supplicium infligendo. At- que illis quidem inexzstinctus ignis perseverat; ver- mis vero insuper igneus qui non montur, nec corpus exedat, ex eorum ore irrequiele dolore prorumpeans permanet. His nonsomnus requiem da- bit, non cognatorum sequeetzorum solamen prede- rit. Nequaquam amplius justi ab illis videbuntur, nec ulla recordatione digni erunt. Soli vero ju- Ἐκ τῆς αὐτῆς. — Μέγας σννεργὸς πρὸς φελειόττε τῶν ἀνθρώπων ἀστὶν ἡ ἀναχώρησις. Διδύμου, ix τοῦ εἷς τὸ κατὰ ωάννην, — Ὦ ἔρως εἰσέρχεται γνῶσιν ἁγίαν ἔχειν, σχολασάτω ἀπὸ τοῦ χόσµου, xai τῆς ἐπιθυμίας αὐτοῦ, xal τῶν τῆς σαρχὸς ἔργων, ἵνα προσθάλῃ αὐτῷ εἰρηκότι, Σγολά- σατε καὶ γνῶτε, ὅτι ἐγώ elu ὁ θεός. Φίλωνας, ἐκ τοῦ δ᾽ τῶν ἐν Γενέσει Ζητηµάτων. — Ὁ σοφὸς ἠρεμίαν καὶ ἀπραγμοφύνην µεταδιώχει, ἵνα τῶν θείων ἐν εὖκαιρίᾳ ἐπιύχῃ. Ἐκ τοῦ ε τῶν αὐτῶν. — Οὕτως γὰρ ὁ αοφίας ἐραατὺς οὐδενὶ τῶν εἰκαιατέρων κἂν αυμπεφυχὼς τυγχάνμ , σὀνεστιν, fj αυγδιατρίθει πονηροτήτῳ, διεζευγµένος τῶν πολλῶν διαλογισμῶν, δι οὕς αὖτι σοναποδημεῖν , οὔτα σωμπολιτεύεαθεκι, οὕτε συζῇν λάχεται. Του αὐτοῦ. — 'Q αοφὸς µέτοικας xai µετανάετις ἐστὶν, ἐκ τοῦ περιπεφυρµένου βίου πρὸς εἰρηναίοις καὶ µαχαρίοις πρέπονααν ζωήν. TITA. OA'. — Πιρὶ ἁμοιθῆς καὶ ἀνταποδόψως ἐν ἡμέρφ κρίαεως' χαὶ ἅτι φἰώνια καὶ ἀτελεύτητα τὰ ἑκατέροις ἀποχείμενα, εἶτε ἀγαθὰ , εἴτε δεινὰ κολαστήρια. Τοῦ áyleu Εἰρηναίοι ἀπισκόπαυ Λουχδαύνων, ἐκ τοῦ Καιὸ αἱρέσεων βιαλίου β'. — 'AXX ὡς εἷς ἕκαστος ἡμῶν, X. t. €. Τοῦ αὐτοῦ , ἐκ τοῦ s' βιθλίου τῶν αὐτῶν. — Αἰώνια δὲ καὶ ὀτελεώτητε παρὰ Gases τὰ ἀγαθάκ. v. c. Τοῦ ἀγίου Μελετίου ἐπισκόπου ᾿Αντιοχείας. — Πάντες δὲ δίκαιοι καὶ lios ἐνώπνον τοῦ Θεοῦ Λόγου ἀχθήσονται. Τούτῳ γὰρ ὁ Ηατὴρ τὴν πᾶσαν χρίσιν δέδωκε, καὶ αὐτὸς βουλὴν Πατρὸς ἐπιτελῶν, κρ'τὴς παραγίνεται' "Ov Χριστὶν προσαγορεύοµεν , θεὸν ἐνανθρωπήσαντα. Οδ γὰρ Μινὼςο fj Ῥαδάμανθος κριταὶ, el καθ ὑμᾶς. Ἕλληνες, ἀλλ" ὃν à θεὺς ἑδόξασε xai Πατὴρ, περὶ οὗ ἐν ἑτέροις λεπτομερὲ- στερον ὀνεληλύθημεν πρὸς τοὺς ἐπιδητοῦντας τὴν ἀλήθειαν. Οὗτος «3» ἨἩατρὸς εἲς «ώντας διχαίαν Χρίσιν ποιοόµενος ἐἑκάσοῳῳ αατὰ «9. ἴδιαν ταρ- εσκεύασε δίχαιον. Οὗ τῇ χρίσει παραστάντες ἄγγελοί ta καὶ ἄνθρωσπο, καὶ ὀφίμοως µιαν ἀποφθέγξονααι αὐτῷ φωνὴν, λέγοντεφ Anar 4 χρίσις σου. "Hc φωνῆς τὸ ἀναπόδομα ἐπ ἁμφυτάρωις «τὸ δίκαιον ἐπάγει' τοῖς piv εὖ απράξαφι καὶ δικαίως τὴν ἀῑδιον τῶν ἀγαθῶν ἁπόλαυσιν παρέχον, ταῖς δὲ τῶν Φαύλων ὀργάταις, τὴν ἀῑδιαν χόλαφιν ἀπονάμον χαὶ ταύτοις μὲν τὰ πῦρ ὥσθεστον διαμένει, Xx δί τις ἕμπυρος μὴ τελεντῶν, μηδὲ σῶμα διαφθεἰρῶν, ἀπαύστῳ ὁδύνῃ ix φεόματος ὀναθράασων παραμένει. Toücouc οὐχ ὕπιος ἀναπαύσει, ok παράκλτοις cop qoem μασιτωσύντων ὀνήφει. Oo. γὰρ ὅτι δίχαιοι ὑπ αὐτῶν ὁρῶνται, οὐδὲ µνήµης γίνονται Ele. Μόνον δὲ οἱ δίκαιοι δικαίων μέμνηνται ἔργων, δι’ ὧν NOTE. (8) De hoc fragmento vide notam (33) in 849 horum Parallelorum. 49b PARALLRIA BUPRFUCALDINA. 486 ἐπὶ τὴν οὐράνιον βασιλείαν Ματήντησαν ἐν ᾖᾗ οὐ À sU justorum operum euorum recordabuntur, per φάνας, οὐ λύπη, οὗ φθορὰ, οὐ φρονσίς. Teo éyíoo Ἐνοραὶμ, Ex τοῦ εἷς τὰν Κάῑν, — Mà ἀπιφτήστα, «ἱρετικὰ , ἅτι del Χρίσις ψυχῶν καὶ αυ µάπων, ἐπειδὴ ὄχεις φεεµήριον. δόδοµμα C, καὶ γεχθή ἆσοι' (5 κρινοµόνη, wal τἔθνηχε ααΤΊΩΥΗ: µέντ. Βλέπεις τὸ αρ, xai οὐχ ὁρᾷς αὖτά. Σμύχε- γαι, καὶ aU καπνίζετσι: φθείρεται, wal αὐ φθείρε- ται. μειοῦται, καὶ εἐθηλεν : ἔχει ὑπόστασιν, καὶ ete eddtv iav. χρήαιμογ. Ὢ τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας ἱ ὅτι ἐλέγχων κιωπᾷ, Καὶ διξώσχων οὐ πάρεατι, xal ἀπειλῶν οὐ φαίνεται. Ὢ cte. ἐναργείας τῆς θεότητος { ὅτι ἔδωκε sv ἀπόφασιν ἐν τοῖς μὴ κάσχουσιν, áv(tese ἐν tfj Υᾷῇ τῶν Σοξόμων τὴν µέλλουσαν ἀπάραντον Ἀόλκσιν, ἵνα προκναστοµώφῃ τῶν κακῶν τὴν µοχθηρίαν, ἅτι μετάνοια ταῖς ἀπαθλητοῖς οὐ δίδαναι. "Oexto γὰρ à Υζ Σολόμων ἔχει κᾶφαν ὑπό- στααιν, ἀνεργεῖν δὲ o0 δύναται, οὔτιν καὶ οἱ ἀσεθεῖς τότε χρίνονται, τῆφ προκιβίσφως μὲν καὶ τοῦ λογικοῦ ἔχαντες τὴν ὑπόσταφιν, ἑστεβημέναι ἂν ες πράξεως διὰ τὴν κόλασιγ. El τοίνων ἐν ὀφάχἠω và αρατοῖ διηνεκῶς ἡ ἀπόφααις, Δόσῳ μᾶλλον ἐν λογιχκοῖς ἀν-ι θρώποις | "θχεις πρὰ ὀφθαλμῶν τὰ sop τὸ φλέγον, xsi μὴ κατοφλύγον.' ἔχεις καὶ τὰ πράσκαιρον αἰώνιον , καὶ Τὸ θνητὰν ἀθάνατον, do «One τὰ Μέλλον, ix τῶν ἀποδειγμάτων τὰ Δεινὰ µανθάνοντες. qua in qoleste regnum deveneript, in quo non est labor, non mostitia, non corruptela, non anxietas, 8. Kphres, ex Sermone in Cain. — Ne dubites, o baretice, quin judicium futurum sit animarum et corporum ; cum ejus indiojum habeas. Sodoma vixit, et mortua est. dudicata vivit, et desolata per- iit, Ígnem aspicis, neo illud vides, Latet, neo fumum prodit ; corrumpitur et non. oqrrumpitur ; et minuitur et erumpit: consistentiam habet, nec euiquam utile est. O Dei sapientiam, qui redar- guendo tacet, docendo minime presens est, nec eomminando se comspicuum prebet! O vim et eífioaciam divinitatis, qua sententiam ferens inea qu& nihil perpetiuntur, in terra Sodomorum figu- ram dedit futuri nec finem habituri supplicii ; uti vitiorum ippprobitatem prius retunderet, quoniam in iis qui mores son mutant, nullus est paniten- We loous, Velut enim terra Sodomorum sub- sistit, Bihil autexa velet operari; sio impii tuno judicandi sunt, voluntatis quidem et nationis fa- eultate pollegies, ommai vero actione spoliati propter aupplioü vim. Quod si igitur in tellure inanimata cogdemnatio perseverat, quanto magis in hominibns ratione praditis ? Hahes ante oculoa ignem urentem, neo devorantem : babes tempora- viua eternum, et mortalegs unseortalem. Futuruta extimescamus, tristia graviaque ex exemplis oomperientea. TITA. QT", — Ilep! τῆς φοθερᾶς ἀναστάσεως. Te$ ἁγίου Βἱρηναίου, ἐκ τον V ἐλέγχοι καὶ ἀνατραπῆς vic ὑυδωνύμου Ὠώσεως. ce Hus τὴν σάλκα λόγαυσιν, x. τ. 5. Too αὐτοῦ, ἐκ τοῦ ε ἑλέγ- χου. — Ἐπειδὴ µάλη αὐ «οὗ ἐσμεν, κ. τ. ε) Καὶ μετὰ βραχέα. — Ὡς «dv ὁ εἰς quyüv ζῶσαν γεγανὼς, X. t. & Ἐν τοῦ αὐτοῦ λόγοφ. --- Μετασχηματίσει, QW, «ó «ῶλμα τῆς τάπεινώσεως ἡμῶν, x, t. 8. Toà ἁγίου '[ougv(veo τοῦ φιλοσόφου xai pápvopos, la 490 περὶ ἀναστάσεως. — 'O μὲν τῆς ἀληθείας λάγος ἑστὶν ἑλεήθερος κφὶ αὐτεζοόσιας χ. t. & Τηῦτο τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Μεθοδίου Πατάρων ἐση(ν (4-13). -- ΄Ατοπον δὲ κἀκεῖνο προφᾳνῶς, τὸ cusa. caua ἐν và εἷς αἰώνας Διφγωγῇ uà mw. εἴεσθχι τῇ oy, V τ. & Ἐκ «9d αὐτοῦ. — Επειδὴ µαθόριος τῆς ἀφθαραίας Crée, u. τ. M. Ἐκ τοῦ αὐτοῦ. — Et ἐκ τοιαύτης σταγόνος βρα- χείας, sw. σ. b. Tei éy(ep Two ἀπισκόπου ΒἙάστρων ἐκ τοῦ xnà Ἰέανιχφίων λόγου α (13, — Πῶς οὖν, qq ἀνασνάφνται τὰ φῶμα 1 El adok xdi αἷμα βασιλείαν θεοῦ κληρονομῆσαι QU δύνανται, οὐ τοίνυν dosi, sev, νεκρῶν ὀνάπεασια. θῦτε τοῖς ἀνωτέρῳ διὰ Ἐλειάνὴν λεχθεῖφν εὺν νοῦι οὐ παρέχουσια, ἀλλ (9-12) Hoc cum aliis Methodii Combefisius post Amphilochiana edidit: desumpta vero hinc inde sunt ex bis, que Epiphanius congessii; hueresis est Origenistarum. C 756 TIT. LXXIHI. —De terribili resurrectione. 8. hwenei ez guar(a redargutione αἱ eversione falsi nominis scientie, στι Quonam modo carnem dicunt, etc, Kjuwdem ex quina redargwtione, - Quandoquidem memhra sumus, etc. Et paucis in» ter)ectis. -- Velut ergo qui factus est, in animam viventem, etg, Ez eode libra, — Transformabit, inquit, corpus humilitatis nostre, etc, S, Justini phüosophi e( wariyris ex übra De re- swwreetione, — Veritatis aermo liber est οἱ sui ju- ria, e&c, Hec seerotaneti martyris Methodii Patarensis est. —. $ed et, illud, perspicue absurdum, est arbitrari, corpus i giterna illa vita, minime cum anima fue tgrurga, eie, 1Μά. — Quoniaxs bemo fectus, est im confinio ἢ inoorszuptionis, etc. Ibid. — Si ex parva ejusmodi stilla, etc. Samctà Tui episcogi Boetrorum, ey lbwo x Contra. Maniehaon, — Quinam igitur Get, inquis, ut corpua resurgat t Si oar οἱ sanguis Pegnuum Dei poseidoxe Bon pessumt: nequaquam igüur est rosurrectio weortwexum. Hia quem superius qopiose dieta, sup, anim wg non adver(n ; sed, velut quidam iniquis- NOTAE. (13) Nequaquam hsc in libris Titi Bostrensis Contra Manicheos, ut nunc exstant ex transla- tiope Turriabi, reperi. 487 B. JOANNIS DAMASCRNI A58 simis in negotiis perseverantes, id quod sibi ad Α ὥσπερ τινὲς iv διαμοναῖς φραγμάτων ἀδικωτάτων, impietatem suam arridere suspicantur, non quod justum est, eligunt. Caro passionibus obnoxia non resurgit, inquit Apsstolus, neque crassum corpus una cum egritudinibus suis vivet, Quocirca per- spicuam qusestionis interpretationem subdit : Ecce mysterium vobis dico, omnes quidem dormiemus ; sed non. omnes immutabimur (1 Cor. xv, 51). Unde nosqui salvifuturi sumus, mutationem admittemus corporibus meliori statu ac conditione donatis. — Ac corpus quidem erit, quod nobis mutatione illa dabitur : at non perinde caro et sanguis eum infir- mitate complicata. Non enim hoc ipso quod corpus aliquid sit, illud continuo caro quoque est. Sol plane et luna, et omnis celestis chorus, corpus omnino sunt, nequaquam autem caro. Ejusmodi porro spe- ciem quamdam habebit corpus quod resurget, ita ut sanctorum anima cum corpore deinceps habitent, quod carnali tamen cibo amplius non egeat : quin nec in oblectationes, neque in molestias et dolores incidat, sed nec in glorie suce consortem animam divinum illum cultum ullatenus transferat, finitis certaminibus, etanima decreto Dei in requiem suam digressa. Insuper vero hoc totum aperit et elucidat, ac resurrectionis rationem edisserit, dicendo : Opor- tet corruptibile hoc induere incorruptionem et mortale hoc induere immortalitatem (Ibid. 53). Hinc verum sit illud : Corruptio incorruptionem hareditate non obtinet (Ibid. 30). Nam si quispiam hoc diceret, quod caro una cum insitis in ea affectionibus re- | surgens, ejusmodi sit vitam actura, ut eadem si- mul cum anima perpetiatur et agat, rationi con. sentaneum non esset, quod bona spe careret. Sin vero illud ipsum mutationem in meliorem et feli- cem statum accipit, quod egregie demonstravit ita loquens : Oportet enim corruptibile hoc. induere in- corruptionem, et mortale hoc induere immortali- tatem : justa quidem remuneratio est instrumenti, quod laborum anime particeps fuit: nec vero ea damnosa est, nec laboribus obnoxia. Atqui in hac beata vita tales esse eorum qui salvandi sunt, ani- mas oportet, ut cognatum quidem sibi corpus re- cipiant, non autem ipsum grave, et terrenum, car- nalisque cupiditatis plenum, quemadmodum an- C τὸ ἑαυτοῖς προσφιλὲς εἷς τὴν ὑπόνοιαν τῆς σφετέρας ἀσεθείας, οὐ τὸ δίκαιον αἱροῦνται. Οὐκ ἔστι σὰρ ἐμπαθὴς ἀνισταμένη, φησὶν à ᾽Απόστολος, οὐδέ mayo σῶμα αὖδις μετὰ τῶν παθῶν πολιτεύεται. Ad ἐπάχει σαφῃ ἑρμηνείαν τῆς ἑπαπορήσεως' Ἰδοὺ μὔστή- prov ὑμῖν λέγω ' πάντες μὲν οὗ κοιμηθησόµεβα, πάντες δὲ ἀλλαγησόμεθα. "Ωστε μεταθολὴν do. μεν ol σωθησόµενοι ἐπί τινα κρείττονα σωμάτων κατάστασιν. Καὶ σῶμα μὲν ἴσται τὸ ἐκ μµεταθολῆς δ.δόµενον ἡμῖν, οὐχέτι δὲ σὰρξ καὶ αἷμα ἀσθενείι συμπεπλεγμένα. Οὐ γὰρ s" τι σῶμα, πάντως xil σάρξ. "Ἠλιος γοῦν, xal σελήνη, xxi πᾶς ὁ οὐράνιος, χοβὸς, σῶμα μὲν καθόλου τυγχάνει, σὰρξ δὲ οὖδα- μῶς. Τοιαύτην τινὰ ἰδέαν λήψεται τὸ ἀνιστάμενον σῶμα, ὥστε τὰς τῶν ἁγίων ψυχὰς συνοικήσειν σώ» ματι λοιπὸν, οὐχέτι γε τροφῆς δεομένψ σαρχικῆς οὐχέτι δὲ ἡδοναϊῖς τε, καὶ λύπαις, xai ἀλγηδόσι περι- πίπτοντι, ἀλλ᾽ εὖ µάλα ὁμοδόξῳ τῇ quy προσάπαν τὴν ἔνθεον λατρείαν µηδέποτε ἀνατείνοντι, πεπαυ- µίνων τῶν ἀγωνισμάτων, xai πρὸς ἀνάπαυλαν τῆς ψυχῆς ἀναχεχωρηκνίας δόγµατα θεοῦ. Ἐπὶ 8i τούτοις σαφηνίζει ἅπαντα τὸν λόγον, xal τὸν τρόπον τῆς ἀνα- στάσεως ἐξηγεῖται λέγων, ὅτι Act. τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν , xai τὸ θνητὸν τοῦτο bw. δύσασθαι ἀθχνασίαν. )Αληθὲς ἂν εἴη có: Ἡ opi τὴν ἀφθαρσίαν οὗ κληρονομεῖ. El piv γάρ τις τοῦτο ἔλεγεν, ὅτι ἡ σὰρξ ἅμα τοῖς ἐμφύτοις πᾶθεσιν αὖθις ἀναστᾶσα Γζήσεται, τὰ αὐτὰ πᾶσχουσά τε χαὶ δρῶσα ἅμα τῇ ψυχῇ, ἦν ἂν ἄλογος οὐκ ἔχουσα dqa- θὴν ἐλπίδα. Ei δὲ μεταθολὴν αὐτὸ δὴ τοῦτο λαμθάνει κρείττονος xai µακαρίας Ἓξεως, ὅπερ δεικτικῶς ση- µαίΐνει, φάσκων᾽ Ast γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύ- σασθα. ἀφθαρσίαν , καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἰἑνδύσι- σθαι ἀθανασίαν δικαίἰα μὲν τοῦ συγχαµόντος ἑρα- λείου τῇ doy ἡ ἀπόδοσις οὐκ ἐπιζήμιος δὲ καὶ ἔτι ἐπίπονος ταύτῃ. ᾽Αλλ’ ἐν τῷ µακαρίφ ταύτας ἔσεσθαι τῶν σωζοµένων τὰς ψυχὰς , ἀπειληφυίας uiv τὸ σύμφυτον αὐταῖς σῶμὰ, οὐ μέντοι βαρύ, καὶ γιῶ- δες, xal σαρκικῆς ἐπιθυμίας γέμον , χαθάπερ τὴν ἀρχὴν, ὅτε δὴ προσῆκον ἦν τῷ ἀγῶνι τῆς ἀριτῆς ἐνευδοχιμῆσχι ταύταις. ᾿Αδιχία γὰρ, εἰ μὴ τὸ συµ" πονῆσαν τῇ doyü σῶμα κατὰ τήνδε τὴν πολιτείαν, ἀποδφη συνχπόλαυσιν abcr, τῶν ἐπάβλων. tea, quando nempe 467-764 necessarium erat, ut cum eis virtutis certamine probaretur, Iniquum siquidem fuisset, si corpus, quod anime laborum in hujusce vit» functionibus consors fuit, premio- rum ejus retributione non donaretur. . Antipatri Bostrorum, ez opere adversus blasphe. [) "mias infamis Origenis, cap. 15. — Discrimen eo- rum que sub aspectum cadunt, tam nature, quam discipline leges a figuris aut coloribus agnoscere ac dijudicare docent. Unde simul atque quadam revera videri, et accurate cognosci audimus, ea statim cogitatione, quamvis minime pruwsentia sint, effingimus : tuncque expredsa ipsius figura ac spe- Αντιπάτρου ἉἩόστρων, ix τῆς κατὰ τῶν βλα» σφημιῶν τοῦ δυσωνύµου ἈὨριγένους πραγµατείας ἐν κεφαλ. τε’ (14). — Tiv τῶν ὁρωμένων ἁπάντων διάκρισιν, ἀπὸ σχημάτων fj χρωμάτων ἐπιγινώσκειν καὶ διακρίνειν ol τῆς φύσεως, ol τε τῆς διδασκαλίας παραδεδώχασι νόμοι. Ὃθεν ἀκούοντές τινων dv ὑπο- στάσει θεωρουµένων , xal ἀκριθῶς γινωσκοµένων, εὐθὺς ἀναπλάττομεν τῇ διανοίᾳ xal μὴ παρόντα, NOTAE. (14) Operum Antipatri Bostrorum adversus Ori- genem mentionem habes, lector, in Vita S. Sabe t. IIl Monum. Eccl. Grec. p. 362 et 464, preler septimam synodum, act. 5. ο ΜΗ.” CE Us, ARE . * 4 B . * H 489 PARALLELA RUPEFUCALDINA. 490 χαὶ τότε σχημα, xal εἶδος τυπούµενοι, ἐπιγινώσκο- A cie, id quod signiflcatum nobis est, cognoscimus, μεν τὸ σημανθὲν, καὶ πάλιν ὁρῶντες τὸ σχῆμα, Tvo- ρίζοµεν xai διακρίνοµεν τί τὸ ὁραθὲν, ἐκ µόνου tou σχήματος’ ὅτι ἀληθῶς τοῦτο xal ἁπλανῶς θεωροῦ- psv, xlv f| γραγῃ, 7j πλάσει τυγχάνῃ, ἐκ τοῦ σχή- µατος γινώσκομεν, ὅπερ Χκαλάσομεν οὕτως ἀχού- σαντες fiov, Ὑινώσχομεν, xal τὸ σχῆμα, xal τὴν ἐνέργειαν' xal οὐρανὸν δὲ ὁμοίως, καὶ τι τῶν ζώων, fj φυτῶν, fj σπερµάτω», Ex τε σχήματος, ἔκ τε χρώ- µατος διαγιν ώσκομεν. Oo: ix τῶν σχημάτων πᾶσαν γραμμὴν διαχρί- νοµεν, xai οὐκ ἄν ποτε ἀκούσαντες τρἰγωνον, τετρά- quvov ἔγνωμεν, ἐπεὶ οὐχ ἂν τρίγωνον ἔγνωμεν]' ουδὲ τὸ ἆλφα, βῆτα ὀνομάζομεν, ἤ ἕτερόν τι" ἐπεὶ οὐκ ἄν εἴη ἄλφα. Καὶ οὗτος καθόλου κανὼν παρὰ ἀνθρώ- ποις ἀσάλευτος, μέχρις οὗ ἐν τῷ ἰδίῳ σχήµατι μένει Β τι, ἐχεῖνο εἶναι λέγεται, ὅπερ σηµαίνεται. El δὲ τὸ σχηµα, xi μάλιστα μετὰ τῆς ἐνεργείας, ἀμείψαι, οὐκ τι ἂν εἴη ἐχεῖνο ὃ λέγεται, ἀλλ᾽ ἕτερον παρ’ ἐπεῖνο. Οὕτω mo) xai ὁ ἄνθρωπος, μέχρι τότε ἄνθρωπος λὲ- Ίεται χυρίως, ἕως ἐν τοῖς ἰδίοις ὅροις τοῦ σχήματος μένει εἰ δὲ τὸ σχῆμα ὅπερ ἐξ ἀρχῆς εἴληφε, µεταθάλ- Ait, ἄλλοτι, οὐκ ἂνθρωπος χυρίως λεχθήσεται. Ὅθεν θανἀτῷ διαλυοµένου τοῦ ζώου, εἴτε τὴν κόνιν, εἴτε τι θιασώμεβα τῶν ὁστῶν, 7, καὶ περὶ ψυχῆς λαλῆσαί τι βουληθῶμεν, ἀνθρώπου ταῦτα χαλοῦμεν, οὐκ άνθρω- Xov ὡς τηύτου οὐδὲ σχήματος ἀνθρώπου λεγομένου. hec hominis esse aimus, non hominem nuncupamus: dicamus. Οὐχοῦν πάλιν τῆς ἀναστάσεως ἀξιούμενος ἀνθρω- κος, [ὁ] αὐτὰς πάλιν ἐγείρεται τῷ τεθνηχότι, περί τε φθορὰν xal πάθη διάφορα, ψυχικά τε xal σωματικὰ ἀλλοίως ἔχων, οὐ περὶ αὐτὸ οὗπερ εἶναι, καὶ λέγεται rursumque inspecta figura, ex hac solummodo ex- ploratum habemus, discernimusque quod videtur : quoniam illud vere et sine errore contemplamur, sive pictoris, sive fictoris opere representur, ex figura illud cognoscentes quod appellatione effer- tur.Sic audito nomine solis, et figuram ejus et effi- cientiam cognoscimus : sic quoque celum, et quid- quid est animantium,aut plantarum, aut seminum, id ex figura et ex colore dignoscimus. Hoc pacto lineam omnem ex figuris discernimus nec unquam audito triangulo, quadranguli spe-. ciem animo conceperimus : alioqui incognitum no- bis triangulum foret.Sic neque alpha dicimus beta, aut aliud ejusmodi: alias alpha non esset. Hec- que regula apud homines inconcussa prorsus ma- - net, ut quandiu aliquid in figura propria consistit, illud esse dicatur, quod significatur. Sin vero figuram, maxime si cum actione sua, permutat, non amplius illud fuerit, quod dicitur, sed aliud preterea. Ad hunc modum, v. gr. homo tandiu proprie homo dicitur, quandiu intra sus figure terminos manet : sin autem figuram quam primi- tus habuit, immutat, aliud quidpiam esse dicetur, non homo proprie. Quamobrem animali morte de- leto, sive pulverem, sive aliquod ex ossibus aspexerimus, aut si de anima ejus loqui velimus, quippe quod neque hominis figuram esse Rursum igitur homo resurrectione donatus,idem denuo resurgit qui mortuus fuerat: quamquam diverso modo se habeat, quantum ad corruptio- nem, aliasque affectiones tum anims, tum corpo- ἄνθρωπος, ὅπερ ἐστὶ τὸ τοιόνδε σχῆμα ἢ εἶδος. Ei Ώ ris, non autem secundum illud unde est et dicitur qi? μετὰ τῶν παθῶν, xai αὐτὸ ἁπαλλάξει τὸ σχῆμα, οὐχέτι ἄνθρωπος ὁ ἐκ νεκρῶν ἐγερθεὶς, ἀλλ᾽ ἕτερόν «i, ἀνθρώπου τοῦ τοιοῦὸς καὶ µονου σχήματος ὀνομαζομξ- νου, Ὄθεν ἡ θεία Γραφὴ, χἂν θεία τις δύναµις ἔφανε- pé» τισὶν ἐν τῷ τῶν ἀνθοώπων ay att, ἄνθρωπον ὀνομάζει, ὅτι ἁπλῶς τοῦτο τὸ ὁρώμενον σημαίναι, el μή τι δ’ ἂν, dj ἐκ τῆς πράξεως, ἢ ἐκ τοῦ ἀποιελέσμα- τος ἄλλο τι καλέσαι, διὰ τὸ ὑπὲρ ἄνθρωπον εἶναι τὰ Ἱϊνόμενα, Οἷον λέγει. Ὥφθη ὁ θεὸς τῷ ᾿Αθραάμ' tta τὸν τρόπον τῆς ὁπτασίας ἐξηγούμενος, Καὶ ἀναθλέψας, φησὶν, εἶδε τοῖς ὀφθαλμοῖς, καὶ ἰδοὺ τρεῖς ἄνδρες εἰστήχεισαν ἑπάνω αὐτοῦ, οὐκ ἂἄν- ὅρας ὄντας τὴν φύσιν, &)À' ἐκ τοῦ σχήματος ἄνδρας χιλέσας. Οὕτω πάλιν τὸν παλαίοντα τῷ ἸΙακὼθ, ix homo, hoc est talem flguram aut speciem. 5i enim una cum eegritudinibus affectionibusve figura quo- que mutatur, jam non amplius est homo qui sur- rexerit ex mortuis, sed aliud quid ab homine, ut- pote qui talis soliusque hujus flgure nominatur. Quapropter divina Scriptura, si quedam Dei vir- tus humana figura apparuerit, hanc hominem ap- pellat, quia hoc simpliciter signiflcat, quod aspe- ctui objicitur, nisi, vel propter actionem, vel prop- ter effectum, alio illud nomine vocitet, ex eo quod supra hominis naturam sunt que flunt. V. gr.ait: Apparuit Deus Abraham ; deinde visionis modum enarrans: Et respiciens, inquit, vidit oculis suis, et ecce tres viri stabant contra ipsum (Gen. xvm, 4, τοῦ σχήματος ἄνθρωπον ἐκάλεσεν, ὡς πᾶν τὸ τοιόνδε [) 2); viros appellans, qui natura viri non essent, σχῆμα, νἂν μὴ τὴν φύσιν ἐστὶν ἄνθρωπος, ἄνθρω- πον ὀνομάζομεν διὰ τὸν τοιόνδε σχῆμα. Τὸ οὖν μὴ τοιοῦτον σχΏμα, οὐκ ἄνθρωπος δηλονότι, ἀλλ’ ἔτε- βόν τι. Τοῦ οὖν Κυρίου xai μετὰ ρὴν ἀνάστασιν ἐν τῷ τοιούτῳ φανέντος σχήµατι, xai ἀνθρώπων ἀνά- στασιν, καὶ αὐτοῦ εὐαγγελισαμένου, xai τῶν dmo- στόλων κηρυξάντων, καὶ τῆς ὑπ οὐρανὸν Εκκλησίας ἐπὶ τῇ το:αύὐτῃ ἐλπίδι τὴν ἀνάστασιν ἀπεχδεχομέ- νης, τίς 4j xawi xai παράδοξος τερατολογία τῶν τεχνιχαῖς ἀποδείξεσιν ἐπιχειρούντων τὸ ἁπλοῦν xai PaT80L. GR. XCVI. sed propter flguram. Ita rursum eum, qui cum Jacob luctabatur, ex figura hominem vocavit: quemadmodum quamcunque similem flguram,licet 465 homo secundum naturam non sit, attamen hominem propter talem figuram ac speciem no- minamus. Quod ergo ejusmodi flgure non est, manifestum est id non esse hominem, sed aliquid aliud. Quamobrem, quia Dominus etiam post re- surrectionem in ejusmodi figura visus fuit, ipso hominum quoque resurrectionem annun' 16 " PE GUAE μ.ο. Y'a 7a. t. 4 SEE . " " πι πε, Mes Lote 4 FL .. 4 t . ας 491 apostolisque predicantibus, et universa sub colo Ecclesia tali spe innixa hanc prestolante, qui - nam nova haec est et a ratione abhorrens, mons- trosaque doctrina illorum, qui artificiosis argu- mentis suis simplex nec fucatum Ecclesie dogma conspurcare aggrediuntur, hominumque resurre- ctionem pessumdare? Non vero non aliud quidpiam hominem vocaverimus, quod talem formam non habeat. At vero ex mundana sapientia nobis oblo- 8. JOANNIS DAMASCENI io Α ἄδολον τῆς Εκκλησίας ἐπιθολοῦν κήρυγμα, xal dte- τεῖν τὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀνάστασιν, Ἡμεῖς γὰρ οὐχ ἄλλο τι καλέσοµεν ἄνθρωπον, μὴ τοιόνδς σχηµα τυγ- χάνον, ᾽Αλλὰ πάλιν ἡμῖν ἐκ τῆς ἔξωθεν περιλαλοῦν- τες σοφίας, τεχνικαῖς ἐπιχειροῦσι μµεθόδοις τὸν ἐκ- κλησιαστικὸν παραλογίσασθχι λόγον, xai ἐκ τῖς γραμματικῆς παρ) αὐτοῖς ὀνομαζομένης, f γεωµι- τρικῆς, Ἡ ἑτέρας ποθἐν. Οὐ γὰρ ἡμῖν σχολὴ τὰ τοιαῦτα ἐπιχειροῦσι. quentes, Ecclesi: doctrinam artificiosis illusionibus circumvenire conantur, grammatice, ut vocant, vel geometric, vel alterius cujuslibet artis opera. Sic porro disserunt, aiuntque: In figuris talis tali prestantior est, rursumque illa ista potior, easque nobis repraesentant, et omnigenas flgura- rum differentias simul comparant, donec ex omni- bus facta collectione, inferant, sphaericam formam ceteris esse prastantiorem et oppositiorem : tum postea, his ita demonstratis, rerum conditori Deo necessitatem imponunt, si modo profunda ipsius, consiliaque cogitationibus suis assecuti videantur 1 uti nempe conveniens et necessarium sit, et opor- teat cum tali figura resurgere, quie ab ipsis potior ease judicata sit. Quo fitut humana forma tantum offendantur, ut neque ad breve tempus, quo cor- porali omni abjecta excolataque conditione pura mentes evaserint, eos formam aliam accipere per- mittant, nisi que ipsis speciosissima videtur. Quia vero non perinde omnibus flgure omnes placent, nec omnibus quispiam delectatur, quemadmodum neque gustu, neque auditu, neque olfactu ; sed alia aliis grata sunt: sic quoque in figuris contingit, ut alius aliter afficiatur : quid proinde nobis ac iis qui nobiscum sentiunt, fiet, quibus forma nostra acceptior est spheerica, cum vobis interim magis arrideat et potior illa sphsrica sit, quam ea que nobis a rerum conditore, cui sic allubescebat, in- dita ab initio fuit? Quid igitur facturum putatis universorum Dominum ? ea discrepantia subiratus resurrectionem auteret ? hoc vero nequaquam pos- sibile est. Hzc enim cum previdisset, minime gra- tiam cohibuit, sed cuncta largitus est, qua per Dominum herumque nostrum Jesum Christumnobis donata sunt.Sed forsan unicuique tribuet figuram, qu: ipsi arridet, perfectaque est ?Quinimo minime consentaneum est nos, qui in hac presenti vita corpus unum habuimus, in futura alium aliam formam accipere. Etsi enim multa, tum glorie, tum dignitatuni differentia reperietur, at non for- marum. Quinam enim cognosci poterit singulorum gloria, nisi certa formarum notitia exploratum sit homines esse ? Quidni ergo Deo concedunt et ap- probant quod ipsi arrideat, non prescribentes ta- liter aut taliter fieri oportere, sed gratum illud ha- bentes quod a principio facere voluit, nihilque ei praeferentes?Quando autem effictori nostro optimum visum est, ut hominum natura hacce figura conspi- Non enim nobis vacat eas explicare. Καὶ φασὶν, Ἐ, τοῖς σχήµασι τὸ τοιόνδε σχῆμα τοῦ τοιοῦδε εὐπρεπέστερον, xal πάλιν ἀἐχεῖνο τούτου κάλλιον᾽ καὶ φανεροῦσιν ἡμῖν, xal συγκρίνουσι ὃια- φορὰς παντοίας σχημάτων, ἕως οὗ συναγαγόντες ἐκ πάντων ἀποδείξωσι δῆθεν, ὅτι τὸ σφαιροειδὲς πάντων τῶν σχημάτων κάλλιόν τε voi εὐθετώτερόν ἐστι΄ xal λοιπὸν, τούτων οὕτως παρ) αὐτοῖς ἀποδειχνυμένων, ἀνάγκην ἐπάγουσι τῷ Δημιουργῷ, st τάχα τὰ bal- νου βάθη, xai τὰς βουλὰς λογισμοῖς κχαταλαθόντες ἰδίοις ἀποφαίνονται, ὅτι πάντως πρέπον, καὶ ἀναγ- xalov, καὶ ὀφειλόμενον, ἐν τῷ τοϊούτῳ σχήµατι dva- στῆναι, ἐν ᾧ παρ) αὐτῶν ἐδοκιμάσθη κάλλιον εἶναι τοσοῦτον προσοχθίσαντες τῷ τοῦ ἀνθρώπου σχήµατι, ὡς οὐδὲ αὐτὸν τὸν ὀλίγον καιρὸν, ἕως ob φθάσωσι κἆ- σαν ἀποθαλεῖν, xai ἁποδιαπομπήσασθαι σωματιχὴν φύσιν, καὶ γενέσθαι καθαροὶ νόες, ἀνεχόμενοι, παρά τὸ φανὲν αὐτοῖς εὔμορφον σχῆμα λαθεῖν. ᾽Αλλ) ἔπει- δήπερ οὗ πάντα πᾶσιν ὁμοίως ἀρέσχει τὰ σχήµατε, οὔτε τέρπεται τοῖς πᾶσιν, ὥσπερ οὔτε γεύσει, οὔτε C ἀκοῇ, οὔτε ὀσφρήσει, ἀλλὰ ἄλλος ἄλλως ἀρέσκεται, ὁμοίως δὲ, καὶ iv. τοῖς σχήµασιν ἄλλος ἄλλως θερκ- πεύεται, τί γενήσεται, ἡμῶν τε, καὶ τῶν καθ ἡμᾶς ἀρεσγομένωυ πλέον τοῦ σφαιροειδοῦς τῷ νυνὶ ἡμῶν σχήµατι ὑμῶν δὲ ϱᾶλλον ἀρεσκομένων, xal προτι- µώντων τὸ σφαιροειδὲς,τοῦ παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ κατ ἂρχὰς δοκιµασθέντος δοθῆναι ἡμῖν σχήματος; Τί οὖν ἄρα ποιήσει καθ᾽ ὑμᾶς ὁ τῶν ὅλων Δεσπότης; ὀργι- σθεὶς τῇ δια ὠνίᾳ ἀνελεῖ τὴν ἀνάστασιν ; ἀλλὰ τοῦτο ἀδύνατον. Προειδὼς γὰρ ταῦτα, οὐκ. ἐπέσχε τὴν χάρυ, ἀλλ᾽ ἐδωρήσατο πάντα διὰ τοῦ Κυρίου καὶ Δεσπότου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ παρασχεβέντα ἡμῖν. 'AÀM ἕχαστῳ παράσχῃ τὸ ἀρέσκον αὐτῷ xai πληροφοροῦν σχῆμα (10); ᾽Αλλ) ἀπρεπὲς ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἐν δὶ σχήµατι γενοµένους, ἐν τῇ µελλούσῃ ζωῇ ἄλλον ἄλλο D σχῆμα λαθεῖν. El γὰρ καὶ τῆς δόξης, καὶ τῶν ἀξιω- µάτων πολλὲ διαφορὰ εὐρεθήσεται, ἀλλ᾽ οὐ τῶν ay µάτων. Πῶς γὰρ γνωσθῃ ἡ περὶ ἀλλήλους δόξα, μὴ γνωριζοµένων ἐκ τῶν σχημάτων, ὅτι ἄνθρωποι τυΥ- χάνουσι; τί οὖν [οὐ ?] συγχωροῦσι Θεῷ, καὶ στἐργουσυ, ὅπερ εὐδοχήσει, μὴ ἐπιτασσόμενοι ὅτι τοιῶσδε καὶ τοιῶσδε ὀφείλει γενέσθαι, ἀρεσχόμενοι εἷς ὅπερ ἐξ ἀρχῆς ηὐδόχησεν ποιῆσαι, μηδὲν τούτου προτιμῶν- τες; Επειδὴ τούτῳ τῷ σχήµατι ὁ πλάσας ηὐδόχησε καλῶς ἔχειν τοῦ ἀνθρώπου φανεροῦσθαι φύσιν, ἀλλ᾽ ol πάντα λόγῳ, καὶ σοφίᾳ καταλαθεῖν σπουδάζοντες, NOTE. (15) Hec luxata sunt et mutila. A93 PARALLELA RUPEFUCALDINA. AOA καὶ μτδεν εἷς γνῶσιν πλέουν τῷ θεῷ παραχωρεῖν À cua 766 fieret : illi contra, qui cuncta, tum ra- ἀνεχόμενοι, ἔτι τοιόνὸε σχῆμα τοῦ βίου τούτου xata- στάσει ἁρμόζειν φασί: πὀδες γὰρ διὰ τὸν περίπατον, χεῖρες διὰ τὴν ἐργασίαν κατεσκευάσθησαν, ὀφθαλ- uoi διὰ τὸ βλέπειν ἐπλάσθησαν, Ota διὰ τὸ ἀχούειν ἐνεφυτεύθηταν, xal τὰ ἑξῆς ἓν δὲ τῇ ἀθανᾶτῳ ζωῇ, μηδεμ.ᾶς τούτων Χρείας ἔτι τυγχανούσης, περιττὴ τῶν τοιῶνδε μελῶν ἡ διαφορὰ καὶ τὸ ey fiuc ὡς τάχα ἀποροῦντος τοῦ Θεοῦ xai ἐν τῇ παρούσῃ τοῦ βίου τούτου καταστάσει ἕτερον δοῦναι σχῆμα, καὶ ἀνενδεὲς πρὸς πᾶσαν Χμείαν κατασκευάσαι, καὶ χωρὶς τῶν τοιῶνδε μελῶν τὰ νῦν δι αὐτῶν ἐνεργού µενά τε xal ἐπιτελούμενα, ἀπαρεμποδίστως ἐργά- ζεσθαι. "Η οὐχ ἀρῶμεν ἐν τοῖς Quote, τὰ μὲν χωρὶς τοῦ τοιοῦδε µορίου, τὰ δὲ χωρὶς τοιοῦδε τυγχάνοντα ; καὶ πάντα (i καὶ αὖξει, xal πληθύνεται κατὰ γένος, Τί γὰρ σομθάλλονται πόδες πρὸς µετάθασιν τῷ τῶν ὀρνέων Ὑένει, ol ὡς ὀξύτερον πάντων τῶν διὰ ποδῶν tiv πορείαν ποιούντων δίεισι πρὸς οὕς ἂν βούλωνται τόπους ; Τί δὲ πάλιν ἐζημίωσε τὰ τῶν ἐνύδρων γένη, ποδῶν καὶ Χειρῶν στέρησις ; Οὐ ζῇ xal αὖξει κατὰ γένη; τί δὲ ὁμοίως τὸ μὴ ἔχειν ἐντόσθια παρέθλαφς τῶν ὀστρέων τὰ γένη, καὶ ἀσπάλακα ἡ τῶν ὀφθαλ- gov ζημία ; Καὶ οὐ λέγω ὅτι ταῦτα, ἤ ἠγνόει ποιῆ- σα:, ἠδυνάτει ὁ θεός μὴ οὕτως µανείην' ἀλλ᾽ εις t) ἀπειροπλάσιον, xal εἰδὼς, καὶ ποιῆσαι δυνάµενος ζώων τε καὶ φυτῶν, σπερµάτων διαφορὰς xxl σχή- μετα, τοσαῦτα παρήγαγεν, ὅσα καλῶς ἔχειν ἡγήσατο περὶ τὴν τοῦ κόσμου σύστασιν. tione, tum sapientia comprehendere student, nec quidquam amplius Dei cognitioni permittunt,hanc quoque figuram hujusce vitz: statui convenire as- serunt : pedes quippe ad ambulandum, manus ad operandum parate sunt, oculi ad videndum stru- cti, aures ad audiendum indita, et sic de aliis ; at vero in immortali vita, quando nulla amplius erit horum necessitas, inutile ejusmodi membrorum discrimen erit ac figura : quasi Deo facile non sit, in presenti quoque hujusce vitz statu figuram aliam tribuere, et membrum ad quamlibet utilita- tem idoneum condere, aut sine talibus mombris ea qua nunc aguntur efficiunturque,sine ullo im- pedimento fieri. Annon profecto in animantibus cernimus, alia quidem sine tali parte, alia sine altera exsistere ?ac nihilo secius omnia hec vi- vunt, crescuntque, et secundum genus suum mul- üplicantur. Ecquid enim volucrum generi ad loca mutanda pedes conferunt, qui omnium qua pedi- bus suis iter faciunt,velocius transeant ad ea qua voluerint loca ? Quid rursum aquatilium generi detrimenti attulit, quod pedibus et manibus ca- reant ? Annon vivunt augescuntque quantum ad genus suum ? quid vero etiam quod intestina non sint ostreorum generibus, nec talpee oculi ? Atqui non hoc dico quod ista facere nesciat, aut ne- queat Deus : non adeo insanierim ; sed cum ipse noverit, possilque in infinitum varia animantium plantarumque et seminum discrimina ac figuras condere, tantumdem eorum produxit, quantum recte conferre censuit ad mundi constitutionem. M7, οὖν πτωχείαν [τις] ὑπονοοῖτο ἂν περὶ τοῦ Av- [7 μιουργοῦ, ὡς μὴ ἐγχωροῦντος ἑτέρως ποιῆσατὴν ἡμε- τέραν ζωήν τε xal σύστασιν, µυρίας δυναµένου, καὶ ἀπείρους ἰδέας ποιῆσαι σχημάτων, ἵνα xai τὰς λογι- χὰς ἐπιστάμενος ἐνεργείας, καὶ à τῇ τοῦ βίου τούτου καταστήσει ἁρμόδια ὄντα ἐτύγχανε, καὶ ἐν τῇ μµελ- λούση, µήτε θνητόν τι τῶν μελῶν, μήτε ἀπρεπὲς τυγχάνοι. Ὥσπερ οὖν xai τὸ νῦν εὐδόχησε ποιῆσαι σχῆμα' ὅπερ, οὐκ οἶδα διὰ τί, ἐπαισχυνόμενοι, ἐπονειδίζονται τοῖς Ίἰδίοις µέλεσι, xal τὰ ἐν τῇ φθαρτῇ ζωῇ παθητὰ xal φθαρτὰ τυγχάνοντα µέλη, διὰ τὸ τούτου τοῦ βίου θνητὸν xa! φθαρτὸν, ὡς μὴ ὀνάμενα μµεταποιηθῆναι εἷς ἀφθαρσίαν καὶ ἄτρς- Ἑτότττα, διχσύρειν ἐπιχειροῦσι , καὶ γελῶντες ἑξ- θνωμάζουσιν, ὅτι µοι χρεία χοιλίας, καὶ τῶν ἐντέρων, fj τοιῶνδε µορίων ; μὴ σκοποῦντες, ὅτι τῶν πρὸς τὴν τοιάνδε Χχρείαν κατασκευασθέντων τῆς Ῥρείας ἀναιρουμένης, συναναιρεῖται xai d ἐργασία, πάντων μεταποιουµάνων ἐκ τῆς φθαρτῆς χαταστά- σεως εις ἀφθαρσίαν, τῶν δὲ σχημάτων £0 xal καλῶς παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ κατασκευασθέντων xal δ,αµε- υόντων. Ἔστι γὰρ ὡς ἐν εἰκόνι καὶ ἐν τῇ φθαρτᾷ ττότῃ ζωῇ συνιδεῖν, ὅτι τοῦ ὀμφαλοῦ τὸ µόριον ἐν χαιρῷ χοησιμεῦσαν, καὶ ἐν tà µητρῴα γαστρὶ τὴν τοῦ σπέρματος Χρείαν πληρῶσαν, μετὰ τὴν ἐκεῖθιν Έξοδον, τῆς μὲν χρείας ἐπαύθη, τὸ δὲ τούτου σχῆμα ἐν ἡμῖν µένει μὴ ἀφανιζόμενον, καὶ οὔτε αἴσχυνην, οὔτε ἀχοσμίαν τοῦτο οἰόμεθα. Ὡς ἐν ὑποδείγματι δὲ Ne quis igitur Conditori penuriam affingat, ac si nullatenus potuerit alio modo vitam statumque nostrum facere ; cum ipse sexcentas et infinitas formarum addere species possit, ut. cum rationis operationes exploratas habeat, et qua hujusce vi- te conditioni consentanea sunt, in futura etiam, neque ex membris mortuum aliquod, neque inde- corum existat. Quemadmodum ergo, et quam nunc figuram gestamus : quam, nescio qua de causa, erubescentes, membris suis probrum inferunt, et membra, qua in corruptibili vita passibilia et corruptibilia sunt, propterea quod vita hec morti οἱ corruptioni est obnoxia, ac si mutari in incorruptionem et immutabilitatem non possint, criminari conantur, atque ad hunc mo- dum illudendo loquuntur : Ecquod mihi ventre opus est, intestinisque, ac talibus membris? Non hoc considerant, quod ablato usu eorum que tali de causa condita sunt, una aufertur omnium opera, qua a corruptionis statu ad in- corruplionem transeunt ; cum figurz recte et bene a rerum conditore composite sint οἱ perma- neant. Licet enim, velut in imagine, in hac quo- que corruplibili vita conspicere, quod umbilici membrum, quod suo tempore utile fuit, etin ma- terno utero seminis functionem replevit, postquam inde egressus homo est, ab hac quidem functione cesset, ejus vero figura in nobis maneat indeleta. 495 S. JOANNIS DAMASCENI i96 nec illud probro aut dedecori reputemus. Hoc A εἰρήσθω" φθαρτὸν γὰρ φθαρτοῖς cuvtxolvaysy. 'H porro velut in exemplo sit dictum : nam corrup- tibile cum corruptibilibus comparamus. Etenim - future vite yloria incomparabili excellentia res presentes excedit et superat, desinente quidem necessitate, membris vero majorem gloriam na- ctis. 4? 64 Quod enim membra functiones suas omis- sura sint prestantioremque gloriam alteram con- secutura, divinus etiam Apostolus ad Corinthios scribens signiflcavit : Esce ventri, οἱ venter escis : Deus autem et hunc et has destruet, hoc est, ces- sare faciet (I Cor. vi, 13). Non enim, ut qui- dam suspicati sunt, exsecrando ita loquitur. Nam quia de scortatione disputabat, cum om- nibus viribus fideles vel ab audiendo scortatio- nis nomine arceret, tum objectionem affert tan- quam ex persona ejus qui accusatur ; ut, cum posset ille objicere : Omnia mihi licent, objec- tionem hanc retundens dicat, Sed non omnia ez- pediunt (ibid. 12). Utque ostendat non omnia licere subdit, Escze ventri, et venter escis. Nihil igitur est discriminis, inquit, quia ad temporalem utilitatem condita sunt, neutiquam vero propter futurum evum Corpus autem non fornicationi,sed Domino; et Dominus corpori : Deus vero Dominum quoque nostrum excitavit, et nos excitabit per virtutem suam. Hoc dicens, quod corpus non destruitur, velut esce, et venter quandiu escarum receptacu- lum est, quia alioqui venter non esset. Atqui ven- trem ait, quo cibi excipiuntur,sed qui functionem suam non expleat; his vero destructis, a nequaquam in futuro &vo operantibus, non jam venter proprie dici queat, cum ciborum receptaculum non sit. Totum porro corpus et spiritus, jure suscitatum asseri potest, velut et Domini corpus. Ne autem extraneorum argumentationibus adhi- bitis, multis suspectus fiat sermo quem de istis habent, tanquam ex nostris depromptus non sit, Scripturam sacram sedulo perscrutantes, et veluti scintillam exiguam, ex toto corpore excudentes, ἃο recte scriptam vocem ad proprium suum sen- sum transferentes, quasi ad propugnaculum con- fugerent, Apostoli dictum nobis relegere tentant: : Quia salvatorem exspectamus Dominum | Jesum, qui veformabit corpus humilitatis nostre (Philipp. 1n, 20) ; et dicunt: En Apostolus palam transformatio- nem fore pronuntiavit : nec animum adjiciunt ad Apostoli propositum, aut sponte magis argumen- tatione falsa illudunt,ut demonstratio sua inexpu- gnabilis videatur. Non enim Apostolus corporis transformationem dixit, sed humilitatis corporis, hoc est mortis, corruptelz,infirmitatis,ac reliqua humilitatis vite nostre. De quibus apertius ad Corinthios de resurrectione scribens ait : Semina- tur in corruptione, surgit in incorruptione. Semina- tur in 1gnobilitate, surgit ἐπ gloria : seminatur in infirmitate, surgit ἐπ virtute (I Cor. xv, 43, &4), corruptionis, ignobilitatis, et infirmitatis nomini- γὰρ τοῦ μέλλοντος βίου δόξα ἀσυγκρίτῳ ὑπερδολῇ πρὸς τὰ παρόντα ὑπερθάλλει τε καὶ ὑπίρκειτι, παυσοµένης μὲν τῆς Χρείας, ἐπιδοξοτέρων δὲ τῶν μελῶν γινοµένων. Περὶ γᾶρτοι τοῦ παύεσθαι τῆς Χρείας τὰ µέλη, καὶ ἑτέρως πῶς ἐνδοξοτέρως διαµένειν, καὶ ὁ ge Απόστολος Κορινθίοις γράφων ἐσήμανε, Τὰ βρώµατα τῇ κοιλίᾳ, καὶ ἡ Χοιλία τοῖς βρώμασιν' 6 θεὸς χαὶ ταύτην, xai ταῦτα καταργήσει, τουτέστι, παύσει, OS γὰρ ἐπαρώμενος λέγει, ὣς τινες ὑπενόησαν, ἀλλὰ τὸ πάντως ἐσόμενον. Ἐπειδὴ γὰρ περὶ πορ: νείας διελέγετο, πάσῃ δυνάµει ἀπείργων, xal τῆς B ἀχοῆς τοὺς πιστοὺς τῆς πορνείας, ἐκ προσώπου τοῦ ἐγκαλουμένου ἀντίθεσιν ποιησάµενος, ὡς δυναμένου λέγειν ἐκείνου, ὅτι Πάντα µοι ἔξεστιν, ἐπιστομίζων tiv τοιαύτην ἀντίρεσιν, ᾽Αλλ’ οὐ πάντα cupelpu [φησ(.] Καὶ δεικνὺς ὡς οὐ πάντα ἔξεστι, φησί" Τὰ βρώ- µατα τῇ κοιλίᾳ, καὶ ἡ κοιλία τοῖς βρώμασι. ἸΜηδὲν οὖν, φησὶ, τὸ διάφορον, ἐπειδὴ πρὸς τὴν τοῦ καιροῦ χρείαν γεγένηνται, μηδαμῶς δὲ πρὸς τὸν μέλλοντα αἱῶνα. Τὸ δὲ σῶμα, οὐ τῇ πορνείᾳ, ἀλλὰ τῷ Kopto, καὶ ὁ Κύριος τῷ σώματι. Ὁ δὲ Θεὸς καὶ τὸν Κύριο ἡμῶν ἐξήγειρε, καὶ ἡμᾶς ἐξεγερεῖ διὰ τῆς δυνάµεως αὐτοῦ: τοῦτο λέγων, ὅτι τὸ σῶμα οὐ καταργεῖται, ὥσπερ τὰ βρώματα, xal d, κοιλία ἕως οὔ δοχεῖον µρωμάτων ἐστὶν, ἐπεὶ οὐκ ἄν εἴη κοιλία’ καὶ ta την λέγων τὴν τῶν βρωμάτων ὑποδοχὴν, μὴ τὴν τοιάνδε πληροῦσαν Ὑχρείαν τούτων δὲ χαταργουμέ- vov, καὶ μηδαμῶς Ev τῷ μέλλοντι ἐνεργούντων, οὐχ- έτι ἄν κυρίως λεχθείη κοιλία, μὴ δοχεῖον βρωµάτων ὑπάρχουσα. Τὸ δὲ σύμπαν, σῶμα xai πνεῦμα δικαίως ἄν ὀνομασθείη ἐγειρόμενον, ὥσπερ ἀμέλει τὸ τοῦ Κυρίου. "(va δὲ μὴ τοῖς ἔξωθεν χρωμµένων συλλογεσμοῖς ὕποπτος ὁ παρ) αὐτῶν λόγος γένηται τοῖς πολλοῖς, ὅτιπερ οὐκ ἐκ τῶν ἡμετέρων τυγχάνει, ἐξονυχίσαν- τες τὴν θείαν Γραφὴν, καὶ μικρόν τι olov σπινβῖρα ἐξ ὅλου τοῦ σώματος ἀφελόντες, καὶ τὸ καλῶς xtls- vov ἄγξαντες, καὶ πρὸς τὸν ἴδιον µεταθέντες σκοπὸν, ὥσπερ ὁρμητηρίῳ καταφυγόντες, ἀποστολιχὴν ἡμῖν πειρῶνται ἀναγινώσκειν φωνήν. Ότι Σωτῆρα Wm δεχόµεθα Κύριον Ἰησοῦν, ὅς µμετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν xal φασι' D 55; μετασχηματισμὸν προφανῶς 0 Απόστολος ἁπ- εφήνατο Ὑενέσθαι μὴ προσέχοντες τῷ ἀποστο: λικῷ σκοπῷ, dj ἑκόντε μᾶλλον παραλοχιζόµενο! πρὸς τὸ ἃμαχον οἴεσθαι ἔχειν ἀπόδειξιν. Οὐ Tàp τον σώματος ἔφη μετασχηματισμὸν ὁ ᾿Απόστολος, ἀλλὰ τῆς τοῦ σώματος ταπεινώσεως, τουτέστι θανάτου, καὶ φθορᾶς καὶ ἀσθενείας, καὶ τῆς λοιπῆς κατὰ τον: βίον ταπεινώσεως. Περὶ ὧν σαφέστερον ἐν τῷ Ti?! ἀναστάσεως Κορινθίοις Ὑράφων φησί" Σπείρεται ἐν φθορᾷῷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ σπείρεται ἐν eu µίφ, ἐγείρται ἐν δόξι σπείρεται iv ἀσθεε, ἐγείρεται ἐν δυνάµει φθορὰν , καὶ ἀτιμίαν , Χάὶ ἀσθένειαν, τόν τε θάνατον, καὶ τὴν μετὰ θάνατον λὲ- 497 PARALLRLA RUPEFUCALDINA. 499 vov o0opiv' ἀφθαρσίαν δὲ, xal δόξαν, καὶ δ- À bus, mortem ipsam et que mortem sequitur, cor- viutv , τήν τε ἀνάστασιν, καὶ τὰ μετ αὐτὴν ἀγαθα. Καὶ µετ’ ὀλίγα" "Oct δὲ µεταποιεῖσθαι f) µετασχη- µατίζεσθα. ἡ θεία Γραφὴ, οὐ πᾶντως τοῦ τῆς Φυσι- κῆς συνθέσεως λέγει σχήματος, &AÀ' ἀπὸ τῶν προσ- όντων, εἴτε ἐπὶ τὸ ἐἑνῥοξότερον, εἴτε ἐπὶ τὸ ἀτιμό- τερον µεταποιουµένων, ἕνεστιν ix. τῶν πολλῶν xa- πανοῆσαι τῶν ἐν τῇ θείἰᾳ κινουμένων Τραφῇ, ὡς ὅταν ἐπὶ τοῦ Δεσπότου λέγῃ, ὅτι μετεμορφώθη ἔμ- προσθεν αὐτῶν. ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ εὐτελεστέρου ἐπὶ τὸ ἐνδοξότερον µεταµορφωβείς. δήλωσε γὰρ ἡμῖν 6 εὐαγχελιστὴς εὐθὺς τὸν τρόπον τῆς μεταμορφύώ- σεως, ὅτι ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ἥλιος, τὰ δὶ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο ὡς τὸ φῶς' τὸ εἶδος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἕτερον. Οὖ τοῦτο λέγει, ὅτι τὴν θέσιν αὐτοῦ ἡμείψατο τοῦ προσώπου, ἀλλὰ τὴν δόξαν. Καὶ ταύτην αὐτοῦ τὲν ἐπὶ τῇ δόξῃ µεταµόρ- φωσιν, ὁ Κύριος εἶπεν εἶναι τῆς µελλούσης αὐτοῦ ἐξ οὐρανοῦ παρουσίας ὁμοιότητα. Φησὶ γὰρ πρὸς τοὺς περὶ τῆς ὁπτασίαχς ταύτης λέγων, ὅτι Elal. τινες τῶν ὧδς ἐἑστηχότων, ol τινες οὗ μὴ γεύσωνται θᾳνά- του, ἕως ἂν ἴδωσ, τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἔρ- y$usvov ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ. fj xatà τὸν ἄλλον εὐαγ- ελιστὴν, ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει περὶ Πέτρου λέγων, xai Ἰακώθου, xai ᾿[ωάννωυ. Εὐθὺς γὰρ συνάπτουσιν, ὁ μὲν, Ἐγένοντο, λέγων, ὡς ἡμέραι ὀκτὼ μετὰ τοὺς λόγους τούτους τὰς πάσας ἀριθμήσας, ἐπήγαχγε Καὶ παβαλαμθάνει τὸν Ἡέτρο, καὶ ᾿Ἰάκωδον, xx' ᾿Ιωάννην, xal τὰ dine, περὶ τῆς προχειµένης{ ἐξηγήσατο ὁπτάσίας ὁ δὲ, Μεθ᾽ ἡμέρας ἔξ, τὰς µᾶσας µόνχς µμνημονεύσας. Παυσάσθωσαν τοίνυν οἱ τῶν θείων παρεξηγεῖσθαι τὰς ἐννοίας ἐπιχειροῦν- τες, τῇ τῶν ἀποστόλων ἐμμένοντες παραδόσει, καὶ τῃ ἐξ ἁρχῆς παραδοθείσῃ, xal ἐμπολιτευομένῃ τῶν Ἑκκλησιῶν δόξῃ, ὅτι τὴν τῶν ἀνθρώπων παραλα- θοῦσα καὶ χηρβύττουσα ἀνᾶστασιν, xal οὐδὲν ἄλλο ἀνθρώχους γινώσκει, 7) ὅπερ οἵδεν εἶναι ἀνθρώπους' τὸ δὲ μὴ τοιόνδε σχῆμα, οὔτε οἵδεν, οὔτε ἐδίδαξεν ἄνθρωπον ὄντα. Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ κεφαλαίων τς. — Εὶ τοίνυν αἰώνιοι σκηναὶ xai ἀνέκλειπτοι θησαυροὶ, xal αἰώ- νιος τῶν ἁμαρτωλῶν fj ἀνταπόδοσις, ποῦ χώραν ἕξει μετὰ τὴν ἀνάστασιν πάλιν ἀποθολὴν σωμάτων λέγειν, ruptelam significans ; incorruptionis vero, glorie, ac virtulis, resurrectionem et alia post ipsam bona. Et paucis interjectis: Quod vero divina Scriptura transmutari vel transformari dicens, non prorsus innuat naturalis compositionis mutationem, sed partium, quz vel majori gloria, vel dedecore affi- ciende sint, id ex uno licet inspicere, pre multis aliis quee in divinis Litteris occurrunt: nimirum quando Dominum ait transfiguratum coram illis fuisse. Atqui ex viliori forma ad splendidiorem transit. Evangelista siquidem nobis statim transfi- gurationis modum explicavit (Matth. xvit, 2 seqq.), puta quod resplenduerit facies ejus sicut sol, vesti- menta autem ejus facta sint sicut 268 lux : imo species vultus ejus altera. Non hoc ait, Dominum vultus sui situm mutasse, sed gloriam. Hancque ipsius gloria tenus transformationem, Dominus fu- turi sui e colo adventus esse similitudinem dixit. Suis quippe discipulis de visione ista loquens aiebat: Sunt quidam ex hic stantibus, qui non gustabunt mortem, donec videant Filium hominis venientem in majestate suu (Luc. ix, 27); vel se- cundum Evangelistam alterum : Donec videant re- gnum Dei veniens in virtute (Marc. win, 39) ; que de Petro, et Jacobo, et Joanne pronuntiavit. Mox enim subjungunt, hic quidem : Facti sunt post hec verba quasi dies octo (Luc. 1x, 28); quos cum numeras- set, subditit : Et assumpsit Petrum, et Jacobum, et Joannem, et quse sequuntur ejusdem visionis enarravit : ille vero : Post dies sez ; illos qui medii fuerant solos numerans. Cessent igitur qui divi- norum oraculorum sensus perverse interpretari audent: ut apostolorum traditioni adherescant, nec non Ecclesiarum sententie, quse ab initio tradita receptaque est; que hominum resurre- ctionem suscipiens ac predicans, nihil aliud hac voce, homines, signiflcari novit, nisi quod esse homines comperit : ut, quod talis figure non sit, nec esse hominem noverit, nec predicet. Ejusdem, cap. 16. — Si itaque eterna habita- cula sunt, et inexplebiles thesauri, perpetuaque peccatorum punitio, quomodo dicendi locus erit, corpora post resurrectionem iterum interitura, ac καὶ πάλιν ἐκτρέπεσθαι, καὶ εἰς τὸν αὐτὸν καταπίπ- ῃ denuo permutanda, ut in mundum alterum trans- τειν xóguov, τοῦ ᾿Αποστόλου σαφῶς λέγοντος, xal ἀπολεικνύντος τὴν ἁμετάπτωτον τᾶξιν τῶν µελλόν- των; Νυνὶ δὲ ἐπαγγέλλεται λέγων. "Ecc. ἅπαξ ἐγὼ σιίω, οὗ µόνον τὴν γῆν, ἀλλὰ καὶ τὸν οὐρανὸν, λέχει Κύριος. Τὸ δὲ, ἔτι ἅπαξ, δηλοῖ τῶν σαλευομέ- νων τὴν µετάθεσιν, ἵνα µείνῃ τὰ μὴ σαλευόµενα. El οὖν ἅπαξ xal µηκέτι σαλευθῆναι διδασκόµεθα, πῶς μαθηταὶ τοῦ Βύαγγελίου, ol τὸ μέγα τῆς ἀναστά- suo; ἡμῶν δῶρον, xa! τῆς ᾿Εχκχκλησίας τὸ χαύχηµα ῥιασύροντες , xal πάλιν ἕκπτωσιν τῶν σωμάτων ἡμῖν χαταγγέλλοντες ; Ei γὰρ xaxóv τὸ ταῦτα διαιω- νίζεν, ὁπὶρ ὅτου καὶ ἐξανίστανται; Καὶ εὐαγγελι- σμὸς, καὶ χαρὰ ἡ τούτων ἀνάστασις xava yl) Asta eant, Apostolo disertis verbis dicente et demon- strante, futurorum statum invariabilem fore ? Nunc autem idem pollicetur dicendo: Adhuc se- mel, ego movebo, non solum terram, sed etiam οα- lum, dicit Dominus (Agg. u, 7 : Hebr. xi, 26). Quod autem, adhuc semel, dicit, declarat mobi- lium translationem,ut maneant ea qua sunt immo- bilia. Si ergo semel nec amplius movenda esse edocti sumus, quomodo discipuli Evangelii sint, qui magnum ressurrectionis nostre donum et eccle- sie decorem criminantur, rursumque corporum excidium fore nuntiant ? Quod si malum est quod heec perpetua sint, qua causa est resurrectior'- ? pito otim 499 8. JOANNIS DAMASCENI 900 Resurectionis predicatio bonus est nuntius ac Α xai ὁ μέγας Παῦλος ἁλύσεων ὑπὲρ τῆς ἐλπίδος ταῦ- gaudium : et magnus Paulus catenis propter hanc spem vinctus lubens tolerabat : cumque propter spem resurrectionis mortuorum judicaretur, in Deum sperans, resurrectionem mortuorum futu- ram, justorum et iniquorum, docet, ne predica- tioni su: fides detrahatur. Si Deus mortuos exci- tat, quanam id de causa, si modo bonum est animas sine corporibus exsistere, postquam semel ex eis liberata sunt? Curnam proinde non perse- verant in immortali post obitum statu, et si non omnium, at saltem justorum,? Quin potius nobis commoda εί munificentiam ipse nobis Dominus annuntians clamat: Venit hora, quando hi qui in monumentis sunt audient. vocem Filii homínis, et qui audierint, vivent (Joan. v, 28). Si ergo in perfectionis apice corpora superflua et abjectione digna erunt, quce necessitas fuit (hoc enim rur- sum dicam) ut Dominus ei qui in seipsum spera- yerit, ceu magnum quid se donare permiserit: Et ego resuscitabo eum in novissimo die (Joan. vi, της περικειµένων fjvély exo, περὶ δὲ ἐλπίδος χαὶ ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν κρινόμενος, tÀmión ἔχων εἷς θεὸν, ἀνάστασιν μέλλειν ἔσεσθαι νεκρῶν ικαίων à δυο 9 ^, 4 ^ ' τε, καὶ ἀδίκων, xal διδάσχει, μὴ ἄπιστον κρίνεσθαι τὸ κήρυγμα αὐτοῦ. El ὁ θεὸς νεκροὺς ἐγείρει, ὑπὲρ τίνος, εἴ ὔε καλὸν τὸ ἄνευ σώματος εἶναι τὰς φυχὰς ἅπαξ ἀπαλλαγείσας αὐτῶν ; Τί μὴ ἐξ εὐθείας μένον- σιν ἐν τῃ μετὰ θάνατον ἀθανάτῳ καταστάσει, εἰ χαὶ 9 , ' * 3, - ^ 4 , f p, πάντων, ἀλλὰ κἄν τῶν δικαίων ἀλλὰ τοῦναντίον - M , 9 e? , πόρους ἡμῖν, καὶ φιλοτιμίαν αὐτὸς ὁ Koptoc εὐαγ- γελιζόµενος βοᾷ. Ἔρχεται ὥρα, ὅτε ot ἐν τοῖς µνημείοις ἀκούσουσι τῆς φωνῆς τοῦ lio τοῦ ἀνθρώπου, xal ol ἀγούσαντες ζήσονται. Et τοίνυν ἐν τῇ ἄκρᾳ τελειότητι περιττὰ, xal ἀποθολῆς La p τὰ σώματα, τίς χρεία (πάλιν γὰρ ἐρῶ) ὡς µέγα τι δωρεῖσθαι, καὶ ἐπαγγέλλεσθαι τὸν Δεσπότην τῷ εἲς αὐτὸν ἡλπικότι ᾿ΕΒγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ, xal ὅτι ᾿Λνταποδοθήσεταί σοι iv τῇ ἀναστάσει τῶν δικαίων, οὔσης πᾶσίν ἀποθολῆς τῶν ἀνισταμένων σωμάτων ; 40) : itemque illud, Retribuetur tibi in resurrectione justorum ; cum interim omnes corpora qu: resurgent, abjecturi sint ? Et post pauca : 4 69 Si autem imperfecta resur- rectio erit, quia corpora denuo recipienda sunt, ut ferunt illi qui hec abjicienda docent, igitur non resurrectio, sed mors erit magnum illud donum, quippe cum anima e corpore migratura sit: adeo- que damnatio est resurrectio, qua anima iterum cor- pori illigatur : ac tandem spes nostra labefactatur, cum nos iterum in pejus per resurrectionem nasca- mur. Quamlibet enim immortalis sit anima ; quia tamen nequaquam homo est, nihil illam ab inte- ritu discrepare censet Apostolus : non enim ani- mam aliter frui, aut tenere, aut aliquid agere aut pati, nisi quatenus ab initio cum corpore creata fuit, ut ipsa foret, et oblectationem propriam ha- beret, si modo, postquam propter unius hominis Adam inobsequentiam morte soluta est, per unius Christi obedientiam spe iterum reciperet, ut homo fleret. At vero dicent : Quomodo resurgunt mortui? qualinam corpore veniunt ? has questiones agitant propter senescentia corpora et imperfecta, qua ex hacce vita excedunt ; insuper propter illa quee mu- tilata sunt. Nam qui resurrectionem non credunt, hac perpetuo mussitant, et inquirunt, nempe si communis omnium resurrectio est, communem etiam esse gloriam, si modo gloria sit resurrectio. Καὶ μετ óÀlya* El δὲ ἡ ἀνάστασις ἀτελὴς, bà τὸ πάλιν ἔχειν τὰ σώματα, κατὰ τοὺς ταῦτα ἀποῤήι- πτεσθαι δογµατίζοντας, ἄρα οὐχ d ἀνάστασις, ἀλλ ἄρα ὁ θάνατος µεγάλη τυγχάνει δωρεὰ, διὰ τὸ ἀπαλλάττειν τοῦ σώματος τὴν uA, καταδίκη ὃν d ἀνάστασις, διὰ τὸ πάλιν δεαμεῖν αὐτὴν πρὸς τὸ cu- μα" καὶ διέφθαρται τὰ τῆς ἐλπίδος, ἐν τοῖς χεῖιροσ πάλιν διὰ τῆς ἀναστάσεως Ὑινοµένων ἡμῶν. Κῑν γὰρ ἀθάνατος ἡ ψυΧὴ, ἀλλὰ μὴ οὖσαν ἂνθρωπον, οὐδὲν ἀπωλείας διαφἀρειν οἵεται ὁ Απόστολος. μη γὰρ ἄλλως αὐτὴν ἀπολαύειν, fj κρατεῖν, Ἡ πράττει τι, Tj πασχειν, T] καθὼς ἐξ ἀρχῆς δεδημιούργηται μετὰ τοῦ σώματος, αὐτὴν οὖσαν καὶ τὴν ἰδίαν ἀπό- λαυσιν ἔχουσαν, ἄνπερ τῷ θανάτῳ διὰ τὴν παραχθὴ» τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου ᾿Αδὰμ. Auriga, πάλιν διὰ τῆς ὑπαχοῆς τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ, διὰ τῆς ἐλπίδος ἀπέλαθεν πάλιν τὸ γενέσθαι ἄνθρωπος, ᾽Αλλὰ πάντως ἑἐροῦσι, Πῶς ἐγείρονται ol νεκροί: ποἰῳ δὲ σιύµατι ἔρχον" ται ; ἀπορεῖν γὰρ αὐτοὺς παρασκευάζει τὰ Ίεγτρῖ: χότα καὶ ἀτελῆ τῶν σωμάτων ὑπεξερχόμενα τοῦ βίου, προσέτι δὲ xai ἠκροτηριασμένα. Ταῦτα [ip ἡμῖν ol τῆς ἀναστάσεως ἄπιστοι συνεχῶς ἐπιλέγτνσι, καὶ ἀπαιτοῦσιν, ὅτι εἶ xoti, πάντων ἡ ἀνᾶστασις, xoti πάντων καὶ ἡ δόξα, εἴπερ δόξα ἡ ἀνάστασις. )λλλὰ δεχέσθωσαν δι’ ὑποδείγματως τὸν λόγον οὐ Sed responsionem exemplo accipiant. Non enim, [) γὰρ χύριοι ἡμεῖς ἐν τοῖς περὶ τῶν τηλικούντων λό- ubi de tam magnis sermo est, in nostra potestate est aliquid ex nobis excogitare, sed per eum cui hzc concredita a Deo sunt, qua praedicaret 8ο doceret Ecclesiam. Nimirum iriticum aut quidvis ejusmodi seminum, non omne integrum ac sanum est, sed est etiam quod corrosum sit, nec plenum, fleri siquidem nequit, ut ejusmodi grana in se- mente non ocurrant ; ac Deus nihilominus dat illi corpus quale voluerit : primum quidem, grano per putrefactionem mortemque dissoluto : tum deinde γοις λογίσασθαι, ὡς ἐξ ἑαυτῶν, ἀλλὰ τοῦ ταύτα παρὰ τοῦ θεοῦ πιστευθέντος, καὶ κηρύξαι, καὶ gs σταγωγῆσαι τὴν ᾿Εκκλησίαν' ὅτι σἵτος, J| τι τῶν τοιούτων σπερµάτων, οὐ πᾶς σῶος, οὐδὲ ὑγιῖς, ἀλλὰ καὶ διαθεθρωμένος xal ἀτελής' ἀδύνατον 22 καὶ μὴ τοιούτους εἶναι ἐν τῷ σπόρῳ xóxxouc καὶ ὁ θεὶς αὐτῷ δίδωσι σῶμα χκαθὼς ἐθέλησε πρῶτον διὰ σηπεδόνος xai θανάτου διαλυθέντος τοῦ κύκλου" εἴθ᾽ οὕτως ἐπὶ τὸ σπαρὲν διὰ µέσου Χωρούετων ft 9 ζης φύλλου καὶ καλάμου dotáyuoc χαὶ τότε τὸ 501 PARALLELA RUPRFUCALDINA. 508 ἴδιον ἐπιγίνεται σπέρμα, ὅπερ ἑσπάρη, οὔτε τὴν Α per medium semen radice, foliis et calamo spicco θέσιν, οὔτε τὸ σχῆμα, οὔτε τὴν χρόαν, οὔτε τὸ µέγε- θος ἀμεῖνον χατὰ τὴν ἑκάστου ἀπηρτισμένην φύσιν, μὴ παραθαλλόντων (10) ὅσα iv τῷ σπείρεσθαι ἀτε- λέστατα, fj λελωθημένα, fj βεθλαμμένα ὑπῖρχεν. Toà ἁγίου Εἰρηναίου. 'Ἡμεῖς οὖν xal σώματα ἀνίστασθαι, κ. c. ἕ. TITA. ΟΕ. — Περὶ ἁγίων ἀγγέλων xal ὅτι ἐν ἀοιδίμῳ εὐφροσύνῃ, καὶ ἀῤῥήτῳ µακαριότητ. διάγουσι λειτουργοῦντες τῇ σεθασµίῳ Τριάδι. Αντιπάτρου ἐπ'σκόπου Βοστρῶν, ἐκ τῶν κατὰ τοῦ δυσωνόµου Ώριγένους. loto; Μωύσῆς, 1| Παῦλος, ἢ ἓνερός τις τῶν προφητῶν, fj ἀποστόλων οὕτως ἀκριθῶς περὶ πάντων τῶν πρὸ κόσμου, καὶ ὑπὲρ οὐρανὸν µμετὰ πάσης αὐθεντίας ἐκθέσθαι, fj διδάξαι Ἠδύνατος Οὗὖδεὶς οὐδαμῶς. Εἴτο γὰρ xai διάξαι τις οὕτως κατ ἐξουσίαν εἶναι τὸν λόγον αὐ- τοῦ, ἀλλ ἕτέρρῳ τήν αὐθεντίαν τῶν λεγομένων dv- έθηκεν. ᾽λλλ᾽ οὐχ οὕτως οἱ τῶν προχειµένων δογµά- των γαταγγελταὶ, ἆλλ᾽ ἀντὶ πάσης ἀποδείξεως ἐξαρκεῖν Φήθησαν τὸ αὐτοῖς εἰρηχέναι . Καὶ περὶ Παύλου ἀμφιθάλλουσι , τὸ πόθεν λαθὼν διάφορα χαταριθμεῖ τάγματα τῶν οὐρανίων δυνάμεων εἶτα t! τις θερμότερος προσελθὼν εἴπῃ, ὅτι Ἡμεῖς μὲν πόθεν λαθών Παῦλος ἀποφαίνεται, οὐδαμῶς ἀγνοοῦ- μεν ὑὁμεῖς δὲ πόὀθεν λαθόντες τοσαῦτα μυστήρια διηγεέῖσθε ὅπως τε πρὸ τούτου ἦσαν, xal πῶς ζρξαντο χινεῖσθαι oi νόες, xal πως ἔπεσαν elc διά- φορα σώματα, καὶ Ὑεγόνασι διάφὀρα τάγματα, οὐ- ῥχνίων τε xal ἐπιχείων; Τί ἑἐρεῖτε; Οὐ γὰρ ἔχετε λέχειν, ὅτι ἐκ τῆς Παλαιᾶς ἢ Καινῆς Διαθήκης τὰό ἁοηρμὰς ἑλάθετε' προείρηται γὰρ μηδὸν τοιοῦτον τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον εἴρηχέναι Βὶ δὲ καὶ νῦν ὄοχε; ὑπμνησθηναι ἐνίων τῶν Ἁμετέρων λόγων ἀχούσατ, Ὑμῶών γὰρ ἐστιν fd φωνὴ, ὅτι ὄνομα ἁπωματου οὐκ ἴσασιν, οὐ µόνον ot πολλοὶ, ἆλλ᾽ οὐδὲ à Γραφή xal πάλιν ὅτι ἐν τῷ κηρύγματι, καὶ τὸ εἶναί τινας ἀγγέλους, καὶ δυνάµεις χρείττονας λει- τουρχικὰς τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων, παραδἐδοται" πότε δὲ ἐχτίσθησαν οὔτοι καὶ «iva τὰ περὶ αὐτοὺς οὐδαμῶς τις ἐσαφήνισεν ; Καὶ μετ ὀλίγα, Ἐν τῷ οὖν ἐχκλησιαστικῷ κηρύγ- ματι περιεχοµένης τῆς ἀκριθοῦς ταύτης καταλή- Ψεως, πῶς ἐρεῖτε, Χατειληφέναι, ἀλλὰ μετὰ πάσης ἀκριθείας εἶδέναι, ὅτιπερ οὐκ ἤρξατο ὁ θεὸς δηλιουρ- qti, καὶ τοὺς νόας, πῶς τε τάξεως, καὶ γνώσεως µετίσχον, καὶ πῶς µετέπεσαν, xal εἲς πὀσας διαφο- βᾶς διῃρέθησαν, μετὰ πάσης αὐθεντίας δογµατίζον- τες; οὐδὲ τῇ, Τάδε λέγει Κύριος, συγκεχρη ένοι θωνῇ, fj τῇ: Εἶπε Κύριος πρὸς ἡμᾶς, T Ἡκούσαμεν τῆς φωνῆς Κυρίου, xal ὅσα ἔθος τοῖς δογμάτων ἀπαργομένοις ttv, εἲς τὴν τῶν ἰδίων σύστασιν λο- :σμῶν παρά τε tfj θείᾳ Γραφῇ, xal τοῖς ἄλλοις prodeuntibus : tancque semen proprium generatur, quod seminatum fuit, nec situ, nec figura, nec co- lore, nec magnitudine mutatis, uti unicuique a natura comparatum est; nihil detrimenti afferen- libus, quzecunque exilia nimis, aut mutila, aut vitiata seminata sunt. S. Irenei. — Nos igitur et corpora resuftgere, eto, TIT. LXXV. — De sanctis angelis: et quod in lau- datissima laetitia, et inevplicabili felicitate ver^. sentur, adorandzg "Trinitati ministrantes, Antiprati episcopi Bostrorum, er libris Adversus infamem Origenem. — Quisnam, Moyses, aut Pau- lus, aut quivis alter prophetarum aut apostolo- rum, sic accurate ea omnia quae ante mundum fuerunt, et super celos sunt, cum omni eertitu- dine explicare vel docere queat ? Nemo prorsus. Si quis enim sibi hec docendi potestatem esse asseveraret, alteri tamen dictorum suorum aucto- ritatem ascriberet. At non tales sunt horum de qui- bus agimus dogmatum annuntiatores ; sed omnis instar demonstrationis satisesse sibi persuaserunt, quod hzc effutierint. Ac de Paulo querunt, unde- nam diversas celestium virtutum classes numerare didicerit ; quod si quis ferventior accedens dicat : Nos quidem minime ignoramus, a quonam edo» ctus Paulus 2470 ista declaraverit ; vos vero narrate nobis quonam auctore tot tantaque myste« ria tradatis: quomodo ante mundum hunc mentes erant, ac subinde moveri coeperunt, et qua de causa in varia corpora ceciderunt, variique, tum celestium, tum terrenorum ordines exstiterunt ? Quid dicetis ? non enim respohdere potestis, id vos ex Veteri et Novo Testamento collegisse. Nam, ut dictum est, nihil ejusmodi Spiritus sanctus effatus est. Quinimo si quorumdam dictorutn vestrorum nunc meminisse oportet, auscultate. Vestra vox est, nomen incorporei (17), non multis modo igno: tum esse, sed neque Scriptura: ao rursum fldei doctrina, angelos esse quosdam et virtutes, que hominum salutem cürent, tradit; quando autem creati sint, etqua ad eospertineant nullus usquam enarravit ? Et post pauca : Cum Ecclesie doctrina &ccura- tam horum notitiam complectatur; quomodo vos comprehendisse dicitis, imo exactissime scire, Deum non incepisse mentes etiam statim creare, et cum omni auctoritate docetis, quo pacto tut ordinem suum, tum scientiam suam obtinuerint ; quomodo subinde ceciderint, et in quot classes varias distributi fuerint? Neque vero ejusmodi vo- cibus utimini : Hz:c dicit Dominus, vel, Dixit Do- minus ad nos; vel, Audivimus vocem Domini, et aliis quas adhibere solent quicunque dogmata quz. dam praedicare incipiunt, secundum divina Scri- NOTE. (16) Forte, παραθαλόντες. (17) Origen. Praef. lib. περὶ ἀρχῶν. * ' . roro µας - 503 8. JOANNIS DAMASCENI 904 pture morem ejusque alumnorum. Sed et nobis A αὐτῆς τροφίμοις . ᾽Αλλ᾽ ἔστι καὶ ἡμῖν θαυμέζεν, mirari subit, vos cum potestate verba facere, vel- ut eos qui Dominum audiebant, quos stupore per- celli contigit. Cum vero Scriptura nequaquam ista contineat, exaclissima cognitione vobis assecuti esse videmini, quod a pristina beatitudine absce- dentes. devicto suo principe, ex mentibus facti sunt angeli, et archangeli, etc. Recedentes vero, ut nova ista Scriptura fert, a sua cum Deo conjunctione, sortem hanc nacti sunt, ut iis qui vehementi motu agitantur, preffecti essent ac do- minarentur, atque in ministerium mitterentur propter eos qui hereditatem capient salutis, cum ipsi interim ea excidentes illo opus habeant qui ipsos illuc reducat. Ad quos proinde merito dixerit aliquis, qui salutem ipsorum prospexit : Medice, cura teipsum (Luc. 3x, 23); quod mihi procuras, hoc ipse prior habeto. Nam, etsi me in majori anxietate versari contingat, ambo tamen eidem sententie sumus obnoxii. Verum, Deo adjuvante, satis superque ostensum fuit, et jam in confesso est, ejusmodi placita alienissima esse ab Evangelii predicatione : quamobrem modo videamus,qui de angelis Spiritus sanctus tradiderit, quod in Eccle- sia doctrina feratur. Benedicite Dominum, inquit, omnes angeli ejus, potentes virtute, facientes ver- bum ejus, ad audiendam | vocem sermonum ejus. Benedicite Dominum, omnes virtutes ejus, ministri ejus, qui facitis verbum ejus (Psal. cn, 20, 21). Si igitur potentes virtute sunt, ut faciant voluntatem ejus, et viribus valent, ad audiendum sermonem ipsius: quomodo ergo queat aliquis existimare eos C proprie beatitudinis suc extorres esse factos ? nisi quis dicat Deum nolle ipsis precipere, ut ad pristi- nam beatitudinis perfectionem redeant. Accepto namque imperio, potentes sunt virtute, quemad- modum propheta ait, ut faciant verbum ejus, et audiant 4218 vocem sermonum ejus. Spiritus si- quidem testimonium a mendacio alienum est. Quo- modo vero etiam studio ardent erga eos qui bonum ' semen a Domino insitum amiserunt, et eorum emendationi prefici in votis habuerunt, cum ipsi prioris seminis puritatem abjecissent? Ad quos Dominus non dixerit: Eccur vos quoque a priore vestra cum Deo conjunctione descivitis; sed tan- dem cederent, ut opportuno aliquo tempore hoc eis ὥσπερ ἐπὶ τοῦ Δεσπότου τοὺς ἀχούοντας ἐκπλήττι- σθαι συνέθαινεν , ὅτι κατ’ ἐξουσίαν ἐστίν ὁ λόγος ὑμῶν. Too δὲ κηρύγματος μὴ περιέχοντος ταῦτα, οὕτως ἀκριθῶς εἰδέναι φχίνεσθε, ὅτιπερ τῆς προτί- pac µχκαριότητος ἀποστάντες διὰ τὴν τοῦ πρώτου ἧτταν τὴν γενομένην ἐν αὐτοῖς,γεγόνασιν ἀπὸ νόων ἆχ- γελοι, ἀρχάγγελοι, καὶ τὰ ἕξῆς. ᾽Αποστάντες δὲ, κατὰ τὴν γενομέντην νέαν Γραφὴν, τῆς τοῦ Oto) ἑνώσιως, ἄρχειν τε καὶ χυριεύειν τῶν ἐπὶ πλείω σαλευθέντων λαχόντες, καὶ elc διακονίαν ἀποστελλόμενοι διὰ τοὺς μέλλοντας κχληρονομεῖν σωτηρίαν, αὐτοὶ ταύτης σαλευθέντες, καὶ δεόµενοι τοῦ ἐἑπανάξοντος . Πρὸς οὕς δικαίως τις ἐρεῖ αὐτῶν προνοούμενος Ἰατρὶ, θεράπευσον σεαυτόν * περ ἐμοὶ προξενεῖς , χτῆστι B πρῶτος αὐτός. Et γὰρ xai πλέον ἀποῤῥεῦσαι covión με, ἀλλ᾽ ἀμφότεροι ἐν τῷ αὐτῷ τυγχάνοµεν κρίµατι' ἀλλ᾽ ὅτι μὲν ἀλλότρία τὰ τοιαῦτα τυγχάνουσι τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος , δέδεικται ἰκανῶς, καὶ ὠμολόγηται σὺν θεῷ' ἴδωμεν δὲ λοιπὸν τί περὶ αὐτῶν τὸ Πνεῦμα ἡμῖν παραδέδωκχεν, ὅπερ χαὶ ἓν τῷ ἐκκλησιαστικῷ φέρεται λόγῳ, Εὐλογεῖνε, φηςὶ, τὸν Κύριον, πάντες ol ἄγγελοι αὐτοῦ οἱ δυνατοὶ ἰσχύί ποιοῦντες τὸν λόγον αὐτοῦ, τοῦ ἀχοῦσαι τῆς Φφωνῆς τῶν λόγων αὐτοῦ. Εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πᾶσαι αἱ δυνᾶμεις αὐτοῦ, λειτουργοὶ αὐτοῦ, ol ποιοῦντες τὸ θέλημα αὐτοῦ. El τοίνυν δυνατοὶ ὑπάρχουσιν Ἰσχύί τοῦ ποιεῖν τὸ θέληµα αὐτοῦ, καὶ δυνατῶς ἰσχύί ἔχουσιν τοῦ ἀκοῦσαι τὸν λόγον αὐτοῦ, πῶς ἔξω τοῦ ἰδίου µακαριαμοῦ χαθ- εστηκέναι τούτους νοµίσαι τις δυνηθείη ; εἶ µή τις ὃ’ ἂν ἐρεῖ μὴ θέλειν ἐπιτάττειν αὐτοῖς, ὥστε ἐπανελ- θεῖν αὐτοὺς el; τὴν ἀρχῆθεν τελείαν µακαριότητα, Ἐπιταττόμενοι γὰρ, δυνατοὶ ἰσχύϊ τυγχάνουσι κατὰ τὸν προφήτην ποιεῖν τὸν λογον αὐτοῦ, καὶ ἀχούειν τῆς φωνῆς τῶν λόγων αὐτοῦ. ᾽Αψευδὴς γὰρ ἡ τοῦ Πνεύματος μαρτυρία. Πῶς δὲ xai ἐζήλωσαν διὰ τοὺς ἀπολέσαντας τὸ χαλὸν παρὰ τοῦ Κυρίου καταθληθὲν σπέρμα, xai τὴν αὐτῶν διόρθωσιν ἐπιτραπῆναι παρὶ τοῦ Κυρίου ἐζήτουν αὐτοὶ, τοῦ πρώτου σπέρματος τὴν καθαρότητα ἀποθαλόντες ; Ἱρὸς οὓς ὁ Κύριος οὐκ ἔφη, ὅτι Aix τί xai ὑμεῖς ἀποθάλλετε τὴν πρώ- την ὑμῶν πρὸς τὸν Θεὸν κινηθέντες ἔνωσιν, ἀλλ' ἐνδοῦναι τέως αὐτοῖς, xal κατὰ καιρὸν τὸν προῦ- Ἠκοντά τοῦτο ποιεῖν ἐπιτρέπεσθαι αὐτούς ; "Avo ὅτου δὲ, καὶ ὁ Κύριος ἐλεύσεσθε λέγει μετὰ τῶν ἁγίων muneris injungatur ? Qua vero rursum de causa [) ἀγγέλων αὐτοῦ, μὴ ἑχόντων τὴν ἐξαρχῆθεν ἁγιωσύ- Dominus se venturum dixit cum angelis, qui pristi- nam sanctitatem non habeant? Sin vero Dominus Justificat, quis est qui condemnet ? (Rom. vi, 34.) quinam autem, si beatitudinis sue compotes non sunt, magnus Moyses de universorum Deo scribit (Deut. xxxii, 2), angelos a. dextris ipsius cum eo esse. Neque enim arbitror honoriflcam magis vo- cem de eis pronuntiatam esse, quam quod angeli Dei gentibus prefecti fuerunt, et populus Jacob pars Domini sit factus (Deut. xxxi, 9), cum ad tantam celsitudinem eos adduxerit, ut in partem cum Domino venerint. Etsi enim exaltandi populi νην, Τοῦ Ascnótou δὲ δικαιοῦντος, τίς ὁ xataxol- νων ; πῶς δὲ εἴπερ οὐχ ὑπάρχουσιν ἐν τῇ ἰδίᾳ µαχα- ριότητι, ὁ μέγας γράφει Μωῦυσῆς περὶ τοῦ τῶν ὅλων θεοῦ, ὅτι ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ ἄγγελοι μετ’ αὐτοῦ. Οὐ γάρ ἐστιν, ὡς οἶμαι, ἐπιδοξοτέραν περὶ αὐτῶν ἀφιέναι φωνὴν, τοῖς ἔθνεσι τοὺς τοῦ Θεοῦ ἀγγέλους ἔπιστα: τεῖν, καὶ Ὑενέσθαι μερίδα Κυρίου τὸν ἐξ ᾿ἸΙαχὼδ Àaóv, εἷς τοσοῦτον ὕψος ἀνάγων αὐτοὺς, ὡς slc µε- βῥισμὸν ἐλθεῖν μετὰ Κυρίου. E? γὰρ xai διὰ τὴν τοῦ λαοῦ δόξαν ὑπερθολικώτερον λέλεκται, ἁλλ᾽ ὅμως δόξαν οὐ τὴν τυχοῦσαν τοῖς ἀγγέλοις περιποιεῖ- ται. causa hec exaggerando dicta sunt, at saltem non exiguum honorem angelis conciliant. * ^^ s MAS * , 505 PARALLELA RUPEFUCALDINA. 506 Καὶ ὅτι ἀποστέλειν εἷς τὸν τόπον αὐτοῦ 6 θεὲὸς A — Unde didicistis Deum polliceri vice sua missu- τὸν ἄγγελον αὐτοῦ ἐπαγγέλλεται, εἷς τὸ καταπαῦσαι τὸν λαὸν µεµαθήκατε' οὗ τί ἂν ἐντιμότερον γἐνοιτ dv; Καὶ ὁ µακάριος δὲ Μιχαίας iv. ὁπτὰσίᾳ ἕωρα- χέναι τὸν θεὸν λέχει, xal πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ οὖρα- νοῦ παρίστασθαι ἔμπροσθεν αὐτοῦ, καὶ χιλίας χιλιάδας λειτουργοῦντας αὐτῷ ὁ Δανιὴλ θεάσασθαι λέγει, καὶ παρεμθολὴν Θεοῦ ὁ ᾿Ιαχὼθ τὴν τῶν ἀγγέλων ὑπάν- τησιν ὀνομάζει. Καὶ µυρία ἄν τις εὕὗροι τὴν ἀἆκρο- τάτην δόξαν μαρτυρούσης τῆς θείας Γραφῆς ταῖς οὐρανίοις δυνάµεσι. Τοῦ γὰρ Αποστόλου δεδοίκαµεν παραθέσθαι φωνὴν , μὴ πάλιν ἔγκλησιν ὑπομείνῃ, ὅτι Πόθεν ταῦτα λαδὼν λέχει; El δὲ µή γε καὶ αὐτὸς διαῤῥήδην Bog: Διαμαρτύρομαι ἐνώπιον τοῦ θεοῦ , xai τοῦ Κυρίου ᾿]ησοῦ Χριστοῦ , vai tà) ἐκλεχτῶν ἀγγέλων. Καὶ ensi σηµαίνεσθαι τὴν τοῦ Κυρίου παρουσίαν. Περὶ μὲν γάρτοι τῶν Χερουθὶμ, J| τῶν Σεραφὶµ, οὐδὲν δυνάµεθα λέχειν , διὰ τὸ µμαθεῖν τὸν συγγραφέα παρὰ τοῦ 'E6palou: ὅστις xai ἔστιν ὁ παρ) αὐτοῦ σηµαινόµενος ᾿Εθραῖος' ὅτι ὁ Γἱὸς xal τὸ Ηνεῦμα τὸ ἅχιου τοῦτοις σεµνύνεται. '"líc οὖν ἄρα οὕτω τολ- μηρὸς, ἵνα τῆς ἱἰδίας ἀξίας ἀποστάντας, καὶ χατά- πτῶσιν ὑπομείναντας , ἐπὶ τοσαύτῃ δόξῃ µαρτυ- ρεῖσθαι ὑπὸ τοῦ Πνεύματος ἁγίου ; E? δὶ δυνατοὶ ἰσχύί τυγχάνουσι ποιεῖν τὸ θέληµα to) 0109, xai ζητοῦσιν ἀπολέσθαι τοὺς ἀσεθεῖς διὰ τὴν πρὸς τὸ θεῖον εὔνοιαν, καὶ ἔμπροσθεν παρίστα- σθαι, xal λειτουργεῖν, καὶ ἐκ δεξιῶν εἶναι θεοῦ ση- µαίνονται, τίς ὁ ὑπὲρ ταῦτα φανταζόµενος, xal τῆς τοσαύτης ἀξιοπιστίας τὸ μεῖζον ἐννοῶν, μὴ σφόδρα C παραπαίων, xai τῶν θείων Γραφῶν παρ᾽ οὐδὲν Ao- γιζόµενος τὰς μαρτυρίας οὐδὲν γὰρ ἡμεῖς ἔπιδο- ξότερον τούτων ἐννοεῖν δυνάµεθα, µήτιγε αὐτὸν τὸν G:óv. ᾽Αλλὰ τὸ μὲν ἅγιον Πνεῦμα ταῦτα xal τὰ τοιαῦτα περὶ τῶν οὐρανίων ταγμάτων δεδήλωχκεν. Αὐτοὶ δὲ πόθεν µαθόντες, ὅτι τῆς πρώτης µαχαριό- τητος ἀποστάντες εἲς διάφορα τάγματα σωµατω. θέντες ἀπεμερίσθησαν, λεγέτωσαν. ᾽Αλλ’ ὁ διάθολος, φησὺν, δέδεικται, ὅτι τοιοῦτος μὲν οὐκ ἐκτίσθη, ἐξ ἰδίας δὲ πονηρίας slc τοῦτο κατέπεσε. Αζλον οὖν ὅτι Χακεῖνοι ἐξ ιδίας ἀνδραγαθίας sic τοῦτο ᾖλθον. "AXX ἁποχρινεσθωσαν , cl ὄντες ἐξ ἀνδμαγαθημά- των Ἰδίων πρὸς τοῦτο ἦλθον ; κρείττους οὗπέρ εἶσιν, 3j Ἀείρους; ἀλλὰ πάντως ἑἐροῦσι, xpsittouc , xal οὐχ ἁκλῶς κρείττους, ἀλλὰ πολὺ τὸ μέσον ὅσον ὁ προλαθὼν ἐδήλωσε λόγος, Αλλ᾽ οὐδεὶς πώποτε ixi τὸ χεῖρον ἐξ ἀνοραγαθημάτων ἔρχεται, ἀλλὰ πλλλοὶ ἐπὶ τὸ χρεῖττον. El οὗ ἐπὶ τὸ χεῖρον ἦλθον, ὦ βέλτιστοι, ἐξ ἁμαρτιῶν, xal οὐκ ἐξ ἀνδραγαθημά- των. Bi δὲ ἀνδραγαθίας ἔλαδον παρὰ τοῦ ἆγωνο- θΐτου γέρας, δήλον ὅτι µείζους οὗπερ ἦσαν γεγόνα- 9tv, οὐκ lAattOUQ. Φίλωνος, ix τοῦ a' t iv Γενέσει ζητουμέ- νων, — Πνευματικὴ δὲ ἡ τῶν ἀγγέλων οὐσία. Εἰ- χάζονται δὲ πολλάκις ἀνθρώπων ἰἴδέαις, πρὸς τὰς ὑποχειμένας χρείας μετᾶμορφούμενοι, Ἐκ τοῦ β΄ τῶν αὐτῶν. — Ali τοῦ θεοῦ πᾶσαι rum angelum suum, qui populo requiem proberet; quo quid illustris accidere queat? Insuper beatus Michaas (III Reg. xxn, 19) in visione Dominum a se cohspectum dicit, cui omnes coli virtutes astarent. Daniel quoque millia millium se vidisse ait, qui ipsi ministrarent (Dan. vit, 10), et Jacob angelorum occursum castra Dei nominavit (Gen. XXXI, 2). Ac sexcenta quis divine Scripture loca repererit, contestantis, eximia gloria celestes vir- tutes preeditas esse. Veremur enim Apostoli vocem afferre, ne rursum criminationi pateat, undenam scilicet ea qua dixit, habuerit. Alioqui vero ipse quoque palam clamat : Testificor coram Deo et Do- mino nostro Jesu Christo et electis angelis (II Tim. ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου B 1v, 1). Itemque in voce archangeli Domini adven- tum signiflcari ait. Nihil enim de Cherubim et Se- raphim pronuntiare possumus, cum scriptor iste ab Hebreo didicerit (quisquis sit Hebraeus ille quem significat) Filium et spiritum sanctum per hec repressentari. Ecquis igitur ejus audacis sit, ut asserat eos a propria gloria digressos lapsum- que passos, in tali gloria esse a Spiritu sancto perhiberi ? Ceterum si potentes virtute sunt ad faciendam voluntatem Dei, atque impios perdere quzirunt pro sua erga Deum dilectione, nec non coram astare, et ministrare, et a dextris Dei esse significantur, quis ille est qui supra heec sibi alia fingat,et quid- piam hac certitudine majus animo concipiat ; nisi vehementer impingat, nihilique faciat divinarum Scripturarum testimonia ? nihil enim his gloriosius cogitare possumus, preterquam ipsummet Deum. Atqui Spiritus sanctus hec et similia de colesti- bus ordinibus manifesta fecit. Ipsi vero enarrent à quonam didicerunt, angelos a prima sua felici- tate decedentes, in varias classes, corporibus acceptis, distributos esse ? At diabolus factus est, inquit ; quia, cum ejusmodi creatus non esset, in hunc statum suapte malitia cecidit. Perspicuum 4 492 igitur est illos quoque ob sua recte facta ad eum gradum pervenisse. Verum respondeant, quid- nam erant, dum ob sua recte facta illuc pervene- runt? meliores quam nunc sunt, an pejores ? om- nino dicturi sunt meliores: quinimo non simpli- citer meliores ; sed longo illo intervallo, quanto in anterioribus ostensum est. Verum nemo unquam in deteriorem conditionem ob bonas actiones de- veniret, sed magis ad meliorem. Si ergo, o boni, ad deteriorem cecidernnt ; utique ob peccata, non ob praeclare gesta. Quod si egregii facinoris mer- cedem a certaminum preside receperunt, mani- festum est eos majores quam ante erant evasisse, non inferiores. Philonis ez libro 1 Quzstionum in Genesim. — Spiritualis vero est angelorum substantia. Huma- nas autem ssepe figuras ac species assumunt, mu- tatis formis, juxta atque opus fuerit. Ez secundo earumdem. — Omnes Dei virtutes 507 8. JOANNIS DAMASCERI 90a pennas edunt, viam superiorem versus Patrem ap- À δυνάµεις πτεροφυοῦσι τὴν dv) πρὸς τὸν Πατέρα ὁδὸν petentes ac desiderantes. TIT. LXXVI. — De hareticis, et iis qui de fide dísputant : quodque ποπ oporteat syllabas εί vo- cabula scrupulosius inspicere, sed sensum dogma- tum, neque iradita a Deo Ecclesi; oracula per- turbare. Er S. Ignatüi Deiferi epistola αἆ Ephesios. — Fugite divisiones, uti malorum initia. Solent aliqui malo dolo Christi nomen ferre, alia quedam in- digna Deo factitantes: a quibus vos oportet tan- quam a feris declinare. Sunt enim rabiosi canes clam mordentes : a quibus vos debetis cavere, ceu qui difficile mansuescant. lbid. — Nullus erret. Si quis non est intra al- tare, Dei pane privatur. Si enim unius et alterius oratio tantum virtutis habet : quanto magis episco- pi, et omnis Ecclesia. Qui ergo simul non conve- nit, hio jam superbus est, ac seipsum dijudicat. Scriptum est enim : Deus superbis resistit (Prov. ni, J& ; Jac. 1v, 6). Ibid. — Nolite errare, fratres mei; corruptores domorum regnum Dei non possidebunt. Si ergo qui haec secundum carnem patiuntur, mortui sunt quanto magis si fidem aliena doctrina labefactet, propter quam Jesus crucifixus fuit. Quoniam hic contracta sorde, in ignem inexslinctum abibit, quemadmodum et qui ipsum auscultat. Ex Epistola ad Trallenses. — Hortor vos, non ego, sed gratia Domini nostri Jesu Christi, solo C Christianorum cibo uti: ab extranea vero herba abstinere, qua est heresis. Et venenum perperam implicant, cum juxta atque digni sunt, fidem ha- beant; utpote qui mortiferum pharmacum una cum mulso praebeant, quod qui nesciat, libenter accipit, ut in delectatione mala moriatur. Obser- vamini igitur a talibus. Ex eadem. — Fugite malas propagines, quz mortiferum 7 78 fructum generant, quem si gustet aliquis, statim moritur. 1941 enim non sunt planta« tio spiritus. Ex epistola ad Philadelphienses. — A malis her- bis abstinete, quas Jesus Christus non colit, pro- pterea quod non ipsi sunt plantatio Patris. Ne erretis, fratres mei, si quis eum qui scissionem facit sequitur, regnum Dei hereditate non possi- debit. S. lrenzi er quarta redargutione et eversione falsi nominis scientiz. — Dijudicabit autem Deus eos, qui schismata faciunt, etc. Ejusdem ez libro n. — Melius et conducibilius est, etc. D γλιχόμεναί τε καὶ ἐφιέμεναι. | ΤΙΣΑ. Οζ. — Περὶ αἱρετικῶν , καὶ τῶν περὶ τὴν πίστιν λογομαχούντων ' καὶ ὅτι οὐ χρὶ τὰς συλλαθὰς καὶ τὰ ὀνοματα περισκοπεῖν ἀλλὰ τὸν νοῦν καὶ τὴν διάνοιαν τῶν δογμάτων xai μὴ ταράττειν τὰ τῆς Εκκλησίας θεοπαράδοτα ογια Ἐκ τῆς πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολῆς τοῦ ἁγίου γνατίου τοῦ θεοφόρου. — Τοὺς μερισμοὺς φιύ- Ύετε (18), ὡς ἀρχὴν xaxov. Εἰώθασί τινες 00e πονηρῷ τὸ ὄνομα Χριστοῦ περιφἑρειν , ἄλλα τινὰ πράσσοντες ἀνάξια θεου, οὕς δεῖ ὑμᾶς ώς θηρία ἐχ- κλίνειν. Εἰσὶ γὰρ κύνες λυσσῶντες λαθροδῆκται οὕς δεῖ ὑμᾶς φυλάσσεσθαι ὄντας δυσθεραπεύτους, Μηδεὶς πλανάσθω, Εὰν μὴ τις d) ἐντὸς τοῦ ϐν- σιαστηρίου, ὑστερεῖται τοῦ ἄρτου τοῦ Θεοῦ. Ei γὰρ ἑνὸς xai δευτέρου προσευχὴ τοσαύτην ἴσχὺν ἔχει, πόσῳ μᾶλλον 7| τε τοῦ ἔπισχοπου, xai πάσης τῆς Ἐκκλησίας: Ὁ οὖν μὴ ἐρχόμενος ἐπὶ τὸ αὐτὸ, οὗτος ἤδη ὑπερηφανεῖ , xal ἑαυτὸν διακρίνει, Γέγραπται δὲ᾽ Ὑπερηφάνοις ὁ θεὸς ἀντιτάς- σεται. M1, πλανᾶσθε, ἀδελφοί nov: οἰκοφθόροι βασιλεία θεοῦ οὐ κληρονοµήσουσιν. El οὖν οἱ κατὰ σέριε ταῦτα πάσχοντες ἀχέθνησκον , πόσῳ μᾶλλον ἐὰν πίστιν ἐν καχοδιδασκαλίᾳ φθερεῖ (49), ὑπὶρ ἧς Ἰη- σοῦς Χρισρὸς ἐσταυρώθη ; Ὅτι οὗτος ῥοπαρὸς γινό- µενος, tl; τὸ πῦρ τὸ ἂσθεστον χωρήσει, ὁμοίως xai ὁ ἀκούων αὐτοῦ. Ἐκ τῆς πρὸς Τραλλαεῖς ἐπιστολῆς. — llape- καλῶ ὑμᾶς, οὐκ ἐγὼ, ἀλλ᾽ ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, µόνῃ τῇ Ἀριστιανικῇ τροφῇ χρῆ- σθαι' ἀλλοτρίας δὲ βοτάνης ἀπόχεσθαι, ἥτις ἐστὶν αἴρεσις . Kal παρεμµπλέκουσιν (20) ᾿Ιησοῦν Ἆρι- στὸν καταξιοπιστευόµενοι (24/, ὥσπερ θανάσιμον φάρμακον διδόντες μετ᾽ οἰνομέλιτος, ὅπερ ὁ ἀγνοῦν, ἡδέως λαμθάνει, ἐν ἡδονῃ κακῇ τὸ ἀποθανεῖν. do- λάσσεαθε οὖν τοὺς τοιούτους. Ἐκ τῆς αὐτῆς. -- Φεύγετε τὰς υναχὰς παρα: φυάδας , τὰς Ὑεννώσας χαρπὸν θενατηφόρον, οὗ ἐὰν γεύσηταί τις παραυτίκα ἀποβνήσκει. Οὗτοι yap οὐκ εἰσὶ φυτεία τοῦ πνεύματος. Ἐκ τῆς πρὸς Φιλαδελφίους ἐπιστολῆς. — ᾽Απίχισθι τῶν κακῶν βοτανῶν, Ov Χριστὸς "Im σοῦς Τεωργεῖ διὰ τὸ μὴ εἶναι αὐτοὺς Φυτείαν τοῦ Πατρός. Mi πλανᾷσθε, ἆδελφοί µου’ et τις σχίζαντι ἀχολονθεῖ, βασιλείαν θεοῦ οὗ κληρομονεῖ. Toà ἁγίου Εἱρηναίου, ἐκ τοῦ ὃ' ἐλέγχου καὶ ἀνατροπῆς τῆς ψευδωνύμου γνώσεως, — ᾿Αναγρυεῖ δὲ τὸ θεῖον τοὺς τὰ σχίσµατα, κ. τ. ἑ, Τοῦ αὐτοῦ , ix τοῦ δευτέρου. — “Αμεινον καὶ συμφερέστερον, κ. t. E. NOTAE. (18) Hic accepta congestaque sunt ος variis lo- cis sincere editionis epistolarum Ignatii, in qua tamen, uti nec in interpolatis, leguntur hec verba, τοὺς μερισμοὺς φεύγετε, ὡς ἀρχή» xaxiv. (19) Lege : φθείρῃ. (20) Edit. οἱ καιροὶ παρ᾽ utraque corrupte : €x interpolata epistola sic lego, καὶ παρεμπλέκουνϊ τὸν ἰόν : ut librarius τὸν lov, Δοοθρεπί, prO 6, xv". (21) Edit. κατ’ ἀξίαν. 900 Too ἁγίου '[ouÀ(oo (22) ἐπισχόπου τῆς πρὸς Διονύσιον ἐπιστολῆς. — Τὸ μὲν γὰρ τοῖς δόγµασι διαφωνοῦντας τοῖς ὀήμασι προσποιεῖ- σθαι συμφωνεῖν, ἀσεθές' τὸ δὲ τοῖς δόγµασι συµ- φωνοῦντας ἐν τοῖς ῥύμασι διαφἑρεσθαι, μάταιον καὶ μῶρόν. Τοῦτο οὖν συμφωνούμενον ἔχοντες, ὅτι θεὺς ἔνσαρχος ὁ Κύριος, xai ἐξ οὐρανοῦ, xai ἐκ Ἱῆς, 9 αὐτὸς τῇ opor δοῦλος, καὶ τῇ δυνάµει θεὺς, µενέτωσαν ἐν ὁὀμονοίφ, καὶ μὴ µάτην διαφε- ρέτβωσαν, μηδὲ slg τὴν τῶν αἱρετικῶν λογομαχίαν ἐκπιπτέτωσαν. Ταῦτα δὲ οὕτως φρονοῦντες, µενέ- τωσαν iw ἡσυχίᾳα, τὰς περιττὰς ζητήσεις ἐκχλίνον- τες, xa) ῥήματος ἕνεχεν, μὴ ὃ.αιρούµενοι, ὁπότε τὰ ῥόγματα συμφωνεῖται. Τοῦ ἁγίρυ ᾿Αμθροσίου τοῦ θαυματουργοῦ, ἐκ τοῦ περὶ σχρκώσεως xal πίστεως. -- Σιγάτωσαν τοιγαροῦν αἱ περὶ τῶν λόγων µάταιαι ζητήσεις. Ἡ γὰρ τοῦ 0:02 βασιλεία οὐκ ἐν πειθοῖᾳ ἀνθρωπίνης σοφίας λόγοις, ἀλλ’ ἐν ἀποχαλύψει δυνάµεως. Τοῦ αὐτοῦ (23) (Γρηγορίου τοῦ Νύσσης) ἐκ τοῦ περὶ τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει καταστά- σεως τοῦ ἁγίου Γρηγορίου. — ᾿Αϕέντες οἱ ἄνθρω- ποι τὸ χατατρυφᾷν του Κυρίου, x. τ. &. Too αὐτοῦ el; τό Οὗιός ἐστιν ὁ Υἱός µου à ἀγαπητός. — Τί τὸ πιστεύειν ἀφέντες, τεχνολογοῦ- μεν τὴν πίστιν, καὶ πληροῦμεν τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ χοινοῦ δυσμενοῦς; Λογισάμενος Yàp ὁ διάθολος ὁ Χοινὸς τῆς ἀθρωπότητος λυμεὼν, ὅτι γαλήνης ἐν ἡμῖν πολιτευοµέντης, τὰ τῆς εὐσεθείας ἀνθεῖ, τῆς πίστεως δὲ κρατούσης, εὐζωῖα κρατεῖ, φίλοι τε τοῦ Ατμιουργοῦ Ὑινόμεθα, ἵνα μὴ ἐπέλθωμεν, ὅθεν ἐχεῖνος ἐξέπεσεν, ὁρᾶτε ci πεποίτηκε, καὶ πῶς πα- γούργως τὸν χαθ) ἡμᾶς ἐῤῥαψῴδηκε πόλεμο» 6 un- X1vopiigo; τῶν κακῶν, xai σοφὺς ἐν ἁπάταις, xai ποικίλος ἐν ἐπιθουλαῖς, καὶ πλούσιος dv τοῖς κακοῖς μηχανήμασι. Ἡαρχσχευάζει τινὰς ἐν προσχήµατι της εὐσεθείας στρατεύσασθαι κατὰ τῆς πίστεως, καὶ πᾶσι τοῖς εὐσεθέσι δι) αὐτῶν ἄχαιρον φιλονει- χίαν, xai ψυχηφθόρον ἑνέθαλε πόλεμον, xal τῆς Ἐκχλγσίας τὰ µέλη κατ ἀλλήλων ἐστράτευσε,. Στρέ- ψωμεν τοίνυν κατὰ τῆς αὐτοῦ κεφαλῆς τοῦτο 07, τὸ σορὸν, καὶ τὴν εὐφροσύνην αὐτοῦ µεταθάλωμεν εἲς οβύντιν, καὶ πένθος ἀἁπαρηγόρητον. Ἠενθίσωμεν (34) την εἰρήνην, fy ἐκεῖνς μισεῖ. Καταλείψωμεν τὸ ξυγομαχεῖν, καὶ σταθµίζειν τὰς λέξεις τοῦ δόγµα- toc. Παυσώμεθα τοῦ θέλειν εἶνχι τῶν διδασκάλων διδάσκαλοι. Μισήσωμεν τὸ λογομαχεῖν ἐπὶ xata- στροφῇ τῶν ἀχουήντων. ΠἩιστεύσωμεν ὡς οἱ πατέρες hazw παραδέδωκαν, Οὖκ ἐσμὲὶν τῶν πατέρων σο- φώτεροι. Οὐκ ἐσμὲν τῶν διδασκάλων ἀκπιθέστεροι. "Ev εἰρήνῃ ἐκάλεσεν ἡμᾶς 6 θεὸς, οὐκ ἐν páym. Ὡς ἐχλήθημεν, οὕτως πβοσµείνωμεν τῇ μυστικῇ PARALLELA RUPBFUCALDINA. Ῥώμης, ἐκ Α S. Julii episcopi Romz, ez cpistola ad Diony- D 510 sium. — Quod enim illi qui dogmatis dissident, vocibus concordes esse simulent, hoc impium est: quod vero rursum, qui dogmatis consen- tiunt, dictionibus discrepent, id vanum atque in- sanum est. In hoo ergo concordes sumus, asse- rendo quod Dominus Deus sit in carne, ac de colo, et de terra; idem forma servus, et virtute Deus. Quamobrem maneant in una sententia, nec vane dissideant, neque in haereticorum de verbis vitilitigationem cadant. Hec autem ita sentientes, quieti maneant, superfíluas questiones devitantes, nec verbi causa divisi, quando de dogmatis fidei consonantia est. S. Ambrosii Thaumaturgi, ex libro de incarna- tione et fide. — Sileant igitur vans de verbis quee- stiones. Nam regnum Dei non in persuasibilibus est humana sapienti: verbis, sed in revelatione virtutis. Ejusdem (Gregorii Nysseni) ez sermone de S. Gregorii in urbe Constantinopolitana constitu- tione. — Homines ab oblectando se contra Domi- num abstinentes, etc. Ejusdem in illud: Hic est Filius meus dilectus. — Quid est, quod dimissa fide artificiosos de fide sermones neotimus, et communis hostis deside- rium implemus ? Diabolus siquidem humanitatis communis vitiator hoc secum reputans, quod si tranquilli agamus, relipio floreat, invalescente vero fide, vivaciores fiamus et amici Conditoris evadamus ; ne illuc unde excidit perveniamus, videte quid egerit, et quam astute bellum adver- sum nos struxerit. Malorum machinator ille, do- lisque sagax, versutus in insidiis, et pessimis ar- tibus locuples quosdam subornat, qui assumpta. pietatis specie fldei bellum inferant. Omnes reli- gionis cultores horum importuna contentione in perniciem animarum infesto prelio adoritur, quo Ecclesi: membra manus inter se conserant. Quam- obrem in caput improbi sapientiam hanc cónver-« tamus, ejusque gaudium in dolorem et luctum solaminis expertem mutemus. Pacem quam ille odit, amplectamur. A contentionibus abstinea- mus, et a dogmatum vocibus expendendis, Nequa- quam ultra magistrorum esse magistri velimus. Disceptationes odierimus, quibus auditores sub- vertantur. Ita credamus, uti Patres nostri tradi- derunt. Patribus nostris sapientiores 244 non sumus: non doctoribus accuratiores. In pacem nos vocavit Deus, non in pugnam. Quemadmodum sumus vocati, sic mystice mense adhereamus, in qua celestia participamus. Non committamus ut NOTE. (22) Του ἁγίου Ιουλίου. Julio paps falso in- scripta est, cum septem aliis, quas omnes Apol- linarii esse evicimus in dissertationibus Dama- scenicis. Qua in hoc excerpto habentur, non occurrunt in ea pretensa Julii ad Dionysium epi- stola, quam Lupus Augustinianus edidit, in colle- ctione epistolarum ad synodum Ephesinam spe- ctantium. (23) Edit. Elc τὴν ἑαυτοῦ χειροτονίαν. Quam in- scriptionem non esse veram puto. (24) Lego, ποθήσωµεν' 511 penes idem mensa una fruamur, ac nobis invicem insidiemur. Non hic communionis socii, ac foris insidiatores. S. Serapionis ez epistola 23. — Nulla heresis fuit, quee cum Ecclesiam commovisset, paulatim progressa, statim non exstincta sit. Clementis, ez octavo Stromatum. — Tumultuosos homines locus alter ac turba excipit, etc. Philonis, er primo Quzstionum in Exodum. — Quemadmodum illi qui cespitant, cum rectis pe- dibus incedere non valeant, pre lassitudine fati- scentes, a vie fine assequendo tardiores flunt : ita quoque anima cohibetur ne iter conficiat, quo ad pietatem tenditur, ubi in impias aberrationes in- cidit. Ha enim impedimento sunt, et offensionum causas, propter quas claudicans sensus a naturali via remotus est, Via porro hec est, que ad uni- versorum parentem terminatur. Ibidem. — Laboriose de divinis excellentiis ac dotibus conquisitiones mentem meliorem reddunt, ac jucunda certamina obeunt, eaque simul peruti- lia: presertim vero quando, non ad instar eorum qui nomen falsum hodie assumentes, pro veris dogmatis specie tenus pugnant, sed qui sincero studio adhibita arte virtutem investigant. Ex secundo earumdem. — Eos utique qui concin- nitatem et elegantiam non in voce magis, quam in cogitatione, ostentare nituntur. Sapientis ser- mo, non in verbis, sed in manifestis rebus pul. chritudinem esse premonstrat. Ex postremo Quastionum in. Exodum. — Qui sa- cras Litteras legunt, minime debent de syllabis disputare, sed, vocabulis et verbis posthabitis, sensum inspicere, atque tempora, loca, modos- que, quibus cuncta narrantur. Nam sepenumero dictiones eedem aliis atque aliis rebus conveniunt, et e contrario varie voces de re eadem enuntiatz idem resonant. Ez Quzstionibus in Genesim. — Absurde agunt, quicunque ex parte quadam de toto judicium fe- runt: contra vero ex toto pars agnoscitur. Sic enim de corpore et de re melius decernitur. Di- vina porro lex modo quodam animal unitum est, quam omnem ex toto magnis oculis considerare oportet, et consilium universe Scripture diligen- ter et clare cireumspiciendo, earum harmonia mi- nime secta, nec conjunctione disjuncta. Nam si communione priventur, formas speciesque alteras aspectui objicient. Ez quarto earumdem. — Lex sanciatur,adversus eos qui sancta et divina non sancte, nec ut divinis convenit, cernere audent, ut cecitate ponas luant. 8. JOANNIS DAMASCENI 912 À *paniQa, ἐν ᾗ τῶν οὐρανίων µεταλαμθάνοµεν. M; γενώμεθα χατὰ ταυτὸν ὁμοτράπεζοι, καὶ ἀλλήλων ἐπίθουλοι μὴ ἐνταῦθα κοινωνικοὶ, καὶ ἔξω ἐτί- θουλοι, Τοῦ ἁγίου Σεραπίωνος, ix τῆς xp xw λῆς. — Οὐδέποτε αἴρεσις τὴν ᾿Εκκλησίαν ἐνίκησο, καὶ χατ᾽ ὀλίγον προελθοῦσα εὐθέως λύεται. Κλήμεντος ix τοῦ η) τῶν Στρωµάτων. — Ἐκ- δέχεται ἄλλος τόπος xal ὄχλος τοὺς ταραχώδες, x. t. ἓ. (25). Φίλωνος, ix τοῦ a τῶν iv 'EfoÓg Zetwa- των. — Ὥσπερ οἱ προσπταίσαντες, ἀρτίοις βαίνειν ποσὶνάδυνατοῦντες, μακρὰν τοῦ κατὰ τὴν ὁδὸν τέλους ῥὑστερίζουσι προσκάµνοντες οὕτω χαὶ ἡ Quy, τὴν πρὸς εὐσέθειαν ἄγουσαν ὁδὸν ἀνύειν κω: λύεται, προεντυγχάνουσα ταῖς ἀσεβέσιν ἀνοδίαις. Αὗται γὰρ slow ἐμπόδιοι, καὶ πρασπταισµᾶτων αἰτίαι, OU ὦν χωλαίνων ὁ νοῦς ὑστερίζει τῆς χατὰ φύσιν ὁδοῦ. Ἡ δὲ ὁδός ἐστιν, ἡ ἐπὶ τὸν Πατέρα τῶν ὅλων τελευτῶσα. Τοῦ αὐτοῦ. — Αἱ περὶ τῶν τοῦ θεοῦ ἀρετῶν ἐναγώνιοι ζητήτιοῦσι βελτιοῦσι τὴν διάνοιαν, χαὶ ἄθλους ἀθλοῦσιν ἡδίστους ἅμα καὶ ὠφελιμωτάτυς, καὶ µάλιστα ὅταν, μὴ ὡς οἱ νῦν τὴν ψευδώνυμον χλῆσιν ὑποδυόμενοι, μέχρι τοῦ δοχεῖν ὑπερμαχοῦσι τῶν δογμάτων, ἀλλὰ πάθει γνησίῳ μετ ἐπιστήμης ἐχνηλατοῦσιν ἀλήθειαν. Ἐκ τοῦ f' τῶν αὐτῶν. — Τὸ ἐμμελὶς, xal εὖ- ρυθµον, οὐκ iv φωνῇ μᾶλλον ἢ διανοίᾳ ἐπιδείχνυ: σθαι πειρωμµένους, ὁ τοῦ Σοφοῦ λόγος, οὐχ ὃν ῥήμασι, ἁλλ᾽ dv τοῖς δηλουμένοις πράγµασιν ἐτι- δείχνυσι τὸ χάλλος, Ἐκ τοῦ τελευταίου τῶν ἐν ᾿ἸἘξόδψ ζΖητημῖ- των. — Τοὺς ἐντυγχάνοντας τοῖς ἱεροῖς Γράμμα; σιν οὐ δεῖ συλλαθομαχεῖν, όλλὰ πρὸ τῶν ὀνομάτων καὶ ῥηπάτων τὴν διάνοιαν σκοπεῖν, xal τοὺς xat- ροὺς, καὶ τόπους, καὶ τρόπους, καθ οὓς ἵκαστα λέγεται. Πολλάχις γὰρ αἱ αὐταὶ λέξεις ἑτέροις καὶ ἑτέροις πράγµασιν ἐφαρμόζουσιν, καὶ κατὰ τούναν tiov διαφέρουσαι λέξεις ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ τιθέµεναι πράγματος συνᾷδουσιν. Ἐκ τῶν dv. ΓΡενέσι Ζήτημµάτων. — ᾿Ατόκως δρῶσιν, ὅσοι ἐκ µέρους τινὸς κρίνουσι τὸ ὅλον, ἀλλὰ τοὐναντίον ix τοῦ ὅλου τὸ µέρος, Οὕτω γὰρ ἄμεινον καὶ copa xal πρᾶγμα δογµατίζοιτο ἄν. Ἔστιν οὖν ἡ θεία νοµοθεσία τρόπον τινὰ ζῶον ἡμω- D µένον, ἦν ὅλην δι) ὅλου χρὴ µεγάλοις ὄμμασι περι- σκοπεῖν, xai τὴν βουλὴν τῆς συµπάσης Γραφῖς ἀκριθῶς καὶ τηλαυγῶς περιαθρεῖν, μὴ χαταχό- πτοντας τὴν ἁρμονίαν, μηδὲ τὴν Ένωσιν διαρτῶντος. Ἑτερόμορφα γὰρ xai ἑτεροειδῆ φανεῖται, τῆς X» νωνίας στερούµενα. Ἐκ τοῦ δ' τῶν αὐτῶν, — Νόμος Ecco xata τῶν τὰ σεμνὰ xal θεῖα μὴ σεμνῶς xai θιοπρεπῶς ὁρᾷν ἀξιούντων, χόλασιν ἐπιφέρειν ἄορασίας. NOTE. (25) Habentur hec initio libri illius octavi, qui cum septem aliis editus est, ac totus dialecticus. Quin an Clementis sit ambigitur. — a. — —— ——————. — - π- AEPAOEREECORR --- - 513 PARALLELA RUPEFUCALDINA. 514 ZTOIXBION B. ΛΑ 4485 LITTERA B. TITA. Α΄. — Ἠερὶ βασιλέως, ὅτι ἁλυσιτελὲς «à — TIT. I. — De rege ; quod inutile sit regem ad bel- ἐξιέναι τὸν βασιλέα εἲς mólsuov, xxi βέλτιον, διὰ lum proficisci, satiusque sit mercede conductis ptg dpuv, xai δώρων τοὺς πολεμίους ἀμύνεσθαι, copiis aut muneribus de hostibus ultionem sumere, $ 9v ἑαυτοῦ. quam per seipsum. Τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου, ἐκ τῆς πρὸς ᾿Εφεσίους ixtovo- S. Ignatii, ex epistola ad Ephesios. — Nihil pace λῆς. — Οὐδέν ἐστιν ἄμεινον εἰρήνης, ἐν ᾗ πᾶς πόλε — melius, in qua bellum omne exstinguitur. poc κατχργεῖται. ΤΙΤΑ. B'. — Περὶ βασιλέως χρηστοῦ, καὶ δικαίου, καὶ µισοπονήρου. Παραλεικομ. β’. — Εἶπε Ιωσάφας πρὸς τὸν λαὸν TIT. II. — De rege bono, justo et malorum osore. Ez secundo Paralip. (xx, 15, 25). — Dixit Josaphat αὐτοῦ. . . καὶ ἐγένετο ἡμέρα τρισκαιδεκάτη ἐχλεγόνὺ- — ad populum suum... et facta est dies decima tertia — ex quo spolia colligebant, adhucque multa super- erant. Σχόλ. (26) Φησὶν ὁ θεῖος )Απόστολος "Oca mpo- Scholium. Divinus Apostolus ait: Quzcunque typipm, slc τὴν ἡμετέραν διδασκαλίαν προεγρά- p scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt των τὰ σχύλα, ὅτι πολλὰ ἦν. φη. Ad ἀναγχαῖόν ἐστι τοῖς τῶν ἁγίων ἐξακολουθοῦ- — (Rom. xv, 4). Quamobrem necessarium est, ut qui - otv Iyvtatv, Ev Κυρίῳ θεῷ ἡμῶν παρατάττεσθαι τοῖς — sanctorum vestigia sectantur,in Domino Deo nostro ὑπεναντίοις, xai μὴ µόνον θρασείᾳ «αρδίᾳ, ἧς τὸ τὲ — contra hostes prelium instruant, ac non solum λος ἀδόχιμον. audaci corde, cujus finis certus non est. Ψαλμ. x. --- Κύριε, ἐν τῇ δυνάµει σου εὐφρανθήσε- Psal. xx, 1. — Domine, in virtute tua laetabitur ται ὁ βασιλεὺς, x. v ἓ. rez, et super, etc. Σχόλ. Opa κἀνταῦθα, πῶς τὸ ἅγιον Ηνεῦμα διὰ Schol. Hic etiam videas, quomodo Spiritus san- τοῦ προφήτου ῥυθμίζει τοὺς εὐσεθῶς xal ἀσφαλῶς — ctus per Prophetam erudit eos, qui religiose ac χρατεῖν ἐθέλοντος τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάµει ἐπερείδεσθαι, — tute volunt imperare, ut virtuti Dei innitantur et χαὶ iv πᾶσιν. Ψαλμ. οα’. — 'O θτὸς, τὸ χρῖμά σου τῷ βασιλεῖ δὸς, x. τ. 5. Σχὀλ. Σκόπει τί ὑποτίθεται ἡ πνευματικὴ 6$:0a- σκαλία τοῖς καὶ τὰ σκῆπτρα θεόθεν ἔγχεχειρ'σμξ- νοις, Τοῦ Χρυσοστόμου, ἐκ τοῦ εἷς Κνωσταντῖνον τὸν βασιλέα. --- Ἑασιλεία τῶν ἐπὶ τῆς γῆς πραγμάτων τὰς τραχύτητας ὁμαλίζει" To» ἁγίου Εἱρηναίου. — liz; βασιλεὺς δίχαιος Ἱερατιχὴν ἔχει τάξιν. Φίλωνος, ἐκ τοῦ β τῶν ἐν Ἐξόδῳ Ζητηµάτων’ --Οὐδιν οὔτε ἤδιον, οὔτε σεµνότερον, θεῷ δου- λεύειν, 9 xal viv µεγίστην βασιλείαν ὑπερθάλλει, Καὶ µει δοχκοῦσιν οἱ πρῶτοι βασιλεῖς dpa καὶ ἀρχιε- ρεῖς γενέσθαι, δηλοῦντες ἔργοις, ὅτι χρὴ τοὺς τῶν ἄλλων δεσπόζοντας δουλεύειν τοῖς λατρεύουσι θεῷ. TITA. T. --- Περὶ βασιλέως μὴ λίαν θαυμαζομέ- νου. Φίλωνος, Ex τοῦ α τῶν ἐν Γενέσει Ζητηµάτων. --Τῶν μὲν ἀφρόνων βασιλεὺς οὐδεῖς, κἂν τὸ πάσης hoc in omnibus. Psal. vxxi, 1. — Deus, judicium tuum regi da,etc. Schol. Inspice, quid spiritualis doctrina illis suggerat, qui sceptra divinitus acceperunt, C Chrysostomi ex oratione in Constantinum impera- torem. — Negotiorum qua in terra accidunt as- peritates regnum planas facit. S. Irenzi, — Omnis rex justus sacerdotalem or- dinem habet. Philonis ez secundo Quaestionum in. Exodum. — Nihil jucundius est aut augustius, quam Deo ser- vire : idque magna imperia antecellit. Atque mihi videtur primos reges una quoque sacerdotes fuisse, quo factis ostenderent oportere illos, qui aliis do- minantur, Dei cultoribus servire. TIT. III. — De rege non valde illustri. Philonis, ex primo Quastionum ὑπ Genesim. — Amentium nullus est rex, etsi universe terre ac γῆς xai θαλάσσης ἀνάψηται κράτος μόνος δὲ ὁ [ maris imperium teneat: sed solus ille qui hone- ἀστεῖος xai θεοφιλὴς, xRv τῶν παρασκευῶν καὶ τῶν χορηγιῶν ἁμοιρῇ, δύ ὦν οἱ πολλοὶ xpatóvovtat τὰς δυναστείας. ὍὭσπερ γὰρ τῷ κυθερνητικῆς, d] ἱατοι- κῆς, fj μουσικῆς ἀπείρῳ παρέλκον πρᾶγμα, οἴακες, καὶ φαρμάκων σύνθεσις, καὶ αὐλοὶ, xal χιθάραι, διότι μηδενὶ τούτων δύναται χρῆσθαι πρὸς ὃ πέφυκε; αωθερνήτῃ δὲ, xai ἴατρῷ καὶ μουσικῷ Abqoi ἂν ἐφαρμόζειν δεόντως οὕτως, ἐπειδὴ τέχνη τίς ἐστι βασιλιχἡ, καὶ τεχνῶν ἀρίστη, τὸν μὲν ἀνεπιστήμονα stus et religiosus est: quamlibet apparatibus proventibusque careat, quibus multi principatus suos communiunt. Quemadmodum illi qui nautica, vel medice, vel musice artis imperitus est, super- vacanea res est clavus, aut remediorum composi- tio aut tibiae ac cithare; hsec vero gubernatori, medico ac musico convenire rectissime dici pos- sint: sic, quoniam regia quadam ars est, eaque arlium optima, ille qui usus hominum nesciat, NOTE. (26) Notanda hac scholia duo,qua nec male con- veniunt ad res sub Phoca et Heraclio gestas. Nec aliud auctor innuit toto isto capite imo et sequen- ti. Vide et cap. 10. τα Ll a E — 0r * L - *» ὃν πε τον! " mn epe 50x | n ! : To n * LOG. 4 - La 1 (wd η OM d εσενα TWO TUOTDUETUSNUUT UT Uhe went 4. ὃν U QC ' LI B a un - i ^ a t »" bol e / ^a . . ] 5 E 515 idiota 7 46 privatusque censendus est; rex vero, ille duntaxat, qui horum peritus sit. Ejusdem. — Juventus cum dominandi potestate effrenibus desideriis et impulsibus utens, expu- gnabile malum est. TIT. X. — De auxilio Dei; et quod Deo opulante insidiae omnes et assultus inimici imbecilles sint ; ac pauci multos vincant. Gen. xiv, 19. — Quidam autem adveniens nun- tiavit Abraham, quod Lot frater ipsius captivus ductus esset. Et numeravit vernaculos suos trecen- tos decem οἱ otto, et persecutus est illos usque Cho- bat, et reduxit, et omnia qua ejus erant, et omnem populum. Schol. Abraham Deum pro se pugnantem nactus . cum suis vernaculis quatuor reges in fugam vertit. II Paral. xiv, 44. — — Clamavit Asa ad. Dominum Deum suum, et dizit : Domine, perinde est. tibi sal- vare in multis et in. paucis, quibus virtus non est. Auziliare nobis, Domine....... non praevaleat tecum homo. Shol. Asa rez cum quingentis octoginto milli- bus structa adversus /Ethiopes acie, internecione omnes sustulit,cum millibus ac millibus superio- res essent. TIT. XI. — De baptismo et vaticinio de divino lavacro. Sancti Cypriani episcopi ex epistola ad Fidum. — Porro autem si gravissimis delictoribus, et in Deum multum ante peccantibus, cum postea cre- diderint, remissa peccatorum datur, et a baptismo et 8 gratia nemo prohibetur : quanto magis prohi- beri non debet infans, qui recens natus nihil peo- cavit, nisi quod secundum Adam carnaliter natus contagium mortis antique a prima nativitate con- traxit? qui ad remissam peccatorum accipiendum hoc ipso facilius accedit quod illi remittuntur non propria, sed aliena peccata. TIT. XII. — De constanti οί :inconstanti viro. Ejusdem (Philonis) ex Qusstionibus in Gene- Sim. — Omnino necesse est ut homines facile mu- 8. JOANNIS DAMASCENI διό Α χρήσεως ἀνθρώπων ἴἰδιώτην νομιστέον' βασιλέα ὃὶ µόνον τὸν ἐπιστήμονα. Toà αὐτοῦ. --- Νεότης μετ) ἐξουσίας αὐτοχράτοις ὁρμαῖς ἀχαθέχτοις χρωμένη, κακὺν δύσμαχον r»- ται. TITA. l'. — Περὶ βοηθείας zoo: xal ὅτι τοῦ θιοῦ Bongojvroc, πᾶσα ἐπιθουλὴ xai ἐπανάστασις ἐγθροῦ σθενεῖ, καὶ ὀλίγοι πολλῶν κρατοῦσιν. Γε,έσεως. - Ἡαραγενόμενος δὲ τις τῶν dva σωβέντων , ἀπήγγειλεν ᾿Αθραὰμ, ὅτι ἠχμαλώτε- ται Λὼτ ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ. Καὶ ἠρίθμηαι τοὺς ἰδίους οἰκογενεῖς αὐτοῦ Ἀτριακοσίους δίχα καὶ ὀχτὼ, καὶ κατεδίωξεν αὐτοὺς ἕως Χοθὰλ, xal ἁκ. ἑστρεψε, xai Πάντα τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ, xii τὸν λαόν, B Σχόλ. 'A6paàp ὑπέρμαχον τὸν θεὸν κτησάµένος, μετὰ τῶν ἰδίων οἰκογενῶν τοὺς τέσσαρας βασιλεῖς εἰς eor,» ἔτρεψεν. Παραλειπομ. β’. --- Εκθόησεν ᾿Ασὰ πρὸς Κύριοι τὸν θεὸν αὐτοῦ, καὶ εἶπε' Κύριε, οὐκ ἔστι παρὰ moi σώζειν ἐν πολλοῖς f] ἐν ὀλίγοις, οἷς οὐκ ἔστιν ἰσχύς, Βοήθησον ἡμῖν, Κύριε. . . . . μὴ κατισχυσάτω μιτὶ σοῦ ἄνθρωπος. Σχόλ. ᾿Ασὰ 6 βασιλεὺς, μετὰ πενταχοσίων ὀγδοή- κοντα Χιλιάδων ἀντιπαραταξάμενος τοῖς Αἰθίοψιν, ἄρδην πάντας ἀνεῖλιν ὑπὲρ χ.λ.αδας χιλιάδας ὄντας, TITA. ΙΑ’, — Ἡερὶ βαπτίσματος, καὶ τῆς τοῦ βείου λουτροῦ προφητείας, To) ἁγίου Κυπριανοῦ ἐπισκόπου, ix τῆς xA CQ Φίδωνα ἐπιστολῆς, — ᾿Ἐπειδὴ καὶ τοῖς βαρύτερα πεπλημμεληκόσι, xai εἷς τὸν Θεὸν πρὸ τῆς χάριτες ἡμαρτηχκόσι , μετὰ τὸ πιστεῦσχι ἄφεσις ἆμαρτιῶν αὐτοῖς δέδοται, καὶ ἀπὸ τοῦ βαπτἰσματὸς, καὶ ἀπὸ τῆς χάριτος οὐδεὶς κωλύεται, πόσῳ μᾶλλον ox ὀφεί- λει κωλύεσθαι τὸ παιδίον, ὅπερ νεωστὶ τεχθὲν, οὐδὲν ἥμαρτεν, el μὴ ὅτι κατὰ τὸν 'Αδὰμ σαρχικῶς twi θὲν, τὸν μιασμὸν τοῦ θανάτου «cf, πρώτῃ γεννῖσει ἐπεσπάσατο; ὅπερ εἰς µετάληψιν ἀφέσεως ἁμαρτιῶν αὐτοῦ, τούτῳ εὐχερέστερον πρόεισιν, ὅτι ἀφίενται αἲ- τῷ, οὐ τὰ ἴδια, ἀλλὰ τὰ ἀλλότρια ἁμαρτγματα. TITA. ΙΒ’. — Περὶ βεθαίου xai ἀσεθαίου dv- δρος. Toà αὐτοῦ (Φίλωνος) ἐκ τῶν ἐν Γενέσει Qno µένων. — ᾿Ανθρώποις τὸ εὐμετάθλητον διὰ τὴν ἐν tari contingat, propter rerum que extra sunt [) τοῖς ἐκτὸς ἀθεθαιότητα συµθαίνειν ἀνάγκη. Oro instabilitatem. Unde fit, ut quos sepenumero inter &micos accepimus, postquam aliquanto tempore cum ipsis conversati sumus absque criminis sus- picione, ab his velut ab inimicis abhorreamus, LITTERA T. TIT. VII. — De iis qui sententiam mutant, ac seip- 405 condemnant. Philonis. Cain quidem cum piaculi sui ma- gnitudinem ignoraret, simpliciores penas luit, ut morte non multaretur. Qui vero eum imitatus est, cum eo confugere non posset ut ignorantiam suam causaretur, duplices jure merito posnas sustinuit. γοῦν φίλους ἐλόμενοι πολλάκις, xal βραχύν τινα α’- τοῖς διατρίψαντες ἈΧρόνον, οὐδὲν ἐγκαλεῖν ὄχοντες ἀπεστράφημεν ὡσεὶ ἐχθρῶν. ΣΤΟΙΣΕΙΟΝ T. TITA. 7’. --- Περὶ τῶν γνωσιμαχούντων, καὶ ἑαυτοὺς καταμεμφομένων. Φίλωνος. — Ὁ μὲν Κάῑν' ἐπειδὴ τὸ μέγεθος τοῦ ἄγους ἠγνόησε, τοῦ µηδέποτε περιπεσεῖν θαν ἄτφ, τιµωρίας δίδωσιν ἁπλουστέρας. Ὁ δὲ μ'μητὴς ἐκεῖ» vou, μὴ δυνάµενος εἰς τὴν αὐτὴν ἀπολογίαν τῆς ἀγνοίας καταφυγεῖν, διπλᾶς εἰκότως ὑπομένει δίκα:. 5617 Δια τοῦτὸ ἐκ δὲ Λάμεν ἑδδομηκουτάκις ὁπτὰ, διὰ τὴν A εἰρημένην αἰτίαν, καθ) fjv ὁ δεὐτέρος ἁμαρτὼν, καὶ uj ἀωφρονιαθεὶς τῇ τοῦ προηδικηχότος τιµωρίᾳ, τὴν τε ἐκείνου παντελῶς ἀἁναδέχεται ἁπλουστέραν οὖθαν. Καθάπερ ἐν ἀριθμοῖς αἱ µονάδες ἔχουσι xal πολοπλασιωτέραν ὁμοιουμένην ταῖς ἑναρίθμοις δεκά- ew, ἦν γνωσιμαχῶν Λάμεχ καθ) ἑαυτοῦ (11). Too αὐτοῦ, ἐκ τῶν αὐτῶν. — Τὸ ἐπαιφθάνεσθαι τῶν ἐσφαλμένων , xal ξαυτοῦ καταµέμφεσθαι πρὸς ὀικαίου ἀνδρὸς. Τὸ δὲ ἀνεπαισθήτως διαχεῖσθαι, dp- γαλεώτερα ποιεῖ τῇ ψυχῇ τὰ δεινὰ τοῦ κακοῦ dvOpóc. TITA. 17. --- Περὶ γυναικὸς ἀνδρείας, καὶ σώφρονος, xat Φυνετῆς. Τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου. — Móvox B ἕνδρας τοὺς ὁμοζύγους εἶναι νομιστέον ταῖς γυναιξῖν, οἷς xxl ἠνώθησαν χατὰ γνώμην Ocov. Φίλωνος, ix τῶν iv ᾿ἘΕξόδψῳ Ζητηµάτων, — Λά- qii ὑπὸ φυσικῶν ἀνδρῶν, οὐδὲν ἕτερον εἶναι θηλυ, 1j ἐτελὲς ἄρσεν. Τοῦ αὐτοῦ . — ᾿Ασθενέστεραί «b πώς εἴσιν al Ῥῶμαι τῶν γυναικῶν, ἔξω τῶν αἰσθητῶν μηδὲν ἰσχό- ουσαι νοητὸν καταλαθεῖν. TITA. ΠΙ’. — Περὶ γυναικῶν πονηρῶν, καὶ μοιχα- ἴδων, xai πορνευουσῶν, καὶ Ίπασης κακίας πληρουσῶν. Εὐσεθίου. — «Φίλαυτον γυνὴ x«l ζηλότυπον οὐ µετρίως, καὶ δεινὸν ἀνδρὸς ἤθη παραλῦται, καὶ συν- εχέσι γοητείαις ὑπάγεσθαι. Μελετήσασα γὰρ θεωπέίας λόγους, καὶ τὴν ἄλλην ὑπόκρισιν, ὥσπερ ἐπὶ σκηνῆς, ϱ ὄψεις καὶ ἀκοὰς ὅταν δελεάσῃ διηπατηµένων, ὡς ὑπήχοον τὸν Ἡγεμόνα νοῦν φενακίζει. Παῖδες δὲ ct Ἰένουτο, φρονήματος ἀποπλησθεῖσα καὶ παῤῥησίας, ὅτα κατ εἰρωνείαν πρότερον ὑπούλως ὑππνίττετο, ταῦτα ἀπ᾿ εὐτολμηροτέρου Δράσυυς ἐκλαλεῖ , καὶ ἀναισχυντοῦσα βιάζεται πραττειν. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ A. TITA. ΙΒ. — Περὶ διορθώσεως βίου χακοῦ ἐπὶ τὸ ἀγαθόν" ὅτι εὐάρεστον xal φίλον tip, Τοῦτο τελεῖται ἐκ τοῦ μεμνῆσθαι μὲν τῶν ἐσφαλ- µένων xal ἀπομυσάττεσβαι. προπεγγίζειν δὲ πεπο- θηµένως τοῖς ἀξιεπαίνοις xal χρηστοῖς, Τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ θεοφόρου, ix τῆς πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολῆς. — "Εσχατοι xatpol, ἀδελφοὶ, λοιπὸν αἰσχυνβῶμεν, Φοθηθῶμεν τὴν μακροθυµίαν τοῦ θεοῦ, μὴ εἷς χρῖμα ἡμῖν γένηται, Ἡ γὰρ τὴν μέλλουσαν ὀργὴν φοθηθῶμεν, fj τὴν ἐνεστῶσαν χάριν ἀγαπήσωμεν ἐν τῷ νῦν Bip, µόνον ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ εὐρεθῶμεν. TITA. KT" — Περὶ δικαίων: ὅτι πιβιφρονοῦνται ὑπὸ τῶν ἀδίκων καὶ ἀσεθῶν , καὶ διασύρον- ται. Τοῦ Ἁγίου Μεθοδίου, ix εῶν κατὰ τοῦ Πορφυ.᾽ PARALLELA RUPEFUCALDINA. 518 3133 Quamobrem de Lameeh septuaginta septies sumpta ultio est (Gen. 1v, 24), propterea quod, cum secundus ipse peccasset, anterioris prevari- cationis supplicio nihilo sapientior factus, illius penam que simplicior erat, omnino recepit. Haud secus atque in numeris unitates, repetitas eodem modo vices habent in decadibus quc nuiuerantur ; sic Lamech apud semetipsum admissi delicti do- lore mordebatur. Ejusdem ez iisdem. — Lapsus suos persentiscere, seque ipsum accusare, justi viri proprium est. Nullo vero eorum sensu moveri, inutiles reddit penas, quas malus homo patitur. TIT. XVII. — De muliere forti, modesta, et prudente. S. Ignatii Theophori. — Solos viros conjuges esse suos existiment mulieres, quibus et unit: sunt secundum consilium Dei. Philonis ex quzstionibus in Exodum. — Homines nature periti ferunt feminam nihil esse aliud, nisi marem imperfectum. Ejusdem. — Imbecilliora quodammodo sunt mu- lierum ingenia, ut ultra sensibilia nihil quod in intellectum cadat, percipere valeant. TIT. XVIII. — De mulieribus improbis, adulteris, meretricibus, omnique malitia repletis. Eusebii. — Mulier animal est sui amans ac ze- lotypum supra modum, nec non ad hominem cor- rumpendum, et continuis fascinationibus seducen- dum solers. Adulatorios siquidem sermones om- neque simulationis genus excogitans, quo ejus oculos et aures, velut in theatro fit, demulceat, postquam delusum inescaverit, tum mentem prin- cipalem ejus animae partem decipit. Quod si filios ex ea suscipit, tum audacic atque fiducim plena, qu: ante per ironiam subdole significaverat, hec majori procacitate proloquitur , et pudore posito patrare adnititur. LITTERA 4. TIT. XII. — De emendatione vite malz in bonam : quod id Deo gratum acceptumque sit. Hoc. autem perficitur erratorum suorum recordatione ac dete - statione ; necnon ardenti studio ad. ea qua laude digna optimaque sunt, accedendo. Sancti Ignatii Theophori, ex epistola ad Ephesios. — Novissima tempora sunt, fratres. Cieterum pu- deat nos, ac vereamur patientiam Dei, ne in ju- dicium nobis convertatur. Vel enim futuram iram timeamus , vel preseutem gratiam diligamus, modo saltem in Christo Jesu reperiamur. 328 TIT, XXIII, — De justis : quodque ab iniquis et impiis contemnuntur. οἱ lacerantur. B. Methodii, ex libris adversus Porphyrium. — NOTE. (27) Oratio mutila et vitiata. CENE" b19 8. JOANNIS DAMASCENI 520 Optimum revera et laudabile nuncupandum hoc est, etc. TIT. XXVII. — De jure et justitia. Didymi, in Osee. — justitiam semper robur se- quitur, uti injustitiam imbecillitas. TIT. XXX. — De orbis opicicio. S. Irenzi ex quarta redargutione et. confutatione falsi nominis scientis. — Apud Deum est virtus si- mul et sapientia, etc. TIT. XXXI. — De laudatione Dei. lgnatii Theophori, epist. ad Ephes. — Quando crebro convenitis, virtutes Satana destruuntur. Deletur interitus ejus per concordiam fidei vestre. Gregorii Thaumaturgi, ex sermone, Quod nullum plos. — Κάλλιστον ταῖς ἀληθείαις, xal ixawetóy Χλητέον τοῦτο, x. τ. 6. TITA. KZ'. — Περὶ δικαίου καὶ δικαιοσύνης, Διδύμου, sl; τὸν Ὠσῆε, — Τῇ δικαιοσύνῃ dis ἰσχύειν ἀχολουθεῖ, ὥσπερ τῇ ἁδιχίᾳ τὸ ἀσθενεῖν ἔπεται, TITA. A'. — Περὶ δημιουργίας. Τοῦ ἁγίου Εἰρηναίου, ἐκ τοῦ δ) ἐλέγχου xal ἐνα- τροπῆς τῆς ψευδωνύμου γνώσεως. — Περὶ τὸν θιὸν δύναµις ὁμοῦ xal σοφία, x. τ. ἓ. ΤΙΤΑ. ΛΑ’. — Περὶ δοξολογίας θεοῦ. Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου, πρὸς µἘφεσίους, — "Ot πυχνῶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ Ὑίνεσθς, καθαιροῦνται δυνά- μεις τοῦ Σατανᾶ, λύεται δλεθρὸς αὑτοῦ iy τῇ ὁμονοίᾳ ὑμῶν τῆς πίστεως. Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θΘαυματουργοῦ, ἐκ τοῦ, Ὅτι οὐδὲν εἴδωλον ἐν xoc. — Ἡ μὲν εις est idolum. in mundo. — Honor quidem, qui Deo B θεὸν τὸν ὄντως ὄντα ttp), πάντως που χαὶ αὐτοῦ τοῦ vero existenti exhihetur, illius omnino etiam est honor, qui ipsum honorat: contra vero, honor illi prestitus, qui Deus non sit, ejus etiam a quo exhibetur, ignominia est, Theotimi. — Vere quoque memorem esse Dei, hoc est, vitam memoria versare : illius autem oblivisci, idem prorsus ac interire. TIT. XXXIX. — De servis frugi. S. Ignatii, ex epistola ad Polycarpum. — Servi non desiderent a communi liberi fieri ; sed ad gloriam Dei magis serviant, ut potiorem liberta- tem a Deo consequantur. LITTERA E. TIT. ΧΙΙ. — De eleemosyna, atque in pauperes beneficentia. Sanc:i Cyrilli, ez quinto libro contra Julianum. — Eleemosyne, etc. Ejusdem, ex libro decimo octavo. — Nihil nos sic puros reddit, uti preclara quoad pietatem facinora atque imprimis misericordia erga illos qui inopia rerumque necessariarum indigentia laborent. Nam et Proverbiorum auctor alicubi scribit, peccata eleemosyna et fide purgari (Prov. xv, 21). Ejusdem. — Primum atque optimum virtutis specimen est, egenis facultates impertiri, et su- pra voluptatem «quam divitiae offerunt attollendo quippe eorum qui recte sentire solent, perpetua temporariis commutare, ac pre mobilibus rebus constantes arripere dubitaverit. τιμῶντός ἐστι τιµή’ ἡ δὲ elo τὸν οὐκ ὄντα θεὸν τιμὴ, ἐξ ἐναντίας καὶ αὐτοῦ τοῦ τιμῶντος ἐστὶν ἀτιμία. θεοτίµου. — Καὶ ὄντως μνήμην ἔχειν Oto, ζωῆς ἐστι μνήμην ἔχειν, ἐπιλελῆσθαι δὲ, γίνεται τό τεθνά- ναι. TITA. A6. — Περὶ δούλων χρηστών. Too ἁγίου Ἰηνατίου, ἐκ τῆς πρὸς Πολύχαρπον ἐπιστολᾶς. — Οἱ δοῦλοι μὴ ἐράτωσαν ἀπὸ κοινοῦ ἔλευ- θεροῦσθαι, ἀλλ᾽ εἰς δόξαν τοῦ θεοῦ τὸ πλεῖον δουλενί- τωσαν, ἵνα κχρείττονος ἐλευθερίας ὑπὸ θεοῦ τύχωσιν. ZTOIXEION E. TITA. ΜΒ’, — Περὶ ἐλεημοσύνης , καὶ εὐποιίας εἰς πτωχούς. QC To? ἁγίου Κυρίλλου, ἐκ τοῦ &' λόγου τῶν κατὰ Ἰουλιανοῦ. — Τὸ τῆς ἐλεημοσύνης, x. x. €. Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ τοῦ (η΄ βιθλίου. — Οὐδὲν οὕτως κεκαθαρµένους ἡμᾶς ποιεῖ, ὡς al τῶν εἷς εὐσίθειαν ἀνδραγαθημάτων λαμπρότητες, xai τό γε ἐποιχτεί- petv τοὺς ἐν ἑνδείᾳ xal τῶν ἀναγναίων σπάνει. Tpd- φει γάρ που xai ὁ Ἡαροιμιαστὴς, ὅτι ἐλεημοσύναις καὶ πίστεσι ἀποχαθαίρονται αἱ ἁμαρτίαι. Ἐκ τοῦ αὐτοῦ, — Πρῶτον καὶ ἄριστον ἑνδραγά- θηµα τὸ διανεῖμαι τοῖς δεοµένοις τὰ ὄντα, καὶ κατιν- μεγεθῆσαι τῆς Ex τοῦ πλούτου τρυφῆς, καὶ χατασω- ρεῦσαι μᾶλλον ἐν οὐρανοῖς ἐλπίδα τὴν μέλλουσα καὶ τῶν προσκαίρων ἀλλάξασθαι τὰ διηνεκῆ , rii ἀνελέσθαι τὰ µένοντα τῶν σεσαλευµένων ἐἑνδοιάσειο ἂν οὐδεὶς τῶν εὐφρονεῖν εἰωθότων. 779 TIT. ΧΙ.ΥΠ. -- De bonis episcopis, et qui [) TITA. MZ. --- Περὶ ἐπισκόπων χρηστῶν, καὶ φυλατ- mandata Dei custodiunt. Ejusdem (Gen xiviti, 20). — Comparavit Joseph Pharaoni universam terram JEgypli.... lerram sa- cerdotum duntaxat ποπ acquisivit Joseph. Dono namque Pharao sacerdotibus dedit dona, qui munus suum comedebant. Schol. Quoniam sacerdotes Deo consecrati sunt, τοντων ἐντολὰς τοῦ θεοῦ. Της αὐτῆς (Γενέσεως). ---Ἐκτήσατο ᾿Ιωσὶφ πᾶστι τὴν γῆν τῶν Αἰγυπτίων τῷ Φαραώ...... χωρίς τὴς Ύης τῶν ἱερέων µόνον οὐκ ἐκτήσατο "osi. Ἐν δόσεἰ γὰρ ἔδωκε δόµατα τοῖς ἱερεῦσι Papi - καὶ ἧσθιον τὴν δόσιν. Σχόλ. (28) "Ox: οἱ ἱερεῖ τῷ θεφ ἀνάκεινται , NOTE. (28) Σχόλιον. Quae scholiis duobus auctor ite- rato ac dedita opera inculcat, nulla prorsus ra- tione spectare videntur ad ea tempora, in quibus Palesüna, Syriaque omnis, ac cetera Orientis regiones cum Egypto, durissimo Saracenorum jugo premebantur, atque adeo ad Joannis Da- masceni &tatem ; sed ad illam qua provincie omnes ille Romanis adhuc ac Christianis imperatoribus obnoxis erant. Haec conferenda sunt cum lis qu in adnotatione ad tit. XIV littere A horum Paral- 521 PARALLELA RUPRFUCALDINA. 522 καὶ αὐτοὶ, καὶ τὰ προσόντα αὐτοῖς πράγµατα, xal διὰ A ac tam ipsi, quam que ipsorum propria sunt, eam τοῦτο τὴν γῆν αὐτῶν Φαραὼ οὐκ ἐκτήσατο. Σχόλ. Σκόκει ὅπως καὶ πρὸ νόµου ἀφορολόγητα ἐτύγχανε τὰ προσόντα τοῖς ἱερεῦσι, καὶ τοῦτο iv ΗΜνικοῖς, Ἐκ τῶν ᾽Αριθμῶν. — Εϊπε Μωῦσῆς πρὸς Κύ- piov Ἐπισκεφὰσθω Κύριος ὁ Θεὸς τῶν πνευμάτων, x. t. l. Σχόλ. Καταργηθείσης διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ θιοῦ ἡμῶν τῆς κατὰ σαρχικἡ» συγγένειαν ἱερατείας, ἡ κατὰ µίμησιν τοῦ πνευµατηφόρου Ἰησοῦ τοῦ Neo ἀντεισήχθη διὰ Χχειροθεσίας ἱερωσύνη, μετὰ τῆς εὐσεθοῦς τῶν ἐκκλησιαστικῶν δογμάτων ἱρωτήσεως. To» ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου, ix τῆς πρὸς Σµυρναίους ἔπιστολῆς. ἀχολουβεῖτε, ὡς Ἰησοῦς Χριστὸς τῷ Πατρὶ, xai τῷ κρισθυτερίῳ ὡς τοῖς ἀποστόλοις τοὺς δὲ διακόνους ἐντρέπεσθε, ὡς θεοῦ ἐντολήν, Μηδεὶς χωρὶς ἐπισκό- ποο τι πρασσέτω τῶν ἀνηκόντων ἐν ᾿Ἠκκλησίᾳ. Βιθαία εὐχαριστία ἡγείσθω ἡ ὑπὸ τοῦ ἐπισκόπου οὖσα, ἡ ᾧ ἐὰν αὐτὸς ἐπιτρέψῃ. Ὅπου ἄν φανῇ ὁ ἱπίσκοπος, ἔκεῖ τὸ πλῆθος, ὥσπερ ὅπου ἐὰν ᾗ Ἰησοῦς Χριστὸς, ἐκεῖ ἡ καθολικὴ Ἐκκλησία. Οὐκ Qv ἔστι χωρὶς ἐπισκόπου, οὔτε βαπτίξειν, οὔτε ἀγάκας ποιεῖν, ἆλλ᾽ d ἐὰν ἐχεῖνος δοχιµάσῃ, τοῦτο xi τῷ ᾿Ιησοῦ Χριστῷ εὀάρεστον, ἵνα ἀσφαλὲς 1i xi βέδαιον πᾶν 8 πράσσεται. Εὔλογόν ἐστι λοιπὸν ἐνανῖψαι ἡμᾶς, ὡς χαιρὸν ἔχομεν εἷς Θεὸν µετα- wv καλῶς ἔχει, θεὸν καὶ ἐπίσκοπον εἶδέναι ὁ τιμῶν ἐπίσχοπον, ὑπὸ θεοῦ τετίµηται' ὁ λάθρα ἔπι- σχόκου τι κράσσων, τῷ διαθόλῳ λατρεύει. C Ex τῆς πρὸς Πολύκαρπον. — Τῷ ἐπισχόπφ προσέχετε, ἵνα xogl ὑμῖν ὁ θεός, Εγὼ ἀντίψυχον τῶν ὑποτασσομένων ἐπισκόπῳ, πρεσθυτερίῳ, διακόνοις' μετ αὐτῶν µοι τὸ µέρος Υγένοιτο ἐν θεφ. Πρὸς Ἐφεσίους. -- Σπουδάσωµεν μὴ ἀντιτάσ- σισθαιτῳ ἐπισχόπῳ, ἵνα ὤμεν θεῷ ὑποτασσόμενοι. Καὶ ὅσον βλέπει τις σιγῶντα ἐπίσκοπον, πλέον αὖ- τὸν φοθείσθω. Πάντα γὰρ ὃν πέμπει ὁ οἰκοδεσπότης ἐς ἰδίαν οἰχονομίαν, οὕτως δεῖ ὑμᾶς δέχεσθαι, ὡς αὐτὸν τὸν πέµποντα. Τὸν γοῦν ἐπίσκοπον ὡς αὐτὸν τὸν Κύριον δεῖ προσθλέπειν. Τοῦ αὐτοῦ πρὸς Μαγνησίους. — Εϊς τιμὴν θεοῦ τοῦ βελήσαντος ἡμᾶς πρέπον ἐστὶν ὑπαχούειν τῷ ἰπισκόπῳ κατὰ µηδεµίαν ὑπόχρισιν. 'Ἠπεὶ οὐχὶ τὸν — Πάντες τῷ ἐπισχόπῳ p ob causam Pharao terram illorum noncomparavit. Schol. Vide insuper, quomodo etiam ante legem latam, possessiones sacerdotum a tributis immu- nes erant, et hoc apud gentiles. Ez Numeris (xvin, 10). — Dixit Moyses ad Do- minum : Provideat Dominus Deus spiritum, etc. Schol. Sacerdotio, quod uni cognationi carnali addictum esset, per Jesum Christum Deum no- strum exstincto, illud ejus loco institutum est, quod ad instar Josue filii Nave, viri Spiritu san- cto pleni per impositionem manuum confertur, cum pia ecclesiastice doctrine interrogatione. S. Ignatii Theophori, ez epistola ad Smyrnenses. — Omnes episcopum sequimini, ut Jesus Chri- stus Patrem, et presbyterium ut apostolos ; dia- conos autem, ut Dei mandatum. Nemo sine epi- scopo aliquid agat eorum que ad Ecclesiam spe- ctant. Illa Eucharistia firma censeatur, quse ab episcopo fit, aut cui ipse permiserit. Ubi appa- ruerit episcopus, illic multitudo sit : quemadmo- dum ubi est Jesus Christus, illic est Ecclesia catholica. Non licet sine episcopo, neque baptiza- re, neque agapas facere ; sed quod ille probave- rit, hoc Jesu Christo complacitum est, ut tutum firmumque sit omne quod agitur. De cetero equum est ut evigilemus, quando tempus habe- mus, ut nos Dei causa poniteat. Optimum est Deum atque episcopum nosse. Qui honorat epi- scopum, ἃ Deo honoratur: qui inscio episcopo aliquid agit, hic diaboli cultor est. Ez epistola ad Polycarpum. — Episcopo attendite, ut et Deus vobis. Unanimis ego sum cum iis qui subjecti sunt episcopo, presbyterio,diaconis : cum his pars mihi sit in Deo. Ad Ephesios. — Operam ponamus ut non epi- Scopo resistamus, ut simus Deo subjecti. Et quo magis episcopum tacentem quis videt, eo plus ip- sum timeat. Omnem enim, quem paterfamilias ad suam dispensationem mittit, sic nos oportet reci- pere, velut ipsum a quo mittitur. Episcopus itaque aspici debet uti Dominus ipse. Ejusdem ad Magnesios, — In honorem Dei qui nos vult, decens est nos episcoposine simulatione obedire. Quia nequaquam episcopum hunc qui iximomov τοῦτον τὸν βλεπόμενον πλανᾷ τις, ἀλλὰ D oculis videtur, seducit quispiam, sed invisibilem τὸν ἀόρατον παραλογίζεται Θεόν. Tip δὲ τοιούτῳ οὐ ερὸς σάρχα ὁ λόγος, ἀλλὰ πρὸς θεὸν τὸν τὰ χρύφια εδότα, Πρέπον οὖν ἐστι, μὴ µόνον καλεῖσθαι Χρι- σιανοὺς, ἀλλὰ καὶ εἶναι ὥσπερ καὶ τινες ἐπίσχο- τον μὲν καλοῦσιν, χωρὶς δὲ αὐτοῦ πάντα πράσσου- tw. Οἱ τοιοῦτοι οὖκ εὐσυνείδητοί qot φαίνονται, διὰ τὸ μὴ βεθαίως κατ’ ἐντολὴν συναθροίζεσθαι. Deum fallere putat. Tali viro, non ad carnem, sermo 4 $0 est, sed ad Deum qui occulta cernit. Quocirca consentaneum est, ut non solum Chri- stiani vocemur, verum etiam simus : quo nempe modo aliqui, episcopum quidem vocant. cuncta vero sine ipso peragunt. Tales autem mihi bone conscientise non esse videntur : quia non secun- dum mandatum congregantur. NOTE. lelorum attuli. Ubi ostendi Damasceni eetate insi- lem saltem sanctissime crucis DorLini partem erosolymis residuam adhuc fuisse, ac fidelium venerationi propositam : ut neque sanctus doctor PazAOL. Ga. XCYI. scribere potuerit, ereptam illam Christicolis sancte civitatis civibus fuisse, et alio penitus exrporta- tam, µετανάστην Ὑενόσθαι. De quo plura alibi dicturus sum. 11 523 Ez eadem. — Nihil sit in nobis quod vos disjun- gere queat ; sed copulamini cum episcopo, et iis qui president, secundum normam et doctrinam incorruptionis, Quemadmodum igitur Dominus noster nihil sine Patre gessit, neque per seipsum, neque per apostolos ; sic neque vos sine episcopo et presbyteris quidquam agatis: neque tentetis quidpiam quod vobis seorsim equum appareat. Ejusdem, Epist. ad Trall. — Quando subjecti estis episcopo, mihi videmini non secundum ho- minem videntes, sed secundum Jesum Christum, qui nostri causa mortuus est. Ejusdem. — Filii lucis, fugite divisionem et ma- las doctrinas. Ubi autem est pastor, illuc tanquam oves sequimini. Ejusdem, Epist. ad Philadelph. — Testis autem mihi est, in quo vinctus sum, quoniam a carne humana non cognovi ; Spiritus vero haec predica- vit : Sine episcopo nihil faciatis. Carnem vestram tanquam Dei templum custodite: unionem dili- gite, scissiones fugite, imitatores estote Jesu Chri- sti velut et ipse Patris. S. Cyrilli ez lib. xvu Contra Julianum. — Antis- titem oportet inculpate vitae studere, atque ope- ram dare, ne quidpiam negligat eorum qu& Deo accepta sunt. Er eadem. — illis qui id sortiti sunt, utaliis preficerentur, quique in medio positi, ceteris sunt conspicuiores, necessario prorsus incumbit, ut omni rect» vite decore fulgeant, et accuratam vivendi rationem colant, qua subjectis suis exem- plo Gant, nihil quidem agentes ostentationis aut inanis glorise causa, sed utilitatis, omnia sua ita gerentes, ut alios ad bonum pelliciant. Vita siqui- dem illorum qui medium tenentes locum illustri dignitate prestant, ob omnibus judicatur et pro- batur ; ac si irreprehensibilis est, non parum emo- lumenti illis inde accedit, qui ipsam vident. Sin a suo statu distrahatur, et in illicita defluat, hoc aliquibus nequaquam in bonum cedit, quin potius in detrimentum et perniciem. Nam si pedagogus honeste incedere ac vitam instituere nesciat, quid. nam illi quos erudit, ab ipso capient utilitatis ? S. Athanasii exr sermone de fortitudine. -- Eccle- sim ministrum in primis sine ira esse oportet, nec increpare, sed adhortari. - S. Dionysii Alerandrini. — Apud incredulos quidem et profanos ab externarum rerum commu- niumque perceptionibus et cogitationibus sermones auspicamur : nos vero ipsos, et eos qui nobiscum sentiunt, divinis oraculis obfirmare nitimur ? Didymi, ex libro De incorporeo. — Magistri di- sciplina et exhortationes auditorum utilitati con- ferunt, non quando magister solo sermone docet, 781 sed quando actione etiam dictis consentanea, rebusque promissis affini. Rursum sincerum do- ctorem vitam iis que ipse statuit, congruentem agere oportet, ut ejus actio cum sermone recte conveniat. 8. JOANNIS DAMASCENI wu ή À ἍὮµἘκ τῆς αὐτῆς. — Μηδὲν ἔστων ἐν ὁμῖν ὅ δυνή. σεται ὑμᾶς µερίσαι, ἀλλ ἑνώφητε τῷ ἐπισχόιφ, καὶ τοῖς πρηκαθηµένοις, εἷς τόπον xai διδαχὰν ἀφθαρσίας . ὍὭσπερ οὖν ὁ Κύριος ἡμῶν Gu» v Πατρὸς οὐδὲν ἐποίησεν, οὔτε Bv ἑαυτοῦ, οὔτε διὰ cip ἀποστόλων, οὕτως μηδὲ ὁμεῖς ἂνευ τοῦ ἐπιακύτου μηδὲν πράσσετε, μηδὲ πειράσητε εὔλοχόν ει φαίνι- σθαι ἰδίᾳ ὑμῖν, Τοῦ αὑτοῦ. — Ὅταν τῷ ἐπισκόπῳ ὑποτάσσηνθι, φα[νεσθέ µοι, οὗ κατὰ ἂνθρωπον ζῶντες, ἀλλὰ καὶ 1 ησοῦν Χριστὸν δι’ ἡμᾶς ἀποθανόντα. Τοῦ αὐτοῦ. — Τέκνα φωτὸς ἁληθείας, φεύγετι vw μερἰσμὸν καὶ τὰς κακοδιδασκαλίας. Ὅπου δὲ ὁ αοιµήν ἐστι, ἐχεῖ ὡς πρόθατα ἀχολουθεῖτε, Β 709 αὐτοῦ. — Μάρτυς µου ἐν ᾧ δίδεµαι, ὅτι ἀπὸ σαρχὸς ἀνθρωπίνης οὐχ ἔγνων' τὸ δὲ ανιῦμα ἑκή- posse τάδε Χωρὶς ἐπισκόπου μηδὲν Ποιεῖτε, Tiv σάρχα ὑμῶν ὡς ναὸν θεοῦ τηρεῖτε, τὴν ἕνωσιν dye πᾶτε, τοὺς μερισμοὺς φεύγετα μιμηταὶ viuo Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς αὐτὸς τοῦ Ηατρὸς αὐτοῦ. Tou ἁγίου Κυρίλλου, ἐκ τοῦ ιζ΄ βιθλίου τῶν xarà Ἰουλιανοῦ. — Χρὴ τῶν προεστηκότα ἀνεπίκληκτον ἐκμελετῇν xal ἀσκεῖσθαι βίον, xal μηδὶν ἔχειν ἐν- επιτήδευτον τῶν ἀρεσκόντων θεῷ. Ἐκ τοῦ αὐτοῦ. — Τοῖς ἡγεῖεθαι λαχοῦσι, χαὶ olov ἐν μέσῳ κειµένοις, xal. τῶν ἄλλων ἐπιφανεστί- pote, πᾶσά πως ἀνάγκη τῷ τῆς εὐζωΐας καταφαι. δρύνεσθαι χάλλει, καὶ ἀπόλεκτον ὡς ἀληθῶς ἐξεσκή- σαι βίον, ὥστε καὶ ὑποτύπωσιν αὐτοὺς quot τοῖς ὑπὸ χεῖρα κειµένοις, δρῶντας μὲν ἐπιδεικτικῶς φιλοδόξως οὐδὲν, ὠφελείας δὲ χάριν καὶ ἑτέροις πρόφασιν τὰ καθ ἑαυτοὺς ποιεῖσθαι σπουδάζοντας. ᾿Αεὶ γάρ πως τῶν ἐν µέσῳ καὶ ἐπισήμων ὁ βίος ὑπὸ πάντων xplvetat, καὶ δοκιμάζεται x&v ἔχοι τὸ dv- επίληπτον, οὐκ ἀνόνητόν ἐστι τὸ χρῆμα ταῖς εἰδόσυ αὐτόν. El δὶ ἀπορέροιτο τοῦ εἰκότος, «ai διαπἰατοι πρὸς B μὴ θέµις, οὗ πρὸς καλὸν μὲν ἔσται τισὶ, αρὸς ζημίαν δὲ μᾶλλον xai βλάθας. Et γὰρ οὐκ οἶδεν ὀφθο” ποδεῖν καὶ διαθιοῦν ἀστείως ὁ «παιδαγωγὸς, xol icum παρ᾽ αὐτοῦ τοῖς παιδαγωγουµένοις [ὠψ- eux] ; Too ἁγίου ᾿ἀθανασίου, ix τοῦ περὶ ἀνδρείας. — Ati τὸν λειτουργὸν τῆς ἐκκλησίας πρὸ πάντων Ext ὀργῆς εἶναι, καὶ μὴ ἐπιπλήττειν, ἀλλὰ παρακαλεῦ. D To ἁγίου Διονυσίου ᾿Αλεξανδρείας, — Πρὸς μὲν τοὺς ἀπειθεῖς καὶ βεθήλους, ἀπὸ τῶν lote καὶ τῶν κοινῶν ἐννοιῶν καὶ λογισμῶν τὰς τῶν λόγων ἐπιχειρήσεις ποιούµεθα" ἡμᾶς δὲ αὐτοὺς καὶ ópógpt vac ἐκ τῶν θείων λογίων ἐπιστηρίζειν πειρώμεθα. Διδύμου, ix τοῦ Περὶ ἀσωμάτου. -- ᾿Ανύουσι παρὰ διδασκάλου παιδεύσεις τε καὶ προτροπαὶ πρὸς ὠφέλειαν τῶν ἀκροωμένων, οὐχ ὅταν λόγψῳ µόνῳ διδάσκῃ ὁ παιδευτὴς, ἀλλὰ καὶ πράξει καταλλήλῳ καὶ συναφεῖ τοῖς ἐπαγγελλομένοις. Πάλιν δεῖ τὸν Ὑνήσιον διδάσκαλον βίον κατάλληλον ἔχειν τοῖς ὑπ αὐτοῦ νοµοθετουµένοις, ἵνα d τὸ Άργον αὗτοῦ σον- πρμουμένον pp. 535 PARALLELA PUPEFUCALDINA. 526 Ἐχ τοῦ εἷς τὸν Ἡσαίΐαν :β' χεφαλαίου. — A — Er cap.xii in Isaiam. — « Dominus dabit verbum s Κύριος δώσει ῥῆμα τοῖς εὐαγγελιζομένοις δυνάµει πολλῃ. » Εὐαγγελίζονται δὲ δυνάµει πολλῇ, ol μὴ συλλαθὰς µόνας προσφέροντες, ἀλλὰ καὶ τὴν δύναμιν αὐτῶν ἐπιδεικνυόμενοι πρακτικῷ καὶ θεωρητικῷ Bl. Tou ἁγίου Ιουστίνου τοῦ φιλοσόφου xai µάρ- τυρος, ἐκ τοῦ πρὸς ἝἜλληνας παραινετικοῦ. — ἸΑδύνατον τὰ ὄντως μεγάλα xal θεῖα τοὺς μὴ πρό- τερον παρὰ τῷν εἰδότων µεµαθηκότας, Tj αὐτοὺς εἰδέναι, ἢ ἑτέρους δύνασθχι διδάσκειν ὀρθῶς, ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Z. TITA. A'. —- Περὶ τοῦ ζητεῖν τὸν θεόν. Θεοτίµου ἐπισχόπου Σκυθοπόλεως (29), ἐκ. τοῦ ὰν προσφἑρῃς τὸ δῶρόν σου. — Παρὰ Θεὸν οὐδὲν ἐπίστασθαι δεῖ. Τοῦ αὐτοῦ. — Δεόντως οὕτω τις πρόσεισι τῷ θιῷ, tl τὸ πᾶν αὐτῷ νἔμει, map! οῦὔπερ ἔχει τὸ πᾶν λαθὼν, xal αὐτὰς τὰς φροντίδας, xai ὑπὲρ ὦν αὐταὶ τογχάνουσιν. Τοῦ αὐτου [ἁγίου Κυρίλλου] ix τοῦ Elc παρθε- νίαν. — Δεῖ ἐξ ὅλης καρδίας ἐπιζητεῖν τὸν θεόν. τὸ δὲ ἐπιζητεῖν ἐστι τὸ αὐτῷ λατρευειν, xal τὰ αὐτῷ δοχοῦντα κατορθοῦν ἐπιζητεῖσθαι. Τοῖς οὕτω ζητοῦσι τὸν θεὸν πολλοὶ γίνονται τῆς εὐσεθείας καρποὶ, καὶ τὸ ἐκ τοῦ ἁγίου Ηνεύματος ἀνατέλλει φῶς. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Η. TITA. Δ’. — Περ ἡμάρας ἑσχάτης, καὶ τοῦ Αντι- ἰστου. Τοῦ ἁγίου Εἱρηναίαυ, εἷς τὸ θηρίον τὸ ἐρχόμενον, — ᾽Αναχεφαλαίωσις γίνεται πάσης ἀδικίας, κ. τ. ἐ. Ἱππολύτου ἐπισκόπου Ῥώμης περὶ Χριστοῦ, xal τοῦ ᾽Αντιχρίστου (90). -- Αλλὰ τούτων ἐν προοιµίᾳ stc δόξαν θεοῦ εἰρημένων, x. τ. i. ποµ- πεύειν τῷ Διονύσῳ. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ e. ΤΙΤΑ. Ζ’. — Περὶ θείων λογίων. Θεὐφίλου ᾖἔπισκόπου ᾿Αλεξανδρείας. — Σφόδρα ὀλίγων τυγχάνει τῶν πάντα τὸν ἑαυτῶν βίον ἀἆνατε- θεικότων τῇ περὶ τὰς θείας Γραφὰς ἐξειάσει, τὸ δύνασθχι λογικώτερον παρακολουβεϊν τοῖς περιεχοµέ- γοις δόγµασι, xai τῇῃ βαθυτέρᾳ τῶν Γραφῶν διανοίᾳ. TIT4. H'. — Περὶ θείων xal κατὰ Χριστὸν, µυ- στηρίων. Εἱρηναίου, ἐκ τοῦ κατὰ αἱρέσεων βιθλίου s'. — Τὸ ἀπὸ τῆς κτίσεως ποτήριον, αἷμα ἰδικὸν ὡμολό- 1579, x. τ. ἆ Φίλωνος, ix τοῦ δευτέρου τῶν ἐν Γενέσει Zn- τηµάτων. — Οὐ θέµις τὰ ἱερὰ μυστήρια ἐκλαλεῖν ἀμυήτοις, ἄχρις ἂν καθαρθῶσι τελείᾳ καθάρσει. Ὁ γὰρ ἀνοργίαστος xal εὐχερῆς, ἀσώματον xa! νοητὴν φύσιν ἀκούειν ἤ βλέπειν ἀδυνατῶν, ὑπὸ τῆς φανερᾶς ὄψεως ἀπατηθεὶς μµωμγθήσεται. Τὰ ἁμώμητα τοῖς ἀμυήτοις ἐκλαλεῖν μυστήρια, χαταλύοντός ἔστι τοὺς θέσμοὺς τῆς ἱερατικῆς τελετῖς. evangelizantibus virtute multa (Psal. vxvit, 12). » Atqui multa virtute evangelizant, qui non syllabas solum afferunt, sed et earum vim tam activa, quam contemplativa vita exprimunt. S. Justini philosophi et martyris, ex Paramnesi ad gentes. — Fieri nequit ut qui res vere magnas ac divinas ab iis qui eas non noverint, accepe- runt, aut ipsi sciant, aut alios recte doceant, LITTERA Z. TIT. I. — De quarendo Deo. Theotimi episcopi Scythiz, ex oratione in illud : Si offers munus tuum. (Matth. v. 23.) Ultra Deum nihil rescire convenit. Ejusdem. — Sic recte quispiam ad Deum accedit, cum totum ei tribuit a quo nempe totum quod accepit, habet, atque ipsamet curas, et ea quorum causa ille accidunt. Ejusdem (S. Cyrilli) ez Sermone in virginitatem. — Toto corde Deum inquirere oportet : inquirere autem est, ipsi ex religione servire, et dare ope- ram, ut que ei placita sunt presstentur. Illi qui Deum hoc modo querunt, multos pietatissus fruc- tus capiunt, lumenque a Spiritu sancto ipsis oritur. LITTERA H. TIT. IV. De ultimo die et Antichristo. Sancti Irznei ἐπ bestiam futuram. — Recapitula- tio omnis iniquitatis fit, etc. S. Hippolyti episcopi Rome, de Christo et Antichristo. — Sed his ad Dei gloriam in anteces- sum dictis, etc., usque ad, Libero circuire. LITTERA e. TIT. VII. De divinis oraculis. Theophili episcopi Alexandrini. — Pauci admo- dum sunt, qui, cum omnem vitam suam divina- - rum Scripturarum inquisitioni impendant, doctri- nam que in eis continetur, et profundiores earum sensus, sublimiore intelligentia assequi possint. TIT. VII. — De divinis Christumque spectantibus mysteriis. Irznei, ex lib. v Contra haereses. — Calicem ex creatura acceptum, sanguinem proprium esse confessus est, etc. D 37892 Philonis ex secundo Quzstionum in Gene- δίπι. — Nefas est divina mysteria afferre iis qui initiati non sunt, donec perfecta purgatione mundati fuerint. Qui enim sacra initia non obiit, ac profanus est, cum incorpoream intelligibilemque naturam, nec audire, nec cernere valeat, ex aperto conspectu nevum contrahet. Mundissima mysteria apud eos qui initiati non sunt, eloqui, illius est, qui sacerdotalis functionis leges pessumdat. NOTE. (28) Σχυθοπόλεως. Lege, Exoglxc. De. Theotimo Tomitano in Scythia episcopo vide Sozom. lib. vis Hist. c. 25. . de Antichristo quod Gui (30) Excerpta sunt ex genuino Hippolyti opere birius Grece, et Combef. rece et Latine ediderunt. 527 8. JOANNIS DAMASCENI $08 Ejusdem. — Alienum a ratione est, ut, cum in À Τοῦ αὐτοῦ. — "Axorov, iv μὲν ταῖς πόλεσιν vé. civitatibus cautum sit, ne arcana mysteria apud eos qui initiati non sunt, evulgentur, vera sacra, qua ad pietatem et sanctimoniam provehunt, ad aures nugacitatis plenas projiciantur. Non omnia omnibus communicare oportet, non sermones, non res, ac prasertim sacras. Eos itaque, qui par- ticipes illorum fleri desiderant, primo maximeque et admodum necessarium est, erga unum, quique revera est, Deum pietatem religionemque habere, quibus pellatur error, qui per figuras, simulacra, et quasvis statuas, imitationesque profanas, et impura mysteria inolevit : ad haec mundissimis justrationibus expurgari, et tam corpore, quam animo, ex paternarum legum ac rituum prescripto. Terlio demum, certum libentissimi consensus pignus prebere, nedivini cibi participes facti, ganeonum adolescentium more prz satietateimmu- tentur, in ea qua non licet debacchantes. LITTERA K. TIT. ΙΧ. — De nefariis hominibus: Philonis, ez Quzstionibus in Exodum. — Intra se perniciem gerit, qui nequitiam vite sociam habet,quoniam contubernalem habet insidiatricem suam et adversariam.Improbi siquidem conscientia ultioni ejus sufficit, intus velut ex inflicta plaga timorem anim: protendens. Ejusdem. - Hominis nequam vita m«orore et timore anxia est, et quecumque sensibus suis ope- ratur, terroribus et doloribus admiscentur. μον εἶναι, τοῦ μυστικὰ μυστήρια μὴ ἐξαγγεῖλαι τοῖς ἀμυήτοις, τὰς δὲ ἀληθεῖς τελετὰς, al πρὸς εὐσίδειαν ἄγουσι xal ὁσιότητα, sl; dica μετὰ φλυαρίας ixl. πτειν. Οὐ πάντων κοινωνητέον πᾶσιν, οὔτε λόγων, οὔτε πραγμάτων, xxl μάλιστα ἱερῶν. Δεῖ τοῖς ἐφιεμί- νοις τῆς µετουσίας τούτων, πρῶτον μὲν, xal µἐγιστον, xal ἀναγκαιότατον πρὸς τὸν ἵνα, καὶ ὄντως ὄντα Guy εὐσέδειαν xal ὁσιότητα ἔχειν τὴν ἐπὶ τοῖς ἀγάλμασι, καὶ ξοάνοις, xal συνόλως ἀφιδρύμασι, τελεταῖς τε ἀτελέστοις, xai µυστηρίοις ἀνοργιάστοις ἀνήνυτον πλάνην ἁπωσαμένοις. Δεύτερον δὲ, καβαρθῆναι τὰς ἀγνευούσας καθάρσεις, χατά τε σῶμα καὶ ψυχἠν, διὰ νόµων πατρίων καὶ ἠθῶν. Τρίτον, ἀξιόπιστον τοῦ συνασμενισμοῦ παρασχεῖν ἐνέχυρον, ἵνα μὴ τροφῆς µεταλαθόντες τῆς Ἱερᾶς, ἀσώτων µειρακίων τρόπον ὑπὸ xópou καὶ πλησμονῆς ἐναλλοιωθῶσιν, ἆἐμπαροι- νοῦντες οἷς οὗ θέµις. ΣΤΟΙΣΕΙΟΝ κ. TITA. θ’. — Περὶ κακοποιῶν. Φίλωνος, ?x τῶν ἐν Ἐξόδῳ ζητοομµένων. — Ἐντὸς φέρει τὸν ὄλεθρον ὁ τῇ xaxlq συζῶν, ἐπεὶ σύνοιχον ἔχει τὴν ἐπίθουλον καὶ πολόμιον. “Ικανὸς γὰρ πρὸς τιµωρἰαν ἡ τοῦ φαύλου συνείδησις, οἴκοθεν ὡς ἐκ πληγῆς δειλίαν προτείνουσα τῇ Φυχῇῃ. Τοῦ αὐτοῦ. — Τοῦ φαύλου ὁ βίος ἔπίλυτος χαὶ περιδεἠς, xal ὅσα κατὰ τὰς αἱσθήσεις ἐνεργεῖ, φόθοις xai ὀδύναις ἀνακέκραται. TIT. XVI. — De malo corde,et iis quorum cogi C TrTA. Ic. --- Περὶ χαρδίας πονηρᾶς, xal τῶν λογὶσμὸν tationes 1niqua sunt. S. Cyrilli ez lib. xvin. Contra Julianum. — Ma- liti. appetitio, principium et radix, ac veluti fons et origo est affectionum qua intra nos sunt, ad que mentem advocat: ac principio quidem eam fascinatur ; posthac vero ei vim affert, eam- que agitat, quandoque etiam prseter ipsius volunta- tem.Cupiditates siquidem insitarum nobis volupta- tum, instar fumi, aut vaporum quorumdam, in no- bis excitant : qui vero sana mente et alacri animo est, motus istos corrigit, nec ulterius progredi sinit. Atque affectio hz»c, cum adhuc inflrma est, facili negotio suparatur. Qui vero segnis remissusque est, oblectationum primordia suscipit, veluti simplices δικον ἑχόντων. Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου, ix τοῦ ιζ’ κατὰ Ἰουλιανοῦ. — 'Apy?, xal ῥίζα, xai olov πηγἡ, xal Ἱἐννησὶς τῶν ἐν ἡμῖν ἐστι παθῶν dj πρὸς κακίαν ὄρεξις, ix αὐτοῖς καλοῦσα τὸν νοῦν, xal καταγοητεύουσα μὲν ἕν ἀρχαῖς, βιαζομένη δὲ xal μετὰ τοῦτο, xoi χατα- σείουσα, ἀθουλήτως ἔσθ᾽ ὅτε. Καπνοῦ γὰρ δίκην, f ὥσπερ τινὲς depot τῶν ἐμφύτων ἡδονῶν ἀνίσχουσιν ἐν ὑμῖν τὰς ὀρίξεις ἀλλ ὁ μὲν σώφρων νεανίκος ἐπιτιμᾷ τοῖς χινήµασι, καὶ περαιτέρω προελθεῖν οὐκ ἐᾷ. "O καὶ ἀδρανὲς 6v ἔτι, τὸ πάθος Ίττηται ῥᾳδίως. Ὅ δὲ γε ῥάθυμος καὶ κατημελημένος εἰσδέχεται τὰς τῶν ἡδονῶν ἀρχὰς, ὡς ἐἑννοίας ἔτι dde ine τρέψας δὲ προελθεῖν εἰς πλάτος, δυσχερεστάτην ϱὗ- cogitationes : quas ubi latius progredi concesserit I) ρήσει τὴν ἀντίστασιν. Ὁ γὰρ προαλοὺς καὶ mpont- difficile reperiet, quomodo his adversetur. Qui enim jam ante captus victusque fuit, volun- tatum suarum ultra dominus non est: quin- imo potius perturbationi victrici tanquam barba- ro hosti subditus erit. Optimus igitur continentis modus 483 primus, inquam, et commendatissi- nos cupiditates apprehendant. Altera vero post hanc continentia, eaque sordibus plena, hec est, velle ab operibus exsequendis abstinere; cum in- τηµένος, οὐ τῶν ἰδίων ἔστι Os)nudtov. ἔτι κύριος’ ὑποχείσεται δὲ πᾶλλον χαθᾶπερ βαρθάρῳ τῷ vx σάντι πάθει. Ἐγκρατείας οὖν ὁ πανάριστος τρόπος, πρῶτός τε καὶ εὐχλεέστατος, τὸ µήτε προήχασθαι- τὰς τοῦ πάθους ἀρχὰς, µήτε μὴν ἁλῶναι ταῖς ἔπιθυ- plate, Δευτέρα δὲ μετ’ ἐκείνην ἐγκράτεια, καὶ ῥύπον µεστὴ, τὸ ἀπέχεσθαι θέλειν τῶν ἀποτελεσμάτων, προηρωτηκότος (31) τοῦ νοῦ τῆς ἐπιθυμίας, καὶ τοῖς ἐντεῦθεν ἑνομιλήσαντος λογισμοῖς. Ἐπειδὴ καὶ κρεῖττον παρὰ πολὺ τὸ μηδὲ ὅλως ἐν ἀγγείφ καθιῖ- ΝνοΙα. (31) Forte, προηρτηκότος. M PARALLELA RUPEFUCALDINA. 530 ναι βόρθορον, ἦγουν πειρᾶσθαι κχαθαίρειν τὸ ἤδη A terim desideriis mens addicta sit, et cogitationibus μεμολυσμένον. TITA. KT'. — Περὶ τῶν τοῦ θεοῦ κριµάτων. Τοῦ ἁγίου Ἐλεμεντος ἐπισχόπου Ρώμης, ix τῆςβ πρὸς Κοριπθίους ἐπιστολῆς. — Μὴ ταρασ- σίτω τὴν καρδίαν ὑμῶν, ὅτι βλέπομεν τοὺς ἀδίχους πλουτοῦντας, xal στενοχωρουµένους τοὺς τοῦ θεοῦ δούλους. Οὐδεὶς γὰρ τῶν δικαίων ταχὺν καρπὸν ἕλα- δεν, ἀλλ᾽ ἑχδέχεται αὐτόν. El γὰρ τὸν μισθὸν τῶν δικαίων ὁ Θεὸς εὐθέως ἀπεδίδου, ἐμπορίαν ἡσκοῦ- ps», καὶ οὐκ εὐσέθειαν. ᾿Εκδοχοῦμεν γὰρ εἶναι δίχαιοι, οὐ διὰ τὸ εὐσεδὲς, ἀλλὰ τὸ κερδάλεον διώκοντες. Τοῦ ἁγίου Τίτου, ἐκ τοῦ περὶ Προνοίας. — Οὐκ ἐχρῆν, ὡς ἔοιιεν, farà τοῖς πᾶσιν ὄπαρχειν τοῦ θεοῦ τὰ τεχµηµια, xal τὸν ἄῤῥητον xal ἀκατάλη- πτον νοῦν πάντη Ὑνώριμον εἶναι ἀνθρώποις ὅπου ys xal βασιλέως ἀνθρώπου xal ἄρχοντός ἐστιν, ὅτι τὰ πλεῖστα τῶν βουλευμάτων κρύπτεται, ὡς καὶ τὸ πραττόµενον ἄδηλον εἶναι, ὅτῳ λόγῳ πράττεται. Οὖ τοίνυν ϱαῦμα, εἰ ἄνθρωποι μὴ χωροῦσιν ὅλως τῆς διοικησίας τοῦ Θεοῦ τὸν λόγον, οἷς ἁρμόττει καὶ δίχα τοῦ πολυπραγμονεῖν ὑπείχειν τε xal ἠσυχάζειν. xai ficta ἀνταιρειν κατὰ τῆς ἀῤῥήτου διοικήσεως. Ηολλάκις γὰρ οὐδὲ τεχνίτην, εἴτουν οἰκοδομίας, 1j ναυπηγίας, fj χαλκευτικῆς ἔχπειρον, αἰδούμενοι πε- ριεργαἸόμεθα, ποιοῦντά γε τὸ οἰχεῖον ἕκαστον' ἀλλὰ 4À Ttipg Χαταπιστεύσαντες, ἐκδεχόμεθα τὸ ἔργον Ἰδεῖν, Ἔστι δὲ καὶ ὅτε σφαλλομένῳ οὐκ ἐπαισβανό- µεθα. Τί δ᾽ ἂν εἴποιμι περὶ τῆς ὑπὲρ πάντα νοῦν σοφίας τοῦ θεοῦ ; ὃ προσῆχε, xal νοοῦντάς τε καὶ μὴ νοοῦντας ἐκπλήττεσθαί τε καὶ τιμᾷν. El. δέ τις διὰ τὸ μὴ καταλαμθάνειν τὸν λόγον τῶν πλειόνων τῶν πρὸς τοῦ Θεοῦ γινοµένων, ἐκπῖέσοι πρὸς ἆτο- πίαν τῆς (32) τοῦ θεοῦ ὀόξης, ἀθλιώτατος, xal πάλιν ἀνόητος Ó τοιοῦτος, ὡς αὐτῇ γε τῇ τυφλώσει τῆς ἴδίας διανοίας ὁδηγῷ χρώµενος. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ M. TITA Z. — Περὶ µαντευοµένων, xal οωνιζομά- γων, xal πληδονιζομένων' xai περὶ τῶν Atyo- wow θεῶν, ὅτι ἄθεσμα , xai ἐκχήρυχτα , xal πηγορευµένα τῇ θείφ Τραφῇ, τάδε πάντα, καὶ τὰ ὅμοια, Κὐσεθίου. --- Βϊσί τινες καταρώμενοι τοὺς ἁστέ- quas ille suggerunt, occupata. Satius quippe est conum omnino in vas non admittere, quam illud purgare conari, quod jam inquinatum est. | TIT. XXIII. — De divinis judiciis. S. Clementis episcopi Romani, ex Il] ad Corin- thios epistola. — Non turbet cor vestrum, quod iniquos ditescentes videamus, ac Dei servos an- gustiis afflictos. Nemo quippe justorum cito fru- ctum retulit, sed illum exspectat. Si etenim Deus mercedem justorum quamprimum redderet, nos mercature operam daremus, ac non pietati. Justi siquidem esse censeremur, non religionis ergo, sed questum sequendo. S. Titi, ex tractatu de Providentia. — Minime consentaneum erat, ut videtur, Dei consilia pervia omnibus fieri, et inexplicabilem illam atque in- comprehensibilem mentem omni ratione homini- bus exploratam esse : quando vel regis qui homo est, ac principis pleraque consilia occulta sunt; ita ut obscurum sit quam ob causam agatur id quod agitur. Nihil mirum igitur, si homines divine gubernationis rationem non capiant, quibus con- veniat, posita curiositate, cedere et conticere, nec prorsus adversus ineffabile regimen illud obmur- murare. Enimvero sepe accidit, ut neque ab ar- tifice, sive domus struende, sive, compingende navis, sive eris fundendi perito, ejus reverentia nihil inquiramus, dum ille quodvis opus suum fa- cit ; sed ejus experientie fidem habentes, opificium videre prestolamur. Quinimo, quandoque etiam illius errata non animadvertimus. Quid itaque di- cam de Dei sapientia, que mentem omnem excedit: quam, sive intelligamus, sive non intelligamus, nos oportuit admirari ac venerari. Quod si quis- piam, ex eo quod multarum qus a Deo fiunt ratio- nem non comprehendat, in hanc miser vecordiam contra Dei gloriam cadat, tum ille rursus amen- tiam prodet suam, ceu qui obcecati sensus sui ducatum sequatur. LITTERA M. TIT. VII. — De iis qui vaticiniis, auguriis, et au- spiciis indulgent, deque iis qui dii nuncupantur ; quodque hec omnia hisque similia, impia atque abominanda et interdicta sint α Scriptura divina. Eusebii. — Sunt qui astris maledicant, dum pae, ὅτε xal κατὰ τοῦ οὐρανοῦ ὀργίζονται, λέγον- D contra celum irascuntur, et dicunt: Ve ejus τες Οὐαὶ τῷ ἄστρῳ σου. "Allo: λέγουσι Καλοῦ ἄστρου ἐγεννήθη, διὸ καὶ συναστρεῖ αὐτῷ τὰ πάντα. Oóai τοῖς ταῦτα λέγουσι, Πολλοὺς οἶδα εὐχομένους sl; τὸν ἥλιον καὶ σελήνην καὶ ἱκεσίαν προσφέρουσι τῷ ἡλίῳ λέγοντες, Ελέησόν µε. Καὶ υὗαὶ τούτοις. T( αφεὶς τὸν ποιητὴν τοῦ ἡλίου τὸν ἥλιον προσκυ- νεῖς ; οὐ δεῖ λατρεύειν τῇ κτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα, Γέχραπται Ὑγάρ Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ προσχυνῶν τὸν ἦλιον xal τὴν σελήνην, καὶ τοὺς ἀἁστέρας, καὶ et τι ἕτερον τοίηµα παρὰ τὸν Ποιητὴν. Ἠολλοὶ φαντα- astro. Alii dicunt : Bono astro natus est, idcirco cuncta ei, favente astro, succedunt. Ve his qui sic loquuntur. Complures novi qui solem et lunam precentur, supplicationemque istam soli offerant : Miserere mei. Ύ etiam istis. Cur relicto solis opifice, solem adoras ? nequaquam licet creaturas preter 4 84 Creatorem servire. Scriptum est enim: Maledictus omnis qui solem et lunam et astra adorat, aut quamlibet aliam rem creatam preter ejus opificem. Multi imaginationibus indulgentes NOLE. 33) Forte ix τῆς χατὰ, 531 8. JOANNIS DAMASCENI o) lunam descendere aiunt. Quando sanguineo co- À ζόμενοι λέγόυφι thy σελήνην κατέρχεόθαι, "cn lore est, inquiunt, homo incantationibus suis eam ccelo deducit. Sed vs iis qui hec dicunt. Ecquis enim in colum preestigiis suis aliquid possit ? hoc Simon Magus voluit, sed cadens fractus fuit. Nemo siquidem potest colis sidus, seu parvurn, seu magnum movere, qui Deus propria virtute funda- vit. Rursum ferunt nubes et imbres & prewstigia- toribus hominibus deduci : at vana effutiunt. Quis hominum incantamentis suis valeat Dei preceptum invertere? nubes siquidem Deo jubente imbrem in terram fundunt. TIT. XIH. — De panitentia et confessione. S. Methodii. contra Porphgrium. — P«nitentia tunc omne peccatum abstergit. TIT. XVII. — De monachis, qui rursum mores mutant, et ad vitia redeunt. Philonis ez Quzstionibus in. Exodum. — Quibus- dam fastidiosa mens est, qui confestim resumptis pennis iterum redeunt: non quidem revolando, sed magis ad extrema inferni reptando. Beati sunt qui cursum non reflectunt. Ejusdem. — Jam quidam fastidiosi, gustata vir- tutis bonitate, ac sanitatis spe prestita, in eamdem sgritudinem reciderunt. LITTERA O. . TIT. I. — De domo et Domestica institutione : / ue bonum sit in alienis adibus moras trahere, et aliena auscultarc. Dionysii episcopi Alezandriz. — Hominem qui φησὶν, ἐξαιματοῦτα, ἄνθρωπος καταγοητεύσας ai. τὴν καταφἑρει. Καὶ οὖὐαὶ τοῖς ταῦτα λέγουσι, Τίς ἠδυνήθη καταγοητεῦσαι οὐρανόν; ἠθουλήθη Σίµωι ὁ μάγος, ἀλλὰ πεσὼν διεῤῥάγη, Οὐδεὶς γὰρ δύνατιι͵ o9 μικρὸν, οὐ μέγα σαλεῦσαι ἄστρον οὐρανοῦ, li θεὸς τῃ ἰδίφ δυνάµει ἐθεμελίωσε, Πάλιν δὲ λέγουσιν, ὅτι νεφέλας x«l ῥετοὺς παράγουσι Ὑόητες ἄνθρω- ποι, καὶ τοῦτο ματαιολογοῦσι. Τίς ἀνθρώκων δύνε- ται πρόσταγμα θεοῦ ἀποστρίφαι Ὑοητείᾳ: τὰ γὰρ νέφη κατὰ πρόσταξιν θεοῦ ἐχχέουσι τὸν ὑετὸν ἐκὶ τής γῆς. YITA. ΙΓ’. — Περὶ µετανοίας xal ἐξομολογήσιως. Τοῦ ἁγίου Μεθοδίου , xata Ἱ[σρφυρίου, — Me τάνοια τότε ἁμαρτήματος παντὸς Ὑίνεναι ἄπελι- B TtUC, X. t. ἓ. TITA. IZ. --- Περὶ μοναχῶν παλιμθόλων, καὶ πε. λιωνδρομούντων εἷς καχίαν. Φίλωνος, &x τῶν ἐν Ἐζόδψ ζΖητημάτων. — Ἐνίοις ἀψίχορος ἐγγίνεται λογιςμὸς, ot πρὸς ὀλίγον ἀναπτεροφορηθέντες, αὐτίχα ὑπενόστησαν, οὖν ἆνα” πτάντες μᾶλλον, fj ὑποσυρέντες εἷς Ταρτάρου, φησὶν, ἐσχατιάς. Βὐδαίμονες δὸ οἱ μὴ παλινδρομοῦντες. Τοῦ αὐτοῦ . — δη τινὲς ἀψίκοροι γευσάμενοι χαλοκαγαθίας, καὶ ἐλπίδα παρασχόντες ὑγιίας, εἰς τὸν αὐτὴν ἐπανέστρεκαν νόσον. ZTOIXEION O. TITA. A'. — Περὶ olxou xai οἰκειακῆς καταστάστά- σεως' xal ὅτι οὐ xaÀóv ἀλλοτρίοις σχολάζευ, καὶ ἀχροᾶσθαι ἀλλότρια, Διονυσίου ἐπισκόπου Ἅ᾿Λλεξανδρείας. — Κατ propria negligit, exteros velle instituere, ridicu- (ἳ γέλαστον ἀνθρώπῳ τῷ τῶν ἰδίων ἀφειδήσαντι, και” jum est. TIT. VIII, — De iis qui pejerant. Ejusdem (Philonis) ex Quastionibus in Genesim. — Perjerare impium est et inutile. TIT. XIX. — De nomine Dei. Philonis, ez Quastionibus in Exodum. — Nomen Dominus, ei convenit, quatenus dominatur et re- git, liberi imperii potestate utens ; nomen vero, Deus, quatenus bonitate et benignitate. Bonus quippe Deus, auctoris nomen est. Quid mirari subeat, si ens ab hominibus nominari nequit, quando et uniuscujusque mens ignota est ? Ecquis enim anime substantiam vidit ? Nonne vides, quid prophete qui ipsum interrogabat, respondendum iis qui nomen suum inquirerent, dicat, Ego sum qui sum (Exod. 1n, 1$) ? unus cum sim, a natura esse habeo, non enuntiari. Quinimo, quod nemini declaratum sit ejus nomen, Dominus, ait. Apparui inquit, ad Abraham, et Isaac, et Jacob, cum Deus essem eorum, 466 et nomen meum Dominus, non indicavi eis (Exod. vi, 3). Sic et Jacob post luctam nosse illud volens audivit: Quare nomen meum postulas ? (Gen. xxxiv, 27.) Sufficiat tibi quod benedictiones mes proflcuse tibi sint. S. Amphilochii episcopi lconii. — θεός dicitur, quia omnia potestate et certitudine sua statuit, et a pernicitate, quia percurrit, movet, gubernat, et viviflcat universa. δεύειν ἐπι(ειρεῖν τοὺς ξένους. ΤΙΤΑ. lf'. — Περὶ τῶν τοὺς ὄρχους ἀθετούντων. Toà αὐτοῦ , ix τῶν ἐν Γενέσει Ζητηµάτων, -- Τὸ ἐπιορκεῖν, ἀνάσιον xal ἁλυσιτελέστατον' TITA. 16’. — Περὶ ὀνόματος θιοῦ. Φίλωνος, ἐκ τῶν ἐν 'EtóBy Ζητημάτων. — Τὸ Κύριος ὄνομα, καθὸ ἄρχει xal ἠἡγεμονεύει, ὃν- ναστείᾳ κράτους αὐτεξουσίου χρώμενος τὸ δὲ θεὸς, καθὸ ἀγαθότητι καὶ κρηστότητι. 'O θεὸς [3 ἀγαθύς ἑατι τοῦ αἰτίου ὄνομα. Τί θαυμαστὸν, εἰ τὸ ὃν ἀνθρώποις ἀκατονόμαστον, ὁπότε καὶ ὁ bv ἐκά- στῳ νοῦς ἄγνωστος ἡμῖν , Τίς γὰρ ψυχῆς οὐσίαν εἶδεν ; Οὐκ ὁρᾷς ὃ τι φιλοπευσιοῦντί τῷ προφήτῃ, τοῖς πθρὶ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ξητοῦσιν ἀποχριτέον qiciv, Ἐγώ elit ὁ ὤν ; elc ὤν, τὸ εἶναι πέφυχα, οὐ λέγεσθαι. Περὶ δὲ του μηδενὶ δεδηλῶσθαι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Κύριον Ὥφθην , φησὶ πρὸς ᾿Αθραὰμ, xii Ἰσαλκ, xai Ἰακὼθ, θεὸς, ὢν αὐτῶν xal τὸ ὄνομα µου Κύριον οὐκ ἑδήλωσα αὐτοῖς. Οὕτω καὶ Παχὰό μετὰ τὴν πάλην μαθεῖν ἑθέλων, ἤκουσεν. "va ed ἐρωτᾷς τὸ ὄνομά µου ; ᾿Απόχρη γὰρ ὠφελεῖσθαι X ἡμὰς εὐφημήσεις. Τοῦ ἁγίου ᾽Αμϕιλοχίου ἐπιφκόπου ᾿Ἰκονίου. — θεὸς λέγεται, διὰ τὸ τεθεικέναι πάντα τῇ ἑαυλοῦ ἔξου" σιᾳ καὶ ἀσφαλείῃ, καὶ διὰ τὸ θέείν, ὅπερ ἐστὶ τρέχει καὶ κινεῖν, καὶ χυθερνᾷν, xai ζωογονεῖν và πκδντὰ, 39 PARALLELÁ RUPEFUCALDINA. 534 "Ex τοῦ gaxpropoAÀov(ou τοῦ ἁγίου Βαθυλᾶ. — À Ez narratione martyrii S. Βαὐμίω. — Numeria- Νουμέριανὸς cims* Τί ἐστι Θεός; αὐτὴν τὴν mpoc- ηγορίαν εἰπέ µοι, τί ρμηνεύεται : ; βαθυλὰς εἶπε. Qro? ὄνομα μὴ ζήτει οὐ γὰρ εὑρήσεις. Πᾶν γὰρ τὸ ὀνομαζόμενον ὑπὸ τοῦ χρείττονος ὀνομάζεται, ἵνα τὸ μὲν χαλῇ, τὸ δὲ ὁπαχούῃ. Τίς οὖν ὁ ὀνομὰσας θεόν; ; θιὸς οὐκ ὄνομά, ἀλλὰ δόξα περὶ θεοῦ. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ H. TITA. KE', --- Περὶ πίστεως xai εὐσεθείας elc θεόν. To) ἁγίου Ἱερομάρτυρος Ὦ᾿µγνατίου τοῦ θΘεοφό- ρου, ix τῆς πρὸς ᾿Ἐφεσίους αὐτοῦ ἐπιστολῆς . — Οὐδὲν λανθάνει ὑμᾶς, ἐὰν sl; Χριστὸν Ἰησοῦν ἔχητε τὴν πίστιν, xal τὴν ἀγάπην, Ἆτις ἐστὶν ἀρχὴ ζωῆς xai τόλος, ἑγάπη. Τὰ δὲ δύο ἐν ἑνότητι Ὑινόµενα, θεὺς ἐστι’ τὰ δὶ ἄλλα πάντα εἷς χαλοκαγαθίαν ἀχόλουθά εἶσιν. Οὐ- δείς πίστιν ὁπαγγελλόμενος ἔχειν, ἁμαρτάνει. Οὐ- δείς ἀγάπην χεκτηµένος μισεῖ. Φανερὸν τὸ δένδρον ἀπὸ τοῦ καρποῦ αὐτοῦ. Οὕτως ol ἐπαγγελλόμενοι Χριστοῦ εἶναι , δι dw πράσσουσιν ὀφθήσοντα. Οὐ qào νῦν ἐπαγγελίας τὸ ἔργον, ἀλλὰ δυνάµει πίστεως, ldy τις εὐρεθῇ elc τέλος. Τοῦ αὐτοῦ. — 'H πίστις ἡμῶν ἀναγωγεὺς ἡμῶν jj δὲ ἀγάπη, ὁδὸς dj ἄνω φἑρουσά πρὸς θεόν. Ἐκ τῆς πρὸς ἩΜαγνησίους τοῦ αὐτοῦ ἐπιστο- λῆς. — Μάθωμεν κατὰ Χριστιανισμὸν (Qv. "στις fip ἄλλῳ ὀνόματι καλεῖται πλεῖον τούτου, οὐκ ἔστι 100 θεοῦ. Τοῦ Εἱρηναέου, ix τοῦ 9' ἐλέγχου καὶ ἀἄνατρο- πῆς τῆς ψευδωνύμου Ὑγνώσεως. — Ώσπε οἱ βλέ- Άοντες τ) φῶς, ἑντός siot τοῦ φωτός, x. τ. ἓ. Τοῦ ἁγίου Τίτου ἐπισκόπου Βοστρῶν. -- Ῥη- τέον τοίνυν ὅτι παρήχθη πρὸς τοῦ δηµιουργήσαντος ὁ ἄνθρωπος clc βίον, ἐμπορευόμενος ἕτερον οὐδὲν, ᾗ µόνον εὐσέθειᾶν τε xal ἀρετήν. Ταῦτα γὰρ κτη- σάμενος, καλῶς ἂν διανήξαιτο τόνδε τὸν βίον. ᾿Αμι- λήσας δὲ τούτων, χαλεπῶς ἂν διαθαπισθείη πλα- νώμενος. Τοῦ αὐτοῦ, ἐκ τοῦ Ó' λόγου. — Ἔστιν ἡ κατὰ θεὸν πίστις γνῶσις θεοῦ. διά τε τῆς ὁρωμένης δη- µιουργίας , xai τῶν φυσικῶν ἐννοιῶν μετ εὐνοίας καὶ ἀχάπης τῆς πρὸς αὐτὸν xav' ἐπιστήμην ἀρετῆς καὶ κακίας εὐαρεστοῦσα θεῷ. Αντιπάτρου ἐπισκόπονυ. — liste, p µόνῃ δὲ- ὅσται θεὸν εἶδέναι. Μεθοδίου, ἐκ τοῦ κατὰ Πορφυρίου. μὲν ὄντως ἐστὶ xaxàv, x. τ. ἓ, θιοτίµου. --- Παρὰ τὸν θεὸν οὐδὲν ἐπίστασθαι δεῖ. Σωηριανοῦ ἐπισκόπου Γαθάλων , ἐκ τοῦ κατὰ τῶν αἱρετικῶν . -- Οὐχ ὁ παντὶ πιστεύων πιστὸς λέγεται, ἀλλ᾽ ὁ θεῷ πιστεύων, µόνος πιστὸς xal ἔστι, xi λέγεται. Κατάλιπε ζητήσεις, καὶ ἄσπασαι πἰ- vuv πίστις τὰ πάντα φωνίζει. Πάντα πίστις ἁγιάζει' πίστις Πνεύματος ἁγίου χαταξιοῖ τὸν ἔχοντα, Στάφα- νος γὰρ πλήρης πίστεως. El μὴ προέδραµεν i, πίστις, δύναμις οὐκ ἠκολούθει τῷ ἁγίῳ. "Omou πίστις, lt ἀκωλουθεῖ δύναμις, ἐχεῖ τὸ Ηνεῦμα τὸ ἅγιον — Ἡμέτερον ᾽Αρχὴ μὲν ἡ πίστις τέλος δὲ ἡ B principium est : nus dixit : Quid est Deus ? hoc nomen mihi edis- seras: quaenam ejus interpretatio est ? Babylas dixit : Ne Dei nomen quoras ; non enim invenies, Nam omne quod nominatur, a meliori se nomen habuit : ut illud quidem appellet, ille obsequatur. : Ecquis ergo est qui Deum nominet ? Deus non nomen est, sed opinio de Deo. LITTERA I. TIT. XXV. — De fide et religione erga Deum. Sacrosancti martyris Ignatii Theophori, ez epi- $tola αἆ Ephesios. — Nihil vos latet, si in Chri- stum Jesum fidem et dilectionem habeatis, que sunt vitz: principium et finis. Αο fides quidem finis vero charitas. Hec autem duo in unitate conjuncta Deus est : caetera vero omnia ad eximiam bonitatem consectaria sunt. Nemo fidem habere promittens, peccat. Nemo dilectionem possidens, odit. Manifesta est terra aíructu suo. Si qui promittunt se Christi futu- ros, ex his qua agunt, videbuntur. Non enim nunc est repromissionis opus, sed in virtute fl- dei, si quis inveniatur in finem. Ejusdem. Fides autem nostra dux noster est: charitasautem, via nos sursum ad Deum provehens. Ez epistola ejusdem ad Magnesios. — Discamus secundum Christianismum vivere. Qui enim alio ultra nomine vocatur, non est Dei. ]rengi, er quarta redargutione et confutatione falsi nominis scientie. — Quemadmodum qui lu- men aspiciunt, intra lumen sunt, etc. S. Titi episcopi Bostrorum. — Dicendum ergo est hominem a Conditore rerum ad hanc vitam productum fuisse, nec aliquid aliud negotiando acquirere preter pietatem ac virtutem. His enim comparatis, vitam hanc optime transegerit ; ne- glectis vero, difficillime: submergetur enim. Ejusdem, ex libro 1ν. — Fides in Deum, cogni- tio Dei est, qua ex visibili creatura rerumque naturalium cogitationibus parta , cum benevo- lentia et amore erga ipsum per virtutis ac vitii scientiam eidem gratissima est. Antipatri episcopi. — Fides est, cui soli con- cessum est Deum videre. Methodii, ez libro contra Porphyrium. — Nostrum quidem revera malum est, etc. Theotimi. — Prater Deum nihil scire oportet. Severiani episcopi Gabalorum, ex sermone contra: hareticos. — Non is fidelis dicitur, qui omni ho- mini 4986 credit: sed qui Deo credit, hic et fidelis est, et dicitur. Quaestiones omitte, et fidem amplectere. Fides omnia illuminat ; fides omnia sancta reddit : fides illi qui credit, Spiritum san- ctum donat. Stephanus enim fide plenus erat. Nisi fides preecessisset, virtus sancto adjuncta non fuisset. Ubi fides est, illuc virtus insequitur : 595 8. JOANNIS DAMASCENI - illic Spiritus sanctus inhabitat. Ubi incredulitas A xatouxst ὅπου ἄπιστία, ἐκεῖ ἀσθένεια, ἐκεῖ τὸ m. est, illic imbecillitas : illic spiritus nequam. Bo- norum principium est fides: bonorum fons est fldes in Deum. Armaturam salutis accipiamus. Aiunt qui veritati et fldei adversantur, nocivum esse quod ea non ratiocinetur; ac nisi rationem cum examine conjunctam habeat, fidem nullum credenti quesstum afferre. Videsis tortuosas voces. Vide crudelium serpentium versutias. Sed minime turbari oportet. lllud enim, fratres, nosse attinet, multis modis nos aliquid non videre. Potest quis videre quod sit: nescit vero quomodo sit. In nobis siquidem hominibus multe sunt cognitionis vie. Novi hunc hominem in civitate ista morantem : at nescio quid agat negotii. Novi alterum tali nego- tio vacantem : nescio vero ex quo genere sit. Adeoque partim scio, et partim nescio ; nec ulla prorsus ratione particularis notio perfectam in- generat: neque particularis cognitio hoc ipso tollitur, quod res tota non cognoscatur. Quid igi- tur? Deum esse bonum novi ; quod existat ; quod immortalis sit, quod interire, quod concipi, quod comprehendi, quod mutari nequeat. Omnia hec novi, et ut cognitio mea fert, adoro. Quo pacto vero sit, ignoro, neque id curiosius rimari didici. Sed videas, quaeso, quid veritatis hostis rursum dicat : Non enim frustra Deus nobis rationis vim prebuit: non vane mentis judicium accepimus. Rationum argumentis fidem quoque scrutari oportet, nec religionem examinis expertem esse. Narra igitur velim mihi, rationum adhibita con- vnpóv πνεῦμα. ᾽Αρχὴ τῶν ἀγαθῶν, πίστις πηγὴ τῶν ἀγαθῶν, ἡ ἐπὶ Θεὸν πίστις. Λάθωμεν τὸ ὅπλον τῆς σωτηρίας. Λέγουσι γὰρ οἱ τῇ ἀληθείᾳ καὶ πίστει ἀντιπίπτοντες , ὅτι τὸ ἁλόγιστον αὐτῆς βλαδιρὸν͵, χἂν μὴ ἐξητασμένος p λγισμὸς συνηµµένος, ἡ κ. στις οὐδαμῶς κέρδος φέρει τῷ πιστεύοντι. "Opa ua τὰ σχολιὰ ῥήματα. "Opa pot τῶν πικρῶν ὄφεων τὰς ποικιλίας. )Αλλ᾽ οὗ δεῖ ταράττεσθαι. Ἐκεῖνο γὰρ, ἀδελφοὶ εἰδέναι χρὴ, ὅτι ἔστι θεός: τὸ πῶς δέ ἐστιν, o0x olósv: ἐπεὶ καὶ ἐφ᾽ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων πολλαὶ τῆς γνώσεως ὁδοί. Οἶδα τόνδε τὸν ἄνθρωπον ἐν τῇδι τῇ πόλει διάγοντα: Οὐ μὲν οἶδα καὶ ποίαν ἑργασίαν µέτερχεται. Οἶδα ἕτερον τήνδε µετίοντα τὴν ipyz- claw. Οὐ μὲν οἶδα xal πόθεν φέρει τὸ γένος καὶ μέρει μὲν γινώσκω μέρει δὲ ἀγνοῶ, xal οὐ πάντως, B οὔτι μεριχὴ γνῶσις ὁλόχληρον εἰσάγει γνῶσιν' ob τὸ μὴ χατὰ πάντα Ὑγινώσκειν, τὴν μεριυὴν ἀναιρεῖ, Τί οὖν ; Οἶδα τὸν Θεὸν ὃτι ἀγαθός ἐστιν, ὅτι ἴστιν, ὅτι ἀθάνατός ἐστιν, ὅτι ἄφθαρτός ἐστιν, ὅτι ἆπερι- γόητος, ὅτι ἀκατάληπιος, ὅτι ἀναλλοίωτος. Ταῦτα πάντα οἶδα καὶ εἶδὼς προσκυνῶ. Τὸ δὲ πῶς ἐστι οὐκ οἶδα, οὐδὲ ἐδιδάχθην πολυπραγμονεῖν. ᾽Αλλ’ ὅρα tl φησι πάλιν ὁ ἐχθρὸς τῆς ἀληθείας. Mà γὰρ ἀργῶς ἡμῖν ἔδωχεν ὁ Θεὸς λογισμούς' μὴ ἁπλῶς εἰλήφα- μεν τοῦ νοῦ τὸ κριθήριον' δεῖ xal λογισμοῖς ipto vqv τὴν πίστιν, xal μὴ ἀνεξέταστον εἶναι τὴν εὐσί- θειαν. ᾽Απάγγειλον οὖν µοι λογισμῶν ἀχολουθίᾳ χρησᾶμενος , πῶς ἕστηχεν ὁ οὗρανὸς εἲς τοσοῦτον ὕψος χοιλαινόµενον ἄπειρον, καὶ μηδὲν ἐν τοσαύτῃ περιγραφῇ τὸ ὑπερεῖδον ἔχων ἐν τίνι βαστάζεται ; secutione, qui factum sit ut celum tanta celsitu- C Τίνες αἱ κρηπίδες ἐφὶ Gv. ἑστήρικται; πῶς ἐν το: dine immense fornicatum consistat, nec in tanto circuitu fulcrum ullum quo feratur, habeat. Quas- nam fundamenta sunt quibus innititur ? quomodo in tanta temporum intercapedine, nec ejus decor minuitur, nec harmonia destruitur. Columnas quibus fertur ostende. Quid vero celi ac non ter- r& constitutionem afferro ? Quod enim super aquas fundata sit, hoc ego quoque accepi, ac ipse con- fiteris : qua vero ratione in aquis etiam fulciatur, hoc mihi edissere. Nec mihi sermones duntaxat dederis, sed rationes eorum qus a te queruntur reddas. Cumque difficultatibus istis solvendis im- pares simus, horum veram ac religiosam solutio- nem habemus, quam beatus David cecinit, di- σούτῳ χρόνῳ οὐ λύεται τῷ κάλλει, οὐδὲ ἀφανίζεται ἡ ἁρμονία; Δεῖξον τοὺς βαστάζοντας xlovac. Τί ὃ ἐρῶ περὶ οὐρανοῦ, καὶ οὐ περὶ γῆς τὴν κατάστασυ : Ὅτι μὲν γὰρ ἐπὶ ὑδάτων τεθεµελίωται, τοῦτο κἀγὼ παρέλαθον, καὶ αὐτὸς ὁμολογεῖ, πῶς δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ὑδάτων ἑστηρίχθη, τοῦτο ἑρμήνευσον, καὶ μὴ ἁπλῶς ἀχολουθήσῃς τῷ λόγῳ , ἀλλὰ λογισμὸν ἀπό- δος τῶν ζητουµένων. ᾽Αλλ’ ὅταν περὶ ταῦτα ἀπορή- σωµεν, ἔχομεν ἀλιθῆ xal εὐσεθῇ τῶν ἀπορουμίνων λύσιν, fjv ὁ µακάριος Δαθὶδ ἐμελῴδησε, λέγων ὅτι Εὐθὴς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, xai πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ ἐν πίστει. Τὰ ἔργα ἄνευ πίστεως οὐκ ἔστι καταλαθεῖν, xal Θεὸν ἄνευ πίστεως θέλεις εὑρεν ; ᾽Αλλὰ τοὺς ἐχθροὺς τῆς ἀληθείας ἀφέντες ἡμεῖς cens : Rectum est. 84 vcrbum Domini, et omnia D τὴν ὑγιῆ xal ἀσφαλῆ τῆς πίστεως ὁδὸν ὁδεύσωμεν, opera ejus in fide (Psal. xxx», &.) Opera sine fide comprehendi nequeunt, ac Deum absque fide re- perire vis? Nos vero, veritatis hostibus relictis, sanam et securam fidei viam pergamus, Deo fldem habentes qui dixit: Non poterit homo faciem meam cernere, et vivet (Exod. xxxi, 20). Desiderantium πειθόµενοι τῷ λέγοντι Ocip. Οὐ δυνήσεται ἄνθρω- πος ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν µου, καὶ ζήσεται. Οὐ χω- pei τὸν ποθούµενον d; τῶν ποθούντων δύναμις, οὐδὲ φέρει dj θνητὴ φύσις τὴν ἀθάνατον δύναμιν τοῦ πάν: των Δημιουργοῦ xal προνοητοῦ. facultas desiderati capax non est, nec mortalis natura immortalis virtutis illius qui omnia crearit et procurat. TIT. XXVI. — De iis qui pietati ac fidei refractarii sunt, et in Deum impü. S. [γεια et 5 (a) redargutione et eversione. falsi TITA. Κζ. — Περὶ τῶν παραθεθηκοτων τὴν εὐσί- θειαν καὶ πίστιν, καὶ elc θεὸν ἁσεθούντων. Τοῦ ἁγίου Ελρηναίου, ἐκ τοῦ « ἐλέγχου χαὶ 537 ἀνατροκῆς τῆς Ψψευδωνύμου γνώσεως,. ἐφίστανται κατὰ τὴν γνώμην αὐτῶν τοῦ θεοῦ, x. c. ἕ. θεοφίλου Αλεξανδρείας. — Εἶτα βασιλεὺς μὲν ἐπίγειος πιστεύεται εἶναι, καΐπερ μὴ πᾶσι βλεπόμε- voc, διὰ δὲ νόμων καὶ διατάξεων αὐτοῦ, καὶ ἐξουσιῶν, χαὶ δυ άµεων, xal εἰκόνων νοεῖται' τὸν δὲ θεὸν οὐ βούλει σὺ νοῆσαι δι’ ἔργων xal δυνάμεων ; ΤΙΤΑ. ΚΠ’. — Περὶ πονηρίας, καὶ κχαχίας, xal ἁμαρτίας. Τοῦ ἁγίου Ιουστίνου τοῦ φιλοσόφου xal µάρ- τυρος, ἐκ τοῦ β’ µέρους τῆς ᾿Απολογίας αὐτοῦ. — 'H χακία πρόθληµα ἑαυτῆς τῶν πράξεων, x. t. b. Φίλωνος, ix τοῦ β΄ τῶν ἐν Γενέσει Ζητουμέ- vtov. — Οὐδὲν ἑναντίον xal µαχόμµενον ταῖς ὁσιωτά- ταις τοῦ θεοῦ δυνάµεσίν ἐστιν οὕτως, ὣς ἀδικία. ΤΙΤΑ. A'. — Περὶ πνευματικῆς προχκοπῆς. Εἱρηναίου, ἐκ τοῦ ὃ) ἑλέγχου. — Διὰ ταύτης τῆς τάξεως xal τῶν τοιούτων ῥυθμῶν, x. t. ἓ. TITA. ΑΑ’. — Περὶ προσκαίρων καὶ αἰωνίων ἀγα- θῶν' xat ὅτι χρὴ τῶν παρόντων τὰ μέλλοντα προτιμᾷν. Τοῦ ἁγίου Κλήμεντος, ἐκ τῆς πρὸς Κοριθίους ἐπιστολῆς B. Ὁ τῶν παρόντων αἰσθητιχὸς συν- ίησιν, ὡς οὔτε ἅ λογίζονταί τινες εἶναι τερπνά, ξενὰ xai μακράν ἔστι τῶν ἀπεχθῶν. ᾽Αλλὰ xal πλοῦτος πολλάκις μᾶλλον πενίας ἔθλιψε, xai ὑγεία πλέον ἠνίασε νόσου’ xai χαθόλου τῶν λυπηρῶν καὶ φευ- πτῶν πάντων ὑπόθεσις καὶ ὕλη ἡ τῶν ἀσπαστῶν xai xav' εὐχὴν περιθολἠ γίνεται. Τοῦ áylou Ἱππολύτου Ῥώμης. -- Ταῦτα δὲ κατ άναγχην ἔχομεν διηγήσασθαι, ὅπως τὴν ὑπόνοιαν ( τὴν τῶν πολλῶν ἀνέλωμεν. Tic γὰρ βούλονται λέ- ειν, εἷς τὸν οὐρανὸν εἶναι τὸν παράδεισον, καὶ μὴ εἶναι ἐκ τῆς Χτίσεως. Ὁ πότε τοίνυν ὁρῶνται οἱ πο- ταμοὶ ὑπὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν ἐκπορευόμενοι ἐξ αὖ- τοῦ, iv οἷς xai σήμερον ἔστι πάντας Ἱστορεῖν τοὺς θέλοντας, ἄρα λογιζέσθω πᾶς, ὅτι οὐκ cic οὐρανὸν, &XA' ὄντως ἐν τῇ χτίσει πεφύτευται. Ἔστι δὲ xal τὸ- πος τῆς ἀνατολῆς, καὶ χωρίον ἐχλογῆς. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ T. TITA. ζ. — Περὶ τεχνιτῶν, καὶ τίνες τέχνας ἐφευρον. Διδύμου. — Τέλειον ἰατρὸν λέγομεν, οὗ τὸν θερα- πεύοντα πάντως, ἀλλὰ τὸν μηδὲν τῶν εἲς ὠφείλειαν ἀνηχόντων, xal θεραπείαν παραλείποντα, xai στρα- τηγὸν ἄριστον οὗ τὸν νικῶντα πάντως, ἀλλὰ τὸν μηδὲν τῶν εἷς νίκην συντεινόντων παραλείψαντα” οὕτω xal χυθερνήτην ἄριστον, οὐ τὸν τυγχάνοντα πάντως τοῦ εὖ ἄγειν τὸν νοῦν. ἀλλὰ τὸν μηδὲν τῶν ὅσα δείκνυσι τὸν ἄριστον χυθερνήτην παραλείψαντα, xiv xai βία κραταιοτέρα τῆς θαλάσσης κινουµενης τὸ σκάφος ἐπικαλύψῃ τοῖς χύμασιν' καὶ φ'λόσοφον ἄριστον, οὗ πάντως τὸν εἷς συναγωγὴν ἐπιτυγχάνον- τα, ἀλλὰ τὸν μηδενὸς τεχνιχοῦ συλλογισμοῦ παραµε- λήσαντα, κἂν μὴ συναγάγῃ. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Y. TITA. 6'. — Περ ὑπούλως πρὸς τινα διαχειμέ- vOv, Διονυσίου ᾿Αλεξανδῥείας. — Τὴν προφανῆ κα. PARALLELA RUPEFUCALDINA. — "Ὅσα À nominis scientiz. — Qusecunque suopte consilio & 538 Deo abscedunt. etc. Theophili Alexandrini. — Ad hec, imperator qui- dem terrenus esse creditur, quamvis ab omnibus non videatur ; sed per leges et constitutiones suas, per auctoritatem, virtutem et imagines intelligi- tur : tu vero Deum ex ejus operibus ac virtutibus recusas intelligere ? TIT. XXVIII. — De nequitia, vitio et peccato. S. Justini philosophi et martyris, ex secunda parte Apologie ipsius. — Vitium actionum suarum spe- cimen, etc. Philonis, ez secundo Quzstionum in Genesim. — Nihil sic sanctissimis Dei virtutibus adversarium ac repugnans est, velut iniquitas. TIT. XXX. — De spirituali profectu. Irenzmi, ex 49 redargutione. — Per hunc ordinem et ejusmodi rationes, etc. TIT. XXXI. — De temporalibus et s&ternis bonis : et quod praesentibus futura anteferre oporteat. S. Clementis, ez epistola ad Corinthios secunda. — Qui presentia sentit, intelligit ea que jucunda nonnullis videntur, aliena non esse et procul ab iis qu& odio habentur. Quinimo divitis sepenumero magis quam paupertas lwserunt, et sanitas plus morbo afflixit. In summa, gratarum optatarumque rerum afffuentia materia et causa fit tristium om- nium que refugimus. S. Hippolyti episcopi Roma. — Hec porro nos oportuit edisserere, ut multorum suspicionem adi- mamus. Nonnulli siquidem dicere volunt paradi- sum in calo exsistere, nec esse ex rebus conditis, Quando itaque oculis nostris cernuntur fluvii qui ex ipso profluunt, quos amnes qui voluerint,etiam- num hodie licet intueri ; unusquisque igitur infe- rat, non in colis, sed vere inter res creatas plan- tatum illum fuisse. Atqui locus etiam est orientis, ac predium electionis. LITTERA T. TIT. VI. — De artificibus, et quinam artium inven-. tores sint. Didymi. — Perfectum medicum dicimus, non illum omnino qui medeatur : sed qui nihil eorum que ad levamen et sanationem conferant, omittat ; itemque imperatorem optimum, non qui semper vincat, sed qui nihil quo victoria obtineatur, ne- gligat. Sic quoque nauclerum peritum, non qui navem recte agat, sed qui optimi gubernatoris mu- neribus omnibus accurate fungatur, tametsi mare vehementi procella perculsum fluctibus navigium operuerit. Demum praestantissimum philosophum, non illum omnino qui hominum cetum conflet,sed qui nullam non artem conflciendi syllogismi adhi- beat, quamlibet multos auditores non habeat. 488 LITTERA Y. TIT. IX. — De iis qui subdolo erga alterum animo sunt. Dionysii Alezandrini. — A manifesta nequitia 539 8. JO&RNNIS DAMASCENT 9 cavere facile est, diffülcile vero, occultam devi- À xlav φυλάξασθαι ῥᾷδιον, «hv δὲ ἐγχεχρυμμένην ἐκ. tare. TIT. XI. — De somno et vigiha. S. Eustathii, — Somnus corpori et animes omni communis est. TIT. XVII. — De patientia et perseverantia. Sancti Ignatii, ez Epistola ad Polycarpum. — Sta velut incus que percutitur. Magni athlete est verberari et vincere. Maxime autem propter Deum omnia nos sustinere oportet, ut et ipse nos susti- neat. Ex eadem. — Patienti animo invicem vos ferte cum mansuetudine, uti Deus vos semper. LITTERA 9. TIT. XIV. — De operosis et studiosis : et quod ope- rari oporteat. Hoc enim utile est. Sancti Dionysii Alezandrini. — Sermo autem flr- mus et accuratus, amara esse ait ad dulcia com- meatum, ac voluptates laborum fructus evadere, Nihil enim sine labore comparari potest. 5. Irengi (1v, 72). — Non perinde diliguntur, etc. TIT. XV. — De bonis amicis. Philonis, ex libro primo Quaestionum in Genesim. — Inter amicos censeri debent, qui auxilio atque emolumento vicissim esse volunt, tametsi non pos- sint. Amicitia enim, non necessitate duntaxat, ve- rum etiam permistione et consensione morum fir- manda. est: ita ut unusquisque eorum qui amicam communionem contrahunt hoc Pythagure effatum pronuntient: Num amicus alter est mei similis ? LITTERA X. TIT. IV. — De donis et muneribus Dei: et quod vita honesta retribuatur a Spiritu sancto. Sancti Titi, libro de Providentia. — Preter hec omnia, nisi quee a Deo universis hominibus perinde concedi solent, identidem impediri contingeret, immobilis cujusdam nature impetu, horum largi- tionem nihil curassent homines, nec ας obtentis Deo gratias agerent, neque horum compotes facti, ullatenus precarentur. Ad tempus igitur aliquod donis privantur, ut exorent, rursumque accipiunt, ut largitori confiteantur, agnoscentes ipsum esse qui tribuit, nec alteram quamvis preter Deum na- turam esse, qus& indiscriminatim et sine poniten- tià subministret. Vult itaque Deus sibi gratiam ha- beri, ut homines evadant digniores qui ab ipso aé- cipiant, non ut sibi ipsi emolumenti quidpiam re- deat. Vult enim ut bona postulent, quibus acceptis largitorem sentiant. Gaudet enim dando que sua sunt : sed gaudet amplius dignis 789 imparhendo: ac si benignitas ipsius modo quodam dedecoraretur nisi in eos qui bene affecti sunt impenderetur. Philonis, ex lib. 1 Quzst. in. Exodem. — Quando sementis fructus maturi sunt, arborum subinde fructus initium habent, ut Dei gratie per totum evum veluti gyrando currant, adeoque alis altis succedentes, et fines principiis ac principia finibus copulantes, indesinenter fluant. τρέπεσθαι δύσκολον. TITA. ΙΑ’, — Περὶ ὕπνου xai ἁὐπνίας, Τοῦ ἁγίου Εὐσταθίου. — Κοινὸν σώματος χαὶ ψυχῆς πάσης ὕπνος, TITA. 17. — Περὶ ὑπομονῆς xal µαχροβυμίας, Τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου, ἐκ τῆς πρὸς Πολύχαρχον ἐπιστολῆς. — Στῆχε ὡς ἄχμων τυπτόµενος. Meyi- λου ἀθλητοῦ ἐστι δέρεσθαι καὶ νικῷν' pile ἃ ἕνεχεν θεοῦ πάντα ἡμᾶς ὑπομένειν δεῖ, ἵνα xal ai- τὸς ἡμᾶς ὑπομείνῃ. Ἐκ τῆς αὐτῆς. — Μακροθυμεῖτε uet ἀλλήκων ἐν πραύτητι, ὡς ὁ θεὸς μεθ’ ὑμῶν διὰ παντός. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ 4. TITA. A'. — Περ φιλέργων καὶ ὀπουδαίων' καὶ ὅτι χρὴ ποιεῖν. Ὠφέλειαν γὰρ ἔχει. Τοῦ ἁγίου Διονυσίόυ ᾿Αλεξανδρείας. -- Ὁ ἃ γε ἐβῥωμένος xal ἀχριθὴς λόγος, xal τὰ πικρὰ εἶναί φησι τῶν γλυχέων ἐφόδια, καὶ γἰνεσθαι καρποὺς τῶν πόνων τὰς ἡδονάς, ᾿Αχμητὶ γὰρ οὐδὲν δύναται κα» ῥαγενέσθαι. Τοῦ ἁγίου Βΐρην. — Οὐχ ὁμοίως ἀγαπᾶται, x. «.L. ΤΙΤΑ. IE'. --- Περὶ φίλων χρηστῶν. Φίλωνος, ἐν τοῦ α τῶν ἐν Γενέσει 2ητημά- των. ---Φίλους ἡγητέον τοὺς βοηθεῖν xai ἀντωφί- λεῖν ἐθέλοντας, χἂν μὴ δύνωνται, Φιλία γὰρ ἐν τῷ χρειώδει μᾶλλον, fj κράσει καὶ συμφωνίᾳ βεθαιοῦται ἐθῶν, ὡς ἕκαστος τῶν συνελθόντων εἴς φιλικὴν χοὶ- νωνίαν, τὸ ἸΠυθαγόρειον ῥῆμα ἐπιφθέγξασθαι, ὅτ' "Apá ἐστι φίλος ἕτερος ὡς ἐγώ ; ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Χ. TITA. A. — Περ χαρισµάτων καὶ δωρηµάτων θεοῦ. xal ὅτι plo p ἀντιδίδοται Παρὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Too ἁγίου Τίτου, ix τοῦ περὶ Προνοίας. — Πρὸς δὲ τοῖς ἅπασι, τῶν συνήθως ὑπὸ θεοῦ δεδοµένων κοινῇ πᾶσιν ἀνθρώποις, sl µηδεµία τις ἔστιν ὅτι συνέδαινε χώλυσις, φορᾷ φύσεως ἄν τινος ἀμεταθλή- του τὴν χορηγίαν αὐτῶν ἠθέλησαν ἄνθρωποι, καὶ οὐκ ἂν Bb δεχόµενοι ταῦτα, χάριν ὡμολόγησαν τῷ θεῷ, οὖν ἂν δὶ ἄτησαν ἔχοντες. Στεροῦνται τοιγαροῦ ἐνίοτε πρὸς ὀλίγον, ἵνα αἰτήσωσι, καὶ δέχονται αὖ- θις, ἵνα χάριν ὁμολογήσωσι τῷ χορηγοῦντι, γυύ- σκοντες ὡς αὗτός γὲ ἐστιν ὁ παρέχων. xal οὐ φύσις ἄλλη τίς ἐστι παρὰ τὸν θεὸν ἄκριτός τε, καὶ ἆμετα: µέλητος ἡ χορηγοῦσα. Βούλεται δὲ à θεὸς εἰδίνι χάριν αὐτῷ, ἵνα ἀξιώτεροι τοῦ λαμδἀνειν map! αὖ- τοῦ γένωνται, οὐχ ἵνα τι χαρπώσηται slc ἑαυτόν. Βούλεται γὰρ τὰ ἀγαθὰ τούτους ales, ἵνα δεχόµε- vot, αἴσθησιν τοῦ χορηγοῦντος ἔχωσιν. Σαΐρει μὲν γὰρ τὰ παρ’ ἑαυτοῦ διδοὺς, χαίρει δὲ μᾶλλον ἀξίοις διδοὺς, ὡς τῆς φιλανθρωπίας τρόπον τινὰ ἀτιμαζο- µένης, et μὴ πρὸς εὐαισθήτους γένοιτο. Φίλωνος, ἐκ τοῦ α τῶν ἐν Ἐξόδψ. -- Ὅταν οἱ τῶν σπαρτῶν xapmol τελειωθῶσιν, ol τῶν δένδρων γενέσεως ἀρχὴν λαμθάνουσιν, ἵνα δολιχευωσιν αἱ τοῦ θιοῦ χάριτες τὸν αἰῶνα, ἵνα ἄλλαι ἄλλην διαδεχόμε” ναι, καὶ συνάπτουσαι τέλη piv ἀρχαῖς, ἀρχὰς δὲ τέλεσιν, ἀτελεύτητοι ὥσιν. | 5 PARALLBLA RÜPRFUCALDÍNA. 542 "E& τοῦ B' τῶν αὐτῶν. — Al to3 Θεοῦ χάριτες À — Ez secundo earumdem. — Dei gratie non modo οὗ µόνον ἀναγχαῖα παρέχονται, ἀλλὰ xal ὅσα πρὸς πιριττὴν xal δαψιλεστέραν ἁπόλαυσιν. TITA. If. — Περὶ Xpiesuvisuod, xai τῆς ἐξ ἐθνῶν Εκκλησίας. Toó ἁγίου Ἰγνατίου, ἐκ τῆς πρὸς ᾿Ἡφεσίους Ἐπιστολῆς. — Ἡρέπον ieri μὴ µόνον ἀχούειν Χριστιανοὺς, ἀλλὰ καὶ εἶναι. ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ TV. TITA. Α', — Περὶ ψυχῆς καὶ νοῦ. To) ἁγίου Εἱρηναίου. — Al ψυχαὶ ἀπέρχονται tle τὸν τόπον τὸν ἀφωρισμένον, x. τ. 0. TITA. A'. — Περὶ ψεύδους xal συχοφαντίας. Σευηριανοῦ ἐπισκόπου ἵΤαθάλων. — Τὸ ψεῦδος ὅταν θέλῃ πιστευθῆναι, ἐὰν μὴ πήξῃ θεµέλιον δοχού- σης ἀληθείας, οὗ πιστεύεται. ZTOIXEION α. TITA. — Περὶ ὥρας θανάτου. Διδύμου, ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἲς τὸν Ἰώδ. — Ἡ τῶν ἁμαρτημάτων µετάνοία, Χαθαρὸν ποιεῖ τοῦ µετα- νουῦντος τὸν νοῦν. To) αὐτοῦ, εἷς τὸν Λὼτ καὶ τὸν Δαθίδ, — Tiv πχροῦσαν ἀρετὴν ὁ θεὸς ἀποδεχόμενος, τῶν παλαιῶν ἁμαρτημάτων ἀμνημονεύει. Ἰωσήππου, ix τοῦ Ἀόγου τοῦ ἀναγεγραμμένου κατὰ Πλάτωνος (33). — Καὶ οὔτος μὲν ὁ περὶ δαιµό- νων λόγος. Περὶ δὲ ᾷδου ἐν ᾧ συνέχονται al ψυχαὶ δι- χαΐίων τε καὶ ἀδίκων, ἀναγχκαῖον εἰπεῖν. Ὁ ἄδης τόπος ἐοτὶν ly τῃ κτέσει ἁκατασκεύαστος, χωρίον ὑπόγειον, lv ᾧ φῶς χόσµου οὐχ ἐπιλάμπει. Φωτὸς τοίνυν ἐν τούτῳ τῷ χωρίῳ pu) καταλάμποντος, ἀνάγχη σκότος, δηνεκῶς τυγχανειν. Τοῦτο τὸ χωρίον ὡς φρούριον ἀπενιμήθη ψωχαῖς, ἐφ᾽ d κατεστάθησαν ἄγγελοι hecessaria preestant ; sed etiam quecunque cumu- latam et affluentem oblectationem reddunt. TIT. XXI. — De Christianismo, et Ecclesia gen- tium. S. Ignatii, ez Epistola αἆ Magnesios. — Oportet non solum Christianos dici, sed etiam esse. LITTERA WV. TIT. I. — De anima et mente. Sancti Irenzi, — Anime pergunt ad locum de- stinatum, etc. TIT. IV. — De mendacio et detractione. Severiani Gabalorum episcopi. — Mendacium, dum fldem habere vult, nisi verisimilitudinis fun- damentum fixerit, non creditur. LITTERA Q. TIT. — De tempore mortis. Didymi, ex sermone in Job. — Peccatorum admis- sorum penitentia, puram reddit mentem illius quem poenitet. Ejusdem in Lot et David. — Virtutem presentem suscipiens Deus, veterum peccatorum obliviscitur. Josephi, ez sermone inscripto contra Platonem. — Hactenus de daemonibus dictum sit. De inferno autem, in quo detinentur justorum atque iniquo- rum anime, loqui oportet. Infernus est locus in rebus creatis inconditus, receptaculum subterra- , neum, in quo lux mundi non splendet. Luce igitur in hocce 790 loco non fulgente, tenebras ibi per- petuo esse necessarium est. Regio illa tanquam custodia est animabus destinata,in qua angeli con- NOTE. (33) Ἰωσήππου, ix τοῦ λόγου τοῦ dvaytypap- µένου xaxà Ἡλάτωνα. Imo κατὰ Ηλάτωνος, adver- $5 Platonem, ut infra perspicuum flet. Lucubra- tionis hujus περὶ τοῦ παντὸς, de universo, excer- mum aliud habetur in hisce Parallelis Rupefucal- inis, litt. a, tit. LXXI, ubi Meletio Antiocheno tri- buitur. Photius in Bibliotheca, cod. 48, hoc idem opus assignatum fuisse narrat sanctis Justino, Ire- neo, et Caio Romane Ecclesie presbytero. Josephi quidem non esse fetum, inde certissime constare arbitror, quod ambe iste lacinie, ime totum fra- &nentum, quod Heschelius in notis ad Photium ce edidit, 8ο Grece Latineque Stephanus Le [) legeret. Iro. Moyne imtev Varia sacra, Christianum,non Judeum auctorem prodat. Nam Christum esse Deum Ver- bum doeet, imo Deum factum hominem, θεὸν ἐναν - ἠρωπήσαντα. Évangelicas insuper locutiones et Sententias usurpat. Sic enim de Deo Verbo carne facte loquitar : Toóvp ὁ Ηατὴρ πᾶσαν χρίσιν ἔδωκε' Huic Paler omne judicium dedit: quemadmodum sclicet Joan v, 22, legerat: Neque enim Pater judicat quemquam : sed omne judicium didit Filio. teque ubi dicit: Χάος βαθὺ καὶ µέγα ἀναμέσον Ίριχται, ὥστε phe δίκαιον συµπαθήσαντα προσ- (e, µέτο ἄδιχον τολμῖῆσδαι διελθεῖν Chaos profundum et magnum inter utrosque firmatum est, ut neque justus illos miserationis affectu recipiat, neque injustus ad hos audeat transire : quid aliud sibi vult, nisi quod Luce xvi, 26, Dominus propum- uaverat: Et in his omnibus inter nos et vos chaos magnum firmatum est, ἑστήρικται, ut. hi qui volunt hinc transire ud vos, non possint, neque tnde trans- meare. Eos dedita opera non refello, qui tractatum istum Caio, Justino, Ireneo, Origeni, et Meletio ascripserunt. Satius sit nobis, in inscriptione lapi- dea vetustissima, que etiamnum exstat inler opera Hippolyti Portuensis episcopi, recenseri li- brum πρὸς Πλάτωνα f; περὶ τοῦ παντὸς, adPlatonem, seu de universo : ut alterum illius parentem non quaeramus. Nimirum accidisse oportet, ut libra- rius, cum in codice quem pre oculis habebat, pri- mas duntaxat nominis Hippolyti litteras Grecas deletis vel compendio suppressis aliis, hinc arbitratus sit, fuisse scriptum, ]ωσίπ- που: unde opus Josepho restituendum intulerit. Auctorem porro, non Platonis opiniones propu- gnasse, se potius impugnasse, adeoque legendum esse, κατὰ Πλάτωνος, non κατὰ Πλάτωνα, jam viri docti observarunt. Et certe in his fragmentis Pla- tonicorum philosophorum de inferno fabulee, ac nanis dedita opera refelluntur, explodunturque, horum loco substitutis qua Christiana fides tradit, si pauca demas quz a communi Catholicorum do- etrina discrepant. Photius observat opus istud in duas partes distributum fuisse, iv δυσὶ λογιδίοις, quin etiam in ] ibusdam codicibus ejusmodi in- scriptionem habuisse, πεοὶ τῆς τοῦ παντὸς αἰτίας, de causa universi, et in aliis περὶ τῖς του παντὸς οὐσίας, de substantia universi. Plura videsis apud eumdem Photium. D43 8. JOANNIS DAMASCENI PARALLELA RUPEFUCALDINA. 54 stitati sunt custodes, qui pro uniuscujusque faci- A φρουροὶ, πρὸς τὰς ἑκάστου πράξεις διανέµοντες τὰς noribus temporarias locorum penas distribuant. In hac regione locus quidam separatus est, lacus nimirum ignis inexstincti, in quem nullum adhuc conjectum esse existimamus.Preparatus autem est ad determinatam a Deo diem, cum una justi judicii sententia de omnibus pro ipsorum merito feretur: ac injusti quidem et Deorefractarii, idola vana quee manus hominum fabricaverunt, uti Deum colentes, isti zeterno supplicio, utpote qui se sordibus con- spurcarunt, adjudicantur: justi vero regno in- corrupto nec desituro potientur.Illi nunc in inferno continentur, sed non in eodem loco in quo justi versantur. Unus quippe est ad eam regionem de- scensus, ad cujus januam Archangelum cum exer- citu collocatum credimus,quam portam preetereun- tes,qui deducuntur ab animarum preesidibus ange- lis, non una eademque via pergunt : sed justi ad dextram per mediam lucem multosque circumstan- tes angelos, qui hymnis ipsos prosequuntur, ad locum tandem lucidissimum perveniunt, in quo antiqui justi versantur, non necessitate constricti, sed contemplatione bonorum quse vident perpetuo fruentes, et novorum que creberrime contemplan- tur, exspectatione delectati, ut illa his potiora ha- beant. Quibus locus iste labores nullos parit. Non hic estus est, non frigus, non tribulus, sed justo- rum Patrum conspecta facies ubique ridet, post mansionem istam, quietem, sternamque in celo vitam presstolantium. Atqui locum hunc appella- mus sinum Abrahae. Injusti vero ad laevam trahun- tur ab angelis tortoribus; neque sponte amplius vadunt, sed adhibita vi rapiuntur tanquam vincti, quos presides angeli irridendo dimittunt, eosque exprobiantes, et torvis oculis minitantes, ad infe- riores partes gehenne detrudunt. Sic porro dedu- ctas animas pr:zsides instantes angeli trahunt &d confinia gehennae. Cum itaque tam prope sint, audiunt semper conflagrationem,nec sunt expertes fumi ex isto calore manantis : proxima autem vi- sione ista terribile et immodice luteum ignis spe- ctaculum videntes, horrescunt ceu gelu constricti propter exspectationem futuri judicii, quasi modo jam supplicio affecti. Sed nec illi justorum regio- nem, nec justos cernunt, hocque ipso torquentur. Nam et in medio chaos magnum et profundum fir- B C τῶν τόπων προσκαίρους κολάσεις. Ἐν τούτῳ δὲ τῷ χωρίῳ τόπος ἀφώρισταί τις λίμνης πυρὸς ἀσθέστου, iv ᾧ piv οὐδέπω τινὰ καταρερίφθαι ὀπειλήφαμε, ἐσκευάσθαι δὲ εἷς τὴν προωρισµένην ἡμέραν παρὰ θεοῦ, ἐν 7j δικαίας Χρίσεως ἀποφασις µία πᾶσῖν ἀξίως προσενεχθῇ καὶ οἱ μὲν ἄδικοῖ καὶ θεῷ ἁπει- θήσαντες, vá τε µάταια ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων xax- εσχευασµένα εἴδωλα, ὡς Θεὸν τιµήσαντες, ταύτης τῆς ἀῑδίου χολάσεως ὡς αἴτιοι µιασμάτων γενόμενοι προχριθῶσι' οἱ δὲ δίχαιοι τῆς ἀφθάρτου xal ἀνεχλεί- πτου βασιλείας τύχωσιν. Οἱ ἐν τῷ ὥδῃ νῦν μὶν συν. έχονται, ἀλλ’ οὗ τῷ αὐτῷ τόπῳ, de οἱ δίκαιοι. Μία γὰρ εἰς τοῦτο τὸ χωρίον κάθοδος, οὗ τῇ πύλῃ ἐφεστῶ- τα ἀρχάγγελον Mua στρατιᾷ πεπιστεύχαµεν, ἣν κύ- λην διελθόντες οἳ καταγόµενοι ὑπὸ τῶν ἐπὶ τὰς do- χὰς τεταγµένων, oó μιᾷ ὁδῷπορεύονταυ ἀλλ οἱ μὲν δίκαιοι εἰς δεξιὰ φωταγωγούμενοι, καὶ ὑπὸ τῶν ἐφεστώτων κατὰ τόπον ἀγγέλων ὑμνούμενοι, ἄγοντιι εἰς χωρίον φωτεινὸν, ἐν ᾧ οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς δίκαιοι πο- λιτεύονται, οὐχ ὑπ ἀνάγχης κρατούμενοι, ἀλλὰ τῆς τῶν ὁρωμένων ἀγαθῶν θεωρίας ἀεὶ ἀπολαύοντες, xai τῇ τῶν ἑκάστοτε καινῶν ὁρωμένων προσδοχίᾳ ἡδό- μενοι, κἀχεῖνα τούτων βελτίονα ἠγούμενοι, οὗ ὁ τό- πος οὐ χαµατηφόρος γίνεται. Οὐ καύσων, οὐ κρύος, οὐ τρίθολος ἐν αὐτῷ, ἀλλ’ ἡ τῶν Πατέρων δικαίων ὁρωμένη ὄψις πάντοτε µειδιᾷ, ἀναμενόντων τὴν μετὰ τοῦτο τὸ χωρίον ἀνάπαυσιν, xal αἰωνίαν ἀναθίωσιν ἐν οὐρανῷ. Τούτῳ δὲ ονοµα κικλήσνοµεν, χόλπον ᾿Αθραάμ. Οἱ δὲ ἄδιχοι εἰς ἀριστερὰ ἕλκονται ὑπὸ ἀγγέλων κχολαστῶν, οὐχέτι ἑκουσίως πορευόμενοι, ἀλλὰ μετὰ βίας ὡς δἐσµοίοι ἑλκόμενοι οἷς ol ἐφιστὸ- τες Άγγελοι, ἐπιγελῶντες διαπέµπονται, ἐπονειδί- ζοντες, xai φοθερῷ ὄμματι ἐπαπειλοῦντες, sic τὰ κατώτερα µέρη ὠβθοῦντες, οὕς ἀγομένους ἕλκουσιν οἱ ἐφεστῶτες ἕως πλησίον τῆς γεέννης. Οἱ ἐγίονες ὄντες, τοῦ μὲν βρασμοῦ ἁδιαλείπτως ἐπακούουσι, χαὶ τοῦ τῆς θερμῆς ἀτμοῦ οὐκ ἀμοιροῦσιν' αὐτῆς δὲ τῆς ἐγγίονος ὄψεως τὴν φοθερὰν καὶ ὑπερθαλλόντως ζαν- θὴν θέαν τοῦ πυρὸς ὁρῶντες κχαταπεπλήγασι, τῇ προοσδοκἰίᾳ τῆς µελλούσης κρίσεως ἤδη κολαζόμενοι, ᾽Αλλὰ καὶ οὔτοι τὸν τῶν δικαίων χῶρον, xal τοὺς διχαίους ὁρῶσι, καὶ ἐπ αὐτῷ τούτῳ χολαζόμενοι. Χάος γὰρ βαθὺ xal μέγα ἀνάμεσον ἑστήρικται, ὡς μήτε δίχαιον συµπαθήσαντα προσδέξασθαι, ad &bixoy τολμήσαντα διελθεῖν. Οὗτος ὁ περὶ ἆδου λύ- matum est, adeo ut nullus justorum misericordia D «oc, àv ᾧ ai ψυχαὶ πάντων κατέχονται µέχρι χαιροῦ, ductus, transire illuc possit, aut ullus injustus qui audeat transmeare. Hec de inferno dicenda erant, in quo continentur omnium anime usque ad tem- pus quod Deus determinavit, ut resurrectionem cunctorum faciat, non animas a corporibus in cor- pora transferens, sed corpora ipsa resuscitans,que cum soluta videatis, si fidem denegatis, o Greci, discite increduli non esse. Animam quippecreatam ὃν 6 θεὸς ὥρισεν, ἀνάστασιν τότε πάντων κοιησόµε- νος, οὗ ψυχὰς μετινσωματῶν, ἀλλ) αὐτὰ τὰ σώµατά ἀνιστῶν, ἃ λελυμένα ὁρῶντες, εἰ ἀπιστεῖτε, Ἕλλη- νες, μάθετε μὴ ἀπιστεῖν. Τὴν γὰρ ψυχὴν γενητὴν καὶ ἀθάνατον ὑπὸ θεοῦ γεγονέναι πιστεύσαντες, τὸν Πλάτωνος λόγον, χρόνῳ, μὴ ἀπιστήσητε, ὡς καὶ τὸ σῶμα ἐκ τῶν αὐτῶν στοιχείων Ὑενόμενον, δυνατὸς ὁ θεὸς ἀναθιώσας ἀθάνατον ποιεῖν. et immortalem quoad tempus a Deo factam credentes esse veluti docet Plato, non inflciemini. Nam corpus ex iisdem elementis conflatum, potest Deus illud denuo excitans, immortale reddere. —enugpoqg m | 5. JOANNIS DAMASCENI HOMILL£. MONITUM IN HOMILIAM DE TRANSFIGURATIONE DOMINI. Hanc homiliam, quam cateris praemitto, de Domini nostri Jesu Christi transfiguratione, in codice uno Segueriano, Joanni Antiocheno presbytero nescio cui, attribui refert Combefisius in Bibliotheca concitonatoria, eum alii. aliarum bibliothecarum codices Joannis Damasceni merito quidem : nam stylus, dictio, ac perorandi modus, lzstina | quoque, nomen omnes praeficum habeant. Ac omnia Damasceni nostri sunt. In Pa- non Antiochi, habita est, ipso transfigurationis Dominice festo, in ecclesia clebratissima , quae in ejusdem transfigurationis memoriam et honorem in monte Thabor ezs- (rucia erat. Nam vetustissima traditio erat Dominum in montis hujus discipulis suis tribus specimen exhibuisse. Cujus testis locuples Epitaphio Paule, ubi vertice diving glori2 sus satis est. Hieronymus, qui in sanctissime — vidue hujus peregrinationes strictim recenset , 6am montem quque Thabor ob Domini transfigurationem | invisisse non omisit : Scandebat montem Thabor, ubi transfiguratus est Dominus. Sermonem hunc, ut Grace Latineque jacet in editionibus Jacobi Billii, cum Segueriano, Regiisque duobus, edjeci. Α’. Τοῦ iv ἁγίοις Ἡατρὸς Ἀμῶν καὶ μακαριωτάτου μοναχοῦ καὶ πρεσθυτέρου ᾿Ιωάννου τοῦ Δα- μασκηνοῦ λόγος stc τὴν ὑπερένδοξον µεταµόρφωσιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿]ησοῦ Χριστοῦ. » Y. Δεῦτε, πιανηγυρίσωµεν σήμερον, ὦ φιλόθεον σύστημα. Δεῦτε, συνεορτάσωµεν σήµεοον ταῖς βιλεόρτοις &vco δυνάµεσι' Ἴχασι yàp ἐνθάδε σὺν ἡμῖν ἑορτάσοντες. Δεῦτε, ὡς lv χυµθάλοις εὐήχοις τοῖς χείλεσιν ἀλαλάξωμεν. Δεῦτε, σκιρτήσωµεν πνεύ- ματι. Τΐνι γὰρ ἑορτὴ xal πανήγυρις ; xlvi θυµηδία xai ἀγαλλίασις, ἀλλ᾽ fj τοῖς φοθουµένοις τὸν Κύριον, τοῖς Τριάδι λατρεύουσι, τοῖς τῷ ΠἩατρὶ τὸν Υἱὸν καὶ τὸ Πνεῦμα συναΐδιον σέδουσι, τοῖς φυχῇ, xal ἐννοίᾳ, xil στόµατι καθομολογοῦσι θεότητα ἐν τρισὶν ἁδιαι- ῥέως γνωριζοµένην ταῖς ὑποστάσεσι, τοῖς εἶδόσι χαλέγουσι τὸν Χριστὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, καὶ θεὸν μίαν ὑπόστασιν, dv δυσὶν ἁδιαιρέτοις καὶ ἀσυγχύτοις ταῖς φύσεσι γνωριζόµενον, xai τοῖς αὐτῶν φυσικοῖς διώμασιν ; 'Πμῖν εὐφροσύνη καὶ χαρὰ πᾶσα ἑόρτιος, Ἡμῖν ὁ Χριστὸς τὰς ἑορτὰς ἐκτετέλεχεν' οὐ γὰρ ἔστι χαΐρεν τοῖς ἀσεθέσιν. ᾿Αποθωμεθα λύπης ἁπάσης γέφος ἐπισχοτούσης ἡμῖν τὸν νοῦν, xal τοῦτον οὐκ been πρὸς ὕψος ἑπαίρεσθαι. Πάντων τῶν γηΐνων χεριφρονήσωμεν΄ οὐκ b, vij γὰρ ἡμῶν τὸ πολίτευμα. Ηρὸς οὐρανὸν τὸν νοῦν ἐναποτείνωμεν, ὅθεν xal Σωτῆρα Χριστὸν ἀπεκδεχόμεθα Κύριον. P. Σήµερον φωτὸς ἀπροσίτου ἄδυσσος: σήμερον αἴγλης 8slac Ὑύσις ἀπεριόριστος ἐν θαθὼρ τῷ ὄρει τοῖς ἀποστόλοις αὐγάζεται. Σήµερον παλαιᾶς καὶ ! Isa, χι γας, 28. 11 Tim. vi, 44-10. n. 2029 vetustissimo, et 32096, Combefisius, quibus Colbertinum | 917 I. S. Patris nostri et beatissimi monachi et presbyteri, Joannis Damasceni, oratio de gloriosa Domini nostri Jesu Christi transfiguratione. 491 I. Agedum, o religiose cetus, hodiernum hunc diem celebremus.Hunc diem festum cum su- pernis qua festis gaudent virtutibus agitemus. Huc enim nobiscum festi celebrandi gratia vene- runt. Agedum, labiis velut in cymbalis bene so- nantibus jubilemus. Age, spiritu exsultemus. Cui enim festum et lmta celebritas ? cui voluptas et exsultatio ; nisi iis qui timent Dominum ; qui Trinitatem colunt ; qui cum Patre Filium ac co- eternumSpiritum sanctum venerantur ;qui animo, cogitatione et ore deitatem unam, in tribus per- sonis indivise agnoscendam confitentur ; qui deni- que Christum Dei Filium ac Deum, unam perso- nam in duabus naturis, nec divulsis, nec confusis, earumque naturalibus proprietatibus intelligen- dam,norunt et preedicant?Nobis leetitia,et festivum omne gaudium : nobis Christus festa instituit ; non enim est gaudium impiis *. Omnis ergo moestitie, qua nostra mens obscuretur, nec sursum attolli sinatur, nubem discutiamus. Terrena omnia nihili pendamus : non enim in terra est conversatio no- stra.Mentem in celum erigamus, unde etiam Sal- vatorem Dominum Christum exspectamus 3, 2. Hodie inaccesse lucis abyssus ; hodie divini splendoris incircumscripta effusio, in monte Tha- bor apostolorum perstringit oculos. Hodie Jesus 547 Christus veteris ac novi testamenti Dominus agnoscitur : ille, inquam, mihi re ac nomine cha- rus : ille vere dulcissimus et summe expetendus, omnisque suavitatis cogitationem excedens. Hodie veteris testamenti auspex divinusque legislator, Moses in monte Thabor legum conditori Christo famuli more tanquam hero astat,ejusque incarna- tione illustratur, quam figuris olim edoctus fuerat (hoc enim per Dei posteriora olim ostensum dixero?), et jam deitatis gloriam liquido perspicit, sub foramine petra protectus, velut Scripturanar- rat. Petra autem Christus est, incarnatum Dei Verbum et Dominus, quemadmodum divinus Pau- lus aperte nos docuit : Petra autem erat Christus 4: qui quidem carnis sue quamdam veluti rimam aperuit, immensoque omnique oculorum acie vali- diori lumine astantes, perstrinxit. Hodie novi testamenti summus vertex, qui Christum Dei Fi- lium disertissime praedicavit, dicens. Tu es Chri- stus Filius Dei vivi 5, veteris auspicem utriusque conditori astantem videt, altaque voce 794 prolo- quentem : Iste est qui est ^ ; quem velut me exci- tatum iri predixi : velut me, inquam, utpote ho- minem, et non populi ducem ? : supra me autem, utpote mihi, rebusque omnibus conditis dominan- tem ; quique mihi et tibi utrumque testamentum, hoc est vetus et novum, sanxit. Hodie novi te- stamenti virgini, veteris virgo Dominum, qui de Virgine virgo est, fauste annuntiat (nimirum Elias Joanni). Agite igitur, David prophete morem ge- rentes. Psallamus Deo nostro, psallamus : psalla- mus regi nobtro, psallamus δ. Quoniam rex omnis terre Deus, psallamus sapienter : psallamus exsul- tationis labiis : labiis sapientie psallamus, ser- monum gustum sentientes.Nam guttur quidem escas degustat, mens vero sermones discernit, ait vir sapientissimus. Psallamus item spiritu,qui omnia scrutatur, etiam profunda Dei ?, arcana illa, in illo Patris lumine, sive Spiritu quo cuncta illuminan- tur, lucem inaccessam, Dei Filium intuentes. Nunc conspecta sunt, qus& hominum oculis cerni non poterant : corpus utique terrenum splendorem di- vinum emittens, mortale corpus deitatis gloriam fontis instar effundens. Nam et Verbum caro fa- ctum est !?^, et caro Verbum facta, etsi neutrum horum a sua natura descivit.O miraculum mentem omnem superans { non externe gloria corpori ac- cessit,sed interne ex Dei Verbi deitate, inexpli- cabili modo ipsi secundum hypostasim unita.Quo- nam pacto qua niisceri nequeunt, inter se miscen- tur, et tamen ab omni confusione libera manent ? quomodo ea quz simulcoire non possunt.in unum conveniunt, nec a propriis nature sus rationibus excedunt? hoc unionis secundum hypostasim effe- ctum est : qua fit ut que uniuntur, unum sint, unaque hypostasis,in divisionis experte distinctione 3 Exod. xxxii, 22. * I Cor. x, 4. * Matth. xvi, 45, * Exod. ui, 44. ? Deut, xvii, 45. * Psal. xin, 7! D Cor, 11, 10, 19 Joan. 1, 14. S8. JOANNIS DAMASCENI : 948 Α νέας διαθήκης Δεσπότης γνωρίζεται Ἰησοῦς Χρισὺς, τὸ φίλον ἐμοὶ πρᾶγμα xal ὄνομα, τὸ Ἰλυχύταον ὄντως καὶ ποθεινότατον, καὶ πάσης γλυχότητος ὑτῳ- θαΐνον ἔννοιαν. Σήµερον ὁ τῆς παλαιᾶς ἔξαρχος Μωσᾶς, ὁ θεῖος νομοθέτης, ἐν ὄρει θαθὼρ τῷ νοµο- δότῃ Χριστῷ δουλοπρεπῶς ὡς Δεσπότῃ παρίσταται xai τούτου τὴν οἰκονομίαν αὐγάζεται, ἣν τυπιχῶς πάλαι μεμυσταγώγητο" τοῦτο γὰρ φαίην ἂν ἐγώ m ὁηλοῦν θεοῦ τὰ ὀπίσθια' xal τρανῶς ὁρᾷ τὴν δόξαν τῆς θεότητος, σκεπασθεὶς ὑπὸ τὴν τῆς πέτρας ὁπὴν, ᾗ φησιν ἡ Γραφή Πέτρα δέ ἐστιν ὁ Χριστὸς, ὁ on χωθεὶς θεὸς, Λόγος καὶ Κύριος καθὰ Παῦλος 5 θεῖος διαῤῥήδην ἡμᾶς ἐξεπαίδευσεν. H δὲ πέτα ἦν ὁ Χριστὸς, ὃς τῆς ἑαυτοῦ capxóc ὥσπερ τινὰ cu χροτάτην ὁπὴν παρηνέφξε, xai φωτὶ ἀπλετῳ, χεὶ πάσης στεῤῥοτέρῳ ὄψεως τοὺς παρόντας κατήστραφε. Σήµερον ὁ τῆς νέας διαθήκης χοβυφαιότατος, ὁ τὸν Χριστὸν Υἱὸν Θεοῦ ἀναγορεύσας τρανώτατα, lv τῷ Φάναι' Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ Γ]ὸς τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶν- τος, τὸν τῆε παλαιᾶς ἔξαρχον τῷ τῶν ἁμουτίρων νοµοδότῃ ὁρᾷ παριστάµενον, καὶ διαπρυσίως φβεγ- γόµενον’ Οὗτός ἐστιν ὁ Gv, ὃν ὡς ἐμὶ προφῄτην ἀναστήσεσθαι προηγόρευσα’ ὡς ἐμὸ μὲν, ὡς ἄνθρω" πον, xal τοῦ νέου Λαοῦ Ütapyov: ὑπὲρ ἐμὶ δὲ, xal ἐμοῦ, καὶ πάσης κυριεύοντα κτίσεως' τὸν ἐμοί τι χαὶ σοὶ τὰς διαθήκας ἄμφω, παλαιάἀν τε καὶ χαινὴν, διαθέµενον. Σήµερον τῷ παρθένῳ τῆς νέας, ὁ Ίαρ- θένος τῆς παλαιᾶς, τὸν ἐκ παρθένου παρθένον εὐαγγελίζεται Κύριον. Δεῦτε οὖν, Δαθὶδ τῷ προφήτ πειθόµενοι. Ψάλλωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν, φάλλωµεν t9 βασιλεῖ ἡμῶν, ψάλλωμεν. Ὅτι βασιλεὺς πάσης τῆς γῆς ὁ θεὸς, ψάλλωμεν συνετῶς' Ψαλλωμεν ἀγαλλιά- σεως χείλεσι' ψάλλωμµεν συνέσει voàc, τῆς τῶν λόγων αἰσθανόμενοι γεύσεως. Λάρυγξ μὲν τὰ οαἵτα Teen, νοῦς 8k λόγους διακρίνει, φησὶν ὁ σοφώτατος. Vil. λωμεν καὶ τῷ Πνεύματι τῷ ἐρευνῶντι τὰ πάντα, - αὐτὰ τὰ βάθη τοῦ θεοῦ τὰ ἀπόῤῥητα, lv τῷ φωτὶ τοῦ Πατρὸς, τῷ τὰ πάντα φωτίζοντι Ἠνεύματι, φῶς ópóv τες τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀπρόσιτον. Nüv ὠρέδη τὰ τοῖς ἀνθρωπίνοις ἀθέατα ὄμμασι, σῶμα γήϊνον θείαν ἀπαυγάζον λαμπρότητα, σῶμα θνητὸν, δόξαν πηγάζον θεότητος. 'O Ὑὰρ Αόγος σὰρξ, i σάρξ τε Λόγος ἐγένετο, el καὶ μὴ θείας ἐξειστήχει φύσεως, Ὢ (ὸ" µατος πάντα νοῦν ὑπερθαίνονιος | (νὐκ ἔξωθεν ἡ dle τῷ σώματι προσεγένετο, ἀλλ᾽ ἔνδοθεν ix τῆς ἀῤῥήτῳ λόγῳ ἠνωμένης αὐτῷ καθ᾽ ὑπόστασιν τοῦ θεοῦ λόγο D ὑπερθέου θεότητος. Πῶς τὰ ἅμικτα μίγνυται, μ' μένει ἀσύγχυτα ; lle συµθαίνει εἷς tv τὰ ἀσύμ- Gata, καὶ τῶν οἰκείων οὐκ ἐκθαίνει λόγων τῆς vi σεως ; Ενώσεως τοῦτο τὸ δράµα τῆς xag ὑπόστασυ, "Ev τὰ ἠνωμένα, καὶ μίαν ὑπόστασιγ ἀπεργάζεται, ἐν ἁδιαιρέτῳ διαφορᾷ, καὶ ἀσυγγχύτψφ ἑνώσιι e ἑνότητος φυλαττεμᾶνης τῆς ὑποστάσεως, xai της δυάδος τηρουµέντς τῶν φύσεων, διά τε τῆς τοῦ λόγον ἀμεταθλήτου σαρχώσεως, xal τῆς ὑπὶρ νοῦν πό βροτείας σαρχὸς ἀτρέπτου θεώσεως. Καὶ θεοῦ μὲν cà 540 HOMILIA IM TRANBVIGURATIONEM DOMINI. 550 ἀνθρώπινα γίνεται, ἀνθρωπου δὲ τὰ θεῖα, τῷ τρόπῳ Α et inconfusa conjunctione, persone unitate ad na- τῆς ἀντιδόσεως, καὶ τῆς iv ἀλλήλοις ἀσυγχύτου περι- χωρήσεως, καὶ τῆς καθ) ὑπόστασιν ἄκρας ἑνώσεως. Ek γὰρ ἐστιν, ὁ κἀκεῖνο ὤν ἀῑδίως, κἄν τοῦτο qwó- µενος ὕστερον. turarum dualitate servatis, tum per immutabilem Verbi incarnationem, tum per incommutabilem, supra quam mens capere queat, mortalis carnis deificationem.Atque mutua velutcommunicatione, et inconfusss circumincessionis naturarum, nec non hypostatice a primo momento unionis ratione, tum Bei humana fiunt, tum divina hominis. Unus enim est, qui et illud ab eternitate fuit et hoc postea factus est. Y. Σήµερον ἐξαχούεται ἀνθρώπων ὡσὶ τὰ ἀνή- κουστα. Ὁ γὰρ ὀρώμενος ἄνθρωπος, Θεοῦ Υἱὸς, ὡς µονογινὴς ἡγαπημίένος μαρτυρεῖται καὶ ὁμοούσιος. φιυδὴς ἡ μαρτυρία ἀληθὴς ἡ ἀνάῤῥησις αὐτὸς ὁ γενήσας Πατὴρ ἐκφωνεῖ τὴν ἀνάῤῥησιν. Ηαρέσιω Δαθὶδ, xai τινασσέτω τὴν θἐφθογγον λύραν τοῦ Πνεύματος, xal ερανότερον νῦν µελῳφδείτω καὶ ἔκτυ- πώτερον ῥῆσὶν, ἣν πάλαι προβλεπτικοῖς πόῤῥω ἀνέ- Χ4βΕΥ, χαὶ καθαροῖς προορώμενος ὄμμασι τοῦ θεοῦ λόγου τὴν πρὸς ἡμᾶς ἔνσαρκχον ἔλευσιν, ὡς ἐσομένην προεφήτευσεν᾽ Θαθὼρ xai Ἑρμὼν idv τῷ ὀνόματί ου ἀγαλλιάσονται. Ἑρμὼν μὲν τὸ πρότερον, τὸ τῆς νἱότητος ὄνομα τρανῶς τῷ Χριστῷ ὑπὸ Πατρὸς μαρτυρούμενον ἀκοῦσαν, ἠγαλλιάσατο, ὅταν ptt ερὸς Ἰωρδάνην ὡς παλαιᾶς xai νέας μεσίτης ὁ πρό- ὄρομος βαπτίζειν ἐξεκορεύετο, τὸ κρυπτόµενον dv. τῇ ἐρήμῳ κειµήλιον ὡς ἐν σχότει τῷ χόσµῳ qaivov, τὸ φῶς τὸ ἀπρόσιτον, xal λανθάνον τοὺς µυωπάζοντας, ῥημοσιεύειν ἀποστελλόμενον, ὅτε ἐν µέσῳ τῷ Ἰουρ- δάνῃ τὸ ὕδωρ τῆς ἀφίσεως ἵστατο καθαῖρον τὸν χόσμον, οὐκ αὐτὸ γαβαιρόµενον’ ὅτε μὸν φωνᾷ α- τρὸς οὐρανόθεν βροντώσῃ, Υἱὸς ἀγαπητὸς μαρτυρεῖ- C ται ὁ βαπτιζόμενος) περιστερὰ δὲ ὥσπερ, τῷ Πνεύ- ματι δακτυλοδεικτεῖται ὁ μαρτυρούμενος, | Nov δὲ θᾳθὼρ ἀγαλλιᾶται καὶ γήθεται, τὸ θεῖον ὄρος xal ἆγιον, τὸ ὑψηλὸν, οὐχ ἦττον τῇ δόξῃ τε xal λαμπρό- ttt, ἦ τῷ ἀερίῳ µετεωρίσµατι νῦν ἁπαξίως εὖφραί- wt1. Οὐρανῷ γὰρ ἁμιλλᾶται τῇ χάριτι. Ὦ γὰρ ἐν ἐκείνῳ αἱ Άγγελοι ἁκλινὲς ἐνερείδειν τὸ ὄμμα μὴ σθίνουσιν, ἐν τούτῳ ἀποστόλων οἱ πρόκριτοι τῇ δόξῃ τῆς αὐτοῦ βασιλείας ὁ2ρῶσιν ἐκλάμποντα' dv τούτῳ νεχρῶν πιστοῦται ἀνάστασις, xal νεκρῶν, xai ζών- των ἀγαδείχνυται Κύριος, ἐκ νεκρῶν μὲν τὸν Μωὺυ- viv κροηχάµενος, ζώντα δὲ τὸν ᾿ἨΗλίαν προσαγόµενος μάρτυρα, τὸν πάλαι ix γῆς ἁρματηλάτην πυρίπνοον πρὸς αἰθέριον —«p(6ov διφρηλατήσαντα. Ἐν τούτῳ καὶ vüv προφηςῶν οἱ ἔξαρχοι προφητεύουσι, διὰ παυροῦ τὴν ἔξοδον τοῦ Δεσπότου μηνύοντες. "Oosv σειρτᾷ, x«l ἀγάλλεται, καὶ ἀρνῶν μιμεῖται τὰ ἃλ- µατα, µαρτυρίαν τὴν αὐτὴν τῆς υἱότητος ἐκ τῆς νεφέλης, τοῦ ἠνεύματος, τὸν ζωοδότην Χριστὸν ἆχου- τισὲν ὑπὸ τοῦ Ἡατρὸς μαρτυρούμενον. Τοῦτο γάρ ἔστιν ὄνομα τὸ ὑπὶρ πᾶν ὄνομα, ἐφ᾽ d θαθδὼρ καὶ Ἐρμὼν ἀγάλλεται. Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός µου ὁ dya- κητός. Τοῦτο πάσης τῆς Χτίσεως ἀγαλλίαμα" τοῦτο Tac ἀνθρώποις, καὶ ἀναφαίρετον καύχημα. "Av- Δρωπος γὰρ, sl καὶ μὴ ψιλὸς, ὑπάρχει ὁ μαρτυρού- μενος, *Q τῆς ὑπὲρ νοῦν ἡμῖν δωρηθείσης ἀγαλλιά- 3. Hodie ad hominum aures ea perveniunt, quse audita non erant. Nam qui cernitur homo, Dei Filius esse perhibetur, tanquam unigenitus dile- ctissimus etconsubstantialis. Minime falsa signifi- catio est, sed vera renuntiatio. Nam Pater ipse, qui genuit, edita voce renuntiator est. David adsit, B divinitusque sonantem Spiritus citharam pulset,ac planius nuncet expressius vocem hanc moduletur, qua olim, cum propheticis ac puris oculis carna- lem ad nos Dei Verbi adventum tanquam futurum longe ante prospiceret, vaticinatus est: Thabor et Hermon in nomine (uo exsultabunt !. Nam Hermon quidem prius, audito Filii nomine quod Patris testimonio celebrabatur,exsultavit, cum precursor Joannes, veteris ac novi testamenti veluti media- tor, nuper ad Jordanem baptizandi causa profectus esset ; ille nimirum latens in deserto thesaurus, qui ad hoc missus erat, ut inaccessibilem illam lucem, in tenebris (mundo scilicet), lucentem, et cacutientibus oculis incognitam,in ?99publicum proferret: cum in medio Jordane, remissionis ac venie illa aqua consisteret, qua mundus purgaba- tur, ipsa neutiquam purgata: cum paterna quidem voce coitus insonnante Filius dilectus declaraba- tur, qui baptismo tingebatur : columba interim, Spiritu nimirum, illum indigitante !*. Nunc autem Thabor exsultat et gestit, divinus et sanctus ille mons, nec minus glorie et splendoris ratione, quam ingenti sua celsitudine sublimis. Nunc jure gaudet, ut cum celo gratie ornamentiscertet.Nam in quem illic angeli immotam oculorum aciem intendere non valent, hunc selecti apostoli regni sui gloria collucentem in isto monte conspiciunt. Hic mortuorum resurrectionis fides astruitur, ac Christus mortuorum et vivorum esse Dominus de- claratur 13, accepto quidem ex mortuis Mose, adhi- bitoque teste Elia adhuc vivente !*, qui jam olim igneo curru subvectus in e&theream regionem fue- rat !^. Hic nunc quoque prophetarum prestantis- simi vaticinantur, Domini per crucem excessum significantes. Quapropter letitia gestit et exsultat, et agnorum saltus imitatur, cum idem Filii testi- monium ex nube(Spiritu nempe) vite» datori Chri- sto a Patre tributum audit. Hoc enia nomen illud est, quod est super omne nomen, in quo Thabor et Hermon exsultant. Hic est Filius meus dilectus 19. Hac rerum conditarum exsultatio est : hoc homi- num decus, atque ejusmodi gloriatio, quam nemo '!! Psal, rxxxvrir, 19. !* Matth. πι, 17... !3 Roin. xiv, 9. 1* Matth. xvir, 3... !5 IV Reg. m, 11. !9 Matth, xvn, 15. 551 B. JOANNIS DAMASCENI ga queat eripere 31. Homo quippe est, cui testimo- nium dicitur, etsi non simplex. O exsultationem concessam nobis,que mentis aciem longesuperat! o beatitudinem omni spe superiorem ! o Dei mu- nera cupiditatem excedentia! o beneficia petitionis mensuram transcendentia ! o liberalem eteximium largitorem, incredibili muniflcentia preditum! o donum,non quidem accipiente,sed largiente potius dignum { o nova commercia ! o dantis potestatem, et accipientis inflrmitatem {ο admirabile consi- lium ejus qui hominem principii expertem exhi- buit, quando illum, cujus nullum principium est, creato ipsi corpore, initium haberevoluit { Si enim σεως | ὢ τῆς ὑπὲρ ἑλπίδα µακαριότητος | ὥ upon. των Oto) νικώντων τὴν ἔφεσιν | ὥ yopisuátuy οὐχ ὑπεικόντων µέτροις τῆς αἰτήσεως | ὢ δοτῆρος ἀφιὸ. .νου καὶ ὑπερφυοῦς, ὑπερφυᾶ κεκτηµένου µεγαλοκρί. πειαν | ὥ δωρεᾶς ἀξίας, οὐ τοῦ Λαμθάνοντος, τοῦ διδόντος δὲ μάλιστα | ὢ ξένων συναλλαγµέτων | à διδόντος δύναμιν, καὶ δεχοµένου ἀσθίνειαν | ὦ ὃκ- κνύντος ἄνθρωπον ἄναρχον, ἐν τῷ τὸν ἄναρχον σωµα- τικῶς κτιζόµενον ἄρχεσθαι | Et γὰρ θεοῦται μὲν ἐν. θρωπος lv τῷ θεὸν ἀνθρωπίζεσθαι, αὐτὸς δὲ ὁ ik Θεός τε xal ἄνθρωπος δείχνυται' ἄρα ὁ αὐτὸς, b- θρωπος ὤν, üvapyóc ἐστι τῇ θεότητι, xal θιὸς in, τῇ ἀνθρωπότητι ἄρχεται. homo Deus fit qua ratione Deus fit homo, atque unus ac idem Deus pariter et homo ostenditur, ergo is ipse cum sit homo, deitatis ratione sine principio est ; cumque Deus sit, humanitatis ratione principium habet. 4. Et quidem olim in monte Sina !*, fumus et B — 9'. Πάλαι μὲν οὖν ἐν ὄρει Σινᾶ καπνὸς,καὶ θύελλα, procella, et ignis terrorem inferens, summam illam inclinationem occultabant, cum legis aucto- rem accessu impervium esse predicarent, qui posteriora sua obscure ostenderet, seque prestan- tissimum esse artiflcem per opera sua demonstra- ret : nunc autem omnia luce et splendore perfun- duntur. Etenim universitatis conditor et Dominus ex paterno advenit sinu: non quidem a stabili sede sua, hoc est a sua in Patris sinu sessione demigrans ; sed sese ad servos inclinans, accepta- que servi forma, natura et habitu factus homo est "3, ut caperetur Deus, qui ab hominibus non potest capi,per seipsum etinseipso divinsnaturae claritatem preferens Ante siquidem Deus homi- nem adjuncta ei divina gratia condiderat, cum e terra recens efficto spiritum vite insufflasset illique impertito suo numine,imagine ac similitudine sua eum ornasset, civemque Edem οἱ angelorum 494 convictorem fecisset. Quia vero divine ima- ginis similitudinem vitiorum ceno obscuravimus et confudimus ; ipse nostri miseratus, alterum no- biscum commercium init, et quidem priori longe tutius et mirabilius. Ipse enim in sus divinitatis. eminentia manens, id quod deterius erat suscipit, humanum genus in seipso innovans : permistoque cum imagine exemplari, suam hodie in ea pul- chritudinem ostendit. Ac solis quidem instar,ipsius facies fulget (idem quippe secundum hypostasim fit cum luce immateriali ; qna unione justitis sol evasit), vestimenta autem tanquam nix albescunt. Vestimenta enim non ex unione gloriam habue- runt, sed relatione, non hypostatica unione.Atqui nubes quoque lucida obumbravit, Spiritus fulgo- rem representans. Αά hunc enim fere modum di- vinus Apostolus **. mareaqua imaginem ferre dixit, ac nubem, Spiritus.Omnia autem lucida et eximie splendentia illis sunt, qui lucis sunt capaces, et quorum animus conscientise sordibus non inqui- natur. 9. Agedum igitur, nos quoque discipulorum καὶ γνόφος, xai πῦρ δειματοῦν τὴν ἄχραν ἐπείνην ἐκάλυπτε συγκατάθασιν, ἀπρόσιτον τὸν νοµοδότην χηρύττοντα, xal σκιωδῶς παραδειχνύντα αὐτοῦ τὰ ὀπίσθια, xal ἐκ τῶν οἴκείων Χτισμάτων τὸν ἀρισο- τέχνη δημοσιεύοντα. Νῦν δὲ πάντα φωτὸς xal αἴχλης πεπλήρωται. Αὐτὸς γὰρ ὁ τοῦ παντὸς τεχνίτης καὶ Κύριος ἐκ κόλπων πατρικῶν παραγίγονεν, οὗ µετα- θὰς τῆς οἰκείας ἱδρύσεως, τοι τῆς ἐν κόλποις τοῖς πατρικοῖς ἐἑνιζήσεως, συγκαταθὰς δὲ τοῖς δούλοι, καὶ δούλου μορφὴν µορφωσάμενος, καὶ φύσει, xal σχήµατι γενόμενος Άνθρωπος, ὡς ἄν Χωρηβείη θεὸς ἀνθρώποις ἀχώρητος, δι) ἑαυτοῦ καὶ ἐν ἑαυτῷ δειχνὺς τῆς θείας φύσεως τὴν λαμπρότητα. Τὸ πρὶν μὲν γὰρ ἐν ἑνώσει τῆς οἶκείας Ὑχάριτος θεὸν χαθίστησι τὸν ἄνθρωπον, ὅτε νέῳ ix χοὸς πλαττομένῳ πνεῦμα ζωῆς ἐνεφύσησε, xal τοῦ κρεἰττονος µεταδέδωχε, xai ἷ- κόνι οἰκείᾳ καὶ ὁμοιώσει τετίµηχε, xal τῆς Ἐδιμ πολίτην εἰργάσατο, καὶ ἀγγέλων ἐποίησε σύντροφον' ἀλλ’ ἐπεὶ τῆς θείας εἰχόνος τὴν ὁμοιότητα τῇ τῶν παθῶν ἱλύϊ ἐζοφώσαμέν τε καὶ συνεχέαµεν, ὃευτέραν χοινωνίαν ὁ συµπαθὶς ἡμῖν κεχοινώνηχε, πολὺ τῆς προτέρας ἀσφαλεστέραν τε xal παραδοξοτέραν. AÜ- τὸς γὰρ iv ὑπεροχῇ µένων τῆς οἴχείας θεότητος, µεταλαμθάνει τοῦ χείρονος, iv αὐτῷ θεουργῶν τὸ ἀνθρώπινον, καὶ tfj εἰκόνι τὸ ἀρχέτυπον μίγνυται καὶ τὸ οἰκεῖον κάλλος ἐν ταύτῃ παβαδείχνυσι σήμε- pov. Καὶ λάμπε! μὲν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ fiuc φωτὶ γὰρ ἀὔλῳ ταυτίζεται καθ ὑπόστασιν, xdvtti- θεν δικαιοσύνης γεγένηται ἅλιος ὡς δὲ χιὼν λιν- καίνεται τὰ μάτια" περιδολῇ γὰρ, οὐχ ἑνώσει δεδό- ξασται, σχέσει δὲ, καὶ οὐχέτι xag! ὑπόστασιν. Νεφίλη δὲ φωτὸς ἐπεσκίασε, τὸ σέλας ζωγραφοῦσα τοῦ Πνεύ- µατος. "Qs γάρ πως ὁ θεῖος ἔωη ᾿Απόστολος, τοῦ μὲν ὕδατος εἰχόνα φέρει τὴν θάλασσαν, τὴν δὲ νεφέλην τοῦ Πνεύματος. Πάντα δὲ φωτεινὰ xat. ὑπίρ' λαμπρα τοῖς δεκτκοῖς φωτὸς, καὶ μὴ τὴν φυχὴν τῷ ῥύπῳ μεμολυσμένοις τῆς συνειδήσεως. ε’. Δεῦτε τοίνυν, xal ἡμεῖς τῶν μαθητῶν ζηλώσω- Τ Philipp. 11, 9-11. 5 Exod. xix, 18 seqq. !? Philipp. 1, 6. ** II Cor. x, 1. 553 HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 554 μεν τὸ ὁπήχοον, xal χαλοῦντι Χριστῷ προθύµως A obedientiam emulemur, et Christum vocantem ἐψώμεθα, καὶ τῶν παθῶν τὸν ὄχλον ἐκτιναξώμεθα, καὶ θιοῦ ζῶντος ἀνεπαισχύντως ὁμολογήσωμεν, καὶ τῆς ἐπαγγελίας Ὑεγονότες ἐπάξιοι, πρὸς τὸ ὄρος τῶν ἀρετῶν τὴν ἀγάπην ἀναφοιτήσωμεν, xal θεαταὶ τῆς δόξης, xal ἀκουσταὶ τῶν ἀποῤῥήτων γενώµεθα. Ὄντως γὰρ µακήριοι, ὡς ὁ Κύριος ἔφησεν, ol τῶν ὀρώντων ὀφθαλμοὶ, ὅτι βλέπουσι, xal τὰ ὥτα, ὅτι ἀχούουσιν, ἃ πολλοὶ προφῆται xal βασ.λεῖς ἐπεθύ- µησαν ἰδεῖν καὶ ἀκοῦσαι, καὶ οὐκ ἔτυχον τῆς ἐφέσεως. Διῦτε οὖν, τῶν θείων λογίων τὰς ῥήσαις ὡς ἑνὸν ἀναπτύξαντες παραθήσωμεν (1) τράπεζαν τοῖς καλοῖς ὀχιτυμόσιν ἡμῖν, xal πρὸς τὰ θεῖα τὴν ἅπασαν ἆνα- τείνουσιν ὄρεξιν. Παραθήσωμεν τράπεζαν τῇ iicet χατᾶλληλον. Παραθήσωμε» τράπεζαν θείων λογίων alacri animo sequamur, excusaque vitiosarum af- fectionum turba, Dei viventis Filium citra pudorem ullum confiteamur, dignique tandem promisioni- bus facti, ad virtutum montem, charitatem, inquam, ascendamus, ut spectatores glorie, et arcanorum auditores evadamus. Enimvero, quemadmodum Do- minus ipse dicebat : Beati oculi qui ea vident, et aures que& ea audiunt, quae multi prophete et re- ges, tum cernere, tum audire cupierunt, nec voto- rum compotes fuerunt *!. Agedum igitur, divino- rum oraculorum vocibus, quantum pernos licuerit, explicatis, vobis, quos preeclaros convivas rerum- que divinarum appetentissimos nactus sum, men- sam apponanus ; nensam, inquam, vestre con- τῇ τοῦ Πνεύματος κεχαρυκευμένην χάριτι, οὗ σοφίᾳ p 8ruentem cupiditati : divinorum mensam eloquio- λόγων Ἑλλην κῶν ἐναθρυνομένην ἐπεὶ μηδὲ λίαν τῆς τούτων µεμυήμεθα Ὑγνώσεως, ἀλλὰ τοῦ διδόντος Ἱλῶσσαν τοῖς μογιλάλοις τρανὴν εἷς τὸ φθέγγεσθαι ἱπιρειδομένην τῇ χάριτι. C. Ἐν Καισχρείφ Φιλίππου (1]ανεὰς αὕτη, ἢἡ ποτε b» πόλεσι ὑπερώνυμος, fj Φιλίππου Καΐσαρος πόλις ὠνόμαστο' καὶ Δὰν idv τῇ Γραφῇ λεγομένη τῇ θείᾳ’ Ἠρίθμησε γὰρ, φησὶν, ὁ Δαθὶδ τὸν λαὸν ἀπὸ Δὰν ἕως Βηρσαθέε: ἐν ταύτῃ σὺν τοῖς δούλοις ὁ Δεσπότης Ἱενόμενος, τῆς αἱμόῤῥου τῶν αἱμάτων τὴν χρήνην {ζήρανεν), ἓν ταύτῃ (2) τὴν πρώτην τῶν οἰκείων µαθη- τῶν συναγείρας σύνοδον, καὶ ἐπί τινος “πέτρας τὴν χαθέδραν ἡ πέτρα τῆς ζωῆς σχεδιάσασα, ἠἡρώτα τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ λέγων Τίνα µε λέγουσιν οἱ ἄνθρω- ποι εἶναι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου; Ox ἀγνοῶν τῶν ἀνθρώπων τὴν ἄγνοιαν, ὁ πάντα εἰδὼς, ἐἑπηρώ- τησε, ἀλλὰ ταΌτην τῷ τῆς γνώσεως φωτὶ διαλῦσαι βουλόμενος, ὥσπερ τινὰ ζόφον τοῖς νοεροῖς ὀφθαλμοῖς ἐπιχείμενον. Οἱ δὲ, τοὺς μὲν Ιωάννην τὸν Βαπτιστὴν, ἄλλους δὲ 'Ἠλίαν, ἑτέρους δὲ Ἱερεμίαν, ἢ ἕνα τῶν προφητῶν καταγγέλλειν ἔφασαν. ᾿Βπειδὴ γὰρ ἑώρων τὴν τοσαύτην τῶν θα»µάτων ἄθυσσον, ὡς εἷς εἴη τῶν πάλαι προφητῶν ὑπετόπαζον, ἐκ νεκρῶν ἐγηγερμί- voc, ἐντεῦθέν τε τῆς τοιαύτης ἠξίωτο χάριτος. Καὶ ταῦτο δῆλον "Hxouss γὰρ, φησὶν, Ἡρώδης ὁ τε- τρἆρχης τὴν ἀκοὴν Ἰησοῦ, xai εἶπε τοῖς παισὶν αὐτοῦ: Οὕτος ᾿Ιωάννης ὁ Βαπτιστής αὐτὸς ἠγέρθη ἀπὸ τῶν νεκρῶν, xai δ.ὰ τοῦτο αἱ δυνάµεις ἕνερ- Ίυσιν ἐν αὐτῷ. Ταύτην τὴν ὑποψίαν διαλῦσαι πει- rum, qua Spiritus gratia condita sunt : non illam Grecanica eloquentia luxuriantem (nam nec ejus scientia admodum imbuti sumus), sed qua gratia illius fulcitur, qui blasis linguam ad loquendum expeditam tribuit. 6. Casares Philippi (urbs est ista Paneas, olim celeberrima, qua Cesaris Philippi nuncupabatur, in sacris vero Scripturis, Dan, ubi dicitur : Numera- vit David populum a Dan usque Bersabee 31: in quam Dominus famulis stipantibus veniens, mulie- ris fluzum sanguinis patientis cruentum fontem - siccavit 15: quin οί archisynagogi filiam excita- , vit 39), in hac urbe, coacto primo discipulorum suorum concilio, cum in petra quadam ipse petra vitee cathedram ex tempore cavasset, discipulos suos interrogaverat, quem dicerent homines esse Filium hominis?**. Non quod hominum ignorantiam nesciret hoc ipse sciscitatus est, qui nihil non exploratum habet: sed ut eam veluti caliginem aliquam spiritualibus oculis incumbentem percien- tie lumen excuteret. Tum illi, alios Joannem Ba- ptistam, alios Eliam, alios Jeremiam, aut unum ex prophetis dicere narraverunt, Nam quia tantam miraculorum abyssum perspiciebant, unum ali- quem ex priscis prophetis esse suspicabantur, qui a morte ad vitam rediisset ; unde tam 2985 ampla gratia ornatus esset. Id quod perspicuum fit ex eo quod Scriptura refert: Audivit Herodes telrarcha famam Jesu, dixitque pueris suis : Hic est Joannes Baptista. Ipse surrerit a mortis, et ideo virtutes βώμενος, καὶ τὴν ἀληθῆ ὁμολογίαν, οἵόν τι δῶρον, [) operantur in eo **. Hanc suspicionem ut amoliatur, δξῶρον ἁπάντων ὑπερφερέστατον, τοῖς ἀγνοοῦσι χαρί- σασθχι͵ τί δρᾷ, ᾧ πάντα δυνατὰ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ ; Ὡς μὲν ἄνθρωπος τὴν πεῦσιν προθάλλεται' ὡς δὲ θιὸς λαθραίως σοφίζει τὸν πρῶτον κληθέντα, xai πρῶτον ἀχολουθήσαντα, ὃν τῇ οἶχεία προγνώσει προώρισε τᾶς Ἐκκλησίας ἐπάξιον πρὀεδρον. Τούτῳ veramque confessionem, tanquam munus omnium . prestantissimum, ignorantibus tribuat, quidnam ille facit, cui nihil non possibile est? Ut. homo, percontationem quidem proponit, uti vero Deus, occulte eum qui primus vocatus secutusque erat, erudit, quem prenotione sua dignum Ecclesie *! Matth. xim, 16, 17, 3 II Reg. xxiv, 4. ** Matth. ix, 20. ** Marc, v, 34 seqq. ?* Math. rvi, 31 seqq. ** Matth. xiv, 1, 2. σοµεν... παραθήσο V Colb. ἀναπτύξωμεν, xal παραθήσοµεν... πα- ρα αθή pe. (2) Leg. àv ταύτῃ τὸ τοῦ ἀρχισυναγώγου ἀνέστη- Ῥλατλοί., Ga. XCVI. σεν ὁ Κριος τὸ θυγάτριον, Colb. ἀνέστησε κούριον. Deest Κύριος. 48 H à * uu Co. ο νι. 3 Yu, euD o. FIUEEN ο... Nr in rx ML τα”. τη "i *M πο τη : , * - «ση P» C;Ce tu PEN - 1 - H H 555 8. JOANNIS DAMASCENI 556 predestinaverat antistitem. Hunc ut Deus afflat, et Α ὡς θεὸς ἐμπνεῖ, xal Bi αὐτοῦ φθέγγεται, Τίς ἃ 4 per eum loquitur. Que autem erat interrogatio ? Vos autem quem me esse dicitis*'? tum Petrus ardenti accensus zelo, et Spiritu sancto instinctus: Tu, inquit, es Christus Filius Dei viri **. 0 beatum os ! o beata prorsus labia ! o theologam animam ! o Deo plenam mentem, ac divina institutione di- gnam ! o divina organa, per qua Pater loqueba- tur! Beatus sane es, Simon fili Jona (hoc enim pronuntiavit, qui minime mendax est), quia nec caro, nec sanguis, nec humana mens, sed Pater meus colestis divinam hanc et arcanam theolo- giam tibi revelavit 9, Nemo quippe Filium novit, nisi is qui solus ab eo cognoscitur, et qui ipsum genuit Pater, ac Spiritus sanctus, qui etiam novit πεῦσις; Ὑμεῖς δὲ τίνα µε λέγετε εἶναι; 'O OL Πί. τρος ἐμπύρῳ τῷ ζήλῳ καιόµενος, xal τῷ ἁγίῳ θεοφο- Ρούµενος Πνεύματι’ Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς, ἔφησεν, ὁ Tis; τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶντος. "Q µακαρίου στόµατος| à πανολδἰων χειλέων | ὦ θεοφόρου νοῦ, ἀξίου τῆς θείας µυήσεως ! ὢ ὀργάνων, δι’ Ov Ηατὴρ ἀπεφθέγγετο (3) | Μακάριος ὄντως el σὺ, Σίµων, υἱὶ Ἰωνᾶ (τοῦτο γὰρ ὁ ἀψευδὴς ἀπεψήνατο). ὅτι οὗ σάρξ, οὐχ αἷμα, οὐχ ἀνθρωπίνη διάνοια, ἁλλ᾽ ὁ Ηατήρ µου ὁ οὐράνως ταύτην θείαν τε xai ἀπόῤῥητον θεολογίαν σοι ἀπεχά- λυψεν. Οὐδεὶς γὰρ τὸν Ylàv. ἐπιγινώσκει, el μὴ ὁ ὑτ' αὐτοῦ γινωσκόµενος μόνος, ὁ γεννήσας Πατὴρ, καὶ τὸ Ηνεῦμα τὸ ἆγιον, τὸ καὶ τὰ βάθη τοῦ θεοῦ ἐπιστί- µενον. Αὕτη dj πίστις ἡ ἀχλινὴς καὶ ἀκλόνητος, ἐφ' profunda Dei. Hac est firma illa et immota fides, p ἦν ὡς πέτραν ἡ Ἐκκλησία ἑστήρικται, ἧς ἑπαξίως super quam veluti petram Ecclesia fundata est, cujus tu merito cognomentum geris. Adversus hanc inferorum porte, hereticorum ora, damonum or- gana, impetum quidem facient, sed non prevale- bunt: assument arma, sed non expugnabunt. Sagilt:»e parvulorum facte sunt et erunt plagzs eo- rum : infirmabuntur lingue eorum, et contra ipsos erunt 59, In suam enim perniciem arma fabricatur qui resistit veritati. Hanc ille suo cruore compara- vit, tibi vero uti fidissimo famulo concredidit. Hanc precibus tuis ab omni perturbatione et procella immunem servati. Nam quod nunquam evertenda labefactandaque sit, aut expugnanda, plane confi- dimus ; cum Christus hoc affirmaverit, per quem celi firmati sunt, terraque constabilita οἱ incon- cussa manet. Verbo etenim Domini celi firmati sunt *!, inquit Spiritus sanctus. Verum id petimus, ut tempestas sedetur, paxque tranquilla nobis ac fluctuum expers concedatur. Hoc tu a Christo supplex contende, qui immaculatus ipsius sponsus est, qui te celestis regni clavigerum creavit, qui tibi ligandorum solvendorumque peccatorum pote- statem dedit, quem tu divino ore Filium Dei vivi predicasti. O res divinas et ineffabiles ! Ipse se hominis Filium predicabat : quem Petrus, seu, ut verius dicam, is qui in ipso loquebatur, Dei Fi- lium esse proclamavit. Deus quippe vere et homo est : non Petri, non Pauli, non Josephi, nec cujus- quam alterius patris filius exstitit, sed hominis. Neque enim in terra patrem habuit, cui mater in celis non fuit. 1. Itaque sermoni fidem per opus volens conci- liare, et perspectum habens quid ipse acturus esset, qui Dei sapientia et virtus est, in quo sunt thesauri scientia absconditi 3. Sunt quidam, ait,de hic stan- tibus, qui ποπ gustabunt mortem, donec 9 96 υἱ- deant Filium hominis venientem in regno suo*?, Plane si de uno dixisset: Est. quidam de hic stantibus, 7 Matth. xvi, 15. 3 ibid. 16. ?* ibid. 47, 18, 9?" Psal. rxir, 8 *' Psal. xxm, 6. ** Coloss. 1i, 7. 5» Matth. xvi, 28. (3) Seguer, ἀπεφθέγξατο. 6 D ἐπώνυμος γέχονας. Ταύτης ὥδου πύλαι, αἱρετιχῶν στόµατα, δαιμόνων Όργανα, καταδραμοῦνται μὶν, ἀλλ᾽ οὐ κατισχύσουσι’ χαθοπλίσονται, ἀλλ᾽ οὐκ ix- πορθήσουσι. Βέλος νηπίων al πληγαὶ αὐτῶν γεγόναςί τε χαὶ ἔσονται, ᾿Ασθενήσουσιν αὐτῶν αἱ γλῶσσαι, καὶ ἐπ᾽ αὐτοὺς ἔσονται. Γαθ) ἑαυτοῦ γὰρ τεύχει κατὰ ὁ τῇ ἀληθείᾳ ἀντικαθιστάμενος. Ταύτην αὐτὸς μὲν οἰχείῳ ἐκτήσατο αἷματι, σοὶ δὲ ὣς πιστοτάτῳ ἔχχε- ρίζει θεράποντι. Ταύτην ἀκλόνητον, xal ἀχύμαντο σαῖς λιταῖς διαφύλαξον' ὅτι μὲν γὰρ οὐ περιτρακή- σεται πώποτε, οὗ σεισθήσεται, οὐ πορθιηθήσετι, ἀσφαλὴς ἡ πεποίθησις. Χριστὸς ἔφη, δι) οὗ οὐρανὸς ἑστερέωται, ΥΠ δὲ ἤδρασται, xal μένει ἀχράδαντος Ti γὰρ λόγῳ Κυρίου ol οὐρανοὶ ἑστερεώθησαν, ἔφη τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Αλλ) αἰτοῦμεν πραῦνβῆναι τὸν χκλυδῶνα, καταθραυσθῆναι τὸν τάραχον, καὶ εἷ- ρήνην Ὑαληνιαίαν βραθευθῆναι ἡμῖν καὶ ἀκύματο, Τοῦιο Χριστὸν καθικέτευσον, τὸν ταύτης νυμφίο τὸν ἄχραντον (4), τὸν ck χλειδοῦγ ον τῆς βασιλεία: τῶν οὐρανῶν Χειροτονήσαντα, τὸν τὸ δεσμεῖν καὶ λύειν εὐθύνας σοι χαρισάµενον, ὃν θεηγόρῳ στόµατι, ζῶντος Θεοῦ Υἱὸν ἀψευδῶς ἀνεχήρυξας,. "D θείων xal ἀποῤῥήτων πραγμάτων | Αὐτὸς ἑαυτὸν ἀνθρώ- που Υἱὸν ἀνηγόρευσε, xai Θεοῦ Τὶὸν ὁ ἵέτρος, Ph τούτῳ δὲ λαλῶν μᾶλλον ἐκήρυξε. Θεὸς γὰρ ἔστιν ον: τως xal ἄνθρωπος, οὗ Πέτρου, οὐ Παύλου, οὐ Ἰώσήφι οὐδὲ τινος πατρὸς υἱὸς ἐχρημάτισεν, ἀλλ’ ἀνθρώπον' οὐ γὰρ ἔσχε πατέρα ἐπὶ τῆς γῆς, ὁ μὴ ἐσχηχὰ μητέρα ἐν οὐρανοῖς. ζ. Ἔργῳ τοίνυν πιστωβῆναι τὸν λόγον βουλόμενο, καὶ εἰδὼς ὅ μέλλει ὁδρᾷν, ἡ παντουργὸς τοῦ Bt σοφία καὶ δύναµις, dv ᾧ πάντες οἱ θησαυροὶ n γνώσεως ἀπόκρυφοι. Elo τινες, ἔλεγε, τῶν alt ἑστώτων, ol οὗ μὴ Ὑεύσωνται θανάτου, ἕως ἂν ἴδωσι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον iv Ἡ βασιλείᾳ αὐτοῦ. El μὶν οὖν, ὡς ἐφ' ἑνὸς ἔφηση, (4) ἆθλον καὶ Κύριον. $51 Ἔστι τις τῶν 05e ἑστώτων, ταυτὸ μηνύειν ὑπετοπή- Α σαμεν, τῷ, Ἐὰν αὐτὸν θέλω µένειν ἕως ἔρχομαι, s πρὸς σὲ; περὶ Ιωάννου τοῦ Θεολόγου εἱρημένῳ, ὡς θανάτου ἄγευστον διάµένειν, µέχρι τῆς Χριστοῦ παρουσίας (S) οὕτω γὰρ ἤδη τινὲς ἐκεῖνο τῶν λίαν σοφῶν ἐξελάδοντο. ᾽Αλλ’ Enel πλείονας ὁ λόγος τοὺς ὀψομένους ἐμήνυσεν, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τὸ ἔργον ἐπ- Ἰχηλούθησεν, οὗ δώσει χώραν τοῖς βουλομένοις ὧδε viv τοῦ λόγου τὴν έχδοσιν (6). Εἱσὶ τοίνων τινὲς τῶν ὧδε ἱστώτων, φησί τἶνος ἕνεκεν, τ'νὲς, xal οόχ ἅπαντες (7): ἐπὶ τὴν θὲαν ταύτην ἐχλήθησαν ; 0ó πάντες μαθηταὶ xal ἀπόστολοι; οὐχὶ πάντες χληθέντες ὁμοίως ἐπηχολούθησαν; οὗ πάντες τοῦ ἴου χαρίσματως τῶν ἱάσεων (8) ἔτυχον ; xai πῶς οὗ πάντες xai ταύτης τῖς ὑπὲρ θέαν (0) κατηξιώ- θησαν ὄψεως; Οὐχ ὁ Δεσπότης ἀπροσωπόληπτος; p Div; μὲν μαθητα), ἀλλ) οὗ πάντες τῇ νόσῳ τῆς φιλαργυρίας τυφλώττοντες. Πάντες μαθηταὶ, ἀλλ) οὗ πάντες tz λήμμη τῆς βασκανίας τὸ ὀξυδερχὰς ἀφγρημίνοι τοῦ ὄμματος. Ἠάντες μαθηταὶ, ἀλλ᾽ οὗ tiv: προδόται. Πάντες ἀπόστολοι, ἁλλ᾽ οὐ πάντες &' ἀπογνώσεως βρόχῳ περιπειρόµενοι, xal xaxip τὸ καχὸν διορθούµενοι. Πάντες φιλόχριστοι, cio δὲ φιλἀργύρος (40). Ἰούδας οὗτος ὁ ᾿Ισκαριώτης, εἴς μόνος οὐχ ἄξιος ἦν τῆς θέας τῆς θεότητος. ᾿Αρθήτω Tip, φησὶν, ὁ ἀσεθὴς, ἵνα μὴ ἴδῃ τὴν δόξαν Κυ- plo». Μόνος μὶν οὖν τῶν λοιπῶν ἀφιόμενος, ὅ τε φθονερός τε xai βάσχανος, sl; πλείονα µανίαν ἐξ- επυρεύιτο. Ἔδει δὲ πάντας τῆς δόξης ἑπόπτας γε- visa, τοὺς θεατὰς τῶν παθηµάτων ἐσομένους εἷς ὕστερον. Ἐντεῦθεν τοὺς κορυφαίους τῶν ἀποστόλων προσλαµθάνεται μάρτυρας τῆς οἰχείας δόξης τε καὶ λαμπρότητος" τρεῖς δὲ τὸν ἀριθμὸν, τῆς Τριάδος τὸ σεκτὸν ὑπεμφαίνων μυστήριον’ καὶ ἐπὶ δύο ἃ τριῶν μαρτύρων πᾶν ῥῆμα σταθήσεται. Οὕτως ἀπο- χλείει μὲν τῷ προδότῃ τὰ τῆς προδοσίας ἐγχλήματα. Ἀποχαλύπτει δὲ τοῖς ἀποστόλοις viv οἰκείαν θεό- τητα, Τὸν γὰρ ᾿Ανδρέαν ὁρῶν σὺν τοῖς λοιποῖς οὗτος κάτω µείναντα, οὐκ εἶχεν εἰπεῖν ἀπολογίας προσχή- ματι, τῷ μὴ τυχεῖν τῆς θέας, πρὸς civ ἀπεμπολὴν τοῦ Δεσπότου ἐνάγεσθαι. Τούτου χάριν ᾿Ανδρέας χάτω µεµένγχε, xol πᾶς ὁ λοιπὸς τῶν ἀποστόλων qo, τῷ τόπῳ μὲν σωματικῶς διιστάµενο., τῷ ὑετμῷ δὶ τῆς ἀγάπης ἑνούμενοι, χάτω plv τῷ σώ- ματι διατρίθοντες, ἄνω δὲ τῷ πόθῳ τῷ διδασκάλῳ ἐκέμενοι, xal τοῖς τῆς duy ic κινήµασι. HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 558 idem forsan signiflcari conjecissemus, quod verbis istis, Sic eum volo manere, donec veniam, quid ad te **? quod de Joanne Theologo est dictum, ac si non gustata morte perstiturus foret usque ad secun- dum Christi adventum. Sicenim jam nonnulli pre- stanti eruditione viri istum locum accepere. At quo- niam divinus sermo plures conspecturos significavit, atque adeo opus subsecutum est, locus non datur iis qui loci hujus expositionem illam admittere vo- luerint. Sunt de hic stantibus, inquit. Quid cause est, cur quidam, et non omnes, ad hoc videndum accersiti sint? Annon omnesdiscipuli et apostoli ? annon omnes perinde vocantem secuti sunt ? annon omnes ex equo curationum donum obtinuerunt ? attamen non omnes eximio supra modum specta- culo hoc donati sunt. Nunquid Dominus a perso- narum acceptione alienus non est? omnes quidem discipuli ; at non omnes avaritie morbo ceecutien- tes : omnes discipuli ; at non omnes ex ἱην]άθη {189 labe oculorum perspicacia privati: omnes discipuli; at non omnes proditores : omnes apostoli ; at non omnes desperationis laqueo constricti, ac malum malo corrigentes : omnes Christi amantes sunt, ac unus pecunias desiderio percitus, Judas, inquam, Iscariotes. Unus hic duntaxat indignus erat, qui divinitatem spectaret. Tollatur impius, inquit, ut non videat gloriam Dei 53”. Hic solus sejunctus a re- liquis, cum invidentia et livore laboraret, majori fuisset furore incensus. Verum oportebat, ut glorise inspectores flerent, qui postmodum essent spectato- res cruciatuum futuri. Idcirco apostolorum prima- rias glorie claritatisque sus testes asciscit. Tres au- tem numero, ut reverendum Trinitatis mysterium subindicaret : quia item sub duobus aut tribus tes- tibus omne verbum stabit, A hunc modum, pro- ditori quidem proditionis crimen occludit ; aposto- lis vero deitatem suam patefacit. Judas enim An- dreaminfracum ceeteris mansisse videns,excusandi facinoris sui causa dicere non poterat, se ideo im- pulsum ut Dominum venderet, quodillo spectaculo non adfuisset. Eamobrem Andreas et reliquus apo- stolorum chorus infra remansit,loco quidem corpo- raliter disjuncti, at charitatis vinculo copulati : in- fra corpore morantes, desiderio autem et animi motu magistrum ad superiora secuti. X. Καὶ μεθ) ἡμέρας μὶν ἕξ, Matgaitoc καὶ Μάρ- D s. kt post sex dies, ut divini evangeliste Mat- XX ol θεῖοι εὐαγγελισταὶ γράφουσι’ Λουκᾶς δὲ δὴ ὁ σοφώτατος: 'Eyívevo μετὰ τοὺς λόγους τούτους ὡς ἡμέραι ὀκτώ. Κυρίως (41) καὶ ἀληθῶς ὀκτὼ, καὶ € ἡμέραι πρὸς τῶν τῆς ἀληθείας κηρύχων ἀναγορεύονται. Οὐ διαφωνία γὰρ τὸ λεγόμενον, thzeus et Marcus scribunt?**, ut vero sapientissimus Lucas 36: Factum est post hos sermones tanquam dies octo. Proprie autem et vere, octo et sex dies a ve- ritatis preconibus commemorantur. Neque enim in his verbis dissensio est, sed summa concordia ab * Joan. xx1, 22. 34 Isa. xxvi, 40. 33 Deut. xix, {δ. 3 Matth. xvir, 1; Marc. 1x, 4, 3 Luc. ix, 28. (5) R. 1 et Colb. μέχρι τῆς θεοῦ δευτέρας δια- μένει ἑλεύσεως. (6) R. 1 ἔκδασιν. Locum hunc restitui ex Catena Reg. in Luc. D. 2440 et Colb. (8) Edit. ἰαμάτων. 9) Leg. ὑπερθέπυ. (E ό 14) R. 4 ἀκριθώς. 559 8. JOANNIS DAMASCENI 560 eodem spiritu profecta. Non enim ipsisunt quilo- A συμφωνία δὲ τοῦ αὐτοῦ ἐκφερομένη πνεύματος. 0i quuntur, sed Spiritus Dei qui in ipsis loquitur. Cum — venerit Paracletus, inquit, ipsi vos docebit omnia, et suggeret vobis omnia ?'. Quocirca qui post sex dies dixerunt, subtractis extremis, hoc est primo et ultimo, medios tantum enuntiaverunt: qui autem octo numerat, tum hos, tum 764 illos percensuit. Tam enim hoc, quam illo modo numerare, homi- num more receptum est. Et quidem senarius assu- mitur, ut inter numeros perfectos primus. Ex suis siquidem partibus absolvitur. Ejus enim dimidium ternarius est; binarius, tertia pars; unum serta pars: qua in unum conflata perfectum ipsum red- dunt. Quamobrem senarium, ii qui harum rerum sunt periti, perfectum appellarunt. Quinimo sex dierum spatio rerum omnium que sub oculos ca- dunt, congeriem Deus sermone suo effecit. Atqui perfectos esse consentaneum est, qui divinam glo- riam sunt conspecturi ; illam,inquam, omni specta- culoexcellentiorem,omnique perfectione sublimio- rem ac potiorem. Ait enim ; Estote perfecti. sicut Pater vester colestis perfectus est ?*. At vero octona- rius idcirco adhibetur,quia futuri evi figuram gerit. Etenim septem szculis presens evum concluditur: octava vero,futura vita praedicatur, quemadmodum magnus inter theologos Gregorius dixit *9,illum Sa- lomonis locum exponens : Date partem septem, pre- senti huic evo, inquiens, necnon et octo *, id est futuro. Conveniebat autem, ut in octava, ea que ad octavam pertinebant, perfectis aperirentur. Ut enim divinus vere, divinarumque rerum interpres γὰρ αὐτοὶ εἶσιν οἳ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πυεῦμε τοῦ 8:09 τὸ λαλοῦν ἐν αὐτοῖς. "Otav γὰρ ἔλθμ, gnis, ὁ Παράκλητος, αὐτὸς διδάξει ὑμᾶς, xal ὑπομν- ctt ὑμᾶς πάντα, Οἱ piv οὖν, μεθ ἡμέρας GE, of σαντες, τὰς ἄκρας ὑπεξελόμενοι, τὴν πρώτην λίγω καὶ τελευταίαν, τὰς µέσας ἠρίθμησαν: 6 δὲ ἡμέρας ἀριθμῶν ὀκτὼ, ταύτας κάχείνας ἀριθμίους πεποίη- xv. Οὕτως γὰρ κάἀκείνως ἁἀριθμεῖν τοῖς ἀνθρώποις εἴθισται. Καὶ EE μὲν ὡς πρῶτος καὶ τέλειος ἀριθμὶς παραλαμθάνεται. Ἐκ yàp τῶν οἰκείων μερῶν οὗτος ἀπαρτίζεται. Τούτου γὰρ τρἰα τὸ ἥμισυ, δύο τὸ τρὶ- τον, xal τὸ ἕκτον tv, ἃ συναγόµενα, τέλειον αὐτὸν συµπεραίνουσιν. Ἐντεῦθεν τὸν ἕξ ἀριθμὸν, ol περὶ ταῦτα δεινοὶ, τέλειον κατωνόμίέσαν. ᾽Αλλὰ χοὶ ὃν VE ἡμέραις τῶν ὀρωμένων ἁπάντων τὸ σύστημα λόγῳ θεὸς κχστειργάσατο. Τελείους δὲ εἶναι τοὺς τὴν θείαν δόξαν εἰχὸς κατοπτεύσαντας, τὴν πάντων ἑκ- έχεινα, τὴν µόνην ὑπερτελῆ καὶ προτέλειον. Γίνεσθε γὰρ, φησὶ, τέλειοι, ὡς ὁ Πατὶρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν. ᾿Οχτνὸ δε καὶ Ὑὰρ αἰῶνος φέρει τύπον τοῦ μέλλοντος. Ἑπτὰ γὰρ αἰῶσω ὁ παρὼν συμπεραίνεται βίος. ᾿Ογδόῃ δὲ, ἡ μέλλουσα Bur ἀνηγόρευται, ὡς ὁ μέγας ἐν θεολογίᾳ Γρηγόριος ἔφησε, τὸ Σολομώντειον ῥητὸν ἐξηγούμενος, δοῦνει µερίδα τοῖς ἑπτὰ, τῷ παρόντι βίῳ qaoxov, xai yt τοῖς ὀκτὼ, τῷ μέλλοντι. Ἔδει δὲ dv τῇ ὀγδόῃ τα τῆς ὀγδόης τοῖς τελείοις ἀποκαλύπτεσθαι, Ὡς γὰρ ὁ θεῖος ὄντως xal θεηγόρος Διονύσιος ἔλεξεν, οὕτως d Δεσπότης ὀφθήσεται τοῖς τελείοις θεράπουσιν αὐτοῦ, ὅν τρόπον ἐν τῷ δρει θαθὼρ τοῖς ἀποστόλοις τεθέα- Dionysius dixit *. Sic Dominus perfectis famulis C ται. "Eye τῶν ἡμερῶν τὴν ἀρίθμησιν. suis videbitur, quemadmodum ab apostolis in monte Thabor conspectus fuit. Ac de dierum enumere- tione hac nobis dicta sunto. 9. Jam vero quid cause est, cur Petrum et Ja- cobumet Joannem assumpserit? Petrum quidem,ut testimonium quod vere dederat,a Patre perhibitum ostenderet, sumque ipse sententizx fidem astrueret, quod nempe Pater colestis hoc ei revelasset ; quin etiam tanquam antistitem et totius Ecclesise guber- nacula suscepturum assumpsit : Jacobum autem, quia ante omnes apostolos pro Christo mortem erat oppetiturus, calicemque ipsius bibiturus, ac ba- ptismo propter ipsum baptizandus : Joannem deni- que, uti theologie virginem et mundissimum orga- num, quo eternam Filii gloriam conspicatus,illud postea. In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum 21 intonaret : unde etiam tonitrui filius est appellatus **. 10. Eccur vero discipulos in montem subducit : montes morali intellectu Scriptura virtutes vocat. Omnium autem virtutum aper, et velut arx que- dam, est charitas. Hac enim perfectio definitur. Nam si quis hominum et angelorum linguis loqua- tur, licet fidem habeat qua montes transferat, et omnem scientiam, noveritque omnia mysteria, ac 0.'AXAà τί Πέτρον, xal ᾿Ιάκωθον, xal Ἰωάννη παρείληφε; Πέρον, τὴν µαρτυρίαν, ν ἁληθῶς µεμαρτύρηχεν, ἐν Πατρὸς μεμαρτυρημένην Duxv- ναι βουλόμενος, πιστούµενός τε τὴν οἰκείαν ἀπόφασυι ὡς ὁ πατὶρ ὁ οὐράνιος ταύτην αὐτῷ τὴρ μαρτορίαν ἀπεκάλυψε, καὶ ὡς πρόεδρον, xal πᾶσης τῆς Ἐαλη- σίις δεξάµενον τὰ πηδάλια". Ἰάκωθον, ὡς πρὸ md» των τῶν μαθητῶν ὑπὲρ Χριστοῦ τεθνηξόμενυν, xai αὐτοῦ πιόµενον τὸ ποτήριον, καὶ τὸ ὑπὶρ αὐτοῦ βαπτισθησόµενον βάπτισμα. Ἰωάννην, ὡς θεολογίας παρθένον καὶ καθαρώτατον, ὄργανον, ὕπως τὴν ἄγρο: vov δόξαν τοῦ θεοῦ Υοῦ θεασἄᾶμενος, τὸ, Βν apu ἦν ὁ Λόγος, xal ὁ Λόγος Tj» πρὸς τὸν θεὸν, καὶ θεὸς ἣν ὁ Λόγος, βροντήσειεν' ὅθεν καὶ βροντί υ]ὸς προηγόρευται. v. Τί δὲ εἲς ὄρος ὑψηλὸν ἀνάγει τοὺς µαθητάς! Ὄρη τροπιχῶς τὰς ἀρετὰς ἡ θεία κατονοµίζει Γραφή. Πασῶν δὲ τῶν ἀρετῶν κολοφῶν καὶ ἀχρόπυλις d ἀγάπη καθέστηκεν. Ἐν ταύτῃ γὰρ ἡ τελειότης ip ζεται. El γὰρ τις ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων I καὶ τῶν ἀγγέλων' xÀv ἔχη πίστιν, ὥστε ὄρη uii" στάνειν, καὶ πᾶσαν τὴν Ὑνῶσιν, καὶ εἴδῃ πάντα τὰ 51 Joan. xiv, 19. 55 Math. v, 48. 35 Orat. in nov. Dom. * Eccli. χι, C- 4 De div. nom., similia babel verbis aliis. ** Joan. 1, 1. 5 Marc. ui, 17. F 561 HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 508 μυστήρια, καὶ παραδῷ τὸ σῶμα ἵνα κχαυθήσηται, À corpus suum tradiderit, ita ut ardeat, charitatem ἀγάπην δὲ μὴ ἔχῃ, χαλχὸς dyGv γέγονεν, fj χύµθα- jov ἁλαλάζον ἄναρθρα, καὶ sic οὐδὲν λογισθήσεται. Asi τοίνυν τὰ τοῦ χοὸς τῷ χοῖ χαταλιπόντας xal ὑπεραναθεθηκότας τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως, καὶ πρὸς τὴν ὑψηλοτάτην xal θείαν τῆς ἀγάπης ἀναχθέν- τας περιοπὴν, οὕτω θεωρεῖν τὰ ἀθέατα. 'O γὰρ ἐν τῷ ἄχρῳ τῆς ἀγάπης γενόμενος, τρόπον τινὰ ἑαυτοῦ ἐξιστάμενος, κατανοεῖ τὸν dópatov, xal τὸν ἐπιπροσ- θοῦντα ζόφον τοῦ σωματικοῦ νέφους ὑπεριπτάμενος, καὶ iv tp τῆς ψυχής αἱθρίᾳ Ὑενόµενος, ἑνατενίζει τῷ ἡλίῳ τῆς δικαιοσύνης τρανότερον, εἰ καὶ μὴ πάντη τῆς θίας ἐμφυρηθῆναι δεδύρηται. Κατ ἱἰδίαν καὶ προσεύξασθαι. Μήτηρ γὰρ τῆς προσευχῆς ἡ ἡσυχία, προσευχἠ δὲ, θείας δόξης ἐμφάνεια. "Ote γὰρ τὰς αἰσθήσεις µύσωμεν, xal ἑαυτοῖς xal Ow συγγενώ- β µεθα, καὶ τῆς ἔξωθεν τῆς τοῦ κόσμου περιφορᾶς ἐλευθερωθέντες , ἑντὸς ἑαυτῶν γενώμεθα, τότε τρανῶς lv ἑαυτοῖς τοῦ Θεοῦ τὴν βασιλείαν ὀψόμεθα. Ἡ βασιλεία γὰρ τῶν οὐρανῶν, ἤ τίς iot: τοῦ θεοῦ βασιλεία, ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν, ᾿]ησοῦς à θεὸς ἡμῶν ἀπεφθέγξατο. "Ἀλλως μὲν οὖν oi δοῦλοι, xal ἱτέρως ὁ Δεσπότης προσηύχετο. Δοῦλοι μὲν γὰρ φόδῳ καὶ πόθῳ δι) αἰτήσεως τῷ Δεσπότῃ προσίασι, xal τῆς πρὸς θΘεὸν ἐχδημίας τε xal ἑνώσεως d προσευχὴ τῷ νῷ γίνεται πρόξενος, τρέφουσα τοῦτον δι’ ἑαυτῆς xal ῥωννύουσα. 'O δέ Ὑε xa0' ὑπόστασιν ἠνωμένος τῷ Θεῷ ΛΑόγῳ ἅγιος νοῦς, πῶς προσεύξεται ; πῶς δὲ Δεσπότης παραστήσεται δεόµενος ; Ἡ δῆλον, ὡς τὸ ἡμέτερον οἰχειούμενος πρόσωπον, xal παιδαγωγῶν f$uàc, xai ὁδοποιῶν πρὸς τὴν διὰ προσευχῆς πρὸς θτὸν ἀνάθασιν, xal διδάσκων, ὡς τῆς θείας δόξης ἡ C προσευχἡ καθἰστατα: πρόξενος, καὶ δεικνὺς dq οὖκ ἔστιν ἀντίθεος, xal ὡς ἀρχὴν xal αἰτίαν ἑαυτοῦ τιμῶν τὸν γεννήτορα, xal παραχωρῶν τῇ σαρχὶ διὰ τῆς olxslac ἰέναι φύσεως, ἵνα δι ἑαυτῆς καὶ νευ- pof, καὶ παιδευθῇ, xal iv μυήσει xal tiec τῶν κρειττόνων γένηται. OÀ. μὴν ἀλλὰ καὶ δελεάζων τὸν τόραννον ἐπιμελῶς τηροῦντα, tl θεὸς εἴη. Too1» γὰρ $j τῶν θαυμάτων ἐκήρυττε δύναµις. Διὰ τοῦτο παν- τχχοῦ τοῖς θείοις τὰ ἀνθρώπινα µίγνυσιν, ὥσπερ vivi βρώματι ὑποχρύπτων τὸ ἄγχιστρον. Οὕτω γὰρ ὁ θιότητος ἐλπίδι δελεάσας τὸν ἄνθρωπον, σαρχὸς προσ- λήμματι εἰκότως δελεασθήσεται. Μετ εὐχῆς γὰρ ὁρῶν ἐξαστράπτοντα, xai Μωύσέως ἀνεμνήσθη δεδο- ξασμένου τὸ πρόσωπον, ᾽Αλλὰ Μωῦσῆς μὲν ἔξωθεν autem non habuerit; factus est ies sonans aut cym- balum vane nec articulate tinniens, nihilique esti- mabitur **. Quapropter opere pretium est,ut terre- nis terre relictis,superatoque humilitatis corpore, acsublimissima divinaque charitatis conscensa spe cula, ea demum qus aspectum omnem superant, intueamur. Nam qui ad summum charitatis verti- cem pervenit, a se quodam modo excedens, eum qui cerni non potest, perspicit, et corporet nubis caliginem mentis luminibus offlcientem pretervo- lans,atque in anime serenitate consistens,in justi- tie solem 798 liquidius deflgit oculos, tametsi non prorsus eo expleri spectaculo queat. Seorsum etiam ait orare.Nam solitudo orationis est parens : oratio autem divinse gratie patefactio. Nam cum occlusis omnibus sensibus, nobiscum ipsiet cum Deo versamur,atque ab externa mundi hujus agita- tione expediti,intra nos ipsi sumus,tum perspicue Dei regnum in nobis ipsis conspicimus. Regnum enim celorum,hoc est, Dei regnum intra nos est, pronuntiabat Christus *5. Ceterum alio modo servi, alio Dominus orabat.Etenim servi metu ac deside- rio per orationem ad Dominumaccedunt,atque hoc oratio menti affert, ut ad Deum peregrinetur, et cum eo conjungatur, eamque per seipsum alit et roborat. At vero sancta illa mens que Deo Verbo secundum hypostasim unita est,quo tandem pacto orabit? quonam modo Dominus precando astabat? annon perspicuum est, ea de causa ipsum orasse, cum personam nostram ascisceret, utque nos edo- ceret, ac viam nobis, qua ad Deum orando ascen- deremus muniret,doceretque se minime Deo adver- sarium esse ; quinimo Patrem tanquam sui principi- um etcausam honoraret, carnemque natura sua im- buisineret,perquam,etrobur concipiat,eterudiatur " etrerumdivinarum disciplinam ethabitumobtineat: insuper, ut tyrannum, sedulo an Deus esset obser- vantem,inescaret.Hz»c enim miraculorum potentia predicabat.Quamobrem humana divinis nusquam non miscet, tanquam sub esca hamum occultans. Sic enim ille, qui divinitatis spe hominem fefelle- rat,merito per assumptam carnem inescabitur.Cer- nens enim eum inter orandum effulgentem ; statim ipsi glorificate Mosis faciei in mentem venit. Verum Moses gloria quidem externe adventante ornatur : τῆς δόξης προσγινοµένης δεδόξασταἰ, ὁ δὲ Κύριος [) at Dominus Jesus non ascititium ornamentum ha- Ἰησοῦς οὐκ ἐπίκτητον ἔσχε τὸ τῆς δόξης ὠράϊσμα, ἀλλ᾽ ἐκ τῆς ἐμφύτου τῆς θείας δόξης λαμπρότητος. ια’. Αλλὰ τίς ἡ ἐπίκλησις, ὁ προφήτης Δαθὶδ δι- δασχέτω σε, οὕτω σαφῶς προσφθεγγόµενος Αὐτὸς ἐκιχαλέσεταί με Πατήρ µου εἴ σὺ, θεός µου, xal ἀντιλήπτωρ τῆς σωτηρίας poo. Ηατὴρ μὲν ὡς θιοῦ καὶ Yioo πρὸ αἰώνων, καὶ τῆς οὐσίας ἐκλάμ- φαντος τοῦ γεννήτορος' θεὸς δὲ xal ἀντιλήπτωρ τῆς σωτηρίας, ὡς σαρκωθέντος, xal τὴν ἡμετέραν dv buit,sed ex insita divine glorie claritate manans. 11. Quaenam vero erat invocatio. Hoc te David propheta doceat.ita aperte proloquens : Ipse invo- cabit me : Pater meus es tu, Deus meus, et susceptor salutis me2 ^. Pater nimirum, uti Dei et Filii ante secula, ac ejus qui ex generantis substantia efful- serit. Deus, et susceptor salutis πιο, ut incarnati, nostreque natura inseipso instauratoris.Qui com - μ [ Cor. xni, 1, 2. Luc. xvir, 21. * Psal. rxxxvi, 27. 902 S. JOANNIS DAMASCENI 65 munem humanitatis naturam in se gestabat. Unde Α ἑαυτῷ φύσιν ἀνακαινίζοντος (12), καὶ πρὸς τὸ d subjunxit : Et ego primogenitum ponam illum *'.Fuit enim primogenitus in multis fratribus ναί simili nobis ratione carni et sanguini participavit *9. Ut quidem Deus Verbum Filius sempiternusexsistens, minime postea factus est: ut autem homo,postmo- dum quoque factus dicitur ; ut in eoFilii proprietas immutata maneat.Cum enim ipse caro factus esset, carne facta Dei Filii a primo ortus momento pro- pter hypostaticam unionem,hocipse factus dicitur, qui, cum divina ratione exstaret, humana quoque exstiterit. 12. Ergo in monte Thabor, assumptis illis qui summis virtutum prediti erant, transfiguratus est anteeos.Coram discipulistransfiguratur,qui equali semper gloria ornatus, divinitatis fulgore collucet. Nam ex Patre citra temporisinitium 299 genitus, sempiternum deitalis radium habet, nec posthac ipsum esse, nec gloriam iterum nanciscens .Quan- quam enim ex Patre est,attamen sine initio et tem- pore suam ipse glorise claritatem habet : atque as- sumpta carne idem est, eamdem gloriz claritatem retinens. Ac gloriam quidem caro, simul atque in ortum producta est,obtinuit,deitatisque gloria cor- pori quoquegloriam conciliavit. Unus enimChristus, hoc et illud est, ejusdem cum Patre substantis, et ejusdem nobiscum natures ac generis.Tainetsi ergo nunquam sanctum illud corpus divine expers glo- ris fuit,sed a primo hypostaticie unionis momento invisibilis Deitatis gloria perfecte locupletatum est, ita ut una eademque esset Verbi et carnis gloria : at C cum ea gloria invisibili corpore obscura esset,ab iis cerni non poterat qui carni illigabantur,nec ea qua angelorum quoque prospectum fugiebant, caro ca- pere valebat.Transfiguratur itaque nou id quod non erat assumens, neque in illud quod non erat mi- grans ; sed id quod erat discipulis manifestans ; eorum aperiens oculos, ipsosque clare videntes ex cacis faciens. Atque hic sensus est horum verbo- rum : Transfiguratus est ante eos. Idem quippe ipse manens, preter id quod prius cernebatur, aliud nunc discipulis apparebat. 19. Et resplenduit facies ejus sicut sol : ejus, in- quam, qui ingenti sua potentia solem hunc lumine perfudit : ejus qui lucem sole antiquiorem creavit, χαῖον κάλλος ἀναθιθάζοντος τῆς εἰκόνος, xai τὸ χοι- νὸν φέροντος ἓν ἑαυτῷ τῆς ἀνθρωπότητος πρόσωπο, Διὸ καὶ ἐπήγαγε Κὰγὼ πρωτότοχον θήσομιι αὐτόν. ΠἩρωτότοχος γὰρ ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς ly µάτισεν, ὁ παραπλησίως ἡμῖν μετεσχηχὼς σαρχός τε καὶ αἵματος. Ὡς θεὸς μὲν Λόγος Υιὸς del Un, οὐκ ἐγένετο ὕστερον ὡς ἄνθρωπος δὲ, καὶ ὕστιρο γεγονέναι λέγεται, ἵνα μείνῃ ἄτρεπτον ἐν lavi τὸ τῆς υἱότητος ἴδιον. Αὐτὸς γὰρ σὰρξ Ὑινόμενος, τς σαρχὸς Υἱοῦ Θεοῦ γενομένης ἐξ ἄκρας ὑπάρξιως bà τὴν χαθ᾽ ὑπόστασιν Ἓνωσιν, αὐτὸς τοῦτο γεγενῆσθαι λέγεται, Gv μὲν θεῖκῶς, γενόμενος ὡς ἄνθρωπος. ιβ’. Ἐν ὄρει τοίνυν θαθὼρ τοὺς ἐν ὕψει τῶν épr- τῶν διαπρέποντας παραλαθὼν, μετεμορφώθη ἔμπρον- θεν αὐτῶν. "Έμπροσθεν τῶν μαθητῶν µεταμο- φοῦται, ὁ dsl ὡσαύτως δεδοξασµένος xal λάμπων τῇ ἀστραπῇ τῆς θεότητος. ᾽Ανάρχως piv γὰρ ἐκ Πα. τρὸς γεννηθεὶς, τὴν φυσικὴν ἀκτῖνα ἄναρχον κἐκτη- ται τῆς θεότητος, οὐχ ὕστερον τὸ εἶναι, οὐδ a) τὴν δόξαν προσλαμθανόµενος. Ἐκ Πατρὸς μὶν γὰρ, ἀλλ' ἀνάρχως καὶ ἀχρόνως ἐστὶ, τὴν οιγείαν Χακτηµένος τῆς δόξης τὴν λαμπρότητα. xal σαρχωθεὶς ὁ αὐτὸς ἐστιν, ἐν τῷ αὐτῷ μένών τῆς θείας φανότητος. Κτὶ δοξάζεται (43) μὲν dj σὰρξ ἅμα τῇ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παραγωγῇ, καὶ ἡ τῆς θεότήτος δόξα xai δόξα τοῦ σώματος λέγεται. Εἷς γάρ ἐστι τοῦτο xi κεῖνο Χριστὸς, τῷ Ηατρὶ ὁμοούσιος, καὶ dptv cw quic καὶ ὀμόφυλος. El καὶ τοίνυν οὐδέποτε τὸ cupa τὸ ἅγιον ἀμέτοχον τῆς θείας δόξης ὑφέστιχεν, ἀλλ' ἐξ ἄκρος ἑνώσεως τῆς καθ) ὑπόστασιν την δόξαν τῆς ἁοράτου θεότητος τελείως πεπλούτηκεν, ὡς μίαν χαὶ viv αὐτὴν εἶναι δόξαν τοῦ Λόγου καὶ τῆς σαρχὸςι ἀλλ’ ἀφανἠς ἡ δόξα ὑπάρχουσα τῷ φαινομένῳ σώματι, τοῖς μὴ χωροῦσι τὰ καὶ ἀγγέλοις ἀθέατα, τῆς σαρχὸς δεσµίοις ἀόρατος ἐχρημάτιζε. Μεταμορφοῦται τοίνυν, οὐχ ὅ οὐκ ἦνπροσλαθομενος, ἀλλ᾽ ὅπερ ἦν τοῖς οἰκείοις μαθηταῖς ἐκφαινόμενος, διανοίγων τούτων τὰ ὃμ- pata, καὶ ἐκ τυφλῶν ἐργαζόμενος βλέποντας, Καὶ τοῦτό ἐστι τὸ, Μετεμορφώβη ἔμπροσθεν αὐτῶν. Ml- vtov γὰρ αὐτὸς ἔν ταυτότητι, map! ὅ τὸ πρὶν ἐφαίνετοι ἕτερον νῦν τοῖς μαθηταῖς ἑωρᾶτο φαινόµενος. ty'. Καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς fs τοῦ τὸν ἥλιον ἐξουσίᾳ πολλῇ δᾳδουχήσαντος’ τοῦ τὁ φῶς τὸ πρὸ ἡλίου κτίσαντος, καὶ φωστῆρα τὸν dh" ac solis luminare, ut lucis conceptaculum esset, [) φωτὸς δοχεῖον τεχτιναµένου μετέπειτα. Αὐτὸς 12 postea fabricatus est. Ipse enim est lux vera, qui ἐστι τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν, τὸ ἐξ ἀληθινοῦ καὶ ἁύλου Ἱ Psal. xxxvi, 28. 55 Rom. vir, 29. '9 Hebr, i17, 14. (42) Hic edita mutila et sensu vacua. (43) Καὶ δοξάιζεται. Ac gloriam quidem caro, etc. Duriora videntur, inquit, in margine Combefisius, nisi distinctione explices, ne in errorem increati ]juminissequiorum quorumdam Graecorum incidas: Palamitarum utique,a quorum tamen placitis alie- nus est auctor.Non enim gloriam illam, seu lumen illud quo Christi caro in monte effulsit,increatum quoddam fuisse censet, quod Deus non esset : sed hoc sibi vult, naturam divinam, que cum carne Christi penitissime conjuncta erat,interiores disci- pulorum oculos mentemve perstrinxisse : etsinon sic perfecte, ut eam beatorum mentes speculantur, attamen singulari et inexplicabili ratione.Id quod ex attentiori contextus orationis lectione perspt- cuum fiet. Que quidem sententia aliorum etiam veterum Graecorum fuit ; quorum cum ista hom li: exstant de Domini transfiguratione in Biblio theca PP. concionatoria, 505 HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 506 φωτὸς ἀῑδίως γεννώµενον, ὁ ἐκ Πατρὸς ἐνυπόστατος À ex veraet materie experte luce perpetuo gignitur ; Λόγος τὸ τῆς δόξης ἀπαύγασμα, ὁ φυσικὸς χαρα- κτὴρ τῆς τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς ὑποστάσεως τούτου τὸ πρόσωπον ἔλαμψε. Τί cc, ὦ εὐαγγελιστά ; τί συγ- χρίνεις τὰ ὄντως ἀσύγκριτα ; τί παρατιθεῖς καὶ πα- ραθάλλεις τὰ ὄντως ἀπαράθλητα; Ὁ Δεσπότης ὡς οἰχέτης ἔλαμψφες Τὸ ἀφόρητον xal ἀπρόσιτον φῶς, ὡς οὗτος ὁ ὑπὸ πάντων ἐξήστραψε xagopopsvo; ἥλιος; ᾽Αλλ) οὐ παραθάλλω, φησὶν, οὐδὲ συγκρίνω τὸ µόνον μονογενὲς, καὶ μηδενὶ εἰχαζόμενον τῆς θείας ῥόξης τὸ ἀπαύγασμα, ἀλλὰ σαρκὸς δεσρἰοις φθεγγόµε- voc, τῶν σωμάτων ὅ τι κάλλιστόν ἐστι καὶ λαμπρότατον, πρὸς παράδειγµα φέρω, οὐ πάντως ὁμοιότατον, ἁμή- ]»^ γὰρ ἀπαραλείπτος iv τῇ χτίσει τὸ ἄκτιστον ἠκονίζεσθαι ἀλλ) ὥσπερ ὁ ἥλιος εἷς μὲν ἐστιν, ἔχει δὶ οὐσίας δύο, τοῦ τε Φωτὸς ὃ γεγένηται πρότερον, χαὶ τοῦ τῇ χτίσει ἐφυστερίζοντος σώματος, δι’ ὅλου & τοῦ σώματος τὸ φῶς ἀδιαιρέτως ὕνωται, καὶ τοῦ σώματος ἐφ᾽ ἑαυτοῦ µένοντος τὸ φῶς πάσης τῆς γῆς ἐφαπλοῦται τοῖς πέρασιν, οὕτω xal ὁ Χριστὸς, φῶς ix φωτὸς ἄναρχον (v xal ἀπρύσιτον, ἐν χρονικῷ καὶ χτισιῷ γενόµεγος σώματι, efc ἔστιν ἥλιος δικαιοσύ- γης, εἷς Χριστὸς, iv δύο ἁδιαιρέτως ταῖς φύσεσι ϊνωριζόμενος, "στι μὲν οὖν τὸ μὲν σῶμα τὸ ἅγιον περγραπτον. Οὁὐ γὰρ ἐν θαθὼρ ἱστάμενον, Ebo τοῦ ὄρους ἐφιχνεῖτο; ἡ δὲ θεότης ἀχώρητος. iv πᾶσιν 071, καὶ πάντων ἐπέκεινχ. Καὶ τὸ σῶμα λάμπει ὡς ὁ $hoc τοῦ γὰρ σώματος τοῦ φωτὸς ἡ ἔχλαμψις fit. Κοινὰ γὰρ πάντα τῆς ἑνὸς σεσαρχωµένου θεῦ Λόγου Ὑγεγένηται, τὰ τε τῆς σαρχὸς xal τῆς ἐτεριγράπτου θεότητος" ἕτερον δὲ «i ἐξ οὗ κοινὰ τὰ τῆς δόξης αὐχήματα, καὶ ἕτερον ἐξ οὗ xowà τὰ Xih» γνωρίζεται. Ἐχνικᾷ δὲ τὸ θεῖον, καὶ µεταδί- lust τῆς οἰκείας λαμπρότητος καὶ δοξης τῷ σώματι, zjà xai iv πάθεσι πάθους μµένον ἀμέτοχον, Οὕτιως ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ fw οὐχ ὅτι μὴ τοῦ ἡλίον ὑπῆρχε λαμπρότερον, ἀλλ) ὅσον ἐχώρουν χαθορᾷν οἱ βλέποντες. li γὰρ, εἰ πᾶσαν ὑπέδειξεν τὴν τῆς δόξηε Φφανότητα, οὐκ ἂν κατεφλἐχθησαν ; Ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ Ίλιος. Ὄπερ T2 i» αισθητοῖς Ἅλιος, τοῦτο iv τοητοῖς θεός. Τὰ δὲ lura αὐτοῦ ἐγένοντο λευκὰ ὡς τὸ φῶς. ΄Ὥσπερ ἵτερον μὲν ὁ ἥλιος' πηγἡ γὰρ ἐστι φωτὸς, καθορᾶ- va. τρανῶς μὴ δυνάµενος' ἕτερον δὲ τὸ φῶς τὸ ἐξ τοῦ πρὸς γῆν ἀφιχνούμενον" ὁρᾶται γὰρ καὶ προσ- ὀλέκεται θεοῦ σοφίας xal φιλανθρωπίας ἐνεργείᾳ , Patris utique substantiale Verbum, ille glorise splendor, ille naturalis Dei ac Patris substantie character 59: Ejus facies resplenduit sicut sol. Quid ais, evangelista ? quid ea comparas, que vere in- comparabilia sunt ? quid ea confers et componis, qua conferri nequeunt? Dominusne instar famuli refulsit ? Nunquid lumen illud, quod ferri non po- test, nec proprius adiri, instar ejus quod ab omni- bus cernitur emicuit ? At non comparo, inquit,ne- que confero Unigenitum illum et divine glorism splendorem, cui nihil assimilari potest : sed quia mihi cum iis qui carnis vinculis stringuntur oratio est, id quod inter corpora prestantissimum et fulgentissimum est, in exemplum accipio: non quod simillimum ipsi sit (neque enim id quod in- creatum est adaequata similitudine in re creata exprimi queat), verum veluti sol, quamvis unus sit, duplicem tamen substantiam habet, alteram lucis qus prius orta est, alteram corporis luce in- structi, quod posthac creatum est, et cui lux indi- vise per totum fuit unita ; ac corpore in seipso manente lumen in omnis terre partes extremas diffunditur: eodem modo Christus quoque, cum sempiternum et inaccessum lumen de lumine sit, dum in temporario et creato corpore existit, unus est justitiae sol, Christus unus in duobus indivise naturis agnoscendus. Ac quidem corpus illud san- ctum definitum 800 erat. Neque enim cum in Thabor staret, ultra montem pertingebat : οδίθ- rum deitas, αι in omnibus est, et ultra omnia, nequaquam capi potest. Atqui corpus instar solis splendet: corporis siquidem ille lucis splendor fuit. Etenim communia hec omnia unius Dei Verbi incarnati exstiterunt, tam que ad carnem, quam qua ad incircumscriptam deitatem pertinebant. Et aliud erat id ex quo communes erant glorise dotes et aliud ex quo passiones communes intelliguntur. At vero vincit divinitas, et claritatem gloriamque suam ita corpori impertit, ut ipsa interim inter passiones passionum expers maneat. Ad hunc mo- dum, resplenduit facies ejus sicut sol: non quod sole splendidior non esset, sed quantum intueri po- terant spectatores. Nam si universam glorizs clari- tatem ostendisset, annon illiconfestim exarsissent? Resplenduit facies ejus sicut sol. Quod enim sol in- ὡς ἂν μὴ παντελῶς ἀμέτοχοι τῶν καλῶν κατασταίη- ῃ ter res sensibiles est, hoc Deus inter eas que intel- μεν οὕτω τὸ μὲν πρόσωπον λάμπει τρανότατον ὡς ὁ Άλις ὡς δὲ φῶς λευχαίνεται τὰ ἱμάτια, µεταδόσει τοῦ θείου φωτὸς ἁγλαϊζόμενα. lectu percipiuntur. Vestimenta autem ejus facta sunt alba sicut lux. Sicut enim aliud est sol (est enim fons lucis, qui nec pure ac liquido perspici potest) ; aliud vero lumen quod ex ipso in terram venit (divine siquidem sapientis; et benignitatis opera cerni- lur et aspicitur, ne ejus alioqui expertes prorsus existamus) : ita facies quidem ut sol splendet, vesti- menta autem ejus lucis instar albescunt, divine utique lucis communicatione condecorata. ιδ, Τοῦτων οὕτως τελουμένων, ὡς ἂν δειχθείη παλαιᾶς καὶ χαινῆς διαθήκης Κύριος, καὶ τῶν αἱρε- τιχῶν ὤνπερ τάφος ἀνεῳγμένος οἱ λάρυγγες, ἐμ- πῥαχθείη τὰ στόµατα, xal πιστευβείη νεκρῶν áva- * Hebr. 1, 3. 14. His ita peractis, ut tum veteris, tum novi testamenti Dominus declararetur, atque haretico- rum, quorum guttura veluti sepulcro sunt, ora obstruerentur,ac resurrectioni mortuorum flde 567 8. JOANNIS DAMASCRNI conciliata, viventium ac mortuorum Dominus cre- À θίωσις (44), ζώντων δὲ καὶ νεκρῶν πιστευβείη Λι- deretur, cui testimonium perhibebatur, Moses et Elias tanquam servi heroin gloria assistunt, unaque cum eo loquentes a servis conspiciuntur. Oportebat enim eos, conspecta conservorum, sed Dei famu- lorum, gloria et libertate, benignam Domini incli- nationem admirari, indeque concepta emulatione, ad suscipienda certamina confirmari. Nam qui la- borum fructus perspectos habet, idem intrepido animo in certamen descendit. Etenim lucri cupi- ditas eo solet homines adducere, ut nec corpori parcant suo. Ut enim milites, et pugiles,etagricole ac tandem mercatores magna animi alacritate labo. res suscipiunt, fluctusque marinos audacter sub- eunt. nec bestiarum predonumque rationem ha- bent, ut expetito lucro potiantur, et quo majorem B ex comparato questu oblectationem ab iis qui labo- ribus ante perfuncti sunt, percipi vident, eo magis ad similes perferendos exacuuntur: eodem modo spirituales Domini satellites, pugiles, agricole et mercatores, non terrenorum quastuum, non fluxo- rum bonorum desiderio flagrantes, cum ea quein spe posita sunt, ipsis etiam oculis contuentur, et illos qui prius laboraverunt, speratorum bonorum deliciis utentes vicent, majoribus animis ad certa- mina se comparant; non instructa adversus homi- nes acie, non aerem verberantes, non boves ara- tores jugo submittentes, quorum opera terram proscindant, non denique per 8018 fluctus maris navigantes ; sed adversus principatus et potestates, adversus mundi tenebrarum rectores dimicantes : dum ceduntur gaudentes ; dum nudantur, opes ag- gerentes, ac mundi procellis perversisque spiriti- bus qui eas excitant, crucis clavum opponentes, iisque tanquam rugientibus et rapacibus feris Spi- ritus virtute propulsis, pietatis sermonem in mor- talium pectoribus, velut in sulcis quibusdam inse- rentes, unde uberrimam Domino segetem déme- tunt. Verum ad institutum redeamus. 15. Tunc quidem Moses, ut conjicio, hanc ora- tionem habuit. Audi, spiritualis Israel, qua sensi- bilis Israel audire non potuit : Dominus Deus tuus, Deus unus est !. Unus enim Deus est, qui in tri- bus personis agnoscitur. Unaquippe deitatis essen- σπότης ὁ πρὸς llatpóc μαρτυρούµενος, Μωσῖς χεὶ Ἠλίας ὡς δοῦλοι Δεσπότῃ dv δόξῃ παρίστανται, καὶ τούτῳ συλλαλοῦντες τοῖς σονδούλοις ὁπτάνοναι, Ἓδει vp αὐτοὺς τῶν ὁμοδούλων μὲν, θεοῦ δὲ θερι- πόντων τὴν δόξαν καὶ παῤῥησίαν ἑωραχότας, ἐκκλαγῇ- ναι μὲν τὴν τοῦ Δεσποτου φιλάνθρωπον συγκετάθτσιν͵ ζηλῶσαι δὲ πλέον, xal νευρωθῆναι πρὸς τοὺς ἐγῶ- νας. Ὁ γὰρ τῶν πόνων τὰς ἐπικαρπίας εἰδὼς, More ἂν τῶν ἀγώνων κατατολµήσειεν. Ἡ γὰρ τοῦ xlo- δους ἐπιθυμία ἐνάγειν οἵδε πρὸς ἀφριδίαν τοῦ σὐ- -ματος. Ὥσπερ γὰρ στρατιῶται, xal Άπύχται, xai γν- πόνοι, καὶ ἔμποροι σὺν πολλῇ tij προθυµίᾳ τῶν πὀ- νων ἀντιλαμθάνονται, καὶ πελαγίου κατατολμῶτι χλύδωνος, καὶ θηρῶν. xai πειρατῶν οὐκ ἀλίγουσ, ὡς ἂν τοῦ ποθουµένου κερδήµατος τύχωσι (15), καὶ bod τοὺς προµοχθήσαντας ἐντρυφῶντας ὁμῶσι τοῖς κέρδεσι, πολλῷ πλέον πρὸς τὴν τῶν πόνων ὑπομο- vi» παραθήγονται * οὕτω καὶ ol πνευματικοὶ τοῦ Δεσπότου ὑπασπιστα', xal πύκται, καὶ Υηπόνοι, χεὶ ἔμποροι, οὗ γηΐνων κχερδῶν ἐφιέμενοι, οὐδὲ pe των (16) καλῶν ὀρεγόμενοι, ὅταν τὰ ἐν ἑλπίσι κεί. μενα αὐταῖς ὄψεσι θεάσονται, καὶ τοὺς προπεπον; κότας τῶν ἐλπιζομένων ἀγαθῶν τῆς χλιδῆς ἕναπο: λαύοντας, ἐκθυμὸτερόν πως πρὸς τοὺς ἀδῶνας etr λήσονται, οὐκ ἀνθρώποις παρατασσόμενοι, οὐδὲ dips δέροντες, οὐδὲ βόας ἁροτῆρας ὑπὸ ζυγὸν ἄγοντε, καὶ τλύτοις γῆς τοὺς αὔλακας τέµνοντες, οὐδὲ M λαττίων πελαγῶν σάλον πλέοντες (17), ἀλλὰ πρὸς τὰς — ἁρ-/ὰς, πρὸς πὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς χοσµοχράτορας | τοῦ σκότους ἀνταγωνιζόμεηοι, xai τὸ τύπτισβαι Καΐροντες (18), xal τὸ γύμνοῦσθαι πλοῦτον dMpoi- — ζοντες, xal ταῖς τοῦ κόσμου τρικυµίαις, xal τοῖς — ταύτας κινοῦσιν τῆς πονηρίας πνεύμασι τὸ τοῦ σταυ- | poo πηλάλιον παραθαλλόµενοι (19), καὶ θῆρας ὥσπιρ ὠρυομένους τε καὶ ἁρπάζοντας τῇ δυνάµει τοῦ Dv? µατος ἀπελαύνοντες, xal ταῖς ἀνθρώπων καρδίας, ὥσπερ τισὶν αὔὕλαξι τὸν λόγον τῆς εὐσεθείας ἑνσπεί- | ροντες, xai πολύχουν τῷ Δεσπότη τὸν στάχυν προσ» αμώμενοι (20). ᾽Αλλ' ἐπὶ τὸ προχείµενον ἑπανίλ. θωμεν. w', Τότε Μωσῆς μὲν, ola εἶκὸς, ἀπεφθέγζατο. "Axoog , νοητὲ σραὴλ, & ὁ αἰσθητὸς Ἰσραὴλ οὐκ ἀκούειν δελύνηται. Κύριος ὁ θεός coo, Kópux εἷς ἐστιν. Elc γὰρ θεὸς ἐν τρισὶν ὑποστᾶσεσι γνωριζόμι- voc. Μία γὰω οὐσία θεότητος τοῦ μαρτυροῦντος, χαὶ tia est, Patris testimonium dantis, et Filii cui te- ῃ τοῦ μαρτυρουµένου Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἐπισκιάζοντος stimonium datur, et inumbrantis Spiritus. Hic est, cui nunc testimonium a Patre perhibetur ; illa in- quam, hominum vita. Hanc in ligno pendentem 53 ingrati homines videbunt, nec credent vite sue. Tunc vicissim Elias est locutus. Hic est, quem in tenui aura, sive Spiritu, incorporeum olim con- * Deut. 1v, 4. 5* Deut. xxi, 23. 14) Edit, ἄναστασις, 15) R. 2 ἐπιτύχωσι. 46 Leg βλεπομένων, oculis subjectorum. (47) Colb. σάλῳ παλαίοντες. Luctam cum mari. Πνεῦματος. Οὗτός ἐστιν ὁ ὑπὸ Πατρὸς νῦν µαρτ- ρούµενος , ἡ τῶν ἀνθρώπων ζωὴ. Ταύτην ixi ξύλου κρεµαμένην ol ἀγνώμονες ὄψονται, καὶ τῇ (uh αὑτῶν οὐ πιστεύσουσιν. Ἐντεῦθεν "Ηλίας τε dvt- ἐφῆσεν. Οὗτος ἐστιν, ὃν ὡς ἐν λεπτῇ αὔρᾳ τῷ m µατι ἀσώματον τὸ πάλαι τεθἐαμἁι. Ocóv μὶν γὰρ norum fluctuum astu gerentes. t Colb. δαίροντες, leg. δερόντες, Verberantes. 19) R. 2 προδαλλόµενοι. (20) Edit. προσανιµώμενοι. 569 HOMILIA IN TRANSFIGURATIONRM DOMINI. 570 οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε, χαθὸ πέφυχε φύσεως. Kal 8 A spexi 9. Nam Deum quidem nemo vidit unquam **. δὲ ἑώρχκε, iv πνεύματι τοῦτο τεθέαται. AUcr, ἡ ἆλ- λοίωτσις τῆς δεξιᾶς τοῦ ; Υψίστου. Ταῦτά ἐστιν, d ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε, καὶ οὓς οὐκ Ίχουσε, xal ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέδη πώποτε. Οὕτως dv αἰῶνι τῷ μἆλλοντι πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσόμεθε, Χριστὸν ὁρῶντες τῷ φωτὶ ἀστράπτοντα τῆς θεότητος. e. Τ{ δὲ ὁ Ηέτρος τῆς θείας ταύτης ἀποχαλύψεως θεατὴς γενόμενος ; Ὥσπερ ἔνθους τῷ πνεύµατι, Κα- λόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι, τῷ Κυρίῳ ἔφησε, Τίς γὰρ ζόφον φωτὸς ἀνταλλάσσετχι ; Ορᾶτε τὸν ἦλιον τοῦτον ὡς χαλὸς, ὣς ὡραῖος, ὡς ἡἠδὺς, ὡς ποθεινὸς, ὣς ἱξαστράπτων xai ἔκλαμπρος, καὶ τὴν ζωὴν ὡς Ἰλυχεῖά τε xal ἑπέραστος, ἧς πάντες ἀντέχοντα:, καὶ πάντα δρῶσιν ὡς ἄν ταύτης μλ ἀστοχῆσαι' πόσῳ μᾶλλον δοχκεῖτε αὐτὸ φῶς, ἐξ οὗ φῶς ἆπαν φωτίζεται, ποθεινότερον xai γλυκύτερον, τὴν αὖ- τοζωὴν, ἐξ T; ζωὴ ἅπασα ζωοῦται, καὶ µεταδί δοται, ἐν ᾗ πάντες ζῶμεν, xal κινούμεθα, καὶ ἰσμίν ; πόσῳ πλέον ἐρασμιώτερον xal ἡδύτερον ; Οὐχ ὅλως ἐπιθυμία, oóx ἔννοια τῆς ὑπεροχῆς τὸ µέτρον εἰκάζουσα. Νικᾷ σύγκρισιν τΆσαν, καὶ µέτροις οὐχ ὑπιρθάλλεται. Hà; γὰρ ἄν µετρηθείη τὸ ἀπερίγρα- xtov, xal διανοίαις αὐταῖς τὸ ἀπερίληπτον ; Τοῦτο τὸ φῶς κατὰ πάσης νῆς φύσεως ἔχει τὰ νιχητήρια. Λύτη ἡ ζωὴ, d τὸν χόσμον νιχήσασα πῶς οὖν οὗ χαλὸν τοῦ χαλοῦ μὴ χωρίζεσθαι; Οὖκ ἀτόπως οὖν ὁ Πέτρος ἐφθέγξατο' ἀλλ’ ἐπεὶ πάντα χαλὰ iv xatpip αὐτῶν, xat χαιρὸς (21) τῷ παντὶ πράγματι, ὁ Σολο- μῶν ἀπεφθέγξατο' ἔδει δὲ μὴ µόνον (22) τοῖς αὐτόθι τὸ χαλὀν περικλείεσθαι, ἀλλ ἐπὶ πάντας, δηλαδὴ τοὺς πιστεύοντας, χεθῆναι xal ὁδεύσαι τὸ ἀγαθὸν, ὡς πλείονας εἶναι τοὺς τῆς εὐεργεσίας µεβέξοντας" τοῦτο δὲ σταυφὸς, xal πάθος, xal θάνατος ἔκπερα[- νειν ἔμελλεν, οὗ xaÀàv µένειν αὐτόθι τὸν τῷ ἰδίῳ αἵματι πλάσμα τὸ οἰκεῖον ἐξαγοράσοντα, io' ᾧ xal αισάρχωτο. El iv ὄρει θαθὼρ μµεμενήκατε (23), οὐκ ἄν εἲς πέρας ἡ πρὸς ck ἐπαγγελία ἐκθέθηκεν. Οὐ Ἱὰρ χλειδοῦχος τῆς βασιλείας γεγένησο' οὐκ ἄν λῃστῇ Ἠνέφχτο ὁ παράδεισος οὐκ ἂν d γαυρὸς τυραννὶς τοῦ θανάτου κατήργητο΄ οὖκ ἂν εἴς προνομὴν τὰ τοῦ ἄδου βασίλεια δέδοτο' οὐκ ἄν πατριάρχαι, xal mpo- φῆται, καὶ δίκαιοι τῶν ὥᾧδου μυχῶν ἀπηλλάγη- σαν (24): οὐκ ἄν ἡ Φφύσις τὴν ἀφθαρσίαν περιθέἐθλητο. El Αδὰμ μὴ πρὸ καιροῦ τὴν θέωσιν ἐπεζήτησεν ἔτυχεν ἄν τῆς ἐφέσεως. M3, ζήτει πρὸ χαιροῦ τὰ χαλὰ, à Πἰίτρι. Ἔσται mot, ὅταν ἄληκτον τὴν θέαν ταύτην χοµίσαιο. Οὐ σχκηνῶν ὁ Δεσπότης, ἀλλ᾽ ᾿Εχκλησίας παγχοσµίου κατἐστησἑ σε χὀσμήτορα (25). Οἱ col μαθηταὶ, τὰ cà πρόθατα, & σοι ὁ χαλὸς ἀρχιποίμην ἐνεχείρισε, τοὺς σοὺς λόγους slc ἔργον προήγαγον, Up Χριστῶ σκηνήν τεχτῃνάµενοι, Μωύσῃ τε xai Ἡ [II Reg. xix, 32. '* Joan. i, 19. 28. 5 Eccle. ur, 1 seqq. (21) Καιρὸς γάρ. 22) Ibid. μὴ lv µόνοις, 23) R, { et Cat. µεμένηκεν. R. alt. et. ἐν ὄρει, ὦ D sit et amabilis, quam omnes veluti mordicus reti- δε Psal. Lxxvi, 11. uti quidem suapte natura est: atque hoc ipsum quod quis vidit, in Spiritu conspicatus est: Hac mutatio deztere Ezrcelsi*5. Haec sunt, que oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis unquam ascenderunt 59, Sic in futuro swculo serm- per cum Domino erimus 51, Christum cernentes divinitatis luce refulgentem. 16. Quid vero Petrus divine hujus manifesta- tionis spectator factus? Tanquam Spiritu afflatus, et extrase raptus: Bonum est, inquit, Domine, nos hic esse. Ecquis enim caliginem cum luce commu- tet?Cernitis, quam noster hic sol pulcher sit, quam decorus, quam jucundus, quam expetendus, quam fulgidus et preclarus : quam vita eliam hme suavis nere studeant, nihil non agentes ne ea priventur ? quanto illam que per se lux est, ex qua lux omnis illuminatur, suaviorem putatis et desiderabilem ? ipsammet vitam ex qua vita omnis vivificatur et Impertitur ; in qua omnes vivimus, el movemur, et sumus 5 quanto amabiliorem et jucundiorem cen- setis ? annon ex toto desiderium ? nulla est oratio, nulla cogitatio,qua precellentia ejus modum ima- ginetur. Comparationem omnem vincit, nec sub mensuram cadit (quo enim modo mensuretur illud, . quod incircumscriptum est?;, nec cogitalione com- prehendi potest. Hoc lumen adversus ominem natu- ram palmam refert. Hac est vita, qu» vincit mun- dum. Annon igitur bonum a bono non separari 7 non ergo absurde Petrus h«c prolocutus est. Verum quoniam omnia tempore suo bonasun!: ac tempus suum cuique rei esse Salomon pronuntiavit ??, oportebat autem, non iis solum qui illic erant, bonum circumscribi, sed ad omnes, qui nimirum essent credituri, diffundi ac propagari, ut plures essent qui beneflcium perciperent (id quod cruce, passione et morte patrandum era): idcirco minime 809 ei bonum erat illic manere, qui figmentum suum cujus causa carnem induerat, sanguine suo redempturus esset. Si in monte Thabor mansisse. tis, o Petre, pollicitatio tibi facta exitum non ha- buisset. Non enim regni claviger exs!ilisses ; non latroni paradisus patuisset ; non insolens mortis tyrannis deleta esset; non orci regia in prodam data ; non Adam saluti restitutus, non Eva rederm- D pta : non patriarche, et prophete, et justi ex imis inferni recessibus erepti: non denique humana natura incorruptionem induisset. Nisi divinitatem Adamus premature expetivisset, quod cupiebat consecutus esset. Quocirca, Petre, ne ea qu» bona sunt, prepropere queras. Erit aliquando cum hoc spectaculo frueris. Dominus non tabernaculorum, η Act. xvi, 56 II Cor. 1, 9. " I Thess. rv, 9. Πέτρε, θαθὼρ µεμµενήκατε. Edit. ἀπεσώθησαν, (a5 Mss. δοµήτορα. 571 8. JOANNIS DAMARCENI 9n? sed Ecclesie toto mundo diffuse moderatorem te A 'HAig τοῖς τούτου θεράπουσι, iv οἷς πανηγυρίζοµεν, constituit. Discipuli tui, hoc est oves tus, quas bonus ille pastorum princeps fldei tue commisit, sermones tuos in opus perduxerunt : constructis Christo,ejusque famulis Moysi et Eli; tabernaculis, in quibus nunc celebritatem hanc agimus. Atqui Petrus hec proloquebatur, non animi considera- tione, sed Spiritus futura prenuntiantis instinctu. Nonenim sciebat quid diceret, ait divinissimus Lu- 08550, Ac Marcus etiam causam adjungit. Erant Οὐ λογισμῷ ταῦτα ὁ ΒΗετρος ἐφθέγγετο, ἐπιπνοίᾳ δὲ τοῦ τὰ μέλλοντα προθεσπἰζοντος Πνεύματος, Mj, εἰδὼς γὰρ ὃ λέγει, φησὶν ὁ Λουκᾶς ὁ θειότατος. Καὶ τὴν αἰτίαν δὲ ὁ Μάρχος προστίθησιν. σαν γὰρ, φησὶν, ἔχφοθοι. Ταῦτα φθεγγοµένου τοῦ Σίμωνος, Ιδοὺ νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσκίασε, καὶ φόθῳ ol ur θηταὶ συνεσχέθησαν µείζονι, ᾿Ιησοῦν τὸν Σωτῆρα, σὺν Μωυσῇῃ xai Ἠλίᾳ, εἴσω τῆς νεφέλης γεγονότα θεώµενοι. enim timore επίεγγἰ{δι. Haec loquente Simone :Ecce nubes lucida obumbravit eos, majoreque ob- sessi timore sunt discipuli, cum Dominum intra nubem cum Mose et Elia positum cernerent. 17. Olim porro ille Dei spectator divinam caligi- B nem subibat, qua legis opacitas subindicabatur. Umbram enim, ut ex Paulo audire licet **, futuro- rum bonorum lex habebat, non ipsam veritatem. Λο tunc quidem Israeliticus populus in claritatem vultus Moysis, que evacuanda erat**, intendere non potuit: nos autem revelata facie gloriam Dei speculamur, a claritate in majorem transformati claritatem **,tanquam a Domini Spiritu.Ideo nubes, non caliginis (nec enim minabatur), sed lucida obumbravit. Nam mysterium a seculis et genera- tionibus absconditum,revelatum est €,ac perpetua et sempiterna gloria ostenditur. Eoque nomine Moyses et Elias astiterunt, uti legis et prophetarum personam sustinerent. Quem enim lex et prophete preedicant, vite largitor Jesus inventus est. Ac qui- dem Moyses sanctorum olim vita functorum ; Elias autem viventium coctum veluti quadam refert ima- gine. Vivorum quippe et mortuorum Dominus ille est, qui transfiguratur. Ingressus est Moyses in terram promissionis (Jesus enim agrorum distri- butor ipsum introduxit), et que olim in figuris tantum inspexerat, hec hodie perspicue intuetur. Id enim per nubis splendorem tacite significatur. 18. Et facta est vox de nube dicens: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui : ipsum audite. Vox Patris de nube facta est,nempe de Spi- ritu: Hic est Filius meus dilectus : hic, inquam, qui est, atque aspectabilis homo est : qui nuper factus est homo, qui vobiscum humilis conversa- tur, cujus hodie facies resplenduit : hic Filius meus est dilectus, seculis omnibus antiquior, solus ex D solo unigenitus,qui sine tempore et sempiterne ex me genitore prodiit, qui ex me, 808 et in me, et mecum semper est, nec exsistentia posterior. Ex me, ut Paterna ex causa, exque mea substantia et hypostasi genitus (unde etiam mihi consubstan- tialis est) in me, quia sine ulla separatione atque excessu ; mecum, utpote qui per se perfecta persona sit,ac non sermo prolatitius, et in aerem dilapsus : ob id dilectus est. Quis enim dilectus Filius, nisi qui unigenitus ? In eo mihi complacuit.Patris enim benigna voluntate Unigenitus ejus ac Verbum in- 9 Luc. 1x, 33. *! Marc. τε, 54. ** Hebr. x, 4. (26) R. 1 et cat. deest οὗτος. 65 TT Cor. 111, 7. (P. Ἡάλαι μὲν οὖν ὁ θεόπτης τὸν θεῖον TqvÓpov ὑπήρχετο, τὸ σκιῶδες τοῦ νόµου ὑπαινιττόμενος, Σχιὰν γὰρ εἶχεν ὁ νόμος τῶν µελλόντων, οὐκ αὐτὴν τὴν ἀλήθειαν, Ιαύλου γράφοντος Gxoucov. Καὶ τότε μὲν Ἰσραὴλ οὐκ ἁτενίζειν τῇ δόξι τοῦ προσώπου Μωσέως τῇ καταργουμένῃ δεδύνητο" ἡμεϊῖς δὲ ἀναχι- καλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου χατ- οπτριζόµεθα, ἀπὸ δόξης elc δόξαν μεταμορφούμενοι µείζονα,καθάπερ ἀπὸ Κυρίου Πνεύματος. Ἐντεῦθεν καὶ νεφέλη, οὗ γνόφου’ οὐ γὰρ ἠπείλει' ἀλλὰ φωτὸς ἐπεσκίασε, Τὸ κεκρυμμένον γὰρ ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ τῶν γενεῶν µυστήριον ἐκκεχάλυπται, καὶ δόξα ὃι- ηνεκὴς καὶ διαιωνίζουσα δείχνυται. Διὸ δὴ vai. Moi- σῆς σὺν ᾿Ηλίᾳ παρέστηκε, νόµου τ6 χαὶ προφητῶν πληροῦντες τὸ πρόσωπον. "Ov γὰρ ὁ νόμος xai οἱ προφῆται χηρύττουσιν, ὁῦτος (26) ὁ ζωοδότης Ἰησοῦς εὕρηται. Καὶ Modo, μὲν τῶν πάλαι χεκοιμηµένων ἁγίων, καὶ Ἠλίας τῶν ζώντων ἐξεικονίζει τὸ σύ- στηµά. Ζώντων γὰρ καὶ θανόντων ὅ μεταμορφούμε: νος Κύριος. Εϊσῆλθε Μωὺσῆς εἲς τὴν γῆς τῆς ἔπαγ- γελίας. Ἰησοῦς γὰρ αὐτὸν ὁ κληροδότης εἶσήγατ' xai ἅ πάλαι τυπικῶς ἐθεάσατο, ἀριδήλως αὐγάζεται σήμερον. Τοῦτο γὰρ τὸ φωταυγὲς τῆς νεφέλης αἱ- νίττεται. wy. Καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα' Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός µου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ ηύδό- κησα, αὐτοῦ ἀκούετ. uv Ἱατρὸς ἐκ νεφέλης τοῦ Πνεύματος γέγονεν᾽ Οὗτός ἔστιν ὁ Yióc µου ὁ ἀγαπητός: οὔτος ὁ ὤν, καὶ ὁρώμενος Άνθρωπος, 6 χθὲς γενόμενος Άνθρωπος, ὁ ταπεινὸς ἡμῖν συνανα” στρεφόµενος, οὗ νῦν τὸ πρόσωπον ἔλαμψεν' οὗτός ἔστιν ὁ Υἱός µου ὁ ἀγαπητὸς, ὁ προαιώνιος, ὁ μόνος ix µόνου μονογενἠς, ὁ ἀχρόνως καὶ ἀῑδίως προελθὼν E ἐμοῦ τοῦ γεννήτορος, ὁ ἐξ ἐμοῦ, καὶ ἐν ἐμοὶ, xal σὺν ἐμοὶ, ἀεὶ Qv, καὶ οὐκ ἐφυστερίζων τὴν ὕπαρξυ. "EE ἐμοῦ, ὡς ἐκ πατρικοῦ αἰτίου ἐκ τῆς ἐμῆς [tv νηθεὶς οὐσίας xal ὑποστάσεως' διὸ καὶ ὁμοούσιος' ἐν ἐμοὶ, ὡς ἀχωρίστως xal ἀνεκφοιτήτως γεννώμµε- voc" σὺν ἐμοὶ, ὡς αὐτοτελὴς ὑπάρχων ὑπόστασις οὐ προφορικὸς λόγος sio ἀέρα χεόµενος" διὸ xal dya- πητός. Τίς γὰρ υἱὸς ἀγαπητὸς, ὡς ὁ µονογενής ; Ἐν τούτῳ ηὐδόκησα. Εὐδοχίᾳ γὰρ Πατρὸς ὁ Μονογενης αὐτοῦ xal Λόγος σεσάρχωται' εὐδοχίᾳ γὰρ Πατρὺς ** ibid. 18. *5 I Tim. πι, 16. mM 973 HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI 574 ἐν τῷ μονογενεῖ αὐτοῦ Ylo τὴν παγχόσµιον σωτηρίαν Α carnatus est : benigna Patris voluntate in unige- εἱργάσατο' εὐδοχία Πατρὸς iv τῷ μονογενεῖ Υἱῷ τὴν τῶν ἁπάντων συνᾶφειαν συνεκρότησεν. El γὰρ µι- χρὸς χόσµος ὁ ἄνθρωπος πέφυκε, φέρων iv ἑαυτῷ πάσης οὐσίας ὁρατῆς τε καὶ ἀοράτου τὸν σύνδεσμου, Qv τε τοῦτπ χάκεῖνο, ἀληθῶς εὐδόχκησεν ὁ τῶν ἁπάν- των δεσπότης, xal xtigtic , xai πρύτανις ἐν τῷ μονογενεῖ καὶ ὁμοουσίῳ Υἱῷ αὐτοῦ, θεότητός τε xxi ἀνθρωπότητος, xai διὰ ταύτης, τῆς κτίσεως ἁπάσης Ἱενέσθαι συνάφειαν, ἵνα T ὁ θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν. Ὀυτός ἐστιν ὁ Υἱός µου, τὸ τῖς ἐμῆς δόξης ἀπαύ- Ίασμα, 6 χαρακτὴρ τῆς iurc ὕποστάσεως, δι o0 καὶ τοὺς ἀγγέλους πεποίηµαι, δι οὗ ὁ οὐρανὸς ἱστερέωται, xai d$ γῆ Ἱδρασται. ὁ φέρων τὰ σύμ- παντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, καὶ τῷ πνεύματι τοῦ στόµατος αὐτοῦ τῷ ξωαρχικῷ xai Ίγε- μονιχῷ δηλαδὴ πνεύματί. Αὐτοῦ ἀκούετ, Ὁ γὰρ τοῦτον δεγόµενος, ἐμὲ δέχεται, τὸν ἁποστείλαντα, οὐ δεσποτικῶς, ἀλλὰ πατρικῶς. Ὡς μὲν γὰρ dv. θρῶπος ἁἀποστέλλεται, ὡς δὲ θεὸς liv ἐμοὶ μένει, χκαγὼ iv αὐτφ. 'O μὴ τιμῶν τὸν μονογενῆ µου }Υ:ὸν χαὶ ἀγαπητὸν, οὐ τιμᾷ τὸν Πατέρα, ἐμὶ τὸν πέμ- ψαντα (21) αὐτόν. Αὐτοῦ ἀχούετε' ἔχει γὰρ ζωῆς αἰωνίου ῥήματα, Τοῦτο τῶν τελουμένων συµπέρα- σµα, αὕτη τοῦ μυστηρίου ἡ δύναμις, ιδ. Ela τί; Μωσῆν xai Ἠλίαν πρὸς τοὺς οἱ- χείους τόπους ἐξέπεμφε, xal µόνοις τοῖς ἀποστόλοις ὁπτάνεται, xai οὕτως ἐκ τοῦ ὄρους κατίασι͵ μηδενὶ μηδὲν τῶν ὁραθέντων 1j ἀκουσθέντων φθεγγόµενοι. Τοῦτο γὰρ ὁ Δριπότης ἐἑντέλλεται. Τίνος ἔνεχεν, καὶ τοῦ Ύὔε χάριν, ἐρῶ. ᾿Ατελεῖς, οἶμαι, τοὺς µα- θητὰς ἐπιστάμενος * οὕπω Ὑὰρ τῆς τελείας τοῦ Πνεύματος µεθέξεως τετυχήκασιν ὡς ἂν d$ λύπη μὴ τὰς τούτων Χχαρδίας πληρώσειεν ὡς ἂν μὴ τὸν προδότην dj φθόνου λύσσα ἐκμήνειε, dips τοίνυν καὶ ἡμεῖς τῶν λόγων τῇ ὑποθέσει συγχαταπαύσωµεν. κ Ὑμεῖς δὲ τῶν λελεγμένων ἀεὶ μνημµονεύοιτε, ἐγχαρδίως φέροντες τῆς θείας ἐκείνης τὴν ὡραιό- τητα, τῇ πατρικῃ φωνῇ dsl ἐνηχούμενοι, Οὗτός ἐστιν οὐ δοῦλος, οὐ πρέσθυς, οὐκ ἄγγελος, ἀλλ᾽ Υἱύς µου ὁ ἀγαπητὸς, αὐτοῦ ἀκούετε. ᾿Αχούσωμεν αὐτοῦ τοι- Ἱαροῦν λέγοντος * ᾿Αγαπήσεις Ἑύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου . Οὐ φονεύσεις . ἁλλ’ οὐδὲ ὀργισθήσῃ τῷ ἀδελφῷ σου εἰκῆ’ διχλλάγιθί tt tp ἁδελφῷ σου πρότερον, xal οὕτως ἐλθὼν mpós- φερε τὸ δῶρόν σου. Οὐ µοιχεύσεις' ἀἁλλ᾽ οὐδὲ πε- βιεργάσῃ κάλλος ἀλλότριον . Οὐκ ἐπιορχήσεις ἀλ)’ οὐδὶ ὀμόσεις ὅλως' ἔσται δὲ ὑμῶν τὸ, Nal, val, xal τὸ,ου OU- τὸ δὲ περισσὸν τοῦ πονηροῦ εὕρημά leuv . Oó ψευδοµαρτυρήσεις. Οὐκ ἀποστερήσεις * αλλὰ xal τῷ αἱτοῦντί σε δίδου καὶ, τὸν θέλοντα kr) σοῦ δανείσαρθαι μὴ ἀπόστρεφε, καὶ τὸν τὰ σὰ αἴ- βουτχ μὴ χωλύσῃ. ᾿Αγαπᾶτι τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς χαταρωµένους ὑμῖν, καλῶς ποιεῖτε * [ Cor. xv, 28. *' Marc. ix, 36. ** Joan. vi, 69. 7? Exod, xr, 7 ; Matth. v, 33, 36, Matth. v, 21-24. 7! Deut. v, 18 ; Matth. 27, 28. nito Filio universi orbis salutem patravit : benigna Patris voluntas in unigenito Filio res universas colligavit. Nam cum homo minor mundus sit, sub- stantie omnis tam visibilis, quam invisibilis in se nodum ferens, hocque et illud existens, revera rerum omnium Domini, creatoris et gubernatoris bona voluntas hoc tulit, ut in unigenito et consub- stantiali Filio suo, divinitatis et humanitatis, ac per hanc conditarum rerum cunctarum connexio fleret, ut sit Deus omnia in omnibus 66, Hic est Filius meus dilcctus : ille glorie mes splendor, ille mes substantie character et figura; per quem an- gelos etiam feci, per quem celum est firmatum, ac terra stabilita, qui portatomnia verbo virtutis suz, et spiritu oris sui, hoc est per Spiritum vite aucto- rem, et principalem. Ipsum audite. Qui enim hunc suscipit, me suscipit 9', qui ipsum, non bherili po- testate, sed tanquam Pater, misi. Nam ut homo mittitur, uti vero Deus, in me manet, et ego in eo. Qui unigenitum meum Filium non honorat, hic me Patrem non honorat,qui illum misi. Ipsum au- dite : habet enim verba eterna vite». Hoc rerum gestarum conclusio est, hac virtus mysterii. 19. Tum vero quid? Mose quidem et Elia ad sua loca dimissis, solus apostolis visitur : inque hunc modum descendunt de monte, nemini quidquam loquentes eorum que viderunt, aut audierunt. Sic enim Dominus eis jusserat: qua vero de causa, di- cam. Cum imperfectos, ut puto, discipulos esse sciret (neque enim plene adhuc Spiritum accepe- rant) hoc idicirco ab eo factum est, ne eorum pec- tora merore perfunderentur, aut proditorem in- videntie rabies in furorem ageret. Hic igitur nos dicendi fincm faciamus. 20. Vos porro date operam, ut hos sermones me- moria perpetuo teneatis ; 'divini hujus spectaculi pulchritudinem pectore inclusam gerentes : ac pa- terna hec vox nunquam non auribus vestris inso- net : Hic est, non servus, aut legatus, aut angelus, sed Filius meus dilectus: ipsum audite. Quocirca eumhisce verbis utentem audiamus: Diliges Domi- num Deum ez toto corde tuo *9. Non occides: imo ne temere quidem adversus fratrem irasceris ; quin potius reconciliare prius fratri tuo, et sic veniens offeres munus tuum ?*. Non mzchaberis : imo ne curiosius quidem alienam pulchritudinem intuebe- ris Ἡ, Non pejerabis : imo ne omnino quidem ju- rabis. Erit autem sermo vester, Est, est, et, Non, non : quod autem est amplius, mali inventum est??. Non falsum testimonium dices: 804 Non sua cui- quam eripies ; quin potius, petenti abs te da, et cum qui vultate mutuari,non averseris,et eum qui *? Deut, vi, 5 ; Matth. xxi, 37. "? Deut. v, 1, 17 ; (27) R. Colb. et Seg, γεννήσαντα, R. alter ἀποστεϊλαντα. : d yc 575 8. JOANNIS DAMASCENI 516 tua, tollat, ne prohibeas ", Diligite inimicos vestros: À τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς, καὶ προσεύχεσθι ὑπὶρ τῶν et benefacite illis, qui oderunt vos. Orate pro calum. niantibus εί persequentibus vos "**. Nolite judicare, ut non judicemini ** ; dimittite, et dimittetur vobis 18, ut sitis Alii Patris vestri, perfecti εἰ misericordes, sicut Pater vester celestis, qui solem suum oriri facit super malos et bonos, et pluit super justos et injustos". Hec divina preceptaquam diligentissime custodiamus, ut nos etiam ex divina ejus pulchri- tudine delectemur, suavissimo ipsius gustu animos nostros exsaturantes : nunc quidem quantum asse- qui possunt, qui terreno hoc corporis tabernaculo gravantur: post autem clarius et purius, quando fulgebunt justi sicut sol, corporeisque necessitati- bus liberati, tanquam angeli cum Domino immor- tales erunt, in magna et illustri revelatione ipsius Domini ac Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi, cui gloria et imperium, nunc, et semper, et in secula seculorum. Amen. 7 II. S. Patris nostri Joannis monachi et presbyteri Eccle- sie sancte Christi. Dei nostri resurectionis, qui et Mansur cognominatus est, sermo in ficum arefac- tam, et in parabolam vines. Dictus est in sancta et magna secunda feria. Me ad dicendum excitat subsistens Dei ac Patris Verbum,qui paterno ex sinu non secedens, in utero Virginis sine circumscriptione conceptus fuit: qui mea causa id quod sum factus est : qui cum pati- bilis deitate non esset, corpus similibus aflectioni- ἑπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωχόντων . Mi κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε. Ἄφετε, καὶ ἀφεθήσεται ὑμῖν, ἵνι γένησθε υἱοὶ τοῦ Πατρὸς ὑμῶν, τέλειοι xai οἰκτίρ. μονες, ὡς ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος, ὅτι τὸν fun αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαβοὺς, χεὶ βρέχει ἐπ) δικαίους καὶ ἀδίχους. Ταὔτα τὰ Qa προστάγµα-α πάσῃ φυλαχῇ τηβήσωµεν, ὡς ἂν κεὶ ἡμεῖς τῆς θείας αὐτοῦ κατατρυφήσωµεν ὡραιότητος, τῆς αὐτοῦ Ὑλυκυτάτης ἐμφορούμένοι γεύσεως, viv piv ὅσον ἐφικτὸν τοῖς τὸ γεῶδες τοῦτο πεφορτισμί- νοις σκΏνος τοῦ σώματος, ἔπειτα δὲ τρανότερόν τι κοὶ καθαρώτερον, ὅταν ἑκλάμψωσιν ol δίχαιοι ὡς d f$) toc, ὅταν ἁπαλλαγέντες τῶν ἀναγκῶν τοῦ σώματος, ὡς ἄγγελοι σὺν Κυρίῳ ἄφθαρτοι ἔσονται, ἐν τῇ µι- γάλῃ xal ἐπιφανεῖ ἐξ οὐρανῶν ἀποχαλύψει αὐτοῦ τοῦ Κυρίου, xal θεοῦ, xal Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος νῦν, xal dsl, xai elc τοὺς αἱῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. B'. Too ὁσίου (28) Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου μοναχιῦ καὶ πρεσθυτέρου τῆς ἁγίας Χριστοῦ τοῦ 6$ ἡμῶν ἁναστάσεως , ἅτοι ἨΜασοὺρ, λόγος dk τὴν ξηρανθεῖσαν συχῆν , xal εἲς τὴν παρεῦο- λην τοῦ ἄμπελῶνος (29). Κινεῖ µε πρὸς τὸ λέγειν ὁ ἐνυπόστατος τοῦ Gto) καὶ Πατρὸς Λόγος * ὁ τῶν πατρικῶν χόλπων μὴ ἀποστὰς , xal iv µήτρᾳ Παρθένου ἀπεριγάπτως κυοφορηθείς' à 9i ἐμὲ γενόμενος, ὃ slut ὁ ἀπαθὴς ὢν τῇ θεότητι͵ καὶ ὁμοιοπαθές (30) µοι περιθέµενος bus et doloribus obnoxium induit: qui cherubicis (| σῶμα * ὁ ἐπὶ Χερουθοκῶν ἁρμάτων ἐποκούμενος, curribus insidens , in terra quoque pullum asine conscendit ? : glorie Rex, quem una cum Patre et Spiritu sancto Seraphim clariflcant,interimque bal- butientium puerorum, voces ab innocenti ipsorum minimeque mala lingua suscipit : qui Deus cum sit informa quoque servi existit, propter formam quam ccepit servi: qui cum materie expers sit, nec vi- sibilis, utpote Deus, visibile sibi corpus et tracta- bile assumpsit : qui denique ad patiendum sponte venit, ut dolorum mihi immunitatem largiretur. Enimvero ubi primum ille qui suapte natura mise- ricors est, hominem, quem suis effictum manibus ad imaginem similitudinemque suam ipse formave- rat, serpentis deceptum dolo, contempt» jussionis reum, corruptele obnoxium atque addictum morti consperit, eo quem diligebat, privari passus non est: sed multis modisipsum ad morum mutationem et penitentiam vocavit: ipsum uti servum ingra- tum,uti filium varie ac multifarie ineptientem ca- stigavit, nihilque non movit, quo is excusso servi- tutis jugo, ad factorem suum reverteretur.Ceterum in hominis potestate non erat ut sese converteret. 75 Exod. xx, 16 ; Matth. v, 40-42. — "^ ibid. 44. &5. * Matth. xri, 7-9. (28) Ex Colb. 1511, et 1530. Prior habet : Ἰωάν- νου ἁγίου xal π υτέρου τοῦ Δαμασκηνοῦ λόγος εἲς τὴν ξηρανθεῖσαν. καὶ ἐπὶ γῆς ἐπὶ πῶλον ὄνου ἐπιθεθηκώς' ὁ βασιλιὸς τῆς δόξης, 6 ὑπὸ Σεραφὶμ. ἅγιος σὺν τῷ Βατρὶ χεὶ Πνεύματι εὐφημούμονος, καὶ τὰ τῶν παίδων φελλί- σµατα ἐξ ἀπειροχάκου γλώττης ἀποδεχόμενος. θεὸς Qv, καὶ ἐν τῇ δούλου μορφῇ ὑπάρχων, xxl μορφὴν δούλου λαθὼν, 6 ἄύλος καὶ ἀόρατος Qv ὡς θεὸς, xai ὁρατὸν καὶ ψηλαφητὸν σῶμα ἀναδεξάμενος ὁ ἔκου- σίως ἐπὶ τὸ πάθος ἐλθὼν, ἵνα µοι τὴν ἀπάθειαν je ῥρίσητα.. Ἐπειδὴ γὰρ εἶδεν τὸ πλάσμα τῶν qup" αὐτοῦ τῇ ἁπάτῃ τοῦ ὄφεως δελεασθέντα, τὸν ἄνθρω- mov, ὃν κατ εἰχόνα ἰδίαν καὶ ὁμοίωσιν ἕἔπλασιν, καὶ τῆς αὐτοῦ ἐντολῆς ἐν παραθἀσει Ὑενόμενον , χαὶ φθορᾷ ὑποχείριον, καὶ θανάτῳ ὑπεύθυνον, οὐκ ὄνα- κεν 0 φύσει συμπαθὴς τοῦ ποθουµένου τὴν στέρη: cw, ἀλλὰ πολυτρόπως αὐτὸν πρὸς ἐἔπιστροφην καὶ µετάνοιαν ἐκάλεσεν, παιδεύσας ὡς δοῦλον ἀγνώμονα, ὡς υἱὸν νηπιάζοντα πολυμερῶς καὶ πολυτρόκως, καὶ πάντα μηχανησάµενος τρόπον , ὅπως τὴν τοῦ τυράννου δουλείαν ἀποσεισάμενος, ἐπανίλθῃ PX τὸν πλαστουργήσαντα. ᾽Αλλ’ ἀδυνάτως εἶχεν πρὸς τὴν ἐπιστροφὴν, ἅπαξ ἑαυτὸν καταδουλώσας τῇ ἁμαρτίᾳ, καὶ συγκραθεὶς τῇ γηΐνη ἐπιθυμίᾳ ἐκ προαιρίσεω.. * Matth. vir, 1. '* Matth. vi, 14, 15. 7 Matth. v, 29) Sic in cod. Cl. Tho. Gal. 1511. (30 Sic Colb. ὁμοπαθίς. 57 HOMILIA IN FICUM ARRFACTAM. 578 Διό δὴ ὁ ὑπεράγαθος Δεσπότης ἐξασθενήσασαν τν A cum se libera animi inductione peccato 805 se- φύσιν lov, ταύτην ἀναλαμθάνει. Λὄγῳ γὰρ καὶ ἐντολαῖς xal πβοστάγµασι σωτηρίοις ἀπειθοῦντα τὸν ἄνθρωπον βλέπων, τί φησι; Δεῖ µε ἔργῳ παι- δεῦσαι τὸν ἀγνοοῦντα. Asi µε ἐπιλαθέσθαι πρὸς τὴν ἀρετὴν, ὅπως συνεθισθεῖσαν (31) ταύτας αὐτὸς ἑρ- Ἱάσηται. Asi µε ὁραθῆναι, καὶ οὕτως ἰατρεῦσαι τὸν ἀσθενοῦντα. Act µε ἐπιστρίφαι τὸ πλανώμενον πρό- 6ατον, καὶ ὁδηγῆσαι πρὸς τὴν ἀρχαίαν τοῦ παρα- δείσον µονήν. Ἡῶς οὖν ἀπιστρέφῳ µή θεωρούµενος; Πῶς ὁδηγήσω τὸν τὰ ἴχνη µον μὴ βλέποντα; Aii τοῦτο γέγονεν ἄνθρωπος, ἵνα δι ὦν ἔπραξέ τε xal ἴκαθεν, ἔργῳ διδάξῃ τὸν ἁγνοοῦντα τὸν τρόπον τῆς ἱργασίας της ἀρετῆς' ὅπως αὐτὸν ἰδόντες ἐκ τῶν πα- εριχῶν χόλπων ἐπὶ γῆ, καταθάντα δι ἡμᾶς loxo- mel se mancipando, terrene cupiditatis admistio- nem contraxisset. Quocirca Dominus naturaminfir. mitate fatiscentem, pro eximia sua bonitate respi- ciens, hanc ipse assumit. Cum enim hominem ser- monibus preceptisque ac jussionibus suis minime obsequentem cerneret, quidnam ait? Planenecesse est ut ignorantem gestis et actionibus erudiam. Naturam ejus me oportet apprehendere, qua velut instrumento ad virtutem utar. Opere pretium est ut me spectandum prebeam, tum hoc pacto labo- ranti medear. Incumbit mihi ut ovem errantem re- vocem, illiusque ductor efficiar ad pristinam para- disi mansionem Qua igitur ratione reducam, nisi conspicuus flam ? Quinam me ducem dedero illius, νομικῶς, καὶ ἡμεῖς ἐκ τῆς μητρὸς ἡμῶν τῆς γῆς Β qui ne vestigia quidem mea contuetur? Idcirco πβὸς αὐτὸν ἀνέλθωμεν προαιρετικῶς' ἵνα ἑνδείξηται τὸν ὁπερθάλλοντα πλοῦτον τῆς ἀγάπης αὐτοῦ τῆς πρὸς ἡμᾶς' Μείζονα γὰρ ἀγάπην οὐδεὶς δύναται ἐν- δείξασθαι, fj va. τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θἐσῃ ὀπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ. Πῶς οὖν ὁ μὴ ἔχων ψυχὴν, τὴν ἀδάπην ἑνδείξηται; nempe factus est homo, ut per ea que gessit et pertulit, illum erudiret, qui virtutis excolendz ra- tionem ignoraret ; uti nempe eum e Patris sinu in terram nostricausa dispensationis more descenden- tem videntes, nos quoque e terra qua nostra mater est, ad ipsum libero voluntatis proposito ascenda- mus, atque immensas sue erga nos dilectionis opes ostenderet. Majorem quippe dilectionem nemo potuerit ostentare, quam ut animam suam ponat quis pro amicis suis ?*. Quo igitur modo fleri possit, ut, qui animam minime habeat, dilectionis sug specimen edat ? B. Διὰ τοῦτο ἀναλαμθάνει σάρκα, ἵνα ὀφθῇ ἐπὶ Ἱῆς, xzi τοῖς ἀνθρώποις συναναστραφῃ. Διά τοῦτο ἐναλαμθάνε: ψυχὴν, ἵνα τὴν ἑαυτοῦ oy» θέσῃ ὑπὶρ τῶν φίλων αὐτοῦ. Φίλων δὲ λέγω, οὐ τῶν φι- λούντων αὐτὸν, ἀλλ ὑπὶρ τῶν ποθουµένων παρ αὐτοῦ. Ἡμεῖς μὲν γάρ ἐμισήσαμεν αὐτὸν, xal ἁπ- εστράφηµεν, ἑτέρῳ δουλεύσαντες, ἁλλ᾽ αὐτός ἕστη- xtv ἄτρεπτον ἔχων τὴν πρός ἡμᾶς ἀγάπην. διὰ τηῦτο ἕδραμεν ὀπίσω ἡμῶν. ”Ηλθεν πρὸς τούς |μ.- σοῦντας, κατεδίωξε τοὺς φεύγοντας, xal φθάσας οὐ τραχύτητι ἤλεγξεν, οὗ µάστιχι ἐπέστρεψεν, ἁλλ᾽ ὡς ἱατρὸς ἄριστος ὑπὸ φρενιτιῶντος ὀθριζόμενος, ἐμ- Ἀτυόμενος, ῥαπιζόμενος, τὰς ἰάσεις (32) προσέφε- pev. Ὡς μέγεθος lavplac τὴν αὐτοῦ θεότητα mpos- ἦνεγχκεν τῇ φύσει τῆς ἀνθρωρότητος φάρµακον, φάρµαχον ἐνεργέστατον, φάρµακον παντοδύναμον. Λὕτη τὸ ἀσθενὲς σαρχίον, τῶν ἀοράτων ἀνέδειξεν ὀυνατώτερον, ὍὭσπερ γὰρ ἁπρόσιτος ὁ σίδηρος τῷ πυρὶ ἐνούμενος, οὕτως ὁ χόρτος τῆς ἡμετέρας φύσεως ἰνωθεὶς τῷ πυρὶ τῆς θεέτητος, ἀπρόσιτος τῷ δια- θόλῳ γέγονε καὶ ἐπειδὴ τὰ ἐἑναντία τῶν ἑναντίων ἵόματα ol τῶν ἰατρῶν παϊδές φασιν, διὰ τῶν dvav- τίων χαταθάλλει τὰ dvavtla: τὴν ἡδονὴν, διὰ τῶν χόνων' τὴν ὑπερηφανίαν, διὰ τῆς ταπεινώσεως. Οὐ µόνον γὰρ ἑταπείνωσεν ἑαυτόν, πλούσιος ὤν θεό- τητι, xal γενόμενος ἄνθρωπος, ἀλλὰ xal iv ἀνθρώ- Ξοις ἑταπείνωσεν ἑαυτόν. Τίς γὰρ ἀνθρώπων τοσοῦ- τον ταπεινός ; Obx ἔχει μὲν γάρ ποῦ τὴν χεφαλὴν Xia. Οὐκ ἦν αὐτῷ ὁποζύγιον, οὗ δισσόν πεγιθό- λαιον, ob χιτὼν ἄλλος, Δοιδορούμενος οὐκ ἀντελοι- 2. Carnem idcirco assumpsit, ut in terris vide- retur, et cum hominibus conversaretur 20, Idcirco ctiam assympsitanimam ut pro amicis animam suam poneret Amicis, inquam, non qui ipsum diligant, sed quos ipse depereat. Nos etenim odio ipsum ha- buimusaversatique sumus, nosmetalteri subjicien - do. Ipse vero permansit idem, amore nos invaria- bili complectens. Quamobrem nos cursu persecutus est : ad osores suos venit : fugientes est insectatus : occupatosque non aspere coarguit, non virga, non verberibus reduxit, sed optimi de more medici, quem phreneticus contumeliis oneret,sputis insper- gat, colaphis percutiat, remedia obtulit. Ob cura- tionis magnitudinem, suam ipse deitatem adhibuit, que generi humano remedio foret;remedio.inquam presentissimo, remedio prorsus efflcacissimo.Hec imbecillem carunculam ipsismetinvisibilibus poten. tiorem esse monstravit. Nam, quemadmodum fer- rum, quod cum igne unitum est, tangi nequaquam potest, sic nature nostre fenum divinitatis igni co- pulatum ejusmodi fuit,uti diabolus illud contingere non ausus sit. Et quoniam contraria contrariis cu- rari ferunt medici, contraria contrariorum admini- D culo prostravit, voluptatem scilicet per labores, superbiam per humilitatem et abjectionem. Non solum enim seipsum, cum deitate dives esset, hu- miliavit, factusque est homo ; verum etipse seinter homines humilem et abjectum fecit5!, Ecquis enim hominum tantumdem humilis sit? Nequidem etenim habuit ubi caput reclinaret?*, Jumentum ipsi nul- ? joan xv, 13. ** Baruch rir, 38. *! Philipp. iz, 6-Θ. '* Matth. virt, 20: ' (31) Sic cod. 1511, alter συνα(σθηθεῖσαν. (32( Alter ἰατρείας. 579 BS. JOANNIS ΡΑΜΑΒΟΕΝΙ 59) lum erat : non duplex indumentem, non altera tu- A δόρει’ πάρχων οὐκ ἠπείλει ὡς ἁρνί[ον ἄρνίον «buy nica. Cum malediceretur, non maledicebat : cum pa- teretur, non. comminabatur 3: tanquam agnus in- nocens mactandus ducebatur, non contendens, ne- que clamans δὲ: cum colaphis cederetur, ultro per- cutienti maxillam offerebat : cum Samaritanus ac dvmoniacus appellaretur **, 806 aliove modo ex- agitaretur, hxc patienter ferebat, ut et nos vesti- giis ipsius insisteremus. Isthec omnia prout Patri allubebat, exsequebatur. Cum enim ex ipso esset, Filiusunigenitus,ejusdemque substantic paternum erga nos amorem declarabat. Eo siquidem Deus et Pater amore nos persecutus est, ut Filium suum unigenitum daret in pretium quo redimeremur : o amorem insuperabilem ! Filium, inquam, unigeni- tum,ejusdem regni consortem pro filiis refractariis, pro inimicis obtrectatoribus, quique inimicum co- lerent, etin Deum consecrarent. O altitudo divitia- rum divina bonitatis 56 | Sed nec unigenitus ille Filius repugnavit: consilium Patris nequaquam pessumdedit, ut qui consilium et voluntas esset Patris. Quocirca, quandoquidem una est Patris et Filii natura, tanquam ejus natur& particeps etcon- sors, voluntati ipsius, utpote suse, morem gerit, ἤγετο τοῦ θύεσθαι, οὐκ ἑρίζων, οὗ χραυγάζων' ᾖα- πιζόµενος ἐδίδου προθύµως τὴν σιαγόνα τῷ πταἰοντι οὖκ ἀπέστρεψεν τὸ πρόσωπον ἀπὸ αἰσχύνης ἔμπτυ- σµάτων. Σαµαρείτης xal δαιμονῶν ἀπυκαλούμινς, διωκόµενος ταῦτα ὀπομένει, ὅπως καὶ ἡμεῖς τοῖς αὐτοῦ ἀκολουθήσωμεν ἴχνεσι: Ταῦτα πάντα εὐδοχίᾳ πατρικῇ ἐπετέλει. 'Ep αὐτοῦ γάρ ὧν Υἱός µονοχι- Vic καὶ ὁμοούσιος, τὴν πατρικὴν αὐτοῦ περὶ ἡμᾶς ἀγάπην ἑδημιοσίευσεν. Οὔτως γάρ ἠγάπησεν ἡμᾶς ὁ θεὸς καὶ Πατὴρ, ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν µον- "γενῆ ἔδωκε xótpov ὁὀπὲρ ἡμῶν. Ὢ ἀγάπης ἀνυπιρ. θλήτου | Υἱὸν μονογενῆ συµθασιλεύοντα αὐτῷ ὑπὶρ δούλων παρηκόων, ὑπὶρ ἐχθρῶν µβλασφημούνων, καὶ τῷ ἐχθρῷ λατρευόντων, xal τοῦτον Θεὸν ἆναγο- ρευόντων (33). Ὢ βάθος πλούτου τῆς τοῦ θεοῦ ἀγα« θότητος ! ᾽Αλλ᾽ οὐχ ἀντέστη ὁ μονοχενἠς Yióc ουχ ἠθέτησε τὴν πατρικὴν βουλήν. Αὐτὸς γὰρ ἦν ἡ βουλὴ καὶ ἡ θέλησις τοῦ Πατρός. Διὸ δὴ ὡς τῆς θύσω: κοινωνός τε καὶ µέτοχος' µία γὰρ φύσις ἐστὶ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ µία" ὡς olxsip ἐξυπηρετεῖτα: θελήµατι. καὶ ἄνθρωπος Ὑίνετι, xai καθίσταται ὑπήχοος τῷ Πατρὶ μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ, τὴν liy παραχοὴν (34) ἰἱώμενος. factusque homo, sese prebet obsequentem Patri usque ad mortem, mortem autem crucis *', quo inobsequentie mese remedium afferat. 3. Ad patiendum itaque ultro properat, festinat- que bibere calicem mortis, qui mundo salutaris esset. Venit hominum salutis esuriens, nec in ea fructum reperit. Hoc enim parabolarum more ficus subobscure significat.Ecquis enim illeest,quimane comedat: plane Rex, Dominus, Magister,qui mane esuriens haud tamen cibi desiderio lacessitur. Ce- terum naturam minime continet : sed, instar cujus- dam incontinentis et intemperantis, preeter ratio- nem fertur in cibum, tempore minus consentaneo. Quomodo vero discipulos jejunare doceat, necaftfe- ctu desiderii superari ? sed non ita se res habet. Verum,quemadmodum verbis etsermonibus docen- do parabolis utebatur, sic factis quoque parabolas exhibet. Accessit igitur ad ficum, cum esuriret 55. Ficus humanitatis naturam figurabat. Suavis est arboris ficulnecw fructus: aspera folia, et inutilia,et ad comburendum idonea. Perinde quoque humani- tatis natura suavissimum virtutisfructum habuerat quam proferre jussa a Deoerat: verum propter vir- Y Ἔρχεται τοίνυν παθεῖν ἐπειγόμενος, xal σπεύ- δων πιεῖν τὸ τοῦ θανάτου ποτήριον τὸ παντὸς τοῦ κόσμου σωτήριον. Ἔρχεται πεινῶν τὴν τῶν ἀνθρώ- πων σωτηρίαν, καὶ οὐχ εὑρίαχει ἐν αὐτῇ xspmóv ταύτην γὰρ d συχῆ παραθολικῶς αἰνίττεται. Τίς γὰρ C πρωϊῖ ἐσθίει; Ὁ βασιλεὺς, ὁ Κύριας, ὁ Διδάσκαλος" πρωΐ πεινῶν, οὐκ ἔχει τὴν ἐπιθυμίαν τῆς βρώσιως, O0 κρατεῖ τῆς φύσεως, ἁλλ᾽ ὥσπερ τις ἀχρατὴς xal ἀκόλαστος, ἁλόγως ὁρμᾷ πρὸς τὴν βρῶσιν, ἐν καιρῷ τῷ μὴ προσήχοντι. Καὶ πῶς παιδεύει τοὺς μαθητὰς νηστεύειν, καὶ μὴ ἱττᾶσθαι τάθει ἐπιθυμίας; Οὐχ οὕτως τοὺτό ἐστιν" ἀλλ᾽ ὥσπερ λόγῳ διὰ παραθολῶν διδάσκων ἐλάλει, ηὕτω καὶ ἔργῳ τὰς παραθολάς ὃι- εξέρχεται. Προσῖλθε τῇ συκῇ πεινάσας. ΙΙ cuxi ὑπέγραφε τήν τῆς ἀνθρωπύτητος φύσιν. Γλυκύς καρπὸς τῆς συκῆς, τραχεῖα τὰ φύλλα, xai ἄχρηστα, καὶ πρὸς καῦσιν ἔτοιμα' ἀλλά καὶ d φύσις τῆς dv- θρωπότητος γλυκύτατον εἶχε τὸν καρπὸν τῆς ἀριτῆς, παρὰ θεοῦ ταύτην κχαρποφορεῖν προστεταγμέη, Επεκτὴσατο δὲ διά τῆς ἀκαρπίας τῆς ἀρετῆς τὴν tutis sterilitatem foliorum asperitatem nacta est. p) τῶν φύλλων fj τραχύτητα. Τί γᾶρ τραχύτερον τῶν Quid enim asperius sit hujusce vitz curis et solli- citudinibus ? Enimvero nudus quondam erat Adam atque Eva,nec erubescebant*? : nudus simplicitate, et sinceritate vitee. Nulle apud eos artes erant, nec vite sollicitudines. Nequaquam cogitabant quo pacto nuditatem suam tegerent Non eos pudebat inopie S3] Petr. 1, 23. ** Isa. Lui, 7. xri, 29. €? Gen. i1, 25. (33) Sic CoIb. 1511 ; alter, καὶ τοῦτο Θεὸν ἀπηγο- ῥευχότων. (84) Al. ἁμαρτίαν. 85 Joan. vin, 49. Βιωτικῶν μεριμνῶν; Γυμνὸς ἦν ποτε ὁ ᾿Δδὰμ xal ἡ Εὔα, καὶ oóx ἡσχύνοντο' γυμνὸς τῇ ἁπλότητι, xal ἀτέχνῳ ζώῃ (35). Οὐκ ἡσαναὐτοῖς τέχναι καὶ βιωτικαὶ µέριµναι’ οὐκ ἐπενόουν πῶς ἐπικαλύψουσι τοῦ cu µατος τὴν γύµνωσιν΄ οὐκ ἐπῃσχύνοντο τῇ ἀκτημο- σύνῃ᾽ οὐ tà τῆς ζωῆς λειότητι (36), ἀλλ᾽ εἰ καὶ δὲ Rom. ri, 33. V Philipp. n, 8. ** Matth. 35) Colb. 1511 καὶ ζωᾷ τῇ ἀτέχνῳ. 36] Leg. λιτότηει. uf ef dete 581 HOMILIA IN FICUM AREFACTAM. 582 γυμνοὶ ἦσαν τῷ σώματι, ἐσκέποντο τῇ θείᾳ χάριτι. À sus : non victus tenuitatis. Quinimo, etsi corpore Οὐκ Zv αὐτοῖς σωματικὸ, περιθόλαιον, ἀλλ᾽ ἦν αὐτοῖς ἔνδυμα ἀφθαρσίας " ὅσον yàp διὰ τῆς ὑπακοῆς ᾠχειοῦντο τῷ Θεῷ, τοσοῦτον τῷ τῆς ἀφθαρσίας ἐν- δύματι. Παρχκούσαντες δὲ, ἐμακρύνθησαν τῆς σχε- πούσης αὐτοὺς Χάριτος. ᾿ὈἘγυμνώθησαν τῆς πρὸς θεὸν ἐκστάσεως (37) καὶ θεωρίας εἶδον ἑαυτῶν τὴν τοῦ σώματος ΎΊυμνωσιν * ἐπεπόθησαν (38) τὰ τοῦ βίο, τερπνά' ἐπεισήχθησαν τῷ λιτῷ καὶ ἀχτήμονι Bip: ἕῤῥαψαν ἑαυτοῖς φύλλα cuxZc, καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς περιζώµατα" ἐζήτησαν λογισμοὺς πολλοὺς, καὶ εὗρον τὸν τραχὺν xal ἐμ ιέριµνον, καὶ χατόδυνον βίον. Ἐν ἱδρῶτι γὰρ τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου. ᾿Επικατάρατος ἡ q7, iv τοῖς ἔρ- que σου, ἀχάνθας καὶ οριθόλους ἀνατελεῖ σοι, καὶ εἷς γῆν ἀπελεύσῃ. Φρόνημα Ὑγήϊνον ἔτχες, tiq γῆν ἔσται Ἡ ἀποστρὸφή σου. Παρασυνεθλήθης τοῖς χτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις οὗ γὰρ συνῆκας iv τιμῆ Ov. Ἐν τῷ θιῷ ἧς, καὶ ἀρετὴν καρποφόρον οὐκ ἔγνως ἀλλὰ προέχκρινας τὴν τῶν ὙγηΊνων ἀπόλαυσιν , τὸν ἁλόγων ἀγαπήσας lov. T, £T, καὶ εἷς γην ἀπελεῦσῃ. Τῶν ἁλόγων δίκην κληρονοµήσεις τὸν θάνατον. Ἐν: τεῦθεν xai δερµατίνους χιτῶνας περιθάλλεται. Μέ- σον γὰρ ζωῆς καὶ θνητότητος ὢν τῷ σώματι, πρό- τερον ὧν ἐν παραδεῖσῳ τρυφῆς, καὶ βασιλικῷ θα- λάμῳ ἀναστρεφόμενος , θνητὸν ὕστερον xal παχὺ τὸ σῶμα ἐχτήσατο, δυνᾶμενον ἀνισχεῖν πρὸς τοὺς πόνος. Ὄντως τραχεῖα τὰ φύλλα τῆς συκῆς τῆς ἡμῶν φύσεως, ἡ ἀνώμαλος χαχία τῆς ἡμῶ, φύσεως, Ηρὸς ταύτην τὴν συκῆν, τουτάστι τὴν φύσιν τῆς ἆν- θρωπότητος ἦλθεν ὁ Zoo πεινῶν, καὶ ζητῶν ἐξ αὐτῆς χαρπὸν τὸν Ὑγλυκύτατον, τουτέστι τὴν γλυ- χυτάτην θεῷ ἀρετὴν, δι’ ἧς ἡ σωτηρία προσγίνεται, λλλ) οὐχ εὗρε καρπὸ», ἀλλ᾽ fj µόνον φύλλα, τὴν τρα- χντάτην xai µμµοχθηροτάτην ἁμαρτίάν, xai τὰ ἐκ ταύτης φυόµενα κακά. Διὸ δὴ (30) πρὸς ταύτην &v- τιφθέγγεται, ὅτι Οὐχέτι iv. σοῦ καρπὸς ἐλεύσεται. 02 γὰρ ἐξ ἀνθρώπων Ἡ σωτηρία’ οὐκ ἐξ ἀνθρωπί- γης δυνάµεως dj ἀρετή. Ἐγὼ τὴν σωτηρίαν ἐργάσο- uit, διὰ τοῦ ἐμοῦ πάθλυς τὴν ἀνάστασιν χαριζόµενος, χαὶ τὴν ἁπαλλαγὴν τοῦ τραχυτάτου βίου χαρίζομαι. Ὅ δὴ xal πεποίηκεν. ὃ, Etica τὴν δι ἔργου παραθολὴν ποιησάµενος, εἰσῄει slc τὸ Ἱερὸν, τὸν πατρικὸν οἶκον ἐπισκεψόμε- C nudi erant, divina tamen gratia tegebantur. Corpo- rale nullum ipsis operimentum erat,sed incorrupte- la vestiebantur.Nam, quantum per obedientiam Deo addicti et familiares erant,tantumdem incorruptio- nis vestibus operiebantur. At vero, ex quo inobse- quentes fuerunt, procul facti sunt a gratia qua ante tegébantur. Illo versus Deum excessu et contem- platione privati nudatique sunt. Corporis sui nudi- tatem persenserunt 9 : hujus seculi oblectamenta expetiverunt : ad tenuem et inopem vitam detrusi sunt. Consuerunt sibi folia ficus , et fecerunt sibi semicinctia. Ratiocinationes multas quzsierunt,in- veneruntque vitauu asperam 807 οἱ sollicitudi- nibus atque doloribus obsitam. Dictum enimerat : p Jn sudore vultus tui vesceris pane tuo. Maledicta terra in operibus tuis. Spinas et tribulos germinabit tibi ; et in terram reverteris?!, Terrenum sensum admisisti ad terram erit conversio tua. Comparatus esjumen- tis insipientibus : nam, cum in honore esses, non intellexisti **. In Deo eras, nec virtutem qus fru- ctum ferret agnovisti : quin satius duxisti ut terre- nis rebas fruereris: brutorum animantium vivendi morem dilexisti. Terra es, et in terram reversurus es : quemadmodum bruta ratione carentia, mortem hereditario jure consecuturus es. Atque hinc est, cur pellinis tunicis vestiatur *. Cum enim, qui prius in paradiso voluptatis agebat, atque in regio thalamo versabatur,medium quemdam locum vitam inter et mortalitatem teneret, mortale postmodum et crassum corpus nactus est,quod laboribus obno- xium foret. Plane scrabra est inzqualis illa natu- τῷ nostrenequitia. Ad hancflcum,seu naturam ho- minum,Salvator accessit et famelicus et queerens ex eafructum dulcissimum virtutem scilicetDeosuavis- simam, per quam salus comparatur. Atfructum non reperit, sed tantummodo folia; peccatum puta, quo asperius acerbiusve nihil sit, et que ex eo mala ceu folia, nascuntur. Quapropter hac ei rependit verba : Non amplius ex te fructus nascatur **. Neque enim ex hominibus salus est, nec virtus ex viribus hu- manis. Ego salutem patraturus sum per passionem meam : concedendo resurrectionem asperrima vite commutationem largior. Id quod et ipse prestitit. &. Tum vero parabolam opere condens, in tem- plum ingrediebatur, paternam utique domum in- νος, xai εὗρισχει τοὺς κακοὺς γεωργοὺς τοὺς dp- D visurus: atque in operarios malos, pontifices of- χιερεῖς , τοὺς κάθἰσαντας μὲν ἐπὶ τῆς καθέδρας Μωύσέως, ἐνδειξαμένους (40) τοὺς λύχους, τοὺς προ- θάτων ἴξωθεν περικειµένους ἔνδυμα, τοὺς cox ἁχάρπῳ ἀπεικασμένους , τοὺς οὖκ ἔχοντας χαρπὸν Ἱλυχύτατον, ἀλλὰ φύλλων τραχύτητα. "Opa γὰρ a3- τῶν τὴν τῶν λόγων τραχύτητα. Ἐν ποίφ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιεῖς; xa! τίς σοι ἔδωκε τὴν ἐξουσίαν 9 Gen. nm, 1. *! ibid. 17, 19. 4 "5 Matth. xxi, 23 31) Al. στιάσεως, Leg. ἴδιον. 39) Hec qui uncinisclauduntur, desunt in Colb. fendit, qui sederent quidem super cathedram Moysi?5, qui vero lupi essent, cum vestimenta ovium extra gestarent:qui infructuossm flcui assi- milati fuerunt : qui dulcissimum fructum non fer- rent,sedfoliorumasperitatem. Sermonum siquidem eorum videsis asperitatem : In qua potestate hec fa- cis ? Et quis tibi dedit potestatem hanc **? Vide animi ο: Pgal. xvin, 19. 99 Gen. ui, 21. ** Matth. xxi, 19. 5 Mattb. ασια, 4311, ab oscitanti librario quopiam preetermissa. (40) Suspecta vox. 58J 8. JOANNIS DAMASCENI 584 ac incredulitatis sterilitatem. Cum potius dicere Α ταύτην: ὓρᾷς dxapnlav ψυχῆς καὶ ἀπιστίας : debuissent, Optime, bone magister, qui Lazarum quatriduo mortuum excitaveris "', qui claudos cito ambulare docueris, qui c&cis videndi facultatem elargitus sis, qui contritos et debiles quosque sana- veris, qui morbum omnem et infirmitatem abege- ris *, qui daemones in fugam egeris : qui salutis viam edoceas : In qua potestate, inquiunt, hoc facis? O ingrati | ac si vobis dixerit, numquid credetis ? Quod si neque Joanni fidem adhibendo, ad ipsum velut ad fluminis torrentem perrexistis, nec pec- cataconfitendo vel per simulationem et specietenus baptizati estis, neque credidistis : num si vobis ego dixero, credetis? 0 generatio prava et incredula | Vos estis improbi operarii, qui vineam Domini Sabaoth devoratis. Quem prophetarum non occidi- stis ** ? Misit vobis Pater servos meos prophetas, qui fructum vine» poscerent. Vineam ex /Egypto per Moysem transtuli, quam expulsis gentibus, in loco pingui plantavi 4, et in funiculo hereditarie distributionis divisi *: cujus radices inserui per legem et sermonem 808 prophetarum, atque im- plevit terram ; ita ut propagines ejus ad mare per- tingerent,et surculi fluvios gentium replerent. Vos autem maceriam et sepem ejus diruistis, auxilium scilicet quod ei lex afferebat ; illamque, utpote custodibus destitutam, vindemiant demones, qui seculi viam peragunt. Aper de silva : fur eam de- vastavit, et ferus singularis depastus est eam *. Hu- jus optime vitis quam plantavi, feracis et vere, ubi fructum prophete famuli mei repetiere, hunc quidem serra medium secuistis, illum in laco luti detrusistis, illum lapidibus oppetiistis. En ego ipse filius et heres adsum : fllii prerogativam revere- mini, paterne nature, cujus ego consors sum, di- gnitatem honorate. Ego siquidem in Patre, et Pater in me est? ; quamvis ad vos pro mea erga vineam pietate et misericordia, venerim : quamvis ad ter- ram descenderim, nihilosecius in sinu Patris mei versor. Reddite mihi vinee mese fructum. At vos profecto velut operarii nequam, patrum vestrorum opus implebitis Illi prophetarum occisores fuerunt vos insuper deicide eritis. Abundantior eril malitia vestra. Ego sum heres, lapis angularis, qui licet reprobatus a vobis *,vos tamen ipse conteret. Coe- terum eo duos populos copulabo, terrena cclesti- bus, tamet si distantissima sunt. Una per me an- gelorum atque hominum Ecclesia conflabitur : per me vos, qui inimici estis, Patri meo reconciliabi- mini. Nam pacem pangam, et pignora pacis sta- tuam, meum utique sanguinem, qui pro mundi salute effundendus est. 5. Hac cum per parabolas subobscure enuntiaret, nequaquam pervicit.Oculos etenim suos clauserunt, ne viderent, et auribus graviter audierunt *. Quo- circa non effulsit eis lux Evangelii. O inconsultam ?! Joan. χι, &&. 9 Matth. 1v, 23. *9 Act. τη, 52. Ανθ) Qv ἔδει λέχειν' ES, διδάσκαλε ἀγαθὲ , δι Λάζαρον νεχρὸν τετραήµερον ἤγειρας' ὅτι χωλοὺς ὀξὺ βαδίζειν ἐδίδαξας: ὅτι τυφλοῖς τὴν τῆς ὁράσιως ἐδωρήσω δύναμιν ὅτι Ἰάσω τοὺς συντετριµµένους, xai πᾶσαν νόσον , xal πᾶσαν µαλαχίαν ἀπήλασας ὅτι δαίµονας ἐφυγάδευσας * ὅτι διδάσκεις τὴν τῆς σωτηρίας ὁδόν Ἐν molg, φασὶν ἑξουσίᾳ ταῦτ ποιες; Ὦ ἀγνώμονες | Καὶ ἐὰν ὑμῖν sry. Πι. στεύετε; εἶἰ μὴ Db Ἰωάννην πιστεύσαντες, πρὸς ἐκεῖνον ὥσπερ µῥεῦμα ποτάµιον ἐξεπορεύσθε, xal ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν τὸ δοχεῖν iba- πτίζεσθε, xal οὐκ ἐπιστεύσατε, κἀγὼ ἐὰν dx ὑμῖν , πιστεύετε; Ὦ ἨὙενεὰ πονηρὰ καὶ ἄπιστος | Ὑμεῖς ἔστε ol πονηροὶ γεωργοὶ, ol τὸν ἆμπελωνα Β Κυρίου Σαθαὼθ χατεσθίοντες, Τίνα τῶν προφητῶν οὐκ ἀπεκτείνατε ; ᾽Απέστειλεν ὑμῖν ὁ Πατὴρ τοὺς δούλους µου τοὺς προφήτας, ἀπαιτοῦντας τὸν χαρ- πὸν τοῦ ἀμπελῶνος. ᾽Αμπελῶνα ἐξ ΛΑἰγύπτου διὰ Μωύσέως µετῆρα , ἣν Χκατεφύτευσα ἐν và πίονι, ἐκδαλὼν ἕθνη, καὶ iv σχοινίῳ κληροδοσίας ἐἔκληρο- δότησα’ ἧς τὰς ῥίζας κατεφύτευσα vópup xai λόγψ προφἠτῶν, xa! ἐπλήρώσε τήν γῆν. Tio τὰ κλήµατα ἕως θαλάσσης ἔφθασε, xal ποταμοὺς ἐθνῶν αἱ παρα» φυάδες ἐπλήρωσαν. Ὑμεῖς Ob καθείλατε τὸν φρεῖ- μὸν αὐτῆς τὴν ἐκ τοῦ νόµου βοήθειαν, καὶ τρυγῶσυ αὐτὴν ἀφύλακτον ol τὴν 600v τοῦ βίου πορευόµκνοι δαίµλνες Ὑς ἐκ δρυμοῦ, 6 λῃστὶς αὐτὴν ἐλυμήνατο, xai ἄγριος µονιος ταύτην κατενεµήσατο. Ταύτης τῆς καλῆς φυτευθείσθς, τῆς καρποφόρου καὶ ἀληθινῆς, τὸν καρπὸν ὑπὸ τῶν δούλων µου τῶν προφητῶν ἀπαιτον µενοι, ὃν μὲν ἐραπίσατε, ὃν δὲ ἐν λάκκῳ βορθόρου χατ- εδικάσατε, ὃν δὲ ἑλιθοθολήσατε. "Ibou ἐγὼ αὐτὸς ὁ υἷὸς καὶ κληρονόμος πάρειµι, αἴδέσθητέ µου τὴν υἴότητς, ἐντράπητέ µου τῆς πατρικῆς φύσεως τὸ ὀξίωμα. Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴρ ἓν ἐμοὶ, καὶ πρὸς ὑμᾶς ἐλήλυθα. Ἐλεῶ τοῦ ἀμπελῶνός µου’ εἰ καὶ πρὸς γῆν καταθέθηχα, dAX' iv τοῖς χόλποις τοῦ Πατρός µου αὐλίζομαι. ᾽Απόδοτέ uoc τοῦ ἀμπολῶνός µου τὸν χαρπόν. ᾽Αλλ᾽ ὕντως ὡς πονηροὶ γεωργοὶ ὑμεῖς τὸ ἔργον τῶν πατέρων ὑμῶν ἐκπληρώσετ. Ἐκεῖνοι προφητοκτόνοι, ὑμεῖς καὶ θεοκτόνοι γή: σεσθε. Επιδαψιλεύεσθε γὰρ τῇ κακίᾳ. Ἐγὼ εἶμιὁ κληρονόμος, ὁ λίθος ὁ ἀκρογωνιαῖος, ὃν ὑμεῖς s καὶ ἁπώσησθε , ἀλλὰ συντριθήσισθε μὲν, ἐγὼ 56 τοὺς δύο λαοὺς συνάψω, τὰ διεστῶτα, τοῖς ἔπουρα” νίοις τὰ ἐπίγεια,. AC ἐμοῦ ἀγγέλων xal ἀνθρώπων µία Ἐκκλησία γενήσεται. Δι ἐμοῦ ἐχθρὶ ὄντες τη Πατρί µου καταλλαγήσεσθς . Ἑἰρηνεύσω γάρ, ye! σπονδὰς ποιήσοµαι τῆς εἰρήνης τὸ ἐμοῦ αἷμα, ὅπιρ ὑπὲρ τῆς χοσμιχῆς ἐκχυθήσεται σωτηρίας. v. Ταῦτα Jià τῶν παραθολῶν αἰνἰττόμενος, οὐκ ἔπειθεν . ᾿Εκάμμυσαν — yàp τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν τοῦ μὴ βλέπειν, καὶ τοῖς dol βαρέως ἤκουσαν, Δι . οὐκ ηὔγασεν αὐτοῖς τὸ φῶς τοῦ ρὐαγγελίου. Ὢ 1! Psal. Lxxix, 9. 3 Psal, crv, 14. *' Psal. LXI, 44. ? Joan. x, 38. ^*Psal.cxvi, 22. * Matth. xri, 45. 585 HOMILIA IN FICUM AREFACTAM. 580 τῆς ἁτόπου τῶν ἁνιέρων ἱερέων πωρώσεως | Αὐτοὶ A sacerdotum minime sacrorum obcecationem | Se- ἑαυτοὺς κατεδίκαζον, οὐκ εἶδότες xl λέγουσιν. Λὐτοὶ γὰρ xa0' ἑαυτῶν ἐξήνεγχαν Ψψῆφον. ᾿Ερωτώμενοι yàp τί ποιήσει τοῖς Ὑεωργοῖς ῥἐκείνοις, ἄχκοντες ἄληθῶς ἀπεκρίναντο. Καχοὺς κακῶς ἀπωλέσει ao- τοὺς. Δίχαιον ὡς ἀληθῶς πάσχειν τὸν xaxov ἐξ οἱ- χείας Ὑενόμενον Ἀπροαιρέσεως. Τὸν δὲ ἀμπελῶνα ἑχδόσεται ἑτέροις γεωργοῖς, οἵτινες ἀποδώσουσι τὸν χαρπὸν ἐν χαιρῷ. Ὡς Ἱερεῖς καὶ τὸ τῆς ἱερωσύνης ἔχοντες ἀξίωμα, xai (44) μὴ εἶδότες τὰ ἀληθῆ, προ- φητεύουσιν. Ἐχδέδοται γὰρ ὁ ἀμπελὼν, ὁ λαὸς Ko- plo», τοῖς γεωργοῖς ol (49) ἀπίδωκαν τῷ Δεσπότῃ πολύχουν xai πολυφόρον τὸν xapmóv. Et, γὰρ πᾶ- σαν τὴν γῆν ἐξηλθεν ὁ «φθόγγος αὐτῶν, xal si; τὰ πίρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν. Ὡς ὡραῖοι ol πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἴρηνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά [ Οὗτοι ὡς mpó- beta lv µέσῳ λύχων πορευόµενοι, τοὺς λύκους εἲς πρὀθατα µετεποίησαν, τοὺς πάλαι διώκοντας 'Ελ- ληνας, Χριστοῦ πρόθατα ἀπειργάσαντο, xal ἑκτή- σαντο χυρίῳ λαὸν περιούσιον, ζηλωτὴν καλῶν ἔρ- Twv. C. Δεῦτε οὖν, ἁδελφοὶ, ὅσοι τὸ τῆς πἰστεως ἐλά- ὄοµεν ὄνομα, ol Χριστοῦ λαὸς ὀνομάζεσθαι xat- ἠζιωμίνοι, μὴ ἀθετήσωμεν τὴν κλῆσιν ἡμῶν μὴ τὴν πίστιν διὰ τῶν ἁτόπων ἔργων καταρυπώσωμεν (49). Οὐχ ἀρχεῖ τὸ ἀχούειν Λιστὸν µόνον, ἀλλ) ἔργῳ τὴν πίσιν ἡμῶν ἐπιδειζώμεθα. Δύο γὰρ υἱοὶ, φησὶν, ἦσαν iv! πατρὶ, xal εἶπεν τῷ iv(^ Πορεύονυ, ἐργά- ζου εἷς τὸν ἀμπελῶνα. 'O δὲ ὑπέσχετο μὲν, οὐκ ἐπλήρωσε δὲ την ὑπόσχεσιν. Εἶτά φῆσι πρὸς τὸν ἵτερον. Ὁ δὲ ἀπηρνήσατο μὲν λόγῳ, ἔργῳ δὲ τὸ {α προσταχθὲν ἐξεπέρανε. Καὶ φψέγεται μὲν ὁ πρότερος, ὠφημεῖται δὲ ὁ δεύτερος. Καὶ ἡμεῖς τοίνυν µνη- σθῶμεν τῆς dota Tic, καὶ συνταγῆς τῆς γενομένης ἐν τῷ βαπτίσματι. ᾿Απεταξάμεθα τῷ διαθόλῳ, καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ, xal πάσῃ τῇ λατρείᾳφ (44) αὺ- τοῦ. τηρήσωµεν τὴν ἁπόταξιν μῆ ὡς κύων ἐπὶ τὸν ἴδιον ἔμετον ἐπιστρέψωμεν. "Epya τοῦ διαθόλου εἷ- civ, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, ἀκαθαρσία:, φθόνοι, ἔριδες, φιλονειχίαι, ὑποχρίσεις, καταλαλιαὶ, εἰρωνεῖοι, θυ- uoi, µνησικακίαι, χατακρίσεις, βλασφημίαι, ἐπαοι- δίαι, ἐπιλαλιαί. Τὰ τῆς ἀπιστίας σημεῖα, ἀσκλαγχ- vía, προσπάθειαι, ἀντιπάθειαι, φιληδονίαι, φειδω- Mai, χῶπαι µίθαι. Καὶ d τοῦ διαθόλου πομπὴ, ὑπερηφανία:, κενοδοξίαι, οἴησις, ἔπαῤσις, τύφος, ipsos condemnarunt, nescientes quid verbis effer- rent. Ipsi siquidem sententiam contra se tulerunt. Nam cum sciscitaretur, quid facturus esset opera- riis illis, veritatem respondendo nolentes pronun- tiarunt : Malos male perdet illos δ. quum plane est ut male multentur,qui propria voluntate seipsos malos reddiderunt. Vineam autem suam dabit aliis agricolis,qui reddent fructum intempore.Tanquam sacerdotes, et qui sacerdotii dignitate fulgeant,sed nescientes vera prenuntiant. Etenim vinea, populus utique Domini, agricolis data est, qui fructum con- fertum et uberem reddiderunt. Siquidem in omnem terram exivit sonus eorum, et in fines orbis terre verba eorum Ἱ. Quam speciosi pedes evangelizantium pacem, evangelizantium bona *! Hi velut oves in me- dio luporum pergentes, lupos in oves transimuta- runt: gentiles nimirum qui se quondam insecta- bantur, Christi oves effecerunt, adeptique sunt Do- mino populum peculiarem, sectatorem bonorum operum *, 6. Adeste itaque, fratres, quotquot fidei nomen accepimus, qui Christi populus nominari digni ha- biti fuimus.Irritum estinane nequaquam reddamus nomen nostrum : per opera indecora, nec honesta fidem non conspurcemus. Minime nobis satis fuerit fidelem appellari: sed factis potius fidem premon- stremus. Nam duo filii erant patri,quialteri eorum dixit: Vade, operare in vinea 809 mea '*. Hic porro pollicitus quidem est, sed promissis haud stetit. Tum alii dicit. Atque hic quidem verbis negavit, opere vero quod injunctum erat, patravit. Atque prior quidem vituperatur, posterior vero commen- datur. Quapropter opere pretium est, ut memores simus abrenuntiationis et conjunctionis quam fe- cimus in baptismo. Nuntium remisimus diabolo et angelis ejus, et omnibus pompis illius. Abrenun- tiationi stemus, nec canum more ad proprium vo- mitum redeamus. Opera diaboli sunt, adulteria, fornicationes,immunditie,invidie,homicidia,rixee, contentiones, simulationes, criminationes irrisio- nes, ire, injuriarum recordationes, condemnatio- nes, blasphemie, incantationes, loquacitates. Infi- delitatis argumenta, immisericordia, nimius aífe- ctus, aversationes, libidines, avaritie, comessatio- ἐκίδειξις, καλλωπισμὸς τοῦ σώματος. Τούτων ἀπάν- [) nes, ebrietates. Quin diaboli pompe sunt, arro- των ἁρνησάμενοι τὴν — xot v(av, καθὰ συνεταζά- utü1 τῷ Χριστῷ, τὰς ἑναντίας τούτων ἀρετὰς ζη- λώσωμεν' ἁγνείαν, σωφροσύνην, πτωχείαν, ὑπομο- νὴν, εἰρήνην, ἀγάπην, συµπάθειαν, ἐλεημοσύνη», τὴν εἷς τοὺς δεοµένους µετάδοσιν, σχῆμα, xal στο» Me, xat βάδισµα χόσμιον, λόγον X07, ταπείνωσιν, ἐπὶ πᾶσιν τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ, ὅπως κοινω- gantia, inanis gloria, immodica sstimatio sui, elatio, tumor, ostentatio,ornandicorporis studium. Horum omnium abjecta communicatione, juxta ac nos Christo conjunximns, contrarias horum vitio- rum virtutes omulemur : castitatem,temperantiam, paupertatem, patientiam, pacem,charitatem, com- miserationem, misericordiam, erga egenos largita- * Matth. xxi, 4l. Ἱ Psal. xvn 5; Rom. x, 18. * Isa. Lu, 7 ; Rom. x, 16. ? Tit. n1, 24. !? Matth. xri, 28 (44) Huc usque desunt in Colb. 1311. (42) οἵτινες. Ῥληκοι. GR. XCVI. (&3) Colb. 1330, καταῤῥυπάνωμεν. (&&) Alt. rout. 1 587 8. JOANNIS DAMASCENI tem, gestum, vestem, et gressum ornatum et mo- A vol γενόµενοι τῶν παθηµάτων αὐτοῦ, καὶ τῆς Ub destum, sermonem veracem, humilitatem, atque in primis opprobrium propter Christum,uteorum qua passus est participes facti,consortes quoque glorise αὐτῷ κοινωνήσωµεν, προσαγόµενοι τῷ θιῷ xai Ἱκ- τρὶ θυσίαν ζῶσαν, ἅμωμον, iv τῇ ᾿Ἐκκλησίᾳ τῷ πρωτοτόχων, ἔνθα εὐφραινομένων ἡ χατοιχία, evadamus, offerentes Deo et Patri hostiam viventem, sine macula !!, in Ecclesia primitivorum, in qu est habitatio letantium 43. 1. Ad te sermonem convertam, amantissima Christi sponsa : digne illum redama,qui te amavit. Totum ei pande cordis tui conclave, ut totus in te Christus maneat cum Patre et Spiritu sancto. Egere ex eo quecunque terrena sunt,utingressum in illud inveniat. Domus quippe terram simul et Spiritum aeris nequaquam simul susceperit. Quantum detel- lure intus admittis, tantum de aeris flatu abiges : 8ο si in corde tuo terrena suscipias, Spiritum san- ctum eo excluseris. Undenam, queso, adulteria ? unde scortationes ? unde jurgia, contentiones, in- vidis, homicidia, et omne vitiorum examen ? anno ex rerum terrenarum desiderio? Missam fac omnem gloriam inanem,parentem illam incredulitatis.Non enim potestis in me credere, inquit Christus, qui glo- riam ab hominibus accipitis !*. Amanda procul a corde tuo omnem de te existimationem bonam, su- perbiam, elationem. Nam apud Deum immundus ille est, qui sublimis est corde. Deus superbis re- sistit: humilibus autem dat gratiam !*. Abnega prorsus omnem arrogantiam,admirationem tui, ut soli legi Dei subjectus fias: qui tededucet in portum voluntatis sue. Absit a te, ut sponsum alium in thalamo tui cordis admittas. Zelotypus quippe est sponsus tuus Christus ; ille, inquam, dulcissimus, C. Πάλαι δὲ, πρὸς ck τρέψω τὸν λόγον, κεποη- μένη νύμφη Χριστοῦ, πόθησον ἀξίως τὸν οἱ sw σαντα. Ὅλον ἄνοιξον αὐτῷ τὸ ταμεῖον τῆς καρδίας σου, ἵν) ὅλως οἰκὴσῃ ἐν col Χριστὸς σὺν τῷ Dieta xai τῷ Πνεύματι, Ἐκχόησον ἐξ αὐτῆς κάντε d γήΐνα, ἵνα εὕρῃ ἐν αὐτῃ τὴν οἴσοδον. Olxoc γὰρ viv καὶ πνεύμα ἀέρος ἅμα οὐχ ὑποδέξεται,. σον ἔνι- Χίσεις τὸν χοῦν, ἀπελάσεις τὸ τοῦ ἀέρος ανώμε, καὶ ὅσον εἰσοικίσεις idv τῇ καρδίᾳ σου τὰ vin, ἀποικίσεις τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἰόθιν πορνεῖι; πόθεν μοιχεῖαι; πόθεν ἔριδες, φιλονεικίαι, φθόνοι, qóvot, καὶ πᾶς ὁ τῶν χακῶν ἑσμός; οὐκ ἐκ τῆς ἔκι- θυµίας τῶν γηΐνωνς ᾿᾽Απέλασον πᾶσαν κενοδοξία, τὴν τῆς ἀπιστίας μητέρα. Οὐ γὰρ δύνασθε, φηεὶν 6 Χριστὸς, αϊστεύειν sl; ἐμὰ, δόξαν παρὰ ἀνθρ- πων λαμθάνοντε. Ἐξόρισον ἐκ τῆς chc καρδίας πᾶσαν (40) οἴησιν, ὑπερηφανίαν, ἔπαρσιν. 'Axibep- τος Ὑὰρ παρὰ Κυρίῳ πᾶς ὑψηλοχάρδιος. ὙἩπερη: φάνοις ἀντιτάσσεται Κύριος, ταπεινοῖς δὶ δίδωσι χάριν. ᾿᾽Απάρνησαι πᾶσαν αὐθάδειαν, αὐταρίσκειη, ἵνα µόνῳ ὑποτάσσῃ τῷ vóp τοῦ θιοῦ. Καὶ αὐτὰ ὁδηγήσει σε ἐπὶ λιμένα θελήματος αὐτοῦ. Mj) de αγάγῃς ἄλλον νυμφίον ἐν τῇ παστάδι τῆς καρδίας ow. Ζηλωτὴς γὰρ ἐστι ὁ cóc νυµφίος Χριστός" ὁ qu κύτατος, ὁ µόνος ποθητὸς, ὅλος Ἱλυχασμὸς, ὅλος qui solus amabilis, totus dulcedo, totus desiderium C ἐπιθυμία. Αὐτῷ pov τὴν oi ἀναπίτασον καρδίαν, — est. Ipsi soli cor tuum explica, atque ad eum clama : Vulnerato corde ego sum '!*: avolare me fecit amor tui : in alienationem me mentis egit tua, 810 Domine, dilectio. Amore tuo vincta sum. In- gredere in cubiculum tuum : tua vestigia deoscu- labor. Nec enim digna sum, ut dicere queam, Osculare me osculis oris tui !*. Habita in me, et in me ambula,quemadmodum citra mendacium polli- citus es 16, Fac me templum sanctissimi Spiritus : cordis mei imperium tene, Domine, illudque here- ditatis jure posside, et mansionem apud me facito, una cum Patre et Spiritu sancto. Dilata et extende in me funes tuos; operationes nimirum Spiritus sancti. Tu siquidem Deus meus es, et tibi gloriam xal βόησον αὐτῷ. Tetpopnivac καρδίας εἰμὶ ἐγώ' ἐξέστησέ µε ὁ πόθος σου ἡλλοίωσέ µε ἡ ἀγάπη σον, Δέσποτα. Δεσμία εἰμὶ τῷ cip ἔρωτι. Εἴσελθε εἰς ταμιεῖόν σου φιλήσω σου τὰ ἴχνη. Οὐκ εἰμὶ qi ἀξία εἰπεῖν, Φίλησόν µε ἀπὸ φιληµάτων στόµατές σου; Ενοίκησον ἐν ἐμοὶ, καὶ ἐμπεριπάτησον, κατὰ τὴν ἀψευδῆ σου ἐπαγγελίαν, καὶ ποίησόν µε wm τοῦ παναγίου Πνεύματος. Καταχυρίευσον τῆς καρ" δίας µου, Δύσποτα, xal κατακληρονόµησον αὐτὴν, καὶ μονὴν παρ ἐμοι ποίησαι, ἅμα ὑπὸ τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Πνεύματι. Πλάτυνόν σου ἐν ἐμοὶ τὰ σχουί- αµατα, τὰς ἑνεργείας τοῦ παναγίου Πνεύματος. 2o γὰρ θεός µου, xal δοξάσω σε, σὺν τῷ ἀνάρχψ ουν Πατρὶ, ἅμα τῷ ὀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύμετι canam cum Patre, cujus nullum principium est, D νῦν καὶ ἀεὶ, xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. atque optimo οἱ viviflco Spiritu tuo, nunc et sem- per et in secula seculorum. Amen. μλήν. ει Hebr. xii, 12, 49. (3 Psal. Lxxxvi, 7. !* Joan. v, &&. !* Prov. πι, 3& ; Jac. iv, 0. 5 Cant, ui, 5." Cant. 1, 1. !* Lev. xxvi, 12. wi Colb. 1514, (v' ἑνοικίσας dv coi Χριστὸς 6 εὸς ne κληρονόμον σε δείξῃ τῆς αὐτοῦ βασιλείας, αὐτῷ δόξα stc τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. Τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ᾿Ἰωάννου μοναχοῦ xai oW ^ τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ ἡμων ἀναστάσεως, τοι του i ανσοὺρ λόγος slc τὴν ἁγίαν B'. 989 ΣΤ’. Ἰωάννου μοναχοῦ ταπεινοῦ xal πρεσθυτέρου τοῦ Δαμασχκητοῦ, λόγος εἰς τὴν ἁγίαν Παρασκευὴν, xai εἲς τὸν Σταυρον (49). α. Πεκλήρωται ἡμῖν λοιπὸν ὁ τῆς νηστείας ἁγών. ἔληξιν δὲ εἰς σταυρόὀν. Ποῦ γὰρ ἐχοῖῆν τῆς νίκης τὸ τέλος, ἢ ἐπὶ τὸ τοῦ Χριστοῦ τρόπαιον λήχειν; Τρό- παιον γὰρ Χριστοῦ ὁ σταυρός ἅπαξ μὲν παγεὶς del δὶ δαίμονας τρεπύµενος, Ηοῦ γὰρ εἴδωλα, καὶ ζώων µαταίων ol φόνοι ; ποῦ δὲ ναοὶ, καὶ τῆς δυσσεθείας πρ; Ἐσδέσθη πάντα δι fv ἅγιον αἷμα (417), xai αίπτωχεν. Καὶ ἔστι σταυρὸς πολυδύναμος δύναμις, βέλος ἀόρατον, φάρμακον ἀἄύλον, πληγὴ λυσίπονος, ἐκονείδιστος δόξα ὥστε χἂν µυρία ἕτερα λέγω περὶ Χριστοῦ , κἂν µυρία θαύματα διηγούµενος xata- πλήττω τὸν ἀκροατὴν, οὐχ οὕτως ἐπ᾽ ἐκείνοις, ὡς ἐπὶ σταυρυῦ σξεμνύνομαι. Οἷόν τι λέγω’ Ἐκ Παρθένου προῆλθεν ]ησοῦς' μέγα τὸ θαῦμα Ὑάμον ὑπερθῇ- ναι, καὶ φύσιν χαινοτομῆσαι. ἀλλ᾽ sl μὴ σταυρὸς ἦν, em ἂν ἐσώθη τοῖς ἔργοις ἡ πρώτη τοῦ παραδείσου παρθίνος. Nuvi δὲ ἐν τῷ τοῦ σταυροῦ χαιρῷ πρώτη σώζεται γυνὴ, τὸ παλαιὸν Χχχὸν νὲέοις χαρίσμασι ῥιραπιύουσα. ᾽Ανέστη νεκρὸς ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, ἀλλὰ πάλιν άπεθανεν * ἐγὼ δὲ διὰ σταυμοῦ ἀναστὰς , οὐχέτι δύναµαι πρὸς θάνατον πεσεῖν, Ἔπλευσεν 'In- σοὺς τὴν θάλασσαν, θεὸς iv σκάφει’ τὸ ξύλον de- ἡμερον δέδωκε τὴν ὠφέλειαν' ἐγὼ δὲ ἔλαθον ξύλον αἰώνιον, ἀγαθὸν ᾧ κεχρημένος ἀντὶ πηδαλίου, τὰ πνωματικὰ τῆς πονηρίας ἀπωθοῦμαι χύµατα . Ἐ- τράφησαν πεντακισχ[λιοι , καὶ πάλιν ἑπτακισχίλιοι, $9 bi τῷ τοῦ σταυροῦ συνθήµατι. [oo οὖν τῆς τρο- gc τὰ λείφανα 5 Πῶς ὁ μὴ παρὼν τὰ τῶν παρόντων Mw; Δώδεκα γὰρ ἦσαν περισσεύσαντες χλασµά- των χόφινοι,. Σύµµετρος ἡ χάρις. ᾿Εσταυρώθη Xpi- vt , καὶ ἀεὶ τρεφόµεθα, xal κοβεννύμενοι πάλιν ζητοῦμεν, xal πάλιν λαθόντες ποθοῦμεν, καὶ πλεῖον τὸ λεικόμενον. ᾽Αζήμιος γὰρ ἡ χάρις. ᾿Ἐπαινείσθω ἡμέρα φωτὸς γεννητικὴ , δι ἣν αἱ λοιπαὶ ἡμεραι πρὸς εὐφροσόνην ἐκληθησαν. Πῶς ἄχουε * Σήμὲρον Ala ἐπλάσθη, τῇ «vn ἡμέρᾳ' σήλερον μορφὴν ἱφόρίσε θείαν . σήμερον μικρὸς χόσµος ἐν κόσμψ ευνστη" σήμερον κυθερνήτης ὁ ἄνθρωπος καλὰ τῆς θἰχουμένης (48) κατίσχε πηδάλια ζώων ἀνάντων t&v ἡγεμονεῦον σήμερον ἐντολὰς ἔλαθεν αὗτεξου- Pow * σήμερον ἐξέπεσε τοῦ παραδείσου σήμερον πάλιν εἱσηνέχθη. Ὢ πολυτρόπου ἡμέρας | ὢ πολυ- TiWjov; xai ἀπενθοῦς | ὢ πρωΐ μὲν λυπήσασα, ic- είρας δὲ εὐφράνασα | μᾶλλον δὲ, οὗ τοσοῦτον πλή- Ίασα, ὅσον θεραπεύσασᾳ., B. Σχυθρωπὸς ὑμῖν ὁμολογῶ, τοῖς παλαιοῖς ἔντυγ- Yivev πάθεσιν , ἀκούων τὸν ᾿Αδὰμ τῆς πατρφας ἱσίας ἐνπεαόντα , ἄνθρωπον παραδείσου πολίτην. (46) Hic oratio Joanni Damasceno attribuitur in codice R. 2443, et in altero illustrissimi archiepi- scopi Remensis codice. qui in Regiam bibliothecam transiit. In aliis codicibus Joanni Chrysostomo per- Peram ascribitur. Edita etiam est ab Hoschelio Décnon a Joanne Gretsero t. II. De cruce, p. 461. HOMILIA IN SANCTAM PARASCBVEN. D 500 III. Joannis humilis monachi et presbyteri Damasceni sermo in sancium Parasceven et in. Crucem. 1. Finitum jam nobis est jejunii certamen ; desiit autem in crucem Quem enim alium nancisci finem victoriam oportuit, nisi ut Christi tropeo termina- retur? Christi namque tropeum crux est: quod semel quidem est defixum, semper vero demones in fugam vertit. Ubi enim nunc idola sunt, et in- utilium animantium cedes? ubi templaetimpietatis ignis ? extinctus est : omnia unius sancti sanguinis vi conciderunt. Crux ergo est potestas praepotens, telum invisibile, medicina materie expers, fons exstinctor laborum, gloria sine dedecore : ita ut licet infinita alia de Christo dicam ; licet sexcenta miracula narrans,attonitum reddam auditorem,non tantum illis, quantum cruce glorier. Ut si dixero, Ex Virgine ortus est Jesus: grande est miraculum nuptias supergredi, et naturam innovare atqui nisi crux fuisset, prima paradisi virgo nequaquam ge- slis suis salva facta esset. Jam vero crucis tempore servatur mulier, que novis donis vetustum malum curat, Resurrexit in Galilaea mortuus, et rursus obiit. Ego autem per crucem resurgens, non am- plius morte possum occumbere. Navigavit Jesus mare, Deus in navicula, lignum diurno usui fuit ; ego vero lignum accepi, eternum bonum, quo gu- bernaculi instar utens, spirituales nequitis fluctus repellam. Nutrita sunt quinque millia, rursumque septem milia sub uno crucis signo. Ubi ergo cibo- rum reliquie ? quomodo qui presens non eram, eorum qui adfuerunt, reliquias accipiam ? Erant enim duodecim fragmentorum cophini qui super- fuerant : equa plane grati: mensura. Crucifixus est Christus, et semper nutrimur : ac satiati rur- sum quarimus,et amplius est quod superest.Gratia enim nihil detrimenti accipit. Laudetur dies que lucem peperit, per quam reliqui dies ad letitiam sunt vocati. Quo in pacto, audias velim. Hodie for- matus est Adam : sexta, inquam, die. Hodie divina forma preditus est, hodie in mundo parvus condi- tus est mundus : hodie homo gubernator preclara humane nature gubernacula arripuit, animal ani- mantibus universis presidens : 81812 hodie man- data quibus libere obtemperaret accepit : hodie excidit e paradiso: hodie rursus introductus fuit. O multifarium diem ! o luctuosum et jucundum | o qui mane dolorem, ac vespere gaudium attulisti ! imo qui non tantum sauciavit, quantum sanavit. 2. Magno meo dolore, fateor vobis, veteres per- censebam calamitates, Adamum audiens paternis laribus excidisse, hominem paradisi civem, absque actandem a Savilio et Frontone Duceo inter opera Chrysostomi. is) Reg. τὸ ἅγιον πάθος. &8) Savil. et' Grets. ἀνθρωπίνης' quod mirum non est Boisium non intellexisse. 591 agrorum cultura nutritum, absque pluvia in deli- ciis versatum, nihil sudoribus, aut ligone, labori- busve, aut fatigationibus ad vitam sustentandam indigentem : arboribus semper florentibus gauden- tem, a floribus in flores transeuntem, a fructibus in fructus transilientem, usum habentem deside- riorum comitem : sepe vero nec scientem cui pri- mum manus injiceret, pre pulchritudine eorum que sese aspectui offerebant: ssepe tantam felici- tatem deflevi, cum ex tot lapsum bonis cernerem. Communis quippe calamitas erat, et que totum genus nostrum attingebat. Postquam autem in Evangelia incidi, eamque diem animo apprehendi (illa enim et ista sexta erat), tunc omnem tristi- tiam abjeci, et mutata sententia, sermone gestio mihique et vobis dico : Fugit dolor, tristitia, gemi- tus !? : Vetera transierunt : ecce facta sunt omnia nova 13. Nam, quemadmodum medici serpentum ictus, remediis que ex ipsis exprimunt, sanare solent, et ipsa mali causa ad malum expugnandum utuntur ; ita »alvator universas malorum causa ad nostri curationem adhibuit, amarum in dulce con- vertit, felleum ad medelam traduxit, mortis sti- mulum in ipsam retorsit, ligni noxam in salutem transtulit, diem que mundum perculerat, assum- psit, proque illa diem reddidit, quse mundus est exhilaratus. Mihi vero noli credere, sed oculis tuis hunc intuere conventum, et nobiscum contendere desine. Dies est crucis, et omnes gaudemus : ac je- junamus a malis, purique sumus in omnibus, in interioribus, in exterioribus. Hzc festivitatis est ratio, hic letitie modus. At parva dico virtutis crucis miracula . Inspice totum orbem terrarum, quot pagi, quot civitates. quot loca, quot gentes, quot insulz, quot littora, quot genera sint, et fami- lie, et lingus Barbarorum : hi omnes crucis causa jejunant, affectus suos ejus virtute cruciflgentes: et cum nox multis desinat, non tamen jejunis la- bor absolvitur. Nuuc etiam omnes convenimus ad audiendum de cruce, et ecclesiam implemus, nos- que invicem trudimus, sudantes, laborantes; et qui apud judices primas sedes obtinemus, coram Jesus libenter etiam stamus : quia Jesus pro nobis stetit, ut malitie fluenta sisteret. Ecquid igitur hodierna die factum est ? Non enim fas est nos aure surda hujus diei miracula preeterire. J. Lux erat deinceps, ipsumque diluculum, et Jesus ad pretorium Pilati manibus vinctis addu- citur ? quibus, inquam, manibus ? Que caecos sa- nabant,quae claudis medebantur. Ad digiti obstrin- gebantur, qui palpebras efformarant, et qui natu- ram curabat, ligabatur, ne proprium artis sue opus patrare posset. Hxc Domino rependerunt $1842 Ligatus est, qui ligat aquas in nubibus !, qui sol- vit vinctos in fortitudine 39, qui captivis dimissio- !* II Cor. v, 17. !? Job xxiv, 8. 17 Isa. ra, 14. (49) Savil. et Grets. κάλλους, 8. JOANNIS DAMASCENI À ἄνευ γηπονίας τρεφόμενον, vto ὕμθρου τρυφῶνε, μηδὲν ἱδρώτων, Tj δικέλλης, fj πόνων, fj μόχθων ερὺς ζωὴν δεόµενον ^ ἀειθαλέσι δένδρεσιν ἀγαλλόμιην, ἀπὸ ἀνθῶν εἰς ἄνθη µεταθαίνουτα, ἀπὸ καρκῶν τις καρποὺς µέτιόντα , ταῖς ἐπιθυμίαις ἀκολουθοῦστν τὴν χρείαν ἔχοντα, οὐκ ἔχοντα δὲ διὰ κάλλος (4) τῶν ὁρωμένων τεἶνι πρότερον τὰς χεῖρας ἐπιδάλλεν, Ἐδάχρυσα πολλάκις τὴν τοσαύτην µαχαριότηντ, αὐτὸν ἰδὼν ἐκπεσόντα. Κοινὸν γὰρ ἦν τὸ πάθος, xal τοῦ ἡμετέρου γένους ἁπτόμενον, ἐπειδὴ δὲ τοῖς Εὐαγ γελίοις ἐνέτυχον, καὶ ἐλαθόμην ταύτης τῆς ἡμέρας (ἕκτην γὰρ ἦν κάκείνη xai αὕτη) ἀναπώλεσα τὴν λύ- πην, καὶ µετέθην τὴν γνώµην, xal Αευχειμονῶ ty λόγῳ, καὶ λέγω ἑμαυτῷ καὶ ὑμῖν. ᾿Απίδρα ὀδύν, καὶ λυπη, xal στεναγµός . Τὰ ἀρχαῖα παρῖλθο' ἰδοὺ Ἰέγονε τὰ πάντα χαινά. Ὥσπερ yàp ἱατρῶν παῖδες τὰς ὀφιώδεις πληγὰς ἰῶνται ἐξ αὐτῶν ax Χέοντες ἀλεξιφάρμαχα xai σκευάσαντες, ταῖς deo μαῖς, τοῦ πάθους τὸ πάθος πολεμοῦντες, ὕντως ὁ Σωτὴρ πάσαις ταῖς τῶν κακῶν ἄφορμαῖς πρὸς Die πείαν συνεγρήσατο, τὸ πικρὸν γλυχὺ καταστήσας, ti χολώδες εἰς θεραπείαν μεταθαλὼν, τὸ τοῦ θανάτου χέντρον κατ αὐτοῦ περιστρέψας , τὴν τοῦ ζόλον λαθὴν εἰς σωτηρίαν ματατιθεῖς, ἡμέραν λαθὼν τὸν χόσμον λυπήσασαν, xai ἡμέραν ἀντιδιδοὺς τὸν χύ- σµον εὐφράνασαν. ᾿Εμοὶ μὴ πεισθῇς, ἀλλὰ τοῖς ook ὀφθαλμοῖς. Βλέπε τὴν παροῦσαν ᾿Εκχλησίαν, καὶ zi παυσο πρὸς ἡμᾶς ἐρίζων. 'Πμέρα σταυροῦ, xil πάντες ἀγαλλόμεθα , καὶ νηστεύοµεν ἀπὸ χαχῶν. κ.χὶ καθαρεύοµεν ἅπαντα, τὰ ἔσω, τὰ ipw. Οὗτο ὁ τῆς ἑορτῆς λόγος, καὶ τῆς εὐφροσύνης τρόπος. Mi κρὰ λέγω τῆς τοῦ σταυροῦ δυνάµεως θαύμττ, C Βλέψον πρὸς τὸν κύκλον τῆς οἰκουμένης , πόσαι χᾶ- — pxt, πόσαι πόλεις, πόσοι τόποι, πόσά ἔθνη, πύσει νῆσοι, πόσοι ποταμ»ὶ, πόσοι α χιαλοὶ, πόσα γένη, χεὶ φυλαὶ, καὶ βαρθάρων γλῶσσαι' οὗτοι πάντες lur pov διὰ σταυρὸν ἁσιτοῦσι, τῇ ἐκείνου δυνάµει τὰ πάθη σταυρώσαντες, xal λύεται νὺξ πολλοῖς, καὶ οὐ λύεται τῆς νηστείας ὁ τόνος (50) . Kal νῦν συγήλ: θοµεν πάντες ἀκοῦσαι περὶ σταυροῦ, καὶ πληροϊ- μεν τὴν ἐχκλησίαν, καὶ ἀλλήλους ὠθοὺμεν , ἱδροῦντες, πονοῦντες. "Exi μὲν δικαστῶν ἀξίούμενοι τῆς po εδρίας, ἐπὶ δὶ ᾿Ισοῦ ἡδέως ἑστῶτες, ὅτι xal ὁ η" σοῦς ἕστη δι’ ἡμᾶς, Ίνα στήσῃ κακίας τὰ ῥήματα, T! οὖν ἐπράχθη σήμερον ; μὴ γὰρ ἁπλῶς ἡμᾶς παρε” δράµῃ τῆς ἡμέρας τὰ θαύματα. D 4. Φίγγος ἦν λοιπὸν, καὶ αὐτὸ τὸ περὶ pfo, vai ᾿Γησοῦς ἄγιται δεδεµένος τὰς χεῖρας εἰς Ὁ πραιτώριον Πιλάτου * χεῖρας ποίας; Τυφλῶν let κἁς, χωλῶν θεραπευτικάς. Καὶ δάκτυλοι δεσμοῖς btt λοῦντ», βλέφαρα πλάσαντις, καὶ ὁ θεραπευτὴς τῆς φύσεως κατείχετο, μὴ τὸ οἰχεῖον πληρῶσαι τῆς τν χνης ἔργον. Ταῦτα Κυρίῳ ἀνταποδίδοται. ἘΕδίθη ὁ δεσµεύων dv νεφέλαις ὕδατα, ὁ λύων πεπεδηµένου ἐν ἀνδρείᾳ, 6 αἰχμαλώτοις ἄφεσιν χαριζόµενος ἐδίθῃ 39 Psal. rxvi, 7. (60) Rem. Grets. Sav. πόνος 59? HOMILIA IN SANCTAM PARASCEVRN. 504 ὁ Λάζαρον λύσας τοῦ θανάτου δεσμῶν' ἤχθη εἰς À nem largitur *! ; ligatus est, qui Lazarum solvit a τὸ πραιτώριον, ὁ μυρίοις ἀγγέλοις δορυθορούµενος" παρέστη τῷ ἱιλάτῳ ὁ τὸν οὐρανὸν θρόνον ἔχων' ἠνείχετο ἑλχόμενος, ὁ δημιουργὸς παρὰ τῶν δηµιουρ- Ἱημάτων, 6 πλάστης ὑπὸ τοῦ πλάσματος, ὁ ποιητής ὑπὸ τοῦ ποιηθέντος. ὃ, Τί οὖν ἐπὶ τούτοις γίνεται; Καὶ αὐτοὶ, φησὶν, οὖκ εἰσῆλθον tlc τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶ- ew, ἀλλ’ ἵνα φάγωσι τὸ Πάσχα. "à τῆς πολλῆς παρανοµίας | Φόνον ἀδικίας ἐργάζονται, xal εἷς τὸ πραιτώριον εἰσελθεῖν παραιτοῦνται, φυλαττόμενοι µιανθῆναι, οἱ ἤδῃ μεμ.ασµἰνοι. Προθάτῳ τὸ πρόθα- τον λύοντες (54). ᾿Λνέμεινεν τοίνυν τὸ κριτήριον ὁ πάτης τῆς οἰκουμένης κριτής ἀνέμεινεν μάρτυρας ὁ τῶν ψυχῶν µάρτυς' πλάσας xal κρινόµενος. Καὶ ἄνθρωποι μὲν ἐκάθηντο δικάζοντες' θεὸς δὲ εἱστή- B χει, καὶ ἑστὼς ἑἐσιώπα, παρὰ τὰ πρόθυρα τῶν dv- ρώπων ἑστὼς Ó τῶν οὐρανίων πυλῶν Δεσπότης. Ἡρώτησεν ὁ Πιλάτος, τάχα Ιουδαίων φιλανθρωπό- τερος. Τί λέγω ; Δείξει τά πεπραγμένα τὴν ἀλήθειαν' Τίνα χατηγορίαν φέρετε χατὰ τοῦ ἀνθρώπου τού- 109; Τίς ἔχει Θεὸν αἰτιᾶσθαιι ᾿Αναγχάζομαι τὰ Πι)άτου φθέγξασθαι. Ἰησοῦς γὰρ σιωπᾷ, οὐ λόγων ἀπορών ὁ Λόγος, ἀἁλλ᾽ ἵνα μὴ τῇ ἀποχρίσεί xóon τοῦ σταυροῦ τὸν στέφανον. Καὶ κτημάτων ὁ ἀκτήμων; οἴχων ἀλλοτρίων, ὁ μηδὲ τόπον ἔχων ποῦ τὴν χεφα- My κλῖναι ; χτη µάτων, ὁ καὶ τούς οἰκείους μαθητὰς ἄχρι τῆς ζώνης γυμνώσας ; ὄνον οὐκ ἔχων, ἀλλότριον ἐχρήσατο πῶλον, ἵνα τούς ὑμετέρους παῖδας εὖλο- Tí»; εἴπατε πρόφασιν' πλάσατε, δικαίως ἀνέλετε. Απεχρίθησαν αὐτῷ οἱ Ἰουδαῖοι Eti μὴ ἣν οὗτος χαχοποιὸς, οὐκ ἂν σοι παρεδώχαμεν αὐτὸν. Με- Tii πραγμάτων Ἅἀπόδειξις, ἀόριστος ἀπόφασις. Εἰπὶ τὴν xaxa(av, καὶ μὴ πλάνα τὸν ἀκροατήν. Λέχει εὐτοῖς ὁ Πιλάτος' Λάθετε αὐτὸν ὑμεῖς, xal κατὰ τὸν vópov ὑμῶν κακρἰνατε. Ἰὐγνώμων δικαστής, ἐπέθετο τὸ βάρος κατὰ τῆς Ιουδαίων κεφαλῖς. Ὑμεῖς λάδετε τῆς καχίας κοινωνόν. Λέγουσιν αὐτῷ οἱ Ἰουδαῖοι. 'Ἠμῖν οὖκ ἔξεστιν ἀνελεῖν οὐδένα. Πῶς οὖν ἀνείλατε 'Hoaiav; πῶς Ζαχαρίαν ; πῶς ἔκαστον τῶν προφητῶν ; ᾽Αλλ) οὐκ ἔξεστιν ὑμῖν ἀν- ελεῖν, οὐ διὰ µὴ βούλεσθαι, ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ δύνα- se. Μδη γὰρ ἦσαν τῆς τοιαύτης ἐξουσίας παρὰ Ῥωμαίων ἀφῃρημένοι. Λέλυται τοίνυν ὁ νόµος Ἰδη, b μὲν μέλανι χείµενος, ἔλυσε δὲ αὐτόν ὁ δεδεµένος Ἰη- 9x. Ὁ δὲ Πιλάτος Ἐγὼ οὐδεμίαν αἰτίαν εὖ- ῥίσχω xav' αὐτοῦ. OO σὺ µόνον, ὦ lide, ἀλλ) οὐδὶ Ἰουδαῖοι, ἁλλ᾽ οὐδὶ τυφοὶ, οὐδὲ νεκροὶ, οὐδὲ ftc, οὐδὲ σελήνη, οὐδὲ ὁ κόσμος, οὐδὲ o? δίκαιοι πάντες, προφῆται καὶ µάρτυρες. Λέγει γάρ τις προ- φήτις αὐτῶν. "Oc Ἀμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εΜρίθη δόλος ἐν τῷ στόµατι αὐτοῦ. Πάντες Πιλάτῳφ ? [sa. ixi, 1. 1? Joan. xi, 4 seqq. ($4) Ἡροθάτῳ τὸ πρόδατον λύοντες. Joannes Boisius : « Quid hoc sit, comminisci nequeo. Fa- ciem habet proverbii, sed proverbii duntaxat. Alio- $a. u 115 Joan. xvii, 28. ibid. 32. 3 ibid. 98. 38 Isa. 1, 9; I Petr. it, 22. vinculis mortis 12. pertractus est in pretorium, a cujus latere mille angeli sunt: astitit coram Pi- lato, cujus thronus celum est, tentusque a crea- turis trahebatur creator, opifex ab opificio, auctor ab opere. 4. Quid ergo postea factum est: Et ipsi non {π- troierunt in. pratorium, ut non contaminarentur, sed ut manducarent Pascha ***, O ingentem iniqui- tatem ! Ceedem injustitie plenam perpetrant, et in praetorium ingredi cavent, ne contaminentur, qui jam contaminati sunt, ovem ove solventes. Judi- cium itaque solvit orbis totius judex. Testibus op- positus fuit, qui animorum testis est : rerum Con- ditor ipse judicatur. Atque homines quidemjudices sedebant, Deus autem stabat, quin et stans tacebat, in hominum, inquam. vestibulo stans, celestium Dominus januarum. Interrogabat Pilatus,forte hu- manior quam Judei. Quid vero aio? Id esse verum res gestee comprobant : Quam accusationem affertis adversus hominem hunc ?* ? Quis Deum potest accu- sare ? Cogor enim Pilati verba edisserere: Jesus enim tacebat, non quod Verbo verba deessent, sed ne respondendo crucis coronam solveret. Num ita- que possessiones appetiit, qui nihil possidet ? an domos alienas, qui ne locum quidem habet, ubi caput reclinet ? an divitias, qui discipulos suos usque ad zonam nudavit? qui cum asinum non haberet, alienum mutuo accepit, ut liberis vestris benediceret ? Causam afferte, fingite, juste tandem interficite. Responderunt ei Judzi : Si non esset hic malefactor, non tibi tradidissemus eum **. Magna rerum demonstratio, indefinita denuntiatio. Dic malitiam, neque per ambages protrahe auditorem. Dixit eis Pilatus: Accipite eum vos, et secundum legem vestram judicate **. /£quus judex onus reji- ciebat in caput Judeorum. Vos sceleris reum sus- cipite. Dicunt ei Judei: Non licet nobis interficere quemquam 16. Quomodo ergo Isaiam interfecistis ? quomodo Zachariam ? quomodo singulos prophetas? Verum enimvero non licet vobis interficere, non quia non vultis, sed quia non potestis. Jam enim erant tali potestate a Romanis privati. Lex ergo soluta est, in operibus quidem otiosa; in atramen- 'to vero consistens : hanc solvit ligatus Jesus. Tum Pilatus : Ego nullam invenio in eum causam *'. Non D tu solum, o Pilate; sed neque Judei, neque caeci, neque mortui, neque sol, neque luna, neque mun- dus, neque justi omnes. prophete et martyres. Ait enim aliquis illorum propheta : Qui*peccatum non fecit, neque dolus inventus est in ore ejus **. Omnes Pilato suffragantur in ferenda justa sententia. Ju- ? ibid. 290. — '*'ibid. 30. ο αλά. 94. qui nihil proverbiale video. » Gombefisius signifi- cari ait, solutam religionem ovis legalis, nece ovis Christi. H ULM - 2. . * νο Ες . "7o * 595 S. JOANNIS DAMASCENI dei soli adversantur, clamoribus accusantes, et À συντρέχουσι, δικαίαν φέροντες (52) (igo. Mni veritatem tumultu obscurare contendentes, illud- que Isai; dictum confirmantes : Ezspectavi ut. fa- ceret uvam, et fecit spinas *? ; ae non justitiam, sed inaniorem clamorem. Judeorum vitis fructus cla- mor est. $13 5. Dum hec gererentur, Pilatus nil quid- quam profari, neque audire propter confusum tu- multum poterat, resque ad seditionem vergebat. Porro misit ad ipsum uxor ejus, egregia auxilia- trix, qua virum proruentem retinuit, dicens: Nihil tibi et justo illi *. Si quidem penes te est, hunc salvum facito: sin vero nequeas, teipsum salva. Tantum non illud Davidis eloquium proferebat : μάχονται Ἰουδαῖοι, Χραυγῃ δικαζόµενοι, καὶ θρί- Go; (53) τὴν ἀλήθειαν ἐπισκιάζειν φιλονεικοῦτ, καὶ τὸ τοῦ Ἡσαῖου βεθαιοῦντες ἝἜμεινα τοῦ wi. σαι σταφυλὴν, ἐποίησε {δὲ ἀκάνθας καὶ οὐ ὄψαιν- σύνην, ἀλλὰ κραυγὴν κενωτέρεν (8). 'Aumi« Ἰουδαίων χραυγὴν καρποφοροῦσα. €. Ἐν ὕσῳ ταῦτα ἑπράττετο, xal ὁ Πιλάτος oim έχειν οὔτε ἀκούειν ἠδύνατο διὰ τὴν σύμμικτον τη. ραχήν. καὶ στάσις ἐμελετᾶτο. Ἔπεμψε πρὸς αὐτὸν à λυνλ αὐτοῦ. καλὴ βοηθὸς Ίέμενον ἄνδρα κατ- έχουσα᾽ Μηδὲν col καὶ τῷ δικαίῳ ἐκείνῳ, λέχουσα, El μὲν δύνασαι, σῶσον. El δὲ μὴ δύνασα:, σαντὸν διάσωσον: μονονουχὶ λέγουσα τὸ τοῦ Δαθὶδ λόγον Μὴ συναπολέσῃς μετὰ τῶν ἀσιθῶν τὴν φυχήν Ne perdas cum impiis animam meam, et cum viris y µου. καὶ μετὰ ἀνδρῶν αἱμάτων τὴν ζωήν m. sanguinum vitam meam ?!, — Nihil tibi et justo illi. Multa enim passa sum in. somniis propter eum 53. Joseph alter, que per insomnia veritatem cernens, Judeorum clamoribustestimonium suum opponat: aequum enim erat ut ipsi a mulieribus superaren- tur. Vicit olim eos Raab meretrix: vicit eos que sanguinis fluxum patiebatur; vicit Chananea; nuncque rursum mulier contra illos. In angustias rediguntur. Responderunt ei Judmi: Nos habemus legem, et secundum legem nostram debet mori ?*. Quam vero legem ? quibus dictionibus stabilitam ? an forte iis que hodie lectee sunt? Tanquam oris ad occisionem ductus est, et sicut agnus coram ton- dente se obmutescens, sic non aperiet os suum. Ab iniquitatibus populi mei ductus est. ad. mortem 33. Has ergo syllabas reperio illis utiles : alibi vero non reperias, unde constet jure occisum esse Jesum. 6. Ingressus est pretorium Pilatus, iracundise cedens Judseorum, exstinguere contendens flam- mam inexstinctam. Ingressus et egressus est, ma- gisque ignem accendit. Exiit enim, secum habens Jesum coronatum, et purpura indutum, inviso pla- ne Judeis spectaculo ; dum illis hostem jam coro- natum ostendit, jam victorem, jam purpura conve- stitum. Nam illud quidem ignominis causa gere- batur; sed native regie dignitatis subobscu- rum indicum erat. Ut autem viderunt eum quem sepe viderant, quem nunquam viderant, quem semper videntes inflammabantur, pro- pria consumpti flamma (cupient. enim, si facti sunt igne combusti 35), clamorem Sodomiticum sustulerunt, sublatique — sunt: Tolle. tolle, crucifige eum. Regem vestrum vultis crucifi- gam ? Non habemus regem nisi Cosarem **. Abne- gatio sine persecutione, ut Dei negatio post /Egy- *? [sa. v, 2. *? Matth. xxvn, 19. 1.8. 3 198, ix, 5 sec. LXX. 5 Joan. xix, 15. (52) Rem. φέροντι. (53) Rem. θερύθῳ. (54) Ibid. καινοτέραν. (55) Edit. στενοῦται. (66) Hic locus Boisio crucem flxtt; cum Gretse- D σταύρωσον *! Psal. xxv, 9. — Μηδὲν coi καὶ τῷ δικαἰῷ ἐκείνῳ' πολλὰ qi ἔπαθον πατ᾽ ὄναρ δι) αὐτόν. Άλλος Ἰωσὶφ διὰ τῶν — ἐνυπνίων τὴν ἀλήθειαν ὁρῶσα, ταῖς Ἰουδαίων χρτ- γαῖς ἀντιμαρτυροῦσα. Ἔπρεπεν Ὑὰρ αὐτοὺς ini γυναικῶν Ἀττᾶάσθαι, ᾿ἸἘνίκησεν αὐτοὺς 4 Ῥαὴθ d πόρνη» ἐἑνίκησεν αὐτοὺς ἡ αἱμοῤῥοοῦσα” ἐνίχησο ἡ Χανοναίκ. Καὶ νῦν πάλιν γυνὴ καν a? τῶν (55) στεφανοῦται. ᾿Απεκρίθησαν αὐτῷ lo» ὁαῖοι "Ἠμεῖς vópov ἔχομεν, καὶ κατὰ τὸν v μον μῶν ὀφείλει ἀποθανεῖν. Ποῖον γόµον! mola; λέξεσι βεθαιούµενον; Τάχα ταῖς cippo ἀναγνωσθείσαις Ὡς πρόθατον ἐπὶ cyril fy, καὶ ὡς ἁμνὸς ἄκακος ἑναντίον τοῦ κείροντος αὖ- τὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίχει τὸ στόμα αὐτοῦ, ^Anb τῶν ἀνομιῶν τοῦ λαοῦ µον Ἴχθη εἰς ῥάνατο, Ταύτας εὑρίσχω χρησίµους ἐκείνοις τὰς συλλαθὀς, ἀλλαχοῦ δὲ οὐδαμοῦ Ἰησοῦν δικαίως σφαττόµενο». C. Βἰσέλθεη ὁ Πιλάτος εἰς τὸ πραιτώριον, ἑνδιδοὺς τῷ τῶν Ἰουδαίων θυμῷ, σθέσαι φιλονεικῶν ἄσθεστον φλόγα. Εἰσῆλθεν καὶ ἐξῆλθεν" μᾶλλον τὸ πῦρ ὑφῖνο ἸΕξῆλθε γὰρ ἔχων τὸν Ἰησοῦν ἐἑστεφανωμένον, xii πορφυρίδα περιθεθλημένον. ἀθούλητον Ἰουδαίοις θαῦμα" δεικνὺς τὸν πολέμιον αὐτοῖς ἦδῃ στεφανωθὸ- τα, Ίδη βασιλικὸν σχῆμα περιθεθληµένον. Τὸ μὲν T? γινόμενον ἦν ἐφ᾽ ὄθρει, αἴνιγμα δὲ τῆς κατὰ gc βασιλείας. Ὡς δὲ εἶδον αὐτὸν, ὂν πολλάκις fov, ot οὐδέποτε εἶδον, ὂν ἀεὶ βλέποντες ὑφάπτονται, 5— οἰκείῳ δαπανώμενοι πυρὶ (θελήσουσι (56) Υὰρ, .. ἐγένοντο πυρἰκαυστοι) ἑπῆραν αὐτῶν τὴν Σοδοµι” τικὴν χραυγήν, ἐπῆραν, xai ἐπήρθηαν' Αἴρε, "lj αὐτόν. Tóv βασιλέα : σταυρώσω; Οὐκ ἔχομεν βασιλέα, φασὶν, dj Καίσαρα ἄρνησις χωρὶς διωγμιῦ. ἀθεία μετὰ Αἰγύπτου κακά. Οὗτοι ol θεοί σου, [opo οἱ ἀναγαγόντες σε ἐκ γῆς Λγγύπτου,. Οὐκ ἔχετ 1 [ga, LIII, 31 Matth. xxvit, 19. 93 Joan. xix, 7. rus et Savilius edidissent, πυρὶ, θελήσουσι΄ dd τρ. Recte Combefisius, animadvertit locum hic affem Isaism ix, 5, secundum LXX, adeoque prefixo put to, sic una serie legendum, θελήσουσι γάρ. ὑμῶν θέλει 597 HOMILIA IN SANCTAM PARASCEVEN. 508 σιλέα el μὴ Καΐσαρα ; Τίς οὖν ὡδήγησεν bpzc ἐπὶ A ptia mala. Hi sunt dii tui, Israel, qui eduzerunt te e τῆς ἱρήμου, ἤ τίς ἕθρεψε ; Τίνα βοᾶται Μωὺσῆς terra Egypti 5. Non habetis regem nisi Cesarem? λέγων Κύριος µβασιλεύων τὸν αἰῶνα xa! ἐπ Quisergo vobis dux fuit in deserto? aut quisaluit? αἱῶνα, xol ἔτι; Οὐκοῦν ἐπειδήπερ ἠρνήσασθε τὺν — Ille quem proclamat Moyses dicens: Dominus re- ἑαυτῶν βασιλέα, µείνατε λοιπὸν ἁἀθασίλευτοι, δου- — gnans in seculum, et inseculum, et ultra 39. Quando λείας ζυγὸν Ἓλκοντες αἰώνιον. Ταῦτα μέχρι ὥρας — ergo regem vestrum negastis,manete deincepssine ἐπράχθη. Ἴδωμεν δὲ xal τὸ λειπόμενον µέρος τῆς — rege, servitutis sternum trahentes jugum. Hoo ἡμέρας' πᾶσα γάρ ἐστίν &yla. usque in hanc horam gesta sunt : videamus et re- liquam diei partem : totus quippe sanctus est. ζ. Ἔλαθον αὐτὸν ἑστεφανωμένον. Tow ; 'Axáv- 7. Acceperunt eum coronatum. Quibus rebus ? Μις, τοῖς τῶν Ἰουδαίων δώροις. "Epstva τοῦ ποιῆ- — Spinis. Judaeorum donis. Exspectavi ut faceret uvam, ew οταφυλὴν, ἐποίησε δὲ ἀκάνθας. Ἐβῥακίσθη, fecit autem spinas **. Alapis ceesus est, consputus, ἐπτύσθη, ἑτυπτήθη, µάστιγας Ela6rv ἀλλὰ µη- — verberatus, flagella tulit, sed nihil horum ipsum δὲν ἐπαισχυνθείς. Στῆθι μετὰ τοῦ 'Hoatou (57), καὶ puduit. Consiste cum Isaia, et Deum palpebris il- βλέπε θεὸν τοῖς ἐκείνου βλεφάροις. Τί οὖν ἐκεῖνός — lius intuere. Quid ergo ille ? Domine, quis credidit φησι ; Κύριε, τίς ἐπίστευσε cf ἀκοῃ ἡμῶν ; Eibo- p auditui nostro ? Vidimus eum, et non erat. ei. spe- μεν αὐτὸν, καὶ οὖκ εἶχεν εἶδος, οὐδὲ x&AAoc, cies, neque decor : sed species ejus dehonestata, et ἑλλὰ τὸ εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον, ἐχλεῖπον παρὰ τοὺς — deficiens praeter filios hominum *. $14 Pulchritu- υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων. Οὐκ εἶχε κάλλος, οὐδὲ εἶδος, dine atque specie aruit artifex omnis pulchritudi- ) παντὸς κάλλους τεχνίτης. Ἐθρήνει γὰρ τῶν 'lov- nis. Lugebat enim Judeorum mala: Homo in plaga ῥαίων τὰ κακά. "Άνθρωπος ἐν πληγῇ ὤν, καὶ tl- positus, et sciens ferre languorem *!. Homo, non iac φίρειν µαλαχίαν. Ανθρωπος, οὐ Osóc &v- Deus: homo enim erat, non Deus, qui percutieba- Üpwxoc γὰρ Tjv, καὶ οὐ O:óc, ὁ πληττόμενος, Τίς tur. Ecquis ergo iste est, qui multis laboribus do- οὖν οὗτος ὁ πολύπονος, ὁ πολυώδυνος, καὶ ὑπὸ πἀν- — loribusque conflcitur, et ab omnibus exagitatur ? των βαλλόμενος ; Mi που xai δικαίως πάσχει ἆ — numforte juste patitur ea que patitur ? Ille vero πάσχει ; Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν (φέρει, xal — peccata nostra sustinet, et nostra causa doloribus . Xil ἡμῶν ὀδυνᾶται. — ᾿Εγὼ μηδεμίαν αἴταν — augitur 5. — Ego nullam, Pilatus ait, ínvenio in eum εὐρίσχω κατὰ τοῦ ἀνθρώπον τούτου. ᾽Αλλὰ μηδὲν — hominem causam 15. Non te tamen ignominiosorum ἱπαισχόνου τοῖς ἐπονειδίστοις ἀγαθοῖς. Τοσαῦτα γὰρ — bonorum pudeat. Etenim, cum tam multa patere- παθὼν ἔμεινεν ἁἀπαθής' ἑἐτρώθη, ἐνεπτύσθη, xà tur, impassibilis manebat: vulneratus est, sputis εἴσχιστα (58) ὑπέμεινε, καὶ αὐτὸς μένει ἔντιμος, . est conspersus,turpissima queque toleravit, atque ἔνδοξος, τῶν πεπληγμένων (59) Qc τις. Ὡς πού C idem manet honore et gloria insignis, quasi unus φησιν αὐτοῖς ὁ Ἡσαίας Καὶ ἡμεῖς ἑλογισάμεθα ος percussis. Quemadmodum utique rursum aitil- εὐτὸν εἶναι ἐν πόνῳ, xal iv πλτγῇ, καὶ ἐν xa- lis Isaias: Et nos putavimus eum esse in dolore, et χώσι αὐτὸς δὲ ἑτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας — in plaga a Deo, et in afftictione : ipse autem vulne- ἡμῶν, xai ἐμαλαχίσθη διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν, ratus est propter peccata. nostra, et infirmatus est Οὐκοῦν xai αὐτὸς καὶ ἡμεῖς τραυµατίαι χείμεθα. — proptcr iniquitates nostras *. Itaque et ipse, et nos Tp µώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν. Νεχρὸς νεκρῶν — saucii jacemus ; ejus livore nos sanati sumus 5. ἰαρὸς, τραυματίας πολυπόνων ἀνθρώπων ἀντι- Mortuus mortuorum medicus est : et saucius eerum- φάρμαχον. 'AAA' ἕως πότε τὴν 7justipav ἄδειαν — nosorum hominumremedium fit.Sed quousque tan- περιπλανᾷς, d Άνθρωπε ; Εἶπε σαφέστερον τὸ ζη- — demsecuritatem ac libertatem nostram in ambages τούµενον. Ὡς πρόθατον ἐπὶ σφαγὴν ᾖχθη, καὶ ὡς — trahis, o homo ? luculentius edissere quid queestio- ἁμνς ἐναντίον τοῦ κείροντος ἄφωνος χρηστὸν — nis sit. Sicut. ovis ad occisionem ductus est, et sicut πρόθατον καχοῖς µαγείροις ἐκδοθέν. E! σφάττετε, ol — agnus coram suo tonsore, sine voce 5. Ovis optima Ἰωδαῖοι, μὴ κείρετε' εἰ δὲ κείρετε, φείσασθε mpo- pessimis lanionibus tradita. Si mactetis, o Judei, ῥάτου χρηστοῦ καρποφοροῦντος. at velleri parcite : sin tondeatis, ovi optime qui D fructus facit, indulgete. η. γοντο δὲ xai ἄλλοι pev! αὐτοῦ κακοῦργοι 8. Ducebantar autem et alii duo nequam cum eo V. $5» Περιήκει γὰρ ἡμῖν ὁ λόγος slc τὴν ἑνδεχάτην — Decurrit enim oratio nostra ad undecimam diei ὥραν τῆς ἡμέρας, ἵνα μηδεὶς τὴν ἑαυτοῦ ζωὴν ἆἁπ- — horam, ne quis de sua vita animum despondeat. αγορεύσῃ καὶ ἐθουλόμην μὲν ὑπερθῆναι τὴν ἱστορίαν, — Ac voluissem quidem historiam preterire,cum il- διὰ τὸ πολλάκις ἡμῖν εἰρῆσθαι. Ορῶ δὲ λῃστὴν del — lam sepe jam enarraverimus : sed video latronem, µε βιαζόµενον. Καὶ οὗ μένα" xal γὰρ xal mapq- mihi semper vim inferentem. Neque, id mirum : δείσου θύρας ἐθιάσατο, τὴν τέχνην εἷς σωτηρίαν — quando ipsis quoque paradisi foribus vim attulit, " Exod. xxxit, 18. ** Exod. xv, 18. ** Isa, v, 2. 30 Isa. πα, 4-8. * ibid. 3. ** ibid. 4. *? Joan. xvri, 38. "5 Isa. uri, &, 5. 9 ibid. &. ** ibid. 7. *' Luc. xut, 4. (57) Edit. μετὰ Ἡσαίου. (59) Rem. πεπλημμεμένων... αὐτός. 8 Reg. ἑσταυρώθη... τὰ ἔσχατα. 590 artem suam ad salutem traducens. Stabat in cruce agnus cum duobus lupis. Verum ille quidem in consilio persistebat, iste autem jam mutabatur. Memento mei, inquiens, dum veneris in regnum "*. O quanta potentia Jesu! latro jam propheta est, de cruce praedicans : Memento mei, Domine, dum veneris in regnum tuum. Quid vero regis vides, o latro ? alapas, sputa, clavos, et lignum,Judeorum- que sannas,imo jam nudatam militum lanceam.At non ea cerno, inquit, que apparent : angelos cir- cumstantes video, fugientem solem, velum scis- sum, terram trementem, mortuos fugam jam me- ditantes. Jesus omnes suscipit,ac prophetas etiam, qui tanquam operarii circa undecimam horam ve- nerunt, eumdem eis denarium praebens. Amen, amen dico tibi : accipe et tu, Amen, o latro ; o tu qui hodie latro es, hodie filius, hodiemecum eris in paradiso *,.Ego qui ejeci, ipse te introducam : ego qui paradisi januas clausi,qui gladio igneo aditum munivi.Nisienim egointroduxero,clause manebunt fures. Veni huc,predo,qui diabolum depredatus es, corona adversusipsum redimitus.Cum hominem et Peum videris, hunc adorasti ; ac veteribus armis projectis, vere fidei armaturam accepisti. 9. Qus cum ita se habeant, omnibus $115 san- ctitate donatis, ex ethere quidem sole, ex plantis ligno, ex animalibus felle, ex textis pannis,tunica indivulsa, ex mari vestitu purpureo, ex metallis et ferro, lancea et clavis, geminisque sanguinis et aqua manantibus fontibus, Salvator suo munere fungebatur. Pater, dimitte illis peccatun **. Ecqui- bus tandem hec remissio ? Grecis, Judaeis, pere- grinis, barbaris ; denique omnibus. Semel enim dixit, et opus nunquam non perficitur. Num enim tantum de hostibus dixit, Dimitte ? De singulis na- tionibus dicit, et semper dicit, et quicunque vult, accipit. 10. Convenerunt omnes in praetorium ad Pilatum, dicentes : Scimus quia seductor. ille dixit adhuc vi- vens : Post tres dies resurgam δΙ. Plane scis? plane meministi,quia surrecturus est ? Sepulcrum muni: mihi enim munis. Custodi mortuum, ne aufugiat. Habetis, inquit, custodiam. Ite, custodite sicut vul- tis **. Claudite ut vobis videbitur, adornate sicut nostis : presidium apponite sicut scitis.Nisi enim custodiatis, ansam mihi excusationis et preetextus relinquitis. Nunc autem eum vobis trado, quem dum viveret, tenebatis, quique, cum a vobis oc- cisus sit, omnes vos latet. Vigiles igitur et sobrii persistamus,ut profundum Judaeorum somnum con: siderantes, cum c«alestibus interim exercitibus diem festum agamus, in Christo Jesu Domino nostro, cui gloria et imperium, nunc, et semper, et in secula seculorum. Amen. 8. JOANNIS DAMABCRENI 000 À µεταδαλών. Βἰστήχει ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὁ ἁμνὸς χεὶ δύο λύκοι; ἀλλ’ ὁ μὲν ἔμεινεν ἐπὶ τῆς γνώμες, ὁ ἃ µετεθάλλετο. Μνήσθητί µου, λέγων, ὅταν Duc ἐν τῇ βασιλείᾳ σου. Ὢ τῆς δυνάµεως τοῦ [τηοοῦ | 'O ληστὴς ἤδη προφήτης, ἀπὸ σταυροῦ κηρύσσων Μνήσθητί µου, Κύριε, ὅταν ἕλθῃς ἐν τῇ aru σου. Τί γὰρ ὁρᾷς βασιλέως, ὦ Λῃστά ; ῥακίσματα, ἐμπτύσματα, Ίλους, xal ξύλον, καὶ τὰ Ιουδαίων σχώµµατα, xal ἤδη τὴν λόγχην τῶν στρατιωτῶν γυμνουμένην. 'AAA' οὐχ ὁρῶ, φησὶ, τὰ φαινόμινε’ ἀγγέλους περιεστῶτας ὁρῷ, ἥλιον φεύγοντα, καὶ καταπέτασµα ῥηγνύμενον, τὴν γῆν τρέµουσαν, v κροὺς φεύγειν μελετῶντας. Ἰησοῦς δὲ ὁ πάντας be χόμενος, xal τὂὺς περὶ τὴν ἑνδεχάτην ὥραν ἑλ- θόντας προφήτας, ὡς ἑργάτας (00), τὸ αὐτὸ δοὺς δηνά- piov. ᾽Αμὴν, ἁμὴν λέγω σοι, λάθε καὶ σὺ τὸ dyiy, ὦ λῃστὰ, ὁ σήμερον λῃστὴς, σήμερον υἱὸς, σήµερο μετ) ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ. Ἐγώ σε ἐκθαλὼν, ἐγώ σε εἰσάγω, ὁ τὰς θύρας τοῦ παραδείσου κλείσας, ὁ ῥομφαίᾳ πυρἰνῃ τειχίσας. "Αν ἐγὼ μὴ εἰσάχω, μί- νουσιν αἱ θύραι κεκλεισμέναι, Δεῦρο, ὦ Jyetà, τὸν διάθολον λῃστεύσας, καὶ xat' αὐτοῦ στεφανωθεὶς, ἄνθρωπον ἰδὼν, καὶ Θεὸν προσχυνήσας, τὰ μὲν πάλαι ῥίψας ὅπλα, τὰ δὲ τῆς πίστεως ἀναλαθών. 0. Τούτων Ob οὕτως ἑχόντων, καὶ πάντων για» ζομένων, ἐκ piv αἰθέρος, ἡλίου, ix δὲ φυτῶν, ξύλον, ἐκ δὲ ζώων, χολῆς, ix δὲ ὑφασμάτων, χιτῶνος ἀδιαί- ῥήκτου, ix δὲ θαλάσσης, πορφύρας στολῆς, ἐκ ἃ μετάλλου καὶ σιδέρου, λόγχης καὶ Άλων, καὶ διδύ- pov πἠγῶν αἶμαιος xai ὕδατος προχυθέντων, ὁ Q Σωτὴρ τὸ ἑαυτοῦ ἐποίει Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν. Τίσιν "Αφες ; Ἕλλησιν, Ἰουδαίοις, ξένοι, βαρθάροις, πᾶσιν ἁπλῶς, "Amat γὰρ εἶπεν, καὶ dil τὸ ἔργον τελεῖται. Mi, γὰρ ἐπὶ τῶν πολεμίων µόνον εἶπεν, "Aot; ; καθ Ἑκαστόν ἕθνος (64) λέγει, χαὶ ἀεὶ λέχει, xai ὁ βουλόμενος λαμθάνει. '. Συνῆλθον πάντες ἐπὶ τὸ πραιτώριον, λέγοντε πρὸς Πιλάτον: Οἵδαμεν, ὅτι ὁ πλάνος ἐκεῖνος εἶκεν ἔτι ζῶν' Μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐγείρομαι. Ὅλως οἶδας; ὅλως µέµνησαι, ὅτι ἐχείρεται ; ᾿Ασφαλίζου τὸν τέ- qov: ἐμοὶ γὰρ ἀσφαλίξῃ. Φρούρησον νεκρὸν, μὴ eor. Ἔχετε, Φφησὶ, ΚΧουστωδίαν. Ὑπάγετε, ἀσφαλίσα» σθε ὡς βούλεσθε. ᾿Αποχκλείετε ὡς οἴδατε' ὡς οἴδατε συσκευάσασθε' ὡς Οἴδατε, φρουρήσατε. El μὴ 9v p λάξητε, ἐμοὶ προφάσεως λόγον καταλιµπάνετι Nol δὶ ὑμῖν αὐτοῖς παραδίδωμι, ὅτε μὲν ἔζη, map! ὑμῶν κατασχεθέντα, ὅτε δὲ ἀνῃρέθῃ, πάντας ὑμᾶς λαθόντα, Μείνωμεν τοίνυν νήφοντες, ἀγρυπνοῦντες, ἵνα tiv βαθὺν ὕπνον τῶν Ἰουδαίων ἴδωμεν, x«i ταῖς ἔπου: ῥανίοις στρατιαῖς συνεορτάσωµεν, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Koply ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα, καὶ τὸ κράτος, vov, x1 ἀεὶ, xai εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἱώνων. ᾽Αμήν. 5 Luc. xxii, 42. *? ibid. 43. 9 ibid. 32. *! Matth. xxvi. 63. δὲ ibid. 65. (60) Edit. τοῖς... ἑλθοῦσιν ἐργάταις. (61) Edit. ἔτος. 601 HOMILIA IN SABBATUM ΒΑΝΟΤΟΜ. 602 4. Ἰωάννου ταπεινοῦ µμοναχοῦ καὶ πρεσθυτέρου τοῦ Δαμασκηνοῦ , λόγος εἰς τὸ ἅγιον Σάθθα. τον (62). a. Τίς λαλήσει τὰς δυναστείας τοῦ Κυνίου, ἀχουστὰς ποιήσει πάσας τὰς αἶνέσεις αὐτοῦ; Τίς τὸ ἄπλετον xal ἀχα)ὲς τῆς αὐτοῦ ἀγαθότητος διη γή- σεται πέλαγος ; τίς τὴν ἀτέκμαρτον πρὸς τοὺς δού- lou, ἀγάπασιν ; τίς τὴν ὑπὶρ νοῦν συγκατάθασιν ; τίς τὴν περὶ ἡμᾶς εὑσπλαγχνίαν, καὶ τὴν ix ταύτης ἄφραστον κηδεµονίαν ; 02κ ἔστιν οὐδεὶς, οὐδ' sl ταῖς Ἱλώσσαις τῶν ἀγγέλων λαλοϊ καὶ ἀνθρώπων: οὐδ' st πᾶσαν dv ἑαυτῷ συνειληφὼς εἴη τὴν ἀνθρωπίνην σόνεσιν, El γὰρ xai τὸ πνεῦμα πρόθυµον, ἀλλ᾽ ác0s- viel γλῶσσα πρὸς τὸ λέγειν, καὶ ὁ νοῦς ἀμαυρὸς πρὸς χατανόησιν. Μέγα γὰρ ὁμολογουμένως τὸ τῆς διίας οἰκονομίας µυστήριον, οὐ νοήσει, πιστει δὲ µόνῃ χωρούμενον , ἁγνείας ψυχικῆς ἐκ φόδου θείου xii πόθου συνισταµένης , δεόµενον. Οὐ γὰρ ἔστιν Buc φυχῆς περιποιήσασθαι χάθαρασιν, fj φόδῳ θ:ίψ xr! ἔρωτι. 005) αὖ πάλιν θείαν ἕλλαμψιν δέξασθαι, μἡ τὸ τῆς ψυχῆς ὁπτικὸν χεκαθαρμένον γενέσθαι (63) πρότερον. ᾿Λπρόσιτον γὰρ τοῖς θιθήλοις τὸ θεῖον; μόνοι δὲ xagapol τῇῃ καρδίᾳ (64) τὸν Osóv ὄψονται, ᾗ φησι, Χριστὸς d$, ὄντως ἀλήθεια. "Enti καὶ dv τῇ πάλαι γεγενημένῃ τῷ Most ἐπὶ τοῦ βάτου θεοφα- vg, ἀποδύσασθαι πρότερον προσιάσσεται τὸ ὑπό- ὅημα, καὶ οὕτω τῷ φαινομένῳ προσιέναι συµθόλῳ. Β δι τῶν ὁποδημάτων ἄρσις, τῶν νεκρῶν καὶ ya- µαιζήλων ἐννοιῶν δηλοῖ τὴν ἀπόθεσιν. Καὶ αὖθις χαπνιζοµένου τοῦ ὅρους. Σινᾶ ἐπὶ τῆς θείας νοµοδο- σίας, οὐ πάντες ἀν[εσαν. τοῖς δὲ ἀνιοῦσι τῇ χαθάρσει ἱμετρεῖτο ἡ ἄνοδος. El τοίντν ἐπὶ τῶν συµθόλων ἁπασης χηλίδος ῥύψις ἐνενομοθέτητο, πόσῳ δὲέον εἷ- λιχρινεῖς καὶ θεοειδεῖς αὐτοὺς ἀπεργάσασθαι τοῖς ἐληθινοῖς xal πρωτοτύποις προσφοιτᾷν μέλλοντας ; χαβαίρωμεν τοιγαροῦν ἑαυτοὺς, ὦ ἀδελφοὶ, παντὸς Ἠΐνου φρονήµατος, καὶ τύρθης ἁπάτης, καὶ βιωτι- χῆς θσλώσεως, Ίνα τηλαυγῶς τὰς φωτοειδεῖς µαρµα- βυγὰς τοῦ θείου λόγου δεξώµεθα, καὶ τραφῶμεν τὰς VoyXc τῷ πνευματικῷ ἄρτῳ τῇ τῶν ἀγγέλων τροφῇ, καὶ ἑντὸς τῶν ἁδύτων Ὑενόμενοι, γνῶμεν ἐναργῶς τὰ θεῖα πάθη τοῦ ἀπαθοῦς, καὶ παντὸς τοῦ κόσμου σωτήρια. IV. Joannis humilis monachi presbyterii | Damasceni , sermo in Sabbatum sanctum. 1. Quis loquetur potentias Domini ; auditas faciet omnes laudes ejus 5 ? Quis inexpletum immen- sumque bonitatis ipsius pelagus enarabit ? quis illum erga famulos amorem nulla conjectura asse- quendum ? quis demissionem omni captu humano altiorem ? quis propensa erga nos viscera, queque inde nata est, inexplicabilem illam nostri curam ? Nemo prorsus : nec si angelorum atque hominum linguis loquatur, omnemque intelligentiam, cujus homo sit capax, fuerit adeptus. Etsi enim spiritus promptus est,at lingua ad eloquendum est infirma mensque ad inspiciendum invalida. Magnum enim profecto divine dispensationis sacramentum, quod nulla ingenii vi, sed sola fide capi potest, atque animi puritatem ex Numinis timore pariter et amore constantem requirit, Ànimi quippe purga- tionem nisi timore atque amore divino nulli cui- quam consequi fas est : neque rursum divini splen- doris radios in se aliter excipere, nisi prius animi nostri oculus penitus sit expurgatus. Numen enim divinum omnem impuris ad se aditum claudit, so- lique duntaxat mundi 886 corde Deum visuri sunt,ait Christus veritas ipsa 9*. Quocirca Moyses in illa visione qua Deus ei in rubo apparuit, ante omnia calceamentum jussus est exuere, atque ita demum ad signum quod ostendebatur, contem- plandum accedere 54. Atqui calceamentorum illa detractio mortuarum abjectarumque cogitationum depositionem significat 5. Ad hec,monte Sina fu- mante, cum Deus in eo leges daret, non omnes conscenderunt: ascendentibus vero pro lustrationis modo accessus parabatur. Quod si in iis que fl- gurarum loco erant, omnis abstersio sordis pre- cipiebatur; quanto magis nos oportet ab omni spurcitie immunes Deique similes prestare, si veris primigeniisque exemplaribus nos insinuare volue- rimus ? Expurgemus igitur nos, fratres, ab omni terrestri sensu, ab omni strepitu et tumultu atque seculi fuligine, uti clare splendidissimum divini sermonis fulgorem admittamus,nostrosque animos spirituali illo pane, qui angelorum cibus est, nutriamus: ut in sacra penetralia recepti, illius qui pati nescit, divinas ac mundo salutiferas tolerantias perspicue intelligamus. B. Nüv τὸ ἀπ᾿ αἰῶνος xexpuppivov μυστήριο [) 2. Nunc sacramentum a seeulo absconditum re- ἐκκαλύπτεται” νὺν τὸ τῆς σείας οἰκονομίας κεφάλαιον tegitur : nunc divine dispensationis caput absol- 5 Psal. cv, 2. ** Matth. v, 8. ' Exod. i, 2. 54 Gregor. orat. 2, Pasch. ; Hieron., ad Marcell. De obitu Lze ; Bern serm. 12 in Apoc (02) Oratio hec in Sabbatum sanctum prodiit primum Grece et Latine Antuerpie anno 1601, opera Petri Pantini Tiletani decani Bruxellensis ; moxque rursum in postremis editionibus Parisien- sibus Joannis Damasceni. annis 1603 et 1619. Pan- üni translationem variis in locis passim emenda. tam denuo edidit Combetisius in Bibliotheca Patrum concionatoria cujus labori curas qualescunque meas adjeci, post recensitam phrasim Grecam cum co- dicibus manu exaratis, Regio 2953, et Colb. 2442, atque in primis inscriptionem restitui ex Colber- tino codice, quam Damascenum singulis operibus suis pre fixisse nullus dubito. Edita sic habent: Τοῦ ὁσίου καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ λὀγὸς εἰς τὸ ἆγ.ον Σ4ῤθατον. Regius : ] ωάννου μοναχοῦ καὶ πρεσθυτέρου τοῦ Δαμασκηνοῦ λόγος εἰς τὴν θεόσωµον ταφὴν τοῦ Κυρίου καὶ θεοῦ, xai σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 63) R. et Colb. deest, γενέσθαι, nec forsan male. tn Colb. τὴν καρδίαν. 603 B. JOANNIB DAMASCENI et vitur : nunc Dei Verbi incarnationi coronis impo- À ἐκπεραίνεται' νῦν ἡ κορωνὶς τῆς τοῦ θιοῦ Λόγου nitur : nunc divini amoris abyssus palam promitur. Sic enim Deus Verbum dilexit mundum, ut pro- pensa Patris voluntate ad carnem induendam sese demiserit *: et cum materie expers esset, ter- rene carnis molem induerit: ut ea parte que ad patiendum est idonea, passionem suscipiens, fa- ctusque morti labes, nos passionibus et egritudini- bus obnoxios earum immunitate vestret. Hinc fames, sitis, somnus, lassitudo, moror, mortis for. mido, et pavor, sive substantialis vivendi appe- titus : hinc crux, passio, mors : ex nostra, inquam natura ". He siquidem insite illi 8 natura sunt affectiones, esque inculpate, ad meam spectantes temperationem, quas ipse experiri non recusavit, ut cum in ipso excitate atque subacta essent, no- bis etiam subjicerentur. 3. Christus in cruce : una nos conveniamus, ut cruciatuum ipsius participes facti, efficiamur et glorie ὅδ, Christus inter mortuos : moriamur pec- cato, ut justitie vivamus, Christus fasciis et sindo- nibus mundis involvitur: eximamus nos ipsi pec- cati catenis, et lube divina vestiamus. Christus in novo sepulcro deponitur: expurgemus nos a fer- mento veteri, novaque conspersio fiamus, ut Christi habitaculum simus 5, Christus apud inferos: ad humilitatem qua celcitas paritur, nosipsi descenda- mus,ut una resurgamus,exaltemurque,et gloria cu- mulemur,Deum semper videntes,et ab eoconspecti. Qui a seculo, liberamini : qui compediti estis,exite ; qui in tenebris, revelamini 9' : qui captivi, dimitti- mini! ; ceci, respicite. Surge, Adam qui dormis, et exsurgea mortuis : nam Christus illuxit resurrectio nostra 63.61 Ceterum si videbitur, orationis initium facimusa principio: sic enim aperta magis et 981 7 probabilior erit, planaque et facili semita processura est; vosque adeo sanctissimum Spiri- tum, ut me divinis suis illustret radiis, implorate, sine quibus sapientes desipiunt, et cum quibus ipsi admodum indocti sapientibus sapientiores evadunt. &, Omnium quidem auctor atque origo Deus est, ipse autem ex nullo, unde etiam ingenitus; Ver- bum habens seipso vere subsistens, et ei coster- num, sine defluxione ac tempore ex ipso nascens, σαρκώσεως ἐπιτίθεται' νῦν ἡ τῆς θείας ἀγάπης δη- µοσιεύεται ἄθυσσος. Οὕτω γὰρ τὸν κόσμον à θιὸς Λόγος ἠγάπησεν, ὡς εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς χαταθῆνει πρὸς σάρχωσιν, ὡς βάρος ὑλικῆς σαρχὸς ὁ ἆδλος ἀμφιάσασθαι , ἵνα τῷ πεφυκότι πάσχειν τὰ mds δεξάµενος, xal πάθος τῷ θανάτῳ γενόμενος, τοὺς παθητοὺς ἡμᾶς ἐνδύσῃ ἀπάθειαν. Ἐντεῦθεν πεῖνα, καὶ δίψα, καὶ ὕπνος, καὶ χάµατος, λύπη τε, xal ἁγωνία, καὶ δειλία, ἥτοι τῆς ζωῆς οὐσιώδης ἔφεις ἐντεῦθεν σταυρὸς, xal πάθος, xal θάνατος, ix τῆς ἡμετέρας φύσεως. Ταῦτα γὰρ αὐτῆς τὰ φυσικὰ πάβη, καὶ ἁδιάθλητα ταῦτα τῆς iT. c κράσεως (65), Gv τὴν πεῖραν οὐκ ἀπηνήνατο, ἵνα iv αὐτῷ κινηθέντα καὶ χειρωθέντα, καὶ ἡ μῖν ὑποχείρα γένηται. Y'. Χριστὸς lv σταυρφ’ συνέλθωμµαν, xal χοινὼνοὶ τῶν παθηµάτων, ἵνα καὶ τῆς δόξης αὐτοῦ (06) γού- μεθα. Ἀριστὸς ἐν νεχροῖς' νεκρωθῶμεν τῇ ἁμαρτίᾳ, ἵνα τῇ δικαιοσύνῃ ζήσωμεν. Χπιστὸς σπαργάνοις xo σινδόσι χκαθαραῖς ἐνειλίττεται λυθῶμεν τῶν τῆς , ἁμαρτίας σειρῶν, xal τὴν θείαν αἴγλην ἀμφιασώμεθα. Χριστὸς dv. τάφῳ καινῷ ἑαυτοὺς ἐκκαθάρωμεν τῆς παλαιᾶς ζόμης, xal viov γενώµεθα Φφύραμα, ἵνα Χριστοῦ ὙΧρηµατίσωμεν καταγώχιον . Χριστὸς lv ἆδῃ' πρὸς τὴν ὑψοποιὸν ταπείνωσιν συγκατέλθωµεν, ἵνα xal συναναστῶμεν (67), xai συνυψωθῶμεν, καὶ συνδοξασθῶμεν, τὸν θεὸν ὁρῶντες dsl xai ὀρώμενοι. Οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος, ἐλευθερώθητε' οἱ πεπεδηµένοι, ἑξέλ- θετε' οἱ lv. τῷ σκότει, ἀναχαλύφθητε' ἀφίθητε, οἱ αἰχμάλωτοι xal τυφλοὶ, ἀναθλέφατα' ἔγειραι, ὁ κε” θεύδων 'A9àp, xal ἀνάστα ἐκ τῶν νεχρῶν' ἐπεφάνη γὰρ Χριστὸς ἡ ἀνάτασις. ᾽Αλλ’, εἰ δοκεῖ, ἄνωθεν τοῦ λόγου τὴν ἀρχὴν ποιησώμεθα' οὕτω γὰρ ἂν σαφίστι- poc ἅμα xal πιθανότερος, xal διὰ λείας εἴη τῆς τρίθου τὴν πορείαν ποιούµενος' xal µου ἐπεύξασθι τὴν θείαν τοῦ ἁγίου ἨΗνεύματος ἔλλαμψιν, ἧς ἄνο οἱ σοφοὶ μὲν ἀνόητοι, καὶ μεθ) Tic ol ἀγράμματοι τῶν λίαν σοφῶν σοφώτεροι γίγνονται. 9. Πάντων μὲν αἴτιος ὃ θεὸς, αὐτὸς δὲ ox E τινος, διὸ καὶ ἀγέννητος' λόγον ἔχων ἐνυπόστατον (68), συναΐδιον, ἐξ αὐτοῦ ἀῤῥεύστως xal ἀγχρόνως γεννώ- µενον, οὐδέποτε τοῦ Πατρὸς χωριζόµενον' τέλειον quod nullatemus a Patre separatur : quippe Deus p) θεὸν, τῷ γεγεννηχότι κατὰ πάντα ὅμοιον, πλὴν τῆς 56 Joan. mn, 16. Petr. 1, 4&. 9? ICor. v, 7. * Isa. xrix, 9. (65) Edita male καταχρίσεως. Propter quam vo- cem Pantinus hunc locum sic transtulit : Eaque ejusmodi, ut illis condemnatio nostra imputari mini- me debeat. In. margine autem propter vocabulum aliud ἁδιάθλητα, hoc observat. « Ex peripatetico- rum, atque etiam theologorum sententia motus hi non mali, atque affectiones ex se : imo naturse nostre ad multa utiliter date. Ipse eadem fere lib. t De fld. orth. c. 20. » (66) In Reg. et Colb. deest αὐτοῦ. (67) R. νυ/αναστήσωµεν. Altera lectio potior. Sic Greg. Nazianz. Orat in Theophania, quam citat Pantinus ex qua Noster, Συσταυρώθητι, συννεκρώ- 9' Vid. lib. itt De fide, ο. 20 ; Elias Cret., in orat. 52 Greg. Naz. 64 Ίσα, Lxi, 1. 9 ICor. 1,7: Il 69.51 Ephes. v, 14. θητι, συντάφηθι προθύµως, ἵνα xal συναστῇς, χαὶ συνδοἑασθής,, καὶ pt ασιλεύσῃς, θεὸν ὁρῶν ὅσον ἐστὶ, καὶ ὁρώμενος. (68) Aóvov ἔχων ἐνυπόστατον. Imitatur Gregorium Nazianzenum orat. in Christi Natalem et in Pascha sic cuncta ipsa theologia perstringenterm. Λόγον ἔχων ἑνυπόστατον. Pantinus, Verbum tn se habens re- vera subsistens. Sicque in allis, ut Damascenus lib: De fid. cap. 6, ubi de Spiritu ἐνυπόστατον, fjv ἰδίφ ὑποστάσει ὑπάρχον, ut vere in se subsistat. atque distincte, et ut persona, non ut partes, quibus t9 ἑνυπόστατον alio sensu convenit, ac ipso quem Pantini verba videntur sonare. CowpBFisIUs. HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 606 ἀγεννησίας, ἕν τε οὗσίᾳ xal δυνάµει, βουλέσει τε καὶ A perfectus est, Genitori per omnia similis (excepta ἑνεργείᾳ, βασιλείφ τε xal χυριότητι οὐκ ἀναίτιον' ἐκ τοῦ Πατρὸς yàp: οὐκ ἀπὸ Ὑχρόνου ἀρξάμενον' οὐ yào ἦν ποτε ὁ Πατλρ, ὅτε οὖκ ἦν ὁ Yióc Υὶοῦ γὰρ Πατὶρ ὁ Πατὴρ, καὶ οὐκ ἔσται ὁ Πατὴρ μὴ ὄντος Tio) ἃμα τῷ Πατρὶ τὴν ὕπαρξιν ἔχοντος ἀδιαστά- τως ἐξ αὐτοῦ γεννώµενον, xal ἐν αὐτῷ ἀνεχφοιτήτως µένοντα, σοφίαν Üvta τοῦ Ὑεχεννηκότος, καὶ ἐνυπό- στανον δύναμιν, Φύόσει θΘεὸν, τῷ Ηατρὶ ὁμοούσιον, οὐκ ἄνευ Πνεύματος γνωριζόμενον καὶ Ηνεῦμα γὰρ ἔγιον τοῦ Ἡατρὸς ἐκπορεύεται, ὁμοσθενὲς, τανυτοτε- Mk, ταυτουργὸν, ταυτοδύναµον, συναΐδιον, ἑνυπόσ- τατον, οὐχυχκῶς, ἀλλ ἐκπορευτῶς προεχόμενον᾽ ἄλλος οὗτος τῆς ὑπάρξεως ὁ τρόπος, θεῖος καὶ ἅλη- roc τῷ Ηατρὶ xal τῷ Υἱῷ κατὰ πάντα ὅμοιον ἀγα- βὸν, ἡγεμονικὸν, Κύριον, δημιουργὸν, φύσει θεὸν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Yl ὁμοούσιον, συμθασιλεῦον, συνδο» ἑαζόμενον, συμπροσκυνούµενον ὑπὸ πάσης τῆς κτί- σιως. Τουτ᾽ ἡμϊν ἐστι τὸ λατρευόμενον. Πατὴρ Υἱοῦ Ἱεννήτωρ ἀγέννητος οὐ γὰρ Ex τινος Υἱὸς τοῦ Ila- ερὸς γέννημα, ὡς ἐξ αὐτοῦ γεγεννηµένος Ηνεῦμα Άγιον τοῦ θεοῦ xai Ιατρὸς, ὡς ἐξ αὐτοῦ ἐκκορευύ- μένον, ὅπερ xal τοῦ Yloo λέγεται, ὡς BU αὐτοῦ φανε- ῥούμενον, καὶ τῇ χτίσει µεταδιδόµενον, ἀλλ᾽ οὐκ ἐξ αὐτοῦ ἔχον τὴν Όπαρξιν (69). Εῖς θεὸς, ὅτι µία θεό- της, µία δύναμις, µία οὐσία, µία βούλησις, µία ἑνέργεια, ἀμέριστος ἐν µεμερισµέναις µόναις ταῖς ὑποστάσεσιν, τοι ταῖς τῆς ὑπάρξεὼς ἰδιότησι (70). * Lib. 1, De fid., ο. 10. (609) Αλλ᾽ οὐκ ἐξ αὐτοῦ τὴν ὕπαρξιν. Imo et ez ( illo, sive ut plures Grec, loquuntur, per illum : quod sano fit intellectu, et ἃ nostro ac Latinorum Don distinguitur. Nec enim aliter αἴτιον Filium vo- lumus, quam i£ αἰτίου Πατρός, qui ipse unicum προχαταρκτικὸν αἴτιον est, id est principium ex nullo principio et absolute. CousErF. — De hoc argu- mento satis a me dictum est annot. ult. in cap. 8 lib. 1 De fid. orthod. et ann. 1, in Expositionem fidei, quam ex Arabica translatione Latine dunta- xatedidimus. (10) τοι ταῖς τῆς ὑπάρξεως ἰδιότησιν. In anno- tationibus ad cap. 10 libri De fide orthod. observavi, proprietates quibus persone diving distinguuntur, Dihil esse aliud preter relationes. Differunt, inquit eo loci Damascenus, Pater et Filius et Spiritus sanctus, sive illud quod cause est expers, et quod a causa est, ac tandem, ingenitum, genitum, et proce- dens, ἅτινα οὐκ οὐσίας εἰσὶ δηλωτικὰ, ἀλλὰ τῆς πρὸς ἄλληλα σχέσεως, καὶ τοῦ τῆς ὑπάρξεως τρόπου, qux quidem non ea sunt quà: maturam denotent, sed mutuam relationem,et exstantiz modum. Quamobrem illicobiter ostendi sanctum preceptorem relationes asserendo quibus persons divine constituantur et distinguantur, veteres Patres imitatum esse, ac presertim Nazianzenum, qui orat. 32, Eunomiano qosrenti quid tandem Spiritui desit, quominus ilius sit, respondet nihil prorsus deesse,sed τὸ τῆς ἐχφάνσεως, (v' οὕτως εἴπω, Ἡ τῆς πρὸς ἄλλγλα σχέ- εως τὸ διάφορον, διάφορον αὐτῶν καὶ τὴν χλῆσιν πιποίηχεν, e is, ul sic dicam, vel mutua inter ipsos relationis discrimen, discrimen quoque ipsorum appellationis effecit. Rursus in epistola ad Evagrium (vulgo, orat. 45) relationum divinarum meminit, his verbis: "Qenep yàp αἱ τοῦ φωτὸς ἀμερίστου ἀχτῖνες, ἀμέριστον ἔχουσαι κατὰ φύσιν τὴν πρὸς ἄλληλα σχέσιν΄ Sunt enim velut. individui luminis D innascibilitate), essentia nimirum ac virtute,volun- tate ac dominatione : non sine auctore et causa. Ex Patre enim, non ex tempore inceptum (nun- quam enim Pater exstitit, quin Filius quoque exsi- steret : nam Pater dubio procul Filii Pater est : neque Pater erit, nisi Filius sit, qui una cum Patre 80 pariter exsistat), ex ipso indivulse nascens,et in ipso non excedendo manens ; quippe cum Genitoris sapientia sit, vereque subsistens potentia, natura Deus, ejusdemque substantie ac Pater. Qui nec absque Spiritu intelligitur et exsistit **. Nam et Spiritus sanctus ex Patre procedit, ejusdem virtu- tis,ejusdem voluntatis,ejusdem operationis,2qua- lis eeternitate, in se subsistens : non uti Filius,sed certa quadam emanatione procedens (alius quippe est modus hic exsistendi, isque plane divinus et incomprehensus), Patri ac Filio per omnia similis : bonus scilicet, principalis, Dominus, conditor,na- tura Deus, ejusdem ac Pater Filiusque substantite, una regnans, quem creatura omnis pari claritate et adoratione colit. Hoc numen nostrum est cui ser- vimus : Pater Filii genitor, ipse ingenitus, quia ex nullo Filius Patris soboles, ut ex Patre genitus : Spiritus sanctus Dei et Patris, tanquam ex ipso procedens : qui et Filii dicitur, ut qui per eum ma- nifestetur, et creatis rebus impertiatur; non tamen ex ipso exsistentiam habens. Unus Deus,quia una radii, qug indivulsam relationem ad invicem penes naturam habent. Ex quibus certissimum fit Grego- rium ipsummet Theologum perinde ac Joannem Da- mascenum, relationes inter personas divinas agno- visse, quae personales ipsarum proprietates essent. Nec aliud sibi vult Basilius lib. 11, Contra Funo- mium, ubi ait: Kot?) μὲν ἡ θεότης' ἰδιώματα δὲ τίνα» Πατρότης xai ΥἹότης, Deitas communis est. Quamnam vero proprietates sunt ? paternitas et filietas. Plane paternitas et filietas nihil nisi relationes sunt. Sic Nyssenum in epistola ad Ablavium, personas, κατὰ τὸ αἵτιον καὶ τὸ αἰτιατόν, quatenus αἰία causa est, alia ez causa, distinxisse in predicta adnota- tione ostendi ; atque adeo relationibus. Cyrillus quoque Alexandrinus in Thesauro, assert. 9, p. 10, Patri Filioque idem omne convenire docet, excepta paternitate el filietate, δίγα µόνης τῆς Πατρὸς xai Yiou προσηγορίας τε καὶ πράγματος. Que omnia sic Noster congesserat, lib. 1, De fide, cap. 8 : "Eva γὰρ Θεὸν Yvdoxoutv: ἓν µόναις δὲ τρισὶν ἱδιότησι τῆς Ἡατρότητος, καὶ τῆς Υἱότητος, xat τῆς ἐκπορεύσεως, κατὰ τε τὸ αἴτιον, xai τὸ αἰτιατὸν, xai τὸ τέλειον τῆς ὑποστάσεως, Tot τῆς ὑπάρξεως τρόπον τὴν διαφο- piv ἐννοῦμεν' Unum. enim Deum | cognoscimus, sed tn solis proprietatibus paternitatis, filietatis, et pro- cessionis, ac secundum rationem causa. et ejus quod est a causa, perfectumque subsistentiz seu easistenti:e modum, discrimen intelligimus. E. Latinis, preter Tertullianum,qui Filium a Patre alium esse evincit, ex mutua quam Patris Filiique nomina important relatione, Hilarius quoque lib. vii, De Trin. n. 34 et 32, tam divina nature unitatem, quam Patris Filiique distinctionem colligit ex relationibus ipso- rum ad invicem. Unum sunt, inquit,quia ad invicem. ]nvicem sunl, cum unus ez uno est : quia neque unus uni aliud per generationem, quam quod suum est dedit ; neque unus ab uno aliud per nativitatem abti- 607 8. JOANNIS DAMASCENI ex est deitas, una potentia, una essentia, una volun- À Μόνῳ γὰρ τῷ Πατρὶ τὸ ἀγέννητον, Mówy τῷ Υἱῷ τὸ tas, una indivisa operatio et indiscreta in discretis personis ac distinctis, sive exsistendi proprietati- bus. Soli enim Patri convenit ut ingenitus sit : soli Filio,ut ex Patre sine 8188 tempore ac eterne sit genitus : soli Spiritui sancto, ut sine tempore et sempiterne procedat 65, Trinitas denique una sim- ix τοῦ Πατρὸς ἀνάρχως ἀχρόνως xai ἀῑδίως εγεν. νῆσθαι, xal τὸ ἐχπορεύεσθαι ἀχρόνως xal ἀῑδίως µόνῳ τῷ Πνεύματι. Τριὰς µία, ἁπλῆ, ἀσύνβετος, οὐσία ἄπειρος, φῶς ἀχατάληπτον, δύναμις ἀπεριό. Ριστος, πέλαγος ἀγαθότητος, etc θεὸς iv «pil τελείεις ταῖς ὑποστάσεσιν ἀμερίστως δοξολογούµενος, plex, compositionis expers, substantia infinita, lumen incomprehensum, nullis terminis circumscripta potentia, bonitatis pelagus, unus Deus in tribus perfectis personis individue celebratus **. 5. Ipse angelos, cum non essent, condidit : celum, terram et omnia que in eis sunt : ignem ethereum, et aquarum abyssum, aerem respira- tionis penu, ac liquidissimum lucis vehiculum 51. axem alterum in aquis firmatum,sublimium scilicet et infirmarum interstitium, quod et coelum appel- lavit 5* : solem lucidum, duplicis curriculi diei et noctis opiflcium, clarissimis suis fulgoribus cuncta collustrantem ; lunam qua nox illuminatur,et solis splendore excitatus estus temperatur: quin hac sidera preclarissima firmamenti ornamenta: omnis generis, varieque utilitatis flores, herbas semen ferentes : fructiferas arbores, ornatum terre spe- ciosissimum : animalium aquatilium infinitas spe- cies, balenas vastas et stupende molis: varia reptilium genera ac volatilia pennata, quorum ex aquis origo est, volatus in aere,victus in terra 9? : animalia rursus e terra, feras indomitas, pe- corum cicurum greges et armenta, cuncta simul sue argumenta magnificentie, et illius qui ad di- vinam imaginem formandus erat, oblectamentum. 6. Omnium denique postremum, hominem, ceu regem quempiam, celebratissimum illud animal, manu propria ac imagine condecoratum ; ex terra quidem corpus componens, animam vero divino vitalique flatu fabricatus "^ ; sancto nimirum Spi- ritu, qui conditor, viteque et perfectionis ac sanctitatis auctor est ; neque vero jam ante exsi- stentem corpori illigans (facessat enim hoc abso- num dissonumque Origenis deliramentum),sed in composito figmento suo ipsam ex nihilo producens et creans ''. €. Αὐτὸς ix μὴ ὄντων ἀγγέλους ἐποίησεν, οὐρανὸν, γῆν, καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς πῦρ αἰθέριον, xal ὑδάτων ἀθυασον' ἀξρα πνοῆς ταμιεῖον, καὶ φωτὸς διειδέστατον ὄχημα, πόλον δεύτερον ἐν ὕδατι στερεού- µενον, τῶν µεταρσίων τε xai ἀθυσσίων ὑδάτων µι- B ταίχµιον,ὅ δὴ καὶ οὐρανὸν κέκληκε φαέθοντα fuv, ἡμέρας xal νυχτὸς διπλοδρόµον ἑργάτην, πάντα φρυκτωροῦντα τοῖς ἀγλαοῖς ἁμαρύγμασι σελήνην τὴν νύκτα καταφωτίζουσαν (74), καὶ τῆς duni αἴγλης συγκιρνῶσαν τὴν φλόγωσιν ἄστρα δὴ ταῦτε τοῦ στερεώµατος ὡραΐσματα" καὶ πάνια δὴ τὰ ἐπίχεια ἄνθη παντοδαπὰ xal πολύχρηστα (72) σπερµατίζοντα χόρτον, ξύλα κάρπιµα, xócuov τῇ Tj ὡραιότατον' ζώων παντοῖα φῦλα τοῖς ὕδασιν ἐννηχό- μενᾶ, χήτη μεγάλα τε xa! ἐξαίσια' ἑρπετῶν ποιχίλε γένη, xal πετεινὰ πτερωτὰ, ἐξ ὑδάτων μὲν γέννησυ ἔχοντα, τῷ ἀέρι δὲ ἐνιπτάμενα, καὶ iv. Χθονὶ διαιτώ- μενα" ζῶα πάλιν ἐκ γῆς, xal θηρία ἀτίθασσα, κτη- νῶν τε χειροήθη συστήµατα πάντα ὁμοῦ τῆς οἰκείας µεγαλουργίας ἔνδειγμα, καὶ τοῦ xat' εἰχόνα Quim C πλασθησοµένου ἑστίασιν. ζ. Ἔσγατον δὲ πάντων, ὥσπερ τινὰ βασιλέα, τὸ πολυθρύλλητον ζῶον τὸν ἄνθρωπον, olxs(q χειρὶ καὶ εἰκόνι τιµώμενον, ἐκ γῆς μὲν τὸ σῶμα διαρτίσας, τὴν δὲ ψυχὴν τῷ θείῳ δηµιουργήσας καὶ ζωοποιῷ ἔμφο- σήµατι’ 6 δή onut τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ ζωοποιὸν καὶ δημιουργὸν, xai τελειοῦν, καὶ ἁγιάζον τὰ σύμπαν: ta: οὗ πρότερον προύὐπάρξασαν ἐμπεδήσας τῷ σώ- µατι (ἄπαγε τῆς ριγένους (73) φληναφείας τὸ δυσηχές τε xal ἄτοπον), ἀλλ’ àv τῇ συνθέτῳ διαπλά- ctt ἐκ τοῦ μὴ ὄντος αὐτὴν συστησάµενος. ** Lib. 1 De ftde, cap. 10. ** ibid., cap. 11. *' ibid. cap. 3 et 6. ** Gen. 1, 7. ** Lib. i1, ο. 9 et 10. 8 Nyss. De opif. hom.; Naz. Orat. in Nat. et in Pasch. "! lib. ut, cap. 11, 12. net, quam (quod) unius est. Alia loca que idem ca- nunt omitto ; quibus Cyrillus Alexandr. in Thesauro concinit,assert 32. Augustinus in libris De Trinitate, ac presertim quinto, totus est in statuendo perso- narum discrimine ex mutua earumdem relatione. Quibus addi Fulgentius possit, Isidorus item Hispa- lensis,Alcuimus, Anselmus,B ernardus, aliique Pa- tres scholasticis theologis vetustiores.imo synodus Toletana xi, quae hoc etiam definit: In relatione personarum numerus cernitur,in Divinitatis vero sub- stantia quidquid numeratum sit non comprehenditur. Ergo hoc solo numerum insinuant, quod ad invicem sunt, et in hoc numero carent, quod tn se sunt. Quo- circa doctissimus Petavius affirmare non dubitavit, eorum qui divinas personas absoluto quopiam dis- crepare contenderunt, opinionem, nec tolerabilem omnino esse, nec (theologi cujusquam patrocinio ^ignam. Que altera ista adnotatione observanda D duxi, propter nescio quos nostri nunc temporis Thrasones theologicos, qui tritam de divinis rela- tionibus doctrinam ad scholasticorum nostrorum commenta amandare non dubitarunt, illasque Na- zianzeno in primis ignotas incunctanter aifirma- runt. Plane ni Trinitatis persone tres mutuis rela- tionibus duntaxat differant, unaquaque singular dote sibi propria ab altera discrepabit, sicque trt- theismus, imo inequalitas personarum inducetur: &ut si nec absoluto quovis, nec relatione ulla distin- guantur, vicerunt Judei ac Sociniani, ut Deus una persona sit, ac non proprie Pater et Filius et Spirt- tus sanctus. Quapropter Petavius merito concludit: In Deo relationes esse, fidei res est,et non opinionis. (11) Reg. et Colb. Καταφαιδρύνουσαν. 12) Sic mss. et edità non πολύχρυσα. 15 Colb. ᾿ΩΏριγενιαστικῆς. Reg. Ὡριγενιακῆς. 600 HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 610 C. Τοῦτον δὴ, τοῦτον τὸν ἄνθρωπον, bv xav' ol- A — 7. Hunc demum, hunc hominem, quam ad ima- χείαν εἰκόνα vospóv ὁμοῦ xai λογικὸν κατεσκεύασε, πνεῦμα ζωῆς φέροντα, iv κοινωνίᾳ τῆς ἑαυτοῦ χαθ- ἱστησι χάριτος,παραδείσου τε πολιοῦχον πεποίηκεν, ὅν κατ’ ἀνατολὰς πεφυτούργηκεν. Εδὲμ γὰρ τὴν τρυ- φὴν ᾿Εθραίων παῖδες κατονοµάζουσι’ μακαρίαν αὐτῷ xai πανολθίαν βιοτὴν Χαρισάµενος, µερίμνης ἁπάσης ἀπηλλαγμένην xal ἄνετον, ἐξ ἧς ἑδραπέτευεν ἅπασα ὀδύνη, λύπη, xal στεναγµός. Οἷα γάρ τις ἄγγελος ἄλλος ἐπὶ γῆς διαιτώµενος, ὕμνει τὸν θεὸν τὸν ποιή- ezvta, θείων ἐννοιῶν ἐμφορούμενος, διὰ πάσης τῆς Χτίσεως πρὸς τὸν Ὑενεσιουργὸν ἀγόμενος, ἐφ᾽ ᾧ xal πεκλαστούργητο. Τοῦτο γάρ τις, οἴμαι, τὸ ξύλον εἶναι τῆς ζωῆς λέγων τὸ πᾶν καὶ πλῆρες, ἁδιαίρετον,µόνην τε τοῦ καλοῦ φέρον τὴν µέθεξιν, ἀναγωγῆς τρόπφ οὐχ ἁμαρτήσεται. ». Αλλ” οὐκ ἤνεγχεν ὁ τῆς κακίας εὑρετὴς, ὁ τοῦ φεύδους πατὴρ, ὁ τοῦ φθόνου δημιουργὸς ὄφις διά- θολος, ὁρᾷν ἐν εὐθηνίᾳ τῶν τοσούτων ἀγαθῶν τὸν ἄνβρωπον ἀθρυνόμενον. ᾿Βπιτίθεται τοίνυν αὐτῷ, τὴν τῶν ἀγαθῶν προμηθούμενος στέρησιν. Καὶ ὑποχρίνεται μὲν τὴν εὔνοιαν, ὑποσκελίζει (74 ) δὲ δι’ ἁκάτης τὸν ἄνθρωπον, xal καταφἑρει πτῶμα, πτώ- µάτων ἁπάντων ἐλεεινότατον. Καὶ σχοπεῖτε olov τὸ δέλεαρ. θ', Τί τῶν ἁπάντων ἐστὶν ὑψηλότερον ; τί δὲ µόνον ἐστὶν ὑψηλότερον(1ὅ) ; θεὸς δηλαδὴ,ὁ πάντων ἐπέκεινα καὶ πάντων αἴτιος. Τί τοίνυν τοῦ θεοῦ χρηµατίσαι ἱρασμιώτερον ; Οὐκ ἔστιν οὐδέν. T$ ἑφέσει ταύτῃ φενχκίσας τὸν ἂνθρωπον, πείθει τοῦ ξύλου τῆς γνώ- σεως ἀπογεύσασθαι, τὴν ἨὙυναικείαν πρότερον λει- λατήσας ἁπλότητα. Πέφυκε γάρ πως d xaxla τῷ τοῦ καλοῦ προσχήµατι ἐγχαλύπτεσθχι' χαὶ γὰρ τὰ οἱ - xfi αἴσχη τῷ dott ἐπιτρίθεται' οὗ ξύλου τὴν λί- χνον ἀπόγευσιν ὁ πάντα εδὼς συµφερόντως τῷ ᾿Αδὰμ ἀπεχήρυξε. Φησὶ Ὑάρ' 'Amó παντὸς ξύλου τοῦ iv τῷ παραδεἰσιῳ βρώσει φάγῃ' ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρὸν, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ, οὐδ οὗ μὴ ἄψησθε αὐτοῦ. d δ᾽ ἄν ἡμέρᾳ φάγητε ἂπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε. Ei δὶ καὶ ξύλον νοείν ἐθελήσειας πρὸς δοκιμὴν καὶ ἀπόπειραν ὑπακοῆς τε καὶ παραχοῖς πεφυτευμµένον, κἀντεῦθεν ξύλον γνώσεως καλοῦ τε καὶ πονηροῦ xat- ωνομασμἐἔνον, Tj xal γνωστικὴν παρέχον ἐἑνέργειαν τῆς οἰχείας τοῖς µεταλαμθάνουσι φύσεως, οὐχ, ἆμαρ- τήσῃ τοῦ πρέποντος. v. Αλυσιτελὴς δὲ 7j τούτου γεῦσις πρὸ τελειώ- σεῶς. Ἔγνω Ὑγὰρ ἑαυτὸν Ὑυμνὸν ὄντα γευσάµενος, καὶ σχάπην ἐπραγματεύετο, καὶ περιεσπᾶτο, καὶ ἐτυρθάζετο πρὲς τὴν τοῦ οἰχείου σώματος ἐπιμέ- λειαν τῆς θείας ἀποφοιτήσας κατανοῄσεως, ἐντεῦθεν γυμνοῦται τῆς χάριτος, xal τὴν φθορὰν περιθάλλε- ται, καὶ πρὸς γῆν ἀποστρέφεται, xai τοῦ θείου πα- ῥαδείσου ἐξόριστος γίνεται, καὶ ἱδρῶτα, xal πόνον, ginem suam,intelligentie et rationis capacem,spi- ritum vite ferentem condiderat, gratie sus com- municatione dignatus est, ac paradisi quem ad orientem plantaverat,presidem fecit(Hebrei enim voluptatem, Heden nuncupant), vitam ei beatam ac felicissimam, ab omni immunem cura,quietam ac remissam, a qua gemitus exsularet, benigne con- ferens ?*, Velut enim angelus alter quispiam habi- tans, Deum conditorem suum dilaudabat, divina- rumque rerum notionibus plenus, per 8189 uni- versasres creatas ad ipsum conditorem assurgebat, cujus etiam rei causa formatus fuerat. Nam, meo judicio,si quis lignum vitz, rerum hanc plenamque universitatem,qua indivisam, solamque boni com- p municationem ferat,vocaverit, ab anagogico sensu non aberrabit. 8. Verum non tulit nequitie inventor, mendacii pater,invidie artifex diabolus,tanta bonorum con- fertum copiaac deliciisaffluentem hominem videre. Eum itaque adoritur, eo consilio ut tanta hacce fe- licitate ipsum spoliaret, ac benevolentiam quidem pra se ferens,imposturis suis ipsum dejicit, inque lapsum (prohdolor!)omnium maxime miserandum impellit. Qua vero illecebra, considerate. 9.Quid omnium,quinimoquid unum celsissimum est ?Deus haud dubie,qui supra omnia omniumque origo est.Quid ergo ?num quidquam desiderabilius, quam Dei nomine censeri ? Nihil plane. Hujus rei cupiditate homini illudens,illi auctor est, ut scien- tie lignum degustet, muliebrem ante depredans simplicitatem(soletenim malum boni specie oblini, suaque dedecora virtuti alfingit 11),8 quo ligno Deus omnium prescius cupediam refrenare Adamo de- nuntiaverat. Ait enim : Ex omni ligno quod est in paradiso, vesceris : de ligno autem cognoscendi bo- num et malum, non editis de eo, neque tangetis illud. Qua autem die ederitis ex eo, morte moiemini ?*. Quod si etiam scientie lignum ob id plantatum esse intelligere libeat,ut in homine Deo parendi vel non parendi studium exploraretur,indeque lignum scientie boni et mali vocitatum,sive quod quicun- que ipsius participes flerent, vim inde acciperent propriam suam naturam cognoscendi, procul a veritate nequaquam abieris. 10. Damnosus autem erat illius gustus, necdum perfectionem adepto. Cognovit enim, simul atque gustavit, se esse nudum, sibique tegmen conficere cogitavit, ac distrahi cepit, suique corporis curis intentus turbari,adivina contemplatione semotus'5, Hinc Dei gratia exutus, corruptelam induit, in ter- ram revertitur,divino paradiso exterminatur,sudo- ribus,laboribus, et morti divina districtione addi- 1 Lib. π De fide c. 11 ; Greg. Nyss. de opif. hom. c. 19: Naz. Orat. 2. de Pasch. ; et Nicetas. '? Greg. Naz. et Nyss. cap. 20. "5 Gen. 11, 16 ; et i1, 3. 75 Greg. Naz. loc. cit. : ex quo hec Damasc. (74) Edit, σκελίζει. Et paulo post deest πτῶμα. (75) Mss. ὑψηλόν. 614 8. JOANNIS DAMASCENI 612 citur :non quod lignum mortem progigneret(mor- A xal θάνατον κατακρίνεται. Οὐ τοῦ ξύλου τὸν θάνατον tem enim Deus non fecit 18), sed quod inobsequen- tie noxa eam secum attraheret. Hinc peccatum serpens depascensque, ter miserum me servum mancipat, et omnigenam in me pravitatem edit, meque per seipsam suavi pabulo alens enecat. 41. Quid igitur? qui natura ad miserationem pronus est ; qui non solum uf essemus, verum ut bene essemus concesserat : num prestantissimum charissimumque figmentum suum, tam acerba ty- rannide oppressum neglectui habuit "" ? minime gentium ; sed, utcum Apostolo loquar?! : Multifa- riam multisque modis olim locutus cum esset Deus pa- (ribus in prophetis, novissimis hisce diebus locutus est in unigenito et consubstantiali Filio suo ; quem mi- sit in mundum,ut hominem errantem ad pristinam beatitatem reduceret. Et, o immensam bonitatem ! 43290 quid tandem fit ? Impermista miscentur: sub- sidunt,qusa naturam superant : quod oculus non vi - dit,nec auris audivit,nec in cor hominis ascendit'?, hoc nunc videtur et auditur, voceque effertur, ac creditur. Quid vero illud ? Dei Filius ac Deus, ho- minis Filius efficitur 9 ; Dei, inquam,et hominum mediator : non amittens quod Deus est.Immutabi- lis quippe est : neque simulans tantum se fleri ho- minem,ut qui mentiri nesciat,sintque fraus omnis et deceptioa recto benigne ipsius voluntatis decreto aliene ; sed natura vere factus homo est, absque ulla mutatione et confusione,ut nature; nostre sa- lutem vere prestaret, 12. Perfectus proinde Deus est ; cum in ipso in- C habitet omnis plenitudo divinitatis corporaliter *! ; perfectus etiam homo ; qui nempe, ut totum homi- nem faceret salvum (quod enim assumptum non est, vere curatur non fuit*?), unus atque idem ipse in duabus perfectis naturis sit citra divisionem ullam; idem cum propria carne secundum hypostasim fa- ctus,secundum naturam veroPatri et Spiritui sancto consubstantialis exsistens,uti Deus : quin et nobis, ut homo,cognatus atque gentilis factus, omnem in se primi Ádam substantiam gessit : cuncta videlicet ex quibus, et in quibus, et que homo est; corpus, inquam,mortale et animam intelligentem,immor- τίκτοντος' θάνατον γὰρ ὁ θεὸς οὐκ ἐποίησεν ἀλλὲ τῆς παρακοῆς ἐφελχομένης τὸν θάνατον. ᾿Ἐντιῦθο λαθοῦσα νομὴν (76) ἡ ἁμαρτία, καταδουλοῦταί yt τὸν τρισάθλιον, καὶ πᾶν εἶδος καχίας ἓν ἐμοὶ xaxtp- άζεται, καὶ δι ἑαυτῆς ἁλίζουσα ἡδὺ σιτίον, τῷ θανάτῳ δίδωσι. ια’. Τί οὖν ; ὁ φύσει συµπαθὴς, ὁ τὸ εἶναι δοὺς, xai τὸ εὖ εἶναι ἡμῖν χαρισάµενος, παρεῖδε τὸ οἴχεῖον πλάσμα τὸ τιµιώτατον, τὸ προσφιλέστατον, οὕτω δει- νῶς τυβαννούµενον ; Οὐδαμῶς. "AAA! ἀποστολιχῶς d- πεῖν, πολυμερῶς xai πολυτρόπως πάλαι ὁ θιὸς λα- λήσας τοῖς πατρἆσιν idv τοῖς προφήταις, ἐπ᾽ ἐσχά- των τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν bv. τῷ µονο- γενεῖ xai ὁμοουσίῳ αὐτοῦ Υἱῷ, 6v ἐξαπέστειιν ες τὸν κόσμον, ἵνα τὸν πλανώμενον ἂνθρωπον πρὸν τὴν ἀρχαίαν ἐπανάγῃ µαχαριότητα. Kal, ὦ τῆς πολλῆς ἁγαθότητος | τί γίνεται ; Τὰ ἄμικτα µίγνυται' τὰ ὑπὲρ φύσιν ὑφίσταται' à ὁ ὀφθαλμὸς Οὖκ εἶδε, καὶ οὓς οὐχ Άκουσε, xai ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέθη, ὁρᾶται νῦν, καὶ ἀκούεται, xal λαλεῖται, xal πιστεύεται. Τί τοῦτο ; 'O Υἱὸς τοῦ θεοῦ καὶ θεὸς, Ylàc ἀνθρώπου γί- vitat, μεσίτης θεοῦ καὶ ἀνθρώπων" οὐκ ἀποθαλών τὸ εἶναι θεός' ἄτρεπτος' οὐδὲ σχηματισάµενος τὸ γενί- σθαι ἄνθρωπος. ᾽Αψευδὴς γὰρ, xal δόλος ἅπας, xol ἁπάτη παντἰ που τῆς εὐθείας εὐδοχίας ἀλλοτρία' ἀλλ' ἀληθῶς φύσει γέγονεν ἄνθρωπος, δίχα πάσης τροςῖς καὶ συγχύσεως (71), ἵν ἀληθῶς τῇ φύσει τὴν σωτη: plav χαρίζηται. ιβ’. Τέλειος τοίνυν, ἀστὶ Θεός ἐν αὐτῷ γὰρ xat- οικεῖ mà; τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς τέλειος ἄνθρωπος, lv! ὅλον σώσῇ τὸν ἄνθρωπον τὸ γὰρ ἀπρόσληπτον, ἀθεράπευτον' εἷς καὶ αὐτὸς bv δυσὶ τόλείαις ταῖς φύσεσιν, ἄνεν τῆς οἱασοῦν (18) συνδιαιρέσεως γνωριζόµενος' καθ) ὑπόστασιν μὲν τῇ :ἰδίφ σχρχὶ ταυτιζόμενος φυσικῶς δὲ, τῷ μὲν Πατρὶ χαὶ τῷ Πνεύματι oia θεὸς ὁμοούσιος xal ἡ μῖν ὡς ἄνθρωπος γεγονὼς συμφυὴς xal ὀμόφυλος, πᾶσαν ἐν αὐτῷ τὴν τοῦ πρώτου ᾿Αδὰμ φέρων οὐσίαν, ἐξ dv, καὶ ἐν o xai περ ἐστὶν ἄνθρωπος, σῶμα θνητὸν, καὶ φυχὴν νοερὰν xal ἀθάνατον, λοχικὴν, αὐτεζούσιον, θελη: τικήν τε καὶ ἐνεργητικήν (79) τὸ γὰρ ἐξ ἑνὸς τού- 7$ Sap. 1, 13 ' Lib. ni: De fide, cap. 1. * Hebr. 1, 1. ? Isa. rxix, & ; I Cor. n, 9. 3 Lib. ut, ϱ8Ρ. 2. 5! Coloss. 11, 6. 53 Lib. τά De fide, cap. 18 ; Greg. epist. 4, Ad Cledon. (76) Sic mss. ut Pantinus in suo, Nisi quis, in- [) dispensatione unam duntaxatoperationem Domino quit, νόµον legere malit, ut infra est. 11) Reg. Colb. συµφύρσεως, 18) "Avzu xat οἱασοῦν. Citra ullam velut dissocia- tionem: separationemque agnitus. Geminat hec D. Aug. in Enchir. et Concil. Tolet. etc., sub initio. PANTINUS. (19) Θελητικήν τε καὶ ἐνεργητικήν. Saepe jam ἃ me dictum est, sanctos Patres operationes duas Christo asseruisse,prius quam Monothelitarum he- resis oriretur. Hic vero ab re non erit pauca hec observare, Sophronium quidem antequam Hieroso- lymorum antistes fieret, Cyro Alexandrino vehe- menter,nec sine lacrymis obstitisse,ne sua novem capitula, quibus in gratiam Severianorum iniqua attribuebat,ediceret.Quibus in Alexandrina synodo promulgatis, vicinarum regionum pr«eesules ortho- doxi heresim hanc ardentius insectari caeperunt.Ex his porro fuit Modestus Hierosolymitanus, qui in oratione De dormitione Virginis Deiparee, sincere fidei professione inolescentem errorem perstripgi his verbis: Χαίροις, ἱερωτάτη Mitto ᾿Αειπάρθενε, $ Je vieses τὸν ἐκ σοῦ σαρχωθέντα ἐκ Πνεύματος ἁγίου Χριστὸν, τὸν Ylóy τοῦ θεοῦ, τὸν ἐν θεότητι τέλειον, καὶ ἐν ἀνθρωπότητι τέλειον, γουν iv Duci φύσεσι xai θελήμασι, xai ἐνερήγείαις, καὶ θέλοντα καὶ ἐνεργοῦντα ὡς θεὸν, καὶ θἕλοντα xai ἐνεργοῦνίά ὡς Ἀνθρῶπον, ἕνα τὸν αὐτὸν ἄσυγχύτως καὶ ἁδιιι- ρέτως ἔχοντα dv ἁμφοτέροις τὴν ἐξουσίαν. Salvetis, 013 HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 614 των ἁπάντων ἀμοιροῦν ζῶον, οὐκ Bvüporoc ἐξ ἁλίας A talem,rationis,liberiarbitrii ,voluntatis,et operandi Παρθένου, σάρχα ἑφυχωμένην φυχῇ γολικῇ τε xai νοερᾷ ἑαυτῷ συστησάµενος, xal ταύτῃ καθ) ὑπό- στασιν ἑνωθεὶς, καὶ χυηθεὶς Θεὸς σεσχρχωµένος, sic Yl; καὶ Χριστὸς, xal Κύριος, καὶ θεοτόχον (80) τὴν τεχοῦσαν ἀπεργασάμενος. facultate preditam (neque enim animal cui aliquid horum desit, bomo prorsus fuerit 59), demum ex sancta Virgine carnem anima rationali atque intel- ligenteanimatam in semetipso subsistentem edidit, cui secundum hypostasim unitus cum esset, incar- natus Deus utero genitus fuit, unus Filius, Christusque, ac Dominus, parentemque suam Dei Matrem effecit. i. El μὴ γὰρ εἷς xa0' ὑκόστασιν, πῶς ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο ; τοῦτο δηλοῦντος τοῦ ἁγίου Πνεύματος οὐκ εἰς σάρκα τετράφθαι τὸν Λόγον, ἑνωθῆναι δὲ μᾶλ- λον iv capxi καθ᾽ ὑπόστασιν. "H πῶς ὁ µονογενής Υιό, ὁ Qv ἐν τοῖς χόλποις τοῦ Πατρὸς, φασὶν, ἐξηγήσατος 'O Φφαινόμενος γὰρ ἄνθρωπος αὐτὸς ἑζ- ἠγήσατο' ὃς εἰ μὴ καὶ θεὸς εἴη, πῶς ἐν τοῖς χόλποις εἶναι τοῦ Πατρὸς πιστευθήσεται; dj πῶς, Οὐδεὶς ἀναθίθηχεν εἷς τὸν οὐρανόν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐ- ῥανοῦ καταθὰς, ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ; Οὕπω γὰρ σωματικῶς ἀνεληλύθει sio τὸν οὐρανὸν, ὅπου γε xxi μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἔφη- ctv Οὕπω γὰρ ἀναθέθηκα πρὸς τὸν Πατέρα ov. "I κῶς 'O καταθὰς αὐτός ῥἔστιν xal ὁ ἀναθάς ; Κατέθη piv γάρ θεότητι, οὐ τοπικῶς, αλλὰ ουγχα- ταὔχτικῶς' ἀνέθη δὲ σωματικῶς, εἷς Qv ὁ αὐτὸς θεός t$ xii ἄνθρωπος. Ἡ πῶς ὁ λαλῶν xal φαινόµενος ἄνθρωπος φησίν ᾿Εγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἔσμεν; 0) γὰρ εὐμήχανον ψιλὸν ἄνθρωπον φάναι τὰς τοιαύ- τας φωνὰς, εἶ μὴ καὶ θεὸς εἴη τῷ Πατρὶ ὁμοού- σιος. d. Et δὲ καὶ μὴ ἐν δυσὶ γνωρίζοιτο φύσεσι, πῶς θνητὸς ἅμα εἴτη ὁ αὐτὸς καὶ ἀθάνατος, κτιστός τε xal 55 Lib. irt De fide, cap. 2. ** Joan. 1, 14. Xx, 17. 9 Ephes. iv, 10. 9 Joan. x, 30. sacratissima mater virgo perpetua, qug Christum ezte incarnatum de Spiritu sancto genuisti, Filium Dei, in Deitate perfectum, et in. humanitatis perfectum, hoc est in duabus naturis, et voluntatibus, et operatio- nibus, volentemque et operantem ut Deum, volentem etiam. et operantem ut hominem, unum eumdemque sine confusione ac divisione habentem in utrisque po- testatem. Quibus nihil usquam disertius, ut, con- traquam Photius in Bibliotheca definivit, hec Mo- desti oratio suam hac etiam in parte utilitatem ha- beat Sophronius ejus successor in sua quidem Pa - lestina synodo catholicam veritatem stabilivit,data praesertim ad Sergium CP. et alios gatriarchas epi- stola. Acceptis vero posterioribus Honorii pape lit- teris quas legati sui Roma redeuntes secum detu- lerunt, nonnihil temperasse videtur ab expressa [) lum duarum operationum ac voluntatum confessione. Nam cum in homilia in Annuntiationem Deipara, apud me integram perinde habeo, Incarna- tionis idem ad longum exponat, utramque tamen operationem, atque voluntatem omnino reticet ; quemadmodum etiam in aliis, que Latine lege pos- sunt in Bibliotheca PP. concionatoria. Nimirum hoc Honorio pontifici Romano detulit, qui,utin secunda sua epistola Honorius ipse significat, Palestinos nuntios non dimiserat, nisi pollicitos, deinceps a Sophronio aliisque nullam faciendam esse men- tionem unius aut duplicis operationis : Quanquam hos quos praedictus frater. et coepiscopus noster So- phronius ad nos misit, instruzimus, ἵνα μὴ δύο ivsp- γειῶν &xwvojlav τοῦ λοιποὺ κηρύττων ἐπιμείνῃ, *5 Contra Nestor. *9 Joan. 1, 18. *! Lib. iv, cap. 19. 13. Nisi enim sit unus ratione persone, quonam modo Verbum caro factum est ?*? hoc scilicet signi- ficante Spiritu sancto, Verbum non in carnem esse conversum, sed carni secundum hypostasim uni- tum 5, Aut quomodo dicitur,unigenitus Filius, qui est 89811 in sinu Patris enarravit ** ?Qui enim homo cernebatur, is enarravit. Hic tamen, nisi etiam p Deus sit, qua ratione credatur esse in sinu Patris ? Aut quomodo, Nemo ascendit in celum, nisi qui descendit de calo, Filius hominis qui est in. celo στ ? Tunc enim in celum cum corpore nondum ascen- derat ; quandoquidem etiam post resurrectionem dixt: Nondum ascendi ad Patrem meum **, Aut quamodo istud : Qui descendit, ipse est qui et ascen- dit 9 ? Descendit nimirum divinitate, non loci mu- tatione, sed inclinatione: corporali vero ratione ascendit, cum unus idemque Deus et homo esset. Aut quomodo demum ille qui loquebatur et cerne- batur homo, ait, Ego et Pater unum sumus * ? Non enim congruenter de se talia predicare potuisset, qui nudus homo esset, ac non simul Deus, ejus- demque ac Pater essentic *!. 14. Quinimo, nisi in duabus ipsum naturis agno- scamus, quomodo simul mortalisatque immortalis, *? Joan. im, 15. ** Joan, ὅπερ καὶ πάντως ἐπμγγείλαντ» τὸν προλεχθέντα ἄνδρα μέλλειν ποιεῖν, ne. duarum. operationum. vocabulum deinceps praedicare persistat, quod instantissime pro- miserunt, pra dictum virum facturum, si etiam Cyrus frater et coepiscopus noster ab unius operationis voca- bulo discesserit. Qua vero ratione Palestiui huic jussioni morem gesserint, colligi forsan potest ex Expositione brevi fidei Anastasii Sinaite, rerum gestarum equalis ac testis Ὀδηγοῦ, pag. 10) ubi ata opera lectorem suum premonet, ne temere et inconsiderate duas naturas, ac duas voluntates, et operationes naturales dicat, κατὰ τινας ἀπαιδεύτους more quorumdam imperitorum: εὐσκανδᾶλιστον (ie ἐστι xai µάλιστα τοῖς ἁπλουστέροις, τὸ ἀκούειν ἐπὶ Χριστοῦ Bio φυσικά. Nam apud. simpliciores scanda- anitur, cum audiunt duo naturalia. Id quod su- binde accurratissime prorsus explicat, ut vix ullus uspiam melius.In fine addit. Nestorianos humanam voluntatem et operationem non ponere, propler votuntatis et operationis hominum vitium, qut nempe peccato semper inquinetur etimpugnetur a diabolo, ceterum Monop ysitas ταυτοθουλίαν et ταυτοπραξίαν, identitatem volendi et agendi, et suo cerebro propter nature quam finxerant, identita- tem commentos esse. 80) Καὶ θεοτόχον. Deiparam. De hac re multa habes in Dog. orth. fid. sub nomine Justiniani edito. Item in libello Cyrilli Alexandr, Περὶ μὴ βουλομένων ὁμολογεῖν Θεοτόκον τὴν ἁγίαν Παρθένον. Et in altero ejusdem opusculo ἀπολογητικῷ, Περὶ τῶν 5*7 κεφαλαίων, cap. 2. PANTINUS. 015 8. JOANNIS DAMASCENI 616 creatus et increatus,visibiliset invisibilis,perfectus A ἄχτιστος, ὁρατὸς xal ἀόρατος, τέλειος θεὸς καὶ τέλειος Deus et perfectus homo, idem ipse fuerit ** ? Non enim naturx unius proprietates ist: fuerint : cum neque creatum cum increato idem suapte natura sit, neque mortale cum immortali, visibile cum in- visibili, humanitas cum deitate. 15. Quomodo vero etiam Christus unius compo- site naturae sit 3, cum Pater et Spiritus sanctus in simplici omnino natura considerentur ? Aut qui secundum unam eamdemque naturam, ejusdem ac Pater nosque essentiz erit? nisi quis etiam Patrem ejusdem atque nos essentie dixerit.Quod omni por- tentosa fictione longe absurdius foret.Quomodo au- tem ipsemet etiam ait : Qui videt me, videt et Pa- trem 84 ? Et rursum : Quid me quzritis interficere, hominem qui veritatem locutus sum vobis **? Nam qui eum hominem duntaxat vidit, non Deum ac Patcem vidit ?*. 16. Quod si etiam unam duntaxat voluntatem asseruerimus, quo loco corporalem incessum, pa- num fractionem, sermonis prolationem, aliaque id genus ponemus, qua profecto non divinse nature, sed humane facultatis sunt? Non enim hec in speciem tantum, sed ex nature veritate flebant *. 17. Preterea, si eum naturali et libera suique juris voluntate quatenus homo erat caruisse exi- stimaverimus, quo obsecro referemus nutrimenti et caxtterorum naturalem ejus appetitum, somni, in- quam, potus,ac similium **? Hec enim nature lege cum excitentur, animam quidem rationis expertem cum potestate movent ut expleantur (unde fit,ut hu- jus etiam appetitionis comes sit ad ipsam actionem impetus, propterea quod natura brutas animantes agat **, quo fit ut crimine vacent, nec ulli castiga- tionis generi obnoxii sint): quibus autem inest ratio, libera voluntate cum moveantur,naturam po- tius agunt, quorum arbitrii sit, ut, aut sequantur appetitum, aut ipsum inhibeant *. Voluntas quippe est naturalis, rationalisque, et sui juris appetitio 3. Qua tamen illis convenire dico, qui nature con- sentaneam rationém custodiunt: cum illi, qui ne- ἄνθρωπος; Ταῦτα γὰρ οὐκ ἄν εἴη μιᾶς φύσεως lui pata. Οὐ γὰρ ταυτὸν χατὰ φύσιν τὸ κτιστὸν τῷ ἀχτίστῳ, οὐδέ τὸ θνητὸν τῷ ἀθανάτῳ, οὐδὲ τὸ ὁρατὸν τῷ ἀοράτῳ, οὐδὲ θεότης ἀνθρωπότήτι. w. Πῶς δὲ καὶ συνθέτου μιᾶς φύσεως el» ὁ Χρι- στὸς, τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Πνεύματος ἐν ἁπλῇ φύσει θεωρουµένων ; Ἔσται δὲ πῶς κατὰ τὴν αὐτὴν φύσιν τῷ Πατρὶ καὶ ἡμῖν ὁμοούσιος, tt µή που xal τὸν Πατέρα φήσοι τις ἡμϊν ὁμοούσιονῃ Όπερ ἁπάσης τερατώδους ἑννοίας ἐστὶν ἁτοπώτερον. Πῶς δὲ χαὶ ὁ αὐτός φησιν 'O ἑωραχὼς ἐμὲ ἑώρακχε τὸν Πατέρα ; καὶ πάλιν Τί ζητεῖτέ µε ἀποκτεῖναι, ἄνθρωκον, ὕς τὴν ἀλήθειαν ὁμῖν λελάληκα; Ὁ γὰρ ἑωραὼς αὐτὸν ἄνθρωπον µόνον, οὗ τὸν θΘεὸν xai τὸν [Πατέρα ἑώρακεν. ις. Εἱ δὲ xal µίαν αὐτοῦ φήσωμεν τὴν ἐνέργειαν, ποῦ θήσοµεν τὴν σωματιχὴν βάδισιν, τὴν τῶν ἄρτων γλάσιν, τὸν προφοριχὸν λόγον, καὶ τὰ τοιαῦτα, d μὴ θείας φύσεώς slow, ἁλλ᾽ ἀνθρωπίνης ἑνεργείας; O6 γὰρ σχήµατι ταῦτα, ἀλλ’ ἀληθείᾳ ἑγίνετο (B1) φύ- σεως. dz. El δὲ xai ἅμοιρον φυσικοῦ καὶ αὐτιζουσίου θελήματος κατὰ τὸ ἀνθρώπινον αὐτὸν ὑπολάθω- μεν (82), ποῦ τὴν τῆς τροφῆς xal τῶν λοιπῶν φυσι- χὴν θήσομµεν ἔφεσιν, ὕπνου φημὶ, καὶ πότου, xal. τῶν τοιούτων; Ταῦτα γὰρ φύσεως vópup κινούμενα, τὴν piv ἄλογον duy,» xav' ἐξουσίαν ἅγεί πρός τὴν be πλήρωσιν’ ὅθεν xai τῇ ὀρέξει συμπαρομαρτεῖ xal à πρός τὴν πρᾶξιν ὁρμή' ἄγει γὰρ ἡ φύρις τὰ ἄλογα, διὸ καὶ ἀνεύθυνα, μηδενὶ ὑποχείμενα τρύπῳφ χολά- σεως' οἷς δὲ λόγος πρόσεστιν, αὐτεξουσίως κινούμενα, ἄγει μᾶλλον τὴν φύσιν, κατ’ ἐξουσίαν ἔχοντα ἔπισθαί τε xal ἐπέχειν τὴν ὄρεξιν. θέλησις γάρ ἐστι φυσαὴ, λογική τε, xal αὐτεξούσιος ὄρεξις. Ταῦτά xb onu, ἐπὶ τῶν φυλαττόντων τὸ κατὰ φύσιν, ὡς ol γε enit, τὸ παρὰ φύσιν ἐξ ἀπροσεξίας ἐληλαχότες, ἄγοντει μᾶλλον, περ ἄγουσιν, δεσποτείας oia νομὴν (80) χτησαµένων τῶν παθῶν τὴν συνήθειαν. gligentia sua in id quod a nature norma discrepat, animis feruntur, agantur potius quam agant, cum vitiorum consuetudine veluti lege dominii premantur. 18. Qua porro voluntate dicamus, Dominum, ἢ 8349 cum domum esset ingressus, idqueclam om- nibus haberi voluisset, latere tamen non potuisse 5 7 Est enim cuivis manifestum, divinam voluntatem omnia posse, humanam vero imbecillem prorsus atque infirmam esse. Quomodo denique propria posthabita, paternam orabat expleri voluntatem ? Autcujus tandem nature est orare? Create prorsus *. *! Contra Eutych. lib. r1, 9 Contra Severum, ibid. cap: 15. t». Ποίᾳ δὲ θελήσει φήσωμεν elc οἶκον ἐχθόντα, καὶ µηδένα γνῶναι θελήσαντα, μὴ δυνηθῆναι λαθεῖν ; Τὸ γὰρ θεῖον θέλημα παντἰ που δῆλον, ὡς παντοδύ- ναµον, ἀσθενὲς δὲ δήπου καὶ ἀδρανὲς τὸ ἀνθρώκονν, Πῶς δὲ δήπου καὶ τὸ οἰκεῖον παραιτούµενος θέλημα, τοῦ πατρικοῦ θελήµατος πηῦὔχετο τὴν ἐκπλήρωσυ, Holac φύσεως τὸ εὔχεσθαι ἴδιον; Τῆς κτιστῆς δηλαδή. Ταύτης οὖν xal τὸ παραιτούµενον θέλημα. Οὕτως tk * Joan. xiv, 9. **Joan. cap. 13. vni, 40. ** Lib. 1v, cap. 19. ^ Contra Monothel. lib. πι, cap. 15, 16, 41. * Lib. ni, cap. 14. — **Lib. ut, cap. 22. ! ]bid. cap. 27 ; lib. in, cap. 18; et lib. De duab. volunt. * nd. lib. n1, De fide, cap. 15 et 17 ; et lib. De duab. volunt. vol. (81) R. ἐγένετο. (82) R. et C. ὑπολάδοιμεν. ? Lib. u, cap. 22. * Marc. m, 2k. ! Lib. rit, cap. 18, 49 et 24 ; lib. De dual. (83) Sic Mss. Pantinus et Combef. emendant, νόµον. 617 HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 618 ἐστι Χριστὸς, Yióc τε καὶ Κύριος ἐν δυσὶ τελείαις Α Hujus itaque etiam repudiatam voluntatem scias. ταῖς φύσεαι, καὶ τοῖς αὐτοῦ φυσικοῖς Ἰδιώμασιν ἀδιαιρέτως ἅμα xal ἀσυγχύτως θέλων xal πράττων τὰ ἱκατέρας φύσεως μετὰ τῆς θατέρου κοινωνίας (84), κατὰ τὴν dv ἀλλήλαις τῶν φύσεων ἀσύγχυτον περι- χώρησιν, ὁ εἷς τῆς ἁγίας Τρίαδος, ὁ Yióc τοῦ θεοῦ. xai δι’ ἡμᾶς Υἱὸς ἀνθρώπου γενοµενος. (’. Ἐπειδὴ γὰρ δι ἀνθρώπου ὁ θάνατος, ἔδει 5c ἀνβρώπου δωρηθῆναι τὴν ἀἁνάστασιν. Ἐπειδὴ ψυχἠ νοερὰ αὐτεξουσίῳ θελήµατι ἐνήργησε τὴν παράθασιν, D joy?» νοερὰν φυσικῷ καὶ αὐτεξουσίῳ θελήματι τὴν ὑπαχκοὴν ἐνεργὴσαι τοῦ Ετίσαντος, καὶ τὴν σω- τηρίαν ἐπανελθεῖν, δι) Qv ὁ θάνατος τὴν ζωὴν ἐξωσ- εράχισεν, ἵνα μὴ τυραννεὶσθαι νοµίσῃ ὁ θάνατος τὸν ἄνθρωπον. x. Tl τοίνυν τὸ ἐντεῦθεν ; θεότητος ἐλπίδι δελεάσας τὸν ἄνθρωπον, σαρχὸς προθλήµατι δελεάζεται, καὶ ἀναμαρτήτου Ὑευσάµενος ὁ θάνατος σώματος, ἆναυ- τίχσε, xal πᾶταν τὴν ἐν τοῖς ἐγκάτοις τροφὶν ὁ ἅλιος ἐξήμεσε. Πάντα γὰρ τὰ ἡμῶν ὀπὶρ ἡμῶν ὁ δηµιουρ- Τήσας ἡμᾶς θεὸς Λόγος ἀναδεξάμενος, καὶ τῶν ἡμε- τέρων παθῶν πειρασθεὶς καθ᾽ ὁμοιότητα χωρὶς ἆμαρ- τίας, νὸμον πληρώσας, καὶ µόνος ἓν ἀνθρώποις ἐκ- φανθεὶς (85) ἀναμάρτητος, xal διὰ τοῦτο τῷ θανάτφ οὐχ ὑπεύθυνος, xai τῆς θείας οὐσίας διὰ τῶν θαυ- µάτων δημοσιεύσας τὴν δύναμιν, τέλος ἑκουσίως ἐπὶ τὸ πάθος ὑπὲρ ἡμῶν ἔρχεται τὸ παντὸς τοῦ χόσµου σωτήριον, xdi δίδωσιν ἑαυτὸν, ὑπὲρ ἡμῶν xatápa Ἱενόμενος, οὐκ ὢν αὐτὸς κατάρα, εὐλογία δὲ μᾶλλον xi ἁγιασμὸς, ἀλλὰ τὴν ἡμῶν κατάραν ἀναδεχόμενος, ὑπὶρ ἡμῶν σταυροῦται, καὶ θτήῄσχει, καὶ θάπτεται. Ἐπικατάρατος δὲ πᾶς ὁ κρεµάµενος ἐπὶ ξύλου, φησὶν ἡ Γραφή. Καὶ: TT, et, καὶ εἷς γῆν ἀπεμεύσῃ, τῷ ᾿Αδὰμ ἔφησεν ὁ θεός. Γίνεται τοίνυν ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, ἵνα τὴν εὐλογίαν ἡμεῖς ἀπολάθωμεν. "Ocot Tio, φησὶν , ἔλαθον αὐτὸν , ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξου- οἷαν τέκνα µὙενέσθαι θεοῦ , τοῖς πιστεύουσιν εἷς αὐτόν. κα. Ὢ τοῦ θαύματος | ὁ ποιµαίνων τὸν Ἰσραὴλ, ὡς θεὸς προαιώνιος, ὑπὸ χειρὸς ᾿]σραηλίτιδος εἰς (varo ὡς ἄνθρωπος παραδίδοται. Ὁ ὁδηγῶν Ἱεραὴλ ὡσεὶ πρόθατον, ὡς ἁρνίον xaxov Ίκται τοῦ θύεσθαι, καὶ ξύλον ἐπάγει ζωῆς κατὰ τοῦ ξύλου τῆς γνώσεως, xal χολῆς γεύσει ὄξει συμμίκτῳ (86), τὴν ἐκ τῆς ἡδείας βρώσεως νόσον τῇ φύσει ἐνσκήψα- σαν ἐξωστράκισεν. Ὁ χαθήµενος ἐπὶ τῶν Χερουθὶμ ὡς θεὸς, ὡς κριτὸς ἐπὶ σταυροῦ κρέµαται, αὐτὸς ὢν ἡ τῶν ἀνθρώπων ζωὴ, fv οἱ θεοκτόνοι ἐξηρτημένην σοῦ ξύλου θεασάµενοι (87), οὐκ ἐπίστευσαν. "Ἔμυσαν * D Cor. xv, 24: " Deut. ir, οὗ. ! Gen. ur, 19. 15 Joan, 1, 12. !* Psal. rxxix, |. pod) Edita male μετὰ τὴν θατέρου κοινωνίαν. Ac anünus proinde, Post alterius communicationem. Damascenus vero Leonis epistole ad Flavianum verbis utitur. Agit utraque natura cum alterius com- mumone, eti. Sic lib. 1r. De fide orth. cap. 19, et PaTROL. Gh. XCVI. Atque ita unus Christus, Filiusque ac Dominus est, in duabus perfectis naturis, earumque nativis pro- prietatibus, indivise simul et inconfuse volens et agens qua utriusque nature sunt, cum alterius communione, pro arctissima nec confusa earum- dem in se invicem immeatione ; unus inquam, e sancta Trinitate Dei Filius, nostrique causa factus hominis Filius 5. 19. Nam quia per hominem mors, equum erat per hominem resurrectionem donari 5: et quoniam anima intellectu pradita, libera voluntate sua pree- ceptum violaverat, oportebat etiam intellectu pree- ditam animam libera voluntate obedientiam Crea- tori przstare, iisdemque adeo rationibus salutem redire, quibus mors vitam exterminaverat ; ne per- petuam illa tyrannidem in homines se exercituram arbitraretur ?. 20. Quid inde igitur ? Ille qui divinitatis spe hominem inescaverat, carnis obtentu capitur, et mors immuni a culpa corpore degustato, nauseam passa, escam omnem quam in viscera demiserat, misera evomuit δ. Deus quippe Verbum, ipse nostri conditor, omnia nostra nostri causa in se suscipiens nostrasque sgritudines expertus, cum similis nobis exsisteret absque peccato *, legem implevit, solus inter homines a peccato liber, ac proinde nec morti obnoxius. Qui divine essentie suc virtute miracu- lis propalata, sponte tandem mortis supplicium uni- verso mundo salutare adit, factusque nostra causa maledictum "9 (quanquam non ipse maledictum fuit quin potius benedictio et sanctificatio , quamlibet maledictum quod nos incurreramus in sese susce- perit) propter nos cruci affigitur, moritur, sepe- litur. Maledictus autem qui pendet in ligno, inquit Scriptura !!. Aitque Deus Adamo, Terra es, et in ter- ram reverteris !*. Quapropter pro nobis fit maledi- ctum, ut nos benedictionem reciperemus. Nam quotquot receperunt eum, inquit, dedit eis potestatem filsos Dei fieri 13, his qui in ipsum credunt, ο 91. O rem stupendam ! qui pascit Israel 14, uti Deus szculis antiquior, nunc manu Israelitica in mortem ut homo traditur. Qui deducit velut ovem Israel **, nunc tanquam ovis ductus est ad immo- landum : et adversus scienti: lignum, vitae lignum D inducit, mistoque fellis gustui aceto, morbum ex dulcis cibi illecebra nature inolitum amolitur. Qui sedet super Cherubim 16 ut Deus, tanquam reus in cruce suspenditur : cum ipse sitomnium hominum vita, quam cum deicide in ligno pendentem con- spexissent, non crediderunt. Clauserunt enim ocu- ' Lib. m De fide, cap. 27. * Lib. m cap. 1 et 21. * Ηεὺτ: αν, 15. !? Galat. in, 19. 1! jbid. !?ibid. 2. lib. de duab. volunt- (85) R. et Colb. φανείς. (85) R. et Colb. γεῦσις ὄξει σύμμιχτος. Paulo post deest in editis ἐν σχήφασαν. (87) R. οἱ C. θεώµενοι. 20 6019 8. JOANNIS DAMASCENI - 0620 los suos, etauribus graviter audierunt !'. 933 A yàp τοὺς ὀφταλμοὺς αὐτῶν, καὶ τοῖς dat βαρέως Quid divinis manibus hominem flnxerat, tota dic in- temeratas manus expandit ad populum non cre- dentem et contradicentem !*, animamque tandem in Patris manus commendat !?. Lancea foditur la- tus illius *?,qui ex Adami latere Evam fabricaverat 34 divinumque sanguinem et aquam, immortalitatis poculum, et instaurationis lavacrum fundit. Hinc et sol pudore suffusus est, intelligibilem illum justitiee solem petulantiam ludibriis affici non ferens. Terra quatiebatur, Dominico respersa cruore, idolorum excutiens tabem, suaque lustratione gestiens. Sur- rexerunte monumentis mortui,ejus qui nostri causa obierat, resurrectionem premonstrantes. Extinctus est sol, ac rursum accensus, ut trium dierum nu- merum a Dominocondictum efficeret. Templi velum scissum est, adeunda adyta, et occulta propalanda clare significans. Nam latro quidem paradisum ini- turus erat, et ille homo qui tanquam maleficus ne- cabatur, ab omni creatura credendus Deus et ado- randus (hoc enim vere ac reipsa erat), terrenum corpus et pulvere coagmentatum, supra colos om- nes efferendum, et Deo concessurum ; sancte deni- que et beate, laudatissimeeque Trinitatis cognitio manifestanda. 22. Qui in Adamum vitz spiritum insufflaverat, feceratque illum in animam viventem 33, hic mor- tuus sine spiritu, in monumento deponitur. Qui hominem, ut in terram reverteretur, damnave- rat ?5, iis qui in terra oblivioni traditi sunt, con- numeratur . Conteruntur port» smresm, ac ferrei vectes confringuntur 1. Sublate sunt ille porte &terne, horruitque inferni janitor, et revelata sunt fundamenta terre 15. Nam qui liber a peccato erat, inter mortuos censitus fuit. Institis est involutus, qui Lazari fascias solverat 35, ut hominem peccato emortuum, ejusque catenis astrictum, liberum di- mitteret. Nunc rex glorise *' ad tyrannum venit, ille potens in predio ?5*, cujus ad nos exitus sunt a summo calo, qui vite hujus viam gigantis in mo- rem cucurrit. Cum illo enim imbecillitatem huma- nitatis obtendens congreditur, fortemque vincit ut passerculum, profligatis omnipotente deitate satel- litibus illius, ejusque vasa diripit ?*, rite reducens, ἤκουσαν. Ὁ θείαις χερσὶ παλαστουργήσας τὸν ἄνβρω- πον, ὅλην τὴν ἡμέραν τὰς ἀχράντους διεπέτασε yep πρὸς λαόν ἀπειτοῦντα xal ἀντιλέγοντα, xal ταῖς m- τρικαῖς παλάµχις τὴν ψυχὴν παρατίθεται. Καὶ Jy πλευρὰ νύττεται τοῦ ἐχ πλευρᾶς τοῦ ᾿Αδὰμ τὴν Έδει δηµιουργήσαντος, καὶ πηγάζει θεῖον αἷμα xai ὕδωρ, πόµα ἀθανασίας, xal ἀναπλάσεως βάπτισμα. δω ᾖσχύνθη & ἥλιος, μὴ φέρω, ὁρᾷν τὸν νοητὸν τῆς &- χαιοσύνης παροινούµενον Ttov. Τῆ ἑσείετο, Ore τικῷ περιῤόαινομένη αἶἷματι , των εἰδωλαῶν M θρων (88) ἐκτινασσομένη τὸν σπῖλον, καὶ περιχαρᾶς σκιρτῶσα τὴν κάθαρσιν. Nexpoi τῶν νημάτων ἀνίσταντο , τοῦ Ov ἡμᾶς νεκρουµένου τὴν ἔγεροιν προεµφαίνοντες (89). ᾿Εσθέννυτο fioc, xai πάλη ἀνήπτετο τὴν τριήµερον (90) τοῦ Δεσπότου δηµιου)- γῶν ἀπαρίθμησιν. Τοῦ ναοῦ διῃρεῖτο τὸ καταπέτασµε, σαφῶς μηνύον τὴν τῶν ἁδύτων ἐπίθασιν, καὶ τῶν κεκρυµµένων τὴν ἔχφανσιν. Λῃστὴς μὲν vào fura χωροθατεῖν τὸν παράδεισον, καὶ ὁ δίκην κακούργου ἀναιρούμενος ἄνθρωπος, θεὸς ὑπὸ πάσης mustela xai προσκχνεῖσθαι τῆς κτίσεως * θεὸς γὰρ πιω ἀληθῶς ' καὶ τὸ γεῶδες καὶ ix χοὸς ἀπηρτισμἰ- vov (91) cia, οὐρανῶν ὑψηλότερον γίγνεσθαι, xai θεῷ συγκαβέζεσθαι (92): καὶ ἡ τῆς ἁγίας, xal uma- plac, καὶ πολυυµνήτου Τριάδος φανεροῦσθαι ἐπίγο- σις. xg. 'O τῷ ᾿Αδὰµ ἐμφυσήσας πνεῦμα ζωῆς, xti πειήσας αὐτὸν εἷς ψυχὴν ζῶσαν, νεκρὸς, ἄπνους, h τῷ μνημείῳ τίθεται. Ὁ εἲς γῆν ἀποστρέφεσθαι χα- ταχρἰνας τὸν ἄνθρωπον , τοῖς ἐν γῇ ἐπιλελησμένοις συναρίθμιος γέγυνε. Χαλκαῖ πύλαι συντρίδονει, xai συνθλῶνται μοχλοὶ σιδηροῖ πύλαι μὲν αἰώνιι ἤρθησον, xai ἔφριξεν ἄδου πυλωρὸς (93), xal ἀναα; λύφθη τὰ τῆς οἰκουμένης θεμέλια. Ὁ γὲρ ἁμαρτίας ἐλεύθερος ἐν νεκροῖς λελόγισται" xal χειρίαις περ Χειται ὁ Λαξάρου λύσας τὰ σπάργανα, ἵνα τὸν vi- κρωθέντα τῇ ἁμαρτίᾳ ἄνθρωπον καὶ ταῖς ταύτης περισφιγέωτα σειραῖς, λύσῃ τῶν δεσμῶν, καὶ dir ἄνετον. Nov ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης πρὸς τὸν τύρανηη κατεφοίτησεν, ὁ δυνατὸς ἐν πολέμῳ, ob ἀπ ἄχρον τοῦ οὐρανοῦ αἱ πρὸς ἡμᾶς ἔξοδοι, 6 δραμὼν ὡς TTC . τὴν ἐν τῷ iw ὁδόν. Συμπλέκεται γὰρ τοῦτο UM ἀσθενεία τῆς ἀνθρωπότητος, xai δεσμεῖ ὡς στρουθίο τὸν ἰσχυρὸν, φρούδων γεγενηµένων τῶν δορυφορούν” των τῇ αὐτοδυνάμῳ (94) θεότητι, xal τῶν το qua ille barathro male merserat, Nunc Sermo ad [) σκευῶν ποιεῖται τὴν ἁρπαγὴν, ἀνάγων καλῶς, ἃ κα” serpentem descendit, Leviathan scilicet illum de- sertorem 59 (Leviathan enim serpentem interpre- tantur) magnum illum sensum — Assyriorum , seu 1! [sa. vi, 9, 10. !* Isa. rxv, 2. 9 Gen. ii, 419... 34 Psal, ονι, 16. 1 Matth. xii, 29. 9? Isa. xxvit, 4. (88) Τῶν εἰδωλικῶν λύθρων. Alludit forte ad illa Psalmi xvii verba : Infecta est terra in sanguinibus, et contaminata est in. operibus eorum. Ita Pantinus. (89) Προμηνύοντες, Non satis reddit Pantinus, primi manifestam reddentes. Signiflcat enim resur- rexisse eos ante Christum, tametsi S. Thomas et alii negent. CoxsRris. !? Luc. xxii, 46. 35 Psal. xvii, 16. κῶς ἐκεῖνος κατήγαχε. Νῦν ὁ λόγος πρὸς τὸν δρά- κοντα χάτεισι, τὸν Λευϊαθὰν, τὸν ἀποστάτην (pix δὲ ὁ Asuíagiv ἑρμηνεύεται), τὸν νοῦν τὸν ul *! Gen, i, 950. ?! Gen. y, 7. 19 Joan, xix, 34. η. 9! Psal. xxu 7. 3 ibid. ὃ. * Joan, vr, 44. (90) Edit . τοιήµερον. xut , xai pon ἀνάστασιν ὑπο Δεσπότου κα) δημιουργοῦ τοῦ ναοῦ. 91) Colb. διηρτηµένον. 92) T. συνδριάζειν θεῷ. (i Colb. ἔφριξαν. . . . πυλωμο(. $i R. et Colb. δορυφόρων. . . . vavtobuvápy. αμ. | 621 HOMILIA 1N SABBATUM SANCTUM. 6022 τῶν 'Accupíov, τῶν ἐναντίων λέγω δυνάµεω», τῇ À contrariarum potestatum, in terre visceribus lati- χαρδίᾳ τῆς γῆς ἐμφωλεύοντα" καὶ τοῦτον ἕλχει τῷ τῆς θεότητος ἁγχίστρῳ, τῷ κεχρυμμένῳ σώματι οἷά τινι σκώληχι, xzi οὓς χατέπιεν ἰσχύσας λίαν οἰκτρῶς, ἐμεῖν ἐκθιάζεται, ἐξαποστέλλων — xsvóv τὸν ἐπὶ πλούτῳ κομπάζοντα. Τὺ γεννηρὲν, καὶ δοθὲν ἡμῖν παιδίον ἐπὶ τρὠώγλην ἀσπίδων καταθεθηκὸς, ἄγχει, καὶ ἀποχτείνει (95) καὶ ὄλλυσι τὸν σοθαρὸν καὶ µεγάλουχον. Νῦν οὐρανὸς ὁ ἃδης Υεγένηται, xal ῥωτὸς πληροῦνται τὰ καταχθόνια, xal τὸ σκότος τὸ πρὶν διῶχον ἐλαύνεται, καὶ τοῖς τυφλοῖς ἀνάθλεψις ῥίδοται. Τοῖς γὰρ iv ακότει xal σκιᾷ θανατου καθ- ἡημένοις, ἀνατολὴ ἐξ ὕψους ἐπέφανε. Ταῦτα προφῆται, χαὶ πατριάρχαι, καὶ δίκαιοι σαφῶς προετύπουν xal τροηγόρευον. Li Tip καθ’ αὐτῶν ὀλεθροτόχον βεθούλευται, ol τὸν τοῦ Κορίου λαὸν καλαμώμενοι, xal τῶν ποδῶν αὐτῶν τὰς τρίδους ταράσσοντες. Οὐαὶ τῇῃ ψυχῇ αὐτῶν | πονηρὰ xacà τὰ ἔργα αὐτῶν συµθήσεται αὖ- τοῖς, ὁ 'Ἡσαίας φησίν’ ἀλλ᾽ ἡμῖν λυσίπονος ὄντως χαὶ ἀχεσώδυνος dj πρᾶξις ἤδη Ὑεγένηται, Τὸν νῶτον εἰς µάστιχας δίδωµι, καὶ τὰς παρειὰς slc. ῥαπί- eria, καὶ ἐμπτυσμάτων αἰσχύνης ἀνέχομαι, ὁ ἐν Ἱ]σαίᾳ ἔφη Φθεγγόµενος, Διὸ τῶν ἐμῶν χειρῶν τὸ πλαστούργηµα, οὐκ ἐντραπήσεται, οὐκ αἰσχυνθή- eat, OÀ γὰρ ἠρπάχθαι λελόγισμαι τὸ εἶναι ἴσα θίῷ ἀλλὰ Θεὸς ὤν τῷ Ἡατρὶ ὁμοούσιος, ἐμαυτὸν χαβῆχα πρὸς κἔνωσιν, xal ὑπὲρ ἀσεθῶν ταπεινοῦ- get πρὸς θάνατον, οὕτω τοῦ Πατρὸς εὐδοχήσαντος. θέλει γὰρ, βούλομαι, συνθελητὴς αὐτῷ πεφυχώς, xil χοινωνὸς τῆς θεότητος. Καὶ ὑψοῦμαι ὁ Ὕψιστος, χαὶ ἐν ἐμοὶ δεδοξασµένης τῆς ἀνθρωπότητος (οὕτω Tio τὴν πατρικὴν ἀγάπην συνίστηµι), ἵν ἐν τῷ ἐμῷ ῥικαιούµενα αἵματι, xal ἐν τῷ ipd θανάτῳ τὴν πρὸς τὸν ἐμὸν Πατέρα καταλλαγὴν εὐμοιρήσαντα, ἐν τῇ ζωῇ ζῶσι, xai ὑπὸ τὰς ἐμὰς ἀναπαύσωνται πτέρυ- Tic, và duo! φυλασσόµενα πρόθατα, x5. Συνῶμεν ol (96) οὐ τεθεάµεθα, xai τῇ ἀχοῇ τῶν εὐαγγχελιζομένων εἰρήνην πιστεύσωμεν, "Hui Tio ὁ τοῦ θεοῦ βραχίων, ἡ παντουργὸς αὐτοῦ δύνα- pe, ἐχκαλύπτεται. Δοζασθησόμεθα γὰρ st συνήσω- μεν, xai σφόδρα δοξασθησόµεθα, ἐν εὐτελείᾳ τὴν ὄόξαν Κυρίου κατοπτριζόµενοι, καὶ ἐν τῷ ἀδοξοῦντι εἶδει κατανοοῦντες τὴν ὑπὶρ νοῦν ὡραιότητα. El καὶ πίπονθε γὰρ ἐξ ἀσθενείς, ἀλλὰ ζῇ dx δυνάµεως tantem ?! ; eumque trahit divinitatis hamo * quem in morem vermiculi corpore suo contexerat,et quos invalescens ille misere devoraverat, hos cogit evo- mere, inanem eum dimittens qui divitiarum fastu gloriabatur ?5.Qui natus datusque nobis est puer ?*, in foramen aspidum ubi descendisset, arrogantem illum preefocat, occidit, et perdit. Nunc inferorum sedes celum quoddam 834 effecta est: terre abdita infernique sinus luce implentur δὲ, ac que illis pridem caligo insederat,dissipatur 16, visusque c&cis reparatur 51, Sedentibus enim in tenebris et umbra mortis, oriens ex alto apparuit **. Hec pro- phete, patriarche, et justi manifeste prefigurave- rant ac prenuntiarant. xy. Ὁ δίκαιος δεσμεῖται, ὣς δύσχρηστος. Βουλὴν p. 23. ** Justus alligatur tanquam molestus. Consi- lium enim contra semetipsos inierunt, qui popu- lum Dei demetunt, spoliantque, ac pedum eorum semitas perturbant. Ve anims eorum : mala ipsis secundum opera tpsorum evenient, inquit lsaias. Ceterum, quod ita factum est, hoc plane nobis erumnas abstulit, nostroque dolori medica- tum est. Dorsum meum ad Παρείία trado, et ad co- laphos mazillas, et sputorum opprobrium sustinui, ait ille qui in Isaia locutus est *9. Ideo manuum mearum figmentum pudore non afficietur,non con- fundetur. Non enim rapinam arbitratus sum esse me cequalem Deo : sed cum Deus essem, ejusdem 8ο Pater essentice, meipsum ut exinanirer dimisi, ac Patre ita fleri volente, ad mortem pro impiis dejicior *t. Nam qua ille vult, volo et ego, ejusdem cum ipso voluntatis exsistens, sociusque deitatis. Exaltor vero qui Altissimus sum, humana in me natura ad glorie culmen perducta (sic enim pater- nam dilectionem commendo), ut oves mem, qut mihi conservate sunt, sanguine meo justificate, meaque morte ut Patri reconcilientur consecute, vita vivant, meisque sub pennis conquiescant. 24. Intelligamus nos, qui harum rerum specta- tores non fuimus,pacemque annuntiantium auditui credamus. Nobis enim Dei brachium, seu rerum omnium effectrix potentia, revelatur *. Dum nam- que intellexerimus, clarificabimur, ac quidem am- plissimo cumulo,Domini claritatem in ipsius vilitate velut in speculo contemplantes 9; et in ea specie qu& nunc in gloria est,pulchritudinem omni sensu Ot), El χαθορᾶται ἐπὶ ξύλου κρεµάµενος, ἀχαλλής D superiorem contemplantes. Nam etsi passus est ex τε xai ἄδοξος παρὰ πάντας ἐκλείπων τοὺς υἱοὺς τῶν ἐήρώκων, ἀλλ’ αὐτός ἐστι τὸ τῆς δόξης ἀπαύγασμα, 9 ὁρῶσα ᾖσχύνθη (97) ἡ γή xal ἐπένθησεν. Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἐπὶ τὸ ξύλον ἀνήνεγχε, καὶ τὸν Ἁμέτερου ἤλγησε µώλωπα, xal περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται, καὶ πληγὴν, καὶ πόνον, xal κάχωσιν fveyxt, τῆς infirmitate, vivit tamen ex virtute Dei **. Et si in ligno deformis abjectusque pro filiis hominum, suspensus cernitur : at splendor est paterne clari- tatis, quem terra videns affecta pudore fuit, ac luctum egit. Hic peccata nostra super lignum tulit, nostroque vulnere doluit, ac pro nobis cruciatus " [sa, xix, 3. Vid. Hieron. in cap. xu Osee. ?* Job xr, 19 20. ?*Job xx, 16.?* Isa, ix, 6. ὃ5 Isa. I, 2. * ibid. *'Isa. rxi, 1; Luc. iv, 18, 19. 39 Luc. 1, 78, 79.** Locus est ex variis Isaise par- culis concinnatus, 1, 10 11. *' Isa. L, 6 sec. LXX. *' Philipp. 1, 5-8 *"* Isa rrr, 4. 151 Cor. XD, 12. ** ibid. 4. (95) R. et Colb. ἀποπνίχει. (96) Μ. τοίνυν o. (97) R. ἱσείσθη. 623 fuit. Plagas, labores, serumnas sustinuit, quibus pax nobis conciliaretur. Quia enim tanquam oves erraveramus, declinantes a via Domini, semitam nostram insistentes, per viscera misericordie pro peccatis nostris est traditus : non contendens, non clamans (nobis relinquens exemplum) ac sicut ovis sine voce, pro nobis ad mortem ducitur. Videbitis, inquit Moses, vitam vestram pendentem ante oculos vestros, et non credetis vitz vestra 35. Ille Deiparens David, imo potius per Davidem Davidis Dominus, proprium ejus supplicium,et vite genitricem sepul- turam, pleno olim voce praedicans, Diviserunt, in- quit, sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem '* Qui pelliceis tunicis primos ge- neris humani parentes vestiverat, in crucem agen- dus lubens nudatur, quo nos mortalitate nostra exutos, incorruptionis decore induat. Vestem quo- que militibus sortiendam relinquit. Nam e mortuis 8*5 resuscitatus, discipulos quos ipse elegit,gen- tibus mittet, ipseque sacro baptismo indumentum fidelibus fiet : Quotquot enim in Christo baptizati estis, ait Paulus, Christum induistis «5 *. 25. Ac Noe quidem in arca inclusus, et ligni ope mundi alterius suscitandi semina conservans, rur- sumque hominum generis principium effectus, Christum sponte sepultum presignabat : qui pecca- tum quidem sanguine e latere suo cum aqua pro- fluente abluerit; crucis autem ligno omne genus nostrum sospitaverit, noveeque vite ac discipline preceptor exstiterit.Magnus patriarcha Abraham οἳ, Isaac suum ex promissione filium,et in quo sancite repromissiones erant,ia holocaustum offerendum ducens, Domini necem aperte figuravit. Enimvero Isaac quidem Dei indulgentia patri vivus condona- tur ; agnus autem cornibus in virgulto Sabec de- tentus victima fuit : duplexque illud arietis et Isaac sacramentum, Christi Dei nostri verus typus effici- tur **. Hic enim duplex est et compositus, Deus et homo idem exsistens : qui, quatenus Dei Filius ac Deus, ab omni perpessione mansit immunis, qua- ienus idem ipse altiori supra hominem ratione factus est homo,seipsum sacrificium purum et irre- prehensibile pro mundi salute in virgulto Sabec, seu ligno remissionis (Sabec enim remissionem si- gnificat) Patri obtulit. Quid sibi volunt mensure tres,ex quibus confectus subcinericius panis fuit *9? judicant ?Quid lacus ille Josephi primum, ac deinde custodia 59 ? nonne eamdem sepulturam, additam- que illi custodiam perspicue admodum represen- tant? Posuerunt me, inquit, in lacu inferiori, in tenebrosis e£ umbra mortis 5. Quid autem Moses Dei contemplator et legislator ? nonne in fiscella 55 Deut. xxvii, 06. *5 Psal. xxi, 19: 9' Galat. 11, 99 Gen, xvii. 6: 9 Gen. xxxi, 50. 5! Psal. xxxi, 7. te R. ἑνδύσῃ. (99) R. Colb. προκατήγγελλεν. (1) Za6tx γὰρ ἄφεσις. De ἰίβπο Sabec De quo 8. JOANNIS DAMASCENI $4 ΔΑ ἡμῶν εἰρήνης καταλλάγματα, Ἐπεὶ γὰρ ὡς τρὀ. 6ατα ἐπλανήθημεν, τὴν ὁδον Κυρίου ἐχκκλίνανις, καὶ τὴν ἡμῶν ἐξανύοντες τρίθον, διὰ σπλάγχνα ἑλέους ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν παραδέδοται' οὐκ ἐρίζων, οὐδὲ χραυγάζων, ἡμῖν καταλιµπάνων ὑπογραμμὰ, καὶ ὡς πρόθατον ἄφωνον ὑπὲρ ἡμῶν sic θάνατον ἄγεται, ἼΌὌψεσθε, φησὶν ὁ Μωῦσῆς, τὴν ζωὴν ὑμῶν χρεμαµένην ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν, xl οὗ µή πιστεύσητε τῇ ζωῇ ὑμῶν. 'O θεοκάτωρ Δαθὶδ, μᾶλλον δὲ διὰ τοῦ Δαθὶδ ὁ τοῦ Δαθὶδ Κύριος τὸ οἰκεῖον πάθος, καὶ τὴν ξωοτόχον ταφὴν προανσφω- νῶν ἔλεγε Διεμερίσαντον τὰ ἱμάτια µου ἑαυτοῖς, καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν µου ἔθαλλον κλῆρον Ὁ δερµατίνους χιτῶνας ἀμφιάσας τοὺς τοῦ vivo πρωτοπάτορας, ὀἑκὼν Ὑγυμνοῦται πρὸς σταύρωση, Β ἵνα γυμνώσας ἡμᾶς τῆς θνητότητος τὴν τῆς ἐφ- θαρσίας περιθάλῃ (98) εὐπρέπειαν. Καὶ τὴν στολὴν κληρουχεῖ τοῖς στρατιώταις. Μέλλει γὰρ ix θνητῶν ἀνιστάμενος ἀποστέλλειν τοῖς ἔθνεσιν, οὓς αὐτὸς μα” θητὰς ἐξελέξατο, καὶ αὐτὸς θείου βαπτίσματος τοῖς πιστοῖς Ὑίνεσθαι περιθόλαιον. "Ocot γὰρ, φησὶν, ck Xpiaxóv ἐθαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. κε. Νῶε μὲν ἐκ κιθωτῷ καθειργόµενος, xai ξύλψ σώζων δευτέρου κόσμου τὰ σπέρµατα, xzi πάλιν ἀρχὶ τοῦ Ὑένους Ὑενόμενος, Χριατὸν ἐἑχούσίως ἐτύπου θαπτόµενον, τὸν κλύσαντα μὲν τὴν ἁμαρτίαν τῷ & πλευρᾶς αὐτοῦ ῥεύσαντι qug! ὕδατος αἵματι, τῷ δὲ τοῦ σταυροῦ ξύλῳ τὸ γένος ἡμῶν ἅπαν διάσώσανια, καὶ κοινοῦ βίου, καὶ νέας πολιτείας χαθηγεµόνα π- νόµενον. ᾿Αθραὰμ ὁ μέγας πατριάρχης τὸν σα ἄνάγων πρὸς ὁλοκαύτωσιν, τὸν ἐξ ἐπαγελίας, χεὶ εἰς ὅν αἱ ἐπαγγελίαι, τὴν τοῦ δεσπότου σφαγὴν e — φῶς προκατήγγειλεν (99). Αὐτὸς μὲν γὰρ ὁ Ίσσα ζῶν τῷ πατρὶ πρὸς Θεοῦ χαρίζεται’ ἁἀμνὸς δὲ τῶν κεράτων iv φυτῷ Σαθὲκ χατεχόµενος ἐγένετο epl- — χιον: xal Ὑίνεται τοῦ διπλοῦν, τοῦ κριοῦ τε xat τοῦ 'Icadx µυστήριον, τύπος ἀληθὴς Χριστοῦ τοῦ θεῶῦ | ἡμῶν, Διπλοῦς γὰρ οὗτος xai σύνθετος, θεός τε καὶ ἄνθρωπος Qv ὁ αὐτὸς, χαθὸ μὲν φύσει Ylàc θεοῦ καὶ θεὸς, iv ἀπαθείᾳ µεµένηχε' καθὸ δὲ αὐτὸς ἄνθρω- πος ὑπὲρ ἄνθρωπον Ὑενόμενος, ὑπὲρ τοῦ xiu ἑαυτὸν ἱερεῖον ἅμωμου ἐν φυτῷ Σαθὲκ τῷ πατί προσήγαγεν, τοι ἐν ξύλῳ ἀφέσεως. Σαδὶκ Te ἄφεσις (1) ἑρμηνεύεται. Τί βούλεται τα τρία μέτρε τῆς σεµιδάλεως ἐγχρυφίας γενόµετος ; οὗ σαφῶς την τριήµερον τοῦ ἄρτου τῆς ζωῆς ταφὴν ὑπαινίττεται; nonne palam triduanam vitalis panis sepulturam D Τί δὲ à λάχκος τοῦ ᾿Ιωσὴφ πρότερον, καὶ 1, φῥουρὲ | ὕστερον; οὐ τάφον, xal τὴν ἐπὶ τούτῳ ΦβουΏ ΄ ἐμφαίνει τρανότατα! ἝἜθεντο γὰρ µε, φησὶν, ὃν λάχκῳ χατωτάτῳ, ἐν σκοτεινοῖς, καὶ ἐν σκῖᾳ θα. νάτου. Ti δὲ Μωσῆς à sóc καὶ νομοθέτης, οὐκ | ἐν τᾷ θί6ῃ κρυπτόµενος, ἔχδοτος πρὸς θάνατον ἆἷ- δοται, καὶ πρὸς τῆς βασιλίδος ἀναλαμθάνεται ; Οὐτω 27. " Gen. xxi, 4, seqq. " Gen. σχσχη, 1 δὲ. - Greci auctores varia conjecerunt, quid sentiendum sit dixi in orationem 4 Damasceni, de imaginibus. 025 HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 026 καὶ à Χριστὸς ἐν τάφῳ καλύπτεται, νεχρούµενος À abditus, ad mortem exponitur, atque a regina reci- plv σωματικῶς, πρὸς δὲ τῆς οἰκείας θεότητος τῆς — pitur 17 Sic et Christus in sepulcro reconditur, βασιλευούσης πάσης τῆς κτίσεως πρός ζωὴν αὖθις mortuus quidem, si corpus spectes ; at propris di- ἀνάγιται. Oóx αὐτὸς δὲ πάλιν Μωσῆς ῥάδδῳ malt — vinitatis creatorum omnium reginz potentia, ad τὴν θάλασσαν, καὶ τῷ διπλῷ τῆς πληγῆς, τῷ ὁρθίῳ — vitam revocatur. Nonne idem rursus Moses mare καὶ ἐγκαρσίῳ τοῦ σταυροῦ μηνύει τὸ πρόσχηµα, καὶ — virga percutiens, dupliciictu, recto nempe et trans- πρὸς τὸν βυβὸν νάτεισι, τὴν πρὸς τὸν ἄδην δειχνὺς — verso, crucis figuram representat*? ? Descendit in τοῦ Σωτῆρος κατάδασιν (2), καὶ θανατοῖ Φαραὼ τὸν profundum,Salvatoris ad inferos descensum osten- jwxovta, καὶ σώζει τὸν Ισραήλ; Ἐπεὶ καὶ ὁ Χρι- dens, necique tradit Pharaonem insectantem, et στὸς ἐθανάτωσε μὲν τὸν θάνατον, σώζει δὲ πάντας — salutem Israeliasserit. Nam et Christus perempta τούς slc αὐτὸν πιστεύοντας. Ταῖς δὲ τῶν etpüv — morte in se credentes omnino salvos facit. Cum ἐκτάσεσι, τρέπων μὲν τὸν ᾽Αμαλὴ., τροπαιοφόρον — item manuum extensione, Amalech in fugam ver- δὲ τὸν Ἰσραὴλ ἐργαζόμενος, τὸ αὐτὸ προεµφαίνει — tit ^, Israelique tropsea parat, hac ipsare Salvatoris τοῦ Σωτῆρος µυστήριον. Ἐξίστησί µου τὸν νοῦν xal — mysterium premonstrat. Quin et stuporem mihi τὸ τοῦ μάννα παράδοξον. Ὥσπερ Ἱὰρ τῇ ἑσπέρᾳ τοῦ — injicit admirabile manne sacramentum *!, Sicut Σαββάτου µόνον ἐκρύπτετο οὕτως Ἰησοῦς à ἐμὸς p enim Sabbati duntaxat vespere recondebatur, ita θεὸς, καὶ OU ἐμὶ ἄνθρωπος, ὅλως Ὑλυχασμὸς, καὶ — Jesus Deus meus, meique causa factus homo, mea ὅλως ἐπιθυμία, ἐν τῷ τέλει τῆς Παρασκευῆς τῷ τάφῳ — totus dulcedo, totusque cupiditas, in fine Parasce- χαλύπτεται. Ἰωνᾶν δὲ, οὐκ αὐτὸς ὁ Κύριος ἑαυτοῦ ^ veg sepulcro tegitur. Quid porro Jonam } nonne προηγόρευσε τύπον: Ὥσπερ yàp, φησὶν, "Ιωνᾶς — Dominus ipse sui illum figuram gerere prsnun- ἐποίησεν dv τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἅμερας — tiavit? Sicut enim Jonas, inquit, tres dies ac tres xi τρεῖς νύκτας, οὕτως (3) δεῖ xal τὸν Υἱὸν τοῦ poctes egit in ventre ceti ; sic erit Filius hominis tri- ἀθρώπου ποιῆσαι iv τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖ — bus diebus et tribus noctibus in corde terrz 59. ἡμέρας, xal τρεῖς νύκτας. XV. Αλλ᾽ ἐρεῖ τις Eb τῇ Παρασκευῇ (4) τὸν 9136 26. Verum dicet aliquis: Si in Parasceve ἐούσιον ὑπομεμένηχε θάνατον, ἀνεδίω τε τῇ pig — voluntariam mortem subiit, revixitque una Sabba- τῶν Σαθθἄτων, πῶς σωθήσεται, τὸ τρεῖς νύκτας τῇ torum, quomodo constabit eum dies tres ac noctes χαρδίᾳ ἑνδιατρέψαι τῆς γῆς; 'AAAà γὰρ οὑτωσὶ tres egisse in corde terre? At vero divinus Moses πρὸς [ἡμᾶς φησιν ὁ θεῖος Μωσῆς, ὡς 'O θεὸς, τὸ huncin modum nos alloquitur : Deus lucem quidem μὲν φῶς ἐκάλεσεν ἡμέραν, τὸ δὲ σχότος ἐκάλεσε — appellavit diem ; tenebras autem appellavit noctem", ὠχτα, ᾿Αναρτηθέντος τοίνυν τοῦ Koplou ἐν τῷ |. Igitur Domino in sanctam crucem sublato,tenebre ἐχράντῳ σταυρῷ, σκότος ἐφ᾽ ὅλην τὴν οἰκουμένην "^ facte sunt superuniversam ** terram, non objecta ἔένετο, οὗ νέφους ἐπιπρυσθοῦντος, xai τὴν ἡλιακὴν — nube aliqua que solem obtegeret; non lunari cor- ἐκτῖνα χαλύπτοντος, οὐ τοῦ σεληνιακοῦ (5) τειχί- — pore tanquam muro quopiam aut septo interce- τος σώματος, ὥσπερ τινὸς διαφράγµατος, xal — dente, ac solis splendorem ad nos accedere prohi- τὴν αἴχλην ὡς ἡμᾶς φθάνειν μὴ συγχωροῦντος: οὕτω — bente (ita enim solis defectiones harum rerum To τὰς ἡλιακὰς ἐχλείψεις ol περὶ ταῦτα δεινοὶ φἀ- — periti fleri docent), sed terram, quanta est tenebris exo00t γίγνεσθαι" ἀλλὰ σκότους ἁπάσης χατασχεθεί- ^ occupantibus, longe quam densa ille quibus Egy- της (6) τῆς γῆς, τοῦ φηλαφητοῦ τῆς Αἰγυπτίων — ptus percussa est, obscurioribus. Ipsa enim solaris τληγῆς λίαν ἁμαυροτέρου. Αὕτη γὰρ ἡ πηγάζουσα — corporis lucendi vis suos ad nos usque radios pro- τοῦ ἡλιακοῦ σώματὸς φωτιστικὴ ἐξέλιπε δύναμις. — fundensdefecit.Consentaneum enim eratconditoris Ἔδει γὰρ τὸν τοῦ Δημιουργοῦ σωματικὸν θάνατον ΠΙΟΓΙΕΠΙ corpoream, rerum omnium conditarum πάσαν πενθῖσαι τὴν Χτίσιν. Διὸ xal ὁ προφήτης luctu frequentari. Quocirca etiam ait propheta: vit Αύσεται ὁ ἥλιος µεσηµθρίας (7), xal συ- — Occidet sol in meridie, et obtenebrascet in die luz δν, «otim iv ἡμέρᾳ τὸ φῶς. Καὶ ἕτερος αὖθις Ἐν — Necnon alius : In die illa non erit luz. Et non dies, bui τῇ ἡμέρᾳ οὐκ ἔσται qc. Καὶ οὐχ ἡμέρα, neque noz, et ad vesperam erit luz 9^. In illis igitur χαὶ οὐ vbt, καὶ, προς ἑσπέραν ἔσται φῶς. Ἐν τῷ D tenebris divina et sancta anima a sacrosancto et σκότει τοίνυν τούτῳ, ἡ θεία καὶ παναγία τοῦ Κυρίου — vivifico corpore separata, in corde terre versata 3 Exod. Ἡ, 1 seqq. δὲ Exod. xiv, 27 seqq. Ubi solum elevate virge et extensionis manuum mentio. Vid. lib. 1v, De fide, cap. 44. δν Exod. xvi, 14. 35 Exod. xvi, 12. * Matth. xij 40... Gen. 1, ὅ. 58 Matth. xxvir, 45. Amos. virt, 9. 60 Zach. xiv, 6, 7. ο) In Colb. additur, καὶ αὖθις &vstot, τὴν ἐκ τοῦ — illam solis defectionem, que Domino patiente ac- So» προαγγέλλων κατάδασιν ; cidit, factam fuisse per lun; ad eum advectionem : 9) Hec desunt in editis, usque ad ᾽Αλλὰ γὰρ οὐ- — ut huic auctori Joannem Damascenum refragatum ὧν esse mirum sit. Illam enim ad Demophilum epis- (&) Colb. ἕκτη. tolam legerat. Quod plane sinceri ejus judicii et (6) 00 τοῦ σεληνιακοῦ. Sic Origenes, Hieronymus, eequitatis egregium argumentum est. ϐἱ alii antiqui contra quam Pseudo-Dionysius in 6) R. κατασχόντος. Colb. κατασχεθέντος. epistola ad Demophilum finxit, scilicet portentosam (7) R. οἰκουμένην. 027 S. JOANNIS DAMASCENI est : hocque pro nocte computatur 61. Deinde post Α ψυχἠ τοῦ ἱεροῦ καὶ ζωοποιοῦ διαιρεθεῖσα σώματος, tenebras rursus dies a rerum opifice instauratur, sole ad proprium statum reverso (quamobrem 1lu- cem ad vesperam fore propheta erat vaticinatus); hec nox qua ante Sabbatum est, ipsumque Sabba- tum et nox qua ante unam Sabbatorum, tum ipsa demum sanctz Dominica splendida et lucifera dies, qua increata lux corporaliter e monumento progre- ditur, tanquam sponsus resurrectionis decore spe- ciosus (finis enim Sabbatorum, quem divinus evangelista 6 vespere Sabbatorum dicit, principium est prima Sabbatorum): habes hoc pacto trium dierum, totidemque noctium expositum numerum. Cseterum unde digressa est, revertatur oratio. 21.9 [n pulverem mortis deducitur, qui ex pulvere hominem finxerat, illiusque vita de terra tollitur. Deponit enim qu: terrena sunt : non corpus dico, sed qua sunt corporis ; somnum, laborem,famem, sitim, sectionem, fluxionem. H»c namquein vitam nostram ob inobsequentiam irrepserunt. Et ejus sepultura fit in pace,quam nobis cruce cepulturaque procuravit, res distantes conjungens, hominemque desertorem Deo conditori subjiciens. Idcirco sce- lerati pro sepultura ejus exitio traditi sunt : Judzi quidem post templi et urbis eversionem captivi ab hostibus abducti, nec rursum ad sua reversuri (divina enim ope destituti sunt, post illam Domini vocem, Relinquetur domus vestra deserta **), deemo- nes vero superba exacti tyrannide, quam in nos mali male exercuerant, turpissimis nos vitiis man- cipantes. Ipse autem nequissimorum spolia, eos qui a seculo 8327 obierant, consecutusest, omnes qui peccati jugo tenebantur. Nam inter iniquos censitus cum esset, &quitatem consevit, factumque est incredulorum semen in perditionem ; quorum festis diebus in luctum mutatis, canticorum vice planctus voces resonarunt. Nobis vero lux e tene- bris orta est, vita ex monumento provenit, resur- rectio ex inferis manavit, gaudium subinde, ac jucunditas, et exsultatio. 28. Porro non abs re erit, evangelica pensitando verba, divinas in eis reconditas opes haurire.Aiunt qui divina spiritu prolocuti sunt, et in seipsis Christum loquentem habuere : Cum sero factum es- set, venit vir dives ab Árimathea nomine Joseph, no- bilis decurio, vir bonus et justus, qui et ?pse discipu- lus fuerat Jesu, et erat exspectans regnum Dei. Hic non consenserat facto eorum : propter metum autem Judzorum latebat. Hic audacter ingressus est ad Pilatum, et petiit corpus Jesu *. O beatum οἱ lau- *! Ruf. in symb. ; Greg. Nyss. orat. 4 De resur. ; Hier., Epist. ad Hevid. quest. & et 5. 95 Matth. xxiu, 38. xxvi, 1. ** Lib. iv De fide, cap. 4. Luc. xxii, 50-52. (8) R. φωσφόρος. τῇ καρδίἰᾳ τῆς γῆς ἐπεδήμησεν, ὅπερ εἲς νύχτα Aoyl- ζεται. Εἶτα μετὰ τὸ σκότος αὖθις ἡμέρα πρὸς τοῦ δη μιουργοῦ σχεδιάζεται, πρὸς τὸ οἰκεῖον σχῆμα τοῦ ἡλίου πάλιν δροµἠσαντος' διὸ καὶ πρὸς ἑσπέραν φῶς ἔσεσθαι ὁ προφήτης προέφησεν' εἶτα dj πρὸ τοῦ Σεθ- θάτου νὺξ, καὶ τὸ Σάθθατον, fitt πρὸ τῆς μιᾶς τῶν Σαθθάτων, καὶ αὐτὴ ἡ τῆς ἁγίας Κυριακῆς λαμαρὲ καὶ φαεσφόρος (8) ἡμέρα, tv ᾗ τὸ ἄκτιστον φῶς σωματικῶς ἐκ τοῦ τάφου ἨἈπρόεισιν, ὡς νυµφίος ὡραῖος τῷ χάλλει τῆς ἀναστάσεως' τὸ γὰρ τέλος τῶν Σαθθάτων, ὅπερ ὀψὲ Σαθθάτων φησὶν à εὔαγγελ- στὴς, ἀρχὴ τῆς μιᾶς τῶν Σαθθάτων γίνεται’ ἴχεις τῶν τριῶν ἡμερῶν xal τοσούτων vuxtüv ce! τὴν ἀπαρίθμησιν. Αλλ’ ἑπανίωμεν αὖθις, Doe ἕ- p δημεν. xt. Ele χοῦν θανάτου κατάγεται ὁ ἐκ χοὺς χλα- στουργήσας τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀπὸ τῇς γῆς ἡ ζωὴ αὐτοῦ αἴρεται, Τῶν γηΐνων γὰρ ποιεῖται τὴν ἀπό. θεσιν, οὐ σώματός oup, τῶν δὲ τοῦ σώματος, ὕπνου καὶ χόπου (9), πείνης xai δίψης, τομῆς τε xal ῥεύ- σεως. Ταῦτα γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς elc τὸν βίο εἰσέφρησε τὸν ἡμέτερον. Kal ἐν εἰρήνῃ ἡ tag) αὐ- τοῦ γίνεται, fj» διὰ σταυροῦ xal ταφῆς ἡμῖν ixpe τάνευσε, συνάψας τὰ διεστῶτα, καὶ τὸν ἀποστάτην ἄνθρωπον καθυποτάξας τῷ πλάσαντι. Διὸ oi πονηροὶ ἀντὶ ταφῆς αὐτοῦ slc ὄλεθρον παραδέδονται’ [ουδεῖοι μὲν, μετὰ τὴν τοῦ ναοῦ xai τὴν τοῦ ἄστεος πόρθησυ, δορύχτητοι πρὸς τῶν ἐχθρῶν ἀπαγόμινοι, poit πρὸς τὰ οἰχεῖα πάλιν δροµήσοντες τῆς yàp θες ἐπικουρίας ἀφίενται ἔρημοι μετὰ τήνδε τὴν τοῦ Kv- ρίου φωνὴν' Ὁ οἴκος ὑμῶν ἀφίεται ἔρημος δαίμο- νες δὲ τὴν τύραννον xal γαῦρον ἀφαιρεθέντες ἀρχὴν, ἦν ἠρξαν ἡμῶν xaxol κακῶς, τοῖς αἰσχίστοις yupe- σάµενοι πάθεσιν. Αὐτὸς δὲ τῶν πονηρῶν τὰ σχῦλε τοὺς ἀπ᾿ αἱῶνος θανόντας κεκληρονόµηκεν, ἀπαλλά- ξας τούτους ὅσοι τῷ ζυγῷ τῆς ἁμαρτίας κατείχοντο' 'Ev γὰρ ἀνόμοις καταλεχθεὶς, τὴν εὐνομίαν igit» σεν" τῶν δὲ ἀπειθούντων τὸ σπέρμα Τίγονν εἰ ἀπώλειαν, καὶ πἰνθος ἑορτῶν ἀπηλλάξατο, καὶ δρή- νους ὕμνων ἀντήχησαν 'Βμῖν δὲ φῶς ix σκότους — ἀνέτειλε, καὶ ζωὴ προῆλθεν ἐκ µνήµατος, καὶ U ἃδου πηγάζει ἀνάστασις, καὶ χαρὰ xal θυμηδία, καὶ ἀγαλλίασις. xq. Οὐκ ἄτοπον δὲ xal τῶν εὐαγγελιχῶν ἀψαμί- νους ῥημάτων, τὸν ἐν αὐτοῖς πλοῦτον ἀρύσασθαι. Φασὶν οἱ πνεύµατι τὰ θεῖα φθεγξάµενοι, καὶ τὸ Χριστὸν λαλοῦντα dv ἑαυτοῖς ἔχοντες εὐαγγελισταί. — ἸΟψίας Ὑενοµένης, ἆλθεν ἀνὴρ πλούσιος ἀπ ᾿Αριμαθαίας τὸ ὄνομα ᾿Ἰωσὴφ, εὐσχήμων βον- λευτὶς, ἀνὴς, ἀγοθὸς xal δίκαιος, ὃς xal αὐτὰ ἐμαθήτεωσε τῷ ᾖ᾿ησοῦ, καὶ ἣν προυδεχόµενος τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Οὗτος οὐκ ἦν συγκᾶ: τατεθειµένος τῇ πράξει αὐτῶν, διὰ δὲ τὸν φόδον * Matth. xxvii, 37, 58; Marc. xv, &, €; (9) Β. χόπου. Με. 029 τῶν Ιουδαίων ἐχρύπτετο . Οὗτος ἦλθε πρὸς Πιλᾶτον, xai ᾖτήσατο τὺ σῶμα τοῦ Ἰβσοῦ. Ὢ µαχαρἰου καὶ ἀοιδίµου ἀνδρός | ᾽Αληθῶς φησιν ὁ Κύριος. Ἠᾶν δενδρον ix καρπῶν οἰκείων ἐπιγινώσκεται. ᾽Αγαθὸς τοίνυν ὑπάρχων καὶ δίκαιος, οὐχ Tv συγκατατεθειµένος τῇ βουλῆ καὶ τῇ πράξει αὐτῶν. "Όντως οὔτος µακάριος dvip, ὣς φησιν ὁ Δεηγόρος Δαθὶδ. Οὐ γὰρ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἆσε- θών, οὖδε ὁδῷφ ἁμαρτωλῶν ict ἐφρυάξατο καὶ ἐπὶ κατέδρα λοιμῶν οὗ κεκάθικε κατὰ τοῦ Κυρίου, xii κατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ, μετὰ λαῶν ἀνόμων βου- λεωσάµενος . Οὐκ εἶπεν ' "Αρον , dpov, σταύρωσον αὐτόν. Οὐκ ἐφθέγξατο τὴν τῶν δειλαίων φωνὴν, τὴν τοῦ ἀθώου xai θείου αἵματος ποινὴν ἐφ᾽ ἑαυτὸν καὶ τὴν οἰχείαν γονὴν ἐφελκόμενος) ἀλλ’ ἐν τῷ νόµῳ Κυ- βίου ἔχων τὸ θέλημα, καὶ ἐν τῷ νόμῳ αὐτοῦ κοιτα- [όμενος καὶ ἀνιστάμενος ἀεὶ (10) μελετῶν, τοῖς θεοῤ- ῥύτοις τοῦ Πνεύματος νάµασι τὴν οἰκείαν κατήρδευε ῥιάνοιαν. Τοῦ γὰρ καλοῦ διδασκάλου φοιτητὴς ἐγε- Tu, xal τοῖς αὐτοῦ κατηκολούθηκεν ἴχνεσιν, "Q πλουσίου ἀνδρὸς (44), τὴν προαἰρεσιν |. ὢ σοφοῦ ἐμ- 15009, τῷ ἐπιγείῳ τὸν οὐράνιον διαρπάσαντος πλοῦ- τον, xal τὸν τῆς ζωῆς Οθησαυρὸν iv ἑσυτῷ xata- χρύφαντος{ Ὅ δὲ Πιλάτης, φησὶν, ἐθαύμασεν εἰ X» τέβνηκεν. ᾿Εθαύμασε (12) πῶς ἡ ζωὴ τέβνηκε, πῶς ὁ τῆς πνοῆς τῶν ἀνθρώπων ταμίας τὴν πνοὴν παραδέδωκεν. Nai, τέθνηχεν, ὦ Πιλάτε, ἀλλ’ ἔχου- elc. Ἐξουσίαν γὰρ ἔχει θεῖναι τὴν φυχἠν ἑαυτοῦ, χα) ἐξουσίαν ἔχεε πάλιν λαθεῖν αὐτὴν. Nal, τέθνηκεν, HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. τολµήσας εἶσ- Α dabilem virum : Vere Dominus ait, omnem arbo- B 630 rem ex fructibus suis cognosci 66, Bonus enim et justus cum esset, non consenserat consilio et faci- nori illorum. Beatus revera vir iste est ut divinilo- quus David ait". Non enim abiit in consilio im- piorum, et in cathedra pestilentie non sedit 58, ut cum sceleratis populis inania adversus Dominum et adversus Christum ejus meditaretur 9?. Non dixit, Tolle, tolle, crucifige eum. Non erupit in improborum vocem,ut insontis divinique sanguinis in se suamque progeniem ultionem accesseret ; sed in lege Domini voluntatem habens, et in ea, seu quiesceret, seu staret, continue meditans, divino Spiritus latice mentem irrigabat. Boni nempe pre- ceptoris ludum frequentaverat, ejusque vestigia sectatus erat. O probum viri divitis consilium ! o vere prudentem mercatorem, qui terrenarum opum compendio colestes rapuit, etin se vitz thesaurum condidit ! Pilatus autem, inquit, mira- batur si jam mortuus esset '*, Mirabatur, quomodo vita mortem obiiset : quomodo spiritus homi- num promus condus,spiritum reddidisset. Ita plane mortuus est, o Pilate, sed sponte sua. Potestatem enim habet ponendi animam suam, et potestatem habet iterum sumendi eam ?!. Ita, mortuus est, ut mortem depredaretur ; ut hominem compedibus ligatam vivificaret; ut primogenitus ex mortuis. factus, resurrectionem ex mortuis affunderet ; ut absorberetur a vita quod mortale est ?*, ἵνα σκυλεύσῃ τὸν θάνατον, ἵνα ξωώσῃ (13) πέδαις σφόδρα χατεχόµενον, ἵνα πρωτότοκος kx νεκρῶν γενόμενος, τοῖς νεχροῖς TY doy ἀνάστασιν, ἵνα καταποθῇ τὸ θνητὸν ὑπὸ τῆς ζωῆς, X9. Δωρεῖται τοίνυν τὸ σῶμα τῷ Ιωσήφ. Ὢ τὀλ- 5 29. Donatur ergo corpus Joseph. O invictam µης ἀσχέτου καὶ παῤῥησίας, ἂν πίστις καὶ θεῖος πύδος ἐκύησε | Θείων χαρισµάτων ol μαθηταὶ γενόµε- νο μέτοχοι, φόθῳ συστελλόμενοι χρύπτονται, καὶ σὺ νεχρὸν ἐπιποθεῖς, τὸν διδάσγαλον θᾶττον ἐμιμήσω τὸν σὸν χαθηγεµότα καὶ Κύριον . Ἡροαιρέσει γὰρ τὴν σιαυτοῦ φυχἡν θανάτῳ παραδέδωκας (44). Οὐκ ἥνεγ- χας γυμνὸν ὁρᾷν τὸ τοῦ Κυρίου σῶμα τὸ ἅγιον, τὸ xij ὑπόστασιν ἑνωθὲν τῇ θεότητι. "Hio τοῦ θείου ἄνβραχος, οὗ τῷ τύπῳ τὰ Σεραφὶμ οὐ φαῦσαι δεδύ- Ἠνται. Ὢ µακαρίων χειρῶν | ὢ πανολθίων ὠλενῶν, ak κατασχὼν τὸ τοῦ θεοῦ μοῦ σῶμα, σιδόνι καθαρᾷ καὶ µύρόις πολυτελέσιν ἐνείλγσας ἱ Οὕτω γὰρ, φη- cw, ἴθος ἐστὶ τοῖς Ἰουδαίοις ἔνταφιάζειν. ν δὲ, φησὶν, iv τῷ τόπῳ, ὅπου ἑσταυρώβη, κῆπος, καὶ ἐν τῷ χήπῳ μνημεῖον καινὸν, ἐν ᾧ οὐδέπω οὐδεὶς ἱτέβη. Ἐκεῖ οὖν διὰ τὴν Παρασκευὴν τῶν Ίου. Ἁίων ὅτι ἐγγὺς ἦν τὸ μνημεῖον, ἔθηκαν τὸν Ἰη- ew b ἑλατόμησεν ἐν τῇ πέτρᾳ ^ καὶ προσκυλί- φας λίθων µέγαν πρὸς τὴν θύραν, ἀναπῆλθε. Παρασκευὴ uiv οὖν λέγεται, οἷόν τις προετοιμασία D audaciam et libertatem, quam fides ac numinis amor perperant ! Discipuli qui divinorum benefl- ciorum participes fuerant, metu contracti latebras quzrunt; et tumortuum magistrum ex petis? Plane praeceptorem, ducem, inquam, tuum ac Dominum illis citius est imitatus. Animi quippe proposito tuam ipse animam morti objecisti. Sanctum Do- mini corpus, quod deitati subsistendi ratione uni- tum erat, nudum videre non tulisti. Tetigisti di- vinum carbonem, cujus figuram nec Seraphim tangere potuerunt ?*. O beatas manus ! 8368 o feli- cissimas ulnas, quibus Dei mei complectens cor- pus, pretiosissimis unguentis delibutum (hic enim, ait Scriptura , mos est Judzis sepilere) sindone munda involvisti. Erat autem in loco, inquit, ubi - crucifixus est, hortus, et in horto monumentum πο- vum, in quo nondum quisquam positus fuerat. Ibi ergo propter Parasceven Judzorum, quia illic erat monumentum quod ex petra exciderat, Jesum posuit, magnoque lapide ad ostium monumenti advoluto, 8 Matth. vii, 16, 17. "Psal. 1, 1. 9? ibid. *? Psal. 11, 1. 7? Joan. xix, 15. 7? Marc. xv, 44. '! Joan. 1,13. 1Π Cor. v, &. m Edit. καὶ ἀεί, 11) R. à προαιρέσεως ἀνδρὸς πλουσίου. Edit. ὦ πλουσίου ἀνδρὸς προαίρεσις: (12) Totum hunc ocum. misere corruptum ex 73 Carbo quem vidit Isaias, v, 6,"Christi corpus deitati unitum. Mss. restituimus. 13) Edit. ζώση. 14) Colb. προδέδωχκας. 931 recessit "*. Atqui Parasceve dicitur, velut prspa- ratio ad Sabbati requiem: Cessationem enim a laboribus Sabbatum habebat ; cum Deus He- breis sanxisset, ne quid servile attentarent : nobis vero Domini passio parasceve ad vaca- tionem a peccato fuit, et a malis que ex ipso proveniunt. Sindone itaque munda involvitur, qui solus mundus, omnisque expers corruptionis fuit. Qui operit celum nubibus, qui amictus est lumine sicut vestimento, in sepulcro deponitur. Cujus thronus colum est, ac terra scabellum pedum ejus : qui omnia implet et circumscribit : qui solus divina ratione incircumscriptus est, et quidquid in creatis est,pugillo comprehendit, quod corpus atti- net, tumulo circumscribitur. Idem qui in colo uti Deus cum Patre et Spiritu adoratur, ipsemet ut homo corpore in monumento jacet, animaque in inferni recessibus continetur, ac latroni aditum in paradisum struit; incircumscripta ubique comitan- te deitate, que nullis cohibetur spatiis. Quanquam enim divina illa et sacra Dei anima a vivifico puris- simoque corpore sejungitur; Verbi tamen divini- tas, post conceptionem in sancte virginis Deique Genitricis Marie utero, inseparabili facta secun- dum hypostasim duarum naturarum unitione, ab utrisque, anima scilicet et corpore, indivulsa per- stitit. Quo factum est, ut una Christi hypostasis inipsa quoque morte perseveraverit, subsistentibus in Dei Verbi persona, tum corpore, tum anima, eamdemque post mortem habentibus hypostasim. Quamobrem omne genu flectatur, calestium, terre- trium et. infernorum, οἱ omnis lingua confiteatur, quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris Ἱε. 30. Quorsum autem in sepulcro novo, in quod nullum adhuc cadaver illatum erat, deponitur ? Nimirum, ut censeo, ne resurrectio alterius cu- juspiam eorum qui illic conditi essent, putaretur. Ad malitiam namque praesto sunt, qui sus ipsorum saluti invident, et ad incredulitatem citissime fe- runtur. Ut ergo manifesta et perspicua Domini resurrectio esset, solus in novo et vacuo monu- mento sepelitur, vitse spiritalis petra, ex qua ipsos consequente ingrati homines bibebant, lapis, in- quam, singularis et sine manu sectus, in excisa petra occulitur. Molles enim anima, et quz» volu- ptatibus facile diffluunt, divinum verbum excipere non sustinent, sed firms potius et masculo robore ad virtutem comparata. 31. Altera autem die, inquit, qua est post Pa- rasceven, convenerunt principes sacerdotum et Ρλα- rismi ad Pilatum, dicentes Ἰδ. Rursus cogitur im- probitatis concilium. Illi qui prophetas occidunt, et lapidant eos qui ad se missi sunt ; qui vineam 829 Domini, populum utique Israeliticum, dire ** Joan. xvin, 41, 42... 75 Philipp. ῃ, 10. (15) Edit. μοχλοῖς. orat2 De Assumpt., iv ἄδου μυχοῖς κατοικίζεται. 8. JOANNIS DAMASCENI 76 Matth. 0622 À πρὸς τὴν τοῦ Σαθθατου ἀνάπαυσιν. Κατάπαυσιν γὰρ τῶν ἔργων εἶχε τὸ Σάθθατον, μηδενὸς λατρευτοῦ τὸ παράπαν ἐφάπτεσθαι τοῦ Θεοῦ τοῖς Ἐθραίοις Gri. σαντος' &ÀÀ' ἡμῖν Ἡαρασχευὶ πρὸς τὴν τῆς ἁμι- τίας, xai τῶν ἐκ ταύτης δσχερῶν, τὸ θεῖον πάβος γεγένηται. Σινδόνι τοἶνων καθαρᾷ ἐνειλίσσεται ὁ µο- voc καθαρὸς xai ἀχήρατος, ὁ περιθάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν νεφέλαις, ὁ ἀναθαλλόμενος qq ὡς ἵμάτιον à τάφῳ τίθεται, ὁ θρόνον ἔχων τὸν οὐρανὸν, χαὶ τὴν γῆν ὑποπόδιον, ὁ πληρῶν καὶ περιγράφων τὰ σὺμ- παντα, ὁ µόνος ὡς θεὸς ἀπερίγραπτος, xai ὁραὶ περιδεδραγµένος τῆς κτίσεως, dv τάφῳ σωματιῶ: περιγράφεται. Αὐτὸς ὡς Θεὸς ἐν οὐρανῷ σὺν lini προσκυνούµενος xai τῷ Ηνεῦματι, xai αὐτὸς ὡς ἂν- θρωπος σωματικῶς iv µνήµατι κείµενος, καὶ ϕνχι- p xs ἐν τοῖς ἅδου μυχοῖς (45) αὐλιζόμενος, xal τῷ λῃστῇ εἰσιτητὸν ποιῶν τὸν παράδεισον, συµπε;- ομαρτούσης ἁπανταχῆ τῆς ἀπεριγράπτου θεύτητος, Et γὸρ καὶ διῃρέθη ἡ ἱερὰ uy) τοῦ ζωοποιοῦ χαὶ — ἀχράντου σώματος, ἀλλ᾽ ἡ θεότης τοῦ Λόγου μετὰ τὴν ἐν γαστρὶ τῆς ἁγίας Παρθένου xai θεοτόχοι Μαρίας σύλληψιν, καθ) ὑπόστασιν γεγενηµένης τῶν — δύο φύσεων ἁδιασπάστου ἑνώσεως, ἀμφοτέρων µε. — µένηκεν ἀδιάσπαστος, τῆς τε φυχῆς npn, χαὶ τοῦ σώματος" xal οὕτω µία ὑπόστασις τοῦ Χριστοῦ x — ἐν αὐτῷ θανάτῳ διέµεινεν, ἐν τῇ τοῦ θεοῦ Λόγου ὑποστάσει ὑφισταμένης τῆς τε ψυχῆς xal τοῦ σύ» µατος, xai μετὰ θάνατον καὶ ταύτην κεκτηµένων — Διὰ τοῦτο πᾶν qÓvo κάμφῃ ἔπουρα. . ὑπόστασιν . vlov , xai ἐπιγείων , καὶ καταχθονίων , καὶ πᾶσ γλῶσσα ἐξομολογήσεται, ὅτι Εύριος Ιησοῦς Χριστὸς C el; δόξαν τοῦ Πατρός. X. Τί δὲ εν τάφῳ καινῷ κατατίθεται, iv ᾧ οὐδέπω | νεχρὸς κατετέθη ; Ἐμοὶ δοκεῖ, ὡς ἂν μὴ τινος τῶν πάλαι θετειµένων ὑποπτεύηται dj ἔγερσις. "Ἀτοιμι γὰρ εἰς χακουργίαν οἱ tfj ἑαυτῶν σωτηρία βασιαί- - νοντες, καὶ πρὸς ἀπιατίαν ὀξύτατοι. νε τοῦνν ἐνφανὴς xal ἀρίδηλος ἡ τοῦ Κυρίου δειχθείη ἀνασα, σις, μόνος ἐν καινῷ xal κενῷ τῷ µνήµατι θάπτεται, ἡ τῆς ζωῆς πνευματικλ πέτρα, ἐξ ἧς ἀκολουθούσης ἔπινον οἱ ἀγνώμονες ὁ λίθος ὁ ἀκρογωνιαῖος χαὶ ἀχειρότμητος , ἐν mitpq λελαξευμένῃ καλύπτιται, Εὔθραυστοι (40) γὰρ ψυχαὶ xai ἡδοναῖς εὐδιάχυτοι τὸν θεῖον Λόγον οὐ φἐρουσι δέξασθαι, στεριαὶ δὲ D μᾶλλον, καὶ ἀῤῥενωπῶς πρὸς ἀρετὴν Otaxslpevat. λα’. T3 9' ἐπαύριον, φησὶν, fete ἦν μετὰ τὴν Ἡαρασχευὴν, συνήχθησαν οἱ ἀρχιερεῖς, xt Φα- ρισαῖοι πρὸς Πιλάτον , λέγοντες. Ηάλιν συνήχθη τὸ τῆς παρανοµίας συνέδριον . νους πρὸς αὐτούς' οἱ τὸν ἀμπελῶνα Κυρίου, Τὸ a xxvil, 62. (46) Colb, εὔθρυπτοι. Οἱ τοὺς mpoglt ἀποκτείνοντες, xai λιθοθολοῦντες τοὺς ἀπεσταλμί- 633 HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 654 Ἰσραηλίτην λέγω λαὸν, δεινῶς κατεσθίοντες, καὶ Λ devorant ; qui, servis occisis,ipsum quoque filium πρὸς τοὺς δούλους τὸν κληρονήμον Υἱὸν ἀπεχθῶς θανατώσαντες. Ἠγνόησαν Υγὰρ, ὡς κληρονόμος ἔσται πάσης τῆς κτίσεως, oía ἄνθρωπος. El γὰρ ἔγνω- σαν, οὐκ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἑσταύρωσαν. Καὶ τί πρὸς ΙΠΠιλάτον λέγουσι; Κύριε, ἐμνήσθημεν, ὅτι ἐκεῖνος ὁ πλάνος εἶπεν ἔτι ζῶν Μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐμείρομαι. Ὢ τῆς συνήθους τῶν εἶδωλολα- τρῶν (17) παρανοµίας | Τὸν τῆς πλάνης ὑπόσπονδον, τὸν δοῦλον τῆς ἁμαρτίας χύριον καλοῦσιν ol πλάνοι, καὶ τῆς πλάνης συμμέτοχοι. Τὸν δὲ Σωτῆρα τῶν ὅλων xai Κύριον, τὴν ὄντως ἀλήθειαν, τὴν τοῦ Πα- τρὸς σοφίαν xai δύναμιν, τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν τὸ φωτίζον πάντα ἄνθρωπον εἷς τὸν χόσµον ἐρχόμενον, πλᾶνον προσαγορεύουσι. Τί, ἔτι ζῶν, φάσκετε πρό- heredem inhumane peremerunt. Ignorabant enim cum, quatenus homo esset, creature universa he- redem fore. Si enim cognovissent, nunquam Domi- num glorie crucifizissent ", Quid vero illi ad Pila- tum ? Domine recordati sumus, quia seductor ille dixit adhuc vivens, Post tres dies resurgam ?*. O fa- miliarem hominum idola colentium improbitatem! Erroris sui socium ac peccati servum, dominum vocant, ipsi seductores, errorisque consottes. Uni- versorum autem Salvatorem ac Dominum, qui reipsa veritas est, qui Patris sapientia et virtus ??, verum lumen, quod illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum,seductorem appellant. Cur, adhuc vivens? prius edicite. Annon post mor- τερον; Οὐ ζᾷ μετὰ θάνατον, ὁ τῆς ζωῆς τοῖς ζῶσι, B tem vixit, qui viventibus vite auctor est, et iis xal τοῖς οὖσι τοῦ εἶναι αἴτιος;» Ἐν νεχροῖς μὲν qv, ἑλλὰ fv, ὡς ἐλεύθερος. Οὐκ ἠκούσατέ ποτε ἐν Ἰωνᾷ τῷ προφήτῃ τοῦ Κυρίου Φήσαντος "Ett τρεῖς ἡμέραι, καὶ Νινευὴ καταστραφήσεται; Kataotpa- φήσεται γὰρ dj πλάνη, τοῦ Κυρίου τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐξ- ανισταµένου τοῦ µνήµατος, xxl φυτευθήσεται δικαιο- αύνη τε xai ἀλήθεια. Κέλευσον οὗν, φασὶν, ἆσφα- λισθῆναι τὸν τάφον ἕως τρίτης ἡμέρας. Τί µάτην τχράττεσθε, δείλαιοι; Τί φοθεῖτθε φόθον, οὔ φόθος οὐ πίφυχεν; Οὐ συνέξει σφραγὶς τὸν ἀπερίγραπτον. Εἰ τῷ ᾿Αθθαχοὺμ αἱ τοῦ βόθρου σφραγίδες οὐκ ἑπ- ἔσχον τὴν εἴσοδον, οὐκ ἂν ἐκτρέψαιτο τὸν Δανιλλ. προφήτην ὄντα θεοῦ xai θεράποντα’ πῶς τὸν χοινὸν Δεσπότην κατασχεῖν al σφραγῖδες δυνήσονται; ᾽Αλλ᾽ ὄντως τυφλὸν ἡ xaxíx, καὶ θᾶττον τρέπεται. Νή- ποτε ἑλθόντες οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ κλέφωσιν αὐτὸν, χαὶ εἴρωσι τῷ Aa, ὅτι ἠγέρθη ἀπὸ τῶν vexptov: καὶ ἔσται d ἐσχάτη πλάνη Χείρων τῆς πρώτης. Τίς χλέπτει νεκρὸν, ὦ ἀνόητοι;, Τὴν μὲν ἐσθῆτα τυ- χὸν τῶν κατοιχοµένων λωποδυτοῦσιν ol τοὺς τύµθους ὀρύττοντες (18): νεκρὸν τίς χέχλοφε πώποτε; εἰ γὰρ μὴ ἀνασταίη, xai Ψψεύσοιτο «(à προῤῥήσει (19) τὴν ἔχερσιν, πῶς αὐτοῦ µάτην ol μαθηταὶ περιέξονται ; Νεχρὸς γὰρ ἅπας ἀπὸ καρδίας βροτῶν ἐπιλέλησται, ἴφησεν ἡ Γραφή. ΒΕἰ δὲ πλάνοις, πῶς οὐ μᾶλλον ἐπι- λησθήσεται; Πῶς δὲ θανάτους xal θλίψεις παντοδα- XX, xxl Φφορυτὸν καχῶν ἑαυτοῖς ἐπισπάσονται, ὡσπεροῦν ἐπεσπάσαντο, πλάνου νεκροῦ ἐπεχόμενοι; Ὄντως τὴν σχεπτοµένην ὑμῖν πλάνην τοῖς ἆληθί- ev ἐπιφημίζετε, Ag. λλκ’ ὁ ΒΗιλάτος. Ἔχετε χουστωδίαν’ ὑπάγετε, φησὶν, ἀσφαλίσασθε ὡς οἶδατε. Οἱ δὲ πορευθέντες ἠσθλλίσαντο τὸν τάφον, σφραγίσαντες τὸν λίθον μετὰ τῆς κχουστωδίας, Φεύγει τὴν Χχοινωνίαν τῶν Δεοχτόνων ὁ Ἠιλάτος, εἰδὼς ὡς οὐδεμίαν αἰτίαν εὗρεν by αὐτῷ καὶ τὸ πᾶν τῆς παροινίας αὐτοῖς ἀποδίδωσιν. Ὡς οἴδατε, φησὶν, ἀσφαλίσασθε. Μή τις ὑμῖν ὕπο- qua exsistunt exsistenti; ? inter mortuos equidem ert, sed vivens, utpote liber. Nunquamne Domi- num audistis id Jona propheta loquentem : Adhuc tres dies, et Ninive subvertetur **? Error enitn subvertetur, resurgente Domino die tertia de mo- numento, et plantabitur, tum justitia, tum veritas. Jube igitur, inquiunt, custodire sepulcrum usque in diem tertium *!. Quid frustra, miseri, conturba- mini ? Quid timetis timorem, ubi non est timor? Non tenebit signaculum eum qui incircumscriptus est? Cum fovem signacula Habacuc iugressu non arcuerint, quominus prophetam servumque Dei Danielem pastum iret ** : quomodo signacula illa Dominum universorum remorari poterunt? Verum ctieca res est improbitas, et que a semetipsa facile destruitur.Pergunt: Ne forte veniant discipuli ejus, et furentur eum : εἰ erit. novissimus error pejor priore **. Quis mortuum furetur, excordes ? Cada- vera indumentis interdum spoliare consueverunt, qui sepulcra suffodiunt: mortuum autem quis unquam furatus fuit? Si enim non resurrexerit, sed falso se resurrecturum praedixerit, quid causa erit, cur discipuli incassum ipsi adhereant ? Mor- tuus enim omnis, Scriptura teste **, a mortalium corde oblivioni datur. Si autem insuper seductor, quomodo noncitius obliviscendus? Quomodo autem mortes,omnis generis erumnas, acervum malorum sibi arcessent, seductori, et quidem exstincto adherescentes ? Sane quem ipsi errorem preetendi- tis, inter res veras pervulgatis. D 3». Pilatus vero: Habetis custodiam, inquit, ite, custodite sicut scitis. Illi autem abeuntes munie- runt sepulcrum, signantes lapidem cum custodibus **. Horret Pilatus commercium Deicidarum, sciens se nullam mortis causam iu eo reperisse, omnemque sceleris culpam in ipsos confert. Sicut scitis, in- quit, munite. Ne qua vobis deinceps resurrectioni "1 [ Cor. it, 8. 75 Matth. xxvir, 63. 7? I Cor. 1, 24. 9. Jone ni, 4. Sic. LXX ; alias quadraginta. Vide Bier. et Theod. in hunc locum. ?! Matth. xxvit, 64. *! Dan. xix, 32-38. Xxx, 13. 5 Matth. xxv, 65, 60. η ἀσιθῶν. 18) R. τυµθωρύχοι. 533 Matth. xxvm, 64. 5* Psal. (19) R. πβοειπών, 656 8. JOANNIS DAMASCENI 0936 ejus contradicendi occasio relinquatur, en vobis Α λειπέσθω ἀντιλογία πρὸς τὴν ἀνάστασιν, ὑμῖν αὐτοῖς ipsis, tum sigillum, tum presidium tradidi. Videte igitur ne seductoris, ut vos eum appellatis, de sua resurrectione pradictionibus eventu compro- batis, improba rursus commenta, falsasque impo- sturas struatis. Nam stat res in novacule acie. Nunc judicium est, ut ipse dixit 55. Si enim exalta- tus ipse fuerit e terra resurgendo, vos certe prin- cipes ejiciemini: ille autem omnes trahet ad se- ipsum. Hec Pilatus. Verum $80 Judi pudore abjecto, ingrato semper animo, canum instar ad sepulcrum ruunt, lapidemque sigillo muniunt. Ja- cet ergo in sepulcro mortuus, custodibus et signa- culis asservatus, qui creavit abyssum et obsigna- vit, qui mari arenam terminum posuit. Requievit ut leo, ut catulus leonis obdormivit *', in regis mo- rem excubiis septus somnum capiens. Quis excita- bit illum ? Nunc exsurgam, dicit Dominus **: nunc exaltabor, nunc glorificabor ; nunc videbitis, nunc sentietis. 33. Interim mulieres, ardentissimo Magistri in- flammate desiderio, hac omnia aperte cum vide- rent, quidvis periculi adire pro Domino paratis- sima, apostolos audacia superarunt,non sustinen- tes se ab ipsis hac in laudis parte vinci. Ergo ubi abundavit delictum, superabundavit gratia **. Dece- ' bat enim, ut per quas mors fuerat ministrata, per easdem resurrectioni quoque subserviretur. Quid autem sibi vult, quod apostoli se nunc occultant ? Nempe opus erat, ut divine economie fidelissimi lestes conservarentur, qui gentibus praecones fo- rent, ceu oculati testes, et ministri divinorum sermonum ezstitissent. Cur etiam Petrus emula- tor ille et honorum custos diligentissimus, in ne- gationem usque labi permissus est 9? ? Futurum scilicet erat ut ei clavus Ecclesie committeretur. Quo sciret igitur illis ignoscere qui ex transgres- sione reverterentur, summa providentia Deus hanc eum abnegationem excedere permisit, ut aliorum lapsum commiseraretur, proprio lapsu suo erudi- tus. Mulieres vero divina gratia instar unguenti conferte,et Christum, unguentum illud in nostram instaurationem effusum amore suo attrahentes, ipsum, deitatis quidem ratione effusum et inungen- tem, corporis autem, unctum (nam et quod unxit, et quod unctum es, in unam personam et hypo- stasim coivere) illum, inquam, semper amoris ar- dore persequentes, inque unguentorum ejus odo- rem constantissime currentes, unguenta rursus emunt. et ad sepulcrum properant. Quare prime τὴν σφραγῖδα xal τὴν φρουρὰν ἐγχεχείρικα. Mi, τοί- νυν ἀληθῶν τῶν τοῦ πλάγου, ὡς αὐτοί φατε, δεικνυ- µένων προῤῥσεων cj ἠἐκθάσει τς ἁνοστάσως, σχήψεις δεινὰς, xai ψευδῆ τερατεύµατα ἕξετε (20). Νὸν ἐπὶ ξυροῦ ἵσταται ἀχμῆς (20*). Νῦν κρίσις ἐστὶ, καθὼς αὐτὸς ἔφησεν. El γὰρ αὐτὸς ὑψωθῇ ἐκ γῆς ἀνιστάμενος, ὑμεῖς piv ol ἄρχόντες ἐχθληθήσεσθε, αὑτὸς δὲ πάντας ἑλκύσει πρὸς ἑαυτόν. Ταῦτα Πικά- τοῦ τὰ ῥήματα. ᾽Αλλ᾽ οἱ ἀναιδεῖς xai ἀγνώμονες Ἰουδαῖοι, ἐπὶ τὸν τάφον κυνηδὸν ἑξορμήσαντες, τὸν λίθον σφραγίζουσι, Κεῖται τοίνυν ἐν τάφῳ vexpix, φύλαξι xal σφραγῖδι φρουρούμενος, ὁ χτίσας τὴν ἄθυσσον καὶ σφραγισάµενος αὐτήν' ὁ θέµενος τῇ θαλάσσῃ φἄᾶμμον ὅριον, ὡς λέων ἀνεπαύσατο, ὡς Ἡ σχόμνοςλλέοντος ἐκοιμήθη, ὡς βασιλεὺς ὑπνῶν φυ- λαττόμενος, Τίς ἐγερεῖ αὐτόν; Νῦν ἀναστήσομαι, λέγει Κύριος, νῦν ὀψωθήσομαι, νῦν δοξασθήσνμαι' νῦν ὄψεσθε, νῦν αἰσθήσεσθε. λγ'. 'AXA'QoV γυναῖκες ἐκχαεῖ τοῦ Διδασκάλου τῷ φίλτρῳ Ἠπυρούμεναι, ταῦτα πάντα ἀπερικαλύπτως θεώμεναι, καὶ προκινδυνεύειν τοὺ Kuplou κατεπει- γόµεναι, τῶν ἀποστόλων τὴν παῤῥησίαν ἐνίχησαν, παρευδοκιµεῖσθαι μὴ ἀνασχόμεεαι. — "Apa ὅπου ἐπλεόνασν ἡ Ἁἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσν ἡ χάρις. Ἔδει γὰρ δὴ δι ὦν διηκονήθη ὁ θάνατος, διὰ τούτων λειτουργηθῆναι καὶ τὴν ἀνάστασιν. Τί δὲ δήπωτε οἱ ἁἀπόστολοι κρύπτονται; Ἔδει τοὺς τῆς θείας οἰκονομίας Φφυλάττεσθαι μάρτυρας πι- C στοτάτούς, ἐσομένους τοῖς ἔθνεσι χήρυχας, ὡς aüt- όπτας xal ὑπτρέτας τῶν θείων μυστηρίων ὑπάρ- ξαντας. Τί δὲ xal à Πέτρος ἐκπεσεῖν συγχωρεῖται πρὸς ἄρνησιν, ζηλωτὴς οὗτος καὶ τῶν ἀγαθῶν φύλα ὤν ἀκριθέστατος; Ἔμελλε δὴ τοὺς τῆς Ἐκκλησίας ἐγχειρίζεσθαι οἴακας. Ὡς οὖν συγγνώµων τοῖς ἐκ παραθάσεως παλινοστοῦσι γίγνοιτο, ἐξολισθῆσαι προ” νοητικῶς συγχωρεῖται τὴν ἄρνησιν, συμπαθὴς εἶναι τῷ οἰχείῳ παιδευόµενος ὁλισηήματι, AX) αἱ qv ναῖχες µύρου δίκην τῆς θείας ἐμφορούμεναι χάριτος, καὶ Χριστὸν τὸ κενωθὲν μύρον slc ἡμῶν ἀνακαίνισιν τῷ πόθῳ ἑλκύσασαι, τὸν θεϊκῶς μὲν κενῶθέντα xal χρίσαντα, χρισθέντα δὲ σωματικῶς' τό τε γὰρ χρί- σαν, καὶ τὸ Ὑχρισθὲν εἲς ἑνὸς προσώπου καὶ μιᾶς ὑποστάσεως συνῆλθον συμπλήρωσιν’ τοῦτον ἀεὶ τῷ φίλτρῳ διώκουσαι, xal εἷς ὀσμὴνομύρων αὐτοῦ ἆνον- D δότως τρέχουσαι, μύρα πάλιν ὠνοῦνται, xal πρὸς τὸν τάφου ἐπείγονναι,. Διὸ καὶ πρῶται τυγχάνουσι τῆς θείας ἀναστάσεως, τοῦ δικαίου κριτοῦ τὴν χάρυ ἐπιμετροῦντος τῇ προθυµίᾳ κατάλληλον. etiam divine ressurectionis participes fiunt; justo judice, pro insigni isto fervore munus congruum rependente. 3&. Igitur nos quoque similes evadamus pruden- tibus servis, patrisfamilias adventum preestolanti- λδ’. Γενώμεθα τοίνυν xal ἡμεῖς ὅμοιοι σοφοῖς ol- κέταις προσδεχοµένοις τοῦ οἰκοδεσπότου τὴν ἄφιξιν, 86 Joan xit, 34. *' Gen. xrix, 6. 55 Psal. xi, 6. 9 Rom. v, 20. * Sic de Petro Greg. Meg. hom' 2& in Evang. ; Chrys. de Petro et Elia, et alli. TB 4; (29) R. ψευδηγορίας καὶ τερατεύµατα ἐπινοήσητε. ENIM pro ἕξετε habet. toc, legendum tema tt. (20) Iliad., x vers. 173. οι NE HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 638 οὗ τὸ τἆλαντον λαθόντες, τοῦτο σθένει παντὶ πολυ: À bus, talentumque quod accepimus, omni conatu πλασιάσωμιν' ὅπως ὡς ἀγαθοὶ δοῦλοι xal πιστοὶ οἱ- κονόµοι τῆς τοῦ Κυρίου χαρᾶς (21) ἐπιτύχωμεν. Τά- λαντον δὲ µοι εἶναι: δοκεῖ ἅπαν παρὰ τῆς θείας &ya- ῥότητος τοῖς ἀνθρώποις διδόµενον χάρισμα. "στι μὲν οὖν τῶν θείῶν δώρων οὐδεὶς ὅστις παντελῶς ἀμίτοχος, ἀλλ᾽ ὁ μὲν πρὸς ιήνδε τὴν ἀρετὴν εὔχρη- στος, καὶ ὁ μὲν πρὸς πλείους, ἕτερος δὲ πρὸς ἑλάσ- σους: ὁ uiv πρὸς ὑψηλὰς καὶ ὑπεραναθεθηκυίας, ὁ ὃς πρὸς ταπεινὰς καὶ ὑφειμένας. ἹἙκάστῳ ὃ θεὸς ἐμίρισε (22/ µέτρον πἰστεως. Δυνατοὶ μὲν οὖν Suva- τῶς ἑτασθήσονται, xal ᾧ παρέθεντο πολὺ, πολὺ ἐπαιτήσουσιν αὐτὸν. Ἔκαστος yàp ἀπαιτεῖται κατὰ τὸ µέτρον τῆς ἐγχειρισθείσης αὐτῷ πρὸς θεοῦ δυνά- µιως. Καὶ ὁ διδούς οἶδεν ᾧ δίδωσι, xxl πάντα γυμνὰ xxi τετραχηλισμένα τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ. Σπεύσω- μεν τοίνυν ὅση δύναμµις πολυπλασιάσαι τὸ τάλαντον, Ὁ τὰ πέντε λαθὼν, πέντε ἕτερα προσαπονέµοι τῷ ῥεδωχότι, καὶ δύο, ὁ τὰ δύο πεπιστευµένος. "Oc μὲν ὀρεγίτω χεῖρα πρακτικὴν τοῖς ἐλέου χρῄξουσι, καὶ τῆς πενίας τῷ φορτίῳ χάµνουσιν, ὅστις τούτου τὴν Ἱάριν ἐδέξατο' ὅς δὲ τρεφέτω λόγῳ τοὺς ἐν λιμῷ τη- χοµένους καί ξηρανθένται τῆς ἀπιστίας τῷ καύ- σωνι (23). Κτησώμεθα φίλους ἐκ τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδιχίας, xal τάς τῶν πενήτων γαστέρας ἐμπλήσωμεν, ἵνα ὡς εὐπρόσιτοι ῥήτορες πρὸ τοῦ φρίχης Ὑέμοντος Βήματος ὑπὲρ ἡμῶν ῥητορεύσωσιν. ᾿Αστέγους ξενί- σωμεν᾽ γυμνούς ἀμφιάσωμεν' νοσοῦντας ἐπισχεψώ- μεθα’ πρὸς τούς ἐν φρουρᾷ τὸν πόδα κινεῖν μὴ κατ- οχνήζωμεν᾽ τοῖς ἐν ἀνίαις καὶ λύπαις τὴν ystpa ἐχτείνωμεν. Συναλγήσωμεν ἐχχέωμεν δάκρυον συµ- παθές' αθέσει γὰρ τὸ τῆς Ὑεέννης ἀτελεύτητον πῦρ. El ταῦτα διψώση καρδίᾳ τελέσωμεν, ἐρεῖ καὶ ἡμὶν ὁ Κύριος Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι too Πατρός µου, χληρονοµήσατε τὴν ἡἠτοιμασμένην ὑμῖν βασι- λείαν. λε. Ot κεκλημένοι, ἕνδυμα γάμου λαμπρῶς στο- λισώμεθα, ὡς ἄν κοινωνοὶ τοῦ θείου γάμου γενώ- µεβα, ἐπιγνωσθῶμέν τε τῆς ἀνακλήσεως (24) ἄξιοι, Xii τοῦ µόσχου τοῦ σιτευτοῦ µεταλάθωμεν, xal τοῦ ἐμνοῦ τοῦ Πάσχα µετάσχωμεν, ἐμφορηθῶμέν τε τοῦ χαινοῦ τῆς ἀμπέλου γεννήµατος, νῦν μὲν σάρχα θεοῦ ἐκ σἰαου (25), xai αἷμα θεοῦ ἐξ οἴνου, ἀληθῶς τῇ ἱπιχλήσει (26) xal ἀῤῥήτως μεταποιούµενον ἆψευ- multipliciter augere adnitamur ; ut tanquam famuli boni et fideles dispensatores, Domini gratiam nan- ciscamur. Talentum porro istud, mea quidem sen- tentia, non aliud est, quam quidquid donorum ho- minibus a divina bonitate conceditur. Atqui nemo prorsus eorum est expers: sed hic quidem ad hanc virtutem accommodatus, ille ad aliam: hic ad plures, ille ad pauciores : est qui ad sublimio- res, et excellentiores: est qui ad humiliores di- missioresque: unicuique Deus mensuram fidei distribuit. Quocirca potentes potenter tormenta patientur *! : et cui multum creditum est, ab ipso multum exigent ?*. Quinimo qui largitor est, novit cui largiatur; nudaque omnia et exposita sunt p oculis ipsius **. Proinde omnis noster conatus in- cumbat, ut talentum nostrum auctius reddamus. Qui quinque accepit, quinque insuper datori suo redhibeat, et duo, cui duo credita sunt?** 3381 Auxiliares manus stipe indigentibus et paupertatis onere defatigatis porrigat, quisquis hujus rei do- num est consecutus: pascat alius sermone illos, qui ejus fame contabescunt, et infidelitate :wstu aridi sunt. Comparemus amicos de mammona ini- quitatis *. et egenorum inedie succurramus, ut ipsi tanquam intrepidi rhetores, ante horrendum illud tribunal causam nostram agant : domo extor- res excipiamus, nudos vestiamus, egros invisamus, ad eos qui carcere detinentur, inferre pedem ne gravemur, meerentibus et afllictis manum porriga- mus, una cum ipsis angamur, commiserationis lacrymas fundamus : exstinguent enim perpetuum gehenne ignem. Hxc si pectore sitiente prestite- rimus, dicet etiam nobis Dominus, Venite, benedicti Patris mei; possidete paratum vobis regnum ?9. 35. Qui vocati sumus,vestem nuptialem et splen- didam induamus, ut divini connubii consortes effi- ciamur, dignique inveniamur accubitus et vituli sa- ginati participes simus, paschalem agnum comeda- mus, novoque vitis genimine ingurgitemur ; nunc quidem Dei carnem ex tritico, et ex vino Deisan- guinem, vere per invocationem arcana ratione transmutatis (alienus enim a mendacio est, qui id * Sap. vi, 7. ?* Luc. xu, 48. 3 Hebr. 1v, 19. ** Isid. Pelus. epist. 95, lib. 1. ?* Luc. xvi, 9. (21) Edit. yeso. (22) R, ἆἐμέτρησε. (23) Καὶ ξηρανθέντας τῆς ἀπιςτίκς τῷ καύσωνι. Quinam illi infidelitatis s&estu arescentes, quos eru- diendos monet Damascenus, nisi Saraceni Moham- medani? Etenim ejus etate Christianis Sarascenos fidei doctrina imbuere non sic uti postea distric- üm prohibitum erat. fes) R. eic γάμους, στολίσωµεν ἑαυτούς ἑνδύματι ψ, καὶ λαμπρῳφ, ὡς ἂν γενώµεθα καὶ φανῶμεν της ἀναχλ' (25) R. xaBap& τῇ συνειδήσει, κ. τ. e. Ut. infra: media omissa sunt. (26) ἀληθῶς τῇ ἐπικλήσει. Pantinus hic auctori ini- quier, qui errorem inclamet, Greeois etiam emen- atum in concilio Florentino. Malim benigne expo- D nere, ut et Basilii et reliquas Grecorum liturgias, non fieri scilicet eam transmutationem sine ordine ad invocationem, qua vel antecedat (uti Latinis) vel consequatur (ut Gracis) verba Domini, in qui- bus tamen sic religiose ac pro tanti mysterii ma- jestate vere tremenda. Nec forte a Domino conces- sum Eucharistiam conficere, quisquis etiam sacer- dos temere nullo religioso cultu ac ordine Dominica verba effutiat, nec tam rem sacram quam histrioni- cam et consecrationem iis peragat. lllud, &v ἡμέρα ᾗ ἔστησεν χοῖναι' non bene ut Pantinus, de qua Deus exsurget; imo, in qua statuit judicare. Quo sunt verba Pauli Act. xvn. 52, plura, nec notare licet, nec libet. CounBEFIs. De consecrationis Eucha- risticee forma satis dictum ad cap. 13, Tib. m. D: Ade orthod. | 65ο 8. JOANNIS DAMASCENI ou nobis promisit)puraconscientiaedentesetbibentes: A δὴς Ὑὰρ ὁ ἐπαγγειλάμενος' καθαρᾷ τῇ συνειδήσει quorum opera, instar auri, peccatorum sordibus abstersis mundati,immortalitatis hereditatem post- modum sumus adepturi et copulati Deo, ipsaque Deitate imbuti, beata illius communicatione frua- mur, cum tuba Domiui personabit, ac surgentibus mortuisjudicium sedebit in diequa statuit Dominus orbem in justitia judicare.Quando nempe propriam in integrum restitutionem cuncta receptura sunt, postquam nulladeinceps adveniet restitutio.Quando ignisadversarios nihil eos consumendo devoraturus est.justos autem mansiones ante ssecula paratee sunt suscepture, necnon sinus Abrahe; Deus utique Verbum et Dominus, ex Abrahae sinu incarnatus. Quando impiorum quidem terra corruet, eosque caligo et ignis tenebrosus quem sibi accenderant, vermisque irrequiete lancinans, ac stridordentium cum fremitu mistus illos comprehendet: rectos au- tem corde, ac sincera fide praeditos, splendidos,in- que solis modum fulgentes, mansuetorum terra excipiet ?. Quando futurum, ut fatus ille virgines ineptissime turbentur, opportuna importune que- . rentes,exstinctasque lampades oleo extraneo ornare satagentes. Quibus thalamus quidem ille nuptialis claudetur,duraautem incorruptijudicis voxde intus sonabit : Nescio vos * 943. Quasi dicat : Non diligo vos, qui nec fratres meos dllexeritis, nec miseri- cordis viscera erga ipsos commoveritis. Quare Judicium sine misericordia fiet ei qui non fecit. mise- ricordiam 9. Nullo enim ego, qui misericors sum, cultu sic delector, ac misericordia. Nihil sic cor meum rapit,ac commiseratio.Misericordiam quippe volo, ac non sacrificium ! : Misericordis fores indi- gentibus non aperuistis, nec vobis ipse in regiam meam ingressum aperiam.H ec seges est, quam sibi fatue collegerunt.Prudentes autem virgines parate sunt, et non sunt turbate. Instructis enim omni virtutum genere lampadibus, ac beneficentia oleo irrigatis, cum illustrante recte fidei igne illas ac- cendissent, alacres sponso media nocte alacriter obviam euntes, in divino thalamo choreas agunt ; éjusque loci gaudiis perfruuntur, Fsponso illi suo castissimo mente animoque conjuncte, digneque habite, que cum puro conversentur. 36. Nos igitur, o divine et sacer magn. Pastoris, sacerdotisque ac victime grex,populus acceptabilis, regale sacerdotium ? ; nos qui ut servi Christi,no- men novum adepti sumus, ejus tormenta, verba, opera, animo reputantes, ipsius quoque vivifica mandata servare studeamus. Ait enim : Credite in Deum, et in me credite *. Et iterum : Alium Para- cletum Pater mittet vobis, qui a Patre procedit *. *! Matth. xxv, 34. ?' Matth. v, 4. ** Matth. v, 4. n,9. ?*Jjoan. xiv, 1. * Joan. xiv, 16. à R. fomucpa ἀποῤῥύπτοντες, 28) Colb. λαμπραὶ ἁμοιδαί. R. λαμπραὶ ἁμοιθαὶ, ἐσθίοντές τε καὶ πίνοντες, καὶ τούτοις ἑπταπλασίως, ὥσπερ τις χρυσὸς καθαιρόµενοι, καὶ τὸ κίθδηλον τῆς ἁμαρτίας ῥυπτόμενοι (27), xal ἀφθαρσίαν κληροδο- τούµενοι, καὶ θεῷ συναπτόµενοι, xal θεούµενοι, xal τῆς αὐτοῦ κατατρυφῶντες τῆς µεθέξεως, ὅταν φω- νήσῃ τοῦ Κυρίου σάλπιγξ, καὶ ol νεκροὶ ἀνασοήσων- ται, ὅτε χαθιεῖται χριτῄριον, xai ἡμένᾳ ᾗ ἕστησεν d θεὸς κρῖναι τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ᾽ ὅτε κάντε τὴν οἶκείαν ἁποκατάστασιν λήψονται, μηδεμιᾶς ἑτί- pa« ὑπολειπομένης ἀποχαταστάσεως' ὅτε πῦρ μὶν τούς ὑπεναντίους κατέδεται ἁδαπάνητα, τούς δὶ διχαίους αἱ πρὸ αἰώνων ἠτοιμασμέναι μοναὶ ὑποξί- ξονται (28), καὶ à ᾿Αθραὰμ κόλπος, ὁ ἐκ χόλκων, φημὶ, ᾿Αθραὰμ σεσαρχωμµένος θεὸς Λόγος καὶ Ki- Ριος' ὃτε τῶν μὲν ἀσεθῶν d) γῆ πεσεῖται, καὶ ζόφος αὐτούς ὑποδέξεται, καὶ πῦρ σκοτεινὸν ὅπερ ἑαυτοῖς ἐξέκαυσαν, xai σκώληξ χατατρύχων ἀχοίμητα, xai κλαυθμὸς τῷ τῶν ὁδόντων βρυγμῷ σύμμικτος τοὺς δὲ εὐθεῖς τῇ καρδίφ, xai πίστιν ἁμώμητον Éyovcac, λαμπρούς, λαμπρῶς λάμποντας ὡς ἥλιος, ἡ yi τῶν πραέων ἑἰσδέξεται: ὅτε τῶν παρθένων, αἱ μὲν µω- pai ἀφρονέστατα ταβαχθήσονται, iv οὐ καιρῷ ζη- τοῦσαι τὰ τοῦ χαιροῦ, καὶ τὰς σθεννυµένας λαμκά- δας ξένῳ χοσμεῖν ἑλαίῳ σπουδάζουσαι, alc ὁ γυμφὼν μὲν ἀποκλειςθήσεται. φωνὴ δὺ τοῦ ἀδενάστου ἔνδο- θεν ἠχήσει ἀπότομος Οὐκ οἶδα ὁμᾶς. Ταυτὺν δὲ εἰπεῖν' Οὐχ ἀγαπῶ ὑμᾶς' οὐ γὰρ τούς ἐμούς dbd- φούς ἠγαπήκατε' οὐ τῆς ἀγάπης ἑαυτοῖς σύμθολα ἐπεδείξασθε' οὐ σπλάγχνα οἰκτιρμῶν πρὸς αὐτούς ἐκινήσατε. Διὸ d) χρίσις ἀνίλεως τῷ μὴ ποιήσαντι C ἔλεος. Ἐπ᾽ οὐδενὶ γὰρ, ὡς ἐλέῳ, ὁ συµπαθὴς 5e ραπεύοµαι"' Οὐδὲν ἁρπάζειν τὴν ἐμήν χαρδίαν οἶδε, Tj ἔλεος. ἛἜλεον γὰρ θέλω, καὶ οὗ θυσίαν. θύραν ἐλέου τοῖς χρῄζουσιν οὐκ ἠνοίξατε, οὐδ' ὑμῖν ixm- τάσω τῶν ἐμῶν βὰἀσιλείων τὴν εἴσοδον. Ταῦτα τά τῶν ἀφρόνων Ὑεώργισ. Al δὲ φρόνιμοι ἑτοιμάσθη: σαν, καὶ οὐκ ἑταράχθησαν. Παντοδξαπῶν γὰρ ἀρετῶν τὰς σφων λαμπάδας ἐμπλήσασαι, καὶ τῷ Daly τῆς εὐποιίας ταύτας ἀφθόνως ἁρδεύσασαι, τῷ τε qutt στιχῷ πυρὶ τῆς ὀρθοδόξου ἀνάψασαι πίστεως, φαι- δραὶ φαιδρῶς τῷ νυμφίῳ µεσούσης τῆς νυκτὸς ὑπαν- τήσασαι, dv τῷ θείῳ νυμφῶνι Χορεύοσι, καὶ τῆς αὐτόθι χαρμονῆς ἀπολαύουσι, τῷ ἀχράντῳ votpex ἀεὶ συναπτόµεναι, xai καθαρῶς τῷ καθαρῷ προσ» ομιλεῖν ἀξιούμεναι. D Ac. Καὶ ὑμεῖς τοιγαροῦν, ὦ elo xal ἱερὸν τοῦ μεγάλου ποιµένος, καὶ ἱερέως, καὶ θύματος ποί- piov, λαὸς περιούσιος, βασίλειον ἱεράτευμα, ol τὸ κοινὸν ὄνομα ὡς Χριστοῦ δοῦλοι πλουτήσαντες, τῶν αὐτοῦ μεμνημένοι παθῶν τε, xai λόγων, καὶ πρά- ξεων, τηρῶμεν αὐτοῦ τὰ ζωηφόρα ἐντάλματα, Ἔφη γὰρ᾽ Πιστεύετε εἲς τὸν θεὸν, xal sl; ἐμὶ πι στεύετε. Καὶ ἄλλον' Παράκλητον ὁ Πατὴρ πίμψει 99 Jac. 11, 19. 1 Osce vi, 6 ; Matth. 1v, 18. * ΤΡείτ, xai αἰώνιοιὶ ἀναπαύσεις ὑποδέξονται καὶ ἡμεῖς τοιγαροῦν, x. t. ἓ. Ut infra. Gestera desunt. : "om 0e HOMILIA IN SABBATUM BANCTUM. 642 ὑμῖν, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ παρὰ τοῦ Üla- A In eum igitur credentes, ex animo ipsum diligamus τρὸς ἐκπορεύεται. [ιστεύοντες οὖν, ἐκθύμως αὐτὸν ἐγππήσωμεν . Ὁ γὰρ ἀγαπῶν µε, φησὶν, ἀγαπη- θήσετα, ὑπὸ τοῦ Πατρός µου, xal ἀγαπήσω αὐτὸν, xal ἐμφανίσω αὐτῷ ἔμαυτόν. λζ, Μισήσωμεν οὖν τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ, Πᾶς ὃσ- τὶς οὐχ ὁμολογεῖ τὸν Χριστὸν Υἱὸν του θεοῦ xal Κύριον (29), ἀντίχριστός ἐστιν. Ἐάν τις εἴπῃ, ὅτι δοῦλός ἐστιν ὁ Χριστὸς (30), Χλείσωμεν τὰς ἀχοὰς, εἰδότες ὅτι φεύστης doti, καὶ ἀλήθεια dv αὐτῷ οὐκ ἔστιν. Ἐνέγκωμεν τὸν ὀνειδισμὸν αὐτοῦ, ὥσπερ δό- Enc διάδηµα. Μαχάριοι γὰρ, φησὶν, ἐστὲ, ὅταν ὀνει- δίσωσιν ὑμᾶς , χαὶ διώξωσι, καὶ εἴπωσι πᾶν πο- γηρὸν ῥῆμα καθ) ὑμῶν ἕνεχεν ἐμοῦ. Χαίρετε, xai ἀγαλλιᾶσθε , ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς ἐστι ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Οὕτω γὰρ τῶν μωρῶν μὲν τὴν ἀφρο- σύνην ὀἐκχλινοῦμεν , τῶν δὲ φρονίµων τὴν σοφίαν ζηλώσομεν. Aw. Γενώμεθα δὲ ἔτοιμοι xal πρὸς τὴν τοῦ Κυρίου iv νεχρῶν ἀνάστασιν. M?) τῇ γαστρὶ τὰ πρὸς τρυ- φὴν εὐτρεπίσωμεν. Mi, σώματι πολλὰ σωρεύσωμεν περιθόλαιι, μὴ µύρων πολυτέλειαν ἄχρηστον, μὴ χώμας xai µέθας, καὶ τὰς τούτων συζύγους κχοίτας xai ἀσελγείας μὴ φρονήσωµεν μέγα xatd τοῦ πέ- νητος μὴ δόξης κχενῆς ἐκκαύσωμεν ὄρεξιν, καὶ τῆς ἐπαθυμίας τοῦ σώφρονας χαλινοὺς ἀποπτύσωμεν * μὴ θηλυμανεῖς Ίπποι γενώμεθα , τοῖς ἀλλοτρίοις σκεύεσιν ἀτάκτως ἐπιμαινόμενοι μὴ σπείρωμεν εἷς τὴν σάρκα τὰ τοῦ πυδὸς ἐχκαύμχτα, μὴ κλαπῶμεν χρυσοῦ τε xai ἀργύρου, καὶ λίθων πολυτελῶν μιαρῷ δελεᾶσµατι’ μὴ ἄλλων πεινώντων, ἡμῖν ἡ τράπεζαπλή- θουσα διεγείρῃ τὸν τῆς γεέννης ἀτίθασσον σκώληχα. 6 Ιδοὺ γὰρ à Νυμφίος ἀνίσταται' ἰδοὺ ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων ἐχ τάφου προέρχεται. ᾿Ετοιμασθῶμεν, Ἕνα μὴ τῆς χαρᾶς ἀμοιρήσωμεν. Γενώμεθα δόχιµοι τραπεζίται, τὸ κρεῖττον τοῦ Ἠχείρονος διακρίνοντες, καὶ τὸ μὲν πυρὶ θείου ζήλου καὶ ἔρωτος φλέξωμεν, τὸ δὲ τοῖς ἑαυτῶν ταµιείοις ἐναποθώμεθα. θυμὸν καὶ ἐχιθυμίαν κολάσωμεν * Ὑαστρὸς µαράνωμεν ὄρεξιν' σωφροσύνην δι) ἐγχρατείας καὶ ταπεινῆς καρδίας πε- Ριζωσώμεθα" τήφον δι εὐτελείας xal θανάτου xa- ταθάλωµεν µνήµης’ τὸῖς πᾶσι τὰ πᾶντα γενώμεβα’ λοιδορίας Ύὔενναιως ἐἑνέγχωμεν' ἀδικούμενοι τῇ ἑλ- πίδι χαίρωμεν’ Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου, καὶ παροδεύει πᾶν τὸ viv καθορώμενον' λθ. Ἐπὶ πᾶσι τοῦτο φρονείσθω ἐν ἡμῖν, ὃ καὶ ἐν D Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἐχθροὺς ὄντας ἡμᾶς ἠγάπησε, xai ἀγαπήσας Ἴλόησε, xai ἐλεήσας ἑαυτὸν ἐταπεί- γωσς, καὶ ταπεινώσας ἔσωσεν . "Ex Ὑὰρ ἀγάπης προέρχεται ἔλεος, καὶ ἐξ ἐλέους ταπείνωσις, ἐκ τα- πεινώσεως δὲ σωτηρία καὶ ὕψωσις. "Av οὕτω πολι- τευσώµεθα, νῦν μὲν τῶν ἐπικειμένων λυπηρῶν ἔλευ- θερωτόμεθα. "Αν τὸν ζυγὸν τῶν παθῶν ἀποῤῥίψω- ! Joan. xiv, 21. * Joan. iv, 3. (29) Edita θεὸν, non satis apposite. (30) *Ox« δοῦλός ἐστιν 6 Χριστός. Hec contra Mo- Qui enim diligit me, inquit, diligetur a Patre meo : 6έ ego diligam eum, et manifestabo ei meipsum δ. 37. Oderimus proinde inimicos ipsius. Quisquis non confltetur Christum Filium Dei et Deum, Anti- christus est *. Si quis dixerit Christum esse servum, aures ei nostras occludamus, scientes quia mendax est, et veritas in eo non est Feramus illius oppro- brium tanquam glorie diadema Beati enim, inquit, estis, cum maledixerint vobís, et persecuti vos fue- . rint, et dixerint omne malum verbum | adversu'n vos, mentientes propter me. Gaudete, οί exsultate, quo- niam merces vestra copiosa est in cclis?. Ita enim p facientes fatuarum virginum insipientiam declina- bimus, cordatarum autem prudentiam imitabimur. 38. Simus autem etiam ad Domini ex mortuis resurrectionem parati. Ne ventri nostro que ad luxum faciunt, preparemus. Ne corpori vestimen- . torum copiam : ne unguentorum nihil utilem luxu- riam : ne comessationes, ebrietates, hisque affinia - cubilia et impudicitias cumulemus: ne contra pau- perem arrogantes simus : ne inanis glorie in nobis appetitum incendamus ; ne nostram libidinem con- tinentia frenare detrectemus: ne libidinis cstro furentes equi simus, aliens pudicitie, petulantius inhiantes : ne in carne seramus ignis fomitem : ne nos auri,argenti, gemmarumque scelestis illecebris abripi patiamur: nealiisesurientibus,mensa nostra referta cibis, indomitum gehennae vermen excitet. Ecce enim nunc surgit Sponsus.Ecce enim sepulcro Rex progreditur : nosmetipsos preparamus,ne le- titig exsortes 8898 relinquamur. Probi trapezite simus, quod melius est, a deteriori segregantes, atque alterum quidem divine emulationis et amo- ris igne comburamus, alterum in thesauros nostros illatum nobis reponamus. Iram cupiditatemque ca- stigemus, ventris ingluviem edomemus ; castitate per abstinentiam et cordis bumilitatem nosmetip- sos preecingamus: inanem fastum per simplicitatem morlisque memoriam dejiciamus : omnia omnibus efficiamur : ludibria forti animo feramus ; dum in- jurialedimur, spe gaudeamus.Preeterit enim figura hujus mundi 5, ac quidquid oculis cernitur, abit. 39. In omnibus hoc sentiamus in nobis quod etin — ' Christo Jesu *, qui nos cum inimici essemus, dile- xit, diligensque,nostri misertus est; ac misertus, seipsum humiliavit; deniquo se ipse humilians, sa- lutem asseruit. Ex dilectionesiquidem misericordia promanat; ex misericordia humilitas ; ex humilitate salus et exaltatio. Quod si nos ita gesserimus, nunc . quidem a malis ingruentibus liberabimur. $i vitio- ? Matth. v, 14, 12. *I Cor. vu, 31. * Philipp. u, 5. hammedem, qui in Alcorano frequentissime incul- cat Christum Dei servum, nec proinde De» 043 8. JOANNIS DAMABCENI 6 rum jugum excusserimus, tyrannorum etiam servi- A µεν, καὶ τῶν τυράννων τὴν ζεύλην ἀποσεισόμεβα (31), tutem qua nos premit, depellemus : ac sicut nobis e potioribus tristia provenerunt, sic e tristibus et molestis jucundiora redibunt,pristinamque liberta- tem adepti, pure casteque Domino Deo egressionis festum celebrabimus : ac tum nobis a blasphema voce extollente se adversus conditorem liberatis, tranquillus erit Ecclesise status.Leetis facibus victori mortis immortali Sponso obviam procedentes,inte- merato illo thalamo excipiemur, ac revelata facie Dominiclaritatem contemplabimur,cujus jucundis- sima pulchritudine perfruemur: quocum Patri ac Spiritui sancto, honor, adoratio, et magniflcentia, nunc et semper, et in secula seculorum. Amen. καὶ ὥσπερ ἐκ τῶν κρειττόνων — 50s «à λυπῃρὰ , οὕτω καὶ ἐκ τῶν λυπηρῶν ἐπανελεύσεται τὰ χρῃ- στότερα, καὶ τὴν ἀρχαίαν παῤῥησίαν ἀπολειψόμεθα καὶ καθαρῶς ἑορτάσομεν Κυρίῳ τῷ θεῷ ῥἑορτὴν ἐξόδιον, καὶ τῆς βλασφήμου φωνῆς τῆς ἐπαιρομένης κατὰ τοῦ χτίσαντος ἀπαλλαγησόμεθα, xat iv εἰρήη ἔστοι τὸ τῆς ᾿Εκκλησίας πολίτευμα" ἔπειτα δὲ φαι- δραῖς ταῖς λαμπάσι τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου, τῷ dia- νάτῳ νὔμφίψ λαμπρῶς ὑπαντήσομεν, καὶ ὃ νυμφὼν ἡμᾶς à ἄχραντος ὑποδέξεται, καὶ ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν Κυρίου κατοπτισόµεθα, καὶ τῆς αὐτοῦ κατατρυφήσοµεν ὁὠραιότητος, μεθ οὗ τῷ Harp: σὺν &yl Ινεύματι ὀόξα, τιμὴ προσχύνησις xal μεγαλοπρέπεια, νῦν τε xal ἀεὶ, καὶ εἲς τοὺς B αἰῶνας τῶν αἰώνων, ᾽Αμὴν' MONITUM IN SEQUENTEM HOMILIAM. Homiliam istam, quz nunc primum, ac Latine prodit, in. B. Virginis Dei Cenitricis An- nuntiationem. nusquam (γεθορ scriptam reperi, sed Arabice tantum in codice Colbertino, qualis etiam exstat Oxonii in. Anglía inter codices manu exaratos collegii Balíocensis n. B. 10. cum prefixo Joannis Damasceni nomine ; cujus eam esse fetum nullvs dubito. Calerum magna parte manca videtur ac mutilata, nec intlegré reddita est ab interprete Arabico. Hinc est, quod auctoris nostri ingenium venamque non satis ubique referat: quam tamen prima orationis pars non male γεργᾶδεπίαί. Latinam translationem quod specta?, hanc miki adornavit vir eximie doctus, ac lingum etiam Arabice peritissimus, illustrissimus D. abbas du Four de Longuerue, cujus propensissimam et inezhaustam erga me meaque studia. volun- tatem in dies experior. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. C strarum est origo, et salutis nostre initium. Hodie SANCTISSIMI PATRIS ΝΟΘΤΗΙ JOANNIS DAMASCENI SERMO IN ANGELI ANNUNTIATIONEM NCABNATIONIS CHRISTI AD ILLIBATAM DOMINAM NOSTRAM MARIAM. Jam tempus est, fratres dilectissimi, ut hac Davi- dica voce exclamemus : Quam magnificata sunt opera tua, Domine ; omnia in sapientia fecisti 19. Ete- nim presens solemnitas festivitatum nostrarum initium est, et nostrarum solemnitatum caput : unde orta est salus nostra, ac lex nostra initium habuit. Nos,enim eramus prius avite& ac primigenia rebellionisrei,et adjecto illi insuper gravissimorum peccatorum reatu, facti eramus tenebrarum incole ac regionum mortis, nec ullus ex prophetis a Deo missis, et sanctis justis, lumine nos illuminare poterat, redimendo a peccatis et nequitia preevari- cationum nostrarum. Quamobrem creator ipse re- demptor evasit, nosque sui ad nos 884 accessus lumine illustravit, quemadmodum propheta ait : Populus qui sedebat in tenebris vidit lucem magnam t!: nobisque commissa sunt secreta adventus ejus, eum ipseGabrielem angelum misitannuntiatum miracula incarnationis sus. Hodierna dies solemnitatum no- Filius Dei, qui temporibus anterior est, nunctemn- poris hominis Filius fit. Hodie initium est renova- tionis humana nature. Hodie facta est abolitio peccati primigenii. Hodie sanctificata est nostra na- tura, Creatoris in ipsa inhabitatione. Hodie digna evasit ut archangelis dominaretur. Hodie comple- tum est tempus de quo prophetarum oracula per- sonuerunt. Hodie tempus completum est, quod sanctorum etelectorum mentes desiderabant. Hodie Adam Creaturi suo de progenie sua templum edifi- cavit, in quo tectus habitaret, et quod redimeret: Mariam virginem pretiosam, benedictam,sanctam, puriorem nature Adamice partem,et humanestit- pis reginam : puram, qua nulla usquam corpore purior invenietur in omni genere humano: 58Η” D ctam, qua nulla inter creaturas futura est. intel- lectuales quoad animam sanctior : gloriam Israeli- ticae gentis, ac stirpis Davidice lumen : de qua avus ipsius David exclamat, propheticam vocem attollendo: Audi,filia, et vide, et inclina aurem luam et obliviscere populum tuum, et domum patris tui : et concupiscet Rez speciem tuam !*. Heec illa est, 10 Psal. cur, 2&.. !! Isa. 1x, 1*.— !* Psal. xriv, 41, 12. (31) Καὶ τῶν τυράννων τὴν ζεύγλην ἀποσεισόμηθα, Tangunt etiam hec omnia Mohammedan tyrannidem, sub qua Joannes vitam omnem egit, nec Iconoclastas, aliosve hereticos quidquam res- orum Ppiciunt. Ita recte Conbeflcius. 045 HOMILIA IN ANNUNTIAT. B. V. MARLR&. 646 cujas puritatis pulchritadinem concupivit Rex cc&- À gelusTrinitatis sancte nominationem expressit dum lestis, misitque ad eam ministrum suum Gabrielem, uLipsam salutatione lietitise compellaret,certiorem- que faceret, esse se ἃ Creatore electam, dicendo: Ave, gratia plena; Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus !5. Et quomodo benedicta non esset, et gretia plena, cum qua creaturarum Dominus fuit, copulando sibi ex ea templum quo opem generi ip- sius afferret ? Hodie qui format res omnes visibiles et invisibiles, effinxit sibi imaginem .humanam. Hodie qui producit omnes creaturas spirituales et materiales, produxit sibi carnis figuram. O miseri- cordis Creatoris abyssum, et excellentiam descen- sus ejus ! Etenim cum ipse plasma suum liberare vellet, semet exinanivit, et accepit formam servi, similitadine inventus ut homo !*. O beneficiorum magnitudinem, quz nemini pervestigabilis est] Nos enim rebelles in eum fuimus : ipse vero curam no- strisuscipit. Obonorum istorum abundantiam, quo- rum pretium astimari non potest! Nos equidem maxima peccata commisimus : ipse vero nos libera- litate sua ab eis redemit. Ipse sibi onus imposuit quod nos ferre oportebat, emitque nos sanguine crucis sue, ac liberavit a vinculo servitutis. Gloria sit magnitudini majestatis ejus, cujus non est flnis. Quando angelum vidit Maria, turbata est ob ser- monem ejus, secumque cogitare capit, undenam esset ista salutatio. Angelus vero dixit ei: Ne timeas, Maria: nacta es gratiam Dei. Ecce concipies in ulero, et paries filium : et vocabis nomen ejus Jesum. Hic erit magnus, et filius Altissimi vocabitur. Et dabit ei Dominus Deus sedem David patris ejus; et regnabit in domo Jacob in aternum, et regni ejus non erit finis. Et ait Maria: Quomodo verum esse comperiam quod hoc mihi futurum sit, quando virum non cognosco ? Angelus respondit, et dixit ei : Spiri- fus sanctus superveniet in. te, εἰ virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque sanctum in te genitum vocabitur Filius Dei. Et ecee Elisabeth cognata et ipsa concepit Alium in senectute sua, et hic mensis serius est illi qua vocatur sterilis: quia difficile non est apud Deum omne verbum. Et dirit Maria : Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum. Tunc recessit angelus ab ea 15. Profecto glo- riosa heec οἱ illustris inter mulieres, gratiam nacta est apud Deum, cum ab eo electa est, ut corpus exipsa sumeret compingeretque ex sancto ejus san- guine: ut ei non fuerit in anterioribus puritate similis, necfuturus in posterioribus pari sanctitate preditus. Nestorium itaque vecordem et amentem pudeat. Nam sanctum quod ex perpetua virgine Maria natum est, Filius Dei appellandum erat, descendente in eam Spiritu sancto, eique Altissi- mi obumbrante virtute. Atque clare etiam an- '*? Luc. n, 28. !* Philipp. it, 5-8. (32) Liberet ab crudelibus. Saracenos utique in- nuit qui Damasceni tempore Palestinam ac Syriam acentum annis usurpabant. Simile quid in aliis 15 Luc. 1, 29-38. Spiritum sanctum, Altissimique virtutem, et san- ctum ex ea genitum. Quin etiam manifesto indica- vit substantie Deitatis sanctissimzs unitatem,volun- tatisque simplicitatem. Non enim persona Patris, 8ο persona Spiritus sancti corpus assumpserunt. Incarnatio eterni Filii facta est voluntate Patris, atque opera Spiritus sancti. Laudetur initium benignitatis illius que compre- hendi nequit. Certe nobis angelus sospitationem protulit, cum ejus nobis intellectum fixit, dicendo : Nulla res apud Deum difficilis est : ipsaque Maria, cum eximie sanctitatis esset, excellentiam nobis monstravit humilitatis sue, angelum excipiendo, eique fidem integram posito timore adhibendo. In ea itaque completum [fuit prophete dictum : Sed quem respiciam, dicit Dominus, nisi αἆ mode- stum, placidumque, ac reverentem sermonem meum 192 Jam certiores facti sumus, fratres, novimusque col- latum nobis hac die nobilissima dierum beneflcium ; in ea, inquam, solemnitate, qua ceterarum est so- lemnitatum princeps: Gloriam itaque predicemus illius glorificatione spirituali, eumque laudemus, collata nobis ab eo munera perpetuis preconiis ce- lebrantes, et gratias agentes ea gratiarum actione quam bona opera comitentur, offeramus ei sacrificia bonorum operum integra et absque vitio. Unusquis- que quod valet, et quod vires ipsius assequuntur, offerat. Ac Deus quidem hoc jussit: Non apparebis in conspectu meo vacuus !". Ipse autem summe lau- dabilis, quiomnium estbonorum causa, varios etiam donorum species suscipit, cum ipse omnia gratia- rum genera impertiatur ; letaturque ob propensum offerentisanimum. Quamobrem omnes simulaccur- ramus, senes et adolescentes, etate graves et junio- res, omne agmen et genus pravenientes ad hono- randum dominam nostram ac nostre nature regi- nam, laudibus predicantes puritatis ejus decorem, perpetuam ejus virginitatem reverentes : altitudi- nem denique sanctitatis ejus honorantes, dicamus : O gloria filiarum, matrum decus! o genitricem viro incognitam | ο virginem filio gravidam ! 0 miraculum, quo missia Deo prophet perculsi sunt, etcujusgloria 835 angelos sanctos superat!Propitia sisservorum tuorum, qui auxilium tuum implorant, deprecationibus. Intercede pro nobis apud Filium D tuum Deumque tuum, uti peccata nostra condonet, infirmitati nostre opituletur, liberet a Pharaone spirituali, sicutliberavitIsraelitas a gurgite, transire nos faciat hujus mundi mare fluctibus furens, ventis abundans, requiem nobis praestet ab opere laterum et luti intellectualis, nosque tandem liberet ab crudelibus alienigenis, (32) qui graves adversum nos inimicitias exercent, ut peccata et impietates 16 Isa. Lxvi, 2. !! Exod, xxxii, 20, homiliis suis auctor repetit, ac preesertim in ea qute de Sabbato sancto inscribitur. 84 | 8. JOANNIS DAMASCRNI - eis ipsorum agamus. O tu Maria,cujus non repellitur À perveniamus, ad voluptatem regni colorum, et intercessio, nec recusatur oratio, que simplici di- —commorationem regionis vivorum, perennem τ- vinitati proxima es, propius ad Trinitatem san- Xtamagentes, quam purgate mentes desiderant, per ctam accedens, qua altitudine cherubicis turmis — Jesum Christum, qui causa est opulentis nostre, sublimior es, et seraphicis agminibus excelsior: quam ipse nobis annuntiavit, cum nos salvos fecit: per te quandiu in hoc pereunte mundo manebimus, — ipsi glorificatio et sanctitas, cum Patre et Spiritu auxilium ad bona opera facienda consequamur,li- sancto, nunc et semper, et in ssecula seculorum. beremurque ab actibus sceleratis, et post nostrum — Amen. inde transitum,ad Deumexcelsum sempiternumque MONITUM. Orationem istam alteram in Annuntiationem B. Virginis Marie, cujus doctissimi viri Philippus Labbe, in Conspectu operum S. Joannis Damasceni, et Leo Allatius in Catalogo opusculorum ejusdem auctoris, que Cl. Joanni Auberto miserat, mentionem fecerunt, reperi tandem in Segueriana bibliothecae codice 32, sed bona parte mutilam. Salutatoria allocutio est ad. sanctissimam | Dei nostri matrem, in qua tria occurrunt observatione digna : primum est, auctorem gratias agere quod per ipsam imagines sacras fideles habeant: alterum est, quod Romanum imperium profunda pace per eam frui subjiciat ; ac postremum tandem, Ismaelitas seu. Saracenos scpe profligari et interfici Virginis opera. Hacc profecto non ad ea tempora spectaut, quà post emissum a Leone Isauro adversus imagines edictum succes serunt, cum tunc fidelibus Christianis per omne imperium | Groco-Romanum | nulla poz esset, sed. dirissima persecutio sub eodem Leone et filio ejus Constantino ; quin etiam isto- rum imperatorum exercitus α Saracenis frequentissime vincerentur. Unde orationem hanc pronuntiatam. arbitror sub primis annis Leonis, post obitum 1zídi chalipha, regnante eju filio Hescamo, qui parentis edictum in. Oriente adversus imagines latum statim initio prin- cipatus sui revocandum curavit. Calterum hac in homilia spectatissimum habemus sanclis- simi Joannis Damasceni ferventissimo erga Dei Genitricem devolionis argumentum, quam nullis non modis ei significare contenderet. V. B E'. Joannis monachi et presbyteri, sermo in Annuntiatio- — 'Io&vvou poveos xxi πρεσθυτέρου τοῦ Δα- nem sanctissime Domina nostro Dei Genitricis. σκηνοῦ, λόγος tiq τὸν Εὐαγγελισμὸν τῆς περαγίας Δεσποίνης ἡμῶν θεοτόκου. Nunc Regine regale et eximie novum festum ac Νῦν ἡ τῆς βασιλίδος βασιλικὴ καὶ ὑπέρξενος ἑορτή celebritas supra aureos solis radios effulsit. Nunc — te xal πανήγυρις ὑπὲρ τὰς χρυσαυγεῖς ἀχτῖνας τοῦ catholica et apostolica Ecclesia mirum in modum — $À(ou ἐξέλαμψε. Νῦν dj καθολικὴ xal ἀποστολιχὴ gestiens decorem ostentat suum. Nunc qui specta- — 'ExxAnsía ὡραίζεται λίαν ἀγαλλομένη. Nüv ol φιλο- culis gaudent, ac dies festos colunt, solemnitatem — 6sápovec καὶ πανηγυρισταὶ ἑορτὴν ἑορτῶν ἑορτάζον» solemnitatum agentes, frequentissimo populo con- «se, πανδημεῖ ἑπαθροίζονται. Νῦν εὐφραινέσθωσεν veniunt. Nunc coelestia, terrestria, et inferna, et — «à οὐράνια, τὰ ἐπίχεα, τὰ xatay0óvid, xal πάντα quacunque in eis condita sunt, letentur. Nunc illa τὰ iv αὐτοῖς ποιήµατα. Nàv εὐφημείσθω ἡ ravi predicetur, que omni ratione est predicanda, ceu Φφῆμος, ὡς εὔφημος πανευφήμοις εὐφημίαις. Nov qua nullisnon faustis acclamationibuscelebraride- µεγαλυνέσθω ἡ θεομεγάλυνιος, καὶ θεοπρότακτος, beat. Nunc Virgo extollatur,que exaltataa Deo est, καὶ θεοχρημᾶτιστος Παρθένος. Νῦν ἐπαινείσθω ἡ caeterisque przelata, ac divino oraculo dignata. Nunc C πολυώνυµος ὄντως xal πολυόµµατος, καὶ πάσης ὁμοῦ ealaudetur,que multiplicitumnomine,tumlumine τῆς κτίσεως ὑπερτάτη. Νῦν µακαριζέσθω 1j θεόµι- insignis est, ac super omnes res creatas sublimis- ^oc, xai θεοχώρητος, καὶ χοσµοσέθαστος τοῦ Oto) sima. Nunc beata dicatur Dei arca, que Deum ver- Ἅµκιθωτός. Σήµερον γὰρ ὡς ἀληθῶς πανταχοῦ τῆς santem secum, etin se manentem habuit, orbique οἰκουμένης χαρὰ xai ἀγαλλίασις γίνεται. Σήµερον toti venerabilis est. Hodie si quidem in universo βοάτωσαν φιλεόρτων αἱ σύγκλητοι. Σήµερον βοάτω- orbe gaudio et exsultationi vere indulgetur. Nunc — cav πάντες λαοὶ τῇ ix Δαθὶδ βασιλίδι, Δεδοξασμένα, eorum qui dies festosamant,conventus vocesedant. λέγοντες μετὰ Δαθὶδ, ἐλαλήθη περὶ σοῦ, ἡ αόλις Nunc populi omnes cum Davide regine ex Davide τοῦ θεοῦ, τοῦ Βασιλέως τοῦ μεγάλου. Σήµερον prognate inclament : Gloriosa dicta sunt de te, ο ὑπανοιγέσθω Ἡ τῶν προφητῶν QrÓvpaqoc βίθλος, vitas Dei, Regis magni !5. Hodie prophetarum liber, καὶ λεγέσθω περὶ τῆς ἀείπαιδος αὐτῆς, χαὶ qui exaratus a Deo est, aperiatur, deque perpetua — 'Aetzap0ivou — Mapíec. Σήµερον ἀγαλλιάσθωσαν 15 Psal. Lxxxvt, 3. 649 HOMILIA IN ANNUNTIAT. B. V. MABLE. 650 διὰ τὴν ἔμψυχον πόλιν al πόλεις πάσης τῆς Α ea puella, perpetua, inquam, virgine Maria recite- Ἰουδαίας. Σήµερον Taópt]A, ὁ τῆς νῦν πανεόρτου παντγύρεως χορίχρχος, Bod: ἄνωθεν τῇ βασι- λίδι, καὶ λεγέτω Χαΐρε, κεχαριτωµένη, ὁ Κύ- poc μετὰ σοῦ. Σήµερον βοήσωμεν καὶ ἡμεῖς ol πηλινόγλωσσοι, καὶ εἴπωμεν τῇ µεγαλοδοξοτάτῃ, καὶ φωτοφόρῳ μητρὶ τοῦ θεοῦ ἡμῶν xal Σωτῆρος Ἰησοῦ Χοιστοῦ ῥητὰ τινα Χχαροποιἁ χαρμονικῶς ἀνευφημοῦντες, καὶ Αέγοντες' Χαῖρε, χεχαριτωµένη, 6 Κύριος μετὰ σοῦ' εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξὶ, xai εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου. Χαΐρε, χεχαριτωµένη, d ix πασῶν ἐχλεχθεῖσα ἵίνεων, xal φυλῶν, καὶ γλωσσῶν, xai ἐθνῶν, καὶ λαῶν. Xatpe, κεχαρισµένη, d πρὸ αἰώνων προ- ορισβεῖσα τῷ ποιητῃ xai βασιλεῖ τῶν αἰώνων. Χαί- pote, τὸ τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης συμπέ- Β ῥασμα. Χαίροις, τὸ τῶν θεοφόρων Πατέρων xai πατριαρχῶν πολύανθον ἄνθος. Χαίροις, τὸ τῶν ἀπ᾿ αἰώνος ἁγίων προφητῶν προκατάγχελτον ὄνομα. Χαΐροις dj ἀπόγονος τοῦ κησµοπάτορος xai ϐεο- πλάπτου Αδάμ. Χαίροις, Ἡ τῆς κοσµήτορος xai πρώτης ἐν γυναιξῖν Ένας θόγατερ. Χαίΐροις, ἡ ἀν- τίσυπος τῆς τοῦ Ns ἔμψυχος θήκη. Χαίροις, ἡ ἐκ μηροῦ τοῦ ἐθνοπάτορος ᾿Αθραὰμ κατ ἐπαγγελίαν θιοῦ ἀψευδῶς φυεῖσα. ἉἈαίροις, ἡ οὐρανόφθαστος χλίµαξ, ἦν εἷδα πάλαι ὁ μέγας ἐν πατριάρχαις Ἰα: χώθ, Χαΐίροις, dj Φλογοφόρος βάτος, ἣν δἱδὲ ποτε ὁ παµθόητος ἐν δρει Σινᾷ Μωὺσῆς. Χαίροις, d ἁγιό- ὔλαστος ῥάθδος ᾽Ααρὼν, τοῦ ὄντως ἐν ἱερεῦσι περι- θλέπτου. Χαίροις, dj πορφυροποἰκιλτος νέα σκηνἡ, ἓν ὁ ποικιλτὶς ἐκαινούργησε Βεσελεήλ. Χαίΐροις, τὸ χρυσοῦν διαλιθον καὶ χρυσούφαντον λογιον. Χαίΐροις, τὸ ὑπὸ τῶν δύο Σεραφὶμ. κατασκιαζόμενον ἱλαστή- βίον. Χαΐροις, τὸ ἱερατικὸν τῆς ἀρχιερατικῆς στολῖς Ἐφούὸ Χαΐροις, τὸ Ὑχρυσοῦν τῶν θυμιαμάτων..... ἄνεσαν ἐν φωνῇ μεγάλῃ πάντες ἄγγελοί µου. Χαίροις, εἰς ἦν δι’ ἡμᾶς σαρχὶ σχηνώσας ῴκτσεν ὁ λέγων ἐν Ἡσαϊφ ᾿Εγὼ Θεὸς πρῶτος, xal ἐγὼ μετὰ ταῦτα,. Χαίροις, ὦ θεοῦ θεοφόρον χειµήλιον, ἡ σαρκὶ χω- ῥήσασχ τὸν μηδαμῶς χωρούμενον. Χαίροις, τὸ θεοῦ θεοφόρον χειµήλιον, καὶ παντὸς ἀκούσματος ἀνώτὰ- τον ἄκουσμα. Χαῖρε, διὰ τοῦτο χαῖρε, ὅτι τέτοχας παιδίον, περὶ οὗ αἰνίττεται ᾿Ιαχὼθ λέγων. Σκύμνος λέοντος Ἰούδα, iv βλαστοῦ, υἱξ µου, ἀνέδης. Xaips, ὅτι τέτοκας παιδίον, περὶ οὗ φησιν ὁ πατρ΄- ῥεος Δαοίδ "Ὅτι ᾖΓζήσεται, ἀπὸ τοῦ χρυσίου τῆς ᾿Αραθίας. Xaips, ὅτι τέτοχας παιδίον, ὅπερ παρίστανται χιλίαι χιλιάδες ἄγγέλων, χατὰ τὸν Δανιήλ. Χαῖρε, ὅτι τέτοχκας παιδίον, ὅπερ ὑμνολοχεῖ, καὶ δοξολογεῖ xal εὐλογεῖ τῶν ἐπουρα- Vu καὶ ἐπιχείων d σύµπασα χτίσις. Χαῖρε, ὅτι τέτοκας παιδίον, Όπερ θεολογεῖ τὰ πολυόµµατα Χε- ρουθὶµ, xal xoptolovst τὰ ἐξαπτέρυγα Σεραφἰμ. λαΐρε, ὅτι τότοχας παιδίον ἐν τῇ πολυωνύμῳ πόλει τοῦ Δαθίδ. Xaipe, ὅτι τέτοκας παιδίον προαιώνιον . * Luc. 1, 28. !! Gen. viu, 25. !* Gen. xxvii, 12. καὶ δοθήσεται αὐτῷ p tur. Hodie Judas civitates exsultent ob animatam hanc civitatem. Hodie Gabriel festivissime hujus celebritatis chororum princeps, Regine sursum ac . clamet, et dicat: Ave, gratia plena, Dominus tecum 18. Hodie nos etiam qui lute: lingue sumus, clame- mus, et gloriosissime ac lucifera; Dei Salvatorisque nostri Jesu Christi matri verba quadam gratiosa di- camus, $63 vocibus istis jucunde gratulantes, Ave gratia plena, Dominus tecum, benedicta (u in. mulie- ribus, et benedictus fructus ventris tui. Áve,gratia plena,qua ex omnibus generationibus, tribubus, populis, gentibus et linguis electa es. Ave, plena gratia, qua ante saecula creatori ac regi see- culorum fuisti destinata. Avesis, in qua Vetus No- vumque Testamentum transactum fuit. Avesis,flos deiferorumPatrum et patriarcharum multiplici flore conslans. Avesis,pranuntiatum nomen a prophetis, qui a szeculo existerunt. Avesis, Adami orbis pa- rentis atque a Deo formati soboles. Avesis,Ev:e fi- lia, moderatricis illius,ac mulierum prima.Avesis, animata theca et arca, illam referens quam Noe struxit ".Avesis, quse de Abraham gentium patris femoresecundum promissionem Deirevera nata es. Avesis, scala ad celum pertingens, quam magnus inter patriarchas Jacob olim vidit !*. Avesis flam- mans rubus,quam celebratissimus Moyses in monte Sina aliquando conspexit !?. Avesis, sanctitate ver- nans virga Aaronis, inter sacerdotes vere spectatis- simi 19, Avesis, tabernaculum novum purpura va- rium, quod variorum intextor Beseleel novo opere C elaboravit 5, Avesis, oraculum aureum, ex lapidi- bus et auro textum. Avesis, propitiatorium, duobus Seraphim obumbratum. Avesis, sacerdotale ephod summi sacerdotis stola. Avesis,aureum suffimento- rum altare?! . .. laudabant voce magna angeli mei. Ávesis, in qua propter nos carne habitans fuit, qui in Isaia ait: Ego primus, et ego posthac ?*, Avesis, o plena suppellex, qua carne complexa es,quem nihil usquaim ullatenus complectitur.A ve- sis, suppellex Deigera,et omni auditione longe su- perior auditio. Ave, idcirco ave, quia filium pepe- risti, quem Jacob iunuit dicens: Catulus leonis Juda, ex germine, fili mi, ascendisti 19. Ave, quia fi- lium peperisti, de quo Dei progenitor David ait : Quia vivet, et dabitur eide auro Arabiz **. Ave, quia peperisti filium, cui millia millium angelorum ad- sistunt, ut fert Daniel **. Ave, quia peperisti filium, quem canit, laudat, et benedicit celestium ac ter- restrium universa creatura. Áve, quia filium pepe- risti,quem multis oculis praedita Cherubim Deum, et senis alis instructa Seraphim Dominum pradi- cant *'.Ave, quia filium peperisti in nominatissima civitate David. Ave, quia filium peperisti, antiquio- Tem saeculis ac recentem, ex fontibus Israel oriun- .* 9 90 ο ο e υὁ ο ? ϱυ * o ὁ ϐὃ $9 58 09 ο 15 Exod. πι, 2. ?9 Num. xviij 8. ?! Exod. xxxvi, 8. 3 Hic multa desunt in cod. Seguer. *? Psal. xuiv, 6. ** Gen. χεις, 9. 15 Psal. rxxin, 15. ?* Dan. vir, 10. ? Isa. vr, 3. PATROL. Ga. XCVI. 2] . E μα * η oo. - - . n" L3 HE" Nl n lae ^ uz £i E 20 & 2014 x ' 4c Li. " " r KW -* à ir .. [ LI ^ tgp. EP en E et a - ἂν ως κος ο EVE - r . LEM 3. Rer a, lo "b atn Uu p ^ m 2 2 2*7 » ^de. n . NU " αν Pda *. 0 αν — £57.15 KU AME 651 torem,quique universa continet. Ave,quod infantem genueris,virtutis et glorise Patris consortem **. Ave, quod infantem genueris, quadragesimo primo, ut admirabilis Lucas refert ?,imperii Augusti Csesaris anno. Áve, quod genueris infantem, cujus causa angeli quamplurimi ad terram devenerunt. Ave, quod infantem genueris, cujus causa pastores,dum nocte gregem in agris excubantes custodirent, ad- miratione perculsi sunt 3), Ave, quod genueris in- fantem, cujus causa concinebant angeli : Gloria in excelsis Deo, et in terra paz, hominibus bonae volun- tatis 3, Ave, quod genueris infantem, cujus causa sonitus et $834 strepitus auditur. Ave,quod genue- ris infantem cujus causa Herodes animo testuans perturbatur ?!. Ave, quod infantem genueris, cujus causa cognata tua Elisabeth domo sua exsulat.Ave, quod genueris infantem,cujus causa Zacharias exi- mius sacerdos in medio templo necatur, Ave,quod genueris infantem, cujus causa Bethleem militum manus perscrutatur?*. Ave,quod genueris infantem, propter quem armati gladiis carnifices mittuntur. AÀve,quod genueris infantem,cujus causa geniti nu- per, vixque vocem imitantes infantes membratim conficiuntur. Ανθ, quod infantem genueris, cujus causa Rachel lacrymarum fluvios fundens, tristissi- mum carmen edit 5. Ave, quod infantem genueris, qui octava die de logis Mosaics; prescripto circum- cisus fuit **. Ave, quod infantem genueris,qui,cum legemin tabulis lapideis insculpsisset,factus estsub lege,ac legem implet. Ave, quod infantem genueris, quem quadraginta diebus completis in Salomonis C templo obtulisti *. Ave, quod infantem genueris, quem recens editum canitie spectabilis sacerdos Simeon conspiciens, hinc dimitti studebat. Ave,quae genueris infantem, qui a prophetissa ac vidua Ànna coram omni populo Dominus proclamatus est. Ave, gratia plena; ave, per quam nobis innotuit, qui ante omnes colles genitus est, Deus, inquam, universorum potestatem habens.Ave,per quam no- bis qui mundo sublimior est, innotuit quique mun- dum ornatu vacuum ornavit, et creaturam incondi- tam creavit. Ave, per quam innotuit, qui priusquam montes flerent, et formaretur terra et orbis, ex in- ginito Patre genitus est. Ave per quam apparuit, 8. JOANNIS DAMASCENI S] dum.Ave,quod infantem genueris infantium forma- À xai πρόσφατον, ἐκ πηγῶν Ἰσραὴλ καταγόµενον, Χαϊρε, ὅτι Ὑγεγέννηκας ββρέφος, τὸν τῶν Βρεφων τεχνουργὸν, xal συνοχέα τῶν ὅλων. Xaips, ὅτι "- γέννηχας βρέφος, τὸν τοῦ Ἡατρὸς ὁμοδύναμον χαὶ ὁμόδοξον. Χαῖρε, ὅτι γεγέννηκας βρέφος, καθὰ ὃι- αγορεύει Λουκᾶς ὁ θαυμάσιος, iv τῷ τεσσαρακοστῷ πρώτῳ ἔτει τῆς βάσιλείας ἈΑὐγούστου Καΐσαρος. Χαἴρε, ὅτι γεγέννηκας βρέφος, οὔτινος ἕνεχα ἄγγελοι παππληθεῖς τὰ ἐπίγεια κατέλαθον. Χαϊρε, ὅτι π- Ὑέννηκας βρέφος, οὕτινος ἕνεκα ποιμένες νυχτοφί- λακες ἀγραυλοῦντες ἐθαύμαζον. Xaipt, ὅτι Trib νηχας βρέφος, οὗτινος ἔἕνεκεν ὑπέμελπον ἄγγιλοι λέγοντες Δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρή- νη, iv ἀνθρώποις εὐδοχία. Χαῖρε, ὅτι .γεγέννηκες βρέφος, οὗ ἕνεχα θορυθεῖται καὶ φωνοκτυπεῖτα, Xaips, ὅτι γεγέννηκας βρέφος, οὗ ἕνεχα ἹΠρώδης θυμομαχῶν ταράττεται. Χαῖρε, ὅτι γεγέννηχας fol- qoc, οὗ ἕνεχα dj συγγενής σου Ἐλισάθετ ὑπερόριος γίνεται. Χαΐρε, ὅτι ἩὙεγέννηκας βρέφος, οὕτιος ἕνεχα Ζαχαρίας ὁ παμμέἐχιστος Ἱερεὺς μεταὺ τοῦ ναοῦ κτείνεται. Χαΐρε, ὅτι Ἠεγέννηκας βρέφος, οὗ ivexa dj Βηθλεὶμ στρατιωτικῶς ἐρευνᾶται. Xaipt, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, o0 ἕνεχα ξιφηφόροι στέλλοι- ται δήµιοι. Χαΐρε, ὅτι γεγέννηκας βρέφος, οὕτινος ἵνεκα νεογενῆ καὶ µιµηλόφωνα polen, prinio ἀναλίσκονται. Xaipe, ὅτι ἩὙεγέννηκας βρέφος, οὗ ἕνεχα Ραχήλ ποταμηδὸν δαχρύουσα, Βαρύγχητο ἐχπέμπει µέλος, Χαῖρε, Ott γεγέννηχας βρέφος, τὸ ὀκτχήμερον περιτεµνόµενον xatà τὸν Μωύσέως νό- pov. Xatoe, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, τὸ τὸν vópov b πλαξὶ λαξεῦσαν, xal ὑπὸ vópov Ὑγενόµενον, καὶ vium ἐκπληροῦν. Χαῖρε, ὅτι γεγέννηκας βρέφος, ὅτερ ὃν τῇ συμπληρώσει τῶν τεσσαράχοντα ἡμερῶν iv τῷ Σολομωντείῳ προσήνεγκας ναῖ. Xaipr, ὅτι γεγέν- νηχας βρέφος, νηπιοφανὲς, ὅπερ ὁ πολιοφανὴς ipic Συμεὼν ἰδὼν, ἀπολύεσθαι ἔσπευδς. Χαῖρε, ὅτι γεγέν- νηχας βρέφος, τὸ ὑπὸ τῆς προφήτιδος καὶ γήρας "Avvne, ἑναντίον παντὸς λαοῦ κυριολογηθὲν. Xaipt, χεχαριτωµένη, χαῖρε δι ἧς ἡμῖν ἐπέφαινευ ὁ πρὸ πάντων βουνῶν Ὑεννηθεῖς, Θεὸς, φημὶ, ὁ παντ: εξούσιος. Χαἴρε, δι’ ἧς ἡμῖν 6 ὑπερχόσμιος ἐπέφανο, 6 κόσμον ἄκοσμον κχοσµήσας, καὶ κτίσιν ἄκτιστον χτίσας. Xaipe, δι ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ πρὸ τοῦ ὄρη γενηθῆναι, xal πλασθῆναι τὴν γῆν καὶ τὴν οἰκουμέ- νην, ἐκ Πατρὸς ἀγεννήτου Ὑγεννηθείς. Χαΐρε, δὺ ἷς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ τὸν οὐρανὸν ὡσεὶ BipAw ἐκτείνας, qui celum uti pellem extendit, et aridam super ]) xai τὴν ξηρὰν ἐπὶ τῶν ἀθυσσίων ἑδράσας ὑδατων. aquas abyssi stabilivit. Ave, per quam nobis inno- tuit, qui altissimum prorsus, quod mundum conti- net, admirandumque spectaculum praebet, mare arena frenat. Ave, per quam nobis innotuit,qui in- taminatis, nec manu factis manibus Adam homi- num primum formavit. ÀÁve, per quam nobis appa- ruit qui Abrahamo ait: Nisi benedicens benedicam te, et multiplicans multiplicabo te *!. Ave, per quam nobis innotuit qui populum Israel ex Egypti servi - Xaipe, δι’ ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ ψάμμῳ χαλινώσες — τὴν μεγαλομέγεθον τε xal κοσμοχώρητον χαὶ Um — µαστοθέατον θάλασσαν. Xaips, δι ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν ὁ χερσὶν ἀχράντοις καὶ ἀχειροπλάστοις χειροπλαστή- — σας τὸν πρῶτον Ev ἀνθρωποις ἄνθρωπον Αδάμ. Χαῖρ, — δι) ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν ὁ λέγων πρὸς 'A6pzàp, Ἡ uit εὐλογῶν εὐλογήσω σε, καὶ πληθύνων πληθ — σε. Χαἴρε, δύ ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν à πάλαι διὰ Μωσίως Αἰγυπτιακῆς δουλείας ῥυσάμενος λαὸν ᾿Ἱσραηλίτ, 19 Joan. 1, 14. ** Μοπιοσίθ lapsus : nihil ejusmodi Lucas habet . ?** Luo n, 8-13. ** ibid. 4&, *! Mattb. — n, 3. ?* ibid. 16. 9 45. Jerem. xxxi, 3? Gen. xzn, 17. ^ Luc. n, 21. ibid. 298. * Prov. vin 93. í 053 HOMILIA IN ANNUNTIAT. B. V. MARIR. ' 054 καὶ Φαραωνίτην θαλασσοκτονήσας δὺ ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ κατὰ γενεὰν ὁπτανόμενος ἔν τε Πατράσι καὶ προφήταις, καὶ πᾶσι τοῖς κατὰ πρό- (tov χλητοῖς οὖσι. Χαῖρε, Oc Tc ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ διὰ σπλάγχνα ἑλέους διὰ τὸν ἄνθρωπον ἂνθρωπος ἴνόµενος. Xaipe, δι’ ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ µόνος ἐν ἁγίοις ἅχιος, καὶ μόνος iv δεδοξασµένοις ἔνδοξος, xal µόνος ὄψιστος ἐπὶ πᾶσαν τὴν γην. Xaips, δὺ ji ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ µόνος ἀπαθὴς. καὶ µόνος συµπαθης, xl µόνος ἀφευδὴς, xal µόνος ix µόνου μονογενῆς θιοῦ Υἱός καὶ Θεός. Χαΐροις. ὦ Κυρία θεοτόχε, δι) ἧς ἡμῖν γεννᾶται ὁ αὐτογενέθλιος, καὶ φύεται ὁ αὖ - τοφυὴς, καὶ αὔξεται ὁ τέλειος. Xalpot, ὦ Κυρία θιοτόχε, δι) ἧς ἡμῖν σωματοῦται ὁ ἀσώματος, καὶ ἔρχετχι ὁ ἂναρχος, καὶ χωρεῖται ὁ ἀχώρητος. Χαί- pot, ὦ Κυρία Θεοτόχε, δι Ἱς ζωοῦται ὁ αὐτόζωος, καὶ ποσοῦται Ó Άποσος, καὶ σαρκοῦται Ó Άσαρχος. Χαίροις, ὦ Κυρία θεοτόκε, 9 ἃς ὁ ἂκτιστος κτίζεται, καὶ πτωχεύει ὁ πλούσιος, xal νηπιάζει ὁ ὕψιστος. Ἱαΐροις, ὦ Κυρία θεοτόχε, δι ἧς ψηλαφᾶται ὁ ψη- λάφητος, καὶ κρατεῖται ὁ ἀνέπαφος, καὶ βαστάζετχι ὁ βαστάζων τὰ πάντα. Χαίροις, ὦ Κυρία θεοτόχε, δι᾽ ἧς γαλακτοτροφεῖται ὁ τοῦ παντός κηδεμὼν, καὶ εροφεὺς, καὶ πρύτανις θεός. Χαίΐροις, ὦ Κυρία θεο- τόχε, δι ἧς ὁ Γἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Λόγος, Yióq ἀν- θρώχκου σωματικῶς xav' εὐδοχίαν ἄφραστον πέφτνε. Χάΐροις, ὦ Κυρία Θεοτόκε, δι᾽ ἧς ὁ ἀμήτωρ ἀἁπάτωρ ἴίνεται, xal ὁ νέος ἐπισυνάγεται Μελχισεδέκ. Xat- pec, ὦ Κυρία θεοτόχε, 0v ἧς διῃλθεν ὁ ὠραῖος κάλ- λει παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων. ἄνακτα. Xaipe, À tute olim liberavit, et Pharaonem regem interfecit in mari. Áve, per quam. nobis innotuit, qui per sin- gulas &etates conspicuum sese prebuit Patribus et prophetis, et omnibus illis qui secundum proposi: tum vocati sunt sancti. Ave, per quam nobis inno- tuit, qui per viscera misericordie hominis causa factus est homo. Ave, per quam nobis innotuit, qui solus inter sanctos sanctus est, solusque inter glo- riosos gloriosus, ac solus altissimus super omnem terram. Ανθ, per quam nobis innotuit qui solus a perpessionibus immunis est, solusque patientium socius,solus minime mendax,solus denique ex solo unigenitus Dei Filius ac Deus. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, per quam nobis ille generatur cujus propria generatio est, nascitur, cujus propria nati- vitas est, et perfectus augetur. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, per quam incorporalis corporatur, et initium habet qui sine initio est, et continetur,qui contineri nequit. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, per quam vita donatur, qui ipsa vitaest ; quantitate crescit, qui quantitate caret ; 838 incarnatur, qui sine carne est. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, per quam creatur, qui creatus non est, egenus fit, qui locuples est, et altissimus puer fit. Salvesis,Do- mina Dei Genitrix, per quam tractatur qui tractari nequit ; prehenditur, qui tangi non potest;gestatur qui cuncta gestat. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, per quam lacte nutritur, qui universa procurat,alit, | et administrat Deus. Salvesis, o Domina Dei Geni- trix, per quam Dei Filius et Verbum,filius hominis inexplicabili bonze voluntatis propensione apparuit. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, per quam qui sine matre est, sine patre exsistit, et novus conflatur Melchisedech 35. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, per quam transiit speciosus forma pre filiis hominum *. Χαΐροις, µόνη Mijtnp θεοῦ, ἡ ἀπ᾿ ἄχρων τοῦ oó- (j Salvesis, sola Mater Dei, que 8 summo ccelo us- ῥανοῦ ἕως ἄχρων αὐτοῦ, μητρικῶς τε χαὶ Δαυϊτικῶς τὸ κατάντηµα τῆς προστασίας ἔχουσα. Χαίΐροις, µόνη Κήτηρ Θεοῦ, ἡ τῶν ἐπουρανίων xai ἐπιγείων καὶ χαταχβονίων μεγαλοπρεπής τε καὶ µεγαλόφωτος εὖ- xÀtz, Χαίροις, µόνη Μήτηρ θεοῦ, Ἡ πάσης ἀκτῖνος Φωτεινοτέρα, xal πάσης καθαρότητος χαθαρωτέρα. Χείροις, µόνη ἩΜήτηρ θεοῦ, d παντὸς σεθάσµατος πθασμιωτέρα, καὶ παντὸς ἀχούσματος ὑὐπερχείμενον ἄχουσμ1. Χαίροις, µόνη µήτηρ Θεοῦ, Ἡ παντὸς Ἰλυκάσματος Ὑλυκυτέρα, xai παντὸς εὐγενοῦς εὖ- Ἱεεστέρα, xai παντὸς πλούτου ῥέοντος πλουσιωτέρα. Ἱείροις, µόνη Μήτηρ θεοῦ, τὸ, µόνον ὄντως ἀληθῶς Χριστιανικζῆς κτίσεως παγκάλλινον xai πασιπόθητον όνομα. Χαΐροις, µόνη Μήτηρ θεοῦ, ἡ προσκυνητὴ tc τοὺς αἰῶνας., xal δοξαστὴ εἲς τοὺς αἰῶνας, xai ἐκαινετὴ εἰς ἀπεράντους αἰῶνας. Χαίΐροις, µόνη Μή- tmo θεοῦ, ἡ clc πάσας ὙἨενεάς Ὑενεῶν ὑπὸ ἀγγέλων τε καὶ ἀνθρώπων ὁμοφώνως iv φόθῳ µεγαλυνοµένη., Χαίροις, µόνη iv βασιλίσσαις βασίλισσα, ἡ βασι- λέων μὲν θυγάτηρ, παµθασιλέως δὲ Χριστοῦ Μήτηρ, Φιλοσεθῶν δὶ βασιλέων κράτος. Χαίροις, µόνη ἐν βασιλίσσαις βασίλισσα, ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περι- θεθληµένη, πεποικιλµένη, καθὼς ὁ μέγας ψαλμφδὸς 9 Hebr. vij, 5. Ὁ Psal. xiv, 3. * Psal. xvii, 7. que ad summum ejus *, tanquam Genitrix, quem- admodum et David loquitur, occursum protectionis et auxilii habes. Salvesissola Dei Mater, coelestium, et terrestrium, et infernorum magnificum atque il- lustrissimum decus. Salvesis, sola Dei Mater, qut& radio omni lucidior es,et omni puritate purior. Sal- vesis, sola Dei Mater, que omni re venerabilior es, omnique auditione prestantior auditio. Salvesis, sola Mater Dei,que suavitate omnisuavior es, omni re nobili nobilior, etomnibus divitiis afflente locu- pletior. Salvesis, ola Mater Dei, solum illud nomen Christiane creature vere prorsus peregregium cun- ctisque amatissimum. Salvesis, Dei mater, que in secula adoranda es, que in secula es preedicanda, laudandaque per interminata secula. Salvesis, sola Dei Mater, qua in omnes generationes generatio- num àb angelis et hominibus una voce cum reve- rentia magnificaris. Salvesis, sola inter reginas regina, que regum quidem filia es,universorum autem Regis Mater, ac religiosorum regum etimperatorum robur.Salvesis, sola inter reginas regina, vestitu deaurato circum- data, ac varietate, veluti psalmorum cantor David 605 8. JOANNIS DAMASCENI 0656 exclamavit *!. Salvesis, sola inter mulieres benedi- A Δαθὶδ ἀνακέκραγε. Χαίροις, µόνη iv γυναιξὶν εὖλο- cta, que prime parentis Eve; lapsum restaurasti, Salvesis, sola inter mulieres benedicta, qua humil- limum humi javentium mulierum genus exaltasti, Salvesis, sola inter mulieres benedicta, splendida atque mirabilis, qua sola Christum Deum simul et hominem sine viri opera concepisti, et sine dolore peperisti. Salvesis, sola vere inter mulieres bene- dicta et gloriosa, quc unam e sanctissima,ternoque fulgore radianti Trinitate, nihil te flamma ladente, conceptum genuisti. Salvesis, sola inter mulieres benedicta, quz sola eum sine constructione com- plexa es, quem mundus capere nequit. Salvesis, sponsa sola a sponso libera, que in sponsali Canti- corum libro jam olim relata es. Salvesis, sola inter virgines Virgo, que ante partum, et in partu, et post partum, virgo permansisti. Salvesis, e portis sola porta clausa, et sola e civitatibus civitas tur- ribus munita. Ave, vere gratia plena, ave, quoniam Angelis tu sanctior es, et Archangelis preestantior, Áve,gratia plena,quoniam Thronises admirabilior,Dominatio- nibus 839 dominantior, et majoris quam Virtutes virtutis. Ave, gratia plena, que Principatibus supe- rior es, et Potestatibus sublimior. Ave, gratia plena, quiaspeciosior es Cherubim, etaugustior Seraphim, Ave, gratia plena, quee colis excelsior es, et sole quem conspicimus purior. Áve, gratia plena, quia omnibus que ab ortu solis sunt, nobilior es, et re- gali potestate majori polles super omnia mortalis nature regna. Áve, gratia plena, quoniam longetu meliores,quam illa vere bonaamplaque terra 1uelle et lacte manans. Ave,gratia plena,quia super nivem alba facta es, et super mel dulcis. Ave,gratia plena, quoniam super lilia fragrans fuisti, et super rosas rubicunda, ac super varie decorum ver effloruisti. Ave, gratia plena, quoniam super Jerusalem spe- ciosa facta es, et super Salomonis templum ma- gnificata. Ave igitur, ave, et iterum dico, ave, gratia plena, quoniam plenum calum est, et terra magnitudinis tue. Ave, per quam nos humiles et abjecti secundam Christi,salutarique lumine przditam generationem ea qua par est religione adoramus. Áve, per quam regnantem Trinitatem cognovimus. Áve, per quam nos Christianus populus, Filii tui ac Dei nomine donati sumus. Ave, per quam inter unius, sancte, catholice,atque apostolice Ecclesic cives descripti sumus.Áve, per quam nos multipliciter adorandam et saluberrimam crucem adoramus. Áve,per quam nos fidem qua salvantur anime, ac lucis forma preditam tenemus. Áve, per quam nos puram ac tremendam carnem,ad tremendam admodum men- sam accedere audentes, participamus. Ave, per ^! Psal. xriv, 10. γηµένη, ἡ τῆς προµήτορος Εὔας τὸ σφάλμα ἀνορθώ. σασα. Χαΐροις, µόνη ἐν γυναιξὶν εὐλογημένη, ἡ τὸ ταπεινότατον γένος τῶν Ὑχαμαὶ κειμένων γυναιχῶν ἀνυψώσασα. Χαίροις, µόνη ἐν γυναιξὶν εὐλογημέη, λελαμπρυσμένη τε καὶ τεθαυμασμένη, ὅτι μόνη Χριστὸν τὸν θεάνθρωπον ἀνάνδρως συνέλαθες, xoi ἀπόνως ἐκύησας. Χαίροις, µόνη Όντως ἐν qowifh εὐλογημένη καὶ δεδοξασµένη, ἡ τὸν ἕνα τῆς tps. φαοῦς xal ὑπεραγίας Τριάδος ἀφλέκτως συνειληφυῖα, γεγέννηχας. Χαῖρε, μόνη ἐν γυναιξὶν εὐλογημίν, ὅτι µόνη ἀστενοχωρήτως ἐχώρησας, ὄνπερ χόσµος χωρῆσαι οὐ δύναται. Χαίΐροις, μόνη νύμφη ἀνύμφευτι, ἡ ἐν τῇ νυμφιλῇ ᾿Ασμάτων βίθλῳ προαναφεροµέη, Χαίροις, µόνη lv παρθένοις Παρθένος, ἡ καὶ πρὸ τοῦ τόχου, καὶ iv τόκῳ, xal µετἀ τόκον, παρθένος δια- µείνασα. Χαίροις, µόνη lv. πύλαις πύλη χεκλεισμέη, καὶ µόνη πόλις ἐν πόλεσι πεπυργωμένη. B Χαῖρε, ὄντως κεχαριτωμµένη, χαῖρε, ὄτιπερ ἁγιω- tpa σὺ τῶν Αγγέλων, xai τιµιωτέρα τῶν ᾿Αρχαγή- λων. Χαῖρε, κεχαριτωµένη, Ort θαυμασιωτέρα c τῶν θρόνων, xxi κυριωτέρα σὺ τῶν Κυριοτήτων, χαὶ δυνατωτέρα σὺ τῶν Δυνάμεων. Χαῖρε, κεχαριτωµένη, ὅτι ὑπερτέρα σὺ τῶν ᾿Αρχῶν, καὶ ἀνωτέρα σὺ τῶν Ἐξουσιῶν. Χαἴρε, χεχαριτωµένη, Ott καλλιωτέρα e τῶν Χερουθὶμ, xal σεθασμιωτέρα τῶν — Eepaolu. Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὅτιπερ ὑψηλοτέρα σὺ τῶν οὐ- - βανῶν, xai χαθαρωτέρα σὺ ὑπὲρ τὸν qaulvovta Sov. Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὅτιπερ εὐγενεστέρα σὺ πάν — των τῶν bo! ἡλίου ἀνατολῶν, καὶ βασιλικωτέα v ὑπὲρ πάσας τὰς βασιλείας τῆς βροτείας οὐσίας, Xaips, χεχαριτωµένη, ὅτιπερ ἀγαθωτέρα σὺ ὑπὶρ ἐχείνην ὄντως τὴν ἀγαθὴν καὶ πολλὴν γῆν, τὴν ῥί ουσαν μέλι καὶ γάλα. Xaipt, κεχαριτωµένη, ὅτι ὁπὶρ χίονα ἐλευκάτθης, καὶ ὑπὲρ µέλι ἐγλυκάνθης. Χαΐε, — κεχαριτωµένη, ὅτι ὑπὲρ τὰ xpiva εὐωδιάσθης, xai — ὑπὲρ τὰ ῥόδα ἠρυθριάθης, καὶ ὑπὲρ τὸ πολυποίχιλτον Éap ἐξήνθησας. Xaips, κεχαριτωµένη, ὅτι ὑπὲρ τὴν Ἱερουσαλὴμ ὡραιώθης, xal ὑπὲρ τὸν Σολομώντειον ἐμεγαλύνθης ναόν Xaips οὖν, χαῖρε, καὶ πάλιν dp, χαῖρε, κεχαριτωµένη, ὅτι πλήρης ὁ οὐήρης xai ἡ Ti τῆς σῆς µεγαλειότητος, Xaips, δι) ἧς ἡμεῖς οἱ ταπεινοὶ, Χριστοῦ δευτέρεν καὶ φωτοσωτήριον Ὑέννησιν, εὐσεθοπρεπῶς προσκυ- νοῦμεν. Xaipe, δι X ἡμεῖς τὴν κχοσμοποιὸν xU nos mundi effectricem, vitse originem, ac semper D) ζωαρχικὸν, xal εἷς ἀεὶ βασιλεύουσαν ἐπίγνωμεν Τριάδα. Xaips, δι’ ἧς ἡμεῖς Χριστιανιχὸς λαὺς, τοῦ σοῦ Υἱοῦ Θεοῦ ὠνομάσμεθα. Χαῖρε, δι Tc dpt elc μίαν ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλι- slav, ἐπολιτογραφήθημεν. Xatpe, δι ἧς ἡμεῖς τὴν ψυχοσωτήριον xal φωτόμΏρφον κατέχοµεν wis. Xaipe, δὺ ης ἡλεῖς τὸν πολυπροσκύνητον καὶ ἶαμα- τοποιὸν προσχυνοῦμεν σταυρόν. Xaips, δι ἧς ἡμει . τὸ ἁγιοποιὸν xal τριφεγγὲς βαπτιζόµεθα βάπτισμα. Xaips, δι) ἧς καθαρᾶς ἡμεῖς καὶ φρικτῆς σαρχὸς b τῇ «φρικτοτελεῖ τραπέζι προσεγγίζειν τολμῶντς 057 HOMILIA IN ANNUNTIAT. B. V. MARBLE. 658 µετέχομεν. Χαῖρε, δι’ ἧς ἡμεῖς ἀληθινοῦ xal ἆθανά- A quam nos verum etimmortalem panem gustamur. «ου ἄρτου γευόµεθα. Χαἴρε, 0v ἧς ἡμεῖς ἐν τῶν τοῦ ὅδου πυλῶν εἷς οὐρανοὺς ἀνεθιθάσθημεν. Xatps, δι’ ἧς ἡμεῖς ἑλυτρώθημεν ἀρᾶς, ἀνεκλαλήτου δὲ χαρᾶς ἠξιώθημεν. Χαἴρε, δι’ ἧς ἡμεῖς τὰς χριστοµόρφους καὶ σεπτοπροσχυνήτους προσχυνοῦμεν εἶκονογρα- φίας. Xaios, δι᾽ ἧς ἡμεῖς τὰ τῶν Ἑλλήνων χρυσό- τευχτᾶ τε xal δαιµονιόµορφα συμπατοῦμεν ξόανα. χαῖρε, δι ἧς ἡμεῖς τὸν ἀρχαῖόν τε καὶ μεγᾶλαυχον ἑντάρτην ἀντιπραττόμεβα. Kaipr, δι’ ἧς εἰρηνοποιεῖται ἡ τῶν Ῥωμαίων βα- πιλεία. Xaips, δι’ ἧς βασιλεῦσι τὸ βασιλεύειν δίδοται͵ xil στρατηχοῖς τὸ στρατηγεῖν ἐγχειρίζεται. Χαῖρε, &' fe πολλάχις ἐπινίκια dv. παρατάξει ἀλλογενῶν Áve,per quam nos e januis inferni ad colos evecti sumus.Ave,per quam nos a maledictione redempti sumus et inexplicabili letitia dignati sumus. Ave, per quam nos imaginum picturas que Christum reprasentant,colendeque adeoac venerande sunt, adoramus. Áve, per quam nos gentilium ex auro fabricata, demonumque formis praedita simulacra conculcamus.Ave,per quam nos prisco illi, super- boque adversario resistimus. Áve, per quam Romanum imperium tranquilli- tate potitur. Ave, per quam regibus ut regnent datum est,et exercituum duces ducatum obtinent. Àve, per quam victoria in acie adversus alienige- xi ἀλλογλώσσων ἐθνῶν διανύονται. Χαΐρε, Ov ἧς B nas, extranegque lingue nationes refertur. Ave, ἱτερόφυλοι ὥσπερ φύλλα πίπτουσι, xai ἄνομοι ὡς ἄνεμοι μηδενὸς διώχοντος διώκονται. Xaips, δι T sl ὁπλομάχοι καὶ θυρεοφόροι θραύονται, πλήττονται ἓὶ πρὸ συμπλοχῆς σιδηροφόροι. Xaips, δι ἧς ἀντι- τοζεύονται ἀμφοτεροδέξιοι τοξόται, xal µωλωπί- (ovtzt ἔβνη τὰ πολέμους θέλοντα. Χαἴρε, δι ἧς ἔι- Εοχτονεῖται ὁ βαρθαρογενής τε xal φιλομάχελλος 4v Ἰσμαήλ. Χαἴρε, δι) ἧς ὁραπετεύουσιν ἐκ μέσου τῶν ὁπλοφόρων πιστοὶ τῶν iv Χχειροπέδαις σιδηραῖς ἰλεινῶς κατεχοµένων αἰχμαλώτων. Χαῖρε, δι’ Zc ὁ σόμπας κόσμος σκέπεται, xal εἲς del. διαφυλάττεται. Χαῖρε, δι’ ἧς ἡμῖν ἅπαν ὡμηρεύθη ἀγαθὸν, Ev τε τῷ οὐρανῷ xal iv τῇ ΥΠ. Χαῖρε, δι’ ἧς ἡμῖν εὐλογία τοῖς πιστοῖς ἐπήγασεν, ἐπειδήπερ λαός σου ἡμεῖς, et. xal σεραῖς ἁμαρτημάτων συμπεπλέγμµεθα. — Xaips, δι’ C ἧς εὐλογεῖται τῶν ἀσθενῶν ὁμοῦ ἀῤῥένων f yop- τώδης οὐσία, ἀλλὰ xal dj τῶν ἁσθενογενῶν γυναικῶν πἀμπλανός τε xai πανσάλευτος Φφύσις. Χαῖρε, δι’ ἧς οἱ ἀσεθεῖς εὐσεθεῖς γενόμενοι εὐσεθῶς εὐσεθοῦσι, καὶ κροσχυνοῦσι τὸν πανσεθάσµιον τόκον σου. Χαῖρε, δ΄ ἧς οἱ φιλόχρυσοι φιλόχριστοι γίνονται, καὶ οἱ φι- λάρ]υροι φιλάνθρωποι, καὶ φιλόπτοχοι οἱ φιλόπλου- τοι. Χαῖρε οὖν, χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὅτι πολλοὶ πολλῶν χρημάτων διὰ cb κατεφρόνησαν, ὅπως σε τὴν µόνην ἀγαθὴν χερδήσωσι. Χαῖρε, ὅτι πολλοὶ πολλάχις τῶν εὐσεθῶν βασιλέων πηλὸν ἡγήσαντο ἐὰ οἳ τὸν χρυσὸν, xal σποδὸν τὸν ἄργυρον. Χαῖρε, ἔτι πολλοὶ τῶν φιλοχρίστων βασιλίδων λιθολαμπεῖς hà οἱ στεφάνους, xal Χρυσονήµους ἁλουργίδας, ἀράχνης εὐτελέστερα ἑλογίσαντο. Xaips, ὅτι πολλοὶ τῶν εὐγενῶν Ἰνδικοὺς διὰ σὲ καὶ κρυσταλλίζοντας λίδους περιεφρόνησαν. Χαῖρε, ὅτι πολλαὶ, ἵνα εἴπω, χαὶ τῶν εὐγενίδων γυναικῶν εἲς οὐδὲν ἠγήσαντο διὰ d ἀξιάγαστα τὰ βύσσινἁ τε xol κόκκινα, xal περι- τόρφυρα, xa. ὁλοσήρικα. Xaipt, ὅτι πολλαὶ xal τῶν μοιχαλίδων γυναικῶν λιβοκόλλητα ἑνώτια, καὶ περι- ὄξια ψέλλια φύλλων ἀδρανέστερα ἑλογίσαντο. Χαϊρε, ἔτι πολλοὶ πλειστάχις τῶν ἑνδόξων τε xal περιφα- Vév, οὗ μὴν δὲ καὶ πλουσίων, σκύδαλα ἡγίσαντο διὰ ἡ τὰς χρυσοῦ xal ἀργύρου Χχιλιάδας. Χαῖρε, ὅτι πολλαὶ καὶ τῶν νεογενῶν νεανίδων λευκοειδεῖς καὶ ἀρυσολαμπεῖς στολὰς ἁπώσαντο, Χαῖρε, ὅτι πολλαὶ là e, t, εἴπω, τῶν χρυσοφορουσῶν γυναικῶν, µε- per quam exters gentes veluti folia cadunt, et impii tanquam venti nemine persequente exagitan- tur. Áve, per quam qui armis pugnant clypeosque gestant, franguntur, quique ferro proteguntur ante prelium consternantur. Ave,per quam ambidextri sagittarii repercutiuntur,et sauciantur gentes que bella volunt. Ave, per quam barbarus et macella- rius carnis Ismael gladio occiditur. Ave, per quam fideles, qui in manicis ferreis misere captivi deti- nentur, e media armatorum manu evadunt. Ave, per quam mundus omnis protegitur, et in perpe- tuum 840 conservatur. Ave, per quem bonum omne in ccelo et in terra oppigneratum nobis fuit. Ave, per quam benedictio nobis fidelibus scaturi- vit, quandoquidem nos populus tuus sumus,quam- libet peccatorum catenis et nexibus implicemur. Ave, per quam benedicitur infirmorum, tum ma- sculorum fenea substantia, tum imbecillis sexus mulierum erratica atque instabilis natura.Ave,per quam impii pietatem amplexi, pie colunt et ad- orant venerabilissimum partum tuum. Áve,perquam auri amantes Christi amatores flunt, et argenti amantes amatores hominum,atque pauperum ama- tores divitiarum studiosi. Àve ergo, gratia plena, quia multi multas pecunias floccifecerunt, ut te solam lucrarentur. Ave, quoniam multi multoties religiosorum imperatorum aurum propter te uti lutum habuerunt, et argentum uti cinerem. Ave, quoniam complures Christi amantium reginarum fulgentes gemmis coronas, auroque intextas pur- puras propterte aranes tela viliores :stimaverunt. Ave, quoniam multi nobiles Indicos pellucidosque uti crystallum lapides tui gratia aspernat sunt. Ave, quod multe, ut sic dicam, ex ipsis etiam illustribus mulieribus, tui causa nihili duxerunt, quaecunque ex bysso, coccino, purpura et serico contexta, admiratione digna videbantur. Ave, quo- niàm multe quoque mulierum adulterarum gem- mis ornatas inaures, armillasque foliis exiliores proptertecensuerunt.Ave,quod multi sepenumero clarorum illustriumque virorum, quin etiam divi- tum, millia auri et argenti tanquam quisquilias et stercora habuerunt. Ave, quoniam propter te ju- T . * * M ῃ . ^4 t N " * mn 13" a itn (Coa dc aam ls τος . ^ " a0 7 ct ^ MESA S4 a -- -— / 659 8. JOANNIS DAMASCENI «6 niorum etiam complures juvencularum,albicantes, Α λανοφορεῖν xal τριχινοφορεῖν διὰ παντὸς doni. auroque fulgentes stolas abjicerunt. Ave, quoniam σαντο. multe tandem mulierum, qua auro ornabantur, nigras laneasque vestes gestare tua causa destins- verunt. Ave, gratia plena, quoniam refugium facta es nobis, et pro nobis, qui sumus ex luto procreati, interpellatricem agis apud Filium, Deumque tuum, ac Deum nostrum,Ave, gratia plena, ave, omnium simul finium terre communis salus, omniumque Christianorum Christianum presidium. Ave,gratia plena, ave, que sola illis auxilio ades,qui auxilio carent, solaque maxima virtus es illis, qui nullis viribus valent.Ave,gratia plena, ave,sola humilium celsitudo, et inopum sola recuperatio, solaque or- phanorum mater,pauperumque ac viduarum. Ave, gratia plena, ave, sola fatiscentium refocillatio, solumque tegmine carentium tegmen. Ave, gratia plena, ave, sola captivorum redemptio, solaque exsulantium pulsorumque revocatio. Ανθ, gratia plena, ave, sola egrotantium visitatio, solaque in- firmorum curatio, et eorum qui a demone vexan- tur, salus. Ave, gratia plena, ave, sola navigantium gubernatio, solaque eorum qui noctu iter agunt, vie comes,et sodalis. Ave, gratia plena, ave, quia nostrum omnium oculi in te ;que sola pura es, spem collocant,et te semper contuentur. Ave, gra- tia plena,ave, que nobis semper humilibus presi- dio es,nosque ab omni ira justa et comminatione eximis.Ave,gratia plena,ave, qua semper custodis et lustrando foves egenum genus nostrum a tenta- tionibus, periculis, variisque $41 calamitatibus. Xaipe, χεχαριτωµένη , ὅτι καταφυγὴ inviti ἡμῖν, xai μεσιτολογεῖς ὑπὲρ ἡμῶν τῶν πτλογινᾶν πρὸς τὸν Υἱόν σου, καὶ Θεόν σου, xai θεὸν ἡμῶν, Χαῖρε, χεχαριτωµένη, Χχαῖρε, Ἡ πάντων ὁμοῦ τῶν περάτων τῆς γῆς xoti) σωτηρία, καὶ πάντων τῶν Χριστιανῶν Χριστιανικὴ προστασία. Χαῖρε, 1, µένη τῶν ἀθοτθήτων παραστατικὴ βοήθεια, καὶ μόνη τῶν ἀδυνάτων µεγαλοδύναμος δύναμις. Χαῖρε, χιγα- ριτωµένη, χαῖρε, ἡ µόνη τῶν ταπεινῶν ἀνύφωαι, καὶ µόνη τῶν πενήτων ἀντίληψις, καὶ μόνη win τῶν ὀρφανῶν, καὶ πτωχῶν, xal χηρῶν. Χαῖρε, xu χαριτωµένη, χαῖρε, 7, μόνη τῶν καταπονουμένων xt- ῥαµυθία, καὶ µόνη τῶν ἀσχεπῶν σχάπη. Χαῖρε, κι» χαριτωµένη, χαῖρε, ἡ µόνη τῶν αἰχμαλώτων λύτρω- σις, xal µόνη τῶν ἑξορίστων καὶ ἐξορισμένων ἑ- Χλησις. Χαΐρε, κεχαριτωµένη, ape, ἡ μόνη τῶν νοσούντων ἐπίσκεψις, xai μόνη τῶν ἀσθενούντων ἴασις, καὶ µόνη τῶν δαιμονώντων ὑγίωσις. Χαῖρε, κεχαριτωμένη, χαῖρε, ἡ µόνη τῶν πλεόντων χυθὲρ γῆσις, καὶ µόνη τῶν νυκτοπορούντων συνοδοιπόρος καὶ συνδιαγωγός. Χαϊρε, ὅτι πάντων ἡμῶν οἱ ὀφθελ- pot slc σὲ τὴν µόνην xagapiv ἑλπίζουσι, καὶ πρὸς ck διὰ παντὸς ἀτενίζουσι. Χαῖρε, κχεχαριτωμµένη, χαϊῖρε, ἡ ἀεὶ προϊσταμένη ἡμῶν τῶν ταπεινῶν, xui λυτρουμένη ἡμᾶς ἐκ πάσης δικαίας ὀργῆς τε χεὶ ἀπειλῆς. Χαῖρε, κεχαριτωµένη, Χχαῖρε, ἡ del διαφυ- λάττουσα καὶ περισκέπουσα τὸ πτω)ογεὲς Tp Ave,gratia plena,ave.quoniam nullus prater Deum (; φῦλον iv πειρασμοῖς, ἐν κινδύνοις, καὶ ἓν διαφύροις tale tantumque nomen sortitus est,auttalisunquam glorie compos fuit. Ave, que vere super omnes benedicta es,ave,propter quam hodie, supra quam ferat mundus, excellentiorem mundo diem cele- bramus. Ave, que vere es super omnes benedicta; ave,propter quam hodie solemnitatem solemnita- tum, ei celebritatem celebritatum populo omni coacto agimus. Ave, que vere es super omnes be- unedicta ; ave, propter quam nos in sacratissimis tuis basilicis congregamur, ut te alta voce collau- demus. Ave, que vere es super omnes benedicta ; ave, propter quam hodie apum more una intus col- lecti hymnorum cantum multiplicamus, uti nobis tu defensionem. Áve, gratia plena, ave, propter quam noslumina gestantes,te splendide in Ecclesia extollimus. Ave, qua vere es super omnes benedi- cta; ave,propter quam nos hodie Davidis cum Davi- de, et angeli cum angelo oraculis prelusimus. Ave, ave,que vere es super omnes benedicta,ave, pro- pter quam nos hodie captivi laudatores quadru- plicem hanc salutatoriarum compellationum penta- contadem contexuimus. Ceterum, optima Domina misericordiam extendas tuam in eos qui te nove- runt : ac respice in servos tuos, etin opera tua, et cunctos dirige in viam pacis : quoniam omnium oculi in te sperant,teque sequestra, reconciliatio- nem cum Filio Deoque tuoac Deo nostro nacti su- συµφόραις. Χαῖρε, κεχαριτωµένη, Xaipe, ὅτι οὐδες ὡς σὺ πλὴν θεοῦ τηλικοῦτον κεκληρονόμηκεν ὄνομα, ἤ τοιαύτης πώποτε τέτυχε δόξης. Χαῖρε, ἡ ὄντως ὑπερευλογημένη, χαῖρε, 9v. ἣν ἡμεῖς σήμερον ὑπερ- χοσµίως τὴν ῥὑπερκόσμιον ταύτην πανηγυρίζοµεν ἡμέραν. Χαϊρε,ἡ ὄντως ὑπερευλογημένη, χαῖρε, δὺ ὃν ἡμεῖς σήµερον,ἑορτὴν ἑορτῶν, καὶ πανήγυριν πανηγί- psov πανδημεὶ ἑορτάζομεν. Καΐρε, ὄντως ὑπερελι- γηµένη, χαῖρε, δι’ ἣν ἡμεῖς σήμερον ἀγεληδὸν ix- αθροιζόµεθα ἐν τοῖς σοῖς ἁγιοθάτοις ναοῖς, xal µεγκ- λοφώνως σε γεραίροµεν. Xaips, ὄντως ὕπερευλοητ: µένη, χαϊρε, δι ἦν ἡμεῖς σήμερον δίκην μελισσών ἐπισυναγόμενοι πληθύνομεν τὴν ὑμνολογίαν, ὡς ὢ τὴν προστασίαν. Χαῖρε, κεχαριτωμένη, χαῖρε, 0v ἂν ἡμεῖς σήμερον φωτοφοροῦντες λαμπρῶς ἐν "Exi σίᾳ σε µεγαλύνομεν. Χαῖρε, ὄντως ὑπερελογη- µέντ, χαῖρε, δι’ ἣν ἡμεῖς σήµερον τὰ τοῦ Δαθὶδ σὺν τῷ Δαθὶδ, καὶ τὰ τοῦ ἀγγέλου σὺν τῷ ἀγγῶφ ἐν εχινήσαµεν λόγια. λαῖρε, ὄντως ὑπερευλογημίνη, χαῖρε, δι ἣν ἡμεῖς σήµερον οἱ αἰχμάλωτοι ἐπαινέται ταύτην ἐξυφάναμεν τὴν τετραπλῆν τῶν Ὑχαροποιῶν προῤῥήσεων πεντακοντάδα ἀλλὰ παράτεινον τὸ ἔλεός σου,πανάγαθε Δέσποινα, τοῖς Ὑινώσκουσί σε καὶ ἵδς ἐπὶ τοὺς δουλους σου xal ἐπὶ τὰ ἔργα σου, ril κατευθυνον πάντας εἷς ὁδὸν εἰρήνης, ὅτι πάντων οἱ ὀφθαλμοὶ elc σὲ ἑλπίζουσι, καὶ σοῦ τῇ µεσιτείᾳ τὴν ναταλλαγὴν τὴν πρὸς τὸν Υἱόν σου καὶ θεὸν, xt! e IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 669 θιὸν ἡμῶν ἐσχήχαμεν᾽ ᾧ δόξα, ᾧ κράτος, ᾧ σθένος A mus : cui gloria, cui imperium, cui robur cum σὺν τῷ ἀναρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ, καὶ τῷ ὁμοφυεῖ xal ipsius experte principii et ejusdem naturse Patre ἁγίῳ Πνεύµατι, νῦν καὶ del, xal εἰς τοὺς ἄπεράν- — et sancto Spiritu, nunc et semper, et in infinita τους αἱ ὤνας τῶν αἰώνων, ᾽Αμήν. secula saeculorum. Amen. MONITUM IN SEQUENTEM SERMONEM. Habent plerique ecclesiastici codices, ceu monumentum in Mariam loculentissimum, ac wu frequenti in. Ecclesiis Orientis lectitari solitum. Billius depravatissimo cod. usus est, quanquam vir longe eruditus, ac multis accuratus interpres, in. multis Damascenum | minus expresserit. Prater vero codices quibus Pantinus emendata multa notavit, cum Regiis aliis contuli, ac novissime cum alio eminentissimi cardinalis Mazarini, plene probato, sed non usgueguague integro; ex quibus omnibus, integrum sanum textum. conor reprasentare axcriptis margini nonnullis qua mutatis, qua emendatis; aliis lectori collaturo nostram cum Billiana editionem permissis. Notarum loco erit, tum emendatio textus, tum nova versio, tum qua rsim ascribo margini, ex quibus omnibus facile advertet lector, qui vel in Billio displicuerit, rel in. Pantino: nec difficile judicabit, nihilne hactenus operc in Da- masceno post Bilii tantas vigilias ponendum supersit. Hoc ín Biblioth. concion. Combefi- εἰ; cujus curis meas, tam quoad textus emendationem, quam quoad translationem adjeci, οὗ varias quas nactus sum lectiones codicis illustrissimi D. abbatis Dominisi Passionei. ζ. Ἰάννου ταπεινοῦ Δαμσκηνοῦ µμοναχοῦ καὶ πρισθυτέρου, λόγος sl; τὸ Ὑενέσιον τῆς ὅπερ- α[ίας Δεσποΐνης ἡμῶν θΘεοτόχου xai ᾿Λει- παρθένου Μαρίας, α. Δεῦτε, πάντα ἔθνη, πᾶν γένος ἀνθρώπων, xal πᾶσα γλῶσσα, wal da πᾶσα, xal ἅπαν ἀξίωμα, μετ εὐφρεσύνης τὸ παγχοσµίου εὐφροσύνης γε- γέθλιον ἑορτάσωμεν. Et γὰρ Ἑλλήνων maiósc, δαι- µόνων ψεύδει μύθων ἨΧλεπτόντων τὸν νοῦν, καὶ συσχιαζόντων τὴν ἀλήθειαν, καὶ βασιλέων γενέθλια διὰ πάσης yov (33.34) τιμῆς, δῶρα ἕκαστος προσφέροντες τὰ κατὰ δύναμιν, xai πάντα λυμαινο- µένων τὸν βίον, πόσῳ μᾶλλον ἡμᾶς ἐχρῆν τῆς θ:ο- τόχου τιμᾷν τὸ ἸὙενέθλιον, δι’ ἧς ἅπαν τὸ βρότειον Ἱένος, δι ἧς προµήτορος Εὔῦας d λύπη εἰς χαρὰν C µετεθίθληται; — 'Extv μὲν qàp, Ἐν λύπαις t& τίχνα, δι’ ἀποφάσεως θείας ἀχήχοεν αὕτη, Καΐρε, αεχαριτωµένη. ᾿Ἐκείνη, Πρὸς τὸν ἄνδρα v» à ἁποστροφήσου. αὕτη, 'O Κύριος μετὰ coU. Ti οὖν τῇ Μητρὶ τοῦ Λόγου, ἀλλ᾽ fj λόγον προσοί- vwutv; Πᾶσα ἡ Χτίσις εὐωχείσθω, xai ὑμνείτω τῆς ἱερᾶς τὸν ἱερώτατον λοχεῖον (35). Ἔτεχκε γὰρ τῷ χόσμῳ θησαυρὸν ἀγαθῶν ἀναφαίρετον. Δι αὐτῆς Τρ ὁ Κτίστης πᾶσαν φύσιν ποὸς τὸ κρεῖττον µετ- εστοιχείωσεν διὰ µέσης τῆς ἀνθρωπότητος. El γὰρ ὁ ἄνθρωπος µέσος νοῦ xai ὕλης ἱστάμενος, σύνδεσμός leu πάσης ὁρατῆς τε xai ἀοράτου χτίσεως, ἑνωθεὶς ὁ δημιουργὸς Δόγος τοῦ θεοῦ τῇ φύσει τῶν ἀνθρώ- πων, b. αὐτῆς ἁπάσῃ τῇ κτίσει Ἵνωται, Ῥορτάσω- μεν οὖν τὴν λύσιν τῆς ἀνθρωπίνης στειρώσεως, Ott λέλυται ἡμῖν ἡ τῶν ἀγαθῶν πήρωσις (36). * Gen. πι, 16. ** Luc. 1, 28. Μ Gen. ni, 16. (40-54) Edit. ᾖσαν. (45) Sic Pantinus. Edit. τὸ ἱερώτατον λόγιον. R. τοχετόν͵ VI. Joannis humilis Damasceni monachi et presbyteri sermo in sanctissime Dominae nostre Dei Geni- tricis semperque Virginis Marie Natalitium diem. 1. Adeste omnes gentes, omne hominum genus, lingua omnis, et etas omnis, omnisque dignitas ; orbis universi lztitiee natalem diem letis gaudiis celebremus, Si enim gentiles demonum per com- mentitias fabulas clanculum animis illudentium,ac veritatem obscurantium,regum item natalitios dies omni honoris genere prosequebantur, ac pro sua quisque facultate oblatis muneribus litabant, cum alioqui hamanam illi vitam infestarent: quanto nos potiori jure Dei Genitricis natalem opere pretium est honorare, per quam universum mortalium ge- nus redintegratum est; per quam primigenie ma- tris Eve luctus in gaudium est commutatus ? Illa namque divine sententie decreto audivit: In mz- roribus paries : hec, Ave, gratia plena **. Illa, Ad virum erit conversio tua ^: 84$ Hac, Dominus tecum. Quidnam igitur Verbi Matri nisi verbum et sermonem offeramus ? omnis creatura una festive oblectetur, ac sacratissimum sacre Anne laudet puerperium. Illa quippe mundo bonorum peperit thesaurum, quem vis nulla auferre possit. Per eum siquidem Creator naturam universam media hu- manitate in melius commutavit. Cum enim homo media inter mentem et materiam sede constitutus, rerum omnium conditarum, tum visibilium, tum invisibilium, nodus vinculumque sit, profecto re- D rum artifex Deus Verbum humane nature copula- (36) Billius omnino censet emendandum στείρω- σις, sterilitas, idque postulare et quod antecedit, et quod sequitur. LM M * ἐκ ον oM n t - - L^ r E em mam ms. κ. 663 8. JOANNIS DAMASCENI m tum, ejus beneficio creature universo unitum fuit. Quapropter humane sterilitatis depulsionem cele- bremus, qua bonorum impedimentum solutum est. 2. Eccur vero Virgo Mater orta est ex sterili? A — B'. ᾽Αλλὰ τίνος ἕνεχεν Ex. στείρας ἡ Πτρθίνος µή- plane quia oportebat, ut ad id quod solum sub sole novum futurum erat, ac prodigiorum caput, via per prodigia sterneretur, paulatimque ab humilioribus ad sublimiora progressio fieret. Ceterum alia quo- que altior diviniorque ratio 8 me afferri potest. Natura enim gratis cedit, statque tremula, pergere non sustinens. Quoniam itaque futurum erat, ut Dei Geuitrix Virgo ex Anna nasceretur, natura gra- tia germen antevertere non ausa est: sed mansit fructus expers, dum gratia fructum ederet. Nasci - siquidem primogenitam oportebat, ex qua nascitu- rus esset omnis creature primogenitus, in quo omnia constant 45. 0 par beatum Joachim et Anna | vobis omnis creatura obstricta est. Per vos enim donumomnium donorum praestantissimum Creato- ri obtulit, nempecastam matrem, quc sola Creatore digna erat. O lumbos Joachim bceatissimos, ex qui- bus mundissimum semen jactum est ;o praeclaram Anne vulvam, in qua tacitis accrementis ex ea auctus atque formatus fuit fetus sanctissimus ! o uterum, in quo animatum colum, celorum latitu- dine latius conceptum fuit! o aream, qus vivifici frumenti acervum protulit, juxta ac Christus ipse pronuntiavit : Nisi granum frumenti cadens in ter- ram mortuum fuerit ipsum solum manet **. O ubera, ejus lactantia nutricem, a quo mundus alitur ! o miraculorum miracula, et rerum admirabilium res maxime mirabiles! /Equum quippe erat, ut ad ineffabilem Dei incarnationem, qua se ille ad nos inclinavit, iter per miracula muniretur. Verum τηρ Ἰεγένηται; ἔδει γὰρ τὸ µόνον καινὸν ὑπὸ τὸν ftov, τὸ τῶν θαυμάτων κχεφάλαιον, προοδοποιηθῖναι τοῖς θαύμασιν, χαὶ κατὰ μικρὸν ἀπὸ τῶν ταπεινοτί- pov ἐπαναθῆναι τὰ μείζονα. "Βχω καὶ ἕτερον λόγον ὑψηλότερον xal θειότερον. Ἡ γὰρ φύσις ἵττηται τῇ χαριτι, καὶ Ἕστηκεν ὑπότρομος, προθαίνειν μὴ φὶ- Ρουσα. Ἐπεὶ οὖν ἔμελλεν d$ θεοτόχος Ηαρθένος ἐκ τῆς ”Αννης τἶκτεσθαι, οὐκ ἐτόλμησεν ἡ φύσις προ- λαθεῖν τὸ τῆς χάριτος βλάστημα' ἀλλ᾽ ἔμεινεν ἄχαρ- πος, ἕως ἡ χάρις τὸν καρπὸν ἐθλάστησεν. Ἔδει γὰρ πρωτότοχον τεχθῆναι, τὴν τεξομένην τὸν πρωτότοκον πάσης τῆς Χτίσεως, ἐν ᾧ τὰ µάντα συνέστηχεν. Ὦ µαχαρία συνωρὶς ᾿Ἰωακεὶμ καὶ "Αννα | ὑπόχρεως ὑμῖν ἐστι πᾶσα Ἡ κτίσις. Av ὑμῶν γὰρ προσήγατι δῶὣρον τῷ Κτίστῃ δώρων πάντων ὑπερφερέστερον, μητέρα σεμνὴν, µόνην ἀξίαν τοῦ Κτίσαντος. Ὢ ὀσὺς τοῦ Ἰωακεὶμ παμμµακάριστε (37), ἐξ ἧς κατεθλήθη σπέρμα πανάµωμον | Ὦ μήτρα τὴς Άννης ἀοΐδιμε, 7j ταῖς κατὰ μικρὸν ἐξ αὐτῆς προσθήχαις τὐξήθη, καὶ διαμορφωθὲν ἐτέχθη βρέφος πανάγιον ! Ὦ q7- στὴρ, οὐρανὸν iv αὐτῃ κυοφορήσανα ἔμψυχον, τῆς οὐρανῶν εὐρυχωρίας πλατύτερον | Ὦ ἀλῶ, ἡ ἑνέγ- xaga τὴν θηµονίαν τοῦ ζωοποιοῦ σίτου, ὡς αὐτὸς Χριστὸς ἀπεφήνατο' ᾿Εὰν μὴ ὁ κόχχος τοῦ σίτου πεσὼν εἷς τὴν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτὸς μόνος uiv. Ὦ μαστοὶ θηλήσαντες τὴν θρέψασαν τὸν τροφέα τοῦ κόσμου] Ὦ θαυπάτων θαύματα, καὶ παραδόξων παράδοξα | ἔδει γὰρ «iv τοῦ θεοῦ ἄφραστον καὶ συγκαταθατικὴν σάρχωσιν προοδοποιηθῖναι τοῖς θαύμασιν. ᾽Αλλὰ πῶς τοῖς πρόσω προθήσοµαι; Ἡ quomodo ultra progrediar ? Mens extra se rapitur, C διάνοια μὲν ἐξίσταται, φόδος δὲ µε καὶ πόθος κατ- meque metus et cupiditas inter se partiuntur. Cor palpitat, et lingua impeditur, voluptatem ferre ne- queo : miraculis vincor, divino exstinctu lympha- tum me affectus reddit. Vincat vero cupiditas, cedat metus, canat Spiritus cithara : Letentur coli, et exsultet terra, *'. 3. Hodie sterilitatis port: aperiuntur, divinaque porta virginalis procedit, ex qua et per quam qui est super omnia Deus 45, in orbem terre corporali modo est ingressurus, ut Pauli arcanorum audi- toris verba usurpem. Hodie virga de radice Jesse orta est *?, ex qua mundo flos divine subsistens ascendet Hodie in terra ex terrena natura celum $43 ille condidit, qui olim ex aquis firmamentum εµερίσαντο. Ἡ xapóia πάλλει, καὶ d γλῶσσα πε" µήδηται’ οὐ φέρω τὴν αδονὴν, νικῶμαι τοῖς θαύμῖ- ctv, ἔνθους ὑπὸ τοῦ πάθους (38) Υέγονα. Ἀιχᾶτει ὁ πόθος, ὑποχωρείτω ὁ φόθος, ἁδέτω dj κιθάρα τοῦ Πνεύματος. Εὐφραινέσθωσαν οἳ οὐρανοὶ, x&i ἀγαλλιάσθω ἡ γη. Υ’. Σήµερον στειρωτικαὶ πύλαι ἀνοίγονται, χαὶ μύλη παρθενικἡ θεία προέρχεται, ἐξ ἧς, xal δι ἧς ὁ θεὸς, ὁ πάντων τῶν ὄντων ἐπέχεινα ato τὴν olxov- µένην τωματικῶς εἰσελεύσεται, κατὰ Παῦλον τὸν τῶν ἀῤῥήτων ὑπήκοον. Σήµερον ἐκ ῥίζηε ᾿]εσσεὶ ῥάθδος Eoo, ἐξ ἧς ἀναθήσεται τῷ χόσµῳ ἄνθος 0i- ὑπόστατον. Σήμερον ἐκ τῆς γηῖνης φύσεως οὐρανὸν κατεσκεύασεν ἐπὶ γῆς, ὁ πάλαι ποτὲ ἐξ ὁδατων πή- compegerat, et in altum extulerat. Ac sane celum D ξας, καὶ πρὸς Όψος µετεωρίσας τὸ στερέωµσ. Καὶ ὄν- istud illo longue divinius est, ac stupendum magis. Nam qui solem in illo condidit, ex hoc ipse justi- tie sol oriturus est Duc nature, furant licet Acce- phali ; una persona, quamlibet rumpantur Nesto- riani. £ternum enim illud lumen quod ex zterno lumine antiquiorem sseculis exsistentiam habet ; τως, οὗτος ἐχείνου παλὺ βειότερος xai παραδοξότερος. 'O yàp ἐν ἑκείνω χατασκευάσας τὸν Ἅλιον, ἐκ ταύ- της δικαιοσύνης (39) ἀνέτειλε ἥλιος. Δύο φύσεις, xlv ᾽Ακέφαλοι µαίνωνται' µία ὑπόστασις, κἂν Νεστό- put. διαῥῥγήγνυνται, Τό γὰρ φῶς τὸ ἀῑδιον, τὸ ἕ ἀῑδίου φωτὸς προαιώνιον ἔχον τὴν ὕπαρξιν, τὸ ἄνθλον 55 Coloss. 1, 15-17. 96 Joan. xri, 24. 27 Psal. xcv. 11. ** Rom. ix, 5, 9 Isa. xi, 4. (37) Edit. µαχαριστή. (38) Passion. πόθου. (39) Reg. al. ἀνατελεῖ. 665 IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 666 xat ἀσώματον ἐκ ταύτης σωματοῦται, xal ὡς νυµ- Α lumen, inquam, illud materia vacans et incorpo- φίος ix παστοῦ πρόερχεται, θεὸς Ov, καὶ γηγενὴς Ἱενόμενος ὕστερον. Ὡς Ὑίγας τὴν ὁδὸν ὁδραμεῖν τῆς ἡμετέρας ἀγαλλιάσεται φύσεως, καὶ διὰ παθῶν ὁδεὺ- σαι πρὸς θάνατον, xai δῆσαι τὸν ἰσχυρὸν, καὶ διαρ- πάσαι αὐτοῦ τὰ σκεύη, τὴν Άμετεραν φύσιν, xal πρὸς τὴν οὐρᾶνιον γῆν ἀναγαγεῖν τὸ πλανώμενον πρόθατον. Σήµερον ὁ τοῦ τέκτονος (40) Υἱὸς, ^ παν- τεχνήµων Λόγος τοῦ δι’ αὐτοῦ τὰ πάντα κατασκευά- σαντος, 6 βραχίων 6 ἰσχυρός τοῦ Θεοὺ τοῦ ὑψίστου, ὡς ἑαυτοῦ δαχκτυλῳ τῷ Πνεύματι, ἀμθλυνθὲν τὸ σχέ- πχρυον ἀνονήσας τῆς φύσεως κατεσκεύασεν ἑαυτῷ ἴμψυχον xA(paxa, ἧς ἡ βάσις ἐπὶ γῆς ἑστήρικται, ἡ δὲ κεφαλἡ πρὸς αὐτὸν τὸν οὐρανὸν, ἐφ᾽ ἧς θεὸς ἀναπαύεται, ἧς τὸν τόπον Ἰακὼθ ἐθεάσατο, δι ἧἾς ὁ θεὸς καταθὰς ἀμεταθάτως, μᾶλλον δὲ συγκαταθὰς, ἐπὶ τῆς Ὑῆς 0905 , καὶ τοῖς ἀνθρώποις συναν- εστράφη. Ταῦτα γὰρ d κατάθασις, ἡ συγκαταθατικἡ τεπείνωσις, ἡ ἐπὶ qe πολιτεία, ἡ τοῖς ἐπὶ γῆς δο- θεῖσα αὐτοῦ ἐπίγνωσις. Ἐπὶ γῆς ἡ νοητή xAlpot, ἡ παρθένος ἑστήριχται ἐκ γῆς γὰρ ἔχει τὴν γένντ- σιν’ ἡ δὲ χεραλὴἡ πρὸς τὸν οὐρανόν. Πάσης γὰρ γυ- ναιχὸς χεφαλὴ ὁ ἀνὴρ' ἀλλ᾽ αὕτη, ἐπειδὴ ἄνδρα οὐχ (11) ἔγνω, χεφαλὴ αὐτῆς ὁ θεὸς καὶ Πατὴρ iypn- μάτισεν, Πνεύματι ἁγίῳ συναλλαγὰς ποιησάµενος, xai οἱονεὶ θὲῖον σπόρον πνευµατιχόν, τὸν ἑχυτοῦ Υ]ὸν καὶ Aóvow τὴν παντοδύναµον δύναμιν ἐξαποστείλας. Εὐδοχίᾳ γὰρ τοῦ Πατρὸς, οὐκ ἐκ συναφείας φυσικῆς, ἀλλ' ix Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου, ὑπιρρυῶς ὁ Λόγος σὰρζ ἀτρέπτως ἐγένετο , καὶ ἱσχήνωσεν ἐν ἡμῖν. Συνάφεια γὰρ θεοῦ πρὸς ἀν- ρώπους διὰ Πνεύματος ἁγίου γίνεται. Ὁ χωρῶν χωρείω . 'O ἔχων dra ἀκούειν, ἀκουέω "Έξω τῶν σωματικῶν γενώμεθα. ᾿Απαθὲς τὸ θεῖον, ol &v- ὀρωποι ὁ ἁπαθῶς Ὑεννήσας τὸ πρότερον φυσικῶς, ἀπαθῶς τὸν αὐτὸν Yióv γεννᾷ xdi τὸ δεύτερον οἶκοι νομικῶς. Καὶ µᾶρτυς Δαθὶδ, ὁ θεοπάτωρ (42), λέγων" Κύριος εἶπε πρός µε Υἱός µου sl có, ἐγὼ σήμε- pov γεγέννηκά σε. Τὸ δὲ, σήμερον, ἐπὶ τῆς προ- αιωνίου γεννήσεως χώραν οὐκ ἔχει ' ἐκείνη γὰρ ἔχρονος, reum, ex 1ρ98 corporatur, et tanquam sponsus de thalamo procedit 59. qui cum Deus sit, subinde factus terrigena, exsultabit ut gigas ad naturm nostre currendam viam *!, per cruciatus ad mor- tem contendens : ut fortem alliget, ipsiusque vasa, humanum utique genus diripiat δὲ, et ovem erran- tem ad celestem terram reducat **. Hodie ille fa- bri Filius , rerum omnium artifex Verbum illius, qui per ipsum omnia condidit, forte illud Dei altis- simi brachium, obtusam nature asciam Spiritu sancto ceu digito suo exacuens, animatum sibi ipse scalam fabricavit, cujus ima pars in terra firmata est, summa autem ad celum usque porrigitur "^, cui Deus innitatur : cujus Jacob figuram vidit ; per p quam Deus nihil mutatus descendens, seu potius se indulgenter inclinans, in terra visus est, et cum hominibus conversatus est 5. Hec enim descensus ille significat, inclinationis demissionem, in terris conversationem, concessam iis qui in terra agunt ipsius cogitationem. Spiritualis scala, hoc est virgo, in terra firmata est ; utquee ex terra ortum habeat : caput vero ad celum usque pertineat. Omnis nam- que mulieris caput est vir ^ : hujus autem, cum virum non habeat, Deus et Pater caput fuit, qui Spiritus sancti opera conjugii veluti fedus paci- scens, tanquam divinum quoddam semen, Filium suum ac Verbum, omnipotentem illam virtutem emisit. Benigna quippe voluntate Patris, non ex naturali congressu, sed ex Spiritu santo et ex Ma- ria Virgine supra nature leges, nulla mutatione Verbum caro factum est, et habitavit in nobis 51, Dei siquidem cum hominibus conjunctio per spiri- tum efficitur. Qui potest capere, capiat . Qui habet aures audienti, audiat 9. Α rebus corporalibus abs- cedamus. Passionis exsors divinum numen, o ho- mines , qui nulla perpessione suapte natura prius genuit, nulla quoque perpessione eudem ipsum postea Fil um genuit, certa dispensationis ratione. Cujus testis est Dei parens David, ubi ait: Dominus dixit ad me: Filius meus es tu: ego hodie genui te *. lllud namque, hodie, in ea nativitate que seculis est anterior, locum non habet: quippe quse sine tempore est: V. Σήµερον ἡ κατὰ ἀνατολὰς ᾠκοδόμηται πύλη, & f χριστὸς εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται, καὶ ἔσαι χεχλεισµένη ἡ πύλη, ἐν d Χριστὸς d θύρα τῶν προθάτων, Ανατολὴ ὄνομα αὐτῷ, δι ὃν πρὸς áp- χήφαντον Πατέρα προσαγωγὴν ἐσχήχαμεν. Σήµερον 4. Hodie porta illa ad orientem posita, extructa est per quam Christus ingredietur et egredietur 9! : et erit clausa porta, in qua Christus ostium ovium 85, cujus nomen Oriens! : per quem accessum ad Patrem luminis principium habuimus. Hodie per- ἔπνευσαν αὖράι χαρᾶς παγκοσμίου προάγγελοι. Βὐ- D flaruntaure totius orbis gaudii prenuntie. Laten- φῥαινέσθω ὁ οὐρανὸς ἀνωθεν, xal ἀγαλλιάσθω 1, 47 Χάτωθεν , σαλευθήτω ἡ τοῦ χόσµου θάλασσα. Ἐν αὐτῇ vào χόχλος γεννᾶται, fj τις οὐρανόθεν ἐκ τῆς βαπῆς τῆς θεότητος dv γαστρὶ ἕξει, καὶ τέξεται tur coli desuper, terraque infra exsultet, mundi mare commoveatur. In hoc enim concha gignitur, qua celitus ex divino fulgetro in utero habebit, parietque pretiosissimam margaritam Christum : * Psal. XVII], 6. *! ibid. 5* Matth. XII, 29. 5 Luc. XV, & seq. " Gen. XXVIII, 12. ** Baruch. III, 36. " Ephes. v, 23. *' Joan. 1, 44. * Matth. X, 12. 5? Luc. VIII, 8. * Psal. n, 7. *' Ezech. XLIV, 3-&. *' Joan. X, 9. ** Zachar. VI, 12. (&0) Edit, τοχετοῦ. (ΜΗ) Reg. 1, alter. et Pantin, ut in textu, Desunt hec in edit. (43) Edit. ó θειόατος. 667 B. JOANNIS DAMASCENI ex qua Rex glorie carnis purpura vestitus, ad cap- À τὸν πολυτίµητον µαργαρίτην Χριστόν) i£ Jc ὁ Ban- tivos $44 veniens, demissionem prsedicabit. Ex- sultet natura : agna enim in lucem editur, ex qua Pastor ovem induet, ac veteris mortalitatis tuni- cas lacerabit. Choreas agat virginitas, quoniam, ut loquitur Isaias **, nata virgo est, que habebit in utero, parietque filium, cujus nomen vocabunt Emmanuel, hoc est, Nobiscum Deus. Nobiscum Deus, agnoscite Nestoriani, ac tandem cedite; quia nobiscum Deus. Non Angelus, non legatus, sed ipse Dominus venit, et salvabit nos 5. Benedictus qui venit in nomine Domini, Deus Dominus, et illuxit nobis 66. Constituamus diem solemnem pro Dei Genitricis nativitate. Letare, Anna sterilis, qua non paris: erumpe et clama, quz non partu- ris " Exulta, Joachim, quoniam ex filia tua puer natus est nobis, et filius datus est nobis, et voca- bitur nomen ejus magni concilii, salutis universi mundi, Angelus, Deus fortis **. Nestorius erubescat, et ori manum imponat. Puer iste Deus est: qui ergo puerperam Dei Genitricem negas? « Si quis sanctam Virginem Dei Genitricem non confitetur, alienus est a Deitate *?, » Non meum hoc dictum est, etsi meus est sermo : hanc enim divinissimam heereditatem a Theologo patre Gregorio accepi. 5. O beatum par Joachim et Anna, immaculatis- simum prorsus ! Ex fructru ventris vestri cognosci- mini, velut alicubi Dominus ait : Ez fructibus eo- rum cognoscetis eos '?. Uti Deo gratum erat, atque ea dignum quae ex vobis orta est, vite vestre ra- tiones instituistis. Casta enim et sancta conversa- tione vestra virginitatis monile protulistis, eam, que ante partum virgo foret, atque in partu virgo, nec noD virgo post partum ; illam, inquam, que sola semper, tum mente, tum animo, tum etiam corpore virginitatem cultura esset. Par siquidem erat ut germinans illic ex castitate virginitas, so- lum illum unigenitum lumen corporali ratione produceret, ejus benigna voluntate, qui incorporali modo ipsum genuisset ; lumen utique non quod gignit, sed quod semper gignitur, ac cui gigni personalis sola proprietas est. O quot puella hec miraculorum, et qualium foederum officina facta est ! sterilitatisgermen, virginitas pariens, Deitatis humanitatisque mistio, passionis et impassibilitatis λεὺς τῆς δόξης τὴν τῆς σαρχὸς πορφύραν περιθαλλύ- µενος, τοῖς αἰχμαλώτοις ἐπιδημήσας, υηρύξει (43) ἄφεσιν. Σκιρτάτω dj ὠὖσις' fj γὰρ ἀμνὰς τίκτεται͵ U ἧς ol ποιμὴν περιθαλεῖται τὸ πρόθατον, xal τοὺς χιτῶνας διαῤῥήξει τῆς πάλαι νεκρώσεως. Χορευέτω παρθευία, ὅτι ἑτέχθη κατὰ τὸν Ἡσαΐαν παρθένος, f τις ἐν γαστρὶ ἕξει, xal τέξεται υἱὸν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουλλ' τουτὲστι. Μεθ ἡμῶν ὁ θεός (44). Γνῶτε, Νεστοριοι, καὶ ἠττᾶσθε, ὅτι ull ἡμῶν ὁ θεὸς, (0ὐκ ἄνθρωπος (45), οὐ πρίσθυς, ἀλλ' αὐτὸς ὁ Κύριος Ett, xal σώσει ἡμᾶς. Εὐλογημένος ὁ ἑρχόμενος iv ὀνόματι Κυρίου, θεὸς Εύριος, xa ἐπέφηνεν ἡμῖν. Συστησώµεθα ἑορτήν ἐπὶ τῇ γεννήσει τῆς Θιεοτόχου. Zügpalvou, Άννα στεῖρα, ἡ οὐ ti- κτουσα" ῥῆξον καὶ βόησον, ἡ οὐκ ὠδίνουσα. ᾿Αγάλ- λου, Ἰωαχεὶμ, ὅτι ἐκ τῆς θυγατρὸς παιδίον brevi ἡμῖν, υἱὸς xal ἐδόθη ἡμῖν, καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα ai- τοῦ μεγάλης βουλῆς, τῆς παγκοσμίου σωτηρίας ἄγγελος, θεὸς ἰσχυρός. Αἰσχυνίσθω Νεστόριος, xal τιθέτω χεῖρα ἐπὶ τὸ στόµατι (46). Τὸ παιδίον θεὺς, καὶ πῶς οὐ Ototóxoc fj τίκτουσα ; « E! τις οὐ θεοτύ. xov ὁμολογεὶ τὴν ἁγίαν Παρθένον (41), χωρίς ieu τῆς θεότητος. » Οὐκ ἐμὸς ὁ λόγος, sl καὶ ἐμὸς 6 λό- γος χλῆρον γὰρ τοῦτον ix θεολόγο» πατρὸς Γρη]ο- plou θεολογικώτατον δέδεγµαι. €. Ὦ µακάριον ζεῦγος Ἰωακεὶμ καὶ Άννα xal ὄντως πανάχραντον | Ἐκ καρποῦ τῆς κοιλίας ὑμῶν ἐπεγνώσθητε, χαθώς φησί που ὁ Κύριος Ἐκ χαρ. πῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς . Ελαρέστως Os. καὶ ἀξίως τῆς ἐξ ὑμῶν τε(θείσης ἐπολιτεύσασθε. Σωφρόνως γὰρ xal ὁσίως πολιτευσάµενοι, τὸ τῆς παρθενίας χειµήλιον προσηγάγχετε, τὴν τρὸ τόχου παρθένον (48), καὶ iv τῷ τίκτειν παρθένον, xal μετὰ τόχον παρθίνον τὴν µόνην, καὶ vip, xal ψυχἠ, «αἱ σώματι ἀειπαρθενεύουσαν. "δει γὰρ τὴν ix σωφρθ” συνης τὴν παρθενίαν βλαστήσασαν, τὸ µόνον μονο” γενὲς προαγαγεῖν φῶς σωματιχῶς, εὐδοχίᾳ τοῦ ἀσω- µάτως γεννήσαντος' τὸ μὴ γεννῶν, dai δὲ γεννώμ:- νου οὗ τὸ γεννᾶσθαι ὑποστατικὸν µόνον ἰδίωμα. Ὢ πόσων θαυμάτων, καὶ olov. συναλλαγμάτων τοῦτο τὸ θυγάτριον Ὑέγονε | στειρώσεως γέννημα, παρθυία τίκτουσα, µίξις θεότητός τε xai ἀνθρωκότητος, κα: θους xai ἀπαθείας ζωῆς καὶ θανάτου, ὡς ἂν iv τᾱ- ew ἐχνικηθείη τὸ ystpov ὑπὸ τοῦ κρείττονος, Καὶ ταῦτα πάντα διὰ τὴν ἐμην σωτηρίαν, d Δίσποτα' vite et mortis, utin omnibus quod deterius erat, Ὦ οὕτως γὰρ µε ἠγάπησας, ὡς οὐ δι ἀγγέλων, οὐ & & potiori vinceretur. Hec omnia salutis mee causa, Domine, gesta sunt. Tantus enim erga me amor fuit, ut non per angelos ullamve rem creatam sa- lutem meam patraveris, sed uti primam effictio- nem, sic et instaurationem per temet feceris. Pro- ** (sa. vir, 44. *5 Isa. Lxnz, θ. *5 Psal. cxvir, 26. Cled. "? Matth. vii, 16. &3) Reg. 4, ἐπεδήμησεν κηρύξαι. &4) Reg. 2, statim repetitur, μεθ ἡμῶν ὁ θεός. 45) Reg. 2, ἄγγελος. 46) Edit. ἐπ) σήµατος. 47 Pantini cod . τὸ θεοτόχος ὁμολογεῖ' τὴν ivlay παρθίνον. Τὸ inquit pro διὰ Τὸ, aut διό. Que τινος ταύτην κατεργάσασθαι κτίσεως , ἀλλ dem τὴν πρώτην πλάσιν, οὕτως αὐτουργῆσαι xal τὴν ἀνάπλασιν. Ἐντεῦθεν χορεύω, xal χοµπάζω, xai qi 4202, xal πρὸς τὴν πηγὴν πάλιν τῶν θαυμάτων ἐπάνειμι, xal τοῦ τῆς εὐφροσύνης (49) ἐμφορούμενος 6 δα. Lv, 1. " Isa, ix, 6, "* Greg. epist. { Aé omnia mihi non satis probantur, nec alii codd. ent. 48) Edit. Καὶ ἀειπάρθενον τὴν. MN η Male edit. σωφροσύνης Mendum agnovit Bil- lius. Id enim, inquit, perspicue constat ex verbis que precedunt, yopsów, χοµπάζω, ΥέγἍθα. B [ IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 6170 vápartoc, τὴν χιθάραν πάλιν κραδαίνω τοῦ Πνεύματος, À inde tripulio, gloriabundus efferor, voluptate exsi- xai θεῖον Buvov δω Γενέσιον, Q. Ὢ ζεῦγος λογἰκῶν τρυγόνων Ἰωακεὶμ xai "Ava τὸ σωφρονέστατον |. Ὑμεῖς τὸν τῆς φύσεως νόμον, τὴν σοφροσύνην τηρήσαντες, τῶν ὑπὲρ φύσιν κατηξιώθητε * τετόχκατε γὰρ (50) τῷ κόσμφ θεοῦ μητέρα ἀπείρανδρον. Ὑμεῖς εὐσεθῶς xal ὁσίως iv ἀνθρωπίνῃ φύσει πολιτευσάµενοι, τὴν ὑπὲρ ἀγγί- λους, καὶ τῶν ἀγγέλων δεσπόζουσαν νῦν θυγατέρα εετόχατε. "Q θυγᾶτριον ὡραιότατον xal γλυκύτατον | à χρίνον ἀναμέσον τῶν ἀκανθῶν ἐκφυὲν ἐξ εὖγενε- στίτη ; xal βασιλιχκωτάττς ῥίζης Δαθιτιχῆς | Διὰ co τὴν ἱερωσύνην ἡ βασιλιία πεπλούτηκεν. Διὰ σοῦ νό- poo µετάθέσις γάγονε, xal. ἀνεκαλύφθη τὸ ὑκὸ τῷ Ἱράμματι πνεῦμα κρυπτόµενον, μµετατεθέντος ἐκ τῆς λευϊτικῆς φυλῆς ἐπὶ τὴν Δαθιτιχὴν τοῦ ἱερατικοῦ ἐξιώματος. Ὦ ῥόδον ἐξ ἀχανθῶν τῶν Ιουδαίων ix- φυὶν, καὶ εὐωδίας θείας πληρῶσαν τὰ σύμπαντα | Ὦ θυγάτηρ ᾿Αδὰμ xal µήτηρ θεοῦ | µαχαρία ἡ ἀσφὺς καὶ ἡ γαστὴρ, ἐξ ὦν ἀνεθλάστησας. Μακαρίαι αἱ ida, dl ἑθάστασαν, xal χείλη τὰ τῶν ἁγνῶν φι- λημµάτων σου ἀἁπολαύσαντα, µόνα τὰ Ὑονιχκὰ, jv ᾖς ἐν (51) πᾶσιν del καρθενεύουσα. Σήµερον ἀρχὴν σωτη- plac τῷ xóscuep. ᾿Λλαλάξατε τῷ Κυρίῳ, πᾶσα ἡ γη, ὅσατε καὶ ἀγαλλιᾶσθε, xal ψάλλει. Ὑψώσατε τὴν owvijv ὑμῶν, ὑψώσατε, μὴ φοθεῖσθε ὅτι ἐτέχθη ἡμῖν µήτηρ θεοῦ ἐν ἁγίᾳ Προθατικῇ, ἐξ ἧς τεχθῆναι εὖὐ- ῥόχησεν ὁ ᾽Αμνὸς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσµου. Σκιρτήσατε, τὰ bpm, λογικαὶ φύσεις, xal πρὸς ὕψος τῆς πνευματικῆς θεωρίας ἀνατεινόμεναι. Τὸ γὰρ ὄρος Κυρίου τὸ ἐμφανέστατον τίχτεται, τὸ ὑπιρθεθηχὸς xal ὑπερκείμενον πάντα βουνὸν , xai πᾶν ὄρος. ἀγγάλων xal ἀνθρώπων τὴν ὀψηλότητα, ἐξ οὐ χειρὸς ἄνευ σωματικῶς τµηθῆναι ηὐδόκησεν ὁ ἀχρογωνιαῖος λίθος Χριστὸς, ἡ µία ὑπόστασις, ἡ τὰ διεστῶτα (52) συνάπτουσα, θεότητά τε xal ἆνθρω- πότητα, ἀγγέλους, xai ἀνθρώπους, τοὺς ἐξ ἐθνῶν, καὶ τὸν σαρχικὸν Ἰσραὴλ, εἲς ἵνα πνευματικὸν Ἰσραήλ. Ὄρος τοῦ θεοῦ, ὄρος πῖον, ὄρος τετυρωμέ- νον’ ὄρος πῖον, τὸ ὄρος ἐν ᾧ ηὐδόκησεν ὁ θεὸς χατοι- χεῖν ἐν αὐτῷ. Τὸ θεῖον ἅρμα τὸ μµυριοπλάσιον, τῶν τῇ θείφ εὐθηνούντων (53) χάριτι’ Χερουθὶμ λέγω χαὶ Σεραφίµ. Ἡ ἄκρα ἡ τοῦ Σινᾶ ἁγιωτέρα, fv οὐ χαπνὸς, οὗ Ὑνόφος, οὗ θύελλα, οὗ πῦρ δειματοῦν χχελύπτει, ἆλλ᾽ d φωτιστικὴ τοῦ παναγίου Πνεύματος έλλαμψις. Ἐκεῖ μὲν γὰρ Λόγος θεοῦ πλαξὶ λιθίναις νόµον ἔγραψεν, ὡς δαχτόλῳ τῷ Πνεύματ. (5&) ἐν ταύτῃ δὲ Ex Πνεύματος dylou, καὶ τῶν αὐτῆς αἰμά- των, αὐτὸς ὁ Λόγος σεσάρχωται, χαὶ ἑαυτὸν δέδωκε τῇ ἡμετέρᾳ φύσει σωτηρίας ὁραστικώτερυν φάρµα- xov. Ἐχεῖ μάννα" ἐν ταύτῃ ὁ μάννα δοὺς τὴν γλυ- χότητα. 'Γποκυπτέτω σκηνὴ ἡ περιπυστος (55), ἣν ἐν ἐρήμῳ ἹΜωσῆς κατεσχεύασεν, ix πολυτίµου xal 50) Desunt haec in edit. 51) Edit. ὣς iv. 52) Edit. ἡ τὰς διεστώσας φύτεις. (53) Pantin. εὐθηνούντων. Edit. εὐθυνοόντων. D lio, ad prodigiorum fontem revertor, fluentisque gaudii ingurgitatus, citharam Spiritus iterum pul- so, divinumque Natalitiorum hymnum cano. 6. O castissimum rationalium turturum par Jo- achim et Anna! Vos castitatem, quam naturse lex prescribit, conservantes, ea qua naturam supe- rant, divinitus estis consecuti : mundo quippe Dei matrem viri nesciam perperistis. Vos pie et 846 sancte in humana natura vitam agentes, filiam angelis superiorem, nuncque angelorum Dominam edidistis. O speciosissima dulcissimaque puella! o lilium inter spinas, ex generosissima et maxime . regia radice Davidica progenitum i Per te regnum sacerdotio locupletatum est. Per te legis facta translatio est, patefactusque spiritus, qui sub lege delitescebat, translata nimirum ex Levitica tribu ad Davidicam sacerdotali dignitate. O rosa, que que ex spinis, Judeis scilicet, orta es divinoque odore cuncta perfudisti ! O filia Adamiet Dei mater ! Beati lumbi et venter, ex quibus prodiisti. Beato ulne, que te gestaverunt : labia item,quibus castis osculis frui concessa est, parentum nempe dunta- xat tuorum, ut in omnibus semper virginitatem colores. Hodie mundi salus incohata est. Jubilate Deo,omnis terra,cantate,exsultate et psallite.Exal- tate vocem vestram, exaltate, nolite timere. Nobis enim in sancta Probatica, seu pecuaria domo nata est Dei mater, ex qua Agnus Dei qui tollit pecca- tum mundi, nasci voluit. Salite, montes, rationa- les nature, que ad spiritualis contemplationis fastigium assurgitis. Mons quippe Dei clarissimus partu editur, qui collem omnem, ac montem, an- gelorum scilicet et hominum sublimitatem, supe- rat et transcendit : ex quo nulla manus opera cor- pore tenus exscindi voluit Japis angularis Christus, una illa subsistens persona, qus res prorsus dis- crepantes, divinam pariter humanamque naturam. copulavit, angelos item et homines, gentiles et carnalem Israelem in unum spiritualem lsraelem. Mons Dei, mons pinguis : mons coagulatus, mons pinguis: mons in quo beneplacitum est Dei habi- tare in eo. Currus Dei decem millibus multiplex, divine gratise copia exuberantium ; Cherubim,in- quam, et Seraphim. Vertex Sina sanctior, quam non fumus, non caligo, non procella, non terrorem incutiens ignis tegit : sed sanctissimi Spiritus vis illuminatrix. Nam illic quidem Dei Verbum tabulis lapideis Spiritu veluti digito legem insculpsit : in hac autem ex Spiritu sancto, ejusque sanguinibus idem ipsum Verbum est incarnatum, seque ipsum nostre nature efficacissimum adsalutem remedium prebuit. Illic manna : in hac qui dulcem saporem manns indiderat. Cedat celebratissimum illud ta- bernaculum quod Moyses ex pretiosa omnigena 54) Edit. τοῦ πνεόµατος. 55) Pantin. ὑπὸ κυρίου πιπτίω ἡ πιρίπυ- στος. | LEN SUTTTODCEUTUNSTWNUN.QTUIEWUYNMYWUT. ^ E . . ^ H * , ' εν * 27 671 8. JOANNIS DAMASCENI que materia in deserto paravit: quin et isto prius À παντοδαποῦς ὕλης, xal πρὸ ταύτης d$, τοῦ πατρὸς illud Abrahe tabernaculum, vivo ac rationali Dei tabernaculo Hoc enim non actionis divina conce- ptaculum fuit, sed substantiali modo, Filii Deique persone. Ágnoscat arca undique auro contecta, quam nihil habeat, quod cum hac comparari pos- sit, urnaqueilla aurea manna ferens, candelabrum mensa veteraque omnia. Illa enim, quod ejus fl- gure essent, honorem habuerunt, tanquam veri exemplaris admirationes. 7. Hodie tomum novum opifex omnium condidit Deus Verbum, quem ex corde Pater eructavit Ἡ ; Spiritu, qui Dei lingua est tanquam calamo con- Scriptum ?? : qui quidem homini scienti litteras traditus, nequaquam ab eo lectus fuit. Neque $48 enim Joseph Mariam agnovit, autve mysterii hu- jus potentiam. O Joachim et Anne sacratissima fi. lia, que principatibus et potestatibus, igneisque J. maligni telis latuisti : que in Spiritus thalamo ver- sata es, et sine macula custodita, ut sponsa Dei, naturaque Dei mater esses. O sacratissima filia, qu: in maternis ulnis cerneris, apostaticisque vir- tutibus formidabilis es ! O sacratisssima filia, quae matris uberibus lactaris, atque ab angelis undique cingeris! O chara Deo filia, parentum decus, quam ut abste vere dictum est, generationes omnes bea- . tam dicunt | O digna Deo filia, humane venustas natures, primigenee parentis Εν emendatio ! Tuo namque partu, que ceciderat, erecta est. O sacro- sancta filia, feminarum gloria ! Quamvis enim pri- ma Eva preevaricationis rea exstiterit, ac per eam mors dum illa serpenti adversus primum parentem inserviret, ingressa sit: attamen Maria divine ob- sequens voluntati, deceptorem anguem ipsa de- cepit, ac mundo immortalitatem invexit. O filia semper virgo, cui nulla ad concipiendum necessa- ria viri opera est | Quem enim utero gestasti, hic sempiternum Patrem habe. O filia terrigena, que Dei genitricibus ulnis Creatorem gerebas! certa- bant inter se secula, quodnam ortu tuo gloriare- tur. Sed eorum contentionem superavit pre finitum Dei consilium, 8 quo secula facta sunt, ac pos- trema prima evaserunt, quibus tua fauste nati- vitas obtigit. Vere res omnes conditas dignitate antecelluisti. Nam ex te sola summus ille opifex partum assumpsit, masse nostre primitias. Caro C ᾿Λλθραὰμ, τῇ ἐμψύχῳ καὶ Aovux; σκηνῇ τοῦ θιοῦ. Αὕτη γὰρ οὐκ ἑνεργείας θεοῦ ὑπῆρξε ὃ,χεῖον, ἀλλ' οὐσιωδῶς τῖς τοῦ Υἱοῦ καὶ θεοῦ ὑποστάσεως. Ἐτι- γινωσκέτω τὸ πρὸς αὐτὴν ἀσύγκριτον, κιθωτὸς πὰν- τοθεν χρυσίῳ χεκαλυμµένη, καὶ µαννοφόρος στάμνος χρυση, καὶ λυχνία, xal τράπεζα, xai παντα τὰ κα- λαιά. Tip γὰρ ταύτης τύπῳ τετίµηται, ὡς ἀληθοὺς (56) πρωτοτύπου σχιάσµατα. | C. Σήµερον τόµον καινὸν ὁ πάντα ποιῶν χατ- εσχυεύασε Osüc Λόγος, ὃν ix xápólac ὁ Ἱ]ατὴρ ἕξ- ηρεύξατο, γλώσσῃ θεοῦ ὡς καλάμι τῷ Πνεύματι iv αὐτῷ γραφησόμενον’ ὃς ἐδόθη ἀνδρὶ εἰδότι γράµµατε, καὶ οὐκ ἀνέγνω. Οὐ γὰρ Evo τὴν Μαρίαν ὁ ᾿Ιωσὶφ, οὐδ) αὐτοῦ τοῦ μυστηρίου τὴν δύναμιν. Ὦ θυγάτριο Ἰωακείμ τε καὶ ἽΑννης τὸ ἱερώτατον, τὸ λαθὸν τὰς ἀρχὰς xal τὰς ἐξουσίας, καὶ τὰ πεπυρωμίνα pi τοῦ πονηροῦ’ τὸ iv θαλάμῳ τοῦ Πνεύματος πολιτευ- σάµενον, xai τηρηθὲν ἅμωμον εἲς νύμφην θεοῦ, καὶ μητέρα φύσει τοῦ θεοῦ | "Q θυγάτριον ἱερώτατον, τὸ ἐπὶ μητρικαῖς ἀγκάλαις φαινόµενον, καὶ φοθερὸν ταῖς ἀποστατικαῖς δυνάµεσιν | Ὦ θυγάτριον Ἱερώτατον , τῷ μαζῷ γάλα τρεφόµενον, καὶ ἀγγέλοις περιστοιχού- µενον | Ὦ θυγάτριον θεοπίθητον, ἡ τῶν φυσάντων δόξα: ck γενεαὶ γενεῶν µακαρίζουσιν, ὡς ἔφης ἐκ- αληθεύουσα | 'Q θυγάτριον ἀξιόθεον, τὸ κάλλος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, τῆς προµήτορος Εῦας ἡ ἔπαν- ὄρθωσις | Διὰ γὰρ τῆς σῆς τεχνογονίας ἡ πεσοῦσα ἀνώρθωται, "Q θυγάτριον Ἱερώτατον, Ὑυναικῶν τὸ ἀγλάίσμα | Bt γὰρ καὶ ἡ πρώτη Εὔα iv παραθάσει γέγονε, καὶ δι αὐτῆς εἰσῆλθεν ὁ θάνατος διαχονη- σαμένης τῷ ὄφει πρὸς τὸν προπάτοργ, ἀλλ' dj Μαρίε ἐυξπηρετησαμένη τῷ θείῳ βουλήματι, τὸν ἁπατή» σαντα ὅὄφιν Ἡπάτησεν, καὶ τῷ κόσμῳ τὴν ἀἆφθαρ- σίαν εἰσηνέγκάτο (57). Ὦ θυγάτριον αε.πἆρθενον, ἀνδρὸς οὗ δεηθεῖσα πρὸς σύλληψιν { Ἔχει γὰρ πα- τέρα ἀῑδιον 6 ὑπὸ σοῦ χυοφορηθεί. Ὦ θυγάτριον γηγενὲς , θεογενικαῖς ἀγκάλαις τὸν Κτίστῃν βαστά- caca | ἡμιλλῶντο οἱ αἰῶνες, ποῖός τις ἐγκαυχέσεται τῇ σῇ γεννήσει, ἀλλ᾽ ἑνίκα τῶν αἰώνων τὴν ἅμιλλαν ἡ προωρισµένη βουλὴ τοῦ θεοῦ, τοῦ τοὺς αἰῶνας ποιήσαντος, καὶ γεγόνασιν οἱ ἔσχατοι πρῶτοι, τὴν σὴν εὐμοιρήσαντες Ὑέννησιν. "Όντως τιμιιυτέρα πάσης κτίσεως γέγονας. Ἐκ σοῦ γὰρ µόνης ὁ Δη: μιουργὸς μοῖραν προσείληφε, τὴν ἀπαρχὴν τοῦ ἡμε- ejus ex tuis sanguinibus concreta fuit. Quin Deus D τέρου φυράµατος. Σὰρξ αὐτοῦ ἐκ τῶν σαρχῶν (58) ex tuis mamillis lac suxit, tuaque labia Dei labiis coheserunt. O miracula mentis captum et ser- monem excedentia! Dignitatem tuam precogno- scens universorum Deus, te proinde dilexit, di- lectamque predestinavit, atque extremis tempori- bus produxit, ac Deiparam matrem, suisque Filii ac Verbi nutritiam fecit. "1 Psal- xuiv, 2. ?* ibid. ση Edit. ἁληθῶς. R. 1 εἴσήγαγε. σου, καὶ τὸ αἷμα ix τῶν αἱμάτων σου, xal γάλα μαστῶν σου ἐθήλασεν ὁ θεὸς, xai ἡνώθη τὰ χείλη σου τοῖς τοῦ θεοῦ χείλεσιν. Ὢ ἀκαταλήπτων καὶ ἆπορ' ῥήτων θαυμάτων | cà προγνοὺς ὁ τῶν ὅλων Ot ἀξίαν, ἠγάπησε, καὶ ἀγαπήσας προώρισε, καὶ ix ἴσχάτων τῶν χρόνων εἷς τὸ εἶναι παρήγαγε, xr θιοτόχον μητέρα καὶ τ'θηνὸν τοῦ otxs(ou Υἱοῦ καὶ Λόγου ἀνέδειξε. (68) Edit. ix εῆς σκρκός. 613 HOMILIA I IN NATIVITATEM B. V. MARLR. | 674 η’. Τάναντία μὲν οὖν τῶν ἐἑναντίων φασὶν άματα, Α 8. Sane quidem contraria contrariorum esse ἀλλ᾽ οὐκ ἐκ τῶν ἑναντίων τὰ ἐναντία. El καὶ διὰ τῶν ἑναντίων ἕκαστον ὅ πέφΌκεν (59) πλέκει, ἐκ περιου- σίας ob πέφυχεν. "ῶσπερ γὰρ διὰ τοῦ ἆἁ]αθοῦ pot χατεργαζοµάνη θάνατον καθ ὑπερθολὴν ἁμαρτωλὸς 3j ἁμαρτία, οὕτω τῶν ἀγαθῶν ὁ αἴτιος διὰ τῶν ivav- luv ὅ πέφυχεν ἡμῖν κατεργάζεται. Ὅπον γὰρ ἐπλεόνασεν — dj ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χά- ρις. El γὰρ τὴν πρώτην πρὸς θΘεὸὺν ἐἑφυλάξαμεν χοινωνίαν, οὐχ ἂν τῆς μείζονος xal παβαδοξοτέοας χατηζιώθηµεν. Νῦν δὲ διὰ μὲν τῆς ἁμαρτίας τῆς προτέρας κοινωνίας ἀπηξιώθημεν, μὴ φυλάξαντες 6 ἐλάδομεν, Θεοῦ δὲ συµπαθείᾳ ἠλεήθημέν τε xal προσελήφθηµεν, ὡς ἀσφαλῆ Ὑενέσθαι τὴν κοινωνίαν. Δυνατὸς γὰρ ὁ προσλαθόµενος, φυλάξαι τὴν ἕνωσιν ἀδιασπαστον. Ἐπεὶ γὰρ ἐχκπορνεύσασα ἐξεπόρνευσε πᾶσα ἡ γῆ, καὶ ὁ λαὸς Κυρίου πνεύματι πορνείας ἐπλανήθη ἀπὸ Κυρίου τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ, τοῦ χτησαμέ- νου αὐτὸν ἐν tipi Χραταιᾷ xai βραχίονι ὑψηλῷ, xai ἐξαγαγόντος ἐν σηµείοις καὶ τέρασιν ἐξ οἴκου δουλείας Φαραὼ, xai διαγαγόντος διὰ θαλάσσης 'Epo. θρᾶς (60), καὶ ὁδηγήσαντος ἐν νεφέλῃ ἡμέρας, xai ὅλην τὴν νύχτα ἐν φωτισμῷ πυρός, Καὶ ἐστράφη ἡ χαρδία αὐτῶν εἷς Αἴγυπτον' καὶ ἐγένετο ὁ λαὸς Ku- βίου, οὗ λαὸς Κυρίου, xal ὁ ἠλεημένος, οὐχ ἠλεη- μένος xal ὁ ἠγαπημένος, οὐκ ἠγαπημένος, Ad τοῦτο νῦν Παρθένος τίχκτεται τῆς προγονικῆς πορ- νείας ἀντίπαλος, xal αὐτῷ τῷ θεῷἌ μνηστεύεται, xal tixt&t τοῦ Θεοῦ τὸν ἔλεον. Καὶ λαὸς τοῦ θεοῦ, ὁ πρὶν οὗ λαὸς καθίσταται’ καὶ ὁ οὐχ ἠλεηπένος, ἠλέηται καὶ ὁ οὐκ ἠγαπημένος ἠγάπηται. 'EZ αὐτῆς γὰρ τίκτεται ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὁ ἀγαπητὸς, iv ᾧ εὐδό- χησεν. aiunt medicamenta : at non item ex contrariis con - traria oriri. Quanquam alioqui unaquaeque res per contraria id quod esse nata est, contexit ex abun- dantia ejus quod esse nata est. Velut enim pecca- tum mortem mihi per bonum operans, supra mo- dum peccans ostenditur : sic bonorum auctor per contraria, id quod suapte natura est, nobis efficit. Ubi enim abundavit peccatum, superabundavit gra- tía 15. Nam si primam cum Deo societatem con- servavissemus, prestantiorem et admirabiliorem nequaquam nacti essemus.Nunc autem, per pecca- tum quidem a priori consortio pulsi sumus, cum id quod acceperamus servare neglexerimus : Dci ve- ro clementia misericordiam consecuti assumptique sumus, ut ea societas ab omni tuta periculo sit. Potest enim is qui assumpsit, prestare, ut indi- vulsa sit. conjunctio. Quia enim universa terra fornicando fornicata erat, ac Domini populus for- nicalionis spiritu abactus, a Domino Deo suo, a quo in manu potenti et brachio excelso acquisitus erat, atque in signis et portentis de domo servitutis Pharaonis eductus, per mare Rubrum traductus $41 erat, et tum interdiu in nube, tum nocte to- ta inilluminatione ignis deductus, aberraverat. Et cor ipsorum 1n /Egyptum »e converterat "^: ita ut Domini populus, non populus Domini factus esset ; et qui misericordiam consecutus, misericordiam non consecutus ; quique dilectus, non dilectus 15, Eam ob causau: Virgo nuncantiquo majorum suo- rum scortationis adversaria nascitur, ipsique Deo sponsa jungitur, ac Dei misericordiam parit, ut efficiatur Dei populos, qui ante non populus ; et qui non consecutus misericordiam, misericordiam consecutus; quique non dilectus, dilectus. Ex ea quippe nascitur Filius Dei dilectissimus, in quo Pater bene sibi complacuit. ϐ, Άμπελος εὐκλυματοῦσα ἐξ ΆΑννης ἐθλάστησε, καὶ βότρυν Ὑγλυχύτητος ἤνθησε, πόµα νέκταρ τοῖς Ἰηγενέσι πηγάζοντα ctc. ζωὴν αἰώνιον. ᾿]ωαχεὶμ xai "Ava ἔσπειραν ἑαυτοῖς slc δικαιοσύνην, καὶ ἐθέρι- 6αν χαρπὸν ζωῆς. ᾿Εφώτισαν ἑαυτοὶς φῶς γνώσεως, χαὶ Κύριον ἐξεζήτησαν, xal ἦλθεν αὐτοῖς γέννημα δυιαιοσύνης. Θαρσείτω d γῆ xal τὰ τέχνα Σιών. Χαίΐρετε ἐπὶ Kopl τῷ θεῷ ὑμῶν, ὅτι βεθλάστηκεν ἴρημος' στεῖρα ἥνεγκε τὸν καρπὸν αὐτῆς. Ἰωακεὶμ χαὶ Άννα d ὕρη νοητὰ Ὑγλυκασμὸν ἀπεστάλαξαν. Εὐφραίνου, "Αννα µμακαριστὲ, ὅτι θὴλυ τέτοχας, Τοῦτο γὰρ τὸ θἠλυ, µήτηρ θεοῦ, πύλη φωτὸς, πηγἠ 9. Vitis uberrima ex Anna pullulavit, uvaque suavissima effloruit, potum nectaris terrigenis fun- dens in vitam setternam. Joachim et Anna ad justi- tiam sibi ipsi seminarunt, ac vite fructum mes- suerunt. Scientie lumen sibi illuminarunt, ac Dominum exquisierunt,venitque illis germen justi- tie "9. Audaciam sumat terra, ac filii Sion. Gau- dete in Domino Deo vestro, quia germinavit de- sertum: sterilis protulit fructum suum. Joachim et Anna uti montes spirituales dulcedinem s tillave- runt. Letare, beata Anna,quod feminam pepereris. Hec enim femina Dei mater futura est, porta lucis, (wfc, xal τὸ τῶν θγλειῶν διαλύει ἔγκλημα. Τοῦ θή- [D fons vite, et. feminarum crimen abolebit. Hujus λιος τούτου τὸ πρόσωπον λιτανεύσουαιν πλούσιοι τοῦ λαοῦ. Τοῦτο τὸ θῆλυ βασιλεῖς ἐθνῶν (64) προα- κυγήσουσι, δῶρα φέροντες, Τοῦτο τὸ θῆλυ προσάξεις θιῷ τῷ Παμθασιλεῖ, ὡς κροσσωτοῖς χρυσοῖς, τὴν τῶν ἀρετῶν περιθεθληµένην εὐπρέπειαν, καὶ xsxo- femine vultum deprecabuntur omnes divites ple- bis "7. Feminam hanc reges gentium muneribus oblatis adorabunt 15. Hanc feminam Deo univer- sorum Regi offeres, virtutum, tanquam fimbriis aureis, circumamictam elegantia, sanctique Spiri- 7 Rom. v, 20. ?* Psal rxxvi, 42-72. "* Rom. ix, 4 seqq. 16 168, χι, 44. " Psal. χι, 19. ? Psal. Lxvn, 90. (59) Edit. οὐ. Pass. ἀλλ᾽ οὐκ ἐκ τῶν ἑναντίων ἕκα- στον, ὅ πέφυχεν, ix. περιουσίας πίέφυκεν, que nec satis clara sunt. 60) Edit. iv θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ. (4 Edit. ἐχθρῶν, ini 615 B. JOANNIS DAMASCRNI 616 tus gratia coronatam, cujus gloria ab intus *. Om- A σμημένην τῇ τοῦ Πνεύματος Ὑάριτι Tc ἡ Dona nis quippe femine gloria vir est, a foris veniens: at Dei Genitricis gloria ab intus est, ventris utique fructus. O desiderabilissima femina ac terque beata! Benedicta tu in mulieribus,etbenedictus fru- ctus ventris tui. O femina regis David filia, Deique omnium Regis Mater ! O divinum vivumque simu- lacrum, cujus conditor Deus pulchritudine delecta- tus est, quod mentem quidem divinitus gubernatam habet, Deoque soli addictam ; cupiditatem vero omnem ad id quod solum expetendum est, et amore dignum, intentam ; iram autem erga pecca- tum duntaxat ejusque parentem. Vitam natura potiorem habebis. Habebis autem non tibi ipsa ; quippe qu& non tuiipsius causa genita sis. Quo- circa Deo hanc habebis, cujus gratia in mundum prodiisti ; ut o1bisuniversi saluti obsequaris;Deique antiquum consilium, nimirum incarnationis Verbí ac nostrse deificationis, per teimpleatur. Appetitus tuus divinis sermonibus nutrietur, hisque pen- guesces tanquam oliva fructifera in domo Dei; tanquam lignum plantatum secus decursus aquarun Spiritus 5: tanquam vite lignum quod fructum vite dedit prefinito suo tempore ; Deum scilicetin- carnatum, eternain universorum vitam. Cogitatum omnem alumnum habens et anims proflcuum, ac supervacaneum omnem et animis exitiosum prius reprobans, quam eum degustes. Oculi semper ad Dominum, perenne etinaccessum lumen intuentes, Aures, ut divinum sermonem audiant, ac Spiritus cithara oblectentur, per quam Verbum 848 ut carnem assumeret, ingressum est. Nares, unguen- torum sponsi odore deliniuntur ; qui quidem divi- num unguentum est, sponte effusum suamque hu- manitatem perungens: Unguentum enim effusum Ποπιεπ tuum, inquit Scriptura *!. Labia Dominum laudantia, ipsiusque labiis adherentia. Lingua et fauces Dei verba discernentes, divinaque suavitate ad satietatem usque perfruentes. Cor purum et labis expers, Deum videns omni labe carentem, ejusque cupiditate flagrans. Venter ejusdomicilium quem nullus locus capit. Lactis ubera, que Deum aluerunt, nempe puellum Jesum. Dei porta, per petua virginitate nitens. Manus Deum gestantes ac genua, thronus Cherubim sublimior ; quorum ope- remisse manus, et dissoluta genua convaluere. Pedes, Dei lege velut lucerna deducti, ac post eum irretorto cursu properantes, donec amatum ad amantem traxerunt. Tota thalamus Spiritus, tota civitas Dei vivi, quam leetificant fluminis impetus; sancti, inquam, Spiritus gratiarum fluctus. Tota pulchra, tota Deo propinqua : hec enim Cherubim superans, et super Seraphim evecta, proxima Deo exstitit. 10. O miraculum omnibus miraculis excellen- T? Psal. xLiv, 14. 9 Psal. 1, 3. *! Cant. 1, 2. 62) Mss. κόσμον. 63 Edit. π θυµον. ἔξωθαν. Δόξα μὲν γὰρ πάσης Ὑυναιχὸς ὁ ávip ἕξω- θεν ἐπιών' ἡ δόξα δὲ τῆς θεοτόχου ἔσωθεν, ὁ τῆς κοιλίας xapmóc. "Q θῆλυ ποθητὸν, τρισµαχάριστον | Εὐλογημένη οὐ tv γυταιξὶ xal εὐλογημένος ὁ καρ- Tóc τῆς κοιλίας σου. Ὦ θῆλυ θύγατερ τοῦ βασιλέως Δαθὶδ, καὶ Μήτηρ τοῦ Παμθασιλέως θεοῦ | Ὦ βεῖον ἔμψυχον ἄγαλμα, ἐφ᾽ ὦ ὁ δημιουργὸς εὐφράνθη θεὸς, νοῦν μὲν ἔχον θεοκυθέρνητον, xal uóv Org προςανέχοντα" ἐπιθυμίαν ἄπασαν τεταμµένη, xp τὸ µόνον ἐφετόν τε καὶ ἀξιέραστον τὸν θυμὸν κατὰ µόνης τῆς ἁμαρτίας, xal τοῦ ταύτην Ὦκυήσαντος, Ζωὴν τῆς φύσεως κρείττονα ἕξεις. Ἓξεις γὰρ οὐ σαυτῇ’ οὐ γὰρ σαυτῆς ἕνεκα Ὑεγέννησο. "Ogtv εις Oei, δι’ ὃν εἰς τὸν (62) βίον ἐλήλυθας δι ὃν τῇ παγκοσµίῳφ ἐξυπηρετήσεις σωτηρίᾳ, ὅπως f ἀρχαία βουλὴ τοῦ θεοῦ, τῆς τοῦ Λόγου σαρχώσεως, καὶ τῆς ἡμῶν θεώσεως, διὰ σοῦ π)ηρωθῇ. Ὄρεξις τοῖς θείοις λόγοις ἐντρέφεσθαι, xai τούτοις πιαίνεσθαι, ὡς ἡ ἑλαία χατάχαρπος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ θεοῦ, ὡς Εξύλοι πεφυτευμένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὁδάτων τοῦ Πνεύματος ὡς ξύλον ζωῆς, ὅ τὸν καρπὸν αὐτοῦ ἔδωκχεν ἐν τῷ προωρισμένῳ χαιρῷ αὐτοῦ Θεοῦ σεσαρ. χΧωμένον, τὴν αἰώνιον ἁπάντων ζωήν. Πάντα λο- γισμὸν (63) τρόφιµον, xai ψυχωφελη ἔχουσα χαὶ πάντα περιττὸν, xal φυχοθλαθῆ πρὶν µγεύσασθαι ἀποχρίνουσα. ᾿Οφθαλμοὶ διὰ παντὸς πρὸς Κύριον, φῶς ὁρῶντες ἀένναον xal ἁπρόσιτον. "Qua τὸν θεῖον ἀκούοντα Ἄλογον, xal «τερπύμενα τῇ κιθάρᾳ τοῦ Πνεύματος, δύ àv. Λόγος εἰσῆλθε σαρκωθησόµενος. Ῥϊνες τῇ ὀσμᾖ τῶν µύρων τοῦ νυµφίου θελγόµεναι, ὃς ἐστι µύρον θεῖον ἑκουσίως κενούμενου, xal yplov νὴν ἑαυτοῦ ἀνθρωπότητα. ἨἩΜύρον γὰρ ἐχχενωθὶν ὄνομά σον, Φφησὶν dj Γραφή. Χείλη αἱνοῦντα τὸν Κύριον, καὶ τοῖς αὐτοῦ χολλώμενα Ὑείλεσι. Γλῶσσα καὶ φάρυγξ λόγους Θεοῦ διακρίνουσαι, xoi θείας γλυκύτητος ἐμφορούμεναι. Καρδία καθαοὰ καὶ ἁμό- λυντος, ὁρῶσα καὶ ποθοῦσά θεὸν τὸν ἀμόλυντον. Γα- στὴρ, iv jj ὁ ἀχώρητος ᾠᾧκησον, «al μαστοὶ γάλα» κτος, ἐξ ὦν ἐτρόφη θεὸς τὸ παιδίον ᾿ησοῦς. Πύλη θεοῦ, ἀειπαρθενεύουσα. Χεῖρες θΘεὺν φέρουσάι xal Υόνατα, θρόνος τῶν Xspou6lu ὑψηλότερος δι ὧν ἴσχυσαν χεῖρες ἀνειμέναι, καὶ γόνατα παραλελυμένα. Πόδες, ὡς λόχνῳ φωτὸς τῷ τοῦ θεοῦ ποδηγούµενοι νόµψ, καὶ ὀπίσω αὐτοῦ ἀνεπισιρόφως τρίχοντες, ἕως πβὸς τὴν ποθοῦσαν τὸν ποθούµενον εἴλαυσαν. "Qv παστὰς τοῦ Ηνεύματος. "OÀv πόλις θεοῦ ζῶν- τος, ἦν εὐφραίνουσι τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα τῶν τοῦ ἁγίου Πνεύματος χαρισµάτων xópava: ὅλη καλή, ὅλη πλησίον θεοῦ. Αὕτη γὰρ ὑπεραναθᾶσα τὰ Χε- ρουθὶµ, καὶ τῶν Σεραφὶμ ὑπεραρθεῖσα πλησίον θεοῦ ἐχρημάτισεν. V. Ὢ θαῦμα πάντων θαυμάτων (64) ὑπέρτρον | (64) Edit. xevétatov. "πρός. "Άγιος ἀθάνατος, τὸ πανάγιον en HOMILIA I IN NATIVITATEM D. V. MARLE. 678 Γυνὴ ἑπάνω τῶν Σεραφὶμ Ὑέγονεν, ὅτι θεὸς ὤφθη A tius! Mulier sublimior Seraphim effecta est, quia βραγό τι πἀρ᾽ ἀγγέλους ἠλαττωμένος. Σιγάτω Σο- λομὼν ὁ σοφώτατος, xai μὴ λεγέτω' Μηδὲν καινὸν ὑπὸ τὸν ἤλιο». Ὦ Ἰ]αρθένε θεοχαρίτωτε, ναὸς θεοῦ ἆγιος, 6v ὁ πνευματικὸς Σολομὼν, ὁ εἰρινάρχης xa- τασκευάσασ χατῴχησεν, οὗ χρυσῷ xai λίθοις ἀψύ- χοις χαλλωπιζόμενος, ἀλλ᾽ ἀντὶ χρυσοῦ λάµπων τῷ Πνιόματι ἀντὶ δὲ λίθων τιµίων ἔχων τὸν πολύτι- pov µαργαρίτην ριστὸν, τὸν ἄνθραχα τῆς θεότητος, ὄν ἄφασθαι τῶν χειλέων ἡμῶν κχαβικέτεε, dq ἂν καθαρθέντες, τοῦτον σὺν τῷ Ἡατρὶ xai τῷ Πνεόματι ὀμνήσωμεν ἀναχράζοντες, "Άγιος, "Άγιος, "Άγιος, Κύριος Σαθαὼθ, µία φύσις θΘεότητος ἓν τρισὶν ὑπο- στάσεσι. "Άγιος ὁ θεὸς xal Πατὴρ, ὁ εὐδοχήσας ἐν vol, xal ix σοῦ τελεσθῆναι ὅ προώρισε πρὸ αἴώνων µυστήριον, "Άγιος Ἰσχυρὸς, ὁ Υ]ὸς τοῦ θεοῦ, xai θιὸς ὁ μονογενὴς, c& πρωτότοχον προαγὼν ix στεί- pac μητρὸς σήµερον, ὅπως μονογενὴς ὧν ix Πατρὸς, χαὶ πρωτότοκος πάσης κτίσεως, μονογενὴς ix σοῦ vtv- νηθῇ Παρθένου μητρὸς, πρωτότοχος iv πολλοῖς ἁδελ- φοῖς παραπλ ησίως ἡμῖν, ἐκ σοῦ μετεσχηχὼς σαρχὸς xai αἵματος. Αλλ’ οὐκ ἐκ µόνου σε [ατρὸς, ἢ ix µό- γης Μητρὸς προήγαχεν, ἵνα τῷ µόνφ Μονοχενεῖ φυ. λαχθῇ τὸ κατὰ πάντα μονογενές. Αὐτὸς γὰρ μόνος μονογενὴς ἐκ µόνου Πατρὸς, xal μόνος ix µόνης Μη- Ηνεῦμα, τῇ ὁρόσῳ τῆς ἑαυτοῦ θεότητος, τῷ θείῳ πυρἰ σε φυλάξαν ἀνάλωτον. Τοῦτο yàp ἡ Μωυσέως (65, προύπῃνίτ- τιτο βάτος. ια. Χαίροις, προθατιχἡ, τῆς τοῦ θεοῦ Μητρὸς τὸ Ἱερώτατον τέµενος. Χαίροις, προθατικὴ, τῆς βασιλί- loc τὸ προγονιχὸν καταγώγιον. Χαΐροις, προθατιχἠ, τῶν τοῦ ωαχεὶμ προθάτων τὸ πάλαι σῆχος, νῦν δὶ τῆς λοχικῆς τοῦ Χριστοῦ ποίµνης οὐρανομίμητος Ἐχιλησία. ἢ ποτὲὶ μὲν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ τοῦ θεοῦ δεχομένη τὸν ἄγγελον, τὸ νᾶμα ταράττοντα, ἵνα τε ῥωνύντα, xa? τῆς συνεχούσης ἁπαλλάττοντα νόσου" ww δὲ πλήθη οὐρανίων δυνἄμεων ἔχουσα, ὀμνούν. των αὖν ἡμῖν viv θευµήτορα τὴν τῶν θαυμάτων v, τὴν πηγὴν τῆς παγκοσμίου ἰάσεως' οὗ λειτουργὸν δεξαµένη ἄγγελον, ἀλλὰ τὸν τῆς μεγάλης βουλῆς, ὡς ἀπὶ πόχον ἀψοφητὶ καταθάντα ὑετὸν ἐγαθότητος, καὶ πᾶσαν τὴν φύσιν νοσήσασαν, xal πρὸς φθορὰν ἀποχλίνασαν, πρὸς ὑὀγείαν ἄνοσον, καὶ πρὸς ζωὴν ἀγήρω ἐπανορθώσαντα. (06) Oi ὃν ὁ Deus visus est angelis paulominus minoratus **.Si- leat sapientissimus Salomon,nihilquejam sub celo novum esse inficietur *. O Virgo divinis gratiis affluens,templum Dei sanctum,quod spiritualis Sa- lomon, ille princeps pacis abs se constructum in- habitavit : templum,inquam,non auro etinanimis lapidibus decoratum,sed auri loco Spiritu fulgens ; pro lapidibus pretiosis,pulcherrimam margaritum habens Christum,Deitatis illum carbunculum,quem ut labia nostra tangat supplex precare, ut sic pur- gati ipsum cum Patre et sancto Spiritu laudemus, clamantes, Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dominus Sa* baoth **, una Deitatis in tribus personis natura. Sanctus Deus et Pater,qui in te et ex te mysterium perfici voluit,quod ante secula prefinitum erat. Sanctus fortís, Dei Filius ac Deus, unigenitus, qui εἰ primogenitam hodie ex sterili produxit, ut uni- genitus ipse ex Patre, et primogenitus omnis creature, unigenitus nasceretur ex te Virgine ma- tre, primogenitus in multis fratribus simili nobis, ratione carnis et sanguinis, que ex te assumpsit, particeps factus. Atqui te non ex solo Genitore,aut ex sola produxit Matre, ut soli Unigenito unigeniti proprietas modis omnibus absoluta servaretur.So- lus enim ipse unigenitus est ex solo Patre, etsolus ex sola Matre. Sanctus immortalis, sanctissimus Spiritu, qui divinitatis sue rore te conservavit, ne ab igne divino absumpta fueris. Nam et hoc quo- que Moysis ille rubus presignabat. 11. Salvesis,probatica, Dei Matris sacratissimum delubrum.Salvesis, probatica, avitum regine domi- cilium.Salvesis,probatica Joachim, pecorum quon- dam caula,nunc autem rationalis Christi ovilis Ecclesia celum representans ; que olim quidem quotannissemel Angelum Dei excipiebas turbantem aquam,unumque valetudini restituentem,nunc au- tem celestium virtutum copiosissimum agmen habes Dei Genitricem laudantium $49 nobiscum ; illam miraculorum abyssum, mundi universi curationis fontem,que non angelum ministrum suscepit, sed magni consilii angelum, qui sicut pluvia in vellus sine strepitu descendit, totamque naturam labo- rantem et ad interitum vergentem, ad firmam sa- nitatem vitamque senii expertem, instauravit : per quem paralyticus qui in tejacebat,tanquam cervus lv eol παράλυτος ὡς ἔλαφος ἤλατο. Χαίροις, mpo6a- [) exsiliit. Salvesis, veneranda probatica, incremen- τικὴ τιµία, αὐξέσθω σου ἡ χάρις, Χαΐροις, Μαρία, Ἱλυχότατον τῆς "Αννης θυγάτριον᾽ πρὸς cà γὰρ αὖ- θις ὁ πόθος ἀνέλχει µε, Hic ἐξειχονίζω σου τὸ σε- µνότατον βάδισµα, κῶς τὴν στολήν ; πῶς τὸ πρόσ- ωπόν σου (67) τὸ χάριεν ; γηραλέον φρόντµα ἐν νεά- ζοντι σώματι; στολὴ κοσµία, πᾶσαν θρύψιν xai µαλακίαν φεύγουσα. Βῆμα σεμνὸν, xal ἀτάραχον, καὶ πάσης βλακείας ἐλεύθερον. "H6oc ἐἑστυμμένον, 5 Hebr. n, 9. 5 Eccle. 1, 10. Ἡ Isa. τι, 6. (o) Edit pice mentum gratia tua sumat. Salvesis, Maria, Anne dulcissima puella: nam me rursum ad te amor per- trahit. Quonam modo incessum tuum gravitate ple- num describam? quomodo amictum ? quomodo venustatem oris? senilem illam in juvenilicorpore prudentiam ? honestus vestitus fuit, mollitiem et luxum omnem fugiens. Gressus gravis,nec preeceps, nihil fractum ac molle habens Mores severi, et (61) Edit. τὸ χαρισμα. 679 hilaritate temperati,per quos nullus ad te viris ac- cessus pateret. Testis est metus ille, in quem ex inusitato angeli alloquio incidisti.Parentibus mori - gera et obsequens eras. Animus humilis in subli- missimis contemplationibus. Sermo jucundus, ex leni anima progrediens. Quid demum aliud quam Deo dignum domicilium ? Merito te beatam prse- dicant omnes generationes, ut eximium humani generis decus. Tu sacerdotum gloria, Christiano- rum spes,virginitatis uberrima planta. Per teenim virginitatis honestas sese latissime effudit : Bene- dicta tu inter mulieres, et. benedictus fructus ventris tui, Qui te Dei Genitricem confitentur, hi bene- dicti sunt: qui inficiantur, maledicti. 12. O sacrum par Joachim et Anna, natalitiam hanc orationem a me accipite ! O Joachim et Anne filia et domina,orationem suscipe servi peccatoris, qui te tamen ardenter amat colitque, teque solam gaudii spem habet,et vite pressidem,nec non apud Filium pacatricem, ac certam salutis arrham. Pec- catorum sarcinam discute, menti tenebras offun- dentem nebulam, terrenamque crassitiem dissipa, tentationes comprime,vitam meam fauste guberna, ut ad coelestem beatitatem per te ducar, pacemque mundo concilia. Universis hujus civitatis ortho- doxis, absolutam numeris suis letitiam sempiter- namque salutem presta, tuorum parentum, uni- versique cetus Ecclesie precibus. Fiat, flat. Ave, Maria gratia plena,Dominus tecum : benedicta tu in mulieribus, et benedictus fructus ventris tui, Jesus Christus Dei Filius.Ipsi gloria cum Patre et Spiritu sancto in infinita secula seculorum. Amen. B. JOANNIS DAMASCENI 090 Α ἱλαρότητι σύμμικτον, ἀνδράσιν ἁπρόσιτον. Kal µάρ. τυς ὁ φόθος ὁ ἐπισυμθὰς τῷ ἀσυνήθει τοῦ ἀγγέλου προσφθέγµατι. Γονεῦσιν εὐήνιος καὶ ὑπήκοος, Φρύ- νγηµα ταπεινὸν Év. θεωρίαις ὑψηλοτάταις. Λόγος la- ρὸς ἐξ ἀοργήτου qux πῥοσφερόμενος. Καὶ τί ἄλλο ἢ ἄξιον τοῦ θεοῦ καταγώγιον; Σὲ ἀξίως manu αἱ γενεαὶ µακαρίζουσιν, ὡς ἐπίλεκτον δδξαν τῆς ἀνθρωπότητος. Zu ἱερέων καύχημα, Χριστιανῶν ἑλ- Tic, παρθενίας πολυφόρον φύτευμα. Διὰ σοῦ γὰρ d καλὸν τῆς παρθενίας πεπλάτυνται. Βὐλογημίνη m ἐν γυναιξὶ, xal εὐλογημένος ὁ χαρπὸς τῆς χοιλίας σου. Οἱ ὁμολογοῦντές σε Θεοτόχκον εὐλόγηνται, οἱ ἀρνούμενοι χεκατήρανται. ιβ’. Ὦ ἱερὰ ξυνωρὶς Ἰωακεὶμ καὶ "Άννα, δέχου παρ᾽ ἐμοῦ λόγον τουτονὶ τὸν Ὑενέσιον |. Ὦ θύγατρ . ἹἸωακεὶμ καὶ Άννης vai δἐσποινα | δέχου δούλου λόγον ἁμαρτωλοῦ, ἀλλ᾽ ἐκ πυρὸς ποβοῦντος, καὶ ol µόνην κεκτηµένου χαρᾶς ἐλπίδα, τοῦ βίου προστά. τιν, καὶ πρὸς τὸν σὺν Υἱὸν διαλλάκτην, καὶ σωτη: plas ἀῤῥαθῶνα στερέµνιον. Καὶ τὸ τῶν ἁμαρτημά- των διασκορπίσαις φορτίον, xai τὸ ἐπισκοτοῦν τῷ ἐμῷ vip νέφος, xal τὴν ὑλώδη διασκεδάσαις παχύ- «nca: καὶ ατήσαις τοὺς πειρασμοὺς, καὶ κυθερνή- σαις (08) αἲσίως τὸν βίον, καὶ πρὸς τὴν ἄνω χει: αγωγήσαις µακαριότητα, καὶ τῷ κόσμῳ βραθεύσαις εἰρήνην' xal πᾶσι τοῖς τῆσδε τῆς πόλεως ὀρθοδόξοις οἰκήτορσι παντελῆ εὐφροσύνην, xal σωτηρίαν αἰώ- vtov, λιταῖς τῶν σε φυσάντων, καὶ παντὸς τοῦ τῆς Ἐκκλησίας πληρώματος. Téívotto, vÉvotto. Xaipt, κεχαριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ, εὐλογημέη C co ἐν γυναιξὶ, καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου, ]ησοῦς Χριστὸς, ὁ τοῦ Θεοῦ Υἱός, Λὀτῳ ἡ δοξα σὺν Πατρὶ xai τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς ἀπι- ῥάντους αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. VII. Ejusdem Sermo alter, in eamdem sanctissime Do- mina nostra Deipare Natalem diem. 1. Splendide hodie diem festum agit condita na- tura,dum novum celum, Virginem accipit. Puella in terris nata est, Regis celorum animatus tha- lamus. Juvencula solis radios fulgoribus obscurans, infans ex sterili effulsit, sacratissimum virginitatis sacrarium. Quis ad celebritatem non $560 conve- niet ? quis solemnia atque Virgini chara dona de- feret? Munus pulcherrimum iis qui virginitatem colunt,integritas incorrupta, nuptis castitas ; divi- tibuserogatio ; pauperibus gratiarum actio ; his qui presunt,mansuetudo ; regibus justitia ; sacerdoti- bus sanctitas ; cunctis denique recta in omnibus institutio. Quia vero ejusmodi munera sunt, eoque splendor enitescit, agite, gestiamus, et gratiarum actionis cantica depromamus, cum Davide : Exzsul- lemus Domino, jubilemus Deo Salvatori nostro 88. Omnium Conditori templum quo excipiatur,exstru- 85 Psal. ιν, 1. (68) Edit. ὁσίως. (68*) Nunc primum Grece prodit hec oratio ex Z. Τοῦ αὐτοῦ Λόγος, slc τὸ Ὑενίσιον τῆς ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν θεοτὀχου (68). ' «. Λαμπρῶς πανηγυρίζει ἡ Χτίσις σήμερον, xat- νὸν οὐρανὸν τὴν Παρθένον λαμθάνουσα. Κόρη ἐπὶ γῆς γεγέννηται, τοῦ Βασιλέως τῶν οὐρανῶν ἑφυχω" μένος θάλαμος. Νεᾶνις εἷς φῶς ἐλήλυθε τῆς ἡλιαχῆς ἀχτῖνος Φφανότερον ἀστράπτουσα. Βρέφος ix στείρας ἀνέλαμψε, τῆς παρθενίας. τέμενος ἱερώτατον. T οὐχ ὑπαντήσει πρὸς τὴν πανήγυριν ; τἰς οὐ δωροφο- ρήσει ἑόρτια, καὶ τῇ Παρθένῳ φιλούμενα ; Δῶρον χάλλιστον παρθενεύουσιν ἡ ἀφθαρσία, γήµασι co- D Φροσύνη, πλουσίοις µετάδοσις, πένησιν ἡ εὐχαρι- στία, ἄρχουσιν ἡ ἡμερότης, βασιλεῦσιν ἡ δικαιοσύνη, ἱερεὺσιν ἡ ὁσιότης, τοῖς πᾶσιν ἐν ἅπασιν ἡ εὐνομία. πεὶ δὲ τοιαῦτα τὰ δῶρα, καὶ μετὰ τοιούτων ἡ Aap- προφορία, δεῦτε σχιρτήσωµεν εὐφρόσυνα. ᾿Ασωμε χαριστήρια, μετὰ Δαθίδ. ᾽Αγαλλιασώμεθα τῷ Ko- pip, ἀλαλάξωμεν τῷ Os τῷ Σωτῆρι ἡμῶν. T9 Κτίστῃ τῶν ἁπάντων, ναὸς ὑποδοχῆς ᾠκοδόμητα: cod. Regio 2350 collato cum versione Leonis Alla- tii que edita non est. 681 HOMILIA 11 IN NATIVITATEM B. V. MARL&. 082 ὅτι τῷ δημιουργῷ Λόγῳ καταγώχιον ξενισμοῦ ἀτοί- A ctum est: quia Verbo rerum opifici hospitii domus pascat ὅτι τῷ Ἡλίῳ τῆς δικαιοσύνης νεφέλη φωτὸς ἐξήπλωται’ ὅτι τῷ περιθαλλοντι τὸν οὐρανὸν ἐν νε- φέλαις, θεοὔφάντου περιθολαίου ἱστὸς ἀἁνίσταται" ὅτι τῷ χιρνῶντι ταῖς ὥραις τοὺς κχαιροὺς xai ἔνιαυ- τοὺς συναχτήριον νυμφιχὸν (69) ἀναδέδεικται. B. Χορεύσατε, νεάνιδες' παρθενικὸν γὰρ τὸ γε- γέθλιον. Σκιρτήσατε, μητέρες μητριχὸς γὰρ χαρπὸς ἡ παρθενεύουσα, Στεῖραι, εὐέλπιδες ἔστε πρὸς τὴν πρὶν στειρεύουσαν, εἶτα θεόπαιδα Ὑεννήσασαν ἆπο- σκοκεύουσαι. Μηδί γε χόραι τῆς χυρείας ἀπολειπέ- σθώσαν, τῆς µόνης χορῶν κερωνίδος ὁμοῦ καὶ βασι- Alo; τὸ γενέσιον πανηγυρίζουσαι. Σαλπίσατε σάλ- πιχγι ἐπὶ τοὺς βουνούς' ἠχΧήσατε ἐπὶ τῶν ύψη- λῶν κηρύξατε ἐν Ἱερουσαλὴμ, δι 'Qsmi ἡμῖν χἀνταῦθα τὸ προσταττόµενον. Δαθὶδ ὁ θεοπάτωρ, εὖ- φράνθητι' Ἡσαΐας ὁ προφητοκράτωρ, Φφαιδρύνθητι. Καὶ ὁ μὲν, ὅτι ἐξ ὀσφύος σου κατὰ «iv ὁλκωμοσίαν 4 βατιλὶς προέρχεται, ἐξ ἧς θήσειν ἐπὶ τὸν θρόνον σου τὸν καρπόν σου θεὸς ἐπηγγείλατο: ὁ δὲ, ὅτι ἡ προφητεία σου πέρας εἴληφεν, ᾿Εξελεύσεται ῥά- Ojo, ix τῆς ῥίξης Ἰεσσαὶ, xal ἄνθος éx τῆς ρίζης ἀναθήσετα.. 'Ῥάθδος ἡ Παρθένος, ἐξ ἧς ἀπειρόγα- poc τὸ ἀνθηρὸν xai ἀένναον Χριστὸς ἄνεισιν. Y. Αλλὰ τί pot. τῷ δεῖνι, καὶ τῷ δεῖνι τὸ χαίρειν περιγράφει, καὶ μὴ φωνῇ περιληπτικῇ διασημᾶναι τὴν ἀγαλλίασιν ; Εὐφρανθήτω ὁ οὐρανὸς ἂνωθεν, καὶ αἱ νεφέλοι µῥανάτωσαν δικαιοσύνην. ᾿Ανατει- Mie 3 YZ. xai βλαστησάτω ἴἔλεος, voi δικαιο- σύνην ἀνατειλάτω ἅμα (70). Διὰ τίς ὅτι σχήνωµα τῷ θ:ῷ ᾿Ιακὼθ πεφανέρωται' ὅτι τόπος ἅγιος τῷ παναγίῳ Λόγῳ ὑποδέδεικται. Ὡς φοθερὸς ὁ τόπος C οὗτος, βοάτω ᾿Ιακὼθ ὁ πατριαρχικώτατος, οὐκ ἔστι τοῦτο ἁλλ᾽ fj οἶχος θεοῦ, καὶ αὕτη ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ | Ὢ ἀποῤῥήτων ἀκουσμάτων | ὢ παραδόξων ἀποτελεσμάτων { Τί τοῦτο τὸ κχαινὸν διήγημα ; τίς αὕτη ἡ ξενίζουσα παραθολἡ xai ἀπόῤῥητος ; El ὁ οὐρανὸς τοῦ οὐρανοῦ οὐκ ἐξαρχέσουσί σοι, ὡς ὁ Λό- ye, καὶ τίς ἡ ἐξαρχοῦσα αὐτῷ φυσιχὴ χατοίκησις ; Οὐχὶ τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν ἐγὼ πληρῶ, λέγει Εύριος ; Kai ποῦ τῷ τοιρύτῳ, xal τηλικούτῷ, καὶ ὑπεραίροντι πάσης καταληπτικῆς ὑποθέσεως ; οὗ Yàp ἐν ποσότητι τὸ ἄπειρον, περιληπτικὸν Ὑγωρίον ἰξευρηθήσετχι. Ὁ οὐρανός qoi, φησὶν, θρόνος, xal ἡ γῆ ὑκοπόδιον τῶν ποδῶν µου. Καὶ ποῖος olxo- δοµηθήσεται οἴκος τῷ ἐρωτῶντι ; fj «lc ἐξευρεθείη τόπος τῆς καταπαύσεως αὐτοῦ; ἀλλ᾽ ὅμως εὕρηται, [) καὶ πεφανέρωται. Ἠῶς, xal τἶνι τρόπῳ; δε γὰρ τὸ ζητούµενον. Μικρὸν ἀναμείνας, ἀγαπητὲ, λήψῃ τοῦ ποθουµένου τὴν ἐπίλυσιν. ὃ. Μέλλοντος ἀνθρώπου ἐξ οὐκ ὄντων εἲς τὸ εἶναι παράγεσθαι οι ἄπειρον θεοῦ ἀγαθότητα, πρότερον οὐρανὸς ἐχτείνεται, γῆ ὑπεστόρεσται, θάλασσχ πε- βιώρισται, xal ὅσα ἀμφοτέρων συμπληρωτιχὰ, ἐν vip τῆς ὅλης διαχοσµήσεως εἴληπται. Eig! ὕστι- 'est parata ; Soli {δή expansa lucis nubes ; im- mortali Sponso divini decoris thalamus erectus ; ei qui celum nubibus operit, divinitus texti amictus tela consurgit: ei qui tempestatibus tempestates annosque commiscet, nuptiale conclave editum. 2. Choros, juvencule, ducite : Virginis namque dies est natalis. Salite, matres : matris enim fru- ctus Virgo est.Bono animo,steriles, estote, in eam intuentes, qua, cum prius sterilis esset, divinam posthac prolem enixa est. At neque puelle choro desint, diem ejus natalitium celebrantes, quz sola puellarum apex et regina exsistit : Clangite tuba su- per montes ; sonate super excelsa ; predicate in Jeru- salem *, quod quidem per Osee hic nobis etiam p Precipitur. David Deiparens, gaude animo ; Isaia prophetarum primus, exhilarare ; alter quidem, quod tuis ex lumbis, uti juramentum erat 5', regina procedat, ex qua Deus fructum tuum super sedem tuam positurum promiserat : alter vero, quod finem habeat vaticinium illud tuum : Egredietur virga de radice Jesse, et flos de radice ascendet 9. Virga Virgo est, ex qua integro decore muliebri,floridus perennisque flos Christus assurgit. 3. Quid enimvero huicillive gaudendum ἀεβηίο, nec voce omnia complectente exsultationem indico? Latetur celum | desuper, et. nubes pluant justitiam : pullulet terra, et. germinet misericordiam et justitia oriatur simul *. Quid ita ? quia Deo Jacob taber- naculum manifestatum est : quia locus sanctus sanclissimo Verbo ostensus est. Clamet patriar- charum amplissimus Jacob : Quam terribilis est lo- cus iste | non est hic, nisi domus Dei, hacque porta cali *?, O ineffabiles auditiones! o insolitos even- tus! Que nova hec narratio ? Quo stuporem in- gerens, et sermonis vim fugiens isthaec parabola? Cum celum coli, uti Scriptura prodit ?!, haud tibi sufficiant,quanam tibi sufficiens naturalis habitatio fuerit? Annon calum et terram ego impleo, dicit Dominus?! ? Et ubinam rerum, tali ac tanto,quique omnem comprehensionem exsuperat (non enim quod infinitum est, in quantitate hzret (locus qui complectatur, occurrat : Caelum mihi, ait, sedes est, et terra scabellum pedem meorum ?*. Qusenam vero ei qui interrogat, domus exstruitur, quisve locus inveniatur, in quo requiescat? At vero inventus exhibitusque est ? Qua vero ratione, quove modo ? hoc namque est quod nunc queritur, Tantisper exspecta, dilecte, et ejus quod optas, solutionem accipies. 4. Cum homo per immensam Dei bonitatem in rerum naturam edendus esset, in primis 851 celum extenditur, substernitur terra, suis mare terminis clauditur,ceteraque omnia, quibus utra- que complenda essent,in universi ornatu una pro- 5 Osee v, 8. 57 Psal. cxxxi, 11. 58 Isa. 1, 11. 8 Isa, x1v, 1. * Gen. xxvii, 17. ?! HI Reg. ni, 27. 91 Jerem. xui, 25. *5 Isa. Lxvi, 2. (69) Seg. ἀναδείχνυται, PATROL. Gn, XCVI. (70) Allatius legit : δικαιοσύνη. 083 8. JOANNIS DAMASCENI δι ducta sunt. Tum postremum homo, regio cultu A pov ὁ ἄνθρωπος βασιλικῶς εἷς γυμνάσιον ἀρετῆς ἐν in paradiso velut in virtutis schola ponitur: ac nisi violasset praeceptum, a vitali illo loco nun- quam exsulasset : cumque expers indumenti esset, nisi divinis consiliis obstitisset, haudquaquam in multis variisque affectionibus obnoxiam mutatio- nem cecidisset,ut Dei monarcha loco plura numina coleret. Cunctis itaque,ut verbo expediam, interi- tioni deditis, miserante Deo, ne quem suis ipse manibus formasset,in nihilum cederet, penitusque aboleretur,celum aliud novum,terramque ac mare fabricat, in quibus propensiori consilio humanum genus reformaturus ipse caperetur, qui capi nus- quam potest. Isthec porro est beata multipliciter- que celebranda Virgo. O rem miram { Celum qui- dem est, cum velut ex penitissimis virginitatisthe- sauris Solem justitie proferat: terra vero, ceu que ex intemeratis lumbis vite spicam edat : mare tandem, utpote que ex uteri sui sinu spiritalem margaritam prodit. Nunc itaque nova ejus qui capi nequit,creatura eluxit : universorum Regis regalis aula parata est, ejus qui incomprehensibilis est, ratione utens diversorium instructum.Quam mun- dus iste magnificus est! quam stupenda creatio, que virtutum arboribus venustatem habet, casti- tatis odore fragrat, sensorum splendoribus claret, cunctisque bonis aliis nulla penuria fruitur, digna denique prorsus est, in qua Deus ad homines ve- niens inhabitet | Quinimo, inquit, mundus anterior quam maxime est admirabilis. Tum enim, cum creata sunt sidera, laudaverunt me voce magna an- geli mei **, et predicaverunt. Nihil vero sic Deo decens gratumque fuit, uti sancta omnibusque mo- dis miranda Virgo. Quod ita esse ex patientissimo Job noveris. Nam celum quidem minime mundum esse ait,necstellas in conspectu ejus reprehensione vacare 8. Hac vero quid purius sit ? quid irrepre- hensibilius ? quippe quam Deus supremum ac pu- rissimum lumen sic amaverit,ut illapsu Spiritus sancti substantialiter cum ea commistus sit, ex ipsa perfectus bomo,nihil demutato aut confusoeorum qua propria sunt statu. prodiens. Rem plane mi- rabilem ! Qui humanissimus est,ancillam suam in parentem sibi adsciscere non erubuit. O indulgen- tie demissionem ! Qui eximie bonus est, proprii figmenti proles audire non renuit, amore captus παραδείσῳ τίθεται’ ἀλλ’ εἰ p) ἡ παράθασις πρού- χώρησεν, οὐκ ἂν τοῦ ζωηροῦ χωρίου ἐξωρίζετο (11) Ἐξοστραχκισθεὶς δὲ τοῦ ἐἑνδύματος, εἶ μὴ τοῖς θείαις προµηθείαις ἀντανίστατο, οὐχ ἄν εἷς τὴν το. λυπαθεστάτην ἀλλοίωσιν κατηγάγετο, ἀντὶ θεῦ povápyou πολυθείαν σεθόµενος. Διά τοι ταῦτα, ὡς ἐν χεφαλαίῳ φάναι, τῃ φθορᾷ κατεσχηµένων zi των, xai θεοῦ κατοικτιζοµένου μὴ εἲς παντλῆ ἀνυπαρξίαν χωρῆσαι τὸ τῶν οἰχείων Χειρῶν πλάσµε, ἄλλου χαινοῦ οὐρανοῦ, γῆς τε xai θαλάσσης ποίηµε, ἐν ol; χωρηθῆναι εὐδοχκεῖ δι ἀνάπλασιν τοῦ γέους ὁ ἀχώρητος. Καὶ ταῦτά ἔστιν ἡ µακαρία καὶ πολυ; ὕμνητος Ηαρθένος. Ὢ τοῦ θαύματος | Οὐρανὸς μὲν, ὡς ἐκ τῶν ἀδύτων θησαυρῶν, τὸν τῆς διχαιοσύης Β λλιον ἀνίσχουσα" v7 δὲ, ὡς ix. τῶν ἀχράντων λαγό» νων τῆς ἀφθαρσίας, τὸν στάχυν τῆς ζωῆς βλασή- caga: θάλασσα, ὡς Ex τῶν χοιλιακῶν χόλπκων, τὸν νοητὸν µμαργαρίτην Ἀπροφέρουσα. "δη τοιγαροῦν παρήγθη ἡ νεοφανὴς Χτίσις τοῦ ἀχωρήτου. Βύτρι- πίσθη ἡ βασιλειος αὐλὴ τοῦ ΠΗαμθασιλέως. 'Hro- µάσθη τὸ λογιχὸν καταγώγιον τοῦ ἀχαταλήπτου. Ὡς μεγαλοπρεπὶς ὅδε ὁ κόσμος ! ὡς ἀξιάγαστος ὃ y µιυυργία, φυτοῖς ἀρετῶν ὠραΐζουσα, ἄνθεσιν ἁγνείες εὐωδιάζουσα, λαμπρότησι θεωριῶν ἀγλαίζουσα, πᾶ» σιν ἂλλοις ἀμφιλαφέσιν ἀγαθοῖς ἀνενδεῶς ἴχουσα, ἀξία, τὸ 07, λεγόμενον, τοῦ θεοῦ πρὸς ἀνθρώπος ἑνοιχήσεως | Καΐτοι γι καὶ ὁ πρὶν χόσµος, zour- ατὸς ὅτι μάλιστα" ὅτε γὰρ, φησὶν, ἐγινήθισεν ἄστρα, Ίνεσάν µε φωνῇ µμεγάλῃ πάντες Ἁγγιλοί μου, xai ὕμνησαν. "AAA! οὔ τί πω οὕτω θεοπρεπὶς, ὡς ἡ µακαρία αὕτη xai πανθαύµαστος Παρθίνος, Καὶ ὅτι ἀληθὲς, ἄχουσον τοῦ πολύτλα Ἰὼθδ λέγοντος Οὐρανὸς μὲν οὐ καθαρὸς, ἄστρα δὲ οὐκ Άμεματε ἐναντίον αὑτοῦ. Τῆς δὲ τί καθχρώτερον ; τί δὲ ἁμιμ- πτότερον ; ἧς τοσοῦτον ἠράσθη θεὸς, τὸ ἀχρότατον φῶς καὶ καθαρώτατον, ὡς δι ἐπελεύσεως ἁγίν Πνεύματος οὐσιωδῶς αὐτῃ συγκραθῆναι, καὶ ἕ αὐτῆς προελθεῖν τέλειος ἄνθρωπος, μετὰ τῆς dut. ταθόλου xal ἀσυγχύτου τῶν οἰκείων ἱδρύσεως. Ὢ τοῦ θαύματος | Τἡν ἰδίαν δούλην, μητέρα κτήσασθαι οὐκ ἐπῃσχύνθη ὁ φιλανθρωπότατος. Ὢ τῆς συγκα» ταθάσεως | Too ἰδίου πλάσματος γέννημα χρηματίσαι οὐκ ἀπῃνήνατο ὁ ὑπεράγαθος, ἐχείνης ἐρασθεὶς ὅ- λάδὴ τῆς ὡραιοτέρας πάσης κτίσεως, ἐκείνης ie λαθόµενος τῆς ἀξιωτέρας τῶν οὐρανίων δυνάμεων. illius que creatis omnibus speciosior est; illam am- [) Περὶ ταύτης τοίνυν ὁ Ζαχαρίας ὁ θαυμασιώτατος, plexus, que» coelestibus virtutibus dignitate preit. De hac itaque summe admirabilis Zacharias ait : Gaude et letare, filia Sion, quia ecce venio, et habi- tabo in medio (ut, dicit Dominus **. Sed οἱ beatis- simus Joel de eadem,ut quidem existimo,ita prope modum noscitur clamare : Confide, terra, gaude et ἰπίαγε, quia magnificavit Dominus ut faceret tibi 51, Terra namque est, in. qua sacratissimus Moyses umbratice legis calceamentum solvere ob gratie Τέρπου, φησὶ, καὶ εὐφραίνου, θύγατερ Σιὼν, διότι δοῦ ἔρχομαι, xal κατασκηνώσω ἐν µμίσῳ σου, λέγει Κύριος. Περὶ ταύτης γε xal Ἰωὴλ ὁ pm ῥιώτατος, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, ὧδέ πως κεκραγως φαίμ- ται" θάρσει, γῆ, yaips καὶ εὑφραίνου, ὅτι ἐμεγέ- λυνε Κύριος τοῦ ποιῆσαι σοι. TY, γάρ ἔστυ, le ᾖ Μωοῦσῆς ὁ Ἱερώτατος λῦσαι τὸ ὑπόδημα τοῦ σκιώ- δους νόµου εις ἐξαλλαγὴν χάριτος προσετάττετο. Γή ἐστιν, ἐφ᾽ ᾗ τεθεμελιῶσθαι τῇ σαρκὶ ὑπὸ τοῦ Iw * Job xxxvin, 7. 99 Job xxv, 5. ** Zach. ui, 10. 91 Joel ii, 21. (11) Seg. ἑξωστρακίσθη. m" 685 HOMILIA Il IN NATIVITATEM B. V. MARLR 6863 µατος ἄδεται, à θεμελιῶν τὴν γῆν ἐπὶ τὴν ἀσφά- À commutationem jussus est. Terra est, in qua ille λειεν αὐτῆς. Tj ἐστιν, ἡ σπορᾶς ἀνεπίδεχτος, καὶ ἁπάντων χαρποτροφοῦσα τροφοδότην. Γῆ ἐστιν, ἐφ᾽ f» τῆς ἁμαρτίας ἄχανθα οὐκ ἀνξτειλε. Τουναντ[ον δὶ μᾶλλον διὰ τοῦ τἀύτης ἔρνους πρόῤῥιζος ἐκτέτιλ- ται, Γὴ ἐστιν, οὐχ ὡς ἡ πρότερον γατηβραμένη, καὶ jc καρποὶ πλήρεις ἀκανθῶν καὶ τριθόλων' ἀλλ᾽ ἐφ᾽ fj» εὐλογία Κυρίου, xai ἧς εὐλογημένος 6 καρπὸς τῆς κοιλίας, ὣς φησιν ὁ ἱερὸς λόγος. ε, 'AAA! ἐπεὶ ταῦτα οὕτως, φέρε, ἴδωμεν ὅθεν εὐθυδρόμησεν ὁ ἀείζωος ὅρπηξ τῆς παρθινίας τίς ὁ φύσας, καὶ τίς d τεχοῦσα. Ἰωακχείμ τε xal. "Άννα, ἡ διαφανὴς καὶ πανεύφηµος τοῦ Aoyou ξυνωρὶς, ἃ πασῶν συζυγιῶν θεσπεσἰωτέρα ἁρμονία. "Hc. γὰρ ὁ χλάδος ὑπερφερὴς ἁπάντων, οὐ δήπου ταύτης d ῥίζα Wl προσφερεστἐρα ; Αλλ' ἡμῖν εὕριζος φυὰς οὕτω μεγχλοφυής τε καὶ ἐξοχωτάτη, xapmoo δὲ τεως ἄγο- voc. Καθχρωτάτη ἡ t», ἀλλὰ ῥεῖθρον οὐ φέρουσα. Συμφορὰ ἡ ἀπευκταία. Εὐληπτικὰ xai ἐπώδυνα τὰ πτριστάµενα . Τί οὖν; Ἐκέκραξαν δίκαιοι, καὶ ὁ Κύριος εἰσήχουσάν αὐτῶν, xai ἐκ πασῶν τῶν θλίψεων αὐτῶν ἐῤῥύσατο αὐτοὺς. Ἱ]όῤῥωθεν Δαθὶδ ἐνθεαστεχώτατα διεσήµανε τοιάδε' ᾿Βκέχραξαν, φι- civ, οἱ δίκαιοι. Tc ὅλης ἀνθρωπότητος πρόσωπον εἰσφέρει pot Ἡ δυὰς αὕτη τεθεώρηται. ᾿Εθεώρουν τοιγαροῦν θεογνωσίας τὴν ἀνθρωπότητα ἔρημον, ἐξ ἀπισίας τὸν χόσμον Ὑηρεύοντα" ἐπείπερ, Ώαντες ἐέχλιναν , ἅμα ἠχρειώθησαν , κατὰ τὸ ἀδόμενον, Ὀδυνηρὰ dj ἀταξία , κατηφὴς ἀχαρπία. Ἐκέκραξαν οἱ δίκαιοι, ἐν τῷ οἰκείῳ δηλαδὴ παραδείσῳ. ὌὍτου ἔνχα ; Ἠπειδήπερ ἐκ παραδείσου λυπηρὰ ἅμαρ- τίας ἐξελήλυθεν, ἐχεῖ φησι τῇ προµήτορι ὁ τῶν ὅλων θεός Πληθύνων πληθυνῶ τὰς λύπας σου, καὶ τὸν στεναγμὸν σου. "Ev λύπαις τέξῃ τέχνα , καὶ πρὸς τὸν ἄνδρα σου dj ἁἀποστροφή σου. T( ἑἐκέ- χραίαν, Καρπὸν κοιλίας, Ίγουν εὐχαρπίαν θεο- Ἰνωσίας ἐξαιτούμενοι , xal ταῦτα εἶκὸς προσευχό- µενοι. ᾿Αδωναί Κύριε ᾿Ελωϊῖ Σαθαὼθ, οἶδας τῆς ἀπαιδίας ὄνειδος. Γινώσκεις τῆς ἀκαρπίας τὸ (12) ἄθυμον, "Exv ἐπιθλέπων ἐπιθλέψῃις ἐπὶ τὴν ταπεί- νωσιν τῶν δούλων σου, xxl δῷς τοῖς δούλοις σου αχίρµα παιδὸς, δώσοµεν αὐτὸ ἐνώπιόν σου δοτόν. Καὶ γε ὁ Κύριος εἰσήχουσεν αὐτῶν , ὁ ταχὺς»εις ἔλεον, βραδὺς δὲ ὀργὴν , δοὺς τὴν κυριώνυµον Μαρίαν λύτρον οὕτως ἀγλαὸν xal μεγαλοφυὲς ἀντὶ carne fundatus a Spiritu canitur, qui fundat terram super stabilitatem suam ?*. Terra est, que non se- mine suscepto eum protulit, qui omnibus escam prehet. Terra est, in qua nulla peccati 85*$ enata ' spina ; secus vero per cujus germen illud potius evulsum est. Terra est, non uti prior maledicta, ac cujus fructus spinis ac tribulis horrescant ; sed su- per quam benedictio Domini fuit, et cujus fructus ventris benedictus, ut sacro dictum est oraculo 99. 5. H;c cum ita se habeant, age, jam videamus ex quo genere semper virens virginitatis ramus recta venerit ; quis genitor, quaeve genitrix illius exstiterit. Joachim scilicet et Anna, illustre cele- Pratissimumque Verbi par, conjugiis omnibus divi- p niorcompages. Cujus enim ramus omnia exsuperat, cur radix cum eo non maxime congruat? Atqui probis radicibus planta sic magnifica et eximia, interim fructu carebat. Limpidissimus fons, sed qui nullum fluentum emittebat. Deprecanda calamitas; graves direque circumstantie. Quid igitur? Cla- maverunt justi, et Dominus exaudivit eos, et. ez om- nibus tribulationibus eorum liberavit eos ! : qualia quidem longe antea David divinissimo afflatu signi- ficaverat. Clamaverunt justi, inquit. Universi ge- neris humani personam par istud meo sensu refe- rebat. Quocirca universum genus humanum Deo ' cognitione destitutum cernebant : mundum ob infl- - delitatem viduum ; cum Psalmista teste : Omnes de- clinaverunt, simul inutiles facti sunt *. Molesta inor- dinatio, moste sterilitatis dispendia erant. Clama- verunt justi. Ubinam ? in proprio horto. Quapropter, cum ex paradiso tristis peccati noxa exiisset, ibi omnium prime matri universorum Deus dixit : Mul- tiplicans multiplicabo dolores tuos et gemitum tuum. In doloribus paries, et ad virum tuum conversio tua *. Quid clamaverunt ? uteri fructum, id est ube- rem Dei notitiam postulantes. Adonai Domine Eloi Sabaoth, sterilitatis probrum non ignoras, quanto mororisubjaceant, qui fructus suntexpertes, nosti. Si respiciens respexeris in humilitatem servorum tuorum, dederisque servis tuis prolem, dono eam coram te donabimus. Exaudivit itaque eos Domi- nus, qui velox sit ad miserandum, et tardus ad iram, donans eam qua proprie Marie nomen gerit, in splendidum et magnificum pro Eva pretium. Ma- τῆς Εὖας . θυγάτηρ ἴαμα μητρικὸν γεγένηται' τὸ [) tris medicamentum filia effecta est: divinse refor- νέον φύραµα τῆς θείας ἀναπλάσεως (73) $ παναγία ἀπαρχή τοῦ γένους, ἡ ῥίζα τοῦ θεοφράστου κλάδου, τὸ τοῦ προπᾶτορος ἀγαλλίαμα. Ὢ τῆς εὐεργεσίας | ὦ τῆς μεγαλοδωρεᾶς 0 "Apa οὐχὶ καί αὐτὸς ὁ ἥλιος φαιδροτέρας νῦν τὰς ἀκτῖνας ἀφίησι τῆς περιχαρείας f αἰσθόμενος ; Αρα οὐχὶ xal πᾶσα ἡ χτίσις οἷον ἱναθρόνεται ἐπ ἐλπίδι τῆς dx φθορᾶς ἔλευθεριας, ixi τῇ γεννήσει τῆς ἀφθόρως (74) κυούσης τὸν ἔλευ- mationis nova conspersio, sanctissima generis pri- mitie : rami divino ore prolati radix : primi pa- rentis exultatio, O beneficium { o munificentiam | Nunquid non sol splendidiores nunc radios ejacu- latur, quigaudii exsuperantiam velut persentiscat? Annon natura omnis quodam modo superbit ac gloriatur, libectatem a corruptela sperans in illius nativitate,que sine labe mundi liberatorem est pa- * Exod. πι, 5. ?* Luc. 1, 28. ! Psal. xxi, 8. 3 Psal. xri, 2. 3 Gen. Π1. 16. (12) Allatius legit ἄτιμον, probrum. (79) Hic lacuna fuit in Allatii codice. (14) Allat. legit. ἀσπόρως,ΦίΠθ semine. 687 8. JOANNIS DAMASCENI ritura.Sed et que sequuntur, inspice.Libens, velim A θερωτὴν τοῦ κόσμου ; Σχόπει καὶ τὰ ἑξῆς' φιλαροί- audias, dilectissime, nec te perscrutari pigeat. Mulge, inquit Scriptura *, lac et erit butyrum. Con- sentaneus justorum precationis locus. In horto preces fundentes, hortum priore longe feliciorem genuerunt. Illuc susurro serpens Evam facili strue seduxit. Hic Gabriel archangelus Mariam leto ser- moneconveniens, turbavit quidem, sed non decepit. Illic serpens auditus tristem mortem importavit : hic angeli suada sempiterne jucunditatis vitam ho- minum generi vicissim invexit. Illic doloris 888 plena sententia, et qua ex prevaricatione paritura est ; hicSpiritus sancti adventus, gaudio eam com- plens, qu: ex prophete oraculo partus dolores ef- fugit. O rerum commutationem ! o novitatem eo- rum que modo geruntur ! Vetera transierunt (quod hic quoque dicatur), et ecce facta sunt omnia nova *. Domus initium, secundum exquisistissimam ejus considerationem, Deique ad homines adventus in- choatio, presentis diei solemnitas prefulget. 6. Habes, charissime, rei de qua querebatur, solutionem. Jam promissi debitum recepisti. Ades- dum, tuquoque cum Isaia Ieaie voces proloquere : Domine Deus meus, glorificabo te ; laudabo nomen tuum, quoniam fecisti res mirandas, consilium anti- quum verum *. Nec multo post in sancta quoque sanctorum introeuntem beatam visurus es, ceu jam sanctissimo Numini consecratam : tum deinde eum utero concipientem, qui comprehendi non potest. O prodigium !In exigua corporis mole illum habi- tare, qui pugillo cuncta continet. Qui vero, o Christi hostis (ut paucis alio digrediar,) non circumscriptus est ^? Quod etsi, inquit, nobis similis, at superior tamen exsistit. Quid vero refert ? Non enim penes formam humanam discrimen ac varielas est, sed penes naturam divinam. Scilicet,maternis uberibus humano more lactabatur; at divino vitam matri praebebat. Nostri more articulata voce loquebatur: supra nos vero divina potestate mandabat, unde mi- racula patrarentur. Terrenis pedibus nostro modo ambulabat ; quod autem maris dorsum calcaret,hoc supra nostram conditionem erat.Nostri instar carne crucifigebatur : at superiorinobis potentia adversas potestates in cruce affigebat. Ex his, alia ad natu- ram certis terminis definitam pertinent, utpote no- bis similem : alia ad incircumscriptam qua nobis superior est. Ita nempe ut neutra alterius naturales proprietates substantiali congressu vitiet, sed intra suos quaque terminos consistat. Tu vero, hoc ca- ves, ne circumscribas, sive in imagine reprasentes (hsc enim idemsunt) tum Acephalorum errore na- turas confundis, tum dispensationem cum Mani- cheis amoliris. Levior tua dementia foret, si Ju- deos sectareris, quam dum Christiani nomine in- signitus in Christum inveheris. Ille namque Deus corpus assumpsisse nequaquam admittens, dum 4 Prov: xxx, 33. 5 Π Cor. v, 17. 5 Isa. xxv, 1. est, pingendum negabat, velut incircumscriptum refellit Niceph. µων Eco, ἀγαπητὲ, καὶ μὴ ἀποχνῆς πρὸς τὴν ἔρευ- ναν. "Aushyv& , φησὶ , γάλα, xai ἔσται βούτυρον, Κατάλληλὸς ὁ τόπος τῆς δικαίων προσευχῆς, Ἐν παραθείσῳ προσευξάµενοι, παράδεισον ἕτεκον, πολὺ τοῦ προτέρου μακαριώτερον. 'Exet ὄφις ψιβυρίσες, εὐάλωτα τὴν Εὔαν ἔξηπάτησεν. Ἐνταῦθα Γαδρὶλ ὁ ἀρχάγγιλος ὁμιλήσας τῇ Μαρίᾳ εὐφρότονα, ἓκ ετάραξεν, ἀλλ᾽ οὐκ ἐξηπάτησεν. 'Exsi ἡ τοῦ ὄνιως ὑπακοὴ θάνατον τὸν ἀμειδῆ προεξένησεν, "vraie ἡ πειθὼ τοῦ ἀγγέλου, ζωὴν τὴν ἀε[χαρη τοῖς ἀνθρώ- ποις ἀντεισήγαγεν. "Exei dj ἀπόφασις ὀδυνηρὰ τῇ à παραχοῆς τικτοῦσῃ' ἐνταῦθα ἡ τοῦ ἁγιου Ἰ[νεύματος ἐπιφοίτησις, χαρµόσυνα τῇ ἐκπεφευγυίᾳ προφητικῶς τὰς λυπικὰς ὠδῖνας. Ὢ τῆς ἐξαλλαγῆς τῶν πρατιο- µένων | ὢ τῆς καινότητος τῶν τελουμένων | Τὰ ὁ;. χαῖα παρῆλθε /λελέχθω κάνταῦθα), ἰδοὺ γέχονε si πάντα καινά, O:xou ἀρχὴ κατὰ ἀκριθεστάτην θεω- plav, καὶ τῆς, τοῦ θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους ἐπιδημίας d παροῦσα πανήγυρις προεκλάµπουσα. ς’. Έχεις, & φιλότης, τοῦ ζητουμένου τὴν λύση, ᾽Απέλαθεν τῆς ὑποσχέσεως τὸ Ἀρέος. Δεῦρο, λέξον καὶ αὐτὸς συν ᾿Ισαίᾳ τὰ Ἡσαϊου * Κύρις ὁ θιός μου, δοξάσω σε’ ὑμνήσω τὸ ὄνομά σου, ὅτι ἐποίη. σας θαυμαστὰ πράγματα , βουλὴν ἀρχαίαν ἄλη- θινήν. Μικροῦ μὲν οὖν καὶ ὄψει τὴν μµαχαρίαν εἲς τὰ Άγια τῶν ἁγίων εἰσιοῦσαν, ὡς ἤδη τῷ σαναγι- στάτῳ θεῷ ἀφιερωμένην' ἔπειτα συλλαμθάνουσεν b γαστρὶ τὸν ἀπερίληπτον. Ὢ τοῦ θαυματος | Εἰς µι- κρὸν σώματος ἐνοικῆσαι τὸν περιέχοντα ὁραχὶ si συµπαντα. Rai πῶς οὐ περιγρατὸς, ὦ ἉΧριστομάχι C (Ίνα μικρὸν παβαθεωρήσω); "Ott, εἰ καὶ καθ ἡμᾶς, φησὶν, ἀλλ᾽ ὑπὶρ ἡμᾶς. Καὶ τί τοῦτου ; Οὐ γὰρ xoti τὴν ἀνθρωπείαν μορφὴν, ἀλλὰ κατὰ τὴν βεότητο φύσιν ἡ διαφορὰ xai ἐξαλλαγή" otov ἐγαλουχεῖτο µα- ζοῖς μητρικοῖς ἀνθρωπικῶς' ἀλλὰ παρεῖχε τὸ (v μητρὶ θεοπρεπῶς, Ἐλάλει φωνῇ ἐνάρθρῳ xa0' ἡμᾶς, ἀλλὰ παρηγγυᾶτο ἐξουσίᾳ θεὶκῃ ὑπὲρ ἡμᾶς δι ὧν τὰ θαύματα. Ὡδοποίει γεηροῖς ποσὶ xag! ἡμᾶς, D el; νῶτα θαλάσσης ὑπὲρ ἡμᾶς ᾿Εσταυροῦτο cupi καθ᾽ ἡμᾶς, ἀλλ᾽ ἑτροποῦτο ἐν σταυρῷ τὰς tvavilac ὃν- νάµεις ὑπὲρ ἡμᾶς Qv τὰ μὲν περιγραπτῆς φύσιως τῆς καθ ἡμᾶς γὰρ' τὰ δὲ ἀπεριγράπτου, τῆς ὑτὶρ ἡμᾶς, οὗ λυµηναμµένης θατέρας θάτερα τῇ οὐσιώδει συνοδῳ τὰ φυσικὰ ἰδιώματα. ἀλλ) εἴσω τῆς οἰχείες ὁροθεσίας ἑκατέρας ἑστώσης. Σὺ δὲ φεύγων τὸ περι D Ἰβάφειν, ἤτοι εἰκονίζειν ταυτὸν γὰρ ἁἀμφότερα, χεὶ τάς φύσεις σὺν Λ᾿Αχεφάλοις, καὶ τὴν οἰκονομίαν ἀποσκευάσῃ σὺν Μανιχαίοις. Ἡττον ἦν σοι εἷς ἀνοίας λόγον, ἵνα τὸ ἀληθές εἴπω, Ἰουδαίζειν, fj τὴν προσ- ηγορίαν Χριστιανοῦ ἔχοντι κατὰ Χριστοῦ φἐρεσθαι, "Ott ὁ μὲν οὐ προσιἔµενος Θεὸν σεσωμάτῶσθαι, οὔτι εἰκονίζει, ἀχόλουθα ἑαυτῷ πρᾶσσων có δὲ προσ- Ἠχάμενος μὲν, μὴ εἰχονίζων δὲ, ἀνακόλουθας σεαυτὸ γίνῃ, γέλωτα ὀφλισκανων xal τῷ Ιουδαίζοντι. Kel οὕπω λέγω τὴν ὕθριν, ἀλλὰ πρὸς μὲν ἐκείνους τοσοῦ- — Ἰ Hec contra Copronymum, qui Christum ut homo in Antirrheticis ineditis. 689 HOMILIA 11 IN NATIVITATEM EH. V. MARLE. 690 τος ὁ λόγος, ὅτι μὴ δογματιχῶς, &AÀ' ἑορταστικῶς À nec pictura representandum putat, sibi ipse con- συνηθροίσθηµεν. Ἡμεῖς δὲ ἔτι βραχέα προσειπόντες τῇ Παρθένῳ, καὶ ταῦτα ἐξ ὤν ὠνόμασται ἐν τῇ θεο- πνεύστψ Γραφῇ ἀνελίττοντες, συμπερανοῦμεν ἐν τού- τοις, sl καὶ ἀναξίως, τὸν λόγον. sentanea facit. Tu vero qui illud concedas, cum pictura exprimere nolis, tibi ipse dissentaneus, vel ab ipsomet Judao deridendus es : quanquam nec- dum contumeliam dico. Et hzec quidem ad illos di- cta sint, quando non ad discutienda dogmata, sed ad celebritatem agendam convenimus. Nos porro paucis Virgine salutata,et ex iis potissimum quibus eam divine Littere cohonestant, sermonem, etsi non digne sa- tis, absolvemus. C. Xaips, Μαρία, τοι µυρία, διὰ τὸ ἀπειροπληθὶς τῶν ἐγχωμίων. Μυρία γὰρ εἰπὼν περὶ σοῦ τις, οὐκ ἂν ἐφίκοιτο τῆς ἀξίας. Χαῖρε, Κυρία, ὡς τοῦ τῶν ὅλων Κυρίου μητροπρεπῶς τὴν χυρείαν εἱληφυῖα, ἧς τὰ σύµπαντα δοῦλά τις φήσας, οὐκ ἀπὸ σκοποῦ βάλλοι τὸν λόγον. Xaips, σµύρνα θαλασσίχ, ἡ ἐν τῇ ἀλμυρᾷ τοῦ βίου ῥοπῇ τὴν σάρκα νεκροφοροῦσα τῇ ἁμαρτίᾳ, ἐξ ἧς Ὑλυκασμὸς, καὶ Όλως ἐπιθυμία, ὁ λέγων ἐν ᾿”Ασμασιν, ᾿Βτρύγησα σμύρναν μετὰ ἐρωμάτων qoo. Χαῖρε, βάτε, τὸ πυρίπλοχον θαῦμα, ἡ κατὰ στέρησιν ἄθατος tfj ἁμαρτίᾳ' ἐπεὶ xai φυτὸν ἀθιγὶς, xal βατον οὐρανὸν δεδειχυῖα γηγενέσιν ἐκ Μογονίας σου. Xaios, χιθωτὲ, τὸ θεόδµητον στέγος, $ τοῦ νεοκτίστου χόσµυυ ταµία, ἀφ᾿ ἧς ἔξεισι Χριστὸς, ὁ νέος Νῶε, πληρῶν τὸν ἄνω χόσµμον τῇῃ ἀφθαρσίᾳ. Χαῖρι, ῥάθδος, τὸ θεόφυτον ἕρνος, ἡ µόνη πασῶν παρθένων τεχνοφόρος, ἐξ ἀσπορίας ἀνθήσασα vlla τὸν τῶν ἁπάντων θεὸν καὶ ἱεράρχην. Χαῖρε, στάµνε, τὸ χρυσόπλαστον ἄγγος, dj παντὸς ἄγγους ἐξφχι- σµένη, ἀφ᾿ ἧς μανναδοτεῖται ἁπαςὁ Χόσμος, τὸν iv πυρὶ τῆς θεότητος ἐξοπτηθέντα τῆς ζωῆς ἄρτον . Χαῖρε, σχηνἡ, ὁ θεότῃτος πόλος, οὐρανοῦ τῶν ἀψίδων προφερεστέρα, do' ης αὐτοπροσώπως ὠμίλησε θεὸς ἐνθρώποις, xai ἐξ Tic εἰς τὸν κόσμον ἱλασμὸς ἐπεδή- µησεν αἰώνιος. Χαϊρε, θυµιατήριον, τὸ σχεῦος τὸ χρυσόνουν, ἡ τὸν θεῖον ἄνθρακα ἔνδον φέρουσα, ἀφ᾿ Tc διέπνευσεν εὐωδία τοῦ Πνεύματος, τὴν μυδῶσαν φθορὰν ix χόσµου ἀπελάύνουσα. Xaips, τράπεζα, τὸ βιόβετον χκρᾶμα ἡ πᾶσιν ἀγαθοῖς ἀρετῶν πλήθουσα μέθεξις, τῷ λέγοντι ἐν "Ασμασιν Ὀμφαλὸς σου χρατὴρ τορευτὸς, μὴ ὑστερούμενος κράματος. Χαῖρε, ναὶ, τὸ χαθαρότευκτον Κυρίου δῶμα, περὶ οὗ φησιν ὁ Δαθὶδ' "Άγιος ὁ ναὺς σου , θαυμαστὲς ἐν δικαιοσόνῃ * ἐξ οὗ ναουργῶν ἈΧριστὸς ἑαυτῷ τὸ θῶμα, ναοὺς δείχνυσι τοὺς βροτοὺς Osou ζῶντος. dpt, ἁγίασμα, ἡ κρήνη d θεοθρυτος dj πάσης ἁγιστείας ἀνάπλεως, ἐξ ἧς πρόεισι τῶν ἁγίων "Aqtoc, ὁ ἐξ ἐναγείας ἀποχαθαίρων κόσμον . Χαῖρε, τόπος Κυρίου, ἡ θεοστιθἠς γαῖα, ἡ τὸν ἔξω τούτου παντὸς τῇ Δεότητι τοπώσασα τῇ σαρκώσει, ἐξ Tic ὁ ἁπλοῦς, σύνθετος: καὶ ὁ ἀίδιος, ἔγχρονος' καὶ ὁ περιγραπτὸς, ὁ ἀπερίγραπτος. Χαῖρε, οἶκος θεοῦ, ὁ θείαις ἀγλαίαις ἐχλάμπων δόµος, οὗ τὸ ὐπέρθυρον ἀναφαίρετον τῆς ἀχνείας ἡ πλήρης δόξης Κυρίου, καὶ τῶν πυρίνων ig φωτοειδεστέρα dv πνεύµατι. Χαῖρε, πύλη, ἡ ἀνατολόθλεπτος, ἐξ ἧς η τῆς ζωῆς ἀνατολὴ τοῖς ἀνθρώποις τὴν τοῦ θανάτου δύσιν μειοῦσα. ἡ θεόδευ- τος βάτος, καὶ τὰς κλεῖς τῆς παρθενίας φέρουσα. * Cant. v, 1. * Exod. τι. 2. 10 Exod. xxv, 10. D 1. Ave, Maria, quasi µυρία, infinita ob infinitam laudationum copiam. Quamvis innumera quis de te dixerit. nunquam tamen argumenti dignitatem assecutus erit. Ave, Domina, que materna aucto- ritate, universorum Domini dominatum nacta sis : cui si quis[cuncta ancillari dicat, non longe a meta abierit. Ave, myrrha marina, qua in salso hujus vite fluxu carnem peccato emortuam 81$ 4 gestas, in qua dulcedo, et penitus desiderium est, qui dicit in Canticis : Messui myrrham cum aromatibus meis *. Ave, rubus, igni complicatum miraculum, ipsa pec- cato inaccessa (nam et arbustum istud tangi ne- quit) et cujus divino partu celum terrigenis acces- sum redditum sit ?. Ave, arca, structum a Deo te- ctum !?, novi mundi conditoris receptaculum ; ex qua Christus novus Noe !! mundum supremum incorruptione replens procedit. Ave, virga, divinse plantationis ramus /3, sola inter omnes virgines puerpera, que nullo semine suscepto, universorum Deum et hierarcham Filium, uti florem emisisti. ÁÀve, urna, ex auro conflatum vas, ab omni vase secretum, et quo mundus universus impensum sibi manna accipit !*, vite scilicet panem igne Deitatis coctum. Ave, tabernaculum quod fixit Deus !*, con- ditus polus, ipsis cceli axibus preesstantior: ex qua Deus, sua ipse persona cum hominibus est conver- satus, et ex qua eterna mundo propitiatio advenit. Ave, thuribulum, vas mente aureum !5, divinum intus carbonem ferens, et qua fragrans odor Spi- ritus, corruptela putorem mundo exsufflavit. Ave: mensa, mistum divinitus appositum ; omnibus vir- tutum bonis affluens participatio, ei quiin Canticis dicit, Umbilicus tuus crater tornatilis, nunquam misto vacuus!*. Ave, templum, purissimefabricata domus Domini, de qua David ait: Sanctum est templum tuum, mirabile in justitia !! ; ex qua sibi Christus corporis templum exstruens, templa Dei vivi mor- tales effecit. Ave, lustratio, divinis lymphis scatu- riens fons, omni plena sanctimonia, ex qua Sanctus sanctorum !*, scelere mundum expurgans, exivit. Ave, Domini locus, Ilei gressu calcata terra, que illum complexa es, qui omni, quatenus est Deus, loco eximitur : ex qua ille quisimplex erat, exsistit compositus ; temporalis, qui sempiternus ; circum- scriptus, qui incircumscriptus. Ave, Dei domus, divinis splendoribus effulgens, cujus castimonia superliminare evelli nequit ; domus glorie Domini plena, preque ignitis Seraphim spiritu lucentior !*. 13 [sa, mi, 1. !! Gen. vr, 9. 15 Exod. xvi, 33. » Exod, xxvi, 4 seqq. !* Exod. xxv, 29. !* Cant. vir, 2. !? Psal. Lxiv, 5. !* Exod. xxv, δ. !* Isa. vi, 691 8. JOANNIS DAMASCENI 60 Ave, porta ad orientem spectans *?, ex qua vite Λ Χαῖρε, οὐρανὲ, τὸ τοῦ περιχσσµίου χώρου ἑνδιαίτημε oriens mortis occasum hominibus imminuit: rubus Deo permeabilis, et claves Deitatis ferens. Ave, cee- lum, loco mundum ambientenobilius habitaculum, virtutum fulgoribus uti stellis covuscans; ex quo justitie Sol ortus est, salutis quse nunquam occidat, diem hominibus condens. Ave, thronus in sublime elatus in gloria, animata sedes, Dei in se sessionem designans, ac intelligentibus ipsis virtutibus potio- rem requiem Deo praestans. Ave, Cherubim, mens igne rutilans, que divinis sensis tanquam oculis plena es, ac multiplici luce gratiam evibras : cujus munere lumen ad homines transmittitur, quod nescit occasum. Ave, Mater, solavirum nonlexperta, sola inter matres illibata et que matribus conve- niunt,morevirginum nacta,portentum portentorum maxime novum. Áve, Virgo prolem exixa, sola inter virgines puerpuera, inter matres insignia virgi- num gestans, prodigium pre ceteris stupen- dum. Ave. signabulum regium, universorum Re- gem qui substantiam ex te sumpsit, corpusculo materno simili exprimens: Si quidem compa. ratum est, ut talis fetus sit, qualis 85585 et parens. Ανο, liber signatus *!, libidinosa omni cogitatione innoxius, ex qua divinitus insculpta legis arbiter, ab ipso solo, qua virginem decet ratione, percurritur. Áve, tomus novi mysterii 3, illibata prorsus incorruptione, in qua omnis expers forma Verbum,humane speciei penicillo depictum est, hoc est carne indutum, quod simile nobis per omnia factum sit, excepto peccato. Áve, fons signa- tus 3 incorruptionis origo, que Christum vite fluentum,nihil lzsis virginitatis signaculis edidisti; cujus consortio immortalitatem adepti, ad paradi- sum nunquam senescentem reducimus. Ave, hortus conclusus, virginitatis compendio nunquam aperta fertilitas, cujus odor est sicut agri pleni, cui bene- dixit, qui ex te prodiit, Dominus. Ave, rosa immar- cessibilis, infinite fragrans ; cujus odore Dominus oblectatus, in te requievit, et ex qua florescens ipse, mundi odorem repressit. Ave, pomum bene olens, fructus sterili prognatus, ac divina venustate deco- rus: que in Canticis ais : Stipate me malis, quia vulnerata charitate ego sum 19; cujus Christus puri- tatem decerpens, intemeratam mundo odoris sua- vitatem in epulis habuit. Ave, lilium, cujus proles Jesus hac agri lilia vestet 15; suave spirans Spiritus rosarium, ex qua Christus stola minime neta, cujus decore Salomonis ornatus omnis obscuratur,absque semente indutus est. Ave,flos,pra» cunctistinctorum coloribus varium omni virtute condimentum,ex qua flos flori similis, matrem exacte referens consurgit, super quem, ut Scriptura dicit 5, septem spiritus requiescunt. Ave, nardus fluens, unguentariorum more castitatis aromata irrigans, quorum evapora- tio suavissimus illi odor est, qui in Canticis dicit : 9 Ezech. ΧΩΗΥ, 2. ?! Isa. xxix, 141. ?? δα. vini, 4, *5 ρα. xi, 2. τιμιώτερον΄ ἡ ταῖς τῶν ἀρετῶν λαμπηδόσι γχαταστι- poc, ἐξ ἧς ὁ τῆς δικαιοσύνης ἥλιος ἀνετειλεν, ἡμέρεν ἀδύτου σωτηρίας ἀνθρώποις δημιουργησάµενος . Χαῖρε, θρόνε, ὁ (75) µετεωροπόρητος iv Of, ὁ ἵμ. Ψυχος θῶχος ἡ τοῦ θεοῦ χαθέδραν iv ἑαυτῇ διαγρέ- couxa, xxl ὑπὲρ νοερὰς δυνάµεις Θεὸν ἀναπαύουσ, Χαῖρε, Χερουθὶμ, ὁ πυροειδὴς νοῦς, fj ὡς ὄμματα ci θεῖα νηήµατα πλήθουσα , xai πολυφάτους χάριτας ἀναστράπτουσα , καὶ δι ἧς τὸ ἀνέσπερον ὥς ὁ- θρώποις διαπορθµύεται. Χαῖρε , Μήτηρ ἆνανδρε ἡ iv µητράσι μόνη ἀγνεύουσα, xal τὰ µητέρων χατὲ παρθένους ἔχουσα, θαυμάτων ἁπάντων τὸ καινότατον θαῦμα. Xaipe, Ἡαρθένε γεννήσασα, ἡ iv παρθίνοις μόνη τοχευουσα , xal τὰ παρθένων κατὰ μητίρας φέρουσα * τεράτων ἁπάντων τὸ φρικωδέστατον λά- ληµα. Xatps, σφραγίς βασιλικἡ, ἡ τὸν ἐκ σοῦ οὐσιω- θένθα Βασιλέα τῶν ἁπάντων ἀποτυποῦσα μητροµοίῳ σώματι’ εἴπερ oix ἡ γεννῶτα, τοιοῦτον δηλαδὴ καὶ τὸ γίννηµα. Xatps, βιθλἰον ἑσφραγισμένον, ἡ πάσῃ φθορο- ποιῷ ἐπινοίᾳ ἀπήμαντος, ἐξ ἧς ὁ θεοχαράκτου νόμου χύριος πρὸς αὐτοῦ μόνου παρθενιχῶς ἀναγινώσκετι. Xaipe, τόµος καινοῦ μυστηρίου, ἡ τῇ ἀφθαρσίᾳ παν- τάπασιν ἄθιχτος, iv d$ ὁ ἀνείδες Λόγος Ἱραφίδι ἀνθρωπικῆς ἴδέας ἐζωγράφηται, εἴτουν σεσωµάτωται, ὁ κατὰ πάντα ὅμοιος ἡμῖν πλὴν ἁμαρτίας γενόμενος. Xaips, 17,17) ἐσφραγισμένη, ὁ βρυτὴρ τῆς ἀφθαρσίας, 3 τὸ ρεῖθρον τῆς ζωῆς Χριστὸν ἐχθλύσασα, τῶν ση- µάντρων μηδαμῶς τῆς παρθενίας λυμανθέντων. (9 τῇ µεθέξει ὁπαθανισθέντες, παλι,δρομοῦμεν, εἰς τὸν ἀγήρω παράδεισον. Xaips, χῆπος χεκλεισµένος, ἡ τῇ παρθενἰᾳ ἁδιάνοικτος εὐχαρπία, ἧς ἡ ὄσφρησις ὡς ἀγροῦ πλήρους, ὃν ελόγησεν ὁ ἐκ σοῦ προελθὼν Kóptoc. Xaips, ῥόδον ἁμάραντον, tj τὸ ἀμήρυτον $j- ωδιάζουσα, 7i; ὁ ὀσφρανθεὶς Κύριος ἐπανεκαύσατο, καὶ δι dc ἀνθήσας τὴν εὐωδίαν τοῦ χόσµου ἆπ- εµάρανε. Χαἴρε, μῆλον εὐωδιάζου, ὁ στειροφυὴς xap- Tóc, xal ὡραιόθεος, ἡ λέγουσα ἐν "Δσμασιν, Ἐν µήλοις µε ατοιθάσατε, ὅτι τετρωµένη ἀγὼης ἐγώ εἰμι. "Hc δρεψαµένης τὴν χαθαρότητα Χοιστὺς, εἰστιάσατο εὐοδμίαν ἄχραντον τῷ νόσµμῳψ διαπνέου- σαν. Xaipe, κρῖνον, οὗ ὁ όνος ᾿[ησοῦς, ταῦτα τὰ xpiva τοῦ ἀγροῦ ἀμφιεννύντος ἠδύπνους ῥοδωνία τοῦ Ηνεύματος, ἐξ ἧς Χριστὸς ἀνήθευτον ἐξ ἁσπο- ρίας στολὴν περιεθάλετο, τὴν Σολομωντικὴν στολν ἀποχρύπτουσαν. Xaips, ἄνθος, τὸ πάσης ἀνθοθαφι- κῆς χροιᾶς ποικιλώτερον ἐξ ἀρετῆς ἁπάσης ἵδυσμα, ἐξ dic ἄνεισιν ἄνβος ὁμοίφῳ ὅμοιον χατὰ μητριαὴν ἐμφέρειαν, ἐφ ᾧ ἑπτὰ τὰ ἀναπαυόμενα πνεύματα, ὡς ὁ Λόγος, Xaips, νάρδος νάουσα, xai ἁρδεύουσα κατὰ τὰ μυριψικὰ τῆς ἀγνείας ἀρώματα, Qv ἡ δις- δοσις ὀσμὴ ἡδεῖα τῷ φήσαντι ἐν "Ασμασι' Νάρδος µου ἔδωχεν ὀσμὴν αὐτοῦ. Χαϊρε, ατακτὴ, ἡ ix παρ- θενικῆς βλασαμουργίας ἀποστάξασα Χριστῷ, στακτήν ἁγιάσματος, ἤτοι γάλακτος, ἡ ψάλλουσα ἐν "Acyua- σιν ᾿Απόδεσμος τῆς στακτῆς ἀδελφιδοῦς µου 13 Cant. iv, 1, ** Cant. n, 5. 35 Cant. i1, 4. (75) Allatius legit µετεωροπόθητος, superna coucupita: non placet. σ΄ ωῶ.-- 693 | HOMILIA II IN NATIVITATEM B. V. MABLR. 694 ἐμοὶ, ἀναμέσον τῶν μαστῶν µου αὐλισθήσεται. ἡ Nardus mea dedit odorem. suum *'. Ave, stacte, ex Xaips, κιινάµωμον, τὸ ἐκ νοητοῦ παραδείσου τῆς ἀχραντίας ἐξιὸν ἄρωμα, οὗ fj ὁσμὴ ἡδεῖα τῷ λέχοντι ἐν ᾿Λσμασιν ᾿Αποστολαί σου παράδεσος ῥοῶν μετὰ καρπῶν ἀχροδρύων * χάλαμος xal κιννάµω- pov μετὰ πάντων ξύλων τοῦ Λιθάνου. Χαῖρε, θύ- ἵατερ, ἡ θυηπόλος νεᾶνις, ἃς τὸ ἄχραντον ἐράσμιο», καὶ 6 χόσµος παράδοξος τῷ φῄσαντι ἐν "Λσμασι" Τί ὡραιώθησαν διαθήµατἁ σου ἐν ὑποδήμασι, θύγατερ ᾽Αμιναδάθ ; Ἱ] χοιλία σου θηµωνία σίτου τεφραγµένη ἐν κρίνοις. Χαϊρε , ἀδελφὴ, ἡ τοῦ καλοῦ ἀδελφοῦ wapovujoc xai πανέραστος , οὗ ἡ φονὴ τοιαδε ἐν "Ασμασιν * Ἐκαρδίωσας ἡμᾶς , ἀδελφή µου νύμφη, ἑκαρδίωσας ; Xaipt, νύμφη, ἧς νυµφο- στόλος τὸ Πνεῦμα τὸ &ytov, καὶ νυµφίος ὁ Χριστὸς, ὁ λέγων iv "Ασμασιν' Ὁλοχάλη d πλησίον µου, Β καὶ μῶμος οὐκ ἔστιν dv col δεῦρο ἀπὸ ΆΛιδανου, νύμφη. Xaipe, µύρον, τὸ τῶν ἀρετῶν μυριότίμον σύνθημα, d παναγνείας µύροις µυρίζουσα , ἐξ fi ὁμωνύμως σοι προῆλθεν ὁ Κύριος. Mópov γάρ, φησίν, ἐχχενωθὲν ὄνομά σου ἀφ᾿ οὗ κἐχρισται τὸ βασίλειον ἱεράτευμα. Χαῖρε, θυμίαμα, τὸ ὑπὲρ xó- σµου παντὸς ἐνώπιον Κυρίου κατευθυνόµενον προσ- Ὠκτήριον, ἡ ἀποπεπληρωμένη ἐξ εὐωδιας τοῦ Πνεύματος , περὶ ἧς που θαυμαστικῶς βεθόηται Τίς αὕτη ἀναθαίνουσα ἀπὸ τῆς ἐρήμου, ὡς στε- λίχη καπτοῦ τεθυμιαµένη ; Χαῖρε, χρυσίον καθαρὸν, À iv χωνείᾳ τοῦ Θεοῦ δοκιμασθεῖσα τῷ πυρὶ τοῦ Πνεύματος , καὶ μηδαμοῦ ῥυτίδα κακίας φέρουσα. ἐξ οὗ ἤτε λυχνία, xal ἡ τράπεζα, xal πάντα τὰ xri τὸν νόµον Ὑχρύσεα xat' ἔμφασιν ἀλληγορικὴν, ixl σὲ τὸν χρυσώνυμον xal πολυώνυμον µεταλαμθά- C Ἠται, Χαΐρε, ξζύλον ἄσηπτον, ἡ φθορᾶς ἁμαρτικῆς μὴ προσηχαμένη σχώληχα, ἐξ Tc τὸ νοητὸν θυσια- στήριον, οὐκ ἐκ ξύλων (70) ἀσήπτων κχατεσχευασµέ- νο, ἀλλ᾽ ἐξ ἁχράντων λαγόνων θιῷ δεδομημµένον. Χαῖρε, πορφύρα βασιλικὴ, ἡ ἐκ παρθενικῶν αἱμάτων σου ἐξυφάνασα ἁλουργίδα τῷ λέγοντι ἐν "Λσμασι" Πλοχίον χεφαλῆς σου ὡς πορφύρα βασιλεὺς δεδεμέννς ἐν παραδρομαῖς. T ὁὡραιώθης, ἢ τί ἠδύνθης ; Χαῖρε, βύσσος κεκλωμένη, ἡ βάθος θείων νοημάτων àv διανοίᾳ χλώσασα, xal ταῖς ἐνανιίχις Δέλξεσιν ἄχαυνος" Hox γὰρ, φησὶν, ἔσται µοι τοῦτο, ἐκεὶ ἂνδρα οὐ Ὑινώσκω; Δι ἧς ἡ ἐἔπωμίς πορφυ- ῥοχρυσόµιχτος τῷ ἱεραρχοῦντι τῶν ἄνω Δυνάμεων. Χαῖρε, ῥάχινθος, τὸ φλογοφαγὲς τῆς παρθενίας ἔριον KE οὗ μυστικῶς τῷ Ori ἱερούργηται ἄμφιον σωµα- D τῴσεως, Xaipe, κούφη νέφέλη, ἡ τὸ γεῶδες καὶ βρί- δον σχῆνος, κοὔφόν πως (77), ὡς ἀερῶδες, ἔχουσα, καὶ τὸν ἄρτον τῆς ζωῦς ὡς ἐν θυσιαστηρίῳ καλύπτουσα, bv ᾗ χαθῆσθαι Κύριον Ἡσαίας προσηγόρευσε. Xaips, Ἓχραντε, τὸ ἀνέπαφον τῆς παρθενίας χειµήλιον, $$ tbv ἄχραντον Λόγον Ὑεννήσασα, ἀφ' ἧς fj παρθενία 7 Rom. x, 33, 34. ^ Rom. ix. 18. *! Jerem. xxni, 94. **Isa. rxvi, 1. Luc. 1, 28, 42. *! joan. vi, 48. 1,38. * Cant. vi, 8. ** Philipp. u, 9. (16) Allat. legit σηπτων, corruptibilibus. (77) Ὡς ἀερῶδις. Alludit ad velum quo Greci sanctum panem in altari positum operiunt, quod- virginalis balsami confectione sanctitatis sive lactis Christo stacten stillans, que rursum in Canticis ca- nis : Fasciculus myrrha dilectus meus mihi, inter ubera mea commorabitur **. Ave, cinnamonum, spi- ritalis paradisi aroma integritatis, cujus odor ei dulcis est, qui perifide in Canticis dicit : Emissiones tug paradisus malorum punicorum cum arborum fructibus: calamus et. cinnamomum cum universís lignis Libani **. Salve, filia, Dei sacerdos juvencula, cujus puritas desiderabilis, et decor admirabilis, illi qui in Canticis dicit: Quam pulchri sunt gres- $us tui in calceamentis, filia Aminadab. Venter tuus acervus tritici, vallatus liliis 9. Ave, soror perpul- chri fratris cognominis, eique summe cupita, cujus vox ejusmodi in Canticis sonat: Vulnerasti cor meum, soror mea sponsa, vulnerasti cor meum *!. Àve, sponsa, cujus pronubus Spiritus sanctus, ac Christus sponsus, qui dicit in Canticis: Tota pul- chra es, amica mea, et macula non est in le; veni de Libano, sponsa **. Ave, unguentum, infiniti pretii compositio omnigene castimonis unguenta spirans ex qua Dominus idem tecum nomen gerens prodiit (ait enim, unguentum eff'usum nomen (tuum 33), quo regale unctum sacerdotium fuit. Ave, incensum, precationis locus pro omni mundo directus ante Dominum ; que fragantia Spiritus repleta es, dequa admirantis voce clamatum : Que est ista, que 956 ascendit de deserto, tanquam virgula fumi suffita **? Ave, aurum purum, qus» igne Spiritus in vitse hujus conflatorio probata es, nec malitia usquam ruga deformis: ex quo auro, tum candelabrum, tum mensa, tum reliqua omnia legis ritu aurea, allégo- rie non ambigua significatione de te aureis multis- que nominibus celebri accipiuntur. Ave, lignum non putrescens, qus corruptionis peccati vermem non admisisti : ex qua spirituale altare, non ex lignis imputribilibus, sed ex intemerato utero exstru- ctum fuit Deo. Ave, purpura regia, que ex virginali tuo sanguine purpuream vestem texuisti, dicenti in Canticis : Plexus capitis tui ut purpura : rez vinctus in transcursibus. Quam pulchra, et quam suavis ** | Ave, byssus retorta, alta sensorum animo circum- volvens, nec contrariis illecebris cedens: Quo- modo enim, inquit, hoc mihi accidet, quoniam virum noncognosco**? Ex quasummi supernarum Virtutum antistitis purpura auroque intermistum humerale contextum est. Ave hyacinthus flammei coloris virgi- nitatis vellus ex quo mystice corporis amictus Deo conditusfuit. Ave,nubis levis,terrenum etgrave pon- dusleve quodammodo aerisinstar tabernaculum ha- bensac velut in altari panem vite operiens cui Isaias Dominum insedisse vaticinatus est*'. Ave intemerata ^ Luc, *5 Gen. xxvii, 12 seqq. que vocant ἀέρα, q. d.aerem : quod male Combefi- sius pro corporali sumpsit. "dà 1 7 . . . ... ; uu n . Σο πο Qoa *4 κ - 2t Ua c 9 0 MEN'S EPFL TELE "E ^ a * C ο t 605 8. JOANNIS DAMASCRNI intactum virginitatis monile, que immaculatum A ἐξέλαμψε τὸν χύσμον συντέµνουσα. Χαϊρε, ἁγνὴ ἡ, Verbum peperisti, ex qua virginitas mundum com- pendiobrevianseluxit.Ave, pura,que solamundum cor habere gloriari possis : mons vere Deo gratus; exqua novusIsrael vetere przstantius diuturniusque sanctificatur. Ave, rei connubialis nescia, nulla viri opera, nuptiale puerperium edens, matrisque in morem in prolis alimentum lactis fontes ferens; unde lac virginale ei qui cuncta nutrit, elicitur. Ave, impolluta, sola Deo in qua habitaret pervia, Deique dignationem a tuo partu habens : undecun- ctis etiam celi Potestatibus venerabilis es. Ave, vellus Gedeonis, victorice symbolum ?5, ex qua figu. rate Rex immortalis defluxit, qui conceptis verbis ait : Confidite, ego vici mundum *?. Ave, Dei locus, qui utero ipsum escomplexa, quiin omnibus absque eo quod contineatur, exsistit: in cujus pugillo omnia sunt, cum ipse tuis in manibus est: quod neo si verbis exprimatur, intelligi, nec, si intelligatur, conjici satis potest. Salve, Dei Mater, sola Filii sui ancilla, atque ambo natura : postquam nulla virgo mater exstat, beata virginitate ad pristinam in pa- radiso incorruptionem reversa. Áve, Dei susceptrix, Juminosum divine infinitatis elementum, cujus pe- dali utero comprehensus infinitus est, quique om- nium in se fines continet. Ave, proprie et vere Dei- para, tremenda hominibus cum Deo copula, per quam conjuncta terrenis celestia, et humana Deo, vicissimque homini rependens divina. Ave,nuptialis thalamus, preclaris virginitatis dotibus exstructus illi qui in Canticis dicit: Introivi in hortum meum, soror mea sponsa *. De cujus cum carne commer- cio illa subnectit : Egredimini, οί videte regem Salo- monem in corona, quo coronavit eum mater sua, in de dispensationis ejus, et in die letitio cordis 854 εις)!" Ave, agna, si conjugalis congressus spectetur, infe- cunda ; sin divina conceptio, puerpera : ex qua ille Agnus Dei, qui tollit peccatum mundi **, advenit. Ave, lucis nebula, in hac vit» solitudine novum Israel intercessione sua obumbrans "2, ex qua gra- ti» audita decreta, et de qua justitie sol ortus est, cuncta incorruptionis radiis collustrans. Salve, can- delabrum,aureum firmumque virginitatis vas, cujus ellychnium gratia Spiritus *, oleumque, sanctum illud corpus, quod ex illibata carne tua assumptum fuit ; ex quibus Christus, lumen nesciens occasum : quae nimirum sedentibus in tenebris et umbra D mortis sempiternam vitam accendisti. Ave, Maria, gratia plena **, res gaudio omni gratiosior, et no- men : ex qua gaudium immortale Christus, inflictze Adamo tristitio medicina, in mundum venit. Ave, paradise, predium Edem beatius, ubi virtutis planta omnis germinavit, et in quo arbor vitz enituit ; cujus commercio ad vitam pristinam redimus, terga dante flamineo gladio,uti scriptum est. Ave, civitas 8 Judic. vi, 39. 91081. xvi, 33. Μ Exod. xxv, 31. *? Cant. v, 1. 55 Luc. 1, 34. (18) Lego εἴνεκα. μόνη τὴν καρδιαν ἁγνὴν αὐχηματικῶς ἔχουσα, Τὸ ὄρος ἀληθῶς τὸ φεόδεκτον, ἀφ᾿ οὗ ἁγνίζετα: ὁ νέος Ἰσραὴλ τοῦ πάλαι τιμαλφέστερον καὶ Ὑχρηνιώτερον. Xaipe, ἀλόχευτε, βρεφοτρεφῆ γαλουχίαν µητροπρι- πῶς φέρουσα, ἀφ᾿ T« ἀμέλγει γάλα παρθενιχὸν, ὁ τρέφων τὰ σύμπαντα. Xaipe, ἀμόλυντε, ἡ μόνη Guy tlc ἐνοίκησιν εὐπρόσιτος, καὶ θεοῦ ἀξίωμα ἐκ γεν- victu ἔχουσα᾽ διὸ σὺ προσκυνητὴ xal πάσαις o ῥανίαις Δυνάμεσι. Χαἴρε, πόχε, τὸ περὶ τὸν Γεδεὼν νίκης σύμθολον, ἐξ Tic ἀπεῤῥόη τροπικῶς ἡ δρόσος ἡ ἀθάνατος , ὁ αὐτολέχκτως φάμενος * Οαρσεῖτε , t(8 νενίκηχα τὸν Χόσμον. Xatpe, χωρίον θεοῦ, τὸν ἐν πᾶσιν ἆἀχωρητον ἐν γαστρὶ χωρήσασα: οὗ τὰ πάντι ἐν δραχὶ, xai σοῦ παρόντος iv yspolv: ὃ xai. λεγό- p rm ἁδιανόητον , καὶ διανοούµενον ἀσυνείχαστον, Xaips, θΞοῦ Μήτηρ, ἡ µόνη τοῦ ἰδίου Υἱοῦ δούλη, χαὶ ἄμφω φύσει, μεθ) ἣν οὐκ ἔστι µήτηρ παρθένος τῆς µακαρίας παρθενίας εἰς τὴν περὶν ἐν παραδείσῳ dw- ὁραμούσης ἀφθαρσίαν. Xaips , θέοδόχε , φωτοειδὲς στοιχεῖον τῆς θείας ἀπειρίας, οὗ ὁ ἄπειρὸς, ποδιείᾳ γαστρὶ περιεχόµενός, καὶ ἐν ἑαυτῷ περιέχων τὰ πὲ- pata. Χαἴρε, θεοτύχε κυρίως xai dr oix, τὸ πρὸς θεὸν ἀνθρώποις φριχκτὸν συναπτήριον, OU ὃς τὰ οὐ- ῥάνια τοῖς ἐπὶ γῆς Ίνωνται, θεῷ τὰ ἀνθρώκοο, καὶ ἀνθρώπῳ τὰ θεοὺ ἀντάνίσχουσα. Χαῖρε, πα» στὰς, ἡ παβρθενίας ἐγερθεῖσα κάλλεσι, τῷ λέγοντ ἐν "Ασμασιν ^. Εἰσῆλθον εἲς κῆπόν µου, ἀδελφή µου νύμφη. OS πρὸς σάρχα συναφείας (18) ἐκεῖνα ἐπάχεται' Ἐξἐλθεε καὶ ᾖἴδεε dv τῷ fae Σολομὼν, iv τῷ στιφάνῳ, d ἑστεφάνωσεν αὐτὸν C 3| µήτηρ αὐτοῦ , ἐν ἡμέρᾳ νυμφεύσεως αὐτοῦ, καὶ ἐν ἡμέρᾳ εὐφροσύνης τῆς καρδίας αὐτοῦ. Χαἴρε, ἀμνὰς, ἡ (78") ἅτεξ χατὰ γαμικὴν αύνοδον, καὶ τοχὰς κατὰ θείαν σύλληψιν. 'EE X ὁ ἁμνὸς τοῦ θεου, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, ἐπεδή- µησε. Χαῖρε, νεφέλη φωτὸς, ἡ ἐν ἐρὴμῳ τοῦ βίου πρεσθευτικῶς τὸν vbov Ἰσραὴλ σκιάζουσα ἂφ kk τὰ τῆς χάριτος διατάγµατα ἤκουσται, ἐξ ἧς ὁ τῆς δικαιοσύνης ἥλιος ἀνατέταλκε μαρμαρυγαϊῖς ἀφθαρ- σίας χαταφαιδρύνων τὰ συµπαντα. Χαϊρε, λυχνία, τὸ χρυσοῦν τῆς παρθενίας σχεῦος xal εὕριζον, οὗ θρυαλλὶς, ἡ χάρις τοῦ ΙΙνεύματος, καὶ ἔλαιον, τὸ ἐξ ἀχράντων σαρχῶν ληφθὲν copa ἅγιον, ἐξ ὧν qx Χριστὸς τὸ ἀνεπίδυτον, ἡ τοῖς ἐν σκότει xoi σχιᾷ θανάτου καθηµένοις τὴν ἀῑδιον ζωὴν παράψασα . Χαϊρε, κεχαριτωµένη, τὸ πάσης Ὑχαρᾶς Ὑγαριέττρον καὶ πρᾶγμα , xai ὄνομα, ἐξ ἧς χαρὰ ἀδιάδοχος εἷς τὸν κόσμον Χριστὸς γεγέννηται, τῆς ᾿Αδαμιαίς λύ- πης τὸ ἰατρεῖον. Χαῖρε, παράδεισε, τῆς 'Εδὲμ χωρίον μακαριώτερον, o9 φυτὸν ἀρετῖς ἅπαν ἀνατεθηλε, καὶ ἐφ᾽ ᾧ ξύλον τῆς ζωῆς πεφανέρωται' οὗ τῇ psit εἰς τὴν ἀρχαίαν δίαιταν ἀνατρέχομεν, τῆς φλογίνες ῥομφαίας νῶτα διδούσης, ὡς γέγραπτοι. Χαϊρε, πό- jw, τὸ τοῦ μεγάλου βασιλέως, Δαθιτχῶς εἰπεῖν, * Cant. in, 41. 9 Joan 1, 29. "3 Exod. xn, 21. (18*)Seguer. &csp. 691 BHOMILIA 1 IN DOBMITIONEM B. V. MARLAR. 698 περιήχηµαε, iv ᾗ τὰ βασίλεια τῶν οὐρανῶν ἀνέφκται, A regis magni, ut Davidis verba usurpem ** resonan- καὶ γηγενεῖς πολιτογραφούμενοι γήθουσιν’ 7: &al- tia, in qua celorum aperta regia, inque cives in- eia καὶ τεθαυμασμένα πάᾶσαις Ὑλώσσαις τε καὶ διχ- — scripti ἰθιτίρεηεβ gaudio gestiunt; cujus οχίπιῖ νοίαις τὰ δ.ηγήµατα, ἐν Χριστῷ ᾿Γησοῦ «τῷ διὰ coU — fausteque omnibus, tum linguis, tum mentibus Ἰλεουμένῳ µοι, ἐφ᾽ otc ὢφλησα ὁ οἰκτρὸς xal ἆλογος, — narrationes sunt, in Christo Jesu, qui per te mihi ἐχθειάζων τὰς ἀπείρους αἰἱνέσεις σου ὅτι αὐτῷ mpi- — factus est propitius, proquibus miser ego,inopsque πει πᾶσα δόξα, τιµή xal προσχύνησις, σὺν τῷ Πα- sermonis,innumeras laudes tuas celebrando deli- tol καὶ τῷ ἁγίῳ Πνευματι, νῦν καὶ del καὶ εἷς τοὺς — qui. Ipsum enim decet omnis gloria, honor et ado- α ὤνας τῶν αἰώνων ᾽Αμήν. ratio, cum Patre et Spiritu sancto, nunc et semper, et in seicula saeculorum. Amen. 15 Psal. xrvit, 3. ——Á "poda — IN TRES SEQUENTES HOMILIAS ADMONITIO. Orationes tres sancti. Joannis Damasceni. in. Dormitionem sanctissime — Dei | Genitricis nunc prünum Grece prodeunt, cum duarum priorum Latina duntazat translationes Raphaelis Ῥο- laterrani, οἱ doctissimi. Jacobi Billii inter. auctoris nostri opera Basilee ac Parisius evulgata sint. Billii translationem Combefisius de more recensuit et. emendavit, atque edidit in Biblio- theca Patrum concionatoria: quibus tertiam. orationem. adjecit, uti Latine versa erat a Leone Allatio, sibique missa ab eodem viro. eruditissimo. | Graecam vero. phrasim | trium orationum reperi in vetustissimo elegantissimoque | codice Bibliothecg | inclyti! monasterii Nangermanensis Parisiaci, cujus mihi copiam reverendus admodum pater DD. de Monte[alconis, pro perenni sua erga me studiaque mea benevolentia, peramanter — fecit. [n duarum priorum recensione suppetias tulerunt. Regii duo codices n. 1820 et 2026, cum Colbertino 911. Ante. Damascenum de Dormitione B. Virginis, ejusque redivive ad colos. assumptione orationes | habuerunt Germanus Constantinopolitanus, Andreas ex monacho et presbytero Hierosolymitano | Creten-. sis archiepiscopus, ac dudum antea Modestus patriarcha Hierosolymitanus S. Sophronii de- cessor proximus, cujus sermonem integrum ezxscripsi ex codice Segueriano : in quo licet Pho- tius, in. Bibliotheca, cod. 256, nihil necessarii occurrere. declaraverit, οὐδὲν δὲ ἀναγκαῖον, hoc tamen observatu dignum animadverti, vir alium ante ipsum — exstitisse, qui de D. Virgi- nis transitu. concionem habuerit. Hoc enim haud dubie. significant. ista. sanctissimi. antistitfs verba : Καὶ περὶ τῆς πανεντίµου χοιµήσεως αὗτης, οὐκ οἵδ) ὅπος οὗ πέφηναν, ἤ xai ἐκθέμενοι οὐχ ἔτυχον ot μετέπειτα. Διὸ δὴ xal κατὰ τὴν ἡμέφαν τῆς θεομητρικῆς κοιµήσεως πλεῖστοι χεχήνασιν ὅσοι φιλομαθεῖς, ἄγουν χριστομαθεῖς καὶ φιλακροάμονες’ συνετοὶ, θείων, τὶ ἀπόῤῥητον μαθεῖν γλιχόμενοι περὶ αὐτῆς' Ac de veneranda admodum ejus dormilione, nesvio qui factum sit, ut nulli existiterint, qui post- hac eam sermone exposuerint. Quocirca multi in hac dormitionis Dei Genitricis die aperet ore hiant, quicunque discere avent, seu polius qui Christi docibiles sunt, benevolique et sagaces rerum divinarum auditores, quo tantillum aliquid de ea arcani percipiant. Ez qui- bus collegero, festum Dormitionis Deiparz tempore Modesti, seu post septimi. szculi initium aut recens institulum, aut. non solemne adeo [uisse, ut. in ϱο laudativi sermones ad. populum habiti sint : ac proinde diversum illud fuisse ab. ea. in. sancte Virginis Mari» — honorem celebritate, quam S. Tl'heodosii. Archimandrit» zvo, hoc est smeulo quinto. labente, in. ejus Vita legi solemnissimam in. Pulestina [usse, διὰ τὸ τοῖς πολλοῖς ὀπάρχειν ἐπίσημον ταύτην. Ceate- rum Modestus nullatenus discrepat α Joanne Damasceno, uti neque ab Andrea Cretensi, neque a Germano Constantinopolitano, in. iis quz de Dei Genitricis transitu. seu — depositione perorat: hi vero ommes dissident a marratione De transitu B. Virginis Marie qua Melitonis Sardensis nomen prafert. [n hoc enim Virgo post ascensionem Domini juxta montem Oliveti commoratam esse, οἱ postremum diem obiisse legimus, cum alii omnes íntra — Hierosolymorum mxnia et in monte Sion ἀε[ιποίαπι ferant. Omnes vero delatum sepultumque | corpus ejus aiunt tn. valle Josaphat, in praedio. Gethsemani. Quam quidem traditionem | auctore | Juvenale patriarcha | Hierosolymitano inolevisse. satis. verisimile est. Nam fuisse ἰφποίαπι Hieronymo, qui magnam vita partem. Bethleemi haud. procul a. sancta. civitate egit, altum. ejus. silentium indicat, prasertii vero in. Epitaphio SN. Paule vidus; in quo sacra Palestine. loca omnia accurate. recensentur. Sanctum quoque. Epiphanium genere Paízstinum, qui diu in Palzstind versatus est, norunt omnes palam declarasse, incomperium esse, D. Virgo mortua sit. necne, - xiv τε οὖν τέθνηκεν, οὐκ ἔγνωμεν, inquil haeresi 78. Quod viri quidam eruditi non ita. pridem affirmaverunt eam | Ephesi defunctam esse, ac. sepultam ἵπ ecclesia, quz idcirco in ejus ᾖο- norem consecrala sit, et de ejus nomine Maria nuncupata, in qua synodus lertia generalis " celebrata est : hoc. Epiphanii verba falsi arguunt: quibus addi [orsan possit, quod Djomasce- nus oratione secunda ex historia Euthym:tiaca recitat, Pulcheiiam | Augustam. anzie εἰ incas- sum Quazsisse, ubinam gentium — Dei Genitricis. corpus. sepultum — jaceret, ut nempe. illud transferret in. ecclesiam quam | Constantinopoh in. Blachernis ἵπ illius. honorem | exstruxerat. Perperam objiciunt quinto saculo nondum receplum fuisse, ut ecclesi in. sancti. alicujus honorem consecrarentur, in quibus sancti ejusdem conditum corpus non esset. Etenim testis. est. Soso- 009 8. JOANNIS DAMASCENI 100 menus, lib. vit Hist. eccl. cap. 94, sub Arcadio imperatore ecclesiam S. Stephani Consta (παροίέ exs(itisse, dudum antequam. corpus ejus in Palestina repertum — esset :. quod. wnnui sub Theodosio juniore contigit. Quinimo Homz a Liberio Papa B. Virgini constructa. erat basílica quam Xystus. Il instauravit. Saeculo Ecclesis sexto. aut. saltem. septimo in. Eccl. sía Gallicana. Assumptionis Deiparz festum solemne agebatur. die 18 Janwaru, wt constat ez Gregorio Turon, et ex variis Martyrologus, Missali Gotthico, et Gallicano, quz doctisstmn Alabilloníus. edidi, adnotationibusque pereruditis illustravit. [n hujus diei officio legebatur: Oblsecrantes misericordiam Redemptoris nostri, ot cireumstaptem plebem illuc dignetor in- troducere, quo beatam matrem Mariam famulantibus apostolis transtulit ad honorem Quae postrema verba επ Pseudo Melitonis Historia accepta. esse. ποπ dubito. Item. in. Con- L^statlione, seu Prapara!ione, [θεοί ab ip«o suscepta es Assumptione feliciter, quem pie suscepisti conceptura per fidem, ut que terre non erss copscis, non tenerel rupes in- cluss. Vere diversis infulis anima redimita, cui apostoli sacrum reddunt obsequium, angeli cantum, nubes vebiculum, assumptio paradisum, etc. Que a Graecis seu. Palzstint nostros habuisse non puto, quippe cum alio anai die Orientales orthodozi festum hoc cele brarent, nempe ΧΥ Augusti, ut! nos eamdem a temporibus Caroli Magni : sed a Jacobitis εί Cophtitis, in fuorum kalendariis Dormitío Deiparz assignatur ad diem 21 mensis. Tyli. sev 21 Januarii. De qno plura legesis apud reeenttores criticos, qui de Assumptione Β. Virgin scripserunt. VIII. Α n. Humilis οἱ exigui monachi εἰ presbyteri Joannis — '[odvvou ταπεινοὸ xal ἐἑλαχίστου µμοναχοῦ xe Damasceni, Encomium in Dormitionem celebratis- πρεσθυτέρου, τοῦ Δαμασχηνοῦ, E. Dutov εἲς sima gloriosissimgque ac benedictae Domine Dei τν χοίµησιν τῆς πανυµνήτου, καὶ 3 . Genitricis semperque Virginis María. ου εὐλογημέμης Δεσποίνης ἡμῶν Gsoróxoo χεὶ Αειπαρθένου Μαρίας. 1. Μεπιογία justorum cum laudibus agitur, in- a'. Μνήμη δικαίων μετ ἐγκωμίων γίνεται, qn- quit sapientissimus Salomon *' : αἱ fenim ait Dei- — civ ὁ σοφώτατος Σολομῶν. Τίμιος γὰρ ἑναντίου parens David, Pretiosa ín conspectu Domini mors Κυρίου θάνατος τῶν ὁσίων αὐτοῦ ὁ θεοπάτωρ sanctorum ejus 5. Si igitur justorum omnium me- προέφη Δαθίδ. El τοίνυν ἁπάντων δικαίων ἡ μνήμη moria cum laude recolitur, ecquisnam est 858 µμετ ἐγχωμίων γίνεται, τῇ πηγῇῃ τῆς δικαιοσύνης, qui justitim fonti et. sanctitatis thesauro laudem καὶ τῷ τῆς ὁσιότητος θησαυρῷ, τίς οὐ προσοίσει non exhibeat? non ut gloria eam augeat, sed ut µτὸν ἔπαιτον ; οὐχ ἵνα δοξάσῃ. ἀλλ’ ἵνα δοξασθῃ sempiternam ipse sibi gloriam conciliet. Neque δόξαν (79) αἰώνιον. ᾿Λνενδεὲς γὰρ τῆς παρ) ἡμῶν enim a nobis gloria augeri indiget glorie Domini δόξης, τοῦ θεοῦ τὸ σχήνωµα, ἡ πόλις τοῦ θεοῦ, περὶ tabernaculum ; Dei, inquam, illa civitas, de qua , ἧς δεδοξασµένα ἐλαλήθη, καθώς φησι πρὸς αὐτὴν ὁ gloriosa dicta sunt, velut divinus David eam affa- B θεῖος Δαθίδ Δεδοξασμµένα ἐλαλήθη mpl σοῦ, tur : Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei *. Ecquam Ἅµπόλις τοῦ θεοῦ, λέγων. Ποίαν γὰρ ἐκληψόμεθα enim aliam invisibilis etincireumscripti,omniaque πόλιν τοῦ ἀοράτου xal ἀπεριγράπτου θεοῦ, τοῦ τὲ pugillo continentis Dei civitatem intelligemus, nisi πάντα τῇ ἰδίᾳ Opaxi περιέχοντος, ἀλλ᾽ dj τὴν µόνην eam que vere,et supra, quam naturaatque essentia — Üvroc ὑπερφυῶς, xa: ὑπερουσίως τὸν ὑπερούσιον τοῦ ferat, Dei Verbum ac Deum substantia omnisupe- — 6:0) Λόγον ἀπεριγράπτως χωρήσασαν, περὶ T« ὃι- riorem nulla circumscriptionecomplexaest; dequa δεξασμένα ὑπ αὐτοῦ τοῦ Κυρίου λελάληται ; τί γὰρ proinde ab ipsomet Domino gloriosa dicta sunt? ῥἐπιδοξότερον τοῦ δέξασθαι τὴν τοῦ θεοῦ βουλῖν (80) quid enim ad gloriam illustrius, quam Dei consi- — ápyalav, ἀληθινήν; lium, antiquum illud et verum excepisse 99. 2. Hanc non hominum lingua, non angelorum β', Ταύτην γὰρ οὐκ ἀνθρωπίνη γλῶττα, οὐκ dy- mundo sublimiorum mens,satdignislaudibuseffer- Ἠγέλων νοῦς ὑπερχοσμίων, κατ ἀξίαν εὐφημῆσαι re possit,per quam datum nobisestDomini gloriam δύναται, δι ἧς ἡμῖν δέδοται τὴν δόξαν Κυρίου τηλ- perspicue contueri ? Quid ergo ? an quia eam pro αυγῶς ἑνοπτρίζεσθαι. Τί τοίνυν ; σιγήσοµεν ἄρε, dignitate laudare non possumus, metu compressi ὅτι μὴ πρὸς ἀξίαν εὐφημῆσαι δυνάµεθα, φόθῳ co- conticescemus ? Minime prorsus. Án vero transul- C στελλόμενοις "Ἠχιστα. Ὑπερθάθμιον δὲ τὸν πόδα torio, ut dicitur, gressu pergcmus, nostrorumque Ἂµτείνωμεν, τὸ δὴ λεγόμενον, xal τοὺς οἴχείους dvof- limitum ignari, excusso timoris freno,nullo pudore σωμεν ὅρους, καὶ τῶν ἀθίκτων ἀνέδην ἀψώμεθα, τῷ ea tractabinus, que attingi nefas est? Nequaquam. «φόθῳ τὸν χσλινὸν ἀποκτύσαντες; Οὐδαμῶς. Ιόθψ Quin potius temperata metu cupiditate,contextaque δὲ μᾶλλον τὸν φόθον χεράσαντες, xai σύνθετον E una ex utroque corolla, cum sacra reverentia, tre- Ὑἀμφοῖν ἕνα πλέξαντες στέφανον, pig! ἱερᾶς εὖλα- * Prov. xvn, 7. 8 Psal. cxv, 15. ** Psal. rxxxvi, 9. 9 Isa. xxv, 4. (19) Reg. διαιων ἰζουσαν. (80) Voces ists» desunt in Germ. et Golb. 101 HOMILIA I IN DORMITIONEM B. V. MARBLE. 702 θείας τρεμούσῃ Xetpl, καὶ ποθούσῃ ψυχῇ, τῆς ἡμε- À mebunda manu, ardentique anima, viles ingenii tlpac διανοίας τὸ εὐτελὲς ἀχροθίνιον τῇ βασιλίδι µη- ερὶ, εὐεργέτιδι πάσης τῆς φύσεως, εὐγνωμόνως εις ὀφειλὴν ἀποτίσωμεν. ᾿Ἐπεὶ καὶ λόγος ἐστὶν, (81) ἀγρώτας τινὰς τοῖς ἀροτῆρσι βὀυσὶ τῆς γῆς τοὺς αὕλαχας τέμνοντας, βασιλέα παριήντα (εάσασθαι, σιμνῶς μὲν τῇ ἁλουργίδι κοσμούµενον, φαιδρυνόµε- vov δὲ τῇ αἴγλῃ τοῦ διαδήµατος, xal τῷ ἀπείρφ πλήθει τῶν δορυφόρων χκύχλῳ περιστοιχιζόµενον, (92) ἐπεὶ παρῆν οὐδὲν, ὅ τότε τῷ μέδοντι δωροφορήσω- ew, ἁμελλητὶ ταῖς χερσὶν ὕδωρ ἀπαρυσάμενον ἕνα (παρίόῥει γὰρ ἐγγύθεν ἀφθόνως τὰ νάµατα), δῶ- pov χεχοιμ.χέναι τῷ αὐτοχράτορι. Πρὸς ὃν φάναι τὸν βασιλέα, Tl τοῦτο, ὦ mai ; τὸν δὲ θαρσαλέως ἀντ- αποχρἰνασθαι. Ὅ µοι παρῆν, τοῦτο χεχό-ιχα, xplvac ἄριστα τῇ ἑνδείᾳ τὴν προθυµίαν μὴ ἐγκαλύπτεσθαι. Β Lo γὰρ τῶν ἡμετέρων οὐκ ἐπιδεὴς, οὐδὲ ἐθέλων τῶν παρ᾽ ἡμῖν fj τὴν εὔνοιαν. Ἡμῖν δὲ Χρέος ἐστὶν ἅμα καὶ ἔπαινος τὸ τελούμενον. Δόξα γὰρ οἶδεν ἐπαχολουθεῖν ὡς τὰ πολλὰ τοῖς εὐγνώμοσιν. Εἶτα τὸν βασιλέα θα»- µάσαντα, ἐπαινέσαι μὲν τὸ σοφόν, ἀποδέξασθαι δὲ uet εὐνοίας τὴν προθυµίαν, πλείσταις ὃ᾽ ὅσαις δω- ptr; φιλοτίμως αὐτὸν ἀνταμείψασθαι. Bl τοίνυν ἐκεῖνος ὁ ὑπέροφρυς τύραννος τῆς πολυτελείας προ- χέχριχε τὴν εὔνοιαν, αὕτη ἡ ὄντως ἀγαθὴ Δέσποινα, ἡ τοῦ μόνου ἀγαθοῦ Θεοῦ Μήτηρ, οὗ ἡ συγχατάθασις ἄπειρος, τοῦ τὰ δύο λεπτὰ τῶν πολλῶν καρπωµάτων προχρίναντυς, οὗ μᾶλλον ἡμῶν ἀἁποδέξεται τὴν πρό- (triv, οὐ τὴν δύναμιν χρίνουσα; Ναὶ μὲν ἀποδέξε- τσι, ὡς ὀφειλὴ» μὲν προσάγοντας, ἀντιμετρήσει τὰ ἐσόγχριτα, Ἐπεὶ οὖν τὸ λεχειν ἐκ παντὸς ἀναγκαῖον, ὧστι τὸ χρέος ἀφοσιώσασθαι, φὲρε πρὸς αὐτὴν τὸν λόγον τρέψωμµεν dos. Y. Τί δὶ προσείπωµεν, Δέσποινα ; τίσι δὲ (83) προσφθεγξόµεθα ῥήμασι ; ποίοις δὲ ἐγχωμίοις τὴν σὴν ἱερὰν καὶ δεδοξασµένην στέψοµεν (84) χε- φαλὴν, τὴν ἀγαθοδότιν, τὴν πλουτοδότειραν, τοῦ ἀνθρωπείου Ὑένους τὸ ἐγκαλλώπισμα, τὸ αὔχημα πάσης τῆς κτίσεως, oU ἂν ὡς ἁληθῶς µεμακάρισται ; Ὃν γὰρ οὐκ ἐχώρει τὸ πρότερον, διὰ coU. κεχώρηχεν. O5 ἀτενίσαι οὐκ ἑσθένει, ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ χατοπτρίζεται. "Ανοιξον ἡμῖν, à Λόγε θεοῦ, τὸ βρα- δύγλωσσον στόµα. Δὸς ἐν ἀνοίξει χειλέων ἡμῶν χα- βιίστατον λόγον. Ἔμπνευσον ἡμῖν τὴν τοῦ Πνεύμα- τος χάριν, δι’ ἧς ἁλιεῖς ῥήτορεύουσι, xai ἀγράμματοι Aa) oso: σοφίαν τὴν ὑπὲρ dvüptoxov: ἵνα καὶ ἡμεῖς οἱ Ἰσχνόφωνοι εὐπορήσωμεν τῆς cfc φιλτάτης μητβὸς κάν ἁμυδρῶς γέπως μεγαλεῖα φθέγξασθαι. Αὕτη γὰρ ἐκ Yee. ἀρχαίων ἐκλελεγμένη, τῇ προωρισμένῃ βουλῇ xal εὐδοχίᾳ τοῦ σε ἀχρόνως, ἀῤῥεύστως τε καὶ ἀπαθῶς γεννήσαντος Θεοῦ xal Πατρὸς, ἱλασμὸν nostri primitias Regine matri de universa natura bene merita, grata mente debitum veluti quoddam persolvemus, Enim vero memorie proditum est 5!, rusticos quosdam terre glebas vertentes,cum trans- euntem aliquando regem purpura ornatnr, ac dia- demate fulgentem, infinitaque satellitum manu un- dique cinctum, conspexissent, nec quidquam sup- peteret quod principi dono darent, unum ex ipsis aquam nihil cunctatum hausisse (in propinquo enim uberrime fluebat) laticesque imperatori dono obtu- lisse. Regi poscenti qui hoc sibi vellet, fidenter ad hunc modum respondisse : Hoc quod mihi presto erat tuli; nihil melius me facturum ratus, ne animi promptitudo egestate mea occultaretur. Nam tu qui- dem, cum rebus nostris non opus habeas, nihil a nobis exposcis,nisi benevolum 868 ac promptum &nimum. Hoc nobis, tum debiti persolutio est, tum laudis argumentum. Siquidem sepe Gt, ut eos qui se gratos prebent,gloria comitetur. Quocirca regem admiratione commotum, hujus quidem sapientem laudasse, quin et promptum animi studium appro- basse,eique complura beneflcia liberalissime repen- disse.Siigitur superbusilletyrannus benevolentiam munificentia potiorem habuit,annon heec vere bona Domina, ejüsque Mater, qui solus est bonus, cujus infinita indulgentia est,quique minuta duo amplis. simis etiara muneribus preetulit, nostrum multo magis propositum comprobabit, nullam facultatis rationem habens ? Ita certe comprobabit, debitum. que officium exhibentes excipiet, nobisque bona C rependetomni comparatione majora. Quoniam igi- tur orationem habere omnino necesse est, ut hoc quoque munere debito defungamur, ad eam modo sermonem couvertamus. 3. Quo tandem te, o Domina, nomine compella- bimus ? quibus te verbis alloquemur ? quibus lau- dibus sacrum tuum ac praeclarum caput ornabi- mus? te, inquam, bonorum largitricem, divitiarum donatricem, humani generis ornamentum, omnis- que creature decus, per quam illa vere beata effecta est. Quem enim prius minime capiebat, bunc per te postmodum cepit : in quem intueri non poterat, revelata facie per te centemplatur 53, Aperi, o Dei Verbum, tardum istud os nostrum. Da in apertione labiorum nostrorum concinnam D suavissimamque orationem.Gratiam nobis Spiritus infla, per quam facundi fiunt piscatores, et litte- rarum expertes sapientium hominisconditione pre- stantiorum loquuntur ut nos etiam qui hebetioris lingua sumus, charissime tuc; Maris praocellentias exigue saltem et obscure predicare possimus. Hac enim cum ab antiquiori &vo, prefinito consilio, * Artaxerxes Persarum rex, de quo Plutarchus in ipso, et in Apophtheg. Idem testamur Alianus in Hist. var. ** [I Cor. 1n, 18. (81) Germ. ἀρώτας. (82) R. εἶτα ἐκεὶ παρῆν οὐδὲν Ove τῷ τυράννῳ ον. 83) Germ. προσφθεγξώµεθα τοῖς σι. li) Ge dom σφθεγξώμε ῥήμα 703 8. JOANNIS DAMASCENI (1h ac benigna Dei Patrisque voluntate, qui te extra À xai σωτηρίαν, δικαιοσύνην τε καὶ ἀπολύτρωσν, d tempus, sine fluxu et perpessione genuit, electa esset, et propitiationem,salutemque et justitiam ac redemptionem, vitam de vita, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero, extremis temporibus ex se incarnatum peperit : cujus partus novus et inusi- tatus fuit, generatio natura et cognitatione pra- stantior, mundoque salutaris, obitus denique pre- clarus et sacer, omnique commendatione dignus. Hanc quidem Pater predestinavit, prophet; vero per Spiritum prenuntiaverunt : Spiritus autem vis sanclificans, superveniens expurgavit sanctamque reddidit, et veluti prerigavit. Tunc itaque tu, qui Patris terminus ac Verbum es, nihil circumscri- ptus in ea demoratus es, ut extremam nature no- stre vilitatem ad infinitam incomprehense Deitatis B tus celsitudinem revocares : cujus quidem primi- tias ex purissimis et illibatis immaculatisque pror- sus sanguinibus sancte Virginis suscipiens, car- nem anima rationali et intelligente animatam tibi ipse condidisti, ei utin temetipso subsisteret, tri- buens. Ad hunc modum factus homo es, ut tamen perfectus Deus, ejusdemque ac tuus Pater substan- 5 esse minime desieris ; sed pro summa bonitate tua imbecillitatem nostram assumpseris, ex qua Christus $866 unus, unus Filius, unus ipse Deus et homo prodieris, simulque perfectus Deus, et perfectus homo ; totus Deus, et totus homo ; una nimirum persona ex duabus perfectis naturis, Dei- tate scilicet, et humanitate, inque duabus perfectis naturis, in Deitate, inquam, et humanitate : non nudus Deus, nec purus homo ; verum unus Dei Filius ac Deus carne indutus ; Deus idem ac simul homo non confusionem subiens, nec divisionem passus ; duarum disparis substantie in una persona sine confusione ulla ac divisione conjunctarum naturales in seipso proprietates ferens : creatum nempe et increatum, mortale etimmortale,circum- scriptum et circumscriptionis expers : divinam item voluntatem, et humanam voluntatem : divi- nam actionem, atque humanam etiam actionem ; duas quoque liberi arbitrii facultates, divinam et humanam ; divina rursum miracula, et humanas affectiones, naturales tamen et inculpatas. Totum quippe primum. Ádam, quales erat antequam a τὴν ἐκ ζωῆς ξωὴν, καὶ τὸ ἐκ τοῦ φωτὸς φῶς, τὸν ix θεοῦ ἀληθινοῦ θεὸν ἀληθινὸν, ἐξ αὐτῆς σεσαρχωμί- vov ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν χρόνων ἐκύησεν' ἧς ὁ τόχος παράδοξος, ἡ γέννησις ὑπὲρ φύσιν xai ἔννοιαν, val τῷ χόσµῳ σωτήριος, ἡ κοίµησις ἕνδοξος xai ὄντως Ἱερὰ καὶ πανεύφημος. Ταύτην ὁ ΠἩατὴρ μὲν προ- ώρισε, προφῆται δὲ διὰ μὲν τοῦ Πνεύματος ἁγίου (85) προηγόρευσαν. Ἡ δὲ τοῦ Πνεύματος ἁγιαστιχὴ ὃύ- ναµις ἐπεφοίτησεν, ἐκάθηρὲ τε xal ἡγίασε, xii οἱονεὶ προήδευσε. Καὶ τότε σὺ (86) ὁ τοῦ Πατρὺς ὄρος καὶ Λόγος ἀπεριγάπτως χατῴχησας, ἀνακα- λούμενος τὴν ἐσχατιὰν τῆς ἡμετέρας φύσεως πρὸς xi ἄπειρον ὕψος τῆς σῆς ἀκαταλήπτου θεότητος. "Hc τὴν ἀπαρχὴν ix τῶν πανάγνων xal ἀχράντων αἰμά- των, καὶ παναμώμων τῆς ἁγίας Παρθένου ἀναλαθὼν σάρχα ἑψυχωμένην ΨυχῇΤ λογικῇ τε xal vorpj, σεαυτῷ περιέπηξας, ἐν σεα)τῷ αὐτὴν ὁποστήσας, καὶ γέγονας τόλειος ἄνθρωπος, οὐκ ἀποθαλὼν τὸ κ ναι τέλειος θὲὸς, xal τῷ σῷ Πατρὶ ὁμοούσιος, ἀλλὰ προσλαθὼν δι) εὐσπλαγχνίαν ἂφατον τὴν ἡμετέραν ἀσθένε-αν. Καὶ προΏλθες ἐξ αὐτῆς εἷς Χριστὸς, εἷς Κύριος, ei, υἱὸς (87) Θεὸς xal ἄνθρωπος ὁ αὐτὸς, θεός τε ὁμοῦ τέλειος, xal ἂνθρωπος τέλειος, ὅλος θεὸς, καὶ ὅλος ἄνθρωπος, µία ὑπόστασις σύνθετος, ἐκ δύο φύσεων τελείων, θεότητός τε καὶ ἀνθρωπότη- τος (88), καὶ ἐν δύο τελείαις φύσεσι, θεότητί τε xad ἀνθρωπότητι΄ οὐ γυμνὸς θεὸς, οὐδὲ ψιλὸς ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ εἴς Υἱὸς θεοῦ καὶ Θεὺς σεσαρκωµένος, θεός τι αὐτὸς ὁμοῦ xai ἂνθρωπος, οὐ σύγχυσιν ὑποστὰς, οὐδὲ διαίρεσιν ὑπομείνας, φέρων iv ἑαυτῷ τῶν Üxtpoow σίων δύο φύσεων καθ) ὑπόστασιν ἀσυγχύτως dps καὶ ἁδιαιρέτως ἠνωμένων τὰς φυσικὰς ἱδιότητας, τὸ Χτιστὸν καὶ τὸ ἄχτιστον, τὸ θνητὸν xai τὸ ἀθάνατον, τὸ ὁρατὸν xal τὸ ἀόρατον, τὸ περιγραπτὸὺν χαὶ τὸ ἀπερίγραπτον, θεῖόν τε θέληµα καὶ ἀνθρώπινον &- ληµα, θείαν ἐνέρχειαν, οὐ μὴν ἀλλὰ xal ἀνθρωπίνην ἐνέργειαν, αὐτεξούσιά τε δύο, θεῖον ὡσαύτως χαὶ ἀνθρώπινον, τά τε θεῖα θαύματα, xai τὰ ἀνθρώπινα πάθη, τὰ φυσικά φηµι xai ἀδιάθλητα. Ὅλον [3 τὸν πρῶτον ᾿Αδὰμ τὸν (89) πρὸ τῆς παραθάσεως, τὸν ἁμαρτίας ἐλεύθερον, ἀνέλαθες, Δέσποτα, διὰ τὰ σπλάγχνα ἑλέους σου, σῶμα, Quy, νοῦν, xai τὰ τούτων φυσικὰ ἰδιώματα, ἵν ὅλῳ µοι τὴν σωτηρία χαρίσῃ᾽ ὅντως γὰρ τὸ ἀπρόσληπτον, ἀθεράπευτὸν' xal οὕτως μεσίτης θεοῦ xai ἀνθρώπων γενόμενος, mandato deficeret, a peccato liberum, per viscera ῃ τὴν ἔχθραν ἔλυσας, καὶ τῷ cip llatpi τοὺς ἀπηστά- misericordie, Domine, suscepisti : corpus videli- cet, animam, mentem, et naturales harum proprie- tates (nam quod revera assumptum non est, id mi- nime curatum fuit). Atque ita Dei et hominum mediator factus, inimicitias solvisti, eosque qui a Patre defecerant, ad ipsum revocans : quod errave- rat, reduxisti ; quod tenebris obsitum erat, illumi- 86) Filius ὄρος καὶ λόγος τοῦ Πατρός, terminus, vel etiam definitio, seu 98998Ώ {159 character,et Ver- bum Patris. Sic rursum infra post Greg. Nazianz. orat. 2 in Pascha. (87) Germ. et Colb. θεοῦ xai ἀνθρώπων. (5 R. προεκήρυξαν᾽ mox ἐπιφοιτήσασα. τας προσήγαγες, τὸ πεπλανημένον ἐπέστρεψφας, τὸ ἐσκοτωμένον ἐφώτισας, τὸ συντετριμμένον ἀνεκαίνι- σας, τὸ φθαρτὺν εἷς ἀφθαρσίαν µετέθαλες τῆς πολυθέου πλάνης τὴν ἉΧτίσιν ἠλευθέρωσας' tina θεοῦ τοὺς ἀνβρώπους Ἠπεποίηχκας, χοινωνοὺς τῆς θείας σου δόξης τοὺς ἠτ'μημένους ἀνέδειξας τὸν καταδεδικασμένον τὰ τῆς γῆς χαταχθόνια, ὑπεράνων (88) Καὶ ἐκ δύο φύσεων. Hsc in Billio desunt et Volaterrano. Cum tamen iis maxime Catholici ceu tessera communi orthodoxam Chalcedonensis sy- nodi fidem adversus Eutychianus profiterentur. (89) Ita quidem legit Billius, et Regius codex prefert. Alii τὸν παραθάσει πεκτωκότα. 106 HOMILIA I IN DORMITIONEM B. V. MARIA. 706 πάσης ápy καὶ ἑξουσίας ἀνήγαγες, ἓν τῷ θρόνῳ A nasti ; quod contritum, instaurasti ; quod corrupte- τῷ βασιλικῷ τὸν εἷς γῆς ἀποστρέφειν, καὶ τὸν dÓnv οἰκεῖν κατακριθέντα, ἐν σεαυτῷ ἐχάθισας. Τίς οὖν τῶν ἀπείρων τούτων ἀγαθῶν, τῶν ὑπὲρ πάντα νοῦν καὶ κατἀληψιν, ἑργαστήριον γέγονεν ; οὐχὶ ἡ σὲ τε- χοῦσα ᾽Αειπάρθενος ; 1 obnoxium, incorruptioni restituisli : creaturam ab erratico multorum numinum cultu liberasti : homines Dei filios effecisti: contemptos et infames, divine glorie tuse consortes reddidisti : eum qui ad inferas terre partes damnatus erat, super om- nem principatum et potestatem proxisti : et qui ita multatus erat, ut in terram reverteretur, et infernum incoleret, in teipso regio in throno collocasti 9. Quenam igitur immensorum bonorum istorum que captum omnem et comprehensionem superant, officina fuit? annon perpetua virgo, que te in lucem edidit? V'. Ὁρᾶτε (90), φίλοι θεῷ Πατέρες xai ἀδελφοὶ, τῆς παρούσης ἡμέρας τὴν χάρι. Ὅρᾶτε, τῆς νῦν εὐφημουμένης τὸ ὀψηλὸν xal σεθάσµιον ; Οὐ φριχώδη τὰ ταύτης μυστήρια; οὐ θαύματος Ὑέµοντα ; µαχά- ριοι ol ὁρῶντες, ὡς ἰδεῖν (94) πρεπωδέστατον, Ma- χάριοι oi νοερὰν κτησάµενοι αἴσθησιν |. Οἴαι φωτὸς 4, Videtis, Deo dilecti Patres ac fratres, hujusce diei gratiam. Videtis quam sublimis ac veneranda illa sit, cujus nunc laudes celebrantur. Annon tre- menda ejus mysteria ? Annon admirationis plena? Beati qui vident, quantum maxime decet. Beati qui intelligendi sensum suntconsecuti. Quales lucis ἀστραπαὶ τὴν παροῦσαν νύκτα καταφαιδρύνουσιν | Β fulgetre preesentem noctem illustram ! Qualia ange- οἷαι ἀγγέλων δορυφορίαι τὴν τῆς ζωαρχικῆς μητρὸς χαταγλαΐζουσι κοίµησιν' οἷαι ἀποστόλων θεηγορίαι τὴν κηδείαν τοῦ θεοδόχου σώματος µαχαρίζουσιν | Πῶς ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος, ὁ ταύτης υἱὸς -δι) εὐσπλαγχ- νίαν Ἱενέσθαι κατάδεξάµενος, δεσποτικαῖς παλάμαις τῇ παναχίᾳ ταύτῃ καὶ θειοτάτῃ οἵᾳ μητρὶ λειτουργῶν, τὴν ἱερὰν doy 3,» (92) ὑποδέχεται ; "OQ ἀγαθοῦ νοµο- (ixoo | μὴ ὑποχείμενος νόµῳ, τὸν νόµον πληρῶν, ὃν αὐτὸς ἐνετείλατο. Αὐτὸς γὰρ τοῖς γονεῦσι τὴν όφει- Mv τοὺς παῖδας νέµειν ἐθεσμοθέτησε. Τίμα, φησὶ τὸν Ἑπτέρα καὶ τὴν μητέρα σου. Ότι δὲ ἀληθὲς τοῦτο, ααντί που δῆλον, τῷ κἄν μικρὸν γοῦν τῶν θείων τῆς ἁγίας Τραφῆς μεταμεμυηµένων (93) λογίων, Ei γὰρ, ὡς φησὶν 4 θεία Γραφἡ, ψυχαὶ δικαίων ἐν χερὶ Ko- βίου, οὐκ αύτη μᾶλλον ταῖς χερσὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ Θεοῦ αὐτῆς τὴν ψυχὴν παρατίθηται. ᾽Αληθὴς ὁ λόγος, καὶ πάσης ἀντιλογίας ὑπέρτερος. ᾽Αλλ’ εἰ δοχεῖ, τίς αὕτη, καὶ πόθεν, xal πῶς τῷ παρόντι χαρισθεῖσα βίῳ, ῥῶρον ἁπάντων τῶν τοῦ θεοῦ δωρηµάτων ὑψηλότερον ἅμα καὶ προσφιλέστερον δέδοται. Οἷάν τε τὴν ἐν τῷ δε τῷ βίῳ διατριθὴν πεποίηται, καὶ οἵων μυστηρίων Σξίωται, διεξίωµεν. El γὰρ τοὺς χατοιχοµένους ἐπι- ταφίοις γεραίροντες Ἕλληνες, πᾶν ὄτιπερ ἑώρων ἐώγιμον, πἀσῃ σπουδῇ συνεισέφερον, ὡς ἂν τῷ μὲν εὐφημουμένῳ κατηρτισμένον τὸ ἐγκώμιον γένηται, τοῖς δὲ λειπομένοις, ζῆλος ἅμα πρὸς ἀρετὴν xai παράκλησις µύθοις δὲ ὡς τὰ πολλὰ καὶ ἀπειροις πλάσμασι τὸν λόγον ἐξύφαινον, οἴκοθεν μὴ χεχτι ui- vuv τῶν ὑμνουμένων ἔπαινον' πῶς ἡμεῖς τὰ λιαν ἀληθῆ xal σεθάσµια, καὶ ὄντως ὄντα τοῖς πᾶσιν εὖ- λογίας ἁπάσης xal αωτηρίας πρόξενα, σιγῆς βυθοῖς τὸ τοῦ λόγου καλύψαντὲς,οὐ πολὺν ὀφλήσομεν γέλωτα, καὶ τῷ (94) κατακρύψαντι τὸ τάλαντον τῆς αὐτῆς δίκης τευξόµεθα ; τῆς συν-ομίας τοῦ )όγου Φφροντ(- ζοντες, ὡς ἂν pij ταῖς ἀχοαῖς πολέμιος γένηται, ὡς τροφὴ τοῖς σώμασιν ὑπερθάλλουσα. lorum satellitia matris illius ex quo vita orta est, obitum cohonestant | Qualia apostolorum Deo afflante proloquia,corporis hujus,quod Deum susce- pit, funus exornant! Quomodo Dei Verbum, quod pro sua miseratione illius effici filius dignatum est, Dominicis monibus suis sanctissima huic divinissi- moaque,utpote matri,ministrans,sacrosanctam sus- cepit animam.O probum legislatorem! Qui legi sub. jectus non est, legem implet quam ipse tulit. Siqui- dem ipse legem tulit,ut filii debitum officium parenti. bustribuant. Honora, inquit, patrem tuum et matrem 861 tuam *. Hoc autem verum esse, cuivis per- spicuum est, qui vel tantillum in divinis Scripture oraculis eruditus sit. Nam si,ut Littere divinseferunt C, Justorum anime in manu Dei sunt 5; annon ipsama- gisin Filii Deiquesui manus animam commendavit? Verus hic sermo est, ac sublimior, quam ut quis ei possit adversari. Verum si placet, quaenam ipsa, et unde, et quo pacto mundo huic concessa sit, mu- nus omnium Dei pretantissimum simul et charissi- mum : que item ipsi in hoc seculo vite ratio fue- rit, et quorum mysterium particeps fleri meritasit, pro virili nostra consideremus. Si enim gentiles, eos qui e vita discessissent funebribus orationibus exornantes, id omne quod ad alliciendos auditorum animos accomodatum esse cernerent, omni stu- dio conferebant, tum ut ejus quem laudabant suis numeris absolutum encomium esset, tum ut reli- quos ad virtutem excitarent et hortarentur (sic ta- men ut plerumque fabulis sexcentisque flgmentis sermonem texerent, cum ii quos predicabant nihil ex propriis quo laudem mererentur, haberent),cur nos, si ea qu: verissima et omni digna veneratione sunt, quaeque benedictionem omnem et salutem omnibus attulerunt, alto, ut dicitur, silentio obte- xerimus, non ingentem nostri risum excitemus,in- que eamdem, in quam his qui talentum abscondit τό, penam incidamus ? Quocirca iuitium dicendi fa- 9 Greg. Naz. epist. i1 Ad Cled. 5* Exod. xx. δὲ Sap. 1u, 4. 55 Matth. xxv, 25. Hi R. φιλόθεοι. 91) R. Bovaxóv τε xal πρεπωδέστατον. 92) Germ. ὑποδύεται. (93) Reg. μεμυηµένων λογίων. (94) Reg. τὸ τάλαντον κατορύξαντι. 107 8. JOANNIS DAMASCENI 108 ciamus, ita tamen ut brevitati studeamus, ne auribus oratio evadat inimica, non secus ac corporibus modum excedens cibus. 5. Joachim et Anna parentes ejus fuerunt. Ac A κε. Ἰωακεμ xal Άννα οἱ ταύτης γεννήτορις Joachim quidem velut quispiam ovium pastor, co- ᾿Ἰωακεὶμ, ὥσπερ τις προθάτων ποιμὴν, οὐχ fito gitationes non minus quam pecora pascebat, ad νέµων τοὺς λογισμοὺς, ἄγων τε κατ ἐξουσίαν ὅτοι arbitrium illas ducens. Cum enim sub Domino µβούλοιτο, 7j τὰ θρίμματα. Ὑπὸ Κυρίφ γὰρ τῷ 89 Deo ovis instar pasceretur, nullis eorum' qua opti- ὡς πρόθατον ποιµαινόµενος, οὐδενὸς τῶν ἀρίστων ma sunt, carebat. Optima autem nemo me putet ἑστέρητο. ᾿Αριστα δὲ λέχειν μηδεὶς οἰέσθω µε, τὲ dicere, qua plerisque accepta sunt, et quibus avi- — toic πολλοῖς καταθύµια, πρὸς & d τῶν λιχνοτέρων diorum hominum semper animus inhiatqueneque — à£? διάνοια χέχηνεν, ἅ µήτε παραμένει xiyon, durabilia suapte natura sunt, nec meliorem eum µήτε βελτίονα Bpqw τὸν χεκτηµένον ἐπίσταται, τὰ a quo habentur, prestare norunt (hujus nimirum — coo παρόντος βίου τερπνὰ, ἅ μὴ δύναται βεθείαν seculi voluptates, que vim firmam et stabilem δόναµιν κτήσασθαι (05), ἀλλὰ περὶ αὐτὰ κχαταῤῥεῖ, habere nequeunt, sed mox efíluunt, et eadem fere καὶ αὐθωρὸν διαλύεται, εἰ χαὶ τούτων πολλὴν εἶχο hora dilabuntur), tametsi horum copia abundet? — «7v περιουσίαν. "Απαγε' οὐ πρὸς ἡμῶν ταῦτα (m- Absit hoc : non nostrum esthis percelli, nequepars µάζειν, Οὐδ' αὕτη μερὶς τῶν φοθουµένων τὸν Κύ- istaesttimentium Dominum.Verumeademumbona — piov: ἀλλὰ τὰ ἀγαθὰ, τὰ ὄντως τοῖς εὖ gpovousw sunt, qua vere ab hominibus sana mente praeditis B ἐφετὰ καὶ ἐράσμια, & μένει διαιωνίζοντα, θεὺν uh expetunturet adamantur, quain eternum manent εὐφραίνοντα, καρπὸν δὲ τοῖς κεκτηµένοις ἀνατέλλοντε quibus tum Deus oblectetur,tum maturus ipsorum ὤὥριμον, τὰς ἀρετὰς φημὶ, ol τὸν καρπὸν liv καιρῷ possessoribus fructus producatur:virtutes,inquam, αὐτῶν, τῷ αἰῶνι λέγω μάέλλοντι, ζωὴν αιώνιον δώ- qua fructum in tempore suo, id est in futuro evo Ἅσουσι, τοῖς γε ἀξίως φιλοπονήσασι, xal προσενέγχασι vitam eternam iis dature sunt, qui digneeas exco« — xàv ἑαυτῶν πόνων ὅση δύναμις. [όνος μὲν γὰρ προ- luerint,etprosuis viribus laboresineas coatulerint. πορεύεται, ἔπεται δὲ µακαριότης αἰώνιος (06. Ἐν- Labor quippe precedit, atque eterna Γ6]ἱοἱἰαθ1Π96- «óc Ἰωακεὶμ συνήθως τοὺς οἰχείους ἐποίμανε Aop- quitur. Joacbim suasintus cogitationes pascebat, σμοὺς, iv τόπῳ μὲν χλόης, τῶν ἱερῶν λογίων τῇ in loco pascua 9", hoc est, in sacrorum eloquiorum — 6sopíq ἐναυλιζόμενος, ἐπὶ ὕδατος δὲ ἀναπαύσεως contemplatione commorans,ef super aquamrefectio- τῆς θείας εὐφραινόμενος χάριτος, ἐξ ἁτόπων ἔπι- nis ?? divine gratie semet oblectans : sic nimirum στρέφων, ἐπὶ δὲ τρίθους δικαιοσύνης ὁδηγῶν. "Ava ut a malis rebus eas avocaret, et per justiti:e se- δὲ, ἥ Χάρις ἑρμηνεύεται, οὐχ Ίττον ὁμότροπος fy, mitas deduceret. Anna vero, cujus nomen gratiam — xai ὁμόζυγος, πᾶσι piv ἀγαθοῖς χομῶσα, μυστιχῷ sonat, non minus morum, quam matrimonii jugo δὲ τινι λόγχῳ κατεχοµένη τῷ τῆς στειρώσιως à copulata cum illo erat : que tamen cum 8692 . ῥωστήματι. Ἐστείρευε γὰρ ὄντως ἡ χάρις, ἐν ταῖς omni virtutum genere floreret, mystica quadam C τῶν ἀνθρώπων φυχαῖς χαρποφορεῖν οὐκ ἰσχύουσ ' ratione sterilitatis morbo tenebatur. Nimirum ste- διότι πάντες ἐξέχλιναν, ἃμα ἠχρειώθησαν, οὐκ 1; ὁ rilis vere gratia erat, que in hominum animis συνιών, οὐκ ἦν ὁ ἐκζητῶν τὸν Θεόν. Εἶτα ὁ ἀγαθὸς fructum edere non posset. Siquidem omnes decli- θεὸς ἐπιδὼν, καὶ κατοιχτειρήσας τῆς οἰκείας χειρὸς naverunt, simul inutiles fach erant : noneratintel- — «à πλαστούργημα, xa! τοῦτο βουληθεὶς ἀνασώσασθαι, ligens, aut requirens Deum **. Tum bonus Deus — 3e tz,» τῆς χάριτος στείρωσιν, τῆς "Αννης φημὶ τῆς manus sue figmentum respiciens et miseratus,cum µθεόφρονος, xal τίκτει παῖδα, ola οὗ πρότερον γέγονεν, illud tandem facere salvum vellet, gratie, hoc est οὐδ' αὖ πάλιν γενήσεται. Ἡ ὃὲξ τῆς στειρώσεως λύ- Annae, sterilitatem solvit; qui flliam parit, qua- Ἅσις ἐδήλου σαφἑστατα τὴν κοσμικὴν τῶν ἀγαθῶν lis nec ante fuit, nec posthac futura est. Atqui λυθήσεσθαι στείρωσιν,καὶ τῆς ἀποῤῥήτου µακαριότητος sterilitatis depulsio, hoc apertissime indicabatfore ^ xapmoyovsisgat τὸ στέλεχος. ut bonorum sterilitas, qua mundus laborabat, submomoveretur, et truncus aridus copioso arcansm bea- titudinis fructu donaretur. 6. Eam ob rem Dei Genitrix ex promissione pro- ῃ «'. Ἐντεῦθεν ἡ G«oxóxoc ἐξ ἐπαγγελίας προἰρχι- dit.Angelus enim nasciture conceptionem parenti- «at. Ἄγγελος γὰρ καταμηνύει τῆς γενησοµένης τὴν bus ejus nuntiat. Quippe conveniebatut hzc etiam Ἅσύλληψι. Ἔπρεπε γὰρ xàv τούτῳ μὴ ἐλαττοῦσθαί re nulli cederet, nec posteriores partes ferret, que τινος, fj φίρειν τὰ δεύτερα, τὴν τοῦ µόνου xai ὄντως solum vereque perfectum Deum secundum carnem — «&Aelou θεοῦ ἐσομένην κατὰ σάρχα λοχεύτριαν. Εἶτα erat paritura. Tnm in sacrosancto Dei templo offer. — «ip ἱερῷ vaip τοῦ θεοῦ ἀνατίθεται, χάνταῦθα διατρί- tur et consecratur : in quo ita degit, ut prestan- ει, κρείττονα xai καθαρωτέραν τῶν ἄλλων ἐπιδει- Ηογἱθπορατ]ογί9 pre ceeteris vita specimen ederet, µαχνυµένη σπουδὴν καὶ ἀναστροφὴν, ἁπάσης ἐπιμιξίας a virorum et mulierum male feriatarum commercio ἀνδρῶν καὶ θηλειῶν τόπων (97) ἀπηλλαγμένη. ᾽Αλλ’ 97 Psal. xxi, ο. * Ibid. 3. 9 Psal. xiu. (97) Germ. et Colb. ἄπηλλα 4. 06) R. iv ταύταις, (95) R. ἁλλ᾽ αὐτὰ, ab lx. Υμένη (96) ταύταις 709 HOMILIA 1 IN DOBMITIONEM B. V. MARLR. 710 ἐπεὶ τῇς ἡλιχίας ἡ ἀκμὴ κατελάμθανε, xai pivetv A remota. Sed cum ad eetatis florem pervenisset, pro- τῶν ἀνακτόρων ἔνδον νοµίµως ἀπείργετο, μντστῆρι, ταὺτὸν δὲ εἰπεῖν φύλαχι τῆς παρθενίας, πρὸς τοῦ χοροῦ τῶν ἱερέων τῷ "Ioco ἐγχειρίζεται, ὃς τὸν νόµον ἀπαβαχάρακτον μέχρι γήρως ἐν συγκρίσει τῶν ἄλλων ἐφύλαττε. Πρὸς τοῦτον ἡ ἱερὰ αὕτη xai πανά- µωρος νεᾶνις (98) διέτριθε, τοῖς χατ᾽ οἶκον στοιχοῦσα, xal τῶν πρὸ τῆς οἰκίας εἶδυῖα μηδέν. C. Ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ ypóvou, ὥς φη- ety ὁ θεῖος ᾽Απόστολος, ἀπεστάλη ὑπὸ τοῦ θεοῦ dY- Ίελος Γαθριὴλ πρὸς ταύτην τὴν ὄντως θεόπαιδα, xal φησι πρὸς αὐτὴν Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ σοὺ. Καλὸν τὸ τοῦ ἀγγέλου, πρὸς τὴν ὑπὲρ ἄγγελον πρόσφθεγµα. Χάρὰν γὰρ φἑρει παγκόσμιων. Ἡ δὶ ἐπὶ τῷ λόγῳ ἐταράχθη, τῆς πρὸς ἄνδρας ὁμι- Mac ἀήθης ὑπάρχουσα. ᾿Ασφαλῶς γὰρ τῆρεῖν τὴν παρθενίαν προἡρητο. Διελογίζετο δὲ tv ἑαυτῇ ποτα- Wo; εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος. Καὶ ποὸς αὐτὴν ὁ ἆγ- Ίελος Μὴ φοθοῦ, Μαριάμ' εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ θεῴ. Ὄντος (99) εὗρε χάριν, ἡ ἀξία τῆς χάριτος. Εὖρε χάριν ἡ τοὺς πόνους τῆς χάριτος γεωργήσασα, xal πολὸ δρεψαμένη τὸν ἄσταχυν. Εὖρε χάριν, ἡ τοὺς σκόρους τῆς χάριτος Ὑεννήσασα, xal πολύχουν δρε- φαμίνη τὸν ἄσταχυν τῆς χάριτος. Βῦρε Ὑάριτος άθυσσον, ἡ σῶαν τὴν ὀλκάδα τῆς διπλῆς παρθενιας τηρήσασα, καὶ τὴν duy?» γὰρ παρθένον ἐτήρησεν, οὐ τοῦ σώματος ἔλαττον. "Όθεν καὶ dj τοῦ σώματος παρθενία τετήρητο. Καὶ τέξῃ (1) φησὶν, υἱὸν, xai χαλίσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿[ησοῦν. ᾿[ησοῦς δὲ σωτὴρ ἱρμηνεύεται' αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ix τῶν ἀνομῶν αὐτῶν. Τί πρὸς ταῦτα τῆς ἀληθοῦς co. φίας ὁ θησαυρός, τὴν μὲν Εὔαν o0 μιμεῖται τὴν προ- C µήτορα, ἐπανορθοῦται δὲ μᾶλλον τὸ ταύτης ἀφύλακτον, xai συνήγορον τὴν φύσιν προθάλλεται, QUE πως τῷ τοῦ ἀγγέλου ἀντιῤῥητορεύουσα ῥήματι Πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω; ἀδύνατα φθέγγῃ, φησίν. Ὁ γι σὸς λόγος τοὺς ὅρους λύει τῆς φύσεως, οὓς ὁ πλαστουργήσας ἐπήξατο. Οὐκ ἀνέχομαι Εὔα χρηµα- τίσαι δευτέρα, xal τὸ τοῦ Ἱ]οιήσαντος παρακρούσα- σθει βούλημα. El δὲ μὴ λέγεις (2) ἀντίθεα, τὸν τρό- πον εἰπὼν τῆς συλλήψεως, Ἀύσον τὴν ἀπορίαν. Ηρὸς ἓν ὁ τῆς ἀληθείας ἄγγελος' Ι]νεῦμα ἅγιον ἐπελεύ- σιται ἐπὶ σὲ, καὶ δύνάμις Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι. At καὶ τὸ (3) γεννώμενον ἅγιον χληθήσεται Υἱὸς θιοῦ. Οὐ δουλεύει φύσεως νόµοις τὸ τελούμενον. Ὁ γὰρ Δημιουργὸς xal δεσπότης τῆς φύσεως, κατ ἐξουσίαν τοὺς ὅὄρους ἀμείθει τῆς φύσεως. Ἡ δὲ, τὸ ἀεὶ ποθούµενον xal τιμµώμενον ὄνομα, μεθ ἱερᾶς εὐλαδείας ἀκούσασα, τῆς ὑπακοῆς ἐπηφίει φόθου καὶ χαρᾶς γέµοντα ῥήματα, Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, Ἱένοιτό µοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου, η. Ὢ βάθος πλούτου, xai σοφίας, xai γνώσεως Oto" xáyo γὰρ εἲς χαιρὸν τῷ ᾿Απστόλῳ (4) συµ- * Galat. iv, 4. *! Luc. 1, 28. ?* ibid. 29. * ibid. 35. €! ibid. 38. in (99) R. εὗρες, et sic deinceps. (1) anger) deest φηαίν. e Quo sequuntur usque ad μὴ φοθοῦ, absunt . cod. hibente lege ne intra templi septa deinceps ageret, sponso, seu virginitatiscustodi, a sacerdotum choro traditur, qni legem inviolatam ad senectutem usque perinde ac quivis alii servaverat. Apud hunc itaque sacra hec, et prorsus intaminata puella commora - batur, domi se continens, nihilque eorum qus anle | fores suas gererentur, cognitum habens, | 1. Cum autem, ut divinus Apostolus ait 50, venit plenitudo temporis, ad hanc vere Dei filiam angelus Gabriel a Deo missus est, quam hisce verbis est allocutus: Ave, gratia plena. Dominus tecum *!. Preclara saneangeli ad eam que angelis praestabat, allocutio. Gaudium enim orbis totius affert. Ista. vero ob sermonem ejus turbata est, ut quae cum viris colloqui minime consueverat, cum virginita- tem sedulo servare instituisset. Cogitabat autem qualis esset ista salutatio **. Tum angelus ad eam: Ne timeas, ait, Maria : invenisti enim gratiam apud Deum 8. Plane gratiam invenit, que gratia digna erat. Gratiam invenit, que gratis; labores excolue- rat, copiosamque segetem collegerat.Gratiam inve- nit, que gratie semina progenuit, et plenissimam gratie messem retulit.Gratic ab yssumiinvenit, quae duplicis virginitatis navem servaverat incolumem. Maria enim non minus animum quam corpus virgi- nem custodierat; unde etiam constabat corpori virginitas. Et paries, inquit, filium, et vocabis no- men ejus Jesum (Jesum autem Salvatorem sonat). Ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum **. Quid ad heec vere sapientie thesaurus ? Evam quidem primam parentem non imitatur ; sed incautam potius ejus simplicitatem emendat, seque naturae patrocinio munit, sic angeli verbis reponens : Quomodo fiet istud, quoniam virum nan cognosco? Impossibilia narras, inquit. Nam sermo tuus nature leges frangit, quas 888 summus opi- fex sancit. Secunda Eva dici non patior, nec Con- ditoris mei voluntatem pessumdare. Quod si Deo adversa nonloqueris, conceptionis modum expone, dubitationem meam solve. Ad quam veritatis ange- lus : Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Al- tissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur sanctum, vocabitur Filius Dei **. Quod nunc agitur, nature legibus non subest. Nature siquidem artifex et Dominus arbitratu suo immutat nature leges. D Hzc itaque nomen illud, quod omni desiderio et honore sempercolebat, sacra quadam reverentia audiens, obedientie vocem timore atque gaudio plenam emisit: Ecce ancilla Domini; fiat mihi se- ΄ cundum verbum tuum 81. 8. O altitudo divitiarum, sapientig el scientiz Dei (nam ego quoque Apostoli vocem nunc temporis - 93 ibid. 30. ** ibid. 31; Matth. r, 24. *s Luc.tt, 35. (2) R. ἀντίθετα, (3) Germ. γενόµενον male. (4) R. τῆς παρακοῆς ἑἐδεδίει τὸ ἔπιτιμον. Md . ^ B 4 - . »" 2c κ... " : . . -- , 7 » | .. HEP . .- . t "EE 2$ 20] QA t - e 3 λος ον μάς ο) αι ο ας ο κα δόος δι ωὰ αΐω ο ο αλ. . ὐδΕἜ --- το αι PT THEE E, T E / ca . . : - uL ] " πουν à : - . o. ) * ΄ t. etu "T '! - . 2C E uM , EM na Fia lA e s.t To. TR T as ; E Nt * 5 - a dv nibhr da m PR aet PEU - us ME AL Lm EA mE PS - e 2d x4 3]. LM ra T LR PE PEsk— 711 8. JOANNIS DAMASCENI 119 usurpabo)! o quam incomprehensilia sunt judicia A φθέγξοµαι, ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ χρίµατα αὐτοῦ, ejus et impervestigabiles vie ejus 9 | ο immensam bonitatem ! o charitatem, que nulla ratione queat indagari | Is qui vocat ea qua non sunt, tanquam ea qux» sunt * : qui celum et terram implet *! ; cujus celum sedes, et terra scabellum pedum ejus **, ex ancille suzx utero amplissimum sibi do- micilium fecit, mysteriumque novorum omnium novissimum et insolitum in ea gessit. Nam qui Deus erat, homo fit, ac eximio modo partus tempore nascitur, vulvam ita aperiens, ut virginis claustra minime labefactet : ulnisque terrenis glorie splen- doi, paterne substantie character, qui omnia vir- tutis sue» verbo portat, infantis more gestatur. 0 divina plane miracula! o mysteria natura et cogi- tatione superiora! o Virginis preerogativas humana conditione majores ! Quodnam ingens hoc est, o sacra mater et virgo, circa te mysterium: Bene- dicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui 5. Beata es in generationibus generationum, solaque digna, quo beata prediceris. Ecce enim te beatam dicunt omnes generationes **. Viderunt te filia Jerusalem *, Ecclesis, inquam, beatamque przdicaverunt reginm, hoc est justorum animi, teque in :ternum laudabunt. Tu enim es solium illud regium, cui angeli astiterunt, suum herum et creatorem cernentes insidentem. Tu spiritualis es Edem, antiqua illa sanctior ac divinior. In illa si- quidem terrenus Adam commorabatur, in teautem Dominus qui de colo descendit. Te olim arca figu- ravit, id qua secundi mundi semen servatum fuit. Tu enim Christum mundi salutem peperisti, qui peccatum quidem submersit, ejusque fluctus se- davit. Te rubus delineavit, tabulae a Deo exarate expresserunt, legis arca prenuntiavit, urna aurea, candelabrum, mensa, virga Aaronis que floruit, aperte presignarunt. Nam ex te flamma divinitatis, Patris terminus et Verbum, suavissimum illud et celeste manna, nomen illud nominis expers, quod est super omne nomen *, lumen illud sempiternum el inaccessum, vite panis coelestis ", nulla cultura editus fructus, ex et corporaliter pullulavit. Quid ? annon te fornax illa premonstravit, cujus ignis roridus simul ac flammeus erat, qus divini ignis in te habitantis figuram praferebat ? Quin Abraham 861 tabernaculum te manifestissime significabat. Deo quippe Verbo, in utero tuo velut in tabernaculo degenti, humana natura subcinericium panem, sui primitias, ex purissimo sanguine tuo obtulit, divino igne coctas, panenque factas, in divina ejus per- sona subsistentes, et ad veram corporis anima ra- tionali et intelligente instructi exsistentiam ve- nientes. Parum abfuit, quin me Jacob scala prseter- iret **. Quid enim ? annon cuivis perspicuum est 51 Cant. 1, 14. 1 Ibid. 12. ?? Cant. iv, 13 14. ** Cant. vii, 1. καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτου | Ὢ ἀἁπλήστου ἀγαβότητος θεοῦ | ὢ ἀγάπης οὐχ ἐχούσης ἔρευναν | 'O καλῶν τὰ μὴ ὄντα ὡς ὄντα, ὁ πληρῶν τὸν οὐρανὸν γαὶ τὴν γην, οὗ ὁ οὐρανὸς θρόνος, f, δὲ vj ὑποπί- διον, εὐρύχωρον ἐνδιαίτημα, τὴν γαστέρα τῆς d χείας δούλης ἐποιήσατο , xal iv αὐτῇ τὸ πάντων Χαινότερον ἀποτελεῖ μυστήρῖον, θεὸς γὰρ ὧν, ἂν. θρωπος γίνεται, ὑπερφυῶς τε τῷ χρόνφ τῆς χνή- σεως τίατεται , xai διανοίχει µήτραν, τὰ χλεῖθρα τῆς παρθενίας μὴ λυμηνάμενος, καὶ ἀγκάλαις γη]- ναις ὡς βρέφος βαστάζεται, τὸ τῆς δόξης ἀπαύγα- cua, ὁ χαρακτὴρ της τοῦ Ἡατρὸς ὑποστάσεως, ᾧ φέρονται τὰ συµπαντα τῷ ῥήματι τοῦ στόµατος αὐ- τοῦ. Ὢ θείων ἀληθῶς θαυμάτων | ὢ μυστηρίων τῶν ὑπὲρ φύσιν καὶ ἔννοιαν 1 (85). ὢ παρθενικῶν αὐχτμά- των τῶν ὑπὲρ ἄνθρωπον | τί τοῦτο τὸ µεγα περὶ di, ὦ Ἱερὰ μῆτερ xal παρθἑνε, µυστήριον»ς Εὐλογημίνη σὺ ἐν Ἠγυναιξῖν, καὶ εὐλογημένος ὁ χαρπὸς τῆς κοιλίας σου. Μακαρία εἶ ἐν γενεαῖς γενεῶν, dj μόνη ἀξ.ομαχάριστος. ᾿Ιδου γὰρ µακαρίζουαἰ σε πᾶσαι γενεαὶ, ὥσπερ ἔφησας. Σὲ εἶδον θυγατέρες Ἱερου- σαλἡμ, τῆς Ἐχκλησίας λέγω, xai ἑμαχάρισάν σι αἱ βασίλισσαι, iot. δικαίων ψυχαὶ, xal siq αἰῶνας αἱ - νέσουσί σε. Σὺ γὰρ sl ὁ βασιλικὸς θρόνος, ᾧ παρι- στήχεισαν (6) ἄγγελοι τὸν ἑαυτῶν ὁλῶντες δεσπότη», καὶ δη μιουργὸν ἐποχούμενον. Xo Ἐδεμ νοητὴ χι» χρηµάτικας τῆς πάλαι Ἱερωτέρα καὶ θειοτίέρα. Ἐν ἐκείνῃ μὲν yàp Δδὰμ χοϊχὸς πύλίζετο, ἐν col δὲ Κύριος ἐξ οὐρανοῦ. Σὶ κιθωτὸς πρηεικόνισε δευτέρον κόσμου σπέρμα φυλάττουσα σὺ γὰρ τὴν τοῦ χό- σµου σωτηρβίαν τὸν Χριστὸν ἀπεκύησας , τὸν τὴν ἁμαρτίαν μὲν καταχλύσαντα, τὰ δὲ ταύτης κατιυνα- σαντα χύματα. Zi βάτος προέγραψε, πλάκες θεόγρα- qot προεχάραξαν , νοµου ἡ κχιθωτὸς προϊστόρησε, στάµνος χρυσῆ καὶ λυχνία, καὶ τράπεζα, xal ῥάδος ᾽Αα;ὼν ἡ βλαστήσασα, ἐμφανῶς προετύπωσαν. Ἐκ σοῦ γὰρ ἡ φλὸξ τῆς θεότητος, ὁ τοῦ ΗἩατρὸς ὄρος xal Λόγος, τὸ γλυκύτατον xai οὐράνιον µαννα , τὸ ὄνομα τὸ ἀνώνυμον τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, τὸ φῶς τὸ αἶδιον καὶ ἀπρόσιτον, ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς ὁ οὐράνιος, ὁ ἀγεώργητος καρπὸς, σωματικῷς ἐκ σοῦ ἀνεθλάστη- σεν Οὐ σὲ προεµήνυσε χάµινος, πῦρ (7) δὁροσίζον ἅμα xai φλογίζον δεικνύουσα, xai τοῦ θείου πυρὺς ἀντίτυπον τοῦ ἐν col κατοικήσαντος; Ἡ δὲ σκηνὴ ᾿λθραὰμ cb προδηλοῖ προφανέστατα. Tq γὰρ θιψ D Δόγῳ iv τῇ Υαστρί σου σχηνώσαντι ἀνθρωπεία φύσις τὸν ἐγκρυφίαν ἄρτου, τὴν ἑαυτῆς ἀπαρχὴν ἐκ τῶν σῶν (8) ἁγνῶν αἱμάτων προσήγαγεν, ὁπτωμένην αῶς καὶ ἀρτοποιουμένην ὑπὸ τοῦ θείου πυρὸς, ἐν τῇ θείᾳ αὐτοῦ ὑποστάσει ὑφισταμένην, καὶ sl; ἀληθῆ ὕπαρ- Ev ἐρχομένην σώματος ἑψυχωμένου duyt λογιχῆ τε xai νοερῷ. Μικροῦ µε xai τοῦ ᾿Ιαχὼθ ἡ κλίµαξ διέφυγε. Τί γάρ ; οὐ παντὶ δῆλον, ὅτι σοῦ προεγράφη δι Cant. 1v, 9. ?* Ibid. 7. 9 Cant. 1, 2. ** Cant. m, 6. 79 Cant. vn, 5, 6. *5 Luc. 1, δὲ. *?' Isa. xix, 4. 5) R. βυήσομαι. V R. ο νο, ἤγουν ἄγγελοι (1) R. δροσίζουσα, δειχνύουσα. (8) R. παναχράντων. 713 HOMILIA I IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 7T14 καὶ τύπος Ὑνωρίπεται; ὃν τρόπον ἐκεῖνος τεθέαται À te ea presignatam flgutarainque esse ? ut enim ille διὰ τῶν ἄκρων τῆς Χλίμακος οὐρανὸν τη Υῇ (συναπ- τόµενον, καὶ διὰ ταύτης ἀγγέλους κατιόντας καὶ ἀνιόντας, xal τὸν ὄντως Ἰσχυρὸν, xal ἀήττητον, to- πικῶς αὐτῷ προσκαλαίοντα, οὕτως xal σὺ μεσιτεύ- σασα, xat χκλίμαξ γεγονυῖα τῆς πρὸς ἡμᾶς τοῦ θεοῦ (9) χαταθάσεως, τοῦ τὸ ἀσθενὲς ἡμῶν ἀναλαθόντος φύ- pui, καὶ ἑαυτῷ συμπλέξαντος καὶ ἑνώσαντος, καὶ νοῦν ὁρῶντα Θεὸν δεδρακότος τὸν ἄνθρωπον, τὰ διε- στῶτα συνήγαγες. Ὅθεν ἄγγελοι μὲν πρὸς αὐτὸν xa- τεσαν, ὡς Θεῷ καὶ Δεσπότῃ λειτουργήσαντες, ἄν- ρωποι δὲ ἀγγελικῇ πολιτείᾳ χρησάµενοι, πρὸς οὐρανὸν ἀναρπάζοντει. ϐ. Ποῦ δὲ θήσομαι τῶν προφητῶν τὰ κηρύγματα: οὐκ ἐπὶ cà, εἴπερ ἀληθῆ δεικνόναι ταῦτα ἐθελήσαι- μεν ; τίς γὰρ ὁ Δαυϊτικὸς πόχος, ἐφ᾽ ὃν ὁ τοῦ βασι- λέως τῶν ἁπάντων Θεοῦ υἱὸς, ὁ συνάναρχος καὶ συμθασιλεύων τῷ οἰκείῳ Γεννήτορι. ὡς ὑετὸς xata- θίθηκεν ; οὐχὶ οὐ τηλαυγέστατα ; τἰς δὲ ἡ παρθένος, f» Ἡσαίας προθλεπτικῶς προηγόρευσεν, ἐν γαστρὶ Ut xai τέξεσθαι υἱὸν τὸν μεθ) ἡμῶν ὄντα θεὸν, τουτέστι μετὰ τὸ γενέσθαι ἄνθρωπον, xal θεὸν δια- ptlvevcz. Τί δὲ τὸ ὄρος τοῦ Δανιὴλ, ἐξ οὗ ὁ ἀκρογω- vaio, ἐτμήθη λίθος Χριατὸς, οὐχ ὑποστὰς ἀνδρὸς ἐμχειρίδιον ; οὐχὶ συ ἡ ἁσπόρως χυήσασα, καὶ πάλιν παρθένος µείνασα; ἑλθέτω Πεζεκιὴλ ὁ θειότατος, καὶ δεικνύτω κεκλεισμένην πύλην διωδευµένην ὑπὸ Κυρίου καὶ οὐχ ἀναγομένην, καθὰ προφητικῶς προε- χήρυξε (10) δειξάτω τῷν λεγομένων τὴν ἔχθδασιν' σὲ δείξει πάντως, ἣν διελθὼν ὁ ἐπὶ πάντων θεὸς, xal σάρχα λαθὼν, τὴν τῆς παρθενίας οὐκ ἀνέφξε πύλην. Μένει γὰρ ἡ σφραγὶς ὄντως διαιωνίζουσα. Σὲ τοίνυν πῥοφῆται κηρύττουσι. Σοὶ διακονοῦσιν ἄγγελοι, λει- τηυργοῦσιν ἀπόστολοι, ὁ παρθένος xal θεολόγος τῇ ειπαρθένῳ καὶ Θεοτόκῳ. Σὲ γὰρ σήμερον πρὸς τὸν σὺν ἐχδημοῦσάν Υἱὸν περιεῖπον ἄγγελοι, ψυχαὶ δι- χσίων, πατριαρχῶν τε καὶ προφητῶν' ἐδορυφόρουν ἀπόστολοι, θερφόρων τε Πατέρων πλῆθος ἄπειρον ἐκ τῶν τερμάτων τῆς γῆς τῷ θεέῳ προστάγµατι ὡς ἐν νεφέλῃ πρὸς ταύτην τὴν θείαν καὶ Ἱἱερὰν Ἱερουσαλὴμ ἑροιζόμενοι, καὶ σοι τῇῃ πηγῃ τοῦ ζωαρχικοῦ τοῦ Κυρίου σώματος ὕμνους ἱεροὺς ἐνθεαστικώτατα λέ- ἵοντες. C" πῶς ἡ map τῆς ζωζς πρὸς τὴν ζωὴν διὰ per extremas scale eartes colum cum terra copu- latum, et angelos per eam descendentes et ascen- dentes, quin etiam illum qui vere fortis insupera- bilisque est, typice secum luctantem vidit: sic tu quoque mediatricis munus obiens, effectaque Dei ad nos descendentis scala, ut debilem nostram natu- ram assumeret, sibique copularet et uniret, adeo- que hominem mentem videntem Deum redderet, ea quz dirempta erant, collegisti. Quocirca angeli ad eam descenderunt, uti Domino ac Deo inservirent: hominesautem angelicum vite genus amplectentes, in celum evehuntur. 9. Quoloco praeconia prophetarum ponam ?annon ad te referenda, siquidem ea vera esse ostendere velimus ? Quodnam est Dominicum illud vellus **, in quod regis omnium Dei Filius, qui Patri coseter- nus est, ejusque regni consors, pluvis, instar de- scendit ? annon tu perspicue? Quaenam item ea Virgo, quam 1saias *' provido Spiritu in utero habi- turam, Deumque qui nobiscum foret, seu qui, cum factus esset homo, simul maneret Deus, parituram predixit? Quid mons ille Danielis δ', ex quo.lapis angularis Christus sic abscissus fuit, ut viri scal- prum non subierit ? Nonne ipsa es, que nullo se- mine suscepto peperisti, ac rursus virgo perman- sisti. Veniat divinissimus Ezechiel *, clausamque portam ostendat, Domino perviam, nec tamen aper- tam, quemadmodum prophetico instinctu prenun- tiavit. Dicta sua eventu comprobata monstret. Te dubio procul ostendet, per quam transiens, qui su- per omnia Deus est, assumpta carne, virginitatis portam nequaquam aperuit. Signaculum quippe in seternum perseverat. Quocirca te prophete predi- cant: tibi ministrant angeli, inserviunt apostoli, virgo ille ac theologus, perpetue virgini Deique genitrici. Hodie enim te ad Filium tuum emigran- tem satellitio suo fovebant angeli, justorum anims, patriarcharumque et prophetarum : stipabant apo- stoli atque afflatorum a Deo Patrum infinita multi- tudo, ab ipsis orbis finibus divino Filii tuijussu velut in nube, in divinam hanc et sacram Jerusalem con- gregati, tibique Dominici corporis, quod vite ini- tium attulit fonti, sacros sanctos hymnos divi- nissime canebant. 10. O quomodo vite fons ad vitam media morte µέσου gavdtoo µενάχεται | ὢ πῶς ἡ ἐν τῷ τόχῳ τοὺς D trahitur { O quomodo, que pariendo naturee leges ὄρους ὁπερθᾶσα τῆς φύσεως , νῦν ὑποχύπτει τοῖς ταύτης θεσμοῖς, xal θανάτῳ τὸ ἀκήρατον χαθυπο- θάλλεται σῶμα. Ast γὰρ αὐτὸ τὸ θνητὸν ἀποθέμενον τὴν ἀφθαρσίαν ἀμφιάσασθαι, ἐπεὶ καὶ ὁ Δεσπότης τῆς φύσεως τὴν τοῦ θανάτου πεῖραν οὐκ ἀπηνῄνατο. θνήσχει γὰρ σαρχὶ, xai θανάτῳ λύει τὸν θάνατον, καὶ φθορᾷ τὴν ἀφθαρσίαν χαρίζεται, xal τὴν νέχρω- ειν ποιεῖ πηγὴν τῆς ἀναστάσεως. Ὢ πῶς ψυχὴν (4) excesserat, nunc ejus legibus cedit, et corpus imma- culatum morti subjicitur 5! Oportet enim hoc mortali posito, induere incorruptionem*5*, quando- quidem nature Dominus mortis periculum facere non recusavit. Carne etenim moritur, et morte mortem tollit : corruptioneincorruptionem donat: necem denique suam resurrectionis fontem facit. 8605 O quomodo sacrosanctam illam animam 4 Psal. Lxx:, 6. 99 Isa. vu, 14. *! Dan. 1, 34... '* Ezech. xnw, 4. 5* Dionys. cap. 3 Dediv. nom. 5 | Cor. xv, 55. 9) B. συγχαταθάσεως. 10) R. δειχνύτω, Parnor. Ga. XCVI. (14) Germ. et Colb. νοεράν. 23 715 S. JOANNIS DAMAESCENI 116 etábernacülo, quod Deum susceperatemigrantem, A ἱερὰν τοῦ θεοδόχου διαιρουµένην σκηνώματος, ol. rerum omnium Conditor suis manibus excipit : le- gitime eam honorans, quam, elsi natura erat an- cilla, pro impervestigabili sute benignitatis abysso sa qua dispensatione matrem suam effecit, cum re- vera ihcarnatus esset, ac non nudàm liumanitatis speciem objecisset! Videbant enim ut, par est credere, angelorum classes, que tuum e vita dis- oessum erzspeetabant. O preeclarissimum excessum, qui tibi hoc prestat ut ad Deum migresi Nam si cum omnibus quoque Deo hfflatis hominibus hoc Dei munere concessum sit (nec enim quin conces- sum sit, dubitamus) ; ait infinitum Dei servorum ac matris discrimen est. Ecquo igitur nomine, quod in te peractum est mysterium, appellabimus ? an mortem ? At quamvis sacratissima ei felix aniina tua, ut fert nature sors, 8 beatissimo et immaculato corpore tuo disjungatur, ac corpus legitime se- pulturemandetur, non tamen in morte perseveret, nec corruptione dissolvitur. Nam cujus in partu virginitas incolumis mansit, eadem e vita rai- grante, corpus {ία conservatum est, ut non dissolu- tum, sed in melius diviniusque tabernáculum mu- tatum sit, quod non jam morte interrumpátur, sed inínflnitu smeulorum szcula perduret. Quemadmo- dum enim 301 iste splendidissima parennique luce preditus, tametsi, cum a lunari tantisper corpore obtegitur, ntodo quodam deficere, etcaligine obrui, ét fulgorem cam tenebris mutare videatur, non tamen luce &ua destituitur, verum sui luminis fon- tem perpetuo scaturientem habet, quinimo ipse luminis fons est indeflciens, velut ab ejus conditore Deo constitutum fuit : sic tu quoque fons veri lu- minis, et inexhaustus ipsiusmet vite thesaurus, uberrimaque benedictionis scaturigo, que cuncta nobis bona conciliasti et attulisti, etsi ad tempus aliquod corporeo modo morte obtegeris ; attamen immensi luminis, immortalisque vitz, ac vers felicitatis puros et inexhautos latices, gratie flu- minü, sanationum fontes, perennemque benedi- ctionem fundis. Tu enim es sicut malus in lignis silve ; et fructus tuus dulcis gutturi fidelium 95, Quamobrem sacrum transitum tuum minime mor- tem appellabimus, sed somnum et migrationem, vel, utaptiori voceutar, presentiam ad Deum : excedens enim é corpore, priesens exsistis ad potiora 59. Χείαις χερσὶν ὁ παντουργὸς ὁποδέχεται, τιμῶν vo- µίµως, ἣν v& φύσει δούλην ὑπάρχουσαν, Φφιλανθρω- πίας ἀνεξιχνιάστοις πελάγεσιν οἰκονομικῶς μη τερα ἑαυτοῦ ἐποιήσατο , ὁ ἀληθείᾳ σαρχωθεὶς, οὐ φινα- Κίσας τὴν ἐνανθρώπησιν. ᾿Εώρων ddp, ὡς boni τῶν ἀγγέλων τὰ τἆγματα τὴν uiv ἐξ ἀνθρώπων ἁποθίωσιν προσδεχόµενα. Ὢ τῆς καλλίστης (12) ἐκ- δηµίας, fj τὴν πρὸς Θεὸν ἐκδημίαν χαρίζεται. EL qx; xai πᾶσι τοῖς θεοφόροις θεράπουσι πρὸς Oto) τοῦτο κεχάρισται' κεχάρισται γὰρ, καὶ πιστεύομεν' ἀλλά γι τὸ διάφορον ἄπειρον δούλων θεοῦ καὶ μητρός. Τί τοί- vuv τὸ περὶ σὲ τοῦτο µυστήριον ὀνομάτομεν' θάνατον: ἀλλὰ xal φυσικῶς fj πανίερος καὶ µακαρία σου φνχὶ τοῦ Πανολθίου καὶ ἀκηράτου σου χωρίζεται σώματος, καὶ τὸ σῶμα τῇ (413) νομίμῳ rapi παραδίδοται, ὅμως οὐκ ἐναπομένει ἐν τῷ θαναάτῳ, οὐδ' ὑπὸ τῆς φθορᾶς διαλύεται. "Ho γὰρ τικτούσης ἀλώθητος dj rapis µεμένηκε, ταύτης µεθισταµένης ἀδιάλυτον τὸ cups πεφύλακται, xal πρὸς κρείττονα καὶ θειοτέραν σκηνὴν μετατίθεται , οὐ διακοπτοµένην θανάτῳ , ἀλλ’ dk ἁπεραντους αἰῶνας αἰώνων διαιωνίζουσαν . Ὥσπερ γὰρ οὗτος ὁ ὁλολαμπὴς xal (14) ἀείφωτος ἥλιος ὑτὺ τοῦ σεληνιακοῦ πρὸς μικρὸν κχρυπτόµενος σώματος, δοκεῖ μέν πως ἐχχλιμπάνειν, καὶ cp ζόφφ καλύ- πτεσθαι, καὶ τῆς αἴγλης ἀντιλαμθάνειν τὸ σκότος, ὅμως αὐτὸς toU οἰκείου φωτὸς οὐκ ἐξίσταται. Ἔχει δὲ ἐν ἑαυτῷ «yv φωτὸς ἀένναον βρύουσαν, μᾶλλον δὲ αὐτὸς πηγὴ φωτὸς ὑπάρχει ἀνέκλεικτος, ὡς ὁ Κτίσας αὐτὸν Θεὸς ἑωτάξατο. Οὕτω καὶ σὺ à πηγὶ τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς 3j ἀέναος, ὁ ἀδάπανος τῆς αὗτο- ü ζωῆς θησαυρὸς, ἡ δαψιλἠς τῆς εὐλογίας ἀνάθλυσις, à ἁάντων τῶν ἀγαθῶν ἡμῖν αἰτία xai πρόξενος, εἰ καὶ πρὸς t* χρονικὸν διάστηµα χαλύπτῃ σωματικῶς τῷ θανάτῳ, ἀλλὰ βρύεις ἀφθόνως ἡμῖν φωτὸς ἄπειρε- σίου, καὶ ἀμθροσίας ζωῆς, καὶ τῆς ὄντως µακαριότη- τος ἀνελλιπῆ, καὶ χαθαρὰ, xai ἀδαπάνητα νάµατε, ποταμοὺς χάριτος, ἱαμάτων πηγὰς, εὐλογίαν áiv- ναον. Σὺ γὰρ ὡς μῆλον ἐν τοῖς ξύλοις τοῦ Ἀρυμοῦ ἐξήνθησας, xal à καρπός σου γλυκασμὸς ἐν λάρυγι τῶν πιστῶν. ᾿ἸἘΕντεῦθεν οὐ θάνατον τὶν Ἱεράν σου µετάστασιν λέξομαι, ἀλλὰ κοίµησιν, fj ἐκδημίαν, fj ἐνδημίαν εῑπεῖν οἰκειότερον. Ἐκδημοῦσα γὰρ τῶν τοῦ σώματος, ἐνδημεῖς πρὸς τὰ κρείττονα. 44. Te cum angelis árchangeli transvexerunt : D ια. x& σὐνεπόρθμεοθαν σὺν ἀρχαγγέλοις ἀγγελοι. ascensum tuum impuri spiritus exhorruerunt. Tuo transitu aer benedicitur, stheri sanctitas conti- liatur. Animam tuam celum gaudens excipit, tibi cum sacris canticis, et leto solemnitatis ritu, cae- lestes Virtutes obviam prodeunt, his similibusve vocibusutentes : Qua estista qut ascendit dealbata, exoriens ut aurora, pulchra utluna, electa αἱ 5ο], Quam pulchra, quam suavis facta es ! tu flos campi, 5 Cant. n, 7. 66 Π Cor. v. 8. V Cant. vi, *. 49) R. ἐκείνης ἐχδημ. (43) R. deest νομίμφ. Σοῦ τὴν ἐξοδον ἔφριξαν τὰ ἀκάθαρτα καὶ ἑναίρια πνεύματα. Σ2ῦ Xf διαθάσει εὐλογεῖται μὲν dip, αἱ- θὴρ δὲ καθαγιάζεται. Σοῦ τὴν ψυχὴν χαίρων οὐρα- γὸς ὑποδέχεται. Σοὶ μεθ ἱερῶν ὕμνων (15) καὶ φαι- δρᾶς τελετῆς προφοπαντῶσι δυνάμεις, μονσνουχὶ λέγουδαι, &(c αὕτη ἡ ἀναθαίνουσα λελευκαντισµένη, ἐγκόχτουσα Decl ὄρθρος ς καλὴ ὡς σελήνη, ἐκλεκτὴ ὡς ὁ ἅλιος, Ὡς ὡραιώφης, ὡς ἠδόνθης 1 σὺ ἄνφος τοῦ 14) R. πολύφωτος, (is) Reg. καὶ φαιδραῖς ταῖς λαμπόδι, 2al, 111 HOMILIA I IN DORMITIONEM B V. MARLAE. 718 πεδίου, ὡς κρῖνον 8v µέσῳ ἀκανθῶν' διὰ τοῦτο À uti lilium in medio spinarum 5 : propterea ado- νεάνιδες ἠγάπησάν σε. El; ὀσμὴν µύρων σου Ópa- μούμεθα. Εἰσήνεγκέ σε ὁ βασιλεὺς εἷς τὸ ταμιεῖον εὐτοῦ, ἔνθα ἐξουσίαι δορυφοροῦσιν, ἀρχαὶ εὐλογοῦσι, ἠρόνοι ἀνομνοῦσι, τὰ Χερουθὶμ ἐκπλήττεται χαί- ῥοντα, δοξάζει τὰ Σεραφὶμ τὴν τοῦ οἰκείου δεσπότου φύσει καὶ ἀληθείᾳ οἴκονομίφᾳ Ἰχρημµατίσασαν un- τύρα, O9 γὰρ ὡς ὁ Ἡλίας ὡς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐλήλυ- βας οὐχ ὡς Παῦλος ἕως τρίτου διεθιθάσθης οὐ- βανοῦ ἀλλ᾽ ἕως αὐτοῦ τοῦ βασιλικοῦ θρῦνου τοῦ Υἱοῦ σου ἔφθασας, αὐτόπτως ὁρῶσα, καὶ yalpouca, χαὶ σὺν πολλῇ xai ἀφάτῳ τῇ παῤῥησίᾳ παρεστῶσα, ἀγγέλοις θυµηδία ἀπόῤῥητος, καὶ πάσαις ταῖς ὑπερ- χοσµίοις δυνάµεσι, πατριὰρχαις εὐφροσύνη ἄληκτος, διχαίοις χαρὰ ἀνεκλάλητος, προφήταις διηνεκὴς ἁχαλλίασις, χόσμον εὐλογοῦσα, τὰ σύμµπαντα ἁγιά- Β ζουσα, τοῖς κάµνουσιν ἂἎνεσις, τοῖς πενθοῦσι παρά- 347516, τοῖς νοσοῦσιν ἴασις, τοῖς χειμαζομένοις λιμὴν, ἁμαρτάνουσιν ἄφεσις, τοῖς λυπουμµένοις εὐμενὶς πα- ῥαμύθιον, πᾶσι τοῖς αἰτοῦσιν ἐτοίμη βοήθεια. (B. Ὢ θαύματσς ὄντως ὑπερφυοῦς | ὢ πραγμάτων ἐκπλήξεως, Ὁ πάλαι βδελυκτὸς xal µισούμενος θά- νατος, xal εὐφημεῖται xai µακαρίζετι. Ὁ πάλαι πένθους καὶ κατηφείας, δακρύων τε καὶ σκυθρωπό- τητος πρόξενος, vOv χαρᾶς ἀναδέδεικται καὶ πανη- Ἰόρεως αἴτιος. Ὅμως «t καὶ πᾶσι τοῖς τοῦ θεοῦ ϐε- ῥάπουσιν, Qv ὁ θάνατος µακαρίζεται, ix τοῦ τέλους τὸ ἀσφαλὲς περιγίνεται τῆς πρὸς Θεὸν εὐαρεστή- σεως, καὶ τούτου χάριν ὁ θάνατος αὐτῶν µακαρί- ζει. Τελειοϊ γὰρ αὐτοὺς, καὶ µακαρίους δείχνυσι, τὸ ἄτρεπτον τῆς ἀρετῆς χαριζόµενος, κατὰ τὸ φάσκον λόγιο») μὴ µακαριζε ἄνδρα πρὸ τελευτῆς αὐτοῦ" ἀλλ) οὐκ ἐπὶ co! τοῦτο ληψόμεθα. Σοῦ γὰρ µακαρι- σμὸς, οὐχ ὁ θάνατος οὐδὲ ἡ µετάστασις τελείωσις Tv, οὐδ' αὖ πάλιν d ἐκδημία χαρίζεται τὴν ἀσφάλειαν. Πάντων γὰρ σὺ τῶν ὑπὶρ νοῦν ἀγαθῶν ἐρχὴ, καὶ µεσότης, καὶ τέλος, ἀσφάλειά τε xal ἆλη- θὲς βεθαίωσις, ἡ ἄσπορος σύλληψις, fj θεία ἐνοίκη- δις, ὁ τόκος ὁ ἄφθορος Ὑέγονεν. "Ogev ἀληθῶς ἔφη- σας, οὐχ ἀπὸ τοῦ θχνάτου ἆἁλλ᾽ ἐξ αὐτῆς τῆς συλλὴ- (ux; ὑπὸ πασῶν τῶν γενεῶν µακαρίζεσθαι. ᾿Εντεῦθεν οὐ σὶ ο θάνατος ἐμαχάρισεν, ἀλλ᾽ αὐτὴ τὸν θάνατον χατηγλάϊσας, τὴν τούτου κατήφειαν λύσασα, xal 1321» τὸν θάνατον δείξασα. "O0ev σου τὸ lepóv xai πανάµωµμον φῶμα ὁσίᾳ ταφῇ παρεδίδοτο, προτρε- χόντων ἀγγέλων, περικυκλούντων, ἑπομένων, pitt πρατιόντων ὦν εἰκὸς tfj μητρὶ τοῦ ἑαυτῶν λειτουρ- Ἰῆσαι Δεσπῦτου, ἀποστόλων, καὶ παντὸς τοῦ τῆς Ἐκκλησίας πληρώματος θεηγορικοὺς ἆμνους ἐκ- θοώντων, xai κροτουµένων τῷ πνεύµατι, Ἠλησθη- εόμεβα iv τοῖς dyagoi τοῦ οἴκου σου’ ἅχιος, ὁ Ἱπός σου, θαυμαστὸς ἐν δικαιοσύνη. Καὶ πάλιν Ἡγίασε τὸ σκἠνωµα αὐτοῦ ὁ Ὕψιστος. "Όρος τοῦ θεοῦ, ὄρος miov: τὸ ὄρος ὅ εὑδόχκησεν ὁ θΘεὸς χατοιχεῖν iv αὐτῷ. Σὲ τῶν αποστόλων ὁ δῆμος τὴν ἐληθῆ κιθωτὸν Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τῶν Άμων 5 Cant. 1, 4, 3. Cant. 1, 8, 9, 9 II Cors. Σι, 5. lescentule dilexerunt te :in odorem unguentorum tuorum cucurrerunt δὲ. Introduxit te rex in cubi- culum suum. ubi te stipant Potestates, 866 Prin- cipatus benedicunt,Throni concelebrant.Cherubim gaudentes obstupescunt, laudant Seraphim, ut que Domini natura veraque dispensatione mater exsti- teris. Non enim ad modum Elis velut in celum ascendisti. Non uti Paulus ad tertium usque celum subvecta es 60: verum usque ad regium Filii tui thronum pervenisti,perspicue eumac lzxtecontuens et cum magna et inexplicabili libertate astans, angelis et mundo sublimioribus Virtutibus uni- versis, omni sermone major lzxetitia es, patriarchis sempiterna oblectatio, justis gaudium ineffabile, perennis prophetis exultatio, mundo benedictio, rebus omnibus sanctimonia, laborantibus requies. lugentibus consolatio, egrotantibus medicina, tem- pestate jactatis portus, peccantibus venia, blandum lis qui in moerore sunt, levamen, omnibus exorai- tibus promptum subsidinm. 12, 0 miraculum vere natura praestantius ! o res stuporis plenas! Mors qua odio et exseerationi olirn erat, nunc commendatur, et beata predicatur.Qua quondam luctum et mcororem, lacrymasque et tristitiam afferebat,nunccausa evadit gaudii et 19 celebritatis. Quid, quod omnibus Dei servis, quo« rum mors beata dicitur, ab ipso fine id compare- tur, ut in tuto habeant quod Deo grati sint, eoque mors illorum fausta et felix habeatur ? Mors enim eos consummatos ac beatos facit, hocipsis afferens ut virtus ipsorum nulli jam mutationi obnoxia sit, secundum illud oraculum : Antemortem ne beatifices quemquam *! : quod tamen in te non usurpabimus. Tua quippe erat beatitudo, hon a morte obligit, nec tibi tuushinc transitus perfectionem conciliavit nec demum migratio tua securitatem.Omnium enim bonorum initium, mediumque et flnis, securitas etiam et vera conflrmatio, in illa seminis experte conceptione, in illa divina inhabitatione, in illo sine labe partu constitit : ac proinde vere prorsus dixisti fore ut te non & morte, sed ab ipsa con- ceptione generationes omnes beatam pre»edicarunt. Quocirca non te mors beatam fecit, sed ipsa mor- 'tem hilarem reddidisti; ut qua moestitiam ejus sustuleris, ipsamque gaudium esse prestiteris. D Quamobrem sacrum et intaminatum corpus tuuni pis» sepulture tradebatur, angelis partim precurt- rentibus, partim circumdantibus, partimque 96- quentibus, nullum denique obsequii genus prseter mittentibus,quod Domini ipsorum parenti adhiberi par esset: apostolis item et universo Ecclesise coetu divinos hymnos, et ad Spiritus lyram pulsatos alta voce canentíbus : Replebimur in bonis domus tua : sanctum est. templum tuum mirabile in 2quitate 68. Ac rursus : Sanctificdvit tabernaculum suum Altis- simus 9*. Mons Dei, mons pinguis ? mons in quo bene- xu, 2. 5! Eccli, xi, 30. "* Psal. rxrv, 6. ** Psal. 719 8. JOANNIS DAMASCENI μή placitum est Deo habitare in eo **. Te apostolorum A ἀράμενοι, ὡς πάλαι ποτὶ οἱ Ἱερεῖς τὴν τυπιχὴν κι. agmen, veram Domini Dei arcam, uti quondam sa- cerdotes typicam illam, humeris tollentes, et in sepulcro condentes, per ipsum velut per Jordanem alterum, ad veram promissionis terram, hoc est ad supernam Jerusalem, omnium fidelium matrem, cujus artifex et conditor Deus, transmiserunt. Non enim anima tua in infernum descendit, nec caro tua corruptionem vidit **. Non est relictum in terra immaculatum $647 omnisque labis expers corpus tuum : sed in regias celorum sedes, regina tu, hera, dominica, veraque Dei Genitrix, translata es. 13. O quomodo eam suscepit celum, quie celos amplitudine sua superavit ! quo rursus modo tumu- lus eam cepit, que Dei conceptaculum fuit? ita certe cepit, ac tenuit. Non enim corporee molis ratione locus amplior colo exstitit (quonam pacto enim corpus, quod tribus cubilis constat, et quo- tidie extenuatur cum celi latitudine et longitudine comparari queat? verum per gratiam potius, celsi- tudinis et profunditatis modum excessit. Nihil quippe est quod cum Deo comparetur. O sacrum, augustumque et adorandum monumentum, quod etiamnum angeli, timore et reverentia assistentes venerantur, horrent demones, homiues cum fide adeunt, honorantes, adorantes, oculis et labris, fervidoque animo exosculantes, ubertim denique bonorum copiam haurientes! Quemadmodum enim si quis ingentis pretii unguentum vestibus aut loco alicui imponat, rursusque auferat, suavi- tatis reliquie etiam ablato unguento restant : ita θωτὸν, καὶ ἐν τάφῳ θέμενοι, δι) αὐτοῦ, ὡς (10) δὲ Ἰορδάνου τινὸς, ἐπὶ τὴν ἀληθῆ τῆς ἐπαγγελίας me ῥέπεµπου Υῆν, τὴν ἄνω «φημὶ “Ἱερουσαλὴμ, τὴν πάντων τῶν πιστῶν μητέρα, ἧς τεχνίτης καὶ ὃη- μιουργὸς ὁ θεὸς. Οὐ κατελήλυθε γρ d ψυχή ew εἰς τὸν ᾷδην, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἡ σαρξ σου εἶδε διαφορέν, Οὐκ ἀπελείφθη iv Υῇ τὸ σὸν ἄχραντον xal παναί- patov σῶμα, ἀλλ᾽ dv οὐρανῶν βασιλείοις μοναῖς ἡ βασιλὶς, ἡ χυρία, ἡ δέσποινα, ἡ θεοµήτωρ, ἡ i θεοτόχος μετατεθεῖσα. ty. Ὢ πῶς οὐρανὸς ὑπεδέξατο τὴν πλατυτέρη οὐρανῶν χρηματίσασαν; πως δὲ τάφος tà τοῦ Bw δοχεῖον ἐδέξατο ; val ἐδέξατο, val κεχώρηκεν. 00 yàg σωματικοῖς ὄγχοις οὐρανοῦ πλατύτερον ἐγέντο. Ηῶς γὰρ τὸ τρίπηχυ, τὸ ἀεὶ λεπτυνόμενον, αὐριοί s καὶ µήκεσιν οὐρανοῦ παραθληθῆναι δυνήσεται; τ δὲ χάριτι μᾶλλον παντὸς ὄὕψους καὶ βάθους τὸ μέτρ ὑπερηχόντισα, Τὸ θεῖον ἀἁσόγκριτο. Ὢ ἱερῶῦ καὶ θαυμαστοῦ, καὶ σεθασµίου, xai προσχυνητοῦ — νήματος) ὃ καὶ νῦν περιέπουσιν ἄγγελοι, alloi 5 φόθῳ πολλῷ παριστάµενοι’ (471) φρίτιουσι δαίμονες πίστει προστρέχουσιν ἄνθρωποι, τιμῶντες, προσν. νοῦντες, ὀφθαλμοῖς, xal χείλεσι, xal πόθφ Quy ἀσπαζόμενοι, καὶ ἀφθονίαν ἀγαθῶν ἀρυόμενοι, Ώσπῳ γὰρ ct τις µύρον πολυτελὲς τοῖς ἱλατίοις fj τόπῳ τινὶ ἐναπόθοιτο, εἶτα ἀφέλοιτο, ἐναπομένει τῆς tv δίας τὰ λείψανα xal μετὰ τὴν τοῦ µύρου ἀφαίρεσν, οὕτω xal νῦν τὸ θεῖον αῶὤμα, καὶ Vepóv, καὶ πανἠ- µωμον, xal τῆς θείας εὐωδίας ἀνάπκεον, fj ἄφθονος quoque divinum tuum et sanctum, et omnis ΡΓΟΓ« C κρήνη τῆς χάριτος, ἐν τῷ τάφῳ τεθὲν, εἶτα τλλυ sus macule exspers, divinaque fragrantia refertum corpus, copiosa illa gratie scatebra, cum in sepul- cro esset collocatum, moxque ad prestantiorem ac sublimiorem regionem abreptum nequaquam se- pulcrum honore vacuum reliquit ; sed divinum ἁρπασθὲεν πρὸς κρείττονα χῶρον xai ὑφψηλότερον, οὐχ ἀφῆκε τὸν τάφον ἀγέραστον, ἀλλὰ µεταδίδωσι μὲν τῆς θείας (18) εὐωδίας xal χάριτος, πηγήν δὲ τῶν ἰαμάτων καὶ πάντων τῶν ἀγαθῶν τοῖς πίστει προ σιοῦσι τὸ μνῆμα κατέλιπε. odorem et gratiam impertivit, effecitque ut sanationum bonornmque fons esset illis, qui cum fide accedunt. 14. Tibi nos quoque hodie assidemus, o Do- mina, Domina, inquam, atque iterum Domina, Dei genitrix Virgo, animos nostros ad spem tuam,non secus atque ad firmissimam solidissimamque an- choram alligantes ; mentem animam, corpus, nos ipsos denique totos tibi consecramus, psalmisque, et hymnis, et canticis spiritualibus, quantum pos- εδ’, Σοὶ xal ἡμεῖς προσκαθήµεθα σήμερον, ὦ Δέσποινα, xal πάλιν ἐρῶ, Δέσποινα, θεοτόκε ἄπει- ῥόγαµε, τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς τῆς σῆς ἑἐλπίδος ἐφάψαν- τες, ὥσπερ Ex. τινος ἰσχυροτάτης καὶ ἁῤῥαγεσιάτης ἀγκύρας, νοῦν, duy Jv, σῶμα, ὅλοις ἑαυτοὺς col ávz- θέµενοι, ψαλμοῖς xal ὕμνοις, xai ᾠδαῖς πνευματ καῖς (19) γεραίροντες, ὅσον ἐφικτόν. (20) τὸ T3? sumus, honoramus. Fieri quippe non potest, ut ῃ πρὸς ἀξίαν ἀνέφικτον. El yàp, ὡς à λόγος ὁ ἱερὸς pro rei dignitate eo munere defungamur.Nam si,ut nos sermo sacer docuit, honor qui conservis ha- betur, benevolentiam erga communem Dominum declarat, quinam studium te honorandi, qua Do- minum peperisti, negligendum sit ? quomodo non excolendum ? quomodo non vel necessario spira- δὲ Psal. Lxvii, 16. 55 Psal. xv, 10. (16) Germ. et Celb. ὀργάνου, nullo sensu. (17) R. deest hoc membrum. 9) R. εὐλογίας. 19) Basil. orat. in 410 Mart.; Andreas Cret. ἡμᾶς ἐξεπαίδευσεν, ἡ περὶ τοὺς ὁμοξούλους tui ἀπόδειξιν ἔχει τῆς πρὸς τὸν κοινὸν Δεσπόνην εὐνοία, ἡ περὶ ok τὴν τεχοῦσαν τὸν δεσπότη» σου tU, πῶς παρορατέα ; πῶς δὲ οὐ περισπούδαστος ; πῶς à οὐκ αὐτῆς τῆς ἀναγκαίας προτιμωμένη πνοῆς, xt τῆς ζωῆς (24) πρόξενος; οὕτω γὰρ ἄν μᾶλλον τὴν orat. 1, in dorm. S. Maris : ubi de scriptis Diony- sii ait, πρὸς τοῖς ἱεροῖς λογίοις. 20) Desunt ista in Germ. et Colb. 21) Germ. πρόκριτος. 121 HOMILIA II IN DORMITIONEM B. V. MARLR. 722 πρὸς τὸν ohuiow δεσπότην παραστίσαιµεν εὔνοιαν. Ὦ mini preferendum, quando vitam nobis conciliat ? Ti γὰρ πρὸς τὸν δεσπότην φημἰ ; αὐταρκὲς γὰρ ὄντως τοῖς εὐλαθῶς μεμνημµένοις σου τῆς µνήµης τὸ τιµαλ- φέστατον δώρημα΄ Ὑχηρᾶς γὰρ ἀναφαιρέτου ὑπέρθε- σις γίνεται. Ποίας γὰρ οὐκ ἐμπίμπλαται εὐφρυσύνης ; ποίων ἀγαθῶν ὁ ταμιεῖον τῆς πανάγνου σου µνήµης τὴν ἑαυτοῦ ποιησάµενος διάνοιαν. Οὗτός σοι παρ᾽ ἡμῶν χαριστήριος, τῶν ἡμετέρων λόγων ἀπαρχὴ, τς πτωχῆς ἡμῶν διανοίας τὸ ἀκροθίνων, τῷ περὶ σὲ χινηθείσης πὀθῳ, xal τὴν οἰχείαν ἐκλελησμένης ἀσθένειαν. ᾽Αλλ᾽ εὐμενῶς δέχοιο τὸν πόθον, εἶδυῖα τὴν δύναμιν ὑπερθάλλοντα. Σὺ δὲ ἐποπτεύοις ἡμᾶς, ἀγαθὴ δέσποινα, ἁγαθοῦ δεσπότου λοχεύτρια, ἅγιος τε xal φέροις τὰ καθ) ἡμᾶς ὅμου βούλοιο, xal τὰς ὁρμᾶς τῶν αἰσχίστων ἡμῶν παθῶν στήσειας, xal πρὸς τὸν τοῦ θείου θελήματος ἀχείμαστον λιμένα Β καθοδηγοῦσα, xai τῆς μελλούσης µακχαριότητος xa- ταξιώσειας, τῆς Ὑλυχείας τε καὶ αὐτοπροσώπου ἑλλάμψεως, τοῦ ἐκ σοῦ σαρχωθέντος θεοῦ Λόγου. Νθ’ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, τιμὴ, κράτος, µεγαλοσύνη τε καὶ μεγαλομρέπεια, σὺν τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ, xai ζωοποιῷ αὐτοῦ Πνενυµατι, νῦν καὶ dsl, xai εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν' Hac enim ratione nostram erga Dominnm benevo- lenliam luculentius ostendemus. Quid dico, erga Dominum ? sufficit certe iis qui tui memoriam pie recolunt, pretiossissimum recordationis tus do- num : quippe que ejusmodi letitiam periat, quea nemine auferatur. Qua enim voluptate, quibus bo- nis non impletur, qui mentem suam sanctissimam recordationis tuspromptuarium fecit ? Habes grati animi argumentum, hasce sermonum nostrorum primitias, pauperisque nostri animi delibationem, qui amore tuo incitatus imbecillitatis suz oblitus est.Tu vero propensum desiderium benigne suscipe, cum exploratum habeas, eam viribus nostris esse superiorem. Tu itaque, bona Domina, boni Domini parens, nos velim inspicias, resque nostras arbi- trio tuo regas ac modereris; fadissimarum nostra- rum affectionum impetum comprimas,ut,composi- tis 888 fluctibus, nos ad tranquillum divine vo- luntatis portum dirigas, ac futura beatitudine do- nes ; illa, inquam, dulci Dei Verbi incarnati per ejus conspectum illuminatione; cum quo Patri gloria, honor, imperium, majestas et magnificen- μα, cum sanctissimo, bonoque et vivifico ejus Spiritu, nunc et semper, et in secula seculorum Àmen. e. Τοῦ αὐτοῦ λόγος δεύτερος εἲς τὴν ἕνδοξον xol- µησιν τῆς παναγίας θΘεοτόχου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας. α. Ἔσει μὲν ἀνθρώπων οὐδεὶς, ὅς xav! ἀξίαν τῆς Οεομήτορος τὴν Ἱερὰν ἐκδημίαν εὐφημῆσαι δυνήσεται, IX. Ejusdem sermo seeundus in gloriosa'n dormitionem sanctissime Dei Genitricis ac perpetue virginis Maria. 1. Etsi nemo mortalium est, qui sacrosanctum Dei Genitricis ex hac vita discessum pro dignitate οὐδ εἶ µύριαι γλῶσσαι, τοσαῦτα δ᾽ αὐτῷ στόµατα C laudare queat,nec si sexcentas linguas totidemque επ) ἀλλ’ οὐδ᾽ el πᾶσαι τῶν πολυσπόρων ai γλῶσσαι συνέλθοιεν, τῶν καθηκόντων ἑπαίνων ῥἐφίχοιντο. Πάντα γὰρ αὕτη θεσμὸν ἐγχωμίων ὑπέρχειται. Ἐπει- δὴ δὲ φίλον θεῳ τὸ κατὰ δύναμιν ἐκ πόθου καὶ ζή- loo xai ἀγαθῆς (22) προσφερόµενον διαιρέσεως, Φίλα δὲ τῇ μητρὶ τοῦ θεοῦ τὰ τῷ Yl προσφιλῆ καὶ ἐρά- cuta, φίρε πάλιν τῶν ἐγχωμίων ἀψώμεθα, τοῖς ὑμετέροις πειθαρχοῦντες κελεύμασιν, ὦ ποιμένων ἄρισιοι, xai Θεῷ προσφιλέστατοι, ἀρωγὸν τὸν ἐξ αὐτῆς σεσαρχωμµένον ἐπικαλεσάμενοι Αόγον, τὸν πληροῦντα πᾶν στόµα πρὸς αὐτὸν ἀνοιγόμενον, ὅς αὐτῇ µόνος κόσμος, καὶ πανευχλεὶς ἐγχώμιον πέ- φυχεν’ εἶδότες ὡς ὅτε τῶν ἐπαίνων ἀρξόμεθα, τὴν ἀφειλὴν ἐχτιννύομεν, καὶ ταύτην ἐκτίσαντες, πἄλιν τοῦ χρέους ἀρχόμεθα, ὡς µένειν τὸ χρέος dsl. ἀρχό- D µενον xal πληρούμενον Ἴλεως δὲ εἴη πρὸς ἡμῶν ὑμνουμένη, ἡ πάντων χτισµάτων ἐπέχεινα, καὶ πάν- των δημιουργημάτῶν δεσπόζουσα, ola Θεοῦ µήτηρ, τοῦ Κτίστου xal Δημιουρχοῦ, καὶ τῶν ἁπάντων δεσκόζοντυς. Συγχινώσκοιτε δὲ xal pt, ὦ τῶν ἑίων λόγων φιλήχοον σύστημα, xal τὴν μὲν εὔνοιαν ἐποδίχοισθε, xai τὸν πόθον χροτοίητε, τῇ ἀσθενείᾳ S τοῦ λόχου συμπάσχοιτε. Ὥσπερ γὰρ εἴ τις τῷ αὐτοχράτορι, καὶ θειόθεν τῶν ὁμοφύλων ἐγχειρι- σβίντι τοὺς οἴακας, πλήθουσαν μὲν dil κεκτηµένῳ (33) R. 1 Germ. προφερόµενον. ora habeat : imo nec si omnes hominum toto orbe dispersorum lingue in unum coeant, dignas ejus laudes exsequi possint (ipsa quippe encomorum omnium leges superat), attamen, quia Deo acce- ptum est quod pro virili nostra fit, atque ex amore et studio, probaque voluntate offertur, grataque Dei matri ea accidunt, qus Filio grata et accepta sunt, vestris, optimi ac Deo charissimi pastores, imperiis obtemperantes, eam iterum laudare ag- grediamur. Verbi illius opem implorantes, quod carnem ex ipsa suscepit, et os omne implet quod ad ipsum aperitur, quod tandem solum ei orna- mento, illustrissimoque encomio fuit. Qua quidem in re hoc nobis est exploratum, quod cum eam laudare incipimus, debitum munus persolvamus, eoque persoluto,debitores denuo esse incipiamus ; ita ut debitum et semper incipiat, et semper exsolvatur. Mihi porro propitia sit, quam laudan- dam suscepimus, que creata omnia superat,omni- busque conditis rebus dominatur, velut mater Dei, qui creator opifexque est, et universis imperat. Vos vero etiam, o cetus divinorum sermonum audien- dorum avide, ignoscite velim mihi, promptumque animum meum ita suscipite, ac desiderio applau. dite, ut imbecilitatis mes interim vos misereat. 723 8. JOANNIS DAMASCRNI TA Quemadmodum enim si quis imperatori, qui popu- Α τὴν τράπεζαν, xal παντοδαποῖς ἐδέσμασι ῥέουταν, Jarium suorum gubernacula divinitus susceperit, cui cibis semper conferta mensa, aulaque exquisi- tissimorum unguentorum vaporibus perfusa, in- gueto tempore aut violam colori purpureo similem, aut rosam fragrantissimum spine germen, follicu- los habentem virides, floremque gemini coloris ex eis prodeuntem, ex quo speciosus rubor sensim rogediatur, aut denique dulcissimum autumni ructum obtulerit, non tam ille muneris exiguita- tem, quam novitatem spectabit, et eximiam cha- ritatem admirantur, recta plane judicio et sana mente ; copiosis vero pulcherrimisque domis agri- colam remunerabit: ita quoque si, velut in facun- die hieme reginz flores offeramus, senioque con- fectam dicendi facultatem ad encomiorum certa- mina instruamus, ac cupiditatem menti tanquam lapidum ferro affricantes, aut cogitationem ser- monis parentem,non secusatque immaturam uvam exprimentes, exiguam quamdam scintillam,oratio- nisve mustum, vobis sermonum amatoribus, no- strique audiendi cupidis, 869 impertiamus, multo libentiori animo benigne nobis favebitis. Ecquid enim Verbi matri, nisi verba offeramus? simile quippe simili gaudet, et illud quoque quod ami- cum est. Jam ergo orationis apertis carceribus, seu laxatis tantisper habenis, eam tanquam equum aliquem ad cursum dirigentes emittamus. Sed mibi Dei Verbum, suppetias et opem feras: mentem µύρων δὲ πολυτελῶν ἐξατμήμασι θελγόµενα τὰ βι- σίλεια, iv οὗ καιρῷ προσάγοι Tov τὸ τῆς ἁλουργίδος ὁμόχροον, fj ῥόδον τὸ τῆς ἀκάνθης εὐωδέστατον βλά. στηµα, χλοεροὺς μὲν κεχτημένον τοὺς κάλυχας, xix τούτων προϊόν διδυµόχροον, xal πρὸς dpalow mo θάδην φθάνον ἐρύθημα, καὶ τινα καρπὸν ὁ πώρας (23) µελιειδέστατον͵, οὐ τῇ εὐτελείᾳ τοῦ δώρου, τῷ χίνῳ δὲ προσέξει, καὶ θαυμάσει τὸ (24) ἄτθες, ἄρισι κρίνων, xal καλῶς ἐπιστάμενος, ἀφθόνοις 0 ὅτι μάλιστα δώροις xai χαρίεσι τὸν Ὑηπόνον ἀμείψατο, οὕτω xal ἡμεῖς ἓν χειμῶνι τῶν ἐπῶν τὰ ἄνθι τῇ βασιλίδι προσάγοντες, καὶ γεγηρακότα λόγον xpk τοὺς ἀγῶνας τῶν ἐγκωρίων ὁπλίζοντες, xa) τὸν κό- θον τῷ vip λίθον οἷα σιδήρῳ προστίψαντες, ᾗ ὡς Β βότρυν ἄωρον ἐχθλίψαντες, τὴν (25) µυθοτόχον διὰ. νοιαν, ἅμυδρόν τινα σπινθῆρα xal τρύγα λόγου τοῖς φιλολόγοις ὑμῖν καὶ φιλακροάμοσι νέµοντες, μᾶλλο καὶ μᾶλλον ἀποδειχθείηµεν. Τί γὰρ τῇ μητρὶ τοῦ Αόγου f] λόγον προσοίσοµεν ; τῷ ὁμοίφ γὰρ χαίρει τὸ ὅμοιον, xal γε τὸ oXov. Ἡδη τοίνυν τὴν βαλθίδα τοῦ Λόγου ἀνοίξαντες, Ἡ μικρὸν τῶν ῥυτήρων bgh- τες, ὡς ἵππον τινὰ τοῦτον πρὸς τὸν δρόµον Ἰθόναντες ἐκπέμψωμεν. Αλλά µοι, Λόγε θεοῦ, αὐτὸς Im συνεργός τε συνέριθος, καὶ τὴν ἐμὴν (20) Άλογον διάνοιαν λόγωσον, καὶ τῷ λόγῳ τὴν τρίδον λείαν ἀπέργασαι, καὶ τὸν δρόµον ἴθυναν mpóq τὴν civ εὐαρέστησιν, πρὸς fjv ἅπας ἴεται Λόγος σοφοῦ x1i (21) διάνοια. meam sermonum rudem facundam redde, facilem sermoni meo semitam para, cursumqnme ui libi placeat, dirige ; ad quod utique tendit oratio omnis et cognitio sapientis. 2. Hodie sancta solaque Virgo, mundo sublimiori ac celesti templo offertur : que virginitatem eo studio coluit, ut in ejus tanquam purissimi cujus- dam ignis formam transierit. Nam cum omnis virgo virginitatem pariendo amittat, hec tamen, et ante partum, et in partu, ac demum post par- tum virgo permansit. Hodie sacra et animata arca Dei viventis, quse suum in utero gestavit artificem, in templo Domini, quod nullis est exstructum ma- nibus, requiescit, et saltat David ejus avus ac Dei parens, unaque eum eo choros agunt Angeli, plan- dunt Archangeli, Virtutes concelebrant, Principa. tus exultant, Dominationes oblectantur, Potestates letantur, Throni festum diem agunt, Cherubim laudes canunt, gloriam Seraphim praedicant. Non enim id exigue glorise ducunt, cum matri glorise gloriam tribuunt. Hodie sacratissima columba, simplex atque innocens anima, divino Spiritui consecrata, ex arca, eo scilicet corpore quod Deum suscepit, et vite initium dedit, evolans, pedibus auis requiem invenit, ad mundum quod intellectu t ανθές. HE: 25) R. (a6) R. 1 Germ. ü&yovev, Quod. sequitur λόγωσον facundam reddas. Greci, inquit Billius, in fingendis vocabulis nihil non sibi permittunt. Latinis,ut cum Martiale loquar, non tam licet esse disertis. Acut d ! Germ. et Golb. µελιηδέστατον. R. 1 CQ B. Σήµερον ἡ οσἰα xal. µόνη Παρθένος tip ὑπε χοσµίῳ xai oópavip τεµένει (28) προσάχεται, ἡ το σοῦτον τὴν παρθενίαν ποθήσασα, ὡς ὑπ' αὐτῆς o τινας καθαρωτάτου ποιωθῆναι πυρός, Παρθένος Ti ἅπασα τῷ τόχῳ τὴν παρθενίαν λυμαίνεται' αὗτη ὃ καὶ πρὸ τόκου, καὶ τίχτουσα μένει παρθένος, rr μετὰ γέννησιν. Σήµερον ἡ Ἱερά τε xol ἔμψυχος x- θωτὸς τοῦ ζῶντος Θεοῦ, ἡ τὸν ἑαυτῆς τεχνίτην xo φορήσασα, ἐν vaip Κυρίου ἀχειροτμήτῳ καταπαύεται, καὶ σκιρτᾷ Δαθὶδ à ταύτης προπάτωρ xal θεοπάτωρ, καὶ συγχορεύουσιν (29) ἄγγελοι, καὶ κροτοῦσυ d- χάγγελοι, καὶ δυνάµεις δοξάζουσι, xal ἀρχαὶ v αγάλλονται, καὶ ἐξουσίαι εὐφραίνονται, καὶ χυριότητες χαίρουσιν, καί θρόνοι πανηγυρίζουσι, καὶ ἀνυμνεῖ τὰ — Χερουδὶμ, xai δοξολογεῖ τὰ Σεραφίμ. Δοξάζονται D γὰρ οὐχ fxiota, τῇ Μιτρὶ τῆς δόξης «àv δόξαν προσ νέµοντες. Σήµερον ἡ Ἱερωτάτη περιστερὰ, jj ἀχι- paa καὶ ἄχακοσ duy, καὶ τῷ θείῳ καθιερωμένη Ηνεύματι, ἐκπτᾶσα τῆς κιδωτοῦ, τοῦ θεοδόχου our. καὶ ζωαρχικοῦ εώματος, εὗρεν ἀνάπαυσιν τοῖς 9’ σὶν αὐτῆς, πρὸς τὸν νοητὸν κόσμον ἀπάρασα, ταὶ qum de Christo loquuntur, σάρχωσιν dicunt, it etiam τῆς σαρκὸς θέωσιν et Aóroctw: quod pari fa- cilitate exprimere nequeunt. (27) B. ἐγκώμιον. (28) R. παραγίνεται. (29) R. 1 Germ, αὐτῷ ἂγγελοι. . 129 HOMILIA !I IN ΓΡΟΒΝΡΠΟΝΕΜ B. V. MARLE. 726 ly τῇ ἀσπίλῳ v7] τῆς ἄνω κληρουχίας σκηνώαασα. À cognoscitur, profecta, ubi in terra superne here- Σήµερον ἡ Ἠδὲμ τοῦ νέου Αδάμ τὸν (30) λογικὸν παράδεισον ὑποδέχεται, ἐν ᾧ τὸ κατάχριµα λέλυται, ἐν ᾧ τὸ τῆς ζωῆς ξύλον πεφύτευται, ἐν d ἡ ἡμε- tipa περιέσταλται Ὑύμνωσις. Οὐκέτιι γὰρ ἠπεῖς γυμνοὶ xal ἀνείμονες, καὶ τῆς θείας εἰχόνος μὴ φέ- ῥοντες τὴν λαμπρότητα xal τὴν ἄφθονον χάριν σετληµένοι τοῦ liveópatoc, οὐχέτι τὴν παλαιᾶν τρεγῳψδοῦντες γύμνωσιν Ἀλέξομεν ἐξεδυσάμην τόν χιτῶνά µου, πῶς ἐνδύσομαι αὐτὸν ; ἐν τούτῳ γὰρ ὁ Pow οὐχ ἔσχε πλρείσδυσιν, οὗ τῆς φευδοῦς ópr- χθέντεν θεώσεως, τοῖς ἀνοήτοις συμπαρεθλήθή uev κτήνεσιν, Αύτος γὰρ ὁ τοῦ θεοῦ μονογενὴς Ylàc, θεὸς &v, καὶ τῷ ΠἩατρὶ ὁμονύόσιος, ἐκ ταύτης τῆς Παρθένου καὶ καθαρᾶς ἀρηύρας ἑαυτὸν πεπλαστούρ- Ίηχεν ἄνθρωπον. Καὶ τεθέωµαι μὲν ὁ ἄνθρωπος, ὁ Β θνητὸς ἠθανάτισμαι, καὶ τοὺς δερµατίνους χιτῶνας ἐνδέδυμαι. Τὴν γὰρ φθορὰν ἀπημφίασμαι, περίκει- μαι τῇ περιθολῇ τῆς θεότητος. Σήµερον tj Παρθένος ἡ ἄχραντος, καὶ γηΐνοις μἡ (94) οροσοµιλήσασα πάθεσι͵ ἀλλ᾽ οὐρανίοις ἐντραφεῖσα νοήµασιν, οὐκ slc τὴν ἀπελήυθεν, ἀλλ ἔμψηχος ὄντως οὐραιὸς χρη- µατίσασα, ταῖς οὐρᾶνίαις σκηναῖς ἐἑνθικίζεται. Τίς yàp ταύτην οὁρανὸν καλῶν τἀληθοῦς ἀμαρτήσεται, εἰ µή πού τις Φφήσειε χαλῶς ἐπιστάμενος, καὶ τῶν οὐρανῶν αὐτὴν ἀαυγχρίτοις ὑπεροχαῖς ὑπεραίρετθαι, Ὁ γὰρ τῶν οὀὐρανῶν Δημιουργός τε καὶ Συνοχεὺς, καὶ παντὸς ἑγκοσμίου τε καὶ ὑπερχοσμίου, ὁρατοῦ τε χα) ἀοράτου τεχνίτης δηµιουργήµατος, ob τόπος οὐδεὶς (32) τῶν πάντων εἶναι" εἴπερ τὸ περιέχον τῶν ἑνόντων τόπος ὀρίζεται' iv ταύτῃ πρὸς ἑαυτοῦ ἀσπό-- pec βρέφος δεδηµιούργηται, καὶ ταύτην ταμεῖον εὐρύχωρον δέδειχε τῆς τὰ πάντα πληρούσης αὐτοῦ καὶ µόνης ἀπεριγράφου θεότητος, ὅλος ἁπαθῶς ἐν αὐτὴ συστελλόµενος, xal µένων ὅλος ἐχτὸς, καὶ τό- fov ἔχων (33) ἑαυτοῦ ἀπερίληπτον. Σήµερον ὁ τῆς ζωῆς θησαυρὸς, ἡ τῆς χάριτος ἄθυσσος οὖκ οἵδ' ὅπως τολμηροῖς xal ἀτρόμοις φάναι τοῖς χείλεσι’ Δανάτῳ δωηφόρῳ καλύπτεται, καὶ τούτῳ ἁδειμάντως πβόσεισιν ἡ τούτου παταλύτην κυήσασα, sl xai θά- νατον προσαγορεῦσαι χρεὼν τὴν αὐτῆς πανίερυν καὶ ζωτιχὴν ἀποθίωσιν. Ἡ γὰρ τοῖς πᾶαι τὴν ὄντως ζωήν ἀναθλύσασα, πῶς θανάτῳ γένοιτ ἄν ὑποχεί- voc ἀλλ) εἴχει τῷ τοῦ οἰχείου τόχου θεσµοθετήµατι, χαὶ ὡς θυγάτηρ μὲν τοῦ πάλαι ᾿Αδὰμ τὰς πατρικὰς εὐθύνας ὑπερέρχεται' ἐκεὶ καὶ 6 ταύτης Υἱὸς, dj aó- τοζωὴ ταύτας οὐκ ἀπηνῄνατο ὡς δὲ θεοῦ ζῶντος ῃ πήτηρ ὑπάρξασα, πρὸς αὐτὸν ἀξίως (34) µεταχοµί- ζεται. El γὰρ φησὶν ὁ θεὸς, Μήποτε ἐκτείνας τὴν χεῖρα αὐτοῦ ὁ πρωτόπλαστος άνθρωπος, καὶ λα- θών τοῦ ξύλου «ες ζωῆς, xal γευσάµενος, slc τὸν αἰῶνα ζήσεται, πῶς ἡ τὴν ζωήν αὐτὴν δεξαµένη, τὴν ἄναρχόν τε καὶ ἄληχτον, «ἂν μήτε ἀρχὴς, μήτε ditatis nulli spurcitiei obnoxia sedes flxit. Hodie Edem, novi Adam rationalem paradisum suscipit, in quo soluta est condemnatio, in quo plantatum est lignum vite, in quo operta fuit nostra nuditas. Non enim amplius sumus nudi, et vestibus caren- tes, tanquam divine imaginis splendore destituti, uberrimaque Spiritus gratia spoliati. Non jam ve- terem nuditatem deplorantes dicemus : Ezepoliavi me tunica mea, quomodo ea induar ^? In hunc enim paradisum serpenti aditus patuit, cujus [81969 divinitatis cupiditate flagrantes, jumentis sumus comparati 61, Ipse enim unigenitus Dei Filius, cum Deus esset ejusdemque ac Pater substantia, ex hac Virgine ac pura terra seipsum in hominem forma- vit : atque ego quidem, qui homo eram, deitatem accepi, et qui mortalis eram, immortalitate sum donatus pelliceasque tunicas exui: abjecta siqui- dem corruptione, incorruptione indutus sum,acce- pto deificationis integumento. Hodie Virgo imma- culata, que nihil terrenarum affectionum admisit, sed celestibus enutrita cogitatiouibus, non ín ter- ram reversa est; at cum vere celum esset anima- tum, in celestibus tabernaculis collocatur. Quis enim eam in celum appellans a vero aberret, nisi quis rem recte intelligens, eam colis quoque in- comparabili precellentiarum suarum modo supe- riorem esse dicat. Nam qui colos fabricavit et continet, qui rerum omnium conditarum est ar- tifex $820 tam mundanarum, quam mundo subli- miorum, sive in aspectum cadant, sive aspectum fugiant, cujus modo nusquam locus est (si id quod continet, eorum qu: intra sunt locus esse deflni- tur), in ea semetipsum infantem sine semine fabri- cavit, eamque adeo speciosum unice deitatis suem omnia complectentis promptuarlum effecit, totus citra passionem ullam ín ipsa collectus, et totus extra manens, seque ipse locum incomprehensum habens. Hodie vite thesaurus, gratise abyssus(nes- eio quo pacto audacibusque nihilque trepidanti- bus labiis id efferam) vivifica morte obtegitur : ac sine metu, ad eam illaaccedit, que ipsius profliga- torem pepererat, modo tamen mortem, sacrosan- ctum et vitalem ejus obitum appellare liceat. Nam qua veram vitam cunctis protulit,qui tandem morti subdita fuisset ? sed cedit legi ab eo late quem ge- nuit: et, ut fllia veteris Adam, paternam senten- tiam subit. Nam et ejus Filius qui vita ipsa est. eam non recusavit : ut autem Dei viventis mater ad ipsum merito transfertur. Nam cum Deus dicat: Ne forte ille qui primus est conditus homo, mittat manum suam, et sumat de ligno vite, et comedat, et vivat in sternum **^ ; quo pacto fleri potuerit, ut * Cant. v, 3. 5' Psalm. xrvin, 19. ** Gen. ijj; 22. n Colb. νοητόν. (31) Germ. et Colb. ἀμιλήαασα, (32) R. 1 τῷ, alter té. Regg. ἑαυτὸν. 33 R. Colb. Germ, ἀνακομίζεται. J4 721 que ipsammet vitam sempiternam, nec desinen- tem, nullisve initii ac finis terminis obnoxiam sus- cepit, non in infinitum evum victura sit? 3. Olim equidem Deus mortalis 8ο generis pri- mos satores, cum se inobedientice mero ingurgitas- sent, et per transgressionis temulentiam dormi- tante mentis oculo, peccati crapula sic affecti es- sent,ut oppressis animi luminibus mortifero somno tenerentur, e paradiso Eden exterminavit : nunc vero illam que vitii omnis impetum excussit, Dei- que et Patris obedientie germen produxit, et uni- verso mortalium generi vitam inchoavit, paradisus non exceperit? annon colum fores suas reserabit? omnino sane. Eva siquidem qua serpentis nuntio aures prebuit, hostisque suggestionem auscultavit, sensu suo per false ac fallacis voluptatis assultum delinito, maroris et tristitiae sententiam retulit,ut dolores partus sustineret, etLuna cum Adamo morte condemnata, in imis inferni recessibus collocatur: hanc autem vere beatissimam qua Dei verbo aures submisit, et Spiritus sancti operatione impleta est, atque, archangelo sequestro, de complacito Patris pregnans effecta, queque sine voluptate ac viri congressu Dei Verbi personam, cujus omnia plena sunt, concepit, ac pro eo, ut decebat,sine doloribus peperit, queque totam secum Deo copulavit, quo- modo mors devoraret? quomodo inferi suscipe- rent ? quomodo corruptio corpus illud invaderet, a quo vita suscepta est? Abhorrent hac, alienaque omnino sunt, a Deifera illa anima et carne. Ipsius enim aspectum mors quoque pertimuit : quippe qu&, cum ipsius Filium adorta esset, ex his que pertulit, erudita, periculosuo prudentior evaserat. Hasc quidem horrendos inferni descensus nequa- quam 831 trivit, sed recta ei, plana, et facilis ad celum parata est via. Cum enim Christus, qui via et veritas est *9, dicat: Ubi sum ego, illic et mini- ster meus erit '? : cur non multo magis cum eo ma- ter ipsius domicilium habeat ? Ut enim antequam parturiret, peperit, ita ipsius etiem e vita discessus doloribus caruit. Mors quidem peccatorum pes- sima Ἡ : at de ea in qua stimulus mortis peccatum nemnipe, enecatum esset, quid tandem dicamus, nisi eam vite perennis ac potioris principium fuisse? Sane quidem pretiosa est. mors sanctorum Domini Dei virtutum ?! : at pretiosior matris Dei ex hac vita migratio. Nunc coli letentur, ac plau- dant angeli : nunc terra gestiat, et exsultent homi- nes: nunc aer letis cantibus personet: nox ob- scura tristem et deformem caliginem excutiat, splendoremque diei ignium claritate hilaris imite- tur. Etenim viva Domini ac Dei virtutum civitas sublimis fertur, ac reges a templo Domini, hoc est preclara Sion, ad supernam et liberam suamque matrem Jerusalem, prestantissimum donum offe- 56 Joan. xiv, 6. 79 Jean. xii, 26. "! Psal, xxx, 22. (35) Germ. πνευματικὴν ὀμνῳδίαν. Β. 4 πατρι- χὴν εὐδαιμονίαν. 8. JOANNIS DAMASCENI 728 Α τέλους δουλεύουσαν πέρασιν, οὖκ εἷς αἰώνα ζήπται τὸν ἁπάραντον ; Υ. Πάλαι μὲν Εώριος ὁ θεὸς τοὺς τοῦ βροτέου γένους κατάρξαντας, xal τῆς παβραχοῆς ἐμφοριθὶν- τας τὸ ἄκρατον, xal τῇ µέθῃ τῆς παραθάσεως τὸν ὀφθαλμὸν τῆς γαρδίας ἀπονυστάξαντας, καὶ τῇ χραι- πάλῃ τῆς ἁμαρτίας τῆς διανοίας βαρηθέντας τὰ ὄμματα, καὶ κοιμηρέντας ὕπνον εἷς θάνατον, ἱξορί- στους τοῦ παραδείσου τῆς ἸἘδὶμ ἐξεπόρευσε. Nov à ταύτην τὴν πάθους παντὸς ἐκτιναξαμένην τὴν προς. θολἡν, xal τῆς τοῦ Ηεοῦ xal Ηατρὸς ὑπαχοῖς πρι- αγαγαῦσαν τὸ βλάστημα, καὶ τῆς ζωῆς παντὶ τῷ γένοι κατάρξασαν, οὐ παράδεισος ὑποδείξεται ; οὐκ οὐρανὸς χαίρων ἀναπετάσει τὰς πύλας ; πάνυ μὲν οὖν. Εὔα μὲν γὰρ τὴν ἀχοὴν ὑποθεῖσα tj ἀγγελίᾳ τοῦ ὄφεως, ἀκουτισθεῖσα δὲ τοῦ δυσμενοῦς τὴν ww ῥαΐνεσιν, καὶ τῆς ψευδοῦς τε xal ἁπατηλῆς ἡδονῆς τῇ προσθολῇ θελχθεῖσα τὴν αἴσθησιν, λύπης καὶ ἁνίες ἀπόφασιν ἀποφέρεται, καὶ τόκων ὠδῖνας ὑφίσταται, καὶ σὺν τῷ ᾿Αδὰμ θάνατον κατακρίνεται, καὶ bv ᾖδου μυχοῖς κατοικίζετα'.. Ταύτην δὲ τὴν ἁληθῶς παμμακάριστον τῷ τοῦ θεοῦ λόγῳ τὴν ἀκοὴν ὑτο- γλίνασαν, καὶ τῆς ἐνεργείας πλησθεῖσαν τοῦ Πνύ- µατος, καὶ δι ἀρχαγγέλου τὴν (35) πατρικὴν εὐδο- xlav ἐγκυμονήσασαν, καὶ ἡδονῆς πάρεξ καὶ συναφείας συνειληφυῖαν τοῦ Θεοῦ Λόγου τὴν πάντα πληροῦσαν ὑπόστασιν, καὶ προσφυοῶν ὠδίνων ἄνευ γεννήσασαν, καὶ ὅλην θεῷ ἑνωθεῖσαν, πῶς καταπέῃ ὁ θάνατος; πῶς ὁ ἄδης εἰσδέξεται ; πῶς διαφθορὰ τοῦ ζωοδόχου κατατολµήσειε σώματος ; ἀλλότρια ταῦτα, καὶ κάντη ξένα τῆς θεοφόρου ψυχῆς xai σώματος. Ταύτῃ xai προσθλέπων ὁ θάνατος δέδοικε. Τῷ γὰρ αὐτῆς Tio προσθαλὼν, ἔμαθεν ἀφ᾿ Dv ἔπαθε, καὶ πείρᾳ μαθὼν, σεσωφρόνισται. Ταύτῃ ἆδου μὲν ἀστιθεῖς αἱ ζοφεραὶ κάβοδοι, εὐθεῖα δὲ καὶ λεία, καὶ εὔτρεπτος ἡ πρὸς οὐρανὸν πορεία ἠτοίμασται. El yàp, Ὅπου ἐγώ εἶμι, ἐκεῖ καὶ ὁ διάκονος ὁ ἐμὸς ἔσται, ἔφη ὁ Χριστὸς ἡ ζωὴ xai ἡ ἀλήθεια, πῶς οὐχὶ μᾶλλον ἡ µήτηρ c^ αὐτῷ αὐλισθήσεται ; Πρὶν ὠδίνησεν, ἔτεκεν, bxc ὠδίνων xai ἡ αὐτῆς ἁποδίωσις. θάνατος ἁμαρτωλὸν πονηρός’ ἐν ᾖ 8b τὸ κέντρον τοῦ θανάτου ἡ ápsptis νενέκρωτο (36), τί φήσομεν, 7j ζωῆς ἀρχὴν aieo καὶ κρείττονος ; Τίμιος ὡς ἀληθῶς ὁ θάνατος τῶν ὁσίων Κυρίου τοῦ Θεοῦ τῶν δυνάµεων' ὑπέρτιμος ὃὶ τῆς τοῦ Θεοῦ μητρὸς ἡ µετάστασις. Νῦν οὐρανοὶ εὖ- D φραινίσθωσαν, καὶ προτείτωσαν ἄγγσλοι' vov ἀγελ- λιάσθω d v5, καὶ σκιρτάτωσαν ἂνθρωποι" νῦν ép γηθόµενος ὑπεχείτω τοῖς dopam. καὶ νὺξ dori περιαιρείσθω ζόφον τὸν ἁἀμειδῆ καὶ δυσείµονα, καὶ µιµείσθω φαιδρῶς τὴν τῆς ἡμέρας στιλπνότητα τοῖς ἐκ πυρὸς ἀμαρύγμασιν,. Ἡ Ὑάρ ζῶσα πόλις Κυρίου θεοῦ τῶν δυνάμεων µετάρσιος αἴρεται, καὶ βασιλεῖς ἀπὸ ναοῦ Κυρίου τῆς περιθλέπτου Σιὼν τὴν ww Ἱερουσαλὴμ τὴν ἐκευθέραν τὴν ἑαυτῶν μητέρα δῶρον C 7? Psa]. cxv, 15. (36) Celb. et Germ. νενέκρωται. 729 HOMILIA Ἱ IN DORMITIONEM B. V. MARLS. | 790 προσάγουσι τιµαλφέστατον, ol πρὸς Χριστοῦ πάσης Α runt, apostoli scilicet, qui totius orbis principes a τῆς qc Χαταστάντες ἄρχοντες, τοὺς ἁποστόλους φημὶ, τὴν τοῦ θεοῦ μητέρα τὴν ᾿Λειπάρθενον. ὃ, Οὐχ ἄτοπον δὲ µοι δοχεῖ λόγῳ διαγράψαι ὅσον ἔχει πρὸς δύναμιν, καὶ εἰκάσαι, xal τὐπῳ σχηματίσαι τὰ ἐπὶ τῇ ἱερᾷ ταύτῃ τοῦ Θεοῦ μητρὶ τετελεσμένα Δεάµατα, ἃ μετρίως, καὶ λίαν συνοπτικῶς, τὸ δὴ λεγόµενον, παῖς ix πατρὸς ἄνωθεν παρειλήφαμεν. Δοχῶ γὰρ pot ταύτην τὴν ἁγίων ἁγιωτέραν, xai ἱερῶν ἱερωτέραν, xal ὁσίων ὁσιωτέραν, τὴν γλυχεῖαν τοῦ μάννα στάµνον, πηγἡν δὲ μᾶλλον εἰπεῖν ἀληθί- στιρον ἀνακεκλίσθχι ἐπὶ τινος σκίμποδος ἐν τῃ θείᾳ xal περιωνύμῳ πόλει Δαθὶδ, Σιὼν φημὶ τῇ περιόπτῳ καὶ περιχλεεστάτη, ἐν Jj πεπλήρωται μὲν ὁ νόμος τοῦ Ἱράμματος, ὑπηγόρευται δὲ ὄνομα τοῦ πνεύματος" ἐν ᾗ τὸ Πάσχα τὸ τυπικὸν ὁ νοµοδότης Χριστὸς ἐκτε- τίλεχε, xai Πάσχα τὸ ἀληθὶς ὁ παλαιᾶς καὶ νέας διάθήχης θεὸς παραδέδωκεν ἐν Ἱ τὸ δεῖπνον µυστι- χὸν τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς ὁ ἁμνὸς τοῦ θεοῦ ὁ αἴρων tiv ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου μεμυσταγώγησε, καὶ τού- τοις ἑαυτὸν ola µόσχον σιτευτὸν τέθυκε, καὶ τῆς ἁληθιῆς ἀμπέλου τὸν βότρυν ἐληνοθάτησεν' ἐν fi Χριατὸς τοῖς ἁἀποστόλοις ὁπτάνεται ἐκ νεκρῶν ἀνιστάμενος, xal θωμᾶν πιστοῦται, xal διὰ τούτου τὰ πέρατα, ὡς εἴη θεός το xal Κύριος, δύο φύσεις φέρων ἐν αὐτῷ καὶ μετὶ τὴν ix νεκρῶν ἀναθίωσιν, καὶ ταύτχις χαταλλήλους δύο ἑνερχείας, αὐτεξούσιά τε üÍopaca, sic αἱῶνα τὸν ἄπειρον αἰωνίζοντα. Αὕτη τῶν Ἐκχκλησιῶν dj ἀκρόπολις αὕτη τῶν μαθητῶν χαταγώγιον ἐν ταύτῃ τοῦ παναχίου Πνεύματος ἡ πολύηχος, καὶ πολύγλωσσος, xal πυρίµορφος ἐπι». φοίτησις τοῖς ἁποστόλοις ἐχχέχυται' dv ταύτῃ ὁ θεο- λόγος τὴν θΘεοτόκον παρειληφὼς, ἐλειτούργει τὰ δέοντα" αὕτη ἡ µήτηρ τῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμέ- vav Ἐκκλησιῶν, τῆς τοῦ θεοῦ Μητρὸς ἑνδιαίτημα πέφηνε, µετά γε τὴν τοῦ υἱοῦ ix νεκρῶν ἀναφοίτη- ctv ly ταύτῃ τοίνυν ἡ µαχαρία Παρθένος ἐπὶ τινος τρισολθίου (37) κλίνης κατέχειτο. €. Αλλ) ἐνταῦθα τοῦ λόγου Ὑγενόμενος, ἵνα τὸ ol- χεῖον µάθος ἐξαγορεύσαιμί, θερµότατα καὶ ζέοντι πυρσῷ τοῦ πόθου καιόµενος, φρίκη τινὶ xal yape- ποιοῖς συνείλημμµαι δάχρυσιν, αὐτὴν τὴν κλίνην ola περικτυσσόµενος, τὴν µακαρίαν τε xal ἑπέραστον, τὴν θαυμάτων Ὑγέμµουσαν, τὴν τὸ ζωαρχιχὸν σχῆνος ὀεδεγμένην, καὶ τῇ παραθέσει τὸν ἅἁγιασμὸν εὖμοι- ῥήσασαν, αὐτὸ τὸ ἱερὸν, xal πανίερον, καὶ ἀξιόθεον σχήνωµα Χχερσὶν οἶχείαις ἐδόχουν ἐναγκαλίζεσθαι" ὀφθαλμοὺς, καὶ χείλη, xal μέτωπα, αὐχένα xai πα- pec προσιρείδων τοῖς µέλεσι, xai τῆς ἀφῆς ᾖσθό- µην, ὡς ix. παρόντος συνισταµένης τοῦ σώματος, xal χατανοήσας ὀφθαλμοῖς χατιδεῖν τὸ ποθούµενον οὐ ὃς- δύνηµαι. Πῶς γὰρ ἂν ὁ µετάρσιον πρὸς σηχοὺς οὐ- pavicoc ἀνήρπασται ; Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως. Christo sunt constituti, Dei matrem perpetuamque virginem, 4. '! Nec vero alienum fore arbitror sermone quantum per me erit, describere, et conjectura ex- ponere, ac delineare ea spectacula quee in sacrosan- cta hac Dei matre peracta sunt, quseque mediocriteT et compendiarie admod m, Filius a Patre, ut dici- tur,ab antiquo accipimus.Cernere enim mihi videor hanc sanctis sanctiorem, et sacris sacratiorem ,piis- que pietate preestantiorem ; hanc, inquam, dulcem manne urnam,vel,ut verius dicam,fontem, in divi- na celebratissimaque Davidis civitate, humili lecto recubantem ; in conspicua, inquam, illa et clarissi- ma Sion, in qua lex littere completa et lex spiritus B dictata est; legislator Christus typicum Pascha peregit **, at veteris ipse novique testamenti Deus, verum Pascha : in qua Agnus Dei qui mundi pecca- tum tollit ** cena mystica discipulos suos initia- vit, seque eis uti vitulum saginatum mactavit 16, vereque vitis uvam velut in torculari expressit ; in qua Christus ex mortuis resurgens apostolis con- spectus fuit, et Thome ac per eum universo orbi fidem fecit se Deum Dominumque esse "', duas na- turas etiam post resurrectionem in seipso ferentem eisque consentaneas operationes duas, liberasque voluntates in sempiternum evum perdurantes.Hoc Ecclesiarum arx est: hec discipulorum diversorium. In hac sanctissimus Spiritus, sonitu edito, cum multarum linguarum dono, ignea forma adveniens, in discipulos effusus est *. In hac Theologus, Dei Genitricis susceptor, qua necesse erant, ei submi- nistrabat. Hec omnium orbis Ecclesiarum mater, Deiparse, post Christi ex mortuis resurrectionem, domicilium fuit. In hac itaque beata Virgo in bea- tissimo quodam lectulo decumbebat. 5. Caeterum quando ad hunc locum pervenit ora- tio (ut animi mei affectum prodam) ardentissimo ferventissimoque amoris igne accendor, et horrore quodam jucundisque lacrymis occupor,S3 2 lectum hunc felicem etamabilem ??, ac prodigiis scatentem, velut exosculans, qui tabernaculum illud suscepit, ex quo vita orta est, contactuque illius sanctitatem participavit. Quin ipsum quoque sacrum et sacro- sanctum, Deoque dignum habitaculum meis mani- bus complecti mihi videbaroculosque,frontem,labia cervicem ac genas membris illius admovere,ipsum, tanquam si corpus presens tangerem, sentiebam. At cum propius animum attendissem,oculis id quod cupidus persequebar, intueri minime potui. Quo enim pacto illud perspicerem, quod sublime in ος). leste templum abreptum fuit ? Atque hec quidem mihi contigerunt. ? Exponit Damascenus Hierosolymitanam de transitu Virginis traditionem. '* Christus typicum Pa- vna seu Judaicum in postrema cona eregit. Nota contra schismaticos. "* Joan. 1, 29. "* Luc. xv, . " Joan. xx, 28. ?* Act. rt, 4. seqq. ?? De hoc scimpode multa Modestus in oratione sua. (37) Reg. deest. τρισολθἰου. 131 8, JOAWNIP. DAMASCIENI T» 6. Quibusaam varo iunc honoribus ah illo qui Α — C, Τίνα 5b τὰ ἐπ ade, γέρα πάτο τελούµενε πρὸς parentibus honorem habari sanxit, ornata est? Kos, qui passim toto orbe ab homines piscandos dispersi erant, modulatissimisque et multiplicibus Spiritus linguis, verbique sagena,ex erroris voragine ad spi- ritualem et celestem mystica cene mensam sacri- queconvivii spiritualium celestisSponsi nuptiarum, quas Pater Filio, qui ejusdem cum ipso potentie ac nature est, magnifice et regie admodum celebrat, homines extrahebant, divino imperio nubes cujusg- dam retis instar Hiarogolymam adurgehat, velut aquilas quasdam compellens atque in unum cogens. Ubi enim fuerit oorpus, inquit, Veritas, illie congre- gabuntur et aquila 9. Nam, quamvis de ejus qui his verhis usus est, secundo et illustri e calis ad- ventu, id predictum sit,baud tamen absurde cujus- p dam condimenti orationisloco hic etiamusurpabitur. Aderapt igitur ραμ]α illi testes et ministri verbi, ut pro eo 8ο debebant, ipsius etiam matrj ministra- rent,et ex ipsa benedictionem, amplissimam veluti quamdam prestantissimamque hareditatem,hauri- rent? Ecquis enim dubitat quin ipsa benedictio- nis fons sit, et amnium bonorum gcaturigo ? Una etiam aderant ipsorum asseelg gt successores, ut cum ministerii,tum henedictianis participes essent. Quorum enim cammunis est labor, barum etiam fructus communes esse consentaneum est. Sed et insuper electum e Deo agmen. quod Hierosolymis versabatur. Et vero par erat, ut et primarii quique veterum justarum et patriarcharum comites illuc accederent, inque sacri hujus satellitii partem ve- nirent; quippe qui carnalem henignissimamque Dei Verbi ex ea nostra salutis causa, nativitatem prenuntiaverant.Quin in angelorum quidem cater- va ab hoc octu abfuit. Quidquid enim summo Regi ex animo paret, eoque dignum honore est, ut ei assistat,hocipsius quoque secundum carnem paren- tem,beatissimamillam,omnibusque generationibus et creatoris excellentiorem stipare oportebat. Huic omnes astabant Spiritus fulgore collucenti,splendi- dissimisque eos radiis illuminanti, qui reverentig, et mety et immobili amore purum in eam mentis oculum deflgebant. [Nullus enim est celitum ordo, qui nonunanimiter adfuerit,nec quisquam inventus est, qui eo 813 quod in supernis versabatur, nul- lique inferiorum comparandus esset, descendere,et omnia que dixi munera obire recusavit. 7. Hic divinitus inspirati divinoque instinctu editi sermones. Hic divini hymni, et ornando discessui idonei, Oportebat enim hoc quoque nomine infini- tam Dei bppitatem, pracelsissimamque magnitudi- *9 Matth. xxiv, 28. 38) R. 3. Colb. et Germ. ἀπιφανοῦς οὐραφάθεν. επ Totamhanc periodum omisit Billius, quam ta« men condices habent quos vidi.Obsourissima porro est,nec cum anterioribus consentanea, unde libe- riorem Lipomani interpretationem hujus loci ser- C τοῦ Ὑεραίρειν φοὺς γεκόντας θεσµοθετήσαντος; Τοὺς μὲν ἀπανταχαὮ τῆς γῆς πρὸς ἀνθρώκων ἀλείαν ὃω- σπερᾶντας ταῖς πολυἁρµαονίαις xal ποιχίλαις γλώσσαις τοῦ Πνεύματος, καὶ τῇ τοῦ λόγου σαγύνῃ τοὺς ἆι- θρώπους ζωγροῦντας bx τοῦ τῆς πλάνης βυβοῦ xoi; τὴν πνευματικὴν καὶ ἐπουράνιον τράπεζαν τοῦ δείπνου τοῦ μυστικοῦ τῆς Ἱερᾶς πανδαισίας τῶν πνευματικῶν τοῦ οὐρανίου νυµφίου γάμων, οὕς ὁ Πατὴρ τῷ ἰσοσθεγεῖ καὶ ὁμοφυεῖ rio λαμπρῶς ἐστι, καὶ λίαν βασιλικώτατᾳ θεῖον πρόσταγμα πρὸς Ἡ- ανσαλὴμ. ὥσπερ τις σαγήνη ἡ νεφέλη χατήπειχεν, ἐκ τῶν τερµατων τῆς γῆς οἷά τινας ἀετοὺς συνω- θοῦσα xal μσυναθροίζουσα. Ὅπου γὰρ τὸ πτώμα, Χριστὸς d ἀλήθεια ἴφησε, τοὺς ἀετοὺς συνα/θή- σεσθχι, E! γὰρ καὶ περὶ τῆς αὐτοῦ τοῦ ταῦτα λἰ- ξαντος δευτέρας μεγάλης xal ἐπιφανοῦς (38) παραν- σίαςι καὶ οὐρανόθεν κχατἀφοιτήσεως, d) ῥῆσις fà προλέλεχται, ἀλλ᾽ οὐκ Nri ὥσπερ ἠδύσματι τοῦ λογου κάνταῦθα παραληφθήσεται. Παρῆσαν τοίνυν οἱ αὐτόπται καὶ τοῦ λόγου Δεράποντες, κατ ὀφειλὴν καὶ τῇ τούτου μητρὶ Ἀλειτουργήσοντες, xal χλῆρον ὥσπερ τινὰ πολυτελῆ xal ὑπέρτιμον τὴν εὐλογίαν I αὐτῆς ἀρυσόμενοι, Τίνι γὰρ ἔστιν ἡ γνώµη ἀμφίθο- λος, Og αὕτη τῆς εὐλογίας mmy] καὶ πάντων τῶν ἀγαθῶν ἡπάρχει ἀνέθλυσις; Συμπαρῆσαν db καὶ οἱ τούτωγ ὁπαδοὶ xai Διάδοχοι, vfi λειτουργίας dpa xal τῆς εὐλογίας µεθέξοντεᾳ. "Qv γὰρ χοινὸς ὁ πόνος, καὶ αἱ ἐπικαρπίαι κατάλληλοι. Παρειστήχει δὲ xal τῶν ἐν' Ἱερουσαλὴμ ὅσον θεόλεκτον σήστηµα. ᾿Εχρῖν δὲ καὶ τῶν πάλαι δικαίωγ καὶ προφΆτων τοὺς ἀχρί- povas φυμπαρομαρτεῖν, ταύτης τῆς ἱερᾶς δορυφορίας µεθέξοντας, τοὺς προκατηγγελχότας Δηλαδὴ τὴν E αὐτῆς τοῦ θεοῦ Λόγου δι’ ἡμᾶς ἔνσαρκόν τε xai e λάνθρωπον Ἠγέννησιν, Αλ’ οὐδὲ ἀγγέλων ὁμή]νρις ἅμοιρος. Ὅσον γὰρ τῷ βασιλεῖ κατὰ γνώμην ὑπή- κουον, κἀντεῦβεν, τῆς αὐτοῦ τιμαλφοῦς παραστάσεως ἄξιον, ἔδει δορυφορεῖν τὴν τούτου χατὰ adpxa Μητέρα, τὴν πανολθίαν ὄντως xal µάκαρα, τὴν πασῶν γενεῶν xal κτίσεως ἁπάσης προφερεστέραν. Ταύτῃ παριι- στήκεισαν ἅπαντες, τῇ φρυκτωρίφ λαμπομένῃ τοῦ Πνεόματος, xal τοῖς ἐκλάμπροις μαρμαρυγαῖς χα- ταλαμπούσῃ τοὺς alBoi τε, xal φόδῳ, za! ἀχλινεῖ τῷ πόθῳ εἱλικρινὲς αὐτῇ ὄμμα νοητὸν ἐνερείδοντας. Ἔστι γὰρ (39) τῶν ὄντων οὐδὲν, 8 μὴ τοῦτο πέφυχεν, ἢ τὸ µόνον ἕν' ὅτι μηδὲν τῶν ὄντων τῷ ὀπερεναι, xai πρὸς οὐδὲν παρατιθέµενον Χάτεισι, καὶ κατιόν γε πρὸς ἅπανεα, xal ποιοῦν, xal μὴ τὸ ὁρᾶσθαι (40) δεχόµενον. ζ. Ἐνταῦθα λόγοι θεόπνευστοι καὶ θεόφθεγχτοι. Ἰνταῦθα τινὲς ὕμνοι θεοπρεπεῖς xai ἑξόδιοι. Ὑμνῆ σχι γὰρ ἐχρην, κάπὶ τούτῳ τὴν ὑπεράπειρον ἀγαθά- vata, καὶ τὸ ὑἠπερμέγεθες ψέγτθος, καὶ τὴν ἄπειρο- vandam duxi, quam forte ex sanioesi textu ex- pressit. In Begueriano legitur duntaxat, ὅτι mr εῶν ἄντων τὸ ῥπερεῖτφι καὶ ποιοῦν, καὶ μὴ «ó δφᾶ- σθαι λεγόµενον. (40) R. τὸ μὴ ὁρᾶσθαι, 133 HOMILIA π I DORMITIONEM B. V. MARL&R. 134 δύναμον δύναμιν, xal τὴν παντὸς ὕψους καὶ nsyi- A nem, et infinitam potentiam, nee non ipsius erga Qooc ἐπέχεινα πρὸς ἡμᾶς αὐτοῦ µετριότητα , τὸν ὑπέρπλουτον πλοῦτον τῆς ἀκαταλήπτου χρηστότητος, τὴν ἔπμηστον τῆς ἁγάπης ἄθυσσον' ὅπως τὴς οἴχείας οὐχ ἐχφοιτήσας µεγαλειότητος, πρὸς «3v ὀφοποιὸν χαταδέθηχε Χένωσιν , Πατρὸς φυνευδοκοῦνιος καὶ Πνεύματος ὅπως ὁ ὁπερούσιος ἐκ γυναικείἁςᾳ νηδόος ὀπιρουσίως οὐσίωται' ὅπως θεός τὲ ἐστιν, xai ἄγ- θρωπος γέγονε , καὶ μένει πατὰ ταύτὸν ὑπάρχων ἀμφότερα" ὅπως οὔτε τῆς οὐσίας ἐπβέθηκε ςῆς θεό- τητος, Καὶ παραπλησίως ἡμῖν κεκοινώνηχκο φαρχός τεχαὶ αἵματος' ὅπως ὁ πάντα πληρῶν, καὶ φόρων τὰ σύµπαντα τῷ ῥήματι τοῦ οἰκείου στόματος, στενὸ, yo2lv κατῴχησεν᾽ ὅχως τὸ ὑλικὸν xal χορτῶδες εῶμα τῆς ἀοιδίμου ταύτης, τὸ Ναταναλίσκον πῦρ ἐδέέατο τῆς θεότητος, xai χρυσὸς ὥσπερ ἀχίθῥηλος, ἀνάλωτον ἐχρημάτισε. Θεοῦ βουλομένου ταῦτα t- Ἱένηται' ἐπεὶ Θεοῦ θέλοντος, δυνατὰ μὲν ἁπαντα, ἁμήχανα δὲ μὴ θέλοντος, Ἐπὶ ài τούτῳ καὶ Ao χεχίνητο (44) ἅμιλλα, οὐχ ὅπως ὅπεραίροιεν ἀλλή- λους ἑκάτερος" κενοδόξου γὰρ τοῦτο φρενὸς , καὶ πόῤῥω θείας εὐαρεστήσεως (48) ἀλλ' ὡς ἂν προθυ- μίας μηδὲν ἑλλίπωσι καὶ δυνάμεως, θεὸν ὀμγοῦντες, καὶ θεοῦ μητέρα Ἱεραίροντες. nos moderationem omni altitudine οἱ sublimitate superiorem,et incomprehensa benignitatisimmen- sas divitias,tandemqueinexplebilem charitatis aby- sum laudibus efferre: quo paoto ipse a sua maje- $tate non excedens, ad sublimitatis parentem exi- manitionem benigna Patris et Spiritus voluntate descenderit: quo pacto is qui supra essentiam est, ex femine uterosublimiorisupra essentiam ratione essentia exslitit *!: que pacto Deus cum esset, fa- ctus est homo,simul utrumque manens:quo pacto, nec a deitatis substantia exoessit,et aimiliter ao nos carnem et sanguinem participavit δὲ: quo paoto ille qui omnia implet, omnibusque superior ezsistit, portans omnia verbo virtutis sus, angusto locu in D demicilium habuit : quo denique pacto inclyte Virginis corpus, quod materiale est, et ad feni na- turam aocedit, consumentem deitatis ignem exce- perit, et instar auri neo consumptum, nec lesum sit. Dei nimirum hec faota sunt voluntate. Deo namque volente, nihil est qued fieri non possit ; nolente autem, nihil quod fieri possit. Tune porro sermonum excitatum est oertamen, non ut alter alterum superaret (hoc enim animi inanis glorie cupidi est, et qui procul absit quin Deo placeat), sed nec quidpiam de animi alacritate οἱ viribus re- mittentes, Deum laudarent, ejusque matrem honorarent. η. Τότε dà, τότε ᾿Αδὰμ καὶ Εὔα, οἱ τοῦ γένους προπάτορες, ἀγαλλομένοις τοῖς χείλεσι διαπρυσίως ἀναχενράγασι. Σὺ µαχκαρία, θύγατερ, τῆς παραθά- σεως ἡμῖν τὰ ἐπιτίμια λέλυκας, Eo φθαρτὸν ἐξ ἡμῶν σῶμα κληρονοµήσασα, ἀφθαρσίας ἡμῖν ἐκυοφόρησας ἔνδυμα. Σὺ τὸ εἶναι ἐξ ἡμετέρας ὀσφύος ἁρπάσασα, τὸ εὖ εἶναι ἡμῖν ἀνταπέδωκας τὰς ὠδῖνας ἕλυσας: τὰ τοῦ θανάτου διέῤῥηξας σπάργανα * τὸ ἀρχαῖον ἡμῖν ἀποχατέστησας ἑνδιαίτημα. Ἡμεῖς ἐκλείσαμεν τὸν παρᾶδεισον, σὺ τοῦ τῆς ζωῆς ξύλου τὴν εἴσοδον ἀνεπέτασας. Ἐκ τῶν χρηστῶν δι ἡμῶν Ίλθε τὰ λυπηρά: διά σοῦ ἐκ τῶν λυπθρῶν ἐκανῆλθεν ἡμῖν τὰ χρήστότερα. Καὶ πῶς θανάτου γεύσῃ, ἡ ἄχραντος ; Σοὶ πρὸς ζωὴν γέφυρα, καὶ χλίμαξ πρὸς οὐρανόν xii πρὸς ἀθανασίαν ὁ θάνατος πορθμεῖον γενήσεται. Ὄντως µακαρἰα σὺ, παµμμµαχάριστε. Τίς γὰρ, εἰ µήτιγε ὁ Λόγος d, προσεγήνεκται τοῦτο πάσχων, ὃ πράττειν ὑπείληπται ; ᾿Επεκρότει δὲ xal πὰς ὁ τῶν ἁγίων χορός. Σὺ ἡμῶν τὰς προῤῥήσεις πεπλήρωχας. Σὺ ἡμῖν τὴν καραδοχουµένην εὐφροσύνην προσήνεγ- ας, Διὰ σοῦ γὰρ δεσμῶν θανάτου λελόμεθα. Δεῦρο πρὸς ἡμᾶς, ὥς θεῖαν καὶ ζωηφόρον κειµήλιον,. "E0€ ποβοῦσιν ἡμῖν, dj τὸν πόθον ἡμῶν ἐκπεράνασα, Αλλ᾽ ἀνθεῖλχε λόγοις οὐχ. ὕττοσιν τῶν lv σώματι περιεστώ- των ῥγίων πληθύς' Μεῖνον μεθ ἡμῶν, ἡ ἡμετέρα παράχλησις, λέγουσα' τὸ µόνον ἐπὶ γῆς ἡμῶν πα- ῥαμύθιαγ. Μὴ ἐάσῃς ἡμᾶς ὁρσανοὺς, ἡ Μήτηρ, τοῦ συμπαθοῆς τοῦ Υἱοῦ σου προχινδυγεύοντας, "Eyotpiv σετῶν πόνων ἀνάπαυλαν, xal τῶν ἱδρώτων ἀνάπτυ- *! Dionys. cap. 2 De div. nom. 3 Hebr. it, 44. (44) R. φιλονεικία xal. 8. Tunc quidem, tum, inquam,Adam et Eva no- stri generis auctores, exsultantibus labiis alte ex- clamarunt:Beata tu, fllia,que violati mandati pe- nas nobis sustulisti, Tu mortale corpus a nobis sor- C tita, immortalitatis indumentum nobis peperisti, Tu, cum a lumbis nostris ortum accepisses, nobis ut bene essemus rependisti.Dolores solvisti;mortis fascias rupisti; ad verterem sedem nos postliminio revocasti. Nos paradisum clausimus, tu ligni vite iter patefecisti. Per nos ex latis tristia venerunt ; ' ex tristibus contra letiora per te redierunt. Quo autem modo,oimmaculata,morti obnoxia efficeris? Tu vitz» pons, et scala celi: mors, ad immertalita- tem ponto erit. Vere tu beata es, que beatissima predicanda sis. Ecquis enim,qui Verbum non sit, ad hoe tolerandum se obtulerit,qued patrasse cen- situssit?His universus sanctorum chorus applaude- bat: tu preedictiones nostras implevisti:[tu laetitiam quam preestolabamur,attulisti.Per te enim mortis D vinculis soluti sumus. Veni ad nos,o divina vitam- que ferens supellex. Veni ad nos tui cupidos,que nostram explesti cupiditatem.At vero non infirmio- ribus eam sermonibuscircumstantium sanctorum, qui adhuc in corpore versabantur, multitudo re- trahehant, his fere verbis: Mane nobiscum, nostra consolatio, unicuique in terra solamen. Nenos or- phanos deseras, benigni illius et misericordis S9 4 Mater, qui Filii tui causa perielitamur. Te laborum requiem sudorumque refrigerium habeamus. Tibi (42) Hic codex Regius ingentem lacunam babet. 735 8. JOANNIS DAMASCENI 136 remanere volenti potestas in promptu est, et abire A ξιν, Σοὶ καὶ µένειν θελούσῃ τὸ δύνασθαι πάρεστι, cupienti nihil impedimento est. Sin abeas, o Dei tabernaculum, una quoque nobis, qui tuus ob tuum Filium populus sumus, abire liceat. Tu sola nobis in terra consolatio relicta es: et te vivente, simul vivere ; et moriente, mori beatum est. Quid vero, moriente, dicimus ? tibi namque mors vita est, imo vita prestantior, hancque vitam incomparabiliter antecellens : nobis vero vita omnis expers vite est, consuetudine tua destitutis. 9. Similibus verbis Apostoli simul cum universe Ecclesie agmine beatam Virginem mihi tum allo- cuti esse videntur. Ubi vero eum ad excessum e vita properantem.ejusque cupiditate flagrantem Dei Genitricem conspexerunt, tum denique ad hymnos ad exitum pertinentes sese convertere, divinaque instincti gratia, os suum spiritui commodare, et ex- tracarnem abrepti,ac cum excedente Deipara simul excedere ; ita ut voluntatis conatu quod ad ejus fleri poterat, ante mortem ipsi excederent. Postquam autem cupiditati simul offlcioque suo satisfecerunt, floridamque et multiplicem sacrorum hymnorum corollam texuerunt,benedictionem velut thesaurum quemdam divinitusdatum retulerunt,postrema ver- ba proferentes que discessui e vita convenirent. His porro, quantum conjicio, tum preesentis vitse fluxa fragilitasenuntiabatur, tum occulta futurorum bonorum mysteria in apertum efferebantur. 10, Mox consentanea quedam istis et congruen- tia contigisse opinor. Nimirum Regis ipsius ad Matrem suam adventus, ut divinis tuis ac purissi- mis manibus, sanctam intaminatamque et labis expertem ejus animam susciperet. Atque ipsa qui- dem, ut a vero non abhorret, dixit: « In manus tuas, Fili, commendo spiritum meum. Accipe ergo charam tibi animam, quam immunem a culpa ser- vasti. Tibi, ac non terre corpus meum trado: salvum hoc custodi, in quo dignatus esinhbabitare, et quod nascendoincorruptum conservasti.Transfer me ad te, ut ubi es tu, viscerum meorum proles, illic quoque tibi sim contubernalis.Ad te enim pro- pero, qui ad me citra ullam spatii distantiam ven- titasti. Tu charissimis meis filiis, quos tu fratres appellare non dubitasti, migrationis mec solatium esto.Per manuum mearum extensionem,benedictio- καὶ ἀπαίρειν προθυμουμένῃ οὐδὲν ἐμπόδιον. El axai- βεις, ἡ τοῦ Θεοῦ σκηνὴ, xai ἡμεῖς συναπαίροιµεν, ὁ σὸς λαὸς διὰ τὸν σὸν Υὶὸν χρηµατίσαντες. Σε µόνην ἐπὶ γῆς καταλελειμμένην ἡμῖν παρηγορίαν χεκτ- µεθα. Σοὶ καὶ ζώσῃ συζῷν, xal θνησκούσῃ συνβνί- σκειν µακάριον. Τί δὲ θνησκούσῃ φαμέν ; Σοὶ μὲν γὰρ ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος, xai ζωὴ (49) χρείτων, καὶ ταύτην τὴν ζωὴν ἁπαραθλήτοις συγκρίσισιν ὑπεραίρουσα" ἡμῖν δὲ πῶς ὁ βίος ἁθίωτος, ck yi, χεκτημένοις συνόµιλον ; 9. Τοιαῦτα ἅττά µοι δοχεῖ τοὺς ἁποστόλους οὖν παντὶ τῷ τῆς ᾿Βχκλησίας πληρώματι τῇ µαναρίᾳ Παρθένῳ προσφθἐγγεσθαι . ᾽Αλλ᾽ ἐπειδὴ πρὸς τὴν ἐχθίωσιν σπεύδουσαν, κἄχείνης ἐφιερμένην ἑώρων τὴν θεοµήτορα , πρὸς ὕμνους ἐκδημίους ἑτρέποντο τῆς θείας ἐμφορούμενοι Ὑάριτος, καὶ τῷ στόµατι xi- χρῶντες τῷ Πνεύματι, xái σαρχὸς ἐξιστάμενοι, xal συνεχδημεῖν ἐκδημούσῃ τοῦ θεοῦ τῇ ἩΜητρὶ ἐφιέμι- νοι, καὶ προεκδημοῦντες ὡς οἷόν τε τῷ τόνῳ τῆς προαιρέσεως. Ἐπεὶ δὲ πάντες ἅμα τὸν πόθον, xai τὸ χρέος ἀφωσιώσαντο, καὶ πολυανθῆ τε xal ποιχίλον ὑμ- vov ἱερῶν ἐπλέξαντο στἐφανον, τὴν εὐλογίαν ὥσπερ τινὰ θεόσδοτον θησαυρὸν ἑκομίζοντο, ἐξιτήριά τε xol τελευταῖα προσφθεγγόµενοι ῥήματα, Τάδε ἦν, ὡς ἐμὶ εἰδέναι τοῦ παρόντος βίου τὸ ῥευστὸν καὶ (kb) εὖ- πάροιστον διαγγέλλοντα, καὶ τῶν µελλόντων ἀγαθῶν τὰ κεχρυμµένα μυστήρια elc τοὐμφανὲς ἄγοντα. v, Εἶτα τούτοις συνῳδὰ καὶ ἀκόλουθά τινα δοχεῖ πεπρᾶχθαι τὸ τηνικάδε, ὥς pot δοχεῖ. Ἡ τοῦ βασι- C λίως πρὸς τὴν οἰκείαν λογεύτριαν ἔλευσις, χεραὶ θείαις καὶ ἀχηράτοις ὑποδεξομένου τὴν lepiv tm της ψυχήν, xai εἰλικρινῆ τε xai. ἅμωμον. Καὶ αὕτη μὲν οἵα εἰκὸς ἔφησεν' « Elc χεῖράς σου, τέχνον ἐμὸν, τὺ πνεῦμά µου παρατίθηµι. Δέξαι µου τὴν co: φίλην ψυχἠν, fjv ἐτήρησας ἄμεμπτον. Σοὶ τὸ ἐμὸν σῶμα, καὶ οὐ τῇ Υῇ παραδίδωµι. Φύλαξον σῶον, ὃ xatotxi- σαι ηὐδόκησας , καὶ γεννηθεὶς Παρθένον ἑτήρησας. Πρὸς ipi µετάστησον, ἵν) ὅπου εἶ σὺ, τῶν lui» σπλάγχων τὸ κύηµα, ἔσομαι xk σοι συνέστιος. Πρός σε γὰρ ἐπείγομαι τὸν πρὸς ἐμὲ ἁδιαστάτως κ- ταφοιτήσαντα. Σὺ τοῖς ἐμοὶ ποθεινοτάτοις τέχνοις, οὓς ἀδελφούς καλέσαι πὐδόχησας, τὴς ἐμῆς ἑχδημίες γενοῦ παραμύθιον, Πρὸσθες οὑλογίαν ἐπὶ τὴν εὖλο- γίαν αὐτῶν διὰ τῆς τῶν ἡμῶν χερῶν ἐπιθέσεως. » nem eorum novis benedictionibus cumula.» Tum [) Εἶτα τὰς χεῖρας ἑπάρασα , οἷα εἶκὸς, τοὺς συνει; sublatis, ut credere licet, manibus, omnibus qui collecti aderant, bene peccata est. Heec locuta cum esset,vicissimque audiisset,«Veniin requiem meam, benedicta Mater mea : surge, veni, amica mea, pul- cherrima mulierum. Ecce enim hiems transiit, tem- pus putationis advenit ** : tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te **^ : odor unguento- rum tuorum super omnia aromata δὲς » his sancta illa auditis, spiritum suum inFlii manibus deponit. 8! Cant. i1, 40, 4. ** Cant. 1v, 7.. ** ibid. 10. (43) Germ. ζωῆς. λεγμένους εὐλόγησε, τοιαῦτα προσοµιλήσασα τὰ βή- para, καὶ. « Δεῦρο, ἡ εὐλογημένη µου Μήτηρ, ck τὴν ἀνάπαυσίν µου, ἀχούσασα. ᾿Ανάστα, ἕλθε, i πλησίον µου, ἡ χαλἠὴ iv γυναιξία, ὅτι ἰδοὺ ὁ χειμὼν παρζλθεν , ὁ καιρὸς τῆς τομῆς ἔφθασε. Καλὴ ἡ πλησίον µου, καὶ μῶμος οὐκ ἔστιν dw col. ᾿Οσμὴ µύρων σου ὑπὶρ πάντα τὰ ἀρώματα. » Τούτων d ἁγία ἀχούσασα, τὸ πνεῦμα ταῖς χερσὶ τοῦ Υἱοῦ παρα” τίθεται. (&4). R. deest. ῥευστὸν καὶ. 731 HOMILIA H IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 738 ια. Καὶ τί γίνεται ; Στοιχείων, ὥς v6. µοι δοχεῖ, χίνησις xai ἀλ)οίωσις, φωναί τε ψόροι, καὶ πάταγοι, xai ἀγγέλων ὕμνοι ἑπάξιοι, προτρεχόντων , συµ- προπεµπόντων, παρεποµένων᾽ τῶν μὲν τῇ ἁμωμήτῳ καὶ παναγίᾳ ψυχῃ τὴν δρρυφορίαν πληρούντων, xal πρὸς οὐρανὸν ἁνιούσῃ αυνανιόντων , ἕως ὅτε τῷ θρόνφ τῷ βασιλικῷ τὴν βασιλίδα παρέστησαν τῶν δὲ, τὸ θεῖον καὶ Ἱερὸν χυκλούντων σῶμα, xai ᾠδαῖς ἁγγελοπρεπέσιν ὑμνούντων τὴν θεοµήτορα. Τί δὲ οἱ παριστῶτες τῷ ἨΆκαναγίῳ καὶ ἵερωταιῳ σώματι ; Φόδῳ τε xal πόθψ, καὶ ἀγαλλίασεως δάκρυσι τὸ θεῖον xai πανόλθιον περιστοιχίσαντες σχήνωµα, περιεπτύσ- σοντο, χατησπάζοντο ἅπαν µέλος , προσήγον τῷ σώµατι, ἐκ τῆς ἀφῆς ἁγιασμοῦ τε καὶ εὐλογίας πλη- ῥούµενοι, Τότε δἡ νόσοι μὲν ἑδραπέτευον, δαιμόνων στίφη ἐφυγαδεύοντο, πάντοθεν συνελαυνόµενα πρὸς μόνα τὰ χαταχθόνια ἀἡρ, αἰθήρ, τε xal οὑρανός ἡγιάζοντο (45) τῇ ἀναθάσει τοῦ πνεύματος, γῆ δὲ τῇ καταθέσει τοῦ σώματος. ᾽Αλλ’ οὐδὲ ἡ τοῦ ὕδατος góc τῆς εὖλογιας ἡμοίρησε λούεται γὰρ ὕδατι χαθαρῷ, οὐκ αὐτὴν καθαίροντι͵, ἁγνιζομένῳ (46) δὲ μάλιστα. Ἠνταῦθα χωφοῖς μὲν ἡ ἀχοή ἀπηρτίζετο, χωλοῖς ai τῶν ποδῶν κατηρτίζοντο βάσεις, τυφλοῖς ὃὶ ἀνεχαινίζετο ἡ ὅρασις, ἁμαρτολοῖς πίστει προσ- ιοῦσι χειρόγραφα διεῤῥήγνυντο. Ela τί; Σινοδόσι κχθαραῖς τὸ καθαρὸν ἐνειλίττεται σῶμα, xal κλίνῃ αὖθις ἡ βασιλὶς ἐπιτιθεται. Κἴτα λαμπάδες καὶ µύρα, ὕμνοι προπόµπιοι, ἀηγέλων μὲν ταῖς οἴκείας γλὠτ- ταις μελῳδούντων ὕμνον τὸν αὐτοῖς προσφορώτατον, ἀποστόλων δὲ καὶ θεοφόρων Πατέρων ᾠδὰς φδόντων θιοκρεπεῖς, καὶ κροτουµένας τῷ Πνεύματι. f. Τότε δὴ, τότε dj κιθωτὸς τοῦ Κυρίου ἁπαρασα ἐξ ὄρους Σιὼν τοῖς τῶν ἁποστόλων κλεινοῖς ὤμοις ἐποχουμένη πρὸς τὸ οὐράνιον τέµενος διὰ μέσου τοῦ τάφου διαθιθάζεται. Καὶ πρότερον piv διὰ µίσου τοῦ ἅστεος ἄγεται , οἷά τις νύμφη περικαλλής τῇ ἀπροαίτῳ αἴγλη ὡραϊζομένην τοῦ Πνεύματος, καὶ οὕτως εἰς τὸ ἱερώτατον τῆς Γεθσημανὴ χωρίον χοµίζεται, ἁγγέλων προτρεχόντων, παρεπυμένων, συγκαλυπτόν- των ταῖς ατέρυξι, xai παντὸς τοῦ τῆς Ἐκκλησίας πληρώματος. Καὶ ὥσπερ ὁ βασιλεὺς Σολομὼν ἐπὶ τῇ χαταπαύσει τῆς κιθωτοῦ idv vaip Κυρίου, ὃν αὐτὸς ἰδείματο , πάντας τοὺς πρεσθυτέρους Ἰσραὴλ ἐν Σιὼν ἠχκλησίασε, τοῦ ἀννεγκεῖν τὴν κιθωτὸν δια- θήχης Κυρίου ἐκ πόλεως Δαθὶδ' αὕτη ἐστὶν Σιών. καὶ ἦραν οἱ ἱερεῖς τὴν κιθωτὸν xal τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου , καὶ ἀνεθίδασαν αὐτὰ οἱ ἱερεῖς καὶ ol Atoivzv καὶ ὁ βασιλεὺς, καὶ ὁ λαὸς ἅπας ἔμπροσθεν τῆς χιθωτοῦ θύοντες βόας καὶ πρόθατα ἀναρίθμητα" xci εἰσφίρουσιν οἱ pri; τὴν κιθωτὸν διαθήκης Κυρίου εἷς τὸν τόπον αὐτῆς εἷς τὸ δαθὶρ τοῦ οἴκου, εἰς τὰ ΄Αγια τῶν ἁγίων, ὑπὸ τὰς πτέρυγας τῶν Χερουθίµ’' οὕτω δὴ xal νῦν (47) ἐπὶ τῃ καταπαύσει * III Reg. "i, 4 seqq. ; II Paral. v, 2 seqq. 45) Germ. ἡγιάζετο. ii) R. po n À 11.Quid vero accidit? Elementorum, ut reor, commotio et immutatio, vocesque et soni, digna angelorum cantica, qui partim precurrerent,partim comitarentur,partim assectarentur.83 $ Et quidem alii exipsis immaculata etsanctissime anims sa- telltio erant, et iu celum scandentem stipabant, quousque regis solio reginam sisterent : alii rursus divinum et sacrum corpus cingebant, hymnisque angelorum propriisDei parentem celebrabant. Quid autem ii, qui sanctissimo sacerrimoque corpori astabant ? cum tremore, ardentique amore, et ex- sultationis lacrymis, divinum illudfelicissimumque tabernaculum in orbem cingentes amplexabantur et exosculabantur, nullumque non membrum cor- poriadmoventes,ex ejuscontactu sanctitate et bene- dictione perfundebantur. Tum ergo morbi fugam capessebant, demonum caterve pellebantur, et ad subterraneas terre partes undique abigebantur. Aer, ether ac celum ascendente spiritu sanctita- tem contrahebant, quemadmodum et terra corporis depositione. Quin ne aquarum quidem natura be- nedictione sua caruit. Abluitur enim aqua pura, nonque ipsam mundaret, sed qua» potius mundare- tur. Atque hinc surdis auditus,claudis plante firmi- tas reddebatur,caecis visus instaurabatur, peccato - ribus cum fide accedentibussyngraphe laceraban- tur. Deinde puris linteis purum corpus involvitur, lectoque rursus regina imponitur : mox lampades adhibite et unguenta hymnique funeri deducendo idonei : angelis utique linguis suis hymnum sibi congruentissimum concinentibus; apostolis autem, C Deoque plenis Patribus divinas quasdam cantiones a Spiritu saoncto inspiratas modulantibus. 12. Λο tum sane, tum arca Domini e monte Sion abiens,venerandisque apostolorum humeris gestata in celeste templum per interjectum sepulcrum ef- fertur. Àc primum quidem per mediam urbem du- citur, tanquam speciosissima quadam sponsa, in- corporali Spiritus splendore decorata : atque ita ad sanctissimum Gethsemanes locum defertur,angelis precurrentibus, et assectantibus, alisque suis eam obvelantibus, ac universo Ecelesie ceetu. Ac sicut rex Salomon, ob deponendam arcam in templo Do- mini, quod ipse exstruxerat, seniores omnes Israel in Sion coegit, ut arcam Domini deferrent de civi- tate David, id est de Sion : tulerumtque sacerdotes D arcam et tabernaculum testimonii, ac portabant eam, tum sacerdotes, tum Levite : rexque et om- nis populus ante arcam gradiebantur, ac boves et oves innumerabiles immolabant : ac tandem sacer- dotes arcam foederis Domini in locum suumintule- runt, in oraculum domus,in Sancta sanctorum,sub alis Cherubim 9 : ita quoque ad deponendam spiri- talem arcam, non federis Domini, sed persons ip- sius Dei Verbi,novis ipse Salomon, qui est princeps (47) Colb. τότε. 789 8. JOANNIS DAMABCBNI 740 pacis, prestantissimusque universi artifex, tum cxc- Α τῆς νοερᾶς κιδωτοῦ, οὗ διαθήκης Kuploo, ἀλλ αὐτῆς lestium mentium mundo sublimiores ordines,tum primarios Novi Testamenti viros, hoc est apostolos, utta cum universa sanctorum qui Hierosolymis age- bantplebe,hodterno die in unumcoegit.Ac animam quidem in Sancta sanctorum,in exemplaria vera et coelestia per angelos introducit, ac sub animalium quadruplieis form: alis eam collocans, suo ipsius throno in interiore 876 velaminis parte sistit, quo precursor ipse Christus corporaliter ingressus est, Corpus autem apostolorum manibus gestatur,Rege regum invisibilis sue deitatis splendore eam conte- gente,et universo sanctorum coetu proeunte,et per sacrarum vocum emissionem, laudis sacrificium in tumulo, tanquam in thalamo, sacriflcante, per ip- τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγον ὁποδτάσεως, αὐτὸς ὁ νέος Σ.- Àoumv, ὁ εἱρηνάρχης, καὶ τοῦ παντὸς ἀριστοτέχνης τῶν οὐρανίων νόων τὰ ὀπερκόδμια τάγµετα, καὶ τῆς Νέας Διαθήκης τοὺς προὔχοντας, τοὺς ἀπόστόλους φημὶ, σὺν πἀντὶ τῷ dv Ιερσουσαλὴμ τῶν ἁγίων εφ σήµέρον ἠκχλεθιὰσε, xal τὴν μὴν ψυχἠν δι ἁγγίλων εἰς τὰ για τῶν ἁγίων, τὰ ἀλχέτυπα τὰ αληθινὲ καὶ οὐράνια εἰφοιχίζεται , ἐπ αὐτὰς τῶν τετραµόρφων ζώων τὰς πτέρυγας , καὶ τῷ ἑαυτοῦ παρεστήδετ θρόνῳ, εἰς τὸ ἑνδότερον τοῦ κατακετάσµατος, ὅτου πρόδρομος αὐτὸς Χριστὸς σωματικῶς εἰσελήλυῆι : τὸ δὲ σῶμα ταῖς τῶν ἀποστόλων Ὑχεροὶ προκοµίζετει, τοῦ βασιλέως τῶν βασιλευόντων συγκαλύπτοντος τῇ αἲγλγη τῆς ἀοράτου θεότητος, xai παντὸς τοῦ τῶν sum in deliciis Edem,inque celestibus tabernaculis p ἁγίων συστήµατος προτρεχόοτων, καὶ Ἱερὰς ἀφιν- collocatur. τιν βοὰς (48), xal θυόντων θυσίαν αἰνέσεως, ἕως ὡς παστάδι vip τάφῳ, καὶ δι’ αὐτοῦ τῇ εῆς Ἐδὲμ poeti, καὶ οὐρανίοις ἐναπετίθη σκηνώμασι. 13. Aderant forte etiam ex Judeis, si qui non admodum improhi existebant. Ab re vero non est, hoc loci aliquid, quod multorum sermone circum- fertur, huic narationi tanquam condimentum edu- liis, admiscere. Aiunt enim, cum ad montis crepi- dinem venissent, qui beatum Dei Genitricis corpus gestabant,Hebreumquemdam peccati servum,qui- que fedus cum errore pepigerat,illum Caiphe mi- nistrum,qui Dominicam divinamque Christi Dei fa- ciem alapa ceciderat, imitantem, diabolicum factus essetorganum, temerario przecipitique ac diabolico impetu concitatum,in divinissimum illud taberna- culum, ad quod angeli non sine metu accedebant, irruisse, arreptumque utraque manu lectulum ve. sane ac furiose in terram detraxisse (invidic malo- rum auctoris hic conatuserat),verum fructus labores praecessit, acerbamque uvam proposito suo dignam collegit. Orbatum enim fuisse manibus ferunt. Àc cernere erat facinoris manibus propriis patratorem manibus confestim carentem : quoad mentem suam fide ac penitentia mutasset. Protinus illi qui graba- tum portabant, steterunt, et miser ille qui manus amiserat,iis tabernaculo admotis,quod vite princi- piumluit,prodigiorumque fons erat,incolumitatem rursus consecutus est. Calamitas enim prudentia salutariaque consilia parere,ut plurimum, eonsue- vit. Verum ad institutam orationem revertamur. 14. Hinc ad sacratissimam Gethsemanen defer- tur, ubi rursus oscula et complexus,rursus laudes, hymnique sacri, et lacryms, ex angore et calenti amore sudorum scatebre manantes : ac videre lice- batsudores et lacrymas fluentis suis mutuo veluti certamineconflictantes. Atqueita sanctissimumcor- pus clarissimo prestantissimoque tumulo impohi- tur; unde triduo post in colos attollitur. Siquidem divinum illud domicilium, illud minime effossum aqua remissionis fontem, inaratum illud celestis panisarvum,illam nunquam irrigatam uve immor- 48) R. φωνάς. &9) R. φθόνφ. δὴ t^. Παρῆσαν δὲ τυχὸν καὶ ᾿Ιουδαῖοι, ὅσοι μὴ λίαν ἀγνώμονες. Οὐχ olov δὲ, ὥσπερ ὄφῳ ΠἹαράρτυμε, τὸ τοῖς πολλῶν πεβιφερόμενον ἆχείλεσι προσµίξαι τῷ διηγήµατι. Φασὶ γὰρ, ὅτε πρὸς tri καταθάσει χατάν- τους ὅμους γεγόνασιν ol τὸ µακάριον σῶμα τῆς θε0: µήτορος αἴροντες. 'E6patóv τινα τῆς ἁμορτίας δοῦ» λον, καὶ τῆς πλάνης ὑπόσπονδον, τὸν τοῦ Kathy: οἰκέτην µιµοόµενον, ὃς τὸ Δεσποτικὸν καὶ θεῖον τοῦ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐῤῥάπιχε πρόσωπον, xri διαθόλου Ὑενόμενον οργανον, Üpassiq ῥυμῃ καὶ dle γίστῳ φερόµενον, καὶ φορᾷ καχοδαίµονι αὔτομολησαι πρὸς ἐκεῖνο τὸ θειότατον σχήνωµα, ᾧ δεδιότεό «προσ» ίεσαν ἄγγελοι, καὶ ἀμφοῖν τοῦ κραθθάτου ταῖν χεροῖν μανικῶς και ἐχφρόνως ὁραξάµενον καθέλχειν ck τοὔδαφος Φθόνου (49) τοῦ ἀρχεκάκου xai τοῦτο ὄρμημα, ἀλλ’ b καρπὸς τῶν πόνων πβοἰφθασε, χαὶ βότρυν πικρὸν καὶ ἐπάξιον τῆς οἶκείας ἑτρύγης προαιρέσεως . Ἐκλελοιπέναι γὰρ αὐτὸν τὰς χεῖρας διαγορευουσι. Καὶ ἦν ἰδεῖν τοῦ ἁτόπου τολµήµατος τὸν αὐτόχειρα ἀθρόον δεικνύµενον ἄχειρα, ἕως πρὸς πίστιν τὴν γνώμην µετέθαλε, καὶ µετάµελον. "At λητὶ γὰρ ol τὸν χράθθατον φέροντες ἕστησαν, ταὶ ἐπιθεὶσ τὼ χεῖρε ὁ δείλχιος τῷ ζωαρχικῷ xal θαυ: µαστοτόχῳ σκηνώµατι, σῶος αὖθις ἐκ χκολοθόχειρος Ὑΐνεται. Ἀπίσταται γὰρ ὡς τὰ πολλὰ καὶ περίστασις σῶα καὶ σωτήρια χΧύειν βουλεύματα. "AAA! ἐπὶ ci προχείµενον παλινοστήσωμµεν. ιδ’, Ἐντεῦθεν πρὸς τὴν Tagrnpav) τὴν Ἱερωτάτην κατάγεται πάλιν τε ἀδπασμοὶ καὶ περιπλοχαὶ, xai πᾶλιν ἐγκώμια , ὕμνοι Ἱεροὶ, καὶ ἀναχλήστις xri δάχρυα, ἐξ ἀγωνίας καὶ πόθου κρουνοὶ ἱδρώτων πε" ῥιῤῥεόμενοι, καὶ (50) ἣν ἰδεῖν ἱδρῶτας καὶ δᾷ- Χρυα τοῖς χεύμασιν ἁμιλλώμενα . Καὶ οὕτως τὸ πανάγιον σῶμα τῷ πανευχκλεεῖ καὶ ὑπερφυεῖ (5f) ἐπιτίθεται µνήµατι ' κἀντεῦθεν τριταῖον πρὸς οὐ- ῥανίους δόµους µετεωρίζεται . "Ἔδει γὰρ τοῦτο τὸ θεοπρεπὲς ἐνδιαίτημα τὴν ἀνόρυκτον πηγὴν τοῦ τῆς ἀφίσεως ὕδατος, τὴν ἀνήροτον ἄρουραν τοῦ ov- t. Desunt hec in R. (51) R. ὀπερυεῖ. [ο]. ρανίου ἄρτου, τὴν ἀνάρδευτον ἄμπελον του τῆς ἁμ- Α θροσίας βότρυός, τὴν ἀειθαλλῇ xal καλλίκάρπον ἐλαίαν τοῦ κθτρικοῦ ἑλαίου (52), τοῖς κενεῶσι τῆς fc μὴ καθείργεσθαι ἁλλ᾽ ὥσπερ τὸ ἐξ αὐτῆς τῷ θιῷ λόγψ ἑνυποστὰν σῶμα τὸ ἅγιον καὶ ἀκήρατον, τῇ τρίτι ἡμέρᾳ τοῦ µνήµατος ἐξανίστατο, οὕτω δὴ καὶ ταύτην ἐξαρπασθηναι τοῦ oou, καὶ πρὸς τὸν Ft» τὴν μητέρα μεθαρμοσθῆναι, καὶ ὥσπερ αὐτὸς αρὸς αὐτὴν καταθέδηκεν, οὕτως αὐτὴν τὴν nog κρὸς αὐτὴν ἀναφέρεσθαι, τὴν μείζονα xal τελεω- τέραν (53) σκηνὴν , εἲς αὐτὸν τὸν οὐρανόν. Ἔδει ti? τὸν cà» Aóvo» iv τῇ αὐτῆς νηδύι Εενοδο: Ἰήθασαν, ἐν ταῖς toS ἑαυτῆς Υἱοῦ κατοικισθῆναι εκηναῖς καὶ ὥσιαὸ ὁ Κύριος ἔφησεν, ὡς ἐν τοῖς tw) οἰχείου ΜΗατρὸς εἶναι ὀφείλεται, καὶ τὴν Μητέρα: ἴδει ἐν τοῖς τοῦ Υοῦ βασιλείοις αὐλίζεάθαι, ἐν οἵκψ Κυρίου, καὶ ἐν αὐλαῖς οἴκου θεοῦ ἡμῶν. El γὰρ iv εὐτῷ πάντων τῶν εὐφῥαινομένων ἃ κατοικίἁ, mo εἲς εὐφροδυνης τὸ αἴτιον ; ᾿"Εδει τῆς ἐν τῷ τίκεειν φυλαξάσης τὴν παρθινίαν ἁλώδητον , ἀδιάφθορον εηρηθῆναι τὸ ὀδμα, xai μετὰ θάνατον. Ἔδει τὴν ἐχχόλβιὸν ὡς βρέφως τὸν Κτίστην βαδτάσασαν, τοῖς βείοις ἑνδιατρίδειν σχηνώμασιν. "Έδει τὴν νύμφην, ἂν ὁ Πατὴρ ἐνυμφεύσατο, τοῖς οὐρανίοις ἐνδιαιτᾶσθαι δελάμοις (54). "Stt εν àv σταυρῷ «ὺν ἑαυτῆς Υἱὸν χατοπτεύσασαν, καὶ τής ὠδῖνος, fjv τεκοῦσχ δίεφυγε, τὴν ῥομφαίαν διζαμένην ἐγκάρδιου, τῷ Πατρὶ καθορᾷν σογκαβήµενον . ἜΒδει τὴν τοῦ Θιοῦ Μητέρα τὰ τοῦ Y) κπτακτήσασθαι , καὶ ὑπὸ πασης ὡς Μητέρα θιοῦ καὶ δδόλην προσκυνηθΏῆναι τῆς κτίσεως, ᾿Αεὶ μὲν γὰρ ἐκ τῶν τεκόνεων ὁ κλῆρος εις τοὺς παῖδες χάτεισι, Nov δὲ, ὥς τις ἔφη σοφὸς, ἄνω ποταμῶν τῶν Ἱιρῶν χωροῦσι πηγαί. Ὦ γὰρ Τ]ὸς τῇ Μητρὶ τὴν δύμπάσαν κτίσιν κατεδουλώσατο, w. Δεῦτε τοιγαροῦν, καὶ ἡμεῖς σήμερον ἑοοτὴν ἐξόξιον τῇ Αἱητρὶ τοῦ Θεοῦ ἑορτάσωμιν, oÓx αὐλοὺς τις καὶ χορύθαντας ΨΦέροντες, xal τὰ τῆς μητρὸς τῶν φωδωνύμων θεῶν, ὡς αὐτοὶ λέγουσι, θ.ασεύον- τες ὄργια, ἣν πολ.ύτεχνον μυθοπλαστοῦσιν ol ἄφρονες, ὁ δὲ τῆς ἀληθείας Λόγος Ἱαρίστηθιν ἄτεχνον. Ota ῥίμονις οαῦτα καὶ σκιώδη φαντάσματα, ὃ μὴ πέ- γύχασιν εἰχαίως ὑποκρινομενοι, τῶν πλανωμένων τὴν ἔνοισν ἐσχηκότες ἐπίχουρον. Γεννᾷ γὰρ πῶς ἐκ σον- ὁοασμοῦ «à ἁδιόματον ; καὶ xíva τρόπον μιχθήσὲ- ταις παὶ πῶς δεὸς τὸ quf ὃν μὲν πρότερον, πρὸς δὲ ένεσιν παβαγόμενον, Ὅτι γὰρ ἀόώματον t ῥᾳίμόνιον φῦλον, παντί fou δῆλον, καὶ αὐτοῖς κοῖς τὰ D W*tà τοφλώττουσιν ὄμματα . "Eon Ὑάρ που tàv Βνιοῦ λόγων 6 ὝὍμηρος, τῶν ἀξίων αὐτοῦ t&v ὀφηγούμενος τὴν πατάστασιν' G ἑοθίουσιν , οὗ πινοσιν αἴθοπα οἵνον ἂναί c si xai ἀθάναστοι παλέου- pot ' [ται (58). Q5 εἶτον ἐσθίουσι, φησἒν, e6 τὸν βερμαντικὸν οἴνον 9$ Lue: n, 19, !5 Psal. cxxxr, 2. * Psal. Lxxxvi, 7. 92) Omnino legendum ἑλέου, ut Lipomanus. $3) Β. πρὸς αὐτὸν... πρὸς τὴν μείζονα xal xa- θαρωνέραν. 05 πυρὸν To5vix HOMILIA II IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 749 talis vineam, illam paterne míserationis olivam, vernantibus perpetuo foliis pulcherrimisque fructi- bus onustam,terra penetralibus claudi minime con- veniebat. Quin potius,sicuti sanctum Íncorruptum- que illud corpus, quod Deus ex 68 persons sue copulaverat, tertia die e monumento surrexít ; sic etiam hanc e tumulo abripi, matremque ad Filium migr&re par erat : et, ut ipse ad eam descenderat, sic eam ad majus preestantiusque tabernaculum,hoo e$t, ad ipsnm colum deferri. Oportebat, inquam,ut qu» Deum Verbum ventris sui hospitio exceperat, in divinis 8774 Filii sui tabernaculis collocaretur » etquemadmodum Dominus se in his que Patris sui essent 57, versari debere dixerat; sic quoque Matrem in Filii regia commorariconveniebat,idest in domo B Domini, et in atriis domus Dei nostri 96, Nam sí in en leetantium omnium habitatio est9?, abinam fuis- set chusa letitie * Oportebat, ut ejus que in partu vírginitatem sine labe servaretur, incolume etíam post mortem corpus servaretur.Oportebat eam,ques Greatorem velutinfantem sínu gestaveret,in divinis tabernaculis degere. Oportebat ut sponsa quam Pater spoponderat in thori8 celestibus habitaret. Oportebat, ut que Filium suum in cruce con- spexeret, et gladium quem paríendo effugisset, pectore tunc exceperat, ipsum Patri considen- tem spectaret. Oportebat denique Dei Matrem θὰ que Filii essent, possidere, et ab omnibus crea- taris adorari, Quanquam enim hereditas a paren- tibusad filios semperdevolvitur,nunctamen,uteru- diticujusdam verbis utar,saerorum fluminum fontes sursum cursum relegunt. Res quippe omnes condi- {85 Fílius Matri mencipavit, 15, Age igitur, nos quoque Dei Matri diem festum dicesstii ipsius consentaneum obeamus. non tibias ferentes ae coryphantes,acilliasfalsorum numinum matris,ut ipsidicunt,divinaorgia celebrantes,quam etultihomines multorum liberorum fnisse parentem fabulantur,ipsa autem veritas,nullos edidisse mon - strat.Demones enim ista sunt,atque ombrosa quie- dam spectra, id quod natura mon sunt, perperam (8ngentes, in subsidium accedente aberrantium ho- zhinum amentia. Quonam enim modo id quod cor- pore vaoat, ex concsbitu gignat? quomodo miscebi - tar ? quomodo 1d Deus erit, quod cum ante non eseet, in ortum postea prodit ? Nam quod deemonum nhtío corpore careat, inter omnes constat ; etiam inter eos qui mentis oculis cap sunt. Ait enim in quodam operum suorum loco Boinerus, dégnorum $6 deorum statum exponens : Non ponem comedunt, nec víno ardente potentur : Unde oruore carent, lesque vecantur : Non panem edunt, inquit. non vinum αποά caie- i R. ἐνδιατρίθειν. Iliad. V. 743 et immortales appellantur. Ac proprie quidem dixit appellantur. Immortales enim vocantur ; at non sunt id quod vocantur,quippe qui vitii mortem obierunt. Nos vero qui Deum colimus ; Deum, inquam, non ex nibilo productum, sed sempiternum ex sempi- terno, omnique causa, ratione, et cogitatione tum temporis, tum naturse superiorem : Dei Matrem ho- noramus ac veneramur. Non quod divinitatem ejus ortum ex ea traxisse statuamus (Dei siquidem ge- neratio tempore caret,eamdemque cum Patre eeter- nitatem habet),verum secundum nativitatem confi- temur, per voluntariam carnis susceptionem, cujus causam, et novimus, et laudibus efferimus. Propter nos enim ac nostre salutis causa incarnatur, qui sine initio incorporeus est ; ut simili per simile sa- lutem afferat : atque assumpta sine virili complexu carne, ex hac sacra Virgine paritur, ipse totus Deus manens, et totus homo factus : ipse totus Deus una cum carne sua, totusque homo cum sua divinitate. Ad hunc modum Dei matrem Virginem 838 istam agnoscimus,ejusque dormitionem celebramus ;non Deam hanc esse preedicantes (Grecarum prestigia- rum sunt ejusmodi figmenta) : quippe cum ipsius mortem nuntiemus: sed Dei incarnati Matrem ag- noscentes. 16. Hanc nos qui eo locupletati sumus, ut Christi populus, etsimus, et dicamur, sacris hodie canticis predecimus : hanc nocturnis stationibus honore- mus. Hanc animi et cerporis munditia oblectemus ; hanc, inquam, vere puram, atque omnibus post Deum puritate prestantem. Solem enim similia si- milibus excultare.Hanc misericordia et commisera- tione erga egenos colamus et bservemus. Si nulla re perinde atque misericordia Deus colitur; quin iisdem quoque rebus ejus mater oblectetur,quis eat inficias?Hecineffabilem divine nos dilecüonisabys- sum explicavit. Per hanc diuturnum illud bellum, quod cum Creatore gerebatur, profligatum fuit.Per hanc nobis cum eo reconciliatio sancita, paxque et gratia donata est : unde angeli una cum hominibus choros agitant, et qui prius contemptui eramus, Dei filii effecti sumus. Ex ea vite uvam colleyimus : ex ea immortalitatis germen excerpsimus. Hec nobis omnia bona conciliavit. In hac Deus homo factus est, et homo Deus:quo quid mirificum mayis? quid beatius ? Equidem metu estuo, id quod loquor exti- mescens. Cum Maria prophetissa *?, o anime adole- scentule,assumptistympanis choreas agitemus;hoc est membra que sunt super terram,mortificemus?!; hoc enim est,quod tympanum mystice signiflcat.Ob arcam Domini jubilemus, et muri Jericho ?*, sive infestas adversariorum potestatum munitiones cor- ruent, Cum Davide Spiritu saltemus?! : hodie enim arca Domini requiescit. Cum Gabriele angelorum antesignano clamemus : Ave,gratia plena, Dominus tecum **, Ave, plena gratia, inexhaustum gau it pe- ** Exod. xv. ?! Coloss. ui, 15. ?* Josue vi, 20. € 8. JOANNIS DAMASCENI faciat, ob eamque causata sanguinis expertes sunt, A πίνουσι . 14 Τούτου χάριν ἀναίμοτές εἴσι, τουτίσιν αἷμα οὐκ ἔχουσι, xai ἀθάνατοι ὀνομάζονται. Καιρίως ὡς ἀληθῶς ἔφη τὸ, παλέονται. ᾿Αθάνατοι γὰρ χα. λοῦνται’ οὐχ εἰσὶ δὲ τοῦθ) ὅπερ καλοῦνται’ τὸν γὰρ τῆς καχίας τεθνήκασι θάνατον. 'Ημεῖς δὲ οἷς θεός ἐστι τὸ λατρευόμενον, θεὸς οὐκ ἐκ μὴ ὄντος c c εἶναι παραγενόµενος, ἀλλ) ἀεὶ ὧν Ex τοῦ dii ὄντος ὑπὲρ αἰτίαν, καὶ λόγον, καὶ ἔννοιαν καὶ χρόνον, χεὶ φύσεως, Μητέρα θεοῦ τιμῶμεν καὶ σέδοµεν, οὐ τῆς αὐτοῦ θεότητος ἐξ αὐτῆς τὴν ἄχρονον ὑπογράφονες γέννησιν᾽ ἡ γὰρ τοῦ Θεοῦ Λόγου vente ἀχρονές τε xai τῷ Πατρὶ συναΐδιος δευτέραν δὲ χαθοµολο: γοῦμεν γέννησιν, καθ) ἑκούσιον σάρκωσιν, τὴν ταῦ- της αἰτίαν, καὶ εἰδότες, καὶ φάσκοντες. Σαρχοῦται γὰρ ὁ ὧν ἀνάρχως ἀσώματος, δι ἡμᾶς, xal διὰ τὴν B ἡμετέραν σωτηρίαν, ἵνα τῷ ὁμοίῳ τὸν ὅμοιον διασύ- σηται’ xal σαρχούμενος ix ταύτης τῆς ἱερᾶς Bapli- νου ἀσυνδυάστως τίκτεται, αὐτὸς µένων ὅλος θιὸς, καὶ ὅλος γινόµενος ἄνθρωπος, αὐτὸς ὅλος θεὸς uri τῆς σαρχὸς αὐτοῦ, καὶ ὅλος ἄνθρωπος μετὰ τῆς av- τοῦ ὑπερθέου θεότητος. Οὕτω Θεοῦ Μητέρα τὴν Παρθένον ταύτην γινώσκοντες, τὴν ταύτης πανηγν: ρίζοµεν κοίµησιν, οὐ Osóv ταύτην φημίζοντες" ἄπαγε, τῆς Ἑλληνικῆς τερθρείας τὰ τοιαῦτα μοβ. pata: ἐπεὶ καὶ θάνατον αὐτῆς χκαταγγέλλομεν ἀλλὲ σαρχωθέντος θεοῦ Μητέρα γινώσχοντες. tq. Ταύτην ἄσματι ἱεροῖς εὐφημίσωμιν σήµερο, οἱ Χριστοῦ λαὸς xal εἶναι πεπλουτηχότες, xai λί- έσθαι . Ταύτην παννύχοις τιµήσωμµεν στάσεσι ' ταύτην ψυχῆς τε καὶ σώματος ἁγνέτητι τίρφωµον τὴν ὄντως ἁγνὴν μετὰ θεὸν ὑπὲρ ἅπαντας πίφυχ γάρ πως τοῖς ὁμοίοις τὰ ὅμοια ἐπαγάλλισθαι. Ταύ» την liq xal συµπαθείᾳ τῶν ἐνθεῶν θεραπιύσωμε El γὰρ in' οὖδενι ὡς ἐἑλέφῳ Θεὸς θεραπεύεται, τίς ἀντερεῖ μὴ τοῖς ἴσοις καὶ τὴν τούτου Μητρε ἐπιφαιδρύνεσθαι;, Αὕτη τὴν ἄφατον τῆς τοῦ 0j» πρὸς ἡμὰς ἀγάπης ἐδημοσίευσεν ἄθυσσον. Διὰ tx της ἡμῖν ὁ πρὸς τὸν Κτίστην πολυχρόνιος καταλέλυ- ται πόλεμος. Διὰ ταύτης ἡμῖν αἱ πρὸς αὐτὸν κατ αλλαγαὶ ἐγροτήθησαν, καὶ εἰρήνη, καὶ χάρις δεδώ- pntat, καὶ ἀγγέλοις συγχορεύουσιν ἄνθρωποι, xdi τίχνα Θεοῦ οἱ πρὶν ἠτιμημένοι κατέστηµιν. B ταύτης τὸν βότρυν τῆς ζωῆς ἑτρυγήσαμεν ἐκ τἐύ- της τῆς ἀφθαρσίας τὸν βλαστὸν ἑδρεφάμεθα. AUm πάντων τῶν ἀγαθῶν ἡμῖν προµνήστρια γίγονε). Ἐν ταύτῃ ὁ θτεὸς μὲν ἄνθρωπος, «ai θΘεὸς ὁ ἄνθρωπος Ἰέγονε. Καὶ εἰ τούτου παραδοξότερον; τί τούτον µακαριώτερον; Ἰλιχχιῶ τῷ , δεδιὼς τὸ λαλού- µενον. Σὺν Μαριὰμ τῇ προφήτιδι, ὦ νεάνιδες Vor μετὰ τυµπάνων Χορεύσωμεν , νεκροῦντες τὰ pili τὰ ἐπὶ τῆς γῆς τοῦτο γὰρ τὸ μυστικὸν τύμπανον' ἁλαλάξωμεν ἐπὶ τῆς χιδωτοῦ τοῦ Κυρίου τοῦ wj ψυχῶν ἀλαλάγμασι, καὶ τείχη πεσοῦνται Ἱεριχούντε, τῶν ἑναντίων λέγω δυ,άµεων τὰ δυσμενΏ ὀχυρώματε. Μετὰ Δαθὶδ σκιρτήσωµεν Πνεύματι ἡ χιθωτὸς τὰ Κυρίου σήμερον καταπίπαυται. Μετὰ Γαθριὴλ τοῦ τῶν ἀγγέλων πρωτοστάτου βοήσωμεν΄ Xaipt, xtX D Ἡ Reg. τι, 14. * Luc. 1, 28. 755 HOMILIA 1 IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 746 ριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. Xaipe, τὸ τῆς χαρᾶς A lagus. Ave, unica moeroris obliteratio. Ave, phar- ἀδαπάνητον πέλαγος. Xaipe, τὸ µόνον τῆς λύπης ἐξαλειπτρον. Χαΐροις, πάσης καρδίας ἀκεσώδυνον φᾶρμακον. Χαίροις, δι ἧς παρωθεῖται μὲν θάνατος, ἡ δὲ ζωὴ εἰσχεχόμισται. ιὈ. Σὺ, ὦ τάφων ἱερῶν ἱερώτατε, μετὰ γε τὸν ζωαρχικὸν τοῦ Δεσπότου (36) τάφον, ὃς πηγὴ ὑπῆρξε τῆς ἀναστάσεως' ὣς γὰρ ἐμφύχῳ σοι διαλέξοµαι, ποῦ χρυσὸς ὁ ἀχίὂδηλος, 6v ἀποστόλων γεῖρες ἐν aol ἐθησαύρισαν; ποῦ πλοῦτος ὁ ἀδαπάνητος; ποῦ τὸ θεοδόχον χειµήλιον; ποῦ dj ἔμψυχος τράπεζα, ποῦ ὁ Χπινὸς τόµος, iv d ἀφράστως ὁ θεὸς Λόγος χειρὸς ἄνευ ἐγγέγραπταί ; moo ἡ τῆς χάριτος ἄθυσσος; ποῦ τῶν ἰαμάτων τὸ πέλαγος; ποῦ dj ζωοτόκος πηγή; ποῦ τὸ πολυπόθητον σῶμα τῆς θεοτόκου καὶ πολυ- ἐραστον; Τί ζητεῖτε ἐν τάφῳ τὴν πρὸς τὰ οὐράνια ετεωρισθεῖσαν σχηνώµατας Tl µε τῆς φθορᾶς (57) εὐβύνας εἰσπράττεις; οὔ µοι δύναµις τοῖς θείοις ἀν- τιτείνειν χελεύσµασι. Τὰς σινδόνας καταλιπὸν τὸ σῶμα τὸ ἱερόν τε xal ἅγιον, xol µοι τοῦ ἁγιασμοῦ µε- ταδεδωχὸς, καὶ µύρου, xai εὐωδίας ποιῆσαν ἄναπλεων, καὶ θεῖον ἀπεργασάμενον τέμενος, ἀνάρπαστον οἴχε- tz, δορυφορούτων ἀγγέλων, xai ἀρχαγγέλων, καὶ πασῶν τῶν οὐρανίων δυνάμεων. Νῦν ἐμὲ περίεπουσιν ἄγγελοι. Νῦν ἐν ἐμοὶ θεία χάρις αὐλίζεται. Εγὼ νο- σοῦσιν ἰατρεῖον ἀλεξίπονον πέφηνα. Ἐγὼ πηγὴ ἵαμά- των ἀένναος. ᾿ΒΕγὼ δαἰµόνων ἀλεξιτήριον. Ἐγὼ πόλις φυγαδευτηρίου τοῖς Ἀπροσφεύγουσι πέφυχα. Ί]ροσ- έλθστε πίστει, λαοὶ, xai ποταμηδὸν ἀρύσασθε τὰ χαρἰ- σµατα. ᾽Αδιάκριτον τὴν πίστιν κεχτημένοι προέλθετο. Oi διψῶντες ἐφ᾽ ὕδωρ πορεύεσθε, Ησαΐας παρα- χελεύεται, xal ὅσοις οὖκ ἕστιν ἀργύριον, πορευ- vtt; ἀγοράσατε ἄνευ τιμῆς. "Evo πᾶσιν εὖαγ- Ἱελικῶς ἀναχέχραγα 'O διψῶν νοσημάτων ἴασιν, Ψυχιχῶν παθῶν ἀπολύτρωσιν, ἁμαρτημάτων ἐξ- ἄλειφιν, παντοίων ἐπιφορῶν ἀλλοτρίωσιν, οὐρανῶν βα- σιλείας ἀνάπαυσιν, πίστει προσερχέσθω πρὸς µε, xal ἀρυσάσθω ῥεῖθρον τὴς χάριτος πολυδύναμον xai πρλύχρηστον. Ὥπερ Ὑὰρ τοῦ ὕδατος dj ἑνέρχεια ἁπλῆ καὶ µία τυγχάνουσα, ὡς δὲ γῆς xa! dipoc, χαὶ τοῦ παμφαοῦς ἡλίου, ἑκάστῳ τῶν μετόχων δια- ψόρως πρὸς τὸ κατάἆλληλλον τῆς φύσεως µεταθάλ- λεται, xal γίνεται ἓν ἀμπέλῳ μὲν olvoc, ἐν ἐλαίᾳ δὲ Dav: οὕτω καὶ ἡ χάρις, ἁπλῆ καὶ µία τυγχάνουσα, ποιχίλως xai ἀναλύγως πρὸς τὴν ἑχκάστου Χρείαν εὐεργετεῖ τοὺς μετέχοντας. Οὐκ ἐξ οἰκείας τὴν χάριν χέχτημχι φύσεως. Τάφος ἅπας δυσωδίας ἀνάπλεως, Κατηφείας πρόξενος, εὐφροσύνης ἀντίπαλος. Μύρον πολύτιμον δέδεγµαι, καὶ τῆς εὐωδίας µετείληφα, καὶ τὸ µύρον οὕτως εὐῶδες καὶ ὁραστικώτατον, ὡς μικρᾷ παραθέσει ἀναφαίρετον δωρήσασθαι τὴν μετάληψιν’ ἀμεταμέλητα γὰρ ὄντως τὰ θεῖν χαρίσματα’ πηγὴν εὐφοοσύνης ἐξένισα, καὶ ταύτης ἀξνναον ἐπλούτησα τὴν ἀναθλυσιν. macum dolorem ex omni corde pellens. Ave, per quam mors expulsa est, vita autem importata. 11. Jam vero, o sacrorum omnium sepulcrorum, saltem post Domini sepulcrum, quod vit; initium dedit, resurrectionisque fons fuit, sacratissimum (tecum enim tanquam animatum esses, mihi sermo erit), ubi tandem illud sincerum aurum est, quod apostolorum manus in te condiderunt? ubi inex- haustz opes? ubi pretiosum monile, quod vitam sus- cepit ? ubi animata mensa? ubi novus tomus, in quo ineffabili ratione Deus Verbum citra manus ope- ram inscriptus est? ubi gratie» abyssus ? ubi sana- tionum pelagus ? ubi fons ex quo vita parta est? ubi denique sacratissimum illud atque amabilissimum corpus Dei Genitricis ? Quid eam in sepulcro qua- ritis, qu» ad celestia tabernacula elata est ? Quid custodie rationem a me exposcitis? non em» meam vires, ut divinis jussis relucter. Relicta sindone, sa- crum illud et sanctum corpus quod sanctitatem me- cum communicavit, meque unguento et suavissimo odore implevit, ac divinum delubrum effecit : abre- ptum hinc sursum abiit, stipantibus angelis et ar- changelis, omnibusque celorum virtutibus. Nunc me angeli 849 observant. Nuncin me divina gratia habitat. Ego officina medicine egrotantibus evasi. Ego fons sanitatum perennis. Ego demonum pro- fligatio. Ego iis qui ad me confugiunt, civitas refugii. Accedite,populi,cum fide,etgratiarum dona affluen- tissime haurite. Accedite, qui fide minime ambigua estis, Sitientes, venite ad aquas, exhortatur Esaias, et qui non habetis argentum, venite, et emite sine pretio *. Ego universis evangelice clamo : Quisquis morborum sanationem sitit, vitiorum animi de- pulsionem, peccatorum abstersionem, quarumcun- que calamitatum submotionem, regni colestis re- quiem, ad mecum fide veniat, donumquegratie effi- cacissimum atque utilissimum exhauriat. Quemad- modum enim aquse virtus et actio, utet terre aeris- que, acsplendidissimi solis, simplex licetatque una sit varietamen etsecundum earum rerum quie ipsius participes sunt, naturam immutatur, fitque in vite quidem vinum, in oliva oleum ; ita quoque gratia, quamvissimplex et una sit, varie tamen et pro unius- cujusque utilitate, eos a quibus percipitur.beneficio afficit. Nec vero gratiam hanc a mea natura habeo. Sepulcrum omne fetore plenum est, mororis causa, etletitie hostis. Verum pretiosum unguentum sus- cepi, ex quo suavis odor mihi impertitus est ; hoc- que unguentum ea suavitate tantaque vi praeditum est, ut vel leviter admotum, fructum ejusmodi affe- rat, quod auferri non possit. Sine penitentia enim sunt divina dona **. Gaudii fontem hospitia excepi, perennisque hujus scaturiginis divitiis affluo. 9 Isa. Lv, 1. * Rom. ri, 29. (560) R. Κυρίου. PaTROL. Ga. XCVI. (57) R. φθορᾶς. 24 747 Β. JOANNIS ΡΑΜΑΒΟΕΒΝΙ Ἰβ 18. Videtis, amicissimi Patres οἱ Fratres, qui- A τη. Ὁρᾶτε, φίλοι Πατέρες καὶ ἀδελφὰὶ, olt s; bus ad nos verbis celeberrimum hoc sepulcrum utatur. Quod autem ligo ita se habeant, liquet ex Euthymiaca Historia, in qua lib. mi cap. 40, ita diserte scriptum est :« Superius diximus, quem- admodum sancta Pulcheria in urbe Constantino- politana plures ecclesias construxit. Harum una est illa, qui in Blachernis wdiflcata fuit primis annis imperii Marciani, divine memorie. Cum itaque laudatissima sanctissimeque Dei Genitrici perpe- tumque virgini Marie venerandam dem illic οκ» &truxissent, omnique ornamentorum genere $880 decorassent, sacrosanctum quod Deum suscepit corpus conquirebant: accitoque Juvenali Hieroso- lymorum archiepiscopo, et Palestina: pontificibus, qui tum ob concilium Chalcedone coactum in urbe regia versabantur, his eos verbis alloquuntur: Hierosolymis primariam et egregiam Dei Genitri- cis ac perpetue virginis Maris; ecclesiam esse au- divimus, in eo loco qui Gethsemane vocatur, ubi ejus corpus quod vitam tulit, in loculo conditum est. Volumus ergo has reliquias istuc afferri, ut imperatrici huicce civitati presidio sint. Ad hemo Juvenalis ita respondit: Etsi, quz» in sancte Dei Genitricis morte contigerunt, sancte ac divinitus inspirata Scripture paginis minime prodita sint; tamen ex antiqua et verissima traditione accepi- mus, quod gloriosze ipsius dormitionis tempore uni« versi quidem sancti apostoli, qui orbem terrarum (58) Καὶ ἐν τῇ Εὐθυμιακῇ Ἱστορίᾳ. Testantur hmc omnia apocrypha, Joannis theologi, seu Joannis Thessalonicensis, et Melitonis. Nec forte aliunde quam ex hisquz sequuntur Dionysii. CougEr. — Do- ctissimus Cotelerius in notis ad tom. Η1 Monument. Eccl, Greco, conjecturam Lambecii refellit, opi- nantis Euthymiacam historiam dictam fuisse, quod proxime ageret de S. Euthymio, et a. Cyrillo Scy- thopolitano monasterii S Euthymii conscripta es- set accepta ex eo monasterio maxima parte rerum quas narraret; constitisse aulem libris tribus, 1o de vita Euthymii ; 2e de vita S. Sabe ; 39 de vita S. Joannis episcopi et solitarii. Quid, inquit, ad Joannem episcopum etHezychastam,qui sub Zenone et sequentibus impp. floruit, facit historia de Mar- ciano, Pulcheria, et Juvenali, necnon de obitu et Assumptione Πεΐραγς ? Quin nihil tale legitur in vita Joannis. Denique in Niconis Pandecte mss. Regg. 2423 et 2421, sermone seu cap. 39, et apud Lambecium lib. v, codice 251, citatur ex Euthy- miaca historia narratio de Chrysaphio Eunucho et Flaviano Constantinopolitano,non proutexstatapud Theophanem, pag. 8&, que relatio nec ad dictum Joannem, nec ad res Euthymii vel Euthymianorum spectat, habetque ad hunc modum : Ἑκτῆς Εὐθυμιχ- X56 Ἱστορίας. Ὁ iv ἁγίοις καὶ µακάριος Φλαθιανὸς, ὁ τοῦ µακαρίου Πρόχλου τὴν por lav. Κωσταντι- νουπώλεως (Al τὴν ΠΚ. μετὰ τὸν ἅχιον HipóxAov) διαδεξάµενος, ΧἈρυσάφιός τις εὐνοῦχος τοῦ παλατίου τοῦ θεοδοσίου τοῦ μικροῦ, τῇ Φλαθιανοῦ χειροτονίᾳ Φθονήσας, ὑπέθετο τῷ βασιλεῖ ἀκάχῳ ὄντι, δηλῶσαι τῷ πατριάρχη ἀποστεῖλαι τὰς ὑπὲρ τῆς χειροτονίας εὐλογίας. t δὲ Φλαθιανὸς, καθαροὺς ἄρτους ἁπ- ὁστειίεν. εὐλογίας, καὶ δηλοϊ ὁ Χρυσαφιος, i. χρυσᾶς ζητεῖ 6 βασιλεύς. Ὁ ἐπίσκοπος ἀντεδήλωσε μὴ ἔχειν μὲν χρήματα ἀποστεῖλαι, « Et μή τισι χρήσομαι, vcl, τῶν ἱερῶν κειμηλίων.» Πλὴν πάντα τὰ τῆς κκλησίας τοῖς πτωχοῖς ἀφιερῶνται. Γίνεται οὖν ἐκ C ἡμᾶς ὁ πανευχλεὴς ἀποτείνεται τάφος’ xal ὅτι toute οὕτως ἔχει, καὶ ἐν τῇ Εὐθυμιακῇ Ἱστορίᾳ (58) τρίωῳ λόγῳ, κεφαλαίῳ τεσσαρακοστῷ οὕτως αὐτολεξὶ γ- γραπται' « Εϊρηται μὲν ἀνωτέρῳ, ὡς πολλὰς ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀνήγειρε τῷ Χριστῷ ἐχαλησίες ἡ ἐν ἁγίοις Ι]ουλχερία. Mía δὲ τούτων ἐστὶ καὶ ἡ ἐν Βλαχέρναις οἰκοδομηθεῖσα ἐν ἀρχῇ τῆς βασιλείας e τῆς θείας λήξεως Μαρκιανοῦ. Οὔτοι τοιγαροῦν Urin σεθάσµιον οἶκον τῇ πανυμνήτῳ xai παναγίᾳ Gu- τόκῳ καὶ ᾿Λειπαρθένῳ Μαρ΄ίᾳ οἰκοδομίααντες, uil παντὶ χόσμῳ κοσµήσαντες τὸ ταύτης πανάγιον xil θεοδόχον ἀνεζήτουν σῶμα. καὶ µετακαλεσάμονι Ἰουθενάλιον τὸν “Ἱεροσολύμων ἀρχιεπίσκοπον, xal τοὺς ἀπὸ Παλαιστίνης ἐπισκόπους τότε ἐν τῇ βατ» λενούσῃ ἑνδημοῦντας πόλει, διὰ τὴν τὸ τηνιχαῦτα ἐν Χαλκηδόνι γενοµένην σύνοδον, λέγουσιν αὐτοῖς ᾽Ακούομεν εἶναι ἐν Ἱεροσολύμοις τὴν πρώτην xii ἐξαίρετον τῆς Ἠπαναγίας θΘεοτόχου καὶ 'Anzupti- νου Μαρίας ἐκχλησίαν ἐν χωρίῳ Γεθσημανῇ χαλου- µένῳ, ἔνθα τὸ ζωηφόρον αὐτῆς σῶμα χατιτίθη ἐν copi, Βουλόμεθα τοίνυν τοῦτο τὸ λείφανον ἀναγτ- γεῖν ἐνταῦθα εἲς φυλακτήριον τῆς βασιλευούσης ταύ- της πόλεως. Ὑπολαθών δὲ ουθενάλιος, ἀπικ- ρίθη Tz piv ἁγίᾳ xal θεοπνεύσιῳ Γραφῇ οὐκ ἐμφέρεται τὰ κατὰ τὴν τελευτὴν τῆς ἁγίας θεοτόχοὺ Μαρίας. 4E ἀρχαίας δὲ καὶ ἀληθεσιάτης παραδόσεως παρειλήφαμεν, Ott ἐν τῷ xatpip τῆς ἑνδόξου χοιµή- σεως αὐτῆς, οἱ μὲν ἅγιοι σύμπαντες ἀπόστολοι, ixi τούτου οὗ μικρὰ λύπη iv τῷ µέσω, Πηυλχερίας ταῦτα μὴ εἱδυίας. Sanctus beatusque Flavianus pra- sulatum Constantinopolitanum post beatum Proclua excepit. Chrysaphius quidam eunuchus palatii Theo- dosi minoris, ob Flaviani | ordinationem invidit &stuans, imperatori minime malo suggessit, ut signi- ficaret patriarcha, tere eum eulogias seu mi- nera propter ordinationem suam | mittere. Declaranil porro insuper Chrysaphius imperatorem auri Ρεν» "iam postulare. Episcopus vero reposuit nullas sili pecunias esse quas mittat, nisi pro sacris cimeli multuo eas acciperet. Οωπείαο quippe Ecclesia [e- cultates pauperum usu ei consecratas esse. Hoc ita- que dolorem magnum creavit, nihil horum Pulchera resciente. Eadem habet Nicephorus, lib. xi ΠΜ. cap. 47, que nonnihil dissident ab Evagrio, qui e Eusebio Doryleensi, rerum gestarum,ni fallor,ocu- lato teste, refert lib. 11, Hist. cap. 2, Flavianum, non panes, sed vasa sacra imperatori misisse πρὸς ἐντολὴν tod πέπομφε σκεύη. Quidquid id est, Euthymiaca illa historia Flaviano, et Pulcheria, nec non Marciano imperatore longe recentior fuit, si modo certum sit, ejus auctorem scripsisse, à Ju- venale allegatum coram Marciano et Pulcher fuisse Pseudo-Dionysii testimonium ex cap. 3 lib. De div. nom Etenim, ut singulari dissertatione ostendo, libri omnes qui Dionysii Areopagit$ no- men preetulere, Zenoris imperio posteriores sunt, nec citari proinde potuerunt tempore concilii Chal- cedonensis. Caeterum Marcianum et Pulchertam certiores factos esse a Juvenale Hierosolymitano de Deiparrw Virginis Assumptione neutiquam ausim inficiari, uti nec affirmare, hec perinde conficla esse ab eodem Juvenale, ac commentitia illa scripta que ab eo producta fuisse ad obtinendum Palestins, Drinzipatam, Leo Magnus queritur in epistola ad Maximum Antiochenum, 719 HOMILIA II IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 750 eutnply τῶν ἐθνῶν τὴν οἰκουμένην διαθέοντες, iv A obgentium salutem peragrabant, momento tempo- x1tpoó ῥοπῇ µετάρσιοι συνήχθησαν εἷς ἸἹεροσόλυμα, καὶ πρὸς αὐτὴν οὔσιν, ὁπτασία αὐτοῖς ἀγγελιχὴ γὲ- ἵονε, καὶ θεία ὑμνφῳδία ἠκούετο κρειττόνων Δυνάμεων. Καὶ οὕτω θείᾳ δόξῃ καὶ ἐπουρανίῳ εἷς χεῖρας Θεοῦ τὴν ἁγίαν παρέθετο ψυχὴν ἀῤῥήτῳ τινὶ λόγῳ. Τὸ δὲ θεο- δόχον αὐτῆς σῶμα μετὰ ἀγγελικῆς καὶ ἀποστολικῆς ὑμνφδίας ἐχχομισθεν, xal κηδευθὶν, ἐν σορῷ τῇ ἐν Γεσημανῆ κατετέθη ἐν d τόπῳ ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας ἡ τῶν ἀγγέλων Ὑχοροστασία καὶ ὑμνῳφδία δίεµεινεν ἅπαυστος. Μετὰ δὲ τὴν τρίτην ἡμέραν τῆς ἀγγελικῆς ὑμνφδίας παυσαµένης, παρόντες οἱ ἀπόστολοι, ἑνὸς αὐτοῖς ἀπολειφθέντος Θωμᾶ, xal μετὰ τὴν τρίτην ὁμέραν ἑλθόντος, xal τὸ θεοδύχον] σῶμα προσκυνῆ« στι βουληθέντος, Ίνοιξαν τὴν σορόν. Καὶ τὸ uiv σῶμα αὐτῆς τὸ πανύμνητον οὐδαμῶς εὑρεῖν ἡδυνή- moz», µόνα δὲ αὐτῆς τὰ ἐντάφια κείµενα εὑρόντες, καὶ τῆς ἐξ αὐτῶν ἀφάτου εὀὐωδίας ἐμφορηθέντες, ἠσφαλίσαντο τὴν σορόν. Καὶ τὸ τοῦ μυστηρίου τὸ θαῦμα ἐκκλαγέντες, τοῦτο µόνον εἶχον λογίζεσθαι, ὄτιπερ ὁ εὐδοκήσας κατ ἴδίαν ὑπόστασιν σχρκωβῆναι «al ἱνανθρωπῆσαι ἐξ ἀὐτῆς, xal γεννηθῆναι σαρχὶ θεὸς Λόγος καὶ Κύριος τῆς δόξης, καὶ μετὰ τὸν τόκον τὴν αὐτῆς ἄφθορον παρθενίαν διαφυλάξας, αὐτὸς εὐδόχησε καὶ μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἁἀποθίωσιν, τὸ ταύ- της ἄχραντον καὶ ἀμίαντον σῶμα τῇ ἀφθαρσίᾳ τιμῆ- σαι, xal µεταθέσει πρό τῆς κοινῆς xal καθολικῆς ἀναστάσεως. Παρῖῆσαν δὲ τότε σὺν τοῖς ἀποστόλοις, ὅ τε τιµιώτατος Τιμόθεος ὁ ἀπόστολος xal τῆς Ἐφε- σίων πρῶτος ἐπίσκοπος, καὶ Διονύσιος ὁ 'Apsora- qne, χαθὼς αὐτὸς ὁ µήγας Διονύσιος μαρτυρεῖ ἐν τοῖς περὶ τοῦ µμακαρίου ᾿εροθέου xal αὐτοῦ τότε C παρόντος, πρὸς τὸν ῥηθέντα ἀπόστολον Τιµόβεον πονηθεῖσι λόγοις, οὑτωσὶ λέγων, "Ems! xai παρ᾽ αὐτοῖς τοῖς θεολήπτοις ἡμῶν ἱεράρχαις, ἠνίκα καὶ jur, ὡς ofsga καὶ αὐτὸς, καὶ πολλοὶ τῶν ἱερῶν ἡμῶν ἀδελφῶν ἐπὶ τὴν Otav τοῦ ζωαρχικοῦ σώ- µατος (59) συνεληλύθαμεν παρῆν δὲ xal ὁ ἁδελ- Φύθεος ᾿Ἰάχωδος, xal Πέτρος, ἡ χορυφαία καὶ πρε- αθυτέτη τῶν θεολόγων ἀκρότης, Εἶτα ἑδόκει μετὰ τὴν βίαν ὑμνῆσαι τοὺς ἱεράρχας ἁἅπαντας, ὡς Ἱκαάτος ἦν ᾖἹκανὸς τὴν ἀπειροδύναμον ἀγαθό- 39. Τοῦ ζωαρχικοῦ σώματος. Recte Joannes Scy- lhopolitanus ad hunc ementiti Dionysii locum anim- advertit, videri sibi, corpus illud quod vite princi- pium dedit, Deumque suscepit, fuisse corpus Virgi- nis ezanimum. Ζωαρχικὸν καὶ θεοδό΄(ον σῶμα τάχα πο τῆς ἁγίας θεοτόχου λέγει τότε χοιµηθείσης. Nec ullus e Grzecis scriptor noscitur anterior, qui dormitionis Deipare meminerit: nisi certum sit Pseudo-Melitonem inter Grecos auctores debere censeri. Hunc cum multa de Maria jejune passim Scribat, puta eam cum morti se proximam esse didicisset, admodum timuisse, ne Satane insidiis paleret, tam Ephesina synodo antiquiorem fuisse crediderim. Posthac enim longe melior de Dei Ge- nitrice, ut quidem par erat, existimatio ab omni- us, non in Oriente solum, verum etiam in Occi- dente haberi cepit. Sunt qui illo Pseudo Dionysii loco corpus Christi significatum dixere : id quod mihi verisimile non est. Nequaquam enim hic larvatus auctor eo stupore ceespitaverit, ut Domini corpus conspectum fuisse a Dionysio Areopagita ris in sublime elati, Hierosolymam convenerunt : cumque illic essent, eis visio apparuit angelica, et divina melodia audita est supernarum Potestatum. Et sic eum sancta et coelesti gloria animam san- ctam Deo commendavit : ejus autem corpus quod Deum susceperat, cum angelico et apostolico cantu elatum, in loculo Gethsemani positum est : quo in loco angeli totos tres dies choros agere et canere non destiterunt. Post tres autem diesangelico cantu cessante, qui aderant apostoli, cum unus Thomas qui abfuerat, post diem tertium venisset, εἰ quod Deum tulerat corpus adorare voluisset, tumulum aperuerunt. Ac laudatissimum quidem illis corpus nequaquam invenire potuerunt: cum autem jacen- B tia lintea reperissent, atque inenarrabili qui ex eis proficiscebatur odore perfusi essent, loculum clau- serunt. Tum mysterii obstupefacti oraculo, hoc solum cogitare potuerunt, quod cui placuit ex Ma- ria virgine in persona propria carnem sumere, et hominem ex ea fieri et nasci, Deus Verbum et Do- minus gloii&,quique post partum incorruptam ejus servavit virginitatem, eidem placuit, et ipsius post- quam migravit,immaculatum corpus incorruptione et translatione ante communem et universalem resurrectionem honorare. Áderant tunc cum apo- stolis sanctissimus apostolus et primus Ephesiorum episcopus Timotheus, et Dionysius Areopagita, sicut magnus ipse Dionysius testatus in his qua; de beato Hierotheo, qui ipse tunc aderat, ad predi- ctum apostolum Timotheum scripsit in hac verba : Quandoquidem apud ipsos etiam a Deo afflatos sa- crorum antistites, quando nos quoque, ul nosti, et multi ex sacris nostris fratribus ad contuendum cor- pus quod vite principium dedit, ac Deum susce- pit, convenissemus (aderat autem et Domini frater 8S V Jacobus, et Petrus, supremus prastantissimus- que apostolorum υεγίεα) tum viso corpore placuit omnibus, prout quisque poterat, hymnis celebrare in- finitam bonitalem diving poteütim: post theologos, omnes alios sacrorum pracones, ut non te fugit, su- perabat, totus excedens, totus extra se raptus, alque fingeret, quem ante Pauli Athenis przedicationem nibil de Christo audiisse vel pueri noverant, uti nec Timotheum, qui ad corpus videndum cum apostolis illic affuisse fertur. At ex hoc Dionysii loco colligere est, narrationem de obitu Virginis evulgatam fuisse ante quinti seculi finem: quo tempore sub Dionysii Areopagit» nomine libri illi prodire coeperunt. Cum adnotationem in priorem oralionem ederem, animo exciderat, apud Nice- phorum Callistum, lib. xvi Hist. cap. 28, legi, uti Justinianus Purificationis festum instituerat ; ita et Mauritium dormitionis Deipare quotannis die xv Augusti agendum sanxisse. Quod si compa- retur cum iis qux ex Modesto Hierosolymitano at. tuli, magis magisque perspicuum flet, solemnita- tem hanc, etiam apud Palestinos, ante postrema Mauritii tempora non celebrari copisse, nec roinde orthodoxos Orientis Gallis nostrisauctores uisse ut Dei Genitricis transitus mense Januarii festive recoleretur. 791 B. JOANNIS DAMASCENI 732 ita affectus, ut cum his qua canebat, copulatus vide- A, τητα τῆς θεαρχικῆς εὐσθενείας — (60). Ἰένων retur, et ab omnibus qui ipsum audiebant et vide- bant, et quibus, sive notus, sive ignotus erat, Numine correptus divinusque plane hymnorum auctor cense- retur. Quod autem de his quz divine illic dicta sunt, ad te sermonem habeam, cum ipse nisi mei ipse obli- tus sum, nonnullas etiam divinorum illorum cancuum partes sepe a te me audivisse noverim. His impe- ratores auditis, ab archiepiscopo Juvenali petie- runt, sanctum illum loculum una cum gloriose et sanclissimw Dei Genitricis vestibus, qua in eo po- site erant, ad se mitti, sigillo communitum. Quem cum accepissent, in veneranda sede Sancte Dei Matris, que in Blachernis sita est, deposuerunt. Atque ita quidem hec gesta sunt. » ἐκράτει μετὰ τοὺς θεολόγους, ὡς οἶσθι, τῶν ἀλλῶν ἱερομυστῶν, ὅλος ἐκδημῶν, ὅλος ἔξιπί- µετος ἑαυτοῦ, χαὶ τὴν πρὸς τὰ ὑμνούμενα xo- νωνίαν πάσχων, καὶ πρὸς πάντων, ὤν ἠχούτο, καὶ ἑωρᾶτο, καὶ ἐγινώσκετο, καὶ οὐκ ἐγίνωσα, θεόληπτος εἶναι καὶ θεῖος ὑμνολόγος χρινόµννς, Καὶ τί ἄν σοι περὶ τῶν ἐχεῖ βεολογηθέντων X. Υοιμι; xal γὰρ εἶ μὴ καὶ ἑαυτοῦ ἐπιλέλησμει πολλάχις οἶδα παρὰ σοῦ καὶ µέρη twi τῶν b- θεαστικῶν ἐκείνων ὑμνωδιῶν ἀἐπακούσας (6, Καὶ ταῦτα ol βασιλεῖς ἀχούσαντες, ᾖτησαν αὐτὸν τὸν ἀρχιεπίσκοπον ᾿Ιουθενάλιον τὴν ἁγίαν ἐκείνῃ σορὸν μετὰ τῶν ἐν αὐτῃῇ τῆς ἐἑνδόξου καὶ παναγίας θεοτόκου Μαρίας ἱματίων βεθουλλωμένην ἀσφιλᾶς αὐτοῖς ἀποσταλῆνάι" καὶ ταύτην ἀποσταλεῖσαν κατέθεντο dv τῷ ἐν Βλαχέρναις δοµηθέντι σεθασµίῳ οἴχῳ τῆς ἁγίας Ozotóxou. Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως. » 19. Quid porro nos vicissim ad sepulcrum dice- DB mus? Tua equidem gratia perennis atque inde- ficiens est : czeteruui divina vis minime locis cir- cumscribitur, nec Matris beneflcia in solo monu- mento commorantur. Nam si sepulcro solo defini- rentur, pauci admodum hujusmodi dono divinitus imbuerentur. Atqui in omnibus orbis finibus illud se copiose diffundit. Ac proinde curemus, ut mens memoriaque nostra Dei Genitricis promptuarium flat. Quo autem pacto id assequemur? Virgo ipsa est, et virginum amans : casta est, et castitatis amans. Quocirca, si cum corporis, tum etiam memoriam castitatem colamus, gratiam ipsius adipiscemur. Lutum siquidem omne fugit, acccenosas affectiones tanquam genimina viperarum. Ingluviem exsecra- tur, fedissime scortationis vitiis infensa est: C turpes sermones et cantus propellit; meretricia unguenta rejicit : ire tumorem odit: inhumanita- tem, invidiam. et simultates non admittit : inanem gloriam variis se laboribus frangentem aversatur: superbim fastui hostili animo resistit : injuriarum recordationem exhorret uti salutis adversariam : vitium denique or,ne tanquam lethale venenum reputat : horum autem contrariis delectatur. Con- traria enim contrariorum medicamenta sunt. Jeju- nio, continentia, psalmorum cantibus gaudet : cum puritate, virginitate, et pudicitia illi pulchre conve nit, perennemque cum illis pacem colit, et humane eas et comiter exosculatur. Pacem, et animi leni- tatem complectitur : charitatem, misericordiam, et humanitatem, tanquam alumnas suas, ulnis fovet. Atque, ut rem paucis perstringam, quolibet vitio tristitia affleitur et indignatur ; qualibet virtute, uti proprio suo munere, lotatur. Quamobrem si vitia alacri animo vitemus, et virtutes omni studio per- sequamur,easque socias adhibeamus, frequens ipsa àd famulos suos veniet, et secum bonorum 889 omnium agmen trahet, Christumque Filium suum, et omnium Regem ac Dominum, una assumet, qui , (60) Sic Colb. Germ. sic legit Lipomanus, non ἀσθεοείας. (51) Dionys. Areop., De divin. nom. cap. 3, in (9. Τί δὲ πρὸς τὸν τάφον ἡμεῖς ἐντιφήσοιμον; Ἡ μὲν oj χάρις ἀνελλιπὴς καὶ ἀξνναος, ἀλλ᾽ οὐ τόποις ἡ θεία περιορίζεται δύνάμις, οὐδὲ αἱ τῆς θεµήτορος εὐεργεσίαι' et γὰρ µόνῳ τῷ τύµθῳ περιεγράφοντο, ὀλίγοις ἂν ἡ δωρεὰ ἐπεθειάζετο (69). Νῦν δὲ ἐν zim τοῦ κόσμου τοῖς πέρασιν ἀφθόνως διανεμέμηται. Ἐν μνήμην τοίνυν τὴν ἡμετέραν ταμεῖον τῆς θιοτόχου κατασχευάσωµεν. Τοῦτο δὲ ἔσται πῶς; Παρθένος αὕτη, καὶ φιλοπάρθενος ἁγνὴ πέφυνεν αὕτη, καὶ φίλαγνος. "Av οὖν σὺν τῷ σώματι καὶ τὴν μνήμη ἀγνίσωμεν, ἐνηυλισμένης τὴν αὐτῆς χάριν κτησύ» pea. Φεύγει γὰρ tov. ἅπασαν, καὶ τὰ βορθορώδη πάθη ἐκτρέπεται. Γαστριμαργίαν βδελύσσεται, τῆς αἰσχίστης πορνείας ἐχθραίνει τοῖς πάθεσι ταύτης τοὺς μυσαροὺς λογισμοὺς ὡς ἐχιδνῶν φεύγει ei µατα᾽ λόγους αἰσχρούς τε xal εὐτραπέλους ἀπωθεῖ- ται xai Άσματα' popa πορνικὰ ἀποσείεται pis θωμοῦ τὰ οἰδήματα, ἀπανθρωπίαν καὶ ἔριδας οὐ προσ[εται' χενοδοξίαν τὴν µαταιόπονον ἀποστρέφι- ται’ ὄγκῳ ὑπερηφανίας ἐχθρωδῶς ἀντιτάσσεται' um σικακίαν μισεῖ, τὴν σωτηρίας ἀντίπαλον' πᾶσαν κα" κίαν ὡς lóv θανατηφόρον λογίζεται, τούτων δὲ yatpr τοῖς ἐναντίοις. Τὰ γὰρ ἑναντία τῶν ἑνατίω ἰάματα. Νηστείᾳφ, xal ἐγχρατείᾳ, καὶ ψαλμιχοῖς ἐπι- τέρπεται ἄσμασιν' ἀγνείᾳ, καὶ παρθενίᾳφ, καὶ cug;o- σύνῃ συγγήθεται. Καὶ πρὸς ταύτας εἰρήνην ἔῑλ ἀένγαον, καὶ φιλοφρόγως ταύτας ἀσπάξεται. Eipivi" καὶ πρᾶον περιπτύσσεται φρόνημα, ἀγάπην, x" ἔλεον, καὶ ταπείνωσιν ὡς οἰκείας τροφοὺς ἀγκαλίζι- ται. Καὶ συνελόντα Φφάνχι, ἐπὶ πάσῃ iv xmi κατηφείᾳ δυσχεραίνρυσα, πάσῃ δὲ ἀρετῇ ὡς οἴχεψ χαρίσµατι ἐπαγάλλεται. El οὖν τὰς προτέρας ἐχθύ- poc καχίας ἐκκλίνωμεν, τὰς δὲ ἀρετὰς πάσῃ σπονϊῇ ἀγαπήσωμιν, καὶ ταύτας συνοµίλους κτησώμ:βε, θχμινὰ πρὸς τοὺς οἰκείους οἶκέτας ἐλεύσεται, ti ἁπάντων τῶν ἀγαθῶν σὺν αὐτῇ ἐφελκομένη ὁμήῃρ- pw, καὶ Χριστὸν τὸν αὐτῆς Υἱὸν, καὶ τῶν ἁπάντων Βασιλέα καὶ Κύριον ἐνοικοῦντα ταῖς ἡμετέραις x2? δίαις συμπαραλήψεται ᾧ δόξα, τιμὴ, κράτος, µεγα” uo ista simpliciora. (62) R. ἐπεχωριάζετο. e »- .» mo T93 HOMILIA III IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 754 λοσύνη τε καὶ μεγαλοπρέπεια, σὺν τῷ ἀνάρχῳ Ha- À in cordibus nostris habitet ; cui cum Patre et san- τρὶ, xal τῷ ἁγίῳ Ηνεύματι, vov καὶ dsl, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμὴν. 1), To) αὐτοῦ λογος τριτος elc τὴν χοίµησιν τῆς παναγῖας θεοτόκου (63). a'. Ἔθος ἐστὶ τοῖς ἐρωτικῶς πρός τι διακειµένοις, ἐπὶ γλώσσης ἄεὶ τοῦτο φέρειν, xal τῷ vi, νύχτωρ τε xal µεθ᾽ ἡμέραν φαντάζεσθαι. Μὴ μέ τις οὖν εὖ- θυνέτω, st τρίτον ἐπὶ προλαθοῦσι δυσὶ τὸ παρὸν ἐκοιησάμην ἐφύμνιον τῇ Μητρὶ τοῦ θεοῦ µου, ὥσπερ τι δῶρον ἐξόδιον οὗ γὰρ αὐτῃ χαριζόµενος, ἀλλ᾽ ἐμαυτῷ καὶ τοῖς παροῦσιν ὑμῖν, ὦ θεῖον καὶ Ἱἱερὸν σύστημα, ὄψον ψυχωφελὲς καὶ σωτήριον προτιθεὶς τῇ ἱερᾷ ταύτῃ νυκτὶ χατάλληλον, καὶ πνευματικὴν ϐυ- µηδίαν ἐμπορευόμενος. Σπάνη (64) γὰρ ἡμᾶς, ὡς ὁρᾶτε, χατειλήφει τῶν ἐδωδίμων. Διό δὴ σχεδιάζω τὴν πανδαισίαν, εἰ καὶ μὴ πολυτελῶς, μηδὲ ἀξίως τῆς χεχκληχυίας, ἀλλά γε τὴν πεῖναν ἀναγκαίως δυναμένην παραµυθήσασθχι. Οὐ γὰρ αὕτη τῶν ἔγχω- µίων προσδεὴς τῶν παρ) ἡμῶν, ἁλλ᾽ ἡμεῖς τῆς παρ) αὐτῆς δόξης ἐπιδεεῖς. Τὸ γὰρ δεδοξασμένον πῶς δο- ζασθήσοται;, Ἡ πηγἡ τοῦ φωτός, πῶς Φφωτισθήσεται; λλ ἡμῖν αὐτοῖς, δι’ ὤν δρῶμεν, πλέχομεν στέφανον. Là γὰρ ἐγὼ, λέγει Κύριος, καὶ τοὺς δοξάζοντάς µε δοξάσω, Ἡδὺ μὲν γὰρ ὄντως, ἡδὺ ποτὸν olvoc, xai τρόφιµον ἄρτος εἰς βρῶσιν (05). 'O μὲν γὰρ εὖ- φραίνει, ὁ δὲ χαρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει. "AAA τί τῆς Μητρὸς τοῦ Θεοῦ µου ἡδύτερον ; Αὕτη µου τὸν νοῦν εἷλεν αἰχμάλώτον' τὴν γλῶσσαν αὕτη ἑληΐσατο. ταύτην ὕπαρ τε καὶ ὄναρ φαντάζομαι. Αὕτη τοῦ Λό- Too Μήτηρ, xal λόγου καθέστηχε χορηγός' τὸ τῆς στείρας χύηµα, τὸ καρποφόρους τὰς στειρευούσας ψυχὰς ἐργαζόμενον. Ταύτης τὴν ἱεράν τε καὶ θείαν µετάστασιν ἑορτάζομεν σήμερον. Δεῦτε τοίνυν, Xva- θῶμεν πρὸς τὸ μυστικὰν ὄρος, xal τῶν βιωτικῶν χαὶ ὑλιχῶν ἐμφάσεων Ὑεγονότες ὑπέρτεροι, xal τὸν Ῥόφον, ὑπεισελθόντες τὸν θεῖον καὶ ἄληπτον, ἐν φωτὶ τῷ tt Ἰενόμενοι, τὴν ἀπειροδύναμον ὑμνήσωμεν ὀύναμιν, Πῶς ὁ ἐκ τῆς περιουσἰου (66) περιοπῆς τῆς ἆλου xal πάντων ἐπέπεινα, τῆς πατρικῆς Ὑαστρὸς ἀνεφοιτήτως εἰς τὴν παρθενικἠὴν νηδὺν καταθὰς, συλληφθείς τε xal σαρκωθεὶς, xai διὰ παθῶν ἔχου- σίως ὁδεύσας πρὸς θάνατον, καὶ μετὰ σώματος ix Ti. τὴν έννησιν ἔχοντος, καὶ φθορᾷ κτησάµενος τὸ ἔφθαρτον, πρὸς τὸν Πατέρα πᾶλιν ἀναφοιτήσας, τὴν αὐτοῦ xoti σάρκα Μητέρα πρὸς τὸν ἑαυτοῦ γεννή- τορα ἐκεσπάσατο, οὐρανὸν ἐπίγειον ἸὙχρηµατίσασαν, Ἄρὸς τὴν ἐπουράνιον γῆς µετεωρίσας ; P. Σήµερον )j νοητὴ xAlpat ἡ ἔμψυχος, δύ ἧς χαταθὰς ὁ Ὕψιστος ἐπὶ γῆς ὤφθη, καὶ τοῖς ἀνθρώ- "IReg. τι, 90. 98 Psal. cui, 45. 9) Ex codice Sangermanensi, collat. cum Se- 0. (64) Seg. σπάνις. ctissimo Spiritu, gloria, honor, potestas, majestas, et magnificentia, nunc et semper, et in secula ss- culorum. Amen. X Ejusdem oratio tertia in dormitionem sanctissime Dei Genitricis. 1. Eorum qui rei alicujus amore flagrant, hec consuetudo est, ut illud in ore et mente perpetuo ferant,idque noctu diuquesibirepresentent. Ne me igitur quispiam redarguat, si post duos quos pro- nuntiavi laudatorios sermonestertium hunc quoque habeam, quem Dei mei Matri tanquam munus ob ejus excessum deferam : non ut illi gratiz aliquid ex me accidat, sed mihi potius, vobisque qui ade- D stis, o divine et sacer cetus, utile animis et salu- tare, ac sacrosancte huicce nocti accommodum obsonium apponam, spiritualisque oblectationis lucrum afferam. Esculentorum quippe nos,ut vide- tis, inopia cepit. Quamobrem convivium vobis ex- temporaneum paro, quod licet nec muniflcentissi- mum sit, nec ea dignum que nos invitavit, attamen famem necessario compescere poterit. Neque enim ipsa laudibus nostris indiget: verum nos gloria qua ex illa fluit, egemus. Nam quod jam est gloria cumulatum, quanam gloria augebitur : ac luminis fons, quonam pacto illuminabitur ? Nobis vero per ea qua agimus, corollas nectimus : Vivo enim ego, ait Dominus, quia glorificantes me glorificabo 5]. Vere quidem suavis, suavis, inquam, potus est vi- num, nutriendoque, idoneus est panis qui editur. Illud enim latificat; hic cor hominis confirmat **: Sed quid Dei Matre dulcius? Hec mentem meam captivam tenet: hac linguam depraedata est : hanc diu noctuque meditor : hec, cum Verbi sit parens, verba quoque suppeditat. Infecunde fetus est, quc infecundos animos fructiferos reddit. Hujussacrum divinumque transitum hodie celebramus.Eia agite, ad montem ergo mysticum ascendamus,et terrenis, ἃς materis obnoxiis imaginibus superiores facti, atque in divinas tenebras que comprehendi ne- queunt, intromissi, divino lumine comparato,infi- nitam virtutem collaudamus. Qui factum est, ut qui ex celsissima οἱ incorporali specula, quae extra omnem aleam est, paterno ex sinu non egressus, in virginalem uterum descendens, et assumpta carne conceptus, voluntariaque passione adita morte,cum corpore ex terra procreato, incorruptione per cor- ruptionem acquisita, ad Patrem iterum reversus» Matrem suam secundum carnem adgenitorem suum attraxerit, et ipsam que celum terrestre fuerat, ad celestem terram sustulerit ? 2. Hodie scala spiritualis animata, per quam Altissimus descendens in terris visus est, et cum 65) Seg. βρωτόν. (60) Seg. regendo. T95 8. JOANNIS DAMASCENI T6 hominibus est conversatus *, per mortem quasi À ποις Φυνανεστράφη, τῷ θανάτρ χρηδαμένη κλίµατι, per scalam ex terra in colum perrexit. Hodieterre- stris mensa, quz colestem vite panem divinita- tisve 883 carbonem sine nuptiarum usu gesta- verat, e terra in celum subvecta est, Deique porto» ad orientem posite, celorum porte elevate sunt. Hodie ex terrestri Jerusalem, civitas Dei animata ad supernam Jerusalem reducitur: et qus crea- ture omnis primogenitum unigenitumqueex Patre, primogenitum ex seipsa et unigenitum conceperat, in primogenitorum Ecclesia commoratur. Arca Dei animata et rationalis ad Filii sui requiem transfer- tur. Paradisi fores reserantur, et arvum quod Deum tulit, excipiunt; ex quo sempiterne vita lignum pullulans, Christus nimirum, cunctorum vita auctor, Eve inobedientiam, necemque ab Adamo illatam enecavit. Specus excisum, mons non exsectus, ex quo lapis nulla manuum opeavul- sus, totum terrarum orbem implevit. Thorus di- vina: Verbi humanitatis, in gloriosissimo sepulcro velut in thalamo requiescit: ex quo ad nuptiale in celis positum cubiculum migrat ; ubi cum Filio et Deo aperte regnatura est : ac sepulcrum, ut iis qui in terris agunt, thalami loco esset, reliquit. ltane vero sepulcrum thalamus est? ita prorsus, ac tha- lamo quovis illustrius : non auri splendoribus, non argenti claritate, non lapidum fulgoribus micans, non sericis pannis, et contextis ex auro et purpura vestibus exornatum, sed radiante divinitus splen- pore sanctissimi Spiritus: non corporum connu- bium terr; amatoribus, sed iis qui Spiritu vincti B γῆθεν εἷς οὐρανοὺς ἀνεφοίτησεν. Σήµερον 5 ixl. Ύειος τράπεζα, Ἡ τὸν οὐράνιον τῆς ζωῆς üotm τὸν τῆς θεότητος ἄνθραχκα ἀπειρογάμως βαστάσασε, ἀπὸ γῆς ἤρθη πρὸς οὐρανούς, xal τῇ κατ ἀνατολὰς τοῦ θεοῦ πύλῃ, πύλαι οὐρανοῦ ἐπῄρθησαν. Σήµερο ἐκ τῆς ἐπιγείου Ἱερδοσαλὴμ 4| πόλις τοῦ θεοῦ ἡ ἔμψυχος πρὸς τὴν ἄνω “Ἱερουσαλὴμ µετατίθιαι, καὶ τὸν πρωτὸτοχον πάσης κτίσεως, τὸν ἐκ Πετρὸ μονοχενῆ, πρωτότοκον ἐξ αὐτῆς μονογενΏ κυῄσατε ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ τῶν πρωτοτόχων αὐλίζεται, xli χιθωτὸς Κυρίου fj ἔμψυχός τε καὶ λογικὴ πρὲς ci» τοῦ Υἱοῦ ἀνάπαυσιν µετανίσταται. Ἰόλαι παρα. δείσου ἀνοίγονται, καὶ τὴν θεοφόρον ὑποδέχοντει ἄρουραν, ἐξ ἧς τὸ τῆς αἰωνίου ζωῆς ξύλον βλαστῖσαν τὴν παρακοὴν τῆς Εὔας καὶ τὴν νέκρωσιν τοῦ 'AMy διαλέλυχε. Χρισιὸς οὗτος, ὁ τῆς ζωῆς τῶν ἁπάντων αἴτιος, ἄντρον λελαξευμένον, ὄρος τὸ ἁλατόμητον ὑποδέχετχι, ἐξ οὗ λίθος Ἠχειρῶν ἄνευ τμτθεὶς τὴ οἰκουμένην ἐπλήρωσεν' d, παστὰς τῆς θείας τοῦ Λόγο) σαρχώσεως, Gc iv θαλάμῳ τῷ πανευκλεεῖ ἀναπί- πανται τάφῳ, ὅθεν πρὸς τὸν οὐράἄνιον ἀνίεισι vop- φῶνα, τῷ Yi καὶ θεῷ ἀριδήλως συµθασιλεύουσε, καὶ τὸν τάφον παστάδα τοῖς ἐπὶ γῆς καταλέλοιπεν, Ἡαστάδα τὸν τάφον; Ναὶ παστάδος πάσης πει- αγλαξστερον, οὐ χρυσοῦ περιλάμψεσιν, οὐχ ἀργύρου φανότητι, καὶ λίθων διαυγείαις ἀστράπτουσαν, xal σειρῶν γήµασι, καὶ χρυσονήστῳ ἐσθῆτι, xol ἁλουρ. (Ut κεκλωσμένῃ, ἀλλὰ θεφεγγεῖ αἴγλῃ τοῦ παν. αγίου Ἠνεύματος' οὗ σωμάτων συνάφειαν τοῖς Tit ἐρασταῖς, τοῖς δὲ δεσµίοις τοῦ Πνεύματος Φυγών sunt, animarum sanctarum vitam praebens, scilicet C ὁσίων ζωὴν προξενοῦσαν, πρὸς θεὸν πάσης ἁμείνω meliorem omnibus suavioremque apud Deum sta- tum. Sepulcrum hoc ipsa Edem formosius est, et ne blanditias quas in illa hostis adhibuit, comme- morem, egregium, ut sic loquar, consilium, invi- diam, fraudem, remissus Eve animum, suasio- nem, dulcem simulatque amaram escam, per quam, amissa mente, conjugem quoqne ea spoliavit, in- obedientiam,exsilium,mortem edisserens,solemni- tatem tristiti:, argumentum efficiam: hoc sepul- crum, inquam, ex terra mortale corpus ad calos sublevavit: illa vero ex alto in terram generis nostri parentem deduxit. Etenim in ipsa ille, qui ad imaginem Dei factus est, condemnationem hanc accepil: Terra es, et in terram veverteris !. Sepul- καὶ γλυκυτέραν κατάστασιν. Οὗτος ὁ τάφος τῆς Ἐδὶμ ὡραιότερος) xal ἵνα μὴ λέγω τὴν ἐν ἐκείνῃ τοῦ ὅνσ- μενοῦς εὔνοιαν, τὴν χρηστὴν, (v οὕτως εἴπω, συµ- θουλὴν, τὸν φθόνον, τὴν ἁπάτην, τῆς Εὔας τὴν µα- λαχότητα, τὴν πιθανότητα, τὸ Ἱλυχὺ καὶ πικρὸν δέλεαρ, δι’ ἧς ἐκλάπη τὸν νοῦν, xal. τὸν ὁμόζυγα x- χλοφε, τὴν παραχοὴν, τὴν ἑξορίαν, τὸν θάνατοι, ἵνα μὴ ταῦτα λέγων τὴν ἑορτὴν ἐκτελῶ κατηφείας ὑπόθεσιν' οὗτος ἀπὸ γῆς σῶμα θνητὸν slc οὐρανὸν µετεώρισεν᾿ ἐκείνη δὲ ὑψόθεν (07) elc γῆν τὸν γεν: άρχην κατήγαγεν. Ἡ γὰρ οὐκ iv αὐτῃ. T, ef, καὶ εἰς viv ἀπελεύσῃ, ὁ κατ εἰχόνα θείαν γεγονὼς καταχέχριται; Οὖτος ὁ τάφος τῆς πάλαι σκηνῆς τι- µιώτερος, τὴν λογικήν τε καὶ ἔμψυχον, θεοφεγγῆ crum hoc antiquo est tabernaculo pretiosius,ratio- [) λυχνίαν δεξάµενος, καὶ τὴν ζωηφόρον τράπεζαν, οὗ nale, et animatum, ac divinitus illuminatum can- delabrum includens, et mensam vitam ferentem, quiz non panem propositionis, sed celestem ; non ignem materia constantem, sed eum qui materia omni superior est, Deitatis nimirum, suscepit. Se- pulcrum hoc Moysis arca fortunatius,quod non um- bras et figuras, sed veritatem ipsam sortitum est. Recepit enim sinceram aureamque urnam, quae *? Baruch. i, 38. 4 Gen. m, 19. (67) Sangerm. ὑψωθεῖσα. χαρποὺς προθέσεως, ἀλλ) οὐράν.ο», οὐ πὺρ ὑλικὸν, ἀλλ’ ἄνθλον δεξαμένην πῦρ τῆς θεότητος. Οὗτος ὁ τάφος τῆς Μωσαϊκῆς κιθωτοῦ ὁλθιώτερος, εὐμοιρή- σας 00 σκιὰς xal τύπους, ἀλλ) αὐτὴν τὴν ἀλήθειαν. Ἐδείξατο γὰρ τὴν ἀχίθδηλον xal χρυσοειδῆ στάµνον, τὴν τὸ οὐράνίον µάννα καρποφορήσασαν, πλάχα ἔμ- Ψυχον, Λόγον Θεοῦ δαχτύλῳ τῷ Ἠπαναλχεστάτφ Πνεύματι δεξαμένην σαρχωθησόµενον, Λόγον τὸν 19] HOMILIA III IN DORMITIONEM B. V. MARLR&. 758 ἱνυπόστατον, τὸ χρυσοῦν θυμιατήριον, τὴν τὸν θεῖον À caeleste mana produxit: tabulam animatam, que κοήσασα ἄνθραχα, xal Ἀπᾶσαν τήν Χτίσιν εὐωδιά- σασαν. Y. Φευγέτωσαν δαίμονες, ὁλολυζέτωσαν τρισάθλιοι Νεστώριοι, ὡς πρόπαλαι οἳ Αἰγύπτιοι, xal ὁ τούτων ἔξαρχος 6 νέος Φαραῶ, ὁ πικρὸς ἁλάστωρ καὶ τύ- βαννος (68). Tip βυθῷ γὰρ τῆς βλασφηµιας κατ- εχώσθησαν Ἡμεῖς δὲ ol σωθέντες ἀθρόχοις ποσὶν, καὶ τὴν ἀλμυρὰν τῆς ἀσεθείας ὑπερθάντες θάλασ- σαν, ἄσωμεν τῇ Μητρὶ τοῦ θεοῦ φδὴν τὴν ἐξόδιον. Λἱρέτω Μαριὰμ ἡ ᾿Εχχκλησία ταῖς χερσὶ τὸ τύµπα- νον, καὶ ἐξαρχέτω ᾠδὴν τὴν ἑόρτιο. ᾿Ἐξίτωσαν «οὐ πνευματικοῦ "lopadÀ al νεάνιδες μετὰ τυµπάνων xal χαρῶν ἁλαλάζουσαι. ΒἩασιλεῖς τῆς γῆς xal xpi- Β «αἱ σὺν ἄρχουσι, νεανίσχοι xal παρθένοι, πρεσθύται μετὰ νεωτέρων, τὴν θεοτόκον ὑμνείτωσαν, σύλλογοι, καὶ λόγοι παντοδαποὶ, καὶ ἐθνῶν xal λαῶν γλῶσσαι διάφοροι, ἆσμα καινὸν µελουργείτωσαν. Περιηχείτω ἀἡρ πνευματικοῖς δόναξί τε καὶ σάλπιγξι, xal τοῖς ix πυρὸς ἁμαρύγμασιν ἡμέραν καινουργίτω σωτή- βιον’ Εὐφράνθητε, οὐρανοὶ, καὶ ai νεφέλαι ῥανάτωσαν ἁγαλλίασιν. Σχιρτήσατε, χριοὶ τῆς ἐκλεκτῆς τοῦ θεοῦ ποίµνης, οἳ θεῖοι ἀπόστολοι, ὡς ὄρη ὑψηλὰ καὶ μτέωρα ταῖς ὑψηλοτάταις θεωρίαις ὑψούμενοι, xal ἔρνες θεοῦ, λαὸς ἅγιος, τῆς Ἐκκλησίας τὰ θρὲµ- µατα, ὥσπερ βουνοὶ πρὸς τὰ ὑψηλὰ ὄρη τῇ προαι- ρέσει ἀνχτεινόμεν οι. Ώαθαί | βαθαί | τἔθνηχεν ἡ πηγἠ- τῆς ζωῆς, ἡ τοῦ Κυρίου µου ἩΜήτηρ; Ἔδει γὰρ τὸ ix γῆς συντεθὲν παλινοστῆσαι πρὸς γῆν, καὶ οὕτω μεταναστῆσαι πρὸς οὐρανὸν, ἐκ τῆς γῆς λαθὼν (69) τὴν δεδωρημένην τῇ Y τῇ καταθέσει τοῦ σώματος πανακήρχ-ον ζωήν. δει γὰρ καθάπερ Ὑχρυσὸν ἀποθαλοῦσαν τὸ γεῶδες καὶ ἀλαμπὲς τῆς θνητότητος τάχος ὡς iv χωνεύσει τῷ θανάτῳ τὴν σάρχα ἄφ- ῥαρτον xai καθαρὰν, τῷ φέγγει τῆς ἀφθαρσίας ἐχλάμπουσαν ἐξαγαστῆναι τοῦ µνήµατος. δ. Σήµερον ἀρχὴν λαμθάνει δευτέρας ὑπάρξεως ὑπὸ τοῦ δόντος αὐτῃ τὴν ἀρχὴν τῆς προτέρας ὑπάρ- (tuc, 3, δοῦσα δευτέρας ἀρχὴν, τῆς σωματικῆς λἐγω ὑπέρξεως, τῷ μὴ ἐσχηκότι ἀρχὴν χρονικὴν τῆς προ- θέρας xal ἀῑδίου ὑπάρξεως, st xal τὸν Πατέρα ἁρ- qÀ* εἶχεν ὣς αἰτίαν τῆς αὐτοῦ θείας ὑπάρξεως. Χαΐροις, Σιὼν, τὸ θεῖον ὄρος τὸ ἅγιον, iv ᾧ κατῴχει τὸ βεῖον ὄρος τὸ ἔμψυκον ἡ vía Βαιθὴλ, lv στήλη Verbuni Dei digito, validissimo utique Spiritu, Ver bum subsistens incarnandum excepit; aureum thuribulum, quod divinum carbonem peperit, bo- noque odore naturam universam replevit. 3. Fugam arripiant demones, quemadmodum an- tiquitus Egyptii : ejulatus edant miserrimi homi- num Nestoriani, eorumque princeps, junior Pharao, seevissimus orbis depopulator et tyrannus.Profundo namque blasphemis absorpte sunt. Nos vero qui siccis pedibus salvati sumus, salsumque 884 im- pietatis mare transivimus, Dei matri excedenti can- ticum decantemus. Maria, sive Ecclesia, tympanum manibus sumat, festivumque diei canticum exor- diatur : spiritalis Israelis puella choreis perstre- pentes exeant. Reges terre et judices, una cum principibus, juvenes, et virgines, senes cum junio- ribus Deipare hymnos dicant: coetus item, om- niumque generum sermones, et vario gentium et populorum lingue novum concinant canticum.Spi- ritualibus fistulis ac tubis aer circum personet, et igneis splendoribus, salutarem diem innovet ? Gau- dete, celi, et nubes justitiam pluant: exsultate, electi Dei gregis arietes, divini apostoli, qui velut alti sublimesque montes celsissimis speculationi- bus sublati estis; vosque, agniDei, populussanctus, Ecclesie pecora, collium instar inductione animi ad excelsos montes attigistis. Papae! pape | fons vite, Domini Mater moritur ? Oportebat enim, ut quod e terra conflatum erat ad terram revertere- tur, atque ita in celum transmitteretur, post cor- poris interra depositionem purissimam vitam acci- piens.Decebatenimut,quemadmodum aurum,terra deposita et caliginosa mortalitatis mole, carne in morte velut in fusura incorrupta ac pura, atque incorruptionis fulgore rutilanti e monumento re- surgens indueretur. 4. Hodie, quse prime exsistentie, corporalis scilicet, principium ab eo accepit, quitemporaleini- tium non habuit prioriset sempiterne sue exstan- tie,etsi Patrem principium habebattanquam divinz sus exstantie& auctorem hwc secunda exsistentia initiumab eo accipit, quiipsideditut primumexsis- teret. Gaude, Sion, divinus mons et sanctus, in quo mons divinus et animatus habitavit: nova Bethel, in ἔλειπτα:, ἀνθρωπίνη Φύσις χριοµένη θεότητι, Ἐκ [) quacolumnauncta est, humana nimirum natura di- σῦ (70) πρὸς οὑράνιον ὕψος µετεώρισται, ὡς ἐξ ἱλαίων, ὁ ταύτης Υἱὸς. Ἐτοιμαζέσθω νεφἔλη παγχό- σµιός τε xal περικόσµιος, καὶ ἀνέμων πτέρυγες ix τῶν περάτων τῆς γῆς πρὸς Σιὼν τοὺς ἀποστόλους ὀιχθιθάζουσαι. Τίνες οἶδε dos! νεφέλαι καὶ ἀετοὶ πέτανται πρὸς τὸ πτῶμα τὸ τῆς πάντων ἁναστάσεως αἴιον τῃ Μητρὶ tou θεοῦ λειτουργήσοντες; Τίς αὕτη 4, ἀναθαίνουσα λελευχανθισμένη, ὅλη xa), ἐκ- λάμπουσα ὡς ἥλιος, 'Αδάτωσαν αἱ κιθάραι τοῦ (68) Seg. καὶ δυσμενὴς Νεστόριος ὁ τύραννος, τῷ ba exe ιιαρᾶς αὐτοῦ βλασφηµίας xavaywatclc. vinitate peruncta : ex te ejus Filius ad celestem su- blimitatem, quasi ex olivis est evectus. Praoparetur nubes universi orbis, et supra mundum, et vento- rum alc quz apostolos ex terre finibus in Sion ad- vehant. Qui sunt isti, qui tanquam nubes et aquilo ad corpus resurrectionnis omnium causam volant, Dei Matri ministraturi ? qua est ista qum ascendit dealbata? tota pulchra, resplendens ut sol? Spiri- tus cithare concinant, apostolice linguis, theolo- (69) Tic quoque Seguer., forte λαθόν. 10) Germ. ü οὗ, sic Állat. ez quo. T59 gorum vertices cymbalis perstrepant. Vas electio- nis Hierothéus ?, divino Spiritu consecratus, divina unione res divinas edoctus passusque, totus e cor- pore excedat, totus liberam animi electionem se- quens abeat, laudatoriisque canticis plaudat. Gen- tes omnes manibus plaudant: Deiparam omnes laudent. Angeli obnoxiomorti corpori serviant. Fi- lie Jerusalem, preeuntem reginam sequimini 5,et velut proximo illi virgines, Spiritu juvenantes ad sponsum simul convehamini, a dextris Domini astiture. Descende, descende, Domine, Matri, uti par est, d-bita nutricationis tue premia persol- vito. Divinas extende manus : maternam animam suscipe, qui paternis manibus spiritum in cruce deposuisti : dulci eam susurro compella. Veni, pul- chra, proxima mea, que virginitatis 885 forma B solem ipsum splendoribus superas. Tus mecum communicasti ; nunc meorum particeps esto. Ác- cede, Mater, ad Filium : jam cum eo qui ex te natus est, et tecum egestatem subiit, regnum teneto. Abi, Domina, abi, non uti Moses, ascende, ac mo- rere. Morere potius primum, dein ascende. Ani- mam Filii tui manibus repone: terre quod terre est, redde: nam hoc etiam tecum simul subleva- bitur. Tollite, o popule Dei, oculos ; tollite, et ecce in Sion arcam Domini Dei virtutum, cui reipsa apostoli quidem astant, corpus quod vite princi- pium et Dei receptaculum fuit funerantes : angeli vero incorporali invisibilique ratione fovent, Do- mini sui Genitrici non sine timore servorum instar assistentes. Ipse quoque Dominus adest, qui ubi- que presens est, omnia complens et universa con- tinens, cujus nullus est locus : inipso enim omnia sunt, velut in Creatore, qui cuncta condit et com. plectitur. Ecce virgo Adami fllia Deique Mater, corpus terre propter Adamum tradit: animam vero ad celestes sedes propter Filium transmittit. Urbs sancta sanctiflcetur, ac cum aliis benedictio- nibus, sempiternam benedictionem referat. Divini tabernaculi pompam angeli precedant, et sepul- crum apparent. Id fulgore Spiritus honestetur : unguenta componantur, quibus purissimum odora- lissimumque corpus perfricetur. Adsit unda limpi- da,quce benedictionem hauriatex mundissimo bene- dictionisfonte. Exsultet terra depositione corporis: exsiliat aer ascensu Spiritus: spirent aure roru- lente plenseque gratia: Dei Matris conscensum creatura omnis concelebret, juniorum cetus jubi- lent, oratorum lingue hymnos fundant, sapientum corda miraculnm philosophentur: senes canitie venerandi intenta acie speculationes edant: uni- versio demum condito res symbolam conferant suam, Nec vero sic minimam tante dignitatis par- tem attingent. 3 Dionys. De div. nom.: cap. * Psal. χν, 15. (71) Hic multa habet Allatii translatio, quee nec Seguerianus codex,nec vetustissimusSangermanen- S. JOANNIS DAMASCENI 160 Α Πνεύματος, ἀποστολικαὶ γλῶσσαι. Αλαλαζέτωσεν κύμθαλα, αἱ τῶν θεολόγων ἀκρότητες, τὸ σχεῦος τῆς ἐκλογῆς Ἱερόθεος, ὁ τῷ θείῳ κχαθ"ερωμένος Πνεί- ματι, ὁ τῇ θείᾳ ἑνώσει τὰ θεῖα παθὼν καὶ patios, ὅλος ἐξιστάσθω τοῦ σώματος) ὅλος συνεχδηµείτω τῇ προαιρέσει, καὶ κροτείτω τοῖς ἐφυμνίοις. Πάνα τὰ ἕθνη χεῖρας κροτείτωσαν, πάντες τὴν θεοτόχον ὀμνείτωσαν. ΄Αγγελοι θνητῷ λειτουργοίτωσαν οὐ. µατι. θυγατέρες Ἱερουσαλὴμ, ὀπίσω τῆς βασιλίδος ἀχολουθήσατε, xal ὡς πλησίον αὐτῆς παρθένοι νεα- :νιευόµεναι Ἠνεύματι πρὸς τὸν νυμφίον sovazni- χθητε, ἐκ δεξιῶν τοῦ Δεσπότου παραστησόμενι. Κάτιρι. κχάτιθι, Δέσποτα, τῃ Mojo κατάχρεως ἀποτιννὺς τὰ ὀφειλόμενα θρέπτρα. θείας ἀνατὶ- τασον χεῖρας' δέξαι ψυχὴν μητριχὴν, ὁ πατριχαῖς χερσὶ τὸ πνεῦμα ἐπὶ σταυροῦ παραθέµενος, φώνη: σον πρὸς αὐτὴν ἡδύ τι ψιθύρισμα. Ἐλθὶ, ἡ x2, ἡ πλησίον µου, ἡ τῷ κάλλει τῆς παρθενίας ὑτὶρ ζλιον µαρµαρύσσουσα. Μετέδωχάς µοι τῶν σῶν' δεῦρο, τῶν ἐμῶν συναπόλαυσον᾽ δεῦρο, Μητερ, πρὸς τὸν Yiów: δεῦρο, συµθασίλευσον τῷ ix σοῦ σὺν wi πτωχεύσαντι' ᾿Απιθι, Λέσποινα, ἄπιθι, οὗ Μωσαϊκώς, ἀνάθα, καὶ τελεύτα. Τελεύτα δὲ μᾶλλον, καὶ οὕτως ἀνάθαινε. Ψυχὴν παράθου ταῖς τοῦ Υἱοῦ coo χερσῖν ᾽Απόδος τὸ τοῦ χοὸς τῷ xol, ὡς ὅτι τοῦτο συνεπαῷ- θήσεται. "Apazt, ὁ τοῦ θεοῦ λαὸς, τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν, ἄρατε (71). Ιδοὺ ἐν Σιὼν ἡ κιθωτὸς Κυρίου θεοῦ τῶν δυνάμεων, καὶ ταύτῃ σωματικῶς ol ἀπόστολοι παρειστήκεισαν τὸ ζωαρχικὸν καὶ θεοδόχον σῶμα xt- δεύοντες. ᾽Αὕλως δὲ καὶ ἀοράτως περίεπουσιν σγγῖ- Aot φόθῳ, τῇ Μητρὶ τοῦ σφῶν Δεσπότου δουλοπρεπῶς παριστάµενοι. Αὐτὸς ὁ Κύριος πάρεστιν, ὁ πτνταγοῦ παρὼν, καὶ τὰ πάντα πληρῶν, xal περιέπων τὸ πῇν, οὗ τόπος οὐδείς. Ἐν αὐτῷ γὰρ τὰ πάντα ὡς ποι” τικῷ καὶ συνεχτιχῳ ἀῑτίψ. ᾿Ιδου 3) παρθένος, ἡ ϐ)- γάτηρ 'Aóàg καὶ Μήτηρ θεοῦ, δι ᾿Αδὰμ τὸ copi παρἀπέμπει τῇ qü, τὴν δὲ ψυχὴν οὐρανίαις σκηντῖς διὰ τὸν Υἱὸν ἀναδίδωσιν. ᾽Αγιαζέσθω τὸ ἄστ τὸ ἅγιον, καὶ ἐπ᾿ εὐλογίαις χαρπούσθω εὐλογίαν αἴώ- vtov, Τᾷ διαθάσει τοῦ θείου σκηνώματος pozo Ρευέσθωσαν ἄγγελοι, καὶ τὸν τάφον εὐτρεπιζίω- σαν. Κοσµείτω τοῦτον αἴγλι τοῦ Πνεύματος. Έτ» µαζέσθω µύρα, xai τῷ παναμώμῳ καὶ πανινώδε μυριζέσθωσαν σώματι. Παρβήτω νᾶμα εἰλικρινὲς, καὶ ἀρυέσθω εὐλογίαν ἐκ τῆς ἀκηράτου τῆς εὐλογίκ πηγῆς. Αγαλλιάσθω ἡ γῆ τῇ καταθέσει τοῦ σώματος, D'AA4o σκιριάτω τῇ ἀναθάτει τοῦ Πνεύματος, ll: τωσαν αὗραι ὁροσοειδεῖς, καὶ χάριτος ἔμπλεοι. las ἡ χτίσις πανηγυριζέτω τὴν τῆς Θθεομήτορος Gon. Χοροὶ νέων ἀλαλαζέτωσαν. Ῥυήτωσαν γλῶσσαι ju τόρων τοῖς ἐφυμνίοις' καρδίαι σοφῶν τὸ θαῦμα φιλο’ σοφείτωσαν" πρεσθύται τῇ πολιᾷ τὸ αἰδέσιμον Ejov- τες, ἄτρεμα τὰς θεωρίας καρποφρείτωσαν. Πτι ἡ κτίσις συνεισενεγκάτω τὸν ἔρανον. 0ὐδ οὕτω Ti ἂν πολλοστοῦ µέρους τῆς ἀξίας ἐφίκοιντο. sis reprzesentat, acceptaque sunt ex orat. 2 Andree Cretensis, et hic perperam intrusa. 761 €. Δεῦτε, πάντες νοερῶς ἐκδημούσης συνεκδηµή À σωµεν. Δεῦτε, πάντες Χχρδίας πόθῳ πρὸς τὸν τάφοι κατιούσῃ συγκαταθῶμεν. ἩΠεριστοιχήσωμεν τὸν ie- ῥώτατον χράθθατον. Ὕμνους Ἱεροὺς ἄσωμεν, ὡδέπως μελφδοῦντες' Χαῖρε, κεχαβιτωμµένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. Χαΐροις, ἡ προωρισµένη Μήτηρ θεοῦ. Χαίροις, i προεχλελεγµένη τῇ πρὸ αἰώνων foul τοῦ θεοῦ, γῆς θειότατον βλάστηµα, πυρὸς θείου κατοικητήριον, Πνεύματος ἁγίου ἱερώτατον ἄγαλμα, ὕδατος ζῶντος πτγὴ, παράδεισος τοῦ τῆς ζωῆς ξύλου, θείου βότρυος χκλῆμα ιἔμψυχον νέκταρ xal ἀμθροσίαν πηγάζοντος, ποταμὸς πλήρης τῶν ἀρωμάτων τοῦ Ηνεύματος, ἄρουρα τοῦ θείου ἁἀστάχυος, ῥόδον τῇ Ἠπαρθενίᾳ φανώτατον xai πνέων τῇῃ εὐωδίᾳ τῇς χάριτος, χρῖνον τοῦ βασιλιχοῦ ἀμφιάσματος, ἁἀμνὰς d τε- χοῦσα τὸν ᾽Αμνὸν τοῦ θεοῦ, τὸν αἴροντα τὴν ἅμαρ- τίαν τοῦ χόσμρ», τῆς σωτηρίας ἡμῶν ἑργαστήριον, ἀγγελιχκῶν ὑπερτέρα δυνάµεων, δούλη καὶ µήτηρ. Δεῦτε, τὸν τάφον περιστοιχήσωµεν τὸν ἀχήρατον, καὶ θιίας ἀρυσώμαθα µΧάριτος. Δεῦτε, ψυχικαῖς ἀγχάλαις τὸ ἀειπάρθενον ασῶμα βαστάσωμεν, καὶ συνειρέλθωμεν ἔνδον τοῦ µνήµατος, καὶ συννεχρω- θῶμεν, τοῖς μᾶν τοῦ σώματος ἀπογινόμενοι πάθεσιν, συζῶντες δὲ ζωὴν dma0T καὶ ἀκήρατον, ἀχουτισφῶ- μεν τοὺς θξίους ὕμνους ἐξ ἀύλων τῶν ἀγγελικῶν Χχειλέων προϊεμένους. Ἑσέλθωμεν προσχυνήσοντες, καὶ γνῶμεν τοῦ μυστηρίου τὸ Κξένον, ὡς ρται, ὡς μεμετεώρισται, ὡς πρὸς οὐρανὸν εἴληπται, ὡς τῷ Yiy πασῶν ὕπερθεν τῶν ἀγγελικῶν παρίσταται τά- ξεων' οὐδὲν γὰρ μέσον Μητρὸς xai Yioo. Τοῦτόν σοι τὸν ἐξόδιον λόγον τρίτον ἐπὶ τοῖς Δυσὶ πεποίηµαι, Μῆτερ 6:00, αἶδοῖ καὶ πόθῳ τῆς Τριάδος 7j ἐλειτούρ: Ίησας τῇ πατρικῇ εὐδοχίᾳ, καὶ τῇ δυνἀμεὶ τοῦ Ηνεύ- µατος, τὸν ἄναρχον Aóvow, τὴν παντοδύναµον τοῦ θεοῦ δεξαμένη σοφίαν xat λύναμιν. Δέχου τοίνυν τὴν προθυµίαν, τὴν δύναμιν ὑπεραίρουσαν, καὶ δίδου τὴν σωτηρίαν, παθῶν Ψυχικῶν ἀλλοτρίωσι, νόσων σω- ματιχῶν λόφωσιν, περιστάσεων λύσιν, βίου γαλη- ναίαν κατάστασιν, Φωτισμὸν ἨἩνεύματος' τὸν πρὸς τὸν σὸν Υἱὸν πόθον ἐκπύρσευσον, εὐάρεστον αὐτῷ τὸν βίον ἡμῶν κατάστησον, ὡς ἂν καὶ τῆς ἐκεῖθεν τωχόντες µακαριότητος, τῇ Υἱοῦ δόξῃ ὁρῶντές σε ἐξαστρόπτουσαν, ὕμνους Ἱεροὺς ἀναπέμψωμεν, αἴω- voz εὐφρχινόμενοι, ἐν ἐκχλησίᾳ ἑορταζόντων ἀξίως τοῦ Ηνεύματος, τῷ διὰ σοῦ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν ol- χοδομήσαντι, Χριστῷ τῷ Υἱῷ τοῦ θεοῦ καὶ θεῷ ἡμῶν' ᾧ ἡ δόξχ xai τὸ κράτος, σὺν τῷ ἀνάρχῳφ Πατρὶ, καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν, xal del, καὶ εἷς τοὺς σύµπαντας καὶ ἀτελευτήτους αἱῶ- νας τῶν αἰώνων. Αμήν. IA". Too iv ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ιωάννου τοῦ Δαμα- σχηνοῦ ἐγχώμιον εἷς τὸν ἅγιον Ιωάννην Χρυ- σόστομον το) α Ἔδει μὲν, ὦ Ἰωάννη πάγχρυσε, τοὺς τῶν σῶν * Luc. 1, 28. (72) Ex Tllustrissimi DD. Mauritii Le Tellier, ar- chiepiscopi Remensis, codice qui transiit in Biblio- LAUDATIO S. JOAN. CHRYBOSTOMI. B 762 5. Eia agite, omnes una cum abeunte abeamus. Agite, omnes desiderio cordis cuui ea qui in mo- numentum descendit,descendamus : sanctissimum grabatum circumsepiamus. Sacros hymnos. cana- mus, hoc modo concinentes : 4: gratia plena, Dominus tecum *. Ave, que prmwdestinata ος Dei Mater. Ave, que consilio Dei ante sicula preselecta est, ut divinum germen esses divini ignis habitacu- lum. Spiritus sancti sacrata slalula, aqum vivm fons, ligni vite paradisus, divini racemi palmes, ex quo nectar animatum et ambrosia profluxerunt: fluvius aromatum Spiritus plenus, terra diving spi- c8, rosa virginitate clarissima, et gvalim fragran- tiam spirans, regii indumenti lilium, agna Agnum Dei pariens tollentem peccatum mundi, salutis no- stro officina, angelicis potestatibus sublimior, an- cilla et mater. Agite, mundissimum sepulcrum cir- cumdemus, divinumque inde gratiam hauriamus, Agite, ulnis animi corpus perpetu:» virginitati ad- dictum gestemus, in monumen!ium introeamus, unaque moriamur, abdicatis quidem corporis af- fectibus, 886 simul vero cum ea nulli labi, nulli vitio obnoxiam ducentes vitam ; divinos denique canticos ex angelicis labiis nulli malterim subjectis effusos audiamus. Introeamus adoraturi. mysterii- que novitatem cognoscamus, ut elata, ul. sublata, ut in celum delata est, ut Filio super omnes ange- lorum classes astat: nihil enim inler Filium et Matrem medii est. Hanc ad te de iuo exitu tertiam orationem post duas alias habui, cum summa erga Trinitatem reverentia et desiderio, cui ex compla- C cito Patris, et Spiritus virtute ministrasiti, Verbum D principii expers, omnipotentemque Dei sapientiam et facultatem excipiendo. Conatum ilaque vires meas excedentem suscipe, salutem probe, vilio- rum animi alienationem, sgritudinum corporis quietem, adversariorum casuum solulionem, vila tranquillam conditionem,Spiritus illuminaltionem., Amorem in Filium tuum accende, vilam nostram que illi grata sit, institue, ut beatitatis qua apud ipsum est, participes facti, te Nati tui gloria re- splendentem intuentes,sacros hymnos emittamus, eterna oblectatione, in eorum conventu, qui pro dignitate Spiritus festa celebrant, in illius honorem qui per te salutem nostram est operatus, Christi Dei Filii, cui gloria et imperium cum Patre prin- cipii nescio, sanctissimoque et vivifico Spiritu, nunc et semper, etin omnia, et inlnita secula seculorum. Amen. XI. Sancti Patris nostri Joannis Damasceni oratio ín laudem sancti Joannis Chrysostomi, 1. Necesse quidem erat, o Joannes, qui totus thecam Regiam. Orationem hanc Φαν της habnit, et Allatius ad Cl. Aubertum miserat. 703 8. JOANNIS DAMASCENI Ἴδι aureus 6s, 6ου qui laudes tuas dicere &ggrederen- À ἐγκωμίων πειρωµένους ἐφάπτεσθαι, Ἱλώσσης yov. tur, auream linguam nactos, sermonem auro fluen- tem proferre. Imo tua ipsius voce opus foret, quippe qua sola sui ipsius preconium digne pos- set exsequi. Quanquam id quidem hodie. Olim quippe, priusquam ex hac vita transires, cum in- ter homines telluris incolas simul viveres, tuis re» cte factis oblivione suppressis, in primis alloquiis ea statim sui ipsius accusatrix erat. Sic enim com- paratum est, ut sapientibus viris proha sua faci» nora lateant, ne id quod sunt, existimatione de- fluat. Quia vero ipse quoque balbutientium puero- rum voces grat parentibus ipsorum accidunt, Deoque minuta duo sunt acceptiora, quam que opulenti magnificique homines prestant (quoniam σέης εὐμοιρηχότας, λόγον προφέρειν χρυσόῥῥουν, Ἐπὶ δὶ τούτοις τὴν σὴν ἔδει παρεῖναι φωνήν' μόνη γὰρ ἄν ἑαυτῆς ἀξίως τῆς εὐφημίας καταστοχάσαιο, καὶ ταῦτά γε νῦν. Σοὶ γὰρ τῷ ἐπὶ γῆς πρὸ ἑκδημίας συµθιετεύσαντι, λήθη τῶν κατορθουµένων lv xou- τολογίαις ἑαυτῆς ὑπῆρχε πατήγορος. ᾽Αποχρύπτιται γάρ πως τοῖς σοφοῖς τὰ σφῶν κατορθωµάτων, ὡς ἄν μὴ παραῤῥυῇ τὸ εἶναι τῷ οἴεσθαι ἀλλ᾽ ἐπεὶ πι. τρᾶσι φίλα xal τὰ τῶν παίδων Ψψελλίσματα, xal δύο λεπτὰ, οὐ δυνάµει γὰρ, προαιρέσει δὲ μᾶλλο χρίνειν ταῦτα πέφυχκε' πρὸς δὲ xal φιλοθέου ἀνδρὸς προτροπὴν οὐκ ἁπωστέον' αἰδοῖος γὰρ οὗτος χαὶ χάριτας ὅτι πλείστας πρὸς ἡμῶν ὀφειλόμενος, τῶν piv λόγων ἐφάπτομαι ἁλλ᾽ οὐκ ἀνέδην, οὐδὲ συστο- non ex potentia, sed ex voluntate ea solet smsti- p λῆς ἅτερ, ἀλλά τῷ δέει μὲν συστελλόμενος, καὶ σου mare), sed neo religiosi erga Deum viri, qui reve- rentia multa dignus 6st, multiplicique titulo de nobis bene meritus, jussa repudianda sunt: ea- propter dicendi initium faciam, non tamen temere, nec tota libertate, sed cobibente metu, divinorum tuorum, sacrorumque documentorum prímitias of- fero. Mihi siquidem argumentum istud evolventi, si dignitatem ejus assecutus ero, haud parum lau- dis accedet ; sin autem ejus obtinenda impar sum (quando hoc non pati eximium foret, quin nec pos- sibile), veniam rogo indulgeas mihi, qui victoris C τῶν σῶν θείων τε xal ἱερῶν διδαγµάτων προφίρω τὰ ἀχροθίνια. "Horat γὰρ pot τοιαύτην ὑπόθισυ ἀνελίττοντι, ἐγγὺς μὲν ἀξίας ἐληλυθότι, οὐχ ὁ το. χὼν ἔπαινος, ἀπολειφθέντι δὲ ταύτης, ὅ μὴ παθεῖν ἄριστον, ἀλλ) ἀμήχανον, συγγνώµη ἥττῃ διχαίᾳ χα. θυποχύψαντι, Καὶ pot δίδου τὴν πυρίπνουν χάριν τοῦ Πνεύματος. Χριστοῦ γὰρ xal αὐτὸς ἐχρημάτισας στόμα, ἐξάγων ἐξ ἀναξίου ἄξιον οὐχ ἕνα που fj δύο" τοῦτο γὰρ Xv τις τυχὸν xal τῶν πολλῶν δράσειεν' 22)! οἴχους ὅλους, καὶ δήµους, καὶ ἄστεα. juste collum subjicio, ferventemque 887 Spiritus gratiam impertire. Nam Christi quoque os effectus es, qui ex indigno dignum extraxeris, non unum alterumve hominem (quod vele multis quispiam preesstiterit), sed et familias integras, plebesque, ac civitates. 2. Enimvero a te ipse statim exorsus, teipsum quoque veram Jerusalem, civitatem Dei viventis fecisti, quo divini Spiritus domicilium evaderes; tumque adeo ubique terrarum, Orientís Occidentis- que tractus, Austri item, et Septentrionis fines, verbo pervagatus es, ut de te perquam apposite pronuntiatum sit divinum illud sanctissimi Davidis effatum : In omnem terram ezivit sonus eorum, et in fines orbis terra? verba eorum 5. Fuisti siquidem alumnus Christi, qui ipsa vere sapientia est, sub- stans Dei et Patris virtus 5, ejusque, quantum pe- nes te erat, vestigia premendo, imitator factus es Dei, juxta atque homini possibile est. Tu enim ter- minos columnasque nature, omnis nempe virtutis specimen struxisti in profundissimo humilitatis fundamento, per quam solam, et salvare Deus vo- luit, et salvus fit homo. Nullum quippe fulcrum ea firmius est. Ast humilitatem ex fide originem tra- here nemini non perspicuum est. Quinam enim divino numini subsit aliquis, ni certo credat altis- simum esse divinum numen ? 3. Atqui Sermonis cultor cum esses, sermonum quoque plenus fuisti, quibus divinum subsisten- temque Dei et Patris Sermonem, suppetias ferente Spiritu, consubstantialem esse Patri przedicasti ; ut unitas adoranda in Trinitate palam innotesceret, nec non Trinitas ad unitatis summam revocata, 5 Psal. xvii, 5; Rom. x, 18. * I Cor. 1, 24. f. ᾽Αρξάμενος γὰρ ἐξ ἰαυτοῦ, xal σαυτὸν ὄντως Ἱερουσαλὴμ κατασχευάσας πόλιν Θεοῦ ζῶντος εἷς x1- τοικητήριον θείου Πνεύματος, πανταχόσε γῆς, "Bes τε xal "Ἡσπερίου λήξεως, Άρκτου τε xal Μεσημ» θρίας ἐπῆλθες τῷ λόγῳ τὰ πάρατα, ὡς xal ἐπὶ ool εὐστοχώτατα λεχθῆναι τοῦ θισπεσίου Δαθὶδ τὸ ᾖεῖον προανδφώνημα"' Εὶς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθω ὁ φθόγγος αὐτῶν, xal sic τὰ πέρατα τῆς οἰχουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν. Φοιτητὴς γὰρ γέγονας τῆς ὄντως αὐτοσοφίας τοῦ Χριστοῦ, τῆς τοῦ θεοῦ xal Πατρὺς ἐνυποστάτου δυνἀάµέως, xal τοῦτον ἰχνηλατήσας ὅση δύναµις, καὶ μιμητὶς θεοῦ γενόμενος ὡς ἀνθρώπφ δυνατόν. Σὺ πέρατα γὰρ τὰ τῆς φύσεως Γάδειρα πάσης ἀρετῆς ἰδέαν ἐπὶ τῷ βαθυτάτῳ θεμµελίφ τῆς ταπεινώσεως ᾠκοδόμησας, δι ἧς Ἰόνης καὶ θὲὸς σώζειν εὐδόκησε, καὶ ἄνθρωπος σώζεται. Οὐδὲν γὰρ ταύτης ἀσφαλέστερον ἔρεισμα. Ἡ δὲ ταπείνωσις ὡς ἐκ πίστεως παντἰ που δῆλον. Πῶν γὰρ dw τις χαθ- υποδαίη τῷ κρείττονι, μὴ πιστεύσας ὅτι χρείττων ααὶ ὕψιστος ; 4. Λόγων δὲ πλήρης ὡς Λόγου θεραπευτὴς ἔγε- όνεις, δι) ὧν τὸν θεῖον Λόγον, καὶ ἐνυπόστατον τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς, διὰ Πνεύματος τῷ Πατρὶ ἑκήρν- ξας ὁμοούσιον, Ὑονάδα σαφῶς εἰδέναι ἐν Τριαδι προσχυνουµένην, καὶ Τριάδα εἷς µονάδα ἀνακια- λαιουμένην, παράδοξόν τινα φέρουσαν τὴν ἕνωσίν τε 705 LAUDATIO 8. JOAN. CHRYBOSTOMI. 160 καὶ διαίρεσιν. Οὔτε τὸ bviatov συγχεχυµένον, οὔτε τὸ À qui unionem distinctionemqtie humano captu su- ερισσὸν δι) dpmab διαιρούµενον' ἓν θατίρῳ δὶ ουν. τρούµενον θάτερον, dv τῇ ἑνώσει μὲν τῆς οὐσίας τῶν ὑποστάσεων τὸ ἑ)ιαῖὸν τε καὶ τῆς φύσεως ἆπαρ- ἆλλακτον. Ταῦτα πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ῥἑδίδαξας, μίαν θεότητα τρισυπόδτατον ἐν μιᾷ τῶν αὐτῆς ὑπο- στάσεων ὁλικῶς ἡμῖν κοινωνήσασαν ἡ δὲ ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Λόγος, ὁ ἁἀπαθὶς παθητῖ φύσει ἑνούμενος, καὶ ταῦτα οἱονεὶ ὀφιστάμενος, xal τοῦ εἶναι ἀρχόμενος, σἀρχούµενός t€ καὶ παχυνόµενος, κχὶ ὁ ἁκλοῦς τῇ φύσει φύσεως προσλήψει συντιθέ» µενος, καὶ διφυὴς ἀληθῶς Ἰνώριζόµενος, ὡς δύο φύσεις φέρων μετὰ "τὴν ἵνωσιν, ἐξ ὦν ἓν ἐστιν ἅπερ χηρύττεται’ τελείως ἴχουσαν ἑχάστην xatà τὸν ὅρον τε xal λόγον τὸν ἑαυτῆς, τὴν μὲν ἄναρχόν τε xal ᾱ- χτιστον, τὴν δὲ ἠργμένην τε καὶ ἐκτιόμένην' τὴν μὲν ἀπαθῆ, ἁόρατον, ἀναφῃ, ἀπερίγραπτον, τὴν δὲ πα- θητήν τε xal ὁρωμένην, καὶ ἁπτὴν, Χαὶ περιγραπτήν θελητυἡν ἑκατέραν, καὶ αὐτεξούσιον, καὶ ἕνεργη: τιχὴν, αὐτὸς τοῦτο κχἀχεῖνο τελῶν, ὁ sl; Χριστὸς, χαὶ Τἱὸς, καὶ Κύριος. τῆς μὲν ὀργανικῶς Άλειτουρ- ησάσης, τῆς δὲ δεσποτικῶς ἐνεργησάσης' ἑκατέρας τὴν oixslav ἐἑνέργειάν τε καὶ αὐτεξούσιον κίνησιν ἰχούσης' αὐτοῦ δὲ τοῦ ἑνὸς τοῦτο κἀκεῖνο τελοῦντος, ὃν ἀμφοῖν τὴν ἡμῶν κατεργασαµένου σωτήριον ἆἄνα- χαΐνισιν, ἐφ᾽ ᾧ συμπαθῶς ἑαυτὸν xtxlvoxs. periorem habeat, unitate quidem confusionis, et ternario divisionis experte prorsus persistente.Quo fit ut alterum in alterosit salvum ; in unione scili- cet substantie unitas personarum, et nature per omnia conformitas,. Heo docuisti orbém unhiver- sum, deitatem unam in tribus hypostasibus, qu& in hypostasium suarum una plene nobis perfecte- que communicata sit. Hec autem Dei Filius et Verbum est qui cum minime pati posset, cum ρᾶ- tibili natura copulatus fuit, unumque et idem ac ipsa veluti subsistens, et esse incipiens, assumpta carne, crassitíe vestitus fuit. Unde cum natura simplex ésset,nature susceptione compositus eva- sit, duplicis revera nature exsistens, quatenus naturas duas post unitionemgerit,ex quibus unum ipse est, que esse predicatur : ita ut utramque habeat secundum utriusque definitionem et ratio- nem ; unam quidem principii expertem et increa- tam, inceptam alteram et creatam : unam impati- bilem,invisibilem,tangi nesciam, ac circumscribi ; alteram patibilem, aspectabilem, tractabilem et circumscriptam : utramque voluntate, arbitrii li- bertate, et operatione instructam, ut ipse hoc et illud exsistat, Christus unus, Filiusque et Domi- nus ; illa instrumenti more ministrante,hac herili potestate agente ; utraque demum propriam actionem liberumque motum exserente ; quatenus ipse unus hoc et illud exsistit, et per utrumque salutarem renovationem nostram patravit, cujus gratia seipsum commiseratione motus exinanivit *. ὃ', Ραῦτα μαθὼν ἑδίδαξας, xal τούτοις ἐποιχοδο- (| &. Hec cum didicisses, docuisti, ut in his quo- μεῖν τὴν τῶν ἀρίστων ἔργων χρυσαυγῆ τε xal dp- Ἱυροφεγγῆ εὐπρέπειαν' ὡς ἂν μὴ τῷ κριτικῷ πυρὶ πλησιάσαντες Φρυγανώδεις ὄντες ἀναλωθείημεν' πλίον δὲ καὶ πλέον καθαρθείηµεν, δαπανώµενοι μὲν ὅσον χίόδηλον, καὶ καθαροὶ χαθαρῷ τῷ μυροῦντι καὶ θεοῦντι συναιωνίζοντες. Τίς qot δοίη γλῶσσαν ἀξίαν τῆς εὐφημίας ; Τίς µε θείη ἀνὰ ἡμέραν τὴν ἔμπρο- σθιν, ὅτε ηὔῦγει πῦρ θεῖον γλωσσοειδώς τυπούµενον, ἐφ᾽ ἑχάτερόν τε τῶν ἁποστόλων ἑνοειδῶς xal πολυ- μερῶς ἀναπαυόμενον, ὡς ἄν τὸ ἑνιαῖον δόγµα τῆς πίστεως ἓν πολυσχεδέσι γλώσσαις καταγγελθείη συν- dyov el; iv. τὰ διεστῶτα, χαταλυβείσης τῆς πολυ- σχιδοὺς πλάνης, πρὸς ἣν κακῶς ὡμονόησαν ol πάλαι πυργοποιήσαντες, xxi μισθὸν ἔλαθον τῆς ἀἁσεθείας τὴν συγχυτικὴν τῆς γλώσσης, xal δι αὐτῆς γνώ- µης διχίρεσιν ; Τίς pot ταύτης µεταδοίη τῆς γλώσ- σης τοῦ Πνεύματος, ὡς ἄν τὰ τοῦδε τοῦ πνευµατο- φόρου ἀνδρὸς τὰ ὑπὺρ φύσιν ἐξαγγείλω πλεονεχτή- rra; Ὠχεανὸς ἐνταῦθα παρήτω λόγων, νοημάτων τε ἄθυσσος, ἀλλ’ οὐχ. ὑπείκει λόγοις dj χάρις τοῦ Πνεύματος. Ὁ γὰρ ἄνευ τοῦ Πνεύματος βουλόμενος λέχειν τὰ τοῦ Πνεύματος, φωτὸς ἄνευ βλέπειν προ; αιρεῖται, καὶ σκότον ἔχει ποδηγὸν τῆς ὁράσεως. Διὸ πάλιν πρὸς αὐτὸν ἐπάνειμι τὸν νῦν εὐφημούμενον, ἐξ αὐτοῦ ὡς θείου λαμπτῆρος τὸν λύχνον ἀνάπτων τῆς γνώσεως, ὣς ἄν αὐτὸς εἶη τῆς εὐφημίας ὑπόθε- σις, καὶ τῶν ἐπαίνων Χορηγός. 7 Philipp. ri, 6. que 888 aureum et argenteum optimorum ope- rum decorem erxstrueremus,nesi stipule essemus, ad judicialem ignem cum accedemus,consumamur; quin magis magisque purgemur, ut, absumpto quidquid scorim supersit, obtentaque munditie, in eternum cum eo vivamus, cujus igne succensi efficiemur dii.Quis mihi linguam tribuat,que pre- coniis tuis celebrandis sit digna ? Quis me trans- - ferre valeat in pristinam illam diem, qua divinus ille ignis in linguc» speciem flguratus, iu. singulis apostolis una forma ac multis modis requievit, ut unum fidei dogma multiplici lingua annuntiaretur, coactis in unum qua dissidebant, solutoque mul- tifido errore, in quem conspiraverant olim turris D exstructores,accepta impietatis mercede confusione linguarum, sententiarumque adeo discidio? Quis ejusmodi linguam Spiritus concedat mihi, qua viri hujus Spiritu sancto pleni precellentias natura su- blimiores efferam? sermonum mihi oceanusutinam afflueret, abyssusque sententiarum. Verum sermo- nibus obnoxia non est gratia Spiritus. Qui enim Spiritu vacuus qua Spiritus sunt eloqui voluerit, : idem ille prestat,ac si sine luceintueri contendat, cum vivendi ducem alium non habeat nisi tenebras. Quocirca ad eum revertor, quem nunc laudare pro- - posui,accensa ex eo scientim lucerna, velut ex di- vina facula quadam, ut idem ipse et laudandi ar- gumentum sit, et laudum ministrator. 761 8. JOANNIS 5. Ecquis enim tam copiose facundie fuit, A tant; prudentis et sagacitatis ; quorum compara- tio sic sine comparatione est, ut perinde sit ob- scurum utra parte mirabilior fuerit ? Quis forma virtutum sic exstitit, aut unquam innotuit, ut ver- bis quibus institueretur non indiguerit ? quis ver- borum imbres sic unquam profudit ? que cum actionum consectaria essent,virtutem ex illis acce- perant,ut et de eo pronuntiare liceat,quod divinus Lucas de Jesu Deo nostro : Qua cepit facere et do- cere? : quandoquidem ab ipso, tum esse, tum bene esse nactus erat? quisitaactionicontemplationique dedit operam, ut calcatis carnis voluptatibus, ceu corpore vacaret,una cum Deo divina specularetur? quis ad fidem opera uti menibra corporis ad animam ita composuit subjecitque ? quis opera fide sic ani- mavit vividaque reddidit ? quorum scilicet alterum sine altero inutile nulliusque emolumenti sit, ta- metsi quispiam antecellere fidem, haud absurde prorsus concedat. Quis sic gulam procul elimina- DAMABSCENI 108 ε’. Τίς μὲν οὕτω πολὺς ἐν λόγῳ xal μέγας ἓν φρο- νγήσει, v dj σύγκρισις ἀσύγκριτος, ὡς ἄδηλον εἶπι ποτἐρῳ μᾶλλον οὗτος θαυμασιώτερος ; Τίς οὕτω τύπος ἀρετῆς ἦν xal ὀρώμενος, ὡς μὴ δεῖσθαι λόχο πρὸς παίδευσιν ; Τίς λόγων νιφάδας ἐξέχες τοῖς ἔρ- γοις ἐφεπομένας, ἐκ τούτων τε λᾶμθανούσας τὴν δύναμιν, ὡς xal ἐπὶ τούτου λέγειν, ὧν ἴρξατο ποιεῖν τε καὶ διδάσχειν, ὃ περὶ ]ησοῦ τοῦ Θεοῦ µου Ao χἌς φησιν ὁ θεσπέσιος, ἐξ οὗ τὸ εἶναι, xal τὸ & εἶναι χεκλήρωται ; Τίς πρᾶξιν ἐπῆλθε xa: θεωρία, σαρχός τε ἡδονὰς πατήσας, ὡς ἄσαρχος, xal peti θεοῦ τὰ θεῖα σχεψάµενος ; Τίς πίστει ὣς φυχῇ τὰ ἔργα oia µέλη σώματος εὐτάχτως περιέθηκε καὶ ὑπέταξε, xai ἔργα πίστει ἐψύχωσε καὶ ἐζώωσιν, ὧν θάτερον θατέρου δίχα, ἄχρηστον καὶ ἀνόνητον, d xai τῇ πίστει, οὐκ ἀπὸ σκοποῦ δοίη τις τὸ προτὲ- ρηµα ; Τίς οὕτω γαστριμαργίαν ἐξέωσε, δουλώσα τὴν Δέσποιναν, καὶ φιμώσας μαιµάσσουσαν εὐσεδι λογισμῷ, αὐτοκρατὴς, οὗ θεραπευτὴς ταύτης Τενό- μενος 1 Β vit, ut hac hera servituti mancipata, lascivienteque frenata, religioso animo dominus ejus, non servus, effectus sit ? 6. Tante vero continentia illius prestantie fuit, ut nesciret,an, quidve,aut quantum cibi potusque admitteret. Natura quippe fato obnoxia est, et ca- runcula hzc fluxa, mobilisque,acspirituum indiga. Quia fieri non potest, ut sine respiratione vitam trahamus, coterisque perinde opus est nobis, ut indigentiam suppleamus. Enimvero tria sunt que evacuantur, siccum,humidumque, et spiritus,quo- rum cujusque idonea plenitudo a Conditore rerum definita est, qua natura corporis constituatur. At vero gratia Spiritus naturo terminis subjecta non est. Non enim in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit ez 8&9 ore Dei *. Quis sic animo cogitationeque, nedum corpore purus sit,ut deillius erga libidinem carnisobtuse indolis testi- monium ferat: quanquam ea obtusa plane non erat; qu& non bruta quaedam nec nature infirmitas es- set,sed continentiarationis,qua pars non rationalis anima regeretur,ut desiderium omne intenderetur ad Deum propter quem erat conditus : quc volu- ptatis suavitatem ceu fomitem incendii refugeret, plurisque faceret virtutis asperitatem, qua ad tranquillitatem eternam subveheretur. His assue- factus, paulatim progrediendo, seipso in dies conti- nentior evadebat, donec affectu exercitationis arte cicurato, frenisque subacto, contractam consuetu- dinem procedente temporein naturam tandem mu- taret. Labor siquidem, cui divinum auxilium aspi- raverit, affectus sedare natus est. 7. Quis sic avaritie renuntiavit, unaque pecu- niis,utnon habere perinde ac alter habere peropta- ret ? ea quippe pravorum animi motuum fulcimen- tum est, exstinctio spei, adversaria fidei. Unde Paulus divinarum Spiritus sancti vocum lyra, lin- guarum apostolicarum os multisonum,apposite eam 5 Act. 1, 1. * Deut. viu, 3 ; Matth. iv, 4. ς. Καὶ τόσον αὐτῷ τῆς ἐγχρατείας τὸ περιὸν, ὡς λανθάνειν, site καὶ ὃ τι, καὶ ὅσον προσεφέρεο βρώσεώς τε xal πόσεως. Ἡ μὲν γὰρ φύσις ἐπίχηρος, καὶ τὸ σαρχίον ῥευστὸν χαὶ χινούµενον, xal ὥσπερ πνεύματος ἑνδεές' ἀναπνοῖῆς γὰρ ἄνευ ζῇν τῶν ἁμη- χάνων. καὶ τῶν λοιπῶν οὕτω χρεὼν ἀναπληροῦσθαι τὴν ἔνδειαν. Τρία γὰρ τὰ κενούµενα, ζηρὸν, καὶ ὑγρὸν καὶ πνεῦμα' ὧν ἑκάστου Pd, κατάλληλος ἀναπλήρω- σις συνιστᾷν τόδε τὸ σῶμα φυσιχῶς πρὸς τοῦ χτί- σαντος ὥρισται. “Αλλ) ἡ Χάρις τοῦ Πνεύματος οὐχ ὑπείχει φύσεως ὃροις. Οὐ γὰρ iv ἄρτῳ µόνφ ζή- σεται ὁ Άνθρωπος, ἀλλ) ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐκ- πορευομένῳ διὰ στόματος θεοῦ. Τίς οὕτω καθαρὺς καὶ ψυχὴν καὶ διάνοιαν πρὸς τῷ σώματι, ὡς µαρ- τυρεῖσθαι αὐτῷ xal τὸ πρὸς µίξεις ἡλίθιον; Αλλ' οὐκ ἡλίθιον ὄντως' οὐ γὰρ ἂΆλογον, οὐδὲ φύσεως τὸ ἀῤῥώστημα, λόγου δὲ ἐπικράτεια Ἀνιοχοῦντος τὸ ἄλογον, καὶ πᾶσαν τὴν ἔφεσιν πρὸς θεὸν &vacslvov- τος, ἐφ᾽ ᾧ xal δεδηµιούργητο, ἀποστρεφομένου μὲν τὸ λεῖον τῆς ἡδονῆς ὡς πυρὸς ὑπέχκαυμα, προαιρον” µένου δὲ τὸ tpa yb τῆς ἀρετῆς φέρον πρὸς ῥᾳστώνη) ἀῑδιον. Οὕτως ἑαυτὸν συνεθίζων, ἐκ μικροῦ mpooz- νων, ὠσημέραι del ἀγίνεο ἑαυτοῦ ἐγχρατέστερος, ἕως τὸ πάθος ἐκοίμησε τέλεον, ἀσκητικῇ τέχνῃ τν. ἰασσεύσας καὶ δρἀάσας ὑφήνιον, εἷς ἕξιν τοῦ dox D τῷ χρόνῳ καὶ προδάδην εἲς φύσιν ἑλάσαντος. Πόνος γὰρ θείας ἐπικουρίας τυχὼν, ἀπάθειαν χαρίζεσθσι πέφυχα. C. Τίς φιλαργυρίαν τῶνίκτημάτων προαπεκτή- cato, μεθ ἧς καὶ τὰ κτήματα, οὕτω ποθήσας τὸ Ul ἔχειν, ὡς ἕτερος τὸ ἔχειν; Τῶν παθῶν τὸ ἔρεισμα, τῆς ἐλπίδος τὸ στέρηµα, τῆς πίστεως τὸ ἀντίπαλον, Διὸ καὶ Παῦλος dj θεόφθογγος λύρα τοῦ Πνεύματοςι μα, ee τῶν ἀποστολικῶν γλωσσῶν τὸ πολύηχον στό 169 LAUDATIO 8. JOAN. CHRYSOSTOMI. 770 τέραν εἰδωλολατρίαν ταύτην καιρίως κατονοµάζει. A appellatalteram idolorum servitutem!" Nam quisquis "Agric γὰρ τις τῆς θείας mpovota; ἀφάγαι τῆς ἐλπί- δος τὴν ἄγχυραν, τῶν χρημάτων τῇ συλλογῇ ἔπε- ῥείδεται. Ταῦτα τιθεὶς πρὸ τοῦ κρείττονος, ὡς ἀθά- vata. βιωσόµενος, xal ὡς θάλασσα οὐκ ἐμπιπλώμενος, ἂν ὅ τι πλεῖστοι χρυσοῦ ποταμοὶ εἰσρέωσί τε xal μέγιστοι, οὐχ εἴλετο τούτουν ὁ νῦν εὐφημούμενος, ἀλλ᾽ ἀπωσάμενος ἅπαντα, αὖ (εῖν πατρίδα εὐκλεᾶ xal περίοπτον τὴν ᾽Λντιόχου λέγω, καὶ τῆς ἑώας δεδεγ- μένην τοὺς οἴακας Ὑένος xal αἷμα περίθλεπτον, χρυσὸν, ἄργυρον, λίθους πολυτελεῖς, ἐσθήτος ὅσον paÀaxóv καὶ περίδοξον ἄλλοις παραχωρήσας, πρὸς δὲ καὶ λόγου κλέος xai δυναστεί[αν. η. Poit πρὸς Μελέτιον τῆς ᾽Αντιοχέων Ἐχχλη- cla; τὸν πρόεδρον, ἄνδρα πλείστοις θείοις χκομῶντα χαρίσμασι, βίῳ καὶ λόγῳ παντὶ περιηχούκενον' ὃς τοῦτον δεξάµενος ἔτος που ὀκτὼ xal δἐκάτον ἄγοντα, ἑραστής τε τοῦ κάλλους τῆς αὐτοῦ καρδίας γενόµε- νος, ὡς προθλεπτικῷ ὄμματι viv τοῦ νέου θεώμενος ἔχθασιν, τοῖς τε τῆς εὐσεθείας στοιχειώσας δόγµασιν, 100; τε καὶ τρόπον ἱκανῶς ἀποσεμνύνας, καὶ προ- ράψας τὸ κάλλος τῆς ἀληθείας, οὕτω διὰ λουτροῦ καλιγγενεσίας μορφοῖ ἐν αὐτῷ Χριστὸν, τὸν ὡραῖον παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων, ὡς χὰλλει ἐκλάμ- ποντα τῆς θεότητος. ᾿Ετῶν ἦν ὡς τριάκοντα xai οὗ-- τως ἅμα ἐν τῇ τελειότητι τῆς τε σωματικῆς xal πνευματικῆς ἡλικίαχς γενόμενος, xal τῶν θείων λό- Ίων ἀναγνώστης προαχθεὶς ὁμοῦ καὶ διδάσκαλος, ῥόμῃ θείου ἔρωτος πρὸς tZ» ἔρημου µετανίσταται, σφριγῶσαν τὴν σάρχα xal φλοιδοῦσαν τοῖς πάθεσι καταµαράναι βουλόµενος, ὡς ἂν μὴ τὸ κρεῖττον δου- λωθείη τῷ χείρονι. "Apoo γὰρ κατ ἀλλήλων ἐπιθυ- prt, xal f$, φθορὰ τοῦ σκηνώµατος εἰκότως τῇ oy τὴν ἐπικράτειαν δίδωσι’ καὶ τοῖς πέλας προσοµιλή- σας ὄρεσιν, ὁδηγεῖται πρός τινα πρεσθύτην, Σύρον pio τὴν διάλεχτον, τὴν δὲ γνῶσιν οὐκ ἰδιώτην, ἄχραν φιλοσοφοῦντα ἐγχράτειαν, xal τούτου τὴν σχληραγωγίαν τέτρασιν ἀποσμηξάμενος ἔτεσιν, καὶ πάσης ἡδυπαθείας ῥᾷον περιγενόµενος, λόγον ἔχων τῷ πόνῳ συναμιλλώμενον, τῆς ἁδηλίας γλιχόµενος, ἰσχατιᾶς τινος ἐγένετο πάροιχος, ἄντρον αὐχῶν χατα- γώγιον ὡς ἀρετῆς πχλαίστραν καὶ κονιστήριον. ἝἜνθα πόσους μὲν ἆθλους ὑποστὰς κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ὁδυνῶν τὴν τοῦ Πνεύματος παράγλησιν ἀντελάμ- θανες πόσας δὲ ἀνχθάσεις dv τῇ καρδίᾳ θέµενος τῷ Πνεύματι χατειργάζετο; ix δυνάµεως προθαίνων εἷς C divine providentia» apprehendere ancoram non cu- rat, hic congestis divitiis nititur, quas anteponit Numini, ceu s&ternum victurus sit : sed ne is maris instar impletur, tametsi complura ingentiaque auri flumina in ipsum confluant. Hec non elegit ille, cujus nunc laudes celebramus ; sed spretis omnibus patriam exornat,illustrem et inclytam (Antiochiam dico,cujus regimini Oriens parebat), genus sangui- nemque conspicuum, aurum, argentum, pretiosos lapides, mollem vestitum splendidumque relinquit aliis, imo et elegantiam vimque sermonis. 8. Ad Meletium pergit Antiochene Ecclesiw» an- tistitem, divinis compluribus nitentem donis, vita doctrinaque ubique celebrem : qui Joannem decem et octo circiter annos natum suscipit, cordis ejus amore perculsus, ceu juvenis exitum przscio con- tuitu cerneret. Hunc sincere pietatis documentis instituens, moribus ejusad honestatis regulas com. positis, veritatis in eo pulchritudinem delineavit. Hoc modo Christum in eo per lavacrum regenera- tionis figurat; speciosum,inquam, illum pre filiis hominum !: propter effulgentem Deitatis decorem. Triginta annis natus, cum perfectam corporis et animi etatem esset assecutus, ad divinorum elo- quiorum lectoris, imo et magisterii promotus gra- dum, divini amoris impulsu in desertum migrat, luxuriantis ebullientisque carnis perturbationum compescendarum studio, ne pars potior ignobiliori subjecta fleret. Ambe siquidem adversus se invi- cem concupiscunt, destructioque tabernaculi im- perium in animam transfert. Igitur in proximis montibus cum versaretur, ad quemdam senem du- citur, qui Syra quidem dialecto uteretur, sed scien- tia imperitus non erat, supremweque continentie apicem excoluerat. Hujus austeritatem annos qua- tuor cum expressisset, omnigenaeque delectationis superior evasit, ratione cum laboribus suis conspi- rante, obscuritatis desiderio, extremc cujusdam or: colonus 890 efficitur, antrum habere gestiens in diversorium,veluti palestram stadiumque virtu- tis. Quot vero illic certamina obiit, ut tantumdem secundum multitudinem dolorum, consolationum Spiritus perciperet ? quot in corde ascensiones po- nens, Spiritu perficiebatur? de virtute in virtutem δύναμιν, καὶ Bi ἀμφοῖν πράξεώς τε xal θεωρίας, [) progrediebatur, ut per utramque, actionem dico et ἅπαν Αἰγύπτιον νόηµα τῆς ψυχῆς ἐξορίζων xal σώ- ματος. θ, Μωύσῆς τις ἄλλος τῷ f δεδωρηµένος, τὴν Λἰγύπτου καταλελοίπει τὸν τῇδε βίον, καὶ τὰ τοῦ βίου, καὶ τρόπον τινὰ ἕξώ τοῦ βίου γενόμενος, εἶδε θεὺν ὡς ἐν βάτῳ τῷ τραχεῖ τοῦ βίηυ ἐκλάμπουτα' καὶ ὥσπερ ἐξ ἀκάνθης τὸ ῥόδον, οὕτως ἐκ πόνων ἀρειῆς φυτὸν εὐῶδες εἷς ὀσμὴν τοῦ Θεοῦ φύεσθαι πέφυχεν. Οὕτω λυθεὶς τῶν χαμαιζήλων ἐννοιῶν, xal ἀφεὶς δίχην πηδίλων τὰ γήΐῖνα dv τόπῳ θεοῦ, τῷ 19 Ephes. v, 5. !! Psal. xriv, 3. contemplationem, /£gyptiacam omnem animi cor- porisque exsulare cogitationem cogeret. 9. Cum vero, ceu Moyses alter huicce mundo pro eximio munere datus, Egyptum reliquisset, hanc utique vitam, qu:xque ad ipsam pertinent,ac modo quodam vite hujus exsors effectus esset, Deum vidit in hujusce seculi asperitate velut in rubo splendescentem. Quemadmodum enim rosam ex spinis, sic ex laboribus suaveolentem virtutis plantam in Dei odorem germinare comparatum est. T Abjectis itaque cogitationibus exemptus, terrenis- que rebus calceamentorum instar positis,in locum Dei occurrit (mente sua scilicet) ubi Deum intuetur quantum intueri possibile est. Rursum vero in /Egy- ptum remeat, populum multum nec numerari faci- lem, ex illa, et ex amaru Pharaonis principis orbis servitute translaturus ad excelsam terram promis- sionis, ut traducat eos per mare Rubrum aque di- vins et sanguinis, in deserto perturbationum va- cuo versantes, ubi exacto Amalec, expansis in cru- cis modum manibus, ad instar illius qui nostri gratia manus expandit in cruce, victricem ex illo virtutem obtineant. Duobus igitur annis in specu moratus,coercitis per vigilias anima et corpore,ceu jam carne liber esset, divinorum eloquiorum stu- dio et meditatione ignorantiam omnem pepulit, vere scientie lumine in semet recepto. Sin vero indulgere somno opus erat, quo natura recreare- tur sustentareturque, hoo officium natur: sic pre- stabat, ut illo biennio, nec nocte, nec die recuba- ret. Hac ratione inferioris partis libidines eneca- bantur, lumborum virtutes solvebantur, umbilici exstinguebatur estus, ut nihil virium haberet, quibus juvari posset. 10. In patriam itaque rediens, presbyterii gra- dum accipit. Cumque tanquam grati animi filius nutrici matri nutricationis premia rependisset,Deo providente ad urbium principem transfertur, ma- gnique pontificis filiam ducit uxorem. Equum si- quidem non erat, ut insignis adeo religionis lu- cerna, in qua lumen tempori nullo obnoxium et seternum requiescebat, sub modio occultaretur,sed super candelabrum excelsum omnibusque conspi- cuum statueretur, ut ex alta positaque in meditul- lio specula, ceu tuba ex auro ductili, ad universi exirema quique personaret. Quis Ecclesiam sic rexit ordinavitque,et humilem nihilominus sensum pre se tulit ? quis iram animique vehementiam sic compescuit, ut mansuetudinem ad justitie leges exactam consecutus esset ; qua quidquid obstaret virtuti, refugeret, justumque ab injustis vindica- ret ? quis charitate illa, ex qua misericordia na- scitur, eximius adeo fuit; cujus virtutis monu- menta animati cippi hodieque gestant? Omnis sermo illius de misericordia erat, quique eum verbifacientem audisset,ad habitum continuo com- miserationis liberalitatisque provehebatur. Suade- bat 891 sua Deo fenerari, corruptibilia et caduca largiendo illi, qui permanentia οἱ incorrupta vicis- sim daret, ac recondere in calis miserationis penu quod non consumeretur, nec predationi furum pa- teret: ut peccata eleemosynis purgarent, et ini- quitates misericordia erga egenos: frangerent pau- peribus panem secundum praescriptum Evangelii, sitientibusque poculum darent; nudorum nudita- tem tegerent,vestibus destitutos induerent,sub dio 8. JOANNIS DAMASCENI À ἰδίῳ τῷ γίνεται, καὶ ὁρᾷ θεὸν ὡς ἰδεῖν δυνατὸν, x πάλιν εἰς Αἴγυπτον παραγίνεται, πλήθη πολλά τι καὶ ἄπειρα ἐξ Αἰγύπτου, xal τῆς πικρᾶς, τοραννίδος Φαραὼ τοῦ χοσµοχράτορος, xal πρὸς τὴν ἄνω Tiv τῆς ἐπαγγελίας µεταστησόμενός τε, καὶ µεταστέσωι διὰ θαλάττης Ἐρυθρᾶς τοῦ Δθείου ὕδατός τι χε) αἵματος, ἐν ἑρήμῳ τῶν παθῶν πολιτευσαµένους, xai ᾽Αμαλὴχ ἐκχλίναντας Χειρῶν ἑκτάσει ἐπαιρομένων σταυροειδῶς πρὸς τὸν ἐν σταυρῷ τὰς yilos VÍ ἡμᾶς ἐκτείναντα, ἐξ αὐτοῦ τε τὴν τροπαιοῦχον ὃε- δεγµένους δύναμιν. Ἐν τῷ σπηλαίῳ τοίνυν διττὸν ἔτος διατρίψας, καὶ ἄγρυπνον τὴν ψυχἠν ἅμα χαὶ τὸ σῶμα διαφυλάξας, otov ἄσαρχος τῇ µελίτη τῶν θείων λογίων ἐνασχολούμενος, πᾶσαν ἐξωστράχισ ἄγνοιαν, τὸ φῶς τῆς ἀληθοῦς εἰσοικισάμενος γνώ- σεως. Et δὶ vai ὕπνου μεταλαχεῖν ἔδει πρὸς τὴν τῆς φύσεως ἀνακτησιν xal ἀνάῤῥωσιν, ἕστω civ ει. τουργίαν ἑτέλει τῆς φύσεως, ὡς τὸ διττὸν ἔτος o)?! ὅλως ἀναχλιθῆναι, οὗ νύκτωρ, οὗ μεθ’ ἡμέραν. Οὕτω νεκροῦται τὰ ὑπογάστρια, καὶ τῶν νεφρῶν tk δυνάµεις ἐχλύεται, xol τῶν ix' ὀμφαλοῦ γαστρς τὴν πύρωσιν παρασθέννυται, καὶ ἄτονος πρὸς τὸ ἑαυτῷ χρησιμεύειν γίνεται. ία’. Αὖθίς τε πρὸς τὴν πατρίδα παλινοστήσας, xil τῆς Ἐκκλησίας ἐν πρεσθυτέρου τάξει γινόµενος, val ταύτῃ ὡς εὐγνώμων παῖς ᾗ τιθηνῷ μητρὶ ἀποτίσας τὰ θρἐπτρα, θείᾳ προνοίᾳ πρὸς τὴν ἁλουργίδα τῶν πόλεων µετατάττεται, καὶ τὴν θυγατέρα τοῦ μεγάλου ἀρχιερέως νυμφεύεται. Οὐ γὰρ ὑπὸ µόδιον κρύπτς- θαι ὅσιον φωστῆρα τοιόνδε, ἐφ᾽ ᾧ τὸ ἄχρονον καὶ ἀΐδιον φῶς ἀναπέπανται, ἀλλ ἐπὶ λυχνίαν ὑψηλὴν xai περίοπτον ἀνατίθεσθαι, Üv' ὡς ἐξ ἀπόπτου καὶ µεσαιτάτης περιωπῆς σἀλπιγξ ola χρυσήλατος tivi περιηχήσῃ τὰ πέρατα. Τίς οὕτως ᾿Εκχλησίαν tol τε xal ἔταξε, καὶ χθαμαλὸν ἐπεδείξατο φρόνημα, ὃν ὑψηλῷ τοῦ ἀξιώματος προτερέµατι; τίς οὕτως ὁρ- γὴν καὶ θομὸν ἠνιόχησεν, ὡς ἔννομον πρφότητε κτήσασθαι, ἀποστυγοῦσαν μὲν πᾶν ὃ τι τῆς ἀριτῖς ἀντίθετον, xal διεχδικοῦσαν δὲ ἐξ ἀδίκων τὸν δίκαιον ; τίς ἀγάπης τοσοῦτος, ἐξ T ἔλεος φύεται; οὗ τῆς ἀρετῆς μέχρι νῦν ἔμψυχοι στῆλαι τὰ σύμῦολα φύρουσι. Λόγος γὰρ πᾶς αὐτῷ ἑλέου ὑπῆρχεν ὑπά- θεσις, ὡς εἷς Ev. ἑληλαχέναι συµπαθείας καὶ μετα; δόσεως τοὺς τῶν ἐκείνου ἐπαίοντας λόγων. Ἔπιια D yàp θεῷ τὰ οἰχεῖα χιχρᾷν, «φθαρτὰ διδόντας x1 ῥέοντα ἀντιμετρεῖν τὰ ἑστῶτα, καὶ ἄφθαρτι, xii θησαυρίζειν ἐν οὐρανοῖς tZ« συµπαθείας τὸν ἔρανο, οὐ δαπανώµενον. Οὐδὲ κλέπτῃ συλώµενον, ἐλεημο- σύναις τὰς ἁμαρτίας χαθαίρειν, καὶ τὰς ἀδιχίας ἓν οἰκτιμοῖς πενήτων' πεινῶσι διαθρύπτειν τὸν apt! εὐαγγελικῶς, καὶ διψῶσι διᾶόναι ποτήριον᾽ Topo" περιστέλλειν τὴν γύμνωσιν, x«l ἀμφιάζειν ἀνείμο- vac, καὶ ἀστέγους ὑπαιβρίους σαέπειν ποιεῖσαι νοσούντων ἐπίσκεψιν, xai πρὸς φρουρὰν τὸν xU προίεσθαι, καρποῦσθαι τῷ ἐλέῳ τὸν ἔλεον. agentes colligerent, visitarent infirmos, ad custodias conferrent pedem, et misericordiam misericordia ]Jucrarentur, T3 ποίµνιον πέπεικε, τὴν τὰ θεῖα σπλάγχνα τῶν οἶκτιρ- μῶν τοῖς ἔχουσι κλείουσαν ; Ὡς γὰρ ἑποίησας (73), ἔστω σοι, φησίν ᾧ µέτρῳ μετρεῖς, ἐντιμετρηθησο- μένψ. ᾿Αφέντι γὰρ ἀφεθήσεται. Καὶ ἔμπαλιν dxo- λουθία πεφώνηχεν oóx ἀφεθήσεται γὰρ οὖκ ἀφιέντι. Τίς φθόνον, xal βασκανίαν κατέχρινε, καὶ κατάχρι- ew διδάξας; τὸ φθονεῖσθαι ἄριστον; ἀγατὸν γὰρ παν ἐτίφθονον, Αὐτοκατάκριτον δὲ πρὸς τῷ αἰσχί- στῳ τὸ βάσκανον τὸ πάντων τῶν παθῶν ἀδικώτατον καὶ εἰκαιότατον τὸ τοῦ ἑλέους ἀντίπαλον' ειπερ ἕλεος μὲν ἀλλοτρίοις χακοῖς ἐπαλγόνεσθαι, ἀγαθοῖς δὶ τὸ βασχανον, οὐχ ἑαυτοῦ ἕνεκα, τοῦ δὲ πάσχοντος' καὶ αὔξησιν ποιεῖσθαι τῆς τηκεδόνος τῆς ἑαυτοῦ τῶν ἆλ- λοτρίων χαλῶν τὴν ἐπαύξησιν, τὸν κεκτηµένον ἀμυ- νόµμενον πρότερον. Kal παιδεύσας μἠ Χρίνειν τὸν σύνδουλον, ὡς ἂν μὴ κριθείηµεν δικαίοις σταθμοῖς τοῦ μόνου χριτοῦ τὴν δίκην ἡμῖν ταλαντεύοντος" μηδὲ ἁρπάζειν τὸ τοῦ δεσπότου ἀξίωμα. Ei γὰρ κριτὴς, ὃς οὗ κρίνεσθαι πέφυκεν, ὡς μόνος ἁμαρτίας ἐλεύθερος, δεσπόζων, οὐ δεσποζόµενος. Ἄφετε, εὐχγ- γελικῶς ἐθόα, καὶ ἀφεθήσεσθε. "lic λύπην ἁπώσατο τὴν πρὸς θάνατον ἄγουσαν καὶ λύπην ἑδίδαξε τὴν θυμηδίας πρόξενον;, ὧν d μὲν ὡς πένθος τῆς ἐκ 8103 ἁμαρτίας, σωτήριος εἶπερ ἁμαρτάνειν τὸ ἆπο- τυγχάνειν οἱ ταῦτα δεινοὶ διειλήφασιν. d δὲ τῃ στε- ῥήσει τῶν ἡδονῶν ἐπισυμθαίνουσα, θυµόφθορος ὄντως xxi ἄρδιν (14) εὐδόκιμος, Οὐ γὰρ ἐστιν, οὐχ ἔστι λόπήν συμθῆναι, fj ἐπὶ στερήσει ἐφέσεως. Ola τοί- νυν ἡ ἔφἒσις, τοιάδε καὶ τῆς ἀστοχίας ἡ λύπη. ἀγαθῖς uiv ἀρίστη, ἆλλως δὲ ἐχούσης, ἄλλως ἔχουσα. ἸΑρίστη δὲ τῶν ἐφέσεων µία πρὸς τὸ µόνον ἄριστον C νεύουσα. Τῶν ἐναντίων δὲ καὶ al ἐφέσεις ἀντίθετοι. Αχκηδίας δὲ τὸ ἆτονον οὐκ ἑτόνωσε nv um θανάτου ; διδάξας αὐτῆς τῆς ψυχῆς νευροτομοῦσαν τὴν δόναµιν ἀποσείεσθαι, xul ταύτην ἀντεισοικίσας θεῖον Φοῦον, χαὶ πόθῳ τὸν λαὸν παροτρύνας πρὸς εὐχὰς, xal ῥᾳ- θυµίαν ἄρδην τῶν ψυχῶν ἐκτινάττεσθαι, ^al παντὶ αθένει τὰς ἑαυτων καρδίας τηρεῖν, ὡς ἂν μὴ ὡς διὰ θυρίδων τινῶν τῶν αἱσθήσεων ἀναδῇ θάνατος ἐπ' αὐτάς, LAUDATIO 8. JOAM. CHRYSOBTOMI. ια. Μῆνιν δὲ τίς ἁπώσατο, xal ἁπωθεῖσθαι τὸ A σι 11. Quis autem iracundiam sie abegit, gregique abigere persuasit, qua divina misericordie viscera iis qui ea sunt perciti, clauduntur ? Nam quemad- modum feceris aliis, accidet tibi, inquit !*; et qua mensura mensus fueris, remetientur tibi. Ei quippe qui dimiserit, dimittetur. Et ex consequenti iterum clamavit : non dimittendum esse illi qui uon dimittit. Ecquis invidentiam odiumque sic con- demnet, ut qui condemnare alterum docuit ? Invi- dentis objectum esse res optima est, quia bonum omneinvidentise obnoxium est. Ast invidentia pre- ter dedecus seipsa damnabilis est, omnium pertur- bationum iniquissima misericordis hostis:si nempe misericordia in hoc sita est, ut alienorum malorum aliquem doleat, ínvidentia vero bonorum, non sui- ipsius causa, sed ejus qui iis afficitur: atque hoo insuper prestat, ut alterius bonorum accretione invidi labes et languor augescat. Adeo ut prior ille vindicetur, quí auctus bonis fuerit. Ad heo conservum non judicare monuit, ne justis solius ju- dicis illius calculis judicemur, a quo judiciorum redduntur vices, nec Domini jura usurpemus. Dimittite, evangelico more clamabat, et dimittetur vobis !?. Merorem qui ad peccatum ducit, dolo- remque docuit, quo letitia paritur. Quorum hio quidem salutaris luctus est ob peccatum quo aber- ratum fuit a Deo, quia peccare excidere est, quem- admodum harum rerum periti produnt: ille vero unacum oblectationum privationeconflcitanimum, estque prorsus illaudabilis. Nullo quippe pacto fleri possit accidere merorem, nisi frustrato desi- derio. Cujusmodi itaque desiderium est, ejusmodi quoque maeror non obtenta rei desiderate : quse si - bona est, is est optimus: sin aliter habeat, ad genus alterum spectat. Desideriorum unum opti- mum est, quod ad illud vergit quod solum opti- mpm sit. Contrariorum porro desideria opposita quoque sunt. Nunquid non mortis recordatione ace- dix seu torporis imbecillitatem recreavit? quam pellere docuit, ceu virtutis anime nervos exciden- tem, ei substituendo Dei timorem, populumque ar- dentius excitando, tum ut rationibus darent operam, tum ut excusso ex animis torpore, omnibus viri- bus corda custodiamus, ne per sensus velut per fenestras in ea peccatum ascendat. ιβ’, "Eosovgv τὰς Τραφὰς ἐδίδαξεν, ἐξηγητὴς καὶ D παιδευτὴς τούτων γενόμενος, xai προφητικῷ πυεύ- ματι τὰ κεχρυμμένα βάθη διερευνῄσας τοῦ livsj- µατος, καὶ διαῤόηξας τοῦ γράµµατος τὸ προκάλυµ- μα, καὶ τὸ κάλλος δημοσιεύσας τὸ ἐναπόθετον' xal ταῦτα πάντα ἀτύφῳ, καὶ ἀκενοδόξῳ τῷ φρονήµατι, "Hs γὰρ, Ίδει χαταπατεῖν τὸ κενὸν δοξάριον, τὸ χενὸν τῶν πόνων ἀνάλωμα, τὸ τῶν ἀρετῶν λήζον λυ- µαινόµενον. Τιθρᾷν γὰρ οἶδεν, ota πίθον, τὸ ψυχιχὸν δοχεῖον τῶν ἀρετῶν, καὶ τῇ ἐκροῇ εἰσροὴν ἐκλαμθά- νουσα, οὐδὲν ἧττον κενὸν τὸ δοχεῖον χαθίστησιν, ἀκερδεῖς ἱδρῶτας χαριζοµένη, xal πόνον προξενοῦσα '! Matth. vii, 2. 15 Luc, v1, 37. (13) Lego, ἔσται, ἀναμετρηθήσεταί σοι. 12. Scrutari Scripturas docuit, quarum enarrator doctorque factus cum fuerit, prophetico spiritu arcanas Spiritus profunditates rimando, scisso litte- ri velo, reconditam elegantiam exprompsit, atque isthecomnia modesto nihilque superbo sensu. Νο- verat siquidem, noverat inanem gloriolam pro- culcare, 892 qualaborum pretium supprimitur, et virtutum marcescit decor. Soletenim virtutum con- ceptaculum haud secusatque dolium perforareinflu- xumque effluxu excipiens, vas nihilomiuus vacuum relinquit, infructuosos labores prebendo efficiendo- que ut labor nihil emolumenti percipiat. Ei quippe (74) Lego, ἀδόχιμος, 716 compertum erat, gloriam omnem sublimitatemque Deo decere, homini vero humilitatem, quz via sit viro optimo ut exaltetur, necnon Israelis scala, qua homo attollatur ad Deum, tumque Deum in corde contubernalem habeat. 13. Creature omni propter Dominum creatorem subjiciebatur, nisi solummodo ubi honori Christi derogabatur, seu divina lex spretim haberetur. aut pessumdaretur. Superbum omnem et torvum affe- ctum, arrogansque supercilium procul a se aman- daverat, blandoque aspectu eos qui se alloqueren- tur, contuens, benigno et divino sale conditis ser- monibus excipiebat. Gratiosis itaque moribus cum esset, vultu comiter arridebat, non eo risu qui dissolute effunderetur. Nam quia exploratum habe- bat, vitia cum virtutibus proxime conjuncta esse et vicina, morem gerens ei qui optima queque pra- cipit, erga seipsum attento animo erat, trapezita sagax factus, qui spuriam monetam repelleret, drachmamque regis imagine inscriptam admitteret. Omnem etenim malitiee, speciem suo ex pectore ablegaverat, divini Spiritus nutu, contrariarumque vitiis virtutum irrigatione pinguescens, velut oliva fructifera in domo Dei, virentibus semner foliis conspicuus, prestantissimum fructum obtulit Deo, multitudinem eorum qui illius opera compotes sa- lutis facti sunt : vel etiam tanquam palma, optimo- rum monitorum palis munita Fortiter nimirum eos objurgabat, qui domos domibus fungendo, vineam Naboth rapere contenderent, ac si non esset Elias ad redarguendum paratus. At enim Eliam denuo Spiritus sanctus suscitarat, qui, cum libenterin ju- storum animis maneat, per singulas swtates pro- phetas identidem excitat bonorum operum cemu- S. JOANNIS DAMASCENI Τπθ Α ἐπικαρπίας ἀμέτοχον. Πρέπειν γὰρ ᾖδει, Guy μὲν πᾶν χλέος xai ἔπαρμα, ἀνθρώπῳ δὲ τὴν ταπείνωση, ὁδὸν ἀρίστῳ Ὑινομένην ὑψώσεως, xal Ἱσραὴλ x)i- pata, πρὸς Θθεὸν μὲν ἀναθιθάζουσαν ἄνθρωτο, xad! θεὸν καρδίας τελοῦσαν ἐφέστιον. t^. ᾿Βταπεινοῦτο παάσῃ cp κτίσει διὰ τὸν χτίσανττ Κύριον, ᾗ µόνον οὐ Χριστὸς ἡτιμᾶζετο, καὶ γόµος θεῖος παρεωρᾶτο καὶ ἀνετρέπετο. ᾽Απηνήνατο ο0ζα- p9v ἅπαν xal Λβλοσυρὸν, xal ὑπεροφρυθλέφιρον µειλίχιον μὶν τὸ ὄμμα τοῖς ὁμιλοῦσι διδοὺς, λογ» δὲ ἦπιον xal θεῖον ἠρτυμένον ἅλατι. Τὸ ἦθος ub χαρίεν, ἁστεῖον δὲ τὸ τοῦ προσώπου µειδίαµε, oj πρὸς ἔχλυτον ὃ,αχεόμενον γέλωτα. Ele γὰρ ὡς ταῖς ἀρεταῖς αἱ καχίαι παραπεπήγασι, καὶ εἶσί πως ἀγχίθυροι, τῷ ᾖἄριστα διακελευομένφῳ πειθόμενος, προσεῖχεν ἑαυτῷ, τραπεζίτης εὐχκρινὴς Ὑινόµενος, κίθδηλον μὲν ἅπην ἀποπεμπόμενος χάραγµα, τῆς ὃν βασιλικῆς εἴκόνος τὴν ὁραχμὴν προσιέµενος, χαχἰας μὲν ἅπαν εἶδος, ὡς χοῦν ἐκρίπτων τῆς ἑαυτοῦ χαρ- δίας ῥύμῃ θείου Πνεύματος, ταῖς ἀντιθέτοις δὲ τῶν καχιῶν ἀρεταῖς ἁρδευόμενός τε καὶ πιαινόμενος, xoi ὡσεὶ ἐλαία κατάκαρπος iv οἴκῳ Θεοῦ τῇ Ἐκχλισίᾳ ἀειθαλὴς Ὑινωσκόμενος, καὶ Oti Φφίρων κχαρτὺν ὡραῖον τὴν τῶν Ov αὐτοῦ σωζοµένων πληθύν' T, ὡς φοίνιξ τις τῶν ἀρίστων ἐλέγχων σφραττόµενος σκό» λοψι. Καὶ διελέγχων ἄριστα τοὺς οἰκίαν πρὸς οἰκίαν συνάπτοντας, καὶ Ναθουθαὶ διαρπάζειν ἐτειγομέ- νους τὸν ἀμπελῶνα, ὡς οὐκ ὄντος Ἠλιοῦ τοῦ δις» λέγξοντος. ᾿Αλλ) ἦγειρεν αὖθις ᾿Πλίαν τὸ livcopa τὸ ἁγιον, ἐμφιλοχωροῦν ἐν δικαίων ψυχαῖς. Κατά γενεὰν xal γενεὰν προψήτας ἀνίστησι, ζηλωτὰς ἴρ- [wv ἀγαθῶν, ἀποστυγοῦντας μὲν ὅ τι φαῦλον xii ἄτοπον, εἰσοικιζομένους δὲ καὶ ἀντεισάγοντας πῖν ἔννομόν τε xal δίκαιον. latores, qui odientes illud omne quod malum perversum que est, vicissim admittant quidquid ex przs- cripto legum et justitic est. 14. Hac ratione divinus ille vir injustiti:e omnis evasit judex, non ut ipsa ducente judicaret ; absit! quinam enim istud? sed illam uti detestandam damnando,divinisque arcendo septis facientes mala. Vidua siquidem eum assidue sugillabat, nec sine Ímportunitate,quippe que ob illatam sibi injuriam corde excruciaretur. Hunc porro hominem Dei pre- henditceu validum perfugium quod nequiret everti. Actuto planecertoque consilio. Ecquem enim nacta alterum fuisset calamitatis et injurie vindicem ? ex principibus aliquem ?at principibus illa imperabat, qua injusta hec perpetraret. Imperatorem ? quo vero erga sui partem affectu ferebatur, effeminato prorsus animo erat. Quee enim vim illam afferebat, caro osque erat ipsius: et qui iniqua patrantes cobibere debuisset, ipsa totis studiis in iniquitatem rapiebatur. Quid agis, injusta femina ? purpura ve- stiris, velut ad leges custodiendas eo usque pro- vecta ; tu vero legem pedibus proteris! o inexpli- cabilem sapientiam $93 illius qui dixit: Nolite dare sancta canibus: meque projiciatis margaritas ante porcos 19 | Hec enim, sancta Dei lege procul- 14 Matth. vir, 6. ιδ, Οὕτως οὗτος ὁ θεῖος ἀνὴρ κριτὴς τῆς ἀδιχίας ἐγίνετο' οὗ ταύτῃ αχρίνων, ἄπαγε' πῶς γὰρ; ἀλλὲ κατακρίνων, καὶ δεικνὺς ταύτην ἀπόθλητον, xii τῶν θείων περιθόλων ἀπείργων, ποιοῦντας τὰ ἄδικα. Χήρα γὰρ αὐτὸν ὑπεπίαζε θαμινὰ παρενοχλοῦσΣ, τρυχοµένη τὴν καρδίαν τῷ ἀδικήματι, Καταφύγιον ὥσπερ ὀχυρόν τι xal ἀκαθαίρετον τουτονὶ καταλαµ” θάνει τὸν τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπον, ἀσφαλῶς οὐχ fx βεθουλευοµένη. Τίνα γὰρ ἂν ἕτερον εὔρατο τοῦ πάθους ἀντιληψόμενον: ἄρχοντας ἀλλ ἦρχε τῶν D ἀρχύντων dj ταῦτα ἐπηρεάζουσα. Baca; ἀλλὰ τῇ τοῦ μέλους προσπαθείᾳ τὴν γνώμµην κατεθηλύνετο. Σὰρξ γὰρ ἣν ix τῆς σαρχὸς αὐτοῦ ὁστοῦν αὐτοῦ χεχρηµάτικεν dj ὁρῶσα τὸ βίαιον. Καὶ ἣν ἔδει τοὺς ἀδικοῦντας ἐπιστομίζειν, ἁδ.κεῖν ἠπείγετο. Τί pic ὦ παράνομον Ὑύναιον; ἁλουργίδα μµερἰχεισαι, oit νόµου φύλαξ προθεθληµένη, καὶ vópov καταπατεῖς; Q τῆς ἀῤῥήτου σοφίας τοῦ φῄσαντος Mi δότε τὰ ὕγια τοῖς xocl, μηδὲ ῥίπτετε τοὺς μµαργαρί- τας ἔμπροσθεν τῶν χοίρων! Αὕτη γὰρ τὸν θεῖον vópov καταπατήσασα τὸν ἆἅγιον, τὸν μαργαρίτην δηλαδὴ τὸν πολύτιμου, στραφεῖσα τὴν πινιχρᾶ LAUDATIO S. JOAN. CHRYSOSTOMI. 17 8 χήραν ἕῤῥηξε, τὴν ταύτης ἐφήμερον βιοτὴν διαρπά- A cata,pretiosissima scilicet illa margarita,pauperem σασα. Τί πράττεις, ὢ ἄπληστον xal ἀχάριστον γύ- ναιον ; γῆν τε xal θάλασσαν δωροφοροῦσαν ἔχουσα, χήρας ἁπόρου χατατρέχεις τοῦ πενιχροῦ κτήματος, ἧς σε δίχαιον ἦν ἀνταλλάξασθαι βίον ; λόγῳ δὲ βε- ξαιοῦσα τὸν vópov, ἕργῳ τοῦτον δρᾶς ἀποχήρυχτον ; οὐκ ᾖδἔσθης τὸν πατέρα τῶν ὀρφανῶν καὶ χριτὴν τῶν χηρῶν ; ἀλλ) ἥχουσεν ὄντως ὁ τοῖς θείοις λόγοις ἀεὶ τρεφόµενος τῆς θεοπνεύστου ῥήσεως' Κρίνατε ὀρφανὸν, xal δικαιώσατε Χήραν, καὶ 'Hilav ἔχων τοῦ ζήλου ποδηγὸν τὸν πυρίπνοον, Ἰωάννου ἡμιμεῖται τὴν παῤῥησίαν, οὐκ ἔξεστί σοι λέγων ἔχειν τὸν ἀμ- πελῶνα τῆς ἁδελφῆς σου. Oft γὰρ τὴν φύσιν ixOc- θηχάναι, st xai τὴν ἀξίαν ὑπερέθης τῷ τυραννικῷ ἀξιώματι ; Αρχὴ Ὑὰρ νόµμφ τυπουμένὴ βασιλεία χαθίσταται, παρανοµίᾳ δὲ στοιχειουµένη, τυραννὶς οὐχ ἀδίχως χατονοµάζεται. Οὐκ ἀνέγνως Ἰεζαθὲλ τὸ ὁραματούργημα ; τί τουτονὶ τὸν θεῖον εἰσέρχῃ σηχόν ; ἄπαγε πὀῤῥω τῶν θείων ἀνακτόρων. Λουτὴρ ὑπάρχει ὁ θεῖος ναὸὺς, ἀποῤῥίπτων τὰ ἁμαρτήματα. Οὐ τελώνης τὸν Ἰησοῦν ἐφέστιον εισδεξάµενος καλῶς διεσχκόρπισεν, à κακῶς ἑτελώνησε ; xal σὺ θύγατερ (ἔτι γάρ σε µέλος οὖσαν, sl καὶ δύσχρηστον (76) περι- έδω ἐλπίδι τῆς σωτηρίας, σωτηρία δὲ µετανοίας δίχα, τῶν ἀνυπάρκτων καθέστηκεν), ἁπόδος καλῶς, ἃ κα- χῶς διήρπασας. t£. Ταῦτα λέγων, οὐκ ἔπειθεν ἛἜθυσε γὰρ τὴν ἀκοὴν ὡσεὶ ἁσπὶς, οὐχ ἐπαίουσα τοῦ φιλοθέως xal σοφῶς φαρμαχεύοντος. Ἐπεὶ δὲ τὸ πάθος ἑώρα πάμ. παν ἀνίατον, ἐξωθεῖ τοῦ Ἱεροῦ θαλάμου τὴν ἕνδυμα γάμου μὴ ἔχουσαν. Εἶτα τί; ἡ Ἰεζαθὲλ πάλιν τοῦ προφήτου χατεξανίσταται, καὶ φεύγει μὲν οὐδαμῶς ὁ χήρυξ τῆς ἀληθείας, οὐδὲ φρουρᾷ παραδίδοται, οἷα φωνὴ βοᾶντος, ἀλλ) ὑπερορίαν καταδικάζεται. Ὢ τοῦ ἁτόπου φρονήµατος | πἀἁλιν τὸ τοῦ ὄφεως θέλγητρον τῆς Ἐκκλησίας τὸν τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπον ἑξορίζειν ἐπείγεται, καὶ τῆς ἐφέσεως οὗ διήµαρτε. Μικρὸν ὅσον τοῦ θείου μαχροθύµως ἐπινυστάξαντος βλέμματος, τοῦ βασιλικοῦ ἐξορίζεται ἄστεος, μᾶλλον δὲ προµη- θείᾳ θεοῦ τοῦ θριαμθεύσαντος τῶν αὐτοῦ φίλων ϐθε- ραπευτῶν τὸ ἀῤῥενωπὸν φρόνηµα, xal πᾶσαν (16) θιοῦ ola θεοῦ ὢν ἐν αὐτῷ, xal σὺν αὐτῷ περιγει, σὺν ᾽Αθραὰμ πρὸς ἀλλοδαπὴν καλούμενος, σὺν Μωύσῇ τῶν βασιλείων φυγαδευόµενος, σὺν Ἠλίᾳ πρὸς τὸ ἄντρον Χωρὴθ ἄποτρέχων, σὺν Ἰησοῦ τῷ θιεῷ φεύ- viduam conversa diffregit, in quotidianum victum ejus invadendo.Quid agis,o insatiabilis ingrataque mulier ? tu cui terra et mare munera afferunt, in egentis vidue pauperculam possessionem irruis,cu- jus vitam]ipsa redimere debueras ? queverbis te- nus legem firmas, hanc actione tua irritam facis? annonreverituses patrem orphanorum,judicemque viduarum 15 9 Plane qui verbo Dei alitur, prolatam a Deo vocem hanc audivit: Judicate pupillum, οί viduam justificate 19. Qui igne spirantem Eliam zeli ducem habet hic Joannis libertatem &emulatur.Non licet tibi,inquit,sororis tuevineam occupare. Vide- ris tibi nature terminos excessisse,quia tyrannico apparatu dignitate ejus exsuperasti. Nam princi- patus, qui lege formatur, imperium est : qui vero injustitia instituitur,is non immerito tyrannis apel- letur. Annon que circa Jezabelem gesta sunt, le- gisti ?Curnam divinum istud delubrum ingrederis? Esto procul a sacris istis sedibus. Dei templum pelvis es, quo peccata eluuntur.Nonne publicanus, qui Jesum hospitio suscepit,rite dispersit que telo- nio male lucratus erat ? Tu vero,filia (nam te, quia membrum es, quamlibet inutile et noxium, foveo, dum spes adest salutis : salutem vero absque po- nitentia obtineri impossibile est), redde bene,que male rapuisti. 15. Hec autem cum diceret, nihil suadebat. Illa siquidem tanquam aspis aures obturaverat, ne religiosi sapientisqueincantatoris vocem exaudiret. Quamobrem, cum sanari morbum non posse per- spiceret,sacro eam thalamo pellit, que nuptialem vestem non haberet.Deinde vero quid ? Jezabel ite- rum contra prophetam insurgit. Ast nequaquam fugit veritatis preco, neque custodie mancipatur veluti vox clamantis ; sed multatur exsilio. O male sanum consilium ! denuo serpentis mulcedo Eccle- sia pellere hominem Dei conatur. Nec optatis ex- cidit.Dei tantillum velut dormitante patienter oculo, regia civitate exsulare vir sanctus cogitur ; imo Dei providente numine,ut virilis dilectorum sibi servo- rum animi triumphum exhiberet, omnemque Dei ut qui Dei esset,ceu inquo,et quicum adesset Deus, cum Abraham circuibat ad extraneam regionem vo- catus : regiis edibus cum Moyse expulsus,cum Elia in antrum Horeb excurrens,cum Deo Jesu in Egy- qwv εις Αἴγυπτον, ὡς ἄν ἐν τοῖς ἆθλοις ἡ ἀνδρεία D ptum fugiens, ut in certaminibus fortitudo ο] ας γνωσθείη, xai χατάλληλα τὰ ἔπαθλα δρέψοιτο. Ὡς ἄν τρόπον τινὰ τὸν Ἰὡθ ἐκμιμήσηται, καὶ πρὸς αὐτὸν ipei θεός’ "Il οἴει µε ἄλλως κεχρηματιχέναι σοι, f| ἵνα δίκαιος ἀναφανῇῃς ; ὡς ἂν καὶ ἄλλοις κηρύξὴ τὸ Εὐαγγέλιον. tz. Εἰ δὲ xal τινες ἕτεροι τῆς παβανόµου ταύτης ὑπερορίας συλλήπτορες γεγόνασι, σιγῇ τιμῶμεν al- δοῖ τῶν Πατέρων, ὡς ἄν μὴ τοῦ Χὰμ ἀπενεγχώμεθα 13 Psal. rxvir, 6, !* Psal. Lxxxi, 3. !? Job σι, 8. (76) Lege περιξχω, Ῥατκοι. Gn. XCVI. comperta fleret, carperetque merita premia : ut, inquam,Jobum modo quodam imitaretur,ceu Deus his ipsum verbis compellaret : Non putas me alia de causa tibi respondisse, nisi ut. justus appareas !! ? Quinimo, ut aliis etiam presdicares Evangelium. 16. Tametsi vero quidam etiam ex preessulibus alii injusto huicce exsilio suffragati sint : at silentio- rem transigere libet, propter honorem Patrum, ne (16) Hic deest aliquid. 25 TTO Chami multe fiamus obnozii, illudendo Patribus. Multifarie siquidem narrantur ista ; ut nempe epi- scoporum quidemalii nequissimo huic facinori as- sensisint : alii autem penitus abnuerint : 894 imperatrioe condemnata, quamlibet minitaretur gentilium fanorum, que pridem eversa erant, in- stnurationem, niei simul omnes concordes fierent &d virum sanctum episcopatu exagitandum.Vincat itaque,potiusque illud habeatur, quo meliori famo consulitur. Haudquaquam enim equum fuerit Pa- tres inter se committere,nenos 8 nobisipsis eorum judices constituamus. 11. Sive itaque hoc, sive alio modo res gesta sit, ex Ecclesia presul avellitur, caput ex corpore, grexque viduatur optimo pastore, qui Christum emulandi studio,animom semper suam pro ovibus posuit.Eoclesia concionatoris sui desiderio angeba- tur ; oves, opilionis et fistulse ; Christi satellites, prefecti militia ettubm qua spirituales hostes per- cellebantur; protectorem vidue exoptabant, patrem pupilli,egri sollicitum) curatorem,peregrini susce- ptorem, civitatum regina aurum sincerum quo decorabatur; eum, inquam, qui imperium cum sacerdotio miscuerat,sceptrumque et diadema pa- tern: venustati largiebatur; religiose aures, set» monem osque aureum.Quinimo, nisi audaciuscule loqui videar, una cum illo Christus. egressus est, quem in se manentem gestaret. O qua ratione siccis oculis acerbissimam hanccalamitatem enarravero? Nequaquam enim cor, quamlibet saxeum flngatur, temperare a lacrymis possit. Nam petra virga Moy- : sis percussa laticeseffuderat,atque ex corde,quam- libet duorum sit, si ἰταβίοά hao narratione verbe- ratur,ob immanitatem facinoris largi lacrymarum fontes emittuntur. 18. At vero repentino motu regia quatitur. Nam Pharao rursus eum qui divino conspectu donatur, clamoribus accersit,ut inflictam plagam compescat: id quod statim evenit. Viz enim Joannes imperato» ris jussu pedem retulerat, cum cessavit tremor. Sic nempeDeus novit eos honorare qui suntipsius: Vivo enim ego, ait Dominus, quia illos qui me βίο» rificant glorificabo (8. Rursum igitur grex Christ jucunditatem recipit.Omnibus siquidem restituitur, qui factus omnibus omnia fuerat, letaturque uni- versa plebs Christo subdita,pinguescit, augescit, iu optimo pectoris 80lo, Joannissermones uti fructum spiritus excipientes At infligitur diabolo vulnus, iterumque consueto more suo contra preconem ex- surgit: et cum nihil virium habeat, forte validum- que Ecclesie vallum exposcit, αἱ evertat, et opes raptoribus .impervias dirípiat. Accipit quidem in corpus illius potestatem, ut quondam in Job, ille qui prius nec indignationis ejus nutum ferre pote- rat. Iterum tollitur justus : sponsus e thalamo ex- truditur: nuptiali ornatu Ecclesia spoliatur ; eoque sibi ablato,nudatur capillitio caput.Enimvero ignis (91 Reg. 11, 30. 8. JOANNIS DAMASCENI 180 À πρόστιµον, τοῖς Ἡατράσιν ἐπιτωθάζοντες, Πολύτρο- πος γὰρ περὶ τούτου διήγτησις, τῶν μὲν ἐπιπό- πων ἐπιχεόντων τὸ ἄτοπον, τῶν δὲ τουτὶ «iu ἀπαναινομένων, καὶ τῆς βασιλίδος χαταψηφιζομ wv, ἀπειλούσης τὴν τῶν ἀἑλληνικῶν τεμενῶν due καίνισιν, Άδη καθαιρεθέντων ἄρτι, sf γε μὴ epp qot πρὸς τὴν θείου ἀνδρὸς γένοιντο δίωξινι Καὶ w- κάτω τὸ εὔφημον οὐκ ἀγαθὸν γὰρ Πατέρας συγαρί. γειν, ὡς ἄν μὴ τούτων Og! ἑαυτῶν χριταὶ χατασταίη- μεν. εζ. H*ve οὖν οὕτως, ts ἐκείνως, ἀφαιρεῖται τῆς Ἐκκλησίας ὁ πρόεδρος, f κεφαλή τε τοῦ σώματος, καὶ χηρεύει τὸ ποίµνιον τοῦ γαλοῦ ποιµένος τοῦ ypi- B ετοµιµήτως ἀεὶ τὴν φυχὴν τιθέντος τὴν ἑαντοῦ ὑεὶρ τῶν προθάτων. Καὶ ἐπόθει ἡ ᾿Ἐκκληεία τὸν χήρυκα, τὸν νόµέα, τὰ πρύθατα, xal τὴν σύριγγ: οἱ τοῦ Χριστοῦ ὑπερασπισταὶ τὸν ταξίαρχον, xal τὴν ci Διγγα κατ’ ἐχρρῶν νοηεῶν ταράττονθαν, τὸν po- ἁσπιστὴν el χῆραι οἱ ὀρφανοὶ τὸν πατέρα" οἱ w- σοῦντες τὸν Κδμιστὴν, οἱ ξένοι ξεναγωγόν ἡ ὧν πόλεων ἁλουργὶς τὸν χρυσὸν τὸν ἀκίθδηλον κοσμοῦντα δι’ ἑαυτοῦ, καὶ ἐπιχιρνῶντα τὴν βασιλείαν τῇ ἵερν- σύνῃ, xal τῇ τοῦ πατρὸς ὥρῳᾳ Χαριτοῦνια τὸ cxi πτρον, καὶ τὸ διάδημα’ αἱ φιλόθεοι ἀκοαὶ τὸν ypv- σολόγον xal χρυσόστοµον, Καὶ el μὴ τολμηρὸν φάναι, συνεζγει Χριστὸς Ov ἔφερεν ἔνοιστον. Ὢ πῶς ἐδαχρυτὶ tjv ἀνήκεστον ἐκιραγῳφδήσαιμι δυμφοράν ; οὐδὲ Jii γὰρ καρδία μὴ δανρύειν ἐπὶ ταύτῃ δυνῄσεται, ἐπεὶ Q καὶ λίθος ῥάθδψ Mota ῥαπιζομένη qu vé Beta, καὶ καρδία στεβῥὰ τῷ µεγέθει κληγεῖσα τῆς τραγῳδίας, ποταμηδὸν ἐκχεῖ δακρύων χρουνούς. επ’, Αλλ’ ἄφνω τὰ βασίλεια θῥαόεται, καὶ depo κάλιν τὸν θεόπτην ἐπιδοᾷ τὰ πρὸς τὴν τῆς µάστιχος ἂμυναν' ὅ δὴ καὶ γίνεται. "Αμα γὰρ Ἰωάννης βεα’ λικῷ παλινὸστεῖ προστάγµατι, καὶ ῥἐκόπεσν 1d θρεῦσις. Οὕτως οἶδε Θιὸς τιμᾷν τοὺς ὄντες αὐτοῦ Ζῶ γὰρ ἐγὼ, λέγει Κύριος, ἀλλ’ d τοὺς δοξόζον- τάς µε δοξάσω. Πάλιν τοίνυν ἐν εὐθυμίᾳ τὸ Χριετοῦ volpviov, Ιᾶσι γὰρ ἁποδίδοται ὁ τὰ πάντα κἆσι τι- νόµενος, καὶ χαίρει μὲν ἅπαν Χριστοῦ τὸ ὑκήχουν, καὶ πιαίνεται, καὶ αὔξει ἐν ἀγαθᾷ Υῇ τῆς κερδίες D ὡς σπόρον «οῦ Δνεύμαιος τοὺς Ἰωάννου λόγους t όμινος. Ὁ δὲ διάδολος τραυματίζεται, xol müAw τοῦ Κήρυκος συνήθως κατεξανίσταται, xai ἐξαιτεῖται 6 ἁδραν]ς τὸν ἀνδρεῖον τῆς ᾿Εκκλησίας πρὀθολον, καταλύειν πειρώμενος, καὶ τὸν πλοῦτον λεφυραγυ- γεῖν τὴν ἀσύλητον. καὶ λαμθάνει μὲν τὴν ἐξουσίαν τοῦ σώματος, ὥς ποτε τοῦ Ἰὼθ ὁ τούτου μὴ φίρων πρότερον τὸ ἐμθρίμημα. Καὶ πάλιν ὁ δίκαιος sit ται, ὁ νυµφίος τῶν θαλάμων ἐξοστρακίζεται, καὶ τὸν γυμφικὸν ἡ Ἐκκλήσία περιαιρεῖται κόσμον, xai χεφαλὴν περικείρεται, τοῦτον οὐκ ἔχουσα. llüp T ix τοῦ θρόνου, olx σκηπτὸς θεήλατος τὴν Ἐκκληείο 181 LAUDATIO 8. BARBARJE MART. 782 ἅμα καὶ τὴν σόγκλητον κατανέμεται. Καὶ πάλιν οἷ- A de throno fulminis instar emissus, ecclesiam sena. puyal τε καὶ δάκρυα, συνεχδημεῖν πλήθους 9| ἑνδη- μεῖν ἐφιεμένου, καὶ ἣν αὐτοῖς ὁ θάνατος αἱρετώτε- ρος τῆς Ἰωάννου στερήσεως. (77) ᾽Αλλὰ φευκτῶν χαχῶν θεοῦ παραχωροῦντος ἐπικρατούντων, οἷς ἐπί- σταται, χρ[μασιν. ιδ’, Οὕτω γὰρ πάλιν ἀμείθων, ἓξ ἄστεος ἐκ χώρας εἰς χώραν πεθιστάµενος, ὅν ἐπόθει διώξας χατέλα- θε: τὸ ζῇν (78) χρηστὸν λογισάµενος, καὶ χάέρδος τὸν βάνατον, τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἀγωνισάμενος, τὴν πίστιν τηβήσας, xai τὸν δρόµον τελίσας, xal xopt- σέµενος τῶν ἆθλων τὰ ἔπαθλα, τῆς δικαιοσύνης τὸν στίφανον. ᾿Αλλ᾽ οὐκ ειασε xal θανὼν τὴν νύμφην τὴν ἑαυτοῦ ὁ φιλούμενος, φιλόνυμφος, xal φιλότεχνος, οὔτε μὲν τοὺς παῖδας τοὺς ἑαυτοῦ τῆς οἰκείας ἑστε- ῥημένους χᾶριτος, ἀλλὰ θείᾳ προνοίᾳ καὶ χρίσει xa- ταλλήλως πρὸς τὰ ᾖασίλεια φέρεται, τὸ μὲν σῶμα πρὸς τὰ ὁὀρώμενα, τὸ δὲ πνεῦμα πρὸς τὰ ἀθέατα' xai κήρυξ τῶν θείων λογίων διαμένει, μέχρις Χρι- vx αὖθις παραγενήσεται, μεθ οὗ δοξασθήσεται, τῆς αὐτοῦ κατατρυφῶν χαρᾶς τε xai ὡραιδτητος. Ἰαῦτά µο:, ὦ Πάτερ Πατέρων, πρύς σε τὰ ψελλἰ- σµατα’ àÀÀ' ἐποπτεῦοις ἡμᾶς τους ὁμωνύμους, καὶ ἀντιδοίης τῆς πρὸς τὸν Ετίστην οἰκείωσιν, ὃς ἐστι Χριστὸς, εὐφροσύνη αἰώνιος' ᾧ fj δόξα, καὶ τὸ κρά- τος, πάντοτε, νῦν, xal dsl, xai εἰς τοὺς ἀτελευτή- τους αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμλν. tumque omnem absumit. Rursum ejulatus et la- cryma ; populo cupiente potius cum illo exsulare, quam in urbe versari, eisque mors acceptabilior erat, quam Joanne privari. Interim vero intole- randa mala magis invalescebant, Deo ita permit- tente, &quissimo, novit quo ipse, judicio. 19. Hoc pacto siquidem egressus urbe, e regione in regionem migrans, illum quem persequendo de- siderabat, apprehendit. Reputabat enim optimum 9896 sibi esse vivere, et mori lucrum !?. Quocirca, qui bonum certamen certaverat, fidem servaverat, cursumque consummarat, certaminum pramia,ju- stitizd» scilicet coronam,retulit *?, Coeterum, nec ille, sponse ac liberorum amantissimus,moriendo spon. p sm deseruit, a qua vicissim ipse dilectus fuerat, nec filios suos benevolenüs sus favore privatos voluit ; sed divina providentia judicioque pro vo- tis ad regias edes reducitur; corpore quidem, hoc quo sub aspectum cadit, spiritu vero,quoad id quod oculorum aciem fugit. Adeoque responsorum divi- norum esse praeco perseverat,donec Christusiterum venerit, quocum honore et gloria afficietur,letitio et pulchritudinis ejus deliciis affluens. Mee sunt iste, Pater Patrum, ad te balbutientis voces. Ad nos vero respicias, rogo, qui tui cognomines sumus, vicissimquelargire, ut familiares evadamus. Crea- toris, qui est Christus, sempiterna illa letitia : cui gloria, et imperium, ubique, nunc, et semper, et in perpetua secula seculorum. Amen. MONITUM IN ORATIONEM SEQUENTEM. Ilomiliam in sanctam Barbaram Joanni Damasceno tribuunt varii codicum manu ezara- torum indices. Hanc mihi subministravit Regius 1831, ez quo Latine éam dederat Combefi- sius in Bibliotheca concionatoria ad diem & Decembris, cui quidém diei S. Joannis Damasceni festum Graci consignarunt, ut, ni fallor, significaret auctorem eum esse istius in. sanctissi- mam martyrem oralionis, quá nomen ipsius praefert. Plane nihil in hoc traciatu reperire tst, quod ab ejus dictione, stylo et methodo alienum sit. Quoniam de Barbarae ztate et patria nulli dissentiunt, hic juvat atlexere, quid de utraque repererim in cod. Colb. 2493 vetustis- simo, in quo ejus Vita exstat, ut ante Metaphrastem legebatur: Κατ ἐκείνυς τοὺς καιροὺς βασιλεύηντος Μαξιμιανοῦ τοῦ παρανόµου καὶ ἀσεθεστάτου, Ἠἡγεμονεύοντος δὲ Μαρχιανοῦ, Tv διωγμὸς μέγας τῶν Χριστιανῶν. "lv δὲ τις ἓν τῇ χώρᾳ τῆς ᾿Ανατολῆς καλουμένου Ἠλιούπολις (sic) κατοικῶν dv χωρίῳ ἐπιλεγομένῳ, ὡς ἀπὸ σταδίων δέκα δύο Ῥὐχαϊτῶν, Διόσκορος ὄνομα αὐτῷ, πλούσιος σφόδρα. Tempori- bus illis, imperante scelesto atque impio Maximiano, Marciano prs&fécturam gerenle, facta est magna persecutio contra Chrislianos. Erat autem in regione Orientis, in loco qui He- liopolis vocatur, distatque duodecim stadiis Euchaitis, vir quidam cui Dioscoro nomen erat, dives valde, etc. Et in fine narrationis; Οὐαλέντιος δὲ τις ἀνὴρ εὐλαδὴς καὶ φοθούµενος τὸν θεὸν, ἠτήσατρ τὸ λείψανον τῶν ἁγίων ἀθλοφόρων Βχρθάρας xal ἸΙουλιανῆς, καὶ ἐπιμελῶς κηδεύσας αὐτὰ, ἀπέ- θετο ἐν τόπῳ χαλουμένῳ τῆς Νύσσου P Γελασίοις χωρίῳ ἓν οἰκήματι σεμνῷ, ὡς ἀπὸ μιλίων δύο Eoyat- τῶν' Valentius quidam vir religiosus 8ο timens Deum, petiit reliquias sanctarum martyrum Barbare et Juliane, easque sollicite curavit, ac deposuit in loco qui Nyssi nuncupabatur in Gelasiis, in honesta domo, que duobus millibus Euchaitis distabat. EKuchaita in Paphlagonia exstitisse omnes norund. IB'. Te) tv ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου πρεσδυτὲ- foo τοῦ Δαμασκηνοῦ, ἐγχώμιον εἲς τὴν ἁγίαν καὶ ἔνδοξον τοῦ ἉΧριστου µάρτυρα Βαρθάραν. XII. S. Patris nostri Joannis presbyteri Damasceni, lau- datio sanctse οί inclyte. martyris |Christi Bar- arg. α΄. Ὑπέρχειται μὲν ὀμλλογουμένως ἅκασαν ἔγχω» 1. Sanctorum quidem et eorum qui pietatis causa € Philipp. 1, 231. 39 II Tim. rv, 7. (71) Nonnulla hic desiderantur. (18) Nota legebat χρηστὸν, non Χριστόν. - 7*7 T ' κ... 788 S. JOANNIS DAMASCENI T" martyrio victores exstiterunt, gloriam, gratiamque, À µίων σύνθεσιν, τῶν ἁγίων, καὶ τῆς εὐσεδείας χαλ- et claritatem, omni laudationum compositioni pre- cellere, illique fuco, qui cultis oratorum, artisque sophistice sermonibus collatis veluti symbolis pa- ratur, longe eminere, confessa res est. Ac quidem fore existimo, ut ipsos quoque scientiarum callen- tissimos, ac qui iis excolendis exercendisque otium omne vitauuque impenderunt, argumenti majestas attonitos reddat, consiliique anxios; multo magis mei similes, homines rudes et indoctos, qui ne extremo quidem, ut aiunt, digito, peritiam illam artisque solertiam,et condendz orationis praecepta delibarunt.Ceterum minimeidcirco committendum est, ut orationem aggrediendo, pene stupefacti, conceptuque metu et ignavia cunctantes, nos ipsos, λινίκων μαρτύρων ἡ δόξα, καὶ χάρις, xal εὔχλειε, καὶ τῆς ἐκ ῥητορικῶν λόγων, καὶ σοφιστικῆς τέχνης λάρυγγισµάτων ἑρανιζομένης ὑπερίδρυται πλάσιως, Καὶ καταπλαγείησαν, οἶμαι, καὶ ἀποροίτσαν ἄν zo τὸ τῆς ὑποθέσεως µέχεθος, xal oi λίαν περὶ τὰς τοιαύτας ἐπιστήμας δεινοὶ, καὶ τὸν ὅλον ἑαυτῶν βίον περὶ τὰς τοιάσδε τριθὰς, xal µαλέτας ἐσχολακότε, καὶ χατανηλωχότες' μὴ ὅτι γε ol xa0' ἡμᾶς ἀμαθεῖς τε καὶ ἄπειροι, καὶ μηδ’ ἄκρῳ δαχτύλῳ, τὸ δὴ λεγό- µενον, ταύτης γεγευσμµένοι τῆς ἐμπειρίας τε χαὶ εὐ- τεχνίας, καὶ λογογραφικῆς οχέψεως. ᾽Αλλ’ οὐ περὶ τοῦτο πάντη πρὸς τὴν τοῦ λόγου ἐγχείρησιν οἶονεί πως ἱλιγγιάσαντες, xal δειλἰᾳ συσχεθέντες, xal χατ- οκνήσαντες, ἡμᾶς γε αὐτοὺς, xal τὸ παρὸν φιλήχουν et quiadsunt discendiavidosauditores,emolumenti, p ἀχροατήριον, ἀμοίρους τῆς ἐκ τηλικούτων ἀγώνων quod ex tantorum certaminum, ut par est, mira va- rietate provenit, expertes relinquamus. Age igitur, supernum nobis instinctum et auxilium ab ejusmodi certaminum inspectore et arbitro Christo invocan- tes, quam in presenti merito laudamus, sermone describamus,et velut ob oculos,quanta facultas erit, res illius exponamus, 896 atque inclyte martyris Barbare, cujus solemnia concurrente populo agi- mus, certaminis specimen velut compendio propo- namus: quo nempe potentiam, qua martyres invi- sibili ratione confirmati roboratique sunt, conside- rantes, non modicam utilitatem et emeudationem inde consequamur : non eo spectantes, ut lingue disert:? eloquio et facundia, atque elegantia ser- monis certamina extollamus (non enim h«c ea ope indigent, quz facundia prastetur), sed ita ut res simplici nudaque dictione revitemus. 2. Verum animos mihi jam erigite, o Christo martyribusque devote cetus, mentemque, ne circa ea quz foris sunt aberret, colligentes et contra- hentes, attente quz dicenda sunt, obaudite. Plane siquidem absurdum est, ut ad mundana spectacula, equorumque cursus, vel palestre, vel cujusvis alte. rius ex gymnicis ejusmodi l udis propensiori alacri- tate curramus, agonisque certamen, atque adver- sariorum congressum cernere gestiamus, nec, ta- metsi innumera distrahant, ante recedamus quam finem ei victorem, sublatamque palmam, et coro- nam capiti impositam videamus : idque vero, cum nihil inde commodi referamus. Hic autem, ubi animis utile et spirituale spectaculum est, cujus proses et arbiter, nonunus quisterrenorum regum, sed qui cunctis quz» oculis et animo percipiuntur, dominatur, universorum rex Christus Deus noster ; inspectores, millena denaque millena coelestium exercituum et potestatum ; pugil,inclyta Christique amantissima triumphatrix et martyr Barbara, ad- versarii, non unus quis aut alter, sed primarius, sicut ait Apostolus: Non est nobis colluctatio ad- versus sanuginem et carnem, sed adversus principa- tus, adversus potestates, adversus mundi rectores tenebrarum, adversus spiritualia nequitiz in calesti- περιπετείας, ὡς εἶκὸς, mpooytvopivne ὠφελείες παντελῶς καταλείψωµεν. Φέρε δὴ οὖν, τὴν Erw ῥοπὴν παρὰ τοῦ τῶν τοιούτων ἀγωνισμάτων ἐπόκτοο καὶ ἀθλοθέτου Χριστοῦ, ἴλειω καὶ ἐπίχουρον ἐἔπικα- λεσάµενοι, διαγράψωµεν τῷ λόγῳ, καὶ ὡς οἷόν τε ix ὄψιν παραστήσωµεν, τὴν παρ᾽ ἡμῶν νῦν εἰχότως ti- φημουμένην' xal Zo, τὴν πανήγυριν πάνδηµον σ- µερον ἂγομεν καλλινίκου μάρτυρος Βαρθάρας, τῆς ὅλης ἀθλήσεως, ὡς ἐν βραχεῖ τὴν ὑπόθισιν bon. σώμεθα, ἵνα τὴν ἁοράτως συνεπισχύουσὰν, xal vio- βοῦσαν τοὺς μάρτυρας θείαν κατανοήσαντες δύν- μιν, οὐ τὴν τυχοῦσαν τῇ Φυχῇ προσπορισώµεθα ὄνη- civ καὶ βελτίωσιν οὐκ εὐγλωττίας Ίχοις, καὶ ῥή- - pact τοὺς ἀγῶνας ἐπαίρειν πειρώμενοι. Οὐδὲ rip τῆς ἐκ τῶν λόγων οὗτοι βοηθείας προαδέονται αὐτὰ δὲ δή που τὰ πράγµατα d$ τῇ φράσει διεξερχόμ.: vot. β’. Αλλὰ διανάστητἑ µοι λοιπὸν, ὦ φιλόχοισον καὶ φιλόμαρτυς σύστηµα, καὶ τὸν νοῦν τῆς ἐπὶ τὰ ἔξω περιπλανήσεως περιπτύξαντες xal συσείλε- τες, προσεχῶς τῶν λεγομένων ἀκούσατε. Καὶ TE ἄτοπον, ἐπὶ μὲν τὰ κχοσμικὰ θέατρα, ἱπποδρομίας f παλαίστρας φημὶ, fj τινος τῶν τοιούτων γυμνιχῶν ἀγώνων προθύµως συνδραμεῖν, καὶ τὴν ἅμιλλαν τῆς ἀγωνίας, xni τὴν τῶν ἀντιπάλων συμπλοχὴν ὁς- ηγμένως ἐθέλειν ἴδεῖν, καὶ μὴ πρότερον ἀποστῆνει, κἄν µυρία περισπῶνται, πρὶν τὸ τέλος, καὶ τὸν vi- χην ἀπενεγκάμενον ἐποπτεῦσαι, τὸ βραθεῖὀν τε ἀρά: ptvov, xal τὸ στέφος ἀναδησάμενον, xaltot μηδὺν ἑαυτοῖς ἐχεῖθεν «ἐπιφερομένους τὸ ὄφελος. Εντεῦθε δὲ ἔνθα ψυχωφελὲς, xal πνευματικὸν ἡμῖν πρόκειται θέατρον, ἀγωνοθέτην μὲν κεκτηµένον, οὐχ ἕνα e ἐπὶ γῆς βασιλέων, ἀλλὰ τῶν ἁπάντων ὁρατῶν xri ἀοράτων ἡγεμονεύοντα παντάνακτο Χριστὸν τὸν θεῦν ἡμῶν, θεατὰς δὲ, τὰς χιλιάδας καὶ μυριάδας τῶν ἐπουρανίων στρατιῶν xal δυνάµεων, ἀγωνιουμό) δὲ, Βαρθάραν τὴν ἀοίδιμον, καὶ παμπόθητον τοῦ Χριατοῦ στεφανῖτιν xal μάρτυρα, ἀντιπάλους à, oóy ἕνα που, fj δεύτερον, ἀλλὰ πρῶτον μὲν, καθώς φησιν ὁ Απόστολος; Οὐ γὰρ ἔχομεν τὴν si πρὸς alga, xal σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς dppio πρὸς τὰς ἐἑξουσίας, πρὸς τοὺς κχοσµοκράτορας | 146 LAUDATIO 8. BARBARJE MART. 786 τοῦ σκότους, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας A bus 3, id est. celestium causa. Preterea propius ἐν τοῖς ἐπουρανίοις, τουτέστιν, διὰ τὰ ἐπουρᾶνια. Πρὸς τούτοις δὲ, καὶ τὸν ἴδιον κατὰ σάρχα πνεῦμα, καὶ τοὺς κοσμικοὺς ἡγεμόνας, xai. ἄρχοντας, οὕς ἡ κάναγνος τοῦ Χριστοῦ ἀμνὰς Βαρθάρα παλαιστρίτας ἐχέκτητο, ἐξ ὁρατῶν καὶ ἁοράτων πολεμίων συγ- κειμένων. | 4. Τοιαύτης οὖν ἡμῖν ἆθλων θεωρίας προτιθεµέ- νης, ὀύκ ἐπισπεύσομεν πρὸς τὴν τούτων ἑπόπτευσιν, χαὶ τὰς συμθολὰς, xal πλοκὰς, xai λαθὰς ἀμφοτέ- puv (19) χαταρδωµεν, xal vl» νίχην τῆς ἡμετέρας ἱερονίπου, xal στεφανίτιδος ἐπαθρήσομεν; καὶ τοὺς uiv στυγεροὺς δαίμονας ἠττωμένους xal καταισχυ- νοµένους xal πίπτοντας, τοὺς ἀγγελικοὺς δὲ δήµους ἀλαλαγμοὺς ἐπιφωνοῦντας, καὶ ἐπινιχίοις χρότοις τὴν χαλλίνιχον εὐφημοῦντας καὶ γεραίροντας, xal Χρίστὸν αὐτὸν ὡς ἀγωνυθέτην, τοῦ βασιλικοῦ θρόνου, χαθάπερ ἐπὶ Στεφάνου τοῦ πρωτοµάρτυρος, ἔπαν-- στάµενον, xai τοὺς στεφάνους Ἠπροτείνοντα, xal ἱδρῶσι περιδῥεομένην τὴν νικηφόρον, ὑπ ἀγγέλων ῥορυφορουμένην ὑποδεχόμενοι, καὶ περιπτυσσόµε- νου, xai τοῖς ἑπουρανίοις θαλάμοις, καὶ νυμφῶσιν ἐνευναίοντα» Τί τοῖς φιλοθεάµοσι τοῦ τοιοῦὸς θεά- µατος τερπνότερον, 1| ἡδύτερον, Ἡ ἐπικερδέστερον ; « Μαχάρισον Ὑὰρ, roiv βΒασιλειος ὁ ἱερὸς τῆς Ἐκ- χλησίας διδάσκαλος, Ὑνησίως µαρτυρήσαντας, ἵνα Ίενῃ µάρτυς τῇ προαιρέσει, xal ἐκθᾷς (80) χωρὶς αἵματος, xai µαστίγων, xal αἰχισμῶν (81). » "Apá ley τις ἑτέρα τῆς τοιαύτης ἐποφίας Ἡ πραγµα- τείας χερδαλεωτέρα, xal τὸν πλοῦτον προσρέρουσα πλείονα; οὔ µοι δοχεῖ. ᾽λλλὰ τί πέπονθα, ὦ φίλοι; πρὶν τῇ ἀρχῇ τῶν C ἀγώνων προσθάλωµεν, πρὸς τὸ τέλος ἡμᾶς ὁ λόγος παρώρμησεν. "Αγε δὴ οὖν, αὐτὸν ἀνακαλεσάμενοι, τῶν προθύρων τοῦ μαρτυρίου ἐπιδῶμεν ἤδη, καὶ τῆς κατὰ µέρος διηγήσεως καταρξώµεθα. ὃ, Τοῦ παναγάθου, xal φιλοικτίρμονος θεοῦ Λό- qo» τὸ ἴδιον πλαστούργιμα, ὅπερ κατ’ εἶχόνα τὴν ἑαυτοῦ ἀρχῆθεν πεποίηχκεν, xal τῶν ἐπιγείων τήν ἁγεμονίαν ἐγχεχείριχεν, ὑπὸ τῆς τοῦ νοητοῦ δὲ διὰ τοῦ αἰσθητοῦ ὄφεως ἁπάτης ix τῆς τοῦ παραδείσου τρυφῆς ἐξενηνεγμένον ἑωραχότος, xai λοιπὸν δεδου- λωµένον, καὶ παγγενεὶ οὐ μόνον τῇ φθορᾷ ὑποθεθλη- μίνον, ἀλλὰ xai tlg πολυσχεδεῖς πλάνας xal πάθη ἀτιμίας ὑπηγμένον, xal τοσοῦτον τῷ ζόφῳ τῆς ἆσε- θείας τοὺς ψυγιχοὺς ἀφθαλμοὺς ἑσκοτισμένον, ὡς etiam carnalis spiritus, mundique presides et ma- gistratus ac principes, hos castissima Christi ovis Barbara luctatores nacta est, conflato ipsi hostium tam visibilium quam invisibilium cuneo. 3. Talibus itaque certaminibus nobis ad specta- culum propositis, annon festinabimus ad hec cer- nenda,ut utrorumque congressiones, inflexiones, et prehensiones contemplemur, et sacr: victricis corona redimit» triumphum cernemus ? ac quidem infestos diemones superatos, magno suo pudore cadentes : angelorum autem populos leto strepitu acclamantes, et victoris, plausibus victricem egre- giam exornantes: ipsum denique Christum, uti certaminum preesidem e regia sede, haud secus at- queStephano protomartyri, assurgentem et coronas porrigentem, inque colestibus thalamis et toris circeumfusam sudoribus victricem, et ambitioso angelorum satellitio deductam, collocantem ? Quid spectaculorum amatoribus ejusmodi spectaculo ju- cundius aut delectabilius ? « Beatos illos predica, inquit sacer Ecclesi; doctor Basilius, qui martyrio vere sancti sunt, ut animi proposito martyr ipse efficiaris, et evadas 8977 sine cruore, verberibus et suppliciis. » Nunquid ulla altera inspectio aut negotiatio est, que majorem questum, ac divitias ampliores afferat? plane non puto. Verum quid accidit, dilectissimi? cum certami- num primordia necdum attigerimus, in finem nos oratio pepulit. Age igitur, ea ad initium revocata, in martyrii atria pedem ante inferamus, tumque sigillatim cuncta narrare incipiamus. 4. Cum benignissimus misericordissimusque Deus Verbum, figmentum suum, quod ab initio ad imaginem suam condiderat, cuique terrenorum principatum | commiserat, spiritualis serpentis fraude, aspectabilis serpentis opera, paradiso volu- ptatis ejectum conspexisset, jamque adeo manci- patum nec mortis duntaxatinteritioni cum universa progenie addictum, sed et in diversissimos errores probrosissimosque affectus devectum, eaque im- pietatis caligine mentis oculos obcscatum, ut eo Xii τὸν ὄντως ὄντα Θεὸν καταλελοιπέναι, ξύλοις δὲ D qui vere Deus est derelicto, diis ex ligno et lapide καὶ λίθοις, xal ἀναισθήτῳ ὕλῃ τὴν πβοσχύνησιν προσενηνοχέναι, καὶ ὑπὸ τοῦ πονηροῦ, xal ἆποστα- τιχοῦ δαίµονος elc ἔσχατον ἆδου xai ἀσεθείας ἑξω- σμένον καὶ κατεῤῥιμμένον, οὖκ Ίνεγκεν τὴν τοῦ ἁλάστορος τυράννου ὕδριν, xal τοῦ πεπλχνηµένου ἀνθρώπου ἀπηλπισμένην ἀπώλειαν. Οἴκτῳ δὲ μᾶλλον τοῦ ἰδίου ἀναλαθὼν ποιήµατος, ἐξ ἀπειρογάμου νεά- *! Ephes. v1, 12. 79) Legero, χατανοήσωμµεν. 80) Apud Basilium, χωρὶς διωγμοῦ, γωρὶς πυρὸς χωρὶς µαστίχων, τῶν ὠτῶν, Mi ! esa δω. fabricatis expertique sensus materie cultum adhi- beret, atque a nequissimo et desertore de monein extremam inferni, et impietatis foveam detrusum et projectum ; nefarii tyranni injuriam non tulit, necdesperatam decepti hominis perditionem.Quam- obrem ut creature sue opitularetur, ex puella nu- ptialis congressus nescia assumptum vellus bonus μένος. (81) Basil., Hom. in 40 martyr. 787 8. JOANNIS DAMASCENI T8 ipse Pastor induit, seductumque illius specie ad- À νιδος τὸ χώδιον 6 Ποιμὴν ὁ καλὸς περιεθετο, δὲ οὗ versarium, et cruce expugnatum, tyrannide, ut justum erat, ejecit ; utpote qui per summam inju- riam, mortem ad ultionem peccati decretam, ad- versus illum instruxerat, qui a peccato imtunis esset. Non enim mortis pene et vindicte erat ob- noxius, qui peccatum minime gustaverat. 5. Quamobrem ille qui injuste hominem peremit, vicissim ipse jure perimendus erit, et quas conqui- sierat opes amissurus est. Illius etenim interemptio, potestatis amissio et ejectio est : demonum quippe genus immortale conditum a Deo fuit. Sed et Do- minus quo passus est tempore, aiebat: Veni prin- ceps mundi Γι], et in me non inveniet quidquam 13: hoc est nullum germen eorum quo seminavit, aut peccati vestigium, autodorem, autumbre indicium. p Nam, ut cum propheta loquar : Peccatum non fecit, nec dolus inventus est in ove ejus 9. Quocirca iterum dicebat : Nunc judicium est. mundi, nunc princeps hujus mundi ejicietur foras 3; sive tyrannidem amittet, et amandabitur. Sua igitur resurrectione, humana massa reparata, sanctos deinceps aposto- Jos in universi terrarum orbis finis emittit, ut salu. tarem praedicationem hominibus annuntient, et ad suum reducant auctorem, Spiritusque fulgoribus impietatis tenebras dissolvant, errorem extermi- nent,veritatem doceant. Inde, quemadmodum ignis copiosissima amplissimaque lignorum strue cor- cepta, celerrime elatiorem in flammam exsurgit, aliaque ex aliis vicina depascitur, neque lucis suc vim in 898 angulo potest abdere, sed cunctis etiam remotissimis conspicuam reddit : sic divinus ille ignis, quem ut mitteret in terram, Dominus supra terram ascendit *5, ille, inquam, qui omne peccatum, omnemque pravum etterrenum habitum et affectionem absumit et abolet, per apostolos eo- rumque successores, in hominum animos commi- grans ; eos quidem quotquot lenes erant mollesque et reformationi idonei, suumque auctorem, atque a captivitate cui addicti erant, redemptorem ex- spectabant, confestim abstersis peccatorum sordi- bus et emundatis, divinos, lucidos et claros ador- navit ; illos autem qui impietatis labem alte hause- rant, ac vespertilionum more, ne lucente quidem 8ole suis ipsorum oculis micantem lucem inferri sustinebant, sed in tenebris perpetuo agere et in τὸν ἀντίδικον δελεάσας, xal τῷ σταυρῷ xatayowviet. µενος, δικαίως τῆς τυραννίδος ἐκθέθληκεν, ὡς dil. χως τῷ ἁμαρτίας ἀπείρῳ, xa0' ἦν ὁ θάνατος ὥρισο, τὸν θάνατον ἐφοπλίσαντα. Οὐ Ὑὰρ θανάτου εὐθύνεις καὶ ἐπιτιμίοις ὄπέχειτο, ὁ ἁμαρτίας πεντάκεσιν ἄγευστος. t. Ὁ τοίνυν τοῦτον ἀδίχως ἀνπρηχὼς, iiu ἀνταναιρεθήσεται, xal οὗ ἐκέκτητο πλούτου, στερ- θήσεται, "Exelvou γρ ἀναίρεσις, dj τῆς ἐξουσίτ ἐστὶν ἐχθολὴ xal ἔκπτωσις' ἀθάνατον γὰρ τὸ ὅσιμή- vtov φῦλον ὑπὸ τοῦ Ετίστου δεδηµ.ούργητα,. Καὶ ὁ Κύριος γὰρ παρὰ τὸν τοῦ πάθους καιρὸν ἔφασχεν' Ἔρχεται ἄρχων τοῦ xócpoo τούτου, καὶ ἐν iuo εὐρήσει οὐδὲν τουτέστι, τῶν ἐκεί[νου σπερµᾶτων γεώργιονι fj ἁμαρτίας ἴχνος, fj ὀσμὴν, f) ἀποσχίασμα, ᾽Αμαρτίαν γὰρ οὖκ ἐποίησεν, προφητικῶς εἶπεῖ, αὐδὲ δόλος εὑρέθη iv τῷ στόµατι αὐτοῦ. Διὸ χαὶ πάλιν ἔλεγεν, Νῦν Χρίσις τοῦ χόσµου τούτου ἑστίν' νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκθληθήσεται Ru, fto, τῆς τυραννίδος ἐκπεσεῖται, καὶ µεταστήσετα.. Διὰ τῆς ἑαυτοῦ τοιγαροῦν ἀναστάσεως τὸ ἡμέτερον ἀνασκευάσας καὶ ἀνανεωσάμενος φύραμα, τοὺς ἱεροὺς λοιπὸν ἀποστόλους χατὰ πάσης ἐκπέμπει τῆς οἶχου- µένης τὰ πέρατα, τὸ σωτήριον τοῖς βροτοῖς διαὲλ- λοντας χήρυγµα, καὶ πρὸς τὸν ἴδ.ον ποιητὴν ἐπτνά- Ύοντας, καὶ τῆς ἀθείας τὸν σκότον τοῖς τοῦ πνεύμα” τος ἁμαρύγμασιν διαλύοντας, xal τὴν πλάνην Ur φανίζαντας, xai θεογνωσίαν διδάσκοντας. ᾿ντενβεν ὥσπερ πολυξύλου, xal ἀμφ'λαφεστάτης ὕλις πῦρ ἐπιδραξάμενον, τάχιστα εἷς ἐπηρμένην φλόγα ἐπαί- ρετει, καὶ efc τὰ προσεχῆ μεταθατικῶς δαδίδοττι’ καὶ τὴν Λαµπηδόνα, xal ἐνέργειαν οὐκ i» τῷ παρῖ- θύστῳ κατέχειν δύναται, ἀλλ᾽ ἔχδηλον ἅπασι, καὶ τοῖς μακρὰν ἀπῳκισμένοις καθίσσησιν, Οὕτως δὴ λοιπὸν καὶ τὸ θεῖον πῦρ, ὅ βαλεῖν ἐπὶ τῆς γῆς, 9 τῆς γῆς ἄνωθιν καταπεφοίτηχε Κύριος, τὸ dva) utat ἁπάσης ἁμαρτίας, καὶ μοχθηρᾶς, καὶ ὑλώδοῦς ἔξεώς τε, καὶ διαθέσεως διὰ τῶν ἁποστόλων, xal τῶν toj των διχδόχων, elc τὰσ ἀνθρωπίνας διαθαῖϊνυν ψυχάς. Καὶ τὰς piv, ὅσχι λεῖαί τε ἦσαν, καὶ ἁπαλεί, xii πρὸς ἀνάπλασιν ἐπιτήδειαι, καὶ τὸν ἑαυτῶν ποιητὴν καὶ λυτρωτὴν ix τῆς συνεχούσης αἰχµαλωσίάς ἔπι- ποθοῦσαι, xal ἀναμένουσαι, αὐτίχα τῆς τῶν ἆμαρ" τηµάτων κηλίδος ἀποσμῆχον, καὶ ἀναχαθαῖρο, θεοειδεῖς, καὶ φωτεινὰς, xxl λαμπρὰς ἀπετόρνευτε' ceno volutari maluerant, extremo gehenne igni [) τοὺς δὲ γε κατὰ βάθος δεδεγµένους τὴν τῆς ἀτεδείτι addixit, ceu qui sponte insanabiliter laborare cupi- verint. ἐκουσίως ποιότητα, καὶ νυκτερίδων δίκην μήτε τοῦ ἡλίου λάμψαντος τὸ φέγγος τοῖς ἑαυτῶν ὀφθαλμοῖς βουλομένους εἰσδέχεσθαι, ἀλλ) idv σκότει διάχειν, καὶ τῷ βορθόρῳ ἐγκαλινδεῖσθαι διηνεκῶς προαιρου” µένους, τῷ τελευταίῳ τῆς γεέννης πυρὶ παρέπεμπεν, ὡς ἀνίατα νοσεῖν ἐθελουσίως ποθήσαντας. 6. Verum ejusmodi non fuit celeberrimo Barba- ro sacratissimusacpurissimus animus. Quin potius fidei splendore suscepto, et tenebris cum luce col- latis,immensum intereas discrimen comperiens, et quantum Dei notitia idolorum erorri et caligini antecelleret, statim, ceu terra bona et pinguis, ος. ζ. Αλλ' οὐ τοιαύτη τῆς πανευφήµου μάρτορκ Ἡαρθάρας ἡ παν[ερος καὶ καθαρωτάτη ψυχἠ, i γμένη δὲ μᾶλλον τὴν αἴγλην τῆς πἰστεως, xzi «à qi τῷ ζόφῳ συγχρίνασα, καὶ τὸ ἀσύγχριτον ὅσον Unt οχιχῶς lóo0ca, κεκτηµένη τὴν gelav Uni pvo πρὸς τὴν τῶν βδελυγµάτων πλάνην καὶ σκύτασὺ, 3? Joan. xiv, 30. ?? Isa. v, 3, 9. ** Joan. xit, 31. 15 Luc. xir, 49 789 LAUDATIO 8. BARBABJB MART. 700 εὐθὺς ὥσπερ v7] χαλή τε καὶ πίων, *)v οὁράνιον σπό- A lesti semine suscepto,mandatorum exsecutione di» pov ἁρπάσασα, xal ἐπιμελῶς τῇ ἐργασίᾳ τῶν ἐντολῶν γιτωργήσασα, ἔχαρποφόρησεν cle τριάκοντα, καὶ ele ἐξήχοντα, xal εἰς ἑκατὸν, ἀναθάσεις ἐν τῇ κχαρδίφ τιθεµένη, καὶ πρὸς ἀρετῶν προθαίνουσα τελειότητα. Πέρας δὴ οὖν, τὸ προφητικὸν ἐδέξατο λόγιον, Καὶ πλησθήσεταί, φάσχον, πᾶσα ἡ vf τοῦ γνῶναι €» Κύριο, ὡς ὕδωρ πολὺ (82) καλύπτον θαλάσσας τῶν ἐθνῶν δηλαδὴ τὰ συστήµατα, θαλάσθας τροπι- χῶς τῆς προφητικῶς προσαγορευουσης χάριτος. Αλλ' οὐχ Ίνεγχεν ὁ µισάγχαθος χαὶ οιλοπόνηρος δείµων τῶν σωζοµένων τὴν πληθὺν ὁρᾶᾷν ὀσημέραι mpoxó- πτουσαν. Ὁ γὰρ ἐν ἀρχῇ τὸν ᾿Αδὰμ μετὰ τῆς συζύ- yo» βασκήνας τῆς ἓν παραδείσῳ διαγωγῆς, σχολή γι ἂν ἑκαρτέρει τὰς ἀἁναριθμήτους µυριάδας, οὖκ εἷς παράδεισον αἴσθητὸν καὶ ἐπίγειον, ἀλλ’ εἷς οὐρανὸν, ἀφ᾽ οὖπερ αὐτὸς ὡς σιδήρεος βόλος ἑβέῤῥιπται, διὰ πίστεως τῆς εἷς Χριστὸν θεώμενος ἀναθαίνοντας. Εξειτεῖται τοίνυν τὴν πεῖραν ὁ πειραστής οὐ γὰρ ἴχει μὴ λαμθάνων κατ οὐδενὸς τὴν ἐξουσίαν, ἀλλ’ ὥσπερ πάλαι ἀκηχοὼς τοῦ θεοῦ τῷ ἰδίῳ ἐγκαυχω- µένου θεράποντι, καὶ φάσκοντος, Ἡροσέσχες τῇ διχνοίᾷᾳ σου τῷ θεράποντί µου Ἰὼδ, ὅτι οὐκ ἔστιν xiv αὐτὸν ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς, ἄκακος, Bl. χαιος, ἀλγθινὸς, θεοσεθἠς, ἀπεχόμενος ἀπὸ παν- τὸς πονηροῦ πράγματος ; Εὐθὺς ἐκεῖνος τῷ φθόνφ πληχεὶς, ἀπεχρίνατο, M3) δωρεὰν Ἰ]ὼδ τὸν Κύριον σἶδιται; κ. τ. ᾱ. Αλλ' ἀπόστειλόν µε, Ive. ἄψωμαι τῶν σαρκῶν αὐτοῦ, st μ] elc πρόσωπον εὐλογεῖ. Elta βουλόμενος πᾶσιν ἁποδεῖξαι τὸν ἴδιον θεράποντα ὁ θιὸς, καὶ ἓν τοῖς ἐσχάτοις κινδόνοις στεῤῥὸν καὶ ἐνάλωτοφ, τούτῳ τὴν αἴτησιν δίδωσιν, ἵνα μὴ δόξτι ὡς ἔτυχεν εἱρῆσθαι dj χαύχησις. Οὕτω καὶ «ότε, ἀκηκοὼς i παµπόνηρος τοῦ Κυρίου περὶ τῆς Ἐκκλησίας ἐγκω- μιαστιχῶς ἀποφαινομένου, Καὶ πύλαι ἆδου eb κα» τισχύσουσιν αὐτῆς, πύλας ᾷδου τὰς παντοίας τῶν κλάσεων ἰδέας slc ἆδην καὶ θάνατον ὠθούσας, καὶ Ἀχταχούσας ὀνομάζοντος, ἑξαιτεῖται πάλιν ἀναιδῶς τὴν πεῖραν. Καὶ δὴ λαθὼν τὴν ἑξουσίαν, ὄργανα λοι- Ti τῆς ἀσεθείας μεστὰ, xal αὐτῷ τῇ τοῦ τρόπου παρισουµένους ὠμότητι ἀκλεξάμενος, τούτους καθί- σησιν ἡγεμονας καὶ ἄρχοντας' καὶ δόγµα µαθολι” χῶς δι’ ἐχείνων ἐκτίθησιν, «o0 μῖν Χριστοῦ παύεοθαι τὴν προσχύνησιν, εἰδώλαίς δὲ τὰς θυσίας προσφί- βεσαι, καὶ ἀφειδῶς παντοίαις κολάσεσιν ἑναι- βεῖσθαι τοὺς ἀντιλέγοντας. Ἐντεῦθεν ἡλιχία πᾶσα, καὶ ἀξία, ἀῤῥένων τε καὶ θηλύων, χόρτου δίκην ἆσυμ. παθῶς χατεΏερίζετο τῶν Χριστοῦ τὴν πίστιν μέγρι ῥανάτου τηρεῖν προαιρουµένων ἄτρωτον, καὶ ἆπα- βεγχείρητον, U. Κατ ἐκείνου δὴ οὖν καιροῦ, Μαξ.μιανοῦ τοῦ ἀπιθοῦς βασιλεύοντος, ἡγεμονεύοντος, δὲ Μαρκιανοῦ, ἦν τις τοπάρχης, φησὶν, ὀνόματι Atdaxopoc, πλούσιος σοόδρα, ἐμμανὴς δὲ περὶ τὴν τῶν ἀψύχων εἰδώλων χροσκόνησιν. Οὗτος μονογενὲς ἴσχε θυγάτριον, Bap- ligenter exculta, tricesimum fructum, sexagesi- mbumque, ao centesimum attulit, ascensiones in corde suo ad virtutum perfectionem provehens. Quamobrem impletum tandem est prophetioumil- lud oraculum,quo dicitur:Repleta est terra cognitione Domini, quasi aqua multa cooperiens maria ** i prophetica soilicet gratia figurato sensu gentium octus sio appellante. At non tulit ille bonis infe. stus et nequissimus demon, ut eorum qui salute donandi essent, novis quotidie accessionibus au- gescentem censum videret. Qui enim ab initio felicem illam in paradiso vite rationem Adamo conjugique inviderat, multo minus, cum sic innu- merabiles myriadas,non inaspeotabilem terrenum - que paradisum, sed in colum, unde ipse veluti ferrea moles projeotus fuerat, per fidem in Chri- stum ascendentes cerneret,rem non sustinuit.Quo- circa tentandi licentiam tentator poscit. Nullam quippe adversus aliquem potestatem habet, quin acoeperit. Sed sicut olim,cum Deum de famulo suo gloriantem audivisset, atque diaentem : Attendisti mente (ua servo meo Job, quod non sit homo qualis ille super terram, innocens, justus, veraz, colens Deum, abstinens ab omnire mala * ? mox ille invi« dia percitus, respondit : Num gratis Job Dominum colit ** ? et quae sequuntur ;sed mitte me, ut tangam ejus carnes,nisi in. faciem benedicat *, Tum Deus, ut famuli sui in extremis quoque periculia firmam et invictam animifortitudinem oonspicuam faceret, petenti diabolo annuit, ne frustra gloriatus vide- retur. Sic tupo etiam | scelestissimus, audito quod Dominus de Eoolesia non sine megni(ice Jaudis ti- tulo dixerati Bt porta inferi non. prevalebunt ad« versus eam ?* (ubi portas 899 inferi varii omnim que generis oruoiatue, qui ad inferos et mortem trudunt et precipitant,appellavit),rursus impuden- ter tentandi postulat facultatem. Qua accepta, de- lectis deinceps omni impietate plenis, sibique sm- vitia paribus instrumentis, hos prefectos et prin- cipes conatituit,perque 60s universale hoc edictum sancit: Desinat Christo oultus adhiberi ; idolis victimes flant; ac eontradicentes nulla indulgentia omni suppliciorum genere pereant. Hinc omnis stas et dignitas, masculi et femine, qui Christi fidem ad mortem usque inviolabilem sinceramque ser- D vare proposuissent, haud secus ae fenum nulla misericordia demetebantur. 7. Per id itaque tempus, imperante impio Maxi«- miano, et Marciano preeside,erat quisregionisprew- positus, Dioscorus nomine, valde dives, erga in- animata idola ad insaniam devotus. Hic unicam susceperat filiam, nomine Barbaram, egregia pul- X Isa. xi, 9. 51 Job 1, 8. 35 ibid, 9. ?* tbid. 11. 5 Matth. xvi, 18. (82) Syxt. ἅ χατακαλύψαι, qua possit operire, 791 B. JOANNIS DAMASCBNI 792 chritudine formosam, et morum honestate insi- A θάραν ὀνόματι, κάλλους ὡραιότητι διαπρίπουσαν, xal gnem. Quamobrem exstructa turri alta,in ea virgi- nem,ne hominum aspectibus pateret, ob florentem prefulgentemque venustatis claritatem et splendo- rém conclusit.Quse cumillic ageret,a scculi rerum tumultibus vacans, pietate plenas cogitationesani- mo versabat,easque colebatet alebat.Sic enim com- paratum est,ut solitudo subtilium et premagnifico- rum cogitatuum parens sit. Ac quidem idolorum errorem et cultum, ut qui ad inferni laqueum tru- deret, exsecrabatur: veram autem Christianorum fidem,sancteque et consubstantialis Trinitatis ve- nerandam confessionem, ceu que in celos subve- heret,confovebat et amplexabatur ; ac doctrinam de animi immortalitate,de regno celorum, de pe- renni beatitate,necnon de gehenna,sternoque illic supplicio; insuper vero temporanearum seculi rerum instabilem labilemque vertiginem, animo pingebat ac volvebat, instructas item lampadibus virgines, incorruptibili sponso Christo in colesti thalamo copulatas,et interioris etarcane felicitatis deliciis potientes, perpetuo sibi representabat, ac beatissima illa sorte inexplicabilique gaudio, et ea gloria quam sermo nullus eloquatur, digna fleri gliscebat, desiderabat, et exorabat. 8. Dum prudens etcasta virgo ejusmodi conside- rationibus animum constiparet, adfuit pater : et multis proceribus profltentibus pluris se facereillius nuptias etconnubium.jubet ipsam votis annuere.At illa sermones ejusmodi tanquam nugas et sibi mole- $tos spernens, irato vultu patrem inspiciens,perni- ciosam hanc animo cohortationem prorsus submo- vet,denuntiatque rem ejusmodi nunquam suggerat. Ridiculum enim prorsusque absurdum virgo cense- bat, quse se semel colesti et immortali Christo ad- dixisset ac copulasset, iis qui vermium instar in cenosis se volutantium lacubus in gentilitatis luto versabantur,obsecundare.9 60 Quocirca puell» pa- rens,omni diligentia balneum construens,cum duas fenestras ad austrum,quibus lumen induceretur,fa- bris imperasset,in locum quemdam profectus est. At Trinitatis ancilla sponsaque Barbara,dispecto sdi- ficio, operarios, ut tres fenestras structure apta- rent, compulit. Tum reversa, cum se iterum spe- ciosa virgo in turrim suam recepisset, simulacra videt qua pater colebat,animi sensusque expertia : mox Spiritu sancto repleta, divinamque ac prexfer- vidam emulationem assumens, in eorum despica- biles vultus conspuit, opportune Davidicum jllud melos usurpans : Similes vobis ftant qui faciunt vos, et omnes qui confidunt in vobis *!, O beatam vere et religiosam animam { O flde ferventem puellam, fide ornatam ! Oadolescentulam divino sensu ac pruden- tia patris insaniam dementiamque irridentem! O fl- liam parentis Evee firmo sensu revocantem fatuita- *! Psal. cxi, 8. τρόπου σεµνότητι διαλάμπουσαν. Πύργον οὖν ὑψηλὸν δειµάµενος, ἐχεῖσε τὴν παρθένον χατέκλεισεν, ὥστε μὴ ὁρᾶσθαι αὐτὴν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων, διὰ τὴν ἔκαν. θοῦσαν καὶ ἁπαστράπτουσαν τοῦ κάλλους φανότητα καὶ λαμπρότητα. Λὐτόθι οὖν διαιτωµένη, ἆτερ τῶν ἔξωθεν θορύθων ἀφησυχάσασα, λογισμοὺς ἀνεχίνει θεοσεθεῖς, καὶ τούτους ἐγεώργει, καὶ ἔτρεφεν' οἶδε γὰρ ἐρημία ἐννοιῶν ἰσχνῶν καὶ μµεγαλοφυιστέτων µήτηρ καθἰστασθαι. Καὶ τὴν μὲν τῶν εἰδώλων πλά- νην καὶ λατρείαν, ὡς εἲς ᾷδου πέταυρον χατάγου. σαν ἐθδελύττετο, τὴν δ᾽ ἀληθῆ τῶν Χριστιανῶν nie τιν, xal τὴν τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου Τριάδος σεπτὴν ὁμολογίαν, ὡς εἷς οὐρανοὺς ἀνάγουσαν, περιέθαλτι xai προσ[ετο’ τούς τε περὶ ἀθανασίας ψυχῆς λόγους, περί τε βασιλείας οὐρανῶν, καὶ τῆς τῶν ἀκηράτων ἀπολαύσεως, περί τε γεέννης, xal τῆς ἐχεῖτε ἁτιλω- τήτου χολάσεως, πρὸς τούτοις δὲ, xal τὴν τῶν κροσ. καίρων τοῦ χόσµου τούτου πραγμάτων ἄστατον περι- φορὰν καὶ ἀθέθαιον κατὰ νοῦν ἐζωγράφει, xal ἀνείλιττεν' καὶ τὰς λαμπαδηφόρους παρθένους, τὰς τῷ ἀφθάρτῳ νυμφίῳ Χριστῷ ἐν τῇ ἐπουράνίῳ t29- τάδι συναπτοµένας, καὶ τῆς ἕνδον ἀποῤῥήτου αατα- τρυφώσας µακαριότητος, ἀεὶ ἐφαντάζετο. Καὶ τῆς πανολθίου ἐκείνης µοίρας καὶ χαρμονῆς ἀνεκφ[άστον, καὶ ἀνεκλαλήτου δόξης, καταξιωθῆναι ἐγλίχετο, καὶ ἐπεθύμει, καὶ ηὔχετο. η’. Ἐν τοῖς τοιούτοις oov θεωρήµασι τῆς σώφρο. voc xal ἁγνῆς παρθένου τὴν ψυχὴν πυχναζούσες, ἐφίσταται ὁ πατήρ. ᾿Αναδιδασκόντων δὲ αὐτὸν κολ- λῶν µεγιστάνων, xal περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι τὴν ταύ- της συζυγίαν τε, xal πρὸς γαμιχὴν ὁμιλίαν covi- φειαν, εἷς τοῦτο αὐτὴν ἐπινεῦσαι προυτρέπετο. Ἡ δὲ τοὺς τοιούτους λόγους ὡς λήρους, xal ὀχλιρὼς διαπτύσασα, μετ ὀργῆς τῷ Ἠυεγεννηκότι ἐμθρίθως ἀτενίσασα, τὴν φυχοθλαθῆ ταύτην παραίνεσιν σαν» τελῶς ἀποσείεται, μηκέτι μνήμην τοιούτου πράγµα- τος αὐτῇ προσάγειν παρεγγυήσασα. Γελοῖον γὰρ χαὶ πάσης ἁτοπίας ἀνάμιστιον ἡ παρθένος ἡγήσατο, καθάπαξ ἑαυτὴν τῷ οὐρανίῳ καὶ ἀθανάτφ νυμφίφ ἀναθεῖσά τε xal συνάφασα, tt τοῖς σχωλήκων δίκην ἱλυώδεσι τέλμασιν ἱλυσπωμένων ἑλληνικῷ βορθόρφ ὑπείξειεν. Ὁ τοίνυν ταύτης πατὴρ βαλανεῖον σπουδᾷ πολλῇ τὸ τηνικαῦτα οἰκοδομῶν, ἐπιτάξας τοῖς τεχνί ταις κατὰ νότον δύο θυρίδας φωταγωγοὺς χατασκευ» άσαι, ἀπεδήμησεν tlc χώραν τινά. Ἡ δὶ τῆς Τριάδος δούλη καὶ νύμφη Βαρθάρα, τὸ ἔργον τῆς οἰχοδομῆς ἐπισκεψαμένη, τρεῖς θυρίδας ἐφαρμόσαι τῷ οἴχοδο- µήµατι τοὺς ἑργάτας ἠνάγκασεν. Ἐπανιοῦσα δὲ, xii παλινδρομοῦσα ἀπὶ τὸν ἴδιον πύργον ἡ xa), παρθίνος, ὁρᾷ τὰ ἄψυχα καὶ ἀναίσθητα εἴδωλα, οἷς τὸ σέδας ὁ πατὴρ προσεχόµιζεν, καὶ δὴ Πνεύματος ἁγίου κλησ- θεῖσα, καὶ ζῆλον ἀναλαθοῦσα ἔνθεον xai ἀνάπυρον εἰς τὰ ἄτιμα αὐτῶν ἐνέπτυσεν πρόσωπα, τὸ τοῦ προ” φήτου Δαθὶδ εὐχαίρως εἰποῦσα µελφδημα, "Ὁμοιοί ὑμῶν Ὑένοιωτο ol ποιοῦντες ὑμᾶς, καὶ πάντες οἱ πεποιθότες ἐφ᾽ ὑμᾶς. Ὢ µακαρίας ὄντως, καὶ gdt- 793 LAUDATIO 8. BARBARJE MART. 704 θέου φυχῆς | Ὢ νεάνιδος πίστει ζεούσης, πίστει χε- A tem ac deceptionem ! Illa, nuda hostis suggestione χοσμηµένης | "8 χόρης συνέσει θείᾳ τὴν τοῦ πατρὸς μυχτηρισάσης ἀφροσύνην τε xal παράνοιαν | Ὢ ϐυ- γατρὸς, τὴν τῆς προµήτορος Εὔας εὐήθειαν xal ἁπάτην, τῷ στεῤῥῳ τοῦ φρονήµατος ἀναχαλεσαμέ- νης ! Ἐκείνη προσθολἠν (iiiv τοῦ ἐχθροῦ δεξαµένη, suscepta, confestim eversa est: hec vero austera gravitate, non modo illius illecebras respuit, verum et in ejus vultum, per simulacra conspuit. Nam in malorum auctorem qui perhac agebat,hominesque decipiebat, sputi injuriam intendit, emisit, intorsit. εὐθὺς ἀνετρέπετο' αὕτη δὲ, οὗ µόνον τὰ τούτου θελχκτήρια αὐστηρῶς αὐστηρῶς ἀπεχρούσατο, ἀλλὰ xal αὐτοῦ τῷ προσώπῳ διὰ τῶν εἰδώλων ἐνέπτυσεν. Πρὸς Ὑὰρ τὸν δι αὐτῶν ἑνεργοῦντα xai ἁπατῶντα ἀρχέκακον τοῦ ἐμπτύματος τὴν ὕθριν ἐξέτεινεν, xai ἐξέπεμψεν, καὶ κατηχόντισεν. 9, Ἠπαναζεύξαντος δὲ τῆς ἐπιδημίας τοῦ ταύτης γιννήτορος, καὶ ἐπὶ παραλλάξει τῆς ἑαυτοῦ διατάξεως τοῖς οἰκοδόμοις χαλεπήναντος xal ἀγανακτήσαντος διὰ τὴν τριττῆς θυρίδος πρόσθεσιν, ἐπὶ τὴν τοῦτου θυγατρὸς χέλευσιν τὴν αἰτίαν µετήγαγον. Ὁ δὲ παρ᾽ αὐτῆς τὴν τῆς τριπλῆς ἀφορμὴν θυρίδος πυθόµενος, εὐγαίρου ἡ πανεύφηµος ὁραξαμένη προφάσεως, τῆς Τριάδος διαῤῥήδην τὴν δόξαν ἐθεολόχει, slo πίστιν τὸν ἄπιστον προτρεπομένή σωτήριον. « Nal, φησὶν, xal γὰρ ἡ Τριὰς φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον. Τὸ γὰρ αἰσθητὸν τοῦτο φῶς, τοῦ iv τρισὶν ἡλίοις ἐχομένοις ἀλλήλων νοουµένου καὶ προσ- κυνουµένου φωτὸς, τυγχάνει κτίσμα καὶ δημιούρ- γημα, xai ἁμυδρότατον xal ἁμαυρὸν ἐξεικόνισμα καὶ ἀποσχίασμα. » 'O δὲ τῆς ἀσεθείας τεθραμμµένος, καὶ τοῦ σκότους συνήγορος, ὥσπερ τῇ ἀστραπῇ τῆς τρισσοφώτου θεότητος, διὰ τῆς τρανῆς xal ἆπαρα- χαλύπτου τῆς πανενδόξου χόρης ὁμολογίας, τὴν τῆς ψυχῆς ὄψιν πληγεὶς, καὶ τῷ στεῤῥῳ τοῦ ἀμαρύγμα- τος μᾶλλον ἀμπαυρωθεὶς, μανίας γενόμενος ἔμπλεως, καὶ τῷ θυμῷ ὑπερζέσας, τὸ ξίφος σπασάµενος, ὥρ- µησεν ὁ ἐσκοτιαμένος τὸ μονογενὲς χατασφάξαι Qgu- χάτριον, τῆς εὐσεθείας ὁμοῦ xal τῆς φύσιως τοὺς ὅρους ἐκθεθηκὼς, ὅτι αὐτῷ τὴν τῆς ζωῆς τρίθον ὑπίδειξεν. Ὄντως οὐ µόνον ἐξ ἀνθώδους φυτοῦ, ῥόδον ὡραῖον xal εὐωδέστατον φύεται, ἀλλὰ vai ix ὄυσσε- θοῦς ῥίζης καρπὸς πολλάκις εὐσεθείας ἀἄναδίδοται, Καὶ µάρτυς ᾽Αθραὰμ ὁ πατριάρχης, καὶ διὰ τοῦτο τῶν ἐθνῶν πατὴρ, τῶν τὴν αὐτοῦ πίστιν ἐζηλωκότων χληθεὶς, πρῶτος πατρικῆς ἀποφοιτήσας πολυθείας, xai ἀθεόύτητος, Ὄντως πεπλήρωται καὶ ἐν τούτῳ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ᾿]ησοῦ Χριστοῦ ἡ θεία πρόβῥη- σις, θυγατέρα xal νόμφην κατὰ πατρὸς, καὶ μητρὸς, xai πενθερᾶς ἐξανιστᾶσα, τὰ via xal πρόσφατα, τοῖς παλαιοῖς καὶ λτρώδεσι' καὶ διχοτομοῦσα τὸ χεῖρον ἀπὸ τοῦ χρείττονος. v. Τί οὖν, d πανευχλεὴς Βαρθάρα: τοῦ πατρὸς ὁρῶσα τὸ παμµίαρον ὅρμημα, μᾶλλον δὲ τῆς µιαι- φονίας τοῦτον οἰκτείρασα, δι’ εὐχῆς παραχειμένην µεγίατην πέτραν διοίξασα, διὰ μέσης ταύτης πρὸς τὸ ἵἕτερον µέρος τοῦ opouc µεθώρμησιν. Ὢ τοῦ θαύματος | πέτρα σχισθεῖσα, ἐγκόλπιον τὴν ἀμνάδα εἰσδέχεται, καὶ ὁ λίθων ἀναισθητότερος ταύτης πα- tip xai διώχτης, μᾶλλον τῇ πωρώσει ἀπελιθοῦτο, καὶ eic πετρώδη ἀντιτυπίαν µετήχετο. Καὶ οὐδὲ τοῦ θαύματος τὸ παράδοξον µαλάξαι τούτου δεδύνηται τῆς ψΨυχῆς τὸ σκληρὸν καὶ ἀπάνθρωπον, ἀλλ᾽ ύπερ- θὰς τὸ ὄρος, ταύτην ἐζήτει δι ἐρωτήσεως. Καὶ δὴ 33 Joan. 1, 9. * Matth. x, 32- 9. Reverso patre ex ea quam susceperat profe- ctione, ac structoribus indignante quod imperata sua mutassent,cegreque fenestram tertiam adjectam ferente, illi in filie jussionem causam retulerunt. Tum ex filia percontatur, quid cause fuerit cur tertiam illam fenestram fieri precepisset. Tum in- clyta virgo commodissimum argumentum nacta Tri- nitatis gloriam et divinitatem, incredulum ad fidem cohortans, palam predicabat. « Sane, inquit: nam Trinitas illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum **, Hoc quippe lumen quod sensu per- cipitur, vere illius lucis, que in triplicis solis con- junctione intelligitur et adoratur,creatum opus est, ejusque perexiguum et obscurissimum simulacrum et adumbratio. » Pater impietate educatus, ac te- nebrarum patronus, perspicua apertaque inclyte puella confessione, veluti tina lucis deitatis ful- gore perstrictus, furore repletus, ac supra modum estuans, qua caligine laborabat, stricto gladio in unigene fllie sue necem irruit, pietatis simul et nature fines excedens, quod ea ipsi vite semitam submonstrasset. Sic plane se res habet, ut non ex spinosa solum stirpe venusta rosa fragrantissima- que prodeat, sed ut etiam ex impia radice non raro pietatis fructus edatur : cujus testis est Abraham patriarcha,etidcircogentium, qus fidem ejus emu- lantur,pater nuncupatus, primus a paterna plurium numinum superstitione atque impietate recedens. Vere in hoc quoque Salvatoris nostri Jesu Christi divina impleta predictio est, que filiam et nurum adversus patrem, matremque et socrum excitat ?*, novaque et recentia adversus vetera et delira sta- tuens, quod deteriusest, abeo quod potius est, re- secat. 901 10. Quid igitur, illustrissima Barbara ! con- specto patris sceleratissimo assultu, quinimo ejus miserta stevitie,fusa prece, preggrandem que vicina erat rupem aperiens, per eam mediam in oppositam alteram montis partem transgressa est. Rem mi- ram ! Petra scissa suo agnam gremio excipit, et pa- ter saxis durior ac persecutor, obstinato stupore magis magisque lapidescens in saxeam duritiem transibat. Neque miraculi tanta novitas hanc animi ejus duritiam et immanitatem mollire potuit; quin potius superato monte assidua percontatione filiam exquirebat.Quam demum inventam cesamque coma 105 Β. JOANNIS DAMASCRNI 196 arripiens, et e monte trahens, domum redit, atque A εὐρὼν χα) µαστίξας, τῆς χόμης αὐτὴν ἕλχων, καὶ angusta beatam edicula claudit. Tum ejus causam praesidi defert, cruciandam tradens, adjuratisque numinibusobsecrans utacerbistormentissubactam enecet. Quamobrem praeses pro tribunali sedens, sibi martyrem sisti jubet. Conspecta vero florente vultus specie, luminum claritatem ac serenum mi- ratus, tentare eam blanditiis coepit, suadere nitens, et adulando seducere. H»c enim prima diaboli ine- scatio est. Aut enim voluptatem laudumque lenoci- nio demulcere etemollire hominem satagit, aut mi- nis et tormentes terrere et percellere. Ubi ergo priorem omnem exhaustam pharetram vidit, et il- lustrem pugilem saxculidespuentem illecebras, ter- renamque gloriam omnem ac voluptatem ceu feni florem quifacile intereat et marcescat, estimantem sensit, suaque hortamenta et presstigias haud secus &cserpentis virus horrendaque venena detestantem, ad aliud confestim tentationum genus animum con- vertit. Cum autem minas pariter deridentem cerne- ret furore plenus, velut perdito oleo, ita eam allo- quitur : «Quid ergo vis, puella ?aut diis immolare, aut acerbis consumptam tormentis interire ?» Ad quem martyr, constanti animo fidentique audacia paucis verbis, tum piam clare professa fldem est, atqueinfensorum Deo tyrannorum amentiamimpie: tatemque traduxit. Quibus vero istud sermonibus? « Ego parata sum, inquit, ut Domino Jesu Christo immolem, qui fecit celum et terram, et mare, et universa que in eis exsistunt. Vestros autem deos pulchre Propheta his verbis snbsannavit : Os habent, et non loquentur ; oculos habent, et non videbunt ; aures habent, et non audient ; nares habent εί non odorabunt ; manus habent, et ποπ palpabunt ;. pedes habent, et non ambulabunt ; non clamabunt ín gut- ture suo. Similes illis fant qui faciant ea, et omnes qui confidunt in eis **: Quemadmodum enim augu- stum reverendumque Dei nomen falso illis a vobis inditum est, omni prorsus vite actu carentet desti- tuuntur. » ποιοῦντες αὐτὰ, καὶ πάντες οἳ πεποιθότες ἐπ αὐτοῖς. σόρων ἀπὸ τοῦ ὄρους, αὖθις ἐπάνεισι, xal ly μικρῷ τὴν µοχαρίαν οἰκίσκῳ κατέχλεισευ. Καὶ τῷ ἠγεμόνι τὰ κατ αὐτὴν µηνύσας, βασανίζεσθαι παραδίδωσι, ὁρχώσας αὐτὸν κατὰ τῶν θεων, πικραῖς αὐτὴν χκ- ταναλῶσαι κχολάσεσιν, Προχαθίσας οὖν ὁ ἡγεμὼν ἐτὶ τοῦ βήματος, ἐχέλευσεν παραστῆναι τὴν pot, θεασάµενος δὲ τὴν ἐπανθοῦσαν αὐτῆς τοῦ προσώπου εὐπρέπειαν, ἐξέστη, xal τὸ φαιδρὸν τῆς ὁράσεως ἐθαύμασεν' xal Ίἴρξατο θωπείαις αὐτὴν πειρᾶν, πείθειν βιαζόμενος, καὶ κολακείαις προσάγεσβιι. Τοῦτο γὰρ τὸ π;ῶτον τοῦ διαθόλου δέἐλεαρ. "H rip ἡδοναῖς καὶ ἐπαίνοις θἔλγειν, xal καταμαλακίζεσῇτι δοχιµάζει τὸν ἄνθρωπον, Jj ἐκφοθεῖν xal καταπτοιῖν ἀπειλαῖς xal κολάσεσιν. Ὡς οὖν πᾶσαν αὐτοῦ τὴν προτἐραν φαρέτραν ἑκένωσεν, καὶ τὴν ἀἆθληφόρον ἑώρα τὰ κοσμικὰ διαπτύουσαν, θέλγητρα, xxl πᾶσαν δόξαν, καὶ τρυφὴν ἐπίγειον ὡς ἄνθος γόρτου λογιζο- μένην εὔφθαρτον xal εὔμάραντον, καὶ τὰς τούτου προτροπὰς, καὶ καταγοητεόσεις ὡς lóv ὄφεως βδελυτ- τομένην, καὶ φευκτὰ δηλητήρια, εὐθὺς ἐπὶ τὸ ἕτερον εἶδος τῶν πειρασμῶν µετετρέπετο. Καὶ τὰς dnt; ὡσαύτως Ιδὼν μυκτηρίζουσαν, θυμοῦ µεµεστωμένος, ὡς τοῦ σκοποῦ διαμαρτὼν, πρὸς αὐτὴν ἀπεφθέγχετοι Ti οὖν θέλεις, xoplov; θῦσαι τοῖς θεοῖς, fj πιχραῖς τιµωρίαις ἀναλωθηναι ; Πρὸς ὃν ἡ μάρτυς, εὐσταθε] τῷ Ίθει, καὶ πεπαῤῥησιχκσμένῳ τῷ παραστήματι, ὀλίγοις ῥήμασι τήν τ' εὐσεθῆ πίστιν ὡμολόγησεν διαπρύσιον, καὶ τὴν τῶν ἀθέων τυράννων ἄνοιαν, καὶ ἀσίθειαν ἑστηλίτευσεν. Τί φράσασα; ἐγὼ, ono, ἑτοίμως ἔχω θῦσαι τῷ Κυρίῳ µου Ἰησοῦ Χρισῷ, τῷ ποιήῄσαντι τὸν οὐρανὸν xal τὴν γῆν, καὶ τὴν (4: λασσαν, xxt πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς, Τοὺς δὲ ὑμετίρους θεοὺς, χαλῶς ὁ προφήτης χατεκερτόμησεν Στόμα ἔχουσι, xal οὗ λαλήσουσιν ὀφθαλμούς ἔχουσι, καὶ οὐκ ὄψονται ὥτα Ύἔχουσι, xal οὐκ ἀχούσον- ται ῥῖνας ᾖἔχουσί, καὶ οὐκ ὀσφρανθήσονται' χεῖρας ἆχουσι, καὶ οὗ Ψψηλαφήσουσι πόδας ἔχουσι, καὶ οὐ περιπατήσουσιν οὐ φωνήσουσυ ἐν τῷ λάρυγγ: αὐτῶν. "Ὅμοιοι αὐτοῖς γένουτο οἱ Ὥσπερ γὰρ τὸ τοῦ θεοῦ σεθάσμιον ὄνομα ἐπ᾽ αὐτοὺς ψευδωνύμως ὑφ᾽ ὑμῶν ἐπιτέθειται, τῆς ζωτικῆς ἐνεργείας ἁμοιροῦσί τε καὶ ymosóovtat. 11. Ad hac, scelestissimus ac 5ωγὶβδίπιας praeses obstupefactus, stridente ira, nudato» virginis carnes nervis bubulis dire concidi jubet, inflictasque plagas cilicinis pannisita perfricari,ut totum corpuscruore tingeretur. Papa,venerandam sacramque 9902 con- fessionem tuam, preclara victrix, Christi martyr Darbara, quam spiritu sancto auctore, sub omnium conspectu intrepide et secure professa es, divinam- que naturam declarastiin audientia hominum ; spe- ctantibus quidem certamen tuum angelis, ἆθπιοη] - bus vero invisibili cuneocum visibiliadversantium cohorte contra te proliantibus : quam Dominus in colis descripsit, et coram Patre, divino lucis ac vita fonte, confessus est, rursumque ex animo con. fitebitur et predicabit! Papae, tuam illam genero- V4 Psal. cxi, 5-8. a, Ἡρὸς ταῦτα καιαπλαχγεὶς ὁ mau píapos, xil ἱταμόταιος ἡγεμὼν, παφλάζοντι τῷ θυμῷ χελεύει γυμνωθεῖσαν τὴν μάρτυρα, βουνεύροις τὰς σάρκας αὐτῆς ἀφειδῶς καταξέεσθαι, καὶ τριχίνοις ῥαχεσι xal ὑφάσμασι τὰς ἐπιτεβείσας αὐτῃ πληγὰς az σμήγισθαᾳι’, ὥστε αὐτῆς ὅλον τὸ σῶμα καταθαφῆναι τοῖς αἶμασιν. Βαθαὶ τῆς σεπτῆς, xal Ἱερᾶς σου, à καλλίνικε τοῦ Χριστοῦ μάρτυς Βαρθάρα, ὁμολογίτε, ἦν διὰ Πνεύματος ἁγίου ἐπὶ πόντων ἀφόθως, «ti ἀνυποστόλως ὡμολόγησας, xxl ἐθεολόγησας c ἐπήκουν ἀνθρώπων, ἀγγέλων τε τῶν τὴν aiv ἄθλησο ἐφορώντων, καὶ δαιμόνων τῶν ἁοράτως μετὰ των ὁρατῶν ἀντιπάλων ἀντιστρατευομένων σοι" fy b οὐρανοῖς ἀπεγραφατο Κύριος, καὶ ἐπὶ τοῦ ἰδίου d?- χεφώτου xal θεαοχικοῦ Πατρὸς ὡμολόγησε, καὶ 107 LAUDATIO 8: ΒΛΗΒΛΒΛΑ MART. 798 αὖθις σπουδή ὁμολογήσει τε καὶ ἀνακηρύξει | Ba6at À sissimam patientiam vimque tolerandi,qua diabo- σου τῆς γενναιοτάτης ὑπομονῆς καὶ καρτερίας ὃν ἂν, τὸν μὲν διάθολον καὶ τοὺς ἀποστάτας αὐτοῦ κα- τέπληξας δαΐίµονας, τοὺς ἁγίους δὲ ἀγγέλους πρὸς θαῦμα xal εὐφημίαν ἐκίνησας, δι ἦν, τὴν μὶν τῶν εἰδώλων πλάνην ὡς ἀράχνην διέλυσας, τὴν ἀληθῆ δὲ πίστο ἐκράτυνᾶς τε xai ἐθεθαίωσας | ιβ, Ἑωραχὼς οὖν τὸ ἀμετάθετον καὶ xaptepixóv τῆς ἁγίας à δικέζων, χελεύει τέως ἐν φρουρᾷ ταύτην ἑμθληθῆναι, ἕως ἂν σκέψηται ποίαις αὐτῆς βασάνοις πικροτέραις ἐφάψηται. Ἐν δὲ τῇ νυχτὶ ἐχείνῃ µέση, «Uc αὐτὴν ὑπέρλαμπρον περιήστραφεν, ἐν ᾧπερ ὁ τῆς δόξης κατεφαίνετο Κύριος, τὸ κατώδυνον αὐτῆς xii περίλυπον τῇ ἐπιφανείᾳ πχραµυθνουµενος, xai λόγοις προτρεπτικοῖς θᾳρσοποιῶν πρὸς ἀγῶνας τοὺς μέλληντας' « θάρσει͵, λέγων, Βαρθάρα, ὅτι μεγίστη B χαρὰ iv οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς ἐπὶ τῇ on ἀθλήσει γε- víatzat. Τὰς δὲ τοῦ τυµάννου ἀπειλὰς μὴ φοθοῦ, μήτε 058.01, ᾿Εγὼ γάρ εἶμι μετὰ σοῦ, xal πασῶν σοι τῶν ἐπιφερομένων πληγῶν ἐκλυτρώσομαι. » Καὶ εὐθέως ἀφανεῖς αἱ πληγαὶ ἀπὲ τοῦ αὐτῆς ἐγένοντο σώματος. Kal ταῦτα επών, εἷς οὐρανούς αὖθις 6 τῶν οὐρανῶν ἀναπεφοίτηχε Κύριος. ᾿Ἐγεγήθει δὲ µεγάλως, xal πλήρης Υέἐγονεν εὐθυμίας, xal χαρᾶς, καὶ ἀγαλλιάσεως ἐπὶ τῇ τοῦ Χριστοῦ προτροπῇ, ἡ τοῦ Χριστοῦ γνησία µάρτυς τε xal θεράπαινα. Kai εἰχότως ὄντως ὤ κόρη τρισόλδιε, ἐγέγηθας ! ἡ γὰρ τες χαρμοσύνης ὑπόθεσις, μόνη ἐστὶν ἀληθὴς εὖφρο- σνη, καὶ θυμηδία ἀναλλοίωτός τε xai ἀναφαίρετος. "Q µακαρίων σου ὡς ἀληθῶς ὀμμάτων, τὸν τῆς δύ- tns Κύριον δεῖν ἠξιωμένων, ᾧ ἀτενίσαι οὐ τολμῶ- C σιν dv οὐρα)ῷ τὰ Χερουθὶμ, xal τὰ πολυόµµατα τάγματα | Ὢ πανολθίων ὥτων, τῶν ἠχὴν τῶν τοῦ θιοῦ ῥημάτων εἰσδεδεγμένων | À dog ic ἀξιαγάστου χα) τρισευθαίµονος, fjv προτροπαῖς οἰκείδυ παρεµυ- θήσατο στόµατος» ὁ οὐρανίων καὶ ἐπιχείων καὶ xa- ταχθονίων δεσπόζων, καὶ θεὸς πάσης παραχλήσεως | Σὺ καὶ ἓν σχρχὶ οὖσα, τὸν ἀῤῥαθῶνα τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἡ τοῦ Χριστοῦ νύμφη, ὡς τῆς ὅλης σου προυχὸς ἐμφάνειαν δέδεξαι. Διὰ τοῦτο τῶν piv ἆλ- γεινῶν τὴν πεῖραν, ὡς νηπίων βέλη, $5 ψύλλων δηγ- Boos ἤγησαι καὶ λελόγισαι τῷ δὲ τοῦ φανέντος ἔρωτι θελχθεῖσα, καὶ τὴν doy στεῤῥωβεῖσα, Τίς ε, ἔλεγες, χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ ; Qs; d στενοχωρία: ἤ λιμός; ἤ διωγμός: d lum, desertoresque demones ejus perculisti, ac sanctos angelos ad miraculum et praeconium exci- tasti, qua simulacrorum errore aranea veluti tela everso, veram fidem confirmasti et stabilivisti | 12. Judex itaque indomitam sancte constantiam cernens, in carcerem «am conjici imperat,dum di- spexisset quibus illam tormentisatrocioribusaggre- deretur. Ad noctis vero mediumlux eam circumfulsit splendidissima, in qua se Dominus glorie spectan- dum prabens, preesentia dolorem mitigabat, lenie- batque tristitiam, etad futura certamina adhortato- riis verbis animabat. « Confide, ait, Barbara, ex cujus lucta maximum in colo gaudium sit futurum, &c super terram. Tyranni minas ne formidaveris, nec timueris. Tecum enim ego sum, teque ab omni- bus que tibi inferuntur plagis liberabo. » Mox ex ejus corpore vulnera evanuerunt: hisque dictis in colum rursus Dominuscolorum rediit.Atqui latata plurimum est vera Christi martyr et ancilla ea Chri- sti cohortatione, ac jucunditate animi, gaudio et exsultatione repleta. Ac merito plane gavisa es,bea- tissima puella. Gaudii quippe ratio, vera duntaxat oblectatio est,animique jucunditas indemutabiliset inviolabilis.O vere beatos oculos tuos,qui Dominum glorise videre meruerunt, in quem Cherubim ocu- lisque pleni ordines aciem figere non audent! o vere beatasaures, que verborum Deisonum exceperunt! oadmirationedignamanimam terque felicom,quam orissuiadhortamentisille solatusest,qui celestium terrestrium et infernorum est Dominus, ac Deus to- tius consolationis ** ] Tu enim, cum adhuc carnem gestares,regni celorumarrhabonem, Christi sponsa tanquam totius dotis specimen accepisti. Undeilla- tos tibi cruciatus, parvulorum veluti sagittas aut pulicum morsus contempsisti,atque illius quem con- spexisti, amore capta, et animo roborata: Quis me, aiebas, separabit a charitate Christi? tribulatio ? an angustia? Certa enim sum, quod neque vita, neque mors, neque angelus, neque instantia, neque futura, neque alia creatura poterit me separare a charitate Christi 95. μάστιγες; fj κίνδυνοι; πἐέπεισμαι γὰρ, ὡς οὐ ζωὴ, οὗ θάνατος, οὐκ ἄγγελος, οὐκ ἐνεστῶτα, οὐ μέλλοντα, οὔτε τις κτίσις ἑτέρα, τῆς τοῦ Χριστοῦ µε ἀγάπης χωρίσαι δυνήσεται. (. Πρωΐας οὖν γενομένης, ἤχθη πρὸς τὸ βῆμα 4 [D μάρτυς, τοῦ ἄρχοντος τοῦτο προστάξαντος, Καὶ ἰδὼν αὐτῆς τοὺς µώλωπας ἀφανεῖς, καὶ τὸ) σῶμα ὁλόκλη- pov καὶ ἀχέραιον, μήτε τὸ τυχὸν ἔχον σπᾶραγμα, ὁ Φρενοθλαθὴς, φησὶ, καὶ φρενόληπτος, «δες, πῶς οἱ Geol ὀντιποιοῦνται, καὶ ἀγαπῶσίν σε, ὅτι xal τὰς πληγάς σου ἰἱάσαντο.» 'H δὲ µάρτυς τῆς ἐκείνου Χχταγελάπασα παβαφροσύνης καὶ ἑμθροντησίας καὶ παραπληξίας, ἀνταπεκρίνατο « Οἱ μὲν col θεοὶ ὅμοιοί σού εἶσι, χωφοὶ xal τυφλοὶ, xai ἀναίσθητοι, 3] I Cor. 1, 3. ** Rom. vin, 35, 38. 13. Mane igitur facto, jubente, preside, martyr ad tribunal ducta est. Cujus in corpore, cum nec plagarum exstare vestigia, sed integrum illud 903 et illesum, ille mentis inops, seu mente captus vi- disset, « Vides, ait, quomodo tibi pii opem ferant, ac te diligant; quippe qui vulnera tua. sanaverint. » Ad quem martyr, viri dementiam nimiumque stu- porem deridens, « Dii tui, inquit, tui similes sunt, surdi ac ceieci : omnisque sensus et motus expertes cum sint, sibi ipsiauxiliari non valent. Quinam me 190 curare potuerunt, que vanitatem ipsorum,qua ple- À καὶ ἀκίνητοι, bem seducunt, pessundem? Qui autem me curavit, Jesus Christus est, Filius Dei vivi, quem profanis oculis tuis obcecatoque animo cernere dignus non es. » His verbis scelestissimus veluti bellua succen- sus ira, virginis latera vehementer scalpijubet,igni- tasque faces lateriadmoveri,et malleo incudis instar caput tandi. At illa intentis in celum luminibus : κ Tuscis, Domine,ait,qui omnium corda nosti quod tui desiderio ad te accesserim, ne me derelinquas usque in finem. » Hunc ergo etiam strenua Christi martyr strenue tulit cruciatum ; cum nempe non muliebri solum infirmitate, sed humana quoque ipsa natura excessisset. Quo etenim pacto tot tan- taque verbera, tamque atroces et acres poenas sus- tinuisset, nisi humilitatis corpussupergressa esset; divini ipsam Spiritus invisibili roborante et conflr- mante potentia ? 15. At cum hec ita cederent, sat visum se- viisse diaboli ministro et patrono, quin ad illud tormenti genus animum nequitie fontem conver- tit, cum in se insidentem haberet draconem illum omnis malitie auctorem, parentem et inventorem, illum homicidam ab initio, humanique generis per- osorem. Jussit preses ense amputari martyris ubera. Quibus exsectis, Christi ovicula in celum suscipiens : Ne projicias me, Domine, aiebat, a facie tua et Spiritum sanctum ne auferas a me !'.. Atque hanc quoque plagam martyr generoso atque in gratiarum actione effuso animo accepit. Num tibi, nequissime deemon,crudelius aliud cruciandi inven. tum alto pectore reconditum est ? aliudne tormen- torum genus muliebri sexui acerbius, aut excogi- tatum, aut relictum est? Nondum fatigatum inge- nium est in reperiendis ad seviendum in martyrem suppliciis ? Adde, si libet, etiam alia: adamantem offendes, quinimo infractam animi vim, adamante ipso firmiorem,induratam incudem,que malleorum tuorum ictus ferat : [Durum est tibi contra stimulum calcitrare **. Quantum enim supplicia aggeras, tan- tum martyri, et clarissime adolescentule velinvi- tus coronas auxeris, victricesque palmas velis no- lis procuraveris. Tibi autem qui unaquaque lucta et congressione vinceris et cadis, supinusque ever- teris, multiplex tibi probrum accersis; plures vero [) καὶ λαμπρότερα τὰ νικητήρια et immortales ponas, ignisque carbones inex- stinguibilis in nequissimum caputtuum accumulas. B. JOANNIS DAMASCENI B 800 ἑαυτοῖς βοηθῆσαι οὗ δυνάµενοι, xal πῶς ἐμὲ θεραπεύειν ἠδύναντο, τὴν αὐτῶν ἀφανίζου- σαν λαοπλανῆ µαταιότητα, Ὁ δὲ ἐμὲ θεραπεύσας, Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστὸς, ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶν- τος, ὃν σὺ βεθήλοις ὀφθαλμοῖς, καὶ πεπωρωμένη ψυχῇ ctv οὗ πέφυκας ἄξιος. Ὡς δὶ θηρίον τούτοις ἐξαφθεὶς τῷ θυμῷ τοῖς ῥήμασιν ὁ παμµίαρος, xt- λεύει τὰς πλευρὰς αὐτῆς εὐτόνως Εξέεσθαι, καὶ λαµ- πάδας πυρὸς ταῖς πληγαϊς προσφέρεσθαι, xai σούρᾳ κατὰ τῆς χεφαλῆς ὡς ἐπὶ ἄχμονος τύπτεσθαι. Ἡ à ἀτενίσασα εἲς τὸν οὐρανὸν, εἶπεν «Σὺ γινώσκεις, καρδιογνῶστα Κύριε, ὃτι ποθοῦσά σὲ σοι προσελή- λυθα, μὴ µε ἐγκαταλείπῃς ἕως τέλους. » Καὶ ταύτην οὖν τὴν βάσανον ἡ Ὑενναία τοῦ Χριστοῦ μάρτυς γενναίως ὑπήνεγχεν, οὐ τῆς θηλυχῆς ἀσθενείας καὶ ἀνανδρίας µόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἔξω γεγονυῖα. Πῶς γὰρ ἄν τοσαύτας αἰκίας, καὶ τι- κρὰς, καὶ ὀδυνηρὰς τιμωρίας ἑκαρτέρησεν, μὴ ὑπερ- ῥᾶσα τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως, τῇ ἁοράτως αὐτὴν νευρούσῃ, καὶ ἐνισχυούσῃ δυνάμει τοῦ Πνεύματος; ιδ, "AAA! οὐδὲ τούτων γιγνοµένων, xópov trc µα- νίας ἔλαβεν ὁ τοῦ διαθόλου ὑπηρέτης τε xal συνήγο- ρος’ ἐφ᾽ ἕτερον δὲ βασανιστηρίων εἶδος τὴν τῆς πο- νηρίας πηγαίαν διάνοιαν ἕτρεπτεν ἔνδον ἐγκαθή- µενον ἔχων τὸν τῆς πάσης καχίας ἀρχηγὸν, xal γεννήτορα, xal εὑρήμονα δράκοντα, τὸν ἐξ ἀρχῆς ἀνθρωποκτόνον xal µισάνθρωπον. Ἐκέλευσεν οὖν, φησὶν, ὁ ἡγεμὼν ξίφει ἐκκοπῆναι τοὺς μαστοὺς τῆς μάρτυρος. Ἐκκοπτομένων δὲ τούτων, dà τοῦ Xpt- στοῦ ἁμνὰς slc οὐρανὸν ἔλεγεν ἀναθλέψασα, Μὴ ἀποῤῥιψης µε ἀπὸ προσώπου σου, Κύριε, καὶ τὸ Πνεῦμά σου τὸ ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ᾿ ἐμοῦ. Καὶ ταύτην οὖν τὴν πληγὴν ἡ μάρτυς καρτερικῶς καὶ εὐχαρίστως ἐδέξατο. "Apá σοι, mapmóvrpt δαἵ- μον, ἑτέρα µοχθηρίας ἐπίνοια ταύτης χαλεπωτέρα ἐν τῷ βάθει τῆς ψυχῆς τεταµίευται; ἄρά σοι ἕτερον αἰκισμῶν εἶδος ὁδυνηρότερον τῇ Ἰυναικείᾳ st ὑπείληπται, ἤ ὑποχέλειπται; οὐκ ἀπέχαμέν σου ὁ νοῦς τὰ κατὰ τῆς μάρτυρος ἐξευρίσκων βασανιστι- put ; Πρόσθες, εἰ δοχεῖ σοι, καὶ ἕτερα' εὑρήσεις (30 ἀδάμαντα, μᾶλλον δὲ qoydv ἁῤῥαγη, καὶ αὐτοῦ στεῤῥοτέραν ἁδάμαντος, ἐπανήλατον ἂχκμονα τῶν σῶν σφυρῶν ἐπιφέριν τὰ κρούσματα Σχληρόν σοι πρὸς κέντρα λακτίζειν. "Oo γὰρ πληθύνης τὰς τιμωρίας, τοσοῦτον tfj μὲν µάρτυρι xal πανιῦ- φήμῳ νεάνιδι τοὺς στεφάνους, xal ἄκων αὐξήσειας, βραθεῖα, καὶ μὴ βουλόμενος προξενήσειας. Σαυτῷ δὲ τὰς αἰσχύνας πληθύνεις, καθ ἑχάστην πάλην xal προσθολὶν ἡτ τώµενος, καὶ πίπτων, καὶ ὕπτιος ἀνατρεπόμενος, πλείονας δὲ καὶ τὰς ἀτελευτήτους χολάσεις καὶ τοὺς Φλογιστικοὺς ἀσθέστους ἂνθραχας τῇ παγκαχίστῳ aij ἐπισωρεύεις χεφαλῇ, 15. Sed ejus quoque qui beatam carne quidem susceperat, alienam secundum spiritum a pietatis sensu humanitatem efferatosque mores,eta paterna affectione remotissimos, mirari subit. 904 Plane ipsas quoque rationis expertes feras, immitis pater, crudelitate et inhumanitate superasti. Nam, cum *! Psal. 1, 31. ** Act. ix, 5, κε’. Αλλά got xal τοῦ τῆς µακαρίας κατὰ μὶν σάρκα Ὑεννήτορος ἀλλότριον (τοῦ εὐσεθοῦς κατὲ πνεῦμα φρονήµατος τὸ ἀπάνθρωπον καὶ ixtiün- Ριομένον τοῦ τρόπου, xal πόῤῥω τῆς πατριχῆς διαθέσεως, θαυμάζειν ἐπέρχεται. Όντως καὶ aiti τὰ ἄλογα θηρία ἄσπλαγχνε πάτερ, τῇ ὠμότητι καὶ 801 LAUDATIO 8. BARBARA MART. 802 τῇ ἀπανθρωπίᾳ ὑπερήλασας. 'Exsiva vào» τὰ ἕγ- A ille proles suas ulla injuria violari viderint, pro Ύονα αυτων υφ) οτου θεωρουνται βλαπτοµενα, µεχφι θανάτου αὐτῶν ὑπερμάχονται' σὺ δὲ τὸ ἴδιον xal μονογενὲς θυγάτριον ὡς ἐν μακέλλῳ ἀφειδῶς τὰ γυναικεῖα Ὑαλαχτοφόρα µέλη Κξίφεσιν θεώμµενος ix- χοπτόµενα, οὐδὲ χἂν viv ὕθριν ᾖδέσθης τῆς φύ- σεως, οὐδὲ πρὸς τὰς τοσαύτας πληγὰς ἐκάμφθης, ὡς τὴν καρδίαν λιθώδης τε xal ἀναίσθητος. ᾽Αλλὰ tl θαυμάζοµεν, ἀδελφοὶ, τοὺς τῇ πλάνῃ τῆς ἀσεθείας µεθύοντας, xal τῇ τοῦ Σατανᾶ µανίᾳ ἐκθεθακχευ- pívouc; ὝὭσπερ γὰρ οἱ καλλίνικοι μάρτυρες τῷ πιρὶ Χριστὸν φίλτρῳ τῷ θείῳ Ὑενόμενοι κάτοχοι Πνεύματι, τὴν φύσιν νικήσαντες καὶ ὑπεραναθάντες, ἐν τοῖς ὑπὲρ φύσιν γεγόνασιν, οὕτω δὴ xal ol τοῦ Χριστοῦ καὶ τούτων διῶκται, τοῦ πονηροῦ πλήρεις χρηµατίζοντες πνεύματος, xal τῇ ἀποστατιχκῇ bzo- τοὺς δυνάµει καταδουλώσαντες, ἔξω καὶ αὐτοὶ τῆς φύσεως, οὐκ slc κρεῖττον, ἀλλ᾽ εἲς τὸ χεῖρον ἀπώλι- σθον, xal ἐξέπεσον. Καὶ ὥσπερ ἐχεῖνοι ἄνω τῆς áv- θρωπίνης ὑπερυψώθησαν καταστάσεως, τοσοῦτοι καὶ οὗτοι χατωτέρω ταύτης κατεκλύσθησαν, xal τοῖς ἀνθρωποκτόνοις Ὑεγόνασιν δαίµοσιν ὅμοιοι) καὶ µάλα εἰκότως. Οἱ γὰρ Χριστῷ προσεχόµενοι, Χριστοῦ µιµηται διὰ τῆς αὐτῆς ἀρετῆς καθίστανται’ οἱ δὲ τῷ τοῦ διαθόλου. ζυγῷ ἑαυτοὺς ὑποζεύξαντες, ἐχείνῳ illis ad mortem usque pugnant: tu vero tuam, et quam unicam suscepisti flliam, tanquam in ma- cello, lactis vasculis crudeliter ferro amputatis, dehonestatam videns, ne nature quidem illatam injuriam es reveritus : nec ad tantas plagas inflexus es, tanquam saxeus esses, omnique sensu destitu- tus. Verum quid miramur, fratres, eosqui impie- tatis errore ebrii sunt, Satane quoque furore de- bacchari ?Quemadmodum enim preclari martyres, divino afflati Spiritu, devicta natura et superata, supra naturam evaserunt : sicquoque qui Christum etillos persequuntur,nequissimo spiritu pleni, cum se desertrici virtuti manciparint, ipsi etiam extra natur: rationem excedentes, non ad id quod pre- stantius sit, sed in id quod deterius proruerunt: ac sicut illi supra humanam conditionem evecti sunt, ita et isti infra eam demersi fuere, homicidis- que hominibus similes facti : idque merito prorsus. Qui enim se Christo adjungunt, virtute sua Christi imitatores efflciuntur : qui vero diaboli sejugo sub- diderunt, illi perinde simillimi et pares redduntur. Verum videamus quid deinceps adversarius et wemulus per satellites suos adversus honestam ca- stamque virginem excogitet et machinetur. ῥήπουθεν γίνονται παρεμφερεῖς xal ἐφάμιλλοι. "AX ἴδωμεν τί πάλιν ὁ ἀντίδιχος καὶ ἀντίπαλος διὰ τῶν ἰδίων ὑπασπιστῶν κατὰ τῆς σεμνῆς xal σώφρονος Παρθένου ἐπινοεῖ, καὶ τεχταίνεται, (ζ. Ἰδὼν γὰρ ὅτι τὰς τοῦ σέματος αἰκίας ἀν- δρείως ὑποφέρει τε xal ὑφίσταται, τῇ Φυχῇ βάσανον ἐπιτηδεύει ἀφόρητον, xal αἰσχύνης ἄξιον, ὡς οἴεται. Καὶ ἔστι ὡς ἀληθῶς τοιαύτη, xal τῶν προτέρων χαλεπωτέρα. )Αλλὰ διὰ Χριστὸν πάσχειν, χἂν τι δοχεῖ ἐπονείδιστον ἔχειν καὶ ἄσχημον, πλὴν ἀλλὰ καντὸς χαλλωπίσματός ἐστιν σεµνότερόν τε xai έὐ- οχημονέστερον, xal κοσμιώτερον. Κελεύει γὰρ, φη- σὶν, ὁ ἡγεμὼν γυµνήν πὐμπευθῆναι αὐτὴν πᾶσαν τὴν πιρίχωρον ἐκείνην, xai πληγαῖς ἀφορήτοις µα- στίζεσθαι. "Iove. δὲ πάντως, ἀγαπητοὶ, ὅσην τὸ πρᾶ- μα φἐρει ταῖς παρθίνοις αἰσχύνην καὶ αἰδὼ, xal μάλιστα ταῖς κατὰ τὴν ὁσίαν ταύτην χόρην, ἧς οὐδὲ Ίλιος εἷς χορον, ὡς εἰπεῖν, ἀπολαῦσαι δεδύνηται πρότερον. Καὶ οὐ µόνον µίαν ἀγορὰν καὶ πλατεῖαν, 3 δευτέραν περιάγειν ἠνάγκαζεν, ἀλλὰ καὶ χωρία, xii ἄστια, xal δήµους ἁἀμείθουσαν. Πᾶσαν γὰρ, φησὶν, τὴν περίχωρον ἐκείνην, "Όντως πάσης καύ- στως xal μαστίγων ὀδύνής, οὗτος ὁ πειρασμὸς ταῖς αἰσχυντηλαῖς καὶ σεμναῖς χόραις, χαλεπώτερός τε καὶ ἐπαχθέστερος. ᾽Αλλ᾽ ὅμως xal ταύτην τὴν αἰσχύ- νην ὑπέμεινεν διὰ τὸ πρὸς Χριστὸν φίλτρον καὶ ἔρωτα, ὅς δι’ ἡμᾶς σταυρὸν ὀπέμεινεν, αἰσχύνης xa- ταφρονήσας, Τὸν γὰρ παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν τοῖς παθήμασιν, (v καὶ d τοιαύτη αἰσχύνη ἐνυπάρχει τῆς ἐσθῆτος, à παρθένος προεκδύσασα, διὰ τοῦτο οὐδὲ ἀσχημονεῖν ἑλογίζετο: dAÀ' ὥσπερ ol πρωτόπλαστοι b τῷ παραδείσιψ πρὸ τῶν παθῶν τῆς ἁμαρτίας γυ- μνοὶ ἦσαν, καὶ οὖχ ἠσχύνοντο, ἠνίχα δὲ διὰ τῆς πα- βαχοῆς τὰ πάθη iv αὐτοῖς ἐχινήθησαν, ἀσχημονεῖν " Hebr. xi, 2, 39 Coloss. 11,9. '! Gen, r1. 25. 16. Cum namque perspiceret, fortiter eam tole- rare et sustinere corporis cruciatus, tormentum molitur intolerabile, et, ut existimat, ignominia dignum. Ac plane ejusmodi est, ut anteriora gra- vitate excedat. Verum Christi gratia pati, quidquid probri et dedecoris habere videatur, hoc prorsus ornatum omnem honestatis decore et castitate vin- cit. Jubet, inquit, presses eam nudam per omnem viciniam ignominiose traduci, et flagris intoleran- dis cedi. Scitis omnino, charissimi, quantum ea res virginibus pudorem ac verecundiam inferat, il- lisque maxime que sanctam hanc puellam imitan- tur, cujus ne sol quidem (ut ita loquar) satis aspectu frui potuisset. Nec vero illam unum dun- taxat, aut alterum compitum ei plateam funesto spectaculo circuire cogebat ; sed et oppida et vicos, urbesque, et alios atque alios populos. Omnem enim, inquit, viciniam illam. Omni reveraincendio D et verberum cruciatu, tentatio hzc verecundis ca- stisque puellis gravior ad durior est. Verum hoo quoque probrum pertulit, propter vehementem quo ardebat erga Christum amorem, qui nostri causa sustinuit crucem, confusione contempta 3??. Cum enim virgo veterem hominem cum affectibus suis (ex quibus est ille vestium pudor) pridem exuis- set *9 : idcirco nihil rem sibi indecoram censebat. Sed sicut primi parentes in paradiso ante peccati affectiones nudi erant, nec erubuscebant *!, illis autem per inobedientiam in se excitis, hoc turpe duxerunt, nisi fici foliis nuditatem suam obtexis- 803 Β. JOANNIS DAMASCENI 804 sent : sic quoque virgo hec, ad pristinum qui A ὑπελάμθανον, εἶ μὴ φύλλα συχῆς ἑαντὴν τὶν γί- transgressionem et peccatum preecesserat, statum restituta 905 cum reliquis affectibus, probri sen- sum exuerat. Verum ne impuri homines sacratis- simum corpusalioatque alio cireumiens contuentes irridere viderentur, in celum intendens, ait : « Do- mine Deus, qui nubibus celum operis, meum te- ge corpus tui causa nudatum, ne horum impio- rum aspectibus pateat. » H»c illa dixerat, missoque Dominus angelo, stola candida eam circumtezrit: ac circumibat veluti sponsa ornata et. decorata, e paterna domo ad bene paratum nuptialem thala- mum properans. Circumducebatur itaque stipata, etcum pompa precedens, martyrii cincta diademate, et athleticis propter Christum sibi impressis notis, sanguinisque purpura honestata, ac supra omnem unionum, smaragdorum, hyacinthorum, pretioso- rumque lapillorum, et aureorum torquium clarita- tem prefulgens. O miraculum ! Libidinosi, spurci- que, et impudentes, ac procacissimi homines, toto corpore nudatas martyres exponebant, ut eas, ut existimabant, velut triumpho traducerent ; ut vero etiam impudicos oculos libidinose ceu lauto epulo pascerent: at Christus gratie amictu totam pugilem suam tegens, lubricis, salacibus, sceleratis, specta- culum clausit ;atque inventum illud inane reddens, exspectatione illos frustravit. Μνωσιν περιέστειλαν' οὕτως καὶ ἡ παρθένος αὕτη, εἲς ἐκείνην ἐπανελθοῦσα τὴν πρὸ τῆς παραθάσως ἁμαρτίας κατάστασιν, τὴν αἰσχύνην τοῖς λοιποῖς συναπημφιάσατο πάθεσιν,. "AAA. ὅμως ἵνα μὴ οἱ μιαροὶ τὸ πανί[ερον αὐτῆς ἀπερικάλυπτον πιρικο- λεῦον σῶμα θεώµενοι, καταγελᾷν δόξωσιν, ἀτενίσαοε εἴς τὸν οὐρανὸν δῖπεν α Κύριε ὁ θεὸς, ὁ περιθάλ. λων τὸν οὐρανὸν iv πεφίλαις, σκἐπασόν µου τὸ διὰ σὶ γεγυμνωμµένον σῶμα, "vx μὴ ὁρᾶται ὑπὸ τῶν ἀσεθῶν τούτων. Καὶ ταῦτα εἰπούσης αὐτῆς, ἆπο- στείλας ὁ Κύριος ἄγγελον, στολῇ λευχῇ αὐτὴν τι- Ριεκάλυψιν΄ καὶ περιείη καθάπερ νύμφη Χεχοσµη» µένη καὶ χεχαλλωπισμίνη, ἐκ τοῦ πατρικοῦ δόµου ἐπὶ τὴν εὐτρεπισμένην νυμφικὴν παστάδα, περι. αγομένη τε καὶ δορυφορουµένη καὶ πομπεύουσα, τῷ μαρτυρικῷ µκατεστεµµένη τε διαδήµατι, χαὶ τοῖς ὑπὶρ Χριστοῦ ἀθλητικοῖς στίγµασι, καὶ τῇ τοῦ αἶμῖ- τος πορφυρίδι σεμνυνοµένη, καὶ διαπρέπουσα ὑπὶρ πᾶσαν μαργαριτῶν, σµαράγδων τε καὶ ὑπχίνθων, καὶ πολυτίµων λίθων, χρυσῶν τε ἀποπεπλεγμίνων φανότητα, "Q τοῦ θαύματος | ol ἐμπαθεῖς, καὶ qui- ἤδονοι, ἀναιδεῖς τε καὶ λίαν ἁἀναίσχυντοι, ὁλογύμνους τὰς διὰ Χριστὸν ἀθλούσας περιΐστανον μάρτυρας, ἵνα ταύτας, ὡς ῴλντο, θριαµθεύσωσιν, ἅμα Ob xal τὴν ἀκόλαστον αὐτῶν ὅρασιν ἐμπαθῶς ἑστιάτωσν, Ὁ δὲ Χριστὸς χάριτος περιθολῇ ὃὅλην περιστείλας τὴν οἰκείαν ἀθλήτριαν, τὴν θέαν τοῖς αἰσχροῖς, xal ἀσελγίσι, καὶ μυσαροῖς διετείχισεν, καὶ ἄπρακτον αὐτῶν τὴν ἐπίνοιαν δέδειχεν, καὶ τῆς προσδοχίας παρέσφηλεν. 17. Dum autem per totam illam regionem eam { circumducerent, in quoddam oppidum tragica pom- padeducta est, ubi etiam praesidem repererunt. Qui dubius quid rursum faceret (cum quidquid fuerat machinatus, frustaneum et inutile redditum esset, ac contra spem evenisset) lata sententia edicit, ut multiplici certamine inclyta martyr capitali pena vitam finiat. Tum pater ingenti furore et satanica emulatione plenus, illumqueab initio homicidam * diabolum animiuterogestans,utsimulacris(quorum addictus obsequio erat) et abominationibus perfe. ctum cultum adhibere videretur quinimo afflantibus per ea nequissimis spiritibus ac d:emonibus, stricto gladio, manuipse sua, ceedisipse auctor esse percu- piens, in montem eam rapit. Pulchra vero columba atque perfecta, necem cum gaudio Christi causa sus- D cipiens, ad preces supplicationemque convertitur. Festinabat enim ad bravium superne vocationis 4, et ad sublimem in celum ascensum properabat. Atqui nihil vetat, quin ipsa precum verba audia- mus, ex quibus sanctitatem auditui condiscamus : « /Eterna, nulla hominum manu texta martyrum corona, Domine Jesu Christe, qui celum extendisti, ac terram fundasti **; qui conclusisti abyssos et mare veluti muro obsepivisti 46; qu: precepisti, ut nubes imbribus fete pluerent super bonos et ma- los * : aui super mare veluti super solum minime ** Gen. itr, 7. 45 Joan. viii, 44. v, 22. "' Matth, v, 45, (P. Περιαγαγόντες δὲ αὐτὴν πᾶσαν ἐχείνην τὴν περίχωρον, ἤγαγον ἐπὶ τινα xev, ἔνθα xai τὸν ἡγεμόνα κατέλαθον, ᾿Απορήσας οὖν ὁ ἡγεμὼν τὸ τί πάλιν ποιήσειεν' πᾶσα γὰρ αὐτοῦ ἡ ἐπίνοια ἀνήνο» τος καὶ ἀνόνητος ἀπεδείχνυτο, wl τῶν ἐλπίδων ἐξ. ἐπιπτεν' ἀπόφασιν κατὰ τῆς πολνάθλου μάρτυρος ἐξενήνοχεν, χεφαλικῆς τιµωρίας ὑπομεῖναι περαίω- qw, Τότε 6 ταύτης πατὶρ θυμοῦ πολλοῦ πλησθες, xal ζήλου σατανικοῦ, καὶ αὐτὸν ἐγκυμονήσας τὸν dt ἀρχῆς ἀνθρωποχτόνον διάθολον, ἵνα τελείαν δόξῃ λατρείαν προσενέγχαι τοῖς ὑπ αὐτοῦ θεραπενομὲ- νοις εἰδώλοις xai βδελύγµασιν, μᾶλλον δὲ τοῖς δὲ ἐχείνων ἐνεργοῦσι τῆς ποντρίας πνεύμασὶ τι xai δαίµοσι, ξίφος σπασάµενος, ἀνέλάθεν αὐτὴν ἐπὶ τὸ ὄρος, αὐτόχειρ xal αὐτουργὸς τῆς µιαιφονίας γενί- σθαι ἐπιθυμῶν καὶ ἐφιέμενος. Περιχαρῶς δὲ ἡ καλὴ καὶ τελεία περιστερὰ τὴν Óvip Χριστοῦ δεγομένη σφαγ3ν, εἷς προσευχὴν καὶ ἰχεσίαν ἑτοέπετο. Ἔστεν- δεν γὰρ ἐπὶ τὸ βραθεῖον τῆς ἄνω χλήσεως, χαὶ πρὸς τὴν εἷς οὐρανὸν Ἠπείγετο µεταρσίαν ἀνάδασιν. Ov- δὲν δὲ κωλύει αὐτῶν τῆς εὐχῆς τῶν ῥημάτων ir αχοῦσαι τῆς μάρτυρος, ἵνα δι’ αὐτῶν τὴν ἀχοὶν ἁγιά- σωµεν. « "Avapyt, ἀχειροποίητε µαρτόρων στεφανε, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, ὁ τὸν οὐρανὸν ἐκτείνες, χεὶ τὴν γῆν θεμελιώσας ὁ τὰς ἀθύσσους συγκλεῖσας, xai thv θάλασσαν τειχίσας" ὃ προστάξας τὰς ὀμθρο τόχους νεφἔλας βρέχειν ἐπὶ ποντροὺς xai ἀγαθούς. d *5 Philipp. iur, 14, ** Psal. cur, 2, 5$. 6 Prov. vin, 27.29; Jerem. 805 ἐπὶ θαλάσσης περιπατήσας ὡς ἐπ ἐδάφους, τοὺς πόδας μὴ βρέξας' ὁ ἐπιτιμήσας τῷ ἀνέμῳ καὶ τῇ θαλάσσῃ, καὶ elo γαλήνην μεταθαλών’ πάντα γὰρ ὑπακούει, Κὐριέ µου Ἰησοῦ Χριστὲ, τῷ cip προστά- γματι, ὅτι ποιήματά σού ἐστιν Παράσχου µοι, Ἠόριε, τὴν αἴτησιν ταύτην, καὶ δὺς τῇ δούλῃ σου χάριν, ἵνα ὅστις μνημονεύῃ µου iv τῷ ὀνόματί σου τῷ ἁγίῳ, ^ai mou τὴν µνήµην τῶν ἡμερῶν τῆς μαρτυρίας uoo, Κόριε, μὴ µνησθῆς τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν ἐν ἡμέρα κρίσεως, ἀλλ᾽ ἴλεως γενοῦ αὐτοῖς. Γινώσχεις γὰρ, Κύριε, ὅτι σὰρξ xal αἷμά ἆσμιν, ποίημα τῶν ἁχράντων χειρῶν σου. » Καὶ ἀναπεμφά- σης αὐτῆς τὸ, ᾽Αμὴν, πάλιν προσηύξατο, λέγουσα' « Κύριε ὁ θεὸς δυνάμεων, ὁ πάσης πνοῆς καὶ σαρχὸς δημιουργὸς, 6 ἱασάμενος πᾶδαν νόσον, xal πᾶσαν Μαλακίαν, παράσχου τῇ δούλη σου χάριν, xal ὅσοι ἄν προτέλθωσιν τῷ tóm ἔνθα τὸ λείψανόν µου ἀπόκειται, καὶ εἰσὶ τὰ ἡγιασμένα ὕδατα, δώρησαι αὐτοῖς ἴασιν Φυχῆς xal σώματος, ἵνα καὶ iv τούτοις δοξάζηται τὸ πανάγιον ὄνομά σου, ἅμα τῷ Πστρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι. » Καὶ ἀναπεμψάσης αὐτῆς τὸ, 'A μὲν, ἐγένετο φωνὴ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, λέγουσα" κ Δεῦρο, ἁγιασμένη poo ἀθληφόρος, ἀναπαύου εἷς τὰ ταμιεῖα τοῦ Πατρός µου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Πάντα δὲ ὅσα ἄν ᾖτήσω, δεδώρηταί σοι παρ ἐμοῦ. » Καὶ ταῦτα ἀχούσασα ἡ µακαρία µάρτυς τοῦ Χἄριστου, ἦλθεν ἐπὶ τὸν τόπον, xai ἀπετμήθη τὴν χεφαλὴν ὑπὺ τοῦ ξίφους τοῦ πατρὸς αὐτῆς, οὖν τῇ ἁγίᾳ '[oo- λιανῷ ἐν τῷ αυτῷ τόπῳ. Ματερχομένου δὲ Διοσκόρου LAUDATIO 8. BARDARZE MART. 806 καὶ À tinctis pedibusambulasti *'* : quiincrepasti ventum et maie, et in tranquillum mutasti**) omnia quippe, Domine mi Jesu Christe, precepto obtemperant tuo, quia teauctoreconditasunt), praebe mihi petitionem hanc, Domine, et da ancilla tuc gratiam, ut quis- quis mei in sancto nomine tuo meminerit, meique martyrii dierum memoriam egerit, tu,Domine, pec- catorum ejus non reminiscaris in die judicii, sed ei propitius flas. Scis enim, 906 Domine, quia caro et sanguis sumus, opus intaminatarum manuum tuarum. » Submissoque, Amen, iterum oravit di- cens: « Domine Deus virtutum, flatus omnis et carnisconditor,qui morbum omnem omnemque lan- guorem sanasti 6, prebe Πο] tum gratiam hano ut cuncti, qui huc loci ubi reliquie mee deponen- B tur, suntque sanctitate salutares aquas, venerint, te indulgente, animi et corporis sanitatem recipiant, ut in his quoque gloriflcetur sanctissimum nomen tuum, una cum Patre et Spiritu sancto. » Ac sub- jecto, Amen, facta vox est de collo dicens : « Veni, sancta mea victrix, requiesce in Patris mei ccelestis thalamis. Qui postulasti, omnia 8 me concessa sunt. » Quibus auditis beata Christi martyr ad lo- cum venit, abscissisque paterno ense cervicibus, cum sancta Juliana eodem loco cecidit. Dioscoro autem patre ejuse monte descendente, ignis e coelo ceciditsicque ipsum devoravit, ut ne favilla quidem appareret, aut occurreret. τοῦ πατρὸς αὐτῆς ἀπὸ τοῦ ὅρους, πῦο ἔπεσεν ix τοῦ οὐρανοῦ, καὶ χατέραγεν αὐτὸν, ὥστε μήτε τὸν χοῦν φαίνεσθαι, fj εὐρεθῆναι. ty. Καλὸν ὡς ἁληθῶς τῇ ἀθλήσει τὸ τέλος ἡ µάρ-{ τυς ἐπέθεικεν. Ῥόχὴν γὰρ τῶν ἄθλων iv τῷ πύργῳ προσάξασα, εὐχὴν τούτοις xai τὴν Χορωνίδα ἑνέστη- σεν. To δὲ τῆς προσευχῆς 3, δύναμις ; ᾖτήσατο τὸν ἴδιον voptolov Χριστὸν, ἵλεων τοῖς αὐτῆς tv µνή- μην ἐπιτελοῦσιν γενέσθαι, τῶν μὲν πλημμεληµμάτων τὴν ἄφεσιν, τῶν δὲ νοσημάτων τὴν ἴασιν. Ὁ δὲ τὴν Ἰχεσίαν δεζάµενος, εἷς πέρας ἄγειν ὑπισχνεῖται τὴν ἔφεσιν, καὶ δι’ o'xelac qo ταύτην πληροφορεῖ, καὶ παρέχει τὴν πἰστωσιν. Καὶ fj μὲν τὸν αὐχένα τῷ ξίφει ὁλοψύχως προἑτεινεν᾽ ὁ δὲ τεχνοκτόνος πατήρ, τὴν πληγὴν ἀσπλάγχνως ἐπήγαγεν. Καὶ ἡ μὲν πρὸς οὖρα- νίους δόµους, καὶ ηὐτρεπισμένην ἐδορυφορεῖτο ἀνά- παρσιν, ὁ δὲ, εἲς ἆδου ταρτάρους μυχοὺς, xal ζοφερὰ ταμιεῖα, xal εἲς ἡτοιμασμένην κατήγετο κόλασιν. Καὶ ἡ μὲν ἀγγέλους εἶχεν φαιδροὺς ποδηγοῦντας πρὸς την ἀνάθασιν, ὁ δὲ, δαίμονας ἀμειδεῖς τε καὶ φοθεροὺς, Ἕλκοντας ἀκουσίως πρὸς τὴν κατάδασιν. Ὢ πῶς ἂν τις ἁξίως θρηνήσειεν, πανάθλιε καὶ ταλαίπωρε 1 πῶς οὖκ ἔφριξας τὴν ἁγίαν ἀποτεμεῖν τῆς μάρτυρος κεφαλήν | πῶς σου ἡ χεὶρ οὐκ ἐνάρκησεν, τῇ Bia θυγατρὶ ἀνχιρετικὴν ἀπενέγκαι τοµήν ;'AXVM ὄντως ταχυτά- την ἀνηλεοῦς ἀπανθρωπίας ἐκομίσω τὰ ἐπίχειρα, xal τῶν πονηρῶν σπερμᾶτων πονηβότερα ἑδρέψω τὰ δράγµατα, καὶ dj τοῦ προδότου σε Ἰούδα ἀξία μετῆλθεν ἐκλίκησις. Σκηπτὸς qàp οὐρανόθεν ἐνεχθεὶς Χεραυνὸς, σῶμά σου τὸ μικρὸν ἐξετέφρωσεν καὶ τὸ ^" Matth. vir, 29-21. ** Luc. vii, 22-25. 18. Egregium plane finem certamini martyr im- posuit. Cum enim in turri posita, luctm preces promisisset, ei quoque preces coronidem statuit. Quenam vero vis precationis fuit? Sponsum ro- gavit, ut memoriam ipsius celebrantibus propitius foret, delicta remitteret, morbos sanaret. Ille, ad- missa supplicatione, votorum compotem ipsam fore pollicetur, suaque ipsius voce certiorem facit, dat- que securitatem. Αο quidem toto animo cervicem gladio virgo protendit, carnifex vero sum prolis pater immani feritate ictum adegit. Atque illa qui- dem ad colestes domos et adornatam requiem cum pompa deducebatur ;hic autem ad tartareos inferni sinus obscuraque loca et paratum supplicium tru- debatur. Illaangeloshabebat]lztosadascensum du- ces : hictetricosos tremendosque dao mones ad des- censuminvitetrahentes. Ο quomodo quis digne de- fleat,infelicissimeac miserabilis!Quomodonon hor- ruisti, ut sanctam martyris cervicem abscinderesl Quomodo nonobtorpuit dextera,ne flli» propric le- talem ictum inferres? Verum celerrimam reipsa mercedem immitis inhumanitatis reportasti, ini- quorumque seminum nequiores manipulos carpsi- sti, teque Judo proditoris digna vindicta insecuta est. E colo enim demissus fulminis cuneus, impu- rum corpus tuum in favillas redegit; atque hic quidem te Sodomiticus ignis feriit, illic autem ge- 4 Matth. iv, 23, 807 8. JOANNIS DAMASCENI 809 henne te flamma excipiet inexstinguibilis. Non Α μὲν Σοδομιτικὸν ἐνταῦθά σε mop ἐκεραύνωσιν, ἡ ἃὶ enim dignus fuisti qui in vivis superstes esses, ne digito demonstratus martyris pater dicereris. Non te amplius zdes tum recipere sustinent, ex quibus virginem, eamque clarissimam 'exturbasti. 19. Tu vero mihi, Christi ovicula, columba, et sponsa,ac siquod bonum nomen est, gratiosumque, et prestans,salve,qua stadium strenue emensa es. Salve, que digna certamini premia retulisti. Salve, cui,multiplici agone desudato,multiplex palma de- betur. Salve,que corporissensus in juvenili etate, senili prudentique 907 more castigasti. Salve, que virginitatem Christo, etiam ante martyrium, intemeratam atque impollutam vovisti. Salve, que τῆς qslvvmc σε φλὸξ ἄσθεστος ἐχεῖ ὑποδέχιται, Q0 γὰρ ἔτι ἐπιθιῶναι ἐτύγχανες ἄξιος, ἵνα μὴ Pax. λοδεικτούµενος πατὴρ κληθῆναι τῆς μάρτυρος. Οὐχίτι σε ὁ σὸς οἶκος ἀνέχεται δέξασθαι, ἀφ᾿ οὗ τινος τὴν παρθένον, καὶ πανεύφημον ἐξῴχισας. θ. Σὺ 6b uot ἡ Χριστοῦ ἀμνὰς, xal περιστερὶ, καὶ νύμφη, xal πᾶν εἴτι οὖν ὄνομα κχαλὸν, καὶ χα- pltv, καὶ τίµιον, χαῖρε, Ὑγεννικῶς τῶν ἀγώνων ba δραμοῦσα τὸν δίαυλον. Xaipe, τῶν ἄθλων ἐπᾶξια χοµι- σάμένη τὰ ἔπαθλα. Καΐρε,ῄπερ πολλὰ τὰ βραθεῖα ὑχὶρ πολλῶν τῶν ἀγωνισμάτων ὀφείλεται, Χαῖρε, ἡ τῶν ἐμπαθῶν τῆς σαρχὸς σκιρτηµάτων λογισμῷ ἐπιχρα- τήσασα σώφρονι. Xaips, ἡ τὰς τοῦ σώματος αἴσθή- σεις dv. ἡλικίας νεότητι πρεσθυτικῶς xal ἐμφρόνως corporis formam nullis affectionibus inquinasti,sed B παιδαγωγήσασα. Χαἴρε, fj τὴν παρθενίαν, καὶ πρὸ τοῦ intactam Conditori consecrasti et exhibuisti.Salve, qua in turri velut in presidio, et virginum orato- ria domo, crebras et sinceras preces offerebas, certaquererum contemplatione ad auctorem assur- gens, solius vere boni et amabilis deliciis sine sa- tietate fruebaris. Salve,que in balneo detergendis corporum sordibus comparato,sanctam Trinitatem trina per fenestras illustratione representasti, tri- pliciqueanimorum illuminatione mysticum et salu- tare baptisma delineasti, Salve, que sine mora consubstantialis Trinitatis fidem theologico more confessa es. Salve, que unum e sancta Trinitate propter nostram salutem hominem factum predi- casti, Salve, quse divitias, deliciasque, ac vestes sericas, cum omni corporis et formositate, et ter- renorum oblectamentorum jucunditate despuisti, hisque eterna etimmortalia bonacommutasti,que oculorum lumen, auditus vim,0omnemque sensum et auditum superant. Salve, que delicatam etatem et muliebrem imbecillitatem strenue et viriliter contento animi sensu roborasti. Salve,que crucia- tuum dehonestamenta non expavisti, quin potius audacter te omnis generis suppliciis et tormentis dedidisti. Salve,que in carne agens, Christi videre claritatem meruisti, haud secus atque in monte primarii discipuli ; quia eam cum Elia et Moyse con- spexere, jure beati dicti sunt 9. Salve, que ver- berum cruciatus, ferri, asperrimorum ciliciorum perfricationes, sanguinis profluentes rivos, ignis vorantes flammas, exsecta membra, nude tradu- ctionem,capitis et vite ademptionem Christi causa sustinuisti,utdeincepsimmortale corpus reciperes, tum incorruptionis radiis effulgens, et claritatis inductum stola,quam nulla vis sermonis explica- verit aut narraverit. μαρτυρίου,φυλάξαι τῷ Χριστῷ xaDurocyopivn ἄχραν- τον xal ἁμίαντον. Χαΐρε, Ἡ τὸ σωματιχὸν κάλλος τοῖς πάθεσι μὴ ῥυπώσασα, ἀλλ) ἀνέπαφον τῷ ποιητῇ ἀναθεῖσα καὶ παραθεῖσα. Xaips, ἡ dv τῷ πύργῳ ὡς ἐν ἀσφαλεῖ φρουρίῳ, καὶ παρθένων εὐχτηρίῳ, xv- κνὰς, xal ἀχραιφνεῖς τῷ Θεῷ προσευχὰς ἀναπίμ- πουσα, καὶ τῇ ἁπλανεῖ τῶν ὄντων θεωρίᾳ πρὸς civ ποιητὴν ἀναχθεῖσα, val τοῦ µόνου ὄντως χαλοῦ τι καὶ ἐραστοῦ ἁπλήστως κατατρυφήσασα. Xaipt, 1j lv τῷ τοῦ σωματικοῦ ῥύπου χαθαρτηρίῳ λουτρῷ συµ- θολικῶς τὴν Τριάδα διὰ τῆς τῶν θυρίδων τριπλῆς φωταγωχγίας ἐξεικονίσασα, xal τὸ τῇ τριτῇ φωτο- δοσίᾳ ψυχῶν μυστικὸν xal σωτήριον τυπικῶς Du γράψασα βάπτισμα. Χαῖρε, ἡ εὐθὺς τρανότατα τὴν τῆς ὁμοουσίου Τριάδος πίστιν θεολογικῷ διοµολογή- σασα στόµατι. Χαῖρε, ἡ τὸν ἵνα τῆς ἁγίας Τριάδος διὰ τὴν ἡμετέραν ἐνανθρωπήσαντα σωτηρίαν, iv παῤῥησίᾳ χηρύξασα. Χαῖρε, ἡ πλοῦτον xal τρυφὴν, xal σηρῶν νημάτων ὑφάσματα, καὶ λίθων πολυτιµή- των, xal µαργαρίτων Ἰχρυσοχρλλήτων, xai πᾶσαν σωματικὴν εὐχοσμίαν καὶ ὡραιότητα, xai τῶν ize γείων τερπνοτήτων ἁπόλαυσιν διακτύσασα, καὶ τούτων ἀνταλλαξαμένη αἰώνια ἀγαθὰ xol ἀκήρατα, τὰ ὁμμάτων ὅρασιν, xal ὥτων ἀχοὴν, καὶ πᾶσαν αἴσθησίν τε xal νὔησιν ὑπεραίροντα. Χαἳρε, ἡ τὸ εῆς ἡλικίας τρυφερὸν, xal τὸ τοῦ θήλεως ἀσθενὶς γεννικῶς val ἀνδρικῶς στερεώσασα συντόνῳ φρονή- ματι. Xoips, ἡ πρὸς τοὺς τῶν κολάσεων αἰκισμοὺς p δειλανδρήσασα, θαρσαλίως δὲ μᾶλλον ἑαυτὴν ἐπιδοῦσα παντοίοις βασανιστηρίων εἴδεσι καὶ στρ D θλώσεσι. Χαῖρε, ἡ iv σαρχὶ διατρίθουσα, Χριστοῦ τὴν δόξαν ἴδεῖν ἠξιωμένη, ὡς iv τῷ ὅὄρει τῶν µα- θητῶν ol πρόκριτοι, σὺν Ἠλίᾳ xal Μωσῇ τεθεαµέ- vot, προσηκόντως ἐμαχαρίσθησαν. Χαῖρε, f τῶν µαστίγων τὰς ἀλγηδύνας, καὶ σιδήρων καταξέσεις, καὶ τραχυτάτων τριχίνων ὑφασμάτων ἑκτρίψεις, καὶ αἱμάτων ole, καὶ πυρὸς φλογισμοὺς, καὶ μελλῶν ἐἑχτομὰς, καὶ γυμνὴν ἐκπόμπευσιν, xal κεφαλῆς xal ζωῆς ὑφαίρεσιν διὰ Χριστὸν ὑπομείνατα, ἵνα τὸ σῶμα λοιπὸν λάδῃς ἀθάνατον, ἀφθαρσίας μαμμαρυγὰς ἁπαστράπτον, xal ὀόξης ἡμφιεσμένον στολὴν ἄφραστον καὶ ἀνεχλάλητον. 20. Te jure mirati sunt homines ob tuam con- stantiam : angeli certamen tuum,uti par est,plausu 59 Matth. xvit, 1 seqq. x, Σὲ δικαίως τῆς χαρτερίας ἐθαύμασαν ἂνθρω" wot, ἄγγελοι δὲ εἰχότως τὴν ἄθλησιν ἐκρότησάν τε 909 LAUDATIO 8. ΒΑΒΒΑΒΑ MART. 810 καὶ ὕμνησαν, οἳ δὲ δαίμονες, τὴν civ ὑμνῳδίαν τε Α et hymnis celebrarunt : demones tua laudum can- xal ἔνστασιν ἔφριξαν, καὶ αἰσχύνην, καὶ ὄνειδος αἰώνιον ἠμφιάσαντο. Ὡς τὸ θηλυκὸν καὶ γυναικεῖον φύλον ἐγκαλχωπίζεται, καὶ σεμνύνετι, καὶ πρὸς εὐανδρίαν τοῖς coi; ἅθλοις θαρσοποιεῖται, καὶ ἐπ- αλείφεται | Ἐν coi προσφόρως ἡ προµήτωρ ἔγκαυ- χᾶται, xal γέγηθεν, ὡς θυγάτριον χτησαµένη, τὸν ἐκείνην καταπαλαίσαντα ἀντίπαλον δράκοντα αὖθις ἀναπαλαῖσαν, xal ἀνατρέφαν, xai τὴν νίκην ἄναχα- λεσάμενον, xai λαμπρὰ xat' αὐτοῦ ἀράμενον τρό- παια. Σὲ ἡ τῶν ἁγίων ἁγία θεοτόκος καὶ προµήτωρ, παρθένος xai θεοµήτωρ, fj τὸ θῆλυ μέν γένος πρώτη xai µόνη δοξάσασα, πάντων δὲ ἀῤῥένων xai θηλύων, οὐρανίως τε xai ἐπιγείων ἀνάσσουσα, ὡς τοῦ nzv- των δεσπόζοντος µήτηρ χρηµατίσασα, ἐν γυναινείῳψ xai µειρακίῳ σαρχίῳ, τὸν εἷς τὰ ἄμετρα χαυχώµε- vov, xai τὴν θάλασσαν ἐξαλείφειν, xal τὴν οἰχουμέ- νην ὡς νοσιὰν περιδράττεσθαι φρυαττόµενον, χατα- δαλοῦσαν ἰδοῦσα, xai κατακράτος χαταπατήσασαν. Καὶ ταῖς ἀρεταῖσα, τερφθεῖσα, ὠλέναις προλαθοῦσα, πλτισίον ἐκάβισε xai καθίδρυσεν, xal τῆς ἀνωτάτω τιμῆς καὶ παῤῥησίας µετέδωκεν, καὶ τῷ Βασιλικῷ 0póv« ἐνεφάνισεν καὶ παρέστησεν. χα’. Ἅπας οὖν ἐπὶ col λογος ἐγχωμιαστιχὸς χατ- ευγλωττισμένος xal περιττὸς ἱλιγγᾷ, καὶ δεδοικὼς προσιέναι, συστέλλεται, Ὑμνεῖν γὰρ προσφυῶς ἁδρανὴς, πανύµμνητε, xai ἀξιέπαινε, ἂν sin τῶν ἀξιαγάστων σου ἀρετῶν τὰ ὑπερφυῇ προτερήματα. Τέχνη piv γὰρ ῥητοριχῆς εὐγλωττίας, δι’ εὐστρόφου ῥημάτων συνθήκης, xal χεκομψευµένης xal τροχα- Ade πειθανότητος κάλλος σωματιχὸν ἀπαινεῖν, xal σαρχικὴν ὡραιότητα, frc ix μελῶν συμμετρίας μετ) εὐχροίας συνέστησεν. Πρὸς δὲ xai ῥώμην πολ- λαχις, εὐπάθειάν τε xal θνητῆς εὐγενείας σεµνό- τητα, περιφανές v3, εἶ τύχοι, ἀξίωμα, καὶ τὸ τῆς πατρίδος ἐπίσημον, xai πλούτου δαψιλείαν ῥέουσάν τε xal ὁλισθαίνουσαν, καὶ εὐχερῶς µεταπίπτουσαν. "Axsp ἅμα συνδεδραµηχότα τῷ λόγῳ ὑποχεῖσθαι πρὸς εὐφημίαν, δυσπόριστόν τε xal ἐργωδέστατον' πλὴν ἅπαντα ὅσα κατ) εἶδος ὁ λόγος διεστείλατο, xal κατέλεξεν, ὡς ἄνθος χόρτου µαραινόµενον xat φθει- ῥόµενον, xai ὡς χρηστῶν ὀνείρων ἀπατηλὴ καὶ φα- σµατώδης ὄψις, ἅμα φαινοµένη καὶ παρατρέχουσα, θἄττον xxi iv βραχεῖ ἔσθ' Ote xai τῷ χρόνῳ xaza- λυόμενά τε xai ἀλλοιούμενα, συγκαταλύει χαταλλὴ- λως καὶ ἀχρλούθως τῶν ἐγκωμίων τὴν ἐχπεπονημέ- D vr» ἁρμονίαν καὶ σύμπλεξιν. Σοὶ δὲ, ὦ παρθένε σευνὴ xai σώφρων, xai µάρτυς τροπαιοφόρε τε καὶ ἀήττητε, εὑρήσει μὲν ὁ Λόγος εὐπορώτατα xal ἀκμητὶ ἄρδην σεσωρευµένα, xal συμπεφορηµένα, $ νῦν κατωνόµασται, καὶ θχυµάζουσι, καὶ µακαρί- ζουσιν ἄνθρωποι, xal ἀξιόδηλα τίθενται’ οὐ μὴν δὲ ἀπολλύμενα, καὶ λυόμενα, καὶ τοὺς ἐπαίνους εἰκῆ χωρεῖν εἰς ἀέρα παρασκευάζοντα. Ἡ vào τῆς σῆς θειώδους ψυχῆς ἀρετὴ, καὶ ἡ πρὸς τὸν Κτίστην οἱ - Χείωσις, συνἑσφιγξἑ σοι καὶ συνετήρησε, xal τὰ προσόντα χαλὰ καὶ ἐγχόσμια, xal τῇ µνήμῃ ἀνεπί- ληστα, x«l τῷ παντὶ αἰῶνι συνδολιχεύειν πεποίηκε’ PaTROL. GR. XCVI. tica εἰ resistentiam exhorruerunt, ac pudorem probrumque sempiternum induerunt. Quam deco- ratur et honestatur femineus ac muliebris sexus, tuisque certaminibus ad virilem fortitudinem au- daces animos assumit, et animatur ! In te prima generis parens congrue gloriatur ac gestit, cum filium adepta sit, que adversarium, a quo illa de- victa superataque erat, lucta rursum vicerit, et | everterit, instaurataque victoria, clara de ipso tropea tulerit. Te sancta sanctorum Deipara, prima Virgo parens, et Dei mater, quz: muliebrem sexum prima solaque clarificavit, cunctorumque mascu- lorum ac feminarum, celestium ac terrestrium Regina est, tanquam ejus mater qui omnibus do- minatur ; in muliebri et puellari corpusculo, eum a te eversum ac potenter proculcatum videns, qui in immensum gloriabatur, 908. superbiaque sua jactabat fore, ut et mare desolaret, et orbem uni- versum veluti nidum comprehenderet: tumque adeo virtutum tuarum luce delectata, ulnis te com- plectens sibi proximam collocavit, supremoque honore et favore donatam, regio throno represen- tavit et exhibuit. 21. In te laudatoria omnis oratio diserta, ornata, et affluens heret, atque accedere metuens compe- scitur, ceu que sit imbecillior, quam ut stupenda- rum virtutum tuarum eximias precellentias con- venienter, o celebratissima ac laudatissima,canere sufficiat. Oratori quidem facundie ars, versatili verborum compositione,comptaque et rotunda pro- habilis sermonis elocutione, corporis pulchritudi- nemetcarnis venustatem,certa membrorum propor* tione cum coloris suavitate constantem, laudat. Quin etiam non raro robur,bonamque valetudinem, &c mortalis ingenuitatis majestatem ; illustrem etiam quandoque dignitatem ac patris claritatem ; copiosas opes qua fluunt ac dilabuntur, facilique negotio concidunt. Que ut simul laudationis argu- mento concurrant, difficile operosumque est.Cate- rum, quecunque omnia hec singulatim distinxit ac percensuit oratio, tanquam feni flos sunt, qui marcescit et interit, aut velut egregiorum insom- niorum mendax et spectro ludens conspectus, qui mox ut apparuit, diffugit: quia citius ac breviori aliquando mora pessumeunt et mutantur, unaque adeo secum consentanee et apposite elaboratum laudationum concentum et complexionem evertunt. In te autem, o virgo casta et prudens, martyrque tropeo inclyta et invicta, cuncta hec facillime, nulloque labore, congesta et conglomerata, quem nunc recensita sunt, hominesque mirantur, beata jactitant, dignaque luce censent, verba facturo occurrent; nec tamen ejusmodi, ut pereant ac dis- solvantur, frustraque laudes in acrem abire faciant. Divini enim animi tui virtus, et cum Creatore ne- cessitudo,bona quibus ornata es,ipsaque mundana, tibi astrinxit et conservavit, effecitque, ut nec eo- rum memoria deleretur, atque in omne evum 811 8. JOANNIS DAMABCENI 812 pariter excurrerent: quinimo longe etiam multipli- A μᾶλλον δὲ xai ὑπερεπλασίασε καὶ ὑπερηύξησεν' Toi cavit et aggeravit: Fidelis quippe esse mundum totum divitiarum, infidelis vero, ne unum obolum, Scripture pronuntiavit oraculum?!.Nam presentia, et futura, etcuncta, quorum tuus sponsus Dominus est, in dotis partem munifice tibi concessa sunt et donata. 22. Cum igitur adversus humanas laudes palmam utrinque referas, tum scilicet secularis vite clari- tate,tum insigni animi dotum splendore, que ambo martyrii firmitate robustaqueconstantiaillustrasti et eximie decorasti, abi jam gaudens ad colestia qua crebris canticis personant, tabernacula,relictis qui carnali ex ore prodeunt politioris artis sermo- nibus, quique se victos diserta voce confitentur. Cum enim praeclare gestoruin gloria et approbatio supra hominem exsistat,quomodo congrua eorum. dem laudatio humanam mentem non excedat ?Abi ergo, casta, venerabilis, et preclara virgo,ut supe- rioribus mundo praemiis potiaris. Abi, ubi silet oratio, eorum qus orationis vim excedunt,gloriam 909 diffuse eloqui non valens. Abi, sinceras bo- norum que cogitationem superant, delicias perce- ptura, ubi intellectio omnis ex particularibus visis cognitionem colligens,otiatur et vacat intenta eter- num mente in eximia illa supra naturam et intelli- gibilia. Abi, ubi rerum sensibilium, sensuumque ipsorum multifida deceptio et vertigo desiit, abo- litaque est. Recipe victrices palmas tuas et prae- magnifica premia.Recipe tua premia et stemmata, que illis, qui Christi causa decertaverint ac decer- γὰρ πιστοῦ, ὅλος ὁ χόσµος τῶν Χρημάτων, τοῦ δὲ ἀπίστου, οὐδὲ εἷς ὀθολὸς, τὸ γραφικὸν ἀπιφή- νατο λόγίον. Τὰ ἐνεστῶτα γὰρ, καὶ τὰ μέλλοντα, xal πάντων (v ὁ σὸς δεσπόζει νυµφίος, coi slc προῖκα κεχάρισται καὶ δεδώρηται. xf. Ἐπεὶ δὲ τοίνυν ἀμφοτέρωβεν κατὰ τῶν ἀνθρωκί- voy ἐπαίνων τὰ νιχητήρια χέχτησαι, τῇ τε τοῦ χοσμικοῦ Βίου φανότητι, καὶ τῇ τῶν κατὰ quy ?,v πλεονεκτημάτων λαμπρότητι, ἅπερ ἄμφω τῇ τοῦ μαρτυρίου κατήῄστρα- Ψας χαὶ κατηγλάϊῖσας στεῤῥότητι, ἄπιθι χαίρουε πρὸς οὐρανίους ὑμνοπόλους σκηνὰς, καταγείψασα ἐκ σαρχίνης προφεροµένους γλώττης ἐκτετορνέυμένους λόγους. xai τὴν ἧτταν φωνῇ καθομολογοῦντες, El γὰρ ὑπὶρ ἄνθρωπον τῶν ἀριστευμάτων dj εὐδοχί- µῆσις, πῶς οὐχ ὑπὲρ ἔννοιαν ἀνθρωπίνην à πρόσ- φορος ἔπαινος; ᾿Απιθι τοίνυν, σεμνὴ καλλιπαρ- θένε, τῶν ὑπερχοσμίων γερῶν ἀπολαύουσα. "Ax ἔνθα λόγος σιγᾷ, τῶν nip λόγον τὴν δόξαν διεξο- δικῶς εἰπεῖν οὗ δυνάµενος. "Απιθι τῶν ὑπὶρ bv θύµησιν ἀγαθῶν ἡδονῆς τῆς ἀκράτου µεθέξουσα, ἔνθα νόησις &maca ix τῶν μερικῶν φαντασµάτων τὴν γνῶσιν ἀθροίζουσα ἀργεῖ καὶ σχολάζει ἁπλῶς, τοῦ νοῦ αἰωνίως τοῖς ὑπερφυέσι καὶ νοητοῖς ἐπιθάλ. λοντος. "Απιθι, ἔνθα τῶν αἰσθητῶν xal αἰσθήσεων ἡ πολυσχιδὴς ἁπάτη, xai περιφορά πέπαυταίἰ τς καὶ κατήργησαι. ᾽Απόλαθέ σου τὰ νικητικὰ βραθεῖα, καὶ ὑπέρλαμπρα γέρα καὶ ἔπαθλα. ᾿Απόλαθέ σου τῶν ix τοῖς σκάµµασιν ἱδρώτων καὶ πόνων τὴν καθήχουσαν ἀνάπαυλαν xai ἀνάψυξιν. ᾿Απόλαθὲ σου τὰ ἐποφειλό- tant, oppignerata sunt. Leetissima Sponsi specie et (| µενα τοῖς διὰ Χριστὸν ἀθλήσασι καὶ ἀθλοῦσιν νικη- venustate fruere, qua nec verbis efferri, nec mente concipi potest. Fruere arcana et mystica in super- calesti thalamo confabulatione et consuetudine, qua plane nihil felicius beatiusque est. Nihil tibi, sponsa Christi, ex praeclaris facinoribus virginum lampades gestantium, ad splendorem desideratur; ut qua Christum sponsum supra modum dilexeris, illiusque amoris illecebris capta sis : prooter quem, non solum omnia arbitrata es uti stercora 9*, sed et propris& vite et anime ipsum cujus desiderio ar- debas, antetulisti. Quam legitime admodum bonum cerlamen certasti, atque immotam fldem mutabi- libus periculosisque temporibus servasti | Quam valde inoffense, ac sine obstaculo, pietatis cursum consummasti ! Quam multum acerba, duraque, ac supra mortalium facultatem inflicta tibi ob Christi dilectionem tormenta toto animo, summaque ala- critate sustinuisti | Quamobrem justitie tibi corona reposita est, quam eum digne contexueris, in ca- lestibus coronata es ^. At ne hic quidem Christus praemio te vacuam reliquit: quippe qui dixerit: Vivo ego, sed glorificantes me glorificabo **. Quamobrem, sicut promissum est, in tuo lavacro, ubi etiam re- liquie tue sunt, in fideles qui ad ipsas accedunt, aticibus copiosores, omnis generis egrotationum φόρα στέµµατα, καὶ μαρτυρικὰ διαδήµατα. ᾽Απόλαυε τῆς τοῦ 3Νυμφίου ἀνεχφράστου καὶ ἀνεννοήτου ἀγλαίας xai ὡραιότητος. 'AmóAaus τῆς ἐν τῷ ύπερ- ουρανἰῳ νυμφῶνι ἀποῤῥήτου καὶ μυστιχῆς ὁμιλίας καὶ συναφείαχ;, ἧς ὄντως οὐδὲν ὁλθιώτερον καὶ µα: χαριώτερον πέφυκεν. Οὐδέν σοι τῶν ὑπερλίαν εὖδο- Κιμηκότων ἀνδραγαθημάτων, τῶν λαμπαδηφόρων παρθένων, ὦ νύμφη Χριστοῦ, πρὸς εὔχλειαν ἀπολί- λειπται, ὡς ὑπεράγαν τὸν νυµφίον Χριστὸν ἀγαπή- σασα, xai τούτου χαταθελχθεῖσα ἔρωτι. Δι αὖ οὐ uó- voy ἅπαντα λελόγισαι σκύθαλα, ἀλλὰ καὶ τῆς ἰδίας ζωῆς xal φυχῆς τὸν ποθούµενον προτετίµηχας. Ὡς λίαν ἐννύμῶς τὸν καλὸν ἀγῶνα ἡγώνισαι, καὶ τὴν πίστιν τετήρηχας ἄτρεπτον, ἐν καιροῖς τρεπτοῖς t5 καὶ κινδυνώδεσι |. Ὡς λίαν ἁπροσκόπτως καὶ ἀνιμ- ποδίστως τὸν δρόµον τῆς εὐσεθείας τετέλεχας | Ὡς λίαν ἀλγεινὰ καὶ ὀδυνηρὰ, xal ὑπὲρ δύναμιν βρο- τείαν ὑπέστης τὰ ἐπενεχθέντα σοι διὰ τὴν elc χρι- στὸν ἀγάπην βασανιστήρια ὀλοψόχως καὶ προθυµό- τατα. Τοιγάρτοι καὶ ὁ τῆς δικαιοσύνης σοι ἀπόκειται στέφανος, ὄνπερ ἀξίως ἀναδησαμένη, iv τοῖς ἔπου- ῥανίοις κατέστεψαι. "AX! οὐδ' ἐνταῦθα, κατἐλιπὲν σε Χριστὸς ἀγέραστον. Ζῷ γὰρ ἐγὼ, φησὶν, ἀλλὰ τοὺς δοξάζοντάς µε δοξάσω. Διότι, καθὼς ἐπήγγελται, ἐν τῷ σῷ κολύµθῳ, ἔνθα καὶ τὰ τίµά σου λειψανα *! Prov. xvi, 6, sec. LXX. 3 Philipp. rr, 8. 5** H. Tim. rv, 7, 8. 5 I Reg. i1, 30. 813 LAUDATIO 6. BARBARAR MART. 81i τοῖς πιστοῖς προσπελάζουσιν, ὑπὲρ νάματα βρύει «à A sanitates scaturiunt, pestisque ulceribus, aliove τῶν παντοδακῶν ἀῤῥωστημάτων ἱάματα, xai τῶν ἔλχεσι λοιμικοῖς, Ἡ ἑτέρᾳ νόσῳφ χαµνόντων, καὶ ἑτὲ- pote µώλωφι κατοτρυχοµένων τὰ σώματα, τῶν σω- τηρἰων ὑδάτων ἀφάμενα, θᾶττον θανασίμῳ ἀπονίπτε- ται νοσήµατι. Καὶ ἔστιν τοῖς περιοίχοις, xal τοῖς paxpív που ἀπφχισμένοις 6 τόπος ἐπίσημός τε xal διαδόητος, xal πρὸς θεραπείαν τοῖς χοῄζουσι περι- σπούδαστος. Καὶ οὐκ iv ἐχείνῳ µόνον τῷ χώρῳφ fj σοι δεδωρη µένη καλλονἡ, xal χάρις ἰαματικὴ περι- γέγραπται, ἀλλὰ xal τοῖς πανταχη τῆς οἰχουμένης μετὰ θερμῆς σοι προσιοῦσι τῆς πίστεως, καὶ τὸ σὸν ἰτήσιον ἐκτελοῦσι µνηµόσυνον, τὰ λοιμώδη θερα- πεύεται τραύματα, xal πάσης ἡλιχίας ἡ ἀηδὴς φυ- morbo laborantia, aliisque plagis confecta et tabe- scentia corpora, salutarium aquarum attactu, exi- tiali quantocius morbo absterguntur. Estque locus, tum vicinis, tum remotis illustris, ac celebratissi- mus illis est qui curatione indigent. Nec illo dun- taxat loco concessa tibi claritas et sanitatum gratia definita est ; sed et iis etiam qui orbe toto ferventi fide te adeunt, tuique memoriam annuatim co- lunt, benigne curantur pestis vulnera ; omnisque tetatis gravis calamitas et molestia aufugit, ac dae- monum assultus comminationibus tuis fugantur ; omni denique periculo et adverso casu liberantur, qui tuam vindicem opem invocant. Ἰαδεύεται σκῆψις xal ὄχλησις, ἑνέργειαίΥ τε δαιμονιώδεις τοῖς σοῖς ἐμθριμήμασιν ἀπελαύνονται οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ πάντων ἐκλυτροῦνται χινδύνων καὶ περιστάσεων, ol σε πρὸς ἂμυναν ἐπίχουρον — mposxa- λούμενοι. xf. Mi, τοίνυν Αείπῃς, dyvi, σοὺς ἐποπτεύουσα σομπαθεῖ τῷ βλέμματι πρύσφυ- quc, ἀλλὰ καὶ τὸν τουτί σοι προσπεφωνηχότα εὖτε- Mc, καὶ ἐξίτηλον τῆς εὐφημίας λογίδριον, παραπολὺ μὲν τῆς σῆς ὑπερφεροῦς ἀξίας ἀπολειπόμενον, εὖτε- λοῦς δὲ προθυµίας οὐκ ἔλαττον αὐτῷ πεφροντισμένον πρὸς δύναμιν, ἀσμένως τῆς προαιρέσεως ἁἀποδέξω, καὶ συμπαθῶς ἐπιχαμπτομένη xal ἐπινεύουσα, τὸ βραχύτατον δῶρον πβροσίεσο, ὡς ὁ σὺς νυµφίος Χρι- στὸς τὰ δύο λεπτα παρὰ τῆς πενιχρᾶς χήρας προσ- ἥκατο, οὐ tf, τοῦ διδοµένου ποσότητι, τῆς προσφε- ῥούσῃς δὲ γνώμης προσεσχηχὼς τῇ ποιότητι. Εὔ- potuit δὲ σε καὶ τῶν ἐμῶν ψυχικῶν xal σωματικῶν μωλώπων προσηνῆ θεραπεύτρια», καὶ πάσχις ταῖς πιριστατικαῖς θλίψεσι ἑτοιμοτάτην προστάτιδα. καί µου τῶν παθῶν στήσοις γαληνῶς τὰς ὁρμλς, καὶ σκιρτήµατα, ἵνα xal τὸν βίον πρὸς & δεῖ ῥυθμίσας, χαὶ τὸν κοσμικὸν ἀναχειμάστως περαιώσας κλύδωνα, πρὸς ζωὴν τὴν ἀγήρω, καὶ λιμένα σωτήριον προσ- ὀρµίσας, τύχοιµι διὰ σοῦ ἐπὶ τοῖς ἀμέτροις πληµμµε- ἅμασι, τοῦ κοινοῦ καὶ εὐσπλάγχνου χριτοῦ, ἀφιέν- τος μᾶλλον καὶ συγχωροῦντος διὰ τὴν πρεσθείαν καὶ ἔντευξιν, δη τὴν ἐμὴν ῥᾳθυμίαν ἑνδίκως καταψηφι- σαµένου καὶ καταχρίνοντος, πᾶσι δὲ τοῖς πίστει σου τὴν προσηγορίαν ἁγαπῶσι, xai τιμῶσι, xal δι) αἷ-- δοῦς ἄγουσι, καὶ τῇ ἀντιληπτικῇ σου προσφεύγουσι πρεσθείᾳ, γένοιο, ὦ ἀθλοφόρε Βαρθάρα, xal καλλί- vus ἀοΐδιμε, xai ἀείμνηστε, xal πανεύφηµε páp- τυς, καὶ ἐννομοτάτη ἀθλήτρια, τῆς τῶν οὐρανῶν βα- σιλείας πρόξενος, xai iv πάσῃ λυπηρᾷ συµθάσει ὑπέρμαχος, καὶ πρέσθυς ἁκαταίσχυντος πρὸς τὸν πανἔγαθον Χριστὸν τὸν θεὸν ἡμῶν, μεθ) οὗ τῷ ἀν- άρχῳ, xai ἀγεννήτῳ, xai προσκυνητῷ Πατρὶ, apa τῷ ὁμοουσίῳ, xal ζωαρχικῷ Πνεύματι, δόξα, τιμὴ, προσχύνησις, νῦν, καὶ ἀεὶ, καὶ εἲς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ᾽Αμήν. ^ Luc. xxi, 2-4. ἀειπάρθενε, τοὺς B — 23. Ne cesses igitur, casta in perpetuum virgo, miseranti aspectu eos qui ad te confugiunt,intueri, sed et eum qui in tui laudem, egenam hanc et exilem declamatiunculam pronuntiavit,tue quidem eximie dignitati longe imparem, etsi exiguo animi ardore nihilo secius pro virili accuratam, pro vo- luntatis merito benigne 910 audi, clementiusque inflexaetannuens, perexiguaum munusculum acci- pe;quemadmodum sponsus tuus Christus minuta duoapprobavit,qua paupercula viduain Dei munera miserat, cum non dati quantitatem, sed offerentis animiaffectum attenderet **.Inveniam veroteetiam anime etcorporis vulnerum benignam curatricem, inque omni adverso casu et afflictione promptissi- mam patronam. Áffectuum quoque impetus et la- scivientes motus tranquille sistas, quo vitam ad ea qua oportet componens, et mundi procella secure transmissa,ad vitam senii expertem,et salutis por- tum appellens,perte,ego immensorum delictorum reus, communem et misericordem judicem nan- ciscar, qui dimittat potius et indulgeat, tuis inter- cessionibus atquesupplicationibus permotus ; cum utique segnitiem meam jure jam condemnaverit,ac modo condemnet. Sed οἱ cunctis qui cum fide no- men tuum diligunt, colunt, et venerationi habent, quique ad intercessionis tus subsidium confugiunt, esto, o triumphatrix 8ο preclara victrix, inclyta, dignaque &terna memoria, clarissima martyr, ac legitima prorsus pugil Barbara, regni colorum conciliatrix, in omni eventu tristi auxiliatrix. et inconfusa sequestra apud benignissimum Christum D Dominum nostrum, quicum sit zeterno,ingenito et adorando Patri, una cum consubstantiali ac vivi- fico Spiritu, gloria, honor et adoratio, nunc et semper, et in ssecula seculorum. Amen. 815 S. JOANNIS DAMASCENI 816 In catena Regia in Lucam cod. 2440, ad caput 1, v. 39, fragmentum hoc quod sequitur, reperi, cujusdam scilicet sermonis Joannis Damasceni in B. Virginem, in quo eadem fere leguntur, ac qua in prima de. ejus- dem Nativitate, p. 8&3, unde nullum mihi superest dubium, quin ex genuino aliquo ejus opere quod perierit, assumptum illud fuerit. DAMASCENI. Qui celoscondidit et conservat,omniumque,tam qu& in mundo, quàm qua supra mundum sunt, Artifex,cujus nihil ex universis rebus locus est, si modo locus definitur (id quod ea que in se sunt, complectitur et ambit) : in te a seipso infans sine semine condetur,teque latissimum conclaveosten- det deitatis sue, que omnia replet, queque sola circumscriptionis est expers : totus in te sine pas- sione constrictus, totus itidem extra manens, ac semetipsum locum habens qui capi nequit. Ex te justitia sol orietur ; nature dus, licet Acephali furore insaniant : una hypostasis, rumpatur licet Nestorius. Pater siquidem, divinum veluti semen spirituale, lumen emittet suum, Verbumque ex te citra conversionem fiet caro. Et Pater, qui impas- sibili ratione Filium naturali modo prius genuit, ipsum quoque ex te iterum per dispensationem sine passione generabit. Nam uti concha coelitus ex Deitatis fulgore in utero concipies, pariesque pre- tiosissimam margaritamChristum,unigenam lucem, qua non gignit,et semper generatur ; cujus perso- nalis proprietas est, quod generetur. 911 In te leges quoque nature innovabuntur, et una conve- nient, que misceri nequeunt. Erit enim virginitas pariens,deitatis atque humanitatis mistio, perpes- sionis οἱ impassibilitatis, vit: et mortis, ut quod deterius est, in omnibus a potiori superetur. Non enim operationis Dei conceptaculum eris,sed sub- stantiali modo, Dei hypostasis ac persone. Por- tionem ex te Conditor rerum assumet, humane Inasse primitias, ex Spiritu sancto, tuisque san- guinibus factus caro. TOY AAMAZKHNOr. 'O τῶν οὐρανῶν δημιουργός τε καὶ παντὸς ἐγκοσμίου xai ὑπερκοσμίου Τεχνίτης ὅη- µιουργήµατος, οὗ τόπος οὐδεὶς τῶν πάντων lov εἴπερ τὸ περιέχον τῶν ἑνόντων τόπος ὀρίζεται by σοὶ πρὸς ἑαυτοῦ ἀσπόρως βρέφος δημιουργηθήσιται, xal σε τχμεῖον εὐρύχωρον δείξει τῆς τὰ πάντα πλη- ῥούσης αὐτοῦ καὶ µόνης ἀπεριγράφου βεότητος. Ὅλος ἀπαθῶς ἐν col συστελλόµενος, xal µένων ὅλος ἑκτός ; καὶ τόπον ἔχων ἑαυτὸν ἀπερίληπτον | ἐκ σοῦ ὁ τῆς δικαιοσύνης ἀνατελεῖ ἥλιος, δύο φύσεις κἄν 'Axigr- λοι µαίνωνται µία ὑπόστασις, κάν Νεστόριος διαῤ- ῥτγνύηται. Οἱονεὶ γὰρ θεῖον σπόρον πνεματιχὸν τὸν ἑαυτου Υἱὸν ἐξαποστελεῖ ὁ Πατὴρ, xai capp ὁ Λόγος ἐκ σοῦ ἀτρέπτως Ὑεννήσεται. Καὶ ἁπαθῶς B Ὑεννήσας τὸν Υἱὸν 6. Πατὴρ τὸ πρότερον φυσιχῶς, ἀπαθῶς τὸν αὐτὸν γεννήσει, xal τὸ δεύτερον o'xovo- μικῶς. ὍὭσπερ yàp τις χόγχος οὐρανόθιν ix τῆς ἀστραπῆΏς τῆς θεότητος ἐν γαστρὶ fen, καὶ τίξεις τὸν πολύτιμον μµαργαρίτην Χριστὸν, τὸ μονογενὶς φῶς, τὸ μὴ γεννῶν, dsl δὲ γεννώµενον, οὗ τὸ qu- νᾶσθαι, ὑπόστατικὸν µόνον ἴδίωμα. Ἐν aoi καὶ νόμοι φύσεως καινοτοµηθήσονται, xai τὰ ἅἄμικτα συµθή- σεται. Ἔσται γὰρ παρθενία τίκτουσα. Μίξις θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος, πάθους xal ἀπαθείας, ζωῆς xti θανάτου, ὡς ἄν iv πᾶσιν ἐκνικηθείη τὸ χεῖρον ὑπὸ τοῦ χρείττονος. OÓ Ὑὰρ ἐνεργείας Θεοῦ ὑπέρξεις δοχεῖον, &À)' οὐσιωδῶς τῆς τοῦ Θεοῦ ὑποστάσεως καὶ μοῖραν ἐκ σοῦ προσλήψεται ὁ Δημιουργὸς, τὴν ἀπαρχὴν τοῦ ἀνθρωπίνου φυράµατος ix Πνεύματος C ἁγίου, καὶ τῶν σῶν αἰμάτων σαρκωβθείς. À συνοχεὺς, xii Tres precationes istas ante sumptionem divine Eucharistie recitandas, reperi in Horologio Grecorum, et i8 codice ms. monasterii S. Taurini Ebroicensis, cujus mihi copium de more fecit reverendus admodum doctissi- musque P. D. Bernardus de Montefalconis. Precatio Joannis Damasceni. Here Domine Jesu Christe, Deus noster, qui so- lus potestate polles hominibus peccata remittendi, ut qui bonus ac benignissimus sis, condona mihi lapsus meos,quoscunque,vel scienter,vel ignoran- ter admisi ; meque dignum facito, quidivinorum, gloriosorum, immaculatorum, ac vivificorum my- steriorum tuorum nullamea damnatione particeps efficiar, non ad penam ac supplicium, non ad au- ctionem culparum,sed ad emendationem,sanctifi - cationemque, οἱ pignus future vite et regni ; ut mihi murus, propugnaculumque sit,et adversario- 1m eversio, atque in abstersionem multorum de- Εὐχὴ Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Δέσποτα Κύριε Ἰησοῦ Χριστὰ, ὁ θεὸς ἡμῶν, ὁ pF νος ἔχων ἐξουσίαν ἀνθρώποις ἀφιέναι ἁμαρτίας, ὣς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος, πάριδέ µου πάντα τὰ ἐν γνώσει xol ἀγνοίᾳ πταίΐσµατα, xai ἀξίωσόν µε ἀχα- τακρίτως μεταλαθεῖν τῶν θείων, xal ἑνδόξων, xai ἀχράντων, xal ζωοποιῶν σου μυστηρίων, μὴ ec όλασιν, μὴ slc προσθήκην ἁμαρτιῶν, ἀλλ' εἰς Ι) καθαρισμὸν, καὶ ἁγιασμὸν, xal ἀῤῥαθῶνα τῆς pd λούσης ζωῆς xal βασιλείας, slc τεῖχος, καὶ Boxotiov, καὶ ἀνατροπὴν τῶν ῥἑναντίων, εἲς ἐξάλειψω τῶν πολλῶν µου πλημμελημάτων. Eb γὰρ εἴ θεὸς ἑλέους, καὶ οἰκτιρμῶν, καὶ φιλανθρωπίας καὶ σοὶ τὴν 817 CARMINA. 818 ἀναπέμπομεν σὺν τῷ Ηατρὶ, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, A lictorum meorum. Tu siquidem es Deus misericor- νῦν xai dti, καὶ εἲς τοὺς αἱῶνας τῶν αἰώνων , ᾽Αμήν ΒΕὐχὴ ἑτέρα τοῦ αὐτοῦ Ἰωάννου τοῦ Δαμασχηνοῦ. Πρὸ τῶν θυρῶν τοῦ ναοῦ σου παρἑστήκα, xal τῶν δεινῶν λογισμῶν οὐκ ἀφίσταμαι. ᾽Αλλὰ cb, Χριστὶ d θεὸς, ὁ τελώνην δικαιώσας, καὶ Χαναναίαν ἐλεήσας, καὶ τῷ λῃστῃ παραδείσου πύλας ἀνοίξας, ἄνοιξόν µου τὰ σπλάγχνα τῆς φιλανθρωπίας σου, καὶ Oda! µε προσερχόµενον , καὶ ἁπτόμενόν σου, ὡς τὴν πόρνην καὶ τὴν αἱμόῤῥουυ, Ἡ μὲν γὰρ τοῦ χρασπέ- boo σου ἀψαμένη, εὐχερῶς τὴν ἴασιν ἔλαδεν' ἡ δὲ τοὺς σοὺς ἀγράντους πόδας κρατήσασα, τήν λύσιν τῶν ἁμαρτημάτων ἐκομίσατο. Ἐγὼ δὲ ὁ ἐλεεινὸς, ὅλον σου τὸ σῶμα πολλῶν δέξασθαι, μὴ καταφλε- χθείην, ἀλλὰ δέξαι µε ὥσπερ ἐκείνας, καὶ φώτισόν µου τὰ τῆς φυχῆς αἴσθητήρια, καταφλέγων µου τὰ τῆς ἁμαρτίας ἐγχκλήματα. Ἡρεσθείαις τῆς ἀσπόρως τεχούσης σε, καὶ τῶν ἑπουρανίων δυνάμεων ὅτι εὖ- λογητὸς sf εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. Εὸχὴἡ ἑτέρα τοῦ αὐτοῦ. Τετρωµένος καρδίαν εἰμὶ ἐγώ' ἐξέτηξέ µε ὁ ζήλός σου, ἠλλοίωσέ µε dj ἀγάπη σου, Δέσπυτα' δἑσµιός elit τῷ ἔρωτί σου. Ἐμπλησθείην σου τῶν capxüv' κορεσθείην τοῦ ζωεροῦ xal θεοποιοῦ αἵματός σου" ἀπολαύσαιμι των ἀγαθῶν' κατατρυφύσαιµι τῆς σῆς θιότητος" ἄξιος γενοίµην ἐρχομένῳ μετὰ δόξης ύπαν- τῆσαί σοι, ἑναέριος ἁρπαγεὶς ἐν νεφέλαις σὺν πᾶσι τοις ἐκλεκτοῖς σου, ὡς ἂν ὑμνῶ, xal προσχυνῶ, καὶ δοξάζω σε εὐχαρίστως iv ἐξομολογήσει, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Ηατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ, xai ἀγαθῷ, καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, vov, καὶ del, καὶ εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰῶνων. Αμήν. die, miserationum et humanitatis; tibique gloriam personamus, cum Patre et sancto Spiritu, nunc et semper, et in secula seculorum. Amen Precatio altera ejusdém Joannis Damasceni. Ante templi tui fores asto, nec a perversis co- gitationibus absisto, Tu vero, Christe Deus, qui publicanum justitia donasti, et Chananee misertus es, quique paradisi januas latroni aperuisti, beni- gnitatis tue» viscera mihi pande, meque ad te acce- dentem, ac te tangentem suscipe, veluti meretri- cem illam et sanguinis fluxu laborantem. Illa si- quidem fimbriam contingens tuam, brevi negotio salutem adepta est: hec, ubi immaculatos pedes tuos apprehendit, peccatorum indulgentiam retu- lit. Ego vero miser prorsus, qui totum corpus tuum recipere audeo, utinam ab incendio immunis et salvus evadam: sed me ut illas olim suscipias, animique sensus illumines, cunctis peccati reati- bus combustis, illius interventionibus, quse sine semine genuit : quoniam benedictus es in secula seculorum. Amen. Ejusdem precatio altera. Corde vulneratus ego sum .: tabescere me fecit zelus tuus et eemulatio : immutavit me dilectio tua, Domine: vinctus sum ego amore 912 tui. Carni- - bus tuis implear, queso : vivifico deiflcoque cruore tuo saturer : bonis perfruar tuis. Deitate tua deli- cier : dignus efficiar, qui tibi cum gloria advenienti obvius pergam, in aerem raptus in nubibus, cum omnibus electis tuis, ut te laudem, adoremque, et clariflcem, gratias agens in confessione, cum tuo Patre et sanctissimo, optimoque, et vite auctore Spiritu tuo, nunc et semper, et in secula seculo- rum. Amen. ADMONITIO. Damasceni carmina et eantica jam olim ante seculi decimi sezti medium Romae excusa fuerant Grece Latineque ab Aldo Manutio, Romano, eorumdem interprete, cum aliis Cosme Hierosoly- mitani, Marci Hydruntini Theophanis , et Scolari ; ac subinde Latine (antum | ab Henrico Gravio, ordinis Predicatorum , in editione Coloniensi anni 1346, rursumque Grice et Latine in Basileensi anno 15156, sionem , quia verbum e verbo reddidit , e regione contextus Grzci ac tandem in Parisiensibus editionibus ex Jacobi Biblii interpretatione. Manutii ver- apponendum — duxi, paucis hinc inde mutatis ; tum deinde Billianam stricta oratione metaphrasim — subjicio, utpote liberiorem , ac quz sensum auctoris ex toto non efferat. His idem Billius a idit suam primae partis Octoechi transla- tionem, a qua nunc edenda abstineo, dum certo dignoscere potero quinam versus Joannis Damasceni sint, quinam Anatolii, Metrophanis et aliorum. ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, EIZ TIN ΘΕΟΓΟΝΙΑΝ. Οὔ ἡ ἀχροστιχίς. Ἀθεπίης µελέεσσιν ἐφύμνια ταῦτα λιγαίνει, JOANNIS DAMASCENI IN THEOGONIAM. Principium versuum. Jucundis cantibus hymni isti canunt J. BILLII INTERPRETATIO. D. Joannis Damasceni de Christi nativitate, iambi pentastichi : quorum prima littere in. Greco hac duo dysticha efficiunt. Versibus his canitur soboles eterna Tonantis, Christus, qui fleri non dubitavit homo : Solveret ut miseri moriens incommoda mundi. His hunc solve malis, qui canit ista, Deus. 819 Filium Dei, hominum gratia natum In terra, et solventem luctuosissima nocumenta (mundi. Sed o Rex, locutores libera ab his laboribus. Salvavit populum mira patrans herus, Siquidam maris undam exsiccans olim : Non invitus autem natus ex puella, callem accessi- [bilem Poli ponit nobis, quem secundum substantiam AEqualem Patri et mortalibus glorificamus. Portavit venter sacratus Verbum, Manifeste incombusto figuratus rubo, Commistum forme mortali, Dei, Eve miserum ventrem maledictione vetusta Solvens amara, quod mortales glorificamus. Ostendit stella quod sole est prius, Verbum, Profectum ad sedandum peccatum, Magis, Palam pauperem in speluncam, misericordem, Te fasciis involutum ; quod letati Viderunt idem, et mortale, et Dominum. Annue ad hymnos servorum, benefactor, Inimici humilians elatum supercilium, Ferensque, qui cuncta cernis, peccato Desuper immobiliter firmatos, O beate, cantores firmamento fidei. Sponse perpurze valde divitem partum Videre supra sensum dignus factus chorus, Agri incola movebatur mirabili modo, Ordinem, canentemque, incorporeurum Regem Christum sine semine incarnatum. Celsitudini imperans colorum, ob misericordiam Exstat secundum nos ex innupta Virgine, Materi: expers existens ante, sed in extremis Verbum impinguatum carne, carne prolapsum, Ut ad se traheret quem primo formaverat. Generis mortalis reformationem olim Canens propheta Habbacum, prenuntiat, Videre ineffabili modo dignus factus figuram. Novus infans enim ex monte seu Virgine Exivit, ad populorum reformationem, Verbum. Par processisti mortalibus sponte, 8. JOANNIS DAMASCENI À Υἴά θεοῦ, µερόπων εἵνεχα τικτόµενον. Ἐν χθονὶ, καὶ λύοντα πολύστονα πήµατα xócuoo, Αλλ’ ἄνα, ῥητῆρας ῥύεο τῶνδε πόνων, Ἔσωσε λαον θαυματουργῶν δεσπότης, Ὑγρὸν θαλάσσης χύμα χερσώσας πάλαι. Ἑχὼν δὲ τεχθεὶς ἐχ χόρης, τρίθον favi Πόλον τίθησιν ἡμῖν, ὃν xax' οὐσίαν, "[aóv τε Πατρὶ καὶ βροτοῖς δοξάζοµεν. Ὕνεγχε γαστὴρ ἡγιασμένη, Λόγον, Σαφως ἀφλέχτως ζωγραφουμένη βάτῳ, Μιγέντα μορφῇ τῇ βροτησίᾳ, 8105, Εὔας τάλαιναν νηδύν ἀρᾶς τῆς πάλαι, Λύοντα πικρᾶς, 9v βροτοὶ δοξάζοµεν. Ἔδειξεν ἀστὴρ τὸν πρὸ ἡλίου Λόγον, Ἐλθόντα παῦσαι τὴν ἁμαρτίαν, Μάγοις, Σαφῶς πενιχρὸν εἷς σπἑος τὸν συμπαθῆ, Zk σοπαργάνοις ἑλικτὸν, ὃν γεγηθότες, Εἶδον τὸν αὐτὸν, xai βροτὸν, xa! Κύριον Νεῦσον πρὸς ὕμνους οἰκετῶν, εὐεργέτα, Ἐχθροῦ ταπεινῶν τὴν ἐπηρμένην ὀφρύν. Φέρων τε, παντεπόπτα, τῆς ἁμαρτίας Ὕπερθεν ἀκλόνητον ἑστηριγμένους Μάκαρ, μελφδοὺς τῇ βάσει τῆς πίστεως. Νύμφης πανάγνου τὸν πανόλθιον τόκον, ]δεῖν ὑπὲρ νοῦν ἠξιωμένος χορός, "Ἄγραυλος ἐχλονεῖτο τῷ ξένῳ τρόπῳ, Τάξιν μελῳγοῦσάν τε τῶν ἀσωμάτων, "Avaxta Χριστὸν, ἀσπόρως σαρχούµενον. Ὕψους ἀνάσσων οὐρανῶν, εὐσπλαγχνίᾳ C Τελεῖ καθ) ἡμᾶς ἐξ ἀνυμφεύτου χόρης, "AUAoq ὧν τοπρόσθεν, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἑσχάτων Λόγος παχυνθεὶς σαρχὶ, τὸν πεπτωκότα, Ἵνα πρὸς αὐτὸν ἑλχόσῃ πρωτόκτιστον. Γένους βρετείου τὴν ἀνάπλασιν πάλαι, Αδων προφήτης ᾿Αθθαχοὺμ, προµηνύει, Ἰδεῖν ἀφράστως ἀζιωθεὶς τὸν τύπον. Νέον βρέφος γὰρ ἐξ ὄρους τῆς παρθένου Ἐξῆλθε λαῶν εἰς ἀνάπλασιν, Λόγος. Ἴσος προῆλθες τοῖς βροτοῖς ἑκουσίως, J. BILLH INTERPRETATIO. Plebi salutem contulit, mirum in modum Verso repente Christus in siccum mari. At ex puella natus, in celum viam Nobis recludit, quem Deo Patri parem, Rursusque nobis credimus vere parem. Venter sacratus, igne quem non torrida Signabat olim spina, gestavit Λόγον, Cum carne juncto subdita morti Deo : Diris ut Eva solveret ventrem, quibus Addictus olim est, laudibus quem tollimus. Antiquiorem sole monstravit Magis Hunc stella, noxas venerat qui ut solveret Nostre indolentem miserie, vili in specu, Atque obvolutum fasciis, letissimi Hominem Deumque quem vident illi simul. Servorum ad hymnos annuas, Deus, precor, Hostis cruenti deprimens superbiam, Nostrasque mentes efferens noxam supra, ' cuncta cernens et beate, firmiter idei per omne temdus innixas basi, Sancte Parentis divitem partum, Deo Hoc munerante, rusticus ceetus videns, Sese movebat ad rei miraculum, Et concinentes angelos Christum audiens, Carnem induebat qui meam absque semine. Coli imperator, indolens nostris malis, Ex injugata Virgine instar fit mei. Namque ante carne cum vacaret, postea Hac se ipse texit, conditum primo patrem Ut traheret ad se, quem scelus prostraverat. Redintegrandum precinit mortalium Propheta sanctus Habacuc genus, rei Hujus figuram conspicans divinitus. Ex monte namque, Virgine, inquam. prodiit Infans, cruore nos suo rursum creans. Par prodiisti sponte tu mortalibus, Q Christe, corpus attrahens ex Virgine, Venenum ut anguis pestilens depelleres, Omnesque ab atris januis, velut Deus, vi perennis ad Jubar reduceres. 80 821 Ὕψιστε, σαρχα προσλαθὼν ix Παρθένου. Ἰὸν καθάραι τῆς δρακοντίας χάρας, "λγων ἅπαντας πρὸς σέλας ζωηφόρον, θεὸς πεφυχὼς, ἐκ πυλῶν ἀνηλίων. Ἔθνη τὰ πρόσθὲν τῇ φθορᾷ βεθυσµένα, Ὄλεθρον ἅρδην δυσμενοῦς πεφευγότα, Ὑψοῦτε χεῖρας σὺν κρότοις ἐφυμνίοις, Μόνον σέδοντες Χριστὸν ὡς εὐεργέτην, Ἐν τοῖς καθ᾽ ἡμᾶς συμπαθῶς ἀφιγμένον, Ῥίζης φυεῖσα τοῦ ᾿[εσσαὶ, Παρθένε Ὄρους παρῆλθες τῶν βροτῶν τῆς οὐσίας, Πατρὸς τεχοῦσα τὸν πρὸ αἰώνων Λόγον, Ὡς ηὁδόχησεν αὐτὸς ἑσφραγισμένην, Νηδὺν διελθεῖν «m χενώσει τῇ ξένῃ. Ἐκ νυκτὸς ἔργων ἐσκοτισμένης πλάνης, Ἱλασμὸν ἡμῖν, ἄριστὲ, τοῖς ἐγρηγόρως Νὸν συντελοῦσιν ὕμνον ὡς εὀεργέτῃ, Ἔλθοις πορίζων εὐχερῆ τε τὴν τρἰδον, Καθ ἣν ἀνατρέχοντες, εὕροιμεν κλέος. Απηνὶς ἔχθος τὸ πρὸς αὐτὸν, Δεσπότης Τεμὼν διαμπὰξ σαρκὸς iv παρουσίᾳ, "Iva χρατοῦντος ὤλεσε θυµοφθήρου, Κόσμου συνάπτων ταῖς db otc οὐσίαις, Τιθεὶς προσηνῆ τὸν τεχόντα τὴν χτίσιν. Ὁ λαὸς εἶδεν, ὁ πρὶν ἡμαυρωμένος, Κι ἡμέραν φῶς τῆς ἄνω φρυκτωρίας, Ἔθνη Gup δὲ κλῆρον Yióc προσφέρει. Νέμων ἐκεῖσε τὴν ἀπόῤῥητον χάριν, 05 πλεῖστον ἐξήνθησεν fj ἁμαρτία. Ναΐων 'Iovac ἐν µόχοις θαλαττίοις, Ἐλθεῖν ἐδεῖτο, καὶ ζάλην ἀπαρχέσαι" Νυγεὶς ἐγὼ δὲ τοῦ τυρανοοῦντος βέλει, ἄριστὶ, προσαυδῶ τὸν καχκῶν ἀναιρέτην, θᾶττον μολεῖν σε, τῆς ἐμῆς ῥᾳθυμίας. Tl ἦν iv ἀρχῇ πρὸς θεὸν. θεὸς Λόγος, Νυνὶ κρατύνει μὴ σθένουσαν τὴν πάλαι, Ἰδὼν φυλάξαι τὴν xag ἡμᾶς οὐσίαν Καθεὶς ἑαυτὸν, δευτέραν χοινωνίαν, Αὖθις προφαίνων τῶν παθῶν ἑἐλευθέραν. Ἴκται δι’ ἡμᾶς ᾿Αθρὰμ ἐξ ὀσφύος, Λυγρῶς πεσόντας ἐν ζόφῳ τῶν πταισµάτων, Ποὺς ἐγεῖραι τῶν κάτω νενευχότων, Ὁ φῶς χατοικῶν, καὶ φάτνην παρ’ ἀξίαν, Nov εὐδοχήσας, elc βροτῶν σωτηρίαν. Tip παντάναχτος ἐξεφχύλισαν πόθῳ, πλητα θυµαίνοντος ἡγχιστρωμένοι Ηαῖδες, τυράννου δύσθεον γλωσσαλγίαν, CARMINA. 832 À Celsissime, carne assumpta de Virgine, Virus purgatum draconici capitis, Ducens omnes ad lucem vivificam, Deus existens, ex portis tenebrosis. O gentes, qua olim corruptione obrute, Perniciem simul inimici fugistis, Exaltate manus cum plausibus hymnicis, Solum colentes Christum ut benefactorem, Nostro tempore misericorditer profectum. Ex radice nata Jesss Virgo, Terminos preeteriisti mortalium substantie, Patris enixa ante secula Verbum, Quemadmodum complacuit ipsi, sigillatum Ventrem percurrere vacuitate mirabili. Ex noctis operibus obtenebratis errore, Propitationem nobis, Christe, vigilanter Nunc complentibus hymnum, ut benefactorem Venias porrigens facilemque callem, Quo;percurrentes, inveniamus gloriam. Crud»li inimicitia erga se Dominus, Incisa penitus carne in presentia, Vim dominantis destruxit ferocissimi, Mundum connectens spiritualibus substantiis, Ponens mansuetum genitorem creature. Populus vidit, qui ante obscuratus, Post diem lumen superne facis : Gentes autem Deo hereditatem Filius affert, Preobens illic ineffabilem gratiam, Ubi plurimum effloruerat peccatum. Habitans Jonas in profundis marinis, Venire precabatur, et procellam destruere : C vulneratus ego autem tyrannizantis jaculo, Christe, te advoco malorum interemptorem, Citius ut venias ob meam segnitiem. Qui erat in principio apud Deum, Deus Verbum, Nunc corroborat impotentem olim, Conspicatus servire nostram substantiam, Demisso ,sese, secundam communionem Rursus premonstrans affectibus liberam. Venit propter nos ex lumbo Abrahe, Perniciose prolapsos in obscuritate peccatorum Filios suscitatum, inferius vergentium, Lux inhabitans, et presepe immeritus Nunc sponte tolerans ad mortalium salutem. Omnium regis spreverunt desiderio Infinite nascentis hamati, D Pueri tyranni odiosam Deo blasphemiam, J. BILLII INTERPRETATIO. Gentes, tenebat quas prius mors obrutas, Erept» ab imis Tartari recessibus, Levate dextras hymnicis cum plausibus, Christum colentes omnis auctorem boni, Qui venit ad nos indolens nostris malis 0 virgo, radix cui pius Jesse fuit, Excedis omnes terminos mortalium, &vo priorem dum Patris Λόγον paris : Transire ut ipse, se novo valvans modo, Clausum per uterum voluit, expertem viri. Ex noetis actis obrutos caligine ris, ac nunc, &b oculis pulso procul Somno, canentes, summe Rex, laudes tuas Exsolve culpis, ac viam planam strue, Per quam queamus consequi verum decus. Infesta Christus odia prorsus amputans, Dum mole tectus venit ad nos carnea, Sevam tyranni perdidit [otentiam, Mundumque junxit angelis, lenem et Deum Placidumque prorsus reddidit mortalibus. Immersa dense plebs prius caligini, Coli coruscum conspicit jubar stupens Gentesque sortem Filio donat Pater : Illicque fundit gratiam quam maximam, T Li FENRNEENMMMM T€ 003 * . UU λα DUET Gp» gut " M ; . L3 - κ - ο. H Cm 71 UC TTC NP, E : Ἐν . 5. 823 8. JOANNIS DAMASCENI | 8 Quibus paruit ignis multus. Domino Dicunt : In secula benedictus es. Ministros quidem iracunde comburit, Salvat autem fervens impetuose juvenes, Septuplicibus ardoribus audacta, Quos coronabat flamma multa, Domino Prebente pietatis gratia rorem. Auxiliator Christe, mortalium adversarium, Scutum, incarnationem ineffabili modo habens, Confudisti, divitias divinitatis ferens, Formatus nunc : propter cujus spem Desuper in latebras venimus obscuritatis. Asperum, incontinenter superbiens. Sordide debacchans, furens Mundi submersisti omnipotenter peccatum. Quos traxit ante, hodie autem ex retibus Salvas, incarnatus sponte, o benefactor. Matricem non combusti figurant Virginis Antique igne involuti juvenes, Supernaturaliter parientem sigillatam. Utrumque autem faciens miraculo uno ' Populos ad hymnum excitat gratia. Nocumenta cum fugit ne Deus fleret error, Indesinenter laudat examinatum Verbum, Juveniliter omnis cum tremore creatura, Ingloriam gloriam timens ferre, Fluxa facta, etsi sapienter exspectabat. Venisti errabundam ad pascuum convertens Floriferum ex desertis collibus, O gentium surrectio, hominum naturam Ad robur violentum homicide exstinguendum, Virque visus et Deus providentia. Amare quidem nos tanquam non periculosum ( pre timore, Facile est silentium, desiderio autem, o Virgo, Laudes texere intensim positas Difficile est : sed etiam. o mater, robur, Quanta est affectio, prebe. Formas obscuras, et umbras eductas, O mater pura Verbi, conspicati, Infante viso ex janua clausa, À Οις εἴκαθε mop ἄσπετον, τῷ Δεσπότῃ Λέγουσιν' Elc αἰῶνας εὐλογητὸς el. Ὑπηρέτας μὲν ἐμμανδῦνς, καταφλέγει, Σώζει 0b παφλάζουσα ῥοιζηδὸν νέους, Ταῖς ἑπταμέτροις χαύσεσι πυργουµένη, Οὔς ἔστεφε φλὸξ ἄφθονος, τοῦ Κυρίου Νέμοντος εὐσεθείας εἵνεκα δρόσον, ᾽Αρωγὲ Χριστὲ, τὸν βροτοϊῖς ἑναντίον Ἡρόθλημα, τὴν σάρχωσιν ἀῤῥήτως ἔχων, | Ἔσγυνας ὄλθον τῆς θεώσεως φέρων, Μορφούμλρος νῦν, ἧστινος δι’ ἐλπίδα "άνωθεν εἰς χευθμῶνας ἤλθομεν ζόφου. Τὴν ἀγριωπὸν ἀκρατῶς γαυρουμένην, "Ασεμνα βαχχεύσασαν ἐξοιστρουμένην, | Κόσμου καθεῖλεν πανσθενῶς ἁμαρτίαν, Β Οὓς εἴλχυσεν πρὶν, σήμερον τῶν ἀρχύων, Σώζεις δὲ σαρκωθεὶς Exov εὐεργέτα. Μήτραν ἀφλέχτως εἰχονίζουσι κόρης, Οἱ τῆς παλχιὰς πυρπολούµενοι νέοι. Ὑπερφυῶς χύουσαν ἐσφραγισμένην. "λμφω δὲ ὃρῶσα θαυματουρχίᾳ µίᾳ, Λαοὺς πρὸς ὕμνον ἐξανίστησι χάρις. Αύμην φυγοῦσα τοῦ θεοῦσθαι τὴν πλάνην, Αληκτον ὑμνεῖ τὸν κενούµενον Λόγον, Νεανιχκῶς ἅπασα σὺν τρόµῳ κτίσις, "Αδοξον εὖχος δειματουμένη φέρειν. Ῥευστή γεγῶσα, xlv σοφῶς ἐκαρτέρει. χεις πλανῆτιν πρὸς νομὴν ἐπιστρέφων, Τὴν ἀνθοποιὸν ἐξ ἐρημαίων λόφων, Ἡ τῶν ἐθνῶν ἕγερσις, ἀνθρώπων φύσις, Ῥώμην βιαίαν τοῦ βροτοκτόνου σθέσαι͵" C 'Avip Φφανείς τε xal θεὸς προµηθείᾳ. Στέρχειν μὲν ἡμᾶς ὡς ἀκίνδυνον φοθψ, δᾷον σιωτὴν, τῷ πόθῳ δὲ, Παρθένε, Ὕμνους ὑφαίνειν συντόνως τεθειµένους, ᾿Βργῶδές ἐστιν, ἀλλὰ καὶ μῆτερ σθένος, Ὄση πέφυκεν ἡ προαίρεσις, δίδου. Τύπους άφεγχεις, xal σκιὰς παρηγµένας, "Q Μῆτερ ἁγνή νοῦ Λόγου, δεδορχκότες, Νέου φανέντος ἐχ πύλης κεχλεισμένης, J. BILLII INTERPRETATIO. Ubi vigebat maxime scelus prius. Supplex petebat effero Jonas mari, Fluctus ut altos protinus compesceres. Tyranni at ipse saucius telo precor Venias, malorum, Christe, pulsor omnium, Meque obsidente liberes socordia. Id Verbum, in ortu quod Deus erat apud Deum, Substantiam nunc roborat nostram, videns Priscam tueri quod satis nequivimus : Seseque sternens, alterum commercium Monstrat, vacet quod motibus preeturbidis. b nos jacentes in nigro scelerum luto, Ex Abrahami prodiit lumbis, humi Ex rovolutis liberos ut excitet. In luce quique degit, ad presepium, Nostre, salutis ergo, nunc delabitur. Amore summi Numinis juvenes pii Exestuantes, impias regis minas Sprevere, sevus quem furor succenderat, His cessit ignis : hi Deo, Per secula Benedictus es tu prepotens numen, canunt. D Urit ministros hic quidem : contra piis Parcit juvenibus, admodum fervens licet, Auctusque septem partibus solito altius, Instar corona queis ingens erat rogus. Virtutis ergo nam dabat rorem Deus. Adjutor, hosti, Christe, tu mortalium Grande intulisti dedecus carnem gerens. Deitatis ipse nam vehis nascens opes: Gujus quidem spe celitus nostrum genus Illectum, in imam decidit caliginem. Noxam ferocem, que nimis, plus et nimis, Superbiebat, vi tua summa, Deus, Ab orbe longe depulisti. Retibus Et quos tenebat hac suis prius. modo, Dum sponte carnem suscipis, tu liberas. Matricem adumbrant Virginis juvenculi, Quos nil, volutos in rogo, lesit rogus. 825 Δοξούμενοι τε τῆς ἀληθείας φάους, Ἐπαξίως σὴν εὐλογοῦμεν γαστέρα. Πόθου τετευχὼς, xal Θεοῦ παρουσίας, Ὁ χριστοτερπὴς λαὸς ἠξιωμένος, Νῦν ποτνιᾶται τῆς παλιγγενεσίας͵, Ὡς ζωοποιοῦ, τὴν χάριν δὲ, Παρθένε, Nipow, ἄχραντε, προσχυνῆσαι τὸ χλέος. Ter ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΘΒΟΦΑΝΙΑ, Οὗ ἀχροστιχίς" Σήµερον ἀχράντοιο βαλὼν θεοφεγγεῖ πυραῦ, Πνεύματος ἐνθάπτει νάµασιν ἀμπλακίην, Φλίξας παμμεδέοντος iüc πάϊς, ἠπιόων δὲ, Ὑμνηταϊῖς µελέων τῶνδε δίδωσι χάριν. Στείθει θαλάσσης κυματούμενον σάλον, πειρον αὖθις Ἱσραὴλ δεδειγµένον, Μίλας δὲ πόντος τριστάτας Αἱἰγυπτίων, Ἔκρυψεν ἂρδην ὁδατόστρωτος τάφος, 'Pous χραταιᾷ δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου. Ὄρθρου φανέντος τοῖς βροτοῖς σελασφόρου, Nov ἐξ ἐρήμου πρὸς ῥοὰς Ἰορδάνου, "Αναξ ὑπίσχες ἡλίου σὸν αὐχένα, χώρου ζοφώδους τὸν γενάρχην ἁρπάσαι, 'νύπου τε παντὸς ἐχχαθάραι τὴν χτίσιν. "Avapys, ῥείθροις σὀνταφέντα σοι, Aóvs, Νέον περαίνεις, τὸν φθαρέοτα τῇ πλάνῃ. Ταύτην ἀφράστως πατρόθεν δεδεγµένος, Ὅπα χρατίστην οὗτος ἠγαπημένος, Ἴσος τέµοι vat χρηµατίζει τὴν φύσιν. Ὄσοι παλαεῶν ἐκλελύμεθα βρόχων, Βορᾶς λεόντων συντεθλασμένων μύλας, Ἀγαλλιῶμεν, καὶ πλατόνωμεν στόµα, Λόγῳ πλέχοντες ix λόγων µελφδίας, Ὦ τῶν πρὸς ἡμᾶς ἤδεται δωρηµάτων. Νέχρωσιν ὁ πρὶν ἐμφυτεύσας τῇ κτίσει, θηρὸς καχοῦργος aX» ματισθεὶς εἷς φύσιν, Ἐπισκοτεῖται σαρκικῇ παρουσίᾳ, Ὄρθρῳ φάναντι προσθαλὼν τῷ δεσπότη, θλᾷν τὴν ἑαυτοῦ δυσµεστάτην xápav. Ἓλχει πρὸς αὗτὸν τὴν θεόόµητον φόσιν, Γαστρὸς τυράννου συγχεχωσμένην ὅροις, Γεννάται αὖθις γηγενῶν ἀναπλάσει, CARMINA, 826 À Digni effecti veritatis luce Digne tuum benedicimus ventrem. Desiderium sortitus et Dei presentiam, Christi letus]populus factus dignus, Nunc precatur, regenerationis Ut viviflce gratiam, o Virgo Pura tribuas, adorare gloriam. EJUSDEM IN THEOPHANIA : Cujus principium versuum : Hodie profligans divine fulgenti face, Spiritus puri sepelit in aquis peccatum, Comburens omnium dominantis bonus Filius; [propitius autem.) Cantoribus cantuum horum prebet gratiam. Ambulat maris procellosum salum, Terram rursus Israel ostensam : Niger autem pontus duces /Egyptios Tegit simul aquistratus tumulus Robore forti dextre Excelsi. Aurora visa mortalibus lucifera Nunc ex deserto ad fluxus Jordanis, Rex submisisti solare collum tuum, Ut ex loco obscuro generis principem raperes, Sordeque omni expurgares creationem. O sine principio, fluxibusconsepultumtibi, Ver- [bum,] Juvenem facis, corruptum deceptione, Hanc ineffabiliter a Patre accipiens Vocem optimam, Hic amatus AKqualisque mihi Filius exsistit natura. Quot ex antiquis soluti sumus laqueis, Ex voratu leonum, quorum fracte maxille, Exsultemus, et dilatemus os Sermone, plectentes ex sermonibus cantilenas, Quo a nobis letiflcatur donis. Mortem qui prius insevit creature, Fere malefactor figuratus in naturam, Obscuratur carnali adventu, Ut aurora, apparenti appropinquans domino. Frangeret suum inimicissimum caput. Trahit ad seipsum structam a Deo naturam, Ventris tyranni confossam terminis. Regenerat rursus terrigenis reformatione, J. BILLII INTERPRETATIO. Namque illa mire Virgo dum parit, manet. Unoque faciens hec duo miraculo, Gentes ad hymnos gratia omnes excitat. Errore puiso, falsa quem spes duxerat Divinitatis, condita omnis res, Λόγον Inanientem se, canit semper tremens. Decus indecorum ferre nam. cum fluxa sit, Timet : tametsi speret hoc tandem fore. Accedis ad nos, excitator gentium, Nostrum reducas ut genus, vagum loca Per sola, montes et cavos, ad pascuum: Roburque frangas hostis infestissimi, Homo dum simul tu cerneris, simul Deus. Proclive certe est, ac vacans periculo Tacere : laudes at tuas, velut decet, 0 Virgo, laudes arduum contezxere. Divina verum Mater has vires mihi J Prebe, meo que sint pares affectui. O casta Verbi Mater, obscuros typos, Umbrasque, Christo janua clausa edito, Cum conspicemur, ac Dei jam munere, Lux veritatis luceat nobis, tuum, Proinde ventrem laudibus sustollimus. Voto potita jam suo, presentia Deique, Christo l&ta plebs nunc expetit Vitalis unde dona, queis regignimur. Tu, Virgo pura labis, hoc nobis velim Dones, colamus ut pie tuum decus. D. Joannis Damasceni de Epiphania, iambi penta- stichi: quorum prima littere in Greco hec duo dysticha efficiunt. Humanas hodie maculas et crimina Christus Pneumatis ethereo lumine mergit aquis. 827 8. JOANNIS:.DAMASCENI À Ἔργον φἑριστον ἐκτελῶν ὁ Δεσπότης. Opus optimum reflciens Dominus : Venit enim ipsam juvare volens. Igni curatus mystice speculationis Laudans propheta mortalium innovationem, Frangit vocem spiritu applausam, Incarnationem ostendente ineffabilem Verbi, Quo dominorum potentie contrite sunt. Missum a Patre quam illustrissimum Verbum, Noctis ut insectareris male vespere retentionem, Ab radice venis, et mortalium peccatum, Filios ut simul trahas tuo lavacro, Beate, fulgentes ex fluentis Jordanis. Ipsum intuens perinclytum Verbum Manifeste preco exclamat creature: Hic preexsistens mihi, secundus caruncula, Conformis splenduit divino robore, Ut inimicissimum nostrum destrueret peocatum. Pascuum ad ipsum nos vivificum ferens Venatur, draconum nidis incurrens, Infinitos circulos dejiciens, Deus Verbum, Calcaneoque percutientem omne genus, Hunc incarcerans, salvat creaturam. Ab inimici obscuri et inquinati Veneno, purgatione Spiritus loti, Novum appulimus erroris expertem callem, Ducentem acerbam ad delectationem, Solis propinquam, quos Deus pacificavit. Videns formator in obscuritate peccatorum Catenis ineluctabilibus, quem effinxit digitis, Humeris imponit, attollens supra, Nunc in multifluis vorticibus eluens Dedecore ab antiquo Adam egritudinis. Cum pietate accurramus festinanter Ad fontes immaculatos fluenti salutaris, Verbum aspicientes, ex immaculato Haustum afferentem sitis divine, Mundi clementer medicamentum morbo. Desideratnm manifestavit cum predivite Voce pater, quem ex ventre eructavit, Nempe dicit: Hic congenitus Filius exsistens Splendens exivit ex hominum genere, Ἵκται γὰρ αὐτὴν ἐξαλεξῆσαι θέλων. Πυρσῷ καθαρθεὶς μυστικῆς θεωρίας, Ὑμνῶν προφήτης τὴν βροτῶν καινουργίαν. Ῥήγνυσι γῆριν πνεύµατι χροτουµένην, Σάρχωσιν ἐμφαίνουσαν ἀῤῥητον λόγου, Ὦ τῶν δυναστῶν τὰ κράτη συνενρίθη. Πεμφθεὶς πρὸς Ηατρὸς παμφαξἑστατος Λόγος, Nóxtoc διῶξαι τὴν χαχέσπερον σχέἑσιν, Ἔχκριζον ἥχεις, καὶ βροτῶν ἁμαρτίαν, Υἴας συνελκύσαι τε τῇ oj, βαπτίσει, Μάχαρ, φαεινοὺς ἐκ ῥοῶν ᾿[ορδάνου. Αὐτὸν προσιδὼν τὸν περίκλυτον λόγον, Τρανῶς ὁ χήρυξ ἐκθοᾶται τῇ κτίσει, Οὔτος προών µου, δεύτερος τῷ σαρχίῳ, Σύμμορφος ἐξέλαμψεν ἐνθέῳ σθένει, Ἔχθιστον ἡμῶν ἐξελεῖν ἁμαρτίαν. Νομην πρὸς αὐτὴν τὴν φερέσθιον φέρων, 87g, ὁρακόντων φωλεοῖς ἐπιτρέχων, "Απλητα χύχκλα καθέαλὼν θεὸς Λόγος, Πτέρνῃ τε τὸν πλήττοντα παµπήδην γένος, Τοῦτον καθειργνὺς, ἐκσαώζει τὴν κτίσιν. Ἐχθροῦ ζοφώδους καὶ βεθορθορωμένου Ἰὸν καθάρσει Πνεύματος λελουμένοι, Νέαν προσωρµἰσθηµεν ἁπλανη τρἰθον, "Αγουσαν ἀπρόσιτον εἲς θυµηδίαν, Móvoic προσιτὴν οἷς θεὸς κατηλλάγη. ᾿Αθρῶν ὁ πλάστης ἐν ζὸφῳ τῶν πταισμάτων, Σειραῖς ἀφύκτοις, 6v διαρθροῖ δαχτύλοις, Ἴστησιν ἀμφ) ὤμοισιν ἐξάρας ivo, Νῦν ἐν πολυῤῥύτισι δίναις ἐκπλύνων, ᾿Αἴσχους παλαιοῦ τῆς ᾽Αδὰμ καχεξίας. Μετ) εὐσεθείας, προσδράµωµεν εὐτόνως, Βηγαϊς ἀχράντοις ῥεύσεως σωτηρίου, Λόγον χατοπτεύοντες ἐξ ἀχηράτου, Αντλημα προσφέροντα δίψης ἐνθέου, Κόσμου προσηνῶς ἐξακεύμενον νόσον. Ἱμερτὸν ἐξέφηνε σὺν πανολθίῳ "Hyw Ηατὴρ, 9v γαστρὸς ἐξηρεύξατο, Ναί φησιν οὗτος συμφυὴς γόνος πελῶν, Φώταυγος ἐξώρουσεν ἀνθρώπων γένους, J. BILLII INTERPRETATIO. Si cur hac nobis concedat munera, queris, Hoc bonitas fecit, fecit amorque mei. Incedit audens per procellosum mare, Terram repente redditum, plebs Israel. AEgyptiorum copias at funditus, Instar sepulcri, texit iratum mare, Dextre Tonantis viribus fortissimis. Hac luce, lucem quie tulit mortalibus, Jordanis undis, Christe rex, tuum caput Submittis,atri sedibus tristissimis Orci parentem generis ut nostri extrahas, Cunctisque purges eriminum nos sordibus. Me, consepultum balneo iu sacro tibi, Renovas, dolo quem perfido corruperat Versutus hostis audiens vocem Patris Demissam ab alto : Natus es charus meus: Mecumque prorsus par tibi substantia. Laqueis soluti qui sumus prioribus, Dentem ac leonum fugimus trucissimum, Solvamus ora, gaudium cor occupe Verbo offeramus verba : queis melodie Letatur instar, reddite donis suis. Necem ante nobis callidus qui severat Hostis, figuram cum subiisset bestie, Carnem induente contrahit caliginem ] Christo : miserque, dum suum dominum petit, Infringit ipse perfidum caput suum. Mortale nostrum conditum Dei manu Genus, a tyranno devoratum, ad se trahit Christus, iterum, ut nos recreet, dum gignitur, Peragens opus, quo majus haud dici queat. Nam venit ad nos, ferret ut nobis opem. Conspectionis mystice clara face Vates remotis sordibus, divinitus Genus refictum concinens mortalium, De carne verba factitat snmpta a Λόγῳ, Robur tyranni funditus que sustulit. Α Patre missum lucidum Verbrum tuo 829 Λόγος τέ µου ζῶν, xal βροτὸς προµηθείᾳ. Ἐκ ποντίου λέοντος 6 τριέσπερος ξένος, Προφήτης ἐγχάτοις φλοιδόμενος, λὖθις προῆλθε τῆς παλιγχενεσίας, Σωτηρίαν δράκοντος ἐκ βροτοκτόνου, Πᾶσι προφαίνων, τῶν χρόνων ἐπ᾽ ἑσχάτων. ᾽Ανειμένων πόλοιο παμφαῶν πτυχῶν, Ἡύστης ὁρᾷ πρὸς Πατρὸς ἐξιχνουμενον, Μίνον τε Πνεῦμα τῷ παναχράντῳ Λόγῳ, Ἐπελθὸν ὡς πέλειαν ἀφράστῳ τρόπῳ, Δήμοις τε φαίνει προσδραμὸν τῷ Δεσπότη. Έφλεξε ῥείθρῳ τῶν δρακόντων τὰς χάρας, 'O τῆς χαµίνου τὴν µετάρσιον φλόγα Νέους φέρουσαν εὐσεθεῖς κατευνάσας, Τὴν δυσκάθεκτον ἀχλὺν ἐξ ἁμαρτίας, Ὅλην πλύνει δὲ τῇ δρόσῳ τοῦ Πνεύματος, Ei ζωγραφοῦσαν τὴν ᾿Λσσύριον φλόγα, Ἐχσοτῶσαν ἵστης elc δρόσον μετηγμένην, Ὕδωρ ὅθεν νῦν ἀμφιέσσαο φλέγον, Σίντον κάκιστον, Χριστὲ, πρὸς χεχευθµένον, Πρὸς τὴν ὅλισθον ἐκκαλούμενον τρίθον. ᾿Απόῤῥαγέντος τοῦ Ἰορδάνου πάλαι, Ἰσθμῷ περᾶται λαὸς Ἰσραηλίτης, Zi τὸν χράτιστον ἐμφοροῦντα τὴν κτίσιν, Ἠπιιγμένως νῦν lv ῥοαῖς διαγράφων, Πρὸς τὴν ἄῤῥευστον, xal ἀμείνονα τρίθον. Ἴδμεν τὸ πρῶτον τὴν πανώλεθρον κλύσιν, Οἶχτρῶς σε πάντων πρὸς φθορὰν παρεισάχειν, Ὦ τριαµέχιστα χρηματίζων καὶ ξένα, Nov δὲ χλύσαντα, κριστὲ, τὴν ἁμαρτίαν, Δι εὐπάβειαν xal βροτῶν σωτηρίαν, Ἐλευθέρα μὲν 3, χτίσις γνωρίζεται. Tiol δὶ φωτὸς ol πρὶν ἑσκοτισμένοι: Móvoc στενάζει τοῦ σκότους ὁ προστάτης. Nov εὐλογείτω συντόνως τὸν αἴτιον, Ἡ κρὶν τάλαινα τῶν ἐθνῶν παγκληρία. CABMINA. 830 À Verbumque meum vivens, et homo providentia. Ex marino leonis trivesper hospes Propheta, visceribus decorticatus, Rursus exivit, regenerationis Salutem dracone ex mortalicida Omnibus premonstrans temporibus in ultimis. Apertis poli perillustribus januis, Discipulus videt a Patre venientem, Manentemque Spiritum in perpuro Verbo, Venientem ut columbam ineffabili modo, Populisque ostendit accurrentem Domino. Adussit fluento draconum capita, Is qui fornacis sublimem flammam Juvenes ferentem pios sopivit. Difficiles comprehensu tenebras ex peccato B Totas, lavatque rose Spiritus. Te figurantem Assyriam flammam Stupefacientem sistis in rorem deductam, Aquam unde nunc indutus es urentem, Diabolum pessimum, Christe, absconditum, Ad lubricam evocantem viam. Effracto Jordane olim, Isthmum transit populus Israelita, Te fortissimum inferentem creaturam, Festinanter nunc in fluxibus describens, Ad fluxu expertem et meliorem viam. Scimus primum perniciosum diluvium Misere te omnium ad destructionem inducere, O quam maxima faciens et admirabilia | Nunc autem obruentem, Christe, peccatum Ob misericordiam et mortalium salutem. C Libera quidem creatura cognoscitur, Filiique lucis ante obtenebrati, Solus gemit tenebrarum prefectus. Nunc benedicat enixe auctorem, Que prius misera fuit gentium omnis generatio. J. BILLII INTERPRETATIO. Venis, repellas noctis ut caliginem Tetram, meumque deleas prorsus genus ; Tuique dono mystici baptismatis Piam ex fluentis filius Jordanicis. Hunc conspicatus inclytum preco Aóvov Altis ad omnes vocibus clamat : Prior Hic me est : ad idem carne me recentior, Parique forma fulsit, ut nostrum scelus Quidvis potente deleat potentia. Vitale ad ipsum pascuum nos efferens, Venatur, ipsos anguium subiens specus. Millena sternens agmina Dei Filius: Quique ante plantam vulnerabat omnium, Hunc ipse claudens, liberat quos condidit, Hostis nigrantis, atque sordidissimi, Baptisma virus depulit : nosque in viam Erroris omnis nesciam pervenimus, Queque ad perenne gaudium ducit, quod his Solis, pepercit queis Tonans, est pervium. Cernens in atra criminum-caligine Strictum catenis Conditor quem finxerat, Humeris in altum tollit hunc suis, aqua Ipsius omnem criminum labem eluens, Primi parentis noxa quam contraxerat. Jam mente sancta, concitisque gressibus Fontem petamus lustricum baptismatis, Verbum intuentes, quod quidem sancte siti Haustum levands porrigit, niorbum gravem, Mundum occupabat qui prius, longe fugans. Desideratum voce cum clarissima Pater indicavit, ventre quem ructaverat. Hic, inquit, est par qui mihi substantia, Illuminator erstitit mortalium, Verbumque vivens est meum, dehinc homo. Ceti fuisset noctibus pius tribus. D Cum clausus olim vates in precordiis, Redivit illinc : scilicet fore indicans, Satane ut, per undas mysticas, ex faucibus Emergeremus seculis novissimis. Coli reclusis januis prefulgidis, À Patre missum Spiritum vates videt. Atque incidentem sordibus porro Aóvov. Instar columba cernit hunc, inquam, ethere Venientem ab alto, monstrat et presentibus. Draconum adussit mysticis lymphis caput, Flammam camini qui potens, antiquitus Juvenes ferebat quee pios, exstinxerat : Tenebrasque densas, noxa quas nobis tulit, Nunc rore pellit Spiritus sanctissimi. Assyriorum reddidisti roscidam Flammam, gerebat, Christe, que typum tui. Unde induisti nune adurentes aquas 831 8. JOANNIS DAMASCENI Tres divina specie ignescentes rorati, Splendidum tribus illuminose gloriis Aperte manifestant altissimam naturam, Mistionem mortali igni vertentem in;rore, Optabiliter omne perniciosum erratum. Albo induatur omnis terrestris natura, Ex casu nunc supra celos elata : Α quo enim omnia servata sunt Verbo, Fluentibus fluentis abluta peccatis, Qus ante fugit persplendide lota. O propter immania partus tui miracula, Sponsa perpura, Mater benedicta, Ob quam assecuti perfectam salutem, Dignum plaudimus ut benefactorem, . Donum ferentes hymnum gratiarum actionis. Scimus que Moysi in rubo ostensa sunt, Hic miris legibus perfecta. Sic enim salvata est ignifera Virgo, Radiantem enixa benefactorem, Jordanisque fluenta signiflcata. Ungis perficiens mortalem substantiam, Rex sine principio, Spiritus communione Fluxibusque immaculatis expurgans, et tenebris, Ac robur vilipendens elatum, Nunc ad indesinentem retribuis vitam. EJUSDEM IN PENTECOSTEN (89): Cujus pvincipium versuum. O Deigenum Verbum, Spiritum advocatum rursus (alium Ex genitoris sinibus misisti terrestribus Α ὮἾΤριττοὶ θεουδεῖς ἐμπύρως ὁροσούµενοι, Αἱγλῆντα τριτταῖς παμφαῶς ἁγιστίαις, Σαφῶς ἐδήλουν τὴν ὑπέρτατον φύσιν, Μίξει βροτεἰίφ, πυρπολοῦσαν ἐν δρόσῳ, Εὐκτῶς ἅπασαν τὴν ἀλέθριον πλάνην. Λευχειμονείτω πάσα vivos eate, Ἐκ πτώσεως νῦν οὐρανῶν ἐπηρμένη. "Q γὰρ τὰ πάντα συντετήρηται Λόγῳ, Νάουσι ῥείθροις ἐχπλυθεῖσα πταισµάτων, Τῶν πρὶν πέφευγε παμφαῶς λελουμένη. "Q τῶν ὑπὲρ νοῦν τοῦ τόχου σου θαυμάτων, Νύμφη πάναγνε, Μῆτερ εὐλογημένη, Δι ἧς τυχόντες παντελοῦς σωτηρίας, Ἐπᾶξιον κροτοῦμεν ὡς εὐεργίτην, Δῶρον φέροντες ὕμνον εὐχαριστίας. Ἴδμεν τὰ Μωσεῖ τῇ βάτῳ δεδειγµένα, Δεῦρο ξένοις θεσμοῖσιν ἐξειργασμένα, Ἑς Ὑὰρ σέσωστο πυρφοροῦσα Παρθένος, Σελασφόρον τεχοῦσα τὸν εὐεργέτην” Ἰορδάνου τε ῥεῖθρα προσδεδειγμένα. Χρίεις τελειῶν τὴν βρότειον οὐσίαν, "Αναξ ἄναρχε, Ἰ]νεύματος κοινωνίᾳ, "Poai, ἀχράντοις ἔχκαθάρας, καὶ σκότους Ἰσχὺν θριαμβεύσας τε τὴν ἐπηρμένην, Νῦν sl; ἄληκτον ἐξαμείδαιαι βίον. TOY ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΝ, O0 ἀκροστιχις. θειογενὲς Λόγε, Ι]νεῦμα παράκλητον πάλιν ἄλλον, Ἐκ γενέτου κόλπων 7xac ἐπιχθονίοις. In ignes lingue specie ferentem Deitatis materie ϱ) Ola πυρὸς γλώσσῃσι φέρον θεότητος ἀύλου, [expertis Signum tus generationis, et gratiam cantoribus. Σῆμα τῆς φύτλης, xal χαριν ὑμνοπόλοις. J. BILLII INTERPRETATIO. Adversus hostem dimicans absconditum, Iter attrahentem fraude nos ad lubricum. Jordanis olim ceelitus ruptis aquis, Illesa transit (mira res) plebs Israel, . Tui figuram sic gerens, cito pede Qui nos per undas lustricas baptismatis Fluxu canente collocas in semita. Te scimus olim, Christe rex, et maxima Planeque mira perpetrans, cunctos aquis Orbem per omnem peididisse ultricibus : Contra obruisse nunc aquis nostrum scelus, Nostri misertus dum saluti prospicis. Jam liber omnis est chorus mortalium, Natique lucis, ante qui prorsus nigri. Princeps gemiscit unicus caliginis. Hujusce summis igitur auctorem boni Misere ante gentes laudibus nunc evehant. Tres, roris instar flamma queis ardens erat, Per sanctitates triplices clarissime Summam indicabant numinis substantiam, Qus juncta carni pestilens feliciter In rore puro concremat quodvis scelus. Alba induatur veste nunc mortalium Natura, lapsu jam excitata olympico. Yi namque Verbi, quod tuetur omnia, Puras per undas mystici baptismatis Turpes priorum criminum abstergit notas. Captum antecellit mentis humane tuus, O Virgo, partus, et parens sanctissima: Per quam salutem consecuti coelitus, Te laude summa tollimus jure optimo, Munus ferentes laudis Eucharisticam. D Hic more facta sunt novo, que maximus Quondam indicavit in rubo Mosi Deus. Sic namque Virgo nil mali sensit, ferens Ignem, micantem Filium cum protulit. ypum gerebat et rubus baptismatis. /Eterne princeps, tum chorum mortalium Peragens jungis, Spiritus commercio, Puris fluentis abluens : ac de duce Victo trimphans horride caliginis, Nunc nos ad evum ducis expers termini. Bjusdem de Pentecoste iambi pentastichi, quorum prime littere haec duo dysticha in Graco «fJ- ciunt. Christe, Paracletus nunc nobis mittitur alter, E gremio veniens Patris ab arce poli. (83) Joannis nostri Damasceni non esse quidam putant: nec injuria. Vide Allatium in Prolegome- nis 1. 79. πα | 883 CARMINA. 834 θείῳ χαλυφθεὶς ὁ βραδύγλωσσος γνόφῳ, Ἑβῤῥητόρευσε τὸν θεόγραφον vójov. Ἰλὺν γὰρ ἐχτινάξας ὄμματος νόου, 'Opg τὸν ὄντα, xai μυεῖται Πνεύματος Γνῶσις Ἱεραίρων ἐνθέοις τοῖς ἄσμασιν. ἛἜφη τὸ σεπτὸν xai σεθάσµιον στόμα, Νοσφισμὸς ὑμῖν οὗ γενήσεται͵, φίλοι. Ἐγὼ γὰρ slc πατρῷον ὕψιστον θρόνον Συνεδριάζων, ἐκχεῶ τοῦ Πνεύματος λάμψαι ποθοῦσι τὴν χάριν τὴν ἄφθονον. Ὅρος βεθηκὼς ἀτρεκέστατος Λόγος, Γαληνόμορφον ἐχτελεῖ τὴν καρδίαν Ἔργον γὰρ ἐχπεράνας εὔφρανε φίλους, Πνοῇ βιαίᾳ, καὶ πυρὸς γλωττήµασι, Κείµας τὸ Ινεῦμα Χριστὸς, ὡς ὑπέσχετο. Ἕβῤῥηξε γαστρὸς ἠτεκνῶμένης πέδας, Ὑδριν τε δυσκάθεκτον εὐτεχνουμένης, Μόνη προσευχἡ τῆς προφήτιδος πάλαι, Άννης φερούσης πνεῦμα συντετριμμµένον, Hoc τὸν δυνάστην, καὶ θεὸν τῶν γνώσεων. ᾽Αληπτός ἐστιν ἡ θεαρχιχκωτάτη. Ῥήτορας γὰρ ἐξέφηνε τοὺς ἀγραμμάτους, "Aj σοφιστὰς συστοµίζοντας λόγῳ, Καὶ τῆς βαθείας νυχτὸς ἐξαιρουμένους, Λαοὺς ἀπείρους ἀστραπὴ τοῦ Πνεύματος. "Hv ἐχπορευτὸν ἐξ ἀγεννήτου φάους, Τὸ πανσθενουργόφωτον ἄφθιτον σέλας, Οὗ τὴν δι’ Υἱοῦ, Πατρικῆς ἐξουσίας, Νῦν ἐμφανίζει συμφυῆ φρυχτωρίαν, Πυρώδης ἦχος ἐν Σιὼν τοῖς ἔθνεσιν. "Avat ἀνάχτων οἷος ἐξ οἵου μόνος, Λόγος προεληὼν Πατρὸς ἐξ ἀναιτίου, Ἰσοσθενές σου Ἠνεῦμα τοῖς ἀποστόλοις. Νημερτὲς ἐζέλαυμψας ὣς εὐεργέτης, ΄λδουσι δόξαν τῷ κράτει σου, Κύριὲ. Λουτρὸν τὸ θεῖον τῆς παλιγγενεσίας, λόγῳ χεραννὺς συντεθειµένῃ φύσει, Ὁμθρυθλυτεῖς µοι ῥεῖθρον ἐξ ἀκηράτου, Νενυγμένης σου πλευρᾶς, ὦ θεοῦ Λόγε, Ἐκισφραγίζων τῇ ζέσει τοῦ Πνεύματος. Α Divina tectus tardilinguis nebula, Elocutus est a Deo scriptam legem : Materia enim abjecta, oculis mentis Videre eum qui est discit, Spiritus Cognitionem laudans divinis cantibus. Dixit severum et venerandum os, Divisio vobis non fiet, o amici : Ego enim ad paternum excelsum thronum Confidens effundam Spiritus Splendere desiderantibus gratiam infinitam. Terminus perfectus verissimum Verbum Tranquille forme implet cor : Opere enim expleto letificavit amicos Flatu violento, et ignis glossematis Dato Spiritu, Christus ut pollicitus est. p Effregit ventris sterilis vincula, Injuriamque intolerabilem fecunde Sola oratio prophetisse olim Anne, ferentis spiritum contritum Ad potentem et Deum scientiarum. Incomprehensibilis est divinissimus principatus. Rhetores enim demonstravit illitteratos, Satis sophistas mutire faciendo sermone, Et a profunda nocte extrahendo Populos infinitos fulgur Spiritus. Erat procedens ex ingenita luce - Omnipotenter lucificus incorruptusque splendor, Cujus per Filii paternam substantiam Nunc manifestat cognatam facem Ignata vox in Sion gentibus. Rex regum, solus ex solo, solum Verbum procedens a Patre cause experte, JEquipotentem tuum Spiritum apostolis Vere illustrando misisti, ut benefactor Cantantibus potentis tue gloriam, o Domine. Balneum divinum regenerationis Verbo miscens composite nature, Suppeditas mihi aquam ex incorrupto Vulnerato tuo latere, o Dei Verbum, Sigillans fervore Spiritus. J. BILLII INTERPRETATIO. Numinis indicium linguis flammantibus edi Ipse sui, sanctis vatibus atque favet. Divina opertus nube, lingua tardior, Moses Tonantis protulit legem suis. Hic namque mentis lumen expurgans sue, Entem intuetur, notionem Spiritus Discitque, honorans cantibus piis Deum. Dixit cohortem Christus ad charam suam, Non vos, amici, deseram, mihi credite : Namque in paterno confldens ego throno, Paucis adhinc diebus in vos Spiritus Immensa dona prodiga fundam manu. Subvectus altum Christus in montem Sion, Tranquillitate corda perfundit pia. Perfunctus opera nam sua, oblectat suos Vehemente flatu, et igneis linguis item, impertiens his Spiritum, ut promiserat. leri inferacis fregit olim compedes: Contra feracis fregit insolentiam Vox sola supplex, Anna quam profuderat, Pectus dolore deferens fractum gravi Ad Prepotentem, numen et scientie. Captuin antecedit mentis humane Deus. Illitteratos rhetoras nam reddidit : D Doctorum at ora perculit loquacia. Àc nocte densa Spiritus fulgur sacri, Quas nemo gentes supputarit, liberat. Ex luce non genita potens rerum omnium, Parensque lucis prodiit micans jubar, Cujus paterne ac Filii substantie Parem atque eamdem nunc facem sonus igneus Haud monstrat obscure in Sione gentibus. Summe dominator, solus ex solo, Λόγος, Progressus a parente caus: nescio, JEquale Pneuma quod tibi est potentia, Vere dedisti discipulis charis tuis, Tuam, potens rex, gloriam canentibus. Tu regenerationis balneum sacrum Sermone miscens per duas res dispares, Ex vulnerato latere ter sancto tuo, κ , - vacio a. εν t AA ^ ο. 835 8. JOANNIS DAMASCBNI À Kdyntei τὰ πάντα τῷ Παρακλήτῳ Υγόνν, Flectunt omnia consolatori genu, Filioque Patris, Patri cognatissimo. In personis enim novit tribus substantiam Vere inaccessibilem, temporis exsortem, unam. IlIuxit enim lumen gratia Spiritus. Servitis omnes divinissimo principatui, Quot servi estis triluminis substantie. Supernaturaliter enim perficit ut benefactor, Et igneam formam Christus dat in salutem, Totam porrigens gratiam Spiritus. Solubilem purgationem criminum, Ignitum accipite Spiritus rorem, O filii luciformes Ecclesie : Nunc enim ex Sion exivit lex, 1ρηος lingue forma, Spiritus gratia. Sicut dignum patuit sponte sua liberaliter, Domino carens descendit Spiritus a Patre, Sapientes faciens in linguis apostolos, Sigillans in illis viteferum Verbum, Α Patre acutiformi, quod Pater dixit. Curabat mentes quidem a peccato Et sibi apparabat apostolorum, Deus Verbum,omnium princeps,immaculata domo: JEquabilis roboris autem et consubstantialis, Nunc informatur Spiritus lumen. Propitiatio nobis, Christe, et salus Presens illuxisti ex Virgine, Ut, tanquaiu prophetam ex fere marine Pectoribus Jonam, a corruptione eriperes Totum Adam cum omni genere cadentem. Desideratum nobis rectum in interioribus JEterne habituris Spiritum innoves, A Patre procedentem undique copulatum, Materie inimice combustilem inquinationem, Sordisque omnis purgativum, o omnipotens. Appetibilis dignitas apostolis Sionensibus, exspectantibus tuam presentiam, Nota, Spiritus geniti a Patre Verbi, Nugas in(icetas blanditiarum gentium Celeriter monstrans, in illis instar ignis insides. Concors clamavit instrumentorum cantus, Adorare auream inanimam imaginem. "— Γόνῳ τε Πατρὸς Πατρὶ συμφυεστάτῳ. Ἐν γὰρ προσώποις οἷδε τρίτὸις οὐσίαν Νη μερτὶς ἀπρόσιτον, ἄχρονον, μίαν. Ἔλαμψε φῶς γὰρ, ἡ χάρις τοῦ Ηνεύματος. Τελεῖσθε πάντες τῇ θεαρχικωτάτῃ, σοι λατρευταὶ τρισσοφεγγοῦς οὐσίας. Ὑπερφυῶς τελεῖ γὰρ ὡς εὐεργέτης, Καὶ πυρσομορφοῖ Χριστὸς slc σωτηρίαν, Ὅλην πορίζων τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος. Λυτήριον κάθαρσιν ἀμπλαχημάτων, Πυρίπνοον δέξασθε Πνεύματος δρόσον, Ὦ τέχνα φωτόμορφα trc Ἐκκλησίας. Νῦν ἐξ Σιὼν γὰρ ἐξελήλυθεν νόµος, Ἡ γλωσσοπυρσόμορφος Πνεύματος χάρις, Καθώς περ ηὐδόκησεν αὐτεξουσίως, ᾿Αδίσποτον χάτεισι Πνεῦμα Πατρόθεν. Σοφίξον ἐν γλώσσῃσι τοὺς ἀποστόλους, Ἐπισφραγίζον τὸν φερέσθιον Λόγον, Πατρόθεν ὀξύμορφον, 8v Πατὴρ ἔφη. Ἰῆτο τὰς φρένας μὲν ἐξ ἁμαρτίας, Χαύτῷ κατεσκεύαζε, τῶν ἀποστόλων, θεὸς Λόγος, πάνταρχος ἀχράντῳ δόμφ' Ὁμοσθενοῦς δὲ καὶ συνουσιωµένου, Νὺν ἐγχατοιχίζεται Πνεύματος φάος, Ἰλασμὸς ἡμῖν, Χριστὲ, καὶ σωτηρία, Ὁ δεσπότης ἔλαμψὰς ἐκ τῆς Παρθένου, "Iv' ὡς προφήτην θηρὸς ix θαλαττίου, Στένων, τῆς φθορᾶς διαρπάσῃς, Ὅλον τὸν ᾿Αδὰμ., παγγενῆ πεπτωχότα. Ἱμερτὸν ἡμῖν εὐθὲς ἐν τοῖς ἐγχάτοῖς Αἴωνίως ἔξουσι Πνεῦμα καινίσοις, Πατριπροθλήτως πάντοθεν συνημμένον, Ὕλης ἀπεχθοῦς καυστιχὸν µολυσµάτων, Ῥύπου τε παντὸς ῥυπτιχὸν, παντοκράτορ, Ορεκτὸν ἀξίωμα τοῖς ἀποστόλοις Σιωνίταις μίμνουαί σου παρουσίαν, Γνώρισμα, Ηνεῦμα, πατρογενήτου Λόγου, Λέσχην ἀπηνῆ ἐθνῶν ποππυσµάτων, "Quota. δεικνὺς πυρπνόως καθιδρύῃ. Σύμφωνον ἐθρόησεν ὀργάνων μέλος, Σέδειν, τὸ χρυσότευκτον ἄψυχον βρέτας (84). J. BILLII INTERPRETATIO. Fundis mihi undas, o Dei proles sacra, Fervore signans Spiritus sanctissimi. Nil est, genu quod non Paracleto suum Flectat, Patrisque Filio simillimo. Persona namque sit licet triplex : tameu Duntaxat una prorsus est substantia. Nam fudit almi Spiritus lucem charis. Vos mancipate protinus summo Deo, Cultum exhibetis qui triluci essentise. Nam corda mire perficit mortalium : Atque ad salutem Christus ardentes facit, Dum prorsus omnem Spiritus prebet charin. Ut vestra vobis deleantur crimina, Haurite quaso Spiritus rorem igneum, O, luciformes quos peperit Ecclesia. Nunc namque sancta de Sion lex exiit, Ignita nempe Spiritus linguz charis. D Venit arbitratu pro suo, ac liberrime, Suique juris, a Parente Spiritus. Docetque linguis igneis apostolos, Vitale Verbum signat et simul, Pater Satum quod ex se dictitat, par et sibi. A&Egris medelam mentibus donaverat, Atque apparat disciplos Christus suos Sancte Sionis labis in pura donio. Nunc rursus c&qua praediti substantia, Roboreque, in illis Spiritus lumen sedet. Tu venia certa, Christe, nobis et salus, Ex labe pura prodiisti Virgine : Ut, belluinis faucibus Jonam velut, Primi parentis sic genus quod corruit, Α labe mortis horride potens trahas. Desideratum Spiritum rectum tuum, O Christe, nobis innova in precordiis, (84) Sic Aldus Manutius edidit.Basileen.BA4vac, male: pro quo perperam Billius legendum censuit βλίκ», 837 Ἡ τοῦ Παρακλήτου δὲ φωσφόρος χάρις, Σεθασµιάζει τοῦ βοᾷν, Τριὰς μόνη, Ἰσοσθενὴς, ἄναρχος, εὐλογητὸς et. Φωνὴν προφητόφθεγχτον ἠγνοηχότες, Ἔφασκον οἱνότευκτον, ἄφρονες, µέθην, Ῥήσεις ξενηκούσθησαν ὡς ἀποστόλων. Ot εὐσεθεῖς δὲ σοι βοῶμεν ἑνθέως, Νεουργὲ τοῦ σύμπαντος εὐλογητὸς sl. θίσπιν κατεθρόντησεν 6 βλέπων ὅπα, Ἔνθους "Ia A, τοῦ θεαρχιχκωτάτο», Of ἐκχεῶ, φήσαντος, οἷὰ περ Λόχον, Τοῦ Πνεύματός µου συµθοήῄσουσι φύσις Ἡ τρισσοφεγγόφωτος, εὐλογητὸς et. Τριττὴ μὲν εὐμοίρησεν ὡρῶν τὴν χάριν, Ὄπως ἐπεμφήνειε τρεῖς ὑποστάσεις, Σίδειν ἐν ἁπλότητι τῆς ἐξουσίας. Αλ)’ ἐν μιᾷ νῦν ἡμερῶν τῇ Κυρίᾳ, Υὸς, Ηατὴρ, καὶ Ηνεῦμα, εὐλογητὸς sl. Λύει τὰ δεσμὰ, xal δροσἰζει τὴν φλόγα, Ὁ τρισσοφεγγὴἠς τῆς θεαρχίας τύπος, Ὑμνοῦσι παῖδες, εὐλογεῖτε τὸν µόνον, Σωτῆρα, καὶ παντουργὸν ὡς εὐερχέτην, Ἡ δημιουργηθεῖσα σύμπασα χτίσις. Μνήµην ὁ Χριστὸς τῶν βροτοσσόων ἐπῶν, ᾽Απατραχουσθεὶς τοῖς ἀποστόλοις ἔφη, To Πνεύμα τεύχει γλωσσοπυρσεύτῳ θεῷ. Ἐφίζον, εὐλογητὸν οἰχειουμένη, Ἠλλοτριωμένη δὲ µέλπει σε χτίσις. Σωτηριωδῶς, αὐτοδεσπότως lóv, δῶς αὐτολαμπὲς., καὶ παρεχτικὸν φάους Ὑπάρχον, ἦχες ἐμφοροῦν ἀποστόλους, Τιμῆεν ὡς ἄημα τοῖς σοῖς οἰκέταις, Λελιπαρημένον τε Ηνεῦμα προσνέµοις. "Hes προφητῶν πνευματέμφορον στόμα, Σὴν σωματωδῶς, ὦ Μέδων, ἑνδημίαν, Καὶ Πνεῦμα κόλπων πατροιῶν προηγµένον, "χτιστον, συμπλάστοὐργον, σύνθρονον σέθεν, Ἱεὶς ἐνανθρωπήσεως πιστοῖς σέθας. CARMINA. À C Paracleti autem lucifera gratia Dignos facit ut clament, O Trinitas sola, /Equipotens sine principio, benedicta es. Vocem a propheta dictam qui ignorarunt, Dicebant stulti, factam a vino ebrietatem. Loquele peregrine audite sunt, ut apostolorum. Pii autem tibi clamamus divinitus Novifice universi, benedictus es. Vaticinantem pertonuit videns vocem, Deo plenus Joel, divinissimi principatus : Quibus effundam, aiebat, tanquam Verbum, De Spiritu meo, una clamabunt : O natura Triplici splendore lucens, benedicta es. Tertia quidem nacta est horarum gratiam, Ut demonstraret, tres substantias Adorare in simplicitate potestatis : Sed in una nunc dierum domina, Filius, Pater, et Spiritus, benedictus es. Solvit vincula, et rorat flammam Terno lumine principatus forma. Laudant pueri, laudate solum Salvatorem,et conditorem omnium et benefactorem Creata universa creatura. [salvantur, Memoriam Christus verborum quibus mortales Qus a Patre audivit, apostolis dixit. Spiritus preparat linguarum ignearum spectaculo Insidens, benedictum, assimilata : Alienata vero laudat te creatio. Salutari ratione sua potestate iens Lux per se splendida, et datrix luminis Exsistens, venisti ut impleres apostolos, Honoratum tanquam habitum tuis servis, Illustremque Spiritum distribuas. Cecinit prophetarum Spiritu plenum os, Tuum corporaliter, o Domine, adventum, Et Spiritum sinibus paternis productum Increatum, confactorem, concessorem tuum, Quem misisti incarnationis fidelibus colendum. J. BILLII INTERPRETATIO À Patre qui exit : prorsus atque jungitur, Sordesque feedas criminum cunctas cremat, Maculasque. prorsus vi sua summa eluit. Decus expectendum tu Sionitis, tuam Apostolis manentibus presentiam, 0 Pneuma, declarant satum Verbum Patre, Merasque nugas gentium poppysmata Monstrans, in illis instar ignis insides. Rex imperabat, organis canentibus, Adhibere cultum protinus status aures. Lucifera contra Pneumatis sancti charis, Clamare nos vult : Laus tibi soli, Trias, Ürtus et expers, et paris potentia. Vocis prophete nescii (ο dementiam !) Musto, inquiebant, commadere apostolos, Audite ut illis sunt statim voces novee. Clamamus autem nos tibi divinitus : Orbis novator, sit tuo laus nomini. Per ora vatis intonans summus Pater loelis, inquit, Hi, quibus, Verbum velut, Fundam benignus Spiritum sanctum meum, Hoc predicabunt ore communi, Trilux Natura, laudem quilibet dicat tibi. D Est consecuta gratiam hora tertia, Ut nos doceret colere tres hypostases In unitate simplici potentie. At nunc in una jam die Deo sacra Tibi dico laudem, Spiritus, Verbum Pater. Et vincla rumpit, roscidam et flammam fecit Typus supremi numinis trilucidus. Juvenes canentes Rerum omnium Summum parentem, pro suis amplissimis Meritis, creatum est quidquid in mundo, canat. À Patre doctus que suis apostolis Certa salutis plena Christus dixerat. Horum memoriam Spiritus eis refricat, Linguis in ignis insidens. In gratiam Tecum reducti, laudibus te attollimus. Certam ad salutem.prorsus ac heriliter, Lux clara per te, lucis et clare datrix, Venisti, ut omnes impleas apostolos Flatus ad instar. Spiritum petentibus Servis benignus prabeas velim tuis. Cecinere vates conciti divinitus In carne, summe Rex, tuam prowsentiam, Àc Pneuma sanctum prodiens Patris sinu, 809 Salve, Regina, matrivirginalis gloria, Omne enim benevolubile, bene loquens os Rhethorica arte non potest te laudare digne. Caligat autem mens omnis ad tuum partum Cognoscendum, unde tecum desiderio glorificamus. Cantare decet naturam viviflcantem puellam : Sola enim in profundis occultavit Verbum, JEgrotanti medens mortalium nature: Quod dextris sedibus nunc sedens Patris, misit gratiam Spiritus. Quoscunque inspiravit deiflua gratia Splendenies, fulgurantes, permutati, Hesternam permutationem, decentissimam, /£quipotentem, indivisibilem cognoscentes [camus. Sapientem, triplicis splendoris substantiam glorifl- 8. JOANNIS DAMASCENI 8i A — Xalpou, ἄνασσα, μητροπάρθενον xAMoc. "Anay γὰρ εὐδίνητον εὔλαλον στόµα, Ῥητορεῦον, οὐ σθένεισε pé) new ἀξίως, Ἰλιχιᾷ δὲ νοῦς ἅπας σου τὸν tóxov, Nosiv, ὅθεν os σὺν πόθῳ δοξάζοµεν. "Αδειν ἔοιχε τὴν φυσίζωον χόρην. Μόνη γὰρ ἐν δίνῃσι χεχρύφει Λόγον, Νοσοῦσαν ἁλθαίνοντα τὴν βροτῶν φύσιν. *Oc δεξιοῖς κλισμοΐσι νῦν ἱδρυμένος Βατρὸς, πέπομφε τὴν χάριν τοῦ Βνεύματος. "Ὅσοις ἔπνευσεν ή θεόῤῥυτος χάρις, Δάμποντες, ἀστράπτοντες, ἠλλιωμένοι, 'Ogvelav ἀλλοίωσιν, εὐπρεστάτην, Ισοσθενοῦσαν, τὴν ἄτμητον εἰδότες, Σοφὴν, τρίφεγγον οὐσίαν δοξάζοµεν. J. BILLII INTERPRETATIO. Ut tu increatum, par tibi, rerum parens, Mittis colendum praeditis flde viris. Regina, salve, mater et virgo simul Nulla reperiri lingua tam volubilis Potest, tuum que concinat digne decus. Mens languet omnis, cogitans partum tuum. Cupido ergo laudem dicimus tibi pectore. it» parentis Virginis laudes decet Cantare. Sola ventre nam clausit Λογον, EJUSDEM DAMASCENI In Dominicam Pascha. Resurrectionis dies : splendescamus, populi, Pascha Domini, Pascha. E morte enim ad vitam, et ex terra ad celum, Christus Deus nos traduxit, victoriam canentes. Expurgemur sensibus, et videbimus inaccessibili resurrectionis luce Christum effulgentem, et gau- dete: dicentem aperte audiemus, victoriam ca- nentes. Coeli quidem digne letentur, terra autem exsul- tet : festum agat autem mundus, tum visibilis om- nis, tum invisibilis : Christus enim qui letitia sempiterna est, ad vitam rediit. Agite, potionem bibamus novam, non ex saxo sterili prodigiose eductam, sed incorruptionis fon- tem e sepulcro pluente Christo, in quo solidamur. Nunc omnia repleta sunt lumine, coelumque et terra et terretria : ferietur autem omnis creatura suscitationem Christi, in quo solidata est. Heri una tecum tumulubar, Christe ; conresurgo hodie tecum resurgente. Una crucifigebar tecum heri : ipse me tecum gloria affice, Salvator, in re- gno tuo. In divina custodia diviniloquus Habbacum stet nobiscum, et ostendat luciferum angelum clare di- B gris medelam qui tulit mortalibus : Dextrisque qui nunc sedibus Patris sedens, Desideratam Spiritus misit charin. | Nos, queis supremi numinis flavit charis, Jam charitate prediti summa, et novo Atque eleganti prorsus inversi modo, Divisiénis Trinitati nescis, Cujusque vis est aqua. Laudem dicimus. TOY AYTOY AAMAZEIINOY El; τὴν Κυριαχὴν τοῦ Πάσχα. ᾿Αναστάσευς ἡμέρα, λαμπρυνθῶμεν λαοὶ, Πάσχε Κυρίου, ΙΙᾶσχα. 'Ex γὰρ θανάτου πρὸς ζωὴν, χεὶ ix γῆς πρὸς οὐρανὸν, Χριστὸς 6 θεὸς ἡμᾶς διιθίθα- σεν, ἐπινίχιον ἄδοντας, Καθαρθῶμεν τὰς αἰσθήσεις , καὶ ὀφόμεθα τῷ ἀπροσίτῳ φωτὶ τῆς ἀναστάσεως Χριστὸν ἑξαστράτ- τοντα, xal χαίρει φάσκοντα τρανῶς ἀχουσόμεβα, ἐπινίχιον ἄδοντες. Οὐρανοὶ μὲν ἐἑπαξίως εὐφραινέσθωσαν, Ti ü ἀγαλλιάσθω" ἑορταζέτω δὲ κόσμος, ὁρατός τε πες, καὶ ἁόρατος. Χριστὸς γὰρ ἐγήχερται, εὐφροσύη αἰώνιος. Δεῦτε πόµα πίωµεν καινὺν, οὐκ ἐκ πέτρας ἁγόνου τετρατουργουµενον, ἀἁλλ᾽ ἀφθαρσίας πηγἡν lx τάνου ὀμθρήσαντος Χριστοῦ, ἐν ᾧ στερεούµεβα. Nüv πάντα πεπλήρωται φωτὸς, οὐρανός τε, xil p rii καὶ τὰ κχαταχθόνια. ᾿Βορταζέτω δὲ πᾶσα ἡ κτί- σις τὴν ἔγερσιν Χριστοῦ, ἐν ᾧ ἑστερέωται. Χθὲς συνεθαπτόµην σοι, Χριστὲ , συνεγειροµ’ σήμερον ἀναστέντι σοι, συνεσταυρούµην σοι χ αὐτές µε συνδόξασον Σωτὴρ, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου. Ἐπὶ τῆς θείας φυλαχῆς ὁ θεηγόρος 'A6 boxeo στήτω μεθ ἡμῶν, καὶ δεικνύτω φαεσφόρον Br" 841 CARMINA. 842 διαπρυσιως λέγοντα' Σήµερον σωτηρία τῷ κόσµῳ, À centem : Hodie salus mundo, quoniam surrexit ὅτι ἀνίστη Χριστὸς, ὦς παντοδύναμος. ΄Αρσιν plv, ὡς διανοίξας τὴν παρθενεύουσαν νη- δὺν, πέφηνε Χριστὸς, ὡς βροτὸς δὲ ἀμνὸς προσηγὸ- proxi. Ἅμωμος δὲ, ὡς ἄγεοστος κηλίδος, τὸ ἡμί- τερον πάσχα" καὶ ὡς θεὸς ἀληθὴς, τέλειος λέλεκται, Ὡς ἐνιαύσιος ἁμνὸς ὁ εὐλογούμενος ἡμῖν στέφανος Χριστὸς ἑκουσίως ὑπὲρ πάντων τέθυται, πάσχα τὸ χαθαρτήριον. Καὶ αὖθις ἐκ τοῦ τάφου ὠραῖος δικαιοσύνης ἡμῖν ἔλαμψεν ἥλιος. | ΔὉ θεοπάτωρ piv Δαθὶδ πρὸ τῆς σκιώδους χιδω- τοῦ, Ἴλατο σκιρτῶν' ὁ λαὸς δὲ τοῦ θεοῦ ὁ ἅγιος, τὴν τῶν συµθόλων ἔχθασιν ὁρῶντες, εὔφρανθωμεν ἐνθέως, ὕτι ἀνέστη Χριστὸς ὡς παντοδύναμος. Ὀρθρίσωμεν ὄρθρου βαθέως, xal ἀντὶ µύρου τὸν B ὕμνον προσοίσωµεν τῷ Δεσπότῃ, xai Χριστὸν ὀψώ- µεθα, διχαιοσύνης TjÀcov, πᾶσι ζωὴν ἀνατέλλοντα. Την ἄμετρόν σου εὐσπλαγχνίαν οἱ ταῖς τοῦ dou σεραῖς συνεχόµενοι, δεδορχότες, πρὸς τὸ φῶς ἠπείγοντο, Χριστὲ, ἀγαλλομένῳ ποδὶ, Πάσχα xpo- τοῦντες αἰώνιον. — - Προσέλθωμεν λαμπαδηφόροι τῷ προιόντι Χριστῷ ix τοῦ µνήµατος, ὡς νυµφίῳ, καὶ συνεορτάσω- μεν ταῖς Φφιλεόρτοις τάξεσι, Ιάσχα κροτοῦντες αἰώνιον. Κατῆλθες ἐν τοῖς χατωτάτοις τῆς γῆς καὶ συνέ- τριψας μοχλοὺς αἰωνίους, κατόχους, πεπεδηµένους, Χριστὶ, καὶ τριήµερος, ὡς éx χήτους ἸΙωνᾶς, ἐξανέστης τοῦ τάφου. Φυλάξας τὰ σήµαντρα σῶα, Χριστὲ, ἐξηγέρθης τοῦ τάφου. Ὁ τὰς χκλεῖς τῆς Παρθένου μὴ λυμηνάμενος by τῷ τόχῳ σου, καὶ ἠνέφξας ἡμῖν παραδείσου τὰς πύλας. Σῶτέρ µου, τὸ (Qv τε, καὶ ἂθυτον ἱερεῖον, ὡς θιὸς ἑαυτὸν ἐκωυσίως προσαγαγὼν τῷ Πατρὶ, συν- ανέστησας παγγενῆ τὸν ᾿Αδὰμ, ἀναστὰς ἐκ τοῦ τάφου, Ὁ παῖδας ἐκ xaplvou ῥυσάμενος γενόμενος ἂν- θρωπος, πάσχει ὡς θνητος, xal διὰ πάθους, τὸ θνη- τὸν ἄφθαρσίας ἐνδύει εὐπρέπειαν, ὁ μόνος εὐλογητὸς τῶν πατέρων θεὸς, xai ὑπερένδοξος. Γυναῖχες μετὰ µύρων θεόφρονες, ὀπίσω σου ἕδρα- μον’ ὅν bb ὦς θνητὸν μετὰ δακρύων ἐξήτουν προσ- εχύνησαν χαίρουσαι ζῶντα θεόν. Καὶ Πάσχα τὸ µυσ- τικὸν τοῖς Χριστοῦ μαθηταῖς εὐηγγελίσαντο. D θανάτου ἑορτάσωμεν νέκρωσιν, ᾷδου τὴν καθαίρε- cw, ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου ἀπαρχῆς, xai σκιρ- τῶντες ὑμνῶμεν τὸν αἴτιον, τὸν µόνον εὐλογητὸν τῶν πατέρων θεὸν καὶ ὑπερένδοξον, Ὡς ὄντως ἱερὰ καὶ πανέορτος αὕτη ἡ σωτήριος νὺξ, χαὶ φωταυγὴς, τῆς λαμπροφόρου ἡμέρας τῆς ἐγέρ- στως οὖσα προάγγελος, ἐν ᾗ τὸ ἄχρονον φῶς ix τά- Φου σωματιχῶς πᾶσιν ἐπέλαμψεν. Δὕτη ἡ χλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ µία τῶν Σαθθά- των, à βασιλὶς καὶ χυρία, ἑορτῶν ἑορτὴ, xal πα- γἠγυρίς ἐστὶ παν ηγύρεων, ἐν fj εὐλογοῦμεν Χριστὸν εἐς τοὺς αἰῶνας. ParROL. Gn. XCVI. Christus ut omnipotens. Ut masculus quidem,aperiens virgineum uterum, apparuit Christus : ut mortalis autem,agnus appel- latus est: immaculatus autem,ut labis expers,no- strum Pascha : et ut Deus verus, perfectus di- ctus est. Ut anniculus agnus,que benediciturnobis coro- na, Christus sponte pro omnibus sacriflcatus est, Pascha expiatorium, et rursus ex sepulcro specio- sus justitie nobis splenduit sol. Dei Pater quidem David ante umbrosam arcam saltavit exsultans ; populus autem Dei sanctus, si- gnorum eventum videntes,lz:temur divine,quoniam surrexit Christus ut omipotens. Vigilemus mane profunde,et pro unguento hym- num afferamus Domino,et Christum videamus ju- stitie solem,omnibus vitam exorientem. Cum immensam tuam misericordiam qui inferni catenis constricti erant,conspexissent,in lucem fe- stinabant,Christe,exsultanti pede,Pascha plauden- Les seeternum. Accedamus faces ferentes advenienti Christo ex monumento,ut sponso : et unafestum agamus cum festivis ordinibus, Pascha plaudentes eternum. Descendisti in infima terre, et contrivisti vectes sereos,eisque detentos expedisti,Christe, et tridua- nus, ut ex cete Jonas, exsurrexisti e sepulcro. Servatis signis sospitibus,Christe, suscitatus es e sepulcro. Qui claves Virginis non offendisti dum te peperit, et reserasti nobis paradisi portas. Salvator meus, vivensque, nec mactata victima, ut Deus, seipsum sponte offerens Patri, una susci- tasti omnigenum Adam, surgens e sepulcro. Qui pueros e fornace liberavit, factus homo, pa- titur ut mortalis : et per passionem,quod mortale erat,incorruptionis vestiit decore : solus benedic- tus patrum Deus, et gloriosissimus. 686 Mulieres pie cum unguentis post te accur- rerunt: quem autem αἱ mortalem cum lacymis quaerebant, adorarunt gaudentes, viventem Deum, et Pascha arcanum Christi discipulis bene nuntia- runt. Mortis celebremus mortificationem, inferni de- structionem,alterius vite sempiterne primitias; et salientes cantemus auctorem : solum benedictum Patrem Deum, et supergloriosum. Quam vere sacra et tota festiva heecsalutarisnox etlucida, splendiscentis diei resurrectionis exsis- tens prenuntia, in qua temporis exsors lumen e sepulcro corporaliter omnibus effulsit. Hac vocata est sancta dies,una Sabbatorum, re- gina et domina : solemnitatum solemnitas, et cele- britas est celebritatum, in qua benedicimus Chri- stum per secula. 21 843 8. JOANNIS DAMASCENI "ui Agite, novum vitis fructum, divinam delectatio- À δΔεῦτε, τοῦ καινοῦ τῆς ἀμπέλου tori panoc, ei nem in insigni die resurrectionis, regnum Christi participemus,laudantes ipsum ut Deum per secula. Leva circumcirca oculos tuos, Sion, et vide: ecce enim venerunt tibi divina luce praediti, velut faces ab occasu,et aquilone,et mari, et oriente, fllii tui, in tebenedicentes Christum per ssecula. Pater omnipotens,et Verbum,et Spiritus, una in tribus personis consistens natura, essentia et divi- nitate major ; in te baptizati sumus, et te benedi- cimus semper in saecula. Illuminare, illuminare, nova Jerusalem : gloria enim Domini in te orta est. Salta nunc et exsulta, Sion : tu vero sancta delectare,Deipara,in suscita- tione tui fetus. O divinam, o amicam, o dulcissimam tuam vo- cem: nobiscum enim sine mendacio promisisti fore usque àd fines szculi,Christe,quam fideles ancho- ram spei tenentes exsultamus. O Pascha magnum et sacratissimum Christe, o sapientia,et Verbum Dei, et potentia : da nobis ut expressius te participemus, in non vesperascenti regni tui die. EJUSDEM. In Assumptionem Domini nostri Jesu Christi, Salvatori Deo, qui in mari populum siccis pe- dibus duxit,et Pharaonem cum universo exercitu demersit : ipsi soli canamus, quoniam glorifica- tus est. Canamus, omnes populi, in humeris Cherubim ascendenti cum gloria Christo,et collocanti nos in dextera Patris,victorie cantum,quoniam glorifica- tus est. Mediatorem Dei et hominum Christum,chori an- gelorum spectantes cum carne in excelsis, obstu- pescebant. Consonanter autem recinebant victoria cantum, quoniam glorificatus est. Potentia crucis tuse, Christe, solida meam men- tem, ad canendum et glorificandum tuam saluta- rem ascensionem. 681 Ordines angelorum,Christe, mortalem na- turam spectantes,una ascendentem tecum, inces- santer admirando glorificabant. Exaudivi, Domine, auditionem potentis crucis, quod paradisus apertus sit per ipsam, et clamavi : Gloria potentie tue, Domine. Assumptus es in gloria,angelorum rer, ad Para- cletum nobis a Patre mittendum, ut clamemus : Gloria potenti: tue, Domine. Ut ascendit Salvatorad Patrem cum carne,admi- rati sunt ipsumangelorum exercitus,et clamarunt: Gloria potenti; tus, Domine. Supernsa potestates superioribus clamabant : Portas attollite Christo nostro regi, quem concini- mus una cum Patre et Spiritu. Vigilantes de luce,clamamus tibi, Domine, Salva D θείας εὐφροσύνης, ἓν τῇ εὐσήμῳ ἡμέρᾳ τῆς io. σεως, βασιλείας τοῦ Χριστοῦ κοινωνήσωμεν, ὁμιοῦν- τες αὐτὸν ὡς θεὸν slc τοὺς αἱ ὤνας. "Apov χύχλῷ τοὺς ὀφθαλμούς σου Σιὼν, καὶ fc ἰδοὺ γὰρ fixas σου θεοφεγγεῖς ὡς φωστῆρις, ἐκ δυσμῶν, καὶ βοῤῥᾶ, καὶ θαλάσσης, καὶ ἑώας τὰ τἶχκε σου, ἓν coi εὐλογοῦντα Χριστὸν slc αἰῶνας. Πάτερ παντοκράτορ, xal Λόγε, xal Πνεῦμα tp. civ ἐνιζομένη dv ὑποστάσεσι φύσις, ὁπερούσι xil ὑπέρθεε, εἰς σὶ βεθαπτίσµεθα, καὶ cà εὐλογοῦμι ài elc τοὺς αῶνας. Φωτίζου, φωτίζου ἡ νέα ᾿Ἱερουσαλήμ. ἡ γὰρ Us Κυρίου ἐπὶ σὲ ἀνέτειλε. Χόρευε νῦν, καὶ ἀγάλλον Σιών’ σὺ δὲ ἁγνὴ τέρπου θεοτόχε, lv. τῇ ἑγέραιι τοῦ τόκου σου. Ὢ θείας, ὤ φίλης, ὢ γλυχυτάτης σου φωνῆς μή; ἡμῶν ἀψευδῶς γὰρ ἐπηγγείλω ἔσεσθαι μέχρι τερµά- των αῶνας, Χριστὲ, ἣν οἱ πιστοὶ ἄγχυραν ἑλαῖδς κατέχοντες, ἀγαλλόμεθα. Ὢ πάσχα τὸ μέγα, xxi ἱερώτατον Χριστὶ, ὦ ουφία, καὶ Λόγε τοῦ θεοῦ, καὶ δύναµις | Δίδου ἡμῖν ix- πὠτερόν σου μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρη τῆς βασιλείας σου. . TOY AYTOY El; τὴν ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τῷ Σωτῆρι θεῷ, τῷ iv θχλάσσῃ λαὸν ποσὶν ἀθρά- χοις ὁδηγήσαντι, καὶ Φαραὼ πανστρατιᾷ κχατακον’ 6 σαντι, αὐτῷ µόνῳ ἄσωμεν, ὅτι δεδόξασται. "Ασωμεν, πάντες λαοὶ, τῷ ἐπὶ ὤμων Χεροοθὶμ ἀναληφθέντι μετὰ δόξης Χριστῷ, καὶ συγκαθίστνι ἡμᾶς ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς, ᾠδὴν ἐπινίκιον, ὅτι 5e δόξασται. Τὸν µεσίτην Θεοῦ x«i ἀνθρώπων Χριστὸν, yop! ἀγγέλων θεασάµενοι μετὰ σαρχὸς ἐν ὑψίστοις, Ut- πλήττοντο' συμφώνως ὃξ ἀνέμελπον ὕμνον ἐπινίκιον ὅτι δεδόξασται. Δυνάμει τοῦ σταυροῦ σου, Χριστὲ, στερέωσόν μοῦ τὴν διάνοιαν, clc τὸ ὑμνεῖν καὶ δοξάζειν σου τὴν σωτήριον ἀνάληψιν. Ai τάξεις τῶν ἀγγέλων, Χριστὲ, βροτείαν φύσυ θεασάµεναι συνανιοῦσάν σοι ἀπαύστως ἐκπληττόμενει, ἑδόξαζον. Εἰσακήχοα, Κύριε, τὴν ἀκοὴν τῆς δυναστείας τοῦ σταυροῦ, ὡς παράδεισος ἠνοίγει δι) αὐτοῦ, xai ἐθόησα' Δόξα τῇ δυνάµει σου, Κύριε. ᾽λνελήφθης ἐν δόξῃ ὁ τῶν ἀγγέλων βασιλεὺς, τὸν Παράκλητον ἡμῖν ix τοῦ Πατρὸς ἀποστεῖλαι, ἵνα βοῶμεν ' Δόξα τῇ δυνάµει σου, Κύριε. Ὡς ἀνῆλθεν ὁ Σωτὴρ πρὸς τὸν Πατέρα σὺν σαρχὶ, κατεπλάγησαν αὐτὸν al τῶν ἀγγέλων στρατιαὶ, Xe ἐθόησαν, Δόξα τῇ δυνάµει σου, Κύριε. Al τῶν Άνω δυνάµεις, ταῖς ἀνωτέραις ἐδόων' ]e λας ἄρατε Χριστῷ τῷ ἡμετέρῳ βασιλεῖ, ὃν dvopvo- psv ἅμα τῷ Πατρὶ, καὶ τῷ Πνεύματι. Ὀρθρίζοντες βοῶμέν σοι Κύριε Σᾶῶσον ipe 845 CARMINA. 846 σὺ γὰρ εἶ θεὸς ἡμῶν, ἑκτός σου ἄλλον οὖν οἴδα- A nos: tu enim es Deus noster ; extra te alium non μεν. Ἡληρώσας εὐφροσόνης τὰ σύμπαντα ἐλεήμων ταῖς ἄνω δυνάµεσι μετὰ σαρχὸς ἐπεδήμησας. Αγγέλων al δυνάµεις αἱρόμενόν σε ἰδοῦσα , τὰς πύλας, ἐκραύγαζον. Ti βασιλεῖ ἡμῶν ἄρατε. Ἐκύχλωσέ µε ἄθυσσος, ταφή pot τὸ κῆτος ἐγέ- νετο, ἐγὼ δὲ ἑδόησα πρός σε τὸν φιλάνθρωπον, xal ἔσωσέ µε ἡ δεξιά σου, Κύριε. Ἐσκίρτησαν ἁἀπόστολοι, ὁρῶντες µιτάρσιον σή- µερον τὸν κτίστην φερόμενον ἐλπίδι τοῦ πνεύματος xai φόθῳ ἔκραζον' Δόξα τῇ ἀνόδῳ σου. Ἐπίστησαν οἱ ἄγγελοι βοῶντες, Χριστὲ, τοῖς µα- θηταῖς σου’ "Ov τρόπον κατίδετε Χριστὸν ἀνυψούμενον, οὕτω σαρχὶ ἐλεύσεται δίκαιος ὁ πάντων κριτής. Ὡς εἶδόν σε, Σωτὴρ ἡμῶν, αἱ ἄνω δυνάµεις ἐν ὑψί- στοις αἱρόμενον σύσσωµον , ἐν φόδῳ ἐχραυγαζον . Μεγάλη, Δέσποτα, ἡ φιλανθρωπία σου. *O ἐν καμίνῳ πυρὸς τοὺς ὑμνολόγους σώσας παῖ- Bac Εὐλογητὸς 6 θεὸς ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν. Ἐπὶ τῶν ὤμων, Χοιστὲ, τὴν πλανηθεῖσαν ἄρας φύσιν, ἀναληφθεὶς τῷ καὶ Πατρὶ προσήγαχες. 'O ἐν νεφέλῃ φωτὸς ἀναληφθεὶς, xal σώσας xó- σμον’ Εὐλογητὸς ὁ θεὸς ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν. Ὅ ἄνελθὼν ἀπὸ γῆς πρὸς τὸν ἀσώματον Πατέρα" Εόλογητὸς ὁ θεὸς 6 τῶν πατέρων ἡμῶν. Tóv ix Πατρὸς πρὸ αἰώνων γεννηθέντα Υἱὸν xal θεὸν, xai ἐπ ἑσχάτων τῶν χρόνων σαρχωβέντα, ix Παρθένου μητρὸς Ἱερεῖς ὑμνεῖτε Δαὸς, ὑπερυψοῦτε εἷς πάντας τοὺς αἰ ὤνας. Τὸν ἐν δυσὶ ταῖς οὗσίαις ἀναπτάντα ζωοδότην Χρι- στὸν slc ούρανους μετὰ δόξης, καὶ Πατρὶ συγκαθε- ζόμενον, ἱερεῖς ὁμνεῖτε' Λαὸς, ὑπερυψοῦτε sq πάντας τοὺς αἰῶνας. Τὸν ἐκ δουλείας τὴν χτίσιν τῶν εἰδώλων λυτρωσά- µενον, xal παραστήσαντα ταύτην ἑλευτέραν τῷ ἱδίῳ Πατρὶ, ἱερεῖς ὑμνεῖτε Λαὸς, ὑπερυψοῦτε εἲς πάντας τοὺς αἰῶνας. Τὸν τῇ αὐτοῦ καταθάσει χαθελόντα τὸν ἀντίπαλον καὶ τῇ αὐτοῦ ἀναθάσει ἀνυψώσαντα τὸν ἄνθρωπον, ἱερεῖς, ὑμνεῖτε' Λαὸς, ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Σὲ τὴν ὑπὶρ νοῦν xal λόγον Μητέρα θεοῦ, τὴν ἐν χρόνῳ τὸν ἄχρονον ἀφράστως Χυήσασαν, ol πιστοὶ ὁμοφρόνως µεγαλύνομεν. Ek τὸν λυτρωτὴν τοῦ χόσµου Χριστὸν τὸν θεὸν ol ἀπόστολοι βλέποντες ἐνθέως ὑψούμενον, μετὰ δέους σχιρτῶντες, µεγαλύνομεν. Zi τὸν χαταθάντα ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς, καὶ τὸν ἄνθρωπον σώσαντα, xal tjj ἀναθάσει σου ἀνυψώ- σαντα τοῦτον µεγαλύνομεν. Xaips, θεοτόκε, μῆτερ Χριστοῦ τοῦ Oto) ὃν γὰρ ἱχόησας σήµερον Ex γῆς ἀνιπτάμενον, σὺν ἀγγέλοις ὀρῶσα ἐμεγάλυνας. novimus. Implens letitia universa misericors , supernis potentiis cum carne peregrinatus es. Angelorum potentie sublatum te videntes, Por- tas (clamabant) Regi nostro attollite. Circuivit me abyssus, sepultura mihi cete exsti- tit: ego autem clamavi ad te benignissimum, et servavit me dextera tua, Domine. Saltarunt apostoli, videntes sublimem hodie creatorem latum : spe spiritus et timore clama- " bant, Gloria ascensioni tue. Astiterunt angeli, clamantes, Christe, discipulis tuis: Quemadmodum spectastis Christum eleva- B tum, sic carne veniet justus omnium judex. Ut viderunt te, Salvator noster, superne poten- tie in excelsis sublatum cum corpore, in timore clamabant : Magna, Domine, benignitas tua. Qui in fornace ignis cantatores servavit pueros: Benedictus Deus patrum nostrorum. In humeris, Christe, errantem tollens naturam, assumptus sursum , Deo et Patri adduxisti. Qui in nebula luminis es assumptus, et salvasti mundum : Benedictus Deus patrum nostrorum. Qui ascendisti e terra ad incorporeum Patrem : Benedictus Deus patrum nostrorum. Ex Patre ante secula natum Filium et Deum, et in ultimis temporibus incarnatum ex Virgine ma- tre, sacerdotes, canite: plebs, superexaltate per omnia secula. In duabus substantiis volantem vitz» datorem Christum in celos cum gloria et cum Patre seden- tem, sacerdotes, laudate ; plebs, superexaltate per omnia secula. Qui a servitute idolorum creaturam salvat et po- nit ipsam liberam apud proprium Patrem, hunc sacerdotes laudate, plebs, superexaltate per omnia secula. Sua ipsius descensione qui obruit inimicum, et 6858 sua ipsius ascensione qui exaltavit hominem, hunc, sacerdotes, laudate; plebs, superexaltate per omnia secula. D Te supra mentem et rationem Matrem Dei, qua in tempore temporis exsortem ineffabiliter enixa es, fideles unanimiter magniflcamus. Te salvatorem mundi Christum Deum apostoli videntes divinitus exaltatum, cum timore exsul- tantes, magniflcamus. Te descendentem usque ad extrema terre, et hominem salvantem, et ascensione tua superexal- tantem hunc, magnificamus. Ave, Deipara mater Christi Dei : quem enim pe- peristi, hodie ex terra supravolantem cum ange- lis videns, magniflcasti. 847 EJUSDEM In transfigurationem Domini nostri Jesu Christi. Acrostichis. Moyses Dei faciem in Thabor vidit. Moyses in mari prophetice conspicatus in ne- bula, et in columna olim ignis gloriam Domini, exclamabat : Redemptori et Deo nostro canamus. Ut petra corpore protectus deificato, invisibilem intuens Moyses Dei spectator, exclamabat : Redem- ptori et Deo nostro canamus. Tu in monte legali et in Thaboreo visus es Moysi in tenebris olim : in lucem autem nunc inacces- sam divinitatis. Obumbrans gloria in tentorio prius, εἰ Moysi alloquens tuo servo, figura facta est illustris inef- fabiliter in Thabor tuz:, Domine, transfigurationis. Convenerunt tecum, o Verbum, unigenitum, exe celsum, apostolorum summitas in monte Thabor, et simul astiterunt Moyses et Elias, ut Dei servi, o qui solus humanus es. Deus totus exsistens, totus mortalis factus es, tota divinitate miscens humanitatem in substantia tua, quam in duabus substantiis Moyses Eliasque viderunt in monte Thabor. Ex carne tua radii divinitatis egrediebantur pro- phetarum et apostolorum, unde electi canentes exclamabant : Gloria potentis: tue, Domine. Rubum servans illesum congredientem igni, Moysi divina luce preditam carnem ostendisti, Do- mine, canenti : Gloria potentie tus, Domine. Absconsus est divinitatis radiis sensibilis sol, ut in monte Thaboreo vidit te transfiguratum, Jesu mi : Gloria potestati tus», Domine. Ignis non urens materiem corporis, visus est materie expers, ut Moyses et Elias apostolis visus es, Domine, unus ex duobus in duabus perfectis naturis. Facundus lingua, tua magnalia non potest Ioqui: ut enim imperans vitz, et morti dominans, consti- tuisti 689 in Thabor monte Moysen et Eliam, te- stantes tuam divinitatem. Qui manibus invisibilibus formasti secundum imaginem tuam, Christe, hominem, archetypam tuam in figmento pulchritudinem ostendisti non ut in imagine, sed ut hoc ipse existens per sub- stantiam, Deus simul et homo. Commistus inconfuse carbonem ostendisti nobis divinitatis, comburentem quidem peccata, animas autem illuminantem in Thabor monte, Moysen et Eliam, discipulorumque principes obstupuerunt. Quam magnum et terribile visum est spectacu- lum hodie ! e colo sensibilis, e terra vero incom. parabilis effulsit sol justitie, intelligibilis, in monte Thabor. 8. JOANNIS DAMASCENI 86 À TOY ΑΥΤΟΥ * Eic τὴν µεταµόρφωσιν τοῦ :Κυρίου Ἰησοῦ Yp- στοῦ. Ἡ ἀκροστιχίς. Μωσῆς θεοῦ πρόσωπον ἐν θαθὼρ ἴδε, Μωσῆς iv θαλάσσμ προφητικῶς ἴδὼν ἐν νεφίλῃ, καὶ ἐν στήλῃ πάλαι πυρὸς τὴν δόξαν Κυρίου, ἀνεθός' Τῳ λυτρωτῇ καὶ θεῷ ἡμῶν ἄσωμεν, Ὡς πέτρα τῷ ἀάώματι σκεπασθεὶς τῷ τεθεωμέν, τὸν ἀόρατον καθορῶν ἸΜωσῆς ὁ θεόπτης, ἀνεθόα TQ λυτρωτῇ καὶ θεῷ ἡμῶν ἄσωμεν. Σὺ ἐπὶ τοῦ ὄρους τοῦ νομικοῦ xal iv θαθερίψ καθωράθης τῷ Μωὺσζ ἓν γνόφῳ τὸ πάλαι, ἐν qur B δὶ νῦν ἀπρυοσίτῳ τῆς θεότητος. Ἡ σχιάζουσα δόξα ἓν τῇ σκηνῇ πρότιρον, χαὶ τῷ Μωὺσῆ ὁμιλοῦσα τῷ σῷ θεράποντι, τύπος γεγώττει τῆς ἀστραψάσης ἀῤῥήτως iv θαθὼρ σου, Memo μεταμορφώσεως. Συνανηλθόν σοι, Λόγε, μονογενὲς, ὕψιστε, dj τῶν ἀποστόλων ἀκρότης ἐπὶ τοῦ ὄρους θαθὼρ, καὶ συµ- παρέστησαν, ὅ τε Μωσῆς, καὶ Ἰλίας, ὡς θεοῦ 9i ῥάποντες, µόνε φιλάνθρωπε. θεὸς ὅλος ὑπάρχων, ὅλος βροτὸς γέγονας, ὅλῃ Ἡ θεότητι µίξας τὴν ἀντρωπότητα ἐν ὑποστάσει σου, ἣν ἐν δυσὶ ταῖς οὐσίαις Μωσῆς Ἠλίας τε so 0 ὄρει θαθώρ. Ἐκ σαρκός σου βολίδες θεότητος ἐξεπορεύονὺ προφητῶν καὶ ἀποστόλων, ὀθεν οἱ πρόκριτοι pB- 6 ποντες ἀνεθόων' Δόξα τῇ δυνάµει σου, Κύριε. Ὁ τὴν βάτον φυλάξας ἁλώθητον προσομιλοῦσαν πυρὶ , τῷ Μωσῃ θεολαμποῦσαν σάρκα ὑπίδεζας, Δέσποτα, μελῳδοῦντα" Δόξα τῇ δυνάµει σου, Εύριε. Ὑπεκρύθη ἀκτίσι θεότητος αἰσθητὸς Ἆλιος, ὡς ἐν ὄρει Θαθωρίῳ εἶδέ σε µεταμορφούμενον, Ἰηοοῦ μου’ Δόξα τῇ δυνάµει σου, Κύριε. Πῦρ μὴ φλέγον τὴν ὕλην τοῦ σώματος ὡράβη ἄν- λον, ὡς Μωσῆς καὶ ἀποστόλοις ὤφθης HA tt Δέσποτα, sic ἐκ δύο, ἐν δυσὶ τελείαις ταῖς qose. Ῥητορεύουσα γλῶσσα , σοῦ τὰ μεγαλεῖα o0 δύνετα φθέγξασθαι ὡς κρατῶν ζωῆς γὰρ, καὶ θανάτου δεσπόζων, παρέστησας ἐν 826p τῷ ὄρει τὸν Moi- σῆν καὶ τὸν ᾿Ηλίαν, µαρτυρήσαντάς σου τῆν θεύ- τητα. 'O χερσὶν ἀορᾶτοις πλάσας χατ᾽ eixóva σου, Χρισὰ, τὸν ἄνθρωπον, τὸ ἀρχέτυπόν σου ἐν τῷ πλάσµατ κάλλος ὑπέδειξας, οὐχ ὡς ἐν εἰκόνι, ἀλλ ὡς αὐτὸς ὢν κατ’ οὐσίαν, ὁ θεὸς χρηµατίσας xai ἄνθρωπος. D Συγκραθεὶς ἀσυγχύτως , ἄνθραχα ὑπέδειξας ἡμῖ θεότητος, Χαταφλέγοντα μὲν ἁμαρτίας, ψυχὰς ὃλ φωτίζοντα ἐν θᾳθὼρ τῷ ὄρει, τὸν Μωῦὺσῆν xal τὸν Ἠλίαν, μαθητῶν τε ἐξάρχους ἐξέστησαν. Ὡς μέγα καὶ φοθερὸν ὡράθη θέαμα σήμερον | e: οὐρανοῦ αἰσθητὸς, ix γῆς δὲ ἀσύγκριτος ἑξήστραψο Ἕλιος τῆς δικαιοσύνης, νοητὸς, ἐπὶ τοῦ ὅρους Ot θώρ. 849 CARMINA. 850 Παρῆλθε μὲν à σκιὰ τοῦ νόµου dasürvjszca. A — Preeteriit quidem umbra legis inflrmata: venit ἀλήλυθε δὲ σαφῶς Χριστὸς, ἡ ἀλξθεια, Μωσῆς dvs- 6όησεν ἐν τῷ θαθωρίῳ, κατιδών σου τὴν θεότητα. * Ο στύλος τῷ Mec; Χριστὸν τὸν μετήμορφούμε- vov, ἡ δὲ νεφέλη σαφῶς τὴν χὰριν τοῦ Πνεύματος, τὴν ἐπισκιάσασαν ἐν τῷ Θαθωρίῳ παρεδήλου ἐἔμφα- νέστατα. Νῦν χαθωράβη ἀποστόλοις τὰ ἀθέατα, θεότης iv σαρκίῳ ἐν τῷ θαθὼρ ἀστράπτουσα βοῶσιν. EóÀo- γητὸς tl, Κύρις ὁ θεὸς, εἷς τοὺς αἰῶνας. Ἔφριξαν φόθῳ ἐκπλαγέντες τὴν εὐπρέπειαν τῆς θείας βασιλείας iv τῷ ὄρει θαθὼρ ἀπόστολοι, βοῶν- τες Εὐλογητὸς si, Κύριε ὁ θεὸς, elc τοὺς αἰῶνας. Νῦν τὰ ἀνήχουστα ἠχούσθη. 'O ἀἁπάτωρ γὰρ ΥἸὸς ἐκ τῆς Παρθένου τῇ Πατρῴᾳ φωνῃ ἑνδόξως µαρτυ- ρεῖται, ola θεὸς καὶ ἄνθρωπος ὁ αὐτὸς elc τοὺς αἱῶ- νας. θέσει οὐ γέγονας Ὑψίστου, τῇ οὐσίφ δὲ Υἱὸς ἠγα- πηµένος, προὐπάρχων, ἡμῖν ὠμίλησας ἀτρέπτως" Εὐλογητὸς ct, Κύριε ὁ θεὸς, εἰς τοὺς αἱῶνας. ᾽Αχηκοότες, Δέσποτα, ix Πατρὸς μαρτυρούμενον, xai ὡς ἀνθρωπίνης στεῤῥωτέραν ὄψεως ὁρᾷν τοῦ προσώπου σου τὴν ἀστραπὴν μὴ φἑροντές σου οἱ μαθηταὶ, ἐπὶ τὴν γῆν κατέπιπτον, ἐν φόδῳ µελῳ- δοῦντες' Οἱ παῖδες εὐλογεῖτ, Ἱἱερεῖς, ἀνυμνεῖτε, λαὸς, ὑπερυψοῦτε εἲς πάντας τους αἰῶνας. Βασιλευόντων πέφυκας Βασιλεῦ ὡραιότατος, καὶ τῶν πανταχοῦ κχυριευόντων Κύριος, δυνάστης μακά- proc, xal φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον, ᾧ ol μαθηταὶ κατα- πλαγέντες ἐδόων, Οἱ παῖδες εὐλογεῖτε, ἱερεῖς ἀνυμ- γεῖτε, λαὸς, ὑπερυψοῦτε εἲς πάντας τοὺς αἲῶνας. Ὡς οὐρανοῦ δεσπόζοντι, xal τῆς γῆς βασιλεύοντι, xai χαταχθονίων τὴν χυρίαν ἔχοντι, Χριστέ, σοι παρ- ἔστγσαν, ix μὲν τῆς γῆς ἀπόστολοι, ὡς ἐξ οὐρανοῦ δὲ, ὁ θεσθίτης Ἡλίας, Μωσῆς δὲ ix. νεχάδων, µελῳ- δοῦντες ἁπαύστως' Οἱ παῖδες, εὐλογεῖτε, Ἱερεῖς ἀνυμ- γεῖτε, λαὸς, ὑπερυψοῦτε εἲς πάντας τοὺς αἰῶνας. Ῥφθυμοτόκοι µέριμναι ἐπὶ γῆς κατελείφθησαν τῇ τῶν ἁποστόλων ἐκλογῇ, φιλάνθρωπε, ὡς σοὶ ἠκολού- θησαν πρὸς τὴν ix γῆς µετάρσιον θείαν πολιτείαν. "QOsv xal ἐπαξίως τῆς σῆς θεοφανείας ἐμελῴδουν τυχόντες" Οἱ παῖδες εὐλογεῖτε, ἱερεῖς, ἀνυμνεῖτε,λαὸς, ὑπερυφοῦτε elc πάντας τοὺς αἰῶνας. "[va σου δείξῃς ἐμφανῶς τὴν ἀπόῤῥητον δευτέραν χατάθασιν, ὅπως ὁ ὕψιστος θεὸς ὀφθήσῃ ἑστὼς ἐν ep θεῶν τοῖς ἀποστόλοις iv θαθὼρ Μωσῇ σὺν Ἠλίᾳ τε ἁῤῥήτως ἔλαμψας, διὸ πάντες σε, Χριστὲ, μεγαλύνομεν. Δεῦτέ uot, πείθεσθε, λαοὶ, ἀναθάντες εἰς τὸ ὄρος τὸ ἅγιον τὸ ἐπουράνιον, ἀύλως στῶμεν ἐν πόλει ζῶντος θεοῦ, καὶ ἑποπτεύσωμεν vot θεότητα ἄὔλον ἱ]ατρὸς καὶ Πνεύματος ἐν Υἱῷ μονογενεῖ ἀπαστράπτουσαν. Ἔθελξας πόθῳ µε, Χριστὲ, xal ἡλλοίωσας τῷ Kp σου ἔρωτι, ἀλλὰ κατάφλεξον mop! ἁὔλῳ τὰς ἁμαρτίας µου, καὶ ἐμπλησθηναι τῆς ἐν col τρυφῆς autem manifesta Christus veritas: Moyses excla- mavit in Thaborio, intuens tuam divinitatem. Columna Moysis Christum transfiguratum, ne- bula autem manifeste gratiam Spiritus obumbran- tem in Thaborio manifestabat apertissime. Nunc spectata sunt apostolis invisibilia,divinitas in caruncula in monte Thabor fulgens, clamanti- bus : Benedictus es, Domine Deus, per secula. Horruerunt timore stupefacti decorem divini re- gni in monte Thabor, apostoli, clamantes : Bene- dictus es, Domine Deus, per secula. Nunc inaudita audita sunt. Sine Patre enim Filius de Virgine, paterna voce gloriose predicatur tan- B quam Deus et homo idem per sscula. C Adoptione non factus es Excelsi, substantia au- tem cum Filius dilectus preexsisteres, nobiscum conversatus es immutabiliter : Benedictus es, Do- mine Deus, per secula. Audientes, Domine, Patris testimonium,et ut hu- mano solidiorem aspectu videre faciei tue fulgorem non ferentes tuum discipuli, in terram cadebantin timore, canentes : Pueri, benedicite ; sacerdotes - concinite;populus,superexaltate per omnia secula. Regnantium esRex pulcherrimus, et ubique do- minantium Dominus, princeps beatus, et lumen habitans inaccessibile, cui discipuli stupefacti cla- mabant : Pueri, benedicite ; sacerdotes, concinite ; populus, superexaltate per omnia secula. Tanquam ccelo dominanti, et terre regnanti, et subterraneorum dominium habenti, Christe, tibi astiterunt ; e terra quidem apostoli: tanquam a celo autem, Thesbites Elias ; Moyses vero ex mor- tuis, canentes incessanter : Pueri, benedicite ; sa- cerdotes, concinite; populus, superexaltate per omnia secula. Segnitiem parientes curs in terra derelictesunt, apostolorum delectu, o humane, ut te secuti sunt ad sublimem e terra divinam politiam, unde et jure divina tue manifestationis participes effecti, canebant : Pueri benedicite; sacerdotes, concinite, populus, superexaltate per omnia secula. D Ut tuam ostendas aperte arcanam secundam de- scensionem, ut excelsus Deus videaris stans in medio deorum, apostolis in Thabor cum Moyse et Elia ineffabiliter splenduisti: ideo omnes te, Christe, magniflcamus. Agite mihi, parete mihi, populi ascendentes in montem sanctum, coelestem : abjecta materia ste- mus in civitate viventis Dei, et inspiciamus mente divinitatem materie expertem Patris et Spiritus, in Filio unigenito effulgentem. Demulsisti desiderio me, Christe, et alterasti divino tuo amore, sed combure igne a materia re- moto peccata mea, et impleri eis quz in te deliciis 851 8. JOANNIS DAMASCENI «m dignum fac, ut duos saltando magniflcem, o bone, A καταξίωσον, ἵνα τὰς δύο σκιρτῶν µεγαλόνω, Erf, adventus tuos. EJUSDEM In festum Annuntiationis beatissime Dei Genitricis, Carmen. Audi, puella, Virgo pura, dicat jam Gabriel con- silium Alüssimi antiquum : verum flas ad Dei susceptionem prompta. Per te enim incomprehen- sibilis cum mortalibus conversatur. Ideo et gau- dens clamo: Benedicite, omnia opera Domini, Dominum. Intellectus omnis vincitur mortalium, respondit Virgo querens : Que mihi loqueris, ab opinione remota sunt : tuis hic lz:ta sum verbis ; sed timeo stupefacta, ne deceptione ut Evam longe me mit- παρουσίας σου. ΤΟΥ ΑΥΥΟΥ Εἰς τὸν εὐαγγελισμὸν τῆς ὑπεραγίας θεογιννή- τον ἡ ᾿Ακροστιχίς. Αχοχε, χόρη, Παρθένε &yvij* εἰπάτω δὴ ὁ Γαδρὴλ βουλὴν Ὑψίστου ἀρχαίαν, ἀληθινὴν, γενοῦ xk ὑποδοχὴν ἑτοίμη θεοῦ' διὰ σοῦ γὰρ 6 ἀχώρητος βρο- τοῖς συνεπιατρέφεται. Διὸ καὶ χαίρων βοῶ, Εὐλογετι πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον. Ἔννοια πᾶσα ἡττᾶται βροτῶν, ἀντέφησεν ἡ Παρ- θένος ζητοῦσα. ΄Απερ pot φθέγΥῃ παράιοξα, fid σου τοῖς λόγοις. ᾽λλλὰ δέδοικα θαμθηθεῖσα μὴ ἀπίηῃ µε ὡς Eüzv πόῤῥῳ πέµψῃς θεοῦ. Αλλ᾽ Όμως fb tas a Deo ; sed tamen jam clamo : Benedicite,om- B Boi Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύρων, nia opera Domini, Domino. Ecce tibi, puella, dubium solutum est,dicitad hsec Gabriel : Bene enim dixistirem non conjectandam, sermonibus tuorum labiorum parens. Reliquumne dubita ceu fictio sit : ut rei autem crede. Ego enim gaudens clamo : Benedicite, omnia opera Domini, Domino. Lex hec a Deo mortalibus statuta, irreprehensi- bilis, rursum jubet, ut ex communi amore partus proveniat, nescio conjugalem penitus voluptatem. Quomodo igitur dicis quod pariam ? timeo ne ver- sute loquaris: sed tamen jam clamó : Benedicite, omnia opera Domini, Domino. Verba que mihi dicis, o veneranda, angelus rursus clamat,consueto sunt feture mortalium ho- minum. Vere Deum tibi annuntio supra rationem et mentem incarnatum, ut novit ex te, ideo gau- dens clamo : Benedicite, omnia opera Domini, Do- mino. Videris mihi veritatis orator, reposuit Virgo. Lee- titiee enim commuuis venisti nuntius : anima igitur quia purgata sum per Spiritum, secundum verbum tuum flat mihi : habitet in me Deus adquem clamo : Benedicite, omnia opera Domini, Domino. Tanquam animatam Dei arcam nequaquam tan- gat manus non initiatorum ; labrazautem fidelium Deipare peupetuo vocem angeli recinentia, exsul- tando clament : Αθ, gratia plena, Dominus tecum. Supra intellectum concipiens Deum,nature leges nescisti, puella; tu enim pariendo, que matrum sunt transcendisti,fluxanatura quamvisconstares : unde digne audis : Ave, gratia plcna, Dominus te- cum. Quonam modo lac profundas, Virgo pura, non fert enarrare lingua mortalis: admirabilis enim nature ostenditurres,legalis terminos partus trans- grediens, unde digne audis: Ave, gratia plena,Do- minus tecum. Admirabile sacrorum interpreti Moysi rubus et ' ignis ostendunt rignum. Quarens autem finem in transitum temporis, in puella pura dixit perspi- cere, velut Deiparse dicatur: Ave, gratia plena, Dominus tecum. "δε σοι, κόρη τὸ ἄπορον λέλυται, φησὶ πρὸς ταῖτε ὁ Γαθριήλ. Καλῶς γὰρ ἔφην τὸ πρᾶγμα δυστέκμα/- τον λόγοις civ χειλέων πειθαρχοῦσα. λοιπὸν μὴ u- φίδαλε ὡς πλάγματι, ὡς πράγματι δὲ πίστευε. "Bro γὰρ χαίρων Boo: Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Πνρίου τὸν Kóptov. . Νόμος οὗτος θεόθεν βροτοῖς, ὁ ἄμεμπτος αὖθις φησι, ξυνοῦ ἔρωτος τόκον προέρχεσθαι, θύκ οἶδα σύζυγον παντελῶς ἡδονήν. Πῶς οὖν λέγεις ὅτι de μαι ; φοθοῦμαι μὴ ἀπάτῃ λαλῆῇς. ἸΑλλ’ ὅμως t βοῶ: Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Kop". Ῥήματα ἅπερ pot φθέγΥῃ, cspvi, ὁ ἄγγελος se Atv Bog, συνήθη πέλει λοχείας ἀνθρώπων θνητῶν, Τὸν ὄντως θεόν σοι ὑπαγγέλλομαι ὑπὲρ λόγου τε x ἔννοιαν σαρχούµενον, ὡς οἶδεν ἐκ σοῦ. Διὸ xal yu ρῶν βοῶ: Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κὺ- tov. , Φαίΐνῃ µοι ἀληθείας ῥήτωρ, κατέθετο ἡ Παρθένος, Χαρᾶς κοινῆς γὰρ ἐλήλυθας ἄγγελος: φυχὴν οὖν ἐπί συγκαθήγνισµαι Πνεύματι, ὡς τὸ. ῥῆμά σου yeriot μοι’ σχηνούτω iv ἐμοὶ ὁ Θεὸς, πρὸς ὃν oo Εὐλο- γεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον. Ὡς ἐμψύχῳ Θεοῦ κιθωτῷ ψαυέτω μηδαμῶς Xe ἁμυήτων) χείλη δὲ πιστῶν τῇ θεοτόχῳ ἀσιγήτως φωνὴν τοῦ ἀγγέλου ἀναμέλποντα, iv ἀγαλλιάαι βοάτω: Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. Ὑπὲρ ἔννοιαν συλλαθοῦσα θεὸν,τῆς φύσεως θεσμοχ ἔλαθες χόρη. Eb γὰρ ἐν τῷ τίκτειν τὰ µητέρων διέδρας, ῥευστὴ φύσις χαΐπερ καθεστηκυῖα' ὅθεν ἐποξίως ἀκούεις' Xaips, κεχαριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. Ἱῶς πηγάζεις γάλα, HapOtvs ἁγνὴ, οὗ pen ἐξειπεῖν γλῶσσα βροτεία. Ἔένον γὰρ φύσεως ἔπ' δείχνυται πρᾶγμα νομίµης ὅὄρους γονῆς ὑπερθαῖνου' ὅθεν ἑπαξίως ἀκούεις' Xaipe, κεχαριτωμέίνη, ὁ Kop μετὰ coU. θαυμαστὸν τῷ ἱεροφάντῃ Μωῦὺσεῖ 4 βάτος xal τὸ πῦρ ἔδειξε τέρας. Ζητῶν δὲ τὸ πέρας tk διέθασυ χρόνου, lv κόρῃ ἁγνῆ ἔφη κατωπτεῦσαι, fj ὡς θ6- τὀκῳ λεχθείη Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ὁ Κύριος pri σοῦ» 853 CABMINA. Δανιήλ σε ὄρος καλεῖ νοητὸν, Ὑεννήτριαν θεοῦ 6 A — Daniel te montem vocat intelligibilem, Genitri- cem Dei Isaias : videt autem ut vellus Gedeon : 'Heaíxc: βλέπει δὲ ὡς πόκον Γεδεὼν, ὁ Δαθὶδ δὲ ἁγίασμα, φάσχες πύλην δὲ σε ἄλλος. ὁ δὲ Γαθριήλ σοι κραυγάζει’ Χαῖρε, Χεχαριτωμένῃ, ὁ Κύριος μετὰ δοῦ. David sacrarium dicit ; 854 januam vero te alius: Gabriel autem tibi clamat : Ave, gratia plena, Do- minus tecum. EYXH TOT ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, Διὰ στίχων ᾿Ανακρεοντείων (85). ORATIO D. JOANNIS DAMASCENI Versibus Anacreonticis. Jacobo Billio interprete. ᾽Απὸ ῥυκαρῶν χειλέων — Abore, Christe, fedo 'Axó Ώδελυρᾶς καρδίας, ^— Et corde labe pleno, 'Axó ἀκαβάρτου γλώττης, Spurcis et alabellis, Ἐκ Ψυχῆς ῥερυπωμένης, Turpique mente, sume Alta« δέησιν, Ἀριστέμου. Preces meas benignus. Kai — pi, παρωσάμενός Ob verba nec repelle μου, Mi, τοὺς λόγους, μὴ τοὺς Με, propter atque mores [τρόπους, Μτδὲ τὴν ἀναισχυντίαν, — Malos et impudentes: Δός µοι παῤῥησίαν Αέγειν Fidenteratloqui da, — *A. AGUA , Χριστέ Qua mens cupit profari. ου μου. Μᾶλλον δὲ xal δίδαξόν Be Imo, Deus, doce me, Τί µε δεῖ ποιεῖν καὶ λέ- Quidnam geram, loquar- γειν. [το. μαρτον ὑπὲρ τὴν um Scorto scelestior sum, νην 'H μαθοῦσα ποῦ κατά- Quod audiens ubinam [χεις, Μύρον ἐξωνησαμένη, Fores, coemit unguen, Ἕλθε το) μηρῶς ἀλεῖψαι Pulso metuque venit, Σοῦ τοὺς πόδας τοῦ θεοῦ Dt ungeret, Deus mi, [μου, Τοῦ δεσπότου καὶ B MN Pedes tuos. Ut illa μου. Ὡς ἐχείνην οὖκ ἁπώσω — Aterepulsa non est Ἡροσελθοῦσαν ἐκ καρ- Secum ferens pium cor, δίας, Μηδ᾽ ἐμὲ βδελύξῃ Abre Sic ne repellar a te : Σοῦ δὶ παράσχε µοι μμ Sed da tuos tenere ας, Kal χρατῆσαι, καὶ φιλῆ- Pedes, et osculari, σαι Καὶ τῷ βῥείθρῳ τῶν δα- Ac imbre lacrymarum, [xpvov Ὡς πολυτιμήτῳ upto. Cui cedit unguen omne Τούτους τολμηρῶς ἀλεῖ- Audacter hos rigare. at. Πλύνόν µε τοῖς δάχρυσί «Ε]εία meo lava me: [μου Κάθαρον αὗτοῖς µε, Λόγε. Hoc, Christe,me repurga. Ἂφες xat τὰ πταΐσματά Noxas mihi remitte. μου. . Οἶδας τῶν xaxàv τὸ πλῆη- Non te fugit malorum θος, (85) Hec precatio a Grecis multoties edita est in Officio sancte communionis,ubi Symeoni Juniorí theologo tribuitur, ἐκ τῶν θείων ἐρωτήσεων τῆς &ylac µεταλήψεως Συμεὼν τοῦ θεολόγου. Οἶδας xal τὰ τραύματά poo, Καὶ τοὺς μµώλωπας ὁρᾷς [ [μου. ᾽Αλλὰ xal τὴν πίστιν οἵ- [δας, Καὶ τὴν προθυµίαν βλέ- [πεις, στεναγμοὺς [ἀχούεις. Οὐ λανθάνει σε, Ort µου, Ποιητά µου, Λυτρωτά 9 4 αἱ τοὺς μου, 0ὐδὲ σταλαγμὸς δαχρύων, Οὐδὲ στεναγμοῦ τι µέρος, Οὐδὲ κίνημα καρδίας. Τὸ (86) μὴ ἀκατέργαστόν μου Ἔγνωσαν οἱ ὀφθαλμοί [σου Ἐπὶ τὸ βιθλίον 86 σου Καὶ τὰ µήπω πεπραγ- a, Γεγραμμένα σοι τυγχά- νδι. "[ós τὴν ταπείνωσίν µου, Ἴδε µου τὸν xómov ὅσος, Καὶ τὰς ἁμαρτίας πάσας "Atc pot, θεὲ τῶν ὅλων Ἵνα χαθαρᾷ καρδίᾳ, Ke duod διανοίφ, Καὶ doyn συντετιριμμένῃ Τῶν à Forty mh με- [τάσχω Καὶ Ἠπανάγνων µυστη- ίων, Otc ζωοῦται χαὶ θεοῦται, Πᾶς ὁ πίνων τε καὶ τρώ- - [γων, "EE εἱλικρινοῦς καρδίας. Eb Ὑγὰρ εἶπας, Ἀέσποτά [μου, Hac ὁ τρώγων µου τὴν σάρχα, Πίνων 9€ µου καὶ N αἷμα, Ἐν ἐμοὶ μὲν ὄντως μένει, (86) Bill. emendat μὲν Moles grav s meorum, Cernis meas et plagas, Sed et fidem vides tu, Studiumque mentis om- ne Luctus graves et audis. Non te latet, Deus mi, Mi Conditor, mi redem- [ptor, Nec gutta lacrymarum, Suspirium nec ullum, Ne motus ipse cordis. Tui, Deus, quid in me Desit, vident ocelli: Et in tuo libello Perscripta sunt vel illa, Quas mi peracta nondum. Specta jacens humi cor, Specta meos labores, Omnesque,Christe.noxas Mihi remitte, quaeso ; Ut corde labe puro, Et mente cum tremente, Fractaque vi doloris, Summam sacram synaxin Qua vivit, et Deus fit, Quicunque corde puro Edit, bibitque. Sermo Hic namque fluxit a te: Quisquis bibet cruorem Meum,meamque carnem Edet, manebit in me, In hocque rursus ipse Alludit enim ad illud Psal. cxxvm : Imper[ectum meum vide, viderunt oculi tui. Septuaginta κατέργαστον habent. 855 Manebo. Verus hic est Sermo Dei supremi. | Nam quisacram synaxin, Ejusque suscipit vim, Non solus ille, non jam Est ille solus, inquam, Sed, magne Christe, te- [eum, Qui lumen es trifulgens. Ne solus ergo linquar, Vite dator, carens te, Qui vita, qui mihique Es spiritus, meumque Qui gaudium, salusque Qui solus orbis omnis: Supplex ob id rogo te Fletu madens calenti, Et corde (cernis ipse) Fracto gravi dolore, Ut criminum mihi des Lenis redemptionem Tuumque corpus a me Sumatur ad salutem, Ut, sicut inquiisti, Mecum queas manere: Ne gratia carentem Hostis tua videns me, Abducat, et latenter Avertat ipse sancta A lege quam dedisti : Hinc ad tuos volutor Pedes, rogoque clamans, Decoctor ut receptus, Scortumque rursus a te, Sic prodigo mihi tu, Scortoque sis benignus, Qui nunc dolore magno Accedo fractus ad te. Quod nemo prorsus eque Peccarit, ipse novi, Nec perpetrarit unquam Hec que miser patravi. 8. JOANNIS. DAMARCENI CARMINA. Ἐν αὐτῷ δ’ ἐγὼ τυγχάνω. ᾽Αλτθὴς ὁ λόγος πάντως Too Δεσπότου xal θεοῦ [uov. Καὶ τῶν θείων ὁ usctyov Καὶ θεοποιῶν χαρίτων, Οὐμενοῦν οὐκ ἔστι μόνος, ᾽Αλλὰ μετὰ coo, ἄριστέ - [μου, Τοῦ φωτὸς τοῦ τρισηλίου, Ἵνα γοῦν μὴ μόνος μένω, Δίχα σοῦ τοῦ ζωοδότου, Τῆς πνοῆς µου, τῆς ζωῆς {μου, Τοῦ ἀγαλλιάματός µου, Tác του Χόσμον σωτη- plac, Διὰ τοῦτό σοι προσῆλθον, Ὡς ὁρᾷς μετὰ δαχρύων, Καὶ ψυχῆς συντετριµ- ο ες μίνης, Λύτρον τῶν ἐμῶν πται- ἡσμάτων Ἱκετεύων τοῦ λαθεῖν µε, Καὶ τῶν σῶν ζωοπαρόχων Καὶ ἀμέμπτων µυὺστη- [ρίων Μετασχεῖν ἀκατακρίτως,. Ἵνα aln, καθὼς εἶπας, Μετ) ἐμοῦ τοῦ παναθλ[ου. "[va µη χωρὶς εὐρών με Τῆς σῆς χάριτος ὁ πλάνος, Αφαρπάσῃ µε δολἰως, Καὶ πλανήσας ἀπαγάγῃ Τῶν θεοποιῶν σου λόγων" Αιὰ τοῦτό σοι προσπίπτω, Καὶ θερμῶς ἀναθοῶσοι, Ὡς τὸν ἄσωτον ἑδέξω, Καὶ τὴν πόρνην προσελ- [θοῦσαν, Οὕτω δέξαι µε τὸν πόρνὀν, Καὶ τὸν ἄσωτον, οἰχτίρ- [μον, Ἐν Ψψυχῇ συντετριμμένῃ Νῦνμε προσερχόμενόν σοι. Οἶδα, Σῶτερ, ὃτι ἄλλος - Ὡς ἐγὼ οὐκ ἔπταισέ σοι, Οὐδὲ ἔπραξε τὰς πράξεις, *Ac ἐγὼ κατηργασάµην, Sed non item fugit me, Peccata quod nec ulla Tot sunt, nec ulla tanta, Fede nec actiones, Quas lenitas Monache Delere non potis sit. Verum misertus horum, Peccasse qui dolent se, Purgas eos, facisque Ut lace perfruantur, Divinitatis ipsi Tuseque compotes sint. Mortalibus quod estque, Quod angelisque mirum, Charos velut sodales Affaris hos frequenter. Audaciam mihi dant Hec, Christe , spemque . [laetam : Fiduciamque sumens Ex lenitate tanta Datisque, tum tremens, [tum Assumo letus ignem, Fenum licet, licet sim Stipulaque, quodque mi- rum, Velut rubo, mihi sic Est flamma roris instar. Grata proinde mente, Gratoque corde rursus, Membrisque mentis, at- [que Carnis, potens adoro Numen tuum, Monarcha, Et laudo: nam tibi laus Debetur, o Deus mi, In socula sempiterna. ᾽Αλλὰ τοῦτο πάλιν οἶδα, Ὡς οὐ μέγεθος πταισµὰ, [n Oox ἁμαρτημάτων mij ος, 0ὐδὲ πράξεων αἱ G Ὑπερθαίνει τοῦ Θεοῦ um Τὴν πολλὴν φιλανθρω- [zin Αλλ’ Dg συµπαθείας Τοὺς θερμῶς µμετανοοῦν. τας, Καὶ χαθαίρεις, xai lay [κρύνεις, Kal φωτὸς ποιεῖς µετό- [χους, retine θεότητός σου , ζόμενος νως. Καὶ τὸ Είνον vai ἀγγέλοις, Καὶ ἀνθρώπων διανοίαις Ὁμιλεὶς αὐτοῖς πολλάχις. Ὥσπερ Aoi σου Ί- [σίοις. Ταῦτα τολμηρὸν ποιεῖ µε, Ταῦτά µε πτεροῖ, Χριστί 3, Καὶ θαβῥῶν σου ταῖς Dots σίαις Πρὸς ἡμᾶς εὐεργισίαις, Χαίρων ἅμα τε xal τρέ- μων Τοῦ πυρὸς µεταλαμθτνω, Χόρτος ων, καὶ ξένο [θαὔμα, Νῦν ὁροσούμενος ἀκεύ- στως, Ὥσπερ καὶ ἡ βάτος πάλαι, Ἡ ἀφλέχτως χαιομένη, Τοίνυν εὐχαρίστῳ yos, Εὐχαρίστῳ δὲ καρδίᾳ, Εὐχαρίστοις μέλισί pos, Καὶ τῆς ψυχῆς xal σαρχός pov, Ilposxuvi xal µεγαλύνω Καὶ δωξάζω σε, θεὲ µου, Ὡς εὐλογημένον ὄντα Nóv τε xai εἷς τοὺς zii [νας. Explicit S. Joannis Damasceni editio Lequiniana. Qua sequuntur supplevit Patrologiz Editor. ADDENDA SUPPLEMENTI VICE AD OPERA SANCTI JOANNIS DAMASCENI SUPERIUS EDITA, VITA BARLAAM ET JOSAPH. PRJELOQUIUM Editioni principi Graci textus appositum ". Describere multis adhine annis c&peram compositam a Joanne, qui vulgo Damascenus dicitur, Barlaami 4ο Joasaphi Vitam, ea mente ut eam ad codices Regios omnes, qui sunt numero septem- decim, accurate recensitam, Latina versione Jac. Billii, eaque, si forte alicubi correctione egeret, emendatiore, instructam, forma maxima ederem, scilicet supplemento editioni Damasceni Lequi - Diane futuram. Sed, cum de redemptore tali libro, illo quo vivimus tempore, reperiendo despe- rarem, id cousilii seposueram, ut et majus aliud de addendo Benedictine Gregorii Nazianzeni editioni volumine altero, quo ejus poemata et ineditos commentatores Grecos, Basilium in primis, comprehend erem. | Quibus vero rationibus eo fuerim adductus, ut Barlaami Vitam apparatu critico fere destitutam in vulgus ernitterem, lectores docebo. Voluiscilicet eam occupare provinciam, ne mihi meus labor lotus periret, cum de quadam inaudiverim editione, que, si prior in manus lectorum veniat, meam prorgus opprimet, cum illi vel posteriori prior hsec mea nullo queat modo nocere. Etenim viri duo praecipui, Scbmidtius, qui in Romaneusi litteratura regnat, et Kopitar bibliothece Casa- ree, que Vindobode est, custos primarius, coeuuda studii et laboris societate editionem moliun- tur, quam omnibus numeris fore absolutissimam facile mecum omnes augurabuntur, qui utriusque summam noverunt doctrinam et eruditionem. Que cum ita forent, mihi quidem satis esse visum fuit, -i meo qualicunque usus apparatu, ve- . lisque contractis, viam fere aperirem, librumque dudum exspectatum, cujus post tot in variis linguis versiones Graecum ipsum exemplar nondum fuit typis excusum, in doctorum inferrem bi-- bliothecas, hortante preesertim Sinnero, illo Przffationis ad Longum loco quo de Barlaami Vita paucis disputavit verbis, sed eruditis, nec dehortante Geelio, qui cum de me tam humaniter et senserit et scripserit, id inter maxima habeo meorum conatuum premia. Quid enim mihi optatius cadere potest, quam ut illi viro, qui est studiorum eruditorum judex in paucis maxime idoneus, sludia mea probem ? Igitur, omissa, quse fuisset iuflnita, codicum septemdecim collatione, ad duos presertim recensionem | institui, optimee illos note et setatis, adhibitis etiam pro re nata in auxilium aliis quibusdam, si quis in duobus illis esset locus vel mancus vel difficilior. Sed, brevitati studens, varietates scripture rarenter memoravi, nisi viderentur eximis, vel via memoran- dis sterneretur ad auctorum emendationes, aut vecsu foret opus uno et altero, qui columna in annotatione brevior vicine adsquaretur nec claudicaret. Si qui forte lectores hypercri- lici me negligentie insimulabunt, insimulari me feram patienter, eisque auctor ero ut se spe folentur Kopitarim editionis, qua qui sunt mes defectus cumnulatissime reparatum iri ne ubitent. Difficillimam etiam Schmidtio ac socio doctissimo de libri &uctore disputationem relinquo ; ütrum Joannes sit Damascenus, an Joannes quidam alius monachus Sinaita vel Sabaita. Sinnero idem de Damasceni nomine vix hssitationis locus post Allatii argumenta relictus esse videtur; ateor tamen me adhuc incertum herere, ac cum Geelio (Bibl. crit. N. t. V, p. 241) exspectare adhuc, donec, enotatis diligenter codicum omnium inscriptionibus et cujusque «etate sedulo exa- mine explorata, comparatoque dubio eo libro cum genuinis Damasceni libris, plenior et altior instituatur disquisitio. Interim, quem ad Aristaenetum Joannem monachum vocabam, nunc etiam. Joannem voco monachum. In notis nonnusquam Latinam adhibui Georgii Trapezuntii quai ferlur versionem. Etsi non ne- * Anecdota Greca. E. codicibus Regiis descripsit, annotatione illustravit J. Fr. Βοιβδοκαυκ. Vol. IV. Parisiis,excusum in typographeo Regio MDCGGXX XII, regis permissu,dato die v Decembris MDCCCXX VII. 859 ADDENDA. 890 sciam quid &nimadverterit contra id nomen Fabricius (Bibiloth. Grac. tom. X, g. 19] ; tom. XII, pag. 73), nil tameu mutavi. Majorem, quam olim mediatus eram, editionem absolvere si mihi licuisset, obscurum illum historis iilterarie locum, principibus iuepectis exemplaribus, ipsisque ab originibus re universa sedulo investigata, penitus, ni fallor, elucidassem ; qui ingratus labor felixque successus futurorum totus sit editorum. Ipsorum etiam erit disserere de nomine JEthiopie interioris vel Indice quo auctor utiter, Quam disquisitionem in me fere receperam (p. 3, n. 1) ; sed id jam omittere visum est alius, ipsisque integrum relinquere. Judicent etiam an Huetio, qui nomine hominum Syriaca in Indica historia non sire admiratione legebat, apte reposuer. Liron .Amanit.crit, t. ], p. 233. NARRATIO UTILIS EX INTERIORI JETHIOPUM REGIONE, QUA INDIA DICITUR, IN URBEM SANCTAM LATA PER JOANNEM MONACHUM, HOMINEM HO- NORE DIGNUM ET VIRTUTIS AMANTEM, E CONTUBERNIO SANCTI-SABA, IN QUA CON- TINETUR VITA BEATORUM ET FAMIGERA- TORUM VIRORUM BARLAAM ET JOASAPHI Quicunque Spiritu Dei aguntur, hi sunt filii Dei, ut ait Apostolus (Rom. vr). Illud porro Spiritu sancto donari, et filios Dei fleri, expetendorum omnium extremum est (Nazianz., orat. de Atha- nas.); etquo cum ventum fuerit, conquiescitomnis contemplatio, quemadmodum divinis Litteris pro- ^. ΙΣΤΟΡΙΑ ΨΥΧΩΦΕΛΗΣ ΕΚ ΤΗΣ ENAOTEPAZ ΤΩΝ ΑΙΘΙΟΠΩΝ XOPA?, ΤΗΣ ΙΝΔΩΝ ΛΕΓΟΜΕΝΗΣ, ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΠΟΛΙΝ ΜΕΤΕΝΕΣΘΕΙΣΑ ΔΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ MO- NAXOY, ΑΝΔΡΟΣ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΑΡΕΤΟΙ ΜΟΝΗΣ TOr ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΑ: ΕΝ ΗΒ 0 ΒΙ0Σ BAPAAAM ΚΑΙ ΙΩΛΣλΦ ΤΩΝ ΑΟΙΔΙΜΟΝ ΚΛΙ ΜΑΚΑΡΙΩΝ (1). Ά Ὅσοι Πνεύματι θεοῦ ἄγονται, οὗτοί εἶσιν vlol θεοῦ, φησὶν ὁ θεῖος ᾽Απόστολος (2): τὸ δὲ Πνεύμα- τος ἁγίου ἀξιωθῆναι καὶ υἱοὺς Θεοῦ γενέσθαι τῶν ὁρεκτῶν ὑπάρχει τὸ ἔσχατον, xai οὗ γενομένοις πά. σης θεωρίας ἀνάπαυσις, καθὼς γέγραπται. Τῆς on ὑπερφυοῦς ταύτης xal τῶν ἐφετῶν ἀκροτάτης µανε. ditum est. Hanc igitur excellentem, et expetenda- p ριότητος Ἀξιώθησαν ἐπιτυχεῖν οἱ ἀπ' αἰῶνος ἅγιοι rum omnium rerum supremam beatitudinem,sancti omnes, qui ab &vo condito exstiterunt, per virtu- tum cultum ac studium divino beneficio consecuti sunt; ut qui partim martyrium subierint,atque ad sanguinem usque adversus peccatum in acie ste- terint, partim religiose ac Deo devote vite cer- tamen exantlarint, arctamque viam tenuerint,ani- mique destinatione martyres exstiterint. Quorum luculentas virtutes ac preeclara facinora (hoc est et eorum qui martyrio perfuncti sunt, et eorum qui per religiosam exercitationem angelicum vite ge- nus imitando expresserunt) litterarum monumentis commendare,atque ob virtutis exemplum ad poste- ras states transmittere, & divinis apostolis et beatis Patribus Christi Ecclesia accepit, hoc vide- licet ad nostri generis salutem velut lata lege pro- mulgantibus. Etenim via eaque ad virtutem ducit; aspera est atqueardua et permolesta,iis presertim qui nondum sese totos ad Deum transtulerunt, ve- rum adhuc vitiorum animique perturbationum ty- rannide conflictantur. Quo fit ut multis ad eam il- lecebris indigeamus, nimirum et consiliis ac cohor- διὰ τῆς τῶν ἀρετῶν ἐργασίας οἱ μὲν uaptupuux ἀθλήσαντες καὶ μέχρις αἵματος πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀντικαταστάντες, οἱ δὲ ἁἀσκητικῶς ἀγωνισάμοοι, xai τὴν στενὴν βαδίσαντες ὁδὸν (3), xal µάρτυρις τῇ προαιρέσει γενόµενοι. "Qv. τὰς ἀριστείας xal τὰ κατορθώματα, τῶν τε δι’ αἵματος Ά τελειωθέντων (4) καὶ τῶν δι) ἀσκήσεως τὴν ἀγγελικὴν πολιτείαν ut- μησαμένων (D), Ὑραφτ παραδιδόναι, καὶ ἀρετῆς ὑπόδειγμα ταῖς μετέπειτα παραπέμπειν γενεαῖς, ἐκ τῶν θεηγόρων ἁποστόλων καὶ µακαρίων Πατέρων ἡ τοῦ Χριστοῦ παρείληφεν Εκκλησία, ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ γένους ἡμῶν τοῦτο νοµοθετησάντων. Ἡ γὰρ πρὺς ἀρετὴν φέρουσα ὁδὸς τραχεῖά τίς ἐστι καὶ ἀνάντης καὶ μάλιστα τοῖς µήπω µεταβεµένοις ὅλους ἑαυτοὺς C ἐπὶ τὸν Kóotov, dÀÀ' ἐκ τῆς τῶν παθῶν τυραννίδος ἔτι µολεμουμένοις. Διὰ τοῦτο xal πολλῶν δεόµεθα τῶν πρὸς αὐτὴν παραχαλούντων ἡμᾶς, τοῦτο μὲν παραινέσεων, τοῦτο δὲ καὶ βίων ἱστορίας τῶν ἐκείνην προωδευκχότων, ὅ καὶ μᾶλλον ἁλύπως ἐφέλχεται πρὸς αὐτὴν καὶ μὴ ἀπογινώσκειν παρασκευάζει τῆς T0 pelac τὸ δύσκολον. Ἐπεὶ καὶ τῷ μέλλοντι βαδξευ ὁδὸν δύσπορον xal τραχεῖαν παραινῶν μέν τις xil (1) Lemma exhibui codicis 903, deinceps vocandi A, omisso, post µαχαρίων, librarii pio voto, εὐλέ- σον, Πάτερ. In codice 904, deinceps dicendo B, lemma desinit in nomine Zá6a, addito voto eodem. odicis 1128, quem posthac elemento C significabo, cum perierit folium primum, initium flt in voceóg- ορώμενος, mihi p 2, 22. (2) Paulus Epist. ad Rom. vin, 14, ᾧ Respectu ad Matth. vit, 14 : Στενὴ 4j πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα elc τὴν ζωήν. 28 4) Christus ap. Luc. xui, 32 : Τῇ τρίτη τελειοῦμαι: ubi Priceus. Infra p. ή , 16, ἐτελειώθησαν διὰ πυρός. Acta inedita S. Árethesg : Ol ἅγιοι, κλίναντες τοὺς αὐχένας αὐτῶν, ἐτελειώθησαν πάντες. Confer infra Ρᾶρ.δ. Dicitur et τελειωθῆναι de naturali exitu. (5) Confer similia infra p. 13, et qus» notata sunt pag. 5. 861 VITA BARBLAAM RT JOASAPH. 862 προτρεπόµενος Tvvov πείσειεν ὑποδειχνύων δὲ A tationibus, et exemplis eorum qui hanc viam πολλοὺς αὐτὴν Ίδη διελθόντας, εἶτα xiv τῷ τέλει χαλῶς χαταλύσαντα, οὕτω πείσειε μᾶλλον καὶ αὖ- τὸν ἄν τῆς πορείας ἄψασθαι. Τούτῳ οὖν ἐγὼ στοι- χῶν τῷ κανόνι (6), ἄλλως δὲ xai τὸν ἐπηρτημένον τῷ δούλῳ κίνδυνον ὑφορώμενος, ὃς, λαθὼν παρὰ τοῦ δεσπότου τὸ τάλαντον, sic γῆν ἐχεῖνο κατώρυξε (7) καὶ τὸ δοθὲ» πρὸς ἐργασίαν 8 ἔχρυψεν ἀπραγμάτευ- τον, ἐξήγησιν ψυχωφελῆ ἕως ἐμοῦ καταντήσασαν οὐδαμῶς σιωπήσοµαι’ ἦνπερ µοι ἀφηγέσαντο ἄνδρες εὐλαθεῖς τῆς ἑνδοτέρας τῶν Αἰθιόπων χώρας, οὔστι- vac Ἰνδοὺς (8) οἶδεν ὁ λόγος καλεῖν (9), ἐξ ὅπομνη- µάτων ταύτην ἀψευδῶν µεταφράσαντε. Ἔχει δὲ οὕτως. priores inierunt.Id quod etiam minore cum mode- stia ad eam attrahit, efficitque ne ob vite difficul- tatem animis frangamur ac desperationeafficiamur, Siquidemei quoque,cui ardua et difficilis via ineun- daest, non perinde quispiam monendo ac cohortan- do,ut eam ingrediatur, persuaserit. Ac cum multos ostendit qui eam confecerint, ac tandem percom- modum diversorium nacti sint,tum vero magiseum adducet, ut eamdem quoque viam capessat. Huic igitur ipse quoque regule insistens, ac prseterea impendens ignavo illi servo periculum metuens, qui talentum a domino acceptum in terram abdi- dit, quodque ei quistus faciendi causa datum erat ita occultavit, ut nihil ex eo lucri faceret (Matth. xxv), historiam animabus utilem, ad me usque allatam silentio minime preteribo, quam mihi pii quiJam viri interioris Ethiopie (quos Indos vocant) ex veris commentariis translatam narraverunt. Hec porro ad hunc modum se habet. ΚΕΦΑΑΛΙΟΝ A'. 'H τῶν Ἰνδῶν λεγομένη χώ- B CaPuT-PRIMUM.—[ndia,que ingens ac frequentis- pa πόῤῥω μὲν διάχειται τῆς Αἰγύπτου, µεγάλη οὖσα xai πυλυάνθρωπος περικλύζεται δὲ θαλάσ- σαις xal ναυσιπόροις πελάγεσι τῷ κατ Αἴγυπτου plpsi- ἐκ δὲ τῆς ἠπείρου προσεγγίζει τοῖς ὁρίοις Περαίδος, τις πάλαι μὲν τῷ τῆς εἰδωλομανίας ἐμελαίνετο ζόφῳ, εἷς ἂκρον ἐκθεθαρθαρωμένη καὶ ταῖς ἀθέσμοις ἐκδεδιῃτημένη τῶν πράξεων. Ὅτε δὶ ὁ μονοχενὰς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, ὁ ὧν εἰς τὸν χόλ- πον τοῦ Πατρὸς (10), τὸ ἑαυτοῦ πλάσμα μὴ φέρων ὁρᾷν ἁμαρτίᾳ δουλούµενον, τοῖς οἰκείοις περὶ τοῦτο σπλάγχνοις ἐπικαμφθεὶς, ὤφθη xaü' ἡμᾶς ἆμαρ- tlac χωρὶς (11), xai, τὸν τοῦ ΠΗἩατρὸς θρόνον μὴ ἀπολιπὼν, Παρθένον ῴχησε 9v ἡμᾶς, lv! ἡμεῖς[κατ- οικήσωµεν τοὺς οὐρανοὺς, τοῦ τε παλαιοῦ πτώµα- τος ἀνακληθῶμεν, xal τῆς ἁμαρτίας ἀἁπαλλαγῶμεν, (C τὴν προτέραν υἱοθεσίαν ἀπολαθόντες (12), 4 καὶ, πᾶσαν uiv τὴν διὰ σαρχὸς ὑπὶρ ἡμῶν τελέσας olxo- νοµίαν (13), σταυρόν τε xal θάνατον καταδεξάµενος καὶ τοῖς ἐπουρανίοις παραδόξως ἑνοποιήσας τὰ ἐπί- γεια, ἀναστὰς δὲ ἐκ νεχρῶν xai μετὰ δόξης εἲς οὐ- ρανοὺς ἀναληφθεὶς (14) καὶ iv. δεξιᾷ τῆς του Πατρὸς µεγαλωσύνης χαθίσας (15), τὸ παράκλητον Ηνεῦμα τοῖς αὐτόπταις αὐτοῦ xal μύσταις, κατὰ τὴ ἐπαγ- Ἱελίαν, ἐν εἶδει γλωσσῶν πυρίων (16) ἐξαπέστειλε, sima est regio,procul ab /£gypto distat,atque undi- que ab /Egypli parte mari alluitur ; acontinente au- tem ad Persidis flnes accedit.Ea porro atra idolola- tri: caligine olim obducebatur, atque extrema bar- barie scatebat,nefariisqueflagitiis addicta erat.Pos- teaquam autem unigenitus Dei Filius(Joan.1),qui est in sinu Patris, fignentum suum peccati servitute oppressum indigno animo cernens, misericordia er- ga ipsum commotus, instar nostri excepto peccato apparuit,ac Patris throno relicto,noste salutis cau- sa(hoc estutnos in celishabitaremus,atque a veteri lapsu excitaremur,ac peccato liberati priorem adop- tionem reciperemus),in Virginis corpore habitavit, atque expletisomnibus carnis propter nosassumpte muneribus,crucem ac mortem suscipiens;ac terre - nis mirandum in modum cum coelestibus conjunc- tis,a morte ad vitam rediens,et cum gloria in colos ascendens, et in Patris dextra magniflce sedens, Spiritum paraclitum discipulis, a quibus con- spectus fuerat, pro eo ac promiserat, in ignearum linguarum forma misit, ipsosque ad omnes gentes legavit, ut eos quiin ignorantis tenebris sedebant (Luc. 1), illuminarent, atque in Patriset Filii etSpi- ritus sancti nomine baptizarent, adeo ut deinceps (6) Epist. ad Gal. vt, 16 : "Όσοι τῷ xavóvt τούτῳ στοιχήσουσιν. Sic Epist. ad Philipp. 111, 16, loco dubio : Tip αὐτῷ στοιχεῖν xavóvt, τὸ αὐτὸ φρονεῖν. Cf. t. Ἡ, p. 358, 9, ubi pro φοθῷ lege φόθῳ. " Respectu ad Matth. xxv, 24, 25. 8) Huet. hunc locum respiciens, De l'origine des romans, µας. 113 : « il appelle Ethiopiens les Indiens, usi confondant l'Ethiopie avec les Indes selon la coutume de p eurs anciens. » Quem conf. et in Disser- tationibus a Tilladeto collectis tom. II, pag. 59. Ibidem t. Il, pag. 69 : « S. Chrysostome dit que S. Tho- mas alla en Ethiopie, sans en avoir d'autre raison que l'opinion commune qu'il a été aux Indes. » Phi- lostratus, loco nobili V. A. nr, 20, AEthiopes vocat γένος ᾿Ινδικόν. Vide Addenda. (9) Locutionem illustravit Reisk. ad Cerimon. p. 2, A 6. 10) Joan. 1, 18: (11) Epist. ad Hebr. iv, 15. (13 (12 Epist. ad Gal. iv, 5 : ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάθωμεν. Οἰκονομία apud Patres ac scriptores ecclesiasticos sepissime signiflcat incarnationis Christi my- sterium, et in genere ejus in terris conversationem : quam significationem plenissime illustravit Casau- bonus ad Gregorii Nyss. epist. p. 105. Adde H. Valesium ad Euseb. non uno loco; Pont. Leonem ad Theophan. Nic. p. 160 ; Lamium Delic. erudit. t. II, p. 282. Mihi notavi olim esse videndum Rittershus. Lect. sacr. p. 54 : quod jam non moneo secure, cum libro caream. (44) Marc. xvi, 19 : 'O piv οὖν Κύριος... ἀνλήφθη εἷς τὸν οὐρανὸν xal ἐκάθισεν ix. δεξιῶν τοῦ θεοῦ. Act. ap. 1, 11 : 'O Ἰησοῦς 6 ἀναληφθεὶς ἀφ᾿ ὑμῶν slc τὸν οὐρανόν. 45) Ep. ad Hebr. 1, 3 : Ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς µεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς. (e) Act. apost. ij, 3. 863 ADDENDA. n5 Illi,partim Orientales sedes,partim Occidentales re- A xa! ἔπεμψεν αὐτοὺς εἲς πάντα τὰ ἕθνη (17) φωτίααι giones,qua ipsisobtigerant,circumirent,ac Septen- trionalia et Meridionaliaclimata peragrarent,utim- peratum munus exsequerentur, tum sanctissimus quoque Thomas, unus ex duodecim Christi apo- stolis,in Indiam,salutifera; doctrinz illic predican- de causa missus est.Domino autem cooperante,ac sermonem per sequentia signa confirmante(Marci ult.),gentilitis superstitionis tenebre depulsa sunt, atque illi simulacrorum sacrificiis et cultu liberati, ad rectam fidem seadjunxerunt.Sicque apostolicis manibus velut reficti, Christo per baptismum conci - liati sunt ; ac tacitis incrementis augescentes in fide, ab omnilabe aliena proficiebant, ecclesiasque per totam regionem exstruebant. τοὺς ἐν σκότει τῆς ἀγνοίας καθηµένους (18), xal βαπτίζειν αὐτοὺς εἷς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς xai c) Υ]οῦ xai τοῦ ᾽Αγίου Πνεύματος, ὡς ἐντεῦθεν τοὺς μὲν αὐτῶν τὰς ἑῴας λήξεις, τοὺς δὲ τὰς ἑστερίος λαχόντας περιέρχεσθαι, βόρειά τε καὶ νότια Out Χλίματα, τὸ προστεταγµένον αὐτοῖς πληροῦντας διάγγελµα΄ τότε καὶ ὁ ἱερώτατος θωμᾶς, ck ὑπί- χων τῆς δωδεκαρίθµου φάλαγγος τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ (19), πρὸς τὴν τῶν Ἰνδῶν (20) ἐξεπέμαιτο, κηρύττων αὐτοῖς τὸ σωτήριον κήρυγμα. ὅ To) Κι- Ρίου δὲ συνεργοῦντος xai τὸν λόγον βεθαιοῦντος διὰ τῶν ἐπαχολουθούντων σηµείων (24), τὸ μὲν τῆς ὃει- σιδαιµονίας ἀπηλάθη σκότος καὶ, τῶν εἰδωλικῶν σπονδῶν τε xai βδελυγµάτων ἁπαλλαγέντες, τὴ ἀπλανεῖ προσετέθησαν πίστει, xal, οὕτω ταῖς ἀποστολικαῖς µεταπλασθέντες χερσὶ, Χριστῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος ᾠχειώθησαν, καὶ, ταῖς κατὰ µέρος προσθήχαις αὐξανόμενοι, προέκοπτον ἐν τῇ ἁμωμήτῳ πίστει, ἐκκλησίας τι ἀνὰ πάσας ᾠχοδόμουν τὰς χώρας. Cum autemetiamin /Egypto monasteria exedifi- B ᾿Ἐπεὶ δὲ xal ἐν Αἰγύπτῳ Ίρξατο μοναστήρια en cari,ac monachorum ingentia agmina cumulari cc- pissent,atque eorum virtutis et vitzrationis,ad an- gelorum imitationem accedentis,fama orbisterra- rum fines pervasisset, atque ad Indos usque perve- nisset, ipsos quoque ad ejusdem vite studium excitavit, adeo ut complures ipsorum,relictis om- nibus rebus, in solitudines concederent, atque in mortali corpore eorum qui corporis expertes sunt vite rationem susciperent.Cum igitur respraclaro statu essent, atque aureis pennis, ut dici solet, in celum pleriqueconvolarent,exsurgit quidam rex in eadem regione, Abenner nomine, vir opibus qui- dem ac potentia,victoriisque et bellica fortitudine, corporisque proceritateinsignis,ac preterea vultus ἰστασθαι xal τὰ τῶν μοναχῶν ἁθροίζεσθαι πλήθη, καὶ τῆς ἐκείνων ἀρετῆς καὶ ἀγγελωμιμήτου δισγω. γῆς ἡ φήμη τὰ πέρατα διελάµθανε τῆς οἰχουμέ- νης (22), xai st; Ἰνδοὺς Te, πρὸς τὸν ὅμοιον (ior καὶ τούτους διήγειρεν (23), ὡς πολλοὺς αὐτῶν, πάντα κἀταλιπόντας, καταλαθεῖν τὰς ἐρήμους καὶ iv σώ- µατι θνητῷ τὴν πολιτείαν ἀνειληφέναι τῶν écu- µάτων (24). & Οὕτω καλῶς ἐἑχόντων τῶν πραγμά- των, xal χρυσαῖς πτέρυξι, τὸ δὴ λεγόμενον, εἰς οὐ- βανοὺς πολλῶν ἄνιπταμένων, ἀνίσταταί τις βασιλὺς ἐν τῇ αὐτῇ χώρᾳ, ᾿Αθεννὴρ τοὔνομα, μέγας ub γενόμενος πλούτῳ καὶ δυναστείᾳ καὶ τῇ κατὰ τῶν ἀντιχειμένων v(xn, Ὑενναῖός τε dv. πολέμοις, xil µεγέθει σώματος ἅμα δὲ xal προσώπου ὡραιότητι elegantia clarus, atque ob mundanos ocissimeque (? σεμνυνόµενος, πᾶσί τε τοῖς κοσμικοῖς καὶ θᾶτιον marcescentes rerum successus insolenter se effe- rens;ceterum,quantum ad animam attinebat,extre- ma paupertate laborans, ac multis malis constrictus etenectus,quippe qui gentilium partes teneret,ac su- perstitioso idolorum errori magnopere addictus es- set.Porrocumrex in magnis deliciis ac vite oblecta- mentis et voluptatibus versaretur, necres ulla esset que non exipsius voluntate accupiditatesuccederet, unum id demum erat,quod ipsi laetitiam interrum- peret, animumque ipsius curis pulsaret, nimirum sterilitatis malum.Nam cum flliiscareret,hec eum (47) Matth. xxvrr ; Marc. xv µαραινοµένοις προτερήμασιν ἐγκαυχώμενος χατὲ oy δὲ ἐσχάτῃ πιεζόµενος πτωχείᾳ καὶ πολλοῖς κακοῖς συμπνιγόµενος, τῆς ἑλληνικῆς ὑπάρχων μοίρας, καὶ σφόδρα περὶ τὴν δεισιδαίµονα πλάνη! τῶν εἰδώλων ἐπτοημένος. Ηολλῇ Bà συζῶν οὗτος τρυφῇ καὶ ἀπολαύσει τῶν ἡδέων xal τερπνῶν τοῦ βίου, καὶ ἐν οὐδενὶ τῶν θεληµάτων xal ἐπιθυμιῶν αὐτοῦ ἁποστερούμενος, Év εἴχε τὸ τὴν εὐφροσύνην αὐτῷ ἐγκόπτον xal µερίµναις αὐτοῦ βάλλον τῷ ψυχὴν, τὸ τῆς ἀτεκνίας κακόν. Ἔρημος vip ὑπάρ. χων παίδων, διὰ φροντίδος εἶχε πολλῆς ὅπως, t0 I. 18) Matth. iv, 16: 'O λαὸς 6 καθήµενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα. 19) Act. apost. 1, 13. En Conf. supra not. 8. (21) Marc. xvi, 28. Hinc sepius auctor lus : θεὸς συνεργῶν, πάντα ποιεῖ ῥᾳδίως. Edi idit nuper vir d., nescio qua auctoritate, συνε ius, Θεοῦ συνεργοῦντος. Est in Sententiis monostichis versicu- ργός. Inveni un codice 396 συνεργῶν, et ποιεῖς, quod placet. Erit θεὸς συνεργῶν nominativus pendens. ' (22) Conf. Psal. xvin, 4. (23) B hrepe Inomissione prepositionis compositorum frequensest librariorum lapsus. Psellus Ani de Tantalo: (αιτώµενος τούτοις) plenius ac melius codex 3058, συνδιαιτώµενος. Lucianus D. Δεήσομχι xal τῶν Χαρίτων ἀκολουθεῖν' cod. 1940, συνακολουθεῖν, bene. Choricius in Procop. 8 . xx, i5: 23; Παέρε πρεσθύτην τὴν otxelav τίλλοντα πολιάν’ codex 3087, οἰκείαν ἀντίλλοντα π. Forsan ἀνατίλλοντα, ni fuerit ul- tima syllaba vocis οἰκείαν male repetita ; et hoc potius crediderim. . ] ο (24) Οἱ ἀσώματοι sunt angeli. Basilius Seleuc. Laudat. S. Stephani p. 310 : Zovaplpnce τοις iit καττρίθµησεν ταῖς ἀσωμάτοις δυνάµεσιν. Sententia similis Jo. Chrysostomi Hom. in θρωπον t7, φύσιν Bey Psal. L, pag. 40 Coteler., Paulus vocatus fuit ὁ ἐπίγειος ἄγγελος. δεν τὸν Ἰωάννην ἀπὸ τῆς ἐρύμου κατελθόντα, Lumina ελον τὴν προαιρεσιν. Eidem Hor. 12 865 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 866 τοιούτου λυθεὶς δεσμοῦ, τέχνων κληθείη πατὴρ, πρᾶγμα τοῖς πὸλλοϊῖς εὐχταιότατον. Τοιοῦτος μὲν ὁ βασιλεὺς, καὶ οὕτως ἔχων τῆς γνώμης. Τὸ δὲ εὐχλεέστατον Ὑένος τῶν χριστιανῶν καὶ τὰ τῶν μοναχῶν πλήθη παρ) οὐδὲν θέµενοι τὸ τοῦ βα- σιλέως σέδας, xai τὴν αὐτοῦ μὴ δεδοικότες ὅλως ἀπειλὴν, προέκόπτον τῇ τοῦ Χριστοῦ χάριτι, εἷς λόγου χρείττονα πληθὸν ἐπιδιδόντες, καὶ βραχὺν μὲν ποιούµενοι τού βασιλέως λόγον (25), τῶν δὲ πρὸς Δεραπείαν d φερόντων Θεοῦ διαφερόντως ἐχόμενοι, Καὶ διὰ τοῦτο πολλοὶ τῶν τὴν μοναδικὴν ἐπανῃρη- µένων τάξιν, πάντα uiv ἐπίσης τὰ ἐνταῦθα τερπνὰ ἀιέπτυον, πρὸς «v δὲ µόνον τοῦτο εἶχον ἐρωτικῶς, τὴν εὐσέδειαν, καὶ τὸν ὑπὶρ Χριστοῦ θάνατον ἐδί- iov, καὶ τῆς ἐχεῖθεν ὠρέγοντο µαχαριότητος. Ἑκή- ρυττον οὖν, οὗ φόθῳ τινὶ καὶ ὑποστολῇ, ἀλλὰ καὶ λίαν εὐπαῤῥησιάστως τὸ τοῦ θεοῦ σωτήριον ὄνομα, χαὶ οὐδὲν 5 τι μὴ Χριστὸς αὐτοῖς διὰ στόματος ἦν, τὴν τε ῥευστὴν xai εὐμάραντον φύσιν τῶν παρόν- Ίων καὶ τὸ πάγιον καὶ ἄφθαρτον τῆς µελλούσης ζωῆς φανερῶς πᾶσιν ὑπεδείχνυον, xal οἱονεὶ ἀφορ- μὰς παρεῖχον xai σπέρµατα πρὸς τὸ οἰχείους γενέ- σΌαι θιῷ xal τῆς ἐν Χριστῷ χρυπτοµένης ἀξιωθῆ- ναι ζωῆς (26). ᾿ἘΕντεῦθεν πολλοὶ, τῆς ἡδίστης ἐχεί- νης διδασκαλιας (27) ἁἀπολαύοντε, τοῦ piv πι- κροῦ τῆς ἁπώτης ἀφὶσταντο σκότους, τῷ δὲ γλυχεῖ τῆς ἀληθείας φωτὶ προσετίθεντο' ὡς xal τινας τῶν ἑνδόξων καὶ "τῆς συγκλήτου βουλῆς πάντα ἀποτί- θισθαι τά τοῦ βίου βάρη val λοιπὸν γίνεσθαι µονα- χούς. Ὁ δὲ βασιλεὺς, ὡς Ίχουσε ταῦτα, ὀργῆς ὅτι πλε[- στης πληρωθεὶς xal τῷ Θθυμῷ ὑπερζέσας, δόγµα αὐτίκα ἐξέθετο, πάντα Χριστιανὸν βιᾶζεσθαι τοῦ ἐξόμνυσθαι τὴν εὐσέδειαν. "Οθεν κχαινὰ μὶν κατ αὐτῶν εἴδη βασάνων ἐπενόει καὶ ἐπετήδευε, χαινοὺς δὲ τρόπους θανάτων ἠπείλει. Καὶ γράµµατα κατὰ πάσαν τὴν ὑποτελῆ αὐτῷ χώραν ἐπέμπετο ἄρχουσι καὶ ἡγεμόσι, S τ'µωρίας xarà τῶν εὐσεθῶν xal aa. Tk ἀδίχους ἀποφαινόμενα. ᾿Εξαιρέτως δὲ χατὰ τῶν τοῦ μοναδικοῦ σχήματος λογάδων θυμομὰαχῶν, ἄσ- πονδον ἤγειρε τὸν πρὸς αὗτους καὶ ἀχήρυκτον πόλε- μον. Ταύτῃ τοι καὶ πολλοὶ μὶν τῶν πιστῶν τὴν διά- νοιαν ἀνεσαλεύοντο, ἄλλοι δὲ, τὰς βασάνους μὴ ῥυνηθέντες ὑπενεγκεῖν, τῷ ἀθεμίτῳ αὐτοῦ εἶκον προστάγματι. Οἱ δὲ τοῦ μοναχικοῦ τάγματος ἡγεμό- Vt; xai ἀρχηγοὶ, ol μὲν, ἑλέγχοντες αὐτοῦ τὴν ἀνο- µίαν, τὸ διὰ μαρτυρίου ὑπήνεγκαν τέλος xal τῆς ἀλήχτου ἐπέτυχον µακαριότητος οἱ δὲ ἐν ἐρημίαις καὶ ὄρεσιν ἀπεκρύπτοντο, οὗ δξει τῶν ἠπειλημένων βασάνων, ἀλλ᾽ οἶχονομίᾳ τινὶ θειοτέρᾳ. Α cura sollicitum habebat,quonam pacto his vinculis solveretur,ac susceptis liberis patris nomen obtine- ret, quo videlicet apud plerosque nihil est optatius. Atque hujusmodi rex hic erat, eaque mente ac sententia. At illustrissima Christianorum natio,et monacho- rum caterva, regis cultum ac venerationem pro ni« hilo ducentes, nec ipsius minas metuentes ; per Dei gratiam amplissimos progressus faciebant,at qui in multitudinem omni sermone majorem excrescerent 8ο parvam omnino regis rationem haberent, iis au- tem rebus quz ad Dei cultum pertinebant singula- rem in modum dediti essent. Ac propterea permulti ex iis quiad monasticum ordinem sese contulerant, omnia quidem ea que in vita jucunda sunt pereque contemnebant,soliusque pietatisamore tenebantur, ac mortis pro Christo subeunda siti, futuraque bea- titudinis cupiditate flagrabant. Eoque nomine, non timido ac dubitante animo verum perquam fldenti 8ο libero salutiferum Christi nomen praedicabant, Christumque unum in orebabebant,atque fluxam et caducam presentium rerum naturam, futureque vite firmitatem et immortalitatem omnibus palam apteque demonstrabant, ac velutsubsidia quadam, et semina ipsis porrigebant, quorum ope ad Deum sese conferrent, vitamque in Christo absconditam consequerentur (Coloss. 11). Ex quo effectum est ut multi, suavissima illa doctrina percepta, ab acerbis erroris tenebris abscederent, atque ad dulcem veri- tatis lucem sese adjungerent, usque adeo, ut non- nulli etiam illustres viri ac senatores, abjectis hujus C vitse sarcinis, in monachorum album sese ascri- berent. Rex autem ubi hec intellexit, ingenti iracun- dia commotus, atque indignatione fervens, sta- tim edicto sanxit ut Christiani omnes pietatem eju- rare cogerentur.Ac deinceps nova suppliciorum ge- neracomminiscebatur, atqueinusitata mortisgene- ra minabatur; litterasque ad omnes regionis ditioni suse subjecta partes mittebat, quibus et praefectis et ducibus inperabat ut tormentis atque iniquis cadi- bus in homines pietate praeditos grassarentur. Pree- sertim autem in prestantissimos quosque monastici ordinisexcandescebat, atque implacabile adversum eos bellum excitabat. Ob eamque causam priorum plerique animo vacillabant:alli autem,quia cruciati- p bus ferendis impares erant, nefario ipsius imperio parebant.Atvero monastice classis duces atquean- tistites,partim ipsius iniquitatem coarguentes ac re- futantes, martyrio vitam flniebant,atque ad sempi- ternam beatitudinem perveniebant;partim in solitu- dinibus et montibus sese occultabant, non tormen- torum quae ipsis denuntiabantuar metu, verum diviniore quodam consilio ac providentia. (25) B, βραχὺ p. π. τῶν τοῦ B. λόγον. Anton. Liberalis c. 30 : ἡ δὲ τῶν μὲν) λόγον ἐποιεῖτο βραχύν. B6 Epist. ad Coloss. πι, 3: Ἡ ζωὴ ὑμῶν κέχρυπται σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ θεῷ. 21) I Epist. ad Timoth. 1v, 6: Ἠντρεφόμενος τοῖς λόχοις τῆς πίστεως καὶ τῆς καλῆς διδασκαλίας. 867 Cap. II. — Cum itaque hujusmodi caligo Indorum regionem invasisset, ac pii et sancti viri undique vexarentur,impietatis autem propugnatores opibus ac potentia florerent,atque cruoribus et victimarum nidore ipse quoque aer inficeretur,unus e regiorum satraparum principibus,animifortitudine,corporis- que magnitudine ac pulchritudine, ceterisque aliis rebus,quibus corporis elegantia etanimi generositas tanquam certis quibusdam notis exprimi solent,alios omnes antecellebat.Quamobrem cum impium illud edictum audisset, inani hac atque humi serpente gloria et deliciis valere jussis, ad monachorum ο6)- tum sese aggragavit, atque in locis solitariis exsu- lans,jejuniis et vigiliis, ac diligenti oraculorum di- vinorum meditatione sensus suos apprime repurga- bat, ammumque ab omni vitiosa affectione solutum et adductum, ea luce quam tranquillitas a vitiosis affectionibus parit illustrabat. Rex autem,cum eum majorem in modum diligeret, atque in honore ac pretio haberet, ut hoc audivit, de amici jactura do- lorem animo cepit, vehementiusque adversus mona- chos exarsit. Atque cum homines ad eum conqui- rendum quaquaversum misisset,et, quemadmodum vulgo dicitur, nullum non lapidem movisset quo eum inveniret,aliquando post illi qui ad eum investi- gandum missi fuerant,ut eum in solitudine commo- rari senserunt,ita perscrutati sunt, ut tandem eum arriperent,atque ad regis tribunal sisterent.Rex au- tem,cum eum qui quondam splendidis vestibus ute- batur,atque in magnis deliciis vitam exigebat, tam viliter et abjecte amictum, ac religiosz exercitatio- nis asperitate afflictum, vitaeque solitariz exercita- tionis asperitate afflictum, vitzeque solitarice signa haud obscure gestantem conspexisset,morore simul atqueiracundiaimplebatur,atque ex utroque affectu temperato sermone, ita eum allocutus est: O vecors et demens, quid te adduxit ut honorem cumignominia,et illustrem gloriam cum turpi ac de- decoris pleno habitu commutares ? Siccine tu, qui regno meo preeras,atquein copias measimperium militareobtinebas,teipsum puerorum ludibrium ef- fecisti,ac non modo mes amicitie memoriam ex ani- mo procul ejecisti,verum etiam adversus ipsam na- turamimpetumfecisti,ac netuorum quidem filiorum miseratione affectus, tum opes, tum omnem vite splendorem pro nihilo putasti, tantamque ignomi- niam tam luculenta gloria potiorem et prestabilio- rem habuisti? Quidnamte ad hoc impulit,cujusnam Iucri spes, ut eum qui Jesus nominatur omnibus diis atque hominibus anteponeres, ac duram hanc etsuperstitiosam vite rationem suavissime hujusce vite oblectamentis anteferres ? Hac oratione audita, vir ille Dei, lepida simul ac ADDENDA. A ΚΕΦ. B. Τῆς τοιαύτης οὖν σκοτοµήνης τὴν τῶν Ἰνδῶν καταλαθούσης, καὶ τῶν μὲν πιστῶν xiv ἐλαυνομένων, τῶν δὲ τῆς ἀσεθείας ὑπασπιστων vg τυνοµένων, αἷμασί τε xal χνίσαις τῶν βυσιῶν vol αὐτοῦ Ó: τοῦ ἀέρος µολυνοµένου, elc τῶν τοῦ fan- λέως, ἀρχισατράπης τὴν ἀξίαν, ψυχῆς παρασή- ματι, µεγέθει τε xal xdAÀst xai πᾶσιν ἄλλοις d ὥρα σώματος καὶ γενναιότης ψυχῆς ἀνδρείας yore κτηρίζεσθαι πέφυκε, τῶν ἄλλων ἐτύγχανε διάφίρων, Τὸ ἀσεθὲς οὖν ἐκεῖνο πρόσταγμα ἀχούσας οὗτος, χαίρειν εἰπὼν τῇ µαταίᾳ ταύτῃ xal κάτω συροµέη δόξῃ τε xal τρυφῇ, ταῖς τῶν μοναχῶν λοχάσυν ἐεν- τὸν ἐγχατέμιξεν, ὑπερόριος Ὑενόμενος ἐν ἐρήμοι τόποις, νηστείαις τε καὶ ἀγρυπνίαις καὶ τῇ τῶν θείων λογίων ἐπιμελεῖ µελέτῃ τὰς αἰσθήσεις ἄριστε ἐκ- καθάρας, xal τὴν ψυχἡν, πάσης ἁπαλλάξας ἐμπεθοὺς σχέσεως, τῷ τῆς ἀπαθείας φωτὶ κατελάμαρυνο, 9 Ὁ δὶ βασιλεὺς, πάνυ τοῦτον φιλῶν xal διὰ τιμῆς ἄγων, ὡς ἤκουσε ταῦτα, ἤλγησε μὲν τὴν φυχἠν irl τῇ τοῦ φίλου στερήσει, ἐξεχαύθη δὲ πλέον τῇ καὶ τῶν µοναζόντων ὀργῇ, Καὶ δὴ κατὰ ζήτησιν αὐτοῦ πανταχοῦ ἀποστείλας, καὶ πάντα λίθον χινίσας, τὸ τοῦ λόγου (28), ὥστε τοῦτον ἐφευρεῖν, μετὰ οὖν χρόνον ἱκανὸν οἳ sl; ἐπιζήτησιν αὐτοῦ πεμφθέντς, ὡς ᾖσθοντο iv ἐρήμοις αὐτὸν τὰς οἰκήσεις ἔχοντα, διερευνήσαντες καὶ συλλαθόµενοι, τῷ τοῦ βασιλέως παρέστησαν βήµατι. ᾿Ιδὼν δὲ αὐτὸν ἐν οὕτω αενι- χρᾷ καὶ τραχυτᾶτῃ ἐσθῆτι τὸν λαμπροῖς ποτε lya- τίοις ἠμφιεσμένον, xal τὸν πολλῇ συζῶντα τροφῇ τεταριχευµένον τῇ σκληρᾷ τῆς ἀσκήσεως ἀἆγω]ῇ, καὶ τοῦ ἐρημικοῦ βίου ἐναργῶς περικείµενον τὰ C γνωρίσματα, λύπης ὁμοῦ καὶ ὀργῆς ἐπεπλήρωτο, καὶ, ἐξ ἀμφοῖν τὸν λὸγον κεράσας, ἔφη πρὸς m τόν (29): Ὦ ἀἁνόητε καὶ φρενοθλαθὶς, τίνος χάριν ἀντηλ- λάξω τῆς τιμῆς αἰσχύνην, καὶ τῆς λαμπρᾶς δόξης τὴν ἀσχήμονα ταύτην ἰδέαν; Ὁ πρόεδρος τῆς Ui βασιλείας καὶ ἀρχιστράτηγος τῆς ἑμῆς δυναστείας, παίγνιον µειραχίων σεαυτὸν καταστήσας, οὐ µόνον τῆς ἡμετέρας φιλίας καὶ παῤῥησίας μακρὰν λήθην πεποιηχὼς, ἀλλὰ xai αὐτῖς κατεξαναστὰς τῆς φ'- σεως, xal μηδὲ τῶν ἰδίων τέκνων οἶκτον λαθὼν, πλοῦτόν τε καὶ πᾶσαν τὴν τοῦ βίου περιφάνειαν clc 10 οὐδὲν λογισάµενος, τὴν τοσαότην ἁδοξίαν τῆς περιθλέπτου προἑκρινας δόξης, ἵνα τὶ σοι γένηται; Καὶ τί ἐντεῦθεν χερδήσεις, ὅτι πάντων θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων τὸν λεγόμµενον προτετίµηχας Ἰησοῦν, xs! τὴν σκληρὰν ταύτην xai δυσείµονα ἀγωγὴν τῶν "ἡδέωυ καὶ ἀπολαυστικῶν τοῦ γλυχυτάτου βίου ; D Τούτων ἀκούσας ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος (90) ἐχεῖ. (28) Vita S. Nili junioris p. 8: Too δὶ πᾶσαν μηχανὴν καὶ πάντα λίθον κινοῦντος ὅπως τὸ τοιοῦτον ἀγαθὸν κι eracl. 997, ubi plurima apposui. 30) Σογωτάτου νῦν διδαχἡἠν φαιδρὰν ὅρα, ἐμποδίση. Nic. Greg. viri, 3, 2: Πάντα Al0ov κινῶν, τὸ τοῦ λόχου. Euripides dixit πάντα χινῆσαι Lemma metricum in A: Ῥήσεις ᾿Αθενὴρ ἀσεθοῦς βασιλέως Πρὸς σατ ν ιστον, µο Της κοσμικῆς ἀξίας ἐκλεξάμενον. Puto scribendum, ve ART P ῥάπην ir κά Locutio est biblica, sepius ab auctore adhibita. Ad orationem satrapo lemma est metricum in À: μένον. 869 VITA BARLAAM ET JOASAPH 870 νος, χαριέντως ἅμα καὶ ὁμαλῶς ἀπεχρίνατο' El. λό- A placida,et sequabili vocead hunc modum respondit: γον πρός µε συνᾶραι θέλεις, ὦ βασιλεῦ, τοὺς ἐχθρούς σου ix μέσου τοῦ δικαστηρίου ποίησον, xal τηνι- καῦτα ἀποκρινοῦμαί σοι περὶ ὧν ἄν ζητήσῃς μαθεῖν' ἐκείνων γὰρ συµπαρόντων σοι, οὐδεὶς ἐμοὶ πρὸς σὺ λόγος. Εκτὸς δὲ λόγου τιµώρει, σφάττε, πο[ει ὅ θέλειν ἐμοὶ γὰρ ὁ χόσµος ἑσταύρωται, κἀγὼ τῷ χόσµῳ, Φησὶν ὁ θεῖος καὶ ἐμὸς διδάσκαλος (31). Too δὲ βασιλέως εἰπόντος, Καὶ τίνες οἱ ἐχθροὶ οὗτοι, oc ἐκ µέσου ποιῆσαί µε προστάσσεις ; φησὶν ὁ θεῖος ἀνήρ' 'O θυμὸς καὶ d ἐπιθυμία ταῦτα γὰρ ἐξ ἀρχῆς μὲν συνεργοὶ τῆς φύσεως ὑπὸ τοῦ δημιουργοῦ 7201 θησαν, καὶ νῦν ὡσαύτως έχουσι τοῖς μὴ κατὰ σάρχα πολιτευοµένοις, ἀλλὰ xatà πνεῦμα (22) iv ὁμῖν δὲ, οἵτινες τὸ ὅλον ἐστὲ σάρχες, μηδὶν ἔχον- τες τοῦ πνεύματος, ἀντίδικοι Ὑεγόνασι, καὶ τὰ τῶν ἐχθρῶν xai πολεμίων διαπράττονται. Ἡ γὰρ ἔπι- θυµία ἐν ὑμῖν, ἐνεργουμένη μὲν, ἡδονὴν (33) ἐγείρει, 18 καταργουµένη δὲ, Qupóv. ᾽Απέστω οὖν ταῦτα σήμερον ἀπὸ σοῦ, προκαθεζέσθωσαν δὲ sl; ἀκρόασιν τῶν λεγομένων xai χρίσιν dj Φφρόνησις καὶ d δικαιο- σύνη. El γὰρ τὸν θυμὸν xal τὴν ἐπιθυμίαν ix μέσου ποιήσεις, ἀντεισάξεις δὲ τὴν φρόνησιν xal τὴν δι- καιοσύνην, φιλαλήθως πάντα λέξω σοι. Πρὸς ταῦτα ὁ βασιλεὺς ἔφη: Ἰδοὺ, εἴξας σου τῇ ἀξιώσει, ἐχθαλῶ τοῦ συνεδρίου τήν τε ἐπιθυμίαν xai τὸν θυμὸν, µεσάζειν δὲ τὴν φρόνησιν καὶ τὴν δικαιοσύνην κοιήσω. Λέγε µοι λοιπὸν ἀδεῶς πόθεν σοι ἡ τοσαύτη ἐγένετο πλάνη, καὶ τὸ προτιμᾷν τὰ dv κχεναῖς (94) ἐλπίσι τῶν iv χερσὶ βλεπομένων. ᾿Αποκριθεὶς δὲ ὁ ἐρημίτης εἶπεν Εἰ τὴν ἀρχὴν ζητεῖς, ὦ βασιλεῦ, πὀθεν uot γέ- Ίονε τῶν προσκαίρων μὲν ὑπεριδεῖν, ὅλον δὲ ἐμαυ- τὸν ταῖς αἰωνίοις ἐπιδοῦναι ἐλπίοιν, ἄνουσον. Ἐν ἡμέραις ἀρχαίαις, ἔτι χοµιδῆ νέος ὑπάρχων, ἤκουσά τι ῥῆμα ἀγαθὸν xal σωτήριον, xal µε κατ ἄκρας ἡ τούτου δύναμις εἷλε, καὶ, ὥσπερ τις θεῖος σπόρος, ἡ τούτου µνήµη, τῇ ἐμῃῇ φυτευθεῖσα καρξίᾳ, ἀχώ- Ριστος εἰς ἀεὶ διετηρήθη ὡς καὶ ριζωθῆναι, xal ix- θλαστῆσαι, xal ὃν ὁρᾷς xapmóv ἐνεγκεῖν iv ἐμοί. 'H δὲ τοῦ ῥήματος δύναμις τοιαύτη τις v] ἛἜδοξε, φησὶ, τοῖς ἀνοήτοις τῶν ὄντων μὲν καταφρονεῖς ὡς μὴ ὄντων, τῶν μὴ ὄντων δὲ ὡς ὄντων ἀντέχεσθαί τε xai περιέχεσθαι" ὁ μλ ὙἹευσάµενος οὖν τῆς τῶν ὄν- των γλυκύτητος, οὐ δυνήσεται Ά3 τῶν μὴ ὄντων χαταμαθεῖν τὴν φύσιν μὴ καταμαθὼν δὲ, πῶς αὐτῶν ὑπερόψεται ; Ὄντα μὲν οὖν ἐκάλεσεν ὁ λόγος τὰ αἰώνια xal μὴ σαλευόμενα, μὴ ὄντα δὲ τὸν ἓν- ταῦθα βίον καὶ τὴν τρυφὴν καὶ τὴν ψευδομένην εὖ- ημερίαν, οἷς, ὦ βασιλεῦ, καχῶς φεῦ | ἡ o?) προσ- ήλωται καρδία. Κἀγὼ δὲ ποτε τούτων ἀντειχόμην' (31) Epist. ad Gal. vi, 14. (32) Paulus Epist. ad Romanos vii, 4. C D. Si sermones mecum conserere in animum inducis,o rex,fac hostes tuos e medio tribunali submoveas,ac tum de his rebusquas intelligere cupis tibi respon- debo.Illis autem presentibus nullus mihi ad te ser- mo erit.Citra sermonem autem excrucia, obtrunca, fac denique quidquid lubet.Mihi enim mundus cru- cifixusest,et ego mundo,ut ait meus magister (Gal. vi). Cumque rex dixisset : Quinam tandem sunt hi hostes mei,quos me hinc ablegare jubes ?Iracundia, inquit ille,et cupiditas.Nam ee primum quidem ab omnium rerum parente atque architecto ita produ- οἵσθ sunt, ut nature opitularentur, ac nunc etiam eamdem iis operam prebent,qui non ut carni, sed ut spiritui consentaneum est, vivunt. In vobis au- tem,qui prorsus carnales estis, nec ullam spiritus partem habetis,adversaria exstiterunt, eaque que inimicis et hostibus conveniunt,exsequuntur.Cupi- ditas etenim,cum eia vobisopera datur,voluptatem excitat : cum autem aboletur,iracundiam. Proinde facessant ipse hodierno die abs te ; presint autem ad eorum quaa me dicentur auditioneac judicium, prudentia etjustitia.Nam si iracundiam et cupidita- tem de medio sustuleris, atque earum loco pru- dentiam et justitiam induxeris, vere omnia tibi di- cam. Atque rex his verbis est usus : En petitioni tue cessi, atque cupidilatem et iracundiam e con- cilio ejiciam ; daboque operam ut prudentia et ju- stitia interponantur. Jam igitur absque ullo metu mihi expone unde tibi hic error obortus sit, ut ea quie in vana spe posita sunt, iis rebus que mani- bus tenentur, atque oculis cernuntur, anteponas. Respondens autem eremita dixit : Si intelligere cupis, o rex, undehoc primum mihi animo injectumfuerit,utcaducas res contemnerem, ac me totum sempiternarum rerum spei traderem, audi.Olim,cum adhuc juvenili etate essem, bonum ac salutare verbum audivi,cujus vis majoremin mo- dum me rapuit,ipsiusque memoria,divini cujusdam seminis instar,pectori meo insita ita permansit,ut nunquam a.me divelli potuerit ; adeo ut et radices egerit, et germen ediderit, ac maturo tempore fru- ctum in me tulerit. Hujusautem verbi hec viserat: Excordes,inquiebat ille, ac stolidi homines, animo ita comparatisunt,utea quz sunt,perinde acsinon sint,aspernentur ; ea autem que non sunt,perinde ac si sint,amplectantur,ac mordicus retineant.Qui autem eorum qua sunt dulcedinem minime degusta- vis,is eorum que non sunt naturam perfectam ha- bere non poterit.Hanc porro nisi exploratam habue- rit, quonam modo ea contemnet ac pro nihiloputabit Porro per ea qua sunt, hac oratio sempiternas res, atque a jactatione alienas intelligebat: per ea autem (33) B, ἐπιθυμίαν. Locus non nitidus. Trapezuntius : « Nam concupiscentia in vobis operatur quidem voluptatem et incitat : ira vero destruit. » scholium, sed, quod doleo, mutilum. . (34) B, καιναῖς, et sic alibi, Jure praetulit Corayus vir eru uam Latina vertere Billius satis habuit. Est in A ascriptum permutatione solita. In Longi Past. 1v, 8, ubi ἣν μὲν κενὸν πένθος ἀνθῶν, itissimus variantem lectionem χαινόν. 871 ADDENDA. 872 qua non sunt,hanc vitam et delicias,ac mendacem A ἀλλ᾽ ἡ τοῦ ῥήματος δόναµις, νύττουσά µου ui - « prosperitatem : quibus,o rex, heu | cor tuum male affixum est ; egoque item quondam ea complecte- bar.Verum hujus sermonis vis,animum meum sine ulla intermissione vellicans,mentem,qua mei prin- cipatum tenet, ad id quod melius erat, eligendum XA» ἁδιαλείπτως, ἐξήγειρε τὸν ἡγεμόνα νοῦν εἷς ἐκλογὴν τοῦ χρείττονος' ὁ δὲ νόμος τῆς ἁμαρτίς, ἀντιατρατευόμενος τῷ vóuq τοῦ νοός µου, καὶ ὥς τισι σιδηροπέδαις δεσμῶν µε (35), τῃ προσπαθείς τῶν παρόντων αἰχμάλωτον κατεῖχεν (36). θτοἰἰαδαἰ. Casterum lex peccati, cum mentis mee lege pugnans, ac velut quibusdam compedibus me vinciens.per affectum erga res preesentes captivum tenebat. Cum autemSalvatoris nostri benignitati ac bonitati me ex hac acerba captivitate vindicare placuit,atque ipse menti mee ad superandam peccati legem robur addidit,oculosque meos aperuit,ut mali ac boni de- lectum haberem ; tum scilicet, tum, inquam, ani- madverti ac vidi,presentia omnia vanitatem etaffli- ctionem spirilus esse(Eccli.1). quemadmodum etiam Ὅτε δὲ εὐδόχησεν ἡ χρηστότης καὶ ἀγαθοσύνη τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ (37) ἐξελέσθαι µε τῆς χα- λεπῆς ἐχείνης αἰχμαλωσίας, ἐνίσχυσέ µου τὸν vow περιγενέσθαι τοῦ νόµου τῆς ἁμαρτίας, xai διήνοιί µου τοὺς ὀφθαλμοὺς διακρίνειν τὸ φαῦλον ἀπὸ τοῦ κρεἰττονος. Τότε O7, τότε κχατενόσησα xal εἶδον (38), καὶ ἰδοὺ πάντα τὰ παρόντα µαταιότης xol προαίρε. sapientissimus Salomon quodam loco dixit. Tum p etc πνεύματος, καθά που xal Σολομῶν ὁ σοφώτατος peccati velamen e corde meo sublatum est, atque obscuritas ea qus ex corporis crassitie animo meo incumbebat discussa et dissipata, atque cujusnam rei causa procreatus sum agnovi ; mihique facien- dum esse ut per mandatorum observationem ad sum- mum illum rerum omnium effectorem ascendam. Quapropterrelictis omnibusrebus,eum secutussum. Gratiasque Deo per Jesum Christum Dominum no- strum ago, quod me ex luto et lateritio labore , ac crudeli et pestifero tenebrarum hujus sseculi prin- cipe liberarit,viamque mihi compendiariam et pro- clivem ostenderit, per quam in hoc fictili corpore angelicam vite rationem amplexari possim. Cujus adipiscendz studio,arctam hanc etangustam viam ingrediendam mihi duxi (Matth. vi), sic. videlicet animo constitutus, ut presentium rerum vanitatem atqueinstabilem earum jactationem etconversionem vehementer improbem,neque adduci possim ut cre- dam aliud quidquam preeter id quod vere bonum est bonum appellandum esse. A quo tu, o rex, misere te abrupisti ac sejunxisti.Eaquede causa nos etiam & te disjunctiac distracti sumus, quoniam tuin per- spicuum etindubitatum exitium ruis,acnosinidem periculum preecipites ferri cogis. Nam quandiuin so- lamundi militiacensebamur, nullam officii partem ἐν τοῖς αὐτοῦ ἔφη Συγγράµµασι (39) τότε πιρι- πρέθη τῆς καρδίας µου τὸ κάλυμμα τῆς ἁμαρτίας[4), καὶ ἡ ἐκ τῆς σωµατικῆς A3 παχύτητος ἐπικειμένη τῇ ψυχᾷ µου ἁμαύρωσις διεσχεδάσθη, καὶ ἕγνων εἷς 6 γέγονα καὶ ὅτι δεῖ µε πρὸς τὸν δημιουργὸν ἐνα- θῆναι, διὰ τῆς τῶν ἐντολῶν ἐργασίας. Ὄθεν, πάντα καταλιπὼν, αὐτῷ ἠκολούθησα xal εὐχαριστῶτῷ θιφ διὰ ᾿Γησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν, ὅτι ἑἐρύσαιό µε (41) τοῦ πηλοῦ xai τῆς πλινθείας (49), καὶ τοῦ ἀπηνοῦς xal ὀλεθρίου ἂρχοντος τοῦ σκότους τοῦ al&- νος τούτου (49), xai ἔδεξέ µοι ὁδὸν σύντομον xai ῥᾳδίαν, δι ἧς δυνήσοµαι ἐν τῳφ ὁστρακίνῳ τούτψ σώματι (44) τὴν ἀγγελικὴν ἁσπάσασθαι πολιτείαν, ἤνπερ φθάσαι ζητῶν, τὴν στενὴν καὶ τεθλιμμένην εἰλόμην βαδίζειν ὁδὸν (40), πἁνυ καταγνοὺς τῆς τῶν παρόντων µαταιότητος καὶ τῆς ἄστάτου φορᾶς τού- των καὶ περιφορᾶς (46), xal μὴ πειθόµενος do τι χαλὸν ὀνομάζειν πρὸ τοῦ ὄντος καλοῦ, οὗπιρ ο ἐλεεινῶς, ὦ µΛβασιλεῦ, διεῤῥάγης τε καὶ διέστης. ὍὋθεν καὶ ἡμεῖς διέστημἐν σου xal διηρίθηµεν, διὰ τὸ εἲς σαφῆ xal ὡὠμολογημένην σὲ τε χατακίατεη ἀπώλειαν 84 xai πρὸς τὸν ἴσον κατενεχθῆναι χαὶ ἡμᾶς κίνδυνον ἀναγκάζειν, Ἔως μὲν γὰρ περὶ μό- γην τὴν χοσμικὴν στρατείαν ἐξηταζόμεθα, οἱδὲν τῶν δεόντων ἡμεῖς ἐνελίπομεν (41) µαρτυρήσεις μοι (35) B, δεσμὸν μὲν. In vocula μὲν szepius librarii peccarunt. Psellus Anag. de Circe : ὁ δὲ ἔτι μὲν θαρσεῖ. Ibi sensu piv caret, pro quo est optime μᾶλλον in codice 3058. . (36) Epist. ad Rom. vii, 23 : Βλέπω δὲ ἕτερον νόµο, ἐν τοῖς µέλεσί µου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νο ς µου xal αἰχμαλωτίζοντά µε τῷ νόµῳ τῆς ἁμαρτίας. (31) Paulus non semel, εὐδόχησεν ὁ θεός. Lucas : εὐδόκησεν ὁ πατήρ. Et Noster alibi. (38) Psal. xxr, 17 : αὐτοὶ δὲ χατενόησαν καὶ ἐπεῖδον, Psal. αχ, 4 : Cf. Isa. rix, 16. (39) Eccle. 1, 14. κατενόουν εἷς τὰ δεξιὰ καὶ ἐπέθεκον. 40) Paulus, Epistola secunda ad Cor. ri, 45 ; Κάλυμμµα ἐπὶ τὴν καρδίον αὐτῶν κεῖται" ἠνίκα δ’ ἂν ἔπισ- olim πρὸς Κύριον, περιαιρεῖται τὸ κάλυμμα. (44) Epist. ad Rom. vit, 24 : τίς µε ῥύσεται ix τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτους εὐχαριστῶ τῷθιῷ δὲ ᾿Ιησοῦ Χοιστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν. f d (42) Respectu ad Exod. 1, 14 : Κατωδύνων αὐτῶν τὴν ζωὴν ἐν τοῖς ἔργοις τοῖς σκληροῖς, τῷ πηλῷ καὶ τῇ πλινθείᾳ, (43) Respectu ad Pauli verba Ephes. vi, 12 : Πρὸς τοὺς κοσµοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου' quee est lectio vulgatior. Barnabas, epist. p. 3: « Cum sint ergo dies nequissimi, et contrarius habea hujus seculi potestatem : » ubi vide Menard. pag. 85. Hinc intelligo Commodianum Instr. 8 59 : « Ma- tronas vis esse, Christiana. ut seculi domnas. » Domne seculi sunt femine lupans, zabulice. 4) Corpus ὀστράκινον potuit dicere ex metaphora Paulina, II Cor. 1v, 7 : lv ὁστρακίνοις σκούεσι. 45) Matth. vri, 14: cf, pag. 1, n. 3. 46) Eccle. i, 2 : Tip γέλωτι εἶπα, περιφοράν. 41) B, ἐλείπωμεν. Rursus omisit librarius negligens prepositionem compositi. Lucianus Asin. €: εὐθὺς ἐδίωκον. malim κατεδίωκον codicis 1340. 579 VITA BARLAAM ΕΤ JOASAPH. 874 xai αὐτὸς ὅτιπερ οὐδὲ ῥᾳθομίαν τινὰ οὐδὲ ἀμέλειάν A preeterrnittebamus. Ac tu quoque optimus testis ποτε ἐνεχλήθημεν. eris, nos nec negligentie, nec socordie nomine unquam esse notatos ac reprehensos. ümsl δὲ καὶ αὐτὸ τῶν καλῶν τὸ κεφάλαιον ἀφ- Posteaquam autem id quoque, quod omnium bo- ελέσθαι ἐφιλονείκησας ἡμᾶς , τὴν εὐσέθειαν, val— norumcaputest,hocestpietatem,nobis extorquere, τὸν Θεὸν ζημιῶσαι τὴν ἐσχάτην ταύτην ζημίαν, Deique detrimento (quod detrimentorum omnium τιμῶν τε διὰ τοῦτο xal φιλοτιμίας ἀναμιμνήσκει, — extremum acgravissimum est) nos afficere studuisti πῶς οὐκ ἀμαθῶς ἔ/ειν σε τοῦ καλοῦ δικαίως ἂν e'-— nobisqueinterim honores obeam causam in nos col- ποιµ., ὅτι καὶ παραθάλλεις ὅλως αὐτὰ πρὸς ἄλληλα, —latosatqueamplissima beneficia in memoriam revo- εὐσέθειάν φηµι πρὸς τὸν θεὸν καὶ φιλίαν ἀνθρωπί- cas, qui fleri potest ut non optimo jure te veri boni νην xai δόξαν τὴν ἴσα παραῤρέουσαν ὕδατι; πῶς δὲ — inscitia laborare dicam, ut qui omnino hec inter se σοι xai χοινωνοὶ ἐσόμεθα ἐπὶ τούτῳ, xal οὐχὶ, τού — componas,pietatem sciliceterga Deum cum humana vavtiov, xa! φιλίαν, xal τιμὴν, xai στοργὴν τέχνων — amicitia et gloria instar atque defluente? Quonam καὶ et τι ἆλ)ο μεῖζον Tj», ἀρνησόμεβα, ὁρῶντές σε — item modo in hac re socii tibi futuri sumus, ac non μᾶλλον, ὥς βασιλεῦ, ἀγνωμονοῦντα πρὸς τὸν θεὸν, contratumamicitiam,tum honorem,tum liberorum τὸν xal αὐτό σοι τὸ εἶναι xai τὸ ἀναπνεῖν παρεχόµιε- Β amorem,etsi quid aliud majus esset, aspernabimur, vow, ὃς ἐστι Χριστὸς ᾿]ησοῦς, ὁ Κύριος τῶν ἀπάν- — cum te, o rex, in Deum scelerate gerere conspicia- των, ὃς συνάναρχος ὢν xal συναΐδιος τῷ Πατρὶ καὶ — mus, quitibi ipsum esse et spiritum ducere prebuit τοὺς οὐρανοὺς τῷ λόγῳ καὶ τὴν γῆν ὑποστήσας, τὸν — qui est Christus Jesus omnium Dominus: qui cum ἄνθρωπόν τε χερσὶν οἰκείαις ἐδημιούργησε xal ἆθα- — principiocareat, ejusdemque cum Patre eternitatis νασίᾳ τοῦτον ἑἐτίμησε, καὶ βασιλέα τῶν ἐπὶ γῆς — sit, coelosque ac terram sermone procrearit, homi- χατεστήσατο, καθάπερ τινὰ βασίλεια τὸ κάλλιστν — nem tamen suismet manibus effinxit, eumque im- ἁπάντων ἁἀποτάξας (48) αὐτῷ, τὸν παράδεισο. 'O mortalitate coornavit, regemque omnium rerum δὲ, φθόνφ Ά6 χλαπεὶς καὶ ἡδονῇ (φεῦ µοι |!) δελεα- αι. interra sunt constituit, eique quod omnium re- σθεὶς (49), ἁθλίως τούτων ἐξέπεσε πάντων xal ὁ — rum prestantissimuin erathoc, est paradisum, tan- πρὶν ξηλωτὸς ἐλεεινὸς ὡρᾶτο xal δακρύων διὰ τὴν — quam regiam quamdam aulam attribuit. At ille in- συμφορὰν ἄξιος. Ὅ πλάσας tolvov ἡμᾶς xal δη- —vidia deceptus, et in fraudem inductus, et voluptatis µιουργήσας φιλανθρώποις πάλιν lov ὀφθαλμοῖς τὸ — illecebrisdelinitus (Gen. 11; Sap. v1), his omnibus τῶν οἰχείων χειρῶν ἔργον, τὸ θεὸς εἶναι μὴ urxa-— misere dejectus est ; et qui prius beatus censebatur θαλὼν, ὅπερ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ἐγένετη δι) ἡμᾶς dvapap- — miserumspectaculum prebebat,lacrymisque ob ac- τήτως (50) ὅπερ ἡμεῖς, καὶ σταυρὸν ἑχουσίως καὶ | ceptamcalamitatem dignuserat. Verum enimverois θάνατον ὑπομείνας, τὸν ἄνωθεν τῷ ἡμετέρῳ γένει C qui nos effinxeratac procreaverat, benignis rursum βασκαίνοντα κατέθαλε πολέμιον, καὶ, ἡμᾶς τῆς πι- — oculis manuum suarum opus conspicatus, nullam χρᾶς ἐκείνης αἰχμαλωσίας ἀνασωσάμενος, τὴν mpo- divinitatis suce mutationem suscipiens, nostre salu- τέραν ἀπέδωκε φιλαγάθως ἐλευθερίαν, xal, ὅθεν διὰ — tiscausa.idquod nos sumus citra peccatum, factus τὴν παραχοὴ» ἔνπεπτώκαμεν, ἐχεῖ πάλιν διὰ φιλαν- — est, atque crucem et mortem sponte subiens, hos- θρωπίαν ἡμᾶς ἐπανήγαγε, μείζονος ἡμᾶς Tj πρότε — tem eum qui jam inde ab initio generi nostro invi- pov τιµῆς ἀξιώσας' debat prostravit, nosque acerba illa captivitate libe- ratos in priorem libertatem, pro sua erga nos bonitate, restituit, eoque rursum unde nos inobedientia exturbaverat, ob suam erga nos humanitatem, reduxit, majoreque quam antea honore prosecutus est. Τόν δὴ τοιαῦτα δι ἡμᾶς παθόντα xal τοιούτων Hunc igitur qui nostra causa tot cruciatus pertulit ἡμᾶς πάλι, καταξιώσαντα (51), τοῦτον αὐτὸς ἆθε- tantisque rursum nos beneflciis affecit, hunc in- τεῖς καὶ ei, τὸν ἐκείνου σιαυρὸν ἀποσκώπτεις ; ὅλος — quam, ipse rejicis, atqueejus crucem dicteriis inse- δὶ τῇ τρυφῇ τοῦ σώματος xal τοῖς ὀλεθρίοις προσ- — ctaris,totusque corporis deliciis, ac perniciosis affe- ηλωμένος πἀθὲσ:, θεοὺς ἀναγορεύεις τὰ τῆς ἀτιμίας — clibus affixus, ignominiosa ac turpitudinis plena si- xzi αἰσχύνης εἴδωλα ; OÀ µόνον σεαυιὸν τῆς τῶν — mulacra deos appellas. Nec teipsum duntaxat ace- οὐβανίων ἀγαθῶν συναφείας ἀλλότριον κατεσκεύα- p lestium bonorum conjunctione abstraxisti ; verum σας, ἀλλὰ xai πάντας τοὺς πειθοµένους τοῖς, σοῖς — etiam omnes, qui tuis imperiis obtemperant, ab ea (48) B, ὑποτάξας. Obvia est permutatio prepositionum ἀπὸ et ὑπό. Nicephorus Basilacas, quem Nico- laum sophistam vocat cod. 2720, Narratione prima extrema : Τότε πρῶτον Ἕλληνες τῆς Ὀδυσσέως σοφίας ἀπώναντο, οὐχ ἦττον δὲ f| ὅτε τὸ παλλάδιον ix µέσης Τροίας ἀφείλετο. Idem codex ὀφείλετο melius; nec. habet δὲ, quod absens quidem non valde desiderabitur, presens non deleverim, quippe quod non vi quadam careat. E . (&9) De tropo verbi δελεάζω vide notam ad Aristen. 1, 17, Pag 741. Choricius in Procop. 8 8; Τὰ μὲν ιαζοµένη, τὰ δὲ χολαχεύουσα, τὰ δὲ πειρωμένη χροσίῳ πολλὰ δελεάζειν, οἷαις ἀεὶ μηχαναῖς ἐἑραστὴς πρός pav χέχρηται παιδικῶν. Rescribam πολλῷ e codicibus binis regiis. Cyrillus Suide in Σπάδων᾽ Σώφρονας ἄνδρας καταμιχρὸν δελεάσαντες, εἰς τὸ Σοδόµον αἰσγρὸν βάραθρον κατηχόντισαν. Georgius Lapitha ineditus v. 249 : Ὁ τεχνικὸς δημιουργὸς ἐνέθηχε τῇ φύσει Την ἡδονηῆν ὡς δέλεαρ σοφῇ μηχανουργίφᾳ. (50) B, ἁμαρτίας χωρίς, melius forsan. Cf. p. 3, not. 11. . (51) B, χαταξ. ἀγαθῶν. Videbatur ἀγαθῶν esse inutile, imo nocere. Cum τοιαῦτα careat nomine, me- lius et nomine carebit τοιοῦτον. AC non habent ἀγαθῶν, PATROL. Ga. XCVI. | | B 28 816 ADDENDA. Mi removes,atque in anime periculum conjicis. Quo- A 1$6 προσιάγµασι ταύτης ἤδη ἀπέῤῥηξας, xal q- circa velim noscas me minime commissurum ut ibi paream, in eademque tecum erga Deum ingratitu- dine verser, atque eum qui preclare de me meri- tus est, mihique salutem attulit, abjurem, etiamsi feris me lacerandum et absumendum objicias, aut gladio, aut igni me addicas, quz quidem in tua po- testate sita sunt. Neque enim mortem exstimesco, nec praesentia expeto,quippe qu: perquam imbe- cilla et vana esse compertum habeam. Quid enim in ipsisutilitatisest?quid quod stabilesit ac diuturnum? Neque id solum, verum etiam, tum quoque cum ad- sunt, ingensipsis erumna conjuncta est,ingens mo- ror,ingens et perpetua sollicitudo, siquidem eorum voluptati ac perceptioni nihil non meestitis ac dolo- ris adnexum est: ipsorum divitis, paupertas sunt; ipsorum sublimitas, extrema dejectio. Quisnam au- tem eorum mala enumerando consequi possit ? Qus quidem paucis verbis theologus meus mihi de- monstravit, his verbis utens: Totus mundus in ma- ligno positus est (I Joan. v et 1). Ac rursum : Nolite diligere mundum, neque ea qus» in mundo sunt. Quoniam omne quod in mundo est,aut est concupi- scentia carnis,aut concupiscentia oculorum,aut su- perbia vite. Et mundus transit, et concupiscentia ejus. Qui autem facit voluntatem Dei, manet in &eter- num. Hanc igitur ego bonam Dei voluntatem que- rens,omnia pro derelicto habui, cum iisque me con- junxi qui eadem cupiditate tenentur,atque eumdem Deum expetunt.Inter quos non simultas est, non li- vor, non moarores et cure; sed omnesidem curricu- lum obeunt, ut ad sempiternas eas mansiones per- veniant, quas luminum Pater iis a quibus amatur proparavit (Jac. 1; I Cor. i). Hos ego pro parenti- bus,hos pro fratribus,hos pro amicis et familiaribus habeo. Ab iis autem qui quondam amici mei ac fratres erant elongavi fugiens, et mansi in solitu- dine (Psal χι), Deum exspectans, qui salvum me fecit a pusillanimitate spiritus, et tempestate. Hoc cum ita commode ac jucunde a Dei homine dicta essent, rex iracundia quidem impellebatur, &c sanctum virum acerbis suppliciis excruciare cu- piebat; rursum autem se reprimebat, atque id aggredi cunctabatur, venerandam ipsius dignita- tem ac splendorem veritus. Sermonem vero exci- piens, his eum verbis est allocutus : χικῷ κινδύνῳ παρέδωχας. Ἴσθι τοΐνων ὡς ἔχωγι οὐ πεισφήσοµαί σοι, οὔτε μὴν κοινωνήσω σοι τῆς τοιαί- της εἲς τὸν θεὸν ἀχαριστίας, οὐδὲ τὸν ἐμὸν εὐεργέτιν καὶ Σωτῆρα ἀρνήσομαι, tl καὶ θηρίοις ἀναλώσεις, εἰ ξίφει καὶ πυρὶ παραδώσεις µε, ἃ τῆς chc Uo ἐστίν. Οὔτε γὰρ θάνατον δέδοικα, οὔτε ποθῶ τἐ παρόντα, πολλὴν αὐτῶν καταγνοὺς τὴν ἀσθέηιτι καὶ µαταιότητα. Τί γὰρ αὐτῶν χρήσιµον, fj µόνιμον, fj διαρκές ; καὶ οὐ τοῦτο µόνον, ἀλλὰ καὶ bv αὐτῷ τῷ εἶναι πολλὴ συνυπάρχει αὐτοῖς ἡ ταλαικωρί, πολλὴ d λύπη, πολλὴ καὶ ὁδιάσπαστος 5 μέριμνα, Ti γὰρ εὐφροσύντῃ αὐτῶν xal ἀπολαύσει πᾶσα συν ἐξευχται Χχατήφεια καὶ ὀδύνη * ὁ πλοῦτος αὐτῶι πτωχεία ἐστὶ, xal τὸ ὕψος αὐτῶν ταπείνωσις i» χάτη. Καὶ τίς ἐξαριθμήσει τὰ τούτων xaxi; iro δι ὀλίγων ῥημάτων ὑπέδειξέ µοι 6 ἐμὸς θεολόγος (59). Φησὶ γὰρ᾽ 'O κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται' xil, Μὴ ἀγαπᾶσε τὸν κόσμον, μτδὲ τὰ iv τῷ αχόσμῳ ὄνι πᾶν τὸ ἐν τῷ χόσμῳ ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκὸς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν , xol d ἅλαζονία τοῦ βίου’ καὶ, 'O κόσμος παράγεται καὶ d ἐπιθυμία αὐτοῦ' ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ μένει elc τὸν olive, Τοῦτο ἐγὼ ζητῶν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ τὸ Gato, ἀφῆχα πάντα, καὶ ἐχολλήθην τοῖς τὸν αὐτὸν x κτηµένοις πόθον xai τὸν αὐτὸν ἐχζητοῦσι θεόν (3) ἐν οἷς οὐκ έστιν Epic Tj φθόνος (54), λύπαι 31 τε καὶ µέριµναι, ἀλλὰ πάντες τὸν ἴσον τρέχουσι δρόµο», ἵνα καταλάθωσι τὰς αἰωνίας μονὰς , ἃς ἠτοίμασι i Ἡατὴρ τῶν φώτων τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν (OE). Τού- τους ἐγὼ γεννήτορας , τούτους ἀδελφοὺς , τούτους φίλους καὶ γνωστοὺς ἐκτησάμην τῶν δέ ποτ go φίλων καὶ ἀδελφῶν ἐμάκρυνα φυγαδεύων, xoi xi λίσθην ἐν τῇ ἐρήμῳ προσδεχόµενος τὸν gióv, t? σώζοντά µε ἀπὸ ὁλιγοψυχίας xal ἀπὸ κατα. δος (55). Τούτων εὐχαίρως οὕτω καὶ ἡδέως τῷ τοῦ 8100. ὧν θρώπῳ ὑπαγορευθέντων , ὁ βασιλεὺς ἐχινεῖτο μὲν ὑπὸ τοῦ θυμοῦ, xal πικρῶς αἰκίζειν τὸν ἅγιον ἐθοῦ- λετο, ὤχνει δὲ πάλιν καὶ ἀνεθάλλετο, τὸ αἰδέσιμον αὐτοῦ xol περιφανὲς εὐλαθούμενος. Ὑπολαθὼν 5 ἔφη πρὸς αὐτόν. Undique, ο miser, exitio tuo, studuisti, ut qui ad [) ἍµΠανταχόθεν, ἄθλιε, τὴν σεαυτοῦ ἐγμελετήσας 97 ipsum, fortuna, ut videtur, te impellente, tum men- tem tum linguam acueris ac proinde obscuram quam- damatque inanem verborum, nzniam effuderis. Ac nisi sermonis principio me tibi facturum recepissem ut e medio concilio iracundiam depellerem, nunc 52) Joan. I Epist. v. 19 ; n,15, 16, 17. ώλειαν, πρὸς ταύτην, ὡς ἔοιχεν, ὑπὸ τῆς τύχης συν ελαυνόμενος, ἡκόνησας τὸν νοῦν ἅμα καὶ τὴν [hà ταν’ ὅθεν ἀσαφῆῃ τινα καὶ µαταίαν βαττολογίαν 5r εξπλθες. Καὶ εἰ μὴ, κατ᾿ ἀρχὰς τοῦ λόγου, ἐπηπε" λάμην σοι ἐκ μέσου τοῦ συνεδρίου τὸν θυμὸν ποιή- 93) Psal. Lit, 2; ἐκζητῶν τὸν θεόν. Epist. ad Rom. i, 14: Οὐκ ἔστιν ὁ συνιὼν, οὐκ ἔστιν ὁ ἐκζητον τὸν θεόν. (54) Que nomina junxit Apostolus ad Philipp. 1, 15. (94*)Ta« αἰωνίους σκηνὰς, Luce xvi, 9. — I Epist. ad Cor. 11, 9 : & htoluacsv ὁ θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. Et Deum vocavit τὸν πατέρα τῶν φώτων post Jacobum i, 17. ($5) Psal. Liv, 7 i Εμάκρυνα quy... προσδεχόµενος τὸν σώζοντα... — C sine τὸν θεόν. 817 VITA BARLAAM ΕΤ JOASAPH. 878 σασθαι, νῦν ἂν mupl σου τὰς σαρκας mapibuxa. A carnes tuas in ignem conjecissem. Quoniam autem Ἐπεὶ δὲ προλαθὼν τοιούτοις µε χατησφαλίσω τοῖς ipse antevertens, tibique cavens, hujusmodi verbis βΡήμασιν, ἀνέχομαί σου τοῦ θράσους, τῆς προτέρας me obvinxisti, audaciam tuam ob pristinam meam µου ἕνεχεν πρὸς σὲ φιλίας. ᾿Αναστὰς οὖν, λοιπὸν — erga te amicitiam fero. Quamobrem exsurge, atque φεῦγε ἐξ ὀφθαλμῶν µου, µηκέτι σε ὄψομαι καὶ xz- — ab oculis meis profuge, non jam te videbo, sed χῶς ἀπολέσω. male mactabo. Kai ἐξελθὼν ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος ἀνεχώμησεν εἷς Ita egressus Dei homo in solitudinem secessitmoe- τὴ» ἔρημον, Λυπούµενος piv ὅτι οὗ μεμαρτύρηκε, rore quidem eo nomine affectus, quod martyrium 18 μαρτυρῶν δὲ xa0' ἡμέραν τῇ συνειδήσει (59*), minime obiisset,ceterum nullo non die,quantum καὶ αντιπαλαίων πρὀς τὰς ἀρχὰς καὶ ἐξουσίας, πρὸς ad conscientiam attinet, martyriofungensatque ad- τοὺς *ogpioxoátopuq τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, versus principatuset potestates,adversus mundi re- πρὸς τὰ πνευματἰκὰ τῆς πονηρίας, ὡς φησιν ὁ µα- — ctores tenebrarum hujusseculiadversus spiritualia χάριος Παῦλος (56). Ἐκείνου μὲν οὖν ἀποδημήσαν- — nequitim,ut ait beatus Paulus, dimicans (Ephes. v1). τος, πλέον ὁ βασιλεὺς ὁργισθεὶς διωγμὸν σφοδρότερον — Cum igitur ille abiisset, rex graviore iracundia con- xat τοῦ μοναχικοῦ ἐχμελετᾷ τάγµατος, πλείωνος — citatus, acriorem persecutionem adversus monasti- δὲ τῖμῆς τοὺς τῶν εἰδώλων ἀξιοῖ θεραπευτάς τε xal p 9um agmen exercere, majoreque honore simula- νεωκόρους, crorum cultores ac sacerdotes afficere copit. Ἐν τοιαύτῃ δὲ ὄντος τοῦ βασιλέως πλάνῃ δενῃ —— Car.III. — Cum autem rex in tam gravi errore at- xai ázxávn, γεννᾶται αὐτῷ παιδίον (50"), πάνυ εὖ- — queimpostura versaretur, nascitur ei elegantissima µορφότατον , xal ἐξ αὐτῆς τῆς ἐπανθούσης αὐτῷ — forma fllius,atqueexea pulchritudine qua ipsi affu- ὥραιότητος τὸ μέλλον προσηµαῖνον. 'EAévexo γὰρ — sa eratid quod futurum erat pressignans. Sic enim μηδαμοῦ ἐν τῇ yf ἐκείνῃ τοιοῦτόν ποτε φανῆναι ya- — sermoneferebaturinillaterra puerum pari pulchri- ριέστατον xal περικαλλὶς παιδίον. Χαρᾶς δὲ µεγί- tudine 8ο venustate nusquam exstitisse. Rex autem στης ἐπὶ τῇ γεννήσει τοῦ παιδὸς ὁ βασιλεὺς πλη- ob pueri nativitatem maximo gaudio perfusus, eum σθεὶς, τοῦτον μὲν ᾿Ἰωάσαφ ἐχάλεσεν, αὐτὸς δὲ πρὸς — Josaphatnominavit ; atquead idolorum templa de- τοὺς εἰδωλικοὺς ναοὺς ἀνοήτως ἀπήει τοῖς ἀνοητο- — mens se contulit, ut dementioribus sacrificia offer- τέροις αὐτῶν θεοῖς θύσων καὶ εὐχαριστηρίους ὑμνοῦς ret, laudesque ad edendam grati animi signiflcatio- ἀποδώσων, ἀγνοῶν τίς ὁ τῶν καλῶν ἁπαντων ἆλη- — nem persolveret : ignorans nimirum quisnam bono- θῶς αἴτιος, πρὸς ὃν ἔδει τὴν πνευματικὴν ἀναφέρεν | Tum omnium vere auctor esset, ad quem spirituale θυσίαν. Ἐκεῖνος οὖν, τοῖς ἀψύχοις xal χωφοῖς τὴν — sacriflcium adhiberi deberet. Ille igitur rebus ina- alciaw τῆς τοῦ παιδὸς γενγήσεως ἀνατιθεὶς, παντα- — nimis et surdis filii ortum acceptum ferens, quaqua χοῦ διέπεµπε συναγαχεῖν τὰ πλήθη εἷς τὰ τούτου C versum missis nuntiis plebem ad ejus natalitia ce- γενέθλια, Kai» ἰδεῖν πάντας συῤῥέοντας τῷ φόδθφ — lebranda cogendam curabat. Ac cernere eratomnes τοῦ βασιλέως, ἐπαγομένους ts τὰ πρὸς τὴν θὺσίαν regis metuconfluentessecumque ea que ad sacrifl- εὐτρεπισμένα, ὡς ἑκάστῳ ἡ yep εὐπόρει καὶ Ἡ πρὸς οἶσπῃ accommodata erant afferentes, pro cujusque τὸν βασιλέα εὔνοια sTys. Μάλιστα δὲ αὐτοὺς ἠρέθιζε — scilicet facultatum modulo, atque erga eum bene- πρὸς 49 φιλοτιμίαν αὐτὸς, ταύρους xataf)sat φὲ- — volentia. Preesertim autem ipse stimulos eis ad mu- pw» (51) ὅτι πλείστους καὶ εὐμεγέθεις, καὶ οὕτω — niflcentiam admovebat, ut qui quamplurimos et πάνδηµον ἑορτὴν τελέσας, πάντας ἐφιλοτιμεῖτιο δώ- — maximos boves mactandos offerret. Atque ad hunc ροις ὅσοι τε τῆς βουλῆς ἦσαν xal τῶν iv τέλει, καὶ modum luculentissimo festo peracto, omnes, tam ὅτοι περὶ τὸ στρατιωτιχὸν, ὅσοι τε τῶν εὐτελῶν xai qui senatorii ordinis erant magistratuque funge- ἀσήμων. bantur. quam militum manum atque etiam plebeios et ignobiles amplissimis donis prosequebatur. ΚΕΦΑΛ. I". Ἐν αὐτῃ δὲ «(à τῶν γενεθλίων τοῦ In ipsoautem natalitiorum fllii solemni die delec- παιδὸς ἑορτῇ συνήλθον πρὸς τὸν βασιλέα ἐξ ἐπιλογῖς — tiviricirciter quinquaginta, qui in ea Chaldeorum ἄνδρες ὡσεὶ πεντηκονταπέντε, περὶ τὴν ἀστροθεάμονα — sapientia, que in conspiciendis notandisque sideri- τῶν Χαλδαίων ἐσχολακότες σοφίαν. Καὶ τούτους ἔγγυ- [) busversatur, studium atque operam collocarent, ad τάτω παραστησάµενος ὁ βασιλεὺς ἀνηρώτα ἐξειπεῖν regem convenerunt.Quos cum rex proprius ad se ἕκαστον τί μέλλει ἔσεσθαι τὸ γεννγθὲν αὐτῷ παιδίον. — accederejussisset, de singulis percunctabaturquid- Οἱ δὲ, πολλὰ διασχεψάµενοι, ἔλεγον µέγαν αὐτὸν ἔσε- Πᾶπῃ puerin lucem editus futurus esset.llli autem σθαι ἔν τε πλούτῳ καὶ δυναστείᾳ, xai ὑπερθάλλειν — longa considératione habita, futurum dicebant ut πάντας τοὺς πρὸ αὐτοῦ βεθασιλευκότας, El, δὲ τῶν — opibusac potentia floreret,atque omnes quiregnum (55*) II Cor. 1, 41 : Μαρτύριον τῆς συνειδήσεως. (36) Epist. ad Ephes. νι, 12. . (56*) Lemma est in A metricum : Ἰωάσαφ γέννησιν ἐνταῦθα βλέπε. (57) De φἑρειν pro ἄγειν vide notam ad Syntipam, pag. 181. Niceph. Gregoras, vi, 9, &: φέρων ὁμή- ρους. Vita Nili Jun. p. 98 :oípuv μεθ) ἑαυτόῦ τὸν υἱὸν αὐτοῦ. Potest conferri Soph. Aj. 63 : Ηοίμνας τε πάσας ἐς δόµους κοµίζεται. Idem. Ánte 575: ἀλλὰ νιν Κυμίζετ᾽ εἴσω, δμῶες. Ib. 442: Σὺ piv κοµίζοις ἂν σαυτὸν ᾖ θέλοις. Attius Varronis De I. Lat. τι, p. 82:« Lemnia quis tu es mortalis qui in deserta et tesca te apportes loca ? 879 ER ADDENDA. 880 ante ipsum obtinuissentsuperaret. Unus vero astro- 4 ἀστρολόγων, ὁ τῶν σὺν αὐτῷ πάντων διαφορώτατος, logus qui socios omnes suos eruditione anteibat,his verbis usus est : Quantum ex siderum cursu addis- cere possum, o rex, filii qui nunc ex te ortus est amplitudo atque profectus non in tuo regno erit,sed in altero prestantiore, atque incomparabiliter ex- cellentiore. Atque ipsum Christianorum quoque re- gionem quam tu insectarisarrepturum existimo nec eum ab hoc scopo ac spe aberraturum puto. Hic scilicet dixit astrologus, ut olim Balaam (Num.xxiu) non quod astrologia veritate nitatur, sed quod Deus ut omnis impiis excusatio amputaretur, veritatem per ipsos adversarios ostenderet. Rex autem, ut hec intellexit, ejusmodi nuntium graviter ac molesto animo excepit, voluptatemque suam moestitiainterrumpi sensit. Nihilominus tamen in privata quadam civitate, pulcherrimo palatio ex- &tructo, splendidaque domo elaborata, illic filium collocavit, jussitque ut exactis primis eetatisannis, nullis ad eum accessus pateret. Atque pedagogos ipsi et ministros etate florentes eximiaque forma praeditos constituens, hoc ipsis mandavit, ut nihil eorum quio in hac vita molestasunt perspectum ipsi facerent,non mortem,non senectutem,non morbum non paupertatem, non quidquam aliud molestie ; quodque ipsi oblectationem interpellare posset; ve- rum omnia jucunda et cum suavi fructu conjuncta proponerent, ut in his ipsius animus cum voluptate 86 deliciis versans, nihil omnino rerum futurarum cogitatione complecti posset, ac ne verbo quidem tenus de Christi religione ipsiusque decretis quid- quam audiret. Nam hocpre omnibus rebus ipsi oc- cultare in animo habebat, astrologi nimirum vati- cinium veritus. Quod si ministrorum aliquem in morbum incidere contigisset, cum statim illinc ejici jubebat, alterumque nitidum optimeque va- lentem ipsi substituebat.ut ne quid omnino salebro- 8j atque acerbi in fllii oculo incurreret. Ad hunc modum se rex gerebat, atque hec cogitabat et age- bat. Videns enim non videbat, et audiens non intel- ligebat. Cum autem certior factus fuisset monachos non- nullos (quorum ne vestigium quidem ullum reli- quum esse putabat) adhuc superesse, iracundia ss- tuabat, atque acerrimo impetu in eos ferebatur, ac ΡΓΦΟΟΠΘΘ passim tota urbe et regione procur- sare imperabat, qui edicerent ne monastici ordi- D nis quisquam usquam omnino post triduum inve- niretur ; quod si inveniretur, flammis addiceretur. Hi enim sunt, inquiebat, quorum auctoritate po- pulus adducitur ut eum qui cruci suffixus est pro Deo colat. Interea autem hujusmodi quiddam ac- cidit, quod majorem ipsi indignationem excitavit, eumque monachis infensiorem reddidit. Car. IV. — Inter homines dignitate praeditos qui- dam erat qui primas in aula obtinebat, vir eleganti vita,ac fldei pietate,quiquesaluti sue operam summo xi, C διενοεῖτο τὴν τοῦ ἀστρολόγου προαγόρευσιν ὑφορώ: en Num. xxi. 99) Ist. Vi, 9 : ᾿Ακοῇ ἀχούσετε xal οὐ μὴ συνῆτε, xal βλέποντες βλέψετε xal οὐ μὴ ἵδητε. Conf. Mattb. εἶπον ὡς, 'E£ dv µε διδάσκουσιν ol τῶν ἀπτέρων δρόμοι, à βασιλεῦ, dj προχκοπὴ τοῦ νυν qvi τος σοι παιδὸς οὐκ bv τῇ σᾷ ἔσθαι βασιλείᾳ, ἀλλ b ἱτέρᾳ κρείττονι καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερθαλλούη, Δοχῶ δὲ xai τῆς παρὰ σοῦ διωκοµένης αὐτὸν im- λαθέσθαι τῶν Χριστιανῶν θηρησκείας, καὶ οὐκ ἔγωχι οἶμαι τοῦ σχοποῦ ἐκεῖνον xal τῆς ἑλπίδος ψιυσήε σεσθαι. Ταῦτα μὲν εἶπεν ὁ ἀστρολόγας, ὥσκιρ i πάλαι Βαλαὰμ (58), οὐ τῆς ἀστρολογίας ἀληθων)- σης, ἀλλὰ 30 τοῦ θεοῦ διὰ τῶν ἑναντίων τὰ τῖς ἁληθείας παραδειχνύντος, ὥστε πᾶσαν τοῖς dein πρόφασιν περιαιρεθῆναι. | Ὁ δὲ βασιλεὺς, ὡς djxoocs ταῦτα, καὶ βαρέως τὴν ἀγγελίαν ἐδέξατο, λυπη δὲ τῆν εὐφροσύνην αὐτῷ διέκοπτεν. Ἐν πόλει δὲ ὅμως ἰδιαζούσῃ παλάτιον δειμᾶμενος περιχαλλὲς καὶ λαμπρὰς οἰκίας euon- χνήσας, ἐκεῖ τὸν παῖδα ἔθετο κατοικεῖν, μετὰ τὴν συµπλήρωσιν τῆς πρώτης αὐτῷ ἡλικίας, ἀπρόκόν τε εἶναι παρεκελεύσατο , πχιδαγωχοὺς αὐτῷ xmi ὑπηρέτας καταστήσας, νέους τῇ ἡλικίᾳ xal τῇ ὁράπι ὡραιοτάτους, ἐπισχήψας αὐτοῖς μηδὲν τῶν τοῦ io ἀνιχρῶν κατάδηλον αὐτῷ ποιήῄσασθαι, μὴ eive τον, μὴ γῆρας, μὴ νόσον, μὴ πενίαν, μὴ ἄλλο τι λυπηρὸν καὶ δυνάµενο, τὴν εὐφροσύνην αὐτῷ bu. χόπτειν, ἀλλὰ πάντα τὰ τερπνὰ καὶ ἀπολαυστιὰ προτιθέναι , ἵνα τούτοις ὁ νοῦς αὐτοῦ τερπόμενκ xai ἐντρυφῶν μηδὲν ὅλως περὶ τῶν μελλόντων δια" λογίζεσθαι ἰσχύσειε, μήτε μέχρι ψιλοῦ ῥήματος si περὶ τοῦ Χριστοῦ xai τῶν αὐτοῦ δογμάτων dx σειεν. Τοῦτο yàp µάλιστα πάντων ἀποχρύψαι αὐτῷ συνεθη, τοῦτον uiv θᾶττον ἐχθαλεῖν ἐκεῖθε τερ- εχελεύετο, ἕτερον δὲ ἀντ᾽ αὐτοῦ σφοιγῶντα καὶ εὐεχτοῦντα ἐδίδου, ἵνα μηδὲν ὅλως ἀνώμαλον οἱ τοῦ παιδὸς ὁςθαλμοὶ θεάσχιντο . 'O μὲν οὖν βασλεκ οὕτω ταῦτᾶ διενοεῖτό τε καὶ ἐποίει: βλέπων γὰρ οὐἵ ἑώρα, καὶ ἀκούων οὐ συνίει (59). $1 Μαθὼν δέ τινας τῶν μµοναζόντων ἔτι morie ζεσθαι, ὧν μηδὲ ἴχνος ὑπολελεῖφθαι ἐδόχει, θυμῶῦ ὑπερεπίμπλατο xai ὀξύτατα κατ αὐτῶν ἐκιεῖο, χήρυκάς τε dvà πᾶσαν τὴν πόλιν καὶ τὴν χώρα) ἔλευε διαθέειν, ἐκγοῶντας μηδαμοῦ τινα τὸ παρέ- παν μετὰ τρεῖς ἡμέρας τοῦ τῶν µοναζόντων τἆγμᾶ- τος εὑρεθῆνα. El δὲ τινες εὐρεθεῖεν μετὰ τάς διωρΙ- σµένας ἠἡμέρας, τῷ διὰ πυρὸς καὶ ξίφους ὀλέθρφ παραδοθήτωσαν΄ οὗτοι γὰρ (φησὶν) ἀναπείθουσι τὸν λαὸν ὡς θεῷ προσέχειν τῷ ἑσταυρωμένφ. Ἐν ἃ τῷ μεταξὺ συνέθη xal τι τοιοῦτον, ἐφ᾽ d ixi siio χαλεπαίνων ἦν ὁ βασιλεὺς καὶ κατὰ τῶν µοναζόντων ὁργιζόμενος. ΚΕΦ. A' ᾽Ανὴρ γὰρ τις, τῶν ἐν τέλει τὰ πρώτα φέρων, ἐν τοῖς βασιλείοις ἐτόγχανε, τὸν uiv βίον ἐπιεικὴς, εὐσεθὴς δὲ τὴν πίστιν καὶ, τὴν ims .”.2 Ww 881 VITA BARLAAM ET JOASAPH 882 σωτηρίαν , de οἷόν τε, ἐμπορευνόμενος, λανθάνων Α studio dabat: occulte tamen, ob regis meum. Quam- T» διὰ τὸν φόθον τοῦ βασιλέως. Όθεν τινὲς, τῆς εἴς τὸν βασιλέα παῤῥησίας τουτφ βασκήναντες, διαθάλ- λειν αὐτὸν ἐμελέτων, xai τοῦτο αὐτοῖς διὰ φροντί- δος ἦν (60). Καὶ δή ποτε πρὸς θήραν ἐξελθόντι τῷ βασιλεῖ μετὰ τῆς συνήθους αὐτῷ δορυφορίας, slc ἦν τῶν συνθηρευτῶν καὶ ὁ ἀγαθὸς ἐκεῖνος ἀνῆρ. Περι- πατοῦντι Ob αὐτῷ κατὰ µόνας, ἐκ θείας τούτο cup θὰν, ὡς οἶμαι, οἰκονομίας, εὐρίσχει ἄνθρωπον iv λόχμῃ τινὶ χατὰ γῆς ἑῤῥιμμένον, καὶ δεινῶς τὸν πόδα ὑπὸ θηρίου 33 συντετριμμένον, ὃς, ἱδῶν αὐτὸν παριόντα, ἐδυσώπει μὴ παραδραμεῖν, ἀλλ) οἰκτεῖ- pat αὐτὸν τῆς συμφορᾶς, xal εἰς τὸν "tov. ἀπαγαγεῖν οἶκον, ἅμα καὶ τοῦτο πβροστιθεὶς, ὡς Οὐκ ἀνόνητός σοι xal παντελῶς ἀνενέργητος , Φφησὶν , εὐὑρεθείην ἐγώ. Ὁ δὲ λαμπβὸς ἐκεῖνος ἀνὴρ λέγει αὐτῷ' ᾿Εγὼ p μὲν δι αὐτοῦ τοῦ καλοῦ τὴν φύσιν προσλήψομµαί σε xai θεραπείας, ὅση δύναμµις, ἀξιώσω' ἀλλὰ τίς ἡ ὄνησις, ἣν παρὰ cob pot ἔσεσθαι ἔφησας; Ὁ δὲ πένης ἐκεῖνος καὶ ἀσθενὴς, ᾿Εγὼ, φησὶν, ἄνθρωπός εἶμι θεραπευτὴς ῥημάτων)' εἰ Υάρ ποτε ἐν ῥήμασιν 3 ὁμιλίαις πληγή τις T χάχωσις εὐρεβείη, καταλλή- λοις φαρµάχοις ταῦτα θεραπεύσω, τοῦ μὴ περαι- χἔρω τὸ χαχὸν χωρῆσαι' Ὁ piv οὖν εὐσεθὴς ἂνὴρ ἐχεῖνος τὸ λεχθέν ἀντ᾽ οὐδενὸς ἠγήσατο, ἐκεῖνον δὲ διὰ τὴν ἐντολὴν ἀπαγαχεῖν οἴκαδε παρεχελεύσατο, xai τῆς προσηκούσης ἐπιμελείας οὐκ ἀπεστέρησεν. Οἱ δὲ προμνημονεβέντες φθονεροὶ ἐκεῖνοι καὶ βά- σκανοι, ἣν πάλαι ὥδινον κακίαν εἷς φῶς προενεγκόν- τες, διαθἀλλουσι τὸν ἄνδρα πρὸς τὸν βασιλέα, ὡς οὐ µόνον, τῆς αὐτοῦ φιλίας ἐπιλαθόμενος, ἠλόγησε τῆς πρὸς τοὺς θεοὺς θεραπείας καὶ πρὸς Χριστιανισμὸν ἀπέχλινεν, ἀλλὰ καὶ δεινὰ xatà τῆς αὐτοῦ μελετᾷ βασιλείας, τὸν ἀχλον διαστρέφων καὶ ἑαυτῷ πάντας οἰχειούμενος. 'AXA', εἰ βούλει, φησὶ, βεθαιωθῆναι μηδὲ ἡμᾶς πεπλασμένον λέγειν, καλέας αὐτὺν ἰδίως , sinh πειράζων βούλεσθαί σε, καταλιπόντα τὴν πάτριον θρησκείαν καὶ vi» δόξαν τῆς βασιλείας, Χριστιανὸν γενέσθαι, καὶ τὸ μοναχικὸν περιβαλέ- σθαι σχῆμα, Ó πάλαι ἐδίωξας, ὡς οὐ καλῶς δῆθεν τούτου 33 γιγενηµένου. Οἱ γὰρ ταῦτα δεινῶς κατὰ τοῦ ἀνδρὸς σκηπτόµενοι ἵἥδεισαν τῆς αὐτοῦ γνώμης τὴν εὐχατάνυχτον προαίρεσιν, ὡς, sb τοιαῦτα παρὰ τοῦ βασιλέως ἀκούσειεν , ἐκείνῳ μὲν τὰ κρείττονα βουλευσαμένῳ γνώµην δώσειε μὴ ἀναθαλέσθαι πρὸς τὰ καλῶς βεθουλευµένα, καὶ ix τούτου ἀληθῇ λέ- Ύοντες ἐχεῖνοι εὑρεθεῖεν, Ὁ δὲ βασιλεὺς, τὴν τοῦ ἀνδρὸς πρὸς αὐτὸν εὔνοιαν ὁπόση μὴ ἀγνοῶν, ἀπίθανά τε ἡγεῖτο καὶ ψευδᾷ τὰ λεγόμενα, xal ὅτι μὴ ἁθασανίστως ταῦτα προσδέ- χεσθαι δεῖ, δοχιµάσαι τὸ πρᾶγμα καὶ τὴν διαθολὴν διεσκέλατο. Καὶ, προσκαλεσάµενος αὐτὸν κατ) ἰδίαν, ἔφη πειράζῳν' Οἶδας, ὦ φίλε, ὅσα ἐνεδειζάμην τοῖς τε λεγομένοις µονάζουσι καὶ πᾶσι τοῖς Χριστιανοῖς. Νυνὶ δὲ, µετάµελος ἐπὶ τούτῳ γενόμενος καὶ χατα- obrem nonnulli, ob eam qua apud regem pollebat auctoritatem ipsi invidentes, eum criminari stude- bant,ac summopere laborabant.Et quidem eum rex aliquando satellitum manu prosua more septus, ad venationem profectus fuisset,in venatorum numero probusille virerat. Cum autem ipsesolusambularet (divino, utopinor, consilioita ferente), hominemin- ter densas arbores humi prostratum, ac pede a fera quadam graviter contritum, offendit. Qui quidem ipsum pretereuntem intuens,precibusab eo conten- debatne sepreeteriret, verum calamitatissum mise- ratione afficeretur, atquein domum suam abducen- dum curaret. Simul etiam illud adjunxit, suam operam ipsi non prorsusinutilem atqueinanem fore. Preclarus autem ille vir ei dixit : Equidem ipse vir- tutis studio atque amore te assumam, tuique quam maximam potero curam geram. Verum qua tandem est hec utilitas quam abs te ad me redituram esse ais ? Pauper autem ille et imbecillis : Ego, inquit, sermonibus Ιεροί medeo. Nam si quando in verbis aut colloquia vulnus aliquod aut affictio inveniatur, consentaneis medicamentis ea curo,ac ne malum ul- . teriusserpat prohibeo.Piusitaqueille vir quanquam id quod dixerat nullius momenti duceret, tamen di- vini mandati causa eum in domum suam deferri, eique quam par erat curam adhiberijussit. Atinvidi illi et livore perciti homines, de quibus ante locuti sumus, improbitatem quam jam pridem paturiebant in lucem proferentes,ipsum apud regem hoc nomine accusant, quod non solum amicitis ipsiusoblitus, deorum cultum neglexisset, atque ad Christianam religionem animum inflexisset, verum etiam adver- sus ipsius majestatem gravia moliretur, popularem scilicetturbam pervertens, omniumque benevolen- tiam, sibi concilians. Quod si pro certo scire cupis, inquiunt, nihil nos fingere atque comminisci, priva- tim ei, tentandi ipsius causa, dic te relicta patria religioneacregnigloria, Christianam fidem ample- cti, habitumque monasticum, quem olim tanquam parum honestum persecutuses, induere velle. Nam qui hecadversus virum illum scelerate conflgebant, ipsiusanimiinstitutum ad compunctionem propen- sissimum exploratum habebant; nec dubitabant quin si haec verba a rege audiret, statim ipsi quod prestantius esset suadens, auctor futurus esset ut D iis qua recte consulta essent, nullam moram affer- ret,atque hinc vera esse que dicebant invenirentur. Rexautem, qua virille erga se benevolentiaesset minime ignorans, ea qua dicebantur probabilitate omni carere ac falsa esse censebat. Neque sibi fa- ciendum esse ducebat, ut ea temere susciperet, ve- rum rem ipsam atque objectum crimen exploraret. Quapropter cum eum remotis arbitris accivisset, tentandi ipsius causa ita eum estallocutus: Nosti. o amice, quoniam modo adversum eos qui monachi di- (60) Lemma metricum in codice A : Τὴν βασκανίαν ἀσεθῶν ἀνλρῶν ὅρα, (61) Codex C, ix θείας οἶμαι συμθὰν τοῦτο οἰκονομίας. De pari formula οὕτω συμθὰν vide supra t. I, pag. 168, 11; t. II, pag. 47, n. Nicephorus Gregoras, Histor. 1v, 0, 2: συμθὰν οὐτωσὶ Φειοτέρᾳ mpovolg. —. $05 t€ c ma 2. d L ν 1 ZU eet occ TI-UC*ICAUmM νι παν - * L4 Ü ^ gesserim,nunc autem eo nomine penitentia ductus, atque presentium rerum pertasus,ad spesillas quas eos commemorantes audivi, nempe immortalis cu- jusdam regni,quod in alia vita futurum est, me con- ferre cupio (nam przsens regnum morte omnino interrumpitur) :istud autem me nullo alioqui modo consequi,ac voti mei compotem esse posse existimo, nisiChristianus flam,regnique meiglorizxac reliquis hujusce vitzjucunditatibuset voluptatibus dicta ex- trema salute, illos religiose vite» cultores, etmona- chos, quos inique et scelerate expuli, quocunque tandemin loco sint, inquirens, ipsismeadmisceam. Ad haec, qui ipse ais ? et quid mihi faciendum cen- ses ?dic quasso,perveritatemipsam te obtestor. Non enim me fugit te supra omnes mortales veri studio- sum, atque animi probitate preditum esse. Bonus autem ille vir, ut haec audivit, abstrusam fraudem nullo modo agnoscens, anir,i compunctione affectus est,lacrymisque profusus,simplicianimo respondit: Rex, eternum vive, bonum et salutare consilium iniisti.Quoniam etiamsi celorum regnum gre inve- niri potest, tamen ipsum omnibus viribus quxren- dum est:Qui enim querit, inquit illejjipsum inveniet . (Luca. xi). Pressentium autem rerum fructus licet in speciem oblectet ac voluptatem afferat, pulchrum tamen esteum propellere ac propulsare.Etenim no- ster tum denique est, cum est: et quos oblectat, multo magis rursum excruciat. Nam etipsiussuavi- tatis et molestie umbra imbecilliores sunt, ac velut navisin mari cursum tenenlis, aut avis aerem pera- grantis vestigia quam ocissime evanescunt (Sap.v). C Contra, futurorum spes, quam Chistiani preiedicant, firma ac tutissima est, tametsi in mundo pressuram habeat. (Joan xvi). Ac juncunditates quidem es qui- bus nunc fruimur breves sunt, illicautem nihil om- ninopreter supplicium ac nunquam finiendos cru- ciatusaccersunt.Harum enim rerum suavitas fluxa, CY 883 ADDENDA. 884 cuntur atquo adeo adversus omues Christianos me A γνοὺς τῶν παρόντων , ἐκείνων βούλομαι qtvicut τῶν ἐλπίδων ὦν λεγοντων αὐτῶν ἀχήχοα ἀθανάτου τινὸς βασιλείας elc ἆλλην βιοτὴν µελλούσης ἔσισθαι ἡ γὰρ παροῦσα θανάιῳ πάντως διακόπτεται. Οὐκ ἂν ἄλλως δὲ τοῦτο γατορθωθῆναί µοι δοχκῷ καὶ μὲ - αμαρτεῖν τοῦ σκοποῦ, et μὴ Χριστιανός τε γίνωμτι, καὶ χαίρειν εἰπὼν vj δόξῃ τῆς ἐμῆς βασιλείας xi τοῖς λοιποῖς ἡδέσι καὶ τερπνοῖς τοῦ βίου, τοὺς ἀσχι- τὰς ἐχείνους καὶ µρνάζοντας ζητῆσας ὅπου zw b εἴεν, οὕς ἁδικως ἀπήλασα, ἐκείνοις ἑαυτὸν ἔγχα- ταµίζω. Πρὸς ταῦτα τἰ oic αὐτὸς, καὶ ὁποίαν ὀΐδως BouAZv; εἰπὲ, πρὸς αὐτῆς τῆς ἀλτθείας. Οἶδτ ῃ ἀληθῆ καὶ εὐγνώμονα εἶναί σε ὑπὲρ πάντας. Ὁ ἃ ἀγαθὸς &vip ἐκεῖνος, ὡς ταῦτα ἤκουδε, µηδύλως τὸν ἐγχεχρυμμένον ἐπιγνοὺς δόλον , κατενόγη 24 τὴν * e. —, 1 B Quy», καὶ δάκρυσι συγχεχυµένοις, ἁπλοϊκῶς ἀπ exolvato* βασιλεῦ, εἰς τοὺς αἰ ὤνας ζῆθι (65)’ βουλὴν γὰρ ἀγαθὴν καὶ σωτήριον ἐθουλεύσω, ὅτι, xiv ὁνᾳ- εὖρετος ἡ (63) τῶν οὐρανῶν θασιλεία, ἀλλ᾽ ὅμως ii ταύτην πάσῃ δυνάµει ζητεῖν "CO ζητῶν γὰρ, pu civ (64), εὐρήσει αὐτὴν. Ἡ δὲ τῶν παρόντων ἀτύ- λαῦσις, χἈν τῷ φαινομένῳ τέρπῃ καὶ ἡδύνη, ἀλλὰ καλὸν αὐτὴν ἀπώσασβαι' ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ εἶναι ox ἔστι, καὶ οὓς εὐφραίνει ἑπταπλασίως αὖθις ἀυτιῖ. Τά τε γὰρ ἀὶαθὰ αὐτῆς τὰ τε λυπηρὰ σκιᾶς irn ἀσθενέστερα, καὶ , ὡς ἴχνη vrbe ποντοπορούσις 1 ὀρνέου τὸν ἀέρα διερχοµένου (0ὔ), θἄττον ἀφανίζον- ται. Ἡ δὲ τῶν µελλόντων ἐλπὶς, ἣν κηρύττωσυ οἱ Χριστιανοὶ, βεθαία ἐστὶ καὶ ἀσφαλεστάτη' θλψυ à ἔχει ἐν τῷ κόσμψ. ᾽λλλὰ τὰ μὲν ἡμέτερα νῦν dii, ὁλιγοχρόνια, ἐκεῖ δὲ ὅλως οὐδὲν fj κόλασιν μένω προξενοῦντα καὶ τιµωρίαν εἷς αἱῶνας μὴ λνοµένην' τὸ γὰρ ἡδὺ τούτων, πρόσκαιρον, τὸ δὲ ὀδυνηρὸν, διηνεκές" τῶν δὲ Χριστιανῶν τὸ μὲν ἐπίπονον, ερὀσ- καιρον, τὸ δὲ diu xal Ὑγρήσιμον, ἀθάνατον, Krre- θυνθείη οὖν f; ἀγαθὴ τοῦ βασιλέως βουλή’ καλὸν T^ σφόδρα καλὸν τῶν φθαρτῶν τὰ alo/a ἀνταλλά[α- σθχι. et temporaria est, acerbitas autem sempiterna : Christianorum contra labor quidem temporarius esto luptas autem et utilitas immortalis. Quamobrem feliciter velim cedat bonum tuum consilium. Pul- chrum est enim, ac valde pulchrum, ea quo interitu obnoxia sunt cum sempiternis commutare. His verbis auditis, rex vehementer quidem indi- gnatus est ; ceterum iracundiam compressit, neque ipsi tum quidquam locutus est. At ille, ut qui pru- dens ac sagaxesset, regem sua verba graviter et mo- leste accepisse animadvertit, versutoque animo id duntaxat egisse, ul ipsius animum exploraret ; do- mumquereversus, in merore atque languore versa- batur,addubitans videlicet quonain modo regis ani- mum miligaret, atque inpendens sibi periculum (69) Formula orationis orientalis. Daniel vl, Q5 "loose ταῦτα ὁ βασιλεὺς καὶ λίαν ἐδυσγέ- βανει κατέσχε δὲ ὅμως τὴν ὀργὴν, καὶ οὐδὲν slox tv ἀνδρὶ λελάληκεν. Ὁ δὲ, συνετὸς Qv καὶ ἀγχύνους, ἐπέγνω βαρέως δἐξασθαι τὸν βασιλέα τὰ ῥήμστα αὖ- τοῦ xal ὅτι δόλῳ Tv αὐτὸν ἐκπειράζων. Ὑποστρήκ D δὲ οἴκαδε ἡνιᾶτο xal ἐδυσφόρει, ἀπορῶν lw τρόπῳ θεραπεύσει τὸν βασιλέα καὶ ἐκφύγῃ τὸν ἐπηρτιβ voy αὐτῷ κχινδυνον. ᾽Αύὐπνῳ δὲ ὅλην τὴν νύχτα διατε- λοῦντι ἐπὶ µνήµης ᾖλθεν αὐτῷ ὁ τὸν πόδα συντ- εἰς τοὺς αἶωνᾶς 21: Elxs Δανιὴλ τῷ βασιλεῖ ζᾷθι, Que verba recitans Jo. Chrysostomus, pag. 78 Cotel. ὅρα, inquit, ῥῆμα κολαχείας γέμον Philos" phus, in narratione de Syntipa, p. 25, Cyro rege adorato, εἰς τὸν αἰῶνα ζηθι, ait. Ibidem p. εἲς τὸν αἰῶνα, βασιλεῦ. Adde pp. 57, 47, 100, 122; atque notas ad Elianum, Hist 00: ζώοίς var. i, 32: Cotele- rium ad locum Joannis Chrysostomi p. 21& ; et supra, t. Ill, p. 391, n. 1 verba Nicephori Chumni ad imperatorem. (65) Forsan 1 *. 64) Christus apud Luc. χι, 10 ; Matth. vir, 8. (os Conf. Sap. Salom. v, 9, 10, 11. 885 ΤΙΤΑ BARLAAM ET JOASAPH. 880 τριµµένος, xal, τοῦτον πρὸς ἑαυτὸν ἀγαγὼν, ἔφη' Α effugeret.Cum autem insomnis noctem totam exige- Μέμνημαί σου εἱρηκότος (66) (εραπευτὴν ῥημάτων χεχαχωμµένων ὑπάρχειν σε. ὍὉ δὲ, « Nai, φησί: καὶ, εἰ Χρήζεις, ἐπιδείξημαι τὰ τῆς ἐπιστήμης. » Ὑπολα- θὼν δὲ ὁ συγκλητικὸς ἀφηγήσατο αὐτῷ τήν τε ἐξ ἀρχᾶς πρὸς τὸν βασιλέα εὔνοιαν αὑτοῦ, xai ἦν ἐχό- κτητο παῤῥησίαν, καὶ τὴν ἔναγχος προτεθεῖσαν αὐτῷ δολερὰν ὁμιλίαν, xal ὅπως αὐτὸς μὲν ἀγαθὰ ἀπεχκρί- vato, ἐκεῖνος δὲ δυσχερῶς δεξάµενος τὸν λόγον, cf τοῦ προσώπου ἀλλοιώσει τὴν ἑἐνδομυχοῦσαν αὐτῷ ὀργὴν ἑνεδείξατο. *O δὲ πένης ἐκεῖνος xal ἀσθενὶς διασκεψάμενος ἔφη. Γνωστὸν ἕστώ σοι (67), ἐνδοξότατε, πονηρὰν ἔχειν πρὸς σὲ ὑπόληψιν τὸν Βασιλέα, ὡς ὅτι κατασχεῖν αὐτοῦ τὴν βασιλείαν ζητεῖς, καὶ πειράζων σε εἶπεν ἅπερ εἶπεν. ᾿Αναστὰς οὖν, xal χείρας σου τὴν κόµην, καὶ ἐκθαλὼν τὰ λαμπρὰ μάτια ταῦτα, 36 τρίχινα δὲ ἀμφιασάμενος, dpa πρωΐ πρόὀσέλθε τῷ βασιλεῖ. Too δὲ πυνθανοµένου, Τί σοι τὸ σχῆμα τοῦτο βούλεται; ἀποχρίθητι' Περὶ ὧν uot χθὲς ὠμίλησας, à βασιλεῦ, ἰδοὺ πάρειµι ἐν ἐτοίμῳ (68) τοῦ ἀκολουθῆσαί σοι τὴν ὁδὸν ἣν προεθυµήθης ὁδεῦσαι' εἰ γὰρ καὶ ποθεινή ἐστιν ἡ τρυφὴ xai ἡδίστη, ἀλλὰ pj µοι γένοιτο μετὰ σὲ ταύτην ἀναδέξασθαι ἡ δὲ τῆς ἀρετῆς ὁδὸς, ἦν ρέλλεις βαδίζειν, χἂν δύσκολός ἐστι καὶ τραχεῖα, ἀλλὰ μετὰ σοῦ ὄντι ῥᾳδία pov αὕτη καὶ εὔχολος καὶ ποθεινή᾽ ὡς γὰρ Χοινωνόν µε ἔσχες τῶν ἐνταῦθα χαλῶν, οὕτω xal τῶν λυπηρῶν ἕξεις, ἵνα xal τῶν µελλόντων συγκοινωνήσω σοι. Ὁ δὲ λαμπρὸς ἐκεῖνος ἀνὴρ, ἀποδεξάμενος τὰ ῥήματα τοῦ ἀσθενοῦς, ἔποιησε κατὰ δὴ καὶ αὐτῷ λελάληκεν' ὃν lót» 6 βασιλεὺς xai ἀχούσας, Ἴσθη μὲν ἐπὶ τούτῳ, ἀγάμενος λίαν τὴν εἷς αὐτὸν εὔνοιαν, Ψψευδῆ δὲ τὰ κατ) αὐτοῦ λα- ληθέντα γνοὺς, πλείονος αὐτὸν τιμῆς xai τῆς εἷς αὐτὸν παῤῥησίας ἀπολαύθειν πεποίηχεν' Κατὰ δὲ τῶν µοναζόντων ὀργῆς αὖθις ὑπερεπίμπλατο, ἐκείνων εἶναι ταῦτα λέγων τὰ διδάγµατα, τὸ ἀπέχεσθαι τοὺς ἀνθρώπους τῶν τοῦ βίου ἡδέων καὶ ἀθήλοις ὀνειρο- πολεῖσθαι ἐλπίσιν. Ἐξερχόμενος δὲ αὖθις εἲς θήραν, ὁρᾷ δύο µονα- χοὺς κατὰ τὴν ἔρημον διερχοµένους, οὓς κρατηθῆναι xai τῷ αὐτοῦ προσαχθῆναι ὀχήματι κελεύσας, ὀργί- λως τε αὐτοῖς ἐνιδὼν (69), 34 καὶ πῦρ, τὸ τοῦ λό- Ύου, πνεύσας, ἔφη Οὐκ ἠκοῦσατε, ὦ πλάνοι καὶ ἀπατεῶνες, τῶν κηρύκων διαῤῥήηδην βοώντων quj 66) Conf. p. 22, 20. 67) Dan. iu, 10: ret, ejus qui pedis infractione laborabat in mentem ipsi venit, eumque ad se accitum ita est allocutus : Memoria teneo, te mihi hoc dixisse, quod noxiis verbis medearis. Ille autem : Est ita, inquit, et si opus est, scientie mec specimen edam.Senator au- tem sermonem excipiens, ipsi veterem suam erga regem benevolentiam et auctoritatem quam apud eumobtinerct exposuit,recentemque item sibi ver- sutoanimoadhibitum sermonem,et quemadmodum ipse quidem probe respondisset,ille autemipsius ser- monem molesto animo accipiens,per vultus mutatio- nem.iram in intimo pectore latitantem ostendisset. Pauper autem ille et infirmus, re cum animo suo considerata,dixit : Noscas oportet,vir illustrissime, B regem malam ac sinistram adversum te opinionem concepisse, nempe quod ipsius regnum occupare studeas, atque tentandi tui studio ea dixisse que dixit ; quamobrem fac exsurgas, ac tonso capite, splendidisquehis vestibus abjectis,atque induto cili- cio,cum primum luxerit, ad regem adeas.Hoc autem sciscitante quidnam sibi sic habitus velit,responde: De iis rebus de quibus mecum hesterno die collocu- tus es, o rex, en adsum, paratus te in hac via quam ingredi constituisti sequi : Nam etsi delicis ac vo- luptates jucunda sunt, absit tamen ut eas post te retineam. Át vero virtutis iter, quod ingredi paras, licetarduum etasperumsit,tamen,modotecum sim, facile et proclive ac jucundum erit. Ut enim me oblectamentorum hujus vite socium habuisti, ita etiam molestiarum habiturus es,quo etiam in futuro- rum bonorum societatem tecum veniam. Preclarus igitur ille vir infirmi hominis verba comprobans,fe- cit quemadmodum ipse monuerat. Eum itaque rex videns atque audiens.hac quidem de causa delecta- tus est,ipsius nimirum erga se benevolentiam ad- mirans ; atque falsa esse que adversus eum ad se delata fuerantintelligens,majore eum honore atque apud se auctoritate ac familiaritate donavit. Ceterum adversus monachos rursum ira exarsit,eorum scili- cet hiec precepta esse dicens,uthomines ab hujusce vite voluptatibus abstineant, atque incerta spe, tanquam per somnium, sese illudi sinant. Cum autem rursus ad venationem egrederetur, duos monachos per desertum iter facientes cernit. Quosstatim comprehendi,etad currum suum adduci jussit. Atque iracundis oculis eos intuens, ignem- que,ut dici solet, spirans: Annon audiistis, inquit, o impostores et circumscriptores, praecones meos ωστὸν ἔστω σοι, βασιλεῦ, ὅτι... Esdras 19, 12: γνωστὸν ἔστω t βασιλεῖ xt... Act. ΑΡ. 1i, {4 : τοῦτο ὑμῖν γνωστὸν Ea, Et sic ssepius in Bibliis. In narratione de Syntipa p. 113 : γνωστόν σοι ἔστω, ὦ βασιλεῦ, ὡς... Sic et Leo Diac. v. 6, p. 152; Zecharias Epist. e Perside p. 315. (68) B, ἐνετυμή. An, ἐν ἑτοίμη ? Sed. ἐν ἑτοίμῳ Paulus enim II ad Cor, x. 6 : ἐν ἐτρίμῳ ἔχοντες ix otuit auctor e Paulo sumere, quem multum legerat. ιχησαι. (69) B, εἰδόν: scilicet pro ἰδών. omissa propositione. Basilius Macedo Prec. c. 63: μὴ οὖν μέγα ἑπαρ- 0f, φησὶν. ἵνα μὴ μεῖζον πέσῃς. Codex 3994 A, καταπέσης, quod non pretulerim, memor versus Euri- pidei, cujus Basilius meminerat: ᾿Επαίρεται γὰρ μεῖζον, ἵνα μεῖζον víon. Preterea est φημὶ in editione aradisii: codex idem apte tenet φησί, Basilius rursus c. 50: ἱστορίας ἀρχαίας ἐξέρχεσθαι μὴ xatóxvet, Codex optime, διεξέρχεσθαι. 687 ADDENDA. aperte proclamantes ne quis vestri diaboliciinstituti À τινα τῆς ὑμῶν καχοδαιµονίας μετὰ τρεῖς ἡμέρας ly post triduum in urbe aut ulla regni mei regione in- veniretur,aut alioqui prorsus igni cremaretur ? Mo- nachi autem : En, inquiunt, pro eo ac jussisti, ex urbibus tuis ac regionibus excedimus. Verum cum longum nobis iter propositum sit, ut ad fratres no- stros proficiscamur, ac cibo careamus,hac via ince- dimus,ut nobis viatica suppetant,nec fame absuma- mur. Rex autem inquit: Qui mortis minas metuit, huiccibos comparare minime vacat. Monachi autem: Recte dixisti,o rex, inquiunt: qui mortem metuunt, íd curant,quonam pacto eam effugiant.Quinam au- tem hi sunt,nisiqui fluxisrebus intabescunt,easque ad stuporem usque mirantur? Qui quidem cum in altera vita quidquam boni sese consecuturos esse desperent, a presentibus divelli nequeunt,ob eam- B quecausam mortem timent. At nos, quijam pridem mundum etea que in mundo suntodio prosequimur aretamque et angustam viam Christi causa ingredi- mur,nec mortis metu, nec presentium rerum cupi- ditate afficimur ; verum futurarum duntaxat rerum desiderio tenemur. Quoniam igitur mors ea quam nobis infertis ad sempiternam et prestantiorem vitam transitus efficitur, idcirco cupiditati potius nobis est quam terrori. Hic rex per solertiam,videlicet monachos arripere cupiens,dixit: Quid? An non paulo ante vos secedere dixistis, ut meo imperio pareatis ? Quod si mortem minime timetis,quid est quamobrem fugam ineatis? En hec quoque frustra et inaniter jactantes, mentiti estis. Responderunt monachi: Non idcirco fugimus quod denuntiatam nobis abs te mortein pertimesca- mus; verum tui miseratione commoti, ne gravio- rem condemnationem tibi accersamus, secedere in animum induximus. Nam alioqui, quantum ad nos attinet, nullo modo minas tuas expavescimus. Ad hec rex ira commotus, ipsos exuri jussit.Sicque Dei famuli extremo vite die functi, martyrii coro- nam per ignem adepti sunt. Statimque edictum promulgatum est, ut si quis monachus inveniri posset, sine ulla inquisitione trucidaretur. Atque ita nullus hujusmodi ordinis in illa regione re- liquus factus est, nisi qui in montibus, et spe- luncis, et cavernis terre sese occultarant. Verum hec hactenus. Cap. V. — At regis fllius,de quo initio nobis oratio instituta est, in palatio quod ipsi exstructum fuerat D ita manens,uta nemine adiri posset, juvenilem »ta- tem tandem attigit (cum interea omnem tam /Ethio- pum quamPersarum doctrinam percepisset)prudens etcordatus,atque omnibus virtutum dotibus illustris Quin naturales etiam quaestiones preeceptoribus suis proponebat ; adeo ut ipsiquoque adolescentis inge- Di Conf. Matthei locus supra pag. τη] Formulis τὸ μὲν εἰς ἐχεῖνον I C πόλει jj χώρᾳ τῆς ἑμῆς εὐρεθῆναι ἐξουσίας, f, πάν- τως πυρίκαυστος ἔσται; Οἱ δὲ μοναχοί: Ἰδου (φασὶ) καθὰ δὴ xai προσέταξας, ἐξερχόμεθά σου τῶν xi. λεων xal τῶν χωρῶν' μακρᾶς δὲ ἡμῖν τῆς ὁδοῦ προ- κειμένης τοῦ ἀπελθεῖν πρὸς τοὺς ἡμετέρους diu. φοὺς, ἐνδεῶς ἔχοντες τροφῆς, ταύτην ἐποριζόμεβι, τοῦ ἔχειν τὰ ἐφόδια xal μὴ λιμοῦ παρανάλωμα γι- νέσθαι. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἔφη Ὁ θανάτου δεδοιχὼς ἀπειλὴν οὐκ ἀσχολεῖται εἰς πορισμὸν βρωµάτων, AL- Ύουσιν οἱ µονασταί' Καλῶς εἶπας, ὦ βασιλεῦ οἱ θάνατον δεδοικότες διὰ Φροντίδος ἔκουσι πῶς αὐτὸν ἐχφύγωσι. Τίνες δὲ εἶσιν οὗτοι, ἀλλ᾽ fj οἱ τοῖς ῥεν- στοῖς προστετηχότες καὶ τούτοις ἑπτοημένοι, οἵτινες, μηδὲν ἀγαθὸν ἐλπίζοντες εὗρεῖν ἐκεῖθεν, δυσαποσπά- στως ἔχουσι τῶν παρόντων, καὶ διὰ τοῦτο δεδοίχασι θάνατον; Ἡμεῖς δὲ ol πάλαι µισήσαντες χόσμον καὶ τὰ lv χόσμῳ, καὶ τὴν στενὴν καὶ τεθλιμμένην διὰ Χριστὸν βαδίζοντες ὁδὸν (70), οὔτε θάνατον διδοίχα- μεν, οὔτε τὰ παρόντα ποθοῦμεν, ἀλλὰ τῶν µελλόν- των ἐφιέμεθα µόνον. ᾿Επεὶ οὖν ὁ παρ’ ὑμῶν ἐπαγό- µενος 28 ἡμῖν θάνατος διαθατήριον γίνεται τῆς ἀῑδίου ζωῆς καὶ κρείττονος, ποθητὸς ἡμῖν μᾶλλον f θοθερός ἐστιν οὗτος. Ἐφ' oic ἐξ ἀγχινοίας δῇῆθεν ὁ βασιλιὺς ἐπιλαθί- σθαι τῶν μοναχῶν βουλόµενος, ἔφη, Τί δέ ; οὐ πρὸ μικροῦ εἴπχτε ὑποχωρεῖν ὑμᾶς, καθὰ δὴ καὶ προς ἐταξα ; xal, sl οὐ δεδοίκατε τὸν θάνατον, πῶς opi ἐχρήσασθε; ᾿Ιδοὺ χαὶ ταῦτα μάτην κχοµπάζοντες διεψεύσασθε. ᾽Απεκρίθησαν oi μοναχοί" OO τὸν περὲ σοῦ ἀπειλούμενον θάνατον δεδοικότες φεύγοµεν, ἆλλ' ἐλεοῦντές σε. “Ίνα μὴ Ἠπερισσοτέρας κχαταχρίσιως αἴτ'ιοἱ σοι Ὑγενώμεθα, προεθυμήθηµεν ὑποχωρεν' insi, τό γε εἰς ἡμᾶς Tixov (74), οὐδόλως eov τὰς ἀπειλάς ποτε δειλιῶμεν. Πρὸς ταῦτα ὁ βασιλεὺς ὁρ- γισθεὶς ἐκέλευσεν αὐτοὺς Ἠπυρικαύστους γενέσθαι’ καὶ ἐτελειώθησαν οἱ τοῦ Χριστοῦ θεράποντες δὲ πυρὸς, τῶν μαρτυρικῶν τωχόντες στεφάνων. Δόγμα τε ἐξέθετο, εἴ που τις εὗρεθῃ µονάζων, ἀνεξετάστως Φονεύεσθαι. Καὶ οὐδεὶς ὑπελείφθη ἐν ἐκείνῃ τῇ χώρᾷ τοῦ τοιούτου τάγματος, εἰ μὴ οἱ ἐν ὄρισι καὶ σπη” λαίοις καὶ ταῖς ὁπαῖς τῆς γῆς ἑαυτοὺς χαταχρύφαν- τες. Ταῦτα μὲν οὖν δὴ τοιαῦτα. ΚΕΦ. E. Ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς, περὶ οὗ ὁ λό- γος ἀπ᾿ ἀρχῆς εἰπεῖν ὥρμηται, ἐν τῷ κατασχευᾶ» σθέντι αὐτῷ παλατίῷ ἀπρόίτος ὤν, 39 «rc ἐφήθου faxo ἡλιχίας, πᾶσαν τὴν Αἰθιόπων καὶ Περσῶν μετελθὼν παιδείαν (72), οὐκ ἔλαττον τὴν oy? ἢ τὸ σῶμα εὐφυὴς ὤν καὶ ὡραῖος, νουνεχής τε xal φρόνι- poc xal πᾶσι διαλάµπων ἀγαθοῖς πλεονεκτή μασι, ζητήµατά τε φυσικὰ πρὸς τοὺς διδάσκοντας αὐτὸν xov, τό vt εἷς ἁμὲ ἦχον, τό γε εἷς αὐτοὺς ἦκον, usus est. Jo. Cantacu- zenus Hist. pp. 192, 252, 904, 431, etc. Vide et Jo. Veccum Orat. de injusta sui depositione p. 15. Auctor apud Hasium ad Leon. Diac. p. 232, 1: ὅσον τὸ slc; αὐτοὺς ᾖκον, Niceph. Chumnus, epist. 27 inedita: οὐ φέροµεν, τό Υ Zxov el; ἡμᾶς. Alia attulit Hasius, ibid. p. 908. (12) Lemma metricum in A : πᾶσαν διῆλθε παιδείαν ᾿Ιωάσαφ. 889 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 890 κροθαλλόμενος, ὡς κἀκείνους θαυμάζειν ἐπὶ τῇ τοῦ A niumanimiqueacumen admirarentur,rexque etiam παιδὸς ἀγχινοίᾳ καὶ συνέσει, ἐκπλήττεσθαι δὲ καὶ τὸν βασιλέα τὸ τε χαριέστατον τοῦ προσώπου καὶ τὸ τῆς ψυχῆς κατάστημχ. Ἐντολάς τε ἐδίδου τοῖς συν- οὔσιν αὐτῷ, μηδὲν τὸ παβάπαν τῶν τοῦ βίου ἀνια- ρῶν αὐτῷ γνώριµον θεῖναι, μηδ᾽ ὅτι ὅλως θάνατος τὰ παρόντα τερπνά διαδέχεται. Κεναῖς δὲ ἐπηρείδετο ἐλπίσι, καὶ τοῦτο δἡ τὸ τοῦ λόγου, εἷς οὐβανὸν το- ξεύειν (19) ἐπιχειρῶν. Ηῶς γὰρ ἄν καὶ διέλαθεν ἀνθρωπίνη φύσει ὁ θάνατος; οὐ μέντοι οὐδὲ τῷ παιδὶ ῥιέλαθε. Πάσῃ Υὰρ συνέσει xatáxopov ἔχων ἐκεῖνος τὸν λογισμὸν, ἑσκόπει καθ’ ἑαυτὸν τίνι λόγῳ αὐτόν τε ἀπρόίτον εἶναι ὁ πατὴρ νατεδίκασε xal παντὶ τῷ βουλομένῳ τὴν εἴς αὐτὸν οὐ συγχωρεῖ εἴσοδον. Ἔγνω Ἱὰρ χαθ᾽ ἑαυτὸν μὴ ἄνευ τῆς τοῦ πατρὸς προσταγῆς τοῦτο εἶναι, Ὅμως Ἰδεῖτο ἐρωτῆσαι αὐτόν τοῦτο μὶν ἀπίθανον εἶναι λέγων, μὴ τὰ συμφέροντα αὐτῷ τὸν πατέρα διανοεῖσθχι, τοῦτο δὲ σκοπῶν, ὡς, cl κατὰ γνώμην τοῦ πατρός ἐστι τὸ πρᾶγμα, xav ἐρω- τήσῃ, οὐκ ἄν αὐτῷ τὰ τῆς ἀληθείας γνωριοῖ (74). Ὄθεν παρ) 30 ἄλλων, xai μὴ παρὰ τοῦ πατρὸς, ταῦτα μαθεῖν δεέγνω. "Eva δὲ τῶν παιδαγωγῶν προσ- φιλέστατον καὶ οἰκειότατον τῶν λοιπών κεχτηµένος, ixl κλεῖον οἰκειωσάμενος xal δωρεαῖς Φιλοτίμοις δεξιωσάµενος, ἐπυνθάνετο παρ᾽ αὐτοῦ τί ἄν βούλοιτο τῷ βασιλεῖ dj ἐν τῷ περιτειχίσµατι ἐχείνῳ τούτου χίβειρξις, καὶ ὡς El τοῦτό φησι σαφῶς διδάξεις µε, πρόκριτος πάντων ἔσῃ µοι, xxi διαθήχην Φιλίας διηνεχοῦς διαθήσοµαἰ σοι. Ὁ δὲ παιδαγωγός, ἐχέ- Φῥων xal αὐτὸς ὑπάρχων, καὶ εἰδὼς τὴν τοῦ παιδὸς συνετὴν xal τελείαν φρόνησιν, xal ὡς οὐκ ἄν αὐτῷ Ἰένοιτο κινδύνου πρόξενος, πάντα αὐντῷ κατὰ µέρος ὀιηγήσατο, τὸν κατὰ τῶν Χριστιανῶν τεθέντα παρὰ τοῦ βασιλέως διωγμὸν καὶ ἐξαιρέτως κατὰ τῶν ἀἆσκη- τῶν, ὅπως τε ἀπηλάθησαν καὶ ἐξεθλήθησαν τῆς πε- ριχώρου ἐχείνης, οἷά τε γεννηθέντος αὐτοῦ ol ἀἁστρο- λόγοι ποοηγόρευσαν. "Iv οὖν φησι, μὴ, ἀκούσας τῆς ἐχε[νῶν διδαχῆς, ταύτην προκρίνῃς τῆς ἡμετέρας θρησχείας, μὴ μροσομιλεῖν σοι πολλοὺς, ἀλλ᾽ εὖ- αριβµήτους, ὁ βασιλεὺς ἐπετηδεύσατο, ἐντολάς ἡμῖν δοὺς µηδἐν σοι τῶν τοῦ βίου ἀνιαρῶν γνωρίσαι. C ipse ex vultus ipsius venustate,animique habitu, in stuporem traheretur. Mandabat autem his qui cum eo versabanturut darent operam ne quid prorsus eorum quain hac vita molesta sunt intelligeret,nec omnino quod mors presentes voluptates exciperet. Coteruminani spenitebatur, atque ut proverbio di- citur) in celum sagittas mittere conabatur. Quo- namenim modo morshumanenature incognita esse posset? Itaque ne pueri quidem cognitionem effugit. Nam cum animum summa sagacitate ornatum et in- structum haberet,secum ipse considerabat quidnam patrem adduxisset ut ipsiomnium adituminterdice- ret,nec quemlibet ad se accedere pateretur. Per se enimintelligebat hoccitra patrisimperium non fieri. Ceterum ipse interrogare verebatur, tum quod mi- nime vero consentaneum esse diceret,quin pater ea qua ipsiconducerentanimadverterettum quod illud secum reputaret,si id de patris voluntate fleret,quan tumlibet ipse percontaretur, ac tamen rei veritatem minime intellecturum esse. Quapropter ex aliis, ac non a patre hec scire constituit. Itaque cum unum e pedagugis reliquis chariorem ac familiariorem ha- beret, eumque majore adhuc benevolentia sibi de- vinxisset,atqueamplissimis muneribus affecisset,ab eo sciscitabatur quidnam regem impulisset ut eum in hoc septo inclusum teneret.Illud etiam adjunge- bat : Si mihi aperte hoc exposueris, omnibus te an- teponam, perpetueque amicitie fedus tecum fe- riam. Padagogus autem, ut qui etiam ipseprudens et cordatus essel, puerique sagacitatem ac numeris omnibus absolutam sagacitatem ac numeris omni- bus absolutam prudentiam exploratam haberet,ne- que sibi ab eo periculum ullum conflatum iri exis- timaret,omnia ei sigillatim exposuit, nempe et per- secutionem adversus Christianos,ac potissimum ad- versus eos qui se pietati colende totos devovis- sent promulgatam, et quemadmodum ab omnibus finitimis locis expulsi et ejecti fuissent, atque item ea qua ipso in lucem edito astrologi predixissent. Ne igitur, inquit, audita eorum doctrina, eam reli- gioni nostre preeferas,idcirco a rege data opera est, ne multi tecum consuetudinem haberent, sed pauci omnino. Ac nobis etiam atque etiam mandavit, ut studerem ne quid hujusce vite molestiarum per nos intelligeres. Ταῦτα ὡς ἤκουσεν ὁ νεανίας οὐδὲν ἕτερον mpoc- Haec utadolescensaudivit,nullum alterum verbum ἔβιτο λαλῆσαι: ἵψατο δὲ τῆς καρδίας αὐτοῦ λόγος D adjunxit.Cmterum salutaris sermoipsius pectus teti- σωτήριος, καὶ ἡ τοῦ Ἡαραχλήτου χάρις τοὺς νοητοὺς αὐτοῦ ὀφθαλμοὺς διανοίγειν ἐπεχείρησε, πρὸς τὸν $1 ἀφιωδῆ χειραγωγοῦσα θεὸν, ὡς προϊὼν à λόγος idet, Συχνῶς δὲ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ βασιλέως χατὰ θέαν τοῦ πα:.δὸς ἑρχομίνου (ἀγάπῃ γὰρ ὑπερ- θαλλούσῃ ἐφίλει αὐτὸν), ἐν qug (75) λέγει αὐτῷ ὁ νός Μαθεῖν τι ἐπεθύμησα παρὰ σοῦ, ὦ δέσποτα (13) Vide t. III, p. 382, n. 1. git, ac Paracliti gratia spirituales ipsius oculos ape- rire aggressa est, eum ad verum Deum, tanquam porrecta manu ducens, queinadmodum orationis progressu demonstrabimus. Cum autem rex ipsius pater crebro eum viseret (singularis etenim ipsius erga eum amor erat),quadam die his verbis adeum filius usus est: O here acrex, aliquid exte scire cu- (74) A, γνωριεῖ, et sic B, si bene notavi. C γνωριῆ. Scripsi γνωριοῖ, ea varietate fretus. Inde possunt meliores auctores juvari. Libanius epist. 382, qui in codice 3002, non Καλυκίῳ, ut vulgo, sed Τιτιανῷ est Inscripta : γράµµατα γοῦν ἐλθεῖν ὑπὲρ τῶν γάμων ἐχρῆν παρὰ σοῦ δηλοῦντα, ὡς τὰ μὲν ἔχοι σοι καλῶς, τῶν δὲ λόγων νῦν ἐπὶ σαυτοῦ φρυντίζεις' malo ἔχει, quod verbum legi in codice 3035. Choricius in Vil- loisoni Anecdotis Grecis, tom. II, pag. 57 : Τὸν φιλόστοργον ἀνεῖλον πατέρα, παιδὸς, οὗ μὴ φέρει τὴν τε- λεντὴν, ἀποστερήσαι" imo, φέροι. (15) Infra plene, ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν. Vide notata ad Syntip. pag. 79. 891 ADDENDA. 890 pio cujus causa perpetuus moror, atque omnis in- Α καὶ βασιλεῦ, ἐφ᾽ ᾧ λύπη διηνεχἠς χαὶ μέριμνα ábui- termissionis expers sollicitudo animum meum exest ac conficit.Pater autem ex hocipsosermone intimis visceribus discruciatus,ait:Dic mihi,charissime fili, quisnam sit hic marror qui te obsidet,ac statim eum in gaudium commutare studebo.Tum puer: Expone, inquit, quidnam cause sit cur hic detinear, atque inter muros et januas abs te concludar, eoquestatu sim, ut & nemine adiri ac cerni queam.Quoniam, o fili, inquit rex, nolo quidquam videas quod pectori tuo molestiam afferat,tibique voluptatem interpellat Siquidem hoc ago ac specto,ut in perpetuis deliciis, atque omni gaudio animique voluptate, omne vita tempus traducas. At velim scias.o here,inquit fllius ad patrem, me hoc modonon in gaudio atqueanimi voluptate, sed potius in afflictione atque ingenti angustia vitam agere; adeo ut ipse quoque cibus ac potus fastidio mihi et acerbitati sit ; etenim ges- tit animus ea que extra has januas sunt perspice- re. Quamobrem si me lzete ac jucunde vivere cupis, jube me arbitratu meo foras progredi, atque earum rerum quarum prospectus mihi negatur spectaculo animum oblectare. Hec ut rex audivit, maestitia affectus est, illud- que cogitabat fore, ut si illi quod petebat denega- ret, majorem ei ΠΙΦΤΟΤΕΠΙ ac sollicitudinem affer- ret. Quocirca se qui grata ipsi essent facturum dixit. Ac statimeximios equosac satellitum manum regie dignitaticongruentem parari jussit, eique fo- ras, quoties vellet,progrediendi potestatem fecit.lis autem qui cum eo versabantur summopere manda- vit ut curarent ne quid injucundi obviam haberet ; verum quidquid pulchrum et amoinum ac jucun- dum esset, ipsi ostenderent; choreasque in viis agitarent, suavissimisque cantionibus operam da- rent, ac varia spectacula constituerent, ut ipse mentem his rebus occuparet atque oblectaret. Cum igitur regis filius adhunc modum foras cre- bro progrederetur, quadam die ministrorum obli- vione factum est ut duos viros perspiceret, quorum alter lepra, alter cecitatelaborabat.Quos conspica- tus, atque animi meestitia affectus, ab iis qui secum erant quinam hi essent,et quodnam grave hoc spec- taculum esset, percontatus est; illi autem, cum id quod in ipsius aspectum venerat occultare non pos- sent, has humanas calamitates esse responderunt, qua ex corrupta materia, et corporevitiosis humo- ribus pleno,mortalibuscontingere solent.Tumille : Cunctisne hominibus hzc accidere consueverunt ? Non cunctis, inquiunt illi, verum iis duntaxat quo» rum valetudo propter improbos humores depravata sit. Rursum igitur sciscitari perrexit adolescens: Si nonomnes homines in has calamitates incidere con- sueverunt, sed quidam duntaxat, exploratumne est quinam sint quos malorum acerbitates arrepturs, sint ; an contra citra ullam distinctionem atque ex παυστος κατεσθίει µου τὴν ψυχήν. Ὁ δὲ xri U αὐτῶν τῶν ῥημάτων ἀλγήσας τὰ σπλάγχνα, ier Λέγε uot, τἔκνον ποθεινότατον, τίς d, συνέχουσά c λύπη, xai θἄττον αὐτὴν εἷς γαρὰν μεταμεῖγαι σπου- δάσω. Καὶ φησιν ὁ ma Τίς ὁ τρόπος τῆς dui ἐνθάδε χαθείρξεως, Ott ἐντὸς τειχέων καὶ πιλῶν συνἐχλεισάς µε, ἀπρόϊτον πάντη x7l ἀθέατον misi µε καταστήσας; Καὶ ὁ πατὴρ ἔφη Οὐ βούλομαι, 8 τἔχνον, ἰδεῖν σὲ τι τῶν ἁπηδιζόντων τὴν καρδίαν ew xal ἐγκοπτόντων σοι τὴν εὑὐφροσύνην. Ἐν τρυφῇ γὰρ διηνεκεῖ καὶ χαρᾷ πᾶσῃ xal θυμηδίᾳ (oui σε τὸν ἅπαντα διχνοοῦμαι αἷῶνα. ᾽Αλλ᾽ εὖ ἴσθι, à dé σποτα, φησὶν ὁ υἱὸς τῷ πατρὶ, τῷ τρόπῳ τούτῳ οὖχ ἐν χαρᾷ καὶ θυµηδίᾳ ζῶ, ἓν θλίψει δὲ μᾶλλον xi Β στενο΄(ωρίᾳ πολλῇ, ὡς καὶ αὐτὴν τὴν βρῶσίν τε χαὶ πόσιν ἀηδῆ uot καταφαίνεσθαι (76) καὶ πικρᾶν. Dolo γὰρ ὁρᾷν πάντα τὰ Ebo τῶν πυλῶν τούτων. B! οὖν βούλει ἐν ὀδύνῃ μὴ ζῇν µε, χέλευσον προέρχετι καθὼς βούλομαι, καὶ τέρπεσθαι τὴν φυχὴν τῇ 04 τῶν γενοµένων τέως ἀθεάτων µοι. 34 ῬἙλυπέθη ὁ βασιλεὺς ὡς ἤκουσε ταῦτα, xil διεσχόπει ὡς, tl χωλύσει τῖς ατήσεως, πγείονς αὐτῷ ἁνίας καὶ μερίµνης πρόξενος ἔσται. Καὶ, « "Ee σου, τἔχνον, εἰπὼν, τὰ καταθύµια ποιήσω, » ἴἵππους αὐτίκα ἐκλεχτοὺς xal δορυφορίαν τὴν fasti sp πουσαν εὐτρεπισθῆναι κχελεύσας, προέργεσθαι c3 τὸν ὅτε βούλοιτο διωρἰσατο, ἐπισκήψας τοῖς συνοῦ- σιν αὐτῷ μηδὲν ἀηδὲς εἷς συνάντησιν αὐτῷ ἄγεν, ἀλλὰ, πᾶν ὅ τι καλὸν xal τέρφιν ἐμποιοῦν, tovto ὑποδειχνύειν τῷ παιδὶ, χορούς τε συγκροτεῖ ἐν τας ὁδοῖς παναρµονίους χροτούντων ᾠδὰς καὶ ποχῖα θέατρα συνιστώντων, ὥστε τούτοις τὸν voUv αὐτοῦ ἀπασχολεῖσθαι καὶ ἐνηδύνεσθχι. ᾽Αμέλει οὑτωσὶ συχνάζων iv ταῖς προόδοις ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς, εἶδεν ἓν μιᾷ τῶν ἡ μερῶν, κατὰ λήθη τῶν ὑπηρετῶν, ἄνδρας δύο, ὧν ὃ μὲν λελωθημένο, τυφλὸς δὲ à ἵτερος ἦν' οὕς ἰδὼν, καὶ ἀπδισθεὶς τῷ Voy, λέγει τοῖς μετ) αὐτοῦ” Τίνες οὗτοι, καὶ πο ταπλ ἡ δυσχερὴς αὐτῶν θέα; Οἱ δὲ, μὴ δυνάµτοι τὸ εἷς ὅρασιν αὐτοῦ ἐλθὸν ἀποκρύψαι, ἔφησαν' [it ταῦτά εἶσιν ἀνθρώπινα, ἅτινα ἐξ ὕλης διεφθαρμέ- vns καὶ σώματος χακοχύµου τοῖς βροτοῖς συμθΣίνιν εἴωθε. Kal φησιν ὁ παῖς' Πᾶσι τοῖς ἀνθρώποις ταῦτα εισται συµθαΐνειν; Λέγουσιν Exstvor Οὐ mio, ἀλλ᾽ otc ἂν ἐκτραπείη τὸ ὑγιεινὸν ἐκ τῆς τῶν χυμῶν µοχθηρίας. Αὖθις οὖν ἐπυνθάνετο ὁ παῖς. El οὐ πᾶσι φησὶ, τοῦτο τοῖς ἀνθρώποις συµθαίνειν εἶωθεν, ἀλλὰ τισὶν, ἄρα γνωστοὶ καθεστήκασιν, οὕς μέλλει ταν: καταλήψεσθαι τὰ δεινάς fj ἁδιορίστως καὶ ἀπροόπτεν ὑφίσταται; 33 Λέγουσιν ixcivo Kol τίς τῶν ἐν. θρώπων τὰ μέλλοντα συνιδεῖν δύναται xal dxpibix ἐπιγνῶναι; κρεῖττον γὰρ ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦτο, (76) C, φαίνεσθαι: Libanius, t. I, p. 253 : µήτε ὄψεται ἔτι τοὺς ἐν ταῖς συνθήχαις ἐκείνους' ubi cod. 1000 θήχαις, omissa nunc commodissime preepositione, 893 VITA DARLAAM ET JOASAPH. 894 καὶ µόνοις ἀποχληρωθὲν τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς. Καὶ A improviso conflantnr ? Et quis tandem hominum, ἐπαύσατο μὶν ὁ τοῦ βασιλέως vió; ἐπερωτῶν, ὦδυ- νήθη δὲ τὴν χαρδίαν ἐπὶ τῷ ὁραβέντι, xxi ἠλλοιώθη ἡ μορφὴ τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἀσυνήθει τοῦ πρά- γµατος. responderunt illi, futura perspicere ac perfecte in- telligere queat ? Hoc enim humana naturae captum excedit, ac solis immortalibus diis attributum est. Hic percontandi quidem finem fecit regis filius; verum ex hujusmodi spectaculo dolorem animo cepit, reique novitafe ita affectus est, ut oris ipsius forma immutaretur. Μετ) οὐ πολλὰς δὲ ἡμέρας αὖθις διερχόµενος ἐν- τυγχάνει γέροντι πεπχλαιωμένῳ ἐν ἡμέραις πολλαῖς, ἐθῥικνωμένῳ μὲν τὸ πρόσωπο», παρειμένῳ δὲ τὰς Χνήμας, συγχεκυφότι, καὶ ὅλως πεπολιωµένῳ, ἔστε- ρημένῳ τοὺς ὁδόντας, καὶ ἐγκεκομμένα λαλοῦντι. Ἔκτεληξις οὖν αὐτὸν λαμθάνει' xol δὴ, πληδίον τοῦτον ἀγαγὼν, ἐπηρώτα μαθεῖν τὸ τῆς θέας mapi- δοξον. Οἱ δὲ συµπαρόντες εἶπον Οὗτος χρόνων ἤδη πλείστων ὑπάρχει, xal Χατὰ μιχρὸν μειουµένης αὐτῷ τῆς ἰσχύος, ἐξασθενούντων δὲ τῶν μελῶν, εἷς ἦν ópgc ἔφθασε ταλαιπωρίαν. Καὶ τί, φησὶ, τούτου τὸ τέλος; Οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ' 0ὐδὲν ἄλλο fj θάνατος αὐτὸν διαδέξεται. ᾽Αλλὰ καὶ πᾶσιν, ἔφη, τοῖς ἀνθρώ- ποις τοῦτο πβὀκειται;, Ἡ xal τοῦτο ἑνίοις αὐτῶν συµθαίνει; ᾿Απεχρίθησαν ἐκεῖνοι' El μὴ προλαθὼν ὁ θάνατος µεταστήσει τινὰ τῶν ἐντεῦθεν, ἀδύνατον, τῶν χρόνων προθαινόντων, μὴ εἷς ταύτης ἐλθεῖν τὴν πεῖραν τῆς τάξεως. Καὶ φησιν ὁ maig Ἐν πήσοις οὖν ἔτεσι τοῦτο ἐπέρχεταί τινι; xal εἰ πάντως πρό- χειται ὁ θάνατος, καὶ οὖκ ἔστι μέθοδος τοῦτον παρα- δραμεῖν, xal μηδὲ εἰς ταύτην ἐλθεῖν τὴν ταλαιπω- plav; Λέγουσιν αὐτῷ Ἐν ὁὀγδοήχοντα μὲν ἤ xal ἑχατὸν ἔτεσιν εἲς τοῦτο τὸ γῆρας 34 καταντῶσιν ol ἄνθρωποι, εἶτα ἀποθνήσκουσι, μὴ ἄλλως ἑἐνδεχομέ- νου. Χρέος γὰρ φυσικὸν ὁ θάνατός ἐστιν, ἐξ ἀρχῆς ἐπιτεθὲν τοῖς ἀνθρώποις, xal ἀἁπαραίτητος ἡ τούτου ἐπέλευσις. Ταῦτα πάντα ὡς εἶδέ τε xal Txoucty Ó συνετὸς ἐχεῖνος xal φρόνιµος νεανίας, στενάξας iv βάθους Χαρδίας, ἔφη Ἠικρὸς ὁ βίος οὗτος val πάσης ὁδύ- νης καὶ ἀηδίας ἀνάπλεως, tl ταῦτα οὕτως ἔχει. Καὶ πῶς ἀμεριμνήσει τις προσλδοκἰᾳ τοῦ ἀδήλου θα- νάτο», οὗ ἡ ἔλευσις οὐ µόνον ἀπαραίτητος, ἀλλὰ καὶ ἄδηλος, χαθὼς εἴπατε, ὑπάρχει; Καὶ ἀπῆλθε ταῦτα στρέφων ἐν ἑαυτῷ, καὶ ἀπαύστως διαλοχιζόµενος, xai πυχνὰς ποιούμενος περι τοῦ θανάτου τὰς ὑπο- µνήσεις, πόνοις τε καὶ ἀθυμίαις ἐκ τούτου συζῶν καὶ ἄπαυστον ἔχων τὴν λύπην. Ἔλεγε γὰρ ἐν ἑαυτῷ' Ἶδρά πντέ µε ὁ θάνατος καταλήψεται; xai τίς ἔσται ὁ μνήμην µου ποιούµενος μετὰ θάνατον, τοῦ χρόνου πάντα τῇ λήθῃ παραδ.δόντος; καὶ εἰ ἀποθανὼν εἷς τὸ gu ὂν διαλυθήσοµαι; ἤ ἔστι τις ἄλλη βιοτὴ καὶ ἕτερος κόσμος; Ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ὅμοια &maó- στως ὃ.ενθυµούµενος, ὠχριῶν κατετήχετο κατ ὄψιν δὲ τοῦ πατρὸς, ὅτε συνέθη τοῦτον ἀφικέσθαι, προσ- εποιεῖτο τὸ Ἰλαρὸν xal ἄλυπον, μὴ βουλόμενος elc γνῶσιν τῷ πατρὶ τὰ αὐτῷ μελετώμενα ἑλθεῖν. ᾿Επόθει δὲ ἀκατασχέτῳ τινὶ πόθῳ καὶ ἐγλίχετο ἑντυ- χεῖν τινι τῷ δυναμένῳ τὴν αὐτοῦ πληροφορῆσαι xap- δίαν, καὶ λόγον ἀγαθὸν ταῖς αὐτοῦ ἀχκοαῖς ἑνηχῆσαι. T^v προμνημονευθέντα δὲ παιδαγωγὸν αὖθις ἐπ- Rursum autem foras progrediens, in capularem quemdam senem incidit, rugata facie, fractis ac dis- solutis tibiis, curvo corpore, capite prorsus cano, qui preterea dentibus carebat,atqueconcisum quid- damet interruptum loquebatur.Stupore itaque cor- reptus, cum hominem eum proprius ad se adduci jussisset, eos qui tum aderant interrogabat ecquid - B nan tam insolens spectaculum esset. Illi autem dixerunt : Hic s&etate valde provectus, ac paulatim decedentibus ipsi viribus, membrisque imbecillita- tem contrahentibus,ad hanc quam cernis erumnam pervenit. Et quisnam, inquit ille, ipsius finis est? Nihil aliud.inquiuntilli, quam,mors ipsum excipiet. Omnibusne hominibus, inquit ille, hoc propositum est,an quibusdam duntaxat contingit?Responderunt illi: Nisi mors antevertens aliquem hinc abducat, fieri non potest quin temporis progressu status hu- jusce periculum non faciat. Tum adolescens: Quoto anno hoc cuipiam contingit ? atque prorsusne mori necesse est, neque ars ulla est qua mortem effugia- mus,atquein hanc calamitatem minime incidamus? Dicunt ei :Octogesimo, aut centesimo anno ad hanc senectutem homines perveniunt,ac deinde moriun. tur, nec aliter fleri potest. Debitum enim naturale mors est, hominibus ab initio impositum,neque ulla ratione ipsius adventus vitari potest. Hoc omnia, ut sagax ille ac prudens adolescens audivit atque intellexit, intimo corde ingemiscens, dixit : Acerba hzc vita est, atque omni dolore ac moestitia plena,si resita se habet.Et quonam modo quispiam in incerte mortis exspectatione, cujus adventus non modo vitari non potest, sed etiam, ut dixistis, incertus est, securo animo erit ? Abiitque hzc secum volvens atque assidue considerans,mor- tisque memoriam identidem animo repetens, ac deinceps in doloribus animique consternatione vi - vens,atque in perpetuo marore degens.Atque apud se dicebat :Ergone mors me aliquando corripiet ?Et quisnam erit qui mei post mortem meminerit,cum tempus omnia oblivione contriverit ? Num praterea mortefunctusin nihilum dissolvar;an contra,altera quadam vita est, et alter mundus? Hzc et his simi- liaperpetuo cogitans,palloreconficiebatur.Pressen- te tamen patre,si quando ad eum veniret.hilarem ac meerore vacuum animum przse ferebat, quod scili- cet ea qua cogitabat ad ipsius cognitionem venire nollet.Incredibilem autemin modum aliquem nan- cisci cupiebat, qui ipsius pectori certam fldem face- ret, ac bonum sermonem ipsius auribus instillare posset. Quocirca de paedagogo eo cujus ante mentionem 895 ADDENDA. 6 fecimus rursum quaerit num quem norit qui ad eam À Πρώτα, sU πού τινα γινώσκει τὸν δυνάµενον αὐτῷ συµ- rem cujus cupiditate flagrabatadjumento ipsi esse, ipsiusque mentem gravibus cogitationibus eestuan. tem,atque hujusmodi curam abjicere nequeuntem, confirmare possit. llle autem ea que prius dicta fuerant, in memoriam rursus ipsi revocans dicebat: Jam quoque prius tibi exposui quemadmodum pater tuus sapientesillos viros ac pietati colende devotos, qui de hujusmodi rebus disputant, partim obtrunca- rit, partim irato atque infenso animo expulerit, nec ullum ejusmodi in tota hac undique regione cogno- sco. Quo quidem nomine magna ille molestia im- pletus, gravique animi vulnere affectus, ei similis erat qui ingentem thesaurum amisit, atque in ejus investigatione mentem totam occupatam ac defixam habet. Ac proinde in perpetuo languore et sollici- tudine versabatur.omnesque mundi jucunditates et voluptates in ipsius oculis piaculi cujusdam et ex- secrationisinstarerant. Cum autem boc animi statu esset, ac magno cum gemitu bonum invenire cupe- ret, insomnis ille oculus, qui omnia cernit, atque omnes salvos fleri, et ad veritatis agnitionem venire θαλέσθαι 85 πρὸς τὸ ποθούµενον, xal τὸν νοῦν αὐτοῦ βεθαιῶσαι, δεινῶς ἱλιγγιῶντα dv. τοῖς λογισμοῖς, xal μὴ δυνάµενον ἀποθαλέσθαι τὴν περὶ τούτων φρον- τίδα. Ὁ δὲ, τῶν προειρηµένων πάλιν ἐπιμνησθεὶς, ἔλεγεν᾽ Εἶπόν σοι xal πρότερον ὅπως à πατηρ σον τοὺς σοφοὺς ἐχείνους καὶ ἀσκητὰς ἀεὶ περὶ τῶν τοιού. των φιλοσοφοῦντας, οὕς μὲν ἀνεῖλεν, οὓς δὲ μετ) ὁρ- γῆς ἐδίωξε, xal οὐ γινώσκω vuvl τινα τοιοῦτον ἐν sj περιχώρῳ ταύτῃ. Πολλοῦ δὲ ἐπὶ τούτοις ἄχθους ἐκεῖνος πληρωθεὶς, xai τὴν ψυχὴν δεινῶς χατατρω- θεὶς, ἐῴχει ἀνδρὶ θησαυρὸν ἀπολέσαντι μέγαν χαὶ εἷς τὴν αὐτοῦ ζήτησιν ὅλον αὐτοῦ τὸν νοῦν ἀσχολου. piv. Ἐντεῦθεν ἀγῶνι διηνεκεῖ xal µερίμνῃ ουν. έξη, xai πάντα τὰ ἡδέα καὶ τερπνὰ τοῦ κόσμου ἦν ἐν ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ ὡς ἂγος τι xal βδέλυγµα. Οὕτως οὖν ἔχοντι τῷ νέῳ καὶ ποτνιωμένῳ (77) κατὰ φυχὴν τὸ ἀγαθὸν εὑρεῖν, εἶδεν αὐτὸν ὁ πάντα βλέπων ὀφθαλ- μὸς, xal οὐ παρεῖδεν ὁ θέλων πάντας σωθῆναι χαὶ εἷς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν (78) ἀλλὰ, τὴν συνήθη αὐτῷ φιλανθρωπίαν καὶ ἐπὶ τούτῳ δείξας, ἐγνώρι σεν ὁδὸν ἦν ἔδει πορεύεσθαι (19) τρόπῳ τοιφὸς vult (I Tim. 11), ipsum aspexit, suamque ipsi consuetam benignitatem ostendens, quodnam iter tenen- dum esset, hoc modo demonstravit. Car. VI. -— Erat enim eo tempore monachus quidam divinarum rerum peritus, vitaque ac sermo- neornatus,atquein omni monastica vivendi ratione summopere versatus: unde oriundus, aut ex quo genere, dicere nequeo, verum in solitudine quadam Sennaaritidis terre domicilium habens, ac sacerdo- tii dignitate preditus. Huic porro seni Barlaam no- ΚΕΦ. Ὁ. Ἐγένεο γὰρ xat! ἐχεῖνον τὸν χαιρὸν μοναχός τις, 86 σοφὸς τὰ θεῖα, Bi τε xoi λόγψ χοσμούµενος, xal εἰς ἄκρον πᾶσαν μοναχικὴν pit ελθὼν πολιτείαν 90sv μὲν ὁρμώμενος xai ἐκ olov γένους οὐκ ἔχω λέγειν, ἐν πανερήμῳ δὲ tw τῆς Σενααρίτιδος (80) γῆς τὰς οἰκήσεις ποιούµινος, xii τῆς Ἱερωσύνης τετελειωμένος τῇ ἹΧάριτι. Βαρλαὶμ men erat. Hic igitur cum divino quodam admonitu, ᾳ ἦν ὄνομα τούτῳ τῷ Ὑέροντι. Οὗτος οὖν ἀποχαλύψει quonam statu regis filius esset comperisset, e soli- tudine egressus, ad cultam et habitabilem terram profectus est ; mutatoque babitu suo, atque indutis mundanis vestibus, et conscensa navi, ad Indorum regnum secontulit, ac mercatorem se essc fingens, in eam urbem in qua regis fllius palatium habebat ingreditur.Permultosque dies illic commoratus,qui rerum ipsius status esset diligenter exquisivit, et quinam essent qui proprius ad eum accere sole- rent :cum igitur pedagogum eum de quo superiusa nobis mentio facta estipsiomnium familiarissimum esse intellexisset, seorsim eum conveniens, his ver- bis usus est: Scias velim, domine mi, me mercatorem esse, atque ex longinquaregione venisse, eximiique pretii lapidem habere, cui nullus unquam similis inventus (71) De verbo ποτνιᾶσθαι vide not. ad Aristen. Philothei Parerga Φνῶνα, iv d κατακλιθέντες διελεγόµεθα, καὶ àm' ὀλίγον περιεργασά Mp τὰς χεῖρας. καὶ πολλὰ ποτνιώµενον ἀπάγουσιν dx τοῦ παραχρῆμα sl; δεσµωτήριον’ Cod. 2108: Κορνη vti θεόθεν αὐτῷ γενομένῃ γνοὺς τὰ κατὰ τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως, ἐξελθὼν τῆς ἐρήμου, πρὸς τὴν οἶκου:' µένην κατῆλθε. Καὶ, ἀμείψας τὸ ἑαυτοῦ σχῖμαε, ἱμάτιά τε κοσμικὰ ἀμφιασάμενος, καὶ νυηὸς ἐπιδὸς ἀφίκετο εἷς τὰ τῶν ᾿νδῶν βασίλεια, καὶ ἐμπόρου ὑποδὺς προσωπεῖον, τὴν πόλιν καταλαμθάνει, ἔνθς δὴ ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς τὸ παλάτιον εἶχε. Καὶ, ἡμῖ- pac διατρίψας ἐχεῖσε πολλὰς, ἠκριθολογήσατο τὰ xat αὐτὸν xai τίνες ol τούτῳ πλησιάζοντες. Μαθὼν οὖν τὸν ἀνωτέρω ῥηθέντα παιδαγωγὸν πάντων αὐτῷ μᾶλλον οἰκειότατον εἶναι, προσελθὼν αὐτφ κατ ἰδίαν, Eon: Γινώσκειν σε βούλομαι, χύριέ µου, ὅτι ἔμπορος ἐγὼ ix μακρᾶς ἐλήλυθα χώρας, καὶ ὑπάρχει μοι λίθος τίμιος, ᾧ παρόμοιος πώποτε οὐχ εὑρέθη. Kei p. 45: Φθάσαντες δὲ καὶ εἷς τὸν le. µενοι ἕκαστον ἡμῶν, ἐπιθάλλουσι ty ποτνιωµενον xai δεινοπαθοῦντα. Inde et ἐπιθάλλουσι scripsi pro vulgato ἐπιθάλλωσι. . (78) B, θεὸς pro ó90, Siracide xv, 18, Dominus dictus est πάντα βλέπων, — Paul. I Tim. i 3: Evo- πιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ, ὅς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι... ἑλθεῖν. Et in B est ἀνθρώπους. (79) Psal. σκι, 8: Γνώρισόν pot, Κύριε, ὁδὸν ἐν 7] πορεύσομαι. (80) Est nota γῆ Σεναὰρ ex Gen. x, 10; Dan. 1, 2. Lemma metricum in À : Τὴν τοῦ Βαρλα ἆμ ἀποχά» λυψιν ὃρα, Ol τόπῳ δὲ τὴν ἁσχησιν ἦν τελῶν. Politicus poetaster debebat scribere, οἵῳ τελῶν δὲ *. ἆ fy τόπφ. hremius Chron. 753: Eia προέστη τῆς θεοῦ Ἐκκλησίας Μαξιμιανὸς προστάτης ὀρθοφρονᾶν (vel scribendum ὀρθοφόνων « Orthodororum, » vel transponendum, ὀρθοφρονῶν προστάτης). Όὐπερ Μ΄ γόντος ἐνθρονίζεται 8p ϱ004, 9621, 98506, wp Πρόκλος... Ποιμὴν ἀγαθὸς καὶ νομεὺς ψυχοτρόπος, scrib. ψυχοτρόφος. G. " VITA BARLAAM ΕΤ JOABAPH. 898 οὐδενὶ μέχρι τοῦ νῦν τοῦτον ἐφανέρωσα, col δὲ κατά- À est.quemque nemini adhuc ostendi. Tibi autemhoc δηλον ἤδη ποιῶ, συνετόν τε καὶ νουνεχῆ βλέπων ct ἄνδρα (81), ὡς ἂν εἰσαγάγῃς 3 ps. πρὸς τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως, καὶ ἐπιδώσω τοῦτον αὐτῷ. Πᾶντων γὰρ τῶν χαλῶν ἀσυγχρίτως ὑπερέχει' δύναται καὶ τυφλοῖς τῇ καρδιφ φῶς δωρεῖσθαι σοφίας, νγωφῶν δὲ ὦτα ἀνοίγειν, ἀλάλοις τε φωνὴν διδόναι,. καὶ ῥῶσιν τοῖς νοσοῦσι παρέχειν τοὺς ἄφρονας σοφίζει, δαί- µονας διώχει, καὶ πᾶν ὅ τι καλὸν xal ἐράσμιον ἀφθό- νως χορηγεῖ τῷ χεκτηµένῳ αὐτόν, Λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ παιδαγωγός Ορῶ σε ἄνθρωπον σταθεροῦ καὶ βεθηκότος φρονήµατος' τὰ δὲ ῥήματά σου Ἀμετρά σε γαυχᾶσθχι ἐμφαίνουσι. Λίθους γὰρ xai µαργαρίτας πολυτελεῖς καὶ πολυτίµους πῶς ἄν σοι διηγησαίµην ὅσους ἑώραχα ; Ἔχοντας δὲ τοιαύτας ἄς εἴρηκας δυναᾶ- μεις οὔτε εἶδον, οὔτε Άκουσα, Ὅμως ὑπόδειξόν µοι αὐτὸν, καὶ, εἰ ἔστι κατὰ τὸ ῥῆμά σου, θᾶττον εἰσάγω τοῦτον πρὸς τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν, xal τιμὰς ὅτι µεγίστας καὶ δωρεὰς λήψῃ παρ αὐτοῦ. Πρινὴ δὲ βεθαιωθῆναί µε τῇ ἀφευδεῖ τῶν ὀφθαλμῶν ὁράσει, ἁδήώνατόν µοι τῷ iui δεσπότῃ xai βασιλεῖ περὶ πράγματος ἀφανοῦς ταῦτα δὴ τὰ ὑπέρογκα &mav- χεῖλαι, Ὁ δὲ Βαρλαὰμ ἔφη Καλῶς εἶπας μήτε ἑωρακέναι πώποτε µήτε ἀχηκοέναι τοιαύτας δυνά- μεις καὶ ἐνεργείας ὁ γὰρ πρὸς σὲ µου λόγος οὐ περί του τυχόντος ἐστὶ πράγματος, ἀλλὰ θαυμαστοῦ τινος xai μεγάλου. Ὅτι δὲ ἐζήτησας τοῦτον θεάσασθαι, ἄκουσον τῶν ἐμῶν ῥημάτων. Ὅ λίθος οὗτος ὁ πολύτιμος μετὰ τῶν προειρημέ- νων ἐνεργειῶν xal δυνάµεων, ἔτι xal ταύτην κέκτη- ται τὴν ἰσχών οὐ δύναται θεάσασθαι σὐτὸν ἐχ τοῦ προχείρου ὁ μὴ ἔχων ἐῤῥωμένην μὲν τὴν ὅρασιν καὶ ὑγιαίνουσαν, ἁγνὸν δὲ 38 τὸ σῶμα καὶ πάντη ἁμό- λυντον. Ei γάρ τις, μὴ τὰ δύο ταῦτα χαλὰ ἔχων, προπετῶς ἐμθλέψειε τῷ τιµίῳ λίθῳ τούτῳ, xal αὖ- τὴν δήπου fjv ἔχει ὁπτικὴν δύναμιν καὶ τὰς φρένας προσαπολέσειεν. ᾿Βγὼ δὲ, οὐχ ἀμύήτος τῆς ἱσποικῆς ἐπιστήμης ὑπάρχων, καθορῶ σου τοὺς ὀφθαλμοὺς μὴ ὁγιῶς ἔχοντας, xal δέδοικα μὴ καὶ ἧς ἔχεις ὁρά- σεως στἐρησιν προξενῄσω. ᾽Αλλὰ τὸν υἱὸν τοῦ βασι- λέως ἀκήκοα βίον μὲν ὄχειν σώφρονα, τοὺς ὀφθαλμοὺς δὲ ὡραίους καὶ ὑγιῶς ὁρῶντας" τούτου χάριν ἐκείνῳ ὑποδεῖξαι τὸν θησαυρὸν τοῦτον τεθάῤῥηχα, Σὺ οὖν μὴ ἀμελῶς περὶ τούτου διατεθῇς, μηδὲ πράγματος τοιούτου τὸν κὐριόν σου ἁἀποστερήσῃς. 'O δὲ πρὸς declaro,quod te prudentem ac cordatum virum esse videam, ut me ad regis filium introducas, ipsique eum donodem.Siquidem bonaomnia invomparabi- liter antecellit. Nam et iis qui cordis oculis capti sunt.sapientie lucem affert, et surdis aures aperit, et mutis vocem impertit,et egrotantes insanitatem asserit, οἱ stultes sapientia donat, et diemones pel- lit, ac denique quidquid pulchrum et expetendum est, domino suo uberrime suppeditat. Ait ad eum pedagogus : Te quidem hominem gravisatque con- stantis animi esse video; ceterum verbatua immo- dicam quamdam jactantiam prse se ferunt. Quod enim excellentes atque ingentis pretii lapides et uniones viderim,quonam modo enumerando recen- sere queam ?nec tamen unquam aut vidi aut audivi qui eas quas commemorasti vires haberent. Verum- tamen eum mihi ostende, ac si talis est qualem ais, sine ulla cunctatione ad regis filium te introducam, qui te maximis honoribus ac beneficiis ornabit. Pri- usquam autem per ipsum oculorum obtutum, qui falli nequit,dicta tua conflrmaris,fleri non potest ut domino meo ac regi de re incerta et incognita heec tamimmodicaac protumidarenuntiem.Dixit autem Barlaam : Recte dixisti, te hujusmodi viresacfacul- tates nec unquam perspexisse, nec audisse.Etenim oratio ad te mea non dere vulgari,sed ingenti qua- dam et admiranda est. Quod autem eum cernere quasivisti, audi quid dicam. Lapis hic summi pretii,preter eas quas dixi vires et facultates,hanc etiam habet.Eum enim prompte ac facile prospicere non potest, qui sanum ac fir- mum oculum, corpusque purum atque ab omni spurcitie alienum non habet.Nam si quis,his dua- bus rebus nonrecte comparatis,in hunc pretiosum lapidem oculos temere ac petulanter injiciat, ipsa quoque scilicet qua praeditus est cernendi vi ac mente insuper mulctabitur. Ego porro, utpote me- dicine minime rudis et ignarus, oculos tuos parum sanos esse conspicio : ac proinde vereor ne hanc quoque quam habes cernendi facultatem amittas. Verum de regis filio audivi, eum tam vita castitate preditum esse, tum pulchros ac perspicaces oculos habere Quocircathesaurum hunc ipsi ostendere mi- nime dubitabo. Quamobrem ne commiseris ut hoc negligas, ac re tanti momenti dominum tuum pri- αὐτὸν, Kai el ταῦτα, φησὶν, οὕτως ἔχει, µή µοι τὸν [) ves. Illeautem ad eum dixit : Si hac ita se habent, λίθον ὑποδείξης iv ἁμαρτίαις γὰρ πολλαϊῖς ὁ βίος μου ἑῤῥύπωται οὐχ ὑγιῶς δὲ καὶ τὴν ὅρασιν, καθὼς εἶπας, κέχτηµαι. ᾽Αλλ᾽ ἐγὼ, τοῖς σοῖς πεισθεὶς ῥή- paci, Ὑγνωρίσαι ταῦτα τῷ κυρίῳ µου καὶ βασιλεῖ οὐκ ὀχνήσω. E!ns ταῦτα, xal εἰσελθὼν κατὰ µέρος πάντα τῷ υἱῷ τοῦ βασιλέως ἀπήγγειλεν. Ἐκεῖνος δὲ, d Ίκουσε τὰ τοῦ παιδαγωγοῦ ῥήματα, χαρᾶς τινος xai θυμµηδίας πνευματικῆς ᾖσθετο, τῇ αὐτοῦ ἐμπνευσάσης καρδίᾳ, καὶ, ἔνθους ὥσπερ ἨὙενόμενος τὴν φυχἠν, ἑχέλευσε θἄττον εἰσαγαγεῖν τὸν ἄνδρα. (81) A, συνετόν σε xal. ν.βλ.Ἀ. ne mihi lapidem ostendas, siquidem plurimis pec- catis vita mea inquinata est, ac preterea ne oculos quidem satis sanos habeo. De hac autem re domi- num meum regem certiorem facere minime cuncta- . or. Hoc sermone habito, ad regis fllium in- gressus, omnia ei sigillatim exposuit. Ille autem ut preceptoris verba audivit,spirituali quadam letitia et voluptate pectus suum afflari sensit; ac velut numine correptus, hominem celeriter introduci jussit. 899 ADDENDA, € Ut igituringressus est Barlaam,eique quam con- Α — 'Q« οὖν εἰσῆλθεν 6 Baplaàg, καὶ δίδωκεν αὐτῷ veniebat pacem dedit, sedere jussus est. Cumque preceptor secessisset,Josaphat ad senem dixit: Ve- lim mihi pretiosum illum lapidem ostendas, de quo magna etadmirandaabs te commemorari prreceptor meus mihi narravit. Barlaam autem suam ad eum disputationem ad hunc modum auspicatus est:Haud- quaquam smquum est,o rex, ad illustrem tuam er- cellentiam quidquam falso et inconsiderate a me di- ci.OÓmniaenim que de me ad te allatasunt vera atque ab omni dubitatione aliena sunt. Verum nisi pru- dentis tue prius periculum fecero, nefas est hoc mysterium tibi declarare.Ait enim Dominus meus: Exiit qui seminat seminare. Et dum seminat, alia quidem ceciderunt secus viam,et volucres coli co- mederunt illa. Alia ceciderunt super petrosa, ubi B non erat terra multa, et confestim exorta sunt, eo quod non haberent terram multam.Sole vero exorto tstuaverunt, et quia non habebant radicem, arue- runt. Alia autem ceciderunt inter spinas,et surgen- tes spinzsuffocaveruntea.Alia postremo ceciderunt in terram bonam, et dederunt fructum centuplum (Matth. xin). Quocircasi in corde tuo frugiferam ac bonam terram invenero,divinum semeninte conji- cere,atque ingens mysterium tibi aperire minime dubitabo.Si autem petrosa ea et spinea fuerit, via- que a quolibet calcata,omnino salutare hoc semen haudquaquam serere,ipsumque avibus et feris,ante quas margaritas projicere mihi prorsusinterdictum est, in predam objicere prestiterit. Verum de te melioraac saluti viciniora confido : nempe quod et lapidem qui pretium omne superat videbis, ac per luminis ipsius splendorem hoc consequeris,ut ipse quoque lumen efficiaris, fructumque centuplum feras. Etenim tua causa longam viam conflcere studui, utque nunquam vidisti, tibi ostenderem, atque ea docerem que nunquam audisti. Dixit autem ad eum Josaphat : Equidem ipse.ve- nerande senex. incredibili quodam,atque ejusmodi, quod nullo modo coerceri queat, desiderio teneor, novum quemdam ac bonum sermonem audiendi.At- que ignis in pectore meo incensus est, qui me ad necessariasquasdam quiestiones intelligendas vehe- menter inflammat. Caeterum adhuc hominem nan- cisci mihi non licuit, qui de hac re certam mihi fidem facere posset. Quod si sapientem quemdam, et doctrina praeditum virum nactus fuero, ac salu- tarem sermonem audiero,nec avibus,ut opinor,nec feris eum tradam ; nec rursum petrosus et spineus, ut tuis verbis utar, ero. Quin potius et candido ac sincero animo eum excipiam,et erudite ac diligenter C D τὴν mpimousav εἰρήνην (82), ἐπέτρεψεν αὐτὸν xa. εσθῆναι, xal, τοῦ παιδαγωγοῦ ὑποχωρήσαντος, Jim 6 89 ᾿Ιωάσαφ τῷ γέροντι' Ὑπόδειξόν µοι τὸν πολύ- ttov λίθον, περὶ οὗ μεγάλα τινὰ xal θαυμαστὶ λέγειν σε ὁ ἐμὸς παιδαγωγὸς διηγήσατο. Ὁ ἃ Βαρλαὰμ οὕτως ἀπήρξατο τῆς πρὸς αὐτὸν διαλί- ξεως' Οὐ δἰκαιόν ἐστιν, ὦ βασιλεὺ, ψευδῶς τι καὶ ἀπερισκέπτως πρὸς τὸ ὑπερἔχον τῆς σῆς δόξης M- ειν µε πάντα γὰρ τὰ δηλωθέντα σοι παρ ἐμοῦ ἀληθῆ cle: xai ἀναμφίλεκτα. ᾽Αλλ', el μὴ πρότερον δοχιμὴν τῆς σῆς λαθω φρονήσεως, οὐ θέμις τὸ µυστή- prov φανερῶσαί σοι. Φησὶ γὰρ ὁ ἑἐμὸς Δεσπότης (83y Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν, d μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδὸν, καὶ ἦλθε τὰ πετεινὰ xal κατέφαγεν αὑτά' ἄλλα δὲ ἔπεσε παρὰ τὰ πετρώδη, ὅπου οὖκ εἶχε γῆν πολ- Av, καὶ εὐθέως ἐθλάστησε, διὰ τὸ µή ἔχειν file γῆς, ἡλίου δὲ ἀνατείλαντος ἑκαυματίσθη, καὶ, διὰ ὁ μὴ ἔχειν ῥίζαν, ἐξηράνθη' ἄλλα δὲ ἔπεσεν ἐπὶ τὰς ἀκάνθας, καὶ ἀνέθησαν αἱ ἂχανθαι καὶ ἀπέπνισ αὐτά' ἄλλα δὲ ἔπεσεν ἐπὶ τὶν γῆν τὴν καλὴν, καὶ ἐδίδου καρπὸν ἑκατοστεύοντα. Et μὲν οὖν qi εὕρω ἓν τῇ καρδίᾳ σου καρποφόρον χαὶ ἀγαθὴν, oos ὀχνήσω τὸν θεῖον σπὀρον ἐμφυτεῦσαί σοι χαὶ gne ρῶσαι τὸ μέγα μυστήριον’ εἰ δὲ πετρώδης αὕτη xui ἀκανθώδης ἑστὶ xal ὁδὸς πατουµμένη τῷ flovloubw παντὶ, κρεῖττον µηδόλως τοῦτον δὴ τὸν σωτήριον χα- ταθαλεῖν σπόρον καὶ εἷς διαρπαγὴν αὐτὸν θεῖναι τοῖς πετεινοῖς xal θηρίοις, ὦν ἔμπροσθεν ὅλως μὴ fric τοὺς µαργαρίτας ἐντέταλμαι (84). )Αλλὰ πέπεισμαι 40 περὶ σοῦ τὰ κρείττονα xai ἐχόμενα σωτηρίας, ὅτι καὶ τὸν λίθον ὄψει τὸν ἀτίμητον, καὶ τῇ a τοῦ φωτὸς αὐτοῦ φῶς xxi αὐτὸς ἀξιωθήσῃ γενέσθαι, καὶ καρπὸν ἑνέγκῃς ἑκατοστεύοντα (85). Διὰ σἳ T3 ἔργον ἐθέμην καὶ μακρὰν διήνυσα ὁδὸν, τοῦ ὑπο- δεῖξαί σοι ἆ οὐχ ἑώραχας πώποτε καὶ διδάζαι d o ἀχήγοας, Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Ἰωάσαφ (86) Ἐγὼ μὲν, πρεσθύτα τίµιε, πὀθῳ τινὶ καὶ ἔρωτι ἀκατασχίτῳ ζητῶ λόγον ἀκοῦσαι xatvóv τινα xal ἀγαθὸν, καὶ v3 ἔνδοθεν ἐν τῇ καρδίᾳ µου ἐκκέκαυται δεινῶς oM µε καὶ παρορμῶν μαθεῖν ἀναγκαίας τινὰς συζητή- σεις’ οὐκ ἔτυχον δὲ µέχρι τοῦ νῦν ἀνθρώπου ὃν µένου πληροφορῆσαί µε περὶ τούτων. Et δὲ τύχω σοφοῦ τινὸς xal ἐπιστήμονος, xai ἀκούσω λόγου σωτηρίας, οὔτε πετεινοῖς, ὡς οἴμαι, τοῦτον ἐκδώσω, οὔτε θηρίοις, οὔτε μὴν πετρώδης Φφανήσοµαι; ὡς ἔφης, οὔτε ἀκανθώδης, ἀλλὰ xal εὐγνωμόνως ὄξζο- pat καὶ εἰδημόνως τηρήσω. Σὺ δὲ, sf τι τοιοῦτον ἐπίστασαι, μὴ διακρύψῃς ἅπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ἀνάγγειλόν uot. Ὡς γὰρ Ίκουσα ἐκ -μακρᾶς ἀφικέσθαι σε Tho (82) Εἱρήνην δοῦναι formula est salutandi orientalis. Vid. Raphel. ad Joan. xiv, 27, ubi frustra, pulo Grotio contradicitur. (83) Christus apud Mattheum xir; Luc. vir ; Mars. iv. (84) Nota Christi verba apud Mattheum vr, 6 : Mi, δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς χυσὶ, μηδὲ βάλητε τοὺς pere τας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων. (85) Lemma metricum in Α : Πρόῤῥησις ὧδε Βαρλαάμ σαφὴς πέλει. (86) Lemma metricum in A : ᾽Αρχὴ λόγων ἐνταῦθα τοῦ ᾿Ιωάσαφ. 901 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 902 Ίσθη µου f φυχἡ, xal εὔελπις ἐγενόμεν διὰ σοῦ τοῦ À conservabo. Tu vero si quis ejusmodi nosti, ne ποθουµένυυ ἐπιτυχεῖν. Διὰ τοῦτο xal θᾶττον εἶσ- ἡγαγόν σε πρός µε xal προστηνῶς ἐδεξάμην, ὥσπερ τινὰ τῶν συνήθων µοι καὶ ἡλικιωτῶν, εἴπερ οὐ ψευ- σθήσοµαι τῆς ἐλπίδος, Καὶ ὁ Βαρλαὰμ ἔοη' Καλῶς ἐποίησχς τοῦτο xal 48 diio; τῆς σῆς βασιλικῆς µεγαλοπρεπείας , ὅτι μὴ τῇ φαινομένῃ προσέσχες εὐτέλείᾳ, ἀλλὰ τῆς κεκρυµµένης ἐγένου ἐλπίδος. quaesoidreticeas, verum mihi narres. Quamprimum enim e longinqua regione te venisse audivi, animi voluptate affectus sum, atque in bonam spem veni fore ut opera tua id quod cupiebam consequerer. Eoque nomine statim te ad me introduxi,comiter- que tanquam familiarium meorum et :&qualium ali- quem excepi. Átque utinam spe mea minime fallar! Dixit autem Barlaam : Praeclare, atque ut regia magnificentia dignum erat, hoc fecisti, ut non ad externo vilitatis speciem animum adjiceres, verum abstruse spei teipsum traderes. ν γὰρ (87) τις βασιλεὺς μέγας xal ἔνδοξος, καὶ ἐγένετο, διερχοµένου αὐτοῦ ἐφ᾽ ἅρματος χρυσοκολλή- του καὶ τῆς (88) βασιλεῖ πρεπούσης δορυφορίας, ὑπαντῆσαι δύο ἄνδρας, διεῤῥωγώτα μὲν ἠμφιεσμέ- νους xal ῥερυπωμένα (89), ἐκτετηχότας δὲ τὰ πρόσ- ωπα xai λίαν κατωχριωµένους * ἦν δὲ γιώσκων τούτους ὁ βασιλεὺς τῷ ὑπωπιασμῷ τοῦ σώματος xai τοῖς τῆς ἀσήσεως ἱδρῶσι τὸ σαρκίον ἐκδεδαπανη- Χότας. Ὡς 60v εἴδεν αὐτοὺς, χαταπηδήσας εὐθὺς τοῦ ἅρματος xai ἐπὶ τὴν γῆν πεσὼν, προσεχύνησε, xai ἀναστὰς Ππειριεπλάκη αὐτοῖς προσφιλέστατα κατ- ασπαζόµενος. Οἱ δὲ μεγιστᾶνες αὐτοῦ καὶ ἄρχοντες ἐδυσχέραναν ἐπὶ τούτῳ, ἀνάξια τῆς βασιλικῆς δόζης πεποιηκένχι αὐτὸν νοµἰίζοντες' μὴ τολμῶντες δὲ χατὰ πβόσωπον ἑλέγχειν, τὸν γνήσιον αὐτοῦ ἀδελ. φὸν ἔλεγον λαλῆσαι τῷ βασιλε; μὴ τὸ ὄψος τοῦ δια- δήµατος οὐτωσὶ καθ»θρίζειν. Τοῦ δὲ εἰπόντος ταῦτα τῷ ἀδελφῷ xal καταμεμψαμένου τὴν ἄκαιρον αὐτοῦ σµικρολογίαν, δέδωκεν αὐτῷ ἀπόκρισιν ὁ βασιλεὺς, ἣν οὐ συνΏκιν ὁ dde) gc αὐτοῦ. Ἔθος γὰρ ἦν ἐκείνῳ τῷ βασιλεῖ, ὅταν ἀπόφασιν θανάτου Χατὰ τινος ἐδίδου, χήρυκα sl; τὴν αὐτοῦ θύραν ἀποστέλλειν μετὰ σάλπιγγος τεταγµένης εἷς τοῦτο" καὶ tfj φωνη τῆς σάλπιγγος ἐκείνης στοντο πάντες θανάτου ἔνοχον ἐκεῖνον ὑπάρχειν. ᾿Εσπέρας 43 o)v καταλαθούσης, ἀπάστειλεν ὁ βασιλεὺς τὴν σάλπιγγα τοῦ θανάτου σαλπἰζειν ἐπὶ τῇ θυρᾳ τοῦ οἵκου τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ. Ὡς οὖν ἤκουσε, ἐκεῖνος τὴν σάλτιγγα τοῦ θανάτου, ἀπέγνω τῆς ἑαυτοῦ σω- τηρίας xai διέθετο τὰ κατ αὐτὸν ὅλην τὴν νύκτα" ἅμα δὲ πρωῖ, ἀμφιασάμενος µέλανά xai πενθήρη (90), ετὰ γυναικὸς καὶ τέκνων ἀπέρχεται εἷς τὴν θύραν τοῦ παλατίου κλαίων xxi ὀδυρόμενος. Εἰσαγαγὼν δὲ αὐτὸν ὁ βασιλεὺς, καὶ οὕτως ἰδὼν ὀλοφυρόμενον, ἔφη" Ὦ ἀσύνετε xal ἄφρον, sl σὺ οὕτως ἐδειλίασας τὸν χήρυκα τοῦ ὁμοτίμου σου ἀδελφοῦ, πρὸς ὃν οὐδὲν ὅλως ἑαυτὸν ἡμαρτηχέναι γινώσχεις, πῶς ἐμοὶ µέμψιν ἐπήγαγες ἐν ταπεινώσεν ἀσπασαμένῳ τοὺς κήρυκας τοῦ θεοῦ µου. τοὺς εὐηχέστερον σάλπιγγος µηνύοντάς, µοι τὸν θάνατον καὶ τὴν φοθερὰν τοῦ Δεσπότου ὑπάντησιν, ᾧ πολλὰ καὶ µεγάλα ἐμαυτὸν ἡμαρτηκέναι ἐπίσταμαι ; ᾿δοὺ τοίνυν τὴν σὴν ἑλέγ- yov ἄνοιαν τούτῳ δλ τῷ τρόπῳ ἐχρήσάμην, ὥσπερ Erat enim aliquando magnus quidam et illustris rer, cui, cum in aureo curru, satellitum manu re- gie majestati digna cinctus iter faceret,contigit ut duos viros, laceris ac sordidis vestibus, atque ore macie confecto,ac majorem in modum pallido, ob- D vios haberet. Regi porro exploratum erat eos cor- porisafflictatione ac vit: Deoconsecrate laboribus carnes suas ita confecisse. Ut igitur eos vidit, e curru statim desiliens, atque humi prostratus,eos adoravit; ac deinde surgens,amicissime complexus est, et salutavit. Proceres autem ipsius ae prevfecti hoc moleste tulerunt, eum facinus regia gloria in- dignum admisisse existimantes. Verum cum coram ipsum reprehendereminimeauderent,cum germano ipsius frater agebant, ut regem admoneret,ne dia- dematis amplitudinem etsublimitatem ad hunc mo- dum dedecore ac contumelio afficeret. Cum itaque ipse hac fratri dixisset, atque intempestivam εί preposteramipsius humilitatem accusasset,respon- sum ipsi rex dedit, quod a fratre minime intelle- ctum est. Mos enim regi eratut cum aliquem morte multa- ret, praeconem cum tuba,que quidem mortis idcirco dicebatur, ad ipsius fores mitteret, atque ex tuba illius clangore omnes ei moriendum esse intellige- bant. Itaque cum advesperasset, lethalem tubamad fratris sui fores clangorem edituram rex misit. Ut igitur ille hanc tubam audivit, desperata salute per totam noctem domesticis rebus consuluit. Mane autem atra ac lugubri veste indutus, cum uxore ac liberis ad palatii fores flens ac lamentans profectus est. Cum autem rex ipsum ad se admisisset, atque ita ejulantem vidisset, his verbis usus est : O stulte ac demens, si fratris tui, cum quo idem tibi genus et par honor est, in quem nullius omnino sceleris tibi conscius es, preconem ita extimuisti; quonam modo mihi reprehensionis notam idcirco inussisti, quod Dei mei precones, qui mortem, ac Domini in quem me multa et gravia scelera perpetrasse scio pertimescendum adventum mihi quavistuba voca- liusaltiusquedenuntiant,humiliter ac demisse salu- larim?En igituruttuam dementiam coarguerem,hac ratione usussum,quemadmodum etiam eos qui tibi ut mereprehenderes,in animum induxerunt,statim (8) Lemma metricum in codice A : Παρσθολὴ πρώτη γε αὕτη τυγχάνει. 88) Forsan xa! μετὰ τῆς. (89) De hac perfecti forma, t. III, p. 459. Cf. modo (90; C, µελανά. De adjectivo µελανος 1. III, p. 151. . 98, 19. esychius : περχνὸν, µελανόν. C. πενθ. ἵμάτια, 11 p. 44, 7, ῥερ. ἵμάτια' quo nomine facile carebimus. Cf. pag: 43, 905 ADDENDA. UT stolidosetamentes esse demonstrabo. Atque ita cu- À οὖν καὶ τοὺς ὑποθεμένους σου τὴν κατ ἐμοῦ uiuis ratum et utiliter instructum fratrem suum, domum remisit. Jussit autem e ligno quatuor arcas effici:xquarum cum duasundique auro contexisset.fetidaque cada- verum ossa in eas injecisset, aureis seris eos obflr- mavit ; reliquisautem duabus pice ac bitumine obli- tis, pretiosisque lapidibus et exquistis unionibus, omnique unguentaria fragrantia impletis, asperis- quefunibus constrictis, proceres eos, a quibusob vi- rorum illorum occursum reprehensus fuerat, ad se accivit, ipsisque quatuor has arcas proposuit, ut quanti he, quantiqueilla pretii essent zestimarent. Illiautem duaseas quzinaurato erant, maximi pre- lii esse asserebant; neque enim aliter fleri posse in- quiebant, quin in ipsis regia, corone ac cingula re- condita essent. Eas contraqua pice ac bitumine obli- te erant, vilesomninoacnullius pretii esse aiebant. Rexautem ipsis dixit: Ne mequidem fugiebat,vos hoc dicturos esse;nam sensibilibusoculis ea qui in sen- sum cadunt perspicitis. Atqui non itafaciendum est; verum interioribus oculis sive pretium, siveutilita- tem et foeditatem, que intus condita sunt, spectare oportet. Acprotinus inauratas arcas aperiri jussit. Quibus patefactis, gravis quidam acteterodorexha- lavit,atqueinjucundissimum spectaculum oculis ob- jectum est. Ait itaque rex : Hic eorum typus est qui cum splendidis et illustribus vestibus utantur, atque ob ingentem gloriam et potentiam insolenter se effe- rant,intus tamenfetidis cadaveribus ac flagitiis pleni θᾶττον ἀνοηταίνειν ἐλέγξω. Kal οὕτω θερακνεύσας τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ὠφελήσας οἴκαδε ἀπέστειλεν, Ἐκέλευσε δὲ γενέσθαι ἐκ ξύλων βαλάντια τέσσερα. Καὶ τὰ μὲν δύο περικαλύψας πάντοθεν χρυσι, xal ὁστᾶ νεκρῶν ἁδωδότα βαλὼν iv αὐτοῖς pon περόναις χατησφαλἰσατο' τὰ δὲ ἄλλα πίσση κατα. χρίσας καὶ ἀσφαλτώσας , ἐπλήρωσε λίθων τιµίων καὶ µχργάρων πολυτίµων 43 xal πάσης μυρῳφιῆς εὐωδίας. Σχοινίοις τε τριχίνοις ταῦτα περισφίχῖας, ἐκάλεσε τοὺς µεμψαμένους αὐτῷ μεγιστᾶνας ἐπὶ τῇ τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων συναντήσει, καὶ προέθετο αὐτοῖς τὰ τέσσαρα βαλάντια, τοῦ ἀἁποτιμήσασθαι πόσου μὲν ταῦτα, πόσου δὲ ἐχκεῖνα τιμήματός εἶσιν ἄξια, 0) δὲ τὰ μὲν δύο τὰ κεχρυσωµένα τιμῆς ὅτι πλείστς εἶναι διωρίζοντο, Ἔξεστι γὰρ, φτοὶν , ἐν abu βασιλικὰ διχδήµατα xal ζώνας ἀποχεῖσβσι τὰ δὶ τῇ πίσσῃ κατακεχρισµένα xal τῇ ἀσφάλτῳ εὐτελοῦς τινος καὶ οἰκτροῦ τιμήματος ὑπάρχει. Ὁ δὲ pan. λεὺς ἔφη πρὸς αὐτοὺς Οἶδα γάγὼ τοιαῦτα λέγει ὁμᾶς' τοῖς αἰσθητοῖς γὰρ ὀφθαλμοῖς τὴν αἰσθητὴν ὄψιν κατανοεῖτε' xal μὴν οὐχ οὕτως δεῖ xou. ἀλλὰ τοῖς ἔνδον ὄμμασι τὴν ἑντὸς ἀποχειμένην χρὴ βλέπειν εἴτε τιμὴν εἴτ ἀτιμίαν . Καὶ ἐκέλιωσεν ἀνοιγῆναι τὰ κεχρυσωμένα βαλάντια, Διανοιχθίντω δὲ, δεινή τις ἕπνευσε δυσωδία καὶ ἀηδεστάτη dps θέα. Φησὶν οὖν ὁ βασιλεὺς, Οὗτος ὁ τύπος τῶν τὰ λεμερὲ μὲν xal ἔνδοξα ἡμφιεσμένων, πολλῇ δόξῃ χαὶ be ναστείᾳ σοθαρευοµένων, καὶ ἔσωθεν ἁἀποζώντων vt- κρῶν καὶ πονηρῶν ἔργον. Εἶτα xal τὰ πεπισσωμένε sunt.Postautem, cum easqum piceacbitumineobli- C καὶ κατησφαλτωμένα κελεύσας ἀνακαλυφθῆναι, πάν- te erant, aperiri jussisset, omnes eos qui aderant, splendore atque odoris suavitate que in ipsis re- condita erat oblectavit. Dixitque eis : Scitis cuinam rei he arce similes sint? humilibus nimirum atque abjectis illis viris, vilibusque vestibus indutis, quo- rum vos externum habitum intuentes, contumelis &c probo mihi duxistis, quod ante eos in terram me abjecissem. Ego autem eorum dignitatem, atque animorum pulchritudinem spiritualibus oculis con- siderans.exipsorum contactu gloriam contraxi,eos- que quavis corona et quavis regia purpura prowstan- tiores existimavi. Ad hunc igitur modum pudorem ipsis incussit, eosqué in hisrebus que in aspectum cadunt minime oberrare docuit, verum iis animum τας εὔφρανε τοὺς παρόντας τῇ τῶν ἐν αὐτοῖς dzoxt- µένων φαιδρότητι xal εὐωδίᾳ. Ἔφη δὲ πρὸς αὐτοὺς' Οἴδατε τίνι ὅμοια ταῦτα ; τοῖς ταπεινοὶς ἐκείνοις xo! εὐτελῆ περιχειµένοις ἔνδυματα (91), ὧν ὑμεῖς τὸ btc ὁρῶντες 44 σχῆμα, ὕδριν ἠγήσασθε τὴν buy κατὰ πρόσωπον αὐτῶν ἐπὶ γῆς προσκύνησιν' ἐγὼ δὲ, τοῖς νοεροῖς ὄμμασι τὸ τίµιον αὐτῶν καὶ περικαλλὲς χα" τανοήσας τῶν ψυχῶν, ἐἑνεδοξάσθην μὲν τῇ τούτων προσψαύσει, παντὸς δὲ στεφάνου xai πάσης βᾳσι λικῆς ἁλουργίδος τιµιωτέρους αὐτοὺς ἡγησάμιν. Οὕτως οὖν αὐτοὺς Ίσχυνε, xal ἐδίδαξε μὴ τοῖς φαῖ” νοµένόις πλανᾶσθαι, ἀλλὰ τοῖς νοουμένοις προσέγιυ. Κατ’ ἐκεῖνον τοίνυν τὸν εὐσεθῆ xal σοφὸν faci καὶ σὺ πεποίηχας, τῇ ἀγαθῇῃ ἐλπίδι προσδεξάµενός adjungere qumintellectu percipiuntur. Itaque ad pii ῃ µε, ἃς οὐ ψευσθησῃ, ὡς ἔγωγε οἴμα:. Εϊπε δὲ πρὸ et sapientisregis similitudinem ipse quoque acces- sisti ; ut qui bona spe nixus me susceperis, que quidem, ut opinor, minimete fallet. Dixit autem ad eum Josaphat : Hic omnia pulchre atque concinne dixisti. Verum illud scire aveo,quisnamsit tuus Do- minus, quem tu orationis initio de illo seminatore verba fecisse dicebas: Car. VII. — Rursus igitur sermonem assumens αὐτὸν ὁ Ἰωασάφ. Ταῦτα μὲν δὴ πάντα καλῶς εἶπας καὶ εὐαρμόστως' ἀλλ᾽ ἐκεῖνο θέλω μαθεῖν, τίς ἑστυ ὁ cóc Δεσπότης, ὃν κατ ἀρχὰς τοῦ λόγου περὶ τοῦ σπορέως ixslvou εἰρηχέναι ἔλεχες. ΚΕΦ. Z'. Αὖθις οὖν ἀναλαθὼν τὸν λόγον ὁ Βαρλεὰμ, (91) De περικεῖσθαί τι notavi in Notit. mss. tom. XI, i1, pp. 29 et 151. Joannes Chrys. p. 46 Cotel. pz σιλεὺς εἶ, διαδήµατι περίκεισαι. Puto scribendum, διάδηµα περ. Displicet διάδτµά τι περ. Ipse hom. ins. Lumina, p. 123, Conbef. : Tv coxa εἰκῆ περικείµενον, Rursus Homm. a Mattheio editis t. |, p. 80: Ts χειρὶ τῇ τὴν ἄλυσιν περικειμένῃ’ ubi editor. 905 VITA BARLAAM ET JOASAPH. ειπεν (92)* Bi τὸν ἐμὸν βούλει Δεσπότην μαθεῖν, à A Barlaam, dixit: Si quisnam Dominus meus sit in- Κύριός ἐστιν ᾿]ησοῦς Χριστὸς, ὁ μονογενὴς Yióc τοῦ θεοῦ, ὁ µαχάριος καὶ μόνος δυνάστης, ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ Ἑύριος τῶν κυριευόντων, ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον (99), ὁ σὺν Πατρὶ καὶ ἁγίῳ Ηνεύματι δοξαζόµενος. Οὖκ εἰμὶ γὰρ ἐγὼ τῶν τοὺς πολλοὺς τούτους καὶ ἁτάκτους ἀναγορευόντων θεοὺς, xal τὰ ἄψυχα ταῦτα xal κωφὰ σεύθομένων εἴδωλα, ἀλλ) ἕνα θεὸν γινώσκω xal όμο- λογῶ 4B iv τρισν ὑποστάσεσι δοξαζόμένον, Πατρί qut, καὶ Υἱῷ, καὶ ἅγιῳ Πνεύματι, ἐν μιᾷ δὲ φύσει xai οὐσίᾳ. ἐν μἰᾷ δόξῃ καὶ βασιλείᾳ μὴ μµεριζομένῃ. Οὗτος οὖν ὁ ἐν τρισὶν ὑποστάσεσιν εἷς θεὸς, ἄναργός τε xal ἀτελεύτητος, αἷώνιός τε xal ἀΐδιος, ἄκτιστος, ἄτρεπτός τε xal ἀσώματος, ἁόρατος, ἀπερίγραπτος, ἀπερινόητος, ἀγαθὸς καὶ δίκαιος µόύνος, ὁ τὰ πάντα ἐκ μὴ ὄντων ὑποστησάμενος, tá τε ὁρατὰ καὶ τὰ ἁδρατα, πρῶτον plv δημιουργεῖ τὰς οὐρανίους δυνά- μεις καὶ ἀἁοράτους, ἀναρίθμητά τινα πλήθη Ud τε xal ἀσώματα, λειτουργικὰ πνεύματα τῆς τοῦ θεοῦ µεγαλειότητος" ἔπειτα τὸν ὁρώμενον κόσμον τοῦτον, οὐρανόν τε xal γῆν καὶ τὴν θάλασσαν, ὄνπερ καὶ φωτὶ φαιδρύνας κατεχόσµησεν , οὐρανὸν μὲν fl xal σελήντι xai τοῖς ἄστροις, γῆν δὲ παντοίοις βλα- στήµασι xal διαφόροις ζώοις, τὴν τε θάλασσαν πάλιν Tp παμπληθεῖ τῶν νηκτῶν Ύενει. Ταῦτα πᾶντα, αὐτὸς size, xal ἐγεννήθησαν, αὐτὸς ἐνετείλατο καὶ ἐκτίσθησαν 94) . Ἑἶτα δημιουργεῖὶ τὸν ἄνθρωπον χεραὶν ἰδίαις, χοῦν μὲν λαθὼν ἀπὸ τῆς Υῆς είς διάπλασιν τοῦ σώματος, tZ. δὲ duy λογικὴν xal νοερὰᾶν διὰ τοῦ οἰκείου ἐμφυσήματος αὐτῷ δοὺς (95), ἥτις κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν τοῦ θεοῦ δεδηµιούρ- γῆσθαι γέγραπται (96)! κατ’ εἰκόνα μὲν, διὰ τὸ νοε- pov xai αὐτεξούσιον, xa6' ὁμοίωσιν δὲ διὰ τὴν τῆς ἀρετῆς κατὰ τὸ δυνατὸν 46 ὁμοίωσιν (97). Τοῦτον τὸν ἀνθρωπον αὐτεξουσιότητι καὶ ἀθανασίᾳ τιµήσας, βασ.λέα τῶν ἐπὶ γῆς κατέστησεν' ἐπίησε δὲ ἐξ αὖ- τοῦ τὸ θῆλυ, βοηθὸν αὐτῷ xat' αὐτόν (98). telligere cupis.Dominus Jesus Christus est.unigeni« tus, inquam, ille Dei Filius, ille beatus etsolus po- tens, ille Rex regum et Dominus dominantium, qui solus habetimmortalitatem, ac lucem habitatinac- cessibilem, qui cuin Patre et Spiritu sancto glorifl- catur (1 Tim. vr). Nequeenim ex eorum numerosunt qui multoshoset petulantes deos coluht, atque heec anima expertia et surda simulacra venerantur; ve- rum unum Deum agnosco etconfiteor, qui in tribus personis, hoc est Patre et Filio et Spiritu sancto, atque una naturaetessentia, in una gloria et regno minime divisoglorificatur. Hio igitur in tribusper- sonis unus Deus, principii ac finis expers (Naz., orat. 2, de Pasch.), sempiternus, increatus, immu- tabilis,corpore vacans,invisibilis, circeumscriptione carens, animicomprehensionem fugiens, solus bo- nusacjustus est, quiomnia,tamquee oculiscernun- - turquam qu: oculorum obtutum fugiunt, exnihilo inortum produxit. Primum soilicet invisibilium ac coelestium virtutum innumerabilem quamdam mul. titudinema materiaet corpore secretam hoc est ad- ministros divine majestatis spiritus; deinde autem miundum hunc in aspectum cadentem, hoc estco- lum, ac terram, et mare; quem etiam lestissima luce eoornavit, celum nempe sole ac luna et sideribus, terram autem omnis generis stirpibus ac variisani- mantibus, mare denique numerosissituis piscium generibus. Hacomnia ipse dixit, et facta sunt; ipse mandavit,etcreata sunt(Psal.oxtvii).Postautem ho- minem suismet manibus effigit, sumpto nimirum a C terra ad corporis compositionem luto,animaautem rationis etintelligentise participe per suaminsuffla- tionem ipsi tributa,que quidem ad Dei imaginem e£ similitudinem effecta esse scripta est (Gen. 1: ad imaginem videlicet, propter vim intelligendi atque arbitriilibertatem;ad similitudinem autem,propter virtutis ipsius, quoadejus fleri potest,imitationem. Hunc porro hominem, arbitrii libertate atque immortalitate donatum, eorum que in terra sunt regem constituit ; atque ex ipso feminam, qu: ipsi auxilio esset, ipsi similem effecit. Kai φυτεύσας παράδεισον iv Ἐδὲμ κατὰ dva- τολὰς, εὐφροσύνης καὶ θυμηδίας πάσης πεπληρω- μένον , ἔθετο iv αὐτῷ τὸν ἄνθρωπον ὃν ἔπλασε, πάντων μὲν τῶν ἐκεῖσε θείων φυτῶν κελεύσας &xo- λύτως µετέχειν, ἑνὸς δὲ µόνου θέµενος ἐντολὴν ὅλως Consitoque in Eden ad Orientem paradiso, volu- ptatis omnis atque oblectamenti pleno, hominem, quem effinxerat, in ipso collocavit ; sic qeidem,ut divina bonitasomnia ligna queillic erant sine ullo impedimento eum percipere juberet ; unius autem μὴ γεύσασθαι, ὅπερ ξύλον τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ [) duntaxat degustatione ipsi interdiceret (quod qui- πονηρὸν κέχληται, οὕτως εἶπών (99). Ἡ δ' ἂν ἡμί- — demlignumscientie bonietmaliappellatum est),his (92) Lemma metricum in À : Βαρλαὰμ ὧδε διάλεξις δευτέρα. (98) 1 Epist. ad Tim. vr- 15, 16. (9&) Psal. cxrvri, 5 (95) Gen. n, 7 : Koi ἔπλασεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς, γῆς, xai ἑνεφύσησεν εἷς τὸ πρόσωπον ἀὐτοῦ πνοὴν ζωῆς. - (96) Gen. ι, 26. — De verbis χατ) εἰχόνα xal ὁμοίωσιν vide t. I, p. 250 ; Chevreana, t. II, p. 314. Lem- ma in A : "Opa τί τὸ κατ’ elxóva καὶ καθ’ ὁμοίωσιν. e ὁ Et ethnici quoque sapientes in philosophia, virtute, terrestrium fuga et odio, posuerunt τὴν τῷ uo εωσιν. Loca vide in notis ad Mariui Proclum, p. 103, 103 ; apud Falster. Amanit. philol. 1, 20 ; G. Matthiam Proleg, ad Hippocr. p. 14, n. 1 ; Remum not. ad Themist. p. 135 ; Heindorf. ad Test. 8 84: Vict. Cleric. ad Sentent Plat. pag. 519. t (98) Gen. i, 20. — Theod. Prodromus Tetrast. in Gen. p : Θιὸς ὁρᾶται γυνφικὸς τὴν mAdetw: imo 9pg τῆς, ut melius est in codice 2831. (99) Gen. n, 17. Ῥλτιου. Ga. XCVI. ag. 4; Suri gne de Eve formatione : Σίγα, L] , 29 907 ADDENDA. «8 verbis utens. Quacunque die comederetis ex eo, Α pq φάγητε kw αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσβε, Εἰς ὃὶ morte moriemini. Enimvero unus ex predictis an- geliciscopiis.qui uni agmini preerat,cum naturalis vitii ne minimum quidem vestigium a creatore acce- pisset, verum boni causa procreatus fuisset, libera mentis inductione a bono in malum deflexit, atque insolentia elatus, adversus Dominum ac Deum rebellare voluit. Ac propterea ex ordine suo ac dignitate expulsus est,atque pro beata illa gloria et angelico nomine, diaboli ac Satance nomen consecu- tusest. Deusenim ipsum,etcalesti gloriaindignum, precipitem e celo exturbavit.Cum eo porro simul avulsa et ejecta est ingensangelorum qui ipsi sub- erant multitudo :qui quidem mentis inductione mali effecti.acboniloco principiis sui defectionem secuti, daemonum nomen,ut impostores accircumscripto- res. acceperunt. Diabolus igitur, abjurato prorsus bono malaque natura assumpta,invidiam adversus hominem con- cepit (Sap. i1), propterea quod seipsum e tanta glo- ria ejectum, illum autem ad tantum honorem sub- vectum perspiceret : eumque e beata illa vivendi ratione dejicere moliebatur.Quareserpentem impo- sturee suec officinam nactus.pereum feminam con- venit. Cumque eam spe divinitatis adduxisset, ut interdictum lignumdegustaret.peream posteaeliam Adamum (nam hoc primo homini nomen fuit) in fraudem impulit. Porro autem, ut primus homo contra divinum imperium interdictam plantam de- gustavit,asummo parente atque architecto e delicia- rum paradiso exterminatur,atque beateillius etab exitio immunis vite loco in hanc (heu !) miseram vitam incidit. ac postremo morte multatur. Atque hunc vires nactus diabolus,et victoria elatus,aucto hominum genere, omne improbitatis genus ipsis 1n animum injecit. Exquo factum estutDeus ingentem peccati impetum coercere ac reprimere volens,terree diluvium induxerit,atque omnem animam viventem exstinxerit (Gen. vii). Cum autem unum duntaxat in illa etate justum virum invenisset, hunc cum uxore ac liberis in arca quadam servatum. solum in terra constituit. Posteaquam autem rursum homines nu- mero augeri ceperunt, Dei oblivione capti sunt, &tque ad graviorem impietatem proruperunt,ut qui diversis peccatis in servitutem se addixerint,atque in varia errorum genera distraxerint. Alii enim casu ac fortuito omnia ferri. providen- τῶν εἰρημένων ἀγγελικῶν δυνάµεων, μιᾶς στρατᾶς πρωτοστάτης, οὐδόλως ἓν ἑαυτῷ παρὰ τοῦ ἂημιου». γοῦ κακίας φυσικῆς ἐσχηκὼς ἴχνος, ἀλλ’ ἐπ ἀγαβῷ γενόμενος , αυτεςουσίἰῳ πβροαιρέσει ἑτράπη ἐκ τοῦ καλοῦ tlg τὸ xaxóv, xai ἐπήρθη τῇ ἀπυνοίᾳ, iv ἄραι βουληθεὶς τῷ Δεσπότῃ καὶ θεῷ. Διὸ ἀπεθλήθη τῆς τάξεως αὐτοῦ καὶ τῆς ἀξίας, xal, ἀντὶ τῆς µα- καρίας δόξης ἐκείνης καὶ ἀγγελικῆς ὀνομασίας, διάδολος ἐκλήθη καὶ Σατανᾶς προσωνόμµαστὰι., Ἑῤῥψι γὰρ αὐτὸν ὁ θεὸς ὡς ἀνάξιον τῆς ἄνωθεν ὀόξς συναπεσπάσθη δὲ αὐτῷ καὶ συναπεθλήθη καὶ κλῆ- θος πολὺ τοῦ ὑπ αὐτὸν τάγματος τῶν ἀγγέλων, οἵ- τινὲς, κακοὶ Ὑεγονόντες 44 τὴν πβροαίρεσιν, xai, ἀντὶ τοῦ ἀγαθοῦ τῇ ἀποστασίᾳ ἐξακολουθήσαντις τοῦ ἄρχοντος αὐτῶν, δαίµονες ὠνομάσθησαν , ὡς πλανοι xal ἁπατεῶνες, Αρνησάμενος οὖν πάντη τὸ ἀγαθὸν ὁ διάδολος, καὶ πονηρὰν προσλαθόµενος φύσιν, φθόνον ἀνεδίξατο πρὸς τὸν ἄνθρωπον, ὁρῶ, ἑαυτὸν μὲν ἐκ τηλικαύτης ἀποῤῥιφέντα δόξης, ἐκεῖνον δὲ πρὸς τοιαύτην tui) ἀναγόμενον, καὶ ἐμηχανήσατο ἐκθαλεῖν αὐτὸν τῆς µακαρίας ἐκείνης διαγωγΏς. Τὸν ὄφιν οὖν ἐργαστή- piov τῆς ἰδίας πλάνης λαθόµενος, δι’ αὐτοῦ ὠμίλησι τῇ γυναιχὶ, καὶ πείσας αὐτὴν φαγεῖν ἐκ τοῦ ἀπηγο- psupévou ἐκείνου ξύλου ἐλπίδι θεώσεως, UU. αὐτῆς ἡπάτησε xai τὸν ᾿Αδὰμ, οὕτω τοῦ πρωτοπλάσου Χληθέντος. Καὶ φαγὼν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος τοῦ qv τοῦ τῆς παρακοῆς ἐξόριστος vexat τοῦ παραδε: σου τῆς τρυφῆς (1; ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ, καὶ, ἁπὶ τῆς µακαρίας ζωῆς ἐχείνις καὶ ἀνωλέθρου διαγω- γῆς, tle τὴν ἀθλίαν ταύτην καὶ ταλαίπωρον (48 μοι |) β.οτὴν ἐμπιπτει, καὶ θάνατον τὸ τελευταῖου καταδικάζεται. ᾿Εντεῦθεν Ἰσχὺν à διάθολος λαθὼν xii τῇ νίκῃ ἐγχαυχώμενος, πληθυνθέντος τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, 48 πᾶσαν κακίας ὁδὸν αὐτοῖς ὑπέβετο, Ὡς , ἐντεῦθεν διαχόψαι τὴν πολλὴν τῆς ἁμαρτίτς φορὰν βουλόμενος, ὁ θεὸς χκατακλυσμὸν ἐπήγαε Sj Υᾷ. ἀπολέσας πᾶσαν ψυχὴν ζῶσαν' ἵνα δὲ μόνο εὐρὼν δίκαιον ἐν tf, γενεᾷ ἐκείνῃ, τοῦτον σὺν Ἰωναὶ xai τέχνοις ἓν χιθωτῷ τινι περισώσας, μονώτατον εἷς τὴν γῆν κατέστησεν. Ἠνίκα δὲ ἤρξατο πάλιν εἰς πλῆθος τὸ τῶν ἀνθρώπων Ὑένός χωρεῖν, ἐπελάθοντὸ τοῦ Θεοῦ καὶ εἷς Ἠχεῖρον ἀσεθείας προέκοψαν (3) διαφόροις δουλωθέντες ἆ καρτήµασι, xai δεινοῖς κατα; φθαρέντες ἀτοπήμασι, καὶ εἷς πολυσχιδῆ (3) πλάνη D διχµερισθέντες. Οἱ μὲν γὰρ (4) αὐτομάτως φέρεσθαι τὸ πᾶν ἰνό- tie que expertia esse censuerunt ;tanquam scilicet Ἅµισαν, xdi ἀπρονόητα ἐἑδογμάτισαν , ὡς proe nullus Dominus sit qui ea regatac moderelur. Alii ἐφεστηκότος Δεσπότου' ἄλλοι εἰμαρμένην εἰσηγή: αἱ Gen. nr, 23. Cf. t. III, p: 31, n. 2, Th. Prodromus καὶ δαχρύω. Ἐχθάλλεται γὰρ τῆς τρυφῆς τοῦ χωρίου. Δέον à μισεῖν τοῦ καχοῦ τὴν αἰτίαν. 'O δ’ à) γνοὺς παῖδα γεννᾷ τὸν Kaiv. Suvignyus, qui bene scripsit τοῦ χ pro σοῦ (et est τοῦ in cod. 2831) male conjecit ὁ 8' ἀλλ, « ut sit sensus. alia mala edoctus est. » Nil mutandum. Est à' ἀλλὰ) conjunctionis forma frequens in scriptoribus istis, et cujus exempla collegi ad Nicetam, p. 304. Ἐπιγνοὺς alxlav, Evam scil cet, gietum est cum respectu ad Gen. 1v, 4 : ᾿Αδὰμ δὲ ἔγνω Εὔαν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαθοῦσα ἔτι τον Haly, (2) C, slc χείρονα πρ. ἀσέθειαν. 3) Cod. πολυσχεδῆ. Lemma metricum in A : "Όσα 60cv πῶς ἐξέφυσαν αἱρέσεις. &) Schol. in A : οἱ Αἰγύπτιοι et mox, ad ἄλλοι εἰμ., οἱ Ἕλληνες, Tetrast. p. Ἑ: Βλέπεις τὸν ᾿ΛΑδά ; Nai, phim 909 VITA BARLAAM ET JOAS3APH. 916 σαντο, τῇ, Ὑενέσει τὸ πᾶν ἐπιτρέψαντες Ἀλλοί πολ- A fatum invexeruntnatalitíisquesideribusomniacom λοὺς θεοὺς χκαχοὺς xal πολυπαθεῖς ἐσεθάσθησαν, τοῦ ἔχιιν αὐτοὺς τῶν ἰδίων παθῶν καὶ δεινῶν πράξεων συνηγόρους, Qv xal μορφώματα τυπώσαντες ἀνεστή- λωσαν ξόανα χωφὰ xai ἀνχίσθητα εἴδωλα, καὶ συγ- κλείσα»τες iv νχοῖς προσεκύνησαν, λατρεύοντες τῇ κτίσει παρὰ τὸν Κτίσαντα (5), ol piv τῷ ἡλίψ, xat τῇ σελήνΏ, xri τοῖς ἃστροις à εθετο ὁ θεὸς πρὸς τὸ φαῦσιν παρεχειν τῷ περιγείῳ τούτῳ κχόσμῳ (61, ἄψυχά τε ὄντα xal ἀναίσθητα, ti προνοίᾳ τοῦ Δη- μἰουργοῦ φωτιζόμενα, καὶ διαχρατούµενα, οὐ μὴν δὲ ο᾿χοθέν τι 49 δυνάµενα" οἱ δὲ τῷ πυρὶ xal τοῖς ὕδασι xal τοῖς λοιποῖς στοιχείοις τῆς γῆς, ἀψύχοις xzl ἀναισθήτοις obo καὶ οὐκ ᾖσχύνθησαν ol ἔμψυ- χοι καὶ λογικοὶ τὰ τοιαῦτα σίθεσθαι' ἄλλοι θηρἰοις miserunt. Alii multos deos malos, ac multis vitiosis affectionibus laborantes coluerunt. quo videlicet suarum affectionum et gravium flagitiorum defenso- reset patronos eos haberent. Quorum etiam formas pictura exprimentes, surdas statuasac sensu caren- 18 simulacra in altum erexerunt, eaque in templis inclusa coluerunt et adorarunt, servientes nimirum creature polius quam Creatori. Quidam enim solem etlunam acsidera, que Deus ad lucem terreno huic mundo afferendam posuit, coluerunt : quse quidem anima et sensu carent, ac Creatoris providentia illuminantur etconservantur,non autem quidquam per se vitium habent. Alii autem ignem et aquam ac reliqua terre elementa, quibus nec anima nec xai ἑρπετοῖς xal Χτήνεσι τετραπόδοις τὸ σέθας B sensusinest Nequeeos quianima et ratione preediti ἀπένειμον, Ἀτηνωδεστέρους τῶν σεθοµένων ἑαυτοὺς ἀποδεικνύντες: οἱ δὲ ἀνθρώπων τινῶν αἰσχρῶν καὶ εὐτελῶν μορφώματα ἀνετυπώσαντο, καὶ τούτους, θεοὺς ἐκάλεσαν, καὶ τοὺς μὲν αὐτῶν ἀἄφἐενας, τινὰς δὲ θηλείας ὠνόμασαν, οὓς ἐκεῖνοι αὐτοὶ ἐξέθεντο μοιχοὺς εἶναι καὶ φονεῖς, dpt ove, καὶ ζηλωτὰς, καὶ θυμαντικοὺς, Ππατροκτόνους xal ἀδελφοκτόνου", κλέπτας xai ἅρπαγας, χωλοὺς καὶ χυλλοὺς, καὶ φαρμακοὺς, καὶ µαινοµένους, καὶ τούτων τινὰς μὲν τετελευτηκότας, τινὰς δὲ «κεκεραυνωµένους, καὶ κοπτομένους, καὶ θρηνουµένους xal δεδουλευκότας ἀνθρώποις, καὶ φυγάδας Ὑενομένους, καὶ εἰς ζῶα μεταμορφουμένους ἐπὶ πονηραῖς xal αἰσχραῖς μίξε- c:w* Ὃθεν, λαμθάνοντες oi ἄνθρωποι ἀφορμὰς ἀπὸ sunt ejusmodi rebus cultum adhibere puduit. Alii feris, et reptilibus, et pecudibus, et quadrupedibus animantibus venerationem tribuerunt : hinc scilicet sese rationis magis expertes ostendentes quam ea ipsa que colebant. Alii turpium quorumdam et ab- jectorum hominum formas depinxerunt,eosque deos appellarunt, partim masculos, partim feminas:quos etiam ipsimet adulteros, et homicidas et iracundos, et invidos, et furiosos, etparricidas, et fratricidas, et fures, et raptores, et claudos, et debiles. et ve- neficos, et insanos esse tradiderunt, atque horum nonnullos mortem obiisse, nonnullos fulmine per- cussos fuisse, nonnullos hominibus serviisse,atque exsules exstitisse, nonnullos vulnera accepisse, ac τῶν θεῶν αὐτῶν, ἁἀδεῶς κατεμιαίνοντο πᾶσῃ óxa- (v lamenta edidisse, atque ob improba et feda flagitia θαρσίᾳ. Καὶ δεινἠ κατεῖχε σκότωσις τὸ Ὑένος ἡμῶν ἐν ἐκείνοις τοῖς χρόνοις, καὶ οὐκ ἦν ὁ συνιὼν, οὖκ ὧν à ἔκζητῶν τὸν 6εόν (7). ᾿λθραὰμ δέ τις ἐν ἐκείνῃ τῇ Ύενεᾷ µόνος εὐρέθη τὰς αἰσθήσεις τῆς quyZc ἐῤῥωμένας ἔχων, ὃς τῇ θεωρίᾳ τῶν κτισμάτων ἐπόγνω τὸν Δημιουργόν. Ka- τανοήσας γὰρ οὐρανὸν καὶ γῆν xal θάλασσαν, Ίλιον xai σελήνην xai tà λοιπὰ, ἐθαύμασε τὴν ἑναρμόνιον ταὐττν διαχόσµησιν΄ ἰδὼν δὲ τὸν κόσμον xal τὰ iv αὐτῷ πάντα, οὐκ αὐτομάτως γεγενῆσθχι xai συντη- ρεῖσθαι BO ἐνόμισεν, οὔτε μὴν τοῖς στοιχείοις τῆς γῆς f τοῖς ἀψύχοις εἰδώλοις τὴν αἰτίαν τῆς τοιχύτης διακοσµήσεως πβροσανέθετο ἀλλὰ τὸν ἀληθη θεὸν διὰ τούτων ἐπέγνω, xai αὐτὸν εἶναι Δημιουργὸν τοῦ παντὸς xal cuvoyiq συνῆχεν. ᾿Αποδεξαμενος δὲ τοῦτον τῖς εὐγνωμοσύνης καὶ ὀρθῆς αχρίσεως, ὁ θεὸς ἐνεφάνισεν αὐτὸν αὐτῷ, οὐ καθὼς ἔχει φύσεως (Θεὸν γὰρ ἰδεῖν γεννητῇ φύσει ἀδόνατον), ἀλλ᾽ οἳ- κονομικαῖς τισι θεοφανείαις, ὡς οἶδεν αὐτός' καὶ, τελεωτέραν γνῶσιν ἐνθεὶς αὐτοῦ τῇ doy, ἑδόξασε, καὶ οἱκεῖον ἔθετο θεράποντα, ὃς, καὶ κατὰ διαδοχὴν τοῖς ἐξ αὐτοῦ παραπέμψας τὴν εὐσέθειαν, τὸν ἀληθῆ χνωρίζειν ἐδίδαξε θεόν. Διὸ καὶ εἷς πλῆθος ἄπειρον in animalia sese immutasse. Quo flebat ut homines ab'ipsisdiisoccasionem sumentes,omniimpuritatis genere sese contaminarent. Ac tum horrenda qui- dem caligo genus nostrum tenebat ; neque erat qui intelligeret, nec qui Deum requireret (Psal. xni). Ea autem state Abraham solus inventus est qui anime sensum firmum ac valentem haberet, atque ex rerum conditarum prospectu conditorem agno- 1scerel. Nam cum collum, acterram. et mare, solem, tem et lunam ac reliqua considerasset, hujusmodi ornatum concinnitatis plenum admiratus est. Cum- que mundum, et ea que in ipso sunl, conspexisset, non casu ac fortuito ea exstitisse atque conservari existimavit. Nec rursum terre elementis,aut inani- mis simulacris ornatus hujuscemodi causamascri- psit ; sed Deum verum per hec agnovit, atque uni- versi effectorem et conservatorem esse intellexit. Deus autem ejusprobitatem animiatque candorem, rectumque judicium comprobans,seipsum ei patefe- cit (non quidem ut natura est, neque enim fleri potest ut creata natura Deum cernat, verum per dispensatoriasquasdamDei visiones quemadmodum ipse novit), plenioremque sui cognitionem in ipsius animo inserens,gloria eum affecit,sibiquefamulum ascivit. Qui quidem per successionem his qui ab (5) Epist. ad Rom. 1, 25 : ᾿Ἐσεθάσθησαν καὶ ἐλάτρευσαν i χτίσει παρὰ τὸν Κτίσαντα. 18, (2 De adjectivo περίχειος, t. III, pag. 25, n. 7; ( Epist. ad Rom. ij, 44 ; Psal. xin, 2, Cf, p. 16, ag n. &. — Schol. in A ; oi Χαλδαῖοι. n. 2. 911 ADDENDA. «3 ipso promanarunt transmissa pietate, eos viri Dei A τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐλθεῖν ὁ Δεσπότης εὐδόκησι, χεὶ cognitione instruxit. Eamque ob causam Dominus semen ipsius in infinitam multitudinem excre- scere voluit, populumque sibi peculiarem appellavit (Gen. xv; I Pet. n); eosque /Egyptim gentis, ac tyranni Pharaonisservitute pressos.editis horrendis atque admirandis signis et prodigiis per Moysen et Aaronem, viros sanctos ac prophetis dono predi- tos, eduxit (Exodi xv). Quorum etiam opera JEgy- ptios, pro eo atqueipsorum improbitas merebatur, excruciavit : etIsraelitas (sic enim populus ille, qui . &b Abrahamo ortum duxit, vocabatur) siccis pedi- bus per Rubrum mare, scissis videlicetaquis,atque tum a dextra tum a sinistra muri instar effectis,tra- jecit. Cum autem Pharao et /Egyptii a tergo eos se- λαὸν περιούσιον αὑτῷ ὠνόμασε, xai DooAwBivt αὐτοὺς ἔθνει Αἱγυπτίῳ καὶ Φαραῷ τινι τυράννῳ m- µείοις καὶ τέρασι φρικτοῖς καὶ ἐξαισίοις ἐξήγαγι ἐχεῖθεν διὰ Μωσέως xai ᾽Ααρὼν. ἀνδρῶν ἁγίων xdi χαριτι προφητείας δοξασθέντων' δι ὧν καὶ τοὺς Αἱγυπτίους ἐκόλασεν ἀξίως τῆς αὐτῶν πονηρίἰας, xal τοὺς Ἰσμαηλίτας (οὕτω γὰρ ὁ λαὸς ἐκεῖνος ὁ τοῦ "A6paàp ἀπόγονος ἐκέκλητο) διὰ ξηρᾶς τὴν "Ep- θρὰν θάλασσαν διήγαγε, διασχιαθέντων τῶν ὑδάτων καὶ τεῖχος ἐκ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ εὐωνύμων γεγε- νηµένων (8): τοῦ δὲ Φαμαὼ καὶ τῶν Αἰγυπτίων κατ ἴχνος αὐτῶν εἰσελθόντων, ἐπαναστραφίντα τὰ ὑδατα ἃρδην αὐτοὺς ἀπώλεσεν. B8 Ela θαύμεσι µεγ- στοις xai θξοφανείαις ἐπὶ Ὑχρόνοις τεσσαράκοντα ὃια- querentur,reverss aquae eos prorsus deleverunt. Ac p γαγὼν τὸν Adóv iv τῇ ἑρήμῳ καὶ ἄριῳ oópavly ἐν postea, cum per maxima miracula divinosque pro spectus quadraginta annorum spatio populumin de- serto deduceret, ac celesti pane eum aleret, legem (quse futurorum typus atque adumbratio erat, lapi- deis tabulis divinitus inscriptam dedit, eamque &abomnibus simulacris et flagitiosis actionibus abdu- cebat, solumque verum Deum venerari docebat. Sic igitur per ingentia miracula ipsos in bonam quam- damterram induxit,quam olim patriarcheilli Abra. hamo se ipsius semini daturum receperat. Ac lon- gum esset commemorare quot quamque magna et admiranda et illustria atque eximia benelficia, quee numerum omnem excedunt, in eoscontulerit. Qui - bus omnibus id agebatur. ut ab omni nefario cultu et flagitiogenushumanumi abstraheret, atque in ve- terem statum revocaret. Nihilo secius tamen adhuc natura nostra erroris libertati serviebat, ac per diaboli tyrannidem mors in homines regnum ob- tinebat, omnesque divina sententia condemnatos in infernum transmittebat. Cum igitur in ejusmodi calamitatem ac miseriam venissemus, minime nos despexit ista quo efficti at- que in ortum producti fueramus ; neque manuum suarum opus funditus perire sivit. Verum benigna Dei ac Patris voluntate unigenitus Filius, et Dei Verbum, qui est in sinu Patris ; ille, inquam,ejus- dem cum Patre ac Spiritu sancto substantie, ille &vo omni antiquior, ille principii expers, qui in principio erat, et apud Deum ac Patrem erat, et Deus erat, ad servos suos indulgenter se dimittit ; et quidem ita, ut hec demissio nec verbis declarari nec mente comprehendi possit.N am cum Deus per- fectus esset, perfectus homo ex Spiritu sancto et sancta Maria virgine Dei genitrice efficitur, non ex ατρέφων, νόµον δέδωκε πλαξὶ λιθίναις θεόθεν γεγρεµ- µένον, ὄνπερ ἐνεχείρισε τῷ Mosi ἐπὶ τοῦ ὅρους, τύπον ὄντα xal σκιαγραφίαν τῶν µελλόντων, τῶν μὲν εἰδώλων καὶ πάντων τῶν πονηρῶν ἀπάγοντα πράξεων, µόνον δὲ διδᾷσκοντα τὸν ὄντως ὄντα θεὸι σέθεσθαι, xai τῶν ἀγαθῶν ἕἔργων ἀντέχεσθαι Toi αὖταις οὖν τερατουργίαις εἰσήγαγεν αὐτοὺς εις ἀγαθήν τινα γῆν, ἦνπερ πάλαι τῷ πατριάρχῃ bulw) ᾽Αθραὰμ ἐπηγγείλατο δώσειν αὐτοῦ τῷ σπέρμα, Καὶ paxpóv ἂν εἴη διηγήσασθαι Όσα εἷς αὐτοὺς b εδείξατο μεγάλα καὶ θαυμαστὰ, ἴνδοξά τε xai ἐξεί- σια, Qv οὐκ ἔστιν ἀριθμός, δι ὧν πάντων τοῦτο ἦν τὸ σπουδαζόµενον πάσης ἁἀβέσμου λατρείας xi πράξεως τὸ τῶν ἀνθρώπων ἀποσκάσαι γένος, xri εἰς τὴν ἀρχαίαν ἐπαναγαγεῖν χατάστασιν. ᾽Αλλὰ καὶ ἔτι τῇ αὐτονομίᾳ τῇς πλάνης ἐδουλοῦτο ἡ φύσις ἡμῶν, καὶ ἐθασίλευε τῶν ἀνθρώπων ὁ θάνατος, τῇ tupn νίδι τοῦ διαθόλου καὶ τῇ καταδίκῃ τοῦ ἆδου πάντας παραπέµπων. Βὶς τοιαύτην οὖν συμφορὰν καὶ ταλαιπωρίαν ü- θόντας ἡμᾶς οὐ παρεῖδεν ὁ πλάσας καὶ ix τοῦ μὴ ὄντος εἲς τὸ εἶναι παραγαγὼν, οὐδὲ ἀφῆκεν clc τέλος ἀπολέσθαι τὸ τῶν χειρῶν αὐτοῦ ἔργον, ἀλλ’ εὐδοχίᾳ ὅ 3 τοῦ θεοῦ xai Ἡατρὸς καὶ συνερχγία τοῦ ἁγίο Πνεύματος, ὁ μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ θεοῦ, ὁ Qv εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρὸς (9,, ὁ ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ xal τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, à προαιώνιος, ὁ &v1p- χος, ὁ ἐν ἀρχῇ Gv, xai πρὸς τὸν Θεὸν xal latio: Qv, καὶ Θεὸς Ov (10), συγκαταθαίνει τοῖς ἑχυτοῦ δούλοις συγκατάθασιν ἄφραστον xal ἀκατάληστον, καὶ, θεὸς ὢν τέλειος, ἄνθρωπος τέλειος γίνεται ix Ηνεύμαιος ἁγίου xai Μαρίας τῆς ἁγίας Ἡαρθίνου καὶ Θεοτόχου, οὐχ ἐκ σπέρματος ἀνδρὸς, fj θελήμ (8) Codd. ξηρᾶς. Exod. xiv, 24 : Κύριος... ἐποίησε τὴν θάλασσαν ξηρὰν, καὶ ἐσχίσθη τὸ ὕδωρ' καὶ εἰσῖλ- θον ot uto! ᾿Ισραὴλ sic σον τῆς θαλάσσης κατὰ τὸ Enpów: καὶ τὸ ὕδωρ αὐτῆς τεῖχος δεξιῶν χαὶ τείχος ἐξ εὐωνύμων. Th. Prodromus, Tetrast. in Exod. p. 40: Χέρσον ἁθυσσότοχον πίδον Ώλιος ἀμφεπόλευσιν' Ὕδωρ γὰρ ἑκάτερθε πεπηγµένον ἠύτε τεῖχος] Μίμνει. Malim d θυσσοτόκον cum cod. 2954 quod. et Bebe- ane editioni, qua nunc careo, inesse videtur, cum ex eo loco in nova Thesauri Graeci editione allatum fuerit. Sensus est : solum abyssorum parentem velut continent^m sol oberravit; quod moneo ob Suvignyi Latina qu& hic mala sunt. Eadem est antithesis Psal. cv, 9 : Ὡδήγησεν αὐτοὺς iv ἀθύσσῳ ὡς ἐν ad 9) Joan. !, 18. 10) Joan. !, 1 : θεὸς ἦν 6 Λόγος οὗτος Tj» iv ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν. pepper 913 ΥΙΤΑ BARLAAM ET JOASAPH. 914 τος, ἢ συναφείας, lv τῇ ἀχράντῳ µήτρᾳ τῆς Παρθέ- A viri semine àut voluntate autconcubitu (Joan. 1),in νου αυλληφβεὶς, ἀλλ᾽ ἐκ Πνεύματος ὁγίου (11), καθὼς xal πρὸ τῆς συλλήψεως cic τῶν ἀρχαγγέλων ἁπ- εστάλη µηνύων τῇ Παρθένῳ τὴν Εξένην σύλληφιν ἐκεί- νην xal τὸν ἄφραστον τόχον. ᾿Ασπόρως Xp συν- ελήφθη ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ ix Πνεύματος ἁγίου, καὶ συµπήξας ἑαυτῷ dv. τῇ µήτρᾳ τῆς Παρθένου σάρχα ἐμψυχουμένην oy λογικῇ τε καὶ νοερᾷ, προῖλθεν ἐν μιᾷ τῇ ὑποστάσει, δύο δὲ ταῖς φύσεσι, τέλειος θεὸς, xai τέλειος ἄνθρωπος, ἄφθορον τὴν παρθενίαν τῆς Τεκούσης xal μετὰ τὸν τόχον φυλάξας, καὶ, iv πᾶσιν ὁμοιοπαθὴς ἡμῖν γενόμενος χωρὶς ἆμαρ- τίας (12), τὰς ἀσθενείας ἡμῶν ἀνέλαθε καὶ τὰς νόσους ἑθάστασεν (13). Ἐπεὶ γὰρ δι ἁμαρτίας εἰσῆλθεν à θάνατος tlc τὸν χόσμον (44), 88. ἔδει τὸν λυτροῦσθαι μέλλοντα ἀναμάρτητον εἶναι καὶ μὴ τῷ θανάτῳ διὰ της ἁμαρτίας ὑπεύθυνον. "Exi τριάκοντα δὲ χρόνοις τοῖς ἀνθρώποις συνανα- στραφεὶς, ἐθαπτίσθη iv τῷ ᾿Ιορδάνῃ ποταμῷ ὑπὸ Ἰωάννου, ἀνδρὸς ἁγίου xai πάντων τῶν προφητῶν ὑπερκειμένου. Βαπτισθέντος δὲ αὐτοῦ, φωνη ἠνέχθη οὐρανόθεν ἐκ τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς, λέγουσα' Οὗτός ἐστιν (15). ὁ Υἱὸς µου ὁ ἀγαπητὸς, iv ᾧ εὐδόχησα, Kxi τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐν εἴδει περιστερᾶς xatriÀ- θεν ἐπ αὐτὸν. Καὶ ἀποτότε Ίρξατο σημεῖα ποιεῖν μεγάλα (16) καὶ θαυμαστὰ, νεκροὺυς ἀνιστῶν, τυ- Φλοὺς φωτίζων, δαίµονας ἀπελαύνων, χκωφοὺς καὶ χυλλοὺς θεραπεύων, λεπροὺς καθαρίζων, καὶ παντα- χόθεν ἀἁνακαυίζων τὴν παλαιωθεῖσαν ἡμῶν φύσιν, ἔργῳ τε xal λόγῳ παιδεύων καὶ διδάσκων τὴν τῆς ἀρετῆς ὁδὸν, τῆς μὲν φθορᾶς ἁπάγων, πρὸς δὲ τὴν C ζωὴν ποδηγῶν τὴν α ώνιον. "Όθεν καὶ μαθητὰς ἐξ- ελέξατο δώδεκα, οὓς xal ἁποστόλους ἐχάλεσε xai κηρύττειν αὐτοῖς ἐπέτρεφε τὴν οὐράνιον πολιτείαν, fj» Άλθεν ἐπὶ τῆς γῆς ἑνδείξασθαι, xal οὐρανίους τοὺς ταπεινοὺς ἡμᾶς καὶ ἐπιχγείους τῇ αὐτοῦ olxo- νοµίᾳ τελέσαι. Φθόνῳ δὲ τῆς θαυμαστῆς αὐτοῦ xal θεοπρεποῦς πολ,τείας xal τῶν ἀπείρων θαυμάτων οἱ ἀρχιερεῖς χαὶ ἀλχηγοὶ τῶν Ἰουδαίων, ἔνθι 07) xal τὸς διατρι- ϐθὰς ἐποιεῖτ, µανέντες, οἵσπερ τὰ προειρημένα θαυμαστὰ σημεῖακ xal τέρατα (17) πεποιήχει, ἄμνη- µονήσαντες πάντων, θᾳνάτῳ αὐτὸν κατεδίκασαν, B4 ἵνα τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἲς προδοσἰαν συναρ”- πάσαντες xal, κρατήσαντες αὐτὸν, τοῖς ἔθνεσιν ἔκ- labisomnisexperte Virginis utero conceptus,sed ex Spiritu sancto, quemadmodum ante conceptionem archangelorum unus missus est, qui novam illam et admirandam conceptionem Virgini nuntiaret. Et- enim DeiFilius ex Spiritu sancto sine semine conce- ptus est : compactaque sibi in Virginis utero carne animata anima rationis ac mentis participe, prodiit in una persona, et duabus naturis, perfectus Deus, et homo perfectus ; matris virginitatem etiam post partum abomnilabe conservans Atque iisdem om- nino quibus nos. excepto peccato, passionibus ob- noxius effectus (Heb.1v), infirmitates nostras susce- pit, ac morbos nostros portavit (Isa. 111). Quoniam enim per peccatum mors in mundum introierat (Rom. v;,, necesse erat ut qui redemptionis mu- nere perfuncturus erat, ab omni peccato purus esset, peccatique morti minime obnoxius. Triginta porro annis cum hominibus versatus, in Jordanis undisaJoanne viro sancto ac prophetarum omnium preestantissimo,baptizatusest. Eoque bapti- zato vox ejusmodi de celo a Deo Patre delata est: Hic est Filius meus dilectus in quo mihi benecom- placui (Luce 111): atque Spiritus sanctus columbae specie inipsum descendit. Ac deinceps magna et ad- miranda signa efflceie cepit, mortuos videlicet ad vitam revocans, cacis lucem afferens, demones in fugam vertens, surdos et claudos curans, leprosos purgans, atque inveteratam naturam nostram undi- que renovans,operibusque erudiens,ac virtutis viam edocens, atque a corruptione abstrahens,et ad sem- piternam vitam iter monstrans. Unde etiam duode- cim discipulos elegit (Matth. xix), quos apostolos nominavit.ipsisque negotium deditut celestem vite rationem predicarent, quam ut in terra ostenderet, ac nos humiles et terrenos per incarnationem suam celestes efficeret, venerat, At vero admirande ipsius ac Deitati consentanem vitse atqueintinitorum miraculoruminvidia etfurore commoti Judeorum pontifices ac principes, apud quos scilicet commorabatur, et ad quorum utilita- tem admiranda hujusmodi signa et prodigia perpe- trarat beneficiorumomniumimmemores,eum mor- te multarunt,uno nimirum exipsius discipulisad ip- sum prodendumarrepta, comprehensumque ipsum δοτον τὴν ζωὴν τῶν ἁπάντων ἐποιήσαντο, ἐκουσίᾳ [) gentibusdediderunt,ipsum,inquam,quiomnium vi- βοολῇ ταῦτα καταδεξαµένου αὐτοῦ. Ἡλθε γὰρ δι ἡμᾶς πάντα παθεῖν, iv ἡμᾶς τῶν παθῶν ἐγευθε- " ρώσῃ. Πολλὰ δὲ εἰς αὐτὸν ἐνδειξάμενοι, σταυρῷ τὸ taerat, acsponte hacsuscipiebat. Hac enim de causa venit, ut nostra causaomnia perpeteretur,quo vide- licetnosa vitiosisaffectionibus in libertatem vindi- (14) Joan. 1, 13: Ot οὐκ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ix θελήματος σαρχὸς, οὐδὲ ix θελήματος ἀνδρὸς, ἀλλ’ ἐκ θεοῦ θησαν. (12) Epist. ad Hebr. rv, 16: O9 γὰρ ἔχομεν ἀρχιερία μὴ δυνάµενον συμπαθῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πεκειρασμένον δὲ κατὰ πᾶντα καθ᾽ ὁμοιότητα, χωρὶς ἀἁμαρτίας. (13) Matth. γι. 7. (144) Epist. ad Rom. v, 12: Δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἲς τὸν κόσμον εἰσῆλθε, καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος. h Matth. 111, 17. 16 (17) Cf. p. 50 et nota prec. Matth. xxiv, 24 : Δώσουσι σημεῖα µεγάλα καὶ τέρατα, 915 ADDENDA. "i$ caret.Cum autem multaineum suppliciorum genera À τελευταῖον κατεδίκασαν. Καὶ πάντα ὑπίμεν τῇ exercuissent, eum ad extremum cruce condemna . «ó$ss τῆς σχρχὸς, ἧς ἐξ ἡμῶν ἀνελάθετο, τῖς θείας runt. Atque omnia iu carnis. quam exnobis assum- αὐτοῦ φύσεως ἀπαθοῦς µεινάσης. Δύο γὰρ φύστων pserat, natura pertulit,divina interim ipsiusnatura ὑπάρχων, τῆς τε θείας xal ἧς ἐξ ἡμῶν προσνιλὰ- ab omni perpessione libera manente. Nam cum du- θετο, ἡ μὲν ἀνθρωπείαᾳ φύσις ἔπαθεν, 3 δὲ gun plici natura preditus esset. hoc est divina, et ea ἀπαθὴς διέμεινε καὶ ἀθάνατος. ᾿Ἑσταυρώθη οὖν dj quam a nobis assumpserat, humana quidem natura — capxi ó Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Xpisthe, ὤν avayz- perpessa est, divinitas autem perpessione immunis Ἅτητος. Αμαρτίαν Ὑὰρ οὐκ ἐποίησεν οὐδὲ wipif et immortalis erat. Cruci igitur in carne affixus est δόλος iv τῷ στόµατι αὐτοῦ (48), χαὶ οὖχ ὑπέχειτ innocens Dominus noster Jesus Christus. Peccatum Ἅθανάτῳ' διὰ τῆς ἁμαρτίας γὰρ, ὡς xal προεῖπον (19), enim non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus — à θάνατος εἰσῆλθεν «lg τὸν xocpov: ἀλλὰ BU fuk (Isa. τω; Rom. v); proindeque morti obnoxius non Ἅἀπίθανε σαρχκὶ (20). iv' ἡμᾶς τῆς τοῦ θανάτου λν erat.Quandoquidem.utjam dixi.mors perpeccatum τρώσηται τυραννίδος. Κατῆλθεν εἲς ᾷδου, xal τοῦτο' inmundumintroivit. Verum nostracausacarne mor- συντρίψας, τὰς dm' αἰῶνος ὀγχεχλεισμένας buin tem oppetiit, ut nos a mortistyrannide redimeret. Ψψυχὰς ἠλευθέρωσε (21). Τεθοὶς ἓν τάφῳ τῇ tjl Descendit ad inferos, iisque contritis, eas qua ab B ἡμέρᾳ ἑἐξανέστη, νικήσας τὸν I6 θάνατον xal ἡμῖν orbecondito illic inclusetenebantur,animaslibera- τὴν οίκην δωρησάµενος κατ) αὐτοῦ, καὶ, ἀφθαρτίσες vit. In sepulcro conditus, tertia ἀἱθ resurrexit, cum — «iv σάρχα ὁ τῆς ἀφθαρσίας πάροχος, ὤφθη τοῖς µα- scilicet mortem superasset, victoriamque nobis ad- θηταῖς, εἰρήνην αὐτοῖς δωρούμενος (22) καὶ δι εὖ- versus eam donasset, atque immortalitatis largitor τῶν παντὶ τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων. immortalitatem carni conciliasset, discipulis visus est, ipsisque pacem impertivit (Joan. xx ; Act. 1, ac per eos universo mortalium generi. Post quadraginta autem dies in celos ascendit, Μετ) ἡμέρας δὲ cessapáxovta slc οἀρανοὺς b atque in Patris dextra sedet, rursumque venturus ἍἉεφοίτησε, xal οὕτως ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς xol est judicare vivos etmortuos. ac reddere unicuique — ta: (23), ὃς καὶ μέλλει πάλιν ἔρχεσθαι χρῖναι (24] juxta opera sua (Psal. Όχι) Post gloriosam autem ζώντας καὶ νεκροὺς, καὶ ἀποδοῦναι ἑκάστῳ κατὰ τὰ suam incoelosascensionem,sanctissimum Spiritum ἔργα αὐτοῦ (25). Μετὰ δὲ τὴν ἔνδοξον αὐτοῦ εἰς οὐ- &d sanctos suos discipulos iuignisspecie misit; cu- µρῥανοὺς ἀνάληψιν, ἀπέστειλε τὸ πανάγιον Πνιυμα jus instinctu peregrinis linguis loqui ceperunt, ἐπὶ τοὺς ἁγίους αὐτοῦ μαθητὰς bv εἶδει πυρὸς, xti quemadmodum ipse dabat eloqui illis. Hinc igitur — 5pEavco ξέναις γλώσσαις λαλεῖν, καθὼς τὸ ἵἴπυμα peripsiusgratiam in omnes gentes dispersi sunt, at- C ἐδίδου ἀποφθέγγεσθαι (26). Ἐντεῦθεν οὖν τῇ χάριτι que orthodoxam fidem predicaverunt, baptizantes ΄ αὐτοῦ διεσπάρησαν elc πάντα τὰ Evo, καὶ bip eosin nomine Patriset Filiiet Spiritussancti, et do- τὴν ὀρθόδοξον πίστιν (27), βαπτίζοντες αὐτοὺς dt centes servare omnia Salvatoris precepta (Matth. τὸ ὄνομα τοῦ llaxpóc, καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίον xxvii). Ad hunc igitur modum gentes a recta via Πνεύματος, διδάσκοντες τηρεῖν πάσας τὰς ἐντολὲς aberrantes illustrarunt,acsuperstitiosum idolorum τοῦ Σωτῆρος (28). Ἐφώτισαν οὖν τὰ ἴθνη τὰ f errorem demediosustulerunt. Quamvis autem hos- πλαγημένα, καὶ τὴν δεισιδαίµονα πλάνην τῶν εἰδώ- tis, cladem suam indignissime ferens, nuncquoque Ἅλων κατήργησαν, Κὰν μὴ φέρων ὁ ἐχθρὸς τὴν fen bellumadversus piosexcitet,stultisvidelicetacstoli- πολέμους xal νῦν καθ᾽ ἡμῶν τῶν πιστῶν ἐχείρῃ (9) (168) Petr. I Epist. it, 22. Cf. Isa. Litt, 9. (3 Pag. 52. 20) Scripsit Petrus, I Epist. 1v, I: Χριστοῦ οὖν παθόντες ὑπὲρ ἡμῶν capxl. Quo de loco disserens Se verus in Anecd. Grec. Wolfii 1, 1V, p. 80 : Προδήλως δείκνυσι διὰ τοῦ npochoplezega: καὶ εἲπεῖν « sopxi 5, ὡς à αὐτὸς ἀπαθὴς ὑπῆρχε θεότητἁ. Rursus, E 82: Τοῦτο γὰρ οὗ πατὰ τὴν τῶν Δοκητῶν ψυχολοτίεν δια” ζευγνύντος ἐστὶν, ἀλλὰ καὶ μᾶλλον Ένα xai ἁδιάτμητον εἰδότος τὸν ἀτρέπτως σαρχωθέντα Λόγον μονογενῖ» Etsi non absurdum sit ψυχολογίαν, cum Phantasmatarii suum de putativa Christi carne dogma multis de anima sophismatis vindicare debuerint, melius tamen hic fore ψυχρολογίαν opinor. ^ (21) Cf. Cyrill. Catech. iv, 27. 22) Joan. xx, 21. A Pag. &, i1, 4. 24) H ist. ad Tim. iv, 4 ; 1v, 3. 25) Matth. xvi, Z7: Καὶ τότε ἀποδώσει ἑχάστῳ κατὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ. Apoc. xxm, 12: 1805, ἔρχομ ταχὺ. xal ὁ µισθός µου μετ’ ἐμοῦ, ἀποδοῦναι ἑκάστῳ ὡς τὸ ἔργον αὐτοῦ ἔσται. (26) Act. apost n, 3, 4. (27 Billius, non curans verbum verbo reddere : « et prescherent la foy catholique. » Priiverat Billjo Trapezuntiana versio. (28) Matth. xxvin, 19, 20. (29) C, ἐχείρει. A prius ἐγείρη, dein e prava correctione ἐγείοει. Sic Reiskius in Libanie, t. IV. ῥ. 3 cum reperisset Morellianam lectionem, et δὲ ἐφ᾽ ὑμῶν τὸ αὐτὸ συµθαίνει, e suo dedit. solace co συμλαίνῃ Et in cod. 3017 est συµθαίνει, qui et totam sententiam sic exhibet, idque multo inelius: E d bo! ἡμῶν τὸ αὐτὸ συμθαίνει, zl; ὑμῖν ἔστα. πόρος; Dion Chrys orat. 4&, p. 197- Ὅταν δὶ δἡ xai x99 ου οὕτως καὶ ἀγαθὴν ἔχει τις πατρίδα, πῶς οὗ χρὴ πάντα ταλλα περὶ ἑλάστονος ποιεῖσθαι ταὔτης ; MEO Xn». Photius Bibl. $ 269: Ἐρώτησίς που καὶ παράληψις καὶ ἕτερα τοιαῦτα ἕνεισιν αἀτοῦ τοῖς λόγοις λα. 917 VITA BARLAAM BT JOASAPH. 918 πείθων τοὺς 6 ἄφρονας xai ἀσυνέτους ἔτι τῆς ει- À di$persuadensutidolorum cultum adhuc retineant, δωλολατρείας ἀντέγεσθαι, ἀλλ᾽ ἀσθινὴς d$ δύναμις αὐτοῦ γέγονε, καὶ al ῥομφαῖαι αὐτοῦ εἰς τέλος ἐξ- ἐλιπον (90) τῇ τοῦ Χριστοῦ δυνάµει. ᾿Ιδού σοι τὸν ἐμὸν Δεσπότην, καὶ Θεὸν καὶ Σωτῆρα, δι ὀλίγων γνώρισα ῥημάτων' τελεώτερον δὲ γνωρίσεις, el τὴν χάριν abro) δέξῃ bv τῇ uy σου χαὶ δοῦλος ἀὐ- τοῦ χαταξιωθῇᾷς γενέσθαι. ΚΕΦ. H'. Τούτων ὡς ὤκουσε τῶν ῥημάτων ὃ τοῦ βασιλέως υἱὸς, φῶς αὐτοῦ περιήστραψε τὴν Ψυ- χήν (91). καὶ ἐξαναστὰς τοῦ θρόνου ἐκ περιχαρείας, xal περιπλαχεὶς τῷ Βαρλαὰμ, Eon Τάχα οὗτός ἐστιν, ὡς ἐγὼ εἰκάζω, τιµιώτατε τῶν ἀνθρώπων, ὁ λίθος ἐκεῖνος ὁ ἀτίμητος, Ov ἐν μυστηρίῳ εἰχότως κατέχεις, μὴ παντὶ τῷ βουλομένῳ τοῦτον δειχκνύων, ἀλλ᾽ οἷς ἔῥῥωνται 61 τὰ τῆς φυχῆς αἰσθητήρια. Ἰδοὺ γὰρ, p ὡς ταῦτα τὰ ῥήματα ἐδεξάμην ταῖς ἀκοαῖς, φῶς Υλυ- κύτατον εἶσέδυ µου τῇ χαρδίφ, καὶ τὸ βαρὺ ἐχεῖνο τῆς λύπης χήλυµµα, τὸ πολὺν ἤδη Ὑχρόνον περικείµενον τῇ χαρδίᾳ µου, θᾶττον περιρρήθη (32). El οὖν χαλῶς εἰχάζω, ἀνάγγειλόν µοι" εἶ δὲ καὶ κρεῖττόν τι τῶν εἰρημένων γινώσκεις, μὴ ἀναδάλλου ἐξ αὐτῆς φανε- ρῶσαί µοι. Αὖβις οὖν ὁ Ἡαρλαὰμ ἀπεχρίνατο' Nai μὴν, x5pit poo xal βασιλεῦ, τοῦτό ἐστι τὸ μέγα µυστήριον τὸ ἀποχεχρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων xal ἀπὸ τῶν γενεῶν, ἐπ ἑσχάτων δὲ τῶν χρόνων φανερωθὲν τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων (33), οὗ τὴν φανέρωσιν πάλαι τῇ τοῦ θείου Πνεύματος χάριτι προήγγειλαν πολλοὶ προφῖται xal δίκαιοι, πολυμερῶς καὶ πο- λυτρόπως (34) μυηθέντες καὶ µεγαλοφώνως κατ. αγγείλαντες, καὶ πάντες . τὴν ἐσομένην σωτηρίαν προορῶντες, ἐπόθουν θεάσασθαι ταύτην, xal οὐκ ἐθεάσαντο (35) ἀλλ) ἐσχάτη γενεὰ αὕτη ἠξιώθη τὸ σωτήριον δέξασθαι. Ὁ πιστεύσας οὖν καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπίστήσας καταχριθήσεται (36). Ὅ $3 Ἰωάσαφ ἔφη Hdv:a τὰ εἱρημένια σοι ἀνενδοιάστως πιστεύω, xal Ov καταγγέλλεις δοξάζω Θεόν. $58 Μόνον ἁπλανῶς µοι ταῦτα σαφήνισον, xal τί µε δεῖ ποιεῖν ἀκριθῶς δίδαζον’ ἀλλὰ καὶ τὸ βάπτισ- μα τί ἐστιν, ὃ τοὺς πιστεύοντάς δέξασθαι ἔφης, κατ ἀκολουθίαν αὐτῷ πάντα µοι γνώρισεν (37). imbecilla {αΠπόθη ipsius vis effecta est, atque ipsius frames per Christi potentiam in flnem defecerunt. En tibi Dominum meum acDeum et salutisauctorem paucis verbis declaravi ; plenius autemcum cogno- sces, si ipsius gratiam in anima tua acceperis, divinoque beneflcio tibi contigerit ut ipsius servus flas. Cap. VIII. — Hec verba ut regis fllius audivit, ipsius animus lumineperstrict':sest, ac pre» letitia e solio suo exsurgens, Barlaamque complectens, dixit: Fortasse, nisi me conjectura fallit, vir pree- stantissime,hicestinsstimabilisillelapisquem non abs re occultum tenes.nec cuilibetpromiscueosten - dis, verum iis demum qui sanis ac firmis animi sen- sibus preediti sunt. Ecce enim uthac verba auribus excepi, suavissima lux pectus meum subiit, et grave illud mororis velamen,quod jam pridem animo meo undique incumbebat, statim sublatum est. Si igitur recte conjicio, fac, quiso, sciam. Sin autem aliquid his que abstecommemoratasunt prestantius nosti, ne cuncteris id milii rursus aperire. Rursum igitur repondit Barlaam : Ita sane. mi domine ac rex. hoc est illud magnum mysterium, quod absconditum est a sswculis et generationi- bus, inextremisautem temporibus hominum generi patefactum (Coloss.1). Cujus declarationem olim per Spiritus divini gratiam multi prophete ac justi viri predixeruat, multifariam multisque modis edocti (Hebr. x1), atque alta voce annuntiantes. Cumque salutem omnino futuram prospicerent, ejusque cer- nende cupiditate tenerentur, non tamen eam per- spexerunt; verum ultima hec generatio divino beneficio salutis auctorem suscepit. Quamobrem qui crediderit, et baptizatus fuerit, salvus erit (Marc. xvi). Dixit autem Josaphat: Omnia ea que abs te dicta sunt sine ulla dubitatione credo, eumque quem an- nuntias Deum gloria afflcio Hoc unum peto, utsint ullo errore cuncta mihi declares, quidque mihi fa. ciendum sit exacte doceas. Atque etiam quidnam baptismus sitquem ab iis qui flde preediti sunt accipi ais, deinceps fac intelligam. ditum fuit παράλτψ.ς latina voce responsio ; » sed lego παράλειψις, ut estin cod. 2967, et verto prxeteritio. Nullus dubito quin recte se habeat iste locus in nupera, qua nondum uti potui, Bekkeri editione. Li- banius rursus, t. IV, p. 191 : ᾿νρωτᾷς τὴν συμφο-ὰν, € : μηδὲν ἡδικεῖσθαι νοµίζειν΄ imo ἠοικῆσθαι. (20) Psal ix, 6 : Too ἐχθροῦ ἐξέλιπον αἱ ῥομφαῖαι εἷς τέλος. περιήσταψεν αὐτὸν φῶς. Sic περιλάμπειν et similia. kius. Idem pag. 671, (31) A, τῇ oy. mala syntaxi. Act. Ap. 1Σ, ὃ : » * cle στι ; cod. 3017 bene ῆτις, quod malebat Reis- JEsculapius ad Ámmonem p. 91, jt Pomandrum : Αὐτὴ ἡ ὄψις λαιπρότατα περιλάμπει πάντα τὸν κό- σµον τὸν ὑπερχείμενο»' µέσος γὰρ vov xal ὑποχείμενον, ὄρυται στεφανηφορῶν τὸν κόσμον. Plenius codex 14220 : τὸν ὑπερχείμε- (32) Est imitatio locutionis Pauline : confer pag. 6, n. 12. Non facile feram Josaphum nondum con- versum, et qui de Paulo ne fando quidem audiverat, suam orationem talibus ornare flosculis. (33) Epist. ad Coloss. 1, 26 : Τὸ µυστήριων τὸ ἀποχεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ ἀπὸ τῶν γενεῶν, νυνὶ δὲ ἐφανερώθη τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ. (9i) pist. ad eb φήταις. r. 1, 1: Ηολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἓν τοῖς προ- (35) Luc. x, 24 : Λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ προφῆται xal βασιλεῖς ἠθέλησαν ἴδεῖν ἅ ὑμεῖς βλέπετε, xal ο €1900v. e) Marc. xvi, 460. Forsan καὶ xat' &xoÀ, — C, κατ’ ἀχολ, γνώρισον. 919 contaminate Christianorum fidei velut radix ac cer- tum fundamentum divini baptismi gratia est,ut quee omnia a nátivitate contracta peccata expiet, atque ea inquinamenta quae ex vitio conflata sunt prorsus expurget. Sic enim Salvatormandavit, ut peraquam ας Spiritum regeneremur, atquead veterem dignita- tem redeamus: perorationem videlicetac salutarem invocationem, ad aquam accedente Spiritu sancto. Baptizamur igitur juxta Salvatoris sermonem in no- mine Patris et Filii et Spiritus sancti (Matth xxvut). Atque ita Spiritus gratia in ejus qui baptizatur ani- ma immoratur, eam illustrans, ac divinam reddens, atqueimaginem illam acsimilitudinemDei,ad quam condita est. ipsi instaurans, Ac deinceps. veteribus omnibus vitii operibus abjectis, nova vite cum Deo pactum inimus (Naz., orat. de sanct. Baptism.), ac puriorem vivendi rationem auspicamur: quo nimi- rum etiam coheredes eorum efficiamur qui ad im- mortalitatem regenerati sunt, ac sempiternam salutem consecuti sunt. Citra baptismum au- tem fleri non potest ut puisnam bonam spem con- sequatur, quamlibet etiam piosomnes pietate ante- celluerit. Sic enim Deus Verbum. qui, ut generi nostrosalutem afferret,humanitatem suscipit, dixit: Amen dico vobis,nisi quisregeneratus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non intrabit in regnum celorum (Joan. 11). Quamobrem anteomnia te rogo,utanimo dem accipias, ac statim ardentissimo quodam desi- derio ad baptismum accedas,nec ullam omnino mo- ram adhibeas. Periculosa siquidem est dilatio, pro- ptereaquod preestitutus morti dies incertus est.Josa- phat autem ad ipsum dixit. Et quenam bona illa spes est, cujus fleri posse negasti ut quisquam,citra baptismum compos flat? Quidnam etiam illud est, quod celorum regnum appellas?Undenamitem Dei humanitate induti verba audivisti? Quinam rursus est incertus morti prestitutus dies, de quo ingens sollicitudo pectus meum subiens, mororibusac do- loribus carnes meas conficit, atque adeo ipsum os- sium robur exest? Denique utrum morientes in nihi- lum dilabimur, an contra postpresentem peregri- nationem alia vita superest : hec et his consentanea ex te scire avebam. Barlaam hujusmodi responsum his verbis dedit : Bona ea spes, de qua locutus sum, regni celestis ADDENDA. Ille autem ad eum'respondit Sancte hujuset in- A C v9 Ἐχεῖνος δὲ πρὸς αὐτὸν ἀπεκρίνατο (38y TR ἁγίας ταύτης xal ἁμωμήτου τῶν Χριστιανῶν τί- στεως ῥίζα ὥσπερ xal ἀσφαλὴς ὑποθάβρε ἡ wi θείου βαπτίσματος ὑπάρχει χάρις, πάντων τῶν axi Ὑενέσεως ἁμαρτημάτων Χχάθαρσιν ἔχόυσα, xa] ταν. τελῆ ῥύψιν τῶν ἀπὸ κακίας ὀπεισελθόντων uolo σµάτων. Οὕτω γὰρ ὁ Σωτὴρ ἐνετείλατο δι) ὕδατος ἀναγεννᾶσθαι xal Πνεύματος (39), xai εἷς τὸ ἁρχτῖον ἐπανάγεσθαι ἀξίωμα, δι) ἐντεύξεως δη λαδὴ xal τῆς σωτηρίου ἐπικλήσεως, ἐπιφοιτῶντος τῷ ὕδατι τοῦ ἁγίου Hvsupatoc. ἉΒαπτιζόμεθα τοίνυν, κατὰ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου (40), εἷς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, χαὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος xal οὕτως ἐνο χεῖ τοῦ ἁγίου ΗἩνεύματος ἡ Χάρις τῇ τοῦ fazu- σθέντος uxo, λαμπρύνουσα αὐτὴν καὶ θεοειδή ἀπερ- p ἵαζομένη, καὶ τὸ κατ’ t'xóva xai καθ) ὁμοίωσιν (11] αὐτᾷ ἀνακαινίζουσα" καὶ λοιπὸν πάντα τὰ παλαιὰ τῆς κακίας ἔργα ἀποῤῥίψαντες, συνθήκην πρὸς θεὸν δευτέρου βίου xai ἀρχὴν καθαρωτέρας πολιτείας ποιούµεθα, ὣς ἄν xal συγκληρονόµοι ἑσόμιβα (12) τῶν πρὸς ἀφθαρσίαν ἀναγεννηθέντων καὶ τῆς αἰωνίον σωτηρίας ἐπιλαθομένων. Χωρὶς δὲ βαπτίσματος οὐκ ἔστι τῆς ἀγαθῆς ἑλπίδος ἐκείνης ἐπιτυχεῖν, 89 x» πάντων τῶν εὐσεθῶν εὐσεθέστερός τις γένηται. Οὕτω γὰρ ὁ ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ γένους ἡμων ἐνανθρω" πήσας θεὸς Λόγος εἶπεν (49). ᾽Αμὴν λέγω ipi, ἐὰν μὴ ἀναγεννηθῆτε Bu ὕδατος xal Πνεύματος, οὗ μὴ εἰσέλθητε εἲς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Διὸ πρὸ πάντων ἀζιῶ σε τῇ μὶν ψυχῇ δέξασθαι τὴν τί- στιν, προσελθεῖν δὲ εὐθὺς xal τῷ βαπτίσµατι τὀῶφ θερµοτάτῳ xal µηδόλως πρὸς τοῦτο ἀναθάλλεσήτι ἐπικίνδυνον (44) γὰρ ἡ ἀναδολὴ, διὰ τὸ ἄδηλον εἶναι τοῦ θανάτου τὴν προθεσµίαν. 'O δὲ Ἱωάσαφ πρὸς αὐτὸν εἶπε (45): Καὶ τίς dj ἀγαθὴ ἐλπὶς ἐκείνη, f ἔφης χωρὶς βαπτίσματος μὴ ἐπιτυγχάνειν ; τίς 5 ἐστιν Ίνπερ βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀποχαλεῖς ; 15- ϐθεν δὶ τὰ τοῦ ἐνανθρωπήσαντος θεοῦ βήματα σὺ ἀκίκοας ; τίς δὲ ἡ τοῦ θανάτου ἄδηλος προθεσµἰε, περὶ ἧς μέριμνα πολλὴ, τῇ καρδίᾳ µου ἔνσκηψασα, ἐν λύπαις καὶ ὀδύναις δαπανᾷ µου τὰς σάρκας, Χαὶ αὐτῶν ὃλ τῶν ὁστέων χαθάπτεται, xal cl τεθντζό- µενοι elc τὸ μὴ ὃν διαλυθῶμεν οἱ Άνθρωποι, fj, toto ἄλλη τις βιοτὴ μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἐκδημίαν ; Ταῦτε καὶ τούτοις ἑπόμτνα μαθεῖν ἐπεθύμουν. 60 Ὁ δὲ Βαρλαὰμ τοιαύτας τούτοις ἐδίδου τὲς ἀποκρίσεις (46) Ἰ piv ἀγαθὴ ἐλπὶς, fv dou, est.Ea autem est ejusmodi,utnulla omnino humana D τῆς βασιλείας ἐστὶ τῶν οὐρανῶν» αὕτη δὲ γλὠση 38) Lemma metricum in A ; Τρίτην Βαρλαὰμ διαλεξιν νῦν βλέπε, n Cf. Joan. 1n, ὅ. 40) Cf. Matth. xxvin, 19. 41) Conf. p. 45, n. 3. &2) C, ἐσώμεθα, et sic Α e correctione. Fluctuat oratio inter soloecismum et barbarismum. 2. (&3) Joan. uu, 3 : ᾽Αμὴν, ἁμὴν λέγω ov ἐὰν µή τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὗ δύναται ἰδεῖν τὴν βασιλείαν του δεοῦ 44) C, ἐπικίνδυνος, In talibus varietatibus neutrum plerumque przferendum. Cf. t. I, pag. 49, n. p. 89 ; notula ad Plutum 203, t. IV, pag. 264. Charito ii, 2 : γυνὴ πόνη xai ξένη. Ibi qui proposuit, εὐχαταφρόνητος, vir VaMten καὶ ἀμίλλαις εὐκαταφρόνητον "owe. Menander Notit mss. t. ΧΙ. 14, epist. 1, 8 35 : Ταχυλογία γὰρ ἐν μὲν ἀγωνιστικαῖς 9 Εὐχκαταφρόνητον in . conjecturam fecit εὐχαταφρόνητον. Photius, Agricola : Βὐκαταφρόνητόν ἐστι, Γοργία, πένης. Plene Lucianus D. M. xiv, 3 : οἱ Ἰνδῶν ἀλέφαντες οὐκ 59 καταφρόνητόὀν τι ἔργον. ) Lemma metricum in A : Ζητήματα πάμπολλα τοῦ Ἰωάσαφ. ά T^ Lemma metricum in A : Καὶ τὴν τετάρτην διδαΧἠν ἐνταῦθ Opa. ρ4 ^ γὰρ ἡ Γραφή (41). "A ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε, καὶ οὓς οὐκ ἤχουσε, καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὖκ ἆνεθη, à ἠτοίμασεν ὁ θιὰς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. Ὅταν δὲ ἀξιωθῶμεν, τὸ παχὺ τοῦτο ἀποθέμενοι σαρχἰον, τῆς µακαριότητος ἐχείνης ἐπιτυχεῖν , τότε αὐτὸς, κατ» αξιώσας ἡμᾶς μὴ διαμαρτεῖν τῆς ἑἐλπίδος, διδάξει καὶ γνωριεῖ τῶν ἀγαθῶν ἐκείνων τὴν πάντα νοῦν ὑπερ- έχουσαν δόξα», τὸ ἄφραστον φῶς, τὴν μὴ διακοπτο- µένην ζωὴν (48), τὴν μετὰ ἀγγέλων διαγωγὴν. E! yàp ἀξιωθῶμεν θεῷ συγγενέσθαι καθ) ὅσον ἐφ- ικτὸν ἀνθρωπίνῃ φύσει, πάντα εἰσόμεθα παρ᾽ αὐτοῦ & νῦν οὐκ ἴσμεν. Τοῦτο yàp ἐγὼ, ix τῆς τῶν ϐθεο- πνεύστων Γραθῶν μεμυημµένος διδαχῆς, παντωο µά- λιστα βασιλείαν οὐρανῶν (49) τίθεµαι, τὸ πλησίον | VITA BARLAAM ET JOASAPH. βροτείφ τὺ παράπαν ὑπάρχει ἀνεκφραστος φησὶ Α lingua explicari possit . Ait enim Scriptura : Que 922 oculus non vidit, et auris non audivit, et in cor ho- minis non ascenderunt, preparavit Deus diligenti- bus se (Isa xiv ; I Corn). Cum autem abjecta hac crassa carne, beatitudinem illam divino beneflcio consecuti fuerimus, tum ille. cujus beneficio spes nostra nos minime fefellerit, nos docebit, efflcie- que ut bonorum illorum gloriam, omnem mentis captum superantem, lucem illam quae nulla ora- tione exprimi potest. vitam illam qua morte non interrumpitur, ac denique illam cum angelis vite consuetudinem cognoscamus. Nam si hoc divini- tus consequamur, ut cum Deo. quantum humana naturae fas est, consuetudinem habeamus, omnia ea quz nunc nobis ignota sunt ab eo sciemus. Hoc Υενέσθαι τῇ θεωρίφ τῆς ἁγίας καὶ ζωρχικῆς Τριά- pg enim Scripturis divinitus inspiratis edoctus omni- Boc, καὶ τῷ ἀπροσίτῳ φωτὶ (50) σὐτῆς ἐλλαμφφθῇ- ναι, τρανότερόν (91) G8 τε xai χαθαρώτερον (52) καὶ ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν ἀἄῤῥητον αὐτῆς δόξαν κατοπτρίζεσθαι (53). El δὲ μὴ δυνατὸν τὴν δόξαν ἐκείνην καὶ τὸ φῶς xal τὰ ἀπόῤῥητα ἀγαθὰ παραστῆσαι λόγῳ, θαυμαστὸν οὐδέν οὐκ àv γὰρ ἦσαν μεγάλα xai ἐξαίρετα, et γε ἡμῖν, τοῖς ἐπιγνίοις καὶ φθαρτοῖς καὶ τὸ βαρὺ τοῦτο xal ἐμπαθὶς σαρ- xlov περιχειµένοις, τῷ λοχισμῷ τε κατελαμθάνοντο καὶ τῷ λόγῳ παριστῶντο. Οὕτω μὲν οὖν δὴ περὶ τούτων εἰδὼς τῇ πίστει µόνῃ, δέχου ἀνενδοιάστως μηδὲν πεπλασμένον ἔχειν, καὶ δι ἔργω ἀγαθῶν ἐπείχθητι τῆς ἀθανάτου βασιλείας ἐκείνης ἐπιλαθέσ- θαι, ἧσπερ ὅταν ἐπιτύχῃς, µαθήσῃ τὸ τέλειον. Περὶ àv δὲ ἠρώτησας, πῶς ἡμεῖς τοὺς λόγους τοῦ σαρκωθέντος θεοῦ ἀχηκόαμεν, διὰ τῶν ἱερῶν Εὖαγ- χελίων ἴσθι πάντα τὰ τῆς θεανδρικῆς οἰκονομίας ἡμᾶς µεµαθηκέναι, Οὕτω γὰρ ἡ ἁγία δέλτος ἐκείνη χέκλτται, ὡς ἆτε ἀθανασίαν καὶ ἀφθαρσίαν καὶ ζωὴν αἰώνιον xzi ἁμαρτιῶν ἄφεαιν καὶ βασιλείαν οὐρανῶν τοῖς θνητοῖς ἡμῖν καὶ φθαρτοῖς xai ἐπιγείοις εὐαγ- γελιζοµένη 63 Ίνπερ γεγράφασιν οἱ αὐτόπται (51) καὶ ὑπηρέται τοῦ Λόγου, οὓς ἀνωτέρω εἴρηκα, ὅτι μαθητὰς καὶ ἁἀποστόλους ὁ Σωτὴρ ἡμῶν Χριστὸς ἐζελέξατο καὶ παρέδωκαν ἡμῖν ἐγγράφως , μετὰ n I Epist. ad Cor. 1, 9. (48 (49) Lemma metricum in A : " supra t. 1l, p. 415; quam reperies et in Ev sententiam examini critico subjecit vir d. in Volborthii Biblioth. philol. t. I, p. de regno Dei oratio. (50) Conf. locus Pauli supra p. &&. n. 2. um maxime colorum regnum esse duco, nempe ad sanct, et qua vite, initium dedit, Trinitatis contemplationem accedere, atque incomparabili ipsius lumine purius illustrari, ac revelata facie (II Cor. u1) ipsius gloriam omnem verborum facul- tatem superantem contueri Nec vero mirandum est, gloriam illam ac lucem et arcana bona nullis verbis declarari posse ; neque enim ampla et exi- mia essent, si nos terreni et mortales, ac gravem hanc et affectionibus obnoxiam carnem gestantes, ea tum cogitione percipere, tum verbis exprimere possemus. Qua cum explorata tibi sint, ea fide sola citra ullam dubitationem accipe, atque ab omni Cictione abhorre; illudque stude, ut per bona opera immortalem illam gloriam arripias. Qua cum tibi potiri contigerit, perfectius hac cognosces. Quod autem ex me quesivisti, quonam modo nos incarnati Dei verba audierimus, hoc habeto, nos per sacrosancta Evangelia ea qua ad thean- dricam, hoc est Dei cum homine conjuncti, dis- pensationem pertinent, didicisse. Nam ita sanctus ille liber appellatur, ut qui immortalitatem et sta- tuma corruptione alienum, et sempiternam vitam, et peccatorum remissionem, et celorum regnum, nobis qui mortales interituique obnoxii ao terreni sumus, fauste annuntiet. Quem quidem scripserunt qui spectatores ac ministri Verbi fuerunt. Dequibus Basil. in Psal. xxxi, 13 : Τὴν ὄντος ζωὴν, τὴν θανάτῳ µη διαχοπτοµένην. Opa δὲ καὶ τίς οὐρανῶν βασιλεία. Deflnitionem regni celorum videsis rii Capitibus, t. III Monum. Cotel. P 10. Koppii ea de re Exstat Chr. Raabii (51) C, e correctione, τρανώτερον. Moschopulus, II. cx. pag. 74, τρανότερος τρανότατος scribi jubet, cum c. leg sit τρανὸς penultima longa : ef t. II, xui, 2 Philo, De spe g. pag. 192: T& φύσεως ἔργα τρανωτέραις ντασίας αὐγάζεται. Renono τρανοτέραις, quod an legaturin Mangeyana querere nunc non vacat. xemplis qua apposuit Moschopulus forme ότερος, poterit, ante αὐλότερος αὐλότατος (imo ἀθλότερος dü- λότατος], addi e codice 2:599. Υριφότερος γριφότατος. [n Constantini libro De ceremon. pag . 239. B. ἴσχυ- ρώτατοι relinquere non debuit Reiskius. e cujus nota patet vocis ἰσχυρὸς quantitatem qua sit ignorasse virum circa talia negligentiorem, csetera egregium. (52) Sequitur Gregorium Naz. or. xv, p. 230. Τοὺς piv τὸ ἄφραστον .φῶς διαδέχεται καὶ ἡ τῆς ἁἀγαίς καὶ βασιλικῆς θεωρία Γριάδος, ἑλλαμπύσης τρανώτερόν (leg. τρανότερόν) τε xai καθαρώτερον xai ὅλης ὁ ης, fj» δὴ καὶ µόνην μάλιστα βασιλείαν οὐρανῶν τίθεµαι. vot µ.γνυ λφ (54 Π Epist. ad Cor. ni, 18 : Ἱρεῖς δὲ ἀναχεκχαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν Κυρίου κατοπτριζόµενοι. 54) Luc, 1, 2 Cf. p. 69. p. 5. ADDENDA. vn superius dixi, quod Salvator noster Christus disci- A τὴν ἔνδοξον «οῦ Δεσπότου εἲς οὐρανοὺς ἄνοδον τῆς pulos et apostolos elegerit. Qui quidem nobis post gloriosam Dei in celosascensionem, ipsius in terra vite rationem, et doctrinam ac miracula. quantum &b hominibus praestari poterat, litterarum monu- mentis mandarunt. Sic etenim in extrema libri sui parte eximius ille inter divinos evangelistas dixit : Sunt et alia multa, que fecit Jesus, quse si scriban- tur per singula, nec ipsum arbitror mundum eos qui scribendi sunt capere posse libros (Joan. xxi). In hoc igitur divino Evangelio, tum incarnatio- nis, tum declarationis, tum miraculorum, tum preceptorum ipsius historia. Dei spiritu exarata continetur. Ac deinde supplici illius ab omni labe remoti, quod Dominus nostra causa subiit, sanctee- ἐκὶ γῆς ἀὐτοῦ πολιτείας, τάς τε διδασκαλίας αὐτοῦ καὶ τὰ θαύματα, xatà τὸ ἐγχωροῦν γραφῇ παρι- δοῦναι. Οὕτω γὰρ πρὸς τῷ τέλει τοῦ λόγου ὁ ἔεί- ῥρετος τῶν θείων ἐκείνων εὐαγγέλιστῶν (55) εἴρηχεν Ἔστι, φησὶ, λαὶ ἄλλα πολλὰ ὅσα ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς, ἄτινα ἐὰν γράφηται xag! Tv. οὐδὶ αὐτὸν οἶμαι τὸν κόσμον χωρῆσαι τὰ γραφόμενα βιθλία. Ἐν τούτφ οὖν τῷ θειοτάτφ Εὐαγχελίῳ ἐμφίραει τῆς τε σαρκώσεως, τῆς τε ἀἁναδείξεως, τῶν τε ᾖτυ- µατι, τῶν τε πραγμάτων αὐτοῦ, d Ἱστορία Πν. ματι θεοῦ γεγραμμένη, ἔπειτα xxt περὶ τοῦ ἀχρά- του πάθους οὗπερ ὑπέμεινε δι’ ἡμᾶς ὁ Κύριος, τς que triduo post resurrectionis, atque in celos 89- pg τε ἁγίας καὶ τριημέρου ἐγέρσεως, xal τῆς ck oj- censionis, ac denique illustris ac metuendi ipsius secundi adventus mentiohabetur.Rursum enim Dei Filiuscum glori&, omni sermone prestantiori atque ingenti celestis militie multitudine in terram ven- turus est, ut de mortalium genere sententiam fe- rat, atque unicuique pro eo ac gessit. rependat (Luc xxi). Etenim cum Deus hominem ab initio effinxisset quem admodum etiam jam tibi exposui) insufflavit in e: m spiraculum vite (Gen. n), quee quidem animarationisatqueintellizentis particeps appellatur. Quoniam autem morte damnati sumus, omnibus nobis mori necesse est ; nec fleri potest ut hic calix hominem ullum pretereat. Nihil autem est aliud mors quam animi a corporedisjunctio. Ao quidem illud corpus, quod e terra effictum est, posteaquam abanimo sejunctum est, in terram, ex qua sumptum fuerat, revertitur, ac corruptum dis- solvitur (Gen. i ; Eccli. n). Anima autem immor- talis cum sit, eo proflciscetur quo summus ille ef- fector imperat, vel, ut rectius loquar, quemadmo- dum ipsa sibi, cum adhuc in carne versaretur, hos- pitium preparavit. Ut enim quisque vite munere hic functus fuerit, illic recepturus est. Denique confectis longis temporum curriculis, Deus noster cum metuenda et sermonis facultatem superante gloria ad judicium de orbe ferendum ve- niet. Cujus metu celorum virtutes commovebun- tur, atque omnis angelorum exercitus tremore cor- reptus coram ipso astabit (Lue χχι) : tum videlicet, cum in arcbangeli voce ac divina tuba mortui ad vitàm redibunt, ac tremendoipsius throno sistentur D 55) Joannes videlicet. i96) Matth. xxv, 34 : Όταν δὲ ἔλθῃ 6 Yiàc τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ αὐτοῦ. Cf. Luc. n, 13. (57) Conf. P 35, n. 4, (58) A, ἑετί. ἐπί (νο Conf. p. 45, n. 2 ἐμοῦ. ῥανοὺς ἀνόδου, πρὸς δὲ καὶ τῆς ἐνδόξου καὶ φοθερᾶς αὐτοῦ δευτέρας παρουσίας. Μέλλει γὰρ πάλιν ὁ Πὸς τοῦ θεοῦ ἐλθεῖν ἐπὶ τῆς γῆς, μετὰ δόξης ἀῤῥήτ καὶ πλήθους τῆς οὐρανίου στρατιᾶς (56), χρῖνει td γίνος ἡμῶν καὶ ἀποδοῦναι ἑχάστῳ κατὰ τὰ lop αὐτοῦ (57) Τὸν γὰρ ἄνθρωπον ἐξ ἀρχῆς ὁ Orc ἐκ (S) γῆς διαπλάσας, καθὰ δὴ καὶ προλαθὼν εἶπόν σοι, ἐνεφύσησεν sl; αὐτὸν πνοὴν (59), ἥτις φυχἠ Mq τε 698 καὶ νοερὰ mpoca[opsóstac ἐπεὶ δὲ aiuto κατεχρίθηµεν, ἀποθνήσκομεν πάντες, καὶ οὐκ le τὸ ποτήριον τοῦτο τινα τῶν ἀνθρώπων «αρτῖρε μεῖν (60): ἔστι δὲ ὁ θάνατος (61) χωρισμὸς doyit ἀπὸ τοῦ σώματος. Ἐκεῖνο μὲν οὖν τὸ ἐν τῆς bee πλασθὲν σῶμα, χωρισθὴν τῆς ψυχᾶς, de ήν ὑπο- στρέφει ἐξ ἧσπερ καὶ ἐλήφθη (02) καὶ φθειρόµενν διαλύεται. ἡ δὲ ψυχἠ, ἀθάνατος οὖσα, πορεύετι ἔνθα χελεύει ὁ Δημιουργὸς, μᾶλλον δὶ xai: αὐτὶ προητοίµασεν ἑαυτῇ κατάλυμα ἔτι τῷ σαρχίφῳ ew οὔσα. Καθὼς γὰρ τις πολιτεύσηται ἐἑνταῦθς, μέλλει ἀπολαμθάνειν ἐκεῖρεν. Εἶτα μετὰ πλείστους χρόνους ἑλεύσεται Χρισὸς ὁ θεὸς ἡμῶν κρῖναι τὸν χόσµον iv δόξῃ φοδερᾶ ui ἀνεκδιηγήτῳ, οὗ τῷ φόθῳ αἱ δυνάµεις τῶν οὐρανῶν σαλευθήσονται (63) , xal πᾶσαι αἱ στρατιαὶ τὸν ἀγγέλων τρύµφῳ παρίστανται ἑνώπιον αὐτοῦ (8). Τότε iv φωνῇ ἀρχαγγέλου καὶ ἐν σάλπιγχι 6:5 ἔν- στήσονται ol νεχροὶ (65), καὶ παραστήσονται Uf φοθερῷ αὐτοῦ θρόνῳ. "Est: δὲ fj ἀνάστασις v δόξῃ αὐτοῦ, καὶ πάντες ot ἄγγιλοι μα Scholiastes Nub. 159 : Καὶ Υὰρ ἔστιν ἐκ τῶν τεττίχων τοῦτο καὶ τῶν ἐγκελάδων ἰδεῖν. Forsan 60) Respectu ad verba Christi apud Matth. xxvi, 42 : Et οὗ δύναται τοῦτο τὸ ποτήριον παρελβεῖν Er 61) Lemma metricum in A : Ὁ θάνατος τί δ᾽ ἐστὶν ἐνθάδε βλέπε. 63) Gen. itt, 19 : "Eo τοῦ ἀποστρίψαι σε tlc τὴν γῆν ἐξ Tic ἐλήφθης. 64) Luc. 1, 19. 63) Luc, xxi, 26. i Epist. ad Thessal. Iv, 16. VITA BARLAAM ET JOASAPH. 928 άφεια (66) πάλὶν ψυχῆς τε καὶ σώματος. Αὐτὸ οὖν Α (I Thess. iv). Est antem resurrectio, anims rursus τὸ σῶμα, τὸ Φφθειρόµενον καὶ διαλυόµενον, αὐτὸ ἀναστήσεται ἄφθαρτον. Καὶ μηδαμῶς σοι ἀπιστίως λογισμὸς περὶ τούτου ἐπέλθῃ (67) οὐκ 64 ἁδυνα- τεῖ γὰρ τῷ ἐξ ἀρχῆς ἐκ τῆς γῆς διαπλάσαντι αὐτὸ, εἶτα ἀκοστραφὲν εἷς γῆν ἐξ ἧς ἐλήφθη, κατὰ τὴν τοῦ Δημιουργοῦ ἀπόφασιν (68), αὖθις ἀναστῆσαι,. El γὰρ ὀννοήσεις Κόσα ἐξ οὐκ ὄντων ἐποίησεν ὁ θεὸς, Ἱχανή cot ἔσται αὕτη ἀπόδειξις. Καὶ γὰρ γῆν λαθὼν ἐποίησεν ἄνθρωπον, γῆν οὐκ οὖσαν πρότερον πῶς οὖν ἡ γῆ γέγονεν ἄνθρωλος ; πῶς δὲ αὕτη οὐκ οὖσα παρήγετο ; πείαν δὲ ὑποδάθραν ἔχει ; πῶς δὲ ἐξ αὖ- τῆς παρήχθησαν τὰ τῶν ἁλόγων ἄπειρα Ὑένη, τὰ τῶν σπερµάτων, τὰ τῶν φυτῶν ; ᾽Αλλὰ καὶ νῦν xata- νόησον Um! τῆς γεννήσεως τῆς ἡμετέρας οὐ σπέρμα βραχὺ ἐνίεται εἷς τὴν ὑποδεχομένην µήτραν αὐτό ; πόθεν οὖν d τοσαύτη τοῦ ζώου διάπλασις ; cum corporeconjunctio.Quocirca hoc ipsum corpus, quod interitac dissolvitur, itaresurget. ut deinceps interire nequeat(I Cor. xv).Nec vero huicrei fidem ullo modo abrogare in mentem tibi veniat. Neque enim ei qui ipsum primum e terra effinxit.postea- quam in terram ex qua sumptum est rediit, juxta Creatoris sententiam rursusad vitam excitare impose sibileest. Nam si quod Rex Deus ex nihilo in ortum produxerit,tecum reputes, istud satis magno argu- mento tibi futurum est.Etenim sumpta terra. que prius non erat,hominem procreavit (Gen. 11). Quo- nam igitur modoeterra homo factus est?Quoniam modo ipsa ex hihilo producta est ? Quonam item fundamento nititur ?Quonam denique modo ex ipsa B infinita tum brutorum,tum seminum,tum stirpium genera producta sunt?Quinetiam in nostro quoque ortu velim hoc consideres. ΑΠ non enim perexiguum semen in terram, hoc est in vulvam ipsum exci- pientem emittitur ? Undeigitur hec tanta animalis effectio ? Τῷ οὖν ταῦτα πάντα δηµιουργήσαντι ἐκ μὴ ὄντων χαὶ ἔτι δημιουργοῦντι οὐκ ἀδύνατον ix γῆς τὰ νενε- χρωμένα καὶ διαφθαρέντα σώματα ἀναστῆσαι, ἵνα ἕκαστος ἀπολάθη κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. ᾿Εργασίας γὰρ, Φφησὶν, (69) ὁ παρὼν καιρὸς, ὁ δὲ μέλλων ἁντ- αποδόσεως. Ἐπεὶ ποῦ τὸ δίκαιον τοῦ θεοῦ, εἰ μὴ ἀνά- exacte ἦν ; κολλοὶ 4àp, δίκαιοι ὄντες, πολλὰ dv τῷ παρόντι Bi χαχουχηθέντες xal τιμωρηθέντες βιαίως ἀνπρέθησαν᾽ ἔνιοι δὲ, ἀσεθεῖς ὄντες xal παράνομοι, ἐν τρυφῇ xal εὐημερίᾳ τὴν παροῦσαν ζωήν ἀνήλω- σαν’ ὁ δὲ θεὸς, ἐπειδὴ ἀγαθός στι καὶ δίκαιος, ὥρισεν ἡμέραν ἀναστάσεως xal ἑτάσεως, ἵνα, &mo- λαθοῦσα ἑκάστη quy3, τὸ ἴδιον σῶμα, ὁ piv κακὸς, ἐνταῦθα τὰ ἀγαθὰ ἀπολαθὼν, Gb ixti περὶ ὦν μαρτε κολασθῇ, ὁ δὲ ἀγαθὸς, ἐνταῦθα τιμωρηθεὶς περὶ dv ἥμαρτεν, ἐχεῖ τῶν ἀγαθῶν κληρονόμος γί- νηται’ ᾿Ακούσονται Ὑὰρ, φησὶν ὁ Κύριος, ot ἐν τοῖς µνηµείοις τῆς φωνῆς τοῦ ΥἸοῦ τοῦ θεοῦ, xal ἐξελεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἷς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα παράξαντες εἲς ἀνάστασιν xpl- σεως (70), ἠνίκα καὶ θρόνοι τεθήσονται, xal ὁ Πα- λαιὸς τῶν ἡμερῶν καὶ πάντων Δημιουργὸς πβοχαθ- ίσει (71), καὶ βίθλοι ἀνοιγήσοντα (72) πάντων ἡμῶν τὰς πράξεις, τοὺς λόγους, τὰς ἐνθυμήσεις ἐγχεγραμμένας ἔχουσαι, xai ποταμὸς πυρὸς ἕλκε- D ται (73), xai πάντα τὰ κχεκρυμμένα ἀνακαλύπτον- ται. Οόδεὶς bui συνήγορος, fj, πιθανότης ῥημάτων, 3| ψευδἠὴς ἀπολογία, tj πλούτου δυναστεία, fj ἀξιω- µάτων ὄγχος, fj δώρων ἄφθονοι δόσεις, κλέψαι τὴν ὀρθὴν κρίσιν Ἰσχύουσιν ἀλλ ὁ ἀδέκαστος ἐκεῖνος (1 Έξεν εἰς δούλην Κύπρις Ἡ δ᾽ ab q' Velim etiam in malo metro reponi «5l. (68) Gen. 111, 19. Conf. pag. 63, n. 3. (69) Gregorius Naz. orat. 9, pag. 152. 10) Scilicet apud Joannem, v, 28, 29. Quamobrem ei qui omnia ex nihilo produxit, atque etiamnum producit, minime impossibile est corpora ea qua morte extincta atque corrupta sunt, e terra ad vitam revocare,ut unusquisque consen- taneam operibus suis mercedem recipiat (II Cor. v ; Psalm. 1x1). Laboris enim est, inquit ille, presens tempus ; futurum autem,mercedis.Alioqui,ubinam Dei justitia erit.nisi sitresurrectio? Siquidem multi probi viri, cum in hac vita multas calamitates ac multa supplicia tulissent,per vimtandem de medio sublati sunt.Nonnulli contraimpii acfacinorosi ho- mines,in deliciis ac prosperis rerum successibus presentem vitam consumpserunt : at Deus, ut qui simul et bonitate et justitia prestet, resurrectionis ac referendarum rationum diem constituit.ut cum queque anima corpus suum receperit, improbus quidem et sceleratus, qui hic omnia secunda ac leta habuerit, illic scelerum penas luat ; probus contra eorum que inique gesserit, ponis in hac 'vita persolutis, illic bonorum hereditatem conse- quatur. Audient enim, inquit Dominus.qui in mo- numentis sunt, vocem Filii Dei. Et exibunt, qui bona fecerunt in resurrectionem vite ; qui autem mala egerunt.in resurrectionem judicii (Joan. v ). Quo scilicet tempore sedes quoquecollocabuntur, atque Antiquus dierum (Dan. vij, rerumque om- nium parens etarchitectus preesidebit. Ac libriape- riuntur, in quibus omnium nostrum actiones, ser- mones, cogitationes inscripte continentur. Atque igneus fluvius rapido cursu volvetur,cunctaque que )Lemma metricum in À : Ανάστασις τί δ᾽ ἐστὶ μὴ παραδράµῃς. 67) AC, ἐπέλθοι. Smpius notata synchysis illa fuit. Ignatius Fab. p. 228 Corayane :Ανδρὸς πόθον µετ- ἑτίμα τὴν θεὰν καθ ἡμέραν. ῖως καθ ὕπνους φησαίν' M3) τίµα σὺ µε Τὸν ἄνδρα πηµαίνω γὰρ, οὐ ποθῶ σὲ γε. Codex 2994 Α male ποιµαίνω, sed proprius DO pro ποθῶ. 14) Dan. vir, 9 ; Ἐβεώρουν ἕως ὅτου ol θρόνοι ἐτέθησαν καὶ Παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο. 72) Ibid. 10 : Κριτήριον ἐχάθισε xal βίδοι ἠνεῴχθησαν, ἡμιρῶ , 13) 6, ἕλκει. Kt Ban. quidem ibid. : Ποταμὸς πυρὸς ἕλκει ἕμπροσθεν αὐτοῦ. Sed est ἕλκεται apud Gregor. Naz., quem noster sequitur. Cf. nota proxima, 927 ADDENDA. 8 in abstruso delitescunt, pateflent. Non illic patro- A καὶ ἀληθινὸς δικαστὴς ζυγοῖς δικαιοσύνης πάντα ὃνε- nus,aut verborum lenocinium aut falsa excusatio, aut opum potentia aut dignitatum fastus, aut amp- lissime munerum largitiones rectum judicium sup- primere poterunt : verum incorruptus ille ac verus judex ad justitism laudem omnia perpendet,hoc est, et actionem,et sermonem, et cogitationem, Ac pro- flciscentur qui virtutibusoperam dederuntad sem- piternam vitam, et lucem omnem orationis vim excedentem, ut cum angelis oblectentur, atque arcanis bonis fruantur,sancteque Trinitati pure as- tent; qui autemturpibus flagitiis sese devinxerint, alque omnes impii et peccatores ad sempiternum cruciatum, qui quidem gehenna dicitur, et exte- riorestenebr», etinsomnis vermis, et stridor den- tium,aliaqueinnumera tormenta. Quorum omnium nullum &que grave et acerbum est, atque a Deo abalienari, et a dulcissima ipsius facie abjici, glo- riaque illa que nullis verbis exponi potest orbari, atque inspectante universo orbe traduci, et igno- minia que nunquam flnem babitura sit notari. Posteaquam enim horrendailla sententia edita fue- rit, omnia deinceps immutabilia, οἱ conversionis omnis expertia manebunt: sic videlicet, ut. nec κρινεῖ, καὶ πρᾶξιν xal λόγον καὶ διανότµα (14). Κεὶ πορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες (76) clc Qui αἰώνιον, εἷς τὸ φῶς τὸ ἀνέκφραστον, μιτὰ ἀγίλων εὐφραινόμενοι, τῶν ἀποῤῥήτων ἀγαθῶν ἀπολαύονις, καὶ τῇ ἁγίᾳ Τριάδι καθαρῶς 66 παριστάµενοι d δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες xai πάντες ol ἀσεθεῖς mi ἁμαρτωλοὶ slc κόλασιν αἰώνιον (76), ἥτις γέννα λέγεται xal σκότος ἐξώτερον (77), καὶ σκώληξ ἀχοί- µητος (18), καὶ βρυγμὸς ὁδόντων (79), καὶ Ἀλλὰ µο- pla κολαστήρια, μᾶλλον δὲ, τὸ πάντων χαλεπώτατον, τὸ ἀλλοτριωθῆναι ἀπὸ θεοῦ καὶ ἀπεῤῥιφθαι τοῦ γλυκυτάτου προσώπου αὐτοῦ, xal τῆς δόξης ἑχείνης στερηθΏναι τῆς ἀνεκδιηχήτου, xal τὸ παραδειγµατι- σθῆναι ἐπὶ πάσης τῆς κτίσεως, xal τὸ αἰσχυνβῆνιι αἰσχύνην πέρας οὐκ ἔχουσαν. Μετὰ γὰρ τὸ δοβῆνει τὴν φρικτὴν ἐκείνην ἀπόφασιν, πάντα ἄτρεπτα µι- γεῖ καὶ ἀναλλοίωτα, µήτε τῆς τῶν δικαίων φαιδρᾶς διαγωγῆς ἐχούσης τέλος, µήτε τῆς τῶν ἁμαρτωλῶν ταλαιπωρίας xai κολάσεως Λλαμθανούσης πέρας" ou γὰρ κριτὴς μετ) ἐχεῖνον ὑψηλότερος, οὔτε ἀπολογίε δι ἔργων δευτέρων, οὐ προθεσµία µεταποιήσως, οὐκ ἄλλη τις μέθοδος τοῖς κολαζομένοις, συνδιαιων- ζούσης αὐτοῖς τῆς τιμωρίας. vita Ἱερία justis flnem habitura, nec afflictio et poena peccatoribus terminum acceptura sit. Neque enim sublimior post eum alter judex est, nec per sequentia opera purgatio, nec prestitutus emendationis terminus, nec alia ulla iis qui in cruciatu versabuntur ars et ratio, quippé cum supplicium unacum ipsis in sempiternum duret. Quee cum ita sint, quales tandem nos in sanctis (;— Τούτων οὕτως ἐχόντων, ποταποὺς (80) δεῖ ὑπάρχει conversationibus ac piis actionibus esseoportet,ut digni habeamur venturas minas effugere, atque a dextris Filii Dei stare (11 Pet. ni) ? Nam heec justo- rum statio est, quemadmodum contra miserrima ad sinistram pars peccatoribus assignata est. Post au- tem Dominus justos Patris sui benedictos vocans (Matth.xxv),in perpetuum regnum introducet; pec- catores autem cum ira et exsecratione a suavi et tranquilla facie sua abjectos (quo nihil gravius et acerbius excogitari potest)ad sempiternam penam ablegabit. Car.IX. — Jasaph autem hisad eum verbis ususest: Magnasquasdam etadmirandasres,magnoque metu actremore dignas mihi, o hemo, narras, si quidem ἡμᾶς ἐν ἁγίαις ἀναστροφαῖς xal εὐσεθίσι πολιτείαις͵ tva καταξιωθῶμεν ἐκφυγεῖν τὴν μέλλουσαν ἀπειλὴν xal σταθῆναι ix δεξιῶν τοῦ Υἱοῦ τοῦ Oto); Δῦτη Υὰρ ἡ στάαις τῶν δικαίων’ τοῖς δὲ ἁμαρτωλοῖς fU εὐωνύμων (81) ἀποκεχλήρωται παναθλία 67 iplc. Ἐκεῖθεν δὲ τοὺς μὲν δικαίους εὐλογημένους dxoxr- λῶν ὁ Δεσπότης εἲς τὴν ἀτελεύτητον βασιλείαν (82) εἰσάγει, τοὺς δὲ ἁμαρτωλοὺς, μετ ὀργῆς καὶ ἀρᾶς ἐχθαλὼν τοῦ προσώπου αὐτοῦ τοῦ ἡμέρου xai ελη- γοῦ, τὸ πάντων πικρότατον ἅμα xal χαλεπώτατο, εἷς κόλασιν ἐκπέμπει αἰώνιον. ΚΕΦ. θ’. Ὁ δὲ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτὸν ἔφη. Μεγάλε τινὰ καὶ θαευμαστὰ πράγματα λέγεις µοι, ἄνθρωκε, φόθου πολλοῦ καὶ τρόµου (83) ἄξια, εἰ ταῦτά γε οὕτως beecitase habent,atque postquam fatis concesseri- [) ἔχει, καὶ ἔστι πάλιν, μετὰ τὸ ἀποθανεῖν καὶ εἰς τἰ- mus,et in cinerem ac pulverem dissoluti fuerimus, resurectio et regeneratio futura est,rerumquein vita (14) Preivit Gregorius Naz. orat. 15, p. 230 : Ἐκεῖ δὲ τίς συνήγορος, tola σκῆψις, τίς epav xai Χόνιν διαλυθῆναι, ἀνάστασις xai παλι- νεσία, ἀμοιθαί τε xai εὐθύναι τῶν βεθιωµένων. Αλλὰ CU LT: ἀπολο γα » ποία πιθανότης ἔντεχνος, τίς ἐπίνοια κατὰ τῆς αληθείας, παραλογιεῖται τὸ δικαστήριον, καὶ κλέψει τὴν ὁρ 3 xoiatv, τοῖς πᾶσι πάντα ἐν ζυγῷ τιθεῖσαν, καὶ πρᾶξιν καὶ λόγον καὶ διανοηµα, x. t. À. 78) Joan l.c. : Καὶ ἐμπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἷς ἁνάστασιν ζωῆς. 16) Matth. xxv, 56 : Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἷς χόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίχαιοι stc ζωὴν αἰώνιον. (77) Matth. xxv, 30 : Καὶ τὸν ἀχρεῖον δοῦλον ἐκθάλλετε etc τὸ σκότος τὸ ἐζώτερον. De γεέννᾳ confer loca Matthaei xxii, 13, 33 ; Marci ix, 43. 78) Marc. 1x, 43: ᾿Απελθεῖν elc τὴν γέενναν, εἷς πὸρ τὸ ἄσθεστον, ὅπου 6 σκώληξ αὐτῶν οὗ τελευτᾶ. 80) Petr. lI. Epist. i, 14. 81) Matth. xxv, 33. 82) Matth. xxv, 3&. Confer infra, pag. 71. (83) Junxit φόθον xai τρόµον, memor for Xix, 16 ; vel alius loci. Pseudo-Abdias vii, 9 : 8) Matth. xin, 42, xxiv, 51, xxv, 30 ; Luc. xui, 28 : Ἐκεῖ ἔσται ὁ χλαυθμὸς xa ὁ βρυγμὸς τῶν ὁδόντων' san Psalmi Liv, 8. : φόθος καὶ τρόµος ἦλθιν ἐπ) ἐμί. vel [588 « Factus est timor et tremor super omnes incredulos. » Sed et οἱ ἔξω sic scripserunt : vid. not. ad Eunap. p. 164 ; Heylerum ad Jul. epist. p. 303. Plautos Mil. 1332; « Metuoque et timeo ne hoc tandem propalam fiat nimis. » 929 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 930 vlc dj τούτων ἀποδειξις ; xal πῶς, τὸ τέως μὴ θεαθὲν A gestarum examen ac merces. Verum quoargumento µαθόντες, οὕτως ἁραρύτως xai ἀναμφιλέκτως ἐπι- στεύσατε; Τὰ μὲν γὰρ ἤδη πραχθέντα xal ἔργοις φανερωθίντα, κἂν αὐτοὶ οὐκ εἴδετε, ἀλλὰ τῶν ἵστορη- σάντων ἠχούσατε' πῶς δὲ, καὶ περὶ τῶν µελλόντων τοιαῦτα μεγάλα xal ὑπέρογκα κηρύττοντες, ἀσφαλῆ τὴν περὶ αὐτῶν κεχτησθε πληροφορίαν ; Καὶ φησιν ὁ Βαρλαάμ’ Ἐκ τῶν ἤδη πραχθέντων ἑκτησάμην καὶ τῶν µελλόντων τὴν πληροφορίαν' οἱ γὰρ ταῦτα χηρύξαντες ἐν οὐδενὶ τῆς ἀληθείας δι- αµαρτόντες, ἀλλὰ σηωειοις καὶ τέρασι xal ποιχίλαις δυνάµεσι (84) τὰ λεγθέντα ἐμπεδωσάμενοι , αὐτοὶ Q8 xai περὶ τῶν µελλόντων εἰσηγήσαντο. "Ὥσπερ hzec probas ? et quonam ei rei qute nondum oculis perspecta est audite» atque intellectae usque adeo firmam et indubitatam fidem adhibuistis? Nam que jam gesta ac re ipsa declarata sunt, etiamsi ip.si mi- nime videritis, atabiis qui ea viderunt, ac memo: rie prodiderunt,audivistis.Quonam autem modo de rebusfuturis tam magna et prestumida predicantes, certam de iis fidem nacti estis? Respondit Barlaam : Ex iis que jam contigerunt, de futuris etiam certam fldem nactus sum. Nam qui heec predicarunt, nec ulla in re a vero aberrarunt, verum per signa et prodigia, variasque virtutes ser- monibns suis robur conciliarunt, iidem etiam de fu- οὖν ἐνταῦθα οὐδὲν σκαιὸν καὶ πεπλασμένον ἐδίδαξαν, p turis nos admonuerunt. Quemadmodum igitur hic ἄλλα πάντα φαιδρότερον ἡλίου ἔλαμψαν (85) ὅσα τε εἶπον xai ἐποίησαν, οὕτως καχεῖ ἀληθινὰ ἐδογματι- σαν’ ἅτινα xal αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν xal δεσπότης Ἰησοὺῦς Χριστὸς λόγῳ τε xal ἔργῳ ἐπιστώσατο . ᾽Αμὴν γὰρ, eroi (86), λέγω ὑμῖν ὅτι ἔρχεται ὥρα, ἐν $i πάντες οἱ dv τοῖς µνηµείοις ἀχούσονται τῆς φωνῆς τοῦ Υ1οῦ τοῦ Θεοῦ, χαὶ οἱ ἀχούσαντες ζήσονται' xai αὖθις. Ερχεται ὥρα, ὅτε οἱ νεκροὶ ἀκούσονται τῆς φωνῆς αὐτοῦ, καὶ ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιή- σαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράζαν- τες εἷς ἀνάστασιν κρίσεως ' καὶ πάλιν περὶ τῆς ἀναστάσεώς φησι τῶν νεχρῶν' Οὐκ ἀνέγνωτε τὸ ῥη- θὲν ὑμῖν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ λέγοντος' Εγώ tipi ὁ θεὸς '"A6paàp καὶ ὁ θεὸς Ἰσαὰκ xal ὁ θεὸς ᾿Ιαχώθ' οὐκ ἔστιν ὁ θεὸς θεὸς νεχρῶν, ἀλλὰ ζώντων (87) ὥσπερ γὰρ συλλέγεται τὰ ζιζάνια καὶ πυρὶ κχίεται, οὕτως C ἴσται ἐν τῇ συντελείᾳ αἰῶνος τούτου * ἀποστελεῖ ὁ Yiàq τοῦ Θεοῦ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ xal συλλέξουσι πάντα τὰ σκάνδαλα xal τοὺς ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν, xai βαλοῦσιν αὑτοὺς εἷς τὴν κἄμινον τοῦ πυρός ixsi ἴσται ὁ «λαυθμὸς xal ὁ βρυγμὸς τῶν ἑδόντων' τότε ot δίκαιοι ἐχλάμφουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρὸς αὐτῶν (88. Ταὔτα εἰπὼν, προσέθετο 'O ἔχων Gra ἀχούειν ἀχουέτω. Τοιούτοις μὲν λόγοις καὶ ἑτέροις πλείοσι τὴν G9 τῶν σωμάτων ἡμῶν ἀναστασιν ὁ Εύριος ἐφανέρωσεν ἔργῳ δὲ τοὺς λόγους ἐπιστώσατο, πολ- λοὺς ἐγείρας νεκροὺς, πρὸς δὲ τῷ τέλει τῆς ἐπὶ γῆς αὐτοῦ πολιτείας, xal τεταρταῖον ἤδη χαταφθαρέντα xai ὁδωδότα Λάζαρόν τινα (89) φίλον ἑαυτοῦ ἐκ τοῦ nihil preposterum ac fictum docuerunt,verum om- nia ea qu& ab ipsis dicta et facta sunt, sole clarius effulserunt, eodem quoque modo illic vere omnia tradiderunt.Quz quidem etiam ipseDominus noster ac herus Jesus Christus, tum sermone, tum opere confirmavit. Amen enim, inquit, dico vobis, quia venit hora. quando mortui audient vocem Flii Dei, et qui audierint, vivent (Joan xi). Ac rursum : Ve- nit hora, in qua omnes qui in monumentis suntau- dient vocem Filii Dei.Et procedentqui bonafecerunt in resurrectionem viti; qui vero mala egerunt, in resurrectionem judicii (Luce xx). Ac rursum ait : De mortuorum autem resurrectione non legistis quod dictum est vobis a Deo, dicente: Ego sum Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus Jacob? Deus porro mortuurum Deus non est, sed viventium. Ut enim colliguntur zizania, et comburuntur, sic erit inconsummatione scculi hujus(Matth xxiv). Mittet Filius Dei angelos suos, et colligent de regno ejus omnia scandala, et eos qui faciuntiniquitatem. Et mittent eos in caminum ignis : illic erit fletus et stridor dentium. Tunc justi fulgebunt sicut sol in regnos Patris eorum. Hec dicens addidit: Qui habet aures audiendi, audiat (Luc. n). His igitur pluribusque aliis ver- bis Dominus corporum resurrectionem declaravit. Reipsa autem sermonibus suis fidem astruxit,cum mortuos ad vitam revocavit, ac sub terrestris vitm suse catastrophen Lazarum quemdam amicum suum, qui jam quatriduo mortuus erat, ac fetebat, e mo- µνήµατος καλέσας, xal ζῶντα τὸν ἄπνουν παραστη- numento vocavit,eumque qui animam efflaverat,vi- σάμενος. Επὶ τούτοις δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Κύριος ἆἁπ- αρχἡ (90) τῆς τελείας xal µηχέτι θανάτῳ ὑποπιπτού- σης ἀναστάσεως Ὑέγονε, capxi τοῦ θανάτου γευσαµε- νος (91), ἀναστὰς δὲ τριήµερος καὶ τῶν νεκρῶν πρω- vum exibuit (Joan. xi). Quin ipse quoque Dominus perfectam,nec jam morti subjectam resurrectionem auspicatus est:quippe qui mortein carne degustata, triduo post ad vitam rediit, ac mortuorum primoge- (84) Act. Ap. rt, 22 : "Ανδρα ἀπὸ τοῦ θιοῦ ἀποδεδειγμένον εἲς ὑμᾶς δυνάµεσι xal τέρασι xal σηµείοις Conf, , 95, n. 3. PE) Locutio biblica. Conferatur mox nota 88. 86) Apud Joan. v, 25, 28. 81) &rC. XII, 26, 27 : conf, Luc. xx. 37, 38. (88) Matth. xir. 40 49. 90) ] Epist. ad Cor. xv, 23 :ἀπαρχὴ Χριστός. Cf. mox n. 4. 89) Joan: x1, 39 : δη ὄζει' τεταρταῖοσ γάρ ἐστι. im Luc. rx. 27 : Οἱ οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου. LEE E Toe YAa. a : i£afc. ως. a A 994 ADDENDA. 933 nitus effectus est (T Cor. xv1). Quanquam enim alii À τότοχος Ὑενόµμενος (92) . Ἡγέρθησαν μᾶν γὰρ χεὶ quoque a morte ad vitam excitati sunt,morte tamen rursus functi sunt, nec future vere resurrectionis imaginem exhibere potuerunt. Solusautem ipse re- surrectionis illius auctor ac priuceps exstitit, ut qui immortali resurrectione ad vitam redierit Heec illi etiam qui ab initio spectatores ac ministri verb: fue- runt,preedicarunt. AiLenim beatusPaulus,qui nonab hominibus, sed e ccelo vocatus est (Gal 1): Notum vobis facio, fratres, Evangelium quodannuntiavi vo- bis. Tradidi enim vobisin primis quod et accepi, quod Christus mortuus est pro peccatis nostrissecundum Scripturas,et quod sepultus est,et quod resurrenit, secundum Scripturas (Rom. iv). Si autem Christus predicatur quod resurrexit a mortuis, quomodo di- eunt quidam. quod resurectio mortuorum non est? Nam si mortui non resurgunt, ne Christus quidem resurrexit.Si autem Christus non resurrexit, inanis est fides vestra. Adhuo estis in peccatis vestris. Si in hac tantum vita sperantes suniusin Christo, misera- biliores sumus omnibus hominibus. Nunc autem Christus resurrexit a. mortuis. primitie dormien- tium. Quoniam quidem per hominem mors, perho- minem autem resurrectio mortuorum. Ut enim in Adam omnes moriuntur, itain Christoomnes vivifi- cabuntur (I Cor. xv). Et paucis interjectis : Oportet enim, inquit. corruptibile hoc induere incorruptio- nem, et mortale hoc induere immortalitatem. Cum autem, mortale hoc induerit immortalitatem, tunc fletsermo qui scriptus est. Absorptaest mors in victo- ria. Ubi est. mors.victoria tua ?Ubi est.mors,stimulus tuus ? Destrueturautem prorsus ac delebiturmortis potentia, αἱ que jam vim suam non exerat,verum deinceps hominibus immortalitas atqueincorrupti- bilitassempiterna concedatur. Erit igitur, erit, in- quam, sineulla dubitatione mortaorum resurrectio, idque certissime credimus. Quinetiam rerum in vita gestarum.examen ac premiaetpanas fore perspec- tum habemus,in metuendo videlicetad ventusChristi die(I Pet. 1), in quocobli igne solventur et elementa ardore contabescent, ut theologi cujusdam verbis utar.Novos autem cojlos,ac novam terram secundum ipsius promissione exspectamus.Nam quodillicope- rum premiaetponesint,nihilque omninobonorum vel malorum negligatur, verum etactionum, et ver- borum, et cogitationum merces reconditasit.ex hís Christi verbis constat : Quicunque potum dederituni ex minimisistis calicem aquefrigide.tantum in no- mine discipuli non perdet mercedem snam(MattA.x). ἄλλοι ἐκ τῶν νεχρᾶν, ἀλλ) αὖθις ἀπίθανον xal οὐχ ἔφθασαν εἰκόνα τῆς μελλούσης ἀληθινῆς ἀναστέσιως παραστῆσαι' µόνος δὲ αὐτὸς τῆς ἁναστάσεως ἐχείνης ἀρχηγὸς ἐγένετο , πρῶτος τὴν ἀθάνατον ἐχερθεὶς ἀνάστασιν . Ταῦτα καὶ οἱ απ᾿ ἀρχῆς αὐτόπται al ὑπηρέται γενόµενοι τοῦ λόγου ἐχήρυζαν (93). Φηεὶ γὰρ ὁ µακάριος Παῦλος, οὗ dj κλῆσις οὐκ Ge θρώπων, ἀλλ) οὐράνόθεν (04) γέγονε Γνωρίζω [00] ὑμῖν, ἀδελφοὶ, τὸ Εὐαγγέλιον δ.εὐηγγελιεάμην by παρέδωχκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις ὁ καὶ περέλαθον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, xcd τὰς Γραφὰς, εἰ δὲ Χριστὸς χηρύσσεται, ὅτι ἐκ w- κρῶν ἐγήγερται, 70 πῶς λέγουσί τινες ὃτι ἀνάστε» σις οὐκ ἔστιν; s? γὰρ vexpol οὐκ ἑγείρονται, οὐδὶ B Χριστὸς ἐγήγερται: st δὶ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερτι, µαταία ἡ πίστις ἡμῶν, ἔτι darà. ἐν ταῖς ἀνομίει ὑμῶν; div τῇ ζωῃ ταύτῃ ἡλπικότες ἐσμὲν ἐν Χρι- στῷ µόνον, ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώκων ἐσμὶν, Νυνὶ δὲ Χριστὸς ἐγήγερται ἐκ νεκ-ῶν, ἀπερχὴ τῶν κεχοιμηµένων γινόμενος' ἐπειδὴ γὰρ δι ἀνθρώκον ὁ θάνατος , καὶ δι’ ἀνθρώπου ἀνάστασις vixpin* ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ ᾿Αδὰμ πάντες ἀποθνήσκσυσιν, oxu καὶ iv τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται (06). Καὶ µετ’ ὀλίγα' Aet γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἑνδύσεοθει ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἑνδύσασθαι ἆφεν- clav: ὅταν δὲ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἑνδόσηται doloprn καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσηται ἀθανασίαν, τότε ay: ρωθήσεται ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος' Κατεπόφη ὁ θέν; τος εἰς νῖκος' ποῦ σου, θάνατε, τὸ χέντρον ; ποὺ σον. 6 Άδη, τὸ νῖκος ; Καταργεῖται γὰρ τέλεον d) τοῦ θανέτου δύναµις τότε καὶ ἀφανίζεται, μηκέτι ὅλως ἐνεργοῦθε, ἀλλ᾽ ἀθανασία λοιπὸν xai ἀφθαρσία δίδοται τοῖς àv θρώποις χἰώνιος, Ἔσται οὖν, ἔσται (97) ἐναμφαί- τως ἡ τῶν νεκρῶν ἀνάστασις, καὶ τοῦτο ἀνενδοιό- στως πιστεύοµεν ἀλλὰ καὶ ἁμοιθὰς καὶ εὐθύνας τῶν βιθωμίνων Ὑινόσκομεν κατὰ τὴν φοθερὰν ἡμθο τῆς τοῦ Χριστοῦ παρουσίας, δι’ Tic οὐρανοὶ πυρούμε- vo: λυθήσονται καί στοιχεῖα καυσύμεν« τήκεται, & φησί τις (98) τῶν θεηγόρων, 3 Ά καινοὺς δὲ οὐρανοῖκ καὶ χαινὴν γῆν, κατὰ τὸ ἐπάγγελμα αὐτοῦ προσ κῶμεν. "Ott γὰρ ἁμοιθαὶ xal εὐθύναι εἰσὶ τῶν V γων ἐκεῖ, xxi οὐδὲν ὅλως τῶν ἀγαθῶν fj τῶν soa pir παροφθήτεται, ἀλλὰ xal ἔργων καὶ ῥηματον wf ἐνθυμήσεων ἀνταποδόσεις ἀπόκεινται, DiAov φιθὶ γὰρ ὁ Κύριος" "Oc (99) ἐὰν ποτισῃ ἕνα τῶν pne τούτων ποτήριον φυχροῦν (4) µόνον εἰς ὄνομα µε τοῦ, οὐ μὴ ἀπολέίσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ. Καὶ sin λέγει: Ὅταν (2) ἕλθῃ 6 Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπον ἐν τὴ (92) Epist. ad Coloss. 1, 18, de Jesu : "Oc ἐστιν ἀρχὴ, πρωτότοχος ἐκ νεκρῶν. 93) Luc |, 2 Καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται 94| Epist. ad Galat. 1, 1 : Παῦλος, ἀπέστολος οὐκ ἀπ ἀνθρώπου οὐ δι Χριστοῦ xai θεοῦ Πατρός. (95! I Epist. ad Cor xv. { sqq. νύμενοι τοῦ λόγου. ἀνθρώπου, ἀλλὰ διὰ "For (96) Hinc Paulino, epist, ad Ausonium 2, Christus dictus est, « Mortalitatis vita nostre ot mors necis. ' 98) Petr. II Epist. 11, 12, 49. 909) Matth. x, 42. 1) Sic codices AC. (2) Matth. xxv, 31 seqq. s Cod. 2720 : ἔσται σοι ἔσται οὐχ... 933 VITA BARLAAM ΕΤ JOABSAPH. 934 δόξῃ αὐτοῦ, καὶ πᾶντες ol ἅγιοι ἄγγελοι μετ αὖ- A Ácrursum ex his: Cum venerit Filius hominis in τοῦ, τότε συναχθήσονται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ — majestatesua, etomnesangelicum eo, tunc sedebit ἔθνη χαὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων, ὥσπερ ὁ ποι- μὴν ἀφορίζει τὰ πρόθατα ἀπὸ τῶν ἑρίφων, καὶ στή- ott τὰ μὲν πρόθατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἑρίφια ἐξ εὐωνύμων! τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς τοῖς ix δεξιῶν αὐτοῦ" Δεῦτε, ol εὐλογημένοι τοῦ Πατρός µου, χλη- ῥονοµήσατε τὴν ἠτοιμασμένην ὁμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταθολΏῆς xócpou ἑπείνασα γὰρ καὶ ἐδώχατέ µοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ ἐποτίσατέ µε, ξένος ἃμην xal αυνηγάχετέ µε, γυμνὸς xal περιεθάλετέ µε, ἠσθο- νησα xal ἐπεσχέφασθέ µε, iv φυλακῃ ἃμην καὶ ὤλθετε πρός µε. Τί τοῦτο λέγων ; τὰς γινομένας παρ) ἡμῶν stc τοὺς δεοµένους εὐποιῖας ἑαυτῷ οἴχειούμε- voc. Καὶ ἐν ἑτέρῳ λέχει Πᾶς (3) ὃστις ὁμολογήσει ἂν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἂν αὐτῷ έμπροσθεν τοῦ Πατρός µου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Ιδοὺ διὰ πάντων τούτων xal ἄλλων πλειόνων 7 3 ἐδήλωσε βεθαίας εἶναι καὶ ἀσφαλεῖς τὰς ἁμοιθὰς τῶν ἀγαθῶν ἔργων' ἀλλὰ xal τῶν ἑναντίων εὐθύνας ἀποχεῖσθαι προκατήγγειλε διὰ παραθολῶν θαυμασίων καὶ ἐξαισίων, ἂς À πηγη τῆς σοφίας (4) πανσόφως διηγήσατο ποτὲ μὲν Ἠπλούσιόν τινα παρεισάγων πορφύραν xal βύσσον ἐἑνδεδυμένον (D), καὶ καθ ἡμέραν λαμπρῶς εὐφραινόμενον, ἀμετάδοτον δὲ καὶ ἀνηλεῆ πρὸς τοὺς δεοµένους ὑπάρχοντα, ὡς καὶ πτωχὂν τινα Λάζαρον ὀνόματι πρὸς τὸν πυλῶνα αὖ- τοῦ βεθλημένον παραθλέπειν, καὶ οὐδὲ αὐτῶν τῶν τῆς τραπέτης αὐτοῦ φ.χίων ἐπιδιδόναι αὐτῷ' ἄποθα- νόντων οὖν ἀμφοτέρων, ὃ μὲν πένης ἑκεῖνος καὶ ἑλκωμένος ἀπηνέχθη, φησὶν, εἰς τὸν χόλπον ᾿Αθραὰμ, supersedem majestatissue,etcongregabunturante eum omnesgentes.etseparabiteos ab invicem , sicut pastor segregatovesab haedis.Etstatuet oves quidem & dextris suis, hedos autem a sinistris. Tunc dicet Rex his qui a dextris erunt : Venite, benedicti Patris mei,possideteregnum vobis paratum a constitutione mundi. Esurivi enim, et dedistis mihi manducare ; sitivi, et dedistis inihi bibere; hospes eram,et colle- gistis me ; nudus, et cooperuistis me ; infirmus, et visitastis me ; in carcere eram, et venistis ad me (Matth. xxv). Cur hisverbisutitur, nisi quia benefl- cia, que a nobis in egentes conferuntur, sibi ascis- cit? Et alio loco ait: Omnis quicunque confitebi- tur me coram hominibus, confitebor et ego eum coram Patre meo, qui est in celis (Luce xit). En per h&c omnia, ac plura alia, firma et certa esse bonorum operum premia declaravit.Quemad- modam etiam contra improbarum actionum ponas illicreconditas esse denuntiavit,peradmirandas sci- licet et eximias parabolas quas ille sapientie fons prorsus sapienter exposuit. Etenim divitem quem- dam inducit (Luce xvi), purpura et bysso indutum, ac quotidie splendide epulantem ; tenacem autem atque ἃ misericordia remotum, adeo ut pauperem quemdam, Lazarum nomine, ad fores suos jacen- tem despiceret, ac ne ipsas quidem mense sue micas ei impertiret. Utroque igitur extremo vite die functo, pauper quidem ille atque ulcerosus in Abrahe sinum delatus estiquo nempe vocabulo pro- τὴν τῶν δικαίων συναυλίαν οὕτω δᾳηιλώσας 6 δὲ πλού- C borumvirorum sedem declaravit ,divescontra acer- σιος παρεδόθη φλογὶ πικρᾶς βασάνου iv τῷ dip: πρὸς 6v ᾿Αθραὰμ ἔλεγεν ᾿Απέλαθες οὗ τὰ ἀγαθά σου iv tf, ζώῇ σου, x«i Λάζαρος ὁμοίως τὰ xaxd νῦν δὲ οὗτος μὲν παρακαλεῖται, σὺ δὲ ὀδυνᾶσαι. Ἑτέρωθι δὲ παρεικάζων τὴν τῶν οὐρανῶν βασι- λείαν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὅστις ἑποίησε γάμους τῷ οἱῷ αὐτοῦ (6), τὴν µέλλουσαν εὐφροσύνην xai λαμ- πρότητα οὕτω δηλῶν. Πρὸς ανθρώπους γὰρ ταπεινοὺς καὶ τὰ ἐπίγεια φοονοῦντας τὸν λόγον ποιοόµενος ἐκ τῶν συνέθων αὐτοῖς xal γνωρίµων ἐδίδου τὰς παρα- 6ολάς. Οὁ μέντοι δὲ γάμους καὶ τραπέζας ἐν ἔκείνῳ παρεδήλου τῷ αἰῶνι εἶναι; ἀλλὰ τῇ αὐτῶν συγκατα- θαίνων παχύτητι, τοιούτοις ἀνόμασι χἐχρηται, ἤνω- ρίσαι αὐτοῖς τὰ μέλλοντα βουλόμενος, 93 Πάντας μὲν οὖν, φησὶ, συνἑκάλεσεν ὁ βασιλεὺς ὑψηλῳ «ηρύ- quac (7) συνελθεῖν εἲς τοὺς λάμους καὶ ἐμφορηθῆναι τῶν ἁποῤῥήτων ἀγαθῶν ἑχείνων πολλοὶ δὲ τῶν κε- κληµένων ἀμελήσαντες οὐκ ἀπῆλθον, ἀἁλλ᾽, ἆπασχο- λήσαντες ἑαυτοὺς, οἱ μὲν εἰς ἀγροὺς, oi δὲ εἷς ἓμ- πορίας, οἱ δὲ εἷς νεονὺμφους γυναῖκας, ἀπεστέρησαν ἑχκυτοὺς τῆς λαμπρότητος τοῦ νυµφώνος. Ἐκείνων δὲ ἐθελοντὶ ἀλλοτριωθέντων τῆς τερπνῆς εὑφροσύνης, 3) Luc. x1, 8. . (o Sirach. 1, 5 : πηγἡ σοφίας λόγος θεοῦ. 5) Luc. xv1, 19 seqq. 6) Matth. xxu, 2s 1) Prov. 1z, 3: ' bissimo flamme supplicio in inferno addictus est. Àd quem etiam Abraham his verbis utebatur: Re- cepisti bona in vita tua, et Lazarus similiter mala. Nunc autem ipse consolatur, tu vero cruciaris. Rursum alio loco celorum regnum homini regi simile esseait qui flliosuo nuptiasfecit (Matth.xxuJ. Pernuptias porro futura letitiaetclaritas indicatur. Etenim ad humilesac terrenis affectibus imbutos ho- mines verba faciens, ab iis rebus quz ipsis u-itate ac tamiliares erant, parabolas ducebat: non quod nuptias etmensasin &voillo esse ostenderet sed ad eorum crassitiem sese demittens,his vocabulis ute- batur,ut futuraipsis perspicua faceret. Omnesitaque inquit.rex illesublimi praeconio ad nuptias invitavit, D atque ut bonis illis ad satietatem usque fruerentur. Multi autem eorum qui invitati fuerant, ire negle- xerunt: verum se ipsos partim in agris, partim in negotiationibus, partim in uxoribus nuper acceptis occupantes, nuptialis thalami splendore caruerunt. Illisautem sua sponte a suavissima illa letitia exclu* sis,aliivocati sunt,atque implet, suntepule discum- bentibus. Ingressus autem rexut videret discum- eqq. M LR τοὺς ἑαντῆς δοὔλους, συγκαλοῦσα μετὰ ὑψηλοῦ κηρὔγματος. 935 ADDENDA. 935 bentes, vidit illic hominem non vestitum veste nu- À ἄλλοι προσεκλήθησαν' xal ἐπλήσθη ὁ γᾶμος ἕνακει. ptiali Etdixitei : Amice,quomodo huc intrasti, non habens vestem nuptialem ? At illeobmutuit Tunc dixit rex ministris : Ligatis pedibusacianibus ejus, tollite eum, et mittite in tenebras exteriores. Illic eritfletus et stridor dentium: Per hos porro qui nuptiis interesse recusarunt, nec ei a quo voca- bantur ullo modo morem gesserunt, illi significan- tur qui ad Christi fidem minimeaccurrerunt,verum aut in idolorum cultu. aut in aliqua heresi pers- titerunt. Per eum autem qui veste nuptiis consen- tanea carebat, is demum intelligitur, qui flde qui- dem praeditus fuit, ceterum spiritualem vestem impuris flagitiis conspurcavit, meritoque proinde a nuptialis thalami letitia submotus est. Quin aliam quoque hujusmodi parabolam eodem pertinentem attulit,propositis nimirum decem qui- busdam virginibus, quarum quinque prudentes erant, et quinque fatue (Matth xxv). Que quidem fatus, acceptis lampadibus suis, non sumpserunt oleum secum, prudentes autem sumpserunt. Hoc autem loco per oleum probarum actionum posses- sionem significavit. Media autem nocte,inquit,clamorfactusest : Ecce sponsus venit,exite obviamei.Porro per mediam noc- tem dieiillius incertitudinem indicavit. Tunc sur- rexerunt omnes virgines illo»; et qua parate erant, exierunt obviam sponso, et intraverunt cum eo ad nuptias, et clausa est janua. Qua autem imparato µένων. Εἰσελθών δὲ ὁ βασιλεὺς θεάσασθαι τοὺς dv. κειµένους, εἶδεν ἐχεῖ ἄνθρωπον οὐκ ῥἑνδεδυμένν ἔνδυμα γάμου, καὶ λέγει αὐτῷ, Ἑταῖρε, πῶς d. ῆλθες ὧδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου; Ὁ δὲ lois. Τότε εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῖς διακόνοις Δῄσαντες sb. τοῦ χεῖρας καὶ πόδας, ἃρατε αὐτὸν, καὶ ἐμθάλει ( - tiq τὸ σκότος τὸ ἑξώτερον bui ἔσται ὁ κχλαυθμὲ καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὁδόντων, Οἱ μὲν οὖν παραιτησό- μενοι xal µηδόλως τῆς χλήσεως ὁπακούσαντες εἰδὶν ol μὴ προσδραµόντες τῇ τοῦ Χριστοῦ πίστει, ἀλλ’ εἴτε τῇ εἰδωλολατρείᾳ, εἴτε αἱρέσει τινὶ ἐμμείναντις ὁ δὲ μὴ ἔχων τὸ τοῦ γάμου ἔνδυμα ἐστὶν ὁ πιστεύσαι μὲν, πράξεσι δὲ ῥυκαραῖς τὸ νοητὸν ἕἔνδυμα χηλιδύ- σας, 6c xal δικαίως ἐξεθλήθη τῆς χαρᾶς τοῦ vop- φῶνος. Καὶ ἄλλην δὲ παραθολὴν ταύτῃ συνῴδουσαν v2 έθηχε, δέκα τινὰς παρθένους τυπώσας (9), ὦν al yb πέντε ἦσαν φρόνιμοι, αἱ δὲ πέντε µωραί. Atto 44 μωραὶ, λαθοῦσαι τὰς λαμπάδας αὐτῶν, οὐκ ἔλαθδον μεθ’ ἑαυτῶν EAatov: al δὲ φρόνιµοι ἔλαδο ἔλαιον' διὰ τοῦ ἑλαίου τὴν τῶν ἀγαθῶν ἕἔργων ατῆσιν σηµαίνων. Μέσης δὲ τῆς voxtóc, φησὶ, κραυγὴ γέγονιν' Ἰδὸ 6 νυµφίος ἔρχεται' ἐξέρχεσθε (40) εἲς ἁπάντησι αὖ- τοῦ" διὰ τοῦ μµεσονυκτίου: τὸ ἄδηλον τῆς ddpx ἐχείνης παραστήσας. Τότε ἠγέρθησαν πᾶσαι αἱ παρ. θένωι ἐκεῖναι. Αἱ μὲν οὖν ἔτειμοι ἐξῆλθον εἲς ἀπάν- τησιν τοῦ νυµφίου, καὶ εἰσζλθον μετ) αὐτοῦ εἲς τοὺς erant (quas etiam idcirco nonabs re stultasappella- {) γάμους, καὶ ἐκλείσθη ἡ θύρα” αἱ δὲ ἀνέτοιμοι, K vit), cum lampades suas exstingui perspicerent, ad oleum emendum sese contuleruut.Posteaque,clau- sis jamforibus,accedentes,clamabant,dicentes: Do- mine,domine, aperi nobis. )pse autem respondens, dixit eis : Amen dico vobis, nescio vos. Ex his om- nibus perspicue constat, improbis actionibus, at- que adeo sermonibus, ipsisque etiam cogitationi- bus, suam esse mercedem constitutam. Dixit enim Salvator: Dico vobis, quod otune ver- bumotiosum quodlocuti fuerint homines reddent de eorationem in die judicii (Matth. xi). Ac rursum : Vestri vero et capilli capitis omnes numerati sunt (Matth. x). Quo scilicet loco per capillos minutissi- mas etiam considerationes animique cogitationes εἰκότως μωρὰς ἐκάλεσε, οθεννυµένας τὰς λαμπάδες ἑαυτῶν ὁρῶσαι, ἀπῆλθον ἀγοράσαι ἔλαιον. Ἡαραι- νόµεναι δὲ χλεισθείσης ἤδη τῆς θύρας, ἔκραζον λί- γουσαι’ Κύριε, κύριε, ἄνοιξον ἡμῖν Ὁ δὲ gui» ἀποκριθεὶς εἶπεν ᾽Αμὴν, λέγω ὑμῖν, οὐχ οἶδα ὁμες' Διὰ τούτων οὖν ἁπάντων δηλόν ἐσιιν ἀντακόδοσν εἶναι οὐ µόνον τῶν ἑναντίων πράξεων, ἀλλὰ xri ῥημάτων xal αὐτῶν τῶν ἐνθυμήσεων. Ἠἶπεν γὰρ ὁ Σωτήρ’ Λέγω (11) ὑμῖν ὅτι πᾶν ῥῆμε ἀργὸν ὅ ἐὰν λαλήσωσιν οἱ ἄνθρωποι, ἀποδώσουα περὶ αὐτοῦ λόγον iv ἡμέρᾳ κρίσεως. Καὶ cw Ὑμῶν δὲ, φησὶ (12), καὶ al τρίχες τῆς κεφαλῖς ἠριθμημέναι εἰσί' διὰ τῶν τριχῶν τὰ λεπτότατα τῶν διαλογισμῶν $5 καὶ ἐνθυμήσεων ποραδηλώσες, significavit. Consentanea autem his quoquebeatus [) Συνῳδὰ δὲ τούτοις καὶ ὁ µαχάριος διδάσκει Ιαῦλος' Paulus tradit : Vivus est, inquit. sermo Dei, οἱ ϱ[ῆ- cax,ac penetrabilior omni gladio ancipiti, et pertin- gens usquead divisionem anime et corporis,spiritus quoque et compagum ac medullarum, et discretor . (8) A, βάλετε. C. ἐμθάλετε. Vulgo, ἐχθάλετε. 9) Matth xxv. 10) A, ἐξέρχεσθαι. Posset quidem infinitivus pro imperativo sumi (cf. t. III, Ζῶν γὰρ, φησὶν (13), ὁ λόγος τοῦ Oto) xai ἐνερ]ὴο καὶ τομώτερος ὑπὶρ πᾶσαν µάχαιραν δίστοµον, Xt! διιχνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε xai πνεύματος, ἁρμῶν τὲ καὶ µυελων, xal κριτιχὸς ἐνθυμήσεων 15i p. 424); sed presi! ἐξερχεσθε. et varietas e permutatione solemni vocalium αι et ε nata est. Quam permutationem non me: minerat Brunckius cum, ad Electram. 450, ubi ἀφνεωτέραις, animadverteret lectionem codicis cuju mendose scriptum. 41) Matth. xii, 36, 12) Matth. x, 30. i3 Epist. ad Hebr. ἀφναιωτέραις esse pro ἀφνειοτέραις habendam. Idem est nomen ἀφναιωτέραις atque ἀφνεωτέραις, 937 VITA BABLAAM RT JOASAPH. 936 ἐννοιῶν καρδίας" καὶ οὖκ ἔστι κτίσις ἀφανὴς ἑνώπιον A cogitationum et intentionum cordis. Et non est ulla αὐτοῦ, πάντα δὲ γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα τοῖς ἀφθαλμοῖς αὐτοῦ, πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λόγος. Ταῦτα καὶ οἱ προφῆται πρὸ χρόνων πολλῶν τῇ τοῦ Πνεύματος λαμπόμενοι ὙΧάριτι ἀριδηλότατα κατήγ- Ὑειλαν. Pol γὰρ ὁ 'Healac ᾿ΒΕγὼ τὰ ἔργα αὐτῶν xai τοὺς λογισμοὺς ἐπίσταμαι xai. ἀνταποδώσω αὖ- xoig: ἰδοὺ συναγαγεῖν ἔρχομαι πάντα τὰ ἔθνη xal τὰς γλώσσας, καὶ ἤξουσι, καὶ ὄψονται τὴν δόξαν µου (44). καὶ ἔσται ὁ οὐρανὸς χαινὸς xai dj γῆ καινὴ, ἃ ἐγὼ ποιῶ μὲν ἑνώπιόν pov: xal Ἶξει πᾶσα σὰρξ τοῦ προσκυνῆσαι ἐνώπιόν µου, λέγει Ηύριος, καὶ ἐξελεύσονται, xai ὄψονται τὰ χῶλα τῶν ἀνθρώπων, τῶν παραθεθηκότων iv ἐμοί' ὁ γὰρ σκώληξ αὐτῶν οὐ τελευτήσει, καὶ τὸ πῦρ αὐτῶν οὐ σθεσθήσεται, - xal ἔσονται sl; ὅρασιν πάσῃ capxl. Καὶ αὖθις περὶ τῆς ἡμέρας ἐκείνης λέγει. Καὶ (15) εἰληθήσεται ὁ οὐρανὸς ὡς βιθλίον, καὶ πάντα τὰ ἄστρα πεσοῦνται ὡς φύλλα ἐξ ἀμπίλου' ἰδοὺ (16) γὰρ ἡμέρα Κυρίου ἔρχεται, ἀνίατος θυμοῦ καὶ ὀργῆς, θεῖναι τὴν οἰκου- μένην ὅλην ἔρημον καὶ τοὺς ἁμαρτωλους ἀπολέσαι ἐξ αὐτῆς ol yàp ἀἁστέρες τοῦ οὐρανοῦ 6 xai 6 Ὠρίων καὶ πᾶς ὁ χόσµος τοῦ οὐρανοῦ τὸ φῶς αὐτῶν o0 δώσουσι, καὶ σκοτισθήσεται τοῦ $Àloo ἀνατέλλον- τος, xal ἡ σελήνη οὐ δώσει τὸ φῶς αὐτῆς. καὶ ἀπολῶ ὕθριν ἀνόμων καὶ ὕδρι ὑπερηφάνων ταπεινώσω. Καὶ πάλιν λέγει Οὐαὶ (47) oi ἐπισπώμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν ὡς σχοινίῳ μαχρῷ καὶ ὡς ζυγοῦ Ἱμάντι δαµάλεως τὰς ἀνομίας' Οὐαὶ ol λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὸν xal τὸ καλὸν πονηρὸν, ol τιθόντες τὸ σκότος φῶς xal τὸ φῶς σκότος, οἱ τιθέντες τὸ πιχρὸν C γλυκὺ xal τὸ γλυχὺ mixpóv* οὐαὶ οἱ ἰσχύοντες ὑμῶν ot δυνάσται, ol κιρνῶντες τὸ σίχερα, οἱ δικαιοῦντες τὸν ἀσεθῃ ἕνεχεν δώρων xal τὸ δίκαιον τοῦ δικαίου αἴροντες (18), οἱ ἐχκλίνοντες (19) κρίσιν πτωχῶν xal ἁρπάζοντες χρίµα πενήτων, ὥστε εἶναι αὐτοῖς χήραν elc ὁρπαγὴν καὶ ὁρφανὸν εἷς προνομήν. Καὶ τί ποιή- σουσι τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐπισκοπῆς: καὶ πρὸς τίνα καταφεύξονται τοῦ βοηθηθῆναι; καὶ ποῦ «αταλείψουσι creatura invisibilis in conspectu ejus, omniaautem nuda et aperta suntin oculis ejus,ad quem nobis est sermo (Hebr. 1v), Hec etiam prophete longis ab hinc temporibus, Spiritus sancti gratia illustrati, apertissime nuntia- verunt. Ait enim Isaias : Ego opera illorum novi, et reddam eis. Ecce venio ut congregem omnesgentes et linguas ;et venient,et videbunt gloriam meam ; et erit celum novum, et terra nova, qua ego faciam manere coram me. Et veniet omnis caro,et adorabit me in conspectu meo, dicit Dominus; etexibunt, et videbunt cadavera hominum,qui prevaricatisuntin me.Nam vermis eorum non fnorietur,etignis eorum nonexstinguetur.Eterunt usque ad satietatem visio- nis omni carni (Isa. 1xvi). Ac rursum de dieilloait: Et involvetur colum sicut liber,omnesstelle cadent sicut folium de vinea. Ecce enim dies Domini venit plenus furore et ira, ad ponendam terram in solitu- dinem, et peccatores ejus conterendos ex ea. Quo- niam stelle coli et splendor earum non expandent lumensuum.Etobtenebrabitur solinortu suo, et]u - nanonsplendebitinluminesno.Et quiescere faciam superbiam infidelium,etarrogantiam fortium humi- liabo(Isa xui). Acrursusait: Ve quitrahitisiniquita- temin funiculisvanitatis,etquasi vinculum plaustri, peccatum. Va qui dicitis malum bonum, ponentes amarum in dulce, et dulcein amarum. Ves qui po- tentes estis ad bibendum vinum,et viri fortes ad mi- scendam ebrietatem.Quijustificatisimpium pro mu- neribus, et justitiam justi aufertis ab eo. Qui declinatis judicium pauperum, et diripitissubstan- tiam egenorum, utsitvobisorphanus in predam. Et quid facietis in die visitationis? etad quem confugie- tisinauxilium?etubi derelinquetisgloriam vestram, nein visitationem incidatis? Propterhoc, sicut devo- ratstipulam lingua ignis,et calor flamme exurit, sic radix eorum quasi favilla erit, et germen eorum ut pulvis. Abjecerunt enim legem Domini exercituum, et eloquium sancti Israel blasphemaverunt (Isa. v). τὴν δόξαν αὐτῶν τοῦ μὴ ἐμπεσεῖν εἰς ἀπαγωγήν; "Ov τρόπον καυθήσεται xaláum ὑπὸ ἄνθραχος πυρὸς καὶ συγκαυθήσεται ὑπὸ φλογὸς ἀνημμένης (20), fj, ῥίζα αὐτῶν ὡς χνοῦς ἔσται, καὶ τὸ ἄνθος αὐτῶν ὡς κονιορτὸς ἀναθήσεται οὐ γὰρ ἠθέλησαν τὸν νόμον Κυρίου Σαθαφθ, ἀλλὰ τὸ λόγιον τοῦ ἁγίου Ἰσραὴλ παρώξυναν. Τούτῳ συνᾷδων καὶ ἕτερος προφήτης φησίν (21) D — Eodem accedit, quod ait alius propheta Juxta est 17 Ἐγγὺς ἡ ἡμέρα Κυρίου ἡ µεγάλη, ἐγγὺς καὶ dies Domini magna et velox nimis.Vox diei Domini ταχινὴ σφόδρα φωνὴ d Ὄμβρας Κυρίου πικρὰ καὶ — amara, tribulabitur fortis.Dies ire diesilla,dies tri- σκληρᾶ τέτακται' δυνατὴ ἡμέρα ὀργᾶς ἡ ἡμέρα —bulationis et angustis, dies calamitatis et miserie, ἐκείνη, ἡμέρα θλίψεως καὶ ἀνάγκης, ἦμέρα ταλαι- — diestenebrarumeetcaliginis,dies nebule et turbinis, πωρίας καὶ ἀφανισμοῦ, ἡμέρα σκότους καὶ Ἠνόφου, ^ diestubs et clangoris super civitates munitas,etsu- 14) Isa. L1vi, 18. 15) Ibid. xxxiv, & 16) Ibid. xii, 9, 10, 11. 41) Isa. v, 18... 18) Sic codex A olim ; nunc e correctione, τὸ ἄδικον τοῦ $. alo. Quod dedi est ipsa Isaiss lectio v, 33. C. τὸ 46, τ. 5. αἱρούμενοι. 19) Isa. x, 2. Isai, textus exhibet v, 34, ἀνειμένης, quod non pretulerim. Poete Greci dixerunt αἱθόμενον πῦρ' ipse Isaias Iv, 5, πυρὸς χαιοµένον:: x, 17, ἐν πυρὶ xao plv. (21) Sophon. 1, 14 seqq. PATROL. GR. XCVI. 39 950 ADDENDA. per angulos excelsos. Et tribulabo malignos,et am- À ημέρα νεφέλης xal ὀμίχλης, ἡμέρα σάλπιγγος wat bulabunt c&ci,quiaDomino peccavernnt;et effunde- tursanguis eorum sicut humus,etcorpus eorum sic- utstercora. Sedetargumentum eorum, etaurum eo- rum non poteritliberare eosin die furorisDomini. In igne zeli ejus devorabituromnisterra, quiaconsum- mationem cum festinatione faciet cunctishabitanti- busterram (Soph.1). Insuper etiam Davidrexet pro- pheta adhunc modum clamat: l'eus manifeste veniet Deus noster, et non silebit. Ignis in conspectu ejus exardescet, et in circuitu ejus tempestas valida.Ad- vocabitcelum desursum,etterram discernere popu- lum suum (Psal. xrix). Ac rursum: Exsurge, Deus, inquit, et judica terram, quoniam cogitatio hominis confitebitur tibi (Psalm. Lxxvii). Ac rursum : Tu red- des unicuique juxta opera sua. Complura autem p etiam alia hujusmodi, tum Psalmista, tum omnes prophetae divino Spiritu edocti, de futurojudicio ac mercede predicarunt. Quorum sermones Salvator quoque certissime confirmans, nos mortuorum re- surrectionem, rerumque in vita gestarum merce- dem,atque immortalem futuri seculi vitam credere docuit. Car. X. — Josaphat autem ingenti ob hac verba animi compunctione plenus, lacrymis perfundeba- tur, atque bisad senem verbis usus est: Omnia mihi perspicue declarasti,ac horrendam hanc etadmiran- dam narrationem luculenta oratione complexuses. Hisitaque nobis propositis, quid tandem faciendum est, uteasnppliciaque sceleratis hominibus parata sunt effugiamus, ac justorum gaudium consequa- mur ? Respondit Barlaam: Litteris sacris proditum est (Act. 11, quod cum Petrus,qui apostolorum princeps vocatus est, plebem doctrinainstrueret, corde com- puncti sunt, quemadmodum scilicettu quoque ho- dierno die. Cumque dixissent: Quid faciemus? Pe- trus ad eos dixit: Penitentiam agite, et baptizetur unusquisque vestrum in remissionem peccatorum, etaccipietis donumSpiritus sancti. Vobis enim est ' promissio,et filiis vestris,et omnibus qui longe sunt, quoscunque advocaverit Dominus Deus noster. En igitur ipse misericordie sus divitias in te effudit, teque qui animo ac voluntate procul ab eo dissitus eras, et alienis,non dicam diis,sed pestiferis demo- nibus, et surdis ac sensus expertibus statuiscultum adhibebas, accivit. Quocirca ante omnia ad eum qui te vocavit rccede, a quo veram tam eorum qua ocu- liscernuntur,quam qua ab oculorum sensuremota sunt,cognitionem consequeris.Quod si posteaquam vocatus est accedere recusas,aut moras nectis,justo Dei judicio exheres eris, ac repudiaberis,quia ipse repudiasti, Ad hunc enim modum ipse quoque apo- (22) Psal. 23) Psal. 24) Psal. Hd Psal. (26 (27) Res narratur in Act. Apostol. rr, 37... (28) Habac. ui, 18 : lovi cat εἴδωλα χωφά. ΧΙΙΣ, 3, &. LXXII, 8. LXxxv, 10. Lxt, 12. t xpaw[üe xal ἐχθλίψω τοὺς πονηροὺς, xai πορεύσιν- ται ὡς τυφλοὶ, ὅτι τῷ Κυρίῳ ἐξήμαρτον' xat «à ἀργό. Ριαν αὐτῶν καὶ τὸ Ὑρυσίον οὐ μὴ δύντται lle αὐτοὺς iv ἡμέρᾳ ὀργῆς Κυρίου" ἐν πυρὶ γὰρ Uo αὐτοῦ καταναλωθήσεται πᾶσα Ἡ n, διότι αυντέλει ποιήσει ἐπὶ πάντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν viv. Ix τούτοις χαὶ Δαυτὸ ὁ βασιλεὺς καὶ προφήτης Dog Ὁ θεὸς (22) ἐμφανῶς ffe, ὁ tbc ἡμῶν, καὶ οὐ περι. σιωπήσεται. πῦρ ἑνώπιον αὐτοῦ καυθίσιται, xul κύκλῳ αὐτοῦ καταιγὶς σφοδρά. προσκαλέσεται τὸ οὐρανὸν ἄνω καὶ τὴν γῆν, τοῦ διαχρῖναι τὸν Jav. αὐτοῦ. Καὶ αὖθις: ᾿Ανάστε, φησὶν (23), θεὸς, χρῖνον τὴν γῆν, ὅτι ἐνθύμιον (24) ἀνθρώπου ἐξομολογήσιτεί σοι’ καὶ (25) σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ κατὰ τὰ ipn αὐτοῦ. Πολλὰ δὲ καὶ ἕτερα τοιαῦτα d τε φαλμφὺὺς καὶ πάντες ol προφῆται (26) τῷ sl πνεύµατι ur, θέντες περὶ τῆς µελλούσης κρίσεως καὶ ἀνταποδό- σεως ἐκήρυξαν' dv τοὺς λόχους καὶ ὁ Σωτὴρ ἀσφι- λέστατα 98 βεθαιώσας, ἐδίδαξεν ἡμᾶς πιστύων ἀνάστασιν νεκρῶν xal ἀνταπόδοσιν τῶν βιθιωµένωι, ζωήν τε ἀτελεύτητον τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ΚΕΦ. P. Ὁ δὲ ᾿Ιωάσαφ, κατανύξεως πολλῆς ir τούτοις πληρωθεὶς, σύνδακρυς ὅλος Tv. Καὶ ext πρὸς τὸν γέροντα" Πάντα µοι σαφῶς ἐγνώρισας, xt! ἀσφαλῶς διεξῆλθες τὴν φρικτὴν ταύτην καὶ 6 µαστὴν διήγησιν. Τούτων οὖν προχειµένων fu», ti χρὴ ποιεῖν, τοῦ ἐκφυγεῖ, τὰς ἠτοιμασμίνας τοῖς ἁμαρτωλοῖς χολάσεις, καὶ ἀξιωθῆναι τῆς χαρᾶς τῶν δικαίων ; Καὶ ὁ Βαρλαὰμ ἀπεκρίνατο" Γέγραπται ὅτι ὃν δάσκοντόὀς ποτε τοῦ [Πέτρου τὸν λαὸν, ὅς καὶ xop»- φαῖος ἐκλήθη τῶν ἀποστόλων, κατενύγησαν (27) καρδίᾳφ, καθάπερ καὶ σὺ σήµερον, xai, εἰπόντων €- τῶν. Τί ποιήσοµεν; ὁ Πέτρος ἔφη πρὸς sex Μετανοήσατε, καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶν ες ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, καὶ λήψεσθε τὴν δωρεῖν 9 Ἁγίου Πνεύματος. ὑμῖν γὰρ ἔστιν ἡ ἐπαγγελία ααὶ τοῖς τέχκνοις ὑμῶν καὶ πᾶσι τοῖς elg μακρὰν ὅσοος ἂν προκαλέσηται Κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν. Ἰδοὺ οὖν xti ἐπὶ cà ἐξέχεε τὸ πλούσιον ἔλεος αὐτοῦ, xai προό" εκαλέἑσατό σε, τὸν μακρὰν αὐτοῦ τῇ γνώμῃ ὑπάρχοια xal ἁλλοτρίοις λατρεύοντα οὐ toic, ἀλλὰ δαίµοσο ὀλεθρίοις καὶ ξοάνοις χωφοῖς (28) xai ἀναισθίτοι-. D Διὸ καὶ πρὸ πάντων πβόσελθε τῷ κχεχγηκότι, X22 οὗ λήψῃ τῶν ὀρωμένων xal τῶν ἁοράτων ἀψευδη τῷ γυῶσιν. El δὲ μετὰ τὸ χληθῆναι οὐ θέλεις f βραδ/- νεις, δικαίᾳ Θεοῦ χρίσει ἀπόκληρος ἔσῃ, τῷ 79 i θελῇσαι μὴ θεληθείς: οὕτω γὰρ καὶ ὁ αὐτὸς ἀποστολ« Πέτρος πρός τινα τῶν μαθητῶν λελάληκεν. "Eyo ἃ πιστεύω ὅτι καὶ ὑπήχουσας τῆς xA/ctux, xai ἔτι Loca e Vetere Testamento de resurrectione collegit Laubrussel De abusu critices, t. 1, ps. 9 944 VITA BARRLAAM ET JOABAPH. 94? τρανότερον ὑπακούσας ἀρεῖς (29) τὸν σταυρὸν καὶ A stolus Petrus ad quemdam discipulum dixit: Ego ἀκολουθήσεις (30) τῷ καλοῦντί σε θεῷ xal Δεσπότῃ, — autem credo quod et obedivisti vocationi, et adhuc ὃς προσκαλεῖταί σε ἀπὸ θανάτου εἰς ζωὴν xxi ἀπὸ — sincerius obediens, crucem tolles, Deumque ac Do- σχότους eic φῶς. TQ ὄντι γὰρ ἡ τοῦ θεοῦ ἄγνοια — minum te vocantem sequeris, qui te a morte ad vi- σκότος ἐστὶ xal θάνατος ψυχῆς, καὶ τὸ δουλεύειν — tam, et a tenebris ad lucem invitat. Nam profecto εἰδώλοις ἐπ᾿ ὀλέθρῳ τῆς φύσεως πάσης pot δοχεῖ — Deiignoratio, anime caligo ac mors est; et simula- εἶναι ἀναισθησίας καὶ ἀφροσύνης ἐπέχεινα. cra colere ad nature exitium, amentiam omnem excedit. Οὓὕς (31) τίνι ὁμοιώσω, xai ποταπήν σοι εἰκόνα — Quos quidem homines cuinam rei similesesse di- τῆς τούτων ἀθελτηρίας παβραστήσως 'AÀÀà co! πα- — cam ?etquanam imagine eorum stoliditatem tibi ob pagiow ὑπόδειγμα (32) παρά τινος ἂνδρὸς σοφωτάτου — oculos ponam? Sed tamen exemplum quoddam tibi λεχθὲν πρὸς µε. Ἔλεγε γὰρ ὅτι ὁμοιοί εἶσιν ol t&v proponam,quod mihi a viro quodam summa sapien- εἰδώλων προσκυνηταὶ ἀνθρώπῳ Ίξευτῇ, ὃς κατέσχεν — tia pradito commemoratum est. Aiebatenim,simu- lv τῶν σµικροτάτων ocpougluv: ἀηδόνα τοῦτο καλοῦσι, — lacrorum cultoresaucupisimiles esse,quicum lusci- Ααθὼν δὲ µάχαιραν τοῦ σφάξαι αὐτὸ καὶ gaytiv, niam, perexiguam aviculam, cepisset, gladiumque ἐδόθη τῇ ἁηδόνι φωνὴ ἕναρθρος. Καὶ φησι πρὸς τὸν 4, arripuisset ut eam jugularet ac comederet,ea, con- ἐξευτήν. Τί 60 σοι ὄφελος, ἄνθρωπε, τῆς ἐμῆς — cessa sibi articulata voce, ad aucupem dixit: Quid- σφαγῆς ; οὐ δυνήσῃ γὰρ δι’ ἐμοῦ τὴν σὴν ἐμπλῆσαι — nam, o homo, ex mea necead te utiliiatisrediturum αστέρᾳ. 'AXM εἴ µε τῶν δεσμῶν ἐλευθερώσες, — est? nequc enim per me ventrem tuum explere po- δώσω σοι ἐντολὰς τρεῖς, ἃς φυλάττων μεγάλα παρ) —teris.Atsi me vinculis liberaveris,tria preecepta tibi ὅλην σου τὴν ζωὴν ὠφεληθήσῃ. Ὁ δὲ, θαμθηθεὶς τῇ — tradam : quibus si parueris, magnis per omnem vi- ταύτης λαλιᾷ, ἐπηγγείλατο, εἰ καινόν τι παρ᾽ αὐτῆς — tamcommodisafflcieris. Illeautem exipsius sermo- ἀχούσειε, θᾶττον ἐλευθερῶσαι τῆς κατοχῆς. Ἐπι- — neadmiratione commotus, sesefacturum recepit,ut στραφεῖσα δὲ ἡ ἀηδὼν Αέγει τῷ ἀνθρώπῳ' Μηδεποτέ — sinovum aliquid ab eaaudiret, statim eam libertate τινος τῶν ἀνεφίχτων ἐπιχειρήσῃς ἐφικέσθαι, καὶ μὴ donaret,ac missam faceret.Conversa itaque luscinia, μεταμελοῦ (33) ἐπὶ πράγματι παρελθόν, xal — hominiait: Nunquam rem quam consequi nequeas ἄπιστον ῥῆμα πώποτε μὴ πιστεύσῃς. Ταύτας 03, τὰς aggredere. Nunquam rei preterito te ponniteat. Rei τρεῖς ἐντολὰς φύλαττε, καὶ εὖ σοι γένηται. ᾽Αγάμενος — incredibili nunquam fidem adhibe.Hectria manda- δὶ à ἀνὴρ τὸ εὐσύνοπτον καὶ συνετὸν τῶν ῥημάτων, —ta serva, et preclare tecum agetur. Ille autem ho- λύσας αὐτὴν τῶν δεσμῶν κατὰ τοῦ ἀέρος ἐξαπέστει- — rum verborum sagacitatem ac prudentiam admira- λεν (34). Ἡ οὖν ἀηδὼν θέλουσα μαθεῖν tl ἐπέγνω à. tus,eam vinculis solutam in aerem emisit. Luscinia ἀνὴρ τῶν λεχθέντων αὐτῷ ῥημάτων τὴν δύναμιν xal C itaque periculum facere cupiens an ille verborum εἰ ἑκαρπώσατό τινα ὠφέλειαν, λέγει πρὸς αὐτὸν — eorumque audierat vim intellexisset, atquealiquam Ἱπταμένη dv τῷ ἄέρι Φεῦ σου τῆς dOouAMac, ἄν- — exipsis utilitatem percepisset, per aerem volitans, θρωπε | ὁποῖον θησαυρὸν σήμερον ἀπώλεσας | ὑπάρχει — ad eum dixit: Proh! quam nihil est in te consilii, o γὰρ iv τοῖς ἐγκάτοις µου µαργαρίτης, ὑπερέχων τῷ homo!qualem thesaurum hodieamisisti | Est siqui- µεγέθει στρουθοχαµήλου ὦὠόν. Ὡς οὖν ἤκουσε ταῦτα — dem in meis visceribus unio, struthionis ovum ma- ὁ tieotis, cuve, ύθη τῇ λύπῃ µεταμελόμενος ὅτι K- — gnitudine excedens. Que ut ille audivit, mcrore έφυχεν ἡ ἀηδὼν ἐκείνη τὰς χεῖρας αὐτοῦ" καὶ, πειρώ- — conturbatus est, eumque penituitquod luscinia ex µενος αὖθις κατασχεῖν αὐτὴν, εἶπε Δεῦρο ἐν τῷ — ipsius manibus effugisset, Atque eam rursum arri- οἴκῳ µου, xal, φιλοφρονησάμενός σε καλῶς, ἑντί- — pere tentans, dixit: Veni, queso, in mdes meas ; µως 63 ἐξαποστελῶ. 'H δὲ ἀηδὼν ἔφη αὐτῷ' Nüv — atque ubi preclare et humaniter a me accepta fue- ἔγνων ἴσχυρῶς ἀνοηταίνειν σε' δεξάµενος γὰρ tà — ris honoriflcete dimittam.Luscinia autem ipsi dixit: λεχθέντα σοι προθύµως xal ἡδέως ἀχούσας, οὐδεμίαν — Nunc plane testolidum ac vecordem esae scio.Nam ἐξ αὐτῶν ὠφέλειαν ἐπεκτήσω (35). Elnóv σοι μὴ µε- D posteaquam ea qua ad te dicta sunt prompto animo (29) A, ἄρὴς. Eadem permutatio in versu nobili Ajacis: Oó su ἀνέξει; μηδὲ δειλίαν ἀρεῖς : sed ubi de eligendo futuro nulla est dubitatio, quem et prebuit mihi cod. 2812 A, in quo ἀρὴς' idem enim ἀρεῖς et 253, hoc male, illud scriptum bene At in sententia plus est difficuItatis. Scribo μὴ δὲ δ., et habeo μὴ pro particula interrogationis : « An vero ignaviam assumes ? » Et sic intelligo Trachiniarum v. 1185, cujus ipsissima est formula. /schylus, Theb. 335 : O9 civ; μηδὲν τῶνδ' ἐρεῖς κατὰ πτόλιν. Et hic scri- pserim, μὴ δ᾽ tv... πτόλιν; « An vero horum quid dices? » Qua interrogationes non sunt sine prohibi- tionis signiflcatione. 30) Cf. Marc. viri, 34. ] 31) Sic codex, Non plene liquet ad quos οὕς referatur. Non aliter Billius : « A qui les comparerai je ?» praeeunte Latino interprete: « Quos cui assimilabo ? » (32) In codice A lemma metricum : Παραθολῶν ἔναρξιν ἐνταῦθα βλέπε. (33) AC, μεταμελω. Pag. 81, &, utitur infinitivo μεταμελεῖσθαι. (94) A, κατὰ τὸν ἀέρα ἀπέστειλεν. Stepe sic pereunt. compositorum preepositiones. Libanius, 1. I, pag. 242: Δοχεῖ δὲ pot καὶ Küpoc xal Δαρεῖος xal Ἑέρξης, στρατεύοντες ἑ ν οὕπω εἶχον, µε φόμενοι (cod. 1009, eode τῇ τύχ]ᾖ τοῦτο ποιεῖν. Idem epist. 1073: πᾶν τὸ vi αγος ἐπλεύσθη" codex idem lenius, διεπλεύσθη. P (35) A, ἐκτήσω, simili preypositionis defectu. Suidas de Origene, :. H, p. 767 : Ταῦτα πάντα παρωσά. µενος ἐσφάλη τοῦ πρέποντος. Codex 25852, ταῦτα πάντα παρωσάµενος παρεσθάλἠ τοῦ πρέποντος. πο 7 πα E TB € s * QUAM POXCETSC 1 943 ) ADDENDA. ou excepisti, ac libenter audiisti, nihil ex eis emolu- À ταμελεῖσθαι ἐπὶ πράγµατι παρελθόντι’ καὶ 1005 συν- menti consecutus es. Admonui enim te, ne ob rem preteritam ponitentia ducereris;etecce morore conturbatus es, propterea quod e manibus tuis fuga me subduxerim, penitentia videlicet ob rem preete- ritam affectus. Precepi tibi neea qua assequi non posses aggredereris, et tamen arripere me conaris, cum iter meum assequi nequeas. Ad heec id quodque tibi edixi, ne incredibili sermoni fidem arrogares,et tamen in visceribus meis unionem stature me: mo. dum excedenteminesse credidisti ; neque tantulum tibi prudentis fuit, ut intelligeres me totam ad ovi εχύθης τῇ λύπῃ ὅτι σου τὰς χεῖρας ἐξέφυγον, µετῖ- µελόμενος ἐπὶ πράγµατι παρελθόντι. Ἐνετειλάμηι σοι μὴ ἐπιχειρεν τῶν ἀνεφίκτων ἐφιχέσθαι, καὶ πειρᾷ κατασχεῖν µε, μὴ δυνάµενος τῆς ἐμῆς ἐφιαὶ- σθαι πορείας. Πρὸς τούτοις δὲ xal ἄπιστον ῥῆμε ui πιστεύειν σοι διετειλάµην ἀλλ ᾖδοὺ ἐπίσευσες ὑπάρχειν ἐν τοῖς ἐγχάτοις µου µαργαρίτην ὑπερθι]. νοντα τὸ µέτρον τῆς ἡλικίας µου, xal οὐκ ἐφρόνητας συνιέναι ὅτι ὅλη ἐγὼ οὐκ ἐφικνοῦμαι τῷ µεγέθει τῶν τοῦ στρουθοµήλου ὠῶν, xal πῶς μµαργαρίτην τοιῦ. τον ἐχώρησα iv ἐμοι. struthionis magnitudinem minime accedere. Quonam itaque pacto tantum unionem corpusculum istud caperet? Adhuncigiturmodumilliquoqueinsummastulti- B Οὕτως οὖν ἀνοηταινουσι xai ol πεποιβότε lxi tia versantur, qui in simulacris confidunt. Nam ea manibus suis effecerunt,et opera digitorum suorum adorant, dicentes: Hi opiflces nostri sunt. Qui flt igitur ut eos quoseffecerunt et condiderunt,opifices suos esse censeant? Quin etiam cum ea magno stu- dio custodiant, ne a furibus subripiantur,tamen sa- ]utis sue custodes nuncupant. Atqui,qus hec stul- titia est, illud non intelligere fleri non posse, ut qui sibi ipsisopem ferre ac se tueri nequeunt,alios tueri ac servare possint? Ac preetereaopes suas effundunt, dum statuas et simulacra daemonibus excitant, eos- quebonorum datores esse nugantur ab iis ea sibi dari qua nec ipsi unquam habuerunt,nec unquam habi- turi sunt. Eoque nomine scriptum est: Similis illis fiant, qui faciunt ea, et omnes qui confidunt in eis (Psal. cxi). Qui quidem aurifice mercede conducto simulacrum manu effecerunt, ac prono corpore ip- sum adorarunt.Humerisillud tolluntac proflciscun- tur;siautem ipsum uspiam collocarint, illic manet, nec moveri potest. Et quantumlibet quis ipsi clama - verit,non exaudiet,necexcalamitatibus eum eripiet. Quamobrem confundantur qui in sculptilibus confl- dunt : et qui dicunt iis quee conflata sunt : Vos dii nostri estis. Immolaverunt enim da&moniis, et non Deo, diis quos ignorabant. Novi recentesque vene- runt, quos non coluerunt patres eorum. Generatio enim perversa est, nec jam fides ipsis inest (Deut. XXILI). Ex hac igitur perversa et incredula generatione Ὦ Dominus te vocat, his verbis utens: Exi de medio eorum, ac separare,et immundum noli tangere, ve- rum a generatione hac perversa teeripe (Num. xvi). Surge et ambula,quia non habes hic requiem (Mieh. 11).Etenim multiplex deorum,qui a vobis coluntur, ἃ ἐποίησαν οἱ δάκτυλοι αὐτῶν. (37) Isa. viu, 19. (38) Psal. οχι, 8 ; cxxxiv, 18. 39) Isa. xLvi, 6, 7. ii) Isa. xn, 17. (36) Isa, νι, 8: Καὶ οὐ μὴ πεποιθότες ὧὥσιν ἐπὶ τοῖς εἰδώλοις' εἰργάσαντο γὰρ ταῦτα ταῖς ytosv αὐτῶν, xal προσκυνοῦσιν ἃ ἐποίησαν οἱ Dien αὐτῶν (36), λέγοντες' Οὗτοι ol πλαστουργοὶ ἡμῶν. Πῶς οὖν πλαστουργοὺς τοὺς ὑπ αὐτῶν ὅπμιουρπ- θέντας xal διαπλασθέντας νοµίζουσιν; 74423 xs! τηροῦντες αὐτὰ ἐν ἀσφαλείᾳ, τοῦ μὴ ὑπὸ κλεττὸν συληθῆναι, φύλακας ἀποκαλοῦνται τῆς αφῶν σωτη: plac" καὶ vol 46 πόσης ταῦτα ἀφροσύνης, xal τὸ yi γινώσκειν ὅτι, oóx ἐξαρχοῦντες ἑαυτοὺς φυλάσσειν καὶ βοηθεῖν, πῶς Φ3 ἄλλοις Ὑένοιντο φύλαχε xi σωτῆρες; Τί γὰρ, θησὶν (37), ἐκζητοῦσι περὶ τῶν ζώντων τοὺς νεκρούς; Κατακενοῦσι Ὑχβρήματα, στ” λὰς τοῖς δαίµοσι xal ἀγάλματα ἐγεῖραι, καὶ glyv- φοῦσιν ἀγαθῶν παρόχους αὐτοὺς ὑπάρχει, αἰτοῦν τες παρ) αὐτῶν λαθεῖν ἅπεο οὔτε πώποτε bci σαντο, οὔτε μὴν ἔτι κτήσοντα., Διὸ Ἰέχραπτα ὌὍμοιοι (38) αὐτοῖς Ὑγένοιντο οἱ ποιοῦντες αὐτὰ καὶ πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾽ αὐτοῖς' οἵτινες, eroi (39) µισθωσάμενοι ὙΧρυσοχόον, ἐποίησαν χειροποίττι, καὶ κύψαντε Ἠπροσεχύνησαν αὐτοῖς Αἴροωσν αὐτὰ ἐπὶ τῶν Όμων καὶ πορεύονται’ ἐὰν δὲ ἰο- σιν αὐτὰ ἐπὶ τοῦ τόπου, μενεῖ ἐν αὐτῷ, οὐ pi κινηθῇ. Καὶ ὅς ἂν βοήσῃ πρὸς αὐτὰ, οὗ μὴ Ue ακούσῃ αὐτοῦ, ἀπὸ κακῶν οὗ μὴ σώσῃ αὐτόν. Ad dl- σχύνθητε (40) αἰσχύνην αἰώνιον, ol πεποιθότες i7 τοῖς Ὑλυπτοῖς, ol λέγοντες τοῖς χωνευτοῖς με ἑοτὲ θεοὶ ἡμῶν. Ἔθυσαν γὰρ, φησὶ (44), δαιμονίν xai οὐ θεῷ, θεοῖς οἷς οὐκ Ίδεισαν οἱ πατέρες αὐτῶν' καινοὶ καὶ πρόσφατοι ἧκασιν, ὅτι γενεὰ ἔξεστραμ» μένη ἐστὶ καὶ οὐκ ἔστι πίστις iv αὐτοῖς. Ἐκ ταύτης οὖν τῆς πονηρᾶς γενεᾶς καὶ ἀπίστου προσκαλεῖταί σε Κύριος, λέγων σοι "Eph à µίσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητι, xai ἀκχθάριου jj ἄφῃ (49), ἀλλὰ σώθητε ἐκ τῆς γενεᾶς τῆς σκολιᾶς ταύτης (&3) ἀνάστηθι xal πορεύου, ὅτι οὐχ ἔστι σοι αὕτη ἀνάπαυσις ἡ γὰρ πολυαρχία τῶν παῤ. τοῖς βωμοῖς, οὐδὲ ἐπὶ τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν αὐτῶν, 41) Deut. xxxi, 17... 20. Verba ol πατ. αὖτ. addidit in C. manus recentior. 42) H. Epist. ad Cor. v1, 17. 43) Act. Apost. 1, 40. 945 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 946 ὀμῖν θεῶν καὶ S8 dro τον xal στασιῶδες χοὶ παν- Α principatuspreeposterus est,et cum dissidioconjun- τελῶς ἀνύπαρκτον,. 'Hpiv δὲ οὐχ οὕτως ἐστὶν, οὐδὲ πολλοὶ θεοὶ xal κύριοι ἀλλ εἷς θεὸς ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα καὶ ἡμεῖς εἷς αὐτὸν καὶ cio Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, δι οὗ τὰ πάντα xal ἡμεῖς δι) αὐτοῦ, ὃς (44) ἐστιν εἰκὼν τοῦ θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος ἆπασης τῆς κτίσεως καὶ πάντων τῶν αἰώνων, ὅτι ἐν αὐτῷ ἐχτίσθη τὰ πάντα, τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς xai τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ xai τὰ ἁό- pata, εἴτε θρόνοι, sive Κυριότητες, εἴτε "Apyai, εἴτε Εξουσίαι' τὰ πάντα (45) δι) αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὅ γέγονε' xal Ev Πνεῦμα ἅγιον, ἓν ᾧ τὰ πάντα, τὸ Κύριον καὶ ζωοποιὸν (46), θεὸν xai θεοποιοῦν, Πνεῦμα ἀγαθὸν, Ηνεῦμα εὐθὶς, Πνεῦμα παράχλητον, Πνεῦμα υἱοθεσίας (47). Τούτων θεὸς μὲν ἕκαστον xag! ἑαυτὸ θεωρούμενον, ὡς ὁ Πα- tip καὶ ὁ Υἱὸς, ὡς ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, (48) sc δὲ Θεὸς iv τρισὶ, µία φύσις, µία βἀσιλεία, µία δύναμις, µία δόξα, µία οὐσία, διχιρετὴ ταῖς ὑποστάσεσι xal µόνον. Bic γὰρ ὁ Βατὴρ, ᾧ καὶ ἴδιον ἡ ἀγεννησία sic δὲ ὁ μονοχενὴς Υ]ὸς, καὶ ἴδιον αὐτῷ ἡ Ὑέννησις" ἓν δὲ τὸ ayiov. Πνεῦμα, xal ἴδιον αὐτῷ ἡ ἐκπόρευσις. Οὕτω (49) γὰρ ἡμεῖς, ἐκ φωτὸς τοῦ 44 Ἡατρὸς φῶς περιλαμφθέντες τὸν Υἱὸν iv etti τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, μίαν δοξάζοµεν θεότητα ἐν τρισὶν ὑπροστάσεσι' καὶ αὐτός ἐστιν ἀληθινὸς καὶ µόνος Θεὸς (50), à iv Τριάδι γινωσκόµενος, ὅτι ἐξ αὐτοῦ καὶ δι) αὐτοῦ xal εἲς αὐτὸν τὰ πάντα (51). ctus, atque ejusmodi, qui nulto modo consistere queat. Apud nos autem non sunt dii multi, nec Do- mini multi, verum unus Deus Pater, ex quo omnia, et nosin ipsum; et unus Dominus Jesus Christus, per quem omnia, et nos per ipsum (I Cor. vir), qui est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis crea- ture,et omnium seculorum,quoniam inipso creata: sunt omnia, tam qua in celis quam que in terra, tam visibilia quam invisibilia,sivethroni,sive domi- nationes, sive principatus,sive potestates (Coloss. 1). Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipsofactum est nihil quodfactum est (Joan. 1) ; etunusSpiritussan- ctus, in quo omnia, qui Dominus est,et viviflcat,qui Deus est, et divinitatem affert, Spiritus bonus, Spi- ritus rectus, Spiritus paraclitus,Spiritus adoptionis filiorum.Horum unusquisque Deus est.si separatim consideretur: ut Pater, sic Filius; ut Filius,sic Spi- ritus sanctus. Unus autem Deus in tribus personis, unanatura,unum regnum,una potentia, unagloria, una substantia : que personarum ratione dividitur, sed Deitatis respectu una est. Unus enim est Pater, cui proprium est genitum non esse. Unus item uni- genitus Filius,cui proprium estgenitum esse. Unus denique Spiritus sanctus, cui proprium est proces- sisse. Sic enim nos ex lumine, hoc est ex Patre, lu- men, id est Filium, in lumine (Psal. xxxv), hoc est Spiritu sencto, cernentes, in tribus personis unam divinitatem laude ac gloria afficimus. Atque ipse verus ac solus Deus est, qui in Trinitate agnoscitur, quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso omnia sunt (Rom. x1). Τούτου τῇ χάριτι τὰ κατὰ cà γνοὺς κἀγὼ, àm- (| Hujus beneficio et gratia ipsequoque,cum de tuo εστάλην διδάξαι σε ἃ µεµάθηχα καὶ τετήρηχα ἐξ ἀρχῆς slc τήνδε τὴν πολιάν. Et 00y πιστεύσεις xal βαπτισθῇς, σωθήσᾳ εἰ δὲ ἀπιστήσει, κΧαταχρι- θήσῃ (52). Ταῦτα γὰρ à σήμερον ὁρᾷς xal οἷς σε- μνύνῃ, fj τε δόξα καὶ τρυφὴ καὶ ὁ πλοῦτος xal πᾶσα à τοῦ βίου ἁπάτη, ὅσον οὕπω παρέρχεται, ἐκθαλσῦσι δὲ σε xai μὴ βουλόμενον ἐντεῦθεν. Καὶ τὸ μὲν σῶμα καταχλεισθήσεται σμµικροτάτῳ µνήµατι μονώτατον καταλειφθὲν (53), πάσης τε ἀποστερηθὲν φίλων xal συγγενῶν ἑταιρείας οἰχήσεται δὲ τὰ τερπνὰ τοῦ κόσμου, xai πολλὴ ἀηδία καὶ δυσώδης φθορὰ, ἀντὶ τῆς νυνὶ χαλλονῆς καὶ εὑοσμίας, περιχυθήσεται’ τὴν δὲ quy» σου βαλοῦσιν ἐν τοῖς καταχβονίοις τῆς (44) Epist. ad Coloss. 1, 15, 16. pe Joan. 1, 3. 46) Joan. vi, 63: Τὸ iiri ἐστι τὸ ζωοποιοῦν, 47) Epist. ad Rom. viu. 15 : lavit Gregorius Naz. orat. 37, p. 610. (48) Cf. Gregor. Naz. or. xr, pag. 668. (49) C, ἡ γέννησις' οὕτω, medii statu certior factus essem,missus sum,ut ea te doce- rem quz didicit, atque ab ineunte etate usque ad hanccanitiem servavi.Quocirca sicredideris,etbap- tizatus fueris, salvuseris ; si autem non credideris, condemnaberis(Marc.xvi). Nam eaque hodierno die cernis,et quibus gloriaris,hoc est gloria,et delicis,et opes, etomnishujusce vite impostura, jam jamque preteribunt, teque invitum etiam ac repugnantem hincejicient. Ac corpus quidem perexiguo sepulcro includetur,solumrelictum,atque omni amicorum et cognatorum cetu destitutum.Facessentautem mun- di jucunditates,atque ingens quedam insuavitas ac fetida corruptio presentis pulchritudinis et fragan- ἐλάδετε πνεῦμα υἱοθεσίας. — Heec et alia Spiritus sancti epitheta cumu- iis omissis. Adhseret noster Gregorii Theologi verbis, orat, 23, p. 422. Pro ἔκπόρευσις est apud Gregorium ἔχπεμψις. Conf. orat. ejusd. 26, p. 445; Theodulfi Excerpta de Sp. S. p. 121. (90) C, φῶς εἶδότες (A, περιλαμφθέντες) τὸν υἱὸν iv δοξάζοντες θεότητα, καὶ αὐτός ἐστιν. dmg ς καὶ ὁ µόνος . τ. WV. ὁχιαζόμεθα ἓν τρισὶν ὑποστάσεσι µίαν é: Lectio περιλαμφθ. firmatur a Gregorio Naz. orat 40, p. 668 : Οὐ φθάνω τὸ tv νοῆσαι, καὶ τοῖς τρισὶ περιλάμπομαι. 91) Epist. ad Rom. χι, 36. 2) Marc. xvi, 16 : 'O πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωβήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας χαταχριθήσεται. (55) C, µνημµείῳ. — ΠΠ Reg . 19, 10: ὑπολέλειμμαι ἐγὼ µονώτατος. Acta Eustathii, p. 20: νῦν δὲ µο- γώτατος καταλελειμμένος. Nicetas Paphl. Encomio Eustathii p. 51: ἐν ἐρημίᾳ τινὶ µονώτατον ἀπειλημμέ- vov* quem vid. et p. 56, 7; p. 63. Adde Acta Elie Junioris, p. 195 ; Planudem in necdetis hisce t. 11, Ρ. 331. Exempla hujus superlativi tractarunt alii : vid. Osann. ad Philem. 8$ 112. 075 T". "a di . ο ”. r 947 |J. ADDENDA. «4 ferno addicta,in inferiores terre partes usque ad pos- itremam resurrectionem conjicietur. Quo scilicet tempore anima recepto corpore suo a Domini facie projicietur, ac gehenne, cujus flamma sempiterna est, mancipabitur. Hac tibi, atque etiam longe his graviora contingent, si in infidelitate perstiteris. Si autem ei qui te ad salutem invitat, prompto animo parueris, atque ad eum cupido et lato animo &ccurrens, ipsius lumine signatus fueris (Psal. ιν), eumqueita sequaris, ut a tergo minime respectes, atque, omnibus rebus abjectis et contemptis, ipsi soli adhereas, quantam inde fiduciam ac laetitiam consequeris, audi : Si sederis, securus eris: si dor- mieris,jucunde conquiesces : nec timebis terrorem supervenientem, nec impiorum demonum impetus (Prov. i), verum confidenter ut leo incedes (Prov. xxvii), ac cum letitia et sempiterna exsultatione vives. Etenim super caput tuum exultatio et laus et leetitia te comprehendet. Effugiet dolor, et moror, et gemitus. Tunc erumpet quasi mane lumen tuum, et sanitas tua citius orietur. Et anteibit faciem tuam justitia tua, et gloria Dominicolligette Tunc invo- cabis, et Dominus exaudiet : clamabis,et dicet: Ecce adsum (Isa Lvii). Ego enim sum, qui deleo iniqui- tates tuas, et non memorabor. Tu vero memor esto, et judicemur. Dic tu iniquitates tuas, ut justificeris (Isa. χι). Si fuerint peccata tua ut coccinum, quasi nix dealbabuntur. Et si fuerint rubra quasi vermiculus, velut lana alba erunt. Os enim Domini locutum est (Isa. 1). Ca». XI. — Ait ad eum Joasaph : Hac tua verba preclara et admiranda sunt;eaque credidi,et credo, omnemque idolorum cultum exanimo odi ac dete- stor. Etenim prius etiam quam ad me accederes, oblique quodammodo ac dubitanter erga ea afficie- baturanimus meus.Nunc autam posteaquam eorum vanitatem, hominumque qui ea colunt stultitiam ex te intellexi, perfecto odio ea insector, ac Deo vero me in servitutem addicere gestio,modo me ipse,ho- minem indignum, ob iniquitates measminime sub- . tielocotibiundiqueaffundetur. Anima vero tua in- À γῆς, iv τῇ καταδίκῃ τοῦ ὥδου, ἕως τῆς τελεντείες ἀναστάσεως, νίκα πάλιν ἀπολαθοῦσα d ψυχὶ & 8S5 ἰἑαυτῆς σῶμα ἐκριφήσεται ἐκ προσώπου Κυρίου, καὶ παραδοβήσεται πυρὶ Ὑγεέννης ἀτελεύτητα φλογι- ζούσης. Ταῦτά σοι συµθήσεται καὶ πολλῷ τούτων χείρονα, εἰ ἐμμείνῃς τῇ ἀπιστίᾳ. El δὲ προθύµως ὑπακούσεις τῷ καλοῦντί (54) σι εἰς σωτηρίαν, xal, προσδραμὼν αὐτῷ πόθῳ xai ye- pd, τῷ φωτὶ αὐτοῦ σηµειωθήσῃ (55), καὶ ἆμεα- στρεπτὶ αὐτῷ ἀχολουθήσεις, πάντα μὲν ἁπαρνησάμι- vog (56), αὐτῷ µμµόνῳ µκεχολλημένος (57), ὁποίας τεύξῃ ἀσφαλείας καὶ εὐφροσύνης ἄκουσον' "EG κάθῃ (58), ἄφοθος ἔσῃ ἐὰν δὲ καθεύδῃς, dic ὑπνώσεις, xal οὗ φοθηθήσῃ πτόησιν ἐπελθοῦσει, οὐδὲ ὁρμὰς τῶν ἀσεθῶν δαιμόνων ἐπερχομίνας ἀλλὰ πορεύσι πεποιθὼς ὡς λέων (59), καὶ Qm μετ εὐφροσύνής καὶ ἀγαλλιάματος αἱωνίου: ἐπὶ γὰρ τῆς κεφαλῆς σου ἀγαλλίασις xal αἴνεσις, xal εὖ- φροσύνη καταλήψεταἰΥ os: ἔνθα ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγµός (60). 806 τότε ῥαγήσεται πρώϊμον τὸ φῶς σου, καὶ τὰ ἱάματά σου ταχὺ ἀνατελεῖ, καὶ προπορεύσειαι ἔμπροσθέν σου ἡ δικαιοσύνη σου, vai 4 δόξα τοῦ Θεοῦ περιστελεῖ σε τότε βοῄσῃ, xii ὁ θιὸς εἰσαχούσεταί σου’ ἔτι λαλοῦντός σου ipei: Ἰδοὺ πάρειµι (64). ἐγὼ γὰρ εἶμι ὁ ἐξαλείφων τὰς ἀνν- plac σου xal οὗ μνησθῶ' σὺ δὲ µνήσθητι καὶ xp- θῶμεν' λέγε σὺ τὰς ἀνομίας σου, ἵνα διχαιωθῆς (63). Καὶ ἐὰν dew αἱ ἁμαρτίαι σου ὡς φοινικοῦν, dX χιόνα λευκανῶ' ἐὰν δὲ ὧσιν ὡς κόκκινον, ὣς ἔριον λευχανῶ (63). Τὸ γὰρ στόµα Κυρίου Dian ταῦτα. ΚΕΦ. ΙΑ’. Ate πρὸς αὐτὸν ὁ Ἰωάσαφ Πότε σου τὰ ῥήματα xaÀà xal θαυμαστά sim, κ ἐπίστευσα xal πιστεύω, πᾶσαν μὲ, εἰδωλολατρίεν ἀπὸ καρδίας µισήσας" xxl, πρὸ τοῦ εἰσελθεῖν [à σε πρὸς µε, πλαγίως πως καὶ διστάζων (64) πρὸ ταύτην διἐχειτό µου ἡ dy νυνὶ δὲ τέλειον μίσος ἔμισησα (65), μαθὼν παρὰ coo τὴν µαταιότητα τούτων καὶ τὴν ἀφροσύνην τῶν αὐτοῖς λατρευόντων, Ποθῶ δὲ τοῦ ἀληθινόῦ θεοῦ δοῦλος γενέσθαι, eI oüx ἀπώσεταί µε τὸν ἀνᾶξιον διὰ τὰς ἐμὰς ἀνομίες (64) A, τοῦ καλοῦντός. C, ἀκούσείς τῷ καλ. Philostratus V. A. 1, 31: Καὶ ἐκέλευσε θύειν δα αὐτοῦ, Optimus codex 4696, Καὶ διεχέἐλευσε. Gregorius Nysst. t. I. p. 396: Ἡ μὲν Tie αἰδώς ἐρυθήματι μόνφ ἐπισημαίνεται, συµπαθόντος πως τῇ Ψμχῇ τοῦ σώματος κατὰ τινα φυσικὴν δι θεσιν καὶ τοῦ περιχκαρθίου θερμοῦ πρὸς τὴν ἐπιφάνειαν τῆς ὄψεως ἀναζέσαντος. Codex 1630, συνδιάθεσιν' nec id male : « naturali quadam ac communi affectione. Habet et περὶ καρδίαν, quod etiam placet. Rursus in loco Nysseni quem adposui t. III, p. 38, n. 3 pro ἐναποκειμένη τοῖς ἀνθρώποις αἰδὼς, idem codex ἀποκειμένη exhibet, malo absente altera preepositione. (85) Inter varia nomina baptismus φώτισμα dictus est: vide Gregor. Naz. orat. 40, p. 698; Fabric. ad Pseudo-Abd. vin, 5, p. 678 ; Toll. ad Insign. p. 150. (56) Innuit abrenuntiationem, qua fit in baptismo, Satane operibusque ejus ac pompis ; de quo rilu vide Zimmerm. Anal. pag. 528 ; Bussac. Noctt. theologg. pag. 110. ($7) I Cor. vi, 17. (38) Prov. πι, 24, 25. (59) Pro, XXVIII, it Abate δὲ ὥσπερ λέων πέποιθε, sa. LI, 14: Ἴλξουσιν εἷς Σιὼν μετ) εὐφροσύνης... e Isa. να, 8, 9. nbi d 02) Isa. χι, 23, 26. 63) Isa. 1, 18. 64) Alii codicés poterunt mederi. Forsan δισταζόντως, (05) Cf. Psal. oxxxvir, 22. 910 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 950 ἀλλὰ συγχωρήσει µο' πάντα, φιλάνθρωπος ὤν xai À moveat, verum pro sua, ut doces, benignitate mihi εὔσπλαγχνος, καθὰ διδάσχεις, καὶ ἀξιώσει µε δοῦλον αὐτοῦ γενέσθαι. δη οὖν ἑτοίμως ἔχω xal τὸ βά- πτισµα δέξασθαι, καὶ πάντα ὅσα εἶπῃς pot φυλάξαι. Τί δὲ χρή µε ποιεῖν μειὰ τὸ βάπτισμα: καὶ el ἆρ- x&i τοῦτο µόνον 84 πρὸς σωτηρίαν', τὸ πιστεῦσαι xal βἀπτιαβῆναι, ἤ καὶ ἄλλα τινὰ δεῖ προστιβέναι, Kal φησι πρὸς αὐτὸν ὁ Βαρλαάμ "Λκουσον sl δεῖ ποιεῖν μετὰ τὸ βάπτισμα’ πάσης μὲν ἁμαρτίας καὶ παντὸς πάθους ἀπέχεσθτι, ἐποικοδωμεῖν δὲ ἐπὶ τῷ θεµελίῳ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως τὴν τῶν ἀρετῶν ἐργασίαν, ἐπειδὴ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεκρά ἐστιν (66), ὥσπερ καὶ ἔργα πίστεως δίχα. Φησὶ γὰρ ὁ ᾽Απόστολος, Ἐν πνεύµατι (07) περιπατεῖτε, xal ἔπιβο- μίαν σαρκὸς οὐ μὴ τελέσητε φανερὰ δὲ ἐστι τὰ ἔργα τῆς σαρχὸς ἅτινά ἐστι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, ἀκαθαρσίαι, ἀσέλγειαι, εἰδωλολατρίαι, φαρμακεῖαι, ἔχθραι, Epic, ζῆλοι, θυμοὶ, ἑρίθειαι, διχοστασίαι, αἱρέσεις, φθόνοι͵ φόνοι, φιλαργυρίαι, λοιδορίαι, φιλ- ηδονίαι, µέθαι, κῶμοι, ὑπερηφανίαι, καὶ τὰ ὅμοια τούτοις & προλέγω ὑμῖν, καθὼς xai προεῖπον, ὅτι ol τὰ τοιαῦτα πράσσοντες βασιλείαν Θεοῦ οὐ Χληρο- νοµήσουσιν’ ὁ δὲ καρπὸς τοῦ πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρλ, εἰρήνη, µακροθηµία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια, ἁγιασμὸς ψυχῖς καὶ σώματος, ταπείνωσις καρδίας καὶ συντριθὴ, ἔλεη- µοσύνη, ἀμνησικαχία, Φιλανθρωπία, ἁγρυπνία, μετάνοια ἀκριθὶς πάντων τῶν πβρογεγονότων σφαλ- µάτων, δάχρυον χατανύξεως, πένθος ὑπέρ τε τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν καὶ τῶν τοῦ πλησίον, καὶ τὰ τούτοις ὅμοια, ἄτινα, ὥσπερ τινὲς βαθμίδες καὶ κλίμακες ἀλλήλων ἐχόμεναι 88 xal ὑπ' ἀλλήλων συγκροτού- µεναι, εἷς οὐρανὸν τὴν φυχὴν ἀναφέρουσιν. Ἰδοὺ τούτων ἐντετάλμεθα, μετὰ τὸ βάπτισμα, ἀντέχεσθαι, τῶν δ᾽ ἐναντίων ἀπέχεσθαι. E? δὲ μετὰ τὸ λαθεῖν τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, τῶν προτέρων αὖθις ἐπιλαθόμεθα νεκρῶν ἔργων (68), καὶ ὡς κύων ἐπὶ τὸν ἴδιον ἔμετον ἐπιστρέψομεν (09), συµθήσεται ἡμῖν τὸ ὑπὸ τοῦ Κυρίου εἴρημένον. ὌὍταν γὰρ, qoi (70), τὸ ἀκάθαρτον Πνεῦμα ἐξέλθῃ ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου (τῇ χάριτι δηλαδὴ τοῦ βαπτίσπα- τος), διέρχεται δι ἀνύδρων τόπων, ζητοῦν ἀνάπαν- ctv, καὶ οὐχ εὑρίσκει' μὴ eípov δὲ ἐπὶ πολὺ ἄοικον xal ἀνέστιον περιπλανᾶσθαι, λέγει ᾿Επιστρέφω εἷς τὸν οἶκόν µου, ὅθεν ἐξῆλθον. Καὶ, ἐλθὸν, εὀρίσχει σεσαρωμένον xal κεκοσμημµένον, κενὸν δὲ xal σχο- λάζοντα, μὴ ὑποδεξάμενον τὴν ἐργασίαν τῆς χάριτος, μηδὲ πληρώσαντα ἑαυτὸν τῷ πλούτῳ τῶν ἀρετῶν. Τότε (71) πορεύετάι καὶ λαμθάνει μεθ) ἑαυτοῦ ἕτερα ἑπτὰ Πνεύματα πονηρότερα ἑαυτοῦ' καὶ εἰσελθόντα τῶν ἔς (67) ων νεκρά ἐστι. Cf. Gregor. pist. ad Gal. τ, 16-22. omnia condonet, meque servum sibi nsciscere di- gnetur.Jam itaquebaptisma suscipere paratussum, atque omnia qua prascripseris servare. Quidnam autem mihi post baptismum faciendum est? Sa- tisne est ad salutem credere ac baptizari? an etiam alia quaedam adjungere necesse est? Dixit autem ad eum Barlaam : Audi quidtibi post baptismum faciendum sit : nempe utab omni pec- cato, et ab omni vitiosa affectione abstineas,atque orthodoxa fidei fundamento virtutum studium su- perstruas. Quoniam fides sine operibus mortua est (Jac. n,quemadmodum etiam opera remota fide. Ait enim Apostolus (Gal. v) : Spiritu ambulate, et de- sideria carnis ne perficiatis. Manifesta sunt opera B carnis, que sunt adulterium, fornicatio, immundi- tia, luxuria,idolorum servitus, veneflcia,inimicitis, contentiones,emulationes, ire, rixae, dtssentiones, secte, invidie, homicidia, avaritia, maledictiones, amor voluptatum, ebrietates, commessationes, et his similia, quz? praedico vobis, sicut predixi, quo- niam quitalia agunt regnum Deinon consequentur. Fructus autem Spiritus est, charitas, gaudium,pax, longanimitas, benignitas, bonitas,fides, mansuetu- do, continentia, sanctificatio anime et corporis, cordis afflictatio et contritio, eleemosyna, injuria- rum oblivio, humanitas, vigilia, sincera de omnibus precedentibus peccatis penitentia, compunctionis lacrymee,luctus tum pro suis, tum pro aliorum pec- catis, aliaque ejusdem generis : que quidem tan- quam gradus et scale inter secoherentes,atque alie ab aliis suffultee, animum in celum subvehunt. En heec sunt qua post baptismum amplecti jubemur, atque ab aliis que cum his pugnant abstinere. Quod si post acceptam veritatis cognitionem priora mortua opera rursum arripiamus, ac canis instar ad nostrum vomitum revertamur (1] Pet. i1), illud nobis usu veniet, quod a Domino dictum est (Luce χι): Cum enim, inquit, exiverit immundus spiritus ab homine (per baptismi scilicet gratiam) ambulat per loca inaquosa,quarensrequiem etnon invenit. Permoleste autem ferens se diutius tecti ac laris expertem esse,ait : Revertar in domum meam unde exivi. Et veniens invenit eam scopis munda- tam et ornatam, ceeterum inanem ac vacantem, ut que gratie cultum atque operationem minime susceperit, nec se ipsam virtutum opibus cumu- larit. Tunc vadit, et assumit secum septem alios spiritus nequiores se, et ingressus habitat illic. Et (66; Jacob. Epist. 1, 26: ὥσπερ Nae τὸ σῶμα χωρὶς πνεύματος νεκρόν ἐστιν, οὕτω xxl d πίστις χωρὶς i az. orat. 40, p. 672, 1; et mox not. 68. (68) Epist. ad Hebr. tv, 4 : θεµέλιον καταθαλλόµενοι µετανοίας ἀπὸ νεκρῶν Épyvov* et 1x, 14. (69) Respectu ad notum locum Petrt 1| Epist. τι, 22: Συµθέθηχε δὲ αὐτοῖς τὸ τῆς ἀληθοῦς ΠΗαροιμίας Prov. xxvi, 44]: « Κύων ἐπιοτρέψας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἑξέραμα' » καὶ, « "Ye λουσαμένη εἷς χύλισμα p ορθόρου. » seudo-Abdias iu, 6: « Preestes ut, si heec mulier ad οΦπ τη libidinis, quo prius erat foedata, fuerit re- voluta, non sanetur omnino » 70) Luc. κι, 24, 2b. 1) Ibid. 26. 951 ADDENDA. € fiunt novissima hominis illius pejora prioribus. Si- A κατοικεῖ ἐχεῖ' καὶ γίνεται τὰ ἔσχατα τοῦ ἀνθρώτο quidem baptismus priorum quidem omnium pecca- torum syngraphas aqua obruit, ac prorsus delet et oblitterat,atque in posterum firmissimus nobis mu- rus est ac turris, et. forte telum ad prelium cum hoste conserendum. Non tamen arbitrii libertatem tollit, neque peccata ea qua post baptismum con- trahuntur remittit, nec secundam in piscinam im- mersionem continet.Unum enim baptisma confíite- mur ; àc proinde summa diligentia cavere debemus ne in novas sordes incidamus, verum Domini man- data capessamus. Nam cum ipse apostolis dixisset : Ite et docete omnes gentes, baptizantes eos in no- mine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, non hic constitit, verum adjecit. Docentes eos servare om- nia quacunque praecepi vobis (Marc. xvi). Mandavit porro ut spiritu pauperes simus (Matth. v) (tales enim beatos, colestique regno dignos esse pronuntiat). Deinde ut in presenti νο lugeamus monet, quo videlicet in futuro consolatione afficia- mur. Moxut mites simus, ac justitie fame et siti te- neamur. Tum ut misericordes et liberales,atque ad commiserationem propensissimus.Cordisitem puri- tate prediti,atque ab omni inquinamento carnis et spiritus abstinentes. Pacifici etiam tum erga alios, tum ipsi cum animis nostris ; nimirum id quod de- terius est preestantiorisubjicientes,atque intestinum ac perpetuum bellum recto judicio comprimentes. Postremo,ut omnem persecutionem etafflictionem ' et probrumjustiti& causa pro ipsius nomine nobis illatum sustineamus,quo sempiternum gaudium in praeclara illa donorum distributione consequamur. Quin etiam cum adhucin mundo versaretur,ad hunc modum suos hortabatur: Luceat lux vestra eoram bominibus, ut videant opera vestra bona, et glo- rificent Patrem vestrum qui in calis est (Matth. v). Etenim Moysisquidem lexantiquitus Israelitis data dicebat: Nonoccides, Non mechaberis, Non furtum facies, Non falsum testimonium dices. Christus au- tem ait : Omnis qui irascitur fratri suo sine causa, reus erit judicio. Qui autem dixerit,Fatue: reus crit (72) Epist. ad Coloss. i, 14: Ἐξαλείψας τὸ xag! ἡμῶν χειρόγραφον. (73) Gregorius Naz. orat. 40, p. 638: Βάπτισμα E ρόγραφ' ἁμαρτίας. ἐκείνου χείρονα τῶν πρώτων. Τὸ γὰρ βάπτισμα τῶν μὲν προημαρτηµένων πάντων τὰ χειρόγραφα (13), τῷ ὕδατι ἐνθάπτον, παντελεῖ 80 ἀἁφανισμῷ Ίαρα- δίδωσι, (73), καὶ εἲς τὸ ἑξῆς τεῖχος ἡμῖν ἔστιν de φαλὲς (14) καὶ προπύργων xal ὅπλον κραταιὸν dX τὴν τοῦ ἐχθροῦ παράταξιν' οὗ μὴν δὲ ἀναιρεῖ τὸ αὐτεξούσιον, οὔτε τῶν μετὰ τὸ βάπτισμα ἆμαρτανο- µένων ἔχει συγχώρησιν, οὔτε δευτέρας κολυμθήθρας κατάδυσιν. "Ev γὰρ ὁμολογοῦμεν βάπτισμα (15) χαὶ Xp πάσῃ φυλακῇ τηρεῖν ἑαυτοὺς, μὴ δευτέροις ig- πεσεῖν μολυσμοῖς, ἀλλὰ τῶν ἐντολῶν ἐπιλαθέσθαι τοῦ Κυρίου. Εἰπὼν γὰρ πρὸς τοὺς ᾿Αποστόλους, Πορευθέντες (76) µαθητεύσατε πάντα τὰ v, βαπτίζοντες αὐτοὺς ες τὸ ὄνομα τοῦ ΠΗατρὸς καὶ B τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Ἠνεύματος, οὐ μέχρι τούτου ἕστη᾽ ἀλλὰ προσέθετο, Διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῦ πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν, Ἐνετείλατο δὲ πτωχοὺς μὲν εἶναι τῷ πνεύματι οὓς µακαρίζει καὶ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν ἀξίους ἀποχαλεῖ (77). Εἶτα πενθεῖν iv. τῷ παρόντι ὁὑποτίθεται flip, ἵνα τῆς µμελλούσης παραχλήσεως ἀξιωθῶμεν (78), πραεῖς τε εἶναι (79) xal ἀεὶ πε- νῶντας xai διφψῶντας τὴν δικαιοσύνην (80), ἐλεήμο- νάς τε xai εὐμεταδότους, οἰκτίρμονας xal copre θεῖς (81), καθαροὺς 90 τῇ xapólg, ἀπεχομένου ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρχὸς καὶ πνεύματος (82) εἰρηνοποιοὺς πρός τε τοὺς πλησίον καὶ πρὸς τὴν ἑαυτῶν ψυχὴν, ὑποτάξαντας δηλονότι τὸ χεῖρον τῷ χρείττονι καὶ τὸν μεταξὺ αὐτῶν διηνεκῆ πόλιμον ὀρθῇ χρίσει εἱρηνοποιήσαντας (83), ὑπομένευ τι πάντα διωγμὸν xal πᾶσαν θλίψιν καὶ ὀνειδισμὸν, ἕνεχεν δικαιοσύνης ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ dui ἐπαγόμενον, ἵνα τῆς αἰωνίου χαρᾶς iv τῇ λαμκρᾶ τῶν δώρων διανομῇ ἀξιωθῶμεν (84). ᾽Αλλὰ καὶ ὃ τῷ κχόσμῳ οὕτως παραχελεύεται λάμπειν τὸ 9 ἡμῶν ἔμπροσθν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως (85) ἴδωσι, φησὶ τὰ καλὰ ἔργα ὑμῶν, καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς, Ὁ μὲν γὰρ τοῦ Μωσίως νόμος, ὁ πάλαι δοθες τοῖς Ισραηλίταις, OÓ φονεύσεις, λέγει, Οὁ μοιχεύ- σεις, Οὐ χλίψεις, Οὐ ψευδοµαρτυρήσεις" ὁ δὲ Xp στὀς φησιν, ὅτι Πᾶς (86) ὁ ὀργιζόμενος τῷ dichos αὐτοῦ εἰκῆ, ἕνοχος ἔσται τῇ κρίσει, "Oc δ᾽ ἄν city, (χα λοῦμεν), ὡς συνθαπτοµένης τῷ ὕδατι τῆς (14) Gregorius ibid. baptismum esse ait ἔρεισμα πἰστεως. Ephes. iv, 5. (76) Matth. xxvir, 19, 20. 75) Cyrill. Catech. Pref. p. 4: Eti γὰρ Κύριος καὶ µία πίστις καὶ ἵν βάπτισμα ex Epist. ad (11) Matth. v, 3: Μακάριοι ol πτωχοὶ πνεύµατι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. — Lemma metricum in À : Τοὺς μακαρισμοὺς κριθωμένους ὃρα. (78, Math. v, 4 : Μακαριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ (79) Matth. v, 5 : Μακέριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομµήσουσι τὴν γῆν (80) Matth. v, 6 : Μακάριοι οἱ πεινῶντες χαὶ διφῶντις κά Sr I (81) Matth. v, 7: Μαχέριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται. παρακληθήσονται. J ικαιοσύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται. (82) Matth. v, 8: Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται. 83) Matth. v, 9: Μαχάριοι οἱ εἰρηνοποιοὶ, ὅτι αὐτοὶ viol Θεοῦ κληθήσονται. - 84) Matth. v. 10, 44: Maxdptot ol δεδιωγµένοι lvexev. ὁικχιοσύνης, ὅτι αὐτῶν dott ἡ βασιλεία vw οὐρανῶν. Μακάριοι ἐστὲ, ὅταν ὀνειδίαωσιν ὑμᾶς xal διώξωσι .. ἔνεχεν ἐμοῦ. (85) Matth. v, 16 : Οὕνω λαμφάτω τὸ qc ὑμῶν (86) Matth. v, 22, 23, "Y Tem ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως... VITA BARLAAM HT JOABAPH. 954 Μωρὶ, ἔνοχος ἔσται elc τὴν γέενναν τοῦ πυρος xal A gehenne ignis. Ac rursum:Si offers munustuum ad ὅτι, 'Edv προσφερῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστή- prov, κάχεῖ µνησθῇς ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ, ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, xal ἀπελθὼν πρῶτον διαλλάγηθι τῷ ἁδελφῷ σου xal ὅτι Πᾶς (87) ὁ ἐμθλέπων γυναῖκα ΦΆ πρὸς τὸ ἐπι- θυμῆσαι, ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ xapólq αὐτοῦ" τὸν μολυσμὸν τῆς ψυχῆς xai τὴν τοῦ πάθους συγχα- τάθεσιν µοιχείαν χαλέσας. ᾽Αλλὰ xal τοῦ νόµου τὴν ἐπιορκίαν χωλύοντος, 6 Χριστὸς οὐδὲ ὅλως ὀμνύειν, πλὴν τοῦ Ναί καὶ τοῦ OS, ἐνετείλατο (88). ᾿Οφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ καὶ ὁδόντα ἀντὶ ὀδόντος ἐχεῖ (89) ἐνταῦθα δὲ. Όστις σε ῥαπίσει εἷς τῆν δεξιὰν σια- γόνα, στρέφον αὐτῷ, ensi (90), καὶ τὴν ἄλλην' καὶ τῷ θἑλοντί σοι κριθῆναι καὶ τὸν χιτῶνά σου λαθεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱμᾶτιον' καὶ ὅστις σε ἀγγαρεύσει μέλιον fv, ὕπαγε μετ αὐτοῦ δύο τῷ αἰτοῦντί σε δίδου , xai τὸν θάέλοντα ἀπὸ σοῦ δανείσασθαι μὴ ἁποστραφῆς' ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς χαταρωμµένουςε ὁμᾶς, χαλῶς πρεῖνο τοῖς μισοῦ- civ ὑμᾶς, καὶ προσεύὐχεσθε’ ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκόντων, ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ Πατρὸς ὁμῶν τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ dva- τέλλει ἐπὶ πονηροὺς xal ἀγαθοὺς, xai βρέχει ἐπὶ δικαίους xai ἀδίκους. M) (04) κρίνετε, ἵνα μὴ χρι- θῆτε ἄφετε (92), xal ἀφεθήσεται ὑμῖν. M3) θησαυ- ρίζετε (03) ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς xai βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου χλέπται διορύσσουσι xai κλέπτουσι θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς iv οὖρανῷ , ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει xal ὅπου χλέπται οὐ διαρύσσουσιν, οὐδὲ χλέπτουαιν 93 ὅπου yàp ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐχεῖ ἔσται καὶ ἡ χαρδίἰα ὑμῶν. M?) μεριμνᾶτε [94) τῇ φυχῇ ὑμῶν τί φάγητε xai τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐν- ἐύσησθε οἶδε (95) γὰρ ὁ Πατὶρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρήῄζετε τούτων ἁπάντων "Oc οὖν tiv» φυχὴν δοὺς xal τὸ σῶμα, δώσει πάντως xal τροφὴν καὶ ἕνδυμα, ὁ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ τρέφων καὶ τὰ κρίνα τοῦ ἀργοῦ τοιαύτι χοσμῶν ὡραιότητι (96). Ζητεῖτε (97) δὲ, φησὶ, πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, xal ταῦτα πάντα προστεβήσεται ὑμῖν. M3) µεριµνήσητε ele τὴν αὔριον' ἡ γὰρ αὔριον τὰ ἑαυτῆς µεριµνήσει. Πάντα ὅσα (98) ἂν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, οὕτω καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς. Εἰσελθετε (90) διὰ τῆς στενῆς πύλης, ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη xai εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα sc τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοὶ εἶσιν ol εἰσερχόμενοι δι αὐτῆς στενὴ καὶ τεθλιμμένη d, H4 Matth. v. 28. (88) Matth. v (99) Scilicet in veteri ree : cf. Matth. v, (90) Christus apud Mattheum v, 99-45. (91) Ibid. vii, 1. (92) Cf. ibid. vi, 14. 93) Ibid. νι, 19.., 94) Matth. v:, 25. 95, Ibid. τι, 32. 96) Cf. Mattb. vi, 26, 28. (97) Ibid. τι, 33. 98) Matth. vir, 12. te) Ibid. 13, Í4. altare,et illic recordatusfueris quod frater tuus ha- bet aliquid adversum te, relinque illic munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo. Et quicunque viderit mulierem ad concupiscendum eauiam mochatus est eam in corde suo(spurcitiem nimirum anims, aclibidinis assensum, adulterium vocans).ÁAd hac,cum lex perjurium prohibeat, Chri- stus jurare omnino vetat, nec quidquam aliud per- mittit, quam, Est, est ; Non, non. Oculum pro oculo, et dentem pro dente, illic ; hic autem : Quicunque percusserittein dexteram maxillam,prabe ei et alte- ram.Etquitecum vult judicio contendere,ettunicam tuam tollere, dimitte ei et pallium.Et quicunque te angariaverit mille passus,vadecum illoaliaduo.Qui B petita te,da ei. Et volentema te mutuari ne avertas. Audistis quia dictum est : Diliges proximum tuum, et odio habebis inimicum tuum. Ego autem dico vo- bis:Diligite inimicos vestros, benefacitehis quiode- runt vos,etorate pro persequentibus et calumnianti- bus vos,utsitis filiiPatris vestri quiin celisest,qui so- lem facit oriri super bonos et malos, et pluit super justos et injustos (Luc. vi). Nolite judicare, ut non judicemini.Dimittite,et dimittetur vobis.Nolite the- saurizare vobisthesauros in terra.ubi erugo ettinea demolitur,etfures effodiunt et furantur. Thesauriza- teautem vobis thesauros in celo, ubi neque erugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt nec furantur.Ubi enim est thesaurus tuus,ibi et cor tuum.Ne solliciti sitis anima vestre quid manduce- tis,neque corpori vestro quid induamini ; scit enim Pater vester celestis quoniam his omnibus indige- tis.Quare qui animam et corpus dedit, prorsus etiam cibum et indumentum dabit ; ille, inquam,qui coli aves nutrit, et agri lilia tanta pulchritudine ornat. Quieriteautem primum regnumbDei etjustitiam ejus, et hec omnia adjicientur vobis.Nolite solliciti esse decrastino,nam crastinus dies sibi ipsi sollicituserit (Matth. v1.0mnia quecunque vultis utfaciant vobis homines, eadem et vos facite illis (Luc. xvi). Intrate per angustam portam,quialata est porta,et spatiosa via, qua ducit ad mortem, et multi sunt quiintrant per eam. Quoniam angusta est porta, et stricta via, qua ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniant eam (Matth. νι: Luc. xiii). Non omnis qui dicit mihi, Domine, Domine intrabit in regnum colorum, sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in coelis est (Matth.vi).Qui diligit patrem aut matrem plus quam Matth. v, 34, 37 : Ἐγὼ δὲ λέγω ὁμῖν jp ὁμόσαι ὅλως... ἕστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν, Nai, ναί: OD, οὔ. 955 ADDENDA. 956 me,non est me dignus.Etqui diligitfiliumautfiliam A ὁδὸς ἡ ἁπάγουσα εἰς τὴν ζωὴν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν plus quam me, non est me dignus. Et qui non accipit crucem suam, et sequitur me, non est me dignus (Matth. x). En h»c omnia, et his similia. Salvator apostolis mandavit, ut fide praeditos doce- rent. Atque hzc omnia nobis observanda sunt, si quidem nobis cordi sit perfectionem adipisci,et ju- stitie coronasab omni corruptionealienas consequi, quas reddet Dominus in die illa justus judex omni- bus his qui ipsius adventum dilexerint (Il1Tim. 1v), οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν. Οὐ (1) πας 6 λέγων uoi, Κύ- pie, Κύριε, εἰσελεύσεται εἲς τὴν βασιλείαν τῶν οὐ- βανῶν, ἀλλ᾽ ὁ πο'ῶν τὸ θέληµα τοῦ Πατοὺς µω τῷ ἐν οὐρανοῖς. 'O «φιλῶν (2) πατέρα f| μητέρα ὑχὶρ ἐμὲ οὐκ ἔστι µου ἄξιος, καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν f] θυγατίρε ὑπὶρ ἐμὲ οὐκ ἔστι µου ἀξιος' καὶ ὃς οὐ λαμύδνηι τὸν σταυρὲν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὁπίσω µου, ox ἔστι µου ἄξιος. Ἰδοὺ ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ὅμοις ἐνετείλατο ὁ 98 Σωτὴρ τοῖς ἀποστόλοις διδάσκευ τοὺς πιστούς καὶ ταῦια πάντα ὀφείλομεν φυλάττειν, εἴπερ ποθοῦμεν τῆς τελειότητος ἐπιτυχεῖν (3) χαὶ τῶν ἀφθάρτων στεφάνων ἀξιωθῆναι τῆς δικαιοσύνης, οὓς ἀποδώσει Κύριος ἐν ἐχείνῃ «fj ἡμέρῳᾳ ὁ δίκαιος χριτὶς πᾶσι τοῖς ἠγαπηχόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ. Dixit autem ad eum Josaphat :Ergo cum tam per- Β Aéyec ὁ ᾿Ιωάσαφ πρὸς τὸν γέροντα Ταύτης οὖν fecta doctrina purissimam vitam desideret,dic,qus- so,si mihiabuno vel duobus mandatisaberrare con- tigerit,an propterea toto scopo aberrabo, spesque mea omnis inanis futura est ? Respondit Barlaam : Non est quod ita existimet ; nam DeusVerbum,qui salutis nostre causahumani- tatem induit, ingentem nature nostre imbecillita- tem eteerumnam exploratam habens, nein hac qui- dem parte nos incurabili morbo laborare permisit ; verum,utsapientissimus medicus,lubricze nostre ac peccandi cupide voluntati penitentie medicamen- tum admiscuit, eam videlicet ad peccatorum remis- sionem przdicans. Posteaquam enim veritatis agni- tionem suscepimus,ac peraquam etSpiritum sancti- ficati, atque ab omni peccato etspurcitiesine ullola- bore purgati sumus, si nobis in aliqua peccata labi contigerit, non quidem superestjam altera perbap- tismum regeneratio (Hebr. vi), qu; in piscine aqua per Spiritum comparatur, ac perfecte nos instaurat (hoc enim beneficium semel duntaxat conceditur), verum perasperam paonitentiam, et calenteslacry- mas,et labores acsudores,propter viscera misericor- dieDeinostri,purgationem ac peccatorum remissio- nem consequimur.Etenim perDomini gratiam lacry- marum fonsbaptismusappellatur tametsialioquila- boreactempore opus habeat. Ac complures e multis peccatis eripuit,quoniam nullum peccatum est quod Dei benignitatem vincat,si quidem prius resipueri- mus,ac delictorum maculas lacrymis eluamus, ne alioqui mors antevertens,nos scelerum maculis in- quinatos hinc ejiciat. Non enim est in inferno poni- tentia nec confessio (Psat. νι). Quandiu autem vite usura fruimur dummodo orthodoxe fidei fundamen- tum firmum maneat,etiamsi trabium aliquid aut rec- (1) Matth. vit, 21. (2) Matth.. x, 37, 38. τῆς ἀκριθείας τῶν δογμάτων χρῃζούσης xal τὴν ἀχραιφνῆ ταύτην πολιτείαν, ἐὰν μετὰ τὸ βάπτισμα συμθῇ µε ἑνὸς T] δύο τῶν ἐντολῶν τούτων διαμαρτεῖ, ρα διαµαρτάνων ἔσομαι ὅλου τοῦ σκοποῦ, xal µα. ταία ἔσται πᾶσα ἡ ἑλτίς : Ὁ δὲ Βαρλαὰμ ἔφη: Mi) οὕτως ὁπολάμθανε cron. Ὁ γὰρ ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ γένους ἡμῶν ἐνανθρωτή: σας θεὸς Λόγος, εἰδὼς τὴν πολλὴν ἀσθένειαν xai τα” λαιπωρίαν τῆς φύσεως ἡμῶν, οὐδὲ iv τούτῳ τῷ μὲ- pst ἀφῆκεν ἡμᾶς ἀνιάτρευτα νοσεῖν' ἀλλ’ ὡς πάν- σοφος ἰατρὸς τῇ ὁλισθηρᾷ ἡμῶν xai φιλαμαρτήμονι vum συνέµιξε τὸ φάρµακον τῆς µετανοίας, χηρύ- ξας ταύτην εἷς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν (5). Μετὰ γὰρ 9? λαθεῖν ἡμᾶς τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, xal για: σθῆναι δι’ ὕδατως καὶ πνεύματος, πάσης τε 94 ἁμαρτίας xai παντὸς ῥύπου ἀμογητὶ χκαθαρῆναι ἐὰν συμθῇ ἕν τισι παραπτώµασιν ἡμᾶς ἁμαρτημά- των ἐμπεσεῖν, οὐκ ἔστι μὲν διὰ βαπτίσματος bo τέρα ἀναγέννησις ἓν ὕδατι τῆς κολυµθήθρας διὰ τοῦ πνεύματος ἐγγινομένη καὶ τελείως ἡμᾶς ἀνσχω" νεύουσα. τοῦτο γὰρ τὸ δώρημα ἅπαξ δέδοται' Qd δῖὰ µετανοίας ὀμπόνου καὶ θερπῶν δακρύων, χόπων τε καὶ ἱδρώτων, γίνεται καθαρισμὸς xai συγχώρησις τῶν πταισµάτων διὰ σπλάγχνα ἑλέους θεοῦ ἡμῶν, Βάπτισμα γὰρ ἐκλήθη xai d τῶν δακρύων mph xatà χάριν τοῦ Δεσπότου, ἀλλὰ πόνου xal χρόνου (6) δεόµενον’ καὶ πολλοὺς τῶν πολλῶν διεσώσατο πταὶ- σµάτων' καθότι οὐκ ἔστιν ἁμαρτία νικῶσα τὴν τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίαν, εἶπερ φθάσοµεν μµετανοῆσαι καὶ δάκρυσι πταισµάτων αἴσχος ἀπονίψασθαι , xal jd προλαθὼν ὁ θάνατος ἐῤῥυπωμένους ἡμᾶς bóski τῶν ἐντεῦθεν οὐκ ἔστι γὰρ ἐν τῷ ἆδῃ ἐξομολόῃ: σις (7), οὐδὲ μετάνοια" ἕως δὲ iv. τοῖς λῶσιν Gyr, τοῦ θεµελίου τῆς ὀρθοδόξου πίστεως ἀῤῥαγοῦς Su µένοντος, κἂν τι τῆς δοκώσεως f| τῆς ἑνδομήσως (3) C, τυχεῖν, Niceph. Gregor. i, 3, 7 : Ἐπεσκοπεῖτο καθ’ ἑαυτὸν μὲν ἤχιστα' πῶς γὰρ, πεῖραν πραγμάτων τοιούτων xd λογισμῶν λαθυρίνθους οὐκ ἔχων, ὡς εἴρηται ἐσκοπεῖτο ὃ) οὖν μετὰ τῶν ἐν τίλει τὰ mou, tbo. Fere malim varietatem ἐσκοπεῖτο καθ᾽ ἑαυτόν, ob repetitum àexomsito. Preterea parenthetico (πῶς γέρ;) scribendum fuit. (4) Epist. ad Tim. 1v, 8: Λοιπὸν ἀπόχειταί uot ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὃν ἀποδώσει ὁ Κύριος by buy tf ἡμέρᾳ ὁ δίχαιος κριτὴς, οὗ μόνον δὲ ἐμοὶ, ἀλλὰ καὶ tct τοῖς ἠγαπηχκόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ. (6) Marc. 1, & : Ἐγένετο Ἰωάννης βαπτίζων... Luc. in, 3. xal κηρύσσων βάπτισμα µετανοίας elc ἄφεσιν ἁμαρτιῶ». Gf. (6) C, κόπου καὶ πόνου. Cf. p. 99, 8. Junxit Apostolus I Thess. tm, 9, κόπον καὶ µόχθον. (1) Psal. vi, 5 : Ἐν δὲ τῷ g9y «lc ἐξομολογήσεταί σοι 9671 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 958 παραλυτῇ , ἕξεστι τὸ σαθρωθὲὶν τοῖς πταίσµασι τῇ Α tilabefactetur,quod perpeccata corruptum est poni- µετανοίᾳ αὖθις ἀνακαινίσαι (8). Πλήθος γὰρ οἶκτιρ- μῶν θεοῦ ἀριθμῆσαι xal μέγεθος ἑλέους αὐτοῦ µε- τρῆσαι ἀδύνατον ἁμαρτήματα δὲ οἴάπερ ἂν ὧσι καὶ πταίσµατα μέτρῳ ὑποχεινται xal ἀριθμητὰ εἶναι συµθαίνει. Τὰ οὖν µέτρῳ καὶ ἀριθμῷ ὑποχείμενα πταίσµατα ἡμῶν 95 τὸ ἀμίτρητον ἔλεος καὶ τοὺς ἀναριθμήτους οἰκοιρμοὺς τοῦ θεοῦ νικῆσαι οὐ δύνα- ται. Διὸ οὗ προσετάχθηµεν ἐπὶ τοῖς ἡμαρτημµένοις ἀπογινώσχειν, ἆλλ᾽ ἐπιγινώσκειν τὴν ἁγαθότητα τοῦ θεοῦ, xal καταγινώσκειν τῶν ἁμαρτημάτων Qv ἡ ἄφεσις πρόκειται Oii. φιλανθρωπίαν τοῦ Χριστοῦ, ὃς ὑπὲρ τῶν ἁμαρτίῶν ἡμῶν τὸ ἴδιον ἐξέχεεν αἷμα. Πολλαχόθεν δὲ τῆς γραφῆς διδασχόµεθα τὴν δύναμιν τῆς µετανοίας, xai μάλιστα ix τῶν προσταγµάτων καὶ παραθολῶν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Απὸ τότε γὰρ, φησὶν (9), ἤρξατο ὁ ᾿[ησοῦς διδά- σκειν καὶ λέγειν Μετανοεῖτε ἤγγιχε γὰρ fj βασι- λεία τῶν οὐρανῶν. ᾽Αλλὰ xal iv παραθομῇ υἱόν τινα εἰσηγεῖται (10), λαθόντα τὴν τοῦ πατρὸς οὐσίαν xal slc χώραν ἁποδημήσαντα μακρὰν, χακεῖ dv ἀσωτίᾳ πάντα κανταναλώσαντα (44), εἶτχ, λιμοῦ κατὰ τὴν χώραν ἐκείνην γενοµένου, απελθόντα καὶ κολληθέντα ἐνὶ τῶν πονηρῶν πολιτῶν τῆς πολυαµαρτήτου χώρας ἑκείνης ὃς καὶ ἔπεμφεν αὐτὸν , φησὶν, slc τοὺς ἀγροὺς αὐτοῦ βόσκειν χοίρους τὴν τραχυτάτην καὶ βδελυρὰν ἁμαρτίαν οὕτω καλέσας. Πολλὰ obv µογή- σας, καὶ slc ἐσχάτην ἑληλαχὼς ταλαιπωρία», ὡς μηδὲ τῆς βρομώδους τῶν χοίρων τροφῆς τὴν Ἱἰδίαν ἰσχύειν ἐμπλῆσαι Ὑαστέρα , εἷς συναίσθησιν ὀψέ ποτε (12) ἐλθὼν τῆς τοιαύτης αἰσχύνης, 96 θρηνῶν ἑαυτὸν ἔλεγε Πόσοι µίσθιοι τοῦ πατρός µου περισ- σεύονται ἄρτων ! ἐγὼ δὲ λιμῷφ ἀπόλλυμαι. 'Avactác πολεύσοµαι πρὸς τὸν πατέρα µου, xal ἔσω αὐτῷ' πάτερ, ἅμαρτον εἲς τὸν οὐρανὸν xal ἐνώπιόν σου, xal οὐκ εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου’ ποίησόν µε ὡς ἵνα τῶν µισθίων σου. Καὶ ἀναστὰς ἦλθε πρὸς τὸν πατἐρα αὐτοῦ. Ὁ δὲ, ποῤῥωθεν ἰδὼν αὐτὸν, ἐσπλα- Υχνίσθη, xai πρυσδραμὼν ἐἑνηγκαλίσατο xal συµπα- θῶς κχατεφίλησε' xai, τῆς προτέρας ἀξιώσας τιμῆς, ἑορτὴν χαρμµόσυνον ἐπὶ τῇ αὐτοῦ ἀνευρέσει ἐποιή- σατο, θύσας τὸν µόσχον τὸν σιτευτόν. ᾿Ιδοὺ ταύτην τὴν παραβολἡὴν περὶ τῶν ἐξ ἁμαρτιῶν ὑποστρεφόντων καὶ ἐν µετανοίᾳ προσπιπτόντων ἡμῖν ἐξηγήσατο. )Αλλὰά καὶ ποιμένα τινὰ ἀγαθὸν αὖθις δἠλοῖ (19) ixa- τὸν ἐσχηκότα πρόθατα xal, τοῦ ἑνὸς ἁπωλωλότος, χαταλιπόντα τὰ ἐνενηκονταεννία, εἷς ἐπιζήτησιν τοῦ ἁλωμένου ἐξελθεῖν, ἕως εὑρὼν αὐτὸ, xal τοῖς ὤμοις ἀναλαθὼν, τοῖς ἁπλανίσι συγκατέµιξε, συγ- καλέσας τοὺς φίλους καὶ τοὺς γείτονας slc εὐωχίαν tentie adjumento sarcire ac renovare licet. Neque enim miserationum Dei multitudo numerari potest, necmisericordisipsius magnitudo in mensuram ca- dit(Psal. cxuiv). Peccatacontra, quecunquetandem illafuerint,mensure ac numero subjiciuntur.Quo fit utea,cumin mensuramacnumerum cadant,immen- samDei misericordiam atqueinnumerabiles misera- tiones vincere nequeant. Ας proindeob peccatorum multitudinem animum despondere minime jubemur, sed Dei bonitatem agnoscere, ac peccata nostra condemnare,quorum remissio propterChristi benignitatem proposita est, qui pro sceleribus nostris sanguinem suum effudit. Porro cum ex multis Scripturslocis penitentia vim addiscamus, tum potissimum ex Domini nostri Jesu Christi actionibus ac parabolis. Ex tunc enim, ait, ctepit Jesus docere, et dicere: Penitentiam agite, appropinquavit enim regnum colorum (Matth. 1n). Quin etiam in-parabola filium quemdam inducit, (Luc. xv), qui cum acceptis paternis opibus in lon- ginquam regionem profectus fuisset,easque inomni luxus atque intemperantis» genere consumpsisset, postea, regione illa fame laborante abiit, et adhesit uniciviumregionisillius. Qui etiam illum inagrum, ut porcos,hoc estasperrimum etexsecrandum pecca- tum, pasceret, misit. Cum itaque multis calamitati- bus affectus fuisset,atqueintantam miseriam venis- set, ut ne porcorum quidem siliquis ipsi ventrem suum implere liceret,tandem aliquando hanc usque adeo gravemignominiam agnoscens,vitamque suam lugens, dicebat : Quanti mercenarii in domo patris mei abundant panibus, ego autem fame pereo. Sur- gam, et ibo ad patrem meum, et dicam ei: Pater, peccavi in celum et coram te, jam non sum dignus vocari filius tuus, fac mesicut unum de mercenariis tuis. Et surgens venit ad patrem suum. Cum autem adhuc longe esset, vidit illum pater suus, et miseri- cordia motus est,ac accurcens cecidit super collum ejus, et osculatus est eum, atque inpristini honoris locumrestituit,etobipsiusinventionem letissimum festum celebravit, occiso vitulo saginato. En hanc parabolam de iis qui a peccatis resiliunt, atque ad poenitentiam accurrunt, nobis commemoravit. Qui- netiam bonum quemdam pastorem rursus inducit (Luc. xv), quicumcentum oves haberet, atque unam D amisisset, relictis nonagintanovem, adconquiren- dam eam quo aberrabat profectus est,donec eam in- venisset,atque humeris sublatam, cumiisque mini- meaberraveruntconjunxisset.Qui etiam hoc nomi- neamicosac vicinosad convivium ob eam inventam (8) Paulus Epist. ad Hebr. vi, 4, 9, multo severior est: ᾿Αδύνατον γὰρ τοὺς ἅπας φωτισθέντας... xal παραπεσόντας, πάλιν ἀνακαινίζειν εἷς µετάνοιαν. i Matth. iv, 17. 10) Apud Luc. xv, 11, sq (41) A, πᾶσαν xax. Lucas T enavioavtoc δὲ αὐτοῦ πάντα. (12) C sine ὀψέ. Sepius jungit ὀψέ ποτε. Jo. Chrisostomus. Verbi causa Ecl. p. 205: Διαθλέψωμεν, κἂν và pi ΟνΤᾶ.... ee ποτε, χρὴ, πρ 3: ἀναστῶώμεν ὀφὶ γοῦν ποτε. Adde p. (13) Apud. Luc. xv, 4... 044 H^ ποτε τὴν νόσον ἀπόβεσθε τῆς τῶν χρυσίων ἐπιθυμίας. Rursus p. 959 celebrandum invitavit. Ita,inquitSalvator,gaudium erit in celo superuno peccatore penitentiam agen- te,quam super nonaginta novem justis,qui non indi- gent penitentia, Atque adeo discipulorum princeps Petrus, illa inquam fidei petra, ipso ralutifere passionis tem- pore certo quodam consilio aliquantisper a Deo de- serlusinempe ut iumanoe imbecillitatis vilitatem ac miseriam perspectam haberet),eo peccati prolapsus est,ut Dominum abjuraret (Luc. xxii). Post autem confestim.inquit,verborumDominirecordatus,foras exivit, et flevit amare,ac per calentes illas lacrymas acceptum detrimentum sarcivit,victoriamquein al - teram partem inflexit. Nam cum rei militaris peritus ' esset, etiamsi cecidit; non tamen animo fractus est, nec salutis su; spem abjecit ; verum resiliens,acer- bissimas ex oppresso pectore lacrymas profudit, ac statim ut eas hostis conspexit,non secusatque vehe- mentissime cujusdam flamme ardore ambustis ocu- lis, pedemretulit, procul fugiens, atque horrendum in modum ejulans.Contraautemille principem rur- sum locum tenuit; quemadmodum totius orbis ma- gister institutusfuerat, ita etiam paenitentis, exem- plar effectus.Postresurrectionem autem,cumChris- tustertio ad eum dixisset, Petre, amasme? triplicem abjurationem correxit, respondens scilicet, Etiam, Domine, tu scis quia amo te. Ex his igitur omnibus, aliisque quamplurimis,at- que adeo numerum omnem superantibus exemplis, lacrymarum acpenitentie vim intelligimus.Tantuin opera detur,ut ipsa, quemadmodum rationi consen - taneum est,flat, hoc est ex affectu peccatum exse- crante,ipsumque odio insectante,atquecondemnan te, ac lacrymas emittente, quemadmodum ait pro- pheta David: Laboravi in gemitu meo, lavabo per singulos noctes lectum meum, lacrymis meis stratum meum rigabo (Psal. vi).Ac tum peccatorum purgatio perChristi cruorem in misericordie ipsius magnitu- dine ac miserationum multitudine continget.Ipsius enim hec verba sunt : Si fuerintpeccata vestrasicut coccinum, quasi nix dealbabuntur; si autem ut ver- miculus, quasi lana alba erunt. Hac quidem sic se habent et ea est fides nostra. Opere pretium est itaque ut posteaquam veritatis cognitionem accepimus,atque regenerationem et Π- liorum adoptionem consecuti sumus ,divinaque my- steria percipimus, omni studio ac diligentia provi- deamus,ne corruamus.Neque enim cadereathletam decet, quandoquidem multi, cum cecidissent sese Ι4) Luc. xxii, 62. 15) C, ἑαυτοῦ ADDENDA, -— — 9 À ἐν τῇ τούτου εὑρέσει. Οὕτω, φησὶν 6 Σωτὴρ, χαμὰ ἔσται ἐν οὐρανῷ ἐπὶ ivl ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι, E ἐπὶ ἐνενηκονταεννέα δικαίοις, οἵτινες οὐ otim ἔχουσι µετανοίας. Αμέλει καὶ ὁ κορυφαῖος τῶν μαθητῶν Πέτρος, Ἡ τῆς πίστεως πέτρα, xat' αὐτὸν τὸν καιρὸν τοῦ σωτηρίου πάθους, πρὸς μικρὸν ἐγκαταλειφβεῖς οἷ- κονομικῇ τινι ἐγκαταλείψέι, ὡς ἂν qvi trc ἑνθρω- πίνης ἀσθενείας τὸ εὐτελὲς xai ταλαίπωρον, dovi- σεως περιπέπτωκεν ἐγκλήματι' εἶτ᾽ εὐθὺς μνησθεὶς τῶν τοῦ Φ7 Κυρίου ῥημάτων, ἐξελθὼν Ebo ἔχλαυσ πικρῶς (1&) καὶ, τοῖς θερμοῖς ἐκείνοις δάκρυσι τὴν ἧτταν ἀνακαλεσάμενος, ἑτεραλκέα τὴν νίκην εἰρῖ- σατο. Ἐμπειροπόλεμος γὰρ ἂν, el καὶ πέπτωχεν, οὐχ ἐξελύθτ,, οὐδ' ἀπέγνω ἑαυτὸν (10): ἀλλ᾽ ἀναποδίσας (16) B Ἱροσήγαγε πικρότατα δάκρυα ἀπὸ καρδίας θλιδοµἠ- γηης καὶ παραυτίἰχα ὁ πολέμος θεασάµενος αὐτὰ, ὧσ- περ ὑπὸ φλογὸς σφοδροτάτης τὰς ὄψεις φλεγόμενος, ἀπεπήδησε φεύγων μάκρὰν καὶ δεινῶς ὁλολύζων. Ὁ δὲ λορυφαῖος χορυφαῖος ἣν αὖθις, ὥσπερ διδάσκαλος τῆς οἰκουμένης χειροτονηθεὶς, οὕτω δἡ καὶ µετανοίας ὑπογραμμὸς Ύενοµενος. Μετὰ δὲ τὴν θείαν ἀνέγερσυ τρίτον προσειπὼν ὁ Χριστὸς (41), [έτρε, φιλεῖς µε! τὸ τρισσὸν τῆς ἀρνήσεως διωρθώσατο, τοῦ ἁκοστό» λου ἀποκρινομένου » Ναὶ, Κύριε, σύ οἶδας ὅτι φιλῶ σε. Ἐκ πάντων οὖν τούτων καὶ ἄλλων πολλῶν xii ἀριθμοῦ ὑπερχειμένων παραδειγµάτων µμµανθάνοµεν τὴν δύναμιν τῶν δακρύων καὶ τῆς µετανοίας' µόνον 6 τρόποις ταύτης ἀξιόλογος, γενέσθω ἐκ διαθέσεως βδελυσσεµένης τὴν ἁμαρτίαν, µισούσης τε ταύτην καὶ καταγινωσκούσης , δάχρυσι δὲ κεχρηµένης, χαθὼς φησιν ὁ προφήτης Δαίθ (18) Ἐκοπίασα iv τῷ 98 στεναγμῷ µου λούσω καθ ἑκάστην νύχτα τὴν αλ. νην µου’ ἐν δάκρυσἰ µου τὴν στρωμµνήν µου ois. Καὶ λοιπὸν ὁ καθαρισμὸς τῶν ἁμαρτημάτων γενή- σεται διὰ τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ, ἐν τῷ urit τοῦ ἑλέους αὐτοῦ , καὶ τῷ πλήθει τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ θεοῦ τοῦ ἐϊπόντος (19) ὅτι, Ἐὰν cot αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, ὡς χιόνα λευκανῶ, καὶ τὰ ἑξῆς Ταῦτα piv οὖν οὕτως ἔχει xal οὕτως πιστεύομεν' χρὴ δὲ, μετὰ τὸ λαθεῖν τὴν ἐπίγνωσι τῆς ἀλι- θείας (20), καὶ τῆς ἀναγεννήσεως καὶ υἱοθεσίας (2) ἀξιωθῆναι , καὶ μυστηρίων Ὑγεύσασθαι θείων, vit D δυνάµει ἀσφαλίζεσθαι τοῦ μὴ πίπτειν. Τὸ γὰρ τί" πτειν οὐ πρέπει τῷ ἀθλητῃ, ἐπειδὴ πολλοὶ πεσόντες ἀναστῆναι οὐκ ἠδυνήθησαν' ol μὲν, τοῖς πάθεσι θὺ- Supra pag. 2 : M7) ἀπογινώσχειν παρασκευάζει τῆς πορείας τὸ δύσκολον. (16) 6, ἀναπηθέσας. quod et adscripsit in A manus altera. Est ἀναποδίσας retro cedens ac pedem referens respectu, puto, ad Luce verba, ἐξελθὼν ἕξω, m Joan. xxi, 16-17. 18; Psal. vi, 6. — Quem Davidis locum respezxi. ipmrov ἔτι (βάπτισμα) τῶν δακρόων, ἀλλ’ ἐπιπονώτεοον' ὡς ὁ λούων καθ᾽ ἑκάστην νύκτα τὴν κλίνην κα τήν στρωμνὴν τοῖς δάχρυσιν. (a0) Isa. 1, 18. Cf. p. 86, 9. . 634 : Οἶδα χεὶ Gregorius Nazianzemus, oratione 34, e a * 20) Locutio Paulina. I Epist, ad Tim. tt, &: εἷς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἑλθεῖν' iv, 3: τοῖς κισιοῖς αἲ ἐπεγνωκόσι τὴν ἀλήθειαν. .(41) Conf. p. 4, not. 12. 901 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 962 pav ἀνοίζαντες (22), καὶ δυσαποσπάστως αὐτοῖς, προσ- Α erigere minime potuerunt. Etenim alii, cum januas µείναντες οὐχ ἔτι ἴσχυσαν πρὸς µετάνοιαν παλινδρο- μῆσαι" οἱ δὲ, προαναρπασβέντες ὑπὸ τοῦ θανάτου, xai μὴ φθάσαντες διὰ μεταγνώσεως ἑαυτους τοῦ ῥύπου τῆς ἁμαρτίας ἐκπλῦναι, κχατεδιχάσθησαν. Καὶ διὰ τοῦτο ἐπικίνδυνον τὸ πίπτειν ἐν οἱφδήποτε πάθει’ ἐὰν δὲ συµθῇ πεσεῖν, εὐθὺς ἀναπηθῆσαι χρὴ, καὶ στῆναι πάλιν εἰς τὸν καλὸν 99 ἀγῶνα' xai ὁσάχις ἄν τοῦτο σοµθῇ, κἀκεῖνο αὐτίχα ἔστω τὸ τῆς ἐγέρσεως καὶ στάσεως ἕως τῆς τελευτῆς. ᾿Επιστράφητε /23) γὰρ πβός µε, καὶ ἐπιστραφήσομαι πρὸς ὑμᾶς, λέγει Πύριος ὁ θεός, ΚΕΦΑΛ. ΙΒ’. — Πρὸς ταῦτα ὁ Ἰωάσαφ cire: Πῶς οὖν τις φυλάξει ἑαυτὸν μετὰ τὸ βάπτισμα καθαρὸν ἀπὸ πασης ἁμαρτίας ; Κἄν γάρ ἐστιν, ὡς λέχεις, τοῖς πταίορσι μετάνοια, ἀλλ Bv κόπφ καὶ πόνῳ, κλαυθμῷ τε xal πένθει, ἅπερ οὐκ εὐκατόρθωτα τοῖς πολλοῖς εἶναί µοι δοκῶ (2&4) ἀλλὰ μᾶλλον ἤθελον εὐρεῖν ὁδὸν τοῦ φυλάττειν ἀκριθῶς τὰ προστάγµατα τοῦ θεοῦ γα) μὴ ἐκκλίνειν ἀπ᾿ αὐτῶν, μτδὲ, μετὰ τὴν συγχώρησιν τῶν προτέρων κακῶν, παβοργίζειν αὖθις τὸν γλυχύτατον Δεσπότην xal θεόν. Ὁ δὲ Βαρλαὰμ ἔφη Καλῶς εἶπας ταῦτα, κύριέ µου asco: τοῦτο xai ἐμοὶ καταθύµιον ὑπάρχει. ᾽Αλλ) ἐργῶδές ἐστι καὶ χομιδῆ ἀδύνατον τὸ πυρὶ συναναστρεφόμενόν τινα μὴ ᾖΧαπνίζεσθαι. Δυσχατ- όρθωτον οὖν καὶ λίαν ἄναντες δεδεμένον τοῖς τοῦ βίου πράγµασι καὶ ταῖς αὐτοῦ ἀσχολούμενον µε- plpgvaw καὶ ταραχαῖς, πλούτῳ τε xal τρυφῇ συ- ζῶντα, ἀκλινῶς βαδίζειν τὴν ὁδὸν τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, xal καθαρὸν ἑαυτὸν ἐκ τούτων περισώσα- σθαι. Φησὶ γὰρ ὁ Κύρ.ος Οὐὗδεὶς (20) λόναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν' 300 7| γὰρ τὸν ἕνα µισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, 7| τοῦ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει’ οὐ δύνασθε θεῷ. δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ. Πράφει 0b καὶ ὁ ἠγαπημένος αὐτοῦ µα- θητὴς (26), Ἰωάννης ὁ εὐαγγελιστὴς καὶ θεολόγος, ἐν τῇ xat! αὐτὸν ἐπιστολῃ οὕτως, M7, (27) ἀγαπᾶτε τὸν κόσμον, μηδὲ τὰ ἐν τῷ κόσμῳφ' ἑάν τις ἀγαπᾷ τὸν κόσμον, οὐκ ἔστιν ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρὸς ἐν αὐτῷ, ὅτι πᾶν τὸ ἐν τῷ κόσμῳ, dj ἐπιθυμία τῆς σαρχὸς καὶ 3, ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καὶ dj ἁλαζονεία τοῦ βίου, οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ Πατρὸς, ἀλλ' ἐκ τοῦ κόσμου ἐστι. vitiosis affectionibus aperuissent, atque arctissimo nexu ipsis heesissent, non jam ad penitentiam sese convertere potuerunt.Alii autem morte prius abrepti quam contractas vitiorum sordes per penitentiam abstersissent,condemnati sunt.Propterea periculo- sum est in vitium,quodcunquetandem illudsit,labi. Caeterum, si labi contigerit, statim enitendum est ut resiliamus, rursumque ad praeclarum certamen obeundum stemus. Et quoties cadere contigerit, to- ties etiam statim usque ad extremum vite diem cu- randum est, ut resurgamus, atque in procinctu ste- mus. Convertimini enim ad me,et ego convertar ad vos, ait Dominus (Zachar. 1). | Car. XII. — Ad hzecautem Josaphat dixit: Qua- nam igitur ratione seipsum quispiam post baptis- mum ab omni peccati labe purum servabit? Nom etsi peccantibus,utipse ais,peenitentia patettamenlabo- re etfatigatione, acfletuet luctu opusest: que qui- dem ejusmodi mihi esse videntur, ut non ea multi facile consequi possint.Quocirca viam potiusnanci- sci cuperem,qua sincere atque exacte Dei precepta servarem, nec ab iis deffecterem, nec post priorum peccatorum veniamimpetratam,suavissimum illum Dominum ac Deum ad iracundiam provocarem. Respondit autem Barlaam : Recte hzc dixisti, do- mine mi ac rex, atque hoc mihi pergratum eat ; ve- rum arduum est,ne dicam impossibile,ut quispiam in igne versetur,nec tamen fumooffundatur. Eodem item modo arduum est ac perquam difficile ut qui hujusce vite negotiis tanquam vinculis quibusdam - astrictus tenetur,ejusque curis ac tumultibus disti- netur, atque in opibus ac deliciis vivit, sine ulla in- flexione mandatorumDei viam peragret,purumque seipsum atque incolumem ab iis servet. Ait enim Dominus (Matth. vi): Nemo potest duobus dominis servire. Aut enim unum odiohabebit,et alterum di- liget; aut uni adhzrebit,et alterum contemnet.Non potestis Deo servire et mammona.Quin etiam cha- rus ipsius discipulus Joannesevangelista et Theolo- gus in epistola sua ait: Nolite diligere mundum, neque ea quai in mundo sunt. Quoniam omne quod est in mundo,autconcupiscentia carnis est,aut con- cupiscentia oculorum, aut superbia vite, que non est ex Patre, sed ex mundo est. Et mundus transit et concupiscentia ejus.Qui autem facit voluntatem Καὶ 6 χόσµος παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ. ὁ δὲ D Dei, manet in eternum (I Joan. 1i). “ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ μένει εἲς τὸν αἰῶνα, (22) De metàphora θύραν ἀνοίγειν dicam infra. p. 174. — A. ἀνοίξαντες οὖκ ἔτι, mediis omissis. Omis- sionis causa esse videtur in simili desinentia partici librariis. Isaacius Prophyr. De preterm. p. 286 : Πρ iorum. Notum θβἱτὰὁμοιοτέλευτα sspe fuisse fraudi ὃς τὰς πύλας τῆςΤροίας τὸν ἵππον ἠρεμαίως ἐκίνησαν Ἕλληνες, καὶ Τρῶες... Codex 817 plenius:... Ἕλληνες, εὐωχουμένων τῶν Τρώων, xai ταῖς πύλαις οὕτω προσήγγισαν' à) ' ὑπεπόδισαν Ἕλληνες, καὶ Τρῶες... (23) Zachar. 1, 3. (24) A, δοκεῖ' qua de permutatione egi ad Aristzn, pag. 547. Coricius in Procop. S 39 : xal µοι δοχεῖ. . Codex 2907 : xal pot δοχῶ. Theod. Metochita Misc. p. 604 : Περὶ τῆς βασιλικῆς ἀνθρώπων ἡγεμονίας, καθ) 6 τι τε βἐλτιστ’ ἔχει, καθ) ὅ τι νοσεῖ, βουλόμενος ἐρεῖν, δοκῶ µοι χρήσιμνο εἶναι... Frustra editor δοκεῖ con- jecit. Forsan xat καθ’ ὃ τι vocet, vel καθ’ ὃ τιτε vocet, Cf. supra pag. 23, 20. 25) Matth. 24. 26) Joan. xri, 23 ; xxr, 20. (21) Joan. I Epist. ir, 15, 10, 11. 005 ADDENDA. $6 Hac igitur cum diviniacdivinitusinspirati patres À Ταῦτα οὖν oi θεῖοι xal θεοφόροι Πατέρες hui nostri animadvertissent, atqueillud apostoli audis- sent,quod per multastribulationes oportet nos intra- reinregnum celorum(Act.xiv)inidomni animi con- tentione iucubuerunt, ut post baptismum,immacu- latum ac labis omnis expers incorruptionis indu- mentumconservarent.Ác proinde quidam eorum al- terum etiam baptismum insuper assumpserunt, hoc est,cum qui in sanguinisprofusione, ac martyrio si- tusest.Baptismus enim hic quoqueappellatus est,et quidem presstantissimus,ac summa veneratione di- gnus,neque enim posterioribus peccati sordibus in- quinatur. Quem etiam Dominus meus accipiens, baptismum merito nuncupavit.Deinde ipsius imita- tores effecti, primum quidem ipsius spectatores,et discipuli,atque apostoli, deinceps autem universus B sanctorum martyrum chorus, idolorum cultoribus, regibus ac tyrannis seipsos pro Christi nomine obji- cientes, omnia suppliciorum genera sustinuerunt, feris videlicet objecti, atque igne cremati.et gladiis obtruncati. Cumque preclaram confessionem edi- dissent,et cursum consummassent, acfidem servas- sent, justitie palmam consecuti sunt, angelorum contubernales,et Christi coheredes effecti. Quorum virtus usque adeo emicuit, utin omnem terram eo- rum sonusexieritetin finesorbisterrefulgoreorum (Psal. xvii), quee recte cum virtute gesserunt, ruti- larit. Horum non verba duntaxat et opera, sed ipse quoque cruor et ossa, omni sanctitate plena sunt. Demones namque per vim in fugam vertunt ; atque iis quicum fideaccedunt,incurabilesalioqui morbos profligant. Quin vestes quoque ipse,et si quid aliud ad pretiosa eorum corpora proprius accessit, omni - bus venerationisunt. De quibus longaorationemihi opus esset, si preclara eorum facinora sigillatim exponere vellem. Posteaquam autem crudeles illi ac belluini ty- ranni misere,uteorum improbitas merebatur,perie- runt,persecutioque flnem accepit,ac pii imperatores totius orbis imperio potiti sunt, succedentes alii, ac zelum illum divinamque cupiditatemsibiimitandam proponentes, eodemque timore sauciam animam ha- bentes,illud optimesecum considerabant atque spe- ctabant,ut ab omni spurcitie puram animam ac cor- pus Deo exhiberent : sic nimirum se comparantes, κατανήσαντες, xal τοῦ )Αποστόλου (28) ἀχούσαντες ὅτι διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὑρανῶν, ἕσπευσαν μετὰ τὸ Ey βαπτισµα ἅμωμον xal ἀκηλίδωτον τὸ τῆς ἀφῳ. σίας διατηρῆσαι ἔνδυμα" ὅθεν οἳ μὲν αὐτῶν xai. ἕτ- pov προσέθεντο βάπτισμα προσλαθέσθαι, τὸ δι αἷ- µάτός φηµι xal διὰ μαρτυρίου" βάπτισμα γὰρ xdi τοῦτο ὠνόμασται, καὶ πάνυ Ὑε τιμιώτατον xal oll σιµώτατον᾽ δευτέροις γὰρ οὐ µολύνεται ἁμαριίες μολυσμοῖς (29) ὅπερ xai 6 Κύριος ἡμῶν ὑπὶρ ἡμῶι καταδεξάµενος, βάπτισμα εἰκότως ἐκάλεσιν. Ἐν. τεῦθεν αὐτοῦ μιμηταὶ καὶ ζηλωταὶ γενόµενοι, πρή- τερο» μὲν 303 οἱ αὐτόπται αὐτοῦ καὶ μαθηταὶ καὶ ἀπόστολοι, ἔπειτα δὲ καὶ πᾶς ὁ τῶν ἁγίων μαρτύρων χορὸς, τοῖς θεραπευταῖς τῶν εἰδώλων βασιλεῦσι καὶ τυράννοις ἑαυτοὺς ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Χρισιῦ ἑχδόντες. πᾶν εἶδος κολαστηρίων ὑπόμειναν, θηρίοις προσοµιλήσαντες xal πυρὶ xal ξίφεσι, xol, τὴν χα- λὴν ὁμολογίαν ὁμολογήσαντες, τὸν δρόµον τετελι- κότες xai τὴν πίστιν τετηρηκότες, τῶν τῆς διχαιο- σύνης ἐπέτυχον βραθείων (30), τῶν Αγγέλων ὁμο- δίαιτοι καὶ τοῦ Χριστοῦ συγχλτρονόµοι γενόμενοι ὧν ἡ ἀρετὴ τοσοῦτον ἔλαμφεν, ὡς elc πᾶσαν τὴν γῖν τὸν φθόγγον αὐτῶν ἐξελθεῖν, καὶ slc τὰ πέρατα τῆς olxov- µένης (34) τῶν κατορθωµάτων αὐτῶν ἀστράψαι τὴν λαμπηδόνα. Τούτων, οὐ τὰ ῥήματα µόνον καὶ τὲ ἔργα, ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὸ αἵματα καὶ τὰ ὁστᾶ κάτης ἁγιότητος πλήρη ὑπάρχουσι, δαίμονας μὶν κατὰ κράτος ἐλαύνοντα, ἀνιάτων δὲ νοσημάτων ἰάσεις τοῖς πίστει προσφαύουσι παρέχοντα καὶ τὰ ἵμάτα ὃὶ καὶ εἶτι ἄλλο τοῖς τιµίοις αὐτῶν προσήγγισι cà pact, τῇ χτίσει πάσι πἀντοτέ ἐστιν αἰδέσιμα, Περι ὧν πολύς ἐστιν ὁ λόγος κατὰ µέρος τὰς αὐτῶν dp- στείας διηγήσασβαι. Ἐπεὶ δὲ ol μὲν ἀπηνεῖς ἐκεῖνόι καὶ θηριώδεις τύ- pavvot xaxol καχῶς ἁπώλοντο (32), xai ὁ διωγμὸς ἔπαυσε, βασιλεῖς δὲ πιστοὶ dvà πᾶσαν τὴν olx μένην ἑθασίλευσαν, 303 διαδεξάµενοι ἕτεροι xai μιμησάμενοι τὸν ζῆλον ἐκείνων καὶ τὸν θεῖον πόθον, λέγω δὲ τῶν μαρτύρων, καὶ τῷ αὐτῷ ἴρωτι τὰς ψυχὰς τρωθέντες, ἄριστα διεσχόπουν ἀῤῥύπαντον τὴν ψυχἠν xai τὸ σῶμα τῷ Koplp καραστῆσαι, πάσας τὰς τῶν παθῶν περιχόψαντες ἑνεργείας, xii utoinnes vitiosarum aflectionum actiones amputa- D παντὸς μολυσμοῦ σαρχὸς καὶ πνεύματος ἑαυτοὺς ἑκ- 28) Act. ΑΡ. xiv, 22. 290) Gregor. Naz. orat. 39, pag. 634 : Οἶδα καὶ τἐταρτον βάπτισμα, τὸ διὰ μαρτυρίου καὶ αἵματος, ὅ ααὶ ο αὐτὸς Χριστὸς ἐθαπτίσατο, xal m ὁ γε τῶν ἄλλων αἰδεσιμώτατον, ὃσῳ λευτέροις ῥύποις οὐ µολύνεται. (30) I Epist. ad Tim. 1v, 7 : Τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἠγώνισμαι, τὸν δρόµον τετέλεχα, τὴν πίστιν τετήρηκε’ λοιπὸν ἀπόκειταί µοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος. (31) Psal. xvii, ἆ : El; πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν, καὶ εἷς πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥημετε αὐτῶν. (32) Formulam valde obviam potuit a suo sibi sumere Matthso, apud quem xxi, 4 : Καχοὺς XIX πολέσει αὐτούς, Psellus, De dam. pag. 29 : Δεινόν , €t τοιοῦτον μύσος εἷς ti» χαθ) ἡμῶν (imo ἡμᾶς, αἱ est in cod. 1310) οἴκουμένην ἐπεχωρίασεν' ἀλλὰ τούτους μὲν φθινύθειν (lege ia φθιν., ex eodem libro) xa! χαχοὺς χακῶς αὐτοῖς ἐπιτηδεύμασιν ἐξαπόλλυθαι. Soph. Aj. 830 : Κα ibro Erfurdtius edidit πανωλέθρως, temere, opinor. Glossator in cod. ωλέθρους Euvapnacecav. EX uno 2812 A : πανωλέβρως εἰπεῖν ἔδει' ἀλλὰ πρὸς τοὺς Erfurdtius calidius estsecutus non variantem esse, σφας χαχοὺς κάχιστα καὶ παν κακοὺς ἐξήνεγχε, Unde videtur lectionem codicis, que sed glossema. Diligentis causa, non silebo codicis ipsam scripturam esse, πανωλέθρους εἰπεῖν ἔδει' sed apertum est calami male labentis mendum. 965 VITA BARLAAM HT JOASAPH. 966 - καθάραντες. Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἄλλως τοῦτο, ἀλλὰ διὰ τῆς A rent, seipsoque ab omni carnis etspiritus inquina- φυλακῆς τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ κατορθοῦσθαι ἔγνωσαν, τὴν δὲ φυλακὴν τῶν ἐντολῶν καὶ τὴν ἔργα- σίαν τῶν ἀρετῶν δυσχερῶς iv µέσῳ τῶν τοῦ κόσμου θορύδθων προσγίνεσθαι κατενόησαν, ἄλλον τινὰ βίον ξένον xai ἐνηλλαγμένον ἑαυτοῖς ἐπετηδεύσαντο, xai, κατὰ tiv θείαν φωνὴν (33), πᾶντα καταλιπόντες, γονεῖς, τέχνα, φίλους, συγγενεῖς, πλοῦτον καὶ τρυ- φὴν, καὶ πάντα τὰ ἐν τῷ κόσμῳ µιφήσαντες, πρὸς τὰς ἑοήμους, ὥσπερ τινὲς φυγάδες ᾧχοντο, ὑστερούμε- vot (34), θλιθόµενοι, κακπυχούµενοι, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὁπαῖς τῆς γῆς, πάντων τῶν ἐπὶ γῆς τερπνῶν τε xal ἀπο- λαυστικῶν ἑαυτοὺς µαχρύναντες, xal αὐτοῦ δὲ τοῦ ἄρτου καὶ σχεπάσµατος λίαν Ά08 iv) ἔχοντες δύο ταῦτα πραγµατευσάμενοι, ἵνα, μὴ ὁρῶντες τὰς ὕλας τῶν παθῶν, προῤῥίζους αὐτῶν τὰς ἐπιθυμίας £x τῆς ψυχῆς ἀνασπάσωσι, xal, τὰς αὐτῶν ἐξαλεί- Ψαντες µνήµας, ἔρωτα xal πὀθον τῶν θείων xai οὐ- pavíov iv ἑαυτοῖς ἐμφυτεύσωσι' πρὸς τούτοίς, ἵνα, διὰ τῆς καχοπαθείας τὸ capxlov ἐκδαπαν ήσαντει καὶ μάρτυρες τῇ προαιρέσει Ὑενόμενοι, μὴ ἀπητύχωοι τὶς εὐχλείας τῶν δι) αἵματος τελειωθέντων, ἀλλὰ μιμηταὶ xa! αὐτοὶ τῶν τοῦ Χριστοῦ παθηµάτω», ὅσον τὸ ἐπ᾽ αὐτοῖς, γενόμενοι, xal τῆς ἀτελευτήτου βασιλείας συμμέτοχοι ἔσονται. Οὕτως οὖν ἄριστα διασκεψάµενοι, τὸν µηνάδα καὶ ἡσύχιον µετῇλθον βίον. mento repurgarent.Quoniam autem hoc non alia ra- tione,quam per mandatorumChristi observationem, ase prastari posseintelligebant,mandatorum porro observationem ac virtutum cultum in mediis mund; tumultibus egre consequi se posse perspiciebant, novum quoddam atque abaliis diversum vitze genus sibiipsisinstituerunt, acjuxta divinam vocem, relic- tisomnibus rebus,hoc est parentibus, liberis,amicis, cognatis, opibus, deliciis,cunctisque mundi commo- dis contemptis,in solitudines, tanquam exsules qui- dam, sese contulerunt, egentes, angustiati, afflicti, quibus dignus non erat mundus (Hebr. x1: in soli- tudinibus errantes, in montibus, et speluncis,et in cavernisterre ac seipsosabomnibusterrenisjucun- B ditatibus et voluptatibus procul removentes, atque adeo panis etiam etvestimentorum gravi penuria la- borantes.Quod ut facerent, duplex eos causa impel- lebat:altera,ut vitiosarum affectionum materias mi- nimecernentes, earum cupiditates radicitus ex ani- mis suis evellerent,earumque memoriam oblittera- rent, ac divinarum et celestium rerum amorem et desiderium in seipsis insererent ; altera,ut per affli- ctionem corpus conflcerent,animoque ac voluntate martyres effecti,ea gloria,quam ii qui martyrio per- functi sunt,obtinent, minime carerent; verum cum ipsi quoque,quantum in seesset, Christi passionem expressissent,ipsius quoque regni participes essent. Ad hunc igitur modum optima consideratione adhibita, monasticam ac solitariam vitam consectat sunt. Τινὸς μὲν αἴθριοι διακορτερήσαντες, τῷ φλογμῷ C — Atque alii quidem sub dio durantes,solis estu, at- τοῦ χαύσωνος xxi χρυμοῖς ἁγρίοις καὶ ὄμθροις καὶ ταραχαῖς ἀνέμων ταλαιπωρούµενοι (35): ol δὲ, xa- λύθας πιξάµενοι, σπηλαίοις καὶ ἄντροις ὑποχρυ- θέντες, διέζησαν. Οὕτω δὲ τὴν ἀρετὴν µετερχόµενοι, πᾶσαν σαρκικὴν παράκλησιν xal ἀνάπαυσιν εἰς τὲ- λος ἀπηορνήσαντο, λαχάνων ὠμῶν καὶ βοτανῶν, ij ἀχροδρύων, ἤ ἄρτου ξηροῦ xai πάνυ σκληροῦ, στοι- χήσαντες διαίτῃ, μὴ τῇ ποιότητι µόνον ἀποταξάμενοὶ τῶν ἡδέων, ἀλλὰ, τῷ περιόντι τῆς ἐγκρατείας, xai πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιμον ἑαυτῶν παρατεί- ναντες. Τοσοῦτον γὰρ καὶ αὐτῶν τῶν εὐτελῶν καὶ ἀναγκαιοτάτων μετελάμθανον βρωµάτων, ὅσον ἆπο- Cv µόνον. Οἱ uiv γὰρ αὐτῶν, ὅλας τὰς τῆς ἐ6δο- µάδος ἡ μέρας ἄτιτοι διατελοῦντες, τῇ χυριακῇ τρο- φῆς µετελάμθανον' ol δὲ δὶς τῆς 304 ἑθδομάδος ταύτης μεμνημένοι (36) ἄλλοι δὲ παρὰ μίαν, fj καὶ xa0' ἑσπέραν, ἐσιτοῦντο ὅσον µόνον τροφῆς ἀπο- γεύεσθαι. Εὐχαῖς τε καὶ ἀγρυπνίαις μικροῦ πρὸς τὸν τῶν ἀγγέλων παρηµιλλήθησαν βίον, χαίρειν εἷ- πόντες χρυσίου καὶ ἀργυρίου τῇ κτήσει παντάπασι, que asperrimis frigoribus ac pluviis, et ventorum turbinibus afflictabantur. Alii constructis tuguriis, aut in speluncisetantrissese occultantes,vitam age- bant. Sicque virtutem colentes, omnem carnalem consolationem etquietem ad extremum usque repu - diarunt, crudis oleribus et herbis, aut pomis, aut etiam sicco ac durissimo pane vitam tolerantes; nec suavium ciborum qualitati duntaxat nuntium remit- tentes,sed praexuberanti quadam continentia ma- gnitudinem animisuiadipsam quoque quantitatem extendentes.Tantulum enim duntaxat,etiam ex ipsis vilibus maximeque necessariis cibis percipiebant, quantum ad tolerandam famem satis esset. Quidam enim eorum integram hebdomadam per inediam transigentes, Dominico demum die cibum admitte- bant.Quidam bis tantum hebdomada quaque ipsius meminerant ; alii alternis diebus sub vesperam ede- bant,sic ut cibum duntaxat degustarent ; precibus- que ac vigiliis propemodum cum angelis quoque certantes,atque auri et argenti possessione, emptio- (33) Matth. xix, 20: Καὶ πᾶς, ὃς ἀφῆκεν olxlac, ἤ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς, ἤ πατέρα ἤ μητέρα, ἤ γυναῖκα 3$ τέκνα, ἤ ἀγροὺς... ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. (44:) Epist. ad Hebr. xi, 37, 38. (35) Greg. Naz. orat. 16, p. 247, de mendicis : 'HAly ίοις καὶ ταραχαϊς ἀνέμων ταλαιπωρούμενο:. — 36) Locutio veterrime illi similis et notissimse, τι σίτου, OUc' sóvzc: et 246 : Οὔτε φόδου µεμντμένον. οὔτ᾽ ἀλεωρῆς, Vide He καὶ χόνει, ἔστι δ) ὃτε xal ὄμθροις xal χρυµοις Νιόθη ἐμνήσατο σίτου, Ἡ. Q, 129: Μεμνημένος οὔτε . ad Ἡ. B. 686, οὐ πο- λέμοιο ἐμνώοντο' que contulerim cum Theocriteis xxv, 249: ἄφαρ δὲ µάχης ἐμνήσατο. 907 ADDENDA. v nibusqueetvenditionibus prorsus valere jussis, n- A πράσεις τε καὶ ἀγορασίας ἐπιλαθόμενοι elvat ὅλως ter homines omnino se esse obliviscebantur. Invidix autem et animi elationi,qua potissimum bonorum operum comites esse solent, locus inter eos nullus erat. Neque enim is qui in vite monasti- ca exercitationibus inferiorem locum tenebat, ad- versuseum cujusillustrior virtus erat.livoris cogita- tionem in animum admittebat:nec rursus eum qui virtutibus pollebat arrogantiaet fastus adversus im- becilliores efferebat, atque in hanc fraudem im- pellebat ut proximum nihil penderet, aut de reli- giosa excercitatione gloriaretur,ob eaque que cum laude prestitisset, magnifice atque arroganter de se sentiret, Nam qui virtute alterum antecellebat, id totum non suis laboribus, sed Dei virtuti ascribens, humili mente hoc sibi persuadebat,se nihil omnino efficere,verum multo plurasibi prestanda essejuxta illud quod ait Dominus : Cum feceritis omnia quee pracepta sunt vobis, dicite : Servi inutiles sumus, qua debuimus facere fecimus(Luc. xvi1).Ac quidam etiam hoc sibi persuadebant, se ne ea quidem ullo modo fecisse, que ipsis a Deo precepta essent, ve- rum multo plura esse qua sibi deessent, quam qus jam priestitissent. Rursum is qui in religiosa exerci- tatione,ob corporisfortasseimbecillitatem inferior erat, seipsum nihili pendebat, ac miserum dicebat, animi scilicet ignavie, ac non nature imbecillitati defectum suumassignans.Ita alii aliis,atque omnes omnibus modestiores se prebebant. Inanis porro glorimaffectusauthominibus placendi studium quo- nam tandem pacto in illis inesset,quippe qui hac de causa orbem fuga reliquerant,atque in desertis mo- rabantur, ut virtutes suas non hominibus, sed Deo, ἃ quo virtutum quoque przmia sperabant, demon- strarent. Illud quippe probe norant, religiosa exer- citia, qua inanis gloris» causa obeuntur, mercede ἐν ἀνθρώποις, Φβόνος δὲ xal ἔπαρσις, ol μάλιστα τοῖς ἀγαβοῖς ἔργοις ἀχολουθεῖν εἰωθότες, οὐκ ἔσχον χώραν ἐν εὐ- τοῖς. Οὐδὲ γὰρ à ἑλάττων ἐν τοῖς τῆς ἀσκήσιω ἱδρῶσι χατὰ τοῦ μᾶλλον διχλάµποντος βασχανίας Ῥογισμὸν ὅλως ἐν ἑαυτῷ ὀπεδέχετο" οὐδ αὖ πέλυ τὸν μεγάλα κατορθοῦντα κατὰ τῶν ἀσθενεστρωι πρὸς οἵησιν ἐπῆρεν 4$ ἁλαζονεία ἤ ἑξουβενεῖν τὸν πλησίον, fj ἐγκαυχᾶσθαι τῇ ἀσκήσει, καὶ µεελι- φρονεῖν ἐπὶ τοῖς χατορθώμασιν, ἀἁπατήσασα, Ὁ γὰρ τὸ πλέον ἔχων εἷς ἀρετὴν, οὐ πόνοις ἰδίοις, ἀλλὰ θεοῦ δυνᾶμει, τὸ πᾶν ἐπιχράφων, τπεινόφρν γνώµῃ ἔπειθεν ἑαυτὸν μηδὲν ὅλως ἑργάζεσθαι, ἑλλὲ καὶ πλειόνων ὀφειλέτην εἶναι, xa8$ φησιν ὁ Κύριος Ὅταν (37) ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντε ipo, λέγετε, ὅτι ᾿Αχρεῖοι δοῦλοί ἔσμεν, ὅτι 6 ὠφείλομε ποιῆσαι πεποιήκαµεν. Οἱ δὲ πάλιν οὐδὲ ποιῆσα ποτε τὰ διατεταγμένα ἔπειθον ἑαυτοὺς, ἀλλὰ πλείον εἶναι τῶν Ίδη κατωρθωµένων τὰ ἑλλείποντα. Καὶ ὁ ἑλαττούμενος πάλιν ἐν τῇ ἀἁσκήσει, διὰ σωματιχὴν 105 ἴσως ἀσθίνειαν, ἐξευτέλιζς ταλανίζων ἐχυτὸν, ῥᾳθυμίᾳ γνώμης, οὐχὶ φύσεως ἀσθενείφ, τὸ ὑπί. βηµα λογ.σόµενος. Οὕτως οὖν ἄλλου καὶ πάντις ἁπάντων ἦσαν μετριώτεροι. Κενοδοξίας δὲ πάθος ᾗ ἀνθρωπαρεσκείας ποῦ ἐν ἐχείνοις ; οἵτινες, τὴν οἶκου. µένην φυγόντες, διὰ τοῦτο οἰκοῦσι τὴν ἐρημον, οὐ ἀνθρώποις, ἀλλὰ Oc τὰ κατορθώματα δειχνύναι βουλόμενοι, παρ) οὗ xal τῶν ἁκατορθωμάτων τὰς ἁμοιθὰς ἑλπίζουσι. χαλῶς ἐπιστάμενοι ὃτι αἱ διὲ κενοδοξίαν ἐπιτελούμεναι ἀσχήσεις ἃμισθοι, 5i ἔπαι- voy γὰρ ἀνθρώπων (38), καὶ οὐ διὰ τὸν θεὸν ίνου- ται’ ὅθεν καὶ διπλῶς οἱ τοιοῦτοι ἀδικοῦνται, τὸ copa κατατήκοντες xai μισθὸν μὴ λαμθάνοντες. Οἱ ὅὶ τῆς ἄνω δόξης ὀρεγόμενοι καὶ πρὸς ταύτην ἐπειγόμενοι, πάσης τῆς ἐπιχείου καὶ ἀνθρωπίνης κατεφρόνησατι carere, ut qua non Dei, sed humane laudis causa flant. Ac proinde hujusmodi homines duplici detri- mento afficiuntur, dum nimirum corpus conficiunt, nec tamen mercedem ullam ferunt. Qui autem celestis gloria desiderio flagrant, atque ad eam omni celeritate contendunt, terrenam omnem εἰ humanam aspernantur. Ex hujusmodi porro hominibus alii sic degunt,ut in secessu ac solitudine pietatis certamen obeant,et abhominum contubernio per omne vite tempus sese removeant,atque ad Deum appropinquent.Alii pro- cul inter se constructis ediculis, Dominicis diebus ad unam et eamdem ecclesiam pergunt, ac divina mysteria, hoc est incruentum puri corporis ac pre- Ἔχουσι δὲ τὰς οἰκήσεις οἱ μὲν dv παντελεῖ ἆναχω- ρήσει καὶ µονίᾳ τὸν ἀγῶνα διανύοντες, µαχρύναντε ἑαυτοὺς τῆς τῶν ἀνθρώπων συναυλίας παρ ὅλον αἷ- τῶν τὸν τῆς ζωῆς χρόνον καὶ Θεῷ πλησιάσαντες οἱ δὲ, πόῤῥωθεν ἀλλήλων τὰς οἰκήσεις πηξάµενοι, ταῖς Κυριαχαῖς slc ἐκκλησίαν µίαν φοιτῶσι, καὶ τῶν θείων μυστηρίων κοινωνοῦσι, τῆς ἀναιμάχτου φημὶ θυσίας, tiosi sanguinis Christi sacrificium percipiunt: que ῃ τοῦ ἀχράντου σώματος xal τοῦ τιµίου αἵματος τοῦ quidemDominus piisin peccatorum remissionem,ac tumanimitum corporisilluminationemetsanctiflca- tionem donavit. Atque divinorum oraculorum exer- citatione, mirabilibusque consiliis cohortationibus mutuo sese pascentes,et occulta hostium bella pate- facientes(nequis videlicet luctandi adhucignarus ab iis superetur),domum rursus singuli redeunt virtutis mel in pectorum suorum favis studiose recondentes, (3) Luc. xvi, 10. Χριστοῦ, ἅ τοῖς πιστοῖς εἷς ἄφεσιν ἁμαρτῶν, φωτ σµόν τε xul ἁγιασμὸν ψυχἧς xai σώματος ὁ Κύριος ἐδωρήσατο' καὶ, ἑστιῶντες ἀλλήλους γυμνασίᾳ τὸν θείων λόγων xal ταῖς ἠθικαῖς mapavissm, τούς ti κρυπτοὺς τῶν ἀντιπάλων δηµοσιεύοντες πολέμους, ὥστε μὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦνα 106 τὴν µέθοδον, οἴκαδε πάλιν ἕκαστος ixovip- Χονται, τὸ τῆς ἀρετῆς μέλι τοῖς σίµθλοις τῶν καρ- (38) Lemma metricum in A t ᾿Ανθρωπαρέσχκων ἐνθάδε σχόπει βίου. VITA BARLAAM ET JOASAPH. 970 διῶν Φιλοτιμως ἑναποτιθέντε, καὶ Ὑεωργοῦντες À suavissimumque fructum ac colesti mensadignum xapmóv Ὑγλυκύτατον καὶ τῆς ἑπουρανίου τραπέζης ἐπάξιον, "λλλοι δὲ κοινοθιαχὸν μετέρχονται βίον" οἵτινες, πλήθη πολυάνθρωπα ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἀθροισθέντες, ὑφ᾽ tvi ταξιάρχῃ xal προεστῶτι, τῷ πάντων διαφορωτάτῳ, ἑαυτοὺς ἔταξαν, πᾶν θέλημα ἑαυτῶν μµαχαίρᾳ τῆς «ὑπακοῆς ἀποσφάξαντες καὶ δούλους ὠνητοὺς ἑαυ- τοὺς ἑχουσίως λογισάμενοι, οὐκ ἔτι ἑαυτοῖς ζῶσιν, ἁλλ᾽ ᾧ (29) διὰ τὸν τοῦ Χριστοῦ πόθον ἑαυτοὺς χαθ- υπέταξαν" οἰκειότερον δὲ μᾶλλον εἰπεῖν, ζῶσιν οὐκ ἔτι ἑαυτοῖς, ζᾷ δὲ ἐν αὐτοῖς 6 Χριστὸς, ᾧ ἠκολούθη- σαν πάντα ἀπαρνησάμενοι. Τοῦτο γὰρ ἔστιν ἀναχώ- puo, χόσµου ἐΣκούσιον µῖσος, καὶ ἄρνησις φύσεως πόθῳ τῶν ὑπὶρ φύσιν. Οὗτοϊ τοίνυν ὡς ἄγγελοι ἐπὶ τῆς γῆς πολιτεύονται, Φαλμοὺς καὶ ὕμνους ὅμο- θυμαδὸν τῷ Κυρίῳ ἄδοντε, καὶ ὁμολογηταὶ τοῖς ἆθλοις τῆς ὑπαχοῆς χρηματίζοντες do! οἷς καὶ τὸ δεσποτικὸν πληροῦται λόλιον. Φησὶ γὰρ Ὅπου (40) εἰσὶ δύο f| τρεῖς συνηγµένοι elc τὸ ἑμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμὶ iv µέσῳ αὐτῶν. Οὐκ εἷς τοῦτο τὸ µέτρον τὴν ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ συναγωγὴν περικλείσας, ἀλλὰ διὰ τῶν δύο ἤ τριῶν ἁδιόριστον τὸν ἀριθμὸν δηλώσας., BU γὰρ ὀλίγοι, εἴτε πολλοὶ διἀξτὸ ἅγιον αὐτοῦ συν- αχθῶσιν ὄνομα, αὐτῳ διαπύρῳ λατρεύοντες πόθῳ, ἐχεῖ παρεῖναι τοῦτον πιστεύοµεν iv. µέσῳ τῶν αὐτοῦ δούλων. excolentes. Alii autem cenobiticam vitam consectantur. Qui quidem maximo numero in unum coacti, unius praefecti atque antistitis (qui omnibus virtute pre- stat) imperio se ipsos subdunt:ac voluntatem suam obedientie mucroue prorsus truncantes, seque ve- lut emptitia mancipia ultro reputantes,non jam si- bi ipsis vivunt, sed ei cui ob Christi amorem sese submiserunt, vel ut aptius loquar, vivunt jam non sibi ipsis, vivitautem in his Christus (Gal. uj, quem rebus omnibus abjuratis secuti sunt. Nam in hoc demum secessus a mundo consistit, ut propter ea- rumrerum qua naturasublimioressuntcupiditatem voluntarium sui ipsius odium quispiam concipiat, ac naturam abjuret. Hi igitur angelorum instar in vita versantur, psalmos videlicet et hymnos con- cordibus animis Domino canentes, et confessorum nomen propter obedientie certamina obtinentes. In quibus etiam Dominicum illud oraculum exple- tur:Ubicunque fuerint duo vel tres congregati in no» mine meo, illic sum in medio illorum Matth. xvin). Quibus verbis non hoc duntaxat numero eos qui in ipsius nomine congregantur circumscripsit, verum per duos aut tres indefinitum numerum signiflca- vit. Nam sive pauci sive multi ob sanctum ipsius nomen in unum conveniant,eique ardenti amore cultum adhibeant, illic eum in medio servorum suorum adesse minime dubitamus. Τοῦύτοις τοῖς τύποις καὶ ταῖς τοιαύταις ἀγωγαῖς (j — Perhoc exempla, et per hujusmodi coitiones et 407 οἱ γήϊνοι καὶ χοϊχοὶ τὸν θίον ἐζήλωσαν τῶν οὐρανίων, iv νηστείαςς xal εὐχαῖς xal ἀγρυπνίαις, ἐν δάχρυσι θερμοῖς xal ἀμετεωρίσῳ πένθει, ἐν ξενιτείᾳ καὶ µνήμῃ θανάτου, ἓν πραότητι xal &op- γησίφ, iv atop χειλέων, iv. ἀκτημοσύνῃ καὶ πτω- χείᾳ, ἓν ἀγνείφ καὶ σωφροσύνῃ, iv ταπεινόφρονι qv xal Σσυχίᾳ, ἐν ἀγάπῃ τελείᾳ πρὸς τὸν Otàv xai τὸν πλησίον, τὸν παρόντα ἐἑκτελέσαντες βίον xal ἄγγελοι τοῖς τρόποις Ὑγενόµενοι. Ὃθεν θεὸς θαύμασι καὶ σηµείοις xai µοιχίλαις δυνάµεσιν αὐτοὺς xat- εκόσµησε, xzi τὸν φθόγγον τῆς θαυμαστῆς αὐτῶν πολιτείας εἲς τὰ πέρατα διηχεῖσθαι τῆς οἰκουμέ- ντς (41) πεποίηκε. Καὶ εἴπερ σοι τὸν βίον ἑνὸς αὖ- τῶν ἐπὶ στόµατος φέρων κατὰ µέρος διηγήσοµαι, ὅς xal ἀρχηγὸς γεγενῆσθαι τῆς κατὰ μοναχΧοὺς πολιτείας λέγεται (Αντώνιος δὲ ὄνομα αὐτῷ), γνώσῃ πάντως ix τοῦ ἓνὸς δένδρ»υ τῶν ὁμογενῶν xal ὁμοειδῶν καρπῶν τὴν γλυκύτητα, xal οἷαν ἐκεῖνος ἔθετο τῆς ἁσκήσεως ὑπκοθάθραν, οἵαν δὲ τὴν ὀροφὴν ἐπήξατο, xal ὁποίων ἠξιώθη παρὰ τοῦ Σωτῆρος τυχεῖν χαρισµάτων. Πολ- λοὶ δὲ καὶ ἂλλοι μετ) ἐχεῖνον τὸν ἴσον ἀγωνισάμενοι άγωνα τῶν όμοιων ἔτυχον στεφάνων τε xal γερῶν. Maxdpiot οὗτοι xal τρισµαχάριοι, οἱ τὸν θεὸν ἀγαπήσαντες, xal διὰ τὴν ἀγάπην αὐτοῦ καταφρο- νήσαντες πάντων. Ἐδάκρυσαν γὰρ πενθοῦντες ἡμέ- (39) Glossa ad marginem in Α : τῷ καθηγεµόνι. 40) Matth. xvii, 20. &1) Conf. p. 101, n, 31. PATROL. Ga. XCVI. actiones, terreni colitum vitam imitati sunt,ut qui in jejuniis, et precibus ac vigiliis, in calentibus la- crymis et luctu ab omni animi distractione libero, in peregrinatione ac mortis memoria, in lenitate animique affectu ab iracundia remoto,in labiorum silentio, in paupertate atque inopia, in castitate ac pudicitia, in humilitate et quiete, ac denique in perfecta erga Deum et proximum charitate pressen- tis vite curriculum confecerint, augelosque mori- bus expresserint. Ob eamque causam Deus mira- culis ac signis variisque virtutibus eos exornavit, effecitque ut admirande eorum vite rationis sono, ipsi quoque orbis terrarum fines personent. Acsi unius ipsorum, hoc est Antonii, qui etiam monas- tice vits:e auspex ac princeps exstitisse dicitur, vi- tam tibi sigillatim exponerem, nimirum ex una ar- bore fructum eorum qui ejusdem generis 80 spe- ciei sint, dulcedinem prorsus intelligeres, quod- namque ille exercitationis religiose fundamentum jecit, et quodnam fastigium struxit, et quantas a Salvatore gratias consecutus est. Plerique etiam alii post eum eodem certamine perfuncti, ad eas- dem coronas et eadem premia pervenerunt. Beati certe illi ac ter beati, ut qui Dei amore fla- grarunt,atque ob ipsius charitatem omnia pro nihilo duxerunt. Siquidem lacrymas profuderunt, diuque 91 971 ADDENDA. 92 &c noctu in luctu versatisunt, ut perpetuam conso- À pac xal νυκτὸς, ἵνα τῆς ἀἁλήκτου τύχωσι fan). lationem adipiscerentur ; se ipsos ultro depresse- runt,utillicinaltum attollerentur;carnes suas fame ac siti et vigiliis confecerunt, ut illic paradisi deli- cie etexsultatioipsos exciperent. Spiritussancti ta- bernaculum percordis puritatem exstiterunt,quem- admodum scriptum est :Inhabitabo in ipsis etinam. bulabo (II Cor. vi). Seipsos mundo crucifixerunt (Ephes, vi), ut ad Christi dexteram starent ; lumbos suos in veritate succinxerunt, atque in promptu semper lampades habuerunt,immortalis sponsi ad- ventum exspectantes (Matth. xxv). Nam cum mentis oculis przditi essent, horrendum illum diem sem- per prospiciebant ; atque tum futurorum bonorum, tum futuri supplicii contemplationemita in corpore defixam gerebant, ut ab ipsa nunquam divelleren- p tur. Atque hic laborare studuerunt, ut sempiternse glorie compotes essent. Perturbationum expertes, non secus atque angeli, fuerunt; ac nunc cum illis quorum vitam imitati sunt, choreas agunt.Beatiilli ac ter beati, quoniam firmis mentis oculis pressen- tium rerum vanitatem, atque humane prosperita- tis incertitudinem et inconstantiam perspexerunt, eaque rejecta, sempiterna bona sibi ipsis condide- runt, ac vitam eam quae nunquam occidit, nec morte interrumpitur, arripuerunt: Hosigituradmirandos etsanctos viros nos quoque indigni ac despicabiles imitari studemus ; verum eo- rum vite coelestis fastigium minime assequimur,sed pro infirmitatisnostre ac misere facultatis modulo eorum vitam exprimimus. Atque ipsorum habitum gerimus,etiamsi opera non assequamur.Etenim di- vinam hanc professionem peccatum propulsare, at- queincorruptionis perdivinum baptisma nobiscon- cesse sociam et opitulatricem esse perspectum habemus. Ac beatorum illorum virorum sermoni- bus adducti, caducas atque interitui obnoxias hujusce vitz» res magnopere condemnamus, in qui- bus nihil firmum οἱ equabile, quodque eumdem semper statum retineat, inveniri potest; verum omnia vanitas sunt et afflictio spiritus (Eccle. i), multas temporis puncto mutationes ferens: siqui- dem in somniis.et umbris, ac ventis aerem perflan- tibus imbecilliora sunt. Quorum parva et brevis voluptas, imo non voluptas, sed fraus quaedam et impostura perversitatis mundi, quem nullo modo C σεως᾽ ἐταπείνωσαν ἑαυτοὺς ἑχουσίως, ἵν' ἐκεῖ ὑα. θῶσι (42) κατέτηξαν τὰς ἑαυτῶν σάρχος mv, u καὶ Olym καὶ 308 ἁγρυπνίᾳ QV bul Buts αὐτοὺς dj τρυφὴ xal ἀἁγαλλίασις τοῦ παραδείσου σκήνωμα Ὑεγόνασι τοῦ ἁγίου Πνεύματος τῇ xii ῥότητι τῆς καρδίας, καθὼς γέγραπται" Ἐνοιχήσω (8) ἐν αὐτοῖς xai ἐμπεριπατήσω' ἑσταύρωσαν ἑαυτοὺς τῷ κόσµῳ (&&), v ἐκ δεξιῶν (45) τοῦ σταυρωβέντος σταθῶσι' περιεζώσαντο τὰς ὀσφύας αὐτῶν ἐν ἑλ- ηθείᾳ (460), xai ἑτοίμους ἔσχον del τὰς λαμπάδας προσδοκῶττες τὴν ἔλευσιν τοῦ ἀθανάτου νυμφίου (47). Νοεροὺς γὰρ κτησάµενοι ὀφθαλμοὺς, προεώρων b- ηνεκῶς τὴν φρικτὴν ὥραν ἐκείνην, τήν τε θεωρίη τῶν µελλόντων ἀγαθων xai τῆς αἰωνίου χκολάσιως ἀχώριστον τῆς ἑαυτῶν ἔσχον καρδίας xai ἰσπού. δασαν καμεῖν, ἵνα τῆς ἀῑδίου δόξης μὴ ἀποτύχωσι, Τεγόνασιν ἀπαθεῖς ὥσπερ ἂγγελοι (48) xai v μετ) ἐχείνων χορεύουσιν, ὦν καὶ τὸν βίον ἐμιμί- σαντο. Maxapiot οὗτοι xai τριασµακάριοι, ὅτι ἁπλε- νέσι τοῖς τοῦ νοὺς ὀφθαλμοῖς κατενόήσαν τὴν τῶν παρόντων µαταιότητα, xai τῆς ἀνθρωπίνης εκρι- γίας τὸ ἄστατον καὶ ἀνώμαλον (49), καὶ, ταύτην ἀπαρνησάμενοι, τὰ αἰώνια ῥἑαυτοῖς ἐθησαύριοα ἀγαθὰ (50), καὶ τῆς µηδέποτε διαπιπτούσης uiu θανάτῳ διακοπτοµένης ἑπελάθοντο ζωῆς (51). Τούτους οὖν τοὺς θαυµμασίους καὶ ἁσίους ἂνδρις καὶ ἡμεῖς οἱ εὐτελεῖς καὶ ἀνάξιοι μιμεῖσθαι σπουδή- ζομεν, 109 οὐκ ἐφικνούμεθα δὲ τῷ ὕψει τῆς οὖρα- νοπολίτου αὐτῶν διαγωγῆς' ἀλλὰ, κατὰ τὸ δὸν τῆς ἀσθενοῦς ἡμῶν καὶ ταλαιπώρου δυνάµεως, τὸν βίον αὐτῶν Ὑχαρακτηρίζομεν καὶ τὸ σχῆμα περιθιθλή- μεθα, x&v τῶν ἔργων διαµαρτάνωµεν. Πρόξενον qi ἀναμαρτησίας và θεῖον ἐπάγγελμα τοῦτο, καὶ συν" γὸν τῆς ἐκ τοῦ θείου βαπτίσματος δοθείσης fg» ἀφθαρσίας ἐπιστάμεθα. Καὶ, τοῖς λόγχοις Ἱπόμει τῶν µακαρίων ἐκείνων, πάνυ καταγινώσχομεν τῶν φθαρτῶν τούτων καὶ ἐπικήρων τοῦ βίου πραγµΊτων, ἐν οἴς οὐδὲν ἔστιν εὑρεῖν βέθαιον, οὐδὲ ὁμαλὸν, obi ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἱστάμενον (02): ἀλλὰ µαταιότης ἐπὶ τὰ πάντα καὶ προαίρεσις πνεύματος (23), πολλὰς ὃ ἀτόμῳ φέροντα τὰς µεταθολάς (54): ὀνείρων γὰρ xi σχιᾶς, καὶ αὔρας κατὰ τὸν ἀέρα πνεούσης, εἰσὶν ἀσφενέ- στερα’ μικρὰ καὶ πρὸς ὀλίγον ἡ χάρις, καὶ οὐδὲ χέ- ρις ἀλλὰ πλάνη τις καὶ ἁπάτη τῆς τοῦ χόσμου xr- diligere, verum potius ex animo odisse atque inse- D κίας, ὄνπερ μὴ ἀγαπᾷν ὅλως, μισεῖν δὲ μᾶλλον ἐκ κερ- "s Matth. xxii, 12 : Ὅστις ταπεινώσει ἑαυτὸν ὑψωβήσεται. Cf. Luc. xiv, 11 ; xvi, 14. 43) II Epist. ad Cor. vi, 16. &&) Cont. p. 10. n Conf. p. 71. 46) Epist. ad Ephes. vi, 14: Στῆτε οὖν περιζωσάµενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳα. (47) Respectu ad parabolam de qua cf. m Jo. p. 73. 49) Gregor. Naz. orat. 16, pag. 231 : Διὰ τὸ τῆς ἀνθρωπίνης εὐπραγίας ἄστατον 90) Matth. vi, 20. Cf. p. 91. 91) Conf. p. 60. hrys. Eclog. p. 254 : ᾽Αγγέλους τοὺς ἀνθρώπους ἐποίησε (ὁ σταυρός). (8. PP: $9, 106, 107. χα ἀνώμαλον. 92) Gregorius Nazianz. oratione 16, p. 250: Φύσει μὲν γὰρ οὖδεν τῶν ἀνθρωπίνων βἐδαιον, οὐδὲ ὁμαλόν.... οὐδὲ ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἱστάμενον. UH Eccle. 1, 44. (δὲ pac πολλάκις, ἔστι δ’ ὅτε καὶ ὥρας, φέρων µεταθολάς. Greg. Naz. p. 251 : Κύχλος τις τῶν ἡμετέρων περιτρέχει πραγμάτων, Άλλοτε ἄλλας ἐπὶ μιᾶς Tp 973 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 974 δίας δεδιδάγµεθα. Καὶ ἔστι γε κατὰ ἀλήθειαν μισητὸς A ctaridocemur(I Joan.1). Ac saneodio ac detestatione οὖτος καὶ ἀπευκταῖος' ὅσα γὰρ δωρεῖται τοῖς φίλοις αὐτοῦ (53). μετ ὀργῆς αὖθις αὐτὰ ἀφαρπάζει, γυ- μνοὺς δὲ παντὸς ἀγαθοῦ καὶ αἰσχύνην ἠμφιεσμένους, φορτία τε περιχειµένους βαρέα, τῇ αἰωνίφ παρα- πέμγει θλίψει' 330 οὓς 9' αὐ πάλιν ὑψοῖ τῇ ἐσχάτῃ θᾶττον ταπεινοῖ ταλαιπωρία, ὑποποδίους αὐτοὺς τι- θεὶς χαὶ ἐπίχαρμα πάντων τῶν ἐχθρῶν αὐτῶν. Τοι- αὗται οὖν αἱ χάριτες αὐτοῦ" τοιαῦτα τὰ δωρήµατα αὐτοῦ. Ἐλθρὸς γάρ ἐστι τῶν φίλων αὐτοῦ, καὶ ἐπί- 6ουλος πάντων τῶν ποιούντων αὐτοῦ τὰ θελήματα, xai χαταράσσων δεινῶς τοὺς ἐπερειδομένους ἐπ᾽ αὖ- τὸν, καὶ ἐχνευρίζων τοὺς ἐπ᾽ αὐτῷ (36) πεποιθότας. Συνθήκας τίθησι μετὰ τῶν ἀφρόνων xai ἐεπαγγελείας ψευδεῖς, ἵνα µόνον αὐτοὺς ἐπισπάστται' ἐκείνων δὲ dignus est:nam quidquid amicis suis dono dat,idem rursusanimoirato eripit,atque omnibono spoliatos, ignominiaque indutos,gravibusque sarcinisonustos ad sempiternam calamitatem transmittit.Et quosin sublimeattollit,extremz humilitati atque afflictioni obnoxios quamprimum reddit,hostiumque suorum ludibrio exponit.Hujusmodi enim sunt ipsius bene- ficia, hujusmodi ipsius munera. Amicorum enim suorum hostisest,omnibusque qui ipsius voluntati- bus obsequuntur,insidias struit : horrendum videli- cet in modum eos qui ipsi innituntur,conturbans,et eorum qui fiduciam suam in eo collocant nervos omnes elidens. Cum stultis foedus sancit, falsasque pollicitationes init,hoc tantum animo, ut eos ad se ἀγνωμονησάντων, ἀγνώμων αὐτὸς καὶ ψευδἠς δια- p Pertrahat. Illis autem sincero animo sese ad ipsum δείκνυται (57), μηλδὲν Gv συνέθετο ἀποπληρᾶν. Σήµερον γὰρ βρώμασιν ἡδέσι (58) τὸν φάρυγγα αὐτῶν καταλεάνας, χατάθρωµα τοῖς ἐχθροῖς ὅλους αὐτοὺς αὗριον τίθησι. Σήµερον βασιλέα τινὰ δεί- χνυσι, καὶ αὔριο» δουλείᾳ τινὶ πονηρᾷ παραδίδωσι’ σήµερον μυρἰοις εὐθηνούμενον ἀγαθοῖς, Έ3 Ἡ αὗριον προσαΐτην καὶ οἰχοτρίθων οἰκότριθα (59). Σήµερον στέφανον δόξης αὐτοῦ τῃ χκορυφῇ ἐπιτίθησιν' αὗριον τὸ πρόσωπον τῇ qf καταράσσει. Σήµερον χκοσμεῖ τὸν τράχηλον αὐτοῦ λαμπραϊς ἀξιωμάτων τιμαῖς' αὗριον ταπεινοῖ σιδηροῖς χλοιοῖς (00) δεσμούμενον. Ποθητὸν πρὸς μικρὸν τοῖς πᾶσι τοῦτον ἑἐργάζεται, μισητὸν δὲ uet! ὀλίγον ἰσχυρῶς καὶ ἑθδελυγμένον. Σήµερον εὐφραίνει, xai αὗριον θρήνοις αὐτὸν καὶ χοπετοῖς κατατήχει, Ὁποῖον δὲ τούτων xal τὸ τέλος ἐπιτίθησιν ἄκουσον" οἰκήτορας γεέννης τοὺς ἠγαπηχότας αὐτὸν ἐλεεινῶς ἀπεργάζεται. Τοιαύτην ἔχειν γνώµηιν del, τοιαύττν πρόθεσιν ἀτεχνῶς (641). Οὔτε τοὺς παρελ- θόντας θρὴνεῖ, οὔτε τοὺς Χαταλειφθέντας οἰκτείρει. Ἐχείνους γὰρ δεινῶς ἁπατίσας καὶ τοῖς ἄρχυσιν αὐτοῦ κατακλείσας, πρὸς τούτους αὖθις τὰ τῆς ἐπι- στήµης μετενεγκεῖν (02) πειρᾶται, μὴ θέλων τινὰ τῶν χαλεπῶν αὐτοῦ ἐκφυγεῖν παγίδων. adjungentibus,improbus ipse ac mendax esse com- peritur, nihil eorum qu: pepigerat praestans. Nam cum jucundis cibis eorum fauces hodie deli- nivit,cras eosdem hostibus suis devorandos objicit. Hodie regem aliquem creat,et cras eumdem in mi- seram servitutem addicit ; hodie innumeris bonis florentem reddit, cras mendicum et mancipiorum mancipium ; hodie insignem coronam ipsius capiti imponit,ras ipsius faciem terre allidit; hodie ipsius collum splendidis dignitatum honoribus exornat, cras eumdem ferreis catenis vinctum dejicit. Ad breve tempus omnium amorem ac benevolentiam ipsis conciliat;aliquanto postautem eidem omnium odium et exsecrationem conflat. Hodie ipsum volu- ptate afficit, etcras eumdem luctibus ac lamentis conficit.Quemnamautem etiam ipsis finem imponat, audi. Incolas enim gehenne eos a quibus adamatus est miserandum in modum efficit.Ha»c semper ipsius mens ac sententia est, hoc institutum. Nec eos qui praeterierunt luget,nec eorum qui relicti sunt com- miseratione afficitur. Illis enim gravi detrimento mulctatis,retibusque suis inclusis,ad hos rursus ar- tem suam transferre nititur,neminem videlicet,qui periculosos ipsius laqueos effugiat esse cupiens. ($5) Scholium in A : Σηµείωσαι ὅσα δεινὰ ὁ χόσµος τοῖς αὐτὸν ἀγαπῶσι παρέχει. (56) C, ἐπ᾽ αὐτόν. Cf. De syntaxi tom. II, pag. 386, vv. 904, 905. (57) Α, δείχνυται. Preepositionum in compositis omissionem ssepe jam notavi ; et rursus notetur. Isaacius Porphyr. De praterm. p. 265 : Ὅπως ol τῇ παρούσῃ βίθλῳ προστυγχάνοντες, καὶ pui πλείω mo- 9 νῆσαι βουλόμενοι, elc τὴν τῶν ἐκτιθέντων (imo ἐκτεθέντων, ut est in codice 817) νυνὶ παρ᾽ ἡμῶν ἐκ δια- φόρων βιθλίων συνάθροισιν ἔχοιεν ὄψον... dem codex, προσεντυγΚάνοντες. Mihi quidem vc άνοντες plus placeret, cum solemne sit de lectione ἐντυγχάνειν βίθλη, illustratum ad Eunap. pag. 126. Isaacius ibid. p. 260 : Τοῖς ἀχροωμένοις καὶ εὐτυχοῦσι τῇ παρούσῃ βίθλῳ Allatium valde demiror, qui vertit possessione eris fortunatis, nec vidit scribendum ἐντυχοῦσι, quod nitide et bene mihi codex exhibuit. , (38) Pag. 23. 23, cum esset ἡδέοις in A C, εἰδέσι in B, ex hac scriptura mala meliorem feci ἡδέσι. Nunc et in ἐδέοις A C consentiunt, nec quaeram quid sit in B. Prior locus huic medebitur. Sic δριµέσι ac 8p:- έοις rmutata vide t. III, p. 425, n. 2. Reiskius, in talibus librariis barbare ballutientibus nimium tri- uens, putidas aberrationes pro manu auctorum fere habuit, quem vide ad Constant. p. 223 D 1, ubi et nonnulla non miscenda miscuit. (59) Videtur excidisse verbum, ni et huc δείκνυσι trahatur, quod quo minus commode fiat, interjec- tum παραδίδωσι impedit. (60) 6, σιδηραῖς χειροπέδαις., Melius κλοιοῖς, cum sit κλοιὸς à ἐπιτραχήλιος δεσμός’ vide not. ad Nicetam Eugen. P 301 ; Jacob. ad Luciani Tox. c. 29, p. 104: Reisk. ad Constant. Cerim. p. 829 Nieb. : Matthsi. v. Anima in Jo. Chrysost. a 1795, p. 30. Sirarchides vr, 24 : Εἰσένεγκον τοὺς πόδας σου εἲς τὰς ποδας αὐτῆς καὶ εἲς τὸν χλοιὸν αὐτῆς τὸν τράχηλόν σου. Proverh. Salom. 1, 9 : Στέφανον γὰρ χαρίτων δέξη σῇ κορυφῇ xol χλοιὸν χρύσεον περὶ cip «pay (eol C, τοιαύτης ἔχει violen dal, τοιαύτης προθέσεως. omisso adverbio ἀτεχνῶς. (62) Α, µετενέγκαι. "Aa WERE W τι * — —— ————————————————— — ———m-r- 915 ADDENDA. | qn Quamobrem eos qui tam pestifero ac crudeli Α ἍΤοὺς μὲν οὖν τοιούτῳ δουλεύοντας ἀπηνεῖ χεὶ m. domino serviunt,quique abono ac benigno per sum- mam dementiam seipsos removentes.rebus presen- tibus inhiant et intabescunt, nec futura ullo modo cogitant,verum ad corporeas quidem voluptates sine ulla intermissione sese conferunt, animas autem suas fame conflci,et innumeris malis conflictari si- nunt,hominia furentis unicornis facie fugienti simi- les esse censeo, qui cum clamoris ipsius sonum at- que horrendos mugitusferre nequeat, magnoimpe- tu,neipsiin predam cedat,aufugit.Dum autem cele- riter currit,in ingentem quamdam scrobem ruit,ac ruendo manus extendus,arborem quamdam arripit, eamque arctissime retinet,atque gradu quodam af- firmatis pedibus,pacata deinceps omnia, atque ab omni periculo aliena essearbitratur.Respiciensau- tem,duos mures cernit alterum candidum,alterum atrum,arboris illius quam arripuerat radicem per- petuo corrodentes, janque pene eam amputantes. Atque insuper, conjectis in imam scrobem oculis, horrendum draconem conspicit,aspectu ipso ignem spirantem, ac torvis oculis ipsum intuentem, hor- rendeque ipsi devorando inhiantem. Acrursum in gradu illo cui pedes ipsius innitebantur,oculorum acie defixa,quatuor aspidum capita videt,e pariete, in quo consistebat,prominentia.Sursum autem ocu. los convertens.nonnihil mellis ex arboris illiusra- mis stillans perspicit. Quocirca calamitatum earum quibus undique obsidebatur et urgebatur, omissa consideratione,nimirum quonam pacto externe qui- dem unicornis vehementi furore percitus eum devo- rare quaereret, ab inferiore autem parte acerbus draco eum deglutire vehementer expeteret,ac ταγ- sus arbor ea quam arripuerat jam jamque ampu- tanda esset, pedes denique ipsius lubrico et infido graduiinniterentur;horum,inquam,tantorum peri - culorum oblitus, in exigui illius mellis dulcedine percipienda seipsum occupavit. Hec eorum qui presentis vite ludibriis intabe- scunt figura est: cujus quidem explanationem pro- tinus tibi exponam. Unicornis igitur mortis typum gerit,qua seinper mortalium genus persequitur,at- que arripere contendit. Scrobs autem mundusest, qui omnis generis malis ac mortiferis laqueissca- tet. Arbor ea quam compressis manibus tenemus,et νηρῷ δεσπότῃ τοῦ ἀγαθοῦ xal φιλανθρώπου φρεν- θλαθῶς ἑαυτοὺς µακρύναντας, εἲς τὰ παρόπε ü κεχηνότας πράγµατα καὶ τούτοις προστετηχήτς, µηδόλως τῶν µελλόντων λαμεάνοντας ἔννοιαν, sal 1339 εἷς piv τὰς σωματικὰς ἀπολαύσεις ἁδιελ- πτως ἐπειγομένους, τὰς δὲ φυχὰς ἑῶντας λιμ χα: τατήχεσθαι καὶ µμυρίοις ταλαιπωρεῖσθαι — xax, ὁμοίους εἶναι δοκῶ ἀνδρὶ φεύγοντι ἀπὸ προσύτν µαινοµένου µονοχέρωτος, ὅς, μὴ φέρων τὸν ἦγοι τῖς αὐτοῦ βοῆς καὶ τὸν φοθερὸν αὐτοῦ μυχηθμὸν, DE - Ἰσχυρῶς ἀποδιδράσκων τοῦ μὴ γενέσθαι τούτου χατί- ϐρωµα, iv τῷ τρέχειν αὐτὸν ὀξέως μεγέλψ αἱ περιπέπτωχε βόθρῳ’ ἐν δὲ τῷ ἐμπίπτειν αὐτῷ. (83) τὰς χεῖρας ἐκτείνας, xal φυτοῦ τινος ὁραέμν, κραταιῶς τοῦτο κατέσχε, καὶ ἐπὶ βάτεώς τινος wx πόδας στηρίξας, ἔδοξεν ἐν εἰρήντ λοιπὸν εἶναι xi ἀσφαλείᾳ. Βλέψας δὲ ὁρᾷ δύο μῦας, λευχὸν μὲν τὸ ἕνα, µέλανα δὲ τὸν ἕτερον, διεσθίοντας ἀπαύπως τὴν ῥίζαν τοῦ φυτοῦ, οὗ ἦν ἐξηρτημένος, καὶ im οὕπω ἐγγίζοντας ταύτην ἐγτεμεῖν. Κατανοήσας τὸν πυθµένα τοῦ βόθρου, δράκοντα εἶδεφοθερὸν ri θἐᾳ, πῦρ πνέοντα καὶ δριμύτατα βλοσυροῦνα, 5 στόµα τε δεινῶς περιχάσκοντα fal καταπιεῖν emo ἐπειγόμενον. ᾿Αντενίσας δὲ αὖθις τῇ βάσει la, ἐφ᾽ fj τοὺς πόδας εἶχεν ἐρηρεισμένους, τέσσερα: εἶδε κεφαλὰς ἀσπίδων τοῦ τοίχου προδεύληωάς ἐφ) ob ἐπεστήρικτο. ᾿Αναθλέψας δὲ τοὺς ἀφθαλμοὺς, ὁρᾷ ἐκ τῶν κλάδων τοῦ φυτοῦ ἐκείνου μικβὸν 6e στάζον μέλι, Ἐάσας οὖν διασκέψασθαι mb τῶν περιεχουσῶν αὐτῷ συμφορῶν, 333 ὅτως Esto μὲν ὁ µονόχερως δεινῶς ἐκμανεὶς ζητεῖ τοῦτον - ταφαγεῖν, κάτωθεν δὲ à πικρὸς δράκων χέχηνε xr ταπιεῖν, τὸ δὲ φυτὸν ὅ περιεδέδρακτο ὅσον οὕτω h- γόπτεσθαι ἔμελλε, τούς τε πόδας ἐπ ὁλισθηρί E ἄπίστῳ βάσει ἐπεστήρικτο": τῶν τοσούτων οὖν u τοιούτων φρικτῶν θεαµάτων ἀἁλογίστως ἐπιλαθόμε: voc, ὃλῳ vot μέλιτος ἐκείνου τοῦ μικροῦ γέγονὲ Ψ ἡδύτητος ἐνκρεμής. Αὕτη ἡ ὁμοίωσις τῶν τῇ ἁπάτη τε map x προστετηκότῶν βίου, ἧσπερ τὴν σαφήνειαν din λέξω σοι. Ὁ μὲν µονόχερως τύπος ἄν εἴη τοῦ Um του, τοῦ διώκοντος dei val καταλαθεῖν ἐπειγομένορ τὸ ᾽Αδαμιαῖον γένος" 6 δὲ βόθρος à χόσµος ἐστὶ tii ρης ὑπάρχων παντοίων κακῶν καὶ θανατηφόρο) παγίδων' τὸ φυτὸν δὲ τὸ ὑπὸ τῶν δύο μυῶν rr^ quz aduobus muribus indesinenterarroditur,cujus- D στως συγκοπτόµενον, ὅ περιεδέδρακτο, ὁ Bes: que hominis vite curriculum est : quod quidem per dieiac noctis horas absumitur et conficitur, ac paulatim ad excisionem accedit Quatuor autem aspi- des, humani corporis super quatuor lubrica et ins- tabilia elementa constitutionem designant: qui cum immoderate se habent ac perturbantur, corporis compages dissolvitur. Ad hec igneus ille ac trucu- lentus draco,horrenduminferni ventrem adumbrat, ὑπάρχει τῆς ἑχάστου Que, ὁ δαπανώµενος χαὶ ἐν αλισκόµενος διὰ τῶν ὡρῶν τοῦ ἡμερονυκτίου καὶ i ἐκτομῇ κατὰ μικρὸν προσεγγίζων' ai ài vista ἀσπίδες τὴν ἐπὶ τεσσάρων σφαλερῶν καὶ ἀπ στοιχείων σύστασιν τοῦ ἀνθρωπείου σώματοί aa τονται, v ἁταχτούντων xal capattopévoy i σώματος καταλύεται σύστασις. Ηρὸς τούτοις X πυρώδης ἐκεῖνος καὶ ἀπηνὴς ὁράκων τὴν γή (63) A, ex additione recentiore iv αὐτῷ. C, ἐπ᾽ αὐτῷ. Sepe confuse sunt ille preepositiones. Lysas Epist. pag. 272, 4, Aug. : Τὰς ἐπὶ τῷ πολέμῳ τύχας xotvàc ἁπάντων ἀνθρώπων νομίζοντε, Cod. ἂν ἓν τῷ πολ. Quam diversitatem judicet Lebaus, qui ad edendam eam orationem, libris criticis et 1408 dictionis plena cognitione instructus, nunc ipsum accingitur. 977 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 978. εἰκονίζει τοῦ qOou γαστέρχ, τὴν μαιμάσσουσαν ὑπο- À qui eos suscipere gestit qui presentes voluptates δέξασθαι τοὺς τὰ mapóvta τερπνὰ τῶν µελλόντων ἀγαθῶν προχρίνοντας. Ὅ δὲ τοῦ μέλιτος σταλαγμὸς τὴν γλυκύτητα ἐμφαίνει τῶν τοῦ κόσμου fiov, δι’ ἧς ἐκεῖνος ἀπατῶν τοὺς ἑαυτοῦ φίλους, οὐκ ε τῆς σφῶν προνοήσασθαι σωνηρίας. KEd. ΙΓ 1144 Ταύτην ὁ Ἰωάσαφ λίαν ἀπρδε- ξάμενος τὴν παραθολὴν, ἔφη Ὡς ἀληθὴς ὁ λόγος οὗτος καὶ πάνυ ἁρμοδιώτατος | Μὴ οὖν ὀχνήσῃς τοι- ούτους dsl pot τύπους ὑποδειχνύειν, ἵνα γνῶ ἄχρι- θῶς ὁποῖος ὑπάρχει ὁ καθ᾽ ἡμᾶς βίος, καὶ τίνων τοῖς ἑαυτοῦ φίλοις πρόξενος γίνεται. ὍὉ δέ γέρων εἶπεν. "Όμοιοι αὖθίς εἶσιν ot ἐρασθέν-- τες τῶν τοῦ βίου τερπνῶν καὶ τῃ τούτου γλυχαν- θέντες ἡδύτητι, τῶν µελλόντων τε xal μὴ σαλευο- µένων τὰ ῥευστὰ xai ἀσθενῆ προτιµήσαντες, dv- θρώπῳ ttv! τρεῖς ἐσχηκότι φίλους, Gv τοὺς μὲν δύο περιπαθῶς ὀτίμα, xol σφοδρῶς τῆς αὐτῶν ἀγάπης ἀντείχετο, μέχρι θανάτου ὑπὲρ αὐτῶν ἀγωνιζόμενος xai προχιδυνεύειν αἱρούμενος' πρὸς δὲ τὸν τρίτον πολλῇῃ ἐφέρετο χκαταφρονήσει, µήτε τιμῆς, µήτε τῆς προσηκούσης αὐτὸν πώποτε ἀξιώσας ἀγάπης, ἀλλ᾽ f| μµικράν τινα καὶ οὐδαμινὴν εἲς αὐτὸν προσποιού- µενος φιλίαν. Καταλαμθάνουσιν οὖν iv μιᾷ φοθεροί- τινες xal ἐξαίσιοι στρατιῶται, σπεύδοντες ταχύτητι πολλῇῃ τρὸς τὸν βασιλέα τοῦτον ἀγαγεῖν, λόγον ἀπο- ὅωσοντα ὑπὲρ ὀφειλῆς µυρίων ταλάντων. Στενοχω- βούµενος δὲ, ἐκεῖνος ἐζήτει βοηθὸν, τὸν συναντιλαθέ- σθαι αὐτῷ ἐν τῷ φρικτῷ τοῦ βασιλέως λογοθεσίῳ δυνάµενον. Δραμὼν οὖν πρὸς τὸν πρῶτον αὐτοῦ καὶ πάντων γνησιώτατον φίλον, λέγει. Οἶδας, à φίλε, ὡς ἀεὶ ἐθέμην τὴν ψυχὴν µου ὑπὶρ σοῦ (64) νυνὶ δὲ χρύζω βοηθείας ἐν τῃ ἡμέοφ ταύτῃ τῆς χατεχνύσης µε ἀκάγκης. Πόσων οὖν ἐπαγγέλλῃ σὐναντίλαθέσθχι pot 335 νῦν; xal τίς ἡ παρὰ σοῦ προσγινοµένη pot ἐλπὶς, προσφιλέστατε; ᾿Αποχριθεὶς οὖν ἐκεῖνος ἔφη᾽ OÀx stul σου φίλος, ἄνθρωπε' οὐκ ἐπίσταμαι τίς ct. ἛΆλλους γὰρ ἔγω προσφιλεῖς, μεθ’ ὦν δεῖ µε σήμερον εὐφραίνεσθαι, xal φίλους αὐτοὺς εἷς τὸ ἑξῆς κτή- σασθαι. Ἡπρέχω δὲ σοι ἰδοὺ ῥάκια δύο, τοῦ ἔχειν c* ταῦτα ἐν τῇ ὁδῷ fj πορεύῃ, ἄτινα οὐδὲν σε τὸ παρά- παν ὠφελήσουσι. Kal µηδεµίαν ἄλλην παρ᾽ ἐμοῦ- προσδοχήσῃς ἐλπίδα. Τούτων ἀχούσας ἐχεῖνος xal ἁπογνοὺς ἣν ἐξ αὐτοῦ βοήθειαν ἥλπιζε, πρὸς τὸν ἕτερον πορεύεται φίλον , καὶ φησι’ Μέμνησαι, ὦ ἑταῖρε, ὅσης ἀπήλαυσας παρ) ἐμοῦ τιμῆς xal εὖγνω- µοσύνης' σήμερον δὲ, θΑίΐψει περιπεσὼν καὶ συµ- φορᾷ μµεγίστῃ, χρῄζω συνεργοῦ. Ηόσον οὖν ἰσχύεις pot συγκοπιάσαι; ἐζ αὐτῆς γνώρισόν µοι. Ὦ δέ φη- ew* OS σχολάζω σήμερον συναγωνίσασθαί σοι’ µε- ρἶμναις γὰρ κἀγὼ καὶ περιστάσεσι περιπεσὼν , ἐν θλίψει εἰμί. Μικρὸν δ' ὅμως συνοδεύσω σοι, κἄν µη- δὲν ὠφελήσω ct καὶ, θᾶττον ὑποστρέψας οἴκαδε, ταῖς ἰδίαις ἔσομαι ἀσχολούμενος µερίµναις. Κεναῖς οὖν χανεῖθεν ὑποστρέψας Χερσὶν ὁ ἄνθρωπος xal πἀάντοθεν ἀπορούμενος , ἐταλάνιζεν ἑαυτὸν τῆς µαταίας ἑλπίδος τῶν ἀγνωμόνων αὐτοῦ φίλων, καὶ (65) Joan. xm, 37 «τὴν ψοχήν uu ὑπὲρ φοῦ Qao. C futuris bonis anteponunt. Mellis vero guttula di- tillans, mundi jucunditatem et dulcedinem signi- ficat, per quam ille amicos suos ludificans, eos saluti su» prospicere minime sinit. Car. XIII. Hanc parabolam majorem in modum comprobans Josaphat, dixit : Quam verus hic ser- mo est, ac concinnitas omnis plenus ! Quamobrem ne te. quzeso, hujusmodi flguras mihi assidue de- monstrare pigeat, quo certo intelligam qualis no- tra vita sit, et quas res amicis suis accersat. Dixit autem senex : Similes rursum sunt ii qui voluptatum hujus vita amore capti, earumque suavitate deliniti, res fluxas et imbecilles futuris atque a jactatione alienis antiquiores habuerunt, homini, qui tres amicos habuit , ex quibus duos quidem ingenti animi affectu colebat, ac vehe- menter amabat, adeo ut ad mortem usque pro ipsis dimicare ac pericula quivis adire minime recusaret, tertium autem admodum aspernaba- tur, ita ut nec honorem unquam, nec quam par erat benevolentiam ipsis prestaret, sed exiguam quamdam duntaxat, eamque fictam ac simulatam amicitiam exhiberet. Venerunt autem quodam die immanes atque horrendi milites, qui eum sum. ma cum festinatione ad regem traherent, ut decem millium talentorum, que debeat, rationem redde- ret. llle igitur in suummam augustiam redactus, aliquem querebat, qui in metuenda illa rationum apud regem redditioneopem ipsi ferret. Currensita- que ad primum, omniumque aliorum charissimum amicum, ad eum ait : Non te fugit, o amice, quem- admodum tua causa vitam meam semper in discri- men adduxerim ; nunc autem hodierno die,urgente necessitate. ope tua atque auxilio indigeo. Ecquid ergo te mihi auxilio fore polliceris? et quznam in te, vir charissime,spes mihi constituta est ?Respon- dens autem ille, ait : Amicus tuus nonsum, o homo, nec qui sis novi. Sunt enim mihi alii amici, quibus- cum hodie oblectari me oportet, quosque in poste- rum pro amicis habiturus sum. Quare duo tantum cilicia tibi porrigo, ut ea in via qua pergis habeas, quas etiam ipsa nihil tibi emolumenti allatura sunt; necest quod a me quidquam exspectes. Hec ille audiens, acde auxilio, quod ab eo expectabat, spem omnem abjiciens,ad secundum amicum se confert, ad eumque ait: Recordare, amice, quantum a me honoris et beneficiorum acceperis. Hodiernoautem die in maximam calamitatem et affictionem pro- lapsus, opitulatore aliquo opus habeo. Quidam igitur adjumenti nunc mihi afferre quaas, fac sciam Illeautem ait: Hodie mihi pernegotia tecum certa- men subire minime licet. Curis enim et sollicitu- dinibur undique urgeor, atque in afflictione sum. Paulum tamen tecum pergam, quamvis nihil hino 979 ADDENDA. ' $9 commodi ad te rediterum sit, ac post statim do- Α τῶν ἀνονήτων (05) ταλαιπωριῶν dv ὑπὲρ τῆς ἐχείνων mum reversus, negotiis meis operam dabo. Inanibus igitur manibus homo inde reversus, at- que omni ex parte auxilio destitutus, de vana spe, quam in perfidis et ingratis amicis suis collocarat,es de inutilibus loboribus, quos pro suo erga eos amo- re susceperat, seipsum deplorabat. Pergit autem etiam ad tertium amicum, quem nec ullo unquam loco habuerat, nec lztitie suc socium asciverat.At- que ad eum pudibundo et in terram dejecto vul- tn his verbis usus est : Vix mihi ad te loquendi fa- cultatem os concedit. Etenim illud perspectissi- mum habeo, me nunquam tibi benigne fecisse, nec amico erga te animo fuisse.Cacterum, quoniam gra- vissima calamitate oppressus in reliquis mcis ami- cis nullam salutis spem inveni, ad te accedo, teque rogo atqueobsecro, utsi exiguam aliquam opem mi- hi afferre queas, ne id, ingratitudinis mec: memor, facere recuses. Illeautem hilari et ameno vultu ait: Sanesincerissimum amicum meum te esse profiteor atque exigua illiustus erga me beneficentise memor eam tibi hodierno die cum fenorerependam.Quocir- ca ne metuas ac pertimescas. Nam ego ante te pro- ficiscar, regemque tuo nomine obsecrabo, ne te hostium manibus dedat. Quare fac bona animo sis, vir amicissime, nec te maerore excrucies. Tum ille compunctione affectus, et lacrymis perfusus, dice- bat: Heu me miserum, quidnam prius deflebo ac ἀγάπης ὑπέστη. 116 ᾿Απέρχεται λοιπὸν πρὸς τὸν τρίτον φίλον αὐτοῦ, ὃν οὐδέποτε ἐθεράπευσεν, οὐδὲ κοινωνὸν τῆς ἑαυτοῦ εὐρροσύνης προσεκχλέσατο * xl φησι τοὺς αὐτὸν χατῃσχυμμένῳ τε καὶ κατηφιῶντι τῷ προς- ώπιῳ' Οὐκ ἔχω στόµα διᾶραι πρὸς σὲ, γινώσεων ἀκριθῶς ὅτι οὐ μέμνησαἰ µου πώποτε εὐεργετίταν- τός σε, fj προσφιλῶς διατεθέντος σοι, ᾽Αλλ’ ἐπεὶ συµ- φορά µε κχατέλαθε χαλεπωτάτη, οὐδαμόθεν Ob τῶν λοιπῶν µου φίλων εὗρον σωτηρίας ἐλπίδα, παρεγενό- µην πρὸς σὲ, δυσωπῶν, et ἔστι σοι ἰσχὺς, μικρών τινα βοήθειαν παρασχεῖν pot. Μἡ οὖν ἀπαγορεύσπε, µηνίσας (66) µου τῆς ἀγνωμοσύνης. Ὁ δὲ exe ἱλαρῷ καὶ χαρίεντι προσώπῳ * Nai δὴ qo ἐμὸν γν ησιώτατον ὁμολογῶ σε ὑπάρχειν) xai, τῆς μικρᾶς ἐκείνης μεμνημένος σου εὐποιίας, σὺν τόχῳ σήμερον ἀποδώσω σοι. Μὴ φοθοῦ τοίνυν, μηδὲ δέδιθι ἑγώ σου γὰρ προπορεύσοµαι, ἐγὼ δυσωπήσω ὑπὶρ e τὸν βασιλέα, καὶ οὐ μὴ παραδῶ σε slc χεῖρας ἐγθρῶν σου. θάρσει αὖν, προσφιλέστατε, xal μὴ λυποῦ. Tént κατανυγεὶς ἐκεῖνος ἔλεγε μετὰ δακρύων' Οἴμοι {τ πρῶτον θρηνήσω, xai τί χλαύσομαι πρῶτο ; ti µατπίας µου καταγνώσοµαι προσπαθείας εἷς τος ἀμνήμονας vai ἀχαρίστους καὶ ψευδεῖς φίλους ἐεί- νους; ἢ τὴν φρενοθλαθῆ ταλανίσω 187 ἐχωμι- σύνην, ἤνπερ τῷ ἀληθεῖ τούτῳ καὶ γνησίῳ ἐνεδειζάμην 9 ; lamentabo ? Vanamne meam in immemores et ingratos falsosillos amicos benevolentiam condemnabe! an potius insanam eam ingratitudinem, qua in hunc verum et sincerum amicum usus sum, insectabor? Josaphatautem huncsermonem non sine admira- ϱ tionesuscipiens,ejusexplicationem requirebat.Dixit itaque Barlaam : Primus amicus, opum copia est, et divitiarum amor,ob quem homo in sexcenta pericula inciditac multas erumnas perfert.Cum autem extre - mus vite dies clausus est, ex illis omnibus opibus, prater inutiles quosdam pannos,qui ad funus adhi- bentur nihil omninosecum accipit. Secundus autem amicus uxor ac liberi sunt, cz:eterique cognati et fa- miliares,quorum affectione ac benevolentiaconstri- cti tenemur,ut ab iis divelli vix queamus, ac prz eo- rum amore corpus etiam et animam nostram negli- gamus. Ex ipsis porro nemo in mortis hora utilitatis aliquid percipit, nisi quod ad sepulcrum usque duntaxat cadaver comitantur, ac protinus domum reversis, suis curis ac negotiis operam dant,memo- riam ejus,qui quodam ipsis charus erat, non minus oblivioni, quam corpus sepulcro relinquentes. At , vero tertiusamicus, qui contemptui ac fastidio erat, cujusque aditum horremus etaversamuroptimorum operum chorusest hoc est,fides,spes,charitas,mise- ricordia,benignitas,reliquusque virtutum cetus qui quidem ante nos, cum e corpore excedimus, profi- Ὅ δὲ Ἰωάσαφ, καὶ τοῦτον μετὰ θαύματος bi µενος τὸν λόγον, τὴν σαφήνειαν ἐζήτει. Καὶ ontY ὁ βαρλαὰμ' Ὁ πρῶτος Φίλος ἂν εἴη ἡ τοῦ πλούτο περιουσία xal à τῆς φιλοχρηματίας ἔρως, iy $ μυρίεις ὁ ἄνθρωπος περιπίπτει κινδύνοις, xal xol ὑπομένει ταλαιπωρίας' ἐλθούσης “δὲ τῆς peers τοῦ θανάτου προθεσµίας οὐδὲν ἐκ πάντων ἐκείνων, s! uà τὰ πρὸς χηδείαν ἀνόνητα dx, λαμθένε, Δεύτερος δὲ φίλος κέχληται γυνή τε xal τέκνα, c οἱ λοιποὶ συγγενεῖς τε xai οἰκεῖοι, Gv τῇ προσταβ κεκολλημένοι δυσαποπάστως ἔχομεν, αὐτῆς τῆς Yu κῆς καὶ τοῦ σώματος ἕνεχεν τῆς αὐτῶν ὑπερορᾶί- τες ἀγάπης ^ οὐδεμιᾶς δὲ τις ἐξ αὐτῶν ἀπώντο ὠφελείας τῇ ὥρᾳ τοῦ θανάτου. ἀλλ᾽ fj µόνον pi]? τοῦ µνήµατος συνοδεύουσιν αὐτῷ παρεπόµενοι, e εὐθὺς ἐπαναστραφέντες, τῶν iÓlov ἔχονται utpipve καὶ περιστάσεων, οὐκ ἔλαττον λήθῃ τὴν μνήμη τὸ σῶμα τοῦ ποτε προσφιλοῦς καλύψαντες τέφφ. Ὁ δ) ab τρίτος φίλος ὁ παρεωραμᾶῖνος xal φορτικὸς ὁ μὴ προσιτὸς, ἀλλὰ φευχτὸς καὶ olov dmotpónzo ὁ τῶν ἀρίστων ἔργων χορὸς κχαθέστηχεν, olov eiecit ἐλπὶς, ἀγάπη, ἐλεημοσύνη , φιλανθρωπία , καὶ ὁ lec πὸς τῶν ἀρετῶν ὅμιλος, ὁ δυνάµενος προπορεύισι (68) A, ἀνοήτων. Pag. 22, &, fuit prius ἀνόητος in A ; sed, inserto altero ny, est nunc ἄνόητος. llla ad- jectiva confusa fuisse ostendi t. f. p. 451. Vide Lobeck. ad hec Aj. 757 : Τὰ γὰρ περισσὰ κἀχόνητα σώµατ Πίπτειν βαρείαις πρὸς θεῶν δυσπραξίαις "φασχ, ὁ µάντις, ὅστις ἀνθρώπου φύσιν Βλαστὼν, ἔπειτα μὴ κατ 77 θρωπον φρονεῖ. Ibi ferme pretulerim ἀνόητα, propter ultima, μὴ κατ᾽ ἄνθρωπον φρονεῖ. Atque statim Ajpx ἄνους κάφρόνως ἀμειψάμενος εὑρίσχεται. Νεο satis commode νόητος Ajax diceretur, qui de Grecis làm egregie fuerat meritus. Conf. et v. 1239, ubi οἱ εὀρύνωτοι φῶτες et. οἱ φρονοῦντες opponuntur. (66) Glossa in Α : Ὀρχγισθεὶς, µνησικακήσας. 981 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 982 ἡμῶν ἐξερχομένων τοῦ σώματος, ὑπὲρ ἡμῶν τε δυσ- Α cisci, ac nostra causa Deum precibus inflectere, ωπῆσαι τὸν Κύριον, καὶ τῶν ἐχθρῶν ἡμᾶς λυτρού- µενος καὶ δεινῶν φορολόγων, τῶν λογοθέσιον ἡμῖν πικρὸν iv τῷ ἀξρι κινούντων, xal χειρώσασθαι πι- κρῶς ζητούντων. Οὗτός ἐστιν ὁ εὐγνώμων φίλος xai ἀγαθὸς, 6 334 καὶ τὴν μικρὰν ἡμῶν εὐπραγίαν ἐπὶ µνήµης φέρων xai σὺν τόχῳ ἡμῖν πᾶσαν ἀποδιδούς. ΚΕΦ. ΙΔ’. Αὖθις οὖν ὁ Ἰωάσαφ, EO σοι Ὑένοιτο παρὰ Κυρίου τοῦ 0:09, ὦ σοφώτατε τῶν ἀνθρώπων | εὔφρανας γὰρ µου τὴν ψυχὴν τοῖς καταλλήλοις σου xai ἀρίστοις ῥήμασι, Τοιγαροῦν ἀνατύπωσόν pot xai ὅτι εἶχόνα τῆς µαταιότητος τοῦ κόσμου, καὶ πῶς ἄν τις ἐν εἰρήνῃ xai ἀσφαλείᾳ τοῦτον διέλθοι. ᾽Αναλαθὼν δὲ τὸν λόγον ὁ Βαρλαὰμ ἔφη "Ακουσον καὶ τούτου δὴ τοῦ προθλήµατος ὁμοίωσιν. Πόλιν τινὰ µεµάθηχα μεγάλην, Zc οἱ πολῖται τοιαύτην ἐσχήκε- σαν ἔκπαλαι συνήθειαν, τὸ ἐπιλαμβάνεσθαι ξένου τινὸς καὶ ἀγνώστου ἀνδρὸς, μηδὲν τῶν νόμων τῆς πόλεως xai παραδόσεων» ὅλως ἐπισταμένου, καὶ τοῦ- τον βασιλέα χαθιστᾷν ἑαυτοῖς, πάσης ἀπολαύοντα ἐξουσίας καὶ τῶν αὐτοῦ θελημάτων ἀκωλύτως ἐχό- µενον, ἄχρι συμπληρώσεως ἑνιαυσιαίου χρόνου. Εἶτ, ἐξαίφνης iv πάσῃ αὐτοῦ τυγχάνοντος ἁἀμεριμνίᾳ, τρυφῶντός τε καὶ σπαταλῶντος ἀδεῶς, καὶ συνδιαιω- νίζειν αὐτῷ τὴν βασιλείαν εἰσαεὶ δοκοῦντος, ἔπεγει- pópsvot xat' αὐτοῦ, xal τὴν βασιλικὴν ἀφελόμενοι στολὴν, γυμνόν τε dvà πᾶσαν θριαμθεύσαντες τὴν πόλιν, ἑξόριστον ἔπεμπον εἲς μακρὰν ἀπῳχισμένην καὶ μεγάλην τινὰ νῆσον, ἐν Y, μήτε διατροφῆς εὖ- πορῶν μήτε ἑνδυμάτων, ἐν λιμφῷ καὶ γυρνότητι δεινῶς κατετρύχετο, τῆς map. ἐλπίδα δοθείσης αὐτῷ τρυφΏς xal θυµῄηδίας εἲς λύπην αὖθις καὶ παρ᾽ ἑλ- πίδα πᾶσαν καὶ προσδοχίαν µεταµειφθείσης. Κατὰ τὸ παραχολουβῆσαν τοίνυν ἔθος τῶν πολιτῶν ἐχείνων, προεχειρίσθη τις ἀνὴρ εἷς τὴν βασιλείαν 2189 συνέσει πολλῇ τὸν λογισμὸν κατάκοµον (67) Ey wv, ὅς αὐτίκα μὴ συναρπασθεὶς τῇ ἑξαίφνης αὐτῷ προσπεσούσῃ εὐθηνίᾳ, μηδὲ τῶν προθεθασιλευκότων καὶ ἀθλίως ἐκθληθέντων τὴν ἀμεριμνίαν ζηλώσας, ἐμμέριμνον εἶχε καὶ ἐναγώνιοι τὴν ψυχὴν πῶς àv τὰ xat' αὐτὸν εὖ διάθοιτο. ΤΠ συχνῇ δὲ µελέτῃ ἀχρι- θωσάμενος, ἔγνω διἀἁ τινος σοφωτάᾶτου συμθοῦλου τὴν συνήθειαν τῶν πολιτῶν, xal τὸν τόπον τῆς ὃι- ηνεχοῦς ἑξορίας' ὅπως τε χρἠὴ ἑαυτὸν ἀσφαλίσασθαι ἁπλανῶς ἐδιδάχθη. Ταῦτ) οὖν ὡς έγνω, xai ὅτι δεῖ αὐτὸν ὅσον οὕπω ἐκείνην χαταλαμθάνειν τὴν νῆσον, τὴν $' ἐπίκτητον ταύτην καὶ ἀλλοτρίαν βασιλείαν ἀλλοτρίοις αὖθις καταλιµπάνειν, ἀνοίξας τοὺς θη- vetque ab hostibus nostris οἱ horrendis exactoribus. qui de referendis rationibus acerbam nobis in aere litem movent, ac crudeliter nos arripere conten- dunt, liberare potest. Hic nimirum est candidus ille ac probus et gratus amicus, qui quamlibet etiam exiguum bonum nostrum opus memoria te- net, ac cum fenore nobis illud rependit. .GaP. XIV. — Rursum igitur Josaphat dixit : Uti- nam tibi a Domino Deo tuo omniafausta et jucunda sint, hominum sapientissime. Siquidem optimis tuis aptisque sermonibus animum meum exhila- rasti. Quocirca vanitatis hujus mundi rursum ima- ginem mihi exprime, et qua ratione hanc vitam in pace ac securitate peragrare queam. Excipiens igitur sermonem Barlaam, ait: Hu- jusce quoque quaestionis similitudinem audi. Ur- bem quamdam magnam exstitisse accepi, in qua cives hoc in more atque instituto positum habe- bant, ut peregrinum quemdam et ignotum virum, ac legum et consuetudinum civitatis omnino ru- dem et ignarum acciperent, eumque sibi ipsis re- gem constituerent, penes quem per unius anni cur- riculum rerum omnium potestas esset, quique li- bere et sine ullo impedimento quidquid vellet, fa- ceret. Post autem, dum 1lle omni prorsus cura va- cuus degeret, atque in luxu et deliciis sine ullo metu versaretur, perpetuumque sibi regnum fore existimaret, repente adversus eum insurgentes, re- giamque ipsi vestem detrahentes, ac nudum per totam urbem tanquam in triumphum agentes, in magnam quamdam ac longe remotam insulam eum relegabant, in qua nec victu nec indumentis sup- petentibus, fame ac nuditate miserrime premeba- tur, voluptate scilicet atque animi hilaritate, quee preter spem ipsi concessa fuerat, in moerorem rur- sus preter spem omnem et expectationem com- Inutata. Contigit ergo ut pro antiquo civium illorum more atque instituto,vir quidam magno ingenii acumine praeditus ad regnum ascisceretur. Qui statim subita ea felicitate, quz ipsi obtigerat, haud quaquam pre- ceps abreptus, nec eorum qui ante se regiam digni- tatem obtinuerant, misereque ejecti fuerant, incu- riam imitatus, animo anxio ac sollicito id agitabat, quonam pacto rebus suis optime consuleret. Dum D ergocrebra meditatione hzc secum versaret, per sa- pientissimum quemdam consiliarium , de civium consuetudine ac perpetui exsilii loco certior factus est, quonam pacto sine ullo errore ipse sibi cavere deberet intellexit. Cum igitur hoc cognovisset,futu- rumque prope diem ut ad illam insulam ablegaretur atque adventitium illud et alienum regnum aliis re- (67) Constantinus Man. Chron. pag, 109 : χάρισι κατάκοµος. Jam. noster. p. 29, 18. 5 συνέσει xavá- Οι} πομον λογισμὸν dixit. Isaac. Porphyrogen. De praterm., narrato Achillis ac priami de P xena nuptiis colloquio, quod Paridis perfidia rupit, ἐντεῦθεν, ait p. 284, δι) ἀληθείας τῆς φονικῇς ταύτης αὐτῶν στνελεύ- σεως, 6 Πρίαμος xai διὰ ταῦτα ὁ γέρων ὁ ἆθλιος ἐντὸς εἰσῆλθε πάλιν τοῦ ἄστεως τῇ Àumm χατάχοµος. Pro δὺ ἀλτθείας est διαληθείσας in cod. 817; unde διαλυθείσης, quod est sententie aptissimum, faciam, idque facile. Nam η et v permutat iotacismus, quod jam fuit a me saepissime monitum et terminatio σης alio loco ejusdem codicis abiit in σας, ubi, pro bene edito πυρσωθείσης p, 302, librarius scripsit male ἀορσωθείσας. ADDENDA. δι linqueret, patefactis thesauris suis, quorum tunc A σαυροὺς αὐτοῦ ὦνπερ τεως ἀνειμένην εἶχε καὶ ou promptum ac liberum usum habebat,aurique atque argenti, ac pretiosorum lapidum ingenti mole fa- mulis quibusdam, quos fidissimos habebat, tradita ad eam insulam ad quam abducendus erat premi- sit. Vertente autem anno cives, commota seditione, nudum eum, quemadmodum superiores reges, in exsilium miserunt. Ac ceteri quidem amentes, et brevis temporis reges,gravissima fame laborabant : ille contra qui opes suas premiserat, in perpetua rerum copia vitam ducens, atque infinita voluptate fruens, perfidorum ac sceleratum civium metu prorsus abjecto, sapientissimi consilii sui nomine beatum se praedicabat. Hic porro per civitatem vanum hunc atque impo- 8torem mundum intellige.Per cives autem principa- tus et potestates deemonum,ac mundi rectores tene- brarum hujus seculi, qui nos per voluptatis molli- tiem inescant,atque in animum nobis inducunt ut derebuscaducisetinterituris,velut deimmortalibus cogitemus, tanquam scilicet earum fructus nobis perpetuus ac sempiternus futurus sit.Cum igitur ad hunc modum decepti atque in fraudem impulsi su- " mus,necdecerlisillisacsempiternis ullumunquam consilium iniimus,nec nobis in futurum evum quid- quam recondidimus,repentinus nobis mortis interi- tus ingruit (Prov. ). At tum demum nudos nos, at- queomnibus hujus vite rebus spoliatos improbi illi ac seevi tenebrarum cives accipientes,ut qui tempus B illis omne impenderimus, in terram tenebrosam et. obscuram abducunt,in terram sempiterne caliginis λυτον τὴν χρῆσιν, xai λαθὼν χρημάτων ihe, χρυσοῦ τε καὶ ἀργύρου xai λίθων τιµίων ἁδρότειον ὄγκον, πιστοτάτοις παραδοὺς οἰχέταις, εἷς ἐχείνην προέπεµψεν, elo fjv ἔμελλεν ἀπάγεσθαι, νῆσον. Lo. τελεσθέντος δὲ τοῦ ἐμπροθέσμου ἐνιαυτοῦ, stre σαντες οἱ πολῖται γυμνὸν αὐτὸν, ὡς καὶ τοὺς τὸ αὐτοῦ, τῇ ἑξορίᾳ παρπεμψαν. Οἱ μὲν ον lomi ἀνόητοι xal πρόσχαιροι βασιλεῖς δεινῶς ελίµωστον ὁ δὲ, τὸν πλοῦτον 8 36 προαποθέµενος ἔχεῖνο, τὖ- θηνίᾳ διηνεχεῖ συζῶν καὶ τρυφὴν ἁδάπανον ἔχων, φόθον τε παντάπασιν ἀποσεισάμενος τῶν ἀτάκιων καὶ πονηρῶν πολιτῶν, τῆς σοφωτάτης ἑαυτὸν ἐμε- κάριζεν εὐθουλίας., Πόλιν οὖν νόει pot τὸν µάταιον τοῦτον καὶ dzr- τεῶνα κόσμον, πολίτας δὲ τὰς ἀρχὰς xal τὰς Uwe σίας τῶν δαιμόνων, τοὺς χοσµοκράτορας τοῦ σκότος τοῦ αἰῶνος τούτου (68), τοὺς δελεάζοντας ἡμᾶς τὴ Atl τῆς ἡδὸνῆς, καὶ ὡς περὶ ἀφθάρτων ὑκοτιβμί- νους διανοεῖσθαι τῶν φθαρτῶν xal ἐπικήρων, « ἅτε συνδιαιωνιζούσης ἡμῖν καὶ ἀθάνατα τῆς τούτη συνυπαρχούσης ἁπολαύσεως. Οὕτως οὖν ἀπετιβὲ- των ἡμῶν καὶ µηδεµίαν περὶ τῶν μονίμων bulwn xal αἰωνίων βουλευσαμένων, µήτε τι ταμιυσεµένω ἑαυτοῖς elc τὸν ἐκεῖθεν βίον, αἰφνίδιος ἡμῖν {φίσε- ται ὄλεθρος ὁ τοῦ θανάτου. Τότε δὴ τότε qoe ἡμᾶς τῶν ἐντεῦθεν οἱ πονηροὶ καὶ πικροὶ διζάμονι πολῖται τοῦ σκότους, ὡς ἐχείνοις τὸν ἅπαντα αροσ’ αναλώσαντας χρόνον, ἀπάγουσιν sig γῆν σκοτευἠῃ καὶ γνοφερὰν, εἰς γῆν σκότους αἰωνίου, οὗ cix im φέγγος, οὐδὲ ὁρᾷν ζωὴν βροτῶν (69). Σύμθονλον & ubi lux non est, nec mortalium vitam intueri licet C ἀγαθὸν, τὸν τἀληθῆ πάντα γνωρίσαντα καὶ τὰ ww- (Job. x). Per probum vero consiliarium, qui prudenti &c perquam sapienti illi regi omnia vere aperuit, ac sublata consilia tradidit, me vilem et humilem homunculum intellige,qui huc idcirco venio, uttibi viam bonam et ab omni errore liberam commons- trem, teque ad sempiterna et nunquam -finienda bona traducam, illucque omnia tua recondere sua- deam contraque te ab impostore hoc mundo abdu- cam, Quem quidem ipse quoque aliquando misere amabam, ejusque voluptates et oblectamenta com- plectebar.Ceterum cumrectis mentisoculisanimade vertissem quemadmodum in hisrebus universa mor- talium vita conteritur, aliis nimirum accedentibus, aliis decedentibus, nec ullo omnino flrma et stabili τήρια διδάξαντα ἐπιτηδεύματα τῷ συνετῷ xai moou- τάτῳ βασιλεῖ, τὴν ἐμὴν ὁπολάμθανε εὐτελῆ ptus λότητα, ὃς τὴν ἀγαθὴν ὁδὸν x«l ἁπλανῆ ὑποδεῖρεί οι Ίχω, τοῖς αἰωγίοις μὲν xal ἀτελευτήτοις ἐνάγων xi- κεῖσε πάντα συμθουλεύων ἀποθέσθαι, ἀπάγων δὲ τὸ πλάνου χόσµου Έ3Ώ τούτου, ὄνπερ κἀγὼ δυστυγίκ ἐφίλουν, καὶ τῶν αὐτοῦ ἀντειχόμην τερπνῶν τε xti ἀπολαυστικῶν. Κατανοήσας δὲ τοῖς ἁπλανίσι tw νοὸς ὀφθαλμοῖς πῶς iv τούτοις πᾶς ὁ τῶν ἀνθρώσνν κατατρίθεται βίος, τῶν μὲν παραγινοµένων, τῶν ὃ ἀπαιρόντων, καὶ μηδενὸς ἔχοντος τὸ στάσιµόν τε x2! βίδαιον, μήτε τῶν πλουτούντων ἓν τῷ πλούτφ, μα τῶν δυνατῶν ἐν τῇ toy OX, µήτε τῶν σοφῶν ἐν t 5” eig, μηδ αὖ τῶν εὐημερούντων iv τῇ conse sede constituto, hoc est, nec divitibus et copiosisin py μήτε τῶν τρυφώντων ἐν τῇ σπατά)ῃ, µήτ τη opibus, nec potentibus in potentia, nec sapienti- bus in sapientia, nec iis quibus prospereres succe- dunt, in prosperitate, nec luxui deditis in luxu et cupediis, nec iis qui secure sibi vivere videntur, in inanisuaetimbecillissima securitatenec in ulla alia re exiis quelaudibus efferuntur. Verum heec res tor- rentium aquarum in profundum mare labentium transituisimilis est; eodem enim modo fluxa suntet ἀσφαλῶς δοκούντων βιοῦν ἐν τῇ ματαίᾳ αὐτῶν XS ἀδρανεστάτῃ ἀσφαλείᾳ, µήτε ἓν ἄλλῳφ tvi. τῶν b. ταῦθα ἐπαινουμένων, ἀλλ᾽ Eotxs. τὸ πρᾶγμε χμ; ῥων παρόδῳ ἀμετρήτῳ θαλάσσης ἐμπιπτόντων DU (ῥευστὰ γὰρ (70) οὕτως εἰσὶ τὰ παρόντα πάντα x πρόσκαιρα) cuvfjxa ὡς tà τοιαῦτα μάταια σύµτενα καὶ ὄνησις αὐτῶν οὐδεμία, ἀλλ᾽, ὥσπερ τὰ potio" πάντα λήθῃ χέχρυπται, εἶτε δόξαν εἶποις, ci με (58) Epist. ad Ephes. σι, 42 : Οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχὰς spk d ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσµοκράτορας τοῦ σκότους τούτου. 59) Job x, 22 0) Gregorius Naz. orat. 46, pag. 234 : Τὰ μὲν γὰρ ἐστι ῥευστὰ xal πρόσκαιρα, 985 VITA BARLAAM. ET JOASAPH, 096 σιλείαν, εἴτε ἀξιωμάτων λαμπρότητας, slve. ὄννα- A fragilia omnia presentia Hinc scilicet heec omnia στείας ὄγκον, εἴτε τυράννων θρασύτητα, εἴτε τι τῶν τοιούτων, οὕτως xal τὰ ἐνεστώτα εἰς τοὺς ἕξης xal μετέπειτα ἈΧβρόνους ἁμαυρωθήσεται. Ὥνπερ κἀγὼ εἷς ὑπάρχων τῇ συνήθει πάντως ἀλλοιώσει ὑποπε- σοῦμαι, xal καθὼς ol πρὸ ἐμοῦ OU αἰῶνος τέρπεσθαι τοῖς παροῦσιν οὐ συνεχωρήθησαν, οὕτως ἔσται καὶ ἐπ᾽ ἐμο[. Κατεῖδον γὰρ olx τοὺς ἀνθρώπους ὁ τύραν- voc αὗτος καὶ ταραχώδης κατεργάζεται κόσμος, μετατιθεὶς αὐτους ἐντεῦθεν χάχεῖθεν, 33 οὓς μὲν Ex πλούτου πρὸς πενίαν, οὓς δὲ ἐκ πενίας elc δάξαν, τούτους μὲν ὑπεζάγων τοῦ βίου, ἄλλους δὲ αὖθις ἄντ- εισάγών, τινὰς μὲν σοφοὺς xal συνετοὺς ἁποδοχι- µάζων, ἀτίμους τε xal εὐτελεῖς τοὺς τιµίους xai περιφανεῖς ἐχγαζόμενος, ἄλλους δὲ ἀσόφους τε xal ἀσυνίτους ἐπὶ θρόνου χαθίζων δόξην (71), τιµίους B τε τοὺς ἀτίμους καὶ ἀφανεῖς πᾶσι δεικνύὼν. vana esse, neque quidquam utilitatis habere intel- lexi.Quin potius quemadmodum priora omnia obli- vione obruta sunt(sive gloriam dixeris,sive regnum, sive dignitatum splendorem,sive potentie amplitu- dinem, sive tyrannorum audaciam, sive quid aliud ejusdem generis), eodem modo presentia quoque tandem vetustas obscurabit.Quorumin numero cum ipse quoquesim ,consuet»immutationi prorsus sub- jicior. Ut enim iis qui ante me exstiterunt, prassen- tium rerum voluptatibus perpetuo frui minime con- cessum est,sic ne mihi quidem concedetur.Animad- verti enim, quemadmodum tyrannus hic ac turbu- lentus mundus homines tractet, eos nimirum huc atque illuc invertens, hos scilicet ex opibus ad ege- statem, illos rursus ex gravissima paupertate ad gloriam, hos e vita ducens,illos rursum eorum loco in vitam inducens; sapientes quosdam et ingeniosos viros improbans ac rejiciens, eosque qui in ho- nore ac splendore erant, contemptos et despicabiles reddens ; alios contra insipientes ac stolidos in glori» throno collocans, eosque qui abjecti et obscuri erant, ita evehens, ut ipsis ab omnibus honor tribuatur. Καὶ ἔστιν ἰδεῖν τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος µηδόλως «ατὰ πρόσωπον τῆς αὐτοῦ ἀπηνοῦς τυραννίδος ἔχον στάσιν’ ἀλλ', ὡς ὅταν περιστερὰ, φεύγουσα ἀετὸν εἴτε Ἱέρακα, τόπους ix τόπων ἀμείθῃ, νῦν uiv τούτῳ τῷ δένδρῳ, αὖθις ἐκείνψ τῷ θαμνῳ, εἶτ εὐθὺς τρώγλαις τῶν πετρῶν xai παντοίαις ἀχάνθαις ἕαυ- τὴν προσαράσσουσα, καὶ οὐδαμοῦ εὐρίαχουσα προσ- φύγιον ἀσφαλὲς, ἐν σάλῳ καὶ ταλαντώσει τΤαλαιπω- ρεῖται διηνεκεῖ, οὕτως εἰσὶν οἱ τοῖς παροῦσι» ἑπτοημένοι, ὑφ᾽ ὁρμῆς μὶν ἁλογίστου ἀθλίσως πονοῦν- τες, µηδόλως δὲ τι ἔχοντες βέθαιον fj ἀσφαλὲς, μήτ᾽ ἐπιστάμενοι εἰς ὁποῖον καταντῶσι τέλος, xal ποῦ εούτους ὁ µάτα:ος ἄγει βίος, ᾧ καθυπέταξαν ἑαυτοὺς λίαν δυστυχκῶς καὶ ἁἆθλίως, πονηρὰ μὶν ἕλομενοι ἀντὶ ἀγαθῶν, µειελθόντες δὲ καχίαν ἀντὶ χρηστότη- τος, fj τίς ὁ τὰς ψυχρὰς τῶν πολλῶν xal μοχθηρῶν αὐτῶν χαµάτων διαδεξάµενος ἐπικαρπίας, εἴτε οἱ- κεῖος, εἴτε ἀλλότριος καὶ πολλάκις οὐδὲ φίλος ὅλως ἢ γνωστὸς, ἀλλ᾽ ἐχθρὸς καὶ χολέμιος. Ταῦτα πάντα καὶ τὰ τούτοις ἐπύμενα διᾶκρίνας £v τῷ τῆς ψυχῆς κριτηρίῳ, ἐμίσησα τὸν σύμπαντά µου βίον τὸν dv τοῖς µαταίοις ἀναλωθέντα, ὃν δι- ήγαγον τοῖς περὶ γῆς πόνοις προστετηκώς. ᾽Αποθαλλο- D μένψ Έ 38 δὶ µοι τῆς quyiic τὴν τούτων προσπάθειαν xai ἀποῤῥίξαντι κατέφανη τὰ τῷ ὄντι ἀγαθὰ, τὸ qo» θεῖσθαι τὸν θεὸν xal ποιεῖν αὐτοῦ τὸ θέλημα. Τοῦτο (39 ἔγνων πάντων τῶν ἀγαθῶν κεφάλαιον ὑπάρχειν' τοῦτο καὶ ἀρχὴ σοφίας λέγεται (72) καὶ σοφία τετι- λειωμένη΄ ζωὴ γὰρ ἐστιν ἄλυπος xal ἀνεπηρέαστος τοῖς ἀντεχομένοις αὐτῆς, καὶ τοῖς ἐπερειδομένοις em αὐτὴν ὡς ἐπὶ Κύριον ἀσφαλής. Ἐπιστήσας οὖν µου τὸν λογισμὸν τῇ ἁπλανεστάτῃ ὁδῷ τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου (73), καὶ γνοὺς ἀχριθῶς μηδὲν ἐν αὐτῇ σχο- E τολῶν σου ἕδραμον. ("i Matth. xm 91 : Καβίσει ἐπὶ ϐ von δόξης adco. n . CX, 10: 'A ίας ς Κυρίου, er. t. « 15, n. 2. Psal. ακτή, 32 Fo b Y ii . Ac cernere est, hominum genus ita cozmparatum esse,utantecrudelem ipsiustyrannidem nihil omni- no firmum ac stabile habeat. Quemadmodum enim columbaaquilamautaccipitrem fugiens,locum sub- inde commutat,ac nunc quidem in hac arbore,nunc autem in illo frutice,ac deinde in rupium cavernis, ac variis spinis pedem affigens, nec tutum usquam perfugium inveniens, iu perpetua jactatione alque srumna versatur : eodem modo se habent,qui res presentes ad stuporem usque mirantur.quippe qui inconsiderato quodam impetu misere laborent, nec quidquam omnino firmum aut stabile habeant, nec ad quem finem perventuri sint, intelligant, nec quo tandem vana vita, cui, perquam infeliciter ac misere mala bonis prasferentes, ac probitatis loco vitium consectantes,sese subjecerunt,eos ducat;nec quisnam frigidos multorum ac miserorum laborum suorum fructus excepturus sit,hoc est,propinquus- ne an alienus, ac persspe ne amicws quidem aut notus, verum inimicus et hostis. Hsc,inquam,omnia,et que hisconsentanea sunt, cum ipse in anime mes foro disceptassem, totius vit? mee,quam in rebus vanis consumpsi,ac terre- nis laboribus addictus transegi, odium me cepit. Cumque eorum amorem ex animo excussissem et ejecissem, ea sese ocmlis meis obtulerunt, quee vere bona sunt, hoc est, Dei metu preditum esse, atque ipsius voluntati obsequi. Nam hoc bonorum omntum caput esse compertum habui.Hoc enim sa- pientis initium esse dicitur,atque adeo perfecta sa- pientia. Etenim mororis expers vita est, aque ab omni offensione libera iis qui eam amplectuntur,et qui ei tanquam Domino innituntur, tuta et ab omni periculo immunis. Cum itaque animum meum ad 987 ADDENDA. 8 erroris omnis expertem mandatorum Domini viam Α λιὸν fj στραγγαλιῶδες (74) ὑπάρχειν, µήτε φαρεγγωι adjecissem,nihilquein ipsis obliquum et anfractuo- sum, ac voraginibus et scopulis et sentibus et tri- bulis plenum esse certo comperissem, verum eam omnino planam et &equabilen: esse; eorum quidem qui hancingrediuntur perclarissimas contemplatio- nesoculosoblectantem, pedibusque pulehritudinem conciliantem.atque eosad preparationem Evangelii pacis calceantem, me ipsum prioris imposture ac stolide fraudis nomine miserum existimavi,ac per rectam illam incedere aggressus sum : quam etiam optimo jure rebus omnibus antetuli, atque collap- sam etdirutam anime mese domum instaurare cepi. Cum ergo ad hunc modum rebus meisconsulerem acmentislubricum corrigere studerem,sapientis cu- καὶ σκοπέλων, ἀκανθῶν τε καὶ τριθόλων (75) πι. πληρωμµένην, ἆλλ᾽ ὅλην λείαν καθεσττχέναι xr: ὁμαλὴν, τἑρπουσαν μὲν τοὺς ὀφθαλμοὺς τῶν αὐτὶν ὀδευόντων ταῖς φανυτάταις θεωρίαις, ὡραῖζυυσαν ἃ τοὺς πόδας, καὶ ὑποδύουσαν τὴν ἑτοιμασίαν τοῦ d) αγγελίου τῆς εἰρήνης (76) τοῦ ἀσφαλῶς τε καὶ συν. τόµως βαδίζειν ἤνπερ (77) πάντων δικαίως αρο- ἐχρινα, καὶ οἰκοδωμεῖν ἠρξάμην τὴν πεσοῦσάν µου τῆς ψυχῆς καὶ φθαρεῖσαν οἰκίαν., Οὕτως µου τὰ κατ ἐμαυτὸν διατιθεµένου xai τὸ σφαλερὸν τοῦ νοὸς ἐπανορθοῦντος, ῥημάτων ἀχήχια jusdammagistri vocemaudivi,hecmihiinclamantis: p σοφοῦ τινος διδασκάλου τοιαῦτά µοι ἐμθοῶντος Egredimini, inquit, omnes, quos salutis cupiditas tenet,atque a mundi vanitate vos removete, transit enim ipsius figura (1 Cor. vit). Jam jamque, et ecce non erit. Irretortis oculis excedite ; nec tamen ina- nesetvacui,verum sempiterna vite viatica ferentes. Etenim longum iter vobis ineundum est, quodque multo hujusce vite viatico opus habeat ; atque ad sempiternum locum, das regiones, in quibus man- stones multe sint (1 Cor. 11), habentem, pervenie- tis. Quarum alteram quidem Deus iis qui ipsius amore flagrant.ejusque mandatis obtemperant,prze- paravit,omnibus bonis florentem et circumfluentem. Ad quam qui divino beneflcio admittuntur (Isa. XXIY),insempiterna incorruptione degunt,ut qui im- mortalitate interitus omnis experte fruantur, unde effugit dolor,tristitia et gemitus. Alteraautem qua te- nebris et calamitate,ac dolore conferta est, diabolo et angelis ejus parata est. [In quam etiam conjicien- tur,qui per flagitiosas actiones eam sibi conciliave- rint,atqueabinteritualienaetsempiterna bonacum presentibus commutarint, totosque sese ignis &terni pabulum effecerint. Haec ego voceaudita,atque ipsius veritateintellecta in hocunum opus incubui,ut ad illud hospitium per- venirem quod omni dolore et mostitia vacat,tanta- que contra securitate ac tantis bonis scatet:quorum cognitio nunc mihi duntaxat ex parte est,ut qui spi- ritualis etatis ratione puer sim, ac velut per spe- cula duntaxat et &enigmata res future vite pers- piciam.Cum autem venerit quod perfectum est, ac facie ad faciem cognoscam, tum demum evacuabi- tur quod ex parte est (1 Cor. xiu). Quo circa gra- Ἐξέλθετε, ἔφη, πάντες οἱ ποβοῦντες σωθῆναι' dm- 1724 χωρίσθητε τῆς µαταιότητος τοῦ κόσμου" παρ- άγει γὰρ τὸ σχῆμα αὐτοῦ (78) μικρὸν ὅσον, xai {0 οὐκ ἔσται. ᾿Εξέλθετε ἀμεταστρεπτὶ, gi προῖκα ἃ καὶ ἀμισθὶ, ἀλλ' ἐφόδια φερόµενοι ζωῆς αἰωνίου' μαχκρὰν γὰρ μέλλετε βαδίζειν ὁδὸν, πολλῶν ἔχουσαν χρείαν τῶν ἐντεῦθεν ἐφοδίων. Καὶ χαταλαμθέντι τὸν αἰώνιον τόπον χώρας ἔχοντα δύο, πολλὰς ἐν lov ταῖς μονὰς ἐχούσας, ὧν τὴν μὲν μίαν ἠτοίμασο ὁ θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν xal τὰς αὐτοῦ φυλαττουσυ ἐντολὰς, παντοίων οὖσαν ἀγαθῶν πεπληρωμένην, ἧσπερ οἱ ἀξιωθέντες ἓν ἀφθαρσίᾳ ζήσονται διηνεκεῖ, τῆς ἀνωλέθρου ἀπολαύοντες ἀθανασίας, ἔνθα ἑπέδρε ὀδύνη, λύπη xai στεναγµός (79) ἡ δὲ δευτέρα, σεύ- τους οὖσα µιστὴ καὶ θλίψεως καὶ ὀδύνης, τῷ διαθόλῳ ἠτοίμασται καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ (80), ἐν 7, βλιθή- σονται xal οἱ δι ἔργων πονηρῶν ἑαυτοῖς ταύτῃ προξενήσαντες, ol τῶν ἀφθάρτων καὶ αἰωνίων ti παρόντα ἀνταλλαξάμενοι xal Όλους ἑαυτοὺς απατά» θρωµα τοῦ αἰωνίου πυρὸς ποιγσάµενοι. Ταύτης ἐγὼ τῆς φωνῆς ἀκούσας καὶ τὸ ἀφινᾶς αὐτῆς ἐπιγνοὺς, ἐκεῖνο καταλαθεῖν τὸ κατάλυµ: ἔργον ἐθέμην, τὸ πάσης μὲν ἀπηλλαγμένον ὀδύνης τε καὶ λύπης, τοσαύτης δὲ ἀσφαλείας καὶ τοιούτω ἀγαθῶν πλῆρες ὑπάρχον, (v dj γνῶσις νυνὶ μὲν & μέρους ἐστὶν ἐν ἐμοὶ, νηπίῳ τε ὄντι τὴν πνευματικῷ ἡλιχίαν, xal ὡς δι ἑσόπτρων καὶ αἰνιγμάτων 5 ἐκεῖθεν 3 26 βλέποντι (81): ὅτε δὲ ζλθηῃ τὸ cB, καὶ ἐπιγνώσομαι πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, τότε τὸ ἐκ µέρους καταργηθήσεται (82). Βὐχαριστῷ τοίνν (74) Prov. vin, 8: Μετὰ δικαιοσύνης πάντα τὰ ῥήματα τοῦ στόματός µου" οὐδὲν ἑαυτοῖς axo) tv, οὐδὲ στραγγαλ!ὧδες. (75) Cf. tom. III, P 181, n. 4. (76) Respectu ad Isa .Lüu, 7:'Oc ὥρα ἐπὶ τῶν ὀρέων, ὡς πόδες εὐαγγελιζομένου ἀκοὴν εἱρήνης | Inde Epist. ad Rom. x, 15: Ὡς ὡραῖοι ol πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθε: tu. Vide Addenda. 18) I Epist. ad Cor. vii, 31: Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ χόσμου τούτου. I Epistola Joan. n, 17: ὁ χό- σµος παράχεται. (79) Isa. xxxv, 10. (80) Matth. xxv, 41 : Τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαθόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. - (81) Gregorius Naz. orat, 46, p. 251: Δόξης θεωρίαν, vov μὲν τὴν ἐν ἐσόπτροις τε καὶ alvirpam, 165 δὲ τὴν τελεωτέραν τε xai καθαρωτέραν. Respexit uterque I Epist. ad Cor. : ef. nota PAN f82) I Epist. ad Cor. xi, 9, 10, 44, 12: Ἐκ µέρους γὰρ γινώσκομεν... ὅταν δὲ ἔλθῃ τὸ εέλειον, tóx 989 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 990 τῷ θεῷ διὰ ᾿[ησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν (83) A tiasago Deo per Jesum Christum Dominum nos* ὁ γὰρ vópoc (84) τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἠλευθέρωσέ µε ἀπὸ τοῦ νόµου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου, xai διήνοιξἑ µου τοὺς ὀφθαλμοὺς ἁπλανῶς χατιδεῖν ὅτι τὸ φρόνημα (85) τῆς σαρχὸς θάνατος, τὸ δὲ φρόνηµα τοῦ πνεύματος ζωὴ καὶ sl- pv». Καὶ καθάπερ οὖν ἐγὼ, τῶν παρόντων ἐπιγνοὺς τὴν µαταιότητα, τέλειον αὐτὰ ἐμίσησα ico (86), οὕτω δὴ xal σὲ γινώσκειν περὶ τούτων συµμθουλεύω, ἵνα ὡς ἀλλοτρίοις διατεθζς αὐτοῖς καὶ θἄττον παρερ- χομένοις, ἀφελόμενος δ᾽ ἐντεῦθεν πάντα, θησαυρίσῃς σεαυτῷ iv τῷ ἀφθάρτῳ αἰῶνι θησαυρὸν ἀσύλητον, πλοῦτον ἀδαπάνητον, ἔνθα σε δεῖ ἀνυπερθέτως ποριυ- θῆναι, ἵνα, ὅταν ἀπέλθῃς, οὐχ. ὑστερούμενος ἔσῃ,ἀλλὰ πλούτῳ βρίθων (87), καθάπερ σοι τὴν τούτων ἀνεθέ- μην ἀνωτέρω χαταλληλοτάτην εἰχόνα, ΚΕΦ. IE. Λέγει δὲ ὁ Ἰωάσαφ τῷ Ὑέροντι Πῶς οὖν δυνήσοµαι 8226 ῥησαυροὺς χρημάτων xal πλού-. του ἐχεῖσε προπέμπειν, ὡς ἂν ασυλον αὐτῶν xal ἀνώλεθρον τὴν ἀπόλαυσιν ἀπελθὼν εὕρως πῶς δὲ δείξω τὸ πρὸς τὰ παρόντα µου µῖσος, xai τῶν alo- νίων ἀνθέξομαι ; µάλα σαφήνισὀν pot. Kal φησιν ὁ Βαρλαᾶμ΄ Ἡ μὲν τοῦ πλούτου τούτου πρὸς τὸν αἰώνιον τόπον προπομπὴ ταῖς χερσὶ Ὑίνεται τῶν πενήτων. Φησὶ γάρ τις τῶν προφητῶν, Δανιὴλ ὁ σοφώτατος, τῷ βασιλεῖ Βαθυλῶνος' Διὰ τοῦιο (88), βασιλεῦ, ἡ βουλή µου ἀρεσάτω σοι xal τὰς ἁμαρτίας σου iv ἐλεημοσύναις λύτρωσαι καὶ τὰς ἀδιχίας σου iv οἶκτιρ- μοῖς πενήτων. Λέγει δὲ καὶ ὁ Σωτήρ’ Ποιήσατε (89) ἑαυτοῖς φίλους ix τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας, lv, ὅταν ἐκλίπητε, δέξωνται ὑμᾶς εἰς τὰς αωνίους σχηνάς. Καὶ πολὺν ἄνω τε xai κάτω λύγον (00) ὁ Δεσπότης τῆς ἐλεημοσύνης xal µεταδόσεως τῶν πενήτων ποιεῖ- ται, κχαθὼς ἐν τῷ Εὐαγγελίψ µανθάνοµεν. Οὕτως μὲν ουν ἀσφαλέστατα λίαν ἐκεῖσε προπέµψεις πάντα ταῖς τῶν δεοµένων {εραίν ὅσα Ὑὰρ εἷς τούτους ποιήσεις, ἑαυτῷ ὁ Δεσπότης οἰχειούμενος (04) πολυ- πλασίως σε ἀνταμείψεται' vixg γὰρ 347 dei. ταῖς τῶν δωρεῶν ἀντιδόσεσι τοὺς ἀγαπῶντας αὐτόν, Τούτῳ μὲν οὖν τῷ τρόπῳ τέως τοὺς θησαυροὺς τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνὸς τούτου (92) συλήσας, ᾧ τεταλαιπώρηκας trum. Etenim lex spiritus vite in Christo Jesu, 8 peccati et mortis lege me liberavit,oculosque meos aperuit, ut carnis affectum mortem esse, spiritus autem affectum vitam et pacem, liquido cernerem (Rom. vin). Quemadmodum igitur ego presentium rerum cognita vanitate, perfecto odio eas habui, eodem modo,ut de ipsis existimes,te moneo,atque erga eas,non secus ac alienas,et quam primum dif- fluxuras afficiaris ; atque hinc ereptis omnibus fa- cultatibus, in immortali &vo, ad quod tibi sine ulla mora proficisci necesse est, thesaurum qui furto compilari nequeat, et opes qua exhauriri nullo modo possint,tibi recondas (Luc. xiu ; Matth. vi),ut cum eo accesseris, haudquaquam penuria labores, p verum opibus circumfluas,quemadmodum tibi ap- tissimam imaginem superius proposui. Cap. XV. — Dixit autem Josaphat ad senem :Qua- nam igitur ratione pecuniarum thesauros illuc pre- mittere queam,ut eorum,cum hinc abcessero, fru- ctum ab omni furto et interitu alienum nanciscar ; quonamque item pacto meum in res presentes odium demonstrare, resque sempiternas consequi possim, aperte mihi velim explices. Ait igitur Bar- laam :Divitiz:: ad sempiternam regionem per paupe- rum manus premittuntur.Ait enim quidam sapien- tissimus propheta, Daniel nomine,ad regem Baby- lonis : Propter hoc, rex, consilium meum tibi pla- ceat,et peccata tua eleemosynis redime, atque in- justitias tuas in miserationibus pauperum(Dantel 1v) Quin etiam Salvator his verbis utitur : Facite vobis amicos de mammona iniquitatis,utcum defeceritis, recipiant vobis in externa tabernacula (Luc. xvi). Multaque de eleemosyna et largitione erga pauperes in Evangelico volumine inculcat (Matth. xxv). Ad hunc scilicet modum quam tutissime fortunas tuas omnes per egentium manus illuc premiseris. Nam quidquid in eo beneficii contuleris, Dominus sibi asciscens,magnocum fenore tibi rependet. Et- enim eos qui ipsius amore praediti sunt, beneflcio- rum remunerationibus semper superat. Ad hunc, inquam,modum hujus seculi,cui diu jam nonsine τὸ ἐκ µέρους χαταργηθήσεται... ὃτε μην νήπιος, ὡς νήπιος ἑλάλουν.... βλάπομεν γὰρ ἄρτι δι’ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον' ἄρτι γινώσχω ἐκ µέρους, τότε δὺ ἐπιγνώσομαι καθὼς καὶ ἐπεγνώσβην. (ο) Epist. ad Rom. ση, 25. 84) Ibid. vii, 2. 85) Ibid. vii, 6. à: Cf. P 86. n. 6. (87) Soph. Aj. 129 : Mz9' ὄγκον ἄρῃς μηδὲν᾽ εἴ τινος πλέον Ἡ Glossator in cod. 2812 A : Βοΐθεις] μεγάλην ἰσχὺν ἔχεις τὸ γὰρ ειρὶ βρίθεις ἤ μακροῦ πλούτου βάρει, NANI μεγάλου, καὶ βαρέος. Idem liber habet βάθει, quod neutiquam pratulerim. Caeterum erat 1]]8 varietas jam ex aliis codicibus nota. Liceat ex eodem libro, non bono, novam eamque bonam,imo optimam.lectionem proferre. Editiones sic exhibent v. 36: πάλαι φύλαξ ἔοην Τῇ σῇ πρόθυμος slc ὁδὸν κυνηγίᾳ. Notus est tragicorum dorismus in xova óc, estque xovayía in Hippolyto 108 : τερπνὸν ἐκ κυναγίας Τράπεζα πλήρης. Unde in Ajacis loco κυνηγίᾳ Elmsleio, ad Bacch. 339, displicebat. Poterunt jam critici Sophocli restituere χυναγίᾳ ex hujus codicis auctoritate. 88) Dan. iv, 24. io Luc. xvi, 9. 2 Luc. xi, 41, xii, 33, xix, 8 ; Matth, xix, 24. (91) Matth. xxv, 40: Ἐφ) ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μὸν τῶν ἑλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε, (92) Cf. p. 19, n. 44: p. 120, n. 68, ADDENDA. - ingenti afflictione servisti, surreptis thesauris, ex A πολὺν ἤδη χρόνον ἑχδουλεύων, καλῶς ix τούτων his preclare viaticum tibiin futurum comparabis, atque alieno eos eripiens,tibi ipsi prius recondes, per fluxa nempe et caduca hac bona,ea quae firma et stabilia sunt emens.Deinde autem,Deo tibiopem ferente,hujus mundi incertitudinem et,inconstan- tiam perspicies : omnibusque rebus valere jussis, ad futurum te transferes,atque ea qua pretereunt ipse preeteriens, iisque rebus qua in spe posite ac firme sunt, te addicens, tenebrasque cum mortis umbra relinquens, odioque tum mundum tum mundi principem insectans, carnemque interitui obnoxiam hostem tibi esse ducens, ad lucem inac- cessibilem accurres (I Tim. vi), cruceque humeris sublata,Christum irretortis oculis sequeris,ut etiam cum ipso glorificeris, vitesque, non jam caduce et B fallacis heres efflciaris. Josaphat itaque ad eum ait: Istud ipsum nempe omnia pro nihilo putare, atque usque adeo aspe- rum vite genus suscipere,quemadmodum superius dixisti,vetusne institutum est,ab apostolorum doc- trina manans, an recens mentis vestre solertia ex- cogitatum ; tanquam scilicet hoc,ut melius acpre- stantius,vobis amplexandum duxeritis? Senex autem ait : Non recens inductam legem tibi affero(absitistud),verum antiquitus nobis traditam. DixitenimDominusad divitem quemdam,qui ex ipso percontabatur quidnam sibi faciendum esset ut vi- tam eternam consequeretur,jactabatque se cuncta que in lege scripta erant servasse. Unum tibi deest, vade,vendeomnia qua habes,etda pauperibus,et ha. bebisthesaurum in colo,et veni,ac,sublatacruce,me sequere. Át ille, his auditis, moestitia affectus est. Erat enim admodum dives. Cum igitur Jesus eum morore affectum vidisset,dixit:Quam difficile ii qui pecunias habent intrabunt in regnum Dei ; facilius enim est camelum per foramen acus transire,quam divitem intrare in regnum Dei (Marc x ; Luc. xvin)» Hoc igitur mandato audito,sancti omnes id studue- runt,ut ab hujusmodi opum difficultate sese abstra- herent,ac per largitionem erga pauperes,dispersis omnibus facultatibus, sempiternisque divitiis sibi ipsis reconditis, crucem sustulerunt, Christumque secuti sunt ; sic nimirum utquidam,velut jam a me dictumest,martyrio perfungerentur,quidam autem religioss vite exercitatione concertarent, atque, τὸ μέλλον ἐφοδιασθήσῃ, καὶ τοῦ ἀλλυτρίου ἀφελόμενος σεαυτῷ πάντα προαποθήσῃ, διὰ τῶν ῥευστῶν τούτων καὶ προσκαΐίρων (99) τὰ ἑστῶτα καὶ µένοντα ἔξωη- σάµενος' ἔπειτα, τοῦ Θεοῦ συνεργοῦντός σοι, χατα- νοήσεις τὸ ἄστατον τοῦ χόσµου xal ἀνώμαλον (94), καὶ, χαίρειν πᾶσιν εἰπὼν, πρὸς τὸ pilos puo µισθήσῃ, παραδραμὼν plv τὰ παρατρέχοντα, τοῖς ἐλπιζομένοις δὲ καὶ Ἱσταμένοις προστεθήσῃ, xal c σκότος μὲν ἀπολιπὼν σὺν τῇ σκιᾷ τοῦ θανάτου (95), µισήσας 0b τὸν χόσμον xal κοσµοκράτορα, xai τὴν φθειρομένην σάρκα ἐχθρὰν ἑαυτῷ λογισάµενος, τῷ φωτὶ προσδραµτ]ις τῷ ἀπροσίτῳ (06), xai, τὸν σταυρὸν ἐπ ὤμων ἄρας, ἀκολουθήσεις αὐτῷ (97) ἀμετα- στρεπτὶ, ἵνα καὶ σὺν αὐτῷ δοξασθῇᾷς xal τῆς οὖκ ἴτι µεταπιπτούσης ζωῆς οὐδὲ ἁπατηλῆς ἀναδειχθῆς κληρονόμος, Ὁ δὲ Ἰωάσαφ, Τὸ πάντων οὖν, φησὶν, ὑπεριδεῖν καὶ ἐπίπονον οὕτως ἀναλαθέσθαι βίον, καθάτιρ εἴρηχας ἀνωτέρω, παράδοσἰς ἐστιν ἀρχαία ix τῆς τῶν ἀποστόλων κατιοῦσα διδαχῆς ; f] ἔναγχος ὑμῖν ἐπίνενόηται τῇ τοῦ νοὺς ὑμῶν ὀπιστήμη, ὡς κρεῖττον ἐχλεξαμένοις τοῦτο ; 1828 Πρὸς 0» ὁ γέρων ἔφη) OO νόµον προσφάτως εἰσενεχθέντα διδάσχω σε, (μὴ γένοιτο 1 ) ἀλλ᾽ ἕκκα- λαι δοθέντα ἡμῖν. Εἶπεν γὰρ ὁ Κύριος πλουσίῳ τυὶ ἑπερωτήσαντι αὐτὸν, Τί ποιήσας (98) ζωὴν αἰώνιο κληρονομήσω ; καὶ χαυχωμένῳ πάντα φυλάξαι τὰ γεγραμμένα ἐν τῷ νόμφ. "Ev. σοι, φησὶν (99), ὑσε- pei ὕπαγε, ὅσα ἔχεις πώλησον xai Boc πτωχοῖς, καὶ etc θησαυρὸν ἐν οὐρανοῖς' καὶ δεῦρο ἀκολούθει pot, ἄρας τὸν σταυρόν. Ὁ δὲ (4) ταῦτα ἀχούσας περῖλυ- πος ἐγένετο) ἦν γὰρ πλούσιος σφόδρα. ᾿Ιδὼν δὲ αὖ- τὸν ὁ ᾿Ιησοῦς περίλυπον γενόµενον, efe: Πῶς 0ooxf- λως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται ti tiy βασιλιίαν τοῦ Θεοῦ | εὐχοπώτερον Ὑάρ low χάμη- ov (2) διὰ τρυμαλιᾶς ῥαφίδος διελθεῖν, fj πλούσιου εἲς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ είἰσελθεῖν, Ταύτης οὖν τῆς ἐντολῆς πάντες ἀκούσαντες ol ἅγιοι ἀποχωρισθῆ” ναι πάντη τῆς τοιαύτης τοῦ πλούτου δυσκολίας ἐφρόν- τισαν' καὶ πάντα σκορπίσαντες, xai διὰ τῆς τῶν πενήτων διαδόσεως πλοῦτον ἑαυτοῖς αἰώνιον προαπο” θέµενοι, ἡρὰν τὸν σταυρὸν καὶ τῷ Χριστῷ ἠχολοῦ- θησαν, ol μὲν ααρτυρικῶς, καθὰ δὴ xal εἶπόν σου τελειωθέντες, οἱ δὲ ἀσκητικῶς ἀγωνισάμενοι, καὶ quantum ad vere hujusce philosophis rationem at- [) μηδὲν ἐκείνων ἀπολιπόντες τῇ ἄγωγῃ τῆς ἁληθυῖς tinet, nihilo illis inferiores essent. Quocirca illud scias velim,Regis nostri ac Dei mandatum hoc esse, (93) Conf. p. 121. n. (94) Conf. p. 109, n. 1. ταύτης φιλοσοφίας, Ἐντολὴν οὖν ταύτην εἶναι γίνωσκε Χριστοῦ τοῦ 3 30 βασιλέως ἡμῶν καὶ θεοῦ, 93) Junxit οἱ Jer. xni, 16 : Ἐκεῖ σχιὰ θανάτου, καὶ τεθήσονται εἷς σχότος, 96) Conf. T 44, n 2. 97) Conf. Marc. viri, 34 ; mox p. 128, 9. 98) Luc. xvin, 18. 99) Mars. x, 21. 1) Luc. xvii, 23. (2) Habent AC, κάµηλον. Billyus vertit un chable. Vel in cod. suo κάµιλον reperiebat, vel faciebat cum iis qui sic pro xágrÀov legendum suadent et rudentem esse κάµιλον monstrant. Qua lectio, etsi prob" Aitate quadam non careat, vulgate tamen neutiquam est preferenda. 905 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 994 ἀπάγουσαν ἡμᾶς τῶν φθαρτῶν, xal τῶν ἀῑδίων µετ- Α per quod homínes sempiternorum honorum par- όχους ἐργαζομένην, Παλαιᾶς οὖν, φησὶνό Ἰωάσαφ, xal οὕτως ἀναγχαίας οὔσης τῆς τοιαύτης Φιλοσοφίας, πῶς οὐ πολλοὶ ζη- λοῦσι σήμερον τουτονὶ τὸν βίον ; *O δὲ γέρων ἔφη Πολλοὶ μὲν ἐζήλωσαν καὶ ζη- λοῦσιν, ol πλεῖστοι δὲ ὀκνοῦσι καὶ ἀναδύρνται, Ολί- γοι γὰρ, καθά φησιν ὃ Εύριος, οἱ τῆς στενῆς ὁδοῦ καὶ τεθλιμμένης ὁδοιπόροι (3), τῆς ἀνειμένης δὲ καὶ πλατείας οἱ πλείους (4). Οἱ γὰρ καθάπαξ ὑπὸ φιλο- χρηµατίας xai τῶν τῆς φιληδονίας κακῶν ἁλόντες, τῇ χενῇ δὲ καὶ µαταίᾳ προστετηκότες δόξῃ, δῦσ- αποσπάστως αὐτῶν ἔχουσιν, ὡς ἅτε δούλους ἑαυτοὺς ἑκουσίως ἀπεμπολήσαντες ἀλλοτρίῳ δεσπότῃ, xai ἀπ᾿ ἑναντίας Ἱστάμενοι τῷ ταῦτα ἐπιτάττοντι θεῷ, καὶ δέσµιοι αὐτῷ κατεχόµενοι. Ψυχἡὴ γὰρ καθάπαξ ἀπογνοῦσα τῆς οἰκείας σωτηρίας, τὰς Ἁνίας αὑτῆς ἐνδοῦσα ταῖς ἀλόγοις ἐπιθυμίαις, πανταχοῦ περιφέ- ῥεται. Διὰ τοῦτο ὁλοφυρόμενος ὁ Ἡροφήτης τὴν περι- κεχυμένην ἄνοιαν ταῖς τοιαύταις φυχαῖς, xal τῆς ἐπικειμένης αὐταῖς ἀχλύος τὴν πσχύτητα θρηνῶν, ἔλεγεν Ylot (9) ἀνθρώπων, ἕως πότε βαρυκάρδιοι; Ἰνατί ἀγαπᾶτε µαταιότήτα καὶ ζητεῖτε ψεῦδος ; "Ot τις xal τῶν ἡμετέρων σοφῶν διδασκάλων, θεολοχι- χώτατος ἀνὴρ (6), συνάδων, καὶ τινα παρ) ἑαυτοῦ προστιθεὶς, ἐχθοᾷ πᾶσιν ὡς ἐξ ἁπόπτευ τινὸς xal 180 ὑψηλοτάτης περιωπῆς (7) Υἱοὶ ἀνθρώπων, ἕως πότε βαρυκάρδιοι; lvatl ἀγαπᾶτε µαταιότητα καὶ ζητεῖτε ψεῦδος; Μέγα τι τὸν ἐνταῦθα βίον xal τὴν τρυφὴν xai τὸ μικρὸν δοξάριον xal τὴν ταπεινὴν δυναστείαν xal τὴν ψευδόμένην εὐημερίαν ὑπολαμ- θάνοντες, à μὴ τῶν ἐχόντων μᾶλλον ἐστὶν fj τῶν ἐλπισάντων, οὐδὲ τούτων μᾶλλον fj τῶν οὐδὲ προσ- δοκησάντων, ὥσπερ χοῦς ὑπὸ λαίλαπος ἄλλοτε εἷς ἄλλους ῥιπιζόμενα xal µεταῤῥιπτούμενα, dj ὥσπερ χαπνὲς διαῤῥέοντα, καὶ ὡς ὄναρ παίζοντα, καὶ ὡς σκιὰ μὴ χρατούμενα, οὔτε ἀπόντα δυσέλπιστα τοῖς οὐ κεκτηµένοις, οὔτε παρόντα πιστὰ τοῖς ἔχουσιν. ticipes redduntur. Cum igitur, inquit Josaphat, tam antiqua et ne- cessaria hujusmodi philosophia sit, quid causa est quamobrem hodierna die pauci sint qui hanc vitam imitentur ? Respondit senex :Multi quidem eam imitati sunt, et etiamnum imitantur. At multo plures cunctantur, ac moras nectunt.Pauci enim sunt, ut ait Dominus, qui per aretam et angustam viam incedant; qui au- tem per facilem et latam, quam plurimi (Matth. vii; Luc. xxii). Nam qui semel pecuniarum cupiditate, et vitiorum qua ex voluntatibus oriuntur, amore correpti,vaneque et inani gloricz addicti sunt,vix ab ipsis divelli possunt, ut qui alieno domino,quique p omnia,contra ac Deus,imperat,atqueipsostanquam catenis quibusdam vinctos tenet,ultra seipsos man- ciparint. Animus quippe, cum semel salutis suce spem abjecerit, habenas suas aversis a ratione cupi- ditatibus permittens,quaquaversum fertur.Ac pro- inde Propheta offusam hujusmodianimisamentiam - deplorans, caliginisque ipsos urgentis crassitiem lugens,his verbis utebatur : Filii hominum, usque- quo gravi corde?ut quid diligitis vanitatem, et quzm- ritis tnendacium?Quemadmodum etiam quidam sa- . pientum magistrorum nostrorum,vir rerum divina- rum peritissimus eamdem cumPropheta cantilenam canens,ac quadam a seipso adjungens, tanquam ex altaquadam et editissima speculaomnibus inlamat : Filii hominum,usquequo gravi corde?ut quid diligi- 4 tis vanitatem,et queritis mendacium(Psal.xriv):ma. U gnum nimirum aliquid hanc vitam ,et delicias,et exi- guamgloriolam,et inendacem prosperitatem esse exi- stimantes .(Naz. ora.desuisser.et adJuliumEaisoten.?) Que quidem non magis eorum sunt qui fruuntur quam qui ea in spe habuerunt;nec rursus horum ma- gis quam eorum qui ne ea quidem unquam exspec- tarunt,et qua non secus ac pulvis a turbine ad alios atque alios subinde perflantur, ac vicissim jactan- tur, aut fumi instar defluunt, ac velut insomnium homines ludificantur, et ut umbra retineri nequeunt, ac denique ita natura comparata sunt, ut nec cum absunt, ea se habituros esse homines desperent ; nec cum adsunt, possidentibus certa et stabilia sint. Οὕτως οὖν τοῦ Σωτῆρος ἐντελλομένου, τῶν προφη- τῶτ τε xal ᾿Αποστόλων χηρυττόντων, xal τῶν ἁγίων πάντων ἔργῳ τε xai λόγῳ εἰς τὴν τῆς ἀρετῆς συν- ωθούντων ἡμᾶς ἀπλανεστάτην ῥὁδὸν, κἂν ὀλίγοι οἱ ταύτην ὁδεύοντες, πλείους δὲ ol τὴν εὐρύχωρον καὶ πρὸς ἀπώλειαν ἄγουσαν προχρίνοντες, οὐκ ἐκ τούτου ἡ πολιτεία τῆς ἐνθέου ταύτης κατασμικρυνθήσεται φιλοσοφίας, ἀλλὰ, χαθάπερ ὁ ἥλιος, elc φαῦσιν πᾶσιν ἀνατέλλων, ἀφθόνως αὑτοῦ τὰς ἀχτῖνας προπέµπει πάντας φωτίξεσθαι προτρεπόµενος, οὕτω καὶ ἡ ἆλη- θὴς φιλοσοφία τοὺς αὐτῆς ἑραστὰς ἡλίου δίκην φω- Cum igitur ad hunc modum Salvator precipiat, prophelto et apostoli praedicent,ac sancti omnes viri tum re ipsa,tum sermone ad virtutis viam ab omni errore maxime immunem nos impellant, etiamsi pauci hancteneant,contra autem multi latam atque in exitium ducentem sibi deligant, non tamen pro- ptereadivine hujus philosophis institutum minoris estimandum est.Utenim sol,cum illuminandi causa exoriens radios suos affluenter emittat, omnesque ad excipiendum lumen cohortetur,si quidam clausis oculis splendorem ipsius intueri nolint,non propter- (3) Matth. vn, 13 : Στενὴ ἡ πύλη, xal τεθλιμµένη dj ὁδὸς d ἀπάγουσα tlc τὴν ζωὴν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν, 4) Matth. vir, 12: Πλατεῖ«α ἡ πύλη, καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἷς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί clot ot εἰσερχόμενοι δι’ αὐτῆς. ($) Psal. iv, 2. . Naz. orat. 9, p. 151. 6) Gr ei De locutione vid, Hasius ad Leonem Diac. p. 213. 995 ADDENDA. 96 ea reprehensionem meretur, aut a reliquis negligi À ταγωγεῖ xal περιθάλπει καὶ λαμπροὺς ἀποδείχνυσι, debet,nec splendoris ipsius gloriam ob illorum sulti- tiam in contemptu versatur;quin potius illi quidem seipsos lumine orbantes ,tanquam ceci, parietes palpant,atque in multas scrobes praecipites ruunt, multisque spinis eorum oculi punguntur;sol contra splendorem suum retinens,eos illustrat qui ipsius ]umen detecta faciecontuentur:ad eumdem quoque modum Christi lumen omnibus quidem illucet, splendoremque suum nobis affatim impertit ; at vero pro sua quisque cupiditate animique alacri- tate ipsum percipit. Nam nec ille justitie sol ullum ex his qui oculorum aciem in ipsum intendere cu- piunt beneflcio eo privat, nec rursum his vim in- fert qui suapte sponte tenebras eligunt ; verum suse quisque libere voluntati et electioni, quandiu in hac vita est, relinquitur. Εἰδὲ τινες, µύσαντες τοὺς ὀφθαλμοὺς, χατιδεῖν αὐτοῦ τὸ φέγγος οὐ θελἠσουσιν, οὔτε µεμπτέος παρὰ τοῦτο ὁ ἥλιος, οὗτε τοῖς λοιποῖς παροπτἑος, οὔτε μὲν ἡ δόξα της αὐτοῦ λαμπρότητος διὰ τῆς ἐκείνων ἀτιμα- σθήσεται ἀθελτηρίακς' 3813 4X) ἐκεῖνι μὶν c φωτὸς ἑαυτοὺς ἀποστερήσαντες, ὡς τυφλοὶ ψιλαφή- σουσι τοῖχον, πολλοῖς δὲ ἐμπεσοῦνται βόθροις, xal πολλαῖς ἐχκεντηθήσονται τὰς ὄψεις ἀκάνθαις, ὁ & ἥλιος ἐπὶ τῆς ἰδίας ἱστάμενος λαμπρότητος quiu; τοὺς ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ τὸ φέγγος αὐτοῦ κατοπτριζοµένους (8). Τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον xii τὸ τοῦ Χριστοῦ φῶς qaívet μὲν πᾶσι πλουσίως, µετα- διδὸν ἡμῖν τῆς αὐτοῦ λαμπηδόνος μετέχει δὲ ἔκασθος καθ᾽ ὅσον ἐφέσεως ἔχει xal προθυµίας οὔτε γὰ ἀποστερεῖ τινα τῶν βουλομένων αὐτῷ ἐνατενίζειν ὁ ἦλιος τῆς δικαιονύνης ι9), δῦτε μὴν βιάζεται τοὺς ἑχουσίως τὸ σκότος ἐκλεγομένους, ἀλλὰ τῇ ἴδίᾳ ἔκαστος ἐφεῖται αὐτεξουσίῳ προαιρέσει, ἕως lv τῷ παρόντι βίῳ ἐστί. Cum autem Josaphat quidnam arbitrii libertas at- que electio esset quzreret,respondit senex: Arbitrii libertas estanime ratione utentis voluntas,sine ullo impedimento ad id quod vult, hoc est sive ad virtu- tem,sive ad vitium, incitata,atque a summo illo pa- rente et architecto ita effecta. Rursum, Arbitrii li- bertas est intellectualis anims pro suo arbitratu agitatio.Electio autem est earum rerum que in ar- bitrio nostro site sunt,cum consilio conjuncta ap- petitio.Siquidem rem eam qus inito consilio melior judicata est eligentes appelimus.Consilium est in- vestigatrix appetitio de rebus gerendis, quarum pe- Too δὲ Ἰωάσαφ πυθοµένου τί «à αὐτεξούσιον καὶ τί προαίρεσις, φησὶν ὁ γέρων' Λὐτεξουσιότης (10) μὲν στι φυχῆς Ἀογικῆης θέλησις, ἀχωλύτως χινου- μένη πρὸς ὅπερ ἂν βούλοιτο, εἴτε ἀρετὴν εἴτε καχίαν͵ οὕτως ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ γενομένης. Αὐτεξουσιότης αὖθίς ἐστι νοερᾶς ψυχῆς κχίνησις αὐτοκρατής. Προαί- ρεσις δὲ ἐστιν ὄρεξις βουλενικὴ τῶν io! ἡμῖν, f, βούλευσις ὀρεχτικὴ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν. τοῦ γὰρ προχρι θέντος ix τῆς βουλῆς ἐφ'έμεθα προαιρούµενοι. Βουλὴ δὲ ἐστιν ὄρεξις ζητητικὴ περὶ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν πρακτι- κῶν γινομένη» βουλεύεται γὰρ τις, st. ὥσειλε µιτ. ελθεῖν τὸ πρᾶγμα fj οὔ. Εἶτα κρίνει τὸ κρεῖττον, xal nes nos potestas est.Deliberat enim quispiam expe- {} γίνεται χρίσις. Εἶτα διατίθεται καὶ ἀγαπᾷ τὸ ix τῆς diatne aliquid agere.necne. Deinde,quod ργφβί8δη- tius est, judicat, ac judicium efficitur. Mox autem afficitur, atque id quod ex consilio judicatum est,amat,ac sententia dicitur.Nam si ita judicet ut tamen ergaid quod judicatum est,minimeafflciatur, hoc est, id minime amer, sententia haudquaquam appellatur. Tum post affectionem fit electio. Nam electio nihil aliud est quam e duabus rebus propo- sitis alteram pre altera amplecti et eligere. Atque illud vel ex ipsa etymologia perspicuum est,electio- nem esse consilium cum dijudicatione conjunctum. Προαιρετὸν enim est alterum pre altero electum. Nemo porro quidquam adhibito judicio alteri prie- fert, nisi prius consilium inierit ; necrursum eligit, nisi priusjudicarit.Nam quoniam non ea omnia qua nobis recta et preclara esse videntur in opus perdu- cere studemus, tum denique electio et eligendum efficitur id quod ex consilio propositum est, cum appetitionem comitem asciverit. Ex quo con- cluditur electionem esse appetitionem cum de- liberatione conjunctam earum rerum que in 8) Conf. p. 61, n. 53. 9) Malach. iv, 2. D βουλῆς κριθὲν, xal λέγεται γνώμη’ ἐὰν γὰρ xol καὶ μὴ διατεθῃ 83898 πρὸς τὸ χριθὲὶν, Ἴγουν ἆγπ- πήσῃ αὐτὸ, οὐ λέγεται γνώµη. Elta μετὰ τὴν διέ- θεσιν, Ὑίνεται προαἰρεσις, Ίγουν bri ov: προαίρι- σις γὰρ ἐστι δύο προχειµένων τὸ Ev. αἱρεῖσθαι xai ἐχλέγεσθαι τοῦτο πρὸ τοῦ ἑτέρου. Καὶ τοῦτο φανερόν, ὅτι βουλή ἐστι μετ ἐπικρίσεως ἡ προαίρεσις, xal d αὐτῆς τῆς ἐτυμολογίας προαιρετὸν γὰρ ἐστι τὸ ἔτι- pov πρὸ τοῦ ἑτέρου αἱρετόν (11): οὖδεὶς δὲ mpoxplva τι μὴ βουλευσάµενος, οὐδὲ προαιρεῖται μὴ προχρίνας Ἐπειδὴ γὰρ οὐ πάντα τὰ δόξαντα ἡμῖν εὖ ἔχευ ek ἔργον ἀγαγεῖν προθυμούμεθα, τότε προαίρεσις, καὶ προαιρετὸν ἨὙίνέται τὸ προκριθὲν ἐκ τῆς βουλῆς, ὅταν προσλάθγ τὴν ὄρεξιν Καὶ οὕτω συνἀγεαὶ προαίρεσιν εἶναι ὄρεξιν βουλευτικὴν τῶν ig ἡμῖν' τοῦ γὰρ προχιθέντος ix της βουλῆς ἐφιέμεθα προαι- ῥούπενοι. ΠἩᾶσα γὰρ βουλὴ πράξεως ἕνεκα xai διὰ πρᾶξω' val οὕτω πάσης μὲν προαιρέσεως βωλὴ ἡγεῖται, πάσης δὲ πρᾶξεως προαίἰρεσις. Διὰ τοῦτο οὗ µόνον αἱ πράξει, ἀλλὰ xal τὰ χατὰ διάνοίαν, ἅτινα τὰς πβροαιρέσες παριστῶσι, καὶ στεφάνους 10) Lemma metricum in- À : T?» τοῦ Βαρλαὰμ φιλοσοφίαν ὅρα. (11! neas Gaz. Theophrasto, p. 30: Νοῦς ἀγαθὸς ἁλόγῳ σώματι χρώμενος, αὐτοχράτωρ δὲ vevóurvv, xat' ἐξουσίαν ἄνω xal κάτω αχωρεῖ, ἕτερον αἱρούμενος προτέρου᾿ τουτο γὰρ Πανθρωπου πφσαιρεοις Non προτέρου, sed πρὸ ἑτέρου commode exhibet codex &. 997 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 998 xal κολάσεις προξενοῦσιν. "Apy vàg ἁμαρτίας καὶ A nostra potestate site sint.Etenim id quod ex consi- δικαιοπραγίας mpoalpel; ἐστιν iv τοῖς ἐφ᾽ ἡμῖν καταγομένη΄ Gv γὰρ αἱ ἐνέργειαι ἐφ᾽ ἡμῖν, τούτων xai αἱ πράξεις al κατὰ τὴν ἐνέργειαν ἐφ᾽ ἡμῖν ἐφ' ἡμῖν 0b ab κατὰ τὴν ἀρετὴν ἐνέργειαι, ἐφ᾽ ἡμῖν ἄρα xni αἱ ἀρεταί' κυρίως γὰρ ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστι τὰ ψυχικὰ πάντα xai περὶ uv βουλευόμεθχ. Οὕτως αὐτεξουσίως 333 βουλευομένων τῶν ἀνθρώπων καὶ αὐτεξουσίως προαιρουµένων, καθ ὅσον ἄν τις προαιρῆται, κατὰ τοσοῦτον xal μετέχει τοῦ θείου φωτὸς xal προχό- πτει ἐν τοῖς τῆς Φιλοσοφίας ἐπιτηδεύμασι" διαφο- ραὶ γὰρ προαιρέσεως εἰσί. Καὶ καθάπερ τινὲς πηγαὶ ὑδάτων ἐκ τῶν τῆς γῆς λαγόνων ἀναπεμπόμεναι, αἱ μὲν ἐπιπολαίως τῆς γῆς ἐκθλύζουσιν, αἱ δὲ μικρόν τι βαθύτερον, al δὲ λίαν βαθέως, τούτων δὲ τῶν ὑδά- των τὰ μὲν προσεχώς ἐχθλύζοντα καὶ τῇ γεύσει γλυ- Χέα, τὰ δὲ βαθέως ἐξερχόμενα καὶ ἁλμυρίζοντα fj θεαφίζοντα (12), καὶ τὰ μὲν ἀφθόνως ἐκδιδόμενα, τὰ δὲ χατὰ μικρὸν στάζοντα' οὕτως καὶ ἐπὶ τῶν προχι- ρέσεων νόει, τὰς μὲν ταχείας εἶναι καὶ λίαν θερµο- τάτας, τὰς δὲ νωθρὰς καὶ ψυχρὰς καὶ τὰς μὲν ὅλως ἐπὶ τὰ καλὰ τὴν ῥοπὴν κεκτηµένας, τὰς δὲ πρὸς τὸ ἐναντίον πάσῃ δυνάµει ἀποχλινούσας, Κατὰ γοῦν τὰς αὐτῶν διαθέσεις, καὶ αἱ πρὸς τὰς πράξεις ἀχκολουβοῦσιν oppat. lio prepositum est,eligentes appetimus.Omne quip- pe consilium actionis causa et propter actionem suscipitur. Ita consilium quidem electionem ante- cedit, electio autem omnem actionem. Quocirca non modo acliones, sed ea etiam qua animo agi- tantur (qua quidem electiones exhibent),tum coro- nas, tum penas accersunt. Etenim electio in his rebus qua in arbitrio nostro sit: sunt versans,tum peccati, tum justi operis origo est. Nam quarum re- rum facultates penes nos sunt, harum etiam actio- nes facultatibus consentanes penes nos sunt.Qua- mobrem cum facultates virtuti consentanes inn os- tra potestate sint, in nostra quoque potestate virtu- tes sint necesse est. Proprie enim in arbitrio nostro consistunt ea omnia qua animam attingunt, et de quibus deliberamus. Ad hunc igitur modum libere consultantibus hominibus, ac liberaitem voluntate eligentibus,quatenus quispiam eligit hactenus quo- que divinam lucem percipit, atque in philosophia studiis progressus facit. Varia enim electionum sunt genera. Et quemadmodum quidam aquarum fontes e Lerre visceribus scaturientes, partim e superficie terre oriuntur, partim aliquanto profundius, par- tim profundissime ; atque barum aquarum alie e propinquo emanant gustuque dulces sunt, alie ex imo ac salse aut sulphuree sunt, atque item alis uberrime profluunt, alie paulatim stillant ; eodem modo in electionibus quoque cogita, alias celeres &c perquam fervidas esse, alias segnes et frigidas, ac rursum alias ad virtutem omnino propensas, alias ad vitium omnibus viribus inclinatas. Igitur quales earum affectiones sunt, tales quoque ad agen- dum impetus consequuntur. ΚΕΦ. IQ. Λέγοι δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς τὸν γέροντα. Gap. XVI. — Dixit autem ad. senem Josaphat: Εἱσὶν οὖν καὶ évepol τινες (43) νῦν οἱ κατὰ ταῦτα κηρύττοντες ὥσπερ σύ; 7| µόνος sl σήμερον ὁ ταῦτα διδάσκων, καὶ οὕτως μισητὸν τὸν παρόντα βίον Bi- zÀoóptvoc; Άδ4 Ὁ δὲ ἄποκριθεὶς εἶπεν Ἐν τῇ γαθ᾽ ὑμᾶς δυστυχεστάτῃ χώρα ταύτῃ οὐδένα γινώσκω. Ἡ γὰρ τοῦ σοῦ πατρὸς τυραννὶς µυρίοις τούτους θανάτοις περιέθαλε, καὶ ἔργον ἔθετο μὴ τὸ σύνολον ἀχούεσθαι ἐν ὑμῖν τὸ τῆς θεογνωσίας κήρυγμα. Ἑν πἆσαις δὲ ταῖς λοιπαῖς Ὑλώσσαις ἄδεται ταῦτα xai δοξάζετα:, οἷς μὲν ὀρθοτάτῳ λόγῳ, ἄλλοις δὲ δι- εστραμµένως, tou πολεµίου τῶν ἡμετέρων φυχῶν ἐκκλίνειν αὖτοὺυς τῆς εὐθείας ποιησαµένου καὶ ἀἆλλο- τρἰαις καταµερισαµένου δόξαις, καὶ ᾖῥήσει τινὰς τῶν Γραφῶν ἄλλως καὶ οὐ κατὰ τὸν ἐγχείμενον νοῦν μεθερμηνεύειν διδαξαντος. Μία 06. ἔστιν dj ἀλήθεια, & κηρυχθεῖσα διὰ τῶν ἐνδόξων ἀποστόλων καὶ τῶν θεξφόρων Πατέρων, καὶ iv τῇ καθολικῇ ᾿Εχχλμσίᾳ τῇ ἀπὸ περάτων ἕως περάτων τῆς οἰκουμένης ἡλίου φαιδρότερον διαλάμπουσα, Ίσπερ ἐγὼ κήρυξ καὶ διδάσκαλος ἀπεστάλην σοι, Εἶπε δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν Οὐδὶν οὖν τούτων ὁ ἐμὲς µεμάθηκε πατήρ ; Suntne etiam alii nonnulli, qui eadem que tu pre- dicent, an vero tu hodierno die solus es qui hac doces, ac presentem vitam usque adeo aversandam atque odio insectandam esse mones? llle autem ad hunc modum respondit: In hac vestra infeli- cissima regione neminem novi. Nam patris tui tyrannis innumeris mortis generibus eos mulcta- vit, deditque operam ne prorsus inter vos divinae cognitionis praedicatio audiretur. Apud reliquas autem nationes hec cantantur ac celebrantur, ab aliis quidem rectissima ratione, ab aliis autem perverse, quippe cum animarum nostrarum hostis eos a recta via transversos egerit, atque in alienas opiniones diviserit, eosque loca quadam divine D Scripture aliter quam germanus sensus ferat, in- terpretari docuerit. Ceterum una est veritas, quiz» ab illustribus apostolis et divinis Patribus pradi- cata est, et in catholica, atque ab extremis orbis finibus ad extremos usque fines diffusa Ecclesia sole splendidius lucet. Quam quidem ego ut tibi predicarem ac traderem, ad te missus sum. Dixit autem ad eum Josaphat: Nihilne horum pater meus unquam didicit? (12) C, etc« ἀφανίζοντα, Mox C, σταλάζοντα, Participio στάζοντα mihi loci Sophoclei, Ajacis initio, me- moria *enovatür : "Apt: γὰρ ἀνὴρ εἴσω τυγχάνει, κάρα στάζων ἱδρῶτι. In quo. qui voluere jungi τν [χάνει άζων; ob constantem hujus verbi ac partieipii societatem, jam satis fuerunt verbis ex E ectra στ refatati, Νὸν δ᾽ ἀγροῖσι τυγχάνει, aliisque exemplis parilibus. Quibus et reponendum videtur, multo ma- gis ad rem facere atque esse opportunius si moneatur Ulysses de recente Ajacis in tentorium reditu, addita capitis sudore diffluentis descriptione, quam si id i (13) A, ἄλλοι sl. ^ i tantum significetur Ajacis caput jam sudare. 999 "Respondit senex : Perspicue quidem, atque ui par erat, nihil didicit. Occlusis enim sensibus, bonum de industria repudiat, atque in malum libera animi inductione propendet. At vellem, inquit Josaphat, ille quoque hac do- ctrina imbueretur. Respondit senex : Heec apud hominessuntimpos- sibilia ; apud Deum autem nihil est quod fleri non possit (Matth. xix). Ecquid enim scis futurumne sit ut patri tuo salutem afferas, atque admirando modo patris tui patertandem voceris?Narratum enim mi- hiestregem quemdam erstitisse,qui preclare admo- dum regiam suamjdignitatem administrabat,leniter- queac placide populum qui ipsius ditioni atque im- perio suberat tractabat, in hac autem una re labe- batur,quod divine cognitionislumine careret.atque idolorum cultu constrictus teneretur.Erat autem ei probus quidam consiliarus, ac tum erga Deum pie- tate, tum ceteris virtutibus ornatissimus, qui cum regis errore angeretur, eumque permoleste ferret, atque ipsum hoc nomine coarguere in animo habe- ret, tamen hac de causa sese reprimebat, quod ve- reretar,ne et sibi etsociissuisperniciem accerseret, eamque utilitatem qu& ex ipso ad alios promanabat amputaret,Occasionem autem nihilominus querebat qua commode ipsum ad bonum pertraheret. Dixit igitur nocte quadam ad eum rex : Adesdum, egre- diamur,accivitatem circumeamus,num forte aliquid quod in rem futurum sit perspiciamus. Cum autem illi per urbem obambularent, lucis splendorem per foramen quoddam radiantem cernunt; cui cum oculos adjecissent,subterraneum quoddam etcaver- nosum domicilium conspicantur,in quo presidebat vir quidam extrema inopia laborans, ac vilibus qui- busdam et laceris pannis indutus. Astabat autem ipsius uxor, vinum ipsi temperans. Cumque ipse po- culum manibus accepisset,illa suave quoddam car- men canens,voluptatem ipsi afferebat,saltans nimi- rum, ac maritum laudibus deliniens. Rex igiitur aliquantisper hzc perspiciens,mirabatur quod cum tanta egestate premerentur,ut nec domus nec vestis ipsis suppeteret,tamen usque adeolztam et hilarem vitam ducerent.Atque ad primariumsuum consilia- rium his verbis utitur: O rem miram, o amice ! quod scilicet, nec mihi, nec tibi, vita nostra, quam- is alioqui tanta gloria et deliciis et voluptate undi- ADDENDA. | 1000 À Kai gue 6 vlpov Τρανῶς μὲν xil αροσηνόηνς οὐδὲν µεμάθηκε βύων γὰρ τὰς αἰσθήσεις, τὸ idis ἑκὼν οὐ προσδέχεται, πρὸς «9 xexby αὐτοκροαιρί- τως τὴν ῥοπὴν κεχτηµένος. 'AXM ἤθελον, φησὶν ὁ Ἰωάσαφ, κἀεῖνον tm μυηθῆναι, Ὁ δὲ γέρων Τὰ παρὰ ἀνθρώποις, εἶπεν, ἀδύναιε͵ παρὰ τῷ θεῷ πάντα δυνατά ἐστι (44). Τί γὰρ oix; sl σὺ σώσεις τὸν πατέρα σου, xal τρόπῳ θαυμασίν γεννήτωρ τοῦ σοῦ χρηµατίσεις γεννήτορος (45) ; 185 ᾿Αχήκοα γὰρ βασιλέα τινὰ γεγονέναι πάνυ χελῶς τὴν ἑαυτοῦ οἰχονομοῦντα θασιλείαν. πράως τε αεὶ ἠπίως τῷ ὑπ) αὐτὸν κεχρηµένον λαῷ, ἐν τούτψ ἃ µόνῳ σφαλλόμενο,, τῷ μὴ πλουτεῖν τὸν τῆς Prope σίας φωτισμὸν, ἀλλὰ τῇ πλάνῃ τῶν εἰδώλων vm ἔχεσθαι. Εἴχε δὲ τινα σύμόθουλον ἀγαθὸν καὶ παντοἰως κεχοσμημένον τῇ τε πρὸς τὸν Θεὸν εὐσιθείᾳ χαὶ τῇ λοιπῇ πάσῃ ἑναρίτῳ σοφίᾳ’ ὃς, ἀχθόμενος καὶ ὄυσχι- ῥαίνων ἐπὶ τῇ πλάνῃ τοῦ βασιλέως xal βουλόμενς αὐτὸν περὶ τούτου ἑλέγξαι, ἀνεχαιτίζετο τῆς dou, δεδοικὼς μὴ κακῶν πρόξενος ἑαυτῷ τε xal τοῖς aito ἑταίροις γένοιτο καὶ τὴν γινομένην δι’ αὐτοῦ πολλῶν ὠφέλειαν περιχόψειεν. ᾿Βζήτει δὲ ὅμως χαιρὸν dii- τον τοῦ ἑλχῦσαι αὐτὸν πρὸς τὸ ἀγαθόν, Φησὶν οὖν ἐν pi νυχτὶ πρὸς αὐτὸν ὁ βασιλεύς" Δεῦρο 92, ἐξίλβν- μεν xai ἐμπεριπατήσωμεν τὴν πόλιν, cC πού τι τῶν ὠφελούντων (46) ὀψόμεθα . ἸἩμπεριπατούντων ἃ αὐτῶν τὴν πόλιν, εἴδον φωτὸς αὐγὴν ἀπό τινος τρι- μαλιᾶς λάμπουφαν΄ xal, ταύτῃ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔτι- θαλόντες, βλέπουσιν ὑπόγειόν τι ἀντρῶδες οἴκημα, ἐν ᾧ προὐκαθέζετο ἀνὶρ ἑἐσχάτῃ συζῶν zig χαὶ εὐτελῆ τινα περιχείµενος ῥάκια . Παρίστετο b ἡ γυνὴ αὐτοῦ oivov κιρνῶσα (17). Too δὲ ἀνδρὸς τὴν κύλικα ἐπὶ χεῖρας λαθόντος, λεγυρὸν ἄδουσα μέλος ἐκείνη, τέρφιν αὐτῷ ἑνεπο[ει ὀρχουμένη, καὶ τὸν ἄνδρα ἐγχωμίοις καταθέλγουσα. Οἱ περὶ τὸν βασλέε τοίνυν, ἐπὶ ὥραν ἱκανὴν ταῦτα χατανοοῦντες, µαζον ὅτι, τοιαύτῃ πιεζόµενοι πενίᾳ ὡς µύτε obo εὐπορεῖν μήτ᾽ ἐσθῆτος, οὕτως εὐθύμως τὸν βίον διῆγον' Καὶ 1886 φησιν ὁ βασιλεὺς τῷ πρωτοσυμθούλφ (18) αὐτοῦ) Ὢ τοῦ θαύματος, φίλε, ὅτι ipol τε καὶ οἱ οὐδὲ οὕτως Ó xa0' ἡμᾶς ποτε ἤρεσε βίος, τοσαύη δόξῃ καὶ τρυφῇ περ (19) διαλάµπων, ὡς ἡ ὠτελῆς αὕτη καὶ ταλαίπωρος ζωὴ τούτους δὴ τοὺς ἀνοήτους τέρπει, «2i ἠἡδύνει λεῖος αὐτοῖς καὶ προσηνὴς ὃ τρα- χὺς οὗτος καὶ ἀπευκταῖος βίος καταφαινόµενος : C que collucens, usque adeo unquam placuerit, ut D Εὐκαίρου. δὲ ὁραξάµενος 6 πρωτοσύμθουλος ὥρας, vilis hac et erumnosa vita vecordes istos oblectat et exhilarat,ut que, tametsi alioqui aspera et aver- sanda, facilis ipsis ac blanda videatur.Opportunam autem horam nactus princeps ille consiliarius, in- (44) Marc. x. 27: Παρὰ ἀνθρώποις ἀδύνατον, ἀλλ᾽ θεφ. Cf. similia apud Matth. xix, 26. 16) C, ὀφειλομένων. 17) Α sine οἴνον. ἔφη' ᾽Αλλὰ col γε, βασιλεῦ, πῶς Ἡ τούτων φαίνεται βιοτή ; Πάντων, φησὶν ὁ βασιλεὺς, div πώποτε ἑώραα ἁηδεστάτη καὶ δυστυχεστάτη, βδελυχτή τε καὶ ἐπο- τρόπαιος. Τότε λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ πρωτοσύμθουλος οὗ παρὰ τῷ Οεῷ' πάντα γὰρ δυνατά ἐστι παρὰ τῷ 15) Lemma metricum in Α: Τὴν τοῦ Βαρλαὰμ προφητείαν νῦν ἴδε. 18) Joannes Hier. Vita Joann. Damasc. $a 245 : Ὁ δὲ τῶν Σαρακηνῶν ἀρχηγὸς, τὸν Ἰωάννην εἴσκαλε- i σάµενος, προεχειρίζετο πρωτοσύμδουλον. (19) In etur nomen πρωτοσυμθούλου Arabes dignitati, qu& est Emir-alomarai. Adi Reisk. ad Constant. ondere summe apu orphyreg. Gerim. p. 806 ed. N. est e correctione recentiore καίπερ. Sed περ alibi sic adhibetur : cf. p. 438 et 140. 1001 ΄ VITA BARLAAM ET JOABAPH. 1002 Οὕτω, tovc εὖ ἴσθι, βασιλεῦ, καὶ πολλῷ χαλεπώτε- K quit: Tu vero, o rex, cujusmodi tandem horum v- ρος ὁ xa8' ἡμᾶς λελόγισται βίος τοῖς ἑπόπταις καὶ µύσταις τῆς ἀῑδίου δόξης ἐκείνης καὶ τῶν πάντα νοῦν ὑπερθαινόντων ἀγαθῶν' αἵ τε χρυσῷ χαταστίλ- θουσαι οἰχίαι καὶ τὰ λαμπρὰ ταῦτα ἐνδόματα, xal 4 λοιπὴ τοῦ βίου τούτου «pugil, σκυθάλων τε καὶ ἐμαρῶν εἶσιν ἀηδέστερα τοῖς ὀφθαλμοῖς τῶν εἰδότων τὰ ἀνεκδιήγητα κάλλη τῶν ἐν οὐρανοῖς ἀχειροτεύκτων σκηνωματῶν (20), τῆς θεούφάντου τε στολῆς καὶ τῶν ἀφθάρτων δικδηµάτων , ἃ Ἱτοίμασεν ὁ θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν (21), ὁ πάντων Δημιουργὸς καὶ 1387 Κύριος. "Ov τρόπον γὰρ ἀνοηταίνειν [ἡμῖν οὗτοι ἑλογίσθησαν, πολλῷ πλέον ἡμεῖς, ol τῷ χόσμψ πεφιπλανώµενο. xal αὐταρεσκοῦντες iv τῇ ψευδο» µένη ταύτῃ δόξῃ καὶ ἀνοήτῳ τρυφῇ, θρήνων ἐσμὲν ἄξιοι καὶ δακρύων iv ὀφθαλμοῖς τῶν γευσαµένων τῆς B γλυκύτητος τῶν ἀγαθῶν ἐκείνων. tam esse existimas? Omnium, inquit ille, quas un- quam viderim, insuavissimam et miserrimam, ex- secrationeque dignam et aversandam. Tunc ait ad - eum primarius ille consiliarius : Ad eumdem ita modum, mihi crede, o rex, ac multo etiam acer- bior vita nostra iis esse videtur, qui sempiternam illam gloriam, ac bona illa que omnem mentis ca- ptum superant, contemplantur atque cognoscunt. Atque auro rutilantes des, ac preclara hzc indu- menta, ceetergque vite» delicis, iis qui coelestium tabernaculorum non manu factorum, vestisque di- vinituscontextz,ac diadematum corruptionisomnis expertium, que rerum omnium architectus ac Do- minus diligentibus se preparavit, stercoribus et ceno fetidiores videntur. (I Cor. 1). Quemadmodum enim isti judicio nostro ac sententia desipiunt, ita etiam ac multo magis, nos qui in mundo oberramus, atque in mendaci hac glovia stultisque deliciis nobis placemus, in eorum oculis qui bonorum illorum dulcedinem degustarunt, luctu etlacrymis digni sumus. Ὁ δὲ βασιλεὺς τούτων ἀκούσας, xal ἐννεὸς ὥσπερ γενόμενος, ἔφη Τίνες οὖν ἐκεῖνοί εἶσιν ol κρείττονα τῆς χαθ) ἡμᾶς κεκτηµένοι ζωὴν; Πάντες, φησὶν ὁ πρωτοσύµθηυλος, οἱ τὰ αἰώνια προτιµήσαντες τῶν προσχαίρων. Αὖθις οὖν τοῦ βασιλέως μαθεῖν ζητοῦν- τος tiva. τὰ αἰώνιχ, φησὶν 5 ἀνήρ. Βασιλεία (22) διάδοχος, καὶ ζωὴ μὴ ὑποχειμένη θᾳνάτῳ, καὶ πλοῦτος µηδέποτε ὑφορώμενος πενίαν, χαρά τε καὶ εὐφροσύνη πάσης ἀμίτοχος λύπης καὶ ἀχθηδόνος, καὶ εἱρήνη διηνεκἠὴς ἐλευθέρᾳ πάσης ἔχθρας καὶ φιλονειχίας . Πούτων ol καταξιωθέντες ἀπολαύειν , µακάριοι, xal τοῦτο πολλάκις (23): ἄλυπον γὰρ καὶ ἅμοχθον ζήσουσιν εἷς αἰῶνας ζωὴν , πάντων τῶν {ϱ ἡδέων καὶ τερπνῶν τῆς τοῦ θεοῦ βασιλείας ἁμογητὶ ἀπολαύοντες, xal τῷ Χριστῷ ἀτελευτητα συµθασι- λεύοντες. Καΐ Τίς ἄξιος τούτων ἐπιτυχεῖν; εἰπόν- τος τοῦ βασιλέως, ἐκεῖνος ἀπεχρίνατο' Πάντες ot τῆς ἐχεῖσε ἀπαγούσης ὁδοῦ δραξάµενοι’ ἀκώλυτος γὰρ ἡ εἴσοδος τοῖς θελήσασι µόνον (24). Ὁ δὲ βασι- λεύς" Κα) τίς, φησὶν, ἡ ἐχεῖσε φέρουσα τρίθος ; Πρὸς ὃν ἔφη 6 λαμπρὸς 336 τὴν φυχὴν ἐκεῖνος' Τὸ qi νώσκειν τὸν µόνον ἀληθινὸν θεὸν, καὶ Ἰησοῦν Χρ:- atv (25) τὸν μονογενῆ αὐτοῦ Υὸν xal τὸ ἅγιον καὶ ζωμποιὸν Πνεῦμα. *O τοίνυν βασιλεὺς, τῆς ἁλουργίδος σύνεσιν ἔχων ἁλίαν (36), ἔφη πρὸς αὐτόν Καὶ τί τὸ χκωλῦσάν σε µέχρι τοῦ νῦν μὴ γνωρισαι µοι περὶ τούτων; Ox His autem verbis perculsus rex, inquit : Quinam igitur illi sunt qui prestantiorem nobis vitam agunt ? Omnes inquit ille, qui sempiterna caducis et fragilibus pretulerunt. Cumque rexrursum σα. nam sempiterna illa essent quisivissel; respondit ille: Regnum ab omnisuccessione alienum, ac vita morti minime obnoxia, et opes egestatem non me- tuentes, item οἱ oblectatio ab omni meestitia et do- lore sejuncta,paxque perpetua, et ab omni inimici- tia et contentione libera. His bonis, quibus divini- tus frui contigerit, beatiilli ac sepe beati; vitam enim omni labore et masstitia vacuam in omne ovum ducent, omnibus regni Dei jucunlitatibus οἱ oblectamentis sine ullo labore fruentes, ac cum Christo in perpetuum regnentes. Cumque rex dixisset : Quisnam tandem hec consequi prome- rebitur ? respondit ille. Omnes qui vitam illuc du- centem arripuerint ; aditu enim nemo prohibetur, qui modo voluerit. Tum rex : Et quenam, inquit, est via quailluc itur? Respondit ille preclari animi vir: Cognoscere solum verum Deum, et Jesum Christum unigenitum ipsius filium, et sanctum ac vivificum Spiritum (Joan. xvii). Rex igitur, regia sane prudentia preditus, ad eum inquit: Et quidnam hactenus te prohibuitquominus mihi hiec exponeres?Neque enim heeccunctationeac ἀναθολῆς γὰρ καὶ ὑπερθέσεως ἄξιά µοι δοκεῖ ὑπάρ- ῃ dilatione mihi digna esse videntur, si quidem vera χειν ταῦτα, εἴ γε ἀληθῆ τυγχάνει’ cl δὶ ἀμφίθολά ἐστιν, ἐμπόνως δεῖ ζητῆσαι μέχρις ὅτου τὸ ἀναμφί- λεκτον εὔὕροιμι. Οὐκ ἀμελείᾳ, φησὶν à ἀνὴρ, Ἡ ῥᾳ” Oopíq συνεχόµενος, περὶ τούτων ὠχνησά σοι γνωρί- (20) Conf. p. 17, n. 54. (21) Jacob. 1, 12 : Λήψεταισ 92) Lemma est metricum in codice À : 23) A, καὶ τρὶς τ. καὶ πολλάχις' e correctione. 24) Conf. p. 141 sunt.Quod si dubia sunt, sedulo et accurate investi- gandum est, quoadusque ea citra ullam ambiguitat- tem acdubitationem inveniamus.Non negligentia et socordia factum est, ait ille, ut tibi hec exponere αι στέφανον, àv πο είλατο ὁ Κύριος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. να τὰ αἰώνια ἀγαθὰ ὅρα. : 2 joan. xvir, 3: Atv δὲ ἐστιν ἡ αἰώνιες ζωὴ, ἵνα γινώσχωσι σε τὸν µόνον ἀληθινὸν θεὸν, καὶ 6v ἄπεστει-. λας Ἰησοῦν Χριστόν. 26) C, τοίνυν à βασιλεὺς, βασιλικοτάτην ἔχων σύνεσιν’ quee. fuit interpretum, Georgii Trapezuntii ac Billii, lectio. Ῥλτιοι. Gp. XCVl. 32 4005 ADDENDA. 1001 cunctarer,cum vera sint atque ab omni dubitatione Α σαι, ἀληθῆ περ ὄντα xal πάντη ἀναμφίλεχτα, ἀλλὰ remota ; verum quod excellentem glorietus magni- tudinem vererer, atque illud metuerem, ne tibi gravis ac molestus essem. Quocirca si mihi famulo tuo hoc imperas, ut te de his rebus in posterum submoneam, imperio tuo obsequar. Sane, inquit rex, non interdiu solum, sed etiam qualibet hora mihi harum rerum memoriam renova. Neque enim negligenter ac perfunctorie,verum summo studio ac fervore his rebus animum intendere oportet. Audivi igitur, ait Barlaam, hunc regem deinceps pie ac re- ligiose vitam instituisse,pressentisque vitee curriculo placide ac tranquille confecto, sempiternam beatu- dinem consecutum esse. Quamobrem si quis etiam patrem tuum de his rebustempestive admoneat for- tassis intelliget atque exploratum habebit quantis malis implicitus teneatur, atque ab iis sese aver- tens, quod bonum est amplectatur (1 Pet. 1). Nam in presentia quidem cecus est, et manu tentans, ut qui vero lumine sese orbarit, atque ad impieta- tis tenebras transfugerit. Dixit autem ad eum Josaphat: De patre meo quod Dominus jusserit, fiat. Nam ipsi, velut etiam abs te dictum est, ea omnia possibilia sunt, quae apud homines impossibilia esse videntur. Ego vero per eximios ac singulares tuos sermones, vanita- tis presentium rerum pertesus, ab his quidem omnino animum abducere constitui, ac tecum, quidquid mibi vite superest, traducere, ne per fluxa et fragilia sempiternorum bonorum et omni interitu alienorum fructu excidam. Respondit senex : Si hoc feceris, prudentissimo cuidam juveni, quem copiosis atque illustrissimis parentibus natum esse intellexi, similem te pree- bebis. Cui eum pater nobilis cujusdam atque in primis copiosi viri filiam insigni pulchritudine preditam despondisset, ac de hujusmodi matri- monio cum fllio sermonem conseruisset, quidque in animo haberet exposuiset, hzc ut ille audivit, quasi absonum quiddam ac preposterum, hujus- modi rem excutiens, relicto patre profugit.Cumque iter faceret, apud senem quemdam pauperem, ut a diei e&stu sese recrearet, divertit. Filia porro senis illius que unica illi virgo erat, pro foribussedens, manibusoperabatur, ore autem Deum sine ulla intermissione laudabat, ex intimo pectore gratias ipsi agens. Ipsius autem laudem ju- venis audiens, ait: Quodnam, opuella,tuum institu- tnm est ? Etquam ob causam, cum in tanta vilitate et inopia verseris, tanquam ob ingentia beneficia accepta, horum auctorem laude afficis ? Ipsa autem ad eum respondit: An nescis quod quemadmodum exiguum pharmacum e magnis plerumque mor- bis hominem eripit, eodem modo etiam ob parvas τὸ ὑπερέχον αἰδούμενος τῆς σῆς δόξης, µή ποτε ὀχληρότερός σοι Φφανείην. ET οὖν προστάσσεις τῷ cip οἰκέτῃ ὑπομιμνήσκειν σοι εἷς τὸ ἑξῆς περὶ τούτων τῷ σῷ ἔσομαι καθυπηρετῶν προστάγµατι . Nal, φησὶν ὁ βασιλεύς, μὴ καθ) ἡμέραν µόνον, ἀλλὰ καὶ ἐφ᾽ ἑκάστης ὥρας τὴν τούτων μνήμην διηνεκῶς ἀ)ακαίνιζε * οὐκ ἁμελῶς γὰρ Xp?) τούτοις προσέχειν, ἀλλὰ xai λίαν θερμῶς καὶ σπουδαίως. ᾽Ακηχόαμεν οὖν, φησὶν ὁ Βαρλαὰμ, εὐσεθῶς τὸν βασιλέα τοῦτον ζῆσαι τὸ ἑξῆς, καὶ ἀκυμάντος τὸν παρόντα διανύ- σαντα θίον, τῆς μελλούσης μὴ ἀποτυχεῖν µαχαριό- τητος. El τοίνυν καὶ τῷ cip πατρὶ τοιαυτά τις b ἐπιτηδείῳ προσυπομνήσει καιρῷ, 839 τάχα σον- ήἦσει καὶ γνώσεται ὅσοις συνὶσχέθη xxxoic, xal, τού- των ἐκχκλίνας, ἐχλέξεται τὸ ἀγαθόν. ἐπεὶ τὸ γε vov ἔχον τυφλός ἐστι, µυωπάζων (27), τοῦ ἀληθινοῦ φω- tóc ἑαυτὸν ἀποστερήσας, αὐτομολῶν δὲ πρὸς τὸ τῖς ἀσεθείας σκότος. Εἶπε δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν Τὰ μὲν τοῦ ἐμοῦ πατρὸς ἄγοιτο Κύριος (28) χαθὼς κχελεύει αὐτῷ γὰρ, καθὰ δὴ xai εἶπας (29), πάντα δυνατὰ καθέσττκς τὰ παρὰ ἀνθρώποις ἀλύνατα' ἐγὼ δὲ, διὰ τῶν σῶν ἀνυπερθλήτων ῥημάτων , τῆς τῶν παβόντων χατα- γνοὺς µαταιότητος, ἀποστῆναι μὲν τούτων πάντη διανενόηµαι, καὶ μὲτὰ σοῦ τὸ λοιπὸν τῆς ζωῆς µου διανύσαι, ἵνα μὴ διὰ τῶν προσκαίρων τούτων xal ῥευστῶν τῆς τῶν αἰωνίων xal ἀφθάρτων ἐκπέσω ἀπολαύσεως. Πρὸς ὃν ὁ γέρων ἀπεχρίνατο' El τοῦτο ποιήσεις, ὅμοιος ἔσῃ νεανίσκῳ τ.νὶ φρονιµωτάτῳ, περὶ οὗ &x4- χοα πλουσίων Ὑεγονέναι xai ἑνδόξων γονέων) ᾧτινι ὁ πατὴρ μνηστευσάµενος τὴν θυγατέρα τινὸς τῶν εὐγενείᾳ καὶ πλοῦτῳ διαφερόντων λίαν ὡραιοτάτην, κοινολογησάµενος δὲ πρὸς τὸν παῖθα περὶ τοῦ γάμου, καὶ ὅπως ἦν αὐτῷ μµελετώµενα ἀπαγγείλας, ἀκούσας ἐχεῖνος, καὶ ὡς ἀπηχές τι καὶ ἄτοπον ἀποσεισάμε- voc τὸ πρᾶγμα, φυγὰς quito χαταλιπὼν τὸν πατέρα. Πορευόµενος δὲ ζενίζεται ἐν οἰχίᾳ γηρα:οῦ τινος πέ- γητος, τοῦ καύσωνος τῆς ἡμέρας ἑαυτὸν διαναπαύων, 1.440 Ἡ δὲ θυγάτηρ τοῦ πἰίνητος, μονογενὴς οὖσα καὶ παρθένος, καθεζοµένη πρὸ τῶν θυρῶν, εἰργά- ζετο μὲν ταῖς χεραὶ, τῷ δὲ στόματι ἀσιγύτως τὸν θεὺν εὐλόγει εὐχαριστοῦσα αὐτῷ ix βαθέων φυχης: Τῶν ταύτης δὲ ὕμνων ἀκούσας, ὁ νέος ἔφη Τί σου, γύναι, τὸ ἐπιτήδευμα; χάριν δὲ τίνος, οὕτω περ οὖσα εὐτελὴς καὶ πτωχἠ, ὡς ἐπί τισι µεγάλοις δω- ῥήμασιν εὐχαριστεῖς, τὸν δὀτῆρα ὑμνοῦσα; Ἡ δὲ πρὸς αὐτὸν ἀπεχρίνατο ' Οὐκ οἴσθα ὅτι, καθάπερ φάρµαχον μικρὸν ix µεγαλων νοσημάτων πολλάκις ῥόεται τὸν ἄνθρωπον, οὕτω δὴ καὶ τὸ ἐπὶ τοῖς μικροῖς (27) Ptr. u Epist. 1, 9. Lexicon in codice 248: Μυωπάζω, ὀφθαλμιῶ, OEcumenius ad Petri locum : t Μυωπάζειν αν) Malim ἅγοι ὁ Κ. - (39) Cf. p. 194, cum n. 1&4. τυφλώττειν εἴρηται, ἀπὸ τῶν ὑπὸ τὴν γῆν μνῶν. τυφλῶν εἰς ἅπαν διατελούντων. 1005 VITA BARLAAM RT JOASAPH. 1006 εὐχαριστεῖ, τῷ θεῷ μεγάλων πρόξενον (30) γίνεται ; A res Deo gratias agere,ingentiabona conciliat ? Ego Ἐγὼ τοίνυν, θυγάτηρ οὖσα γέροντος πτωχοῦ, εὖχα- ριστῶ ἐπὶ τοῖς μικροῖς τούτοις xal εὐλογῶ τὸν θὲὸν, εἰδυῖα ὡς ὁ ταῦτα δοὺς xai μείζονα δύναται δοῦνα.. Καὶ ταῦτα μὲν περὶ τῶν ἔξωθεν xal οὐχ ἡμετέρων, ἐξ ὧν οὔτε τοῖς πολλὰ κεκτηµένοις Έ 43 τι προσγί- νεται κέρδος (ἵνα μὴ εἴπω ὃτι xai ζημία πολλᾶκις), οὔτε τοῖς ἐλάττονα λαθοῦσιν ἐπέρχεται βλάδη, τὴν αὐτὴν ἀμφοτέρων ὁδευόντων ῥὁδὸν xal πρὸς τὸ αὐτὸ ἔπε.γοµένων τέλος dv δὲ τοῖς ἀναγχαιοτάτοις καὶ κα:ριωτάτοις πολλῶν ἀπήλαυσα xal µεγίστων τοῦ Δεσπότου µου δωρηµατων, οὐμενοῦν ἑχόντων ἀριθμὸν ἤ εἰχασμῷ ὑποπιπτόντων. Κατ’ εἰχόνα γὰρ θεοῦ γεγένηµαι καὶ τῆς αὐτοῦ Ὑνώσεως ἠξίωμαι, καὶ λόγῳ παρὰ πάντα τὰ ζῶα κχεχόσµηµαι, καὶ ix θα- igitur pauperis senis filia,ob exigua hec gratias ago ac Dominum laudibus afficio,illud nimirum explo- ratum habens,quod qui hoc dedit,majora quoque dare potest. Atque hzc quidem de rebus externis ac minime nostris,ex quibus nec his qui multa possi- dent fructus ullus,imo etiam sepedamnum oritur, nechisqui paucioraacceperunt,incommodum ullum ac detrimentum existit, quippe cum utrique eam- dem viam obeant,atque ad eumdem finem conten- dant.At in iis quce magis necessaria majorisque momenti sunt,multis muaximisque, atque adeo in- numeris beneflciis a Deo affecta sum ; etenim ad Deiimaginem condita,ipsiusque cognitione imbuta, et ratione preter omnia animantia exornata,et ex νάτου πρὸς τὴν ζωὴν ἀναχέχλημαι διὰ σπλάγχνα B morte, per viscera misericordie Dei nostri ad vi- ἑλίους θτοῦ ἡμῶν (31) καὶ τῶν αὐτοῦ μετέχειν μυστηρίων ἐξουσίαν ἔλαθον, καὶ ἡ τοῦ παραδείσου θύρα ἀνέψκται, ἀκώλυτον, εἴπερ θελήσω, παρέχουσά μοι τὴν εἶσοδον. Τῶν τοσούτων οὖν xal τοιούτων δωρηµάτων, Qv ἐπίσης µετέχουσι πλούσιοί τε xal πἰνητὲς, ἀξίως εὐχαριστῆσαι πάντη µοι ἀδύνατον, εἰ δὲ xal τὴν μικρὰν Ά 43 ταύτην ὑμνόλογίαν οὐ προσάξω τῷ δωρησαμένῳ, ποίαν ἕξω ἀπολογίαν ; Ὁ δὲ νεώτερος τὴν πολλὴν αὐτῆς ὑπερθαυμάσας σύνεσιν, τὸν αὐτῆς πβοσκαλεσάµενος πατέρα, Δός pot, φησὶ, τὴν θυγατέρα σου’ ἠγάπησα γὰρ τὴν σύν- εσιν αὐτῆς καὶ εὐσέθειαν, 'O δὲ Ἱέρων ἔφη" Ox ἔξιστί σοι ταύτην λαθεῖν τὴν πένητος θυγατέρα, πλουσίων ὄντι γονέων. Αὖθις δὶ ὁ νέος, Nal, orci, C ταύτην λῆψομαι, εἴπερ οὐκ ἀπαγορεύεις θυγάτηρ ^ γάρ pot μεμνῆστευται εὐγενῶν καὶ πλουσίων, xal, ταύτην ἀποσεισάμενος, φυΥΠ ἐχρησάμην τῆς δὲ σῆς θυγατρὸς διὰ τὴν εἷς Θεὸν εὐσέδειαν val τὴν νουνεχῆ σὐνεσιν ἐρατθεῖὶς, συναφθῆναι αὐτῇῃ προτεθύμημαι, *O0 δὲ γέρων πρὸς αὐτὸν ἔφησεν Οὐ δύναµαί σοι ταύτην δοῦναι τοῦ ἀπαγαγεῖν ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ πατρός σου καὶ τῶν ἐμῶν χωρίσαι ἀγχαλῶν' μονογενὴς γάρ μοί ἐστιν. "AA. ἐγὼ, οησὶν ὁ νεανίσκος, xao! ὑμῖν tam revocata sum,ac percipiendorum ipsius sacra- mentorum potestatem accepi. Denique paradisi porta patefacta est, liberum mihi,si quidem volu- ero,aditum praebens. De tot igitur ac tantis benefi- ciis, quorum pauperes mque ac divites participes sunt, dignas Deo gratias agere prorsus nequeo. Quod si exiguam hanc quoque laudem ei qui me tot muneribus cumulavit minime obtulero,quam tan- dem excusationem habitura sum ? Juvenis autem ingentem hanc prudentiam admi- rans, accito ipsius patre : Da mihi, inquit, filiam tuam(siquidemipsius prudentiam acpietatem amore complector).Senex autem ait : Non licet tibi,qui di- vitibus et copiosis parentibus ortus es,hanc paupe- ris viri filiam accipere.Rursum autem juvenis ait: Certe hanc accipiam,nisi tu prohibeas. Etenim filia quaedam nobilis ac dives mihi desponsa fuerat ; ve- rum ea repudiata atque abjecta, in fugam me dedi. Contra filie tux», ob ipsius erga Deum pietatem ac prudentiam amore correptus, matrimonio cum ea jungi paratus sum. Senex autemad ipsum ait : Eam tibi dare nequeo,ut in paternam domum abducas, atque a meis ulnis abstrahas, unica enim mihi est. At ego,inquitjuvenis, apud vos manebo, vestram- (30) Codd. πρόξενος, Jam monui nec semel de illis solecismis quos currens fundit describentiumcala- mus, ac corrigendis. Sic 112, est in. Α κεφαλὰς... προθεθληκότας, in C προθεθληχυίας, quod sumpsi. Sebastianus edidit in fragmento paraphraseos Lycophronice, τοὺς δυσφράστους τῶν αἰνιγμάτων ὁδούς, quod nuper repetiit vir doctiss. Si codex habet τοὺς, fuit tamen τάς edendum. Supra, p. 32, A exhibet συχνάζων τοῖς προόδοις, C meliorem ferente scripturam ; sed, vel sine C, τοῖς mutassem,ni fuis- sem ipse passus aliquid. Nuper locus Dexippi e Constantini Thematibus u, 9, sic fuit a viris dd. editus: Ἐπίδαμνον ἐς ὕστερον Δυῤῥάχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ εὐδαιμονοῦντα. Miratus in Dexippo solecismum, quem nec in Constantinum cadere facile putaverim, quesivi Constan- tini Meursio-Lamianum textum, et oculis lzti legi, μεγάλην καὶ εὐδαίμονα οὖσαν. In suis ad Constanti- num illum notis Reiskius librariis plus sequo tribuit. Putabat, ad pag. 352, B 10, Constantinum scri- psisse τοῖς προῤῥηθεῖσι ἀναθάθραις, quod est librarii properantis, vel, si forte auctoris ipsius, auctoris ipsius etiam properantis ac fideliorem nacti librarium. editorem quoque fideliorem. Nam tales lapsus sunt non tacite quidem corrigendi, adeo magna est nostra criticorum circa nugulas diligentia,imo su- perstitio, sed corrigendi omnino : atque cum scriptoribus quos edimus agendum nobis est,ut nobiscum ab aliis agi cupimus. Quee ibi plurima cumulavit Reiskius, et que possent addi plurima. eo plerumque modo tractanda videntur. Velim etiam abstinuisset loco Sophocleo OEd. C. 1676, ubi Antigone ait de se ac sorore, ἰδόντε καὶ παθούσα. Eo enim in exemplo mira magis accidit mihigenerum dissimilium junctura quam ipsum masculinum genus. Est enim id solecismi inter atticismos. Sic, in Electra 1001, Chrysothe- mis de se ac sorore λαθόντε ait ; sic, in Anligona 567, t παϊδετώδε dicitur de Antigona et [smene ; παϊδ’ ἱμώ in Euripidis Supplicibus de duabus Adrasti filiabus, v. 151. ubi Markl. ; sic Plato, Phaedr., ἡμῶν ἐν ἑκάστῳ δύο τινὲ ἑστὸν ἰδέα ἄρχοντε καὶ ἁγοντε' ubi Heind. p. 222. Adde Matthim Gr. Gr. $ 436 ; Heyn. ad Hom. t. VII, p. 420 ; Ast. ad Sym. Plat., ubi τὼ θεὰ. Notissimum τῷ χεῖρε est. . (31) Luc. 1, 78. Cf. p. 94, 9. —-—— | 1007 veste abjecta,senis illius vestes petiit, iisque se in- duit.Cumque ille ipsum diu multumque tentasset, variisque modis ipsiusanimum explorasset,ut eum mentis gravitate preditum essecognovit,nec stulto quodam amore obsessum filiam suam in matrimo- nium petere,verum pietatis studio pauperem vitam amplexari,eamque glorie sus ac nobilitatis antefer- re, arrepta ipsius manu in conclave suum eum in- troduxit, et ingentes opes illic reconditas, atque innumerabilem pecuniarum molem, quantamque juvenis ille nunquam viderat, ipsi commonstravit. Aitque ad eum : Fili,hec omnia tibi dono do,pro- pterea quod mearum opum heres esse in animum induxisti.Qua hereditate percepta,ille omnes terre divites et claros homines superavit. Car. XVII. — Dixitautem Josaphat ad Barlaam: Apte sane haec etiam narratio rerum mearum sta- tum exprimit,ac proinde de me quoque hec abs te dicta esse existimo. Verum quodnam tandem est illud experimentum per quod animi mei constan- tiam exploratam habere cupis? Responditsenex : Equidem ipse etiam periculum feci,et intellexi quanta inte mentis prudentiaatque constantia, quamque rectus et integer tibi animus sit ; verum actionis tue finis hec confimabit.Hujus rei gratia flecto genua mea ad Deum nostrum (Ephes. 11), qui in Trinitate celebratur, ad eum, inquam, qui omnia, tam que aspectu sentiuntur quam qus oculorum sensum fugiunt procreavit;qui vere ac sempiterne est, nec gloriosi status sui aut principium unquam habuit,aut finem habiturus est: ad illum,inquam,metuendum atqueomnium rerum prepotentem, bonumque et ad miserationem pro- peusum,ut cordis tui oculos illuminet, detque tibi spiritum sapientie et revelationis ad ipsius agnitio- nem, ut cognoscas que sit spes vocationis tue, et que divitis glorie hereditatis ipsius in sanctis,et qua supereminens illa magnitudo potentis» ipsius in nos qui credidimus, ut jam non sis hospes et ad- vena,sed civis sanctorum et domesticusDei(Ephes.1), supercdificatus super fundamentum apostolorum et prophetarum, ipso summo angulari lapide Jesu Christo, in quo omnis sedificatio constructa crescit in templum sanctum in Domino (Ephes. 11). Josaphat autem ingenti animi compunctione affe. [) ctus,dixit: Heec scilicet omnia ipse quoque scire | ADDENDA. que vite rationem suscipiam : ac postea, luculenta A μενῶ, xai τὴν ὑμῶν ἀναδέξομαι πολιτείαν, Elo xà) 1008 τὴν λαμπρὰν ἄποθέμενος ἐσθῆτα, τὰ τοῦ qipovtw αἰτησάμενος περιεθἀλλετο. Πολλὰ δὲ ἐχεῖνος bz. ῥᾶσας αὐτον καὶ ποικίλως τὸν αὐτοῦ δοχιµάσας Ἰο- γισμὸν, ὡς ἔγνω σταθερᾶς ὑπάρχειν αὐτὸν διαναίας καὶ ὡς οὐκ ἔρωτι ἀφροσύνης κατεχόµενος αἰτεῖται τὴν αὐτοῦ θυγατέρα, ἀλλ᾽ ἔρωτι εὐσεθείας εἶλεο πενιγρῶς ζην, ταύτην προχρινας τῆς αὐτοῦ δόξης xal εὐγενείας, χρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς, εἰσήγαγεν εἷς τὸ ἑαυτοῦ ταμιεῖον, xal ὑπέδειξε πλοῦτον πολὺι ἀποχείμενον αὐτῷ καὶ χρημάτων ἀναρίθμητον ὄγκον ὅσον οὗ τεθέατο πώποτε ὁ νεανίσχος. Kal φησι πρὸς 1 48 αὐτόν Τέχνον, ταῦτα πάντα σοι δίδωμι, b ὧν ἠρετίσω τῆς ἐμῆς θυγατρὸς ἀνλρ γενέσθαι, γε. σθαι δὲ καὶ κληρονόμος τῆς ἐμῆς αὐσίας (33). "νκῳ κληρονομίαν κατασχὼν, ἐκεῖνος πάντας ὑπερῖρι τοὺς ἑνδόξους τῆς γῆς καὶ πλουσίους. KE, IZ. Εἶπε δὲ,ὁ Ἱωάσαφ πρὸς τὸν Βαρλαάμ Προσηκόντως καὶ αὕτη τὰ κατ ἐμὲ παρίστισν d διήγησ.ς' ὁθεν σοι καὶ περὶ ἐμοῦ ταῦτα λελέχθει δοκῶ. ᾽Αλλὰ τίς ἡ πεῖρα δι ἧς γνῶναι ζητεῖς ὁ σταθερὸν τῆς ἐμῆς διανοίας ; Καὶ ὁ γέρων ἔφη Ἐγὼ μὲν xai πεπείραχα i, xal ἔγνωχα ὁποίας ὑπάρχεις ἐχέφρονος xal cxx διανοίας καὶ ψυχῆς τῷ ὄντι εὐθυτάτης. Αλλὰ $ τέλος τῆς «ατὰ σὲ πράξεως βεθχιώσει ταῦτα. Tov του (33) χάριν χάµπτω τὰ Ὑόνατά µου πρὸς τὸν b Τριάδι δοξαζόµενον Θεὸν ἡμῶν, τὸν πάντων ὄημιουρ- γὸν ὁρατῶν τε xal ἀοράτων, τὸν ὄντως ὄντα xol dil ὄντα, μήτε ἀρχὴν ἐσχηκότα πώποτε τῆς bibo ὑπάρξεως αὐτοῦ, μήτ ἔχοντα τέλος, τὸν gobtpin καὶ παντοδύναμον, ἀγαθόν τε καὶ εὔσπλαγχνο, ἵνα φωτίσῃ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας σου, vei by, σοι πνεῦμα σηφἰας καὶ ἀποκαλύψεως ἐν 44 ἱτ' γνώσει αὐτοῦ, εἷς τὸ εἰδέναι σε τίς ἐστιν d, ἐλαὶς τῆς χλήσεως αὐτοῦ, xai τίς ὁ πλοῦτος τῆς UU τῆς κληβονομίας αὐτοῦ ἐν τοῖς ἁγίοις, χαὶ τί s ὑπερθάλλον μέγεθος τῆς δυνάµεως αὐτοῦ vlc ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας (34), ἵνα μηκέτι ξένος boy xii πάροικος, ἀλλὰ συµπολίτης τῶν ἁγίων καὶ οἰκεῖος θεεῦ, ἐπφχοδομημένος ἐπὶ τῷ θεµελίῳ τῶν ἀποστό- λων καὶ προφητῶν, ὄντος ἀκρογωνιαίου αὐτοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐν ᾧ πᾶσα οἰκοδομὰ σοναρμολογουµένη αὖξει εἷς ναὸν ἅγιον ἐν Κυρίῳ (35). 'O δὲ Ἰωάσαφ, σφόδρα κατανυγεὶς τὴν xsplim, ἔφη Ταῦτα δὴ πάντα κἀγὼ ποθῶν γνῶναι, δέοµε (32) Addidi ἀνὴρ Jriseou verba necessaria, que nec fuerunt ab interpretibus reperta. A. ἠρετίσω τῆς ἑμῆς κληρ. οὐσ., addito post ἐμῆς, a manu altera, notatu di γενέσθαι. Qui est. in | us, eumque notabo tantum, quod nunc ipsum legerim Xenophanis versus in Karsteniana pa us οβτίσω spiritus tenuis non esl loge, p. 41, qui melius, puto, procedent, si pro tenui? scribatur asperius X. Locum apponam ut legen videlur Ax : P b εἴτοι Pr εἶχον βόες $& λέοντες, ['H μὲν θ᾽ Ἱπποιάι, βόες δε τε Bouctv ὁμοίας [Kal χε θεῶν καὐτοὶ δέµας εἶχον ὁμοῖον, (33) Epist. ad Ephes. 11, 44. (34) Epist. ad de ἀφαι χείρεσσι xai py& τελεῖν ἄπε ἄνδρες (Ἴποι ας ἔγροφον xal cogat! ἐποίουν [Τοιαῦθ, οἰόνπῳ h. t, 16 seq. : Μνείαν ὑμῶν ποιούµενος ἐπὶ τῶν προσευχῶν µου, ἵνα ὁ θΘεὸς... ὀφη bus πνεῦμα σοφίας καὶ ἀποχαλύψεως ἐν ἐπιγνώσει αὐτοῦ, πεφωτισµένους τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας ὑμῶν, εἰς ni εἰδέναι.... (35) Epist. ad Ephes. rt, {9 : "Apa οὖν οὐχέτι ἐστὲ ξένοι καὶ πὰροικοι, ἀλλὰ συμπολῖται τῶν ἁγίων καὶ οἰκεῖοι τοῦ θεοῦ, ἐποικοδομηθέντες ἐπὶ τῷ θεµ.,. --Α, pot. Ἰ. Χρ. — C, slc vaüy ἄγιου Κυρίου, 1009 VITA BARLAAM ET JOASAPH. ib σου’ γνώρισόν µοι τὀν τε πλοῦτον τῆς δόξης τοῦ À gestiens, abs te peto,ut et divine gloric divitias, et θεοῦ xai τὸ ὑπερθάλλον τῆς ἀὐτοῦ δυνάµεως. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Βκρλαάμ' Tip θεῷ εὔχομαι διδάξει σε ταῦτα, καὶ τῆν Ὑγνῶσιν τῶν τοιούτων ἐνθεῖναί σου τῇ ψυχῇ' imei παρὰ ἀνθρώποις τὴν αὐτοῦ λεχθῆναι δόξαν xal δύναμιν τὸ παράπαν ἁδύ- νατον, κἂν πᾶσαι al τῶν νυνὶ καὶ τῶν πώποτε χενο- μένων ἀνθρώπων γλῶσσαι ἓν γένωνται, θεὺν γὰρ, φησὶν ὁ εὐαγγελιστὴς καὶ θεολόγος (36), οὖὐδεὶς ἑώρακε πώποτε΄ Ó μονογενὴς Υἱὸς, ὁ dv εἷς τὸν κόλπον τοῦ Πατρὸς, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο. Τοῦ δὲ ἀοράτου καὶ ὑπεραπείρου τὴν δόξαν καὶ τὴν µεγαλωσύνην τίς Ἰσχύσει Ά4ὔ γηγενῶν καταλαθἐσθαι, s! μὴ d ἂν αὐτὸς ἀποχαλύψῃ καθ’ ὅσον βούλεται, ὥσπερ τοῖς προφήταις αὐτοῦ xzl ἀποστόλοις ἀπεκάλυψεν ; 'Ἡμεῖς δὶ ἐκ τοῦ κηρύγματος αὐτῶν καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς τῶν πραγμάτων φύσεως, xata. τὸ ἐγχωροῦν ἡμῖν µανθά- νοµεν. Λέχει γὰρ ἡ Γραφή. Οἱ οὐρανοὶ (37) δι- ηγοῦνται δοξαν θιοῦ, ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἄναγ- γέλλει τὸ στερέωμα" Kai: Τὰ ἁόρατα (38) αὐτοῦ ἀπὸ Χτίσεως χύσμου τοῖς ποιήµχσι νοούµενα χαθ- ορᾶται, ἢ τε ἀῑδιος αὐτοῦ δύναμις xal θεότης. Καθάπερ γὰρ τις, olxíav ἰδὼν λαμπρῶς καὶ iv- τέχνως κατεσχευασμένην ἤ σκεῦος εὐφυῶς συνηρ- μοσμένον, τὸν οἰκοδόμον ἢ τέκτονα εὖθὺς ἂν ἐννοή- σας θαυμᾶσειεν, οὕτω (39) κἀγὼ, ἐκ μὴ ὄντων δια- πλασθεὶς xal εἷς τὸ Ov παραχθεὶς, el καὶ τὸν πλά- στην καὶ παροχέα θεάσασθαι οὗ δεδόνηµαι, ἁλλ ἐκ τῆς εὐαρμόστου καὶ θαυµασιωτάτης µου κατασκευης εἲς Ὑνῶσιν ἦλθον τῆς αὐτοῦ σοφίας, οὗ καθ 8 τί C ἐστιν, ἆλλὰ χαθὰ δεδύνηµαι νοεῖν (40), ὅτι οὐκ αὖ - τοµάτως παρήχθην, οὐδὲ ἀφ᾿ ἑαυτοῦ γεγένηµαι, ἆλλ᾽ αὐτὸς ἔπλασέ µε χαθὼς ἠθουλήθη, πάντων μὲν προκατάρχειν τάξας τῶν κτισμάτων, τινῶν δὲ καὶ ἐλαττώσας, καὶ συντριθέντα πάλιν κρείττονι ἆνα- καινίσει ἀναπλάσας, εἶτα καὶ ὑπεξάγων τῶν ἐντεῦθεν τῷ θείῳ αὐτοῦ προστάγµατι xal πρὸς ἑτέραν µετα- τιθεὶς βιοτὴν ἀτελεύτητον xai αἰώνιον, iv οὐδενὶ τούτων δυναµένου µου ἀνθίστασθαι τῇ ἴσχύι τῆς αὖ- τοῦ Ἀπρονοίας, µήτε τι πῥροστιθέναι ἐμαυτῷ μήτε 146 ὀφαιρεῖν, εἴτε καθ) ἡλικίαν (41) εἴτε κατὰ τὸ τῆς μορφῆς εἶδος, µήτε τὰ πεπαλαιωμένα pot dva- χαινίζειν ἐξισχύσαι, μήτε τὰ διεφθαρµένα ἔπανορ- θοῦν. Οὐῦδεὶς γὰρ τῶν ἀνθρώπων τούτων τι ἴσχυσέ ποτε χατεργάσασθαι, οὔτε βασιλεὺς, οὔτε σοφὸς, οὔτε πλούσιος, οὔτε δυνάστης, οὔτε τις ἄλλος ἀνθρώ- πινα µετερχόµενος ἐπιτηδεύμάτα, Οὐδεὶς γὰρ, φησὶ (42), βασιλέων fj τῶν iv. ὑπεροχαῖς ὄντων ἑτέ- ραν ἔσχε γενέσεως ἀρχὴν, µία δὲ πάντων εἴσοδος slc τὸν βίον, ἔξοδός τε ἴση. 30) Joan. 1, 18. 37) Psal. xvii, 1. (38) Epist. ad Rom. r, 20 ipsius potentie excellentiam mihi declares. Dixit autem ad ipsum Barlaam : Deum supplex rogo ut hec te doceat, atque hujusmodi rerum co- gnitionem animo tuo inserat. Quandoquidem apud homines ipsius gloria ac potentia nullo modo com- memorari potest,quamvis etiam omnes omnium ho- minum,tam qui nunc sunt quam qui aliquando fue- runt, lingue in unum coeant. Deum enim, inquit evangelista et theologus(Joan.1). nemo viditunquam. Unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enar- ravit. Ejus porro qui oculorum obtutum fugit,atque immensus est. gloriam et majestatem,quis tandem eorum qui e terra concreti sunt, comprehensam habere queat,nisi ipse arbitratu suo eam patefece- rit, quemadmodum scilicet prophetis suis et apo- stolis patefecit? Non autem tum ex eorum pre- dicatione, tum ex ipsa rerum natura, quantar assequi nobis datur, eam discimus.Ait enim Scri- ptura: Celi enarrant gloriam Dei, et opera ma- nuum ejus annuntiat firmamentum (Psal. xvi1).Ac rursus : Invisibilia ipsius a creatura mundi,per ea qu& facta sunt, intellecta conspiciuntur, sempi- terna quoque ipsius potentia et divinitas (Rom.1). Quemadmodum enim quispiam domum praeclare acrisumma arte constructam,aut vasculum eleganter concinnatum perspiciens, architectum aut fabrum statim ob animum sibi proponit, sic etiam ego ex nihilo effictus, atque in ortum productus, etiamsi fictorem ac productorem meum cernere nequeam, tamen exaptissima maximeque admiranda mei $tru- ctura ad sapientis ipsiuscognitionem veni,non qua- tenus est,sed quatenus intelligere queo:nempe quia non casu ac fortuito productus sum, nec a me ipso exstiti,verum ipse arbitratu suo me effinxit: sic ni- mirum ut me rerum omnium conditarum principem constituerit, quibusdam autem inferiorem fecerit,ac contritum etiam divinosuo imperio me ex hac vita educens,ad alteram vitam flnis expertem ac sempi- ternam transferat. Quibus omnibus in rebus provi- dentie ipsius viribus obluctari nequeo, nec mihi quidquam, vel quantum ad staturam, vel quantum ad forme figuram attinet, adjicere aut subtrahere, nec ea qua in me vetustate confecta sunt,renovare, nec que labefactata et corrupta sunt, in integrum restituereNequeenim mortalium ullus unquam fuit, D qui horum quidquam efficere posset, non rex, non sapiens, non dives, non potens, non denique alius quispiam humana studia consectans. Nullus enim, inquitille,regum,aut eorum qui in sublimitate sunt, aliud habuit nativitatis initium.Unus enim est om- nium introitus ad vitam,et idem exitus (Sap. vit). Lemma in A : "Opa lx τίνων εἷς τὴν τοῦ θεοῦ γνῶσιν xal µεγαλειότητα ἀνάγεται ἄνθρωπος. 40) C, καθὰ δεῖ µε votiv. 81) Matth. vi, 27: Τίς ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα ; Cf, Luc. χι, 25. (43) Sap. Salom. vii, 5, 6. 1011 Quamobrem ex iis que ad me pertinent, ad ma- A gnificentize summi illius architecti cognitionem, ve- Iutporrectamanuducor.Pretereaautem aptissimam rerum omnium conditarum structuram atque con- servationem consideravi, nempe quod suapte qui- dem natura cuncta mutalioni atque conversioni sub- jecta sunt,nimirum ea que mente praedita sunt ra- tione voluntatis, progressusque in bono aut recessus a bono;ea autem quz in sensus cadunt,ratione ortus et interitus,accrelionisque, et imminutionis,et mu- tationis ejus quz in qualitate posita est,ac denique localis motus. Ac per ea tacitis quibusdam vocibus praedicant se a Deocreatore ac mutationis omnis et conversionis experte procreata esse,atque contineri et conservari, semperque gubernari.Quonam enim alioqui modo natura inter se pugnantes ad unius D mundi ornatum omnibus numeris absolvendum in unum coiissent,ac dissolutionisexpertes permansis- sent,nisi vis quedam omnipotens hac et copulasset, ADDENDA. 1013 Ἐκ τούτων οὖν τῶν περὶ ἐμὶ εἷς γνῶσιν τῆς τοῦ Δημιουργοῦ µεγαλουργίας χειραγωγοῦμαι: σὺν τοῦ. τοις δὲ καὶ τὴν εὐάρμοστον κατασκευὴν καὶ συντή- ρτσιν τῆς κτίσεως ἁπάσης ἐννοῶν, ὅτι αὐτὰ ulv zal ἑαυτὰ τ;οπῇ ὑπόκεινται πᾶντα καὶ ἀλλοιώσει, τὰ μὲν νοητὰ κατὰ προαἰρεσιν, τήν τε Ív τῷ xalQ opoxe- T1» xal τὴν ix τοῦ καλοῦ ἀποφοίτησιν, τὰ Gb αἷ- σθητὰ κατὰ Ὑένεσιν xal φθορὰν, αὐξησίν τε χαὶ µείωσιν, καὶ τὴν κατὰ ποιότητα μµεταθολὴν xai το» mU Χίνησιν, xal ἐκ τούτων χηρύττουσι φωνεῖς ἀλαλήτοις ὑπὸ τοῦ ἀκτίστου xai ἀἁτρέπτου xoi dvi)- λοιώτου (49) Ά 44 γεγενῆσθαι θεοῦ, συνἐχεσθαί τι καὶ συντηρεῖσθαι, καὶ dei προνοεῖσθαι. Πῶς γὰρ ἂν (44) αἱ ἑναντίαι φύσεις εἷς ἑνὸς κόσμου συµπλή- ρωσιν ἀλλήλαις συνεληλύθεισαν καὶ ἁδιάλυτοι µεμε- νήχεισαν, ti μὴ τις παντοδύναµος δύναμις ταῦτα αυνεθίθασε al dsl συνετήρει ἁδιάλυτα: πῶς qi ἔμεινεν ἄν τι, εἰ μὴ αὐτὸς ἠθέλησεν; T] τὸ μὴ χλτθο ὑπ αὐτοῦ πῶς ἂν διετηρήθη; φησὶν fj Γραφή (19). et semper a dissolutione aliena conservaret. Quonam enim pacto, nisi voluntas ipsius ita tulisset aliquid mansisset ? aut quonam pacto, ut Scripture verbis utar, quod ab eo minime vocatum est, con- servari potuisset ? Nam cum navis remoto gubernatore consistere nequeat, verum statim pessum eat ; nec ulla, quan- tumlibet exigua, domus stare possit, nisi sit aliquis qui ipsius curam gerat,quonam tandem pacto mun- dus,opus usque adeo ingens,atque ita preclarum et admirandum,sine eximia aliqua etingenti atque ad- miranda gubernatione sapientissimaque providen- tia, tam diuturno temporis spatio constitisset?Ecce enim quantum jam temporis fluxit,ex quo colum est nectamenobscuritatem contraxit,nec terrw vis tan- diu parens elanguit,nec fontes,ex quo ortisunt,sca- turire destiterunt, nec mare tot fluvios excipiens mensuram suam excessit, nec solis ac luna cursus immutationem ullam subierunt,nec dici ac noctis or- dinesinversi sunt.Ex his nimirum omnibus Dei po- tentia et magniflcentia,qua omnem orationisfacul- tatem superat,nobis declaratur,prophetarum atque apostolorum testimonio confirmata. Verum ipsius gloriam nemo unquam pro dignitate cogitare aut col- laudare poterit.Siquidem divinus Apostolus ille,in- quam,qui Christum in seipso loquentem habebat(II Cor.x1i),cum ea omnia,tam queintellectu percipiun- tur,quam quas sensibus subjecta sunt, cum animo Et γὰρ πλοῖον ἀχυθέρνητον οὗ συνίσταται, ὰλλ. εὐκόλως χαταποντίζεται, καὶ οἶχία μικρὰ οὐκ b ctf, χωρὶς τοῦ προνοοῦντος, πῶς Av ὁ κόσμος ἐτὶ τοσούτων χρόνων συνέστη, δημιούργημα οὕτω μὲν μέγα, οὕτω δὲ χαλὸν καὶ θαυμαστὸν, ἄνευ ἐνόόξο τινὸς καὶ μεγάλης καὶ θᾳυμαστῆς διακυθερνήσιως καὶ πανσόφου προνοίας; ᾿Ιδοὺ γὰρ ὁ οὐρανὸς ποσον ἔχει χρόνον, καὶ οὐκ ἡμαυρώθη: τῆς γῆς d oap οὐκ ἠτόνησε, τοσοῦτον τίκτουσα χρόνον" αἱ mpi οὐκ ἐπέλιπον (46) ἀναθλύζειν ἐξ οὗ γεγόνασιν' ἡ θ- λασσα, τοσούτους δεχοµένη ποταμοὺς, οὐχ ὑπερίδη τὸ µέτρον" οἱ δρόμοι τοῦ ἡλίου καὶ τῆς σελήνης οὖχ ἡλλοίωνται" αἱ τάξεις τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυχτὸς οὗ µετετράπησαν. Εκ τούτων πάντων dj ἄφατος τοῦ θεοῦ δύναμις καὶ μεγαλοπρέπεια ἡμῖν ἐμφανίζεται, 148 μαρτυρουμµένη ὑπὸ προφητῶν καὶ ἀποστόλων' ἀλλ᾽ οὐδεὶς xax! ἀξίαν νοῖσαι 3j εὐφτμῆσαι τὴν ὄόξεν αὐτοῦ δυνήσεται. Πάντα γὰρ τὰ τε νοητὰ xai x ὑπὸ τὴν αἴσθησιν ὁ θεῖος Απόστολος, ὁ τὸν Ἄρισὸν ἔχων ἐν ἑαυιῷ λαλοῦντα (47), κατανοήσας εἶπεν (18) Ἐκ µέρους γινώσκομµεν καὶ ἐκ μέρους προφητεύομεν' ταν δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειον, τότε τὸ ἐκ μέρους xatx- γηθήσεται. Διὸ καὶ, ἐκπληττόμενος τὸν Üntpizt- suo considerasset,dixit: Ex parte cognoscimus,et ex D pov πλοῦτον τῆς σοφίας αὐτοῦ καὶ γνώσεως, διαῤῥή: . (43) Prudentius Apoth. 276 : « Non convertibilis nec demutabilis unquam Est Deus. » Epitheta ea sunt sepissime a scriptoribus theologis de Deo usurpata. Vide Weitz. ad Drac. 13. Aristoteles Stobsei Eclog. L C. 42, pag. 648: Μετὰ δὲ τὴν αἰθέριον καὶ θείαν φύσιν, ἤντινα τεταγμένην ἀποφαίνομεν, ἔτι δὲ ἄτρι- πτον καὶ ἀνχκλοίωτο». Editiones Aristotelis exhibent ἀνετεροίωτον, cui epitheto Stobmus, homo Christianus, puto, sibi notius epithetum ἀναλλοίωτον vel prudens substituit, vel prudens. — Junguntur hec epithela et supra p. 66. (44) C, πῶς γὰρ. e Sap. Salom. χι, 23 : Πῶς δὲ ἔμεινεν ἄν τι, el μὴ σὺ ἠθέλησας, fj τὸ μὴ κληθὶν ὑπὸ σοῦ Butnplb: 46) A, ἀπέλιπον. Optio est fere ambigua. Facilior erit in Photii epistola 88: El δὲ σου τῶν δείπνων ἐγεγόνε, κηινωνὸς (Melauthius helluo voracissimus), οἶμαι ἂν αὐτὸν... ἀπεύχεσθαι μηδὲ εἰς τὸ ἀρχαῖον u?- κος τὸν αὐχένα διαµένειν, ἵνα μὴ συχνὸν ἀναλίσχοι χρόνον τῆς σῆς τραπέζης xal τῶν σῶν ἐδεσμάτων, ἀνεχό- µενος. Codex 2720 bene exhibet ἐπεύχεσθαι exhibet et ἀηδισμάτων, pro quo malim ἡδυσμάτων, irona non illepida de homine nimis quam sobrio. Forsan quoque scripserit ἀηδυσμάτων. Liban. epist. 363: Σὺ 2 ga Μακεδονίας ἀπέστελλες. Melius codex 3035 :Ἐπέστελλες, Ist. ad Cor. xim, 3: Δοχιμὴν ζητεῖτε τοῦ dv ἐμοὶ λαλοῦντος Χριστοῦ, m" I Epist. ad Cor. xui, 9, 10. Tr " in 1013 VITA BARLAAM ET JOASAPA. 334 inv ἔρπει (48) Ὢ Ἀάθοος τισ νὰ παὶ mxual xr À pacte 2cochotagrzs : cwER amtewa emerit qw per- * * - - - - - ντα TEX 2-2 EITE E3712. γνώσεως θεο» ! xi! ἀνεξιχνέαστν. zb ζλο- αὖ ας 7 admiratione ac «ἔπροεςες perci aperto 2Yr-Lirmav quam incompcebemsibia suat 1237: s rs etozcess ratses vim eds KRon.sy: ! Ei δὲ ἔκεῖνος, $ aij ^amxl 3.lrexj καὶ dij ve» &xoLgzl Írax-ws 7220. "πα τας ἀπίας φωνᾶς, Tf. τῶν EXTS fg Τένος E»-:424 172m τας ἀθήσσοις τῶν τοσο Ίτων [S433 αχσττ: ων, x3. t- πεῖν τι ππτὰα rur, d ἓνναγφόνα- ἄξαςς τον λεγομένων», ὀσνήσετα:. € xX — x43 | τς σης ας χορηγὸς, 6 τῶν Xy. 2. α-Λαστὸς xi-32]3- E» -ᾱ- - 9 9 - * - - LÀ . - - τῇ yt: αὐτοῦ xi] Las xx. οτί Av bann ος πᾶσα τε θρόνχσις zi 7*7; EY2 IX,» XY. σον- T ἔσεως ἑπιστέωμκ xx) x2 da ὀέδωπς co ὄντων γν ὧσιν ἀαὐενδξ. εἶλλνα:ι (2373700 x21202 zr: ἑνέρχειαν στοιχείων, ἀσχέν τε xx τέλος x3 µετί- τητα χρόνων, τουπῶν ὁ πκλστὰς καὶ αεταθολὰς ars ρῶν, xx? ὅτι xiv21 -ἔττῳ xr 3:102» 31089 ἐ-- ἔτκξε (52). Τὸ 4; µεαλως imper» αὐτῷ militi πάντοτε, καὶ χρατε: Αρα ίχνος αὐτοῦ τὶς Ἀντιστήσε- ται (09) ; "Ox: ὣς Joxz ix πκαστίγτων ὅλος ὁ xo- cuoc ἐνανσίον αὐτοῦ, xil ὡς Javi; δρὀσοο ὀρθρινῖς χατελθοῦσα ἐπὶ γῆς die: OR xia 0c τσάντα δύναται, χαὶ παρορᾷ ἁμαστήματα ἀνθρώπων εἷς us- τάνοιαν (58) οὐδὲν γὰρ βδελύστετα:, οὐδὲ ἄτοστ-ξ- φεται τῶν προστρεχόντων αὐτῷ 05, 6 μόνος ἀγ- θὸς xal φιλόφοχος δεσκότης εὐλογτ.κένον εἴτ τὸ ὄνομα τῆς δόξτς αὐτοῦ (20! τὸ ἅγιον, xal ὑπε;ύμντ» τον xai ὑπερυφούμενην εἲς τοὺς αἲῶνας. ᾽Αμήν. κεφ. TH. Εἶκπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Ἰωάσας, Ei πάν» πολὺν χρόνον ἑσκόττσας, σοφώτατε, κῶς iv ἄριστα τὴν Àómw τῶν προθληθέντων ζητημάτων ἡμῖν σαρηνίσαις, οὐχ ἂν ἄμεινον τοῦτό µοι ποιῖσαι ὰδό- χεις, Tj τοιαῦτά µοι λέγων ὁπκοῖά pot νῦν ἐξεῖπας, δυ μιουργὸν μὲν πἄντων xai σονοχέα τὸν θεὸν διδἀ- ξας, ἀκατάλτπτον δὲ λογισμοῖς ἀνθρωπίνοις viv. δύ- ξαν τῆς µεγαλωσύνης αὐτοῦ λογοις ἀναντιῤῥήτοις ἀποδείξας, xal ὅτι οὐχ ἄλλος (ὅ η τις ἰσχύει ταύτης ἐφιχέσθαι, à))' οἷς ἂν 1506 αὐτὸς, χαθ' ὅσον x:- λεύει, ἀποχαλύψειε. Διό σου τὴν λογιωτάτην ὑπερ- τεθαύµαχα σοφίαν. ᾽Αλλὰ por Φράσον, µαχαριώτατε, πόσων plv χρό- tellIGRestoe-1swWa iur pn ex parte ess Deor τ::- ÀÁ:rccTISDMÓ. ἐς: αν αςὲς SApPRLBÓULG SpSiX Nuus "να τισ ἐν hwugarum φας πο scsemuge Dei? Cz siLs φαί αἆ tertume wsqwe orlum perve- E?ra*.ati28 arcana verba audierat Il Cz. xv hujus Ες ὃς του ςς emisit: ecqmis Ael sitniluma dm tABte- r2ca mysteriorum abvssumm oculos advertere, atque a:qz:d pre dumnitnbe, mom dicam dicere, sed me qui- dem ος tre poterit. nisi ipse sapientise subaainistre- toc azque insipsentium corrector dederit? Etenim ia ipsius manu et nos et sermones nostri sunt, et eganis prudentia ac solertize sciemtia. Atqoe ipsius beneticio veram earum rerum qua sunt cozuitionesa babegaus, mundi que concret'ogem intelligimus, elegaentorum vires, temporum initium et medietatemet ünes,par- tium anni vicissitudines, ac tempestatum mutatie- nes:quoniam omnia in modo et mensura coastiteit, Siquidem multum posse, ipsi semper praesto est; et brachii ipsius robori quis resistet Etenim tanquam momentum staterse,sic est ante eum orbis terrerum, et tanquam gutta roris matutini, que descendit in terram.Sed miseretur omnium, quia omnia potest, et dissimulat peccata hominum propter puniten- tiam.Neminem enim ex iis qui ad ipsum accurrunt, exsecratur, nec aversatur solus ille bonus, atque animorum amans Dominus Sep. σι). Benedictum sit nomen glorise ipsius sanctum, et laudabile, et superexaltatum in secula. Amen , Dex. un). C ο XVIIL— Dixit autem ad eum JosaphatSi diu- turno tempore tecum reputasses,vir sapientissime, quonam pacto propositarum qusestionum solutio- nem mihiperspicuam redderes, meo quidem judicio id melius przestare non potuisses,quam ea mibi,quse nunc exposuisti commemorans:quippe qui omnium quidem rerum effectorem et conservatorem Deum esse docueris,majestatisque ipsius gloriam omnem mentis humanz captum excedere,clarissimis ratio- nibus demonstraris ; neque ulla alia ratione quenm- quam eam consequi posse,nisi cui ipse arbitratu suo eam patefaciat. Quo quidem nomine eloquentissi- mam tuam sapientiam majorem in modum admiror. Sed illud velim mihi dicas, vir beatissime, qua- vtov αὐτὸς ὑπάρχεις, lv olor; δὲ τόποις τὰς διατρι- D nam ipse etate sis, et quibus in locis commoreris, (49) I Epist. ad Rom. χι, 33. 50, II Épist. ad Cor. xit, 2 seqq : Οἶδα ἄνθρωπον lv Χριατῷ... ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτυν ἕως τρίτου οὗ- P qq P e one pao): καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον... ὅτι... fjxouctv ἀῤῥητα ῥήματα. (31) Czecilius de deo, pag. 76 : « Cui in manu sit quem esse dementem velit, Quem sapere. » - (52) Sap. Salom. xi, 20 : Ηάντα In Τὸν παντα πλοῦτον τῆς γῆς dud y avóv (83) Sap. Salomon. xi, 24 : Τὸν γὰρ µεγ τρῳ xai ἀριθμῷ xai αιαθμῷ διέταξας. Macarius, homil. δὲ, p. 433: τινι µετρῆσαι ἢ ἐπίστασθχι. Forsan ἐπισταθμᾶσθαι. ἁλως ἰσχύειν πἀρεστί σοι πάντοτε, καὶ κράτει βραχἰονός σου τίς ἀντιστήσεται ; — AC, ὑποστήσεται. In A, ἀντί a secunda manu. (54) Ibid. x1, 22, 23. 55) Ibid. τι, 24 : 'Ayanq« γὰρ τὰ ὄντα πάντα, xal οὐδὲν βδελύ àv ἐποίησας. (56) Dan. n, 20 : Καὶ εἶπεν (6 Δανιήλ): εἴη τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰ ώνος. (57) C. ἄλλως, quod Billius reperisse videtur ac vertisse. Passim ω et ο permutantur. Sophocl. Aj.665 : Δαινῶν δ’ ἅημα πνευμάτων ἐκοίμισεν Στένοντα πόντον. Quee viri d. a turi, non mihi quidem fecisse satis eorum pace dixerim. Codex 2 TRomenta adhibuere, δεινῶν vindica- 12 A ἄύμα exhibet, unde nil lucratur poeta. E Suida varietate δεινὸν proflcere posse mihi videor, assumptaetiam inauxilium nota vocalium ει et v permutatione ; legoque δῦνον δ’ ἅημα πνευμάτων, sono eodem, sensu valde dissimili,sed eo optimo. 1015 ADDENDA. Mis quosque philosophis socios habeas,siquidem ani- À θὰς κέχτησαι, τίνας δὲ τοὺς συμφιλοσοφοῦντάς σα ma mea tue arctissime heeret,atque per omne vita tempus ne latum quidem unguem a te discedere cupio. Ait autem senex : Annos, ni fallor, quinque et quadraginta natus sum, atque in terre Sennaar desertis vitam dego. Commilitones porro eos ha- beo, qui ad superni itineris cursum mecum labo. rant ac certant. Quid ais?inquit Josaphat.Mihi enim septuaginta annos excedere videris.Quid igitur est,quamobrem te quadraginta quinque tantum annos habere di- cas ? neque enim hac,in re mihi vera loqui videris. Dixit autem ad eum Barlaam : Si annos meos ab ipso vite&ortu nosse quaris,rectesane eos plusquam septuaginta esse conjecisti. At mihi quidem nullo omnino modointer vit: annos censentur,quiin hu- jus mundi vanitate consumpti sunt.Nam cum,pec- catis in servitutem addictus,carni viverem,quantum adinteriorem hominem attinet,mortuus eram.Qua- mobrem mortis annos, vite annos nunquam appel- larim.Ex quo autem mundus mihi crucifixus est, et ego mundo (Gal. vi),atque exuto veteri homine, qui secundum erroris desideria corrumpitur, non jam carni vivo,sed vivit in me Christus;quod autem vivo, in fide vivo Filii Dei,qui dilexit me, et pro me seip- sum tradidit (Ephes. iv) : hos vite annos et salutis dies optimo jure vocaverim. Quos quidem quinque et quadraginta esse asserens,consentanea ratione, ac non absurde, horum numerum tibi dixi. Quin tu quoque ea semper mente ac sententia sis velim, nimirum üteos qui quantum ad omne probum opus mortui sunt,peccatis autem vivunt, atque eo- rum qui humiprovoluti sunt principi obsequuntur, et in voluptatibus ac pestiferis cupiditatibus vitam absumunt, nullo modo vivere existimes,verum eos exstinctos esse tibi persuadeas, viteque functioni Imortuos.Nam peccatumimmortalis anima; mortem esse sapiens quidam non immerito pronuntiavit.At- que etiam his verbis Apostolus utitur: Cum servi essetis peccati,liberieratis justitios.Quem ergo fru- ctum habuistis in his in quibus nunc erubescitis ? Finis enim illorum mors est.Nunc autem liberati a peccato, servi autem facti justitis, habetis fructum vestrum in sanctificationem, finemautem vitam et- ernam Btipendia enim peccati, mors ; gratia autem ἔχεις. Κραταιῶς γάρ µου ἡ ψυχἠ τῆς σῖς fons, καὶ οὐδαμῶς σου τὸν πάντα µου Ἀχρόνον τῆς (uic χωρισρῆναι θέλω. Ὁ δὲ γέρων ἔφη Ἀρόνων piv (58) εἰμὶ, ὡς κ. κάζω, τεσσαραχονταπἑντε ἐν ἑρήμοις δὲ τῆς TE Σεναὰρ διάγων συναγωνιστὰς Χέχτηµαι τοὺς fp τὸν δρόµον τῆς ἄνω πορείας συμπονοῦντας χαὶ vuv αμιλλωμίνους. Πῶς, φησὶν à Ἰωάσαφ, ταῦτά qot λέγει; ἱπέ- Χεινα γάρ pot φαίνῃ τῶν ἑθδομήχοντά που ἐνικυτῶν, Τίς οὖν à λόγος σοι τῶν τεσσαρακονταπίτε βούλε. ται χρόνων ; οὐ δοχεῖς γάρ pot ἓν τούτῳ Boo. Εἶπε δὲ Βαχρλαὰμ πρὸς αὐτόν El μὲν τοὺς ἀπὶ γινέσεως χρόνους µου μαθεῖν ζητεῖς, καλῶς τούτου ἀπείκασας ἐπέχκεινα τῶν ἑθδομήκοντά που ὑπάρχευ' ἀλλ᾽ ἔμοιγε οὐδόλως sic µέτρον ζωῆς ἑλοχίσθησει ὅσοι τῇ µαταιότητι τοῦ κόσμου δεδαπάνηντο (59). Ὅτε γὰρ ἔζων τῷ σαρκίῳ δεδουλωμένος ταῖς 181 ἁμαρτίαις, νεκρὸς μην τὸν ἔσω ἄνθρωπον, Tox οὖν τῆς νεκρώσεως Ὑρόνους οὐκ Xv ποτε ζωῆς ὁνθ- µάσαιµι. Ἐξ ὅτου δὲ ὁ χόσµος ἐμοὶ ἑσταύρωται, κἀγὼ τῷ κόσμῳ (60), καὶ, ἀποθέμενος τὸν παλειὸν ἂνθρωπον, τὸν φθειρόµενον κατὰ τᾶς ἐκιθυμίας τῆς ἁπάτης (64), οὐκ ἔτι ζῶ τῇ σαρχὶ, ἀλλὰ ( ἐν ἐμοὶ ὁ Χριστὸς, ὅ δὶ ζῶ τῇ πίστει (Qo τῇ co Υ]οῦ τοῦ θεωῦ, τοῦ ἀγαπήσαντός µε xal παραδόν-ος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ (62), τούτους εἰκότως xai ζωῆς χρόνους καὶ ἡμέρας σωτηρίας καλέσαιμι, οὕς περὶ τὰ τεσσαραχονταπέντε συναριθμῶν Ern, κατὰ λόγον σοι xal οὐκ ἀπὸ σκοποῦ τὴν τούτων ἐξεῖπον ἀρίθμι- σιν. Καὶ σὺ τοίνυν τοῦ τοιούτου ἔχου λιχιομοῦ κά. στοτε, µηδόλως ζᾷν ὑπολαμθάνων τοὺς νενεκρωµένους μὲν πρὸς πᾶσαν ἀγαθοεργίαν, ζῶντας δὲ τεῖς ἀμαρ τίαις καὶ τῷ κοσµοκράτορι καθυπουργοῦντας τῶν κάτω συροµένων, ἐν ἡδοναῖς τε καὶ ἐπιθυμίαις το” νηραῖς τὸν βίον δαπανῶντας ἀλλὰ τεθανατωμένου τούτους εὖ ἴσθι τυγχάνειν καὶ νενεκρωμµένους τῷ ie ζωῆς ἑνεργείᾳ. Τὴν γὰρ ἁμαρτίαν θάνατον τῆς de νάτου φυχῆς (63) σοφός τις (64) ἐκάλεσεν εἰκέτως φησί δὶ καὶ ὁ ᾿Απόστολος 363 ΄Ότε (65) Σοῦλοι ἦτε τῆς ἁμαρτίας, ἀλεύθερο: ἧτε τῇ δικαιοσύνῃ' τν οὖν καρπὸν εἴχετε τότε, ἐφ᾽ οἷς νῦν ἐπαισχύηο; D Τὸ γὰρ τέλος ἐκείνων θάνατος. Nuvi δὲ ἐλευθερωθέτ τες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, δουλωθέντες δὶ τῷ 969 ἔχιτε τὸν καρπὸν ὑμῶν «lg ἁγιασμὸν, τὸ δὲ s (58) Lemma in A : Ὅρα ὅσων χρόνων ἦν Βαρλαλμ, ὅτε πρὸς "lodcag εἰσῆλθε, xal dv mol τόκψ τὴν οἴχησιν εἶχε . (89) Simonides Stobeii tit. 98, 59, ἐρωτηθεὶς πόσον χρόνου βιφη, χρόνον, εἶπεν, ὀλίγον, ἔτη δὲ πολλά. Et Similis sub Adriano prefectus, cum septem ultimos σἰίῶ annos ruri degisset, se septem tantum anno vixisse epitaphio declaravit quod est apud Dion. Cass. rxix, 19: Σίµιλις plv. ivt βιοὺς μὲν αὖθα κεῖται, ἔτη τόσα, ζήσας δὲ ἔτη ἑπτά. Vide ibi interpr. ; coll. Salmasio ad Spartian. p. 19, a. quo discimus anno: quinquaginta vixisse Similem. Nec inutiliter admovebitur Cardonnius Miscell. Litter. Orient, t. 1,p.. 01) Epist. ad Ephes. iv, 22 : ᾿Αποθέσθαι ὑμᾶς... τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον.... ἁπάτης. 62) Epist. ad Galat. it, 90 : Ζῶ δὲ οὐνέτι ἐγὼ, Ci δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός: ὃ δὲ νῦν Qo ἐν σαρχὶ, ἓν πίστει ζδ.-» i Epist. ad Galat. vi, 14. ἐμοῦ. Cf. Epist. ad Rom. vi, 10. 63) Lemma metricum in A : Ῥῆς ψυχῆς τί θάνατος ἐνθάδε σκόπει. 64) Basilius videlicet. Cf. sup. t. I, p. 57, n. 8. Hieronymi parilis sententia epist. sel. m, 19, p. ut: Anima enim quz peccaverit ipsa morielur, (65) Epist. ad Rom. vr, 20 23. 1017 VITA BARLAAM ET JOASAPB. 1018 ζωὴν αἰώνιον. τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος, A Dei, vita eterna, in Christo Jesu Domino nostro «9 δὲ χάρισμα τοῦ θεοῦ ζωὴ αἰώνιος. Έἶπι 5b ὁ ᾿Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν. Ἐπείπερ ἡ ἐν σαρχὶ ζωὴ οὐκ iv μέτρῳ ζωῆς σοι λελόχισται, οὐδὲ τὸν θάνατον τοῦτον, ὃν ὑφίστανται πάντες, θάνατόν σοι λογίζεαθαι yp. Ὅ δὲ γέρων ἀπεκρίνατο. ᾿Αναμϕιλέχτως καὶ περὶ τούτων οὕτως ἔχω, µηδόλως τὸν πρόσκαιρον τουτονὶ θάνατον τρέµων, μήτε θάνατον αὐτὸν τοπαράπαν ἀποχαλῶν, εἴ γε τὴν ὁδὸν τῶν ἐντολῶν τοῦ θεοῦ βα- δίζοντά µε (06) καταλάθῃ, διαθατήριον δὲ μᾶλλον ἐκ θανάτου πρὸς ζωὴν τὴν κρείττονα xml τελειοτέ- pxv (67), καὶ iv Χριστῷ χρυπτομένην (608), ἧσπερ ποθοῦντες τυχεῖν, ol ἅγιοι πάνυ τῇ παρούσῃ ἐδυσχέ- ῥαινον. Διό φησιν ὁ ᾽Απόστολος' Οἴδαμεν (60) ὅτι, ἐὰν ἡ ἐπίχειος ἡμῶν olxía τοῦ σκήνους καταλυθῇ, olxoBoui ix θιοῦ ἔχομεν oixlav ἀχειροποίητον, αἰώνιον, iv τοῖς οὐρανοῖς' xal γὰρ ἐν τούτῳ στενά- ζομιν, τὸ οἰκητήριον ἡμῶν τὸ ἐξ οὐρανοῦ ἐπενδύσα- σθαι ἐπιποθοῦντες, εἴ γε καὶ ἐνδυσάμενοι, οὗ γυμνοί εὑρεθησόμεθβα, 353 xai γὰρ ol ὄντες iv τῷ σκήνει στενάζοµεν βαρο ύμενοι, ἐφ᾽ d οὐ θέλοµεν ἐχδύσασθαι, ἁλλ᾽ ἐπενδύσασθαι, ἵνα χαταποθῇ τὸ θνητὸν ὑπὸ τῆς ζωᾶς. Καὶ πάλιν Ταλαίπωρος (70) ἐγὼ ἄνθρωπος | τίς µε ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου; Καὶ αὖθις, Ἐπιθυμῶ (74) ἀναλῦσαι καὶ σὺν Ἄριστφ φἶναι. Ὁ δὲ Προφήτης, Πότε (72) ἥξω, φησὶ, xai ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ τοῦ 8:00; "Ότι δὲ καὶ ἐμοὶ τῷ πάντων ἐλαχιστοτέρῳ οὐδόλως τὸν αἰσθητὸν θά- νατον δεδοικέναι δοχεῖ, ἕξεστί σοι (vivat. τῷ, παρ᾽ οὐδὲν θέμενόν µε τὴν τοῦ σοῦ πατρὸς ἀπειλὴν (73), ἁδεῶς, παραγενέσθαι πρὸς σὺ χαὶ τὸν σωτήριόν σοι κατάγγεῖλαι λόγον, ἀκριθῶς περ εἶδότα ὡς, εἰ E10: αὐτῷ εἲς γνῶσιν ταῦτα, µυρίοις µε, εἶ δυνατὸν, χαθυποθαλεῖ θανάτοις. ᾽Αλλ' ἔγωγε, τὸν τοῦ θεοῦ λόγον πάντων προχρίνων καὶ αὐτοῦ ποθῶν ἐἔπιτυ- γεῖν, οὔτε πτοοῦμαι τὸν πρόσκαιρον θάνατον, οὔτε τῆς τοιαύτης αὐτὸν προσηγορίας ἄξιον ὅλως dmo- χαλῶ, τῷ Δεσποτικῇ πειθόµενος ἐντολῇ, τῇ λεγουσῃ. Mi φοθεῖσθε |(74) ἀπὸ τῶν Gmoxttvóvteov τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν TE δυναμένων ἀποκτεῖναι' φοθήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάµενον καὶ ψυχὴν xal σῶμα ἆπο- λέσαι ἐν γενῃ. Ταῦτα μὲν οὖν, φησὶν ὁ Ἰωᾶσαφ, τῆς ἀληθινῆς ὑμῶν Φιλοσοφίας τὰ κατορθώματα, ὑπεραναθεθι- κότα λίαν τὴν τών γηΐνων φύσιν τῶν δυσαποσπάστως τῆς παρούσης ἑχόντων ζωῆς, xal µακάριοι ὑμεῖς 1854 τοιαύτης ἐχόμενοι ἀνδρειοτάτης γνώμης. Τίς δὲ σου xai τῶν σὺν col ἐν τῇ τοιαύτῃ ἐρήμῳ f διατροφὴ, πόθεν δὲ τὰ ἑνδύματα xal ποταπὰ, γνώ- ρισόν got φιλαλήθως. (66) Psal. cxvirt, 32 : Οδὸν ἐντολῶν σου ἕδραμον. 61) Cf. Greg. Naz. t. I, p. 345. 68) Epistola ad Coloss. nit, 3 09) I1 Epist. ad Cor. v, 14. 10) Epist. ad Rom. vii, 24. uu: Epit. . 90, 21, 19. (m) cot 4) Matth. X, (Rom. v1). Dixit autem &d eum Josaphat: Quandoquidem vitam qua in carne ducitur, vitam esse minime censes, par est igitur ut ne mortem quidem hanc quam omnes subeunt mortem esse censeas. Respondit senex : Sine ulla dubitatione de his quoque ita censeo, quippe qui temporariam hanc &eortem minime pertimescam,imo necomnino mor- tem eam appellem, si quidem me per divinorum preceptorum viam incedentem arripuerit,quin po- tius transitum a morte ad prestantiorem et perfec- tiorem vitam atque in Christo absconditam (Coloss. in).Cujus quidem consequende cupiditate flagran- tes optimi viri, pressentem hanc vitam permoleste ferebant. Unde etiam ait Apostolus : Scimus enim quoniam si terrestris domus nostra hujus habita- tionis dissolvitur, edificationem ex Deo habemus, domum non manufactam, eternam in celis. Nam et in hoc ingemiscimus,habitationem nostram,quae de colo est, superindui cupientes, sitamen vestiti et non nudi inveniamur (II Cor v).Nam et qui sumus in hoc tabernaculo, ingemiscimus gravati,eo quod nolumus exspoliariari, sed super vestiri,ut absor- beatur quod mortale est a vita. Ac rursum : Infelix, inquit, ego homo,quis me liberabit de corpore mor- tis hujus (Rom. vi)? Et alio loco: Cupio dissolvi, et esse cum Christo (Philip .1),Et propheta Javid:Quan- do veniam, et apparebo ante faciem Dei (Psal. χι) ? Quod autem ego quoque omnium infirmus corpo- ream mortem nullo modo extimescam. hinc facile tibi intelligere licet,quod patristui minis contemp- tis ac pro nihilo habitis,intrepide ad teaccesserim, ut salutiferam doctrinam tibi exponerem ; tametsi alioqui compert:ssimum haberem fore ut si hec rescisceret, sexcentis me, si fleri posset, mortibus afficeret. Verum ego Dei sermonem omnibus rebus anteponens,ipsoque frui cupiens, nec temporariam hanc mortem perborresco,nec eam hujusmodi no- mine appellandam duco, Domini scilicet mandato obtemperans dicentis : Nolite timere eos qui occi- dunt corpus, animum autem non possunt occi- dere; sed potius timete eum qui potest animam et corpus perdere in gehennam (Matt. x). Hec, inquit Josaphat, vere vestre philosophio preclara facinora,terrenorum hominum qui a pree- senti hac vita vix avelli possunt,naturam longe mul- tumque superant Ac vos beati,qui hac strenuissima mente przditi estis. Quinam porro tibi ac sociis tuis in hujusmodi solitudine victus sit,atque item undeet cujusmodi vobis vestes suppetant,vere mihi expone. : 'Antüdvsce γὰρ, xal ἡ ζωὴ ὑμῶν κέχρυπται σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Os. ad ο Philipp. 1, 1, 2e : T2» ἐπιθυμίαν ἔχων εἷς τὸ ἀναλῦσαι,.. 1019 ADDENDA. 1020 Barlaam autem dixit: Victus quidem nobisex po- Α 'O δὲ Βαρλαὰμ φησίν, 'H piv διατροφἡ ἐκ τῶν mis,et stirpibus.quas solitudo,ccelesti rore perfusa, et creatoris imperio parens. alit, nobis suppetit.Ob qua nemo est qui adversum nos pugnam ineat at- que contendat, majoremque partem, ut avaritie lex prescribit, arripere querat; verum uberrime omnibus illaboratus cibus, et extemporalis mensa proponitur. Quod si quando piorum fratrum, qui nobis vicini sunt,aliquis panis benedictionem affe- rat, hunc tanquam ad eorum qui cum flde obtule- runt, benedictionem a divina providentia missum suscipiosus, Vestes autem nobis ex asperis ciliciis et ovium pellibus sunt, vetuste omnes, atque ex variis pannis consutz: imbecillam nostram carnem atterentes.Etenim eadem nobis est tum zxestatistum hiemis vestis. Quam etiam ut semel induimus, B exuere postea nobis non licet, quousque vetustate confecta prorsus deleatur. Ad hunc enim modum et frigoris et e&stus molestiis corpus afflictantes, future immortalitatis vestem nobis comparamus. Cumque hic Josaphat quaesivissetundenam vestem illam qua indutus erat sibi comparasset, respondit senex: A quodam piorum fratrum eam, cum ad te profecturusessem,utendam accepi ; neque enim par erat ut cum ea quam ferre soleo veste accederem. Quemadinodum enim quispiam charissimum quem- dam cognatum in alienam regionem captivum abdu- ctum, illinc educere cupiens, abjecta veste sua, at- que hostium suscepta persona, ad eorum regionem sese confert, variisque artibus propinquum suum ex acerba tyrannide in libertatem asserit;eodem modo ego quoque de tuis rebus certior factus, hoc habitu suscepto veni, ut divina predicatione pectus tuum consererem,atqueatruculentiprincipismundiservi- tute te vindicarem. Ac nunc per virtutem divinam, quantum quidem in me fuit,ministerio meo perfun- ctus sum.Etenim ipsius cognitionem tibiannuntiavi acprophetarum et apostolorum predicationem ex- posui,vereque acsine ullo errore presentium rerum εὑρισκομένων ἐστῖν ἀκροδρύων xal βοτανῶν dw ἡ ἔρημος τρέφει, δρόσῳ ποτιζοµένη οὐρανίῳ xai d προστάξει τοῦ Δημιουργοῦ εἴκουσα, ig' οἷς οὐδείς ἐστιν ὁ μαχόμενος ἡμῖν xal φιλονεικῶν (76) xol τ πλέον ζητῶν ἁρπάζειν τῷ τῆς πλεονεξίας pu τε xai λόγφ’ ἀλλ᾽ ἀφθόνως πᾶσι πρόκειται ἀνήρυτος «posi, καὶ αὐτοσχέδιος τράπεζα. El δὲ ποτε xal τῶν πλη- σιαζόντων τις πιστῶν ἀἁδελφῶν ἄρτου ἐνέγκοι εὖλο- (av (76), ὡς παρὰ τῆς προνοίας πεμφθέντα δεχό- pex τοῦτον ἐπ᾽ εὐλογίᾳ τῶν πιστῶς προσενεγκόν. των. Τὰ δὲ ἑνδόματα ἀπὸ ῥαχκίων εἶσὶ τριχίνων xai µηλωταρίων (7 ἢ σεθεννίνων, πεπαλαωμένα πάντα xai πολύραφα (78), πάνυ κατατρύχοντα τὸ ἀσθενὲς τοῦτο σαρχίον. Τὸ αὐτὸ γὰρ ἡμῖν ἐστι περι- θόλαιον θέρους τε xal χειμῶνος 155 (79), imp οὐδόλως, ἐξ ὅτου ἑνδυσόμεθα, ἐκδύσασθαι θέμις, μέχρις ἂν παλαιωθὲν τέλεον διαφθαρῇ (80). Οὕτω γὰρ ταῖς τοῦ χρύους xal φλογώσεως ἀνάγχαις τα- λαιπωρούμενοι τὴν τῶν µελλόντων τῆς ἐφθαρείας ἑνδυμάτων ποριζόµεθα ἑαυτοῖς ἀμφίασιν. Τοῦ δὲ Ιωάσαφ εἱπόντος. Πόθεν δὲ σου τοῦτο τὸ ἱμάτιον 8 περιθέθλησαι ; ὁ γέρων ἔφη. Ἐν χρή- σει τοῦτο παρά τινος τῶν πιστῶν ἀδελφῶν tang, τὴν πρὸς sb µέλλων πρείαν ποιῄσασθαι οὐ γὰρ ἔδει µε τῷ συνήθει ἔνδυματι παραχενέσθαι. Καθά- περτις ἔχων προσφιλέστατον αυγγενῆ αἶχμαλωτον ἐν ἀλλοδαπεῖ ἀπαχθέντα ἔθνει, καὶ τοῦτον βρυλόµε- voc ἐχεῖθεν ἐξαγαγεῖν, ἀποθέμενος αὐτοῦ τὴν icti καὶ τὸ τῶν ὑπεναντίων ὑποδὺς προσωπείο τν ἐκείνων γαταλάθοι ΄84) χώραν, xal πολυτρόκως τὸν οἰκεῖον τῆς πικρᾶς ἐλευθερώσειε τυραννίδος τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον κἀγὼ τὰ κατὰ ck μµυηθεῖς, τοῦτο περιθέµενος τὸ σχῆμα, ἦλθον τὸν σπόρην τοῦ θείου κηρύγματος τῇ σῇ καταθαλεῖν καρδίᾳ, xai τῆς 156 δουλείας λυτρώσασθαι τοῦ δεινοῦ κοσµοκράτορος (82). Καὶ νῦν ἴδοὺ τῇ τοῦ θεοῦ δυνάµει, Όσον τὸ ix (joi, ti,» διαχονίαν µου πεποίηκα, τὴν αὐτοῦ καταγγείλας σοι Ὑνῶσιν καὶ τὸ τῶν προφητῶν xal ἀποστόλων γνωρίσας κήρυγμα, διδάξας τε ἁπλανῶς καὶ qU- 15) Diogenes epistola ad Phanomachum, mihi 4, p. 308: Καὶ πολεμεῖται μὲν διὰ ταύτην (τὴν πενίαν) οὐδὲ elc, ουτε ἐν v1, οὔτε ἓν θαλάσσῃ. Et Crates Diogenis discipulus in ludicris de era cynica versibus: ᾽Αλλὰ θύμον καὶ σκόρδα φἑρει καὶ güxx καὶ ἄρτους, | Ἐξ ὧν οὐ πολεμοῦσι πρὸς ἀλλήλους περὶ τούτων [03x ὅπλα xixtnvtat, Socrates etiam Xenophonteus Symp. ri, 9, paupertatem ait esse rem fxvora πίφθονον, Ίχιστα δὲ περιµάχητον. Ac memini versus inter Petroniana fragmenta: Raraque contemptu praelia pannus habet. Οἱ Senec. epist. 119. (16) Panis eleemosynam ; panis donum. (T1) Herodianus Epimer p. 85 : Μηλονόμος, ὁ τὰ πρόθατα νέµων, ὅθεν xal τὰ δέρµατα µηλωτάρια. (78! A, σεθενίνων, pophthegmata Patrum in Monum. Coteler t. I, p. 491: Οἱ Πατέρες ἡμῶν χαὶ ὁ ἀθθδᾶς Παμθῶ παλαιὰ πολύῤέαφσ ἐφόρουν καὶ σεθέννια" id est, vestes palmeas, ut est in versione Cotelerii, qui et varietatem profert σεθέννινα. (79) Eadem fuit et Diogenis circa vestitum parcitas ac paupertatis rigide fastus:cf. Not. Mss.t. n, 1, p. 233 ; Ἑνὸς -ματίου πλέον εἶχεν οὐδὲν, καὶ τοῦτο µόνον xai χειμῶνος xai θέρους xal iv πάσαις TK ὥραις τοῦ ἔτους περιθεθλη μένος ἐφαίνετο. (80) Leo Diac. x, 2, de Basilio prtriarcha : ᾽Αμπεχόνῃ κεχρηµένος θἐέρει τε xal. χειμῶνι μὴ ἀπεκδυόμενος, ἕως ἄν διεῤῥη xz ἄχρηστος ἐξεγένετο, x non Leoni, tribuendum, ac ταύτην scribendum. ιᾷ χαὶ ταύτῃ uto ταύτῃ vitium esse syntaxeos librarii calamo, (81) A, καταλάδοιε, ac prius χσταλάδοιεν. Que forma nonnunquam reperitur. Dion Chrysost. orat. 10, p. 295 : 'Avixpivtv ὁ Διογ νης τὸν ἄνθρωπον ὃ τι πρᾶττοιεν" inveni πράττοιε in codice 2958 Dion Cass. XXXv, 9 : εἴτε ἐμμένοιε' quod in ἐμμένοι mutavit vir d., lectore non monito. Sed preetuli legitimum xit λάθοι, quo me duxit C, 1n quo καταλάδει, (83) (ont. p. 13, n. 43. 1021 VITA BARLAAM ET JOABAPH. 105 αλήθως τὴν τῶν παρόντων µαταιότητα xal olov xa- À vanitatem demonstravi, quantisque malis hic mun- x&v ὁ Χόσμος γέμει, χαλεπῶς ἁπατῶν τοὺς αὐτῷ πειθοµένους xal πολυτρόπως αὐτοὺς παγιδεύων. Λοι- πὸν πορευθἠναί µε δεῖ ὅθεν ἐλήλυθα. Καὶ τηνικαῦτα, τὸ ἁλλότριον ἀποθέμενος σχῆμε, τὸ ἴδιον ἔσομαι dv- δεδυµένοφ. Δυσωπεῖ τοίνυν τὸν γέροντα ὁ Ἰωάσαφ ὀφθῆναι αὐτῷ τῷ συνήθει αὐτοῦ ἐνδύματι. Τότε ὁ Βαβλαὰμ ἀπεκδυσάμενος ὃς ἣν περιθεθλη μένος ἱμάτιον, θέαμα ὤφθη φοθερὸν τῷ Ἰωάσαφ. "Hv γὰρ ἡ πᾶσα μὲν τῆς σαρχὸς ποιότης δεδαπανηµένη, μεμελανωμένον δὲ τὸ δέρµα ἐκ τῆς ἡλιαχκῆς φιλογώσεως xai. περιτεταµένον τοῖς ὁστέοις, ὡς et τις δοράν τινα περιτείνει bv λεπτοῖς χαλάμοις' τρίἰχινον δέ τι ῥάκος ἐβῥικνωμένον xal λίαν τραχὺ περιεζώννυτο ἐξ ὀσφύος μέχρι γονᾶτων' ὅμοιον δὲ τούτου παλλίον (83) περιεθέθλητο κατὰ τῶν ὤμων. Ἡπερθαυμάσας δὲ ὁ Ἰωάσαφ τῆς σκληρᾶς ταύ- της διαγωγης τὸ ἐπίπονον, xai τὸ τῆς καρτερίας ὑπερθά)λον ἐχπλαγεὶς, σφοδρῶς ἐδάκρυε, xal φησι πρὸς τὸν γέροντα. Ἐπεί µε τῆς πικρᾶς τοῦ διαθὀ- λου ὀουλείας ἐλευθερῶσαι ὭἾΊχεις, τέλος σου τῇ εὐεργεσίᾳ ἐπιθεὶς ἐξάγαγε (84) ἐκ φυλακῆς τὴν φυ-ρήν µου, 857 καὶ, παραλαθών µε μετὰ σοῦ, ἄγωμεν ἐντεῦθεν, ἵνα τέλεον λελυτρωμένος τῆς τοῦ χόσμου ἁπάτης τὴν σφραγῖδα τηνικαῦτα δέξωµαι τοῦ σωτηρίου βαπτίσματος, xai κοινωνός σοι τῆς θαυμαστῆς ταύτης φιλοσοφίας καὶ ὑπερφυοῦς ἀσκήσέως yivog. Εἶπε δὲ Βαρλαὰμ πρὸς ἀὐτόν' Νεθρὸν δορκάδος . ἔτρεφἑ τις τῶν πλουσίων. Αὐξηθεῖσα δὲ αὕτη τὰς ἐρήμους ἐπόθει, τῇ φυσιχῇ ἑλκομένη ει. Ἐξελθοῦσα τοίνυν ἐν µιᾷ, εὑρίσκει ἀγέλην δορκάδων βοσκομένων xai ἐχόμενα τούτων περιηγεν ἐν τοῖς πεδίοις τοῦ ὀρυμοῦ, ὑποστρέφουσα piv τὸ πρὸς ἐσ- πέραν, dpa δὲ πρωῖ, τῇ τῶν ὑπουργούντων ἀμελείᾳ, ἐξερχομένη καὶ τοῖς ἁργίοις συναγελάζουσα . Ἐκεί- νων δὲ ποῤῥωτέρω µεταθεµένων νέµεσθαι, συνηχο- λούθησε xai αὐτή, Οἱ δὲ τοῦ πλουσίου ὑπηρέται, τοῦτο οἰσθόμενοι, ἐφ᾽ ἵππων ἀναθάντες, κατεδίωξαν ὀπίσω αὐτῶν, καὶ τὴν μὶν ἰδίαν δορχάδα ζωγρήσαν- τες, καὶ ἆἐπαναστρεψαντες οἴκαδε, ἀπρόϊτον τοῦ λοι- ποῦ ἔθεντο' τῆς δὲ λοιπῆς ἁγίλης τὰς μὲν ἀπέχτει- ναν, τὰς δὲ χαχῶς ὃιἔβεντον. Τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον δέδοικα γενέσθαι καὶ ἐφ᾽ ἡμᾶς, st συνακολουθήσεις pov µήποτε xal τῆς σῆς ἀποστερηθῷ συνοικήσεως, xai χακῶν πολλῶν τοῖς ἑταίροις µου γίνωµαι πρό- ξενος χρίµατός τε αἰωνίου τῷ ai Ὑεννήτορι. ᾽Αλλὰ τοῦτό σε βούλεται ὁ Κύριος, vov μὲν σηµειωθῆναι τῇ σφραγῖδι τοῦ θείου βαπτίσματος (85), xal µένειν ἐπὶ χώρας, πάσης ἀντεχόμενον εὐσεθείας xdl τῆς τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ ἐργασίας, ᾿Επὰν 3668 δὲ ὄφη χαιρὸν ὁ πάντων δοτὴρ τῶν καλῶν, τηνιχαῦτα xal ἐλεύσῃ πρὸς ἡμᾶς, xal τὸ ὑπόλοιπον τῆς παρούσης dus scateat, eos qui ipsi obtemperaut in fraudem inducens, variisque modis irretiens. Deinceps i1gi- tur, eo unde huc veni, revertendum est, ac tum alieno habitu deposito, meum induam. Obsecravit autem senem Josaphat, utse ipsi cum consueta veste ostenderet. Cum itaque Barlaam ve- stem eam quam gerebat exuisset, horrendum Josa- phat spectaculum sese obtulit. Etenim tota carnis ipsius qualitas [πιότης fortasse legendum, id est pin- guedo] absumpta erat, ac pellis ex solis estu atque ardore circum ossa tensa erat, non secus ac si quis pellem subtilibus calamis tetendisset. Pannos porro ac perquam aspero cilicio e lumbis usque ad genua p cingebatur, idemque pallium humeris gerebat. Admiratus itaque Josaphat hujusmodi vite duri- tiam etasperitatem, atque ex ingenti ea et singulari tolerantia stupore affectus ingemuit, profusisque lacrymis ad senem ait : Quoniam ea tibi huc ve- niendi causa fuit, ut me ex acerba diaboli servitute extraheres, beneficio tuo extremam manum impo- ne, atque animam meam de custedia educ (Psal. οχι!) ο me itineris tui socium adhibe, ut mundi impostura prorsus liberatus, tum denique saluta- ris baptismi sigillum accipiam, sociumque me tibi &admitande hujus philosophis atque eximi exer. citationis prebeam. Dixit autem ad eum Barlaam : Capres hinnulum dives quispiam olim alebat: cum autem ipse crevis- set,naturaliaffectu pertractus solitudines expetebat. Egressus igitur quodam die, caprearum gregem pa- stui operam dantem invenit, atque ad eas sese ad- jungens, per agros et campos oberrabat, ac sero quidem domum se referebat ; mane autem famulo- rum negligentia foras egrediebatur, atque cum sil- vestribus capris seaggregabat. Porro cum ille pabu- latum longius processissent, ipse quoque eas comi- tatus est. At vero divitisillius virifamuli,re cognita, conscensis equis eas a tergo insecuti sunt, ac suam quidem capream vivamcaptam, domumque reduc- tam posthacita tenuerunt,ut nulli ad eam aditus pa- teret;reliquum autem gregem partim trucidarunt, partim male multarunt. Eodem modo ne nobis acci- D dat metuo,si mihi te comitem adjungas. Hoc est,ne et tuo, contubernio priver, et ingentes sociis meis calamitates, ac sempiternam patri tuo condemnatio- nem accersam. Vultitaque te Dominusnunc quidem divini baptismi sigillo consignari, atque hic manen- tem omni pietatis generi studere, presceptisque suis operam dare. Posteaquam autem illius bonorum omnium datoris munere occasio sese obtulerit, tum demum et ad nos venies, et per reliquum omne hu- (83) Latinorum pallium. Moschus Prato c. 76 : εὗρόν τινα μοναχὸν... μηδὲν ἔχοντα πλὴν στιχαρίου τρι- χίνου καὶ παλλίου. (84) Psal. σσω, Ἱ- (85) C, σφραγ. τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Baptismus fuit olim σφραγὶς dictus: Vide Segaar, ad Clem. Ale- xandr. « Quis dives salvetur » pag. 380 Fabric. ad Pseudo A iam, p. 537, 100. 1028 juscevite tempus nobiscum deges. Ac Domini beni- gnitate fretus haudquaquam dubito quin in futura vi- ta ita conjungamur, ut nunquam divelli possimus. Josaphat autem lacrymis rursum perfusus,ad eum ait :SiDominoitaplacet,ipsius voluntas fiat. Quocir- ca cum divino baptismate me initiaveris, pecunias- que à me et vestes, tam ad tuum quam ad soda- lium tuorum victum ac vestitum acceperis, in reli- giosm exercitationis locum, divine pacis presidio septus, abscede ; meaque causa sine ulla intermis- sione Deum rogo, ut ne spe mea frustrer, verum primo quoque tempore ad te pervenire, atque in alta quiete utilitatem ex te percipere possim. Barlaam autem ait : Quin Christi quidem sigillum accipias nihil est quod prohibeat.Quare teipsum jam adorna, ac Deo juvante Christiane fldei sacris ini- tiaberis. De iis autem pecuniis, quas te tum mihi, tum sodalibus meis daturum dixisti qui tandem fieri posset ut tu qui pauper es, divitibus eleemosynam impertias? Siquidem divitum est de pauperibus bene mereri,non autem contra pauperum de locu- pletibusetcopiosis.Nam sodalium omnium meorum postremusopibus omnino te superat. Verum divinis miserationibus fretus, hoc mihi persuadeo, te pro- pediem locupletissimum fore. Quod cum contigerit, minime ad largiendum promptus ac proclivis eris. Dixit autem ad eumJosaphat: Expone mihi,quieso quonam pacto sodalium tuorum extremusopibus me antecellat, cum paulo ante tu eos in magna inopia vivereatqueextrema paupertate conflictari dixeris. Quidnam item sit,quamobrem nunc me pauperem ϱ appelles, cum autem amplissimis opibus preditus fuero, minime liberalem fore dicas, qui nunc ad largiendum promptus ac propensus sum. Respondit Barlaam : Non eos paupertate confli- ctari dixi, sed inexhaustis potius opibusflorere.Nam opibusopessemperadjungere,nec cupiditatem tan- quam freno coercere, verum sine vlla satietate plura appetere, extreme paupertatis argumentum est. Contraquisempiternarum rerum cupiditate presen- tiaomniacontemnunt eaque pro stercoribus ducunt ut Christum solum lucrentur (PAilfp. nr), omnique ciborum et indumentorum excussa atque in Deum projecta cura, majorem ex inopia voluptatem ca- piunt quam quisnam eorum qui mundi amore fla- grant, ex opum et pecuniarum abundantia capiat ; quique amplissimas virtutum divitias sibi aggresse- runt, atque immortalium bonorum spe sese alunt, hos ego optimo jure te atque adeo quovis terreno rege locupleliores dixerim.Quod si,Deotibi favente, te quoque spirituales hujusmodi divitias arripueris eassummo studio ac diligentia servabis, ac semper, etquidem merito, augere cupies, nee ullam omnino earum partem effundere sustinebis. Nam in hoc de- mum verse divitiae sit:e sunt. Earum autem opum quse Ínsensum eadunt, moles detrimento potius quam ' ADDENDA, ια À ζωῆς ἀλλήλοις συνοικήσαιµεν, Ἠέποιθα δὲ τῷ ivo καὶ iv τῇ µελλούσῃ διαγωγῇ ἁδιαστάτους ἡμᾶς εἶναι, Λὖθις δὲ ὁ Ἰωάσαφ δαχρύων φησὶ πρὸς αὐτόν Bi τῷ Κυρίῳ ταῦτα δοχεῖ, τὸ θέλημα αὐτοῦ γενέσθω (85 Τελειώσας οὖν µε λοιπὸν τῷ θείῳ βαπτίσµατι, vel λαθὼν παρ᾽ ἐμοῦ χρήματα καὶ ἱμάτια εἰς διατροφὶν καὶ ἀμφίασιν coU τε xai τῶν ἑταίρων σον, ix) εἰς τὸν τόπον τῆς ἀσκήσεώς σου, τῇ τοῦ θεοῦ ερένη φρουρούμενος. Κάμοῦ μὴ διαλπῃς ὑπερεχόμενος, ἵνα μὴ ἐκπίσοιμι τῆς ἑἐλπίδος µου, ἀλλὰ θᾶττον b χύσω καταλαθεῖν σε xai dv ἡσυχίᾳ βαθείᾳ τῆς καρὶ σοῦ ἀπολαύειν ὠφελείας. Ὁ δὲ Βαρλαὰμ tow: Tiv μὲν τοῦ Χριστοῦ σε λε- θεῖν σφραγίδα τὸ κωλόον οὐδέν. Εὐτρέπισον λοιτὸν B σεαυτὸν' καὶ, τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος , τελεω- θήσῃ. Περὶ ὧν δὲ εἴπας χρημάτων τοῖς ἑταίροις µου παρασχεῖν , πῶς ἕσται τοῦτο, σὲ τὸν πένητα τοῖς πλουσίοις ἐλεημοσύνην διδόναι; Οἱ πλούσιοι γὰρ dsl τοὺς πένητας εδεργετοῦσιν , οὐ μὴν δὲ οἱ ἄποροι τοὺς εὐπόρους, Ὁ γὰρ ἔσχατος πάντων τῶν ἑταίρων µου πλουσιώτερός σου ἀσυγαρίτως καθέστηκεν. λλλὰ πέποιθα εἷς τοὺς οἰκτιρμοὺς τοῦ Θεοῦ xai οἳ ὅσον οὕπω ὑπερπλουτῆσαι: καὶ οὐχ εὐμετάδοτος τη. καῦτα Eon. Εἶπε δὶ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν, Σαφήνισόν po τὸν λόγον, πῶς ὁ πάντων ἔσχατος τῶν σῶν ἱταίρωι ὑπέρχειταί µου τῷ πλούτφῳ οὔσπερ πολλῇ σοζῇν 150 ἀχτημοσύνῃ xal ἐσχάτῃ ταλαιπωρεῖσθαι στω- χείᾳ πρὸ μικροῦ ἔλεγες πῶς δὲ νῦν μὲν αἰνητέ us ἀποκαλεῖς, ὅταν δὲ ὑπερπλουτήίσω οὐκ εὐμετάδοτο γενέσθαι λέγεις τὸν εὐμετάδοτον νῦν καθιστηχύτε ; Ὅ δὲ Βαρλαὰμ ἀπεκρίνατο' OO πτωχείᾳ τούτος ἔφην ταλαιπωρεῖσθαι, ἀλλὰ πλούτῳ χομᾷν ἐχενώτψ, Τὸ γὰρ del τοῖς χρήµασι προστιθέναι χρήματα, xri μὴ τῆς ὁρμῆς χαλινοῦσθαι, ἀλλὰ καὶ πλειοτέρων ἀκορέστως ὀρέγεσθαι , τοῦτο πενίας ἑσχάτης iri. τοὺς δὲ τῶν παρόντων μὲν ὑπεριδόντας πόθῳ τῶν αἰωνίων, καὶ σκύθαλα ταῦτα ἠγησαμάνους, ἵνα Xpi- τὸν µόνον κερδήσωσι (87), πᾶσαν δὲ βρωµάτων xil ἑνδυμάτων ἀποθεμένους µέριµναν xal τῷ Κνρίφ ταύτην ἐπιῤῥίφαντας, εὐφραινομένους δὲ τῇ &xtr- σίᾳ, ὡς οὐκ ἄν vic τῶν φιλοκόσμων εὐφρανδίη πλούτῳ xai χρήµασι βρίθων, καὶ τὸ, πλοῦτοι τῆς ἀρετῆς ἀφθόνως ἑαυτοῖς συναγηοχότας, ταῖς ἐλτίι τε τῶν ἀτελευτήτων τρεφοµένους ἀἁγαθῶν, εἰκότως πλουσιωτέρους σου καὶ πάσης τῆς ἐπιχείου βασιλείς καλέσαιμι. Too δὲ Θεοῦ συνεργοῦὔντός σοι, ἐπίλήψῃ καὶ αὐτὸς τῆς τοιαύτης πνευματικῆς περιουσίας, 1- περ ἐν ἀτφαλείᾳ τηρῶν καὶ τοῦ πλείονος ἀεί Sua ἐφιέμενος, οὐκ ἂν θελήσειάς τι ταύτης χαταχκρον! ὅλως. Αὕτη γάρ ἔστιιν ἀληθὴς περιουσία" ὁ δὲ τν αἰσθητοῦ πλούτου ὄγκος βλάψειε μᾶλλον τοὺς αὐτοῦ φίλους Jj ὠφελήσειε). Εἰκότως οὖν «le cd uix (e Matth. vi, 10 ; xxvi, 42: Γενηθήτω τὸ θέληµά σου. 87) Epist. ad Philipp. ur, 8 : Ἡγοῦμαι (πάντα) σκόθαλα εἶναι, ἵνα Χριατὸν κερδήσω. 1025. VITA BARLAAM ET JOASAPH. τοῦτον ἀπεχάλεσα, ὄνπερ ol ἐρασταὶ τῶν οὐρανίων A commodo amicos suos affecerit. Quare non abs re ἀγαθῶν πάντη ἀπαρνησάμενοι ἔφυγον ἀπ᾿ αὐτοῦ, ὡς 160 φιύγει τις ἀπὸ ὄφεως. El δὲ, ὃν ἀπέκτειναν ἐχθρὸν καὶ τοῖς ποσὶ συνεπάτησαν οἱ συνασχηταί µου καὶ συστρατιῶται, τοῦτον αὖθις ζῶντα παρὰ σοῦ λα- θὼν αὐτοῖς ἀπενέγκω, καὶ πρόξενος πολέμων καὶ παθῶν γένωµαι, ἔσομαι αὐτοῖς πάντως ἄγγελος πονη- pé ὅπερ μὴ γένοιτό uoc ποιησαι. Τὰ αὐτὰ δὲ poc νόει xal περὶ ἐνδυμέτων. Toi γὰρ ὀπεχδυσαμένοις τὴν τῆς παλαιότητας χαταφθο- ῥρὰν καὶ τὸ τῆς παραχοῆς ἔνδυµα, ὅσον τὸ ἐπ᾽ αὐτοῖς, ἀποθεμένοις, τὸν Χριστὸν δὲ ὡς ἱμάτιον σωτηρίου xdi χιτῶνα εὐφροσύνης ἑνδεδυμένοις, πῶς αὐτοὺς πάλιν τοὺς δερµετίνους ἀμφιᾶσαιμι χιτῶνας xal τὸ τῆς αἰσχύνης περιθήσοµαι περιδόλαιον ; «Αλλὰ τοὺς μὲν ἁμοὺς ἑταίρους μηδενὸς τῶν τοιούτων ἔπιδεο- µένους γιώσκων, τῷ τῆς ἐρήμου δὲ ἁρκουμένους ἀσκήσει καὶ τρυφὴν ταύτην λογιζυµένους ἀληθεστά- την, τὰ χρήματα καὶ ἱμάτια, ἅπερ τούτοις ἔλεγες παρασχεῖν, τοῖς πένησι διανείµας, θησαυρὸν ἑαυτῷ tl; τὸ μέλλον ἄσυλον θησαύρισον, τὸν θεὸν ἑαυτῷ ταῖς ἐκείνων εὐχαῖς ἐπίκουρον θέµενος' οὕτω γὰρ μᾶλλον συνεργῷ τῷ πλούτῳ πρὸς τὰ καλὰ χρήσαιο, Εΐτα καὶ τὴν πανοπλίαν τοῦ πνεύματος περιθαλλό- ενος, καὶ τήν μὲν ὀσφὺν iv ἀληθείᾳ περιζωσάµενος, ἐνδυσάμενος δὲ καὶ τὸν τῆς δικαιοσύνης θώρακα, πε» ῥριθέµενός τε καὶ τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου, καὶ τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς si- ρήνης ὑποδησάμενος, μετὰ χεῖράς τε τὸν τῆς mi- στεως ἀναλαθὼν θυριὸν, καὶ τὴν τοῦ πνεύματος μά- C χαιραν, fj ἐστι ῥῆμα θεοῦ (88), xal πάντοθιν 861 ἄριστα Ἀαθοπλισθεὶς — xai περιφραξάµενος, οὕτω πεποιθὼς πρὸς τὸν κατὰ τῆς ἀσεθείας ἔξελθε πόλε- μον, ὡς ἂν, ταύτην τροπωσάµενος καὶ τὸν αὐτῆς dp- χηγὸν διάθολον εἷς γῆν χαταῤῥάθας, τοῖς τῆς νίκης στεφὰνοις κοσμηθήσῃ ix τῆς ζωαρχικῆς δεξιᾶς τοῦ Δισπότου. ΚΕΦ, [θ’, Toi; τοιούτοις οὖν δόγµασι καὶ λόγοις σωτηρίοις κατηχήσας ὁ Βαρλαὰμ τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν xai πρὸς τὸ θεῖον βάπτισμα εὐτρεπίσας, νη- στεύειν τε xal εὔχεσθαι ἐντειλάμενος, xatà τὸ ἔθος, &q' ixavàc ἡμέρας, οὐ διέλιπε συχνάζων πρὸς αὖ» τὸν, xai πᾶσαν δογματικὴν φωνὴν τῆς ὀρθοδόξου αείστεως ἐκδιδάσχων xal τὸ θεῖον Εὐαγγέλιον ὑπαγο- eas extremam paupertatem appellavi, quas celes- tium bonorum amatores, rebus omnibus remisso nuntio, ita fugiunt,ut quispiam serpentem fugit.Si vero eum hostem,quem mei pie exercitationis so- cii et commilitones jam obtruncarunt, ac pedibus proculcarunt, vivum rursus abs te acceptum ad ip- 80s detulero,bellorumque ac perturbationum causa ipsis fuero, prorsus ipsis exitiosus nuntius ero.Quod quidem absit ut faciam. Idem autem de indumentis etiam intelligas ve- lim. Nam eos qui vetustatis labem etcorruptelam exuerunt, atque inobedientie vestem, quantum in ipsis fuit, deposuerunt, Christum autem tanquam vestimentum salutaris,et pallium leetitiee induerunt; quonam tandem modo rursus pelliceis tunicis in- duerem,ipsisque ignominic amictum imponerem Quin potius,cum sodales meos,ut qui pia et religiosa solitudinis exercitatione contenti sint,eamque pro verissimis deliciis ducant,nullis omnino ejusmodi rebus indigere compertum habeam,pecuniis et ve- stibus.quas te ipsis daturum dicebas, in pauperes distributis,fac tibi ejusmodi thesaurum in futurum recondas,qui nullo modo surripi possit, Deum sci- Jicet in ipso per illorum preces opitulatorem tibi adjungens.Sic enim hoc consequeris,ut opes ad op- tima queque tibi adjumento sint. Ac deinde, cum Spiritus armaturam acceperis.et lumbos in veritate succinxeris,ac justitie loricam indueris, et salutis galeam capiti tuo imposueris, et pedesin Evangelii pacis preparationem calcearis, fideique scutum 8ο Spiritus gladium, quod est verbum Dei, manibus sumpseris (Ephes. vi),atque undique te prestantis- simis armis instruxeris ac muniveris,ita demum fi- denti animo ad bellum cum impietate committen- dum egredere, ut ea in fugam versa, atque ipsius duce diabolo in terram alliso, a dextra Domini manu que vitse principium affert, victricem coré- nam consequaris. Ca». XIX. — Cum Barlaam hujusmodi doctrinis ac salutiferis sermonibus regis fllium imbuisset,atque ad divinum baptismum preeparasset, eique, ut con- suetudo fert, ad aliquot dies jejunare ac precibus incumbere precepisset, ad eum crebro ventitare non desinebat, atque omnia orthodoxs fidei do- gmata ipsi tradebat, divinumque Evangelium ex- ptówv αὐτῷ, πρὸς δὲ xal τὰς ἀποστολικὰς mapa:- [) ponebat, ac preterea apostolicas cohortationes et νέσεις xal τὰς προφητικὰς ῥήσεις ἑρμηνεύων' 6so- δίδακτος γὰρ Qv ὁ ἀνὴρ πᾶσαν ἐπὶ στόματος Πα- λαιάν τε xal Kati Γραφὴν ἔφερε, xai, τῷ θείφ πινούµενος livtópati, ἐφώτισεν αὐτὸν πρὸς τὴν ἀληθῆ θεογνωσίαν, Ἑν atr, δὲ τῇ ἡμέρᾳ ὅτε βα- πτισθῆναι ἔμελλε, διδάσκων αὐτὸν, ἔλεγεν Ἰδοὺ τὴν τοῦ Χριατοῦ ἐπείγῃ λαθεῖν σφραγίδα, xal τῷ (88) Epist. ad Ephes. vt, 13, sq. :᾿Αναλάθετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ... prophetarum loca ipsa explanabat.Nam cum vir ille divinitus tradita doctrina polleret.omnem tam vete- ris quam novi Testamentiscripturam memoriter re- citabat. Cumque divino Spiritu incitatus ferretur, adolescentem vere Dei notitiee luce collustravit.Eo autem die quo baptizandus erat, docendi causa his ad eum verbis utebatur : En Christi sigillum acci- στῆτε οὖν περιζωσάµενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείῳν καὶ ἑνδυσᾶμενοι τὸν θώρακα τῆς δικχιοσύνης, xal ὀποδησάμενοι τοὺς πόδας iv q ου tfj ἑτοιμασ τοῦ Εύαγγελ ς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαθόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, in. A glossator ad πανοπλίαν’ τὸ ἱμάτιον τῶν μοναχῶν) ad περιζωσάµενρς" τὸν AGpov- ad θώρακα" τὸν µανδύαν (of. t. TIL, p. 137): &d περιχεφαλαίαν τὸ χουκούλιον΄ ad modia de. νὰ σάνδαλ α’ ad θυρεόν' τὸν ἀνάλαθον. 1017 ADDENDA. 18 pere.atque Dominici vultuslumine consignari(Psal. A φωτὶ σηµειωθῆναι τοῦ προσώπου Κυρίου (89). isi 1v), Deique Filius, ac vivifici Spiritustemplum effici properas.Quocirca in Patrem et Filium et Spiritum sanctum crede,sanctam inquam.ex qua vitainitium duxit, Trinitatem,que in tribus personis etunadivi- nitate celebratur,ac,quantum quidemad personas et personales proprietates attinet, distincta est, quan- tum autem ad essentiam .conjunctaetcopulata:unum Deum ingenitum agnoscens,atque unum Filium uni- genitum, Dominum nostrumJesum Christum,lumen de lumine, Deum verum de Deo vero, genitum ante omnia secula. (Etenim ex bono Patre bonus Filius . genitus est,et ex unigenito luminesempiternum lu- men effulsit, et ex vera vita vivificus fons prodiit, et ex ipsametpotentia,Filii potentia emicuit.qui est splendor glorize[Hebr.1],et Verbum vere subsistens, qui in principio erat. et apud Deum erat, et Deus erat (Joan. 1], principii expers et sempiternus ; per quem omnia facta sunt.tam qus oculis cernuntur quam que cerni nequeunt.)Etunum Spiritum san- ctum,ex Patre procedentem, agnoscens,Deum per- fectum,et vitam afferentem,ac sanctitatem preben- tem, eadem voluntate preditum, omnipotentem, eamdem eternitatem habentem,vere subsistentem. Adhuncigitur modum Patrem et Filium etSpiritum sanctum adora,in tribus personis seu proprietatibus, atque in una divinitate. Communis enim his tribus est divinitas,atque unaipsorum natura est,una sub- stantia, una gloria, unum regnum, una potentia, υἱὸς μὲν γίνῃ Θεοῦ, vaóc δὲ τοῦ ἁγίου xal ζωοποιῶ Πνεύματος. Ηίστευε (90) τοίνυν εἷς Ἡατέρα, καὶ Yin, καὶ ἅγιον Ηνεῦμα, τὴν ἁγίαν καὶ ζωαρχιχὴν Τριάδα iv τρισὶν ὑποστάσεσι 363 xal μ.ᾷ θεότητι δοξαζο- µένην, δὶαιρετὴν μὲν ταῖς ὑποστάσεσι xai ταῖς bre στατικαϊῖς ἱδιότησιν, ἠνωμένην δὲ τῇ οὐσίφ iw μὲν γινώσχων θΘεὸν ἀγέννητον, τὸν Πατέρα, ἕνα à γεννητὸν Κύριον, τὸν Υἱὸν, φῶς ix φωτὸς, Gun ἀληθινὸν ἐκ θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων (91): ἀγαθοῦ γὰρ Πατρὸς ἀγαθὸς io- νήθη Υἱὸς, φωτὸς δὲ τοῦ ἀἁγεννήτου φῶς ἐξέλαμψι τὺ ἀΐδιον, καὶ ἐχ τῆς ὄντως ζωῆς d ζωοποιὸς npoxt πηγὴ, καὶ ἐκ τῆς αὐτοδυνάμεως ἡ τοῦ Υἱοῦ δύναμις ἐξεφάνη, ὃς ἐστιν ἀπαύγασμα τῆς δόξης (99) xdi Λόγος ἑνυπόστατος, lv ápyà ὢν πρὸς τὸν θεὸν (93) καὶ θΘεὸς ἄναρχός το xai ἀῑδιος δι eb τὰ πέντε ἐγένετο τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἁόρατα (94) καὶ ἓν εἰδὼς Πνεῦμα ἅγιον,τὸ ix. τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον (55), θεὸν τέλειον, xal ζωοποιὸν, καὶ ἁγιασμοῦ παρετι x0», ταυτοθελὶς, ταυτοδύναµον, συναίΐδιον , ἑνυπό- στατον. Οὕτως οὖν προσκύνει τὸν Πατέρα xai τὸν Yiós xai τὸ ayiov Πνεῦμα ἐν τρισὶν ὑποστᾶσισιν, toov ἰδιότησι, καὶ θεότητι quud κοινὸν μὲν vip τῶν τριῶν fj θεότης, xal µία αὐτῶν d φύσι, uit οὐσία, µία δόξα, µία βασιλεία, µία δύναμις, μία ἐξουσία' κοινὸν δὲ Yi καὶ ἁγίῳ Πνεύματι τὸ ἐκ τοῦ 163 ΗΒατρὸς, ἴδιον δὲ τοῦ Πατρὸς μὲν ἡ ἀγεννησία, Υἱοῦ δὲ fj γέννησις, Πνεύματος δὲ ἡ ἐκπόρευσις (96). una auctoritas. Commune autem estFilio et Spiritui sancto,quod ex Patre sunt: at vero Patri proprium est ingenitum esse, Filio genitum esse, Spiritui denique processisse. Sic igitur hec crede:at generationisautproces- (| Οὕτω μὲν οὖν ταῦτα πίστευε καταλαθεῖν δὶ tv sionis modum comprehendere minime studeas(ne- que enim comprehendi potest), verum integro corde àc sine ulla supervacanea investigatione illud tene, nimirum Patrem et Filium etSpiritum sanctum om- nibus modisunum esse excepta ingeniti proprietate, et generatione, et processione ; illudque item, uni- genitum Filium ac Dei Verbum, et Deum, salutis nostre causa Patris decreto, ac Spirilus sancti ad- juncta opera, in terram descendisse ; sine semine in sancte Virginisac Dei genitricis Maris; utero per Spiritum sanctum conceptum, ac sine ulla labe ge- nitum, perfectumque hominem effectum ; illudque preterea, ipsum perfectum Deum, ac perfectum hominem esse,ex duabus naturis, hoc est divinitate τρόπον τῆς ιννήσεως T τῆς ἑκπορεύσεως pi iz ζήτει (ἀκατάληπτος γάρ) dv εὐθύτητι καρδίας (91) ἀπεριέργως προσδέχου ὅτι à Πατὴρ καὶ ὁ Yi καὶ τὸ ἅγιον Ηνεῦμα κατὰ πάντα Év εἶσι, πλὴν τῆς ἀχο- νησίας καὶ τῆς Ὑεννήσιως καὶ τῆς ἐκπορεύσεως, καὶ ὅτι ὁ μονοχενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ 6εοῦ καὶ θεὸς διὰ τὴν ἡμετίραν σωτηρίαν κατῆλθεν ἐπὶ τῆς γῆς εὐδοχίᾳ τοῦ ἡΙατρὸς (98) καὶ συνεργίᾳ τοῦ ἁγίω Ὠνεύματος, ἀσπόρως συλληφθεὶς ἐν τῇ µήτρᾳ τῆς ἁγίας Παρθένου xol Θεοτόκου Μαρίας διὰ Πνεύματος ἁγίου, καὶ ἀφθόρως ἐξ αὐτῆς γενντθεῖς, xol ἄνθρω- πος τέλειος γενόμενος. xal ὅτι αὐτὸς θεὸς τἐλειός ἐστι xal ἄνθρωπος τέλειος, γενόμενος ix. δύο φόσων, θεότητός τε καὶ ἀνθρωπότητος, xal iv δύο φύσει (89) Psal. ιν, 6 : Βσημειώβη ἐφ᾽ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου. Κύρις. (90) Lemma metricum in A : θεολογίαν τὴν τοῦ Βαρλαὰμ δρα. (91; Verba sunt Symboli. Nonnus Paraphr. 1. 3: Καὶ Λόγος αὐτοφύτοιο θεοῦ, φῶς, ἐκ φἀάεος φῶς. — (92) Epist ad Hebr. 1, 3. Cf. tom. IIl, p. 339, (93) Joan. 1, 2. (94) Joan. 1, 3: Ηάντα δι) αὐτοῦ ἐγένετο. Ubi Theophylact. p. 383 : 'O $' εὐαγγελιστὴς, ἑνὶ ῥήματ πάντα περιλαθὼν, 9 cU Πάντα δι) αὐτοῦ ἐγένετο, τὰ ὁρατὰ xa! τὰ νοητά. Confer verba ymboli. (95) Billius audacior, nec monito lectore, Symbolum Latinorum secutus : procédant du Pére et du Fils; approbationem scilicet meriturus doctorum Sorbonicorum, qui Barlaami historiam esse catholicam de- claraverunt. (96) Et rursum Billius schismaticum scriptorem emendaturus : et du S. E.. procéder des deuz. Suaprt P: 83, eodem modo, catholicus magis quam fidus interpres, verterat : un S. E. qui procéde des dez. Ác tina pariter à Grsecis recedunt. 97, Psal. cxvim, 7 : Ἐξομολ 98) Ep. ad Ephes. 1, 5 ; Κατ σομσί σοι ἐν εὐθύτητι-καρδίας. v εὐδοκίαν τοῦ θελήµατος αὐτοῦ. δ- cS 1029 VITA BARLAAM ET JOABAPH. s ^ 4030 νοεραῖς, θελητικαῖς τε xal ἐνεργητικαῖς, xal αὐτ- Α οἱ humanitate, acin duabus naturis intelligentia et εξουσίοις,χκαὶ κατὰ πάντα τελείὼς ἐχούσαις χατὰ τὸν ἑχάστῃ πρίποντα ὅρον τε xal λόγον, θεότητι φημὶ καὶ ἀνθρωπότητι, μιᾷ δὲ συνβέτῳ ὑποστάσει. Καὶ ταῦτα ἀπεριέργως δέχου, µηδόλως τὸν τρόπον µα- θεῖν ἐχζητῶν, πῶς ἑαυτὸν ἐχένωσεν (99) ὁ Ylóc τοῦ θιοῦ xal ἄνθρωπος Ὑέγονεν ἐκ 364 παρθενικῶν αἱμάτων ἀσπόρως τε xal ἀφθάρτως, ἤ τίς ἡ τῶν δύο φύσεων ἓν pug ὑποστάσει συνέλευσις,. Πίστει γὰρ ταῦτα ἐδιδάχθημεν κατέχειν τὰ θειωδῶς ἡμῖν ix τῆς θείας Γραφῆς εἱρημένα" τὸν δὲ τρόπον καὶ ἀγνοοῦμεν καὶ λέγειν οὗ δυνάµεθα (1). Πίστευε τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, τὸν διὰ σπλάγχνα ἑλέους (2) γενόµενον ἄνθρωπον, πάντα τε ἀναδέξα- p σθαι τὰ τῆς ἀνθρωπότητος φυσικὰ καὶ ἀδιάθλητα πάθη (ἐπείνησε γὰρ, xai ἑδίφησε, καὶ ὕπνωσε, xai ἐχοπίασε, καὶ ἠγωνίασε φύσει τῆς ἀνθρωπότητος, xai ὑμὲρ τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν ἤχθη εἷς θάνατον, ἑσταυρώθη, καὶ ἐἑτάφη, θανάτου γευσάµενος, τῆς θεότητος ἀπαθοῦς καὶ ἀτρέπτου διαµεινάσης' οὐδὲν γὰρ ὅλως τῶν παθῶν τῇ ἀπαθεῖ προσάπτοµεν φύσει’ ἀλλὰ τῷ προσλήµµατι (3) γινώσκόμεν αὐτὸν πα- θόντα καὶ ταφέντα, xal vp θείᾳ δόξῃ Ex νεκρῶν ἆνα- στάντα, iv ἀφθαρσίᾳ τε εἲς οὐρανοὺς ἀνεληλυθότα), xai Ίξειν πάλιν μετὰ ὀόξης κρῖναι ζῶντας xai νε- κροὺς (4) οἷς αὐτὸς οἷδε λόγοις θερειδεστέρου σώµα- τος, καὶ ἀποδώσειν ἑχάστῳ τοῖς δικαίοις αὐτοῦ σταθ- μοῖς. ᾿Αναστήσονται γὰρ ol νεκροὶ xal ἐγερθήσον- ται οἳ ἐν τοῖς µνημείοις (5) xal οἱ μὲν τὰς τοῦ Χρι- στοῦ φυλάξαντες ἐντολὰς xal τῇ ὀρθῇ συναπελθόντες πίστει κληρονομήσουσι 28655 Qui αἰώνιον, oi ὃ᾽ ἐν ἁμαρτίαις καταφθαρέντες καὶ τῆς ὀρθης ἐκχλίναντες πίστεως εἰς Χόλασιν αἰώνιον ἀπελεύσονται (6). Πίστευε μὴ οὐσίαν τινὰ εἶναι τοῦ καχοὺ J| βασιλείαν, μηδὲ ἄναρχον αὐτὴν ὑπολάμθανε f| παρ᾽ ἑαυτῆς ὑποστᾶ- σαν, Ἡ παρὰ τοῦ θεοῦ γενομένην᾽ ἄπαγε τῆς ἀτοπίας | ἀλλ᾽ ἡμέτερον ἔργον τοῦτο xai τοῦ διαθόλου, ἐκ τῆς ἡμετέρας ἀπροσεξίας ἐπεισφρῆσα, (7) ἡμῖν διὰ τὸ αὐτεξζουσίους ἡμᾶς υὙεγενῆσθαι, καὶ αὐτοπροαιρέτῳ βολήσει τοῦτο ἐκλέγεσθαι, εἴτε ἀγαθὸν, εἴτε xal φαῦλον. Πρὸς τούτους ὁμολόγει v βάπτισμα ἐξ ὕδα- τος καὶ Πνεύματος εἲς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. voluntate et operatione et arbitrii libertate predi- tis,atque omni ratione perfectis, juxta normam ac ralionem utrique nature,hoc est divina et huma- na consentaneam,una autem 366 composita per- sona.Hsc,inquam,simpliciter atque sine ulla cu- riosa investigatione accipe : nec illud intelligere stude,quonam pacto Dei Filius seipsum exinanive- rit,atque ex virgineis sanguinibus homo sine se- mine atque corruptione factus fuerit; aut quonam pacto duc nature in unam personam convenerint. Nam hc qua divinitus nobis a Scriptura sancta dicta sunt,fide tenere docemur: modum autem nes- cimus, nec exponere possumus. Crede Filium Dei, qui per viscera misericordis suc homo factus est,omnes eas humanas affectio- nes,qua naturales sunt,nec vitio dantur,suscepis- se.Fame enim,quantum ad humanam naturam at- tinet,ac siti laboravit.et dormivit,et in angore ver- satus est, et pro nostris iniquitatibus ad mortem ductus,crucique affixus,ac degustata morte sepul- tura affectus est, divina interim natura ab omni perpessione ac mutatione libera manente. Nullam enim omnino perpessionem ipsius nature ab omni perpessione aliens attribuimus ; verum in ea na- tura quam assumpsit eum passum et sepultum esse agnoscimus ac divina gloriaa morte ad vitam et immortalitatem excitatum esse, atque in colos ascendisse,tandemque rursum cum gloria venturum esse,ut de vivis ac mortuis sententiam ferat,atque unicuique pro eo ac meritus est rependat (Matth. xvi; APoc. xxii). Resurgent enim mortui, et excita- buntur qui in monumenlis sunt.Atque illi quidem qui Christi mandata observaverint,et in recta flde ex hac vita excesserint,sempiternam vitam here- ditario possidebunt;qui autem in peccatis sese cor- ruperint, atque a recta fide deflexerint, ad sempi- ternum supplicium abituri sunt(Joan.v) Crede nec ullam mali essentium,nec regnum ullum esse; nec principii expers illud esse statue,aut in seipso exs- titisse, vel etiam a Deo ortum traxisse (procul a te sit haec absurditas), verum opus nostrum ac diaboli hoc esse,quod nostra incuria et negligentia obrepit, propterea quod libero arbitrio prediti sumus, ac sponte nostra tam bonum quam malum eligimus.Ad hxc unum baptisma ex aqua et Spiritu sancto in peccatorum remissionem confitere. Aíyou xal τὴν µετάληψιν τῶν ἀχράντων τοῦ Ἆρι- Ώ Atque insuper ab omni labe pura Christi myste. στοῦ µωστηρίων, πιστεύων ἐν ἀληθείᾳ σῶμα καὶ αἷμα ὑπάρχειν Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν, a δέδωκε τοῖς πιστοῖς εἲς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Ἐν τῇ νυκτὶ γὰρ (99) Epist ad Philipp. 1, 7. (1) Ea ria accipe,certissime credens, Dei nostri corpus et sanguinem esse, qui hominibus flde preditis, ad peccatorum veniam dono dedit. Christus enim ea em Joan. Chrys. prudentia, Hom. in ps. 1, pag. 4& Cotel., ubi de incarnationis mysterio : Ἔγω μὲν ὅτι... xal iv τῇ µήτρᾳ τῆς Παρθένου κατῴχει οἶδα, τὸ δὲ πῶς οὐκ οἶδα" πίστει δέχοµαι, οὗ περιερ]άζομαι τῷ λόγῳ Εἰ Hieronymus De Trinit. p. 50: Προσκύνει θεὸν; μὴ ἐρευνῶν τὸν θεὸν ὀμρλόγει Πατέρα, à λὰ μὴ ζήτει τὸ πρᾶγμα τοῦ κατὰ θεὸν μυστηρίου" ubi Carpzov. (21 Luc. 1, 78. H Glossa in A : ἥτοι τῇ aapxt., 4 (5j Conf. p. 68, n. 86. (6) Matth. xxv, 46. (7) C, ἐπεισελθόν. Cf. Symbolum. — 1I Epist. ad Tim. iv, 4 : Χριστοῦ τοῦ μέλλοντος xplvttv ζὤντας καὶ νεκρούς. 1031 ADDENDA. ο) nocte qua tradebatur,testamentum novum discipu- Α 7j παρεδίδοτο, δ.αθήκην καινὴν διέθεο τοῖς bri lis suis et apostolis,ac per eos omnibus qui in ip- αὐτοῦ μαθηταῖς xal ἀποστόλοις, καὶ δι αὐτῶν αἶσι sum credituri erant(1 Cor.x:i)in hec verba sanxit: τοῖς slc αὐτὸν πιστεύουσιν, εἰπών' Λάθετε (8), φί- Accipite et manducate,hoc est corpus meum quod — qexe* τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά µου ὑπὶρ ὑμῶν χλώ. pro vobis frangitur in remissionem peccatorum, µενον (9) εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Ομοίως δὲ χαὶ τὸ Eodemque modo sumptum calicem ipsis porrexit, ποτήριον λαθὼν δέδωχεν αὐτοῖς, λέγων, [lies (10) dicens:Hic est sanguis meus novi testamenti, qui ἐξ αὐτοῦ πάντες τοῦτό dott τὸ αἷμά µου, τὸ τῆς pro vobis effunditur in remissionem peccatorum. xatvie διαθήχης, τὸ ὑπὶρ ὑμῶν ἐκχμνόμενον d Hoc facite in meam commemorationem.lpse igitur ^ &gestv ἁμαρτιῶν' τοῦτο ποιεῖτε εἷς τὴν ἐμὴν dvi- Dei sermo vivus et efficax (Hebr. 1v), atque sua vir- Ἅµνησιν (11). Αὐτὸς οὖν ὁ Αόγος τοῦ θεοῦ Έ06 ὐ tute nihil non efficiens,per divinum ac sacrosanc- — tv, xai ἐνεργὴς (12), xai πάντα ποιῶν τῇ δυνάμει tum sermonem,acSpiritussancti adventum,et obla- αὐτοῦ, moti xa! µετασκευάζει διὰ τῆς θείας ino- tionis pane et vino corpus suum ac sanguinem «tz; τὸν ἄρτον xxi τὸν olvov τῆς προσφορᾶς σῶμε efficit,atque immutat,etiis aquibus cupido animo αὐτοῦ καὶ αἷμα, τῇ ἐπιφοιτήσει τοῦ ἁγίου Πνύμε- percipitur sanctitatem et lucem affert. τος, εἷς ἁγιασμὸν xal φωτισμὸν τῶν molt ustalay- p θανόντων. Venerandam characteris Domini,hoc est,Dei Ver- Προσκύνει πιστῶς τιμῶν καὶ ἁσπαζόμενος τὸ cr bi,humanitate nostra causa induti,effigiem adora, θάσµιον ἐχτύπωμα τοῦ Δεσποτικοῦ χαρακτῆρος τοῦ cum fide exosculans,atque ita existimans te ipsum- δι) ἡμᾶς ἐνανθρωπήσαντος θεοῦ Λόγου, αὐτὸν δεκῶν met creatorem in imagine contueri.Siquidem ima- τὸν Κτίστην ὁρᾷν ἓν τῇ εἰκόνι. Ἡ τιμὴ γὰρ τῆς ἡ- ginis honor, ut a sancto viro proditum est(Basil., —xóvoc, φησί τις (13) τῶν ἁγίων, ἐπὶ τὸ πρωτότυπον lib. de Spiritu sancto cap. 18),ad exemplar refertur. διαθαίνει’ πρωτότυπον δέ ἔστι τὸ εἰκονιζόμοο, ἃ Exemplar porro est id cujus imago effingitur,atque οὗ τὸ παράγωχον γίνεται. Τὴν γὰρ ἐν εἰχόνι βλίκο, ab eo derivatur. Etenim cum picturam in ima- «eq γραφὴν, τοῖς τοῦ νοὺς ὀφθαλμοῖς πρὸς τὴν ἆλη- gine cernimus,ad veram formam,cujus imago est, — 6iviv διαθαΐνοµεν ἴδέαν οὗ ἐστιν ἡ εἰχὼν, εὐσιθᾶς mentis oculis transimus,eum qui nostra causa car- προσκυνοῦντες τὴν τοῦ δι᾽ ἡμᾶς σαρχωθέντος µο;- nem sibi adjunxit pie adorantes; non ipsi quidem φὴν, οὐ θεοποιούµενοι, ἀλλ) ὡς εἰκόνα τοῦ espxe- picture divinitatem attribuentes,verumutincarnati —6bvcoc θεοῦ χατασπαζόµενοι, πόθῳ xal dyém to Dei imaginem,pronostro ergaeum,quinostracausa —xtvwsavtoe ἑαυτὸν δι ἡμᾶς μέχρι καὶ δούλοο uop- etiam usque ad servi formamseseexinanivit,amore «zc (14) ὁμοίως καὶ τῆς ἀχράντου Μητρὸς εὐτοῦ ac benevolentia complectentes. Eodem modo etiam C xal πάντων τῶν ἁγίων τὰ ἐκτυπώματα τούτφ 19 pure ipsius Matris,atque omnium sanctorum effl- λόγῳ περιπτυσσόµενοι. ὩὨσαύτως δὲ καὶ τὸν τόσον gies,eadem ratione complectens,atque item vivifl- τοῦ ζωοποιοῦ καὶ σεθασµίου σταυροῦ πίστει zpor- cs ac venerande crucis typum flde adorans, exo- — xovüv κατασπάζου διὰ τὸν κρεµασθέντα iw εὖῷ sculare, ob Christum videlicet ac Deum et mundi σαρχὶ 363 ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ γένους ἡμῶν Xpurrin Servatorem.qui salutis nostre causa carne in ipsa τὸν 6tàv xal Σωτῆρα τοῦ κόσμου, xal δόντα djs suspensus est,nobisque ad victoriam adversusdia- τοῦτον σύμθολον τῆς κατὰ τοῦ διαδολου νίκης’ gpi- bolum obtinendam hoc signum dedit. Cohorrescit — «et γὰρ xal τρέµει, μὴ φέρων καθορᾷν, αὐτοῦ cir enim ille ac tremore afficitur, ipsius vim intueri δύναμιν. Ἐν τοῖς τοιούτοις δόγµασι xai μετὰ τν" minime sustinens.In his dogmatibus, atque hujus- — aótz« πίστεως βασπτισθήσῃ, ἄτρέπτον ταύτην wl modi fidebaptizaberis,eammutationisomnisexper- ἁμιγῆ πάσης αἱρέσεως φυλάττων μέχρις ἐσχάτης tem,atque ab omni heresi puram usquead extre- ἀναπνοῆς. Πᾶσαν δὲ διδασναλίαν καὶ πᾶσαν ὅσγμε mum vite spiritum retinens:omnem autem doctri- τικὴν φωνὴν, ταύτῃ τῇ ἁμωνήτῳ ἀνθισταμένην x nam,atque omniadogmata,que huic areprehensio- — cest, βδελύσσου, καὶ ἁλλοτρίωσιν λογίζον εἶναι Gi, ne alieusc fldeiadversantur,exsecrare,atqueabalie. «Φησὶ γὰρ 6 ᾿Απόστολος (15), ὅτι KBv ἡμεῖς f ἔῃν nationem a Deo esse existima.Ait enim Apostolus: Aoc ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται ὁμῖν παρ᾽ 6 εὐηπλ Etiamsi Angelus de celo evangelizet vobis preeter- D ciutüx ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω. Οὐκ ἔστι γὰρ ἄλλη quam quod evangelizavimus vobis, anathema sit Εὐαγγέλιον καὶ ἄλλη πίστιε, πλὴν dj διὰ τῶν im (8^. i. Neque enim aliud est Evangelium,aut alia στόλων κηρυχθεῖσα, καὶ διὰ τῶν θεοφόρων Πατέρων 8) Matth. xxvi, 26. 9) I Epist. ad Cor. Σι, 24. 10) Matth. xxvi, 21, 28. 11) I Epist. ad Cor. x1, 25. 12) Epist. ad Hebr. 1v, 12. nj Verba sunt Basilii, teste Joanne Damasceno orat. 3 pro imagg., edit. Majorini pg 151: D. τῆς εἶκ... διαθαίνει, καθώς φησιν ὁ θεῖος Βασίλειος. Et in orat. 1, p. 33, orat. 2, p. 88, recitata sunt eedtst verba disertius ex Basilii Capitibus ad Amphilochium de S. 5. cap. 19. Editionem Garnerianam carem, si foret ad manus, et eam querere tanti putarem. (14) Epistola ad Philippenses, i1, 7 : Ἐαυτὸν ἐκένωσε, μορφὴν δούλου λαθών. (15) Epist. ad 681. r, 5. 1033 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1034 ἐν διαφόροις σονόδοις βεδαιωθεῖσα, xal tfj καβολικῇ A fides, presteream qui ab apostolis preedicata, atque Ἐχκλησίᾳ βεθαιωθεῖσα (16). Ταῦτα εἰπὼν ὁ Βαρλαὰμ, xai τὸ τῆς πίστεως σύμθολον τὸ ἐκτεθὲν ἐν τῇ κατὰ Νίκαιαν συνόδῳφ δι- δαξας τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν, ἐθάπτισεν αὐτὸν (17) εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, xai τοῦ Υοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος εἰς τὴν πολυμθήθραν τοῦ ὕδατος τὴν οὔὗ- σαν ἐν τῷ παραδείσῳ αὐτοῦ. Καὶ ᾖλθεν ἐπ αὐτὸν ἡ χάρις τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἐπανελθὼν δὲ εἰς τὸν αὐτοῦ xottüva, καὶ ci» Ἱερὰν ἐπιτελέσας μυσταγω- γίαν τῆς ἀναιμάκτου θυσίας. µετέόωκεν αὐτῷ τῶν ἀχράντων τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, 368 xai ἠγαλ- λιάσατο (18) τῷ Πνεύματι, δόξαν ἀναπέμπων Χριστῷ τῷ 6:Ψ. Εἴπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Βαρλαάμ (19): Εὐλογητὸς (20) a divinis Patribus in variis conciliis conflrmata est. Hec cum dixisset Barlaam, atque illud fidei symbolum, quod in Niceno concilio editum est, regis fllio exposuisset, in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, eum in piscina que in ipsius hor- to erat baptizavit, ac super eum Spiritus sancti gratia venit. Cumque ad ipsius cubiculum rediis- set, atque incruenti sacriflcii sacrum peregisset, immaculata Christi mysteria ipsi impertivit. Pos- teaque ille spiritu exsultabat, Christum Deum laude atque gloria afficiens, Dixit autém ad eum Barlaam : Benedictus Deus, et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui pro in- ὃ θεὸς xai Ἡατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- Β genti sua misericordia regeneravit in te spem vi- στοῦ, ὁ κατὰ τὸ πολὺ ἔλεος αὐτοῦ ἀναγεννήσας σε slc. ἐλπίδα ζῶσαν, εἷς κληρονομίαν ἄφθαρτον καὶ ἀμίαντον, καὶ ἁπάραντον, τετηρ] μένην ἐν οὐρανοῖς, ἐν Χρισιῷ Ἰησοῦ τῷ Kopp ἡμῶν διὰ Πνεύματος ἁγίου. Σήµερον γὰρ ἐλευθερωθεὶς ἀπὸ τῆς ἅμαρ- τίας, ἐδουλώθης τῷ θεῷ (21), τὸν ἁῤῥαθῶνα δεξά- µενος τῆς αωνίου ζωῆς, xal, Ἰὸ σκότος ἀπολιπὼν' qoc ἑνεδύσω (323), καταταγεὶς εἷς τὴν ἔλευθε- ρίαν (23) τῆς δόξης τῶν τέχνων τοῦ θεοῦ' Ὅσοι γὰρ. φησὶν (24), ἔλαδον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέχνα θεοῦ Ἱενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἲς τὸ ὄνομα αὐτοῦ: ὥστε (25) οὐχέτι εἶ δοῦλος, ἀλλ) υἱὸς καὶ κληρονόμος θεοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ. Διὸ, ἀγαπητὲ, σπούδασον ἁσπιλος καὶ ἀπώ- µττος αὐτῷ ἑεὑρεθῆναι (26), Σργαζόµενος τὸ ἀγαθὸν ἐπὶ τῷ θεµελίῳ τῆς πίστεως πίστις (27) γὰρ χωρὶς ἔργων νεχρά ἐστιν, ὥσπερ καὶ ἔργα δίχα πίστεως, χαθώς xal πρότερον µέµνηµαι λαλήσας σοι (28). ᾿Αποθέμενος οὖν 869 λοιπὸν πᾶσαν κακίαν, xai πάντα τὰ ἔργα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου µισήσας τὰ φθειρόµενα κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τῆς ἀἁπάτης (3 ), ὡς ἀρτιγέννητον βρέφος τὸ λογικὸν καὶ ἄδολον γάλα τῶν ἀρετῶν ἐπιπόθησον πιοῖν, ἵνα dv αὐτῷ αὖὐξη- θῇς (30), καὶ φθάσῃς εἷς τὴν ἐπίγνωσιν τῶν ἐντολῶν τοῦ Υ1οῦ τοῦ θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἷς µἔτρον ἡλι- χίχς τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, μηχέτι νήπιος ὤν ταῖς prol, κλυδωνιζόµενος καὶ περιφερόµενος vam, in hereditatem incorruptibilem, et inconta- minatam, et immarcescibilem, conservatam in celis in Christo Jesu Domino nostro per Spiritum sanctum (1 Pet. 1). Hodierno enim die a peccato li- beratus, accepto sempiterne vite pignore, Deo mancipatus es, ac relictis tenebris lumen induisti adoptatus in libertatem gloriz filiorum Dei: Quot- quot enim, inquit ille, receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fleri, his qui credunt iu no- mine ejus (Joan. 1). Itaque non jam servus es, sed filius et hzres Dei, per Christum in Spiritu sancto (Gal. 1v). Quocirca, charissime, id stude ut mundus et immaculatus ipsi inveniaris, supra fidei funda- mentum proba opera exstruens. Fides enim sine operibus mortua est, quemadmodum et opera sine fide (11 Petr. 11; Jac. 11). Atque, ut jam prius me ad te dicere memini, deposita jam omni malitia, veterisque hominis, qui secundum erroris deside- ria corrumpitur (Ephes. 1v), operibus omnibus odio habitis, tanquam modo genitus infans, rationabile et sine dolo virtutum lac sugere concupisce (I Petr. M), ut in eo crescas, atque ad mandatorum Dei cognitionem pervenias in virum perfectum in men- suram statis plenitudinis Christi (Ephes. 1v) ; ut non jam sis parvulus sensibus, vitiosarum affec- tionum fluctibus ac tempestate jactatus et circu- mactus, verum malitia quidem parvulus sis, ad (16) Displicet repetitio verbi βαθαιωθ. Usus sum unico codice C ; num hec ultima verba, xal «f x. Ἐκ- χλησίᾳ βεθαιωθεῖσα, non exstant in cod. A. Billyus : et donnée d l'Eglise catholique. Invenitne δοθεῖσα, πα- ραδοθεῖσα ? 17) Lemma metricum in A : Ἰωάσαφ ἐνταῦθα βάπτισμα βλέπε. 18) Luc. x, 21. (49) Lemma in A. ESXÀ μετὰ τὸ βάπτισμα. (20) Petr. I Epist. 1, 2, &. (2) 22 (23) Epistola ad Romanos, vir, 21. 2&4) Joan. 1, 12. ist. ad Gal. iv, 7. , αν ^ Epist. ad Rom. vt, 22 : Νυνὶ δὲ ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, δουλωβέντες δὲ τῷ θεῷ... Epist. ad Rom. xiu, 43: ᾽Αποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους, καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φῶτός, 25 - (6) Pit. II Epist. ur, 14: Ai, ἀγαπητοὶ, ταῦτα προσδοκῶντες, σπουδάσατε ἂσπιλοι xal ἁμώμητοι αὐτῷ εὐὑρεθήναι. ϱ η Jacob. 1, 20. Gonf. p. 87, n. 66. (29) Epist. ad Ephes. iv, 22. Cf. P 151, n. 2. (30, Petr. I Epist. rt, 1, 2: ᾿Αποθέμ νους κα ἑηθῆτε εἷς σωτηρίαν. PPArno,. Gn. XCVI. ενοι οὖν πᾶσαν xaxlav, xai πάντα δόλον, xai ὑποχρίσεις, xal qQ86- } πάσας χαταλαλιὰς, ὡς ἀρτιγέννητα βρέφη τὸ λογικὸν ἄδολον γάλα ἐπιποθήσατε, ἵνα ἐν αὐτῷ αὖ- 83 1055 ADDENDA. 1036 bonum autem firmam acsolidam mentem habeas, Α τῇ ζάλῃ xai τριχυµίφ τῶν παθῶν (31), ἀλλὰ τῇ μὲν atque ut dignum est ea vocatione qua vocatus es, in mandatorum Domini observatione verseris,excussa nimirum atque ate remota prioris vit: vanitate, que- madmodum gentesambulant in vanitate sensus sui, obscuratum habentes intellectum, alienati a gloria Dei, cupiditatibusque suiset motibus a rationeaver- sis subjecti.Tu vero quemadmodum ad Deum vivum et verum accessisti, sic etiam ut filiuslucis ambula. Fructusenim Spiritus estin omni bonitate,et justitia et veritate (Gal. v). Atqueillud operam da, ne novum eum hominem, quo hodie indutus es, priori posthac vetustate labefactes, verum quotidie in justitia et sanctitate et veritate renoveris. Nam hoc nemo non potest,si velit, quemadmodum audisti,quod potesta- tem dederit filios Dei fleri,his qui credunt in nomine ejus (Joan. 1).Quapropter non jam hoc dicere possu- mus, nos virtutes adipisci minime posse. Proclivis enim ac facilis via est; atque etiamsi ob corporis afflictionem arcta quodammodo et augusta dicta est (Matth.xi), tamenob futurorum suorum spemiis re- ctaet clara est, qui non stulte ambulant, verum Dei voluntatem exacte intelligunt atquead dimicandum adversus diaboli hostis versutias ipsius armatu- ram induunt, et in oratione atque obsecratione, cum patientia et spe in hoc ipsum invigilant (Ephes. νι). Ac proindefacito utquemadmodum a me audisti et eruditus es, firmumque fundamentum jecisti,in ipso abundes,crescens videlicet et proficiens,ac boni militis officio fungens,fidem habens, et bonam con- scientiam proborum operum testimonio confirma- tam (1 Tím.viy; justitiam colens,pietatem,fidem, cha- C ritatem, patientiam,lenitatem ; vitam sempiternam, ad quam vocatus esapprehendens;omnem autem vo- luptatum ac vitiosarum affectionum cupiditatem, non modo quantum ad actionem,sed etiam quantum ad cogitationem, procul a te removens, ut animam tuam ab omni spurcitie puram Deo exhibeas. Non enim actiones duntaxat, verum etiam cogitationes nostre apud Deum in numerato sunt,coronasque aut supplicia nobis conciliant.Siquidem Christum simul cum Patre ac Spiritu sancto in puris cordibus habi- tare perspectum habemus. Ac rursum illud non καχίᾳ νηπιάζων (32), πρὸς δὲ tà ἀγαθὸν στερέµνιο καὶ πεπαγιωμένον ἔχων τὸν νοῦν, xai ἀξίως αερι- πατῶν τῆς χλήσεως ἦν ἐχλήθης (33) ἐν φυλαχῇ τὸν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, ἀποσεισάμενος ἑαυτοῦ xal à). λοτριώσας τὴν µαταιότητα τῆς προτέρας dwestoo- φῆς, καθὼς τὰ ἔθνη (94) περιπατεῖ ἐν τῇ µαταιότητι τοῦ νοὸς αὑτῶν, ἐσκοτισμένοι τῇ διανοίᾳ καὶ ἆτιλ- λοτριωμένοι τῆς δόξης τοῦ θεοῦ, ὑποτεταγμένοι ταῖς ἐπιθυμίαις αὐτῶν xal ἀλόγοις ὁρμαῖς. Σὺ δὲ, ὥσπῳ προσῆλθες θεῷ ζῶντι καὶ ἀληθινῷ (35), 116 οὕτω δὺ καὶ ὡς υἱὸς φωτὸς περιπάτησον (36). Ὁ vip καρπὸς τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθοσύνῃ, καὶ b xat002vn, καὶ ἀληθείᾳ (37), καὶ τὸν ἐἑνδυθέντα mm σήμερον víov ἄνθρωπον μηχέτι τῇ προτέρᾳ κατα Β φθείρῃς παλαιότητι ἀλλ᾽ ἀνακαινίζου καθ ἑκάστην ἐν δικαιοσύνη, xal ὁσιότητι, καὶ ἀγτθείᾳ δυνατὸι γὰρ τοῦτο παντῖ τῷ βουλομένῳ, καθάπερ ἀκούεις (39) ὅτι ἐξουσίαν δέδωκε τέχνα Θεοῦ γενέσθαι τοῖς τι» στεύοῦσιν εἷς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, ὥστε οὐχότι δυνέμε λέγειν Ότι ἀδύνατος ἡμῖν ἡ κτῆσις τῶν ἀριτῶν c- χολος γὰρ ἡ ὁδὸς καὶ ῥᾳδία. El γὰρ καὶ στινή πως καὶ τεθλιμμένη (39) κέἐκληται διὰ τὸν ὑπωπιασμὸν τοῦ σώματος, ἀλλ᾽ ὅμως ποθεινή ἐστι xal θεία διὰ τὴν ἐλπίδα τῶν µελλόντων ἀγαθῶν τοῖς μὴ ἀτόφως περιπατοῦσιν (40), ἁλλ᾽ ἀκριθῶς συνιοῦσι τί τὸ V λημα τοῦ θεου (41), καὶ τὴν πανοπλίαν αὐτοῦ duz- εχομένοις (43) εἰς παράταξιν τῶν µμεθοδειῶν τὸ ἀντικειμόνου, xai iv προσευχΤ xal δεήσει εἰς ai τοῦτο ἀγρυπνοῦσιν ἐν πάσῃ ὑπομονῇ (493) xzi ἑλαίδι Σὺ οὖν, καθὼς Ίκουσας παρ ἐμοῦ καὶ (bet, καὶ βεθαίαν κατεθάλου κρηπῖδα, iv αὐτῇ τερι- σεύου, αὐξανόμενος xai προχόπτων, xai τὴν xmliy στρατευόµενος στρατείαν, ἔχων πίστιν voi ἐπ. θὴν (4) 1321 συνείδησιν δι ἔργων ἀγαθῶν pap τυρουµένην, xai διώχων δεκαιοσύνην, εὐσίθειαι πίστιν, ἀγάπην, ὑπομονὴν, πραότητα (45), xs ὀόμενος τῆς αἰωνίου ζωῆς εἰς ἦν ἐκλήθης. Dass ἃ ἡδονὴν xal ἐπιθυμίαν τῶν παθῶν μὴ µόνον τῇ xri πρᾶξιν ἐνεργείᾳ μακρύνῃς ἀπὸ σοῦ, ἀλλὰ καὶ ταῖς κατ) ἔννοιαν ἐνθυρήσεσιν, ὡς ἄν ἁμόλωντόν σου τῇ ψυχὴν τῷ θεῷ ὑποδείξις. O3 µόνον γὰρ al pits, ἀλλὰ καὶ αἱ ἐνθυμήσεις ἡμῶν, ἀνάγραπτοι oben, (31) Epist. ad Ephes. iv, 15, 44: Μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἲς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως χεὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς µέτρον ἡλιχίας τοῦ πλη ρώματος τοῦ Χριστοῦ, in µηκέτι ὦμεν νήπιοι, κλυδωνιζόµενοι xal περιφερόµενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς 0:020xa) (ac. (33 Epist. ad Coloss. 1 10. 40) Epist" ad Ephes. v, 15: Βλέπετε οὖν πῶς ἀκριθῶς περιπατεῖτε, μὴ ὦ 41) Ibid. 17: Mr, Ie ἄγρονες, ἀλλὰ συνιέντες vl τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου. . μένοις. — Epist. ad Ephes. vi, 114: 'Evójsac0s τὴν πανοπλίαν τοῦ O99, &2) Ad marg. in πρὸς τὸ δύνασθαι ὁμᾶς στῆναι πρὸς τὰς usto ον I Epist. ad Cor. xiv, 20: M? παιδία γίνεσθς ταῖς ρεσὶν, ἀλλὰ τῇ χαχίᾳ νηπιάζετε, Epist. ad Ephes. 1v, 1 : Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς...... ji: : Ze bobus. G. ίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως 49) Ibid. 18: Διὰ πάσης προσευγῆς xal δεήσεως... ἀγρυπνοῦντες...., &&) A, ἀγάπην. — I Epist. ad Tim. 1, 48, 19 : "Iva στρατεύῃ iv αὐταῖς τὴν καλὴν στρατείαν, ἔχων mit" αθὴν συνείδησιν. G5 13 i ] Epist. ad Tim. vi, 11: Δίωχε δὲ δικαιοσύνην..... 1051 VITA BABLAAM ET JOASAPH. 1038 ατεφάνων fj τιμωριῶν πρόξενοι γίνονται ταῖς χα- A ignoramus, quod quemadmodum fumus apes, eo- θαραῖς δὲ καρδίαις ἑνοικεῖν τὸν Χριστὸν ἅμα Βατρὶ καὶ ἁγῳ Ηνεύματι ἐπιστάμεθα . Ὡς δ) αὔ πάλιν Χαπνὸς µελίσσας, οὕτω τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς ἐχδιώχειν ἡμῶν τὴν τοῦ θείου Πνεύματος χάριν μεμαθήχαμεν. Διὸ ἐπιμελῶς πρὸς τοῦτο ἔχων, πάντα διαλοχισμὸν ἐμπαθείας ἀπαλείψας τῆς ψυχῆς, τὰς ἀρίατους ἁμφύτευσον ἐἀνναίας , ναὸν σεαυτὸν ποιῶν τοῦ ἁγίου Ἠνεύματος. Ἐκ τῶν διαλοχισμῶν γὰρ xai πρὸς τὰς xat' ἐνέργειαν πράξεις ἐρχόμεθα, καὶ πᾶν ἔργον , ἀπὸ ἐννοίας xai ἐνθυμήσεως προχόπτον , dem modo prave cogitationes diviniSpiritus gratiam à nobis propellunt. Quamobrem summo studio in hocenitere ut, omni vitiosa cogitatione ex, animo tuo exstincta et deleta, optimas quasque cogitatio- nes in ea inseras, templumque Spiritus sancti tei- psum efficias. Siquidem per cogitationes ad ac- tiones ipsas venimus ; atque omne opus a cogita- tione animique agitatione progrediens, parvum pri- mo inittum arripii, ac deinde tacitis incrementis augescens, ingens ad extremum efficitur. μικρᾶς ἐπιλαμθάνετα: ἁρχῆς, cita ταῖς κατὰ μικρὸν αὐξήσεσιν εἷς μεγάλα καταλήγει. Διὰ τοῦτο μηδὲ ὅλως σου κχυριεῦσαι συνήθειαν Β Ob eam causam,nullo modo permitteut improba ἑάσῃς χαχὴν, ἀλλὰ νεαρᾶς ἔτι οὕτης, ἔξελέ σου τῆς καρδίας τὴν πονηρὰν ῥίζαν, ἵνα μὴ, ἐμφυεῖσα καὶ dv τῷ βάθει τὰς ῥίζας ἐμπήξασα, ypóvoo xal χόπου δεηθῇ τοῦ ἐχριζωθῆναι, Διὰ τοῦτο γὰρ dei τὰ µε[- ζονα τῶν ἁμαρτημάτων ἐπεισέρχεται ἡμῖν καὶ xata- δυναστεύει τῶν ἡμετέρων φυχῶν, ὅτι τὰ ἐλάττονα Ώ 734 δοχοῦντα εἶναι, οἷον ἐνθυμήσεις πονηραὶ, λόγοι ἀπρεπεῖς, ὁμιλίαι κακαὶ, τῆς προσηκούσης οὐ τυγ- χάνει διορθώσεως. Ὥσπερ γὰρ iv τοῖς σώμασιν ol μχρῶν καταφρανήσαντες τραυμάτων σηπεδόνας πολ» λάχις xal θάνατον ἑαυτοῖς προεξένησαν, οὕτω καὶ τῶν φυχῶν, ol τῶν μιχρῶν ὑπερορῶντες παθῶν καὶ ἁμαρτημάτων , τὰ µείζονα ἐπεισάγουσι χαθ) ὅσον δὲ τὰ μείζονα ἐπεισέρχεται αὑτοῖς, ἐν ἕξει γινοµένη ἡ joy καταφρονεῖ. ᾿Ασεθὴς γὰρ, φησὶν (46), ἐλθὼν C eic βάθος xaxov κχαταφρονεῖ, καὶ λοιπὺν ὥσπερ ὕς ἐγκυλινδούμενος βορθόρῳφ Ώδεται (&T), οὕτω καὶ ἡ duy) ἐκείνη, ταῖς χακαῖς συνηθείαις καταχωσθεῖσα, οὐδὲ αἴσθησιν λαμθάνει τῆς τῶν ἁμαρτημάτων δυσ- ὥὠδίας, ἀλλὰ τέρπεται μᾶλλον αὐταῖς καὶ ἐνηδύνεται, ὥς ἀγαθοῦ τινος τῆς Χαχίας ἀντεχομένη' xlv ὀψὲ δή ποτε ἀνανεύουσα tlc αἴσθησιν ἕλθη, κόπφ πολλῷ xai ἱδρῶτι ἐλευθεροῦται, οἷς (48) ἐθελοντὶ κατεδού- λευσαν ἑαυτὴν τὴ πονηρᾷ συνηθείᾳ. Διὰ τοῦτο πάσῃ δυνάµει μᾶκρυνον ἑαυτὸν ἀπὸ πάσης ἑννοίας xai ἐνθυμήσεως πονηρᾶς καὶ πάσης ἐμπαθοῦς συνηθείας μᾶλλον δὲ ταῖς ἀρεταῖς ἔθιζε ἑαυτὸν xai iv ἕξει τῆς τούτων evo) ἐργασίας. Ei γὰρ μικρὸν χοπιάσεις ἓν αὐτοῖς xal ἐν ἕξει γενέσθαι Ἰσχύσεις , ἁκόπως λοιπὸν τῇ τοῦ θεοῦ συνεργεφ προκόψεις. Ἡ γὰρ ἕξις τῆς ἀρετῆς vf ΨυΧᾷ ποιω- θεῖσα, ὡς ἅτε φυσικὴν συγγένειαν πρὸς αὐτὴν ἔχουσα καὶ τὸν Θεὸν συνεργὸν κεχτηµένη, δυσμετάθλητος γίνεται 8238 καὶ λίαν ἀσφαλεστάτη , χκαθὼς ὁρᾷς ὅτι d ἀνδρεία καὶ φρόνησις, σωφροσύνη τε xal δι- χαιοσύνη (49) δυσµετάθλητάί slow, ἕξεις οὖσαι τῆς φυχῆς καὶ ποιότητες χαὶ ἑνέργεται διὰ βάθους xs- χωρηκυῖαι. Εὶ γὰρ τὰ πάθη τῆς καχίας, οὗ φυτιχὰ ἡμῖν ὄντα, ἀλλ᾽ ἔξωθεν ἐπεισελθύντα, ἠνίκα ἐν Ete γένωντα:, δυσµετάθλητά εἶσι, πόσῳ , μᾶλλον ἡ ἀρετή, (46) Proverb. xviii, 3. m Conf. P 88, n. 69. (48) C, ὦν Be (umance consuetudo tibi duminetur ; verum donec recens est parvam radicem e pectore tuo evelle; nealioqui cum pullularit, ac radices suas alte infixerit, postea non nisi longo tempore, ac magno cum labore exstirpari possit. Ob id enim majora peccata quotidie ad nos aditum habent, atque in animas nostras imperium obtinent, quoniam iis qna minoro esse videntur, hoc est improbis cogitationibus, inhonestis sermo- nibus , malisque colloquiis consentanea correctio minime adhibetur.Utenim in corporibus qui parva vulnera negligunt saniem plerumque ac mortem sibi ipsis accersunt, ad eumdem modum etiam in animis hoc usu venit, ut qui minima vitia ac peccata nihili pendunt,graviorasibiinvehant.Quatenus autem gra- viora peccata ipsis oboriuntur, contracto tandem habituanima in contemptum cadit. Impius enim in- quit 119, cum in profundum venerit, contemnit (Prov. vit). Ac deinceps, ut sus in ceno volutari gaudet (IJ Peter. 11), sic etiam auima illa prave cone suetudini immersa,ne peccatorum quidem fetorem sentit, verum potius ipsis gaudet et oblectatur, vi- tiumque instar boni cujuspiam arctissime retinet. Atque ut etiam aliquando, recepta meliori mente, scelerum suorum sensu affluiatur, non tamen sine magno labore ac sudore a prava consuetudine, cui ultro ac sponte se in servitutem addixit, liberatur. Quocirca omnibus viribus ab omni mala cogitatione atque omni vitiosaconsuetudine te remove,ac potius virtutibus assuesce, easque ita cole atque exerce, ut earum habitus tibi comparetur.Nam si paulum labo- ris in ipsis susceperis, atque earum habitum con- traxeris, postea, Deo juvante, citra laborem ullum proficies. Siquidem virtutis habitus anim: insitus utpote naturalem cum eacognationem habens, Dei- qué opeadjutus, vix omnino mutationem ullam re- cipit, atque in primis firmus est, quemadmodum vides fortitudinem et prudentiam, temperantiam- que item ac justitiam, vix omnino mutationem ul- lam admittere, propterea quod anime habitus et qualitates et operationes sint, eam penitus pene- trantes.Nam eum vitii affectiones,quc nobisnon na- turales, sed adventitise sunt,posteaquam ad habitum ne otc. Billyus bene : pour s'estre volontairement soubmise à la servitude de mauvaise accou- (49) Lemma in A : Σηµείωσαι τίνες αἱ µεγάλαι τέσσαρες ἀρεταί. 1039 ADDENDA. 1040 pervenerint, vix omnino dimoveri possint, quid À xal φυσικῶς ἡμῖν ἐμφυτευθεῖσα ὑπὸ τοῦ Δημιουρ- afferri potest, quin virtus, que et naturaliter no- bis a summo illo parente et effectore insita est, ipsiusque ope et adjumento nititur, si nobis non- nihil laborantibus per habitum in anima radices egerit, multo minus immutari queat ? Ca». XX.— Unde etiam mihiquidam ipsius cultor rem hujusmodi narravit: Cum, inquit,firmissimum divinsecontemplationis habitum mihi comparassem ipsiusque meditatione anima mea tincta esset,hujus rei periculum aliquando facere cupiens, mentem meam itacontinui,ut eam prosuo more meditationi sese adjungere minime sinerem. Quod quidem id eam peregreac permoleste ferre intellexi, atque ad eam effrenata quadam cupiditate properare, nec ad Υοῦ καὶ αὐτὸν ἐπίκουρον ἔχουσα, εἰ, μικρὸν ἀγωνι- σαµένων ἡμῶν, i» ffe. ῥιζωθῇ τῇ φύχᾷ, δυσµετ- ϐλητος ἔσται ; ΚΕΦ. K'. Ὅθεν pot ταύτης ἑργάτης διηγήἠσετό τις, ὅτι Μετὰ τὸ προσλαθέσθαι µε τὴν θείαν θεω- plav iv ἕξει βεθαιοτάτῃ καὶ τῇ ταύτης μµελίτ Λοιωβῆναι τὴν ψυχὴν, βουληθείς ποτε ἀπόπειραν ai- τῆς ποιῄσασθαι, κατίσχον τὸν νοῦν µου, μὴ συγχω- ῥήσας τῇ κατ ἔβος ἐπιθαλεῖν µελέτη καὶ ἔγνων αὐτὸν ἀνιώμενον καὶ δυσφοροῦντα xal πρὸς αὐτὶν ἀσχέτῳ ἐπειγόμενον πόθῳ, µηδόλως δὲ πρὸς iw- τίαν τινὰ ἐνθόμησιν ἀποκλίναι ἰσχύοντα' ἠνίκα ὃὶ contrariam ullum cogitationem ullo modo inflecti β μικρὸν ὀνέδωκα τὰς ἡμίας, ὀξυδρόμως εὐθὺς àv posse. At cum habenas ipsi nonnihil permississem, statim ad studium suum et operam celerrimo cursu ferebatur ; exstabatque id quod ait Propheta ; Que- madmodum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te,Deus. Sitivit anima mea ad Deum fontem vivum (Psal. χι). Ex his igitur om- nibus demonstratum est in nobis hoc situm esse, ut virtutem adipiscamur: idque nostri arbitrii ac po- testatis esse, eamne ampleeti, an contra peccatum ipsianteferre velimus. Et quidem ii qui vitio in ser- vitutem se addixerunt, egre ab eo abstrahi possunt quemadmodum a me superius dictum est. Tu vero, qui per viscera misericordis Dei nostri eo liberatus es, ac per spiritus divini gratiam Chri - Éópage πρὸς τὴν ἑαυτοῦ ἐργασίαν, καθά φησιν à Προφήτης "Ov τρὂπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή µου πρὸς τὸν θεὸν, τὸν ἰσχυρὸν, τὸν ζῶντα (50). πο δέδεικται οὖν ἐκ πάντων τούτων, ὡς ig ἡμῖν intu à χτῆσις τῆς ἀρετῆς, xal ἡμεῖς ταύτης χύριοι χε]- εστήχαµεν΄ εἴτε θελήσομεν αὐτῆς ἀνθέξεσθαι , ext τὴν ἁμαρτίαν προκρῖναι. Οἱ μὲν οὖν δουλωθέντες 34 τῇ καχίᾳ δυσαποσπάστως αὐτῆς ἔχουσι, καὶ δὴ προλαθὼν εἴπον, Σὺ δὲ λοιπὸν ἐλευθερωθεὶς ταύτης διὰ σπλάγχνε ἑλέους θεοῦ ἡμῶν (91), καὶ τὸν Χριστὸν ἑνδεδυμέηκ stum induisti,fac te totum ad Dominum transferas, ( τῇ τοῦ θείου Πνεύματος χάριτι, ὅλον σεαυτὸν ur nec vitiosis affectionibus januam ullo modo aperias verum animam tuam suavi virtutum odore ac splen- dore coornatam,sancte Trinitatis templum reddas, atque in ipsius contemplatione omnes mentis tue facultatesocupes. Nam cum isquicurm terreno rege degit atque colloquitur beatusab omnibus preedice- turnon est dubium quinis cui divino beneflcio con- tigit ut mente cumDeocolloquatur,consuetudinem- quecumeo habeatomni beatitudine cumuletur.Qus cum ita sint, eum semper ob oculos tibi propone, atque cum ipso colloquere. Quanam autem ratione cum Deo colloqueris ? Nimirum per orationem etob- secrationem adDeum appropinquansNamqui arden- tissimo desiderio ac purgato pectore orat, atque ab omnibus rebus ex materia concretis et terrenisab- ducta mente, tanquam coram Deoastat,ac cum metu ($0) Psal. xri, 4, 2. Luc. 1, 78. τάθες ἐπὶ τὸν Kópiov, καὶ µηδόλως ἔτι τοῖς πάβισι θύραν ἀνοίξης (52): ἀλλὰ τῇ εὐωδίᾳ καὶ λαμπρότητι τῶν ἀρετῶν κοσµήσας σου τήν ψυχὴν, vaow αὐτὴν ποίησον τῆς ἁγίας Ἱριάδος (53;, τῇ ταύτης θεωρίε πάσας σου τὰς τοῦ νοὸς δυνάµεις ἀπασχολήσας. El γὰρ βασιλεῖ τις ἐπιγείῳ συνδιάγων καὶ διαλεγόµενος μακαριστὸς πᾶσι δείχνυται, ὁ θεῷ διαλέγεσθαι xii συνεῖναι τῷ vot καταξιωβεὶς, πότης ἀπολαύσεται µαχαριότητος; Αὐτὸν οὖν ἐνοπτρίζου πάντοτε, χεὶ ἀὐτῷ προσοµίλει. Πῶς δὲ προσοµιλήσεις θεῷ; Ἱἡ διὰ προσευχῆς καὶ δεήσεως πρὸς αὐτὸν ἐγγύτητι, Ὁ γὰρ πόθῳ θερµότάτῳ xai καρδίᾳ χεκαθαρμένῇ por- ευχόμενος (64), πάντων μὲν τῶν ὑλικῶν καὶ χαμαι- ζήλων μακρύνας τὸν νοῦν, ὡς ἐνώπιος δὲ ἑνωκίφ παριστάµενος τῷ Org (55), φόθῳ τε καὶ τρόµῳ τὰς δεήσεις αὐτῷ 839285 προσάγων, ὁ τοιοῦτος ὁμιλεῖ 54 isi Act. Apost. xiv, 27: Ἠνοιζε τοῖς ἔθνεσι θόραν πίστεως. I Epist. ad Cor. xvi, 9: θύρα γάρ u^ ἀνέφγε µεγάλη. Potuit aliunde proficere, cum sit apud multos illa metaphora obvia, et verbis etiam similioribus : vide Palairet et Valcken. ad Act. ; Rhoer. Fer. p. 153 ; Schelhorn. in Bibl. Theolog. v. Ρ. 856. Potuit et vulgarem sequi usum loquendi ; nam talia puto in omnium ore fuisse olim, ut et nunc sunt. Georgius Lapitha ineditus v, 680: Γράμματα παρασκεύαζε τούτους µανθάνειν πρῶτον. Mipiotov 9i γὰρ τῇ ex 4 τούτων ἐπιστήμη, Καὶ πρὸς λειμώνας λὀγικοὺς ἀνοίγνυσι τὴν θύραν. η Gt. t. III, p. ἀπ, n. e. t dubia. J " προσε ενο.. Electio est dubia. Joannes Chrys. p. 70 .1 ὃν à ε οὐρανῶν ui eX e ys. p Raphel.: Προσέρχῃ τῷ θιῷ βασιλ (55) Luc. 1, 19 : Γαθριὴλ ὁ παρεστηκὼς ἐνώπιον τοῦ toU, 1041 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1042 αὐτῷ xal πρόσωπον πρὸς πρόσωπον (36) αὐτῷ δια- A et tremore preces ad eum adhibet, hic nimirum λέγεται. Πάρεστι γὰρ πανταχοῦ ὁ ἀγαθὸς ἡμῶν Δεσπότης ἐπαγούων τῶν εἰλικρινῶς xai χαθαρῶς προσερχο- µένων αὐτῷ, καθάπερ φησὶν ὁ Προφήτης Ὄφθαλ- poi (57) Κυρίου ἐπὶ δικαίους, καὶ dta αὐτοῦ εἲς δέησιν αὐτῶν. Καὶ διὰ τοῦτο ol Πατέρες τὴν προσ- ευχὴν ἕνωσιν ἀνθρώπου πρὸς θεὸν ὁρίζονται, xal ἔργον ἀγγέλων ταύτην χαλοῦσι, xal τῆς µελλούσης εὐφροσύνης προοίµιον (58). ἸἘπεὶ γὰρ βατιλείαν οὐρανῶν τὴν ἐγγύτητα καὶ θεωρίαν τῆς ἁγίας Τριάδος πλέον πάντων τίθενται, πρὸς τοῦτο δὲ xal ἡ τῆς εὐχῆς προσεδρεία τὸν νοῦν χειραγωχεῖ, εἰκό” τως προοίµιον xal οἱονεὶ προεικόνισµα ἐχείνης τῆς µαχαριότητος κέκληται αὕτη. Οὐ πᾶσα δὲ εὐχὴ οὐ- B τωσὶ καθέστηκεν, ἀλλ᾽ ἡ τῆς προσηγορίας ταύτης ὄντως ἀξία, ἡ θεὸν ἔχουσα διδάσκαλον, τὸν διδόντα εὐχὴν τῷ εὐχομένῳ, Ἡ πάντων τών ἐπὶ γῆς ὑπεραρ- θεῖσα καὶ τῷ Λεσπότῃ θεῷ ἀμέσως ἐντυγχάνουσα. Ταύτην σεαυτῷ πιεριποιοῦ, καὶ εἰς ταύτην ἀγωνί- Coo τὴν προχοπήν, lxavi) γὰρ ὑπάρχει ἐκ γῆς clc οὐρανοὺς ἀνυψῶσαί σε. Οὐκ ἀπαρασκεύως δὲ xal ὡς ἔτυχε κροχόψεις ἐν ταύτῃ ἀλλὰ, πάντων τῶν παθῶν τὴν ψυὴν προκαθάρας, καὶ πάσης πονηρᾶς ἐνθυ- µήσεως ταύτην ἀποσμήξας ὡς χαθαρὸὀν xzi νεόσµη- «τον ἔσοπτρον, Ά 40 πέσης τε µμνησικαχίας καὶ µήνιδος σεαυτὸν µαχρύνας, Tj πλέον πάντων τὰς ἡμετέρας εὐχὰς πρὸς θΘεὸν ἀνάγεσθαι χωλύει, πᾶσί τε τοῖς ἡμαρτηχόσι σοι ἀπὸ καρδίας ἀφεὶς τὰ πληµ- µελήματα, xal ἐν ἐλεημοσύναις xai οἰκτιρμοῖς mt- νήτων τὴν εὐχὴν πτερώσας (59), προσάγαγχε τῷ θεῷ μετὰ θερμῶν δακρύων. Οὕτως εὐχόμενος δυνήσῃ εἰπεῖν ὡς ὁ μακάριος Δαυίδ, Οὗτος γὰρ βασιλεὺς ὤν xai µυρίαις (60) ἑλκόμενος φροντίσι, πάντων δὲ τῶν παθῶν τὴν ψυχἠν αὐτοῦ καθαρίσας, ἔλεγε πρὸς τὸν Θεόν’ 'Abulav (61) ἐμίσησα καὶ ἑθδελυξάμην, τὸν δὲ νόµον σου ἠγάπησα ἑπτάκις τῆς ἡμέρας fessa σε ἐπὶ τὰ κρίµατα τῆς δικαιοσύνης ἐφύλαξεν 3) Ψυχή µου τὰ µαρτυριάἁ σου xai ἡγάπησεν αὐτὰ σφόδρα’ ἐγγισάτω fj δἑησίς µου ενώπιόν σου, Κύριε χατὰ τὸ λόγιόν σου συνέτισόν µε. cum eo consuetudinem habet, facieque ad faciem cum eo colloquitur. Siquidem bonus noster Deus ac Dominusubique adest,eosquisincero ac puroanimoipsum precantur exaudiens, quemadmodum ait Propheta : Oculi Domini super justos,etaures ejus in preces eorum (Psal. xxxin). Quo flt ut Patres hominis cum Deo conjunctionem orationem esse deflniant, eamque angelorum opus ac future letitie preludium ap- pellent. Siquidem inhoc potius quam in ullis aliis rebus situm esse celorum regnum censent,ut quis ad sanctam Trinitatem appropinquet,eamque con- templetur. Quam quidem ad rem cum precandi assiduitas mentem velut manu ducat, non abs re beatitudinis illius preludium ac veluteffigies que- dam appellata est. Verum non omnisoratio ejusmodi est; sedea demum hocnominenuncupanda est, quem Deum,quiorationis niateriam suppeditat,magistrum habet,quaque supra terrena omnia assurgit, atque cumDominoChristo sine ulla intermedia reversatur. Hanc velim tibi acquiras,atquein ea provehi con- tendas.Etenim ipsa hanc vim habet,ut te a terrain celos subvehere possit.Ceterum non temere,acsine ulla preparatione in ipsa progressus facies ; verum ita demum,si animam tuam ab omnibus vitiosis af- fectionibus prius repurgaris, eamque ab omni im- probacogitatione detersam,puri cujusdam ac recens abstersi speculi instar effeceris,et ab omni injuria- rum recordatione atque ira(que majori quam reli- qua omnia impedimento est quo minus preces no- stre ad Deum sublimesferantur)teipsum procul re- moveris,cunctisque qui te l;:serint,offensionem ex animoremiseris, atque per eleemosynas et paupé- rum miserationes, orationi velut pennas quasdam additas,eam Deo cum calentibus lacrymis obtuleris. Ad huncquippe modum orans,iisdem verbis uti po- teris,quibus beatus illeDavid,qui rex erat,ac sexcen- tiscurisdistrahebatur,nihiloque secius tamen ani- mam suam a vitiosis affectionibus perpurgaverat,ad Deum utebatur.dicens : Iniquitatem odio habui, et abominatussum,legem autem tuam dilexi.Septies in die laudem dixi tibi,superjudiciajustitie tue.Custo- divit anima mea testimonia tua et dilexit ea vehementer.Appropinquet deprecatio meain conspectutuo, Domine ; juxta eloquium tuum da mihi intellectum (Psal. cxvin). (5o) Conf. p. 125, n. 82. (51) Psal. xxxi, 45. ἀνθρώπου καὶ Oso)... à (58) Joannes Clim. Scala. c. 28 init. : Προσευχή ἐστι κατὰ μὲν τὴν αὐτῆς ποιότητα συνουσία xal ἕνωσις ἑλων ἔργον καὶ uiAÀouca εὐφροτύνη. Joannes Chrys. orat. 4 de orat. p. 5, edit. ann. 1570 : Αγγέλων γὰρ ἔργον ὁ προσευχή. Rursus orat. 2, p. 28: Προσευχῆς δὲ κχοινὸν ἔργον áy- γέλων ὁμοῦ xal ἀνθρώπων. ($9) Scholium ad Joannis Scalam p. 443: Ἡτερόν ἐστι τῆς εὐχῆς ἡ ἐλεημοσύνη' ἐὰν μὴ ποιήσῃς πτε- ρὸν τῇ εὐχῇ σου, οὐκ ἀνέρχεται εἲς ὄψος... (60) A, µυρἰοις. Sic τοῖς φροντίσι t. III, p. xij. Et supra p. 8, 24, C habuit τοῖς τ. µ. λογάσι: Ρ, 112, nit. A, C, consenserunt in τῶν περιεχόντων αὐτῷ συμφορῶν, ubi scripsi securus περιεχουσῶν, relicto quod non placet Ws Talia codicis menda plerumque tolluntur alterius ope. Qui uno utetur malo, aut plures mendosos ebit, notet, et emendet vel in auctore recentiore. si fuerit auctor litteris imbutus et oratione scripserit ad antiquam grammaticam conformata. Quod iterum dico ob Reiskii de Constantini sui acsimilium solecismis animadversiones. Isaacius Porph cubam inter insomnia visam esse ὡς ἐγχυμονῆσαι δαλὸν τῇ µήτρᾳ ἀναπτομένου xal φ gine solecismo, ἀναπτόμενον xai φλογόεντα, (61) Psal, cxvin, 109. ogenn. De Preterm. P4g. 211, narrot BH ογόεντος. . 1043 ADDENDA. WM Sic videlicet clamante te, Deus exaudiet, et ad- 4 Οὕτως βοῶντός σου ὁ θεὸς ἐπεχούφιτα, ἔτι (89 huc loquente te dicet : Ecceadsum(Isa.1xxxv).Quo- circa,si hujusmodi orationem adeptus fueris,beatus eris. Neque enim fleri potest,quin is qui cum hujus- modi animi alacritate Deum orat atque obsecrat, quotidie novos in virtute progressus faciat, atque omnes hostis laqueos superet.Nam qui mentem su- am,ut cujusdam viri sancti verbis utar,excalefecit, animamque suam erexit, atque in celum se trans- tulit,sicque Dominum suuminvocat,sceleraque sua in memoriam revocat,ac de eorum remissione cum Deo colloquitur,calentissimisque lacrymis eum ob- secrat, ut pro sua benignitate propitium ac facilem $e ipsi prebeat, ex hujusmodi sermonum et cogita tionum usu et consuetudine hoc consequitur, ut omnem hujusce vite curam deponat,atque humanis affectionibus superior existat, dignusque habeatur qui Dei congerro appelletur. Quo quid beatius aut sublimius contingere possit? Utinam itaque Dei beneficio beatitudinis hujusce compos fias | Ecce enim mandatorum Domini viam tibi demon- Stravi,nec quidquam subtraxi,quominus omne Dei consilium tibi annuntiarem.Acjam quidem ego mi- nisterium meum absolvi(Act. xx). Superest,ut suc- cinctis lumbis mentis tuz,instar sancti illius qui te vocavit,ipse quoque in omni vite tum ratione san- ctum te prebeas. Sancti enim estote,quoniam ego - sanctus sum,dicit Dominus(Levit. x1ux).Atqueetiam apostolorum princeps ad hunc modum loquitur: Si Patrem invocatis eum qui sine personarum accex- tione secundum cujusque opus judicat, in timore incolatus vestri tempore conversamini, scientes quoniam non corruptibilibus auro et argento libe- rati estis devana vestra conversatione paternarum traditionum,sed pretiososanguine quasiagni incon- taminati et immaculati Jesu Christi (I Pet. 1). Hoc igituromniain mente conditasineullainter- missione recordare, Dei metum et horrendum ipsius tribunal, et splendorem eum quemjusti in futuro &vo accepturi sunt,ac contra peccatorum in teterri- mis tenebris mororem;pressentium item rerum im« becillitatem et vanitatem,ac futurorum eeternitatem sempe: ob oculos habens: illudque pretereo,quod omnis caro feni instar est,et omnis gloria ejus tan- quam ílos feni. Exsiccatum est fenum, et flos ejus decidit. Verbum autem Domini manet in seternum (Isa. xj. Hic semper meditare (I Tim. ιν) ; et pax [) μένει εἷς τὸν αἰῶνα. Ταῦτα Dei tecum sit (Philip. 1vj, quz te illuminet, et sa- pientia instruat,etad salutis viam ducat,improbam- que voluntatem procul a tua mente depellat, atque animam tuam crucis signo imprimat,ne ullum per- versi spiritus scandalum ad te propius accedat,ve- 62) Conf. p. 86, n. 61. , λαλοῦντός σου, ἐρεὈ Ιδοὺ πάρειµι, El τοικύτην ej κτήστῃ εὐχὴν, µαχάριος ἔσῃ' ἀμήχανον γὰρ ἄνω. πον, 8 4 4 μετὰ τοιαύτης προθυµίας εὐχόμενον xal παρακαλοῦντα τὸν θΘεὸὺν, μὴ καθ ἐκέστην ερού. πτειν ἐν τῷ ἀγαθῷ καὶ πασῶν ὑπερίπτασθαι τὸν τὸ ἐχθροῦ παγίδων. 'O γὰρ διαθερµάνας αὐτοῦ τὴν διί- νοιαν, καθάπερ τις τῶν ἁγίων ἔφησε, καὶ τὴν opu ἀναστήσας, καὶ πρὸς τὸν οὐρανὸν ἑαυτὸν µετοιχίσας, καὶ οὕτω τὸν Δεσπότην τὸν ἑχυτοῦ χαλέσας, xai τῶι ἰδίων ἁμαρτημάτων ἀναμνησθεὶς, καὶ περὶ τῆς m χωρήσεως τούτων διαλεχθεὶς, xai δάκρυσι θερµετέ. τοις δεηθεὶς Ίλεω γενέσθαι αὐτῷ τὸν φιλάνθρωπυ, ἀπὸ τῆς ἐν τοῖς λόγοις καὶ διαλοχισμοῖς τούτοις διατριθῆς πᾶσαν ἀποτίθεται βιωτιχὴν φροντίδα wi τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν ὑψηλότερος γίνεται, καὶ 0v συνόµιλος ἀξιοῦται κληθῆναι' οὗπερ τί Υγίνος b µακαριώτερον 3| ὑψηλότερον ; ᾿Αξιώσαι οὖν (83 Κύριος τῆς τοιαύτης ἐπιτυχεῖν µακαριότητος, ᾿Ιδοὺ γάρ σοι τὴν ὁδὸν ὑπέδειξα τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, καὶ οὐδὲν ὑπεστειλάμην (64) τοῦ μὴ &rj γεῖλαί σοι πᾶσαν τὴν βουλὴν τοῦ Θεοῦ. Καὶ b μὲ ὕδη τὴν πρὸς οἱ µου διακονίαν τετέλεκα (65) λοι- πὸν αὐτὸς ἀναζωσάμενος (06) τὴν ὁσφὺν τῆς Davos σου, κατὰ τὸν χαλέσαντάἁ σε ἅγιον, καὶ αὐτὸς ἅτικ ἐν πάσῃ ἀναστροφῇι γενοῦ "Άγιοι γὰρ γίνιαθ, bs ἐγὼ ἅγιός lp, λέχει Κύριος. Γράφει δὲ καὶ ὁ xo φαιότατης τῶν ἀποστόλων᾽ E! Πατέρα, φισὶν 97r καλεῖσθε τὸν ἀπροσωπολήπτως 123258 xplvovaumi τὸ ἑκάστου ἔργον, lv φόθῳψ τὸν τῆς παροικίας ὑμῶ C χρόνον ἀναστράφητε, εἰδότες ὅτι οὗ φθαρτοῖς, ἐν. plo ἢ χρυσίῳ, ἑλυτρώθητε ix τῆς µαταίας ὑμῶν ἀναστροφῆς πατροπαραδότου, ἀλλὰ τιμίφ aiptt, ὡς ἀμνοῦ ἁμώμου xai ἁἀσπίλου, Χριστοῦ. Ταῦτα οὖν πάντα dv χαρδίᾳ τιθέμενος, μμ ἀδιαλείπτως, πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχων dtl τὸν φόθον τὸ Oto) xai τὸ φρικῶδες αὐτοῦ κριτήρ:ον, τὴν geile τητά τε τῶν δικαίων ἣν μέλλουσιν ἐν bulwy d λαθεῖν τῷ αἰῶνι, καὶ τὴν κατήφειαν τῶν ἁμαρτνλῶν ἐν τῷ σχότει τῷ βαθυτάτῳ, τὴν ἀσθίνειάν τε oc µαταιότητα τῶν παρόντων καὶ τὸ τῶν μελλόνπυ ἀτελεύτητον, ὅτι πᾶσα (68) σὰρξ yóproc xmi i" δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου" ἐξηράνθη ὁ yir καὶ τὸ ἄνθος αὐτοῦ ἐξέπεσε, τὸ δὲ ῥῆμα Κυρίου ελέτα διὰ παντός n ἡ εἰρήνη τοῦ θεοῦ εἴη μετὰ σοῦ, φωτίζουσά σε 1 συνετίζουσα xal sic τὴν ὁδὸν ἂγουσα τῆς σωτηρία, καὶ πᾶν θέλημα πονηρὸν πόῤῥω διώκουσα τοῦ "0^ σου, σφραχίζουσα δὲ τὴν ψυχήν σου τῷ τοῦ Up" σηµείῳ, ἵνα μηδὲν σοι πλησιάση τῶν τοῦ πο 63) Forsan ἀξιώσαι σε οὔν. Hac sententia caret codex. A. Atque pronomen σε reperisse videatur is- terpretes Latinus ac Gallicus. (6&) Acta Apost. xx, 27 : cf. 20. (65) Ibid. 24 : Τελειῶσαι... τὴν διακονίαν. (66) Petrus scilicet, I Epist. r, 13, 15, 16. (67) Petr. ! Epist. 1, 17, 48, 19. i68) Isa. xr, 6. 10ἱ5 VITA BARLAAM ΕΤ JOASAPH. ν ot 1046 σκανδάλων, ἆλλ᾽ ἀξιωθῆς dv πάσῃ τελειότητι τῶν À rum divino beneficio in omni virtutum perfectione ἀρετῶν τῆς µελλούσης ἐπιτυχεῖν ἀτελευτήτου xal ἀδιαδόχου βασιλείας, καὶ τῷ φωτὶ περιλαμφθῆναι τῆς µαχαρίας καὶ ζωαρχικῆς Τριᾶδος, τῆς ἐν Ηατρὶ καὶ Y Tip xal ἁγίῳ Πνεόματι δοξαζοµένης, ΚΕΦ. KA'. Τοιούτοις οὖν ἠθικοῖς ῥήμασι νουθεθή- σας ὁ τιμιώτατος 349 Ἱέρων τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν, etc τὴν ἰδίαν ἁπῄει ξενίαν (69). Οἱ δὲ ὑπηρέται τοῦ νέου xal παιδαγωγοὶ τὴν συχνὴν αὐτοῦ εἰσέλευ- σιν iv τῷ παλατίῳ ὁρῶντες, ἐθχύμαζον. Εἴς δὲ τῶν προεχόντων iv αὐτοῖς (70), ὃν ὡς πιστότατον xai εὐγνώμονα κατέστησεν ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τοῦ παλατ[ου τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, Ζαρδὰν καλούμενος, φησὶ πρὸς τὸν τοῦ βασιλέως υἱόν' Οἶδας πάντως, ὦ δέσποτα, ὅσος ἐπ᾽ ἐμοὶ ὁ τοῦ σοῦ πατρὸς φόθος καὶ ὅση µου dj πρὸς αὐτὸν πίστις διό µε ὡς οἰκέτην πιστότατον γαθ- οπηρετεῖν σοι παρεχελεύσατο. Novi δὲ τὸν ἄνδρα τοῦ- τον τὸν ξένον συχνῶς ὁρῶν ὁμιλοῦντά σοι, δέδοικα μὴ ποτε τῆς τῶν Χριστιανῶν εἴη θρηῃσχείας, πρὸς Kv» λίαν ἀπιχθῶς ὁ cóc πατὴρ διάκειται' καὶ τῆς θανατηφόρου εὑρεθήσομαι (71) ὑπεύθυνος ψήφο». E^ οὖν τῷ βασιλεῖ τὰ περὶ αὐτοῦ γνώρισον, εἴτε τοῦ λο,ποῦ παῦσαι τούτῳ προσομιλεῖν' st δὲ μὶ, ἔκθαλόν µε τοῦ σοῦ προσώπου, ὡς 880 ἂν μὴ µεµ- πτέος ὦ, καὶ ἄλλον αἴτησαι τὸν πατέρα (12) σου ἆγα- γεἴν ἐνταῦθα. *O δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς ἔφη πρὸς αὐτόν' Τοῦτο πρὸ πάντων, ὦ Ζαρδὰν, ποίησον. Καθέσθητι σὺ ἔν- δοθεν τοῦ παραπετάσµατος, καὶ ἄκουσον τῆς αὑτοῦ πρός µε ὁμιλίας καὶ εἶθ᾽ οὕτως. λαλήσω σοι τί δεῖ ποι:ῆσαι. Μέλλοντος δὲ τοῦ Βαρλαὰμ εἰτελθεῖν πρὸς αὐτὸν (15), εἰσήγαγε τὸν Ζαρδὰν ἑντὸς τοῦ παραπετάσµατος, καὶ λέγει τῷ γέροντι’ ᾿Ανακεφαλαίωσαί µοι τὰ τῆς ἐνθέον σου διδασκαλίας, ὡς ἂν χκραταιότερον ἐμφυ- τευθῃ µου τῇ καρδίφ. Ὑπολαθὼν δὲ à Βαρλαὰμ πολλὰ περὶ θεοῦ καὶ τῆς εἷς αὐτὸν εὐσεθείας ἐφθέγ- Ύετο, xai ὡς αὐτὸν µόνον δεῖ ἀγαπᾷν ἐξ ὅλης xap- δίας, καὶ ἐξ ὅλης φυχῆς, xal ἐξ ὅλης τῆς διανοίας(74), καὶ τὰς αἀτοῦ φυλάττειν ἐντολὰς φόθῳ τε xa! πὀθῳ. καὶ ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ ποιητὴς ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἁοράτων. 'Bo' οἷς καὶ τὴν τοῦ πρώτου ἀνβρώπου δ:άπλασιν ὀπεμίμνησκε (75), τὴν τε δοθεῖσαν αὐτῷ futurum illud ac finis et successionis expers re- gnum adipiscaris, ac beate et vite initium affe- rentis Trinitatis, quz in Patre et Filio et Spiritu sancto glorificatur, lumine collustreris. Car. XXI. —- Cum hujusmodi doctrinis, ad mores informandos accommodatis, prestantissimus se- nex regis fllium instruxisset, ad suum hospitium se contulit. At adolescentis ministri et precepto- res frequentem ipsius in palatium ingressum pers. picientes, admiratione afficiebantur. Unus autem ex iis qui priorem inter eos locum obtinebat et quem rex velut fidelissimum ac sui studiosissimum fiiii sui palatio prrefecerat, Zardan nomine, regis filium his verbis allocutus est : Non te fugit, here, quanto patris tui metu afficiar, quaque erga eum fide sim,eoque etiam nomine me tanquam fldissi- mum famulum tibi administrum esse jussit. Nune autem exterum hunc virum crebro tecum colloqui videns,illud vereor ne Christiane religionis,quam . pater tuus ingenti odio insectatur,cultor sit;sicque ego capitali sententie obnoxius reperiar. Proinde vel de eo patrem certiorem fac,vel posthac cum eo colloqui desine ; vel certe, ne in reprehensionem incurram, a facie tua me ablega, atque alium qui mihi subrogetur a patre tuo postula. Regis autem flliusad eum dixit : Hoc primum, o Zardan, faciamus. Velo quodam obductus sta, ip- siusque ad me sermones audi, atque ita quidnam tibi faciendum sit exponam. C cum igitur Barlaam ad ipsum accessuru» esset, Zardane intra velum introducto,ad senem ait : Di- vinam tuam doctrinam mihi summatim repete, quo firmius pectori meo inseratur. Excepto igitur sermone, Barlaam longam de Deo atque erga eum pietate orationem habuit, quodque eum solum ex toto corde,et ex tota anima,et ex tota mente ama- re,psiusque mandata cum timore ac desiderio ob. servare oporteret (Matth. xxn); quodque ipse esset qui omnia, tam qua in cernendi sensum cadunt quam qua ab oculorum sensu remota sunt, condi- disset. Ac deinde primi hominis affictionem, man- 69) Lemma metricum in codice A : Ὅρα Βαρλαὰμ ἐνθάδ᾽ ὑποχωροῦντα. 0) Lemma metricum in codice A : Ὁ παιδαγωγὸς Ζαρδὰν τοῦ Ἰωάσαφ. (71) De hoc usu verbi εὑρίσχομαι egit Palairet ad Matth. 1, 18, ad Luc. xvii, 18 ; Wakef. Silv. t. Hf, . 63: t. IV, p. 4. Sophocles Aj. 610 : Νῦν δ᾽ a9... Φφίλοις µέγα πἰνθος εὕρηται. Ibi Erfurdt. : « Variam [ectionem γεγένηται memorat scholiastes. » Sed est γεγένηται scholium, non varia lectio. Ibid. 754: Κεἴνος δ᾽ ἀπ᾿ οἴχων εὐθὺς ἐξορμώμενος [νους καλῶς λέγοντος εὀρέθη πατρός' tum nonnullis interjectis versibus : Εἶτα δεύτερον ιόν ἸΑθάνας, ἠνίκ, ὀτρύνουσά viv [Ἡὐδᾶτ' ἐπ᾿ ἐχθροῖς Kn φονινίαν τρέπειν, [Τότ᾽ ἀντιφωνεῖ δεινὸν ἄ ητόν τ) επος. Multum in syntaxi ejus loci instituenda | orant viri d., quibus meam sententiam modeste proponam, scilicet δεύτερον δίας 'A6ávac jungi posse precedentibus, ita ut plenioribus verbis interpretatio flat : Δεύτερον δίας verba ac sensus apte ac facile mihi quidem videntur. Pretuli accusativi syntaxin. Synesius Catast. (19) Α, τῷ πατρἰ σου. θάνας χαλῶς λεγούσης εὑρέθη ἄνους. Sic procedere 305 : Καχοὺς χαχῶς ἄπολωλε- κᾶναι τοὺς χαταράτους βαρθάρους ἐγὼ μὲν finem τὸν θεόν. Ibi legam libens ἀπολωλέναι, quod vidi in codice 1760. 13) C, πρὸς αὐτὸν ἐλθεῖν, λείπεται, φασιν. Codex idem plenius, ὑπολείπεται. reposilione omissa. Synesius ibid.: τῶν... ἵππέων... οὐδὲ πεμπτηµόρια 14) Luc. x, 27: ᾽Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, xai ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, xai ἐξ Vc τῆς ἰσχύος σο», xal ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου. (75) C, ἀναμίμνησκε, 1047 ADDENDA. toig datumque ipsi datum, latamque in eum, ob viola- A ἐντολὴν καὶ τὴν ταύτης παράδασιν, χαὶ τὴν ἐτὶ τὴ tumedictum a creatore sententiam commemoravit. Deinceps bona ea recensuit,quibus nos,rejecto ip- sius mandato,nosmet exclusimus. Mox earum mo- lestiarum mentionem fecit,qu» postquam ab illis bonisexcidimus,miserenos invaserunt.Tum autem ea qua ad benignitatem et amorem erga hominum genus pertinebant subjunxit,nempe quonam modo summus ille opifex salutis nostre curam gerens, magistros ac prophetas Unigeniti incarnationem praedicantes miserit.Deinde etiam ipsius descen- sum, incarnationem, beneflcia, miracula, tolerata- que pro nobis ingratitudinis vitio laborantibus sup- plicia,crucem,lanceam,voluntariam mortem,ac de- niquenostram inintegrum restitutionem et revoca- παραθάσει τοῦ πλᾶσαντος καταδίχην. Εἶτα χαθεζη τὰ ἀγαθὰ ἀπηριθμεῖτο, ὧν ἀθετήσαντες τὴν ἐντολὴν ἑαυτοὺς ἀπεχλείσαμεν xal 4381: αὖθις lulu τῶν λυπηρῶν, ὅσα μετὰ τὴν ἐκείνων ἀποτυγίαν wrt- ἐλαθδεν ἁθλίως ἡμᾶς. Ἐπὶ τούτοις τὰ τῖς Φίλαι- θρωπίας ἐπῆγεν, ὅπως, τῆς ἡμετέρας φροντίζων ὁ Δημιουργὸς σωτηρίας, διδασκάλους ἀπέστειλε χαὶ προφήτας τὴν τοῦ Μονογενοῦς κηρύττοντας σάρχω- σιν’ ἔπειτα, καὶ τὴν ἐκείνου χάβοδον, τὴν ἑνανθρώ- πησιν, τὰς εὐεργεσίας, τὰ θαύματα, καὶ τὰ ὑτὶ ἡμῶν τῶν ἀχαρίστων παθήματα, τὸν στανρὺν, τὴν λόγχην, τὸν ἐχούσιον θάνατον τέλος, τὴν ἐπανόρβα- σιν ἡμῶν, τὴν ἀνάχλησιν, τὴν εἰς τὸ πρῶτον ἀγαθὸν ἐπάνοδον᾽ μετὰ ταῦτα, τὴν ἐχδεχομένην τοὺς ἀξίοκ tionem,atquead primum bonum reditum; ac postea p τῶν οὐρανῶν βασιλείαν, τὴν ἀποκειμένην τοῖς eei colerum regnum,quod homines eo dignos manet, reconditum improbis cruciatum ignem nunquam ex- stinguendum,perpetuastenebras, immortalem ver- mem, caterasque omnes ponas, quas ii qui peccati servitute se constrinxerunt, sibi ipsis aggesserunt. Hzc cum oratione prosecutus esset,ac sub finem in doctrinam ad mores accomodatam delapsus fuisset, multaque de vite puritate verba fecisset, presen- tiumque rerum vanitatem damnasset,eorumque qui histotosse adducunt miseriam coarguisset, oratio- nem tandem precatione conclusit, a Dco nimirum ipsifirmam etconstantem orthodoxz fidei confessio- Ἆοις βάσανον, τὸ μὴ σθεννύµενον πῦρ, τὸ μὴ λῆγον σκότος, τὸν ἀθάνατον σκώληκα, xai ὅσην ἄλλην di τῆς ἁμαρτίας δοῦλοι Χόλασιν ἑαυτοῖς ἐθησαύρισαν, Ταῦτα διεξελθὼν καὶ εἲς ἠθικὴν διδασκαλίαν τὸν λόγο) τελέσας, πολλά τε περὶ καθαρότητος βίου Gu- λεχθεὶς, xal τῆν τῶν παρόντων µαταιότητος χατα- ὑνοὺς, τὴν ἀθλιότητά τε τῶν τούτοις προστετηχύτων διελέγξας, εἲς οὐχὴν κατέληξε. Καὶ ἀπερίτρεπτον αὐτῷ ἐπευξάμενος καὶ ἀχλινη τὴν ὁμολοχίαν τῆς dp θοδόξου πίστεως, ἀνεπίληπτόν τε τὸν βίον xai xstr- βωτάτην τὴν πολιτείαν͵ ὁ piv, τόλος ἐπιθεὶς τῇ cpi, πρὸς τὴν ξενίαν αὖθις ἀπῄει. nem vitamque ab omni reprehensionis nota immunem, ac purissimam muneris sui administrationem optans. Αο postea precationi fine imposito, ad hospitium suum rursus se recepit. Regis autem filius, accito Zardane,quid animi ha- Ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς, τὸν Ζαρδὰν προσκαλε beret periclitans, dixit:Audiisti que mihi tabula is- te dixerit, me videlicet inani suo verborum leno- cinio in fraudem inducere studens,ac jucunda hac oblectatione et amaenitate privare, atque ad pere- griniDeicultum traducere? Zardan autem,Quidnam, inquit,tibi visum est,o rex,famulum tuum tentare? Perspectum enim habeo virisermones pectustuum altissime penetrasse.Nam nisi ita esset, non tam lu- benter ac perpetuo cum eo sermones misceres. Et quidem nos istiusmodi przdicationem haudqua- quam ignoramus.Verum ex quo tempore pater tuus atrocissimam adversus Christianos persecutionem excitavit,illi hincexpulsisunt,atqueipsorum pra:di- catio conticuit.Quod si tibi dogma hoc arridet,ipsius- que duritiem et laborem subire potes, faustum sane acfelixsitid quod animo tuo insedit.Ego autem quid tandem faciam,qui hujusmodi duritiem ne adversis quidem oculisintueri possum,acregis metu animum doloribus atque acerbitatibus distractum habeo ? Quanam apud eum excusatione utar,quiipsius impe- ria neglexi, atque huic viro ad te aditum permisi? Dixit autem ad eum regis fllius: Equidem nihil aliud quod ingenti tue erga me benevolentie satis premii afferret agnoscens,hac unum beneflcio tuo σάµενος καὶ τὴν αὐτοῦ γυµνάζων διάθεσιν, iy "Hxousac ὁποῖά uot ὁ σπερµολόγος οὗτος διαλέγετει, ἀπατῆσαί µε ταῖς xtvaig αὐτοῦ πιθανολογίαις πει- βώμενος xal ἀποστερῆσαι τῆς τερπνῆς ταύτης εὐ- φροσύνης καὶ ἀπολαύσεως, καὶ Εένῳ λατρεῦσαι Gy; 183 Ὁ δὲ Ζαρδάν' Τί σοι ἕδοξεν, ἔφη, ὦ βασιλΏι πειράζειν µε τὸν σὸν οἰκέτην; Οἶδα κατὰ βάτὺς εἶν- δῦναί σου τῇ καρδίᾳ τοὺς λόγους τοῦ ἀνδρός εἰ κὶ γὰρ τοῦτο ἦν, οὐκ ἄν αὐτῷ ἡδέως τε xal ἀδιαλείστας ὠμίλεις. Καὶ γε ἡμεῖς οὐκ ἀγνοοῦμεν τουτὶ τὸ xf ρυγμα’ ἀλλ᾽ BE ὅτου ὁ σὸς mati» διωγμὸν ἄσπονὸοι κατὰ τῶν Χριστιανῶν ἑἐξήγειρεν, ἀπηλάθῃσαν αὐτὸὶ τῶν ἐντεῦθεν, καὶ ἐσίγησε τὸ κήρυγμα αὐτῶν. Εἰ dl νῦν ἀρεστόν σοι τὸ δόγµα κατεφάνη xai τὸ σκληρὺ D αὐτοῦ xal ἐπίπονον ἀναδέξασθαι Ἰἰσχύεις, xrctoli- θείη σου τὰ θελήµατα (76) εἰς τὸ ἀγαβόν Ἐν ἃ τί ποιήσω, πρὸς μὲν τὴν τοιαύτην σκληρότητα μηξ ἀντοφθαλμῆσαι δυνάµενος, τῷ δὲ φόθῳ τοῦ βασιλέως τὴν ψυχὰν ἐν ὀδύναις καὶ ἀλγηδόσι µεριζόµενος ; TI ἀπολογήσομαι αὐτῷ, ἁμελῶς τοῖς αὐτοῦ διετεεὶς προστάγµασι, καὶ τῷ ἀνδρὶ τούτῳ τῆς πρὸς δὲ rt ραχωρήσας εἰσόδου ; Ἔφη δὲ πρὸς αὐτὸν à τοῦ βασιλέως υἱός Ἐγὰ μὲν, τῆς πυλλῆς σου πρὸς µε εὐγνωμοσύνης μηξι- µίαν ἄλλην ἀξίαν ἁμοιθὴν γινώσκων, ταύτην xal (16) A, κατ. σου τὰ Oa] uata: quee sunt petita e Psalmo : confer t. III, p. 52. Malui lectionem codicis C, Scilicet non videbatur Psalmorum imitatio in Zardanem cadere. 1049 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1050 ὑπεραξίαν εὐρηκὼς ἐπ᾽ εὐεργισίᾳ τῇ σῇ, χατάδηλον À majus reperi, nimirum ut tibi bonum illud, quod ποιῆσαίσοι τὸ ὑπὶρ φύσιν ἀγαθὸν ἔργον πεποίηχα, — naturam superat, perspicuum reddere studerem, τοῦ Ἠνωρίσαι σε εἰς ὅ veyivrsat καὶ τὸν Δημιουργὸν — hoc est,ut quem ad finem procreatus sis intellige- ἐπιγνῶναι, ἀπολιπόντα τε (77) τὸ σκότος τῷ φωτὶ —res,ac creatorem agnosceres, relictisque tenebris, προσθραμεῖν' xai 383 ἤλπιζον, dpa τῷ (78) ἀκοῦ- — ad lucem accurreres.Atque in hac spe eram, fore ut cal σε πὀθῳ ἀσχέτῳ τούτῳ ἀχολουθῖσαι. αλλ) — simul atque de ea aliquid audiisses, ardentissima ἐψεύσθην, καθὼς ὁρῶ, τῆς ἑλπίδος, χλίαρῶς σε — quadam cupiditate illam sequereris. Verum spe βλέπων πρὸς τὰ λαληθέντα διακείµενον. Τῷ δὲ βα- mea, ut video, falsus sum, ut qui ad ea qua dicta αιλεῖ xai πατρί µου εἰ ταῦτα δηλώσεις, οὐδὲν ἕτερον — sunt tepide affectum te conspiciam.Regi autem ac ποιήσεις Ἡ µερίµναις αὐτοῦ καὶ λύπαις τὴν Quylv — patri meo si hmc indicaveris,nihil aliud hinc con- ἀπδίσεις. ᾽Αλλ’, εἴπερ αὐτῷ εὐγνωμονεῖς, µηδόλως — sequeris,quam ut ipsius animum curis ac merori« ἄχρι καιροῦ τοῦ προσήχοντος ἀναγχείλῃς τι περὶ — bus conficias. Verum si candido ac sincero in eum τούτων. Ταῦτα μὲν πρὸς αὐτὸν λαλήσας, ἐφ᾽ ὑὁδάτων — animo es,cave ne ipse antequam commoda occasio ἐδόκει empty (79). εἲς ψυχὴν γὰρ ἀσύνετον οὐκ — se obtulerit, quidquam hujusmodi ex te resciscat. εἰσελεύσεται σοφία. Hac oratione ad eum habita,tanquam in aquam se- p minare videbatur. Neque enim sapientie ad stoli- dum animum aditus unquam patebit. T4 ἑκαύριον δὲ ὁ Βαρλαὰμ ἐλθὼν τὰ τῆς ἄποδη- Postridie autem Rarlaam ad eum accedens,de di- plac ὠμίλει ὁ δὲ, τὸν τούτου μὴ φέρων Χωρισμὸν, — Scessu suo sermonem ingerebat. Ille autem ab eo τὴν duy ἠνιᾶτο xal δακρύων τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐπ- — divelli minime sustinens, animo excruciabatur, la- επλήρωτο. Πολλὰ δὲ (80) à γέρων αὐτῷ διαλεχθεὶς, — crymisquetotus perfundebatur.Senex verocum lon- xai ἀχλόνητον διαµένειν ἐν τῷ ἀγαθῷ µαρτυράµενος, gum ad eum sermonem habuisset, eumque ut fir- λόγοις τε παρακλητικοῖς στηρίξας αὐτοῦ τὴν καρδίαν, — missimus in bono perstaret obtestatus esset, ver- Ἰλαρῶς αὐτὸν ἐξαποστεῖλαι ἠξίου. ἅμα δὲ xai προ- —bisquead cohortandum accommodatis ipsius pec- ελεγεν οὐκ εἷς μαχκρὸν αὐτοὺς ἑνοῦσθαι ἐνώσει ἁδιαι- tus confirmasset,precibus ab eo contendebat ut 1εδ- pce. Ὁ δὶ τοῦ βασιλέως υἱὸς, μὴ δυνάµενος ἐπὶ — to atque hilari animo discedendi potestatem sibi πλεῖον κόπους τῷ Ὑέροντι παρέχειν καὶ τῆς ποθου- faceret. Illud etiam adjungebat,eam brevi inter se µένης αὐτὸν κωλύειν ὁδοῦ, ἅμα, δὲ καὶ ὑφορώμενος conjunctionem mutuam fore, que dissidii omnis 1584 μὴ ὅπλα τὰ περὶ αὐτὸν ὁ Ηαρδὰν ἐκεῖνος τῷ — expers esset.At regis fllius,cum nec diutius seni βασιλεῖ ποιήσηται καὶ τιµωρία:ς αὐτὸν ὑποθάλῃ (81), X negotium facessere, nec eum expetito itinere pro- λέγει πρὸς αὐτόν Ἐπείπερ σοι τοῦτο ἴδοξε, [Πάτερ ,, hibere posset, ac preterea metuens ne ne Zardan πνευματιχὲ xal διὀχσκάλων ἄριστε xal χαλοῦ mavtóq C illeregem deeo certiorem faceret,ac suppliciis eum ἐμοὶ πρόξενε, τοῦ (82) χαταλιπεῖν µε τῇ τοῦ xócpou — afficeret, his ad eum verbis usus est: Quandoqui- µαταιότητι συναναστρέφεσθαι καὶ ck πορευθῆναι — dem ita tibi hoc animo insidet spiritualis Pater ac εἷς τὸν τῆς πνευματικῆς ἀναπαύσεως τόπον, οὖκ ἔτι preceptorum optime, mihique omnis boni auctor, σε χατίχειν xal παρεμποδίζειν τολμῶ. ᾿Απιθι οὖν τῇ ut me in mundi vanitate versantem deseras, atque τοῦ θιοῦ εἰρήνῃ φρουρ»ύμενος, xal τῆς ἐμῆς ἆθλιό- αἆ spiritualis quietis locum proflciscaris, non ultra τητος iv τοῖς τιµίαις σου εὐχαῖς διὰ παντὸς µἰ- — teretinere atque impedimento tibi esse audeo. Abi μνησο διὰ τὸν Κύριον, ἵνα δυνηθῶ καταλαθεῖν ct xal — igitur Dei pace septus,ac mee miserie in precla- τὸ σὸν βλέπειν τίµιον πρόσωπον πάντοτε. Ποίησον δὲ — ris tuis ad Dominum precibus memoriam ne in- µου píav αἴτησιν xal, ἐπείπερ οὐκ ἠθέλησάς τι — termittas, quo tandem ad te pervenire ac faciem λαθεῖν ὑπὶρ τῶν συνασκητῶν σου, δίξχι κἂν ὑπὶρ tuam perspicere queam. Unam autem rem a te σεαυτοῦ μικρὸν τι χρῆμα sl; διατροφὴν xal ἱμάτιον — postulo, nimirum, ut, quoniam pro tuis religiose εἲς ἀμφίασιν. Ὁ δὲ πρὸς αὐτὸν ἀπεχρίνατο' Ei brio vite sodalibus nihil accipere voluisti,saltem pro te τῶν ἁδελφῶν µου οὐκ ἐδεξάμην τι παρὰ σοῦ (οὐδὲ — exiguum aliquid pecunie in victum ac vestem in γὰρ ἐχεῖνοι χρῄζουσιν ἐπιλαθέσθαι τῶν ὁλῶν τοῦ — indumentum accipias.Ille autem ad eum respondit; κόσμου dv ἑκόντες ἐμάκρυναν), πῶς ἐμαυτῷ πε- D Cum pro fratribus meis nihil à te acceperim (ne- (71) A, ἀπολιπόντα σε: Obiter particula restituatur Eumathio pag. 78 : Πάνθ) ὅσα ἐζήτουν παθεῖν καὶ $pacat, ταῦθ) ὡς όπτροις τοῖς ὀνείροις xai εἶδον καὶ ἔπαθον. Cod. 2897, παθεῖν τε xal, Rescribendum et kv κατόπτροις. — Si quis hic velit ἀπολ. τέ σε, non repugno: 18) C, ἅμα τοῦ. syntaxi bona minus. Vide notam ad Syntipe Narrat. p. 199. --- 19) Inter proverbia de impossibilibus, qus edidi t. I, p. 395, exstat: Elc ὕδωρ σπείρεις. Vita Nili Junioris p. 89 : ᾿Εὰν νῦν σοι περὶ θεοῦ τι λαλήσω, καθ᾽ ὕδατος γραφω xai ἐπὶ θάλασσαν σπερῶ. (80) A, πολλά τε, Permutabiles sunt ille νοσαἱ. Choricius Villoisoni P 62: Τῆς αὐτῆς ἐστιν εὖτολ- µίας τυράννου δὲ παῖδα καὶ τὸν ἔχοντα ἀρχὴν ἀποκεῖνα. Bene codex 2967 τυρ. τε m... τὴν ἀρχ. Athe- neus xiv, 2: ᾿Ακροάματα ἑκάστοτε διάφορα ἐπεισάγει... ἔτι τε καὶ γελωτοποιούς, Velim ἔτι δὲ xal. Libanius epist. 25 : Μσθην τε τῷ τε υἱεῖ xal τῷ κηδεστῃ. Melius codex 3035, ἤσθην δὲ «ip: exhibet etiam utile scholium : 'O μὲν υἱὸς τοῦ ᾽Ακακίου τούτου ἐλέγετο Τιτιανὸς, 6 δὲ γαμθρὸς KoXUxtoc: Ίππο Καλίχιος. . (81) A, ὑποθαλεῖ. Libanius ep. 361 : Καὶ σε Ὑράφομαι κατ’ ἄμφω' τοῦτο μὲν, tt oc ἐπιλελῆσθαι, τοῦτο δὲ, sl, μεμνημένος, ὦν οὐχ ἀμνημονεῖς, ἀμελῆς' imo ἀμελεῖς, quod habet codex 3038, (53) C, sine τοῦ. 1051 ADDENDA. 1 que enim illi aliquid ex hujus mundi rebus, a qui- À ριποιήσοµαι ὅπερ ἐχείνοις ἀπηγόρευσα: El μὲν γὰρ bus ultro sese removerunt, accipere opus habent), quonam tandem pacta mihi id acquiram,quod ipsis interdixi?Nam si pecuniarum possessio bona esset, illiscerte ante meeasimpertiissem.Quoniam autem exitiosam earum possessionem esse scio, nec illos, nec me item huiusmodi laqueis implicato!. Cum igitur ne hoc quoque ipsi persuadere po- tuisset,ad alteram petitionem rursum se converüt, supplexque ab eo petiit ne preces suas omnino ne- gligeret, nec se omni moesstitie genere profligaret, verum ut detritum illud et asperum, ac vetustate confectum pallium (tum ad religiose magistri sui vite refricandam memoriam, tum ad presidium adversus omnes Satane atflatus) sibi relinqueret, atque ipse pro eo aliud acciperet: quo scilicet, inquit,id quod a me datum fuerit,perspiciens, hu- militatis mez memoriam retineas. Aitautem senex:Vetus meumac detritum pallium . tibi dono dare,aliudque novum indumentum acci- pere,mihi non licet,ne exigui mei laboris merce- dem hic recepisse divina sententia pronuntiet.Ci- terum,ne tuam animi alacritatem retundam, vetus- ta,neca meis quidquam divecsa,ea indumenta sint, qus mihi abs te porrigentur. Regis itaque fllius, cum asperos quosdam ac vetustos pannos quisi- visset, eosque seni dedisset, ipsius veste invicem accepta, magnam inde letitiam concepit, quavis purpura ac regio ornamento citra omnem compa- rationem prsestantiorem eam existimans. Divinissimus autemBarlaam jam jamque discede- re cupiens,ea quia ad discessum pertinebant loque- batur,postremamque hancipsi doctrinam adhibuit. Charissimefrater,inquit,acsuavissime filli, quem ego per Evangelium genui (I Cor. 1v),scis cui Regi no- men dedisti, et cum quo pacta inivisti. Quare fir^ ma ea serves necesse est,atque omnia militie munia, quain hujusmodi pactorum charta, presente ac tes- tante,atque etiam pacta ipsa litteris mandante uni- verso celesti exercitu,promisisti, alacri animo ex- sequaris. Quae quidem si prestiteris, beatus eris. Quocirca tibi providendum est ne quid presentium rerum Deo,ipsiusque bonis anteponas. Quid enim rerum presentium tantum terroris afferre potest, quantum ignis eterni cruciatus,qui ita ardet,ut in- . terim lucis omnis expers sit, nec unquam exurendi καλὸν ἣν ἡ τῶν χρημάτων κτῆσις, ἐχείνοις ἂν πρὸ ἐμοῦ τούτων µετέδωχα" ἐπεὶ δὲ ὀλεθρίαν τὴν αὐτῶν ἐπίσταμαι κτῆσιν, οὔτε ἐκείνους, οὔτε μὴν luat τοῖς τοιούτοις ὑποθαλῶ βρόχοις. Ὡς δὲ xal ἐν τούτῳ πείθειν οὐκ εἶχε, δευτέρας ἱκετηρίας ἀρχὴ (83) καὶ δευτέραν πάλιν αἴτησι ποιεῖτχι, 885 μὴ πάντη αὐτοῦ παριδεῖν τὰς δεή- σεις, μηδὲ πᾶσαν σύτῷ καταχέαι την ἀθυμίαν, ἀλλὰ γαταλιπεῖν αὐτῷ τὸ ἑβῥικνωμένον ἱμάτιον buivo χαὶ τραχὺ παλλίον (84), ἃμα μὲν cl; μνήμην τῆς τοῦ διδασκάλου ἀσκήσεως, ἅμα δὲ εἲς φυλακτήριον αὐτῷ ἀπὸ πάσης σατανικῆς ἑνεργείας, λαθεῖν δὶ παρ᾽ αὐτοῦ ἕτερον dvi! ἐκείνου. ὡς ἂν, τὸ παρ’ ἐμοῦ, φησὶ, δοθὲν ὁρῶν, τὴν ἐμὴν ἐπὶ µνήµης φέρῃς τα- πεινότητα. 'O δὲ γέρων ἔφη Τὸ μὲν παλαιὸν καὶ διῤῥωτς δοῦναί σοι xal λαθεῖν xatvóv ἕνδυμα, οὐ θέμις, ἵνα μὴ τοῦ μικροῦ χόπου µου τὴν ἁμοιθὴν ἐνθάδι ἆπο- λαθεῖν κατακριθῶ' ἵνα δὲ σου τὴν προθυµίαν μὶ ἐγχόψω, παλαιὰ καὶ μηδὲν τῶν ἐμῶν διαφέροντε ἔστῶσαν τὰ διδόµενά µοι παρὰ σοῦ. Ζητήσας δὲ ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς τρίχινα ῥάκη παλαιὰ, καὶ ταῦτα δοὺς τῷ Ὑέροντι, τὰ ἐκείνου λαθὼν ἔχαιρε, πάσης πο; φύρας καὶ βασιλικῆς ἁλουργίδος τιµιώτερα ταῦτα ἀσυγχρίτως (85) ἡγούμενος. Ὁ δὲ θειότατος Βαρλαὰμ, ἀπιέναι ὅσου οὕτω βουλόμενος, τὰ τῆς ἐχδημίας ὠμίλει, καὶ τελευταίᾶν αὐτῷ διδασκαλίαν προσῆγεν ᾿Αδελφὲ, λέγων, ἡᾳ- πη μένε καὶ τέχνον γλυκύτατον, 6 διὰ τοῦ Εὐτγγελίον ἐγίννησα (86), οἶδας τίνι ἑστρατεύθης βασιλεῖ xi πρὸς τίνα τὰς ὁμολογίας σου διέθου. Ast οὖν βεθαίας ταύτας φυλάξαι, καὶ τὰ τῆς στρατείας προθύμν: τελέσαι, ὅσα ὑπίσχου ἐν τῷ τῆς ὁμολογίας 186 χάρτη τῷ πάντων Δεσπότῃ, πάσης παρούσης τῆς ἐπουρανίου στρατιᾶς xal συμμαρτυρούσης, ἅμα ὃλ καὶ ἀπογραφομένης τὰ ὁμολογτθίντα, ἄτινα e» λάττων µακέριος ἔσῃ. ἨΜηδὲν οὖν τῶν παρόντων θεοῦ καὶ τῶν αὐτοῦ προκρἰνῃς ἀγαθῶν. Τί γὰρ bv οὕτω φοθερὸν sim τῶν παρόντων, ὡς qiswa πρὸ αἰωνίου, μήτε τοῦ καίοντος ὅλως φῶς ἔχοντος (87), μήτε τοῦ κολάζοντός ποτε Λλήγοντος: τί δὲ πάλυ (83) Verba δευτ. 1x. ἀρχή, quibus caret C, lemma esse suspicor. Et in A inter doy?) et καὶ δευτ. fuerunt erasa plura vocabula ; quod auget suspicionem. (84) Conf. Pag. 156, not, 83. δν Conf. t. III, pp. 4, 475; et supra p. 158. 6 (87 I Epist. ad Cor. 1v. 15 : Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Sic infra πυρὸς ἀσθέστου xal σκοτεινοῦ.0αἱφ sit hujus opinionis auctor i OFrO, nec anxie que ram. Serius Thomam Aquinatem ita sensisse disco ex Pinamontii, Itali loyolite, Tibro cui inder est in an- flic versione qua utor : « Hell opened to christians. » Inde paucula describam : « Tis true there vill e lire, but depriv'd of light; yet so that the eyes shall suffer with the sight of most horrible pos rances, and yet debarr'd of that comfort, which, in the midst of all their terrour, the lightnings them- selves might cause in the frightfulest tempests... That will be truc. because, as S. Thomas 8875, « ]bi erit ardor sine claritate. » Ignem inferni esse luminosum sensisse videtur Gregor. Naz. orat. &0, p. 6&*: "Ev µόνον φῶς, inquit, φεύγωμεν, τὸ τοῦ πικροῦ πυρὸς Éxyovov: μὴ πορευθῶμεν τῷ φωτὶ τοῦ πυρὸς ἡπῶν xti τῇ φλογὶ ᾗ ἐξεχαύσαμεν. Sed ex verbis istis mysticis et allegoricis, in quibus inest et imitatio loci 19819, L, 11, nil est certum quod concludi queat. Qui de inferni 1gnis natura scripsit Swindenius, si bene me mini, infernum in sole, luminis ipso fonte, collocavit. Sed talia tetigisse satis mihi sit, VITA BARLAAM BT JOASAPH. 1964 τῶν τοῦ χόσµου χαλῶν τηλαοῦτον εὐφράνοι, ὡς θεὸς Α finemfaciat? Ac rursum, quodnam est hujusmundi αὐτὸς ἐκεῖνος τοῖς ἀγαπήσασι Ὑχαριζόµενος; οὗπερ τὸ κάλλος μὲν ἂφατον, δυναστεία δὲ ἅμαχος xal ἡ δόξα ἀΐδιος οὗπερ τὰ ἀγαθὰ, τὰ τοῖς αὐτοῦ φίλοις ἀποχείμενα. πάντων τῶν ὁρωμένων ἀσυγκρίτως ὑπερέχει, & ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε, xal οὓς οὖκ ἤκουσε, καὶ ixi καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνίθη (88) ὧν κληρονόμος ἀναδειχθείης, τῇ τοῦ Θεοῦ φρουρούμενο χραταιοτάτῃ χειρί. 183 Ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς, δάκρυσι συγχεχυ- μένος (89), ἠνιᾶτο xai Έσχαλλε, φιλοστόργου Ε[]ατρὺς καὶ διδασκάλου ἁρίστου ἀπολειφθῆναι μὴ ἀνεχόμε- voc. Καὶ τίς uot, φησὶν, ὦ Ἡάτερ, τὴν σὴν πληρώ- σει τάξιν; ὑπὸ τίνι δὲ ἐγὼ τοιούτῳ ποιμένι χαὶ ὁδηγφ φυχικῆς σωτηρίας Ὑενήσομαι; τί τοῦ σοῦ φαραμόθιον ποιήσοµαι πόθου ; ἰδοὺ γὰρ Eph τὸν πο- νηρὸν δοῦλον xal ἀποστάτην τῷ θίῷ προσήγαχες, x«i εἲς υἱοῦ xxl κληρονόμου κατέστησας τάξιν, καὶ τὸν ἁπολωλότα xai ὀρειάλωτον, τὸν παντὶ θηρίφ ἔτοιμον stc βορὰν, ἐζήτησας, καὶ τοῖς ἁπλανέσι χατ- άμιξας θεοῦ προθάτοις' καὶ ἔδειξάς pot τὴν ἐπίτο- μον τῆς ἀληθείας ὁδὸν, ἐξαγαγὼν µε τοῦ σκότους καὶ τῆς σκιᾶς τοῦ θανάτου, xal, τοὺς πόδας µου μεταγαγὼν (90) ἐκ τῆς ὁλισθηρᾶς xai θανατηφόρου xai σκολιωτάτης xal καμπύλης ἀτραποῦ (9i), µεγά- λων καὶ θαυµασίων µοι Ὑέγονας πρόξενος ἀγαθῶν, xxi Qv οὐδεὶς ἐξαρχέσειε λόγος τὸ ὑπερέχον διηγή- σασθαι. Μεγάλων καὶ αὐτὸς ὑπὶρ ἐμοῦ τοῦ μικροῦ µετάσχοις τοῦ Oto) δωρεῶν' καὶ τῆς ἐμῆς εὐχαρι- στίας ὑστέρημα πληρώσαι Κύριος, ὁ μόνος νικῶν ταῖς τῶν δωρεῶν ἀντιδόσεσι τοὺς αὐτὸν ἀγαπῶντας. Ὁ δὲ Βαρλαὰμ, τῆς θρηνῳδίας αὐτὸν ἐχκόπτων, ἀναστὰς εἲς εὐχὴν ἵστατο, καὶ, τὼ χεῖρε elc οὐρανοὺς διάρας Ὁ θεὸς, ἔκεγε, xal Ἰατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 6 φωτίσας τὰ πρὶν ἑσκοτισμένα, 188 xa! τὴν ὁρατὴν ταύτην xal ἀόρατον Χτίσιν ἐκ τοῦ μὴ ὄντος παραγαγὼν, ὁ τὸ σὸν ἐπιστρίψας πλάσμα (92) καὶ μὴ ἐἑάσας ἡμᾶς ὀπίσω τῆς ἆφρο- σύνης ἡμῶν πορεύεσθἁι, εὐχαριστοῦμέν σοι, xal τῇ σῇ σοφἰᾳ καὶ δυνάµει τῷ Κυρίῳ ἡμῶν '[ησοῦ Χρι- στῷ, δι οὗ καὶ τοὺς αἰῶνας ἑποίησας, πεσόντας τε ἡμᾶς ἀνέστησας, xal πεπλημμεληχόσι τὰς ἁμαρτίας ἀφῆκας,' πλανηθέντας ἐπανήγαγες, αἰχμαλωτισθέντας ἑλυτρώσω, τεθνηχότας ἐζωποίησας τῷ τιµίῳ τοῦ ΥἸοῦ σου καὶ Δεσπετικῷ αἵματι. Eb οὖν ἐπικαλοῦ- μαι, καὶ τὸν μονογενῆ σου Yióv, καὶ τὸ πανἀχιόν σου Hwüpa: ἔπιδε ἐπὶ τὸ λογικό» σου πρόθατον τοῦτο, τὸ προσελθὸν δι᾽ ἐμοῦ τοῦ ἀναξίου εἷς θυσίαν σοι, καὶ ἁγίασον αὐτοῦ τὴν φυγὴν τῇ cn δυνάµει xai χάριτι ἐπίσχεψαι τὴν ἄμπελον ταύτην τὴν φυτευ- pe Conf. p. 00, n. 47. Ἐν robos. D bonum, quod tanta animum voluptate perfundat, ut Deus se ipsum iis a. quibus diligitur donans: cujus et pulchritudo sermone omni prestantior est, et potentia invicta, et gloria sempiterna, et cujus bona ea qua ipsius amicos manent, omnia quis oculis cernuntur incomparabiliter antecel- lunt : que oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascemderunt (1 Cor.ii)? Quorum uti- nam tibi robustissima Dei snanu septo ac munito heredem esse contingat | Regis autem filius lacrymis perfusus, angebatur, ac summa molestia afficiebatur, ut qui ab amantis- simo patre ac prestantissimo magistro relinqui mi- nime sustineret. Et quisnam, inquiebat, o Pater, tuas partes explebit? aut quem tandem hujusmodi pastorem ac ducem consequi potero? et quonam so- latio desiderium tui lenibo?Ecce enim meimprobum acrebellem servumad Deum adduxisti, atquein filii et hesredis classe collocasti, ac me perditum atque omnibus bestiis predam expositum exquisiisti, et cum iis Dei ovibus que minime aberraverant co- pulasti (Luc.xv),atque compendiariam veritatis viam mihi demonstrasti (Psal. Lxxxv), meque de tenebris et umbra mortis eduxisti (Luce 1), ac pedes meos e lubricaet exitiosaac perversa etcurva via extraxisti. Magna et admiranda mihia te bona orta sunt,atque ejusmodi,ut singularem eorum magnitudinem nulla oratio cousequi possit. Magnorum igituripsequoque pro meexiguo homunculo ipsius beneficiorum uti- nam sis particeps! atqueid quod mesgratiarum ac- tioni deestexpleat Dominus,qui solus beneflciorum relatione eos quiipsius amore prediti sunt superat. Barlaam autem, ipsius lamentationes amputans, surrexit, atque ad orandum se comparavit, mani- busquein ccelum sublatis,his verbis usus est : Deus et Pater Domininostri Jesu Christi, qui ea qua prius tenebris obducta erant, luce perfudisti, atque res omnes conditas, tam que aspectu sentiuntur quam qu:o ab oculorum sensu remote sunt,ex nihilo pro- duxisti,qui flgmentum tuum convertisti nec nos post insipientiam nostram abire permisisti, gratias tibi agimus, ac tue potentie et sapientis, hoc est Do- mino nostroJesu Christo, per quem etiam secula fe- cisti (Heb. 1), nosque prolapsos et jacentes excitasti, et delinquentibus peccata remisisti,errore vagantes reduxisti, captivos redemisti, morte exstinctos per Filii tui ac Domini nostri pretiosum sanguinem ad vitam revocasti. Te igitur invoco, atque unigeni- tum Filium tuum, et sanctissimum tuum Spiritum. Respice in ratione preditam hanc ovem, que per meindignum hominem ad altare tuum accedit, at- , 4, δἀχρυσι σογχεχυµένοις scripsi ex BC, 'cum esset in A, 9. συνεχόµενος, Ibi malim 90) Luc. 1, 79: Ἐπιφᾶναι τοῖς iv σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθηµένοις, τοῦ κατευθῦναι τοὺς πόδας ἡμῶν εἷς ὁδὸν εἰρήνης. Psal. Lxxxvit, 6: Ἐν σκοτεινοῖς xai ἐν σχιᾷ θανάτου. (94) Glossema in A, ὁδοῦ. (92! Dracontius Hexaem, 309 : « His Dominus guum vult conditor evi. » Cf. p. 3 et 51. pietatis opem subducere non vult, Projicere neo plasma 1055 ADDENDA. 1056 que ipsius animam per virtutem ac gratiam tuam A θεῖσαν διὰ τοῦ ἁγίου σου Πνεύματος, καὶ δος αὐτὶν sanctifica. Visita vineam hanc (Psal. Lxxxix), quee per Spiritum sanctum tuum plantata est, atque hoc ei da, ut justitie fructum ferat; corrobora eum, pa- ctum tuum in ipso confirmans; ac per boni tui Spiritus sapientiam eum a diaboli fraude atque impostura eripe. Doce eum facere voluntatem tuam (Psal. conu), et auxilium tuum ab eo ne auferas (Psal. 1). Atque et ipsi et mihi servo inutili, bono- χαρποφορῆσαι xapróv δικαιοσύνης ῥἑνίσχυσον ai. τὸν, βεθαιῶν ἐν αὐτῷ τὴν δ.αθήχην σου, xal its; τῆς ἁπάτης τοῦ διαθόλου. τῇ σοφίᾳ τοῦ ἀγαβοῦ σου Πνεύματος δίδαξον αὐτὸν ποιεῖν τὸ θέληµά σου (93), καὶ τὴν βοήθειἀν σου μὴ ἀφέλῃς ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἀξιῶι σὺν ἐμοὶ τῷ &ypsip σου οἰκέτη τῶν ἀτελευτήτωι σου ἀγαθῶν κληρονόμον γενέσθαι, ὅτι εὐλογητὸ d xai δεδοξασμένος sic τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. norum tuorum que finem nesciunt, hereditatem consequi beneflcio tuo contingat. Quoniam benedic- tus es et gloriosus in secula. Amen (Dan. r1). Absoluta autem oratione, conversus, ipsum jam celestis Patris filium exosculatus est, pacemque ipsi ac sempiternam salutem precatus,ex aula excessit, letusque abiit, gratias Deo agens, cujus favore iter ipsi ex animi sententia successerat. Cap. XXII. — Josaphat autem, posteaquam exiit Barlaam, precibus sese dedit, calentissimisque la- crymis profusis ad hunc modum locutus est : Deus inadjutorium meumintende,Dominead adjuvandu me festina (Psal. xix). Quoniam tibi derelictus est pauper : orphano tu eris adjutor (Psal. ix). Respice in me, et miserere mei (Psal. Lxxxv), qui omnes vis salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (JI Tim. |). Serva me, queso, indignum licet ho- munculum, atque corrobora, ut in sanctorum mandatorum tuorum via ambulem. Quoniam ego imbecillis ac miser sum, nec iis viribus, ut boni quidquam facere possim. Tu vero salutem mihi afferre potes, qui omnio, tamque oculis cernuntur Τελέσας δὲ τὴν εὐχὴν καὶ ἐπιστραφεὶς, κατηστά- cato 889 τὸ τέχνον Ίδη τοῦ ἐπουρανίου Πατρός, Εἱρήνην τε αὐτῷ ἐπευξάμενος xai σωτηρίαν αἰώνιο, ἐξῆλθε τοῦ παλατίου, καὶ ἀπῄει χαίρων xal εὖχαρι- στῶν τῷ θεῷ, τῷ εὐοδώσαντι τὴν ὁδὸν αὐτοῦ εἰς ἀχαθόν. ΚΕΦ. ΚΒ'. Ὁ Ἰωάσαφ δὲ, μετὰ τὸ ἐξελθεῖν τὸν Βαρλαὰμ, εὐχῇ ἑαυτὸν ἐδίδου καὶ δάκρυσι θιρµοτά. τοις, καὶ ἔλεγεν' 'O θεὸς, εἷς τὴν βοήθειαν µου κρί- σχες (94). Κύριε, εἷς τὸ βοηθῆσαί qot σπεῦσο, ὅτι σοι ἐγκαταλέλειπται ὁ πτωχὸς, ὀρφανῷ cà foi βοηθύς (93): ἐπίθλεψον Ex' ἐμὲ xal ἐλέησόν µε (06), ὁ παντας θέλων σωθῆναι xal stc ἐπίγνωσιν ἀληθείες ἑλθεῖν (97), σῶσόν µε xal ἐνίσχυσόνμε τὸν ἀνάξιον τοῦ πορευθῆναι τὴν ὁδὸν τῶν ἁγίων σου ἐντολῶν, ὅτι ἐγὼ μὲν ἀσθινὴς xai ταλαίπωρος xal ποιῆσαι τὺ ἀγαθὸν οὐχ ἱκανός' σὺ δὲ σώζειν µε δυνατὸς, ὁ τόνε τὰ ὁρατὰ xal τὰ dópata συγκρατῶν xal συνέχων. Mi ἑάσῃς µε ὀπίσω τῶν θεληµάτων τῆς σαρχὸς τῶν κο" γηρῶν πορεύεσθαι’ ἀλλὰ τὸ σὸν δίδαξον ποιεῖν Qs- quam que cerni nequeunt, contines atque conser- C jx (98), καὶ συντήρησόν µε εἷς την αἰώνιόν σου ααὶ vas. Ne me post improbas carnis mes voluntates abire sine ; verum doce mefacere voluntatem tuam (Psal. cxLi), atquein sempiternam ac beatam vitam me conserva. O Pater, et Fili, et divine Spiritus, consubstantialis, ac divisionis expers Divinitas, te invoco, te gloria afficio. Te enim laudat quidquid oreatum est, ac te gloria afficiunt intellectuales ac corpore vacantes virtutes in secula. Amen. Deincepsigitur quam diligentissime seipsum con- servabat, atque ita comparabat, ut et anim etcor- poris puritatem acquireret, atque in continentia,et orationibus, obsecrationibusque. per totum noctis curriculum sese prorogantibus, vitam duceret.Nam cum plerumque diurno tempore, tum ob eorum qui µακαρίαν ζωήν. Ὦ Πάτερ xai Y, καὶ θεῖο Πνεῦμα, ἡ ὁμοούσιος xal ἁδιαίρετος θΘεότης, σὲ ixi καλοῦμαι καὶ ck δοξάζω΄ σὲ γὰρ ὑμνεῖ πᾶσα χτίσις, καὶ ck δοξολογοῦσιν αἱ νοεραὶ τῶν ἁσωμάτων (99) δυνάμεις εἰς τοὺς αἰῶνας. Αμήν. ἘἜκτοτε οὖν πάσῃ φυλακῇῃ ἐτήρει ἑαυτὸν, xmbs- ρὀτηταψυχῆς τε xal σώματος ἑαυτῷ περιποιούµενος, ἐγχρατείᾳ τε συζῶν καὶ προσευχαῖς ὀλονύχτοις 290 καὶ δεήσεσιν. Ἡμέρας μὲν γὰρ πολλάχις περικο- πτόµενος, τῇ τε τῶν συνόντων αὐτῷ συναυλίᾳ, Eel ὅτε καὶ τῇ τοῦ βασιλέως πρὸς αὐτὸν ἐπιδημίᾳ f| 0 terdum ob regis ad eum accessum, aut quodipse ab ῃ αὐτοῦ εἰς ἐχεῖνον µετακλήσει, ἡ vob αὐτῷ τὰ τῆς eo acciretur, sese interrumpi videret,nox ipsi,quod dieideerat, supplebat, ut qui ia precibus et lacry- mis ad diluculum usque staret, ac Dei opem implo- raret. Unde etiam prophetica illa vox in ipso im- plebatur : In noctibus extollite manus vestras in sancta, et benedicite Dominum (Psal.cxrui). ἡμέρας ἀνεπλήρου ὁστερήματα, iv εὐχαῖς καὶ δὲ- Χρυσι μέχρι διαφαύµατος Ἱσταμένου αὐτοῦ xmi τὸν θεὸν ἐπικαλουμένου» ὅθεν τὸ προφητικὸν buie ῥῆμα (4) ἐπ' αὐτὸν ἐπληροῦτο. Ἐν ταῖς wb ir ἁρατε τὰς χεῖρας ὑμῶν εἷς tà ἅχια, xal εὐλογεῖτι τὸν Κύριον. | (93) Psal. οχι, 10: Δίδαξόν µε τοῦ ποιεῖν τὸ θέληµά σου... τὸ πνεῦμά σου τὸ ἀγαθὸν ὁδηγήσει µε iv τῇ εὐθείᾳ. Qui hunc locum noverat Billius, non debuit, cum Trapezuntio, jungere ἐξελοῦ τῇ σοφίᾳ... 94) Psal. Lxix, 4. 95) Psal. ix, 14. 96) Psal. Lxxxv. 16. 97) I Epist. ad Tim. rn, &. Unde tanta Joasapho Testamentorum notitia valde miror. 1057 VITA BARLAAM ΕΤ JOASAPBH. 1058 Ὁ δὶ Ζαρδὰν ἐκεῖνος τὴν τοιαύτην αὐτοῦ als06- 4 — Zardan autem ille,cum hujusmodi ipsius vitera- µενος διαγωγὴν καὶ λόπης πληούμενος, µερίμναις τε δειναῖς τὴν ψυχἠν βαλλόμενος, οὐκ εἶχεν ὅ τι καὶ δράσεις’ τέλος. τῇ ἀνίᾳ καταπονηθεὶς, εἷς τὸν ἑαυ- τοῦ ἀπιδήμησεν οἶκον, ἀῤῥωστεϊῖν προσποιούµενος, Ὡς slc γνῶσιν τῷ βασιλεῖ τοῦτο ἐληλύθει, ἄλλον μὲν ἀντ αὐτοῦ τῶν πιστοτάτων καθυπηρετεῖν τῷ vip ἐξαπέστειλεν' αὐτὸς δὲ, τῆς τοῦ Ζαρδὰν ἐπι- µελούμενος ὑγείας, ἰατρὸν αὐτῷ πέμπει δοχιµώτατον καὶ φροντίδος Ott πολλῆς ἀξιοῖ θεραπευθῆναι. *O δὲ ἰατρὸς, ἐπεὶ τῷ βασιλεῖ οὗτος κεχαρισµένος Xv, ἐπιμελῶς ἐπεσκέφατο, xai, ἄριστα διαγνοὺς τὰ xat' αὐτὸν, τῷ βασιλεῖ θᾶττον ἀναγγέλλει, ὡς Ἐγὼ, φησὶ, οὐδενὸς νοσήµατος αἴτιον ἐν τῷ ἀνθρώπῳ εὖ- pttw δεδύνημαι" ἔνθεν τοι καὶ ὀπυλαμθάνω, ἀθυμίᾳ τινὶ τὴν φυχὴν βληθέντα, τοῦτον μαλαχισθῆναι. Ὁ δὲ βασιλεὺς, τούτων ἀχούσας τῶν ῥημάτων, ὑπέλαθε βαρέως αὐτῷ τὸν υἱὸν διατεθῆναι, καὶ τούτου χάριν λυπηθέντα αὐτὸύ ὑπεχωρῆσαι. Μαθεῖν δὲ τὸ πρᾶγμα ἀχολούθως βουλόµενος, δεδήλωκε τῷ Ζαρδὰν, 191 ὡς Αὔριον ἐλεύσομαι, φησὶ, θεωρῆσαί σε, καὶ τὰ τῆς ἐπισυμθάσης σοι διαγνώναι ἀῤῥωστίας, *O Ζαρδὰν δὲ, ταύτης ἀχούσας τῆς ἀγγελίας, ἅμα πρωΐ περιθαλλόμενος αὐτοῦ τὸ ἱμάτιον, πορεύεται πρὸς τον βασιλέα. Καὶ εἰσελθὼν προσεχύνησεν αὐτῷ ἐπὶ τῆς γῆς. Ὁ δὲ βασιλεὺς, T, qnoi, παριθιάσω αυτὸν παραγενέσθαι ; αὐτὸς γὰρ ἦθελον ἐπισχέφα. σθαί σε, xal πᾶσι γνωρίσαι τὴν πρὸς σέ µου φιλίαν. Ὁ δὲ ἀντέφησεν Ἡ ἐμὴ, βασιλεὺ, ἀσθίνεια οὐκ: ἔστι τῶν συνήθων ἀνθρώποις ἀῤῥωστειῶν, GÀ ἐκ λυπηρᾶς καὶ ἐμμερίμνου ψυχῆς τῆς χαρδίας ὁδυ- νωµένης, συνωδυνήθη τὸ σῶμα. ᾽Αφροσύνη δέ uot ἦν οὕτως ἔχωντά µε μὴ δουλικῶς πρὸς τὸ σὸν παρα- γενέσθαι κράτος, ἀλλὰ τὴν σὴν βασιλείαν προσµέ- νειν ἕως ἐμοῦ τοῦ οἰκέτου σκυλῆναι. Τοῦ βασιλέως οὖν πυνθανοµένου τίς ἡ τῆς ἀθυμίας αὐτοῦ αἰτία, ὑπολαθὼν ὁ Ζαρδὰν, Μέγας ἐμοὶ κίνδυνος, ἔφη xal μεγάλων ἐγὼ τιμωριῶν ἄξιος, πολλῶν δὲ θανάτων ἕνοχος καθέστηκα, ὅτι σοῦ τοῖς προστάγµαςιν ἆμε- λῶς διατεθεὶς ἀνίας σοι πολλῆς ὅσον οὐδέπω πρόξε- νος γέγχονα. Αὖθις δὶ ὁ βασιλεὺς, Καὶ τίνα σὺ ἀμέλειαν ἡμέ- ληκας ; ἤρετο' τί δὲ τὸ περιέχον σε δέος; Ἐν τῇ περὶ τὸν χύριόν µου τὸν υἱὸν σου ἀκριθείᾳ ἡμέληκα, ἔφη. Πονηρὸς γὰρ ἄνθρωπος καὶ γόης ἐλθὼν ὠμί- λησεν αὐτῷ τὰ τῆς θρησκείας τῶν Χριστιανῶν. Elta διηγεῖττι κατὰ µέρος τῷ βασιλεῖ τὰ λαληθέντα παρὰ τοῦ γέρο»τος πρὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, καὶ μεθ) ὅσης ἡδονῆς ἐχεῖνος τὸν λόγον ἐδέξατο, 393 x2! ὡς ὅλος τοῦ Ἀριστοῦ Ὑγεγόνει (2). Πρὸς δὲ xal τὴν κλῆσιν ἐδήλου τοῦ Ὑγέροντος, BapÀaap τοῦτον χαλεῖσθαι εἰπών. ᾽Ακηχόει γὰρ xal πρότερον ὁ βασιλεὺς τὰ περὶ τοῦ Βαρλαὰμ καὶ τῆς ἀχροτάτης ἀσκήσεως αὐτοῦ. Ὡς δ᾽ etc dxoXc ταῦτα ἦλθε τῷ βασιλεῖ, χλόνῳ : εὐθὺς ἐκ τῆς περιπισούσης αὐτῷ ἀθυμίας βάλλεται, tionem intellexisset, summaque inde maestitia affi- ceretur,gravibusque animi curis vexaretur,ne quid faceret haberet, ad extremum moerore oppressus, simulato morbo,in suas edes concessit.Quod ut rex comperit, alium quemdam ex his, quos fidissimos habebat, misit: quiipsiusloco filio ministraret Ipse autem valetudinisZardaniscuram gerens,celeberri- mum ad eum medicum mittit, eumque utsummam ad ipsiuscurationem sollicitudinem adhibeat rogat. Medicus igitur, quoniam cumregi gratum et acce - ptum esse perspiciebat,sedulo eum invisebat.Cum- que ipsius statum accurate considerasset,regi confe- stim indicavit, se nihil quod morbum ipsi accer- seret in eo reperire potuisse; ac proinde ita existi« mare eum aliquo animi maerore affectum in mor- bum incidisse. Rex autem his verbis auditis,hocar- bitratus est eum a filio asperius acceptum fuisse, atque hac de causa concepto marore recessisse. Quidnam autem id esset deinceps scire cupiens, Zardani se eum, ut oborti morbi causam intellige- ret, crastino die invisurum signiflcavit. Zardan autem hujus promissi certior factus, sta- tim ut diluxit, indumentis acceptis,ad regem profi- ciscitur,eumque simul atque ingressus, humi pros- tratus adoravit. Rex autem : Quid, inquit, tibi vim attulisti, ut ad me accederes ? Nam ipse ad te pro- ficisci, meumque erga te amorem omnibus declara- re inanimo habebam.Ille autem respondit : Morbus IDeus, o rex, non ex eorum numero est quibus ho- mines laborare solent, verum ex animi moestitia et anxietate corde in dolorem prolapso corpus quoque condoluit. Amentise porro mihi ducendum esset, si cum ita me haberem, non ut servum decet,ad te ac- cederem ; verum ut regia tua majestas ad me famu- lum venienssese fatigavet,exspectarem. Percontan - teautem reee quidnam eum in hunc maororem con - jecisset,respondensZardan:Magnum.inquit.pericu- lum mihi impendet, magnisque suppliciis ac multis mortisgeneribus dignum me agnosco,quoniam pre- ceplis tuis negligenter obsequendo ingentem tibi jam jamque merorem accersivi. Rursum autem ex eo querente rege quenam hu- jusmodi negligentia esset,in quam incidisset,quod- D quepericulum illud in quo versatur: In custodia do. mini mei filii tui, inquit, negligentem me prebui. Improbus enim quidam ac preestigiator ingressus,de Christiane religionis doctrina ad eum verba fecit. Posteaque regi,quos ad ipsius filium senex sermones habuisset sigillatim exposuit,quantamque ille ex ip- sis voluptatem cepisset, quodque prorsus Christo se addixisset. Quin etiam senis nomen ipsi indicavit, Barlaam ipsum nuncupari dicens.Nam etiam antea rex de Barlaam, ac summa religiose ipsius vite as - peritate, multa auditione acceperat. Ut autem heec ad regis aures pervenerunt,tantus eimororobortus (2) €, ἐγεγόνει, De augmenti omissione infra notabitur. Ἆἑ est,ut totus concuteretur,iracundia sestuaret, atque Α καὶ (3, θυμοῦ πληροῦται, μικροῦ xii ἀποπήγνπει hoc nuntio pene exanimaretur. Ác statim Árachen τῷ ἀχούσματι. Καὶ αὐτίκα προσκαλεῖται "Mari quemdam, qui etiam secundum abeodignitatis gra- τινα οὕτω λεγόµενον, ὃς xal τῶν δευτερείων pri dumobtinebat,primusqueinomnibusarcanisconsi- «àv βασιλέα ἠξιοῦτο, xat πρῶτος αὐτῷ iv mim liis erat, ac praeterea astrologism scientiam tenebat, ^ «aic ἀποχρύφοις συµθουλίαις bcrymes ἅμι ἃ ad se accivit,eique magno cum meroreatqueanimi καὶ τῆς ἀστρολογίας ἐπιστήμων ἦν ὁ ἀνήρ. Πἱρὸς ἓν consternatione quod acciderat narravit.Ille autem παραγενόµενον τὸ συμθὰν ὁ θασιλεὺς σὺν dh ipsius perturbatione animique confusioneconspec- πολλῇ καὶ ἁδημονίᾳ διηγεῖται. Ὁ δὲ, τὸν τάρτχη ta: Mesto,inquit, orex, acperturbatoanimoesse de αὐτοῦ καὶ τὴν σύγχυσιν τῆς ψυχῆς θεασέµενος, sine;neque enimmeipsum desententiadeducturum ᾿Ατάραχά σοι, roi, lotto xal ἄλυπα, ὦ Bercy ox diffido, quin potius illud certissimum habeo, brevi Ἅἀνέλπιστον γὰρ ἡμῖν ἔτι τὸ μεταπεσεῖν αὐτόν 01 fore ut ille impostorisillius doctrinam ahjuret,tue- ^ xai λίαν βεθαιότατα γινώσκω θἄττον αὐτὸν καὶ En; que voluntati morem gerat. γήσασθαι τὴν τοῦ πλάνου ἐκείνου διδασκαλίαν͵ χεὶ τῷ cip συνθέσθαι θἐλήματι. Cum igitur his verbis Araches regemad animi hi- Τούτοις obv τοῖς fuas τὸν βασιλέα εἲς τὸ ὐὴ»- laritatem convertisset, ad hujusmodi negotii consi- p µότερον ὁ ᾿Αραχὴς ματαθαλὼν, τῇ περὶ τὸ πρᾶγμε derationem animum adjecit. Ac primum, orex,in- διασκέψει µελέτην ἐποιοῦντο. Καὶ τοῦτο, φησὶ, ὦ quit, hoc agamus: demus operam ut pestiferum µβασιλεῦ, ποὺ πἄντων ποιήσωμεν' καταλαθεῖν em illum Barlaam arripiamus. Quod si consequamur,a σωμεν τὸν δεινὸν Βαρλαάμ. Καὶ at τούτου ἑπιτύχω- scopo, mihi crede,non aberrabimus,necspe nostra usv, 893 οὐκ ἀστοχήσομεν, εὖ οἶδα (4), τοῦ ex fallemur.Nam ille ipse,aut verbisad persuadendum «oi, οὐδὲ φευσθησόμεθα τῆς ἐλπίδος. Αλλ' Dub accommodatis,autvariistormentoruminstrumentis αὐτὸς, fj ῥήμασι πιθανοῖς fj βασάνων ἀργάνὸις πο. impulsus invitusetiamacrepugnans,falsaeterroris Ἅλυειδέσι πεισθεὶς, ἄκων ἂν ὁμολογήσειε ψευδῆ χεὶ plena verba sua esse confitebitur, atquedominum Ἠπεπλανημένα φάσκειν, καὶ τὸν κόρίον µου καὶ vh meum filium tuum desententia dimovebit,adducet- σου τοῦ πατρφου ἔχεσθαι µεταπείσειε δόγματος. Bl que ut patris dogmatibus hzreat; sin autem illum δὲ ἐκεῖνον μὲν καταλαθεῖν οὗ δυνηθείηµεν, ἵτεροι arripere nequeamus,alium egosenem eremitamno- ἐγὼ ἐπίσταμαι πρεσθύτην µονερημίτην, Nayop xr vi,Nachor nomine,qui Barlaamo ita prorsus similis λούμενον, ὅμοιον τῷ Βαρλαὰμ κατὰ πάντα, ὃν οκ est, ut vix abillo internosci possit. Hic porroeamdem — Esci διαγνῶναι μὴν ἐκεῖνον ὑπαρχειν, τῆς ἡμετέρα nobiscum doctrinam profitetur, eumque in mathe- δόξης ὄντα, xai διδάσκαλον ἐμὸ, dw τοῖς μαήµαπ mathicis magistrum habui. Ad hunc igitur ego noctu « γενόµενον. Τούτῳ ὑπαγορεύσας ἐγὼ, νόχτωρ ἀπελ- " meconferam, eique omnia sigillatim exponam, ac — θὼν, πάντα xx1à µέρος ἀφήγήσομαι. Εἶτα, χρατη deinde rumorehocsparso, Barlaamumscilicetcom- θῆναι τὸν Βαρλαὰμ διαφηµίσαντες, τοῦτον παρεστ” prehensum esse,ipsum exhibebimus.Quietiam ipse σόµεθα ὃς καὶ Βαρλαὰμ ἑαυτὸν ὄνομάσας, τὰ τῶν Barlaami sibi nomen attribuens,se Christianorum ἍἉΧριστιανῶν πρεσθεύειν προσποιήσεται, xol τούτις sacra colere simulabit,eaque intueri ac defendere διεκδικῶν φανήσεται. Elta, μετὰ πολλὴν δάλζα prese feret. Ac postea,longa disputatione habita, ἠττώμενος, κατὰ κράτος ἐχνιχηθήσεται. Καὶ τεῦτ tandem fractus,manus dabit. Quod cum filius tuus — à τοῦ βασιλέως υἱὸς θεώμενος, ὡς ὁ Βαρλαὰμ μὲ perspexerit,hoc est, Barlaamum victum esse,ac do- ἠττήθη, τὰ δὺ ἡμέτερα ὑπερνιχᾷ, τοῖς νικῶσι αν. ctrinam nostram palmam {π]ίδοθ,ηοηῦ est dubium τως συνθήσεται μέγα πρὸς τούτοις καὶ τὸ τὴν ci quin ad victorum partes seseadjuncturus sit. Quam Ἅαἰδεῖσθαι βασιλείαν καὶ τὰ col κεχαρισμένα ποια etiam ad rem istud magni momenti est, quod ille Ἅµτιθέµενος. Ἐπιστραφήσεται γὰρ xai ὁ τὸ wp majestatem tuam veretur, tibique obsequi maguo- ωπεῖον τοῦ Βαρλαὰμ ὑποδὺς, xdi πεπλανῆσθαι αὐτὸν pere studet. Adde quod ille etiam qui Barlaami διαθεθαιώσειε. personam geret, resipiscet,seque in errore versa. tum esse affirmabit. Hoc sermone rex delectatus est,hominisque con- D "He8» ó βασιλεὺς ἐπὶ τοῖς λαληφεῖσι, καὶ ἄρισε silium optimum esse judicavit, inani videlicet spe βουλεύσασθαι ἴδοξε, χεναῖς ἐπερειδόμενος Dal (9) :3) A sine καί. Non placuit ἀσύνδετος oratio. Origenes Dialogo extremo contra Marcionitas : Zu(fgr σὺν ἡμῖν, γινόµενοι θείων μαθημάτων μύσται. Cod. 461, καὶ γιν., melius. (&) Nota locutio absoluta e$ οἴδα, εὖ οἵδ' ὅτι de qua vide ad Aristhn. p. 306. Synesius epist. 130: Αντιλήψεται δὲ, οὖ οἵδ᾽ ὅτι, τὸν &uóv Ηωλαιμένη. Epist. 4133 : E? μὲν οὖν ἐπίτυχέ σου ζητῶν, ἑζήτησι T3 ot5' ὅτι. Inveni in tribus codicibus «à οἶδ' ὅτι. (9) Κεναὶ ἐλπίδες supra jam 5 11: cf. ad Aristen. E 598, Sirach. xxxi, 1: Κεναὶ ἐαπίδες καὶ φιοδείς ἀσυνέτῳ ἀνδρί. Sophocles AJ. &12: Οὐκ ἂν πριαίµην οὐδενὸς λόγου βροτὸν, "Oct κεναῖσιν ἐλπίσιν δε; μαίνεται. Nicephor. Chumnus epistola inedita 112, Sophoclem respicions : 'Γάχα γὰρ ἂν σοι καὶ sio € πνου vÉvolzo xai ὀνειράτων, ἢ ἐπὶ χεναῖς αὐταῖς δὴ ταύταις (ταῖς ἐλπίσιν), ἡμῶν ydprv, ποιητής orn, e parvo νῳ xal, αὖ ἐγώ φημι, ἐχρηγορότι, Inscriptio ip Paralip. Analect. p. 819, et in APP: Anthol. Palat. 68: Τύμόος uiv κρύπτει µε τὸν ἐν κόλποισι τραφέντα, Οὔνομα piv Πτολεμαῖον... oi δὲ γονεῖς µε Μόρν- ται χεναῖς ἁλπίοι τειρόµενοι. Interpres doctisss. in τραφέντα explicando heret. Sed cur non servata fei marmoris scriptura γραφέντα ? ut sit eyntaxis : Τύμδος χρύπτει ἐν χόλποις τὸν Ἱραφέντα µε, ο inscriptam me, » s scilicet pomen inscriptum in ipso mártiüre est. 1064 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1069 194 Ἔνθεν τοι xai τὸν Βαρλαὰμ ἔναγχος μαθὼν A nixus. Quocirca cum Barlaamum nuper recessisse ὑποχωρῆσαι, χειρώσασθαι ἔσπευδς. Λόχοις οὖν xal λοχαγοῖς τῶν διεξόδων τὰς πλείους διειλθφὼς, µίαν δὲ τῶν ὁδῶν, fjv πασῶν μᾶλλον ὑφωρᾶτο, αὐτὸς, ἵπποις ἐπιθὰς, ἀνὰ κράτος ἐδίωκε, προκαταλαθεῖν αὐτὸν ἐκ παντὸς τρόπου διανοούμενος. Ἐν ὅλαις δὲ ἐξ ἡμέραις κοπιάσας, µάτην τεταλαιπωρήκει. Elca, αὐτὸς μὲν Ev τινι τῶν βασιλικῶν παλατίων ἐν τοῖς ἀγροῖς διακειμένῳ προσµείνας, τὸν ᾿Αραχὴν μετὰ Ἱππέων οὐκ ὀλίγων ἕως αὐτῆς τῆς ὮΣενααρίτιδος ἐρήμου ἐπὶ ζήτησιν ἀπέστειλε τοῦ Βαρλαάμ. Κατκ- λαθὼν δὲ ἐκεῖνος τὸν τόπον, πάντας τοὺς περιοίκους διετάραξε' xai τῶνδε μὴ ἑωρακέναι ποτὲ τὸν ἄνδρα βεθαιωσαµένων, ἐπὶ τὰς ἐρήμους ὁ ἄρχων τοὺς εὖ- σεθεῖς θηρεύσων ἐξήει. Πολύ τε τῆς ἐρήμου διοδεύ- σας (6) διάστηµα, Όρη τε περικυχλώσας καὶ ἀτρι- θεῖς φάραγγας πεζεύσας καὶ δυσθάτους, ματὰ τῶν σὺν αὐτῷ ὄχλων ἀκρώμειάν τινα καταλαθὼν, καὶ 195 στὰς ἐπ᾿ αὐτῆς, ὁρᾷ χατὰ τὴν ὑπώρειαν φἀ- λαγγα ἐρημιτῶ» περςπατοῦσαν. Καὶ εὐθὺς τῷ τοῦ ἄρχοντος προστάγματι πάντες ἐπ᾽ αὐτοὺς θέουσιν ἀπνευστὶ, ἄλλος ἄλλον τοῖς δρόµοις φθάσαι Φιλονει- χοῦντες' καὶ φθάσαντες, περιεχύθησαν αὐτοῖς χύνες ὠσεὶ πολλοὶ ἤ θηρία πονηρά τινα καὶ µισάνθρωπα. Καὶ κρατοῦσι τοὺς ἄνδρας τῷ τε εἴδει xal τῇ κατα- στάσει σεµνοτάτους, xal τὰ σήµαντρα (7) τῆς ἑρημι- χῆς καταστάσεως ἐπ τῶν προσώπων φέροντας. xal τούτους σύροντες τῷ ἂρχοντι παρέστησαν, οὐ θορυ- θηθέντας ὅλως, οὐκ ἁγεννές τι xal σκυθρωπὸν ἐν- δειξαµένους 3] φθεγξαµένους. 'O δὲ προάγων αὐτῶν xai οἱονεὶ καθηγούµενος πήραν ἁθάσταζε τριχίνην, μεστὴν λειψάνων προεκδηµησάντων τινῶν ἁγίων Πατέρων. Κατανοήτας δὲ αὐτοὺς ὁ ᾽Αραχὴς, ὡς οὐκ εἴδε τὸν Βαρλαὰμ (ἐγίνωσχε γὰρ αὐτὸν), συνεχύθη tfj λύπῃ. λέχει δὲ πρὸς αὐτούς' Ποῦ ἐστιν ὁ ἀπατεὼν ἐκεῖνος, ὁ τὸν υἱὸν πλανήσας τοῦ βασιλέως ; 'O δὲ τὴν πήραν βαστάζων ἀπεχρίνατο' Οὐχ ἔστιν ἐκεῖνος ἐν ἡμῖν: μηδὲ γίνοιτο | φεύγει γὰρ ἡμᾶς τῇ τοῦ Χριστοῦ διωχόµενος χάριτι. "Ev. ὑμῖν δὲ τὰς οἰκήσεις ἔχει 'O ἄρχων ἔφη Γινώσκεις οὖν αὐτόν , Nal, φησὶν ὁ ἐρημίτής, οἶδα τὸν ἁπατεῶνα λεγόμενον (8), ὃς ἐστιν ó διαθολος, ὁ μέσον ὑμῶν κατοικῶν καὶ παρ᾽ ὑμῶν λατρευόμενός τε καὶ θεραπευόµενος. 'O ἄρχων λέγει Περὶ τοῦ Βαρλαὰμ ἐγὼ τὴν ζήτησιν ἔχω, καὶ τοῦτον D ἠρόμην σε μαθεῖν ποῦ ἔστιν' 896 '0 δὲ µοναχός' Καὶ ἵνα τί, φηαὶν, ἀλληνάλλως ἐλάλησας, περὶ τοῦ ἁπατήσαντος τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως τὴν πεῦσιν προσ- αγαγὼν ; εἰ γὰρ τὸν Βαρλαὰμ ἑζήτείς, ἔδει σε πάν- τως εἰπεῖν Ποῦ ἔστιν ὁ ἐκ τῆς πλάνης ἐπιστρέψας xai σώσας τὸν τοῦ βασιλέως υἱόν; Ἐκεῖνος γὰρ comperisset,eum comprehendere festinabat.Itaque militibus ac centurionibus missis, varios itinerum exitus occupavit, ea autem via quam ex omnibus su- spectiorem habebat,ipseconscensis equis,cum omni celeritate persequebatur, atque omni ratione asse- qui cogitabat.Ceterum, cum sex totos dies inanila- bore sese fatigasset, ipse quidem in regio quodam palatio,quod ruri situm erat, remanet. Arachen au- tem cum equitibus haud paucis ad ipsam usqueSen- naaritidem solitudinem conquirendi Barlaami causa misit. Qui cum ad eum locum pervenisset, omnium incolarum animos perturbavit; atquecum illi virum eum a se visum esse negassent, in solitudinem, ut pios viros venaretur,sese contulit. Cumque solitudi- nem illam magna ex parte peragrasset, ac montes cinxisset,vallesque quasdam minimetritas,et acces- su difficiles, cum ea hominum manu quam secum habebat, pedibus pervasisset, ad tumulum quem- dam profectus,in ejusfastigio eremitarum turmam inambulantem cernit; nullaque interposita mora, eos ad se adduci jubet.Milites itaque celerrimocur- su, atque alii alios antevertere contendentes,tumu- jum petunt. Eoque cum pervenissent, circumdede- runt eos tanquam canes multi (Psal. xxi), aut tan- quam Ρος {ευ quedam et humanes bellus; atque ipsos tum oris specie, tum habitu venerandos,soli- tarieque exercitationis notas in vultu ferentes, comprehendunt, raptatosque Arachi exhibent, sic animo comparatos, ut nec ullo modo perturbaren- tur, nec ignavum aliquid ac triste vel pre se ferrent, vel loquerentur. Qui autem ipsos omnes tanquam antistes preeibat, ex cilicio contextam peram, quo- rumdam sanctorum Patrum, qui ex hac vita dis- cesserant, reliquiis confertam gestabat. Conspectis autem ipsis Araches, ut Barlaamum minime vidit (nam eum norat) marore conturbatus est, atquead eos dixit: Ubinam estimpostor ille qui regis filium in errorem induxit?Is autem qui peram gestabat respondit : Non est ille inter nos, absit (si- quidem, Christi gratia pulsus, a nobis fugit), verum apud vos domicilium habet. Eum ergo, inquit dux, nosti? Certe, inquit eremita, eum quiimpostor dici- tur novi, hoc est diabolum, quiin medio vestri habi- tat, atque a vobis adoratur et colitur. Hic dux : De Barlaam ego qusro, deque eo percontabar ubinam esset. Monachus autem : Cur igitur, inquit, prepo- sterelocutuses de eo qui regis fllioimposturam fecit me interrogans? Nam si Barlaamum qumrebas, om- nino italoqui oportebat: Ubinam ille est qui regis filium ab errore in viam reduxit, ac salute donavit? Namillefrater noster est, ac religiose exercitationis socius. Multi autem jam dies sunt cum eum non vi- 6) A sine prepositione, ὁδεύσας. Psellus De demon. pag 54: xAóvov οὐ µέτριον ἐργάζεναι. Ibi. plenius codex 1310, & ἄζεται. (7) C, σήµανδρα. περγάζεται. Rursus pag. 57: Τὸν ἁλόντα νεκρῷ παβαπλήσιον ἑργάζεται rursus codex, 8) C, γενόµενον. Illorum participiorum permutationem attigi ad Nicet. p. 152. Lydus De ost. 2 p. 2: Ἱππεὺς 1 cessaria videtur. ἄρα ἦν τὸ γενόµενον σχῆμα. Conjectura, que fuit ibi proposita, Aeyópsvov, neutiquam esse ne- , 1065 ADDENDA. 1064 dimus. Tum Araches : Domum illius, inquit, mihi A à$:Aooq ἡμῶν ὑπάρχει καὶ συνασκητής Ἐκ πολλῖσι demonstra. Respondit monachus : Si ipsi vos videre cordi esset, obviam vobis ipsemet prodiisset, nobis autem ipsius domum indicare minime licet. Qua de causa indignatione percitur dux, alque irato ac furioso vultu eum intuens, ad eum dixit : Novis et inusitatis vos mortis generibus nunc macta- bo,nisistatim Barlaamum mihi exhibueritis.Et quid, inquit monachus,in nobis perspicis,cujus studio et amore ab hac vita egre divellamur,mortemque a te nobis invehendam pertimescamus?Quin potius gra- tiam tibi habituri sumus,quod virtutis studio hzren- tes e vita eduxeris. Neque enim incerta exislus alea parvum nobis metum injicit,quod scilicet.quo statu nos arreptura mors sit, minime compertum habea- mus ; ne forte aut voluntatis lubricum, aut quidam diaboli impetus instituti nostri constantiaminflectat, aliterque nobis quam ut pactis cum Deoanobis ini- tis consentaneum est,aut sentire aut facere persua- deat.Quocirca cum ea que vobis ipsis pollicebamini eonsequi jam omnino desperetis, sine ullacuncta- tione quod lubet facite. Neque enim pii fratris nostri domicilium,quamvis nobis cognitum, ostendemus, nec alia ulla vobis ignota monasteria prodemus, ut videlicet hac ratione mortem turpiter effugiamus: quin potius prieclare mortem oppetemus, ut prius virtutis sudores,si nuncfortitudinis animi cruorem Deo offerentes. Hanc eorum sermonis libertatem sceleratus ille minime ferens, verum ex hujusmodi animi ma- gnitudine gravissima iracundia commotus, multis eos verberibus ac tormentis affecit. Que tamen illi sic pertulerunt, ut eorum animi robur ac fortitudo ipsi quoque tyranno admirationem moveret. Cum autem multisillatis suppliciis eostamen flectere non potuisset,nec quisquam inter eos inventus esset qui Barlaamum ipsi ostendere sustineret, arreptos eos δὲ ἤδη ἡμερῶν οὗ τεθεάµεθα αὐτόν. Ὁ δὲ ᾿Αραχής, Τὸ οἴκημα αὐτοῦ, φησὶν, ὑπόδειξον. Ὁ ἀσκητὴς dz- εκρίνατο' Ei ῥεάσασθαι ὑμᾶς Ίθελεν, ἐχεῖνος ἄν εἷς συνάντησιν ὑμῶν ἐξῆλθεν, Ἡμῖν δ' οὖν οὐχ ἔξεσι τὸ δωµάτιον αὐτοῦ ὑμῖν γνωρίσαι. θυμοῦ ἐπὶ τούτῳ ἐμπίλαται ὁ ἄρχων, καὶ φησι πρὸς αὐτόν, ὀργίλον ἃμα καὶ θηριῶδες ἐμόλίφας: Sky νυνὶ θανᾶάτῳ ὑμᾶς θανατώσω, εἰ ἐξ αὐτῆς τὸν Βαρλαὰμ οὐ παβαστήσετέ uow Καὶ τί, φησὶν ὁ ἁσκη- τῆς, ὁρᾷς ἐν ἡμῖν, οὖπερ (9) ἀντεχόμενοι Ducazo- σπάστως τῆς παρούστς διακεισόµεθα ζωῆς, xal tbv παρὰ σοῦ ἐπαχθησόμενον φοθηθῶμεν θάνατον; ydow φάρ σοι μᾶλλον (40) ὁμολογήσομεν, Ott τῆς ἀριτῆς ἐχομένους τοῦ βίου ἐξήγαγες. Δεδοίκαμεν γὰρ οὐ p μ'χρῶς τὸ τοῦ τέλους ἄθηλον, μὴ εἰδότες πῶς ἔχον- τας ἡμᾶς καταλήψεται, 397 µή που γνώμης ὅλι. σθος ἢ ἐπήρειά τις δαιμονικὴ τῆς προαιρέσεως τὴν ἔνστασιν µεταστρέψῃ, xal ἕτερα φρονεῖν ἢ ποιεῖν παρὰ τὰ (14) τῷ θεῷ ὡμολογημίένα µεταπείσειν, Ὄθεν τυχεῖν ὧν ἑλπίζετε ὅλως ἀπειπόντες, μὴ ὀκνή- σητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε, Οὔτε γὰρ τὸ τοῦ θεοφι- loue ἡμῶν ἀδελφοῦ οἰκητήριον, xaltot γε εἰδότες, ὁὑποδείζυμεν, οὔτε ἄλλα τινὰ ὁμῖν λανθάνοντα pow στήρια προδώσοµεν, ταύτῃ τὸν θάνατον ἐχφυγεῖν κακῶς ἀνεχόμενοι’ ἀλλὰ καλῶς μᾶλλον θανούμεῦς, ἱδρῶτας ἀρετῆς πρότερον, xal νῦν ἀνδραγαθίας αἷμα, τῷ θεῷ προσινέγκαντες. Οὕτω παῤῥησιασαμένους οὐκ ἐνεγκὼν ὁ ἁλιτήριος, ἀλλὰ πρὸς τὸ Ὑενναῖον τοῦ φρονήµατος ὀξύτατα κινηθεὶς, πολλαῖς αὐτοὺς περιέθαλε πληγαῖς xd βασάνοις' ὧν τὸ µεγαλόψυχον καὶ γενναῖον καὶ ty τυράννῳ ἄξιον θαύματος ἑνομίσθη. Ὡς δὲ μετὲ τολ- λὰς τιμωρίας πείθειν οὐκ εἶχεν, οὔτε ὑποδεῖαί τις αὐτῷ τὸν Βαρλαὰμ ἠνείχετο, λαθὼν, τούτους, ἐπὶ τὸν βασιλέα χελεύει τυπτοµένους xal προπηλαχιζοµένους ἄγεσθαι, βαστάζοντας καὶ τὴν πήραν τῶν λειφάνων. ad regem duci, atque inter eundum percuti contumeliisque afficii jubet, reliquiarum etiam peram in- terim gestantes. Ca». XXXIII.— Interjectis itaquehaud paucis die- J) | KEd. KT". Δι ἡμερῶν δὲ vóx ὀλίγων προσέχει bus,ad regem ipsos adduxit,dequeeorum statu eum certiorem fecit. Acdeindeipsi acerbissima iracundia inflammato eos sistit. Quibus perspectis, ipse indi- gnatione estuans, furentis hominis speciem prebe- bat. Cumque ipsos crudelissime cedi jussisset, (9) Giossa in A : ἀντὶ τοῦ δι’ οὗπερ. τούτους τῷ βασιλεῖ, xai τὰ κατ᾽ αὐτοὺς δῆλα τίθησι. εἶτα παριστᾷ χατὰ πρόσωπον αὐτοῦ δεινὰ θυµοµα’ χοῦντος. Καὶ ὅς ἰδὼν αὐτοὺς, τῷ θυμῷ ὑπερζέσας, μαινομένῳ ἑῴχει. Τύπτεσθαί τε αὐτοὺς ἀνηλεῶς (12) xÀsócac, 898 ὡς εἶδε ταῖς πληγαῖἷς χαλεπῶς κατ" (10) C sine μᾶλλον. Nonnusquam librarii properantes omittimus voculas, et sepius magis, quam hic fuit μᾶλλον, necessarias. Libanius t. I, pag. 465 : 'Eg' ᾧ καὶ μᾶλλον τὴν οἰκουμένην τοῖς τροπαίοις ἐξέκλης- σεν. Sententis vitium bene intellexit Reiskius, s pin est in codice 3017 : Ἐφ' ω την codex 3087, παντὸς εἶναί enu. Utilior flat restitutio Choricio in Procop. $ 37: Καὶ μὴν (ee ἀπεμάρανε νόσου μῆκος τὸ σῶμα xal φεροµένου τὴν ὁστάτην. Addo αὀρείαν τρ. ἐξέπληξε. Choricius in Summ. 8 11: Ἰαύτην βίου τὴν τελευτήν’ οὔτε ex codicibus regiis duobus 2967, 3087. (44) A sine τὰ, quod opportune corrector addidit in C. Stobseus tit. 29, 70: Λᾶσος Ἑρμιονιὺς ἔρωτη: θεὶς τί s^» σοφώτατον, Πεῖρα, ἔφη. Articulos bene suppeditat codex 1310: Λᾶσος $ Ἑρμ. ἐρωτηθεὶς τινος τί εἴη σοφ, ἡ πεῖρα... ᾧ x. p. t. olx. ἢ τοῖς διάλυσιν παντός φημι τροπαίου τιµιωτέραν' ἀξίαν ἔσχε τοῦ ὑπέ (12) A sine ἀνηλεῶς, Periit adverbium in Basilii Preceptis c. 34, quod restituam : ἵνα τοῖς ὑπὲρ ἀλληλων θνήῄσχειν αἱρουμένοις malim ἄλλων, quo ducit Paradisii versio. ὧν ὁ καιρὸς ἀπαιτεῖ. Idem codex, ἀκριθῶς γιν. feni. terum c. 36: Ale δὲ ἀναγκαῖον, fj περὶ ὧν γινώσχεις, ᾗ πρ "Boa P των... Codex 2991 A, χαλῶς ἀποθνήσκειν, E pro ye 10656 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1066 χυπίντας, µόλις τῆς πολλῆς ἀνενεγχὼν µανίας, παύ- Α posteaquam plagisatrocem in modum concisos vidit, σασθαι τοὺς τύπτοντας χελεύει. Kal φησι πρὸς αὖ- τούς" ΤΙ τὰ ὁστᾶ ταῦτα τῶν τεθνεώτων περιφἑρετε; εἶ, àv τὰ ὁστᾶ εἶσι ποθοῦντε, ταῦτα βαστάζετε, ταύτῃ τῇ ὥρᾳ θήσομαι xal ὑμᾶς μετ αὐτῶν, ἵνα, τῶν ποθουµένων τυχόντες, χάριν uot ὁμολογήσητε. 'O 9 τῆς θείας ἐκείνης φάλαγγος ἔξαρχος xai χαθ- ηγητὴς παρ) οὐδὲν τὰς τοῦ βασιλέως τιθέµενος ἀπειλὰς, ὡς μηδενὸς αὐτῷ συµθεθηχότος ἀνιαροῦ(! 9), ἑλευθέρᾳ φωνῇ, xai λαμπροτάτῳ προσώπῳ καὶ τὴν ἐνοιχοῦσαν τῇ ΨυχΠ σηµαίνοντι χάριν, ἔφη Τὰ ὁστᾶ ταῦτα τὰ καθαρὰ xal ἅχια περιφέροµεν, ὦ βασιλεῦ, τὸν πόθον τε ἀφοσιούμενοι ὦν εἶσι θαυµασίων dv- ὁρῶν, καὶ τῆς ἀσκήσεως αὐτῶν καὶ θεοφιλοῦς πολι- τείας εις μνήμην ἑαυτοὺς ἄγοντες xxi πρὸς τὸν ὅμοιον διεγείροντες ζήλον, τὴν ἀνάπαυσίν τε ἔνοπτρ:- ζόμενοι καὶ τρυφὴν ἐν Xj νῦν διάγουσι καὶ τούτους μὲν µακαρίζοντες, ἀλλήλους δὲ παραθήγοντες τοῖς αὐτῶν ἐξαχολουθεῖν (44) Ίχνεσι σπεύδοµεν. Πρὸς δὲ, xai τὴν τοῦ θανάτου ἑαυτοῖς περιποιούµεθα μνήμην, πἁνυ ὠφέλιμον οὖσαν xal πρὸς τοὺς τῆς ἀσκήσεως ἀγῶνας 2899 προθύµως ἀναπτεροῦσαν, xal ἁγιασμὸν δὲ τῇ τούτων ἀρυόμεθα προσψαόσει’ Αὖθις δὲ ὁ βασιλεὺς, Ei ὠέλιμος, φησὶν, ἡ τοῦ θανάτου µνήµη, χαθώς φατε, τί μλ τοῖς ἐν τοῖς σώμασιν ὑμῶν ὁστέοις τὴν τούτου ὑποδέχοισθε µνη” μην, τοῖς οἰχκείοις ὑμῖν καὶ ὅσον οὕπω φθαρησοµένοις, ἦπερ (15) τοῖς ἀλλοτρίοις τούτοις καὶ διεφθαρµένοις ; Καὶ ὁ μοναχὸς, Πέντε μὲν, φησὶν, ἐμοῦ εἰρηχότος αἰτίας τῆς τῶν λειψάνων περιφορᾶς, πρὸς μίαν αὖ- τὸς ἀνταποχρινόμενος, χλευάζειν ἡμᾶς δοχεῖς ἀλλ' ἑναργόστερον, sb Ἴσθι, τὰ τῶν προτετελευτηκότων ὁστᾶ τὴν τοῦ θανάτου παριστῶσι µνήµην, ἢγε τῶν ζώντων. ᾽Αλλ’, ἐπείπερ ταῦθ) οὕτως εἶναι γινώσκεις xai τὰ ἐν τῇ σαρχί σου ὁστᾶ τὸν θάνατόν σοι ὑποτυ- ποῦσι, τί μὴ καὶ αὐτὸς, τῆς ὅσον οὕπω ἑλευσομένης μνημονεύων τελευτῆς, εὖ τὰ σεαυτοῦ διατίθης, ἀλλὰ πάσαις μὲν τὴν φυχήν σου ἐκδέδωκας παρανοµίαις, βιαίως δὲ καὶ ἀνηλεῶς ἀναιρεῖς τοὺς λατρευτὰς τοῦ θεοῦ καὶ τῆς εὐσεθείας ἑρχστὰς, τοὺς μηδέν σοι (16) ἡδικηκότας, µηδἑ σοι τῶν παρόντων τι συμμεριζό- µένους ἤ ἀφελέσθαι φιλονεικοῦντας ; Ο δὲ βασιλεὺς Eon; Τοὺς δεινοὺς ὑμᾶς xai λαο- vix tandem ex ingenti furoreemergens,carniflcibus verberandi finem facere imperavit,atque ad eos ait: Quanam de causa hec mortuorum ossa gestatis ? Si eorum,ad quos pertinent desiderio hzc fertis, hac ipsa hora vos etiam cum illiscollocabo,ut,votorum vestrorum compotes effecti,gratiam mihi habeatis. Divine autem illius cohortis dux atque antistes regias minas pro nihilo ducens perinde ac sinihil ipsi adversi contigisset, libera voce ac splendido vultu gratiamque in ipsius anima insidentem signi- ficante, ad hunc modum respondit : Hec pura et sancta ossaidcircocircumferimus,ut admirabilium virorum, quorum ipsa sunt, desiderium utcunque leniamus, eorumque religiosam exercitationem, Deo- p que charam vitam nobis in memoriam revocemus, atque ad ejusdem vite studium nosipsos excitemus, ac requiem eam et delicias eas in quibus nunc ver- santur ob oculos nobis proponentes, ipsos quidem beatos predicamus,nos autem ad sequenda eorum vestigianosipsos mutuo acuimus.Quin etiam mortis memoriam,que permagnam utilitatem affert,atque ad religiose vite certamina promptos nos ac velut pennatos reddit,nobis hinccomparamus,ac preeter- ea ex eorumcontactu sanctitatem haurimus. Rursum igitur rex : Si, inquit, mortis recordatio vestra sententia utilitatem parit,quidnam caussest cur noniBcorporum potius vestrorum ossibus,qua vestra sunt, ac propediem interibunt, quam in his alienis atque corruptishanc memoriam usurpatis? Respondit monachus : Cum quinque causasattu- lerim quamobrem reliquias circumferamus, tu ad unam duntaxat respondens, cavillis in nos uteris. Verum expressius mihi crede,eorum qui jam deces- serunt ossa mortis memoriam representant,quam eorum qui hujus vite usura fruuntur. Ceterum quoniam tu de his ita statuis,atque ossa ea que in carne tua sunt mortem tibi oculis objiciunt,qui flt ut ipse jam jamque venture mortis memor,tuisre- bus recte non consulas, verum animam tuam omni flagitiorum generi addictam habeas, Dei aut culto- res ac pietatis studiosos,qui te nihil l»serunt, ni- hil presentium rerum tecum commune habent, aut tibi eriperecontendunt,immanem et crudelem in modum de medio tollas ? Rexautem ait: Vos ut pestiferos homines ac populi πλάνους εἰκότως κολάζω, ὅτὶ πάντας ἁπατᾶτε, ἁπ- D seductoressuppliciis afficio, quoniam omnesin frau- ἔχεσθαι τῶν τερπνῶν τοῦ βίου ὑποτιθέμενοι, xal, ἀντὶ τῆς γλυχείας ζωῆς xai τῆς ποθεινοτάτης ἐπιθυ- μίας καὶ ἡδονῆς, τὴν σκληρὰν xai ῥυπώδη ταύτην καὶ 30 πιναρὰν ἐκλέγεσθαι ἀγωγὴν ἐχθιάζεσθε, dem impellitis atquea vitejucunditatibusavocatis, ac pro dulci vitaetsuavissima cupiditate huc eos adi- gitis,ut duram etsordidam atque &erumnosam hanc vitz rationem amplexentur, deorumque honorem (13) Theodorus Hyrtac. supra t. I, p. 276 : Καθαπερεὶ μηδενὸς ΄ συµθάντος μεγάλου. Quem conf. pag. 288. 13. Philo de Abrah. p. 385 :᾽Απαθείᾳ, καθάπερ μηδενὸς ὀδυνηροῦ συµθεθηκότος, χρῆσθαι, i (t4) C, ἐξ αὐτ. ἀκολουθεῖν, omissa vel transposita preepositione, Basilius Prec. c. 53: Tout οὖν ἀρέ- σχειν σπεῦδε διὰ παντὸς, τὴν αὐτοῦ εἰκόνα σεαυτῷ χαθαρὰν καὶ ἁμόλυντον φυλάττων. Codex 2994 A, δία- φυλάττων, omisso σεαυτῷ, quod non valde desideraverim. (45) C, εἶπερ, quod et Bilius vertit. Dubitationi locus esse potest. Cum ἥπερ, quod pretuli, erit faci- lis ellipsis adverbii μᾶλλον. Facillime Ώπερ abiit in εἴπερ. Mox pro ?jyt, post comparativum ἑναργέστερον, Α habet εἴγε, (46) C caret pronomine. F. σε. PaTROL. Ga. XCVI. 84 1067 ADDEJQDA, Jesu tribuendum esse predicatis.Quocirca,ne popu- À καὶ τὴν τῶν θεῶν τιμὴν τῷ Ἰησοῦ ἀπονέμειν χηρίτ. lusjimposturam vestram sequens.desertam terram relinquat,atque a patriis diisdeflciens,alienum ado- ret, suppliciis vos ac morte multare dignum esse judicavi. Monachus autem inquit : Si omnes bono- rum hujusce vitae parlicipes esse cupis, cur non omnibus ex sequo delicias et opes tuas impertis ? Verum alii quidem quamplurimi paupertate confli- ctantur,tu vero ipsorum facultates per vim ereptas tuis adjungis? Ex quo perspicuum est te salutis po- puli cura minime tangi, verum carnem tuam sagi - nare, materiam videlicet corrosuris vermibus pree- parantem Ac propterea omnium Deo abjurato,eos qui non sunt,et quiomne flagitiorum genus invene- runt,deos appellasti,ut dum ad eorum imitationem libidinose ac flagitiose vivis, id assequaris,utdeo- rum imitator esse preediceris. Nam quid afferri po- test, quin qui vestri dii fecerunt, eadem quoque homines,qui ipsis animum adjiciunt,faciant ? Qua- propterin magno profecto errore versaris, o rex. Vereris autem ne quosdam populares tuos adduca- mus ut nostris decretis assentientes, a tuo imperio desciscant,atque ad ejus qui omnia continetac tue- tur partes seadjungant.Cupisenim multos teavari- tie tuse administroshabere,ut ipsiquidem erumnas subeant, tibi autem eorum opera questus augean- tur : quemadmodum videlicet si quispiam canes aut aves ad predam cicuratas alens, eos quidemante predam demulceat,posteaquam autem aliquidarri- puerint, ex ore predam ipsis extorqueat. Ad eum- dem enim modum tu quoque multos habere cu- piens,qui tibi partim e terra,partim e mari tributa et vectigalia deferant,ais quidem tibi eorum salu- tem curs esse, ceterum sempiternum ipsis, prius quam etiam tibi ipsi exitium accersis, tibique illud salis est,ut opes quovis stercore ac ceno viliores tibi affluant, nec animadvertis te luminis loco te- nebras complecti. Verum ex hoc gravi somno,qus- so,emerge, clausosque tuos oculos aperi, ac Dei nostri gloriam,omnibus undique illucentem,cerne, tandemque aliquando ad teipsum redi. Intelligite enim, inquit, insipientes in populo,et stulti ali- quando sapite (Psal. xxxix). Illud scias,alium deum non esse preter Deum nostrum (Psal. xvi), nec ullam, nisi in ipso salutem. Rex autem : Stultis, inquit, his tuis nugis finem τετε. "να οὖν pi), τῇ ὑμετέρᾳ ἁπάτῃ ἐξακολουβοῦν- τες, οἱ λαοὶ ἔρημον τὴν γῆς καταλίπωσι, καὶ, τῶν πατρίων ἀποστάντες θεῶν, ἀλλοτρίῳ λατρεύσωσι, τιµωρίαις ὑμᾶς καὶ θανάτοις ὑποθαλεῖν δίκειον ἔκρινα. Ὅ δὲ μονάχὸς φησίν' El πάντας µετίγι τῶν ἀγαθὼν τοῦ βίου ὀρέγῃ, τί μὴ πᾶσιν dx! ἴσης µεταδίδως τῆς τρυφῆς καὶ τοῦ πλούτου, ἀλλ’ οἱ μὶι πλείους πενίᾳ ταλαιπωροῦνται, σὺ δὲ τὰ αὐτῶν «ροσ- αφαρπάζων τοῖς ἑαυτοῦ προστίθης; οὐκ ἄρα τς τῶν πολλῶν φροντίζεις σωτηρίας, ἀλλὰ τὴν Ἰδίε πιαίΐνεις σάρχα, ὕλην ἑτοιμάζων τῇ τῶν σκωλήχω καταθρώσει (17). Διὰ τοῦτο, xai τὸν τῶν πάντων ἀπαρνησάμενος Ocóv, τοὺς μὴ ὄντας προσηἹόρωσες θεοὺς, τοὺς πάσης παρανοµίας ἐφευρετᾶς, ἵνα eu, B κατὰ µίµησιν αὐτῶν ἀσελγαίνοντι καὶ παρανομοῦνιι, τὸ μιμητὴς ἀναγορεύεσθαι τῶν θεῶν σου pont γηται. Ola γὰρ οἱ θεοὶ ὑμῶν ἔπραξαν, πῶς οὐχὶ xii οἱ προσέχοντες αὐτοῖς ἄνθρωποι πράξουσι ; Πλάνην οὖν μεγάλην πεπλάνησαι, ὦ βασιλεῦ. Δέδοιχας ἃ µή τινας τοῦ λαοῦ πείσαιµεν, τοῖς ἡμετέροις ewh- μένους, ἀποστιναί σου τῆς Χχειρὸς καὶ τῇ τὰ τένε συνεχούσῃ προσοικειωθῆναι χειρί’ θέλεις γὲρ το]- λοὺς εἶναι τοὺς ὑπουργοὺς τῆς σῆς πλεονεξίας, Uv αὐτοὶ μὲν ταλαιπωρῶσι, σοὶ δὲ τὰ παρ) αὐτῶν zpor- Υένοιτο χέρδη. Ὃν τρόπον Κύνας τις plo ἶ ὄρνεα εἷς θήραν τιθασσευόµενα, πρὸ μὲν τς θήρας χολαχεύων ταῦτα φαίνοιτο, 3631 ἠνίχα δὶ χατάσχωή τι τῶν θηρευοµένων, βιαίως αὐτῶν τοῦ στόματος τὸ θηρευθὲν ἀφαρπάζει' οὕτω O7) καὶ σὺ, πολλοὺς θέλων ἔχειν τοὺς φόρους σοι καὶ τέλη ἐκ γῆς xal θαλάσσης κοµίζοντας, λέγεις μὲν τῆς αὐτῶν φροντίζειν αυτ» ῥίας, ἀπώλειαν δὲ αὐτοῖς προξενῶν αἰώνιον, κὸ ἃ πάντων σεαυτῷ, ἵνα µόνον σοι ὁ σκυθάλων xai er. πριῶν ἀχρηστότερος βρίθοιτο πλοῦτος, λέληθας σεό- τος ἀντὶ φωτὸς χατέχων. ᾽Αλλ᾽ ἀνάνηψον τοῦ χατεγἠ;- νίου ὕπνου τούτου, διάνοιξόν σου τοὺς µεμυχότας ὀφθαλμοὺς, xal ἴδε τὴν περιλάμπουσαν πᾶσι (18) τοῦ θεοῦ ἡμῶν δόξὰν' καὶ σὺ mots σεαυτοῦ γενοῦ' Σύτεε γὰρ, ἄφρονες Ev τῷ λαῷ,καὶ µωροί ποτε φρονήσας φησὶν ὁ προφήτης (19): σύνες ὃτι οὐκ ἔστι θεὸς, tii) τοῦ θεοῦ ἡμῶν, καὶ οὐκ ἔστι σωτηρία, εἰ μὶ ὃν αὐτῷ. 'O δὲ βασιλεύς Τῆς μωρᾶς σου ταύτης φλοκρί impone,ac mihi protinus Barlaamum ostende, aut D παυσάµενος, τὸν Βαρλαὰμ. αὐτίχα po: ὑπόδεξο, L alioqui ejusmodi penarum instrumenta experieris, quorum nunquam abs te periculum factum est. For- ltissimusautemille,ac preestanti animi magnitudine monachus, ccelestique philosophie amator ob re- gias minas nullo modo de sententia dimovebatur, sed intrepido pectore stans, dicebat: Ea quem πειρασθήσῃ (20) κολαστηρίων ὀργάνων, ov οὐδέκστ πεῖραν εἴληφας. 'O µεγαλόφρων ὀὁῦν καὶ γενναιότε» τος ἀσκητὴς xal τῆς οὐρανίου φιλοσοφίας ipesrit κατ οὐδένα τρόπον ταῖς τοῦ βασιλέως ἀπειλαῖς μετ’ ετρέπετο" ἀλλ᾽ ἀτρέμας ἑστὼς ἔλεγεν' OD τὰ πα σοῦ θεσπιζόµενα ποιεῖν, ὦ βασιλεῦ, προστετάγμεθ» (47) Nilus epist. 267 : Tl δαψιλέστερον πιαίνεις σου τὸ σαρκίον, τροφὴ σχωλήχων ἑσόμενον ὅσον οὔσν. Forsan τροφήν. (18) Sic AC. Fors. alii codices dabunt meliore syntaxi πάντας. Conf. . 56, n. 2. Et pag. 216 dali"? utetur. Gregorius Naz. Or. x1, p. 640 : Φῶς ἡ Παῦλον πέριαστράψασα φαντασία. .. (19) Psal. xcii, 8. (20) A, πειραθήσῃ. 1049 VITA BARLAAM ET JOASAPH 1070 ἀλλὰ τὰ παρὰ τοῦ Δεσπότου ἡμῶν καὶ θεοῦ xtxt- À a te jubentur, o rex, facere, minime a nobis indi- λευαμένα, ὃς σωφροσύνη ἡμᾶς ἐκδιδάσχει τοῦ πασῶν — ctum est,sed que aDomino nostro imperata sunt; τῶν ἡδονῶν 303 xal ἐπιθυμιῶν κρατεῖν, καὶ ἆν- — qui nos temperantia studere,atque omnes volupta- δρείαν ἐξασχεῖν, ὥστε πάντα TÓvov xal πᾶσαν χάχω- — tes et cupiditates in potestate tenere,fortitudinem- σιν ὑπὶρ τῆς δικαιοσύνης ὑπομένειν . "Όσα Ἱγοῦν — quecolere,ac laborem omnem et afflictionem jus- ἐπάξεις ἡμῖν ὑπὶρ τῆς εὐσεθείας δεινὰ μᾶλλον εὖερ- {μία causa sustineredocet.Quo igitur gravioranobis γετήσεις. Ποίει οὖν ὃ βουλει ἡμεῖς γὰρ ἔξω τοῦ pietatis causa mala intuleris, eo preclarus de nobis καθήκοντος πρᾶξαίΥ τι οὐκ ἀνεζόμεθα, οὐδὲ ἁμαρτίᾳ — meritus fueris. Quocirca quidquid lubet fac; neque ἑαυτοὺς ἐκδώσομιεν. Μὴ (21) μικρὰν γὰρ ταύτην — euimcommittemusutaliquid quodarecto abhorreat νοµίσῃς ἁμαρτίαν, εἰ τὸν συναγωνιστὴν ἡμῶν xal faciamus,ac peccato nos addicamus. Nec enim leva αυστρατιώτην tl; τὰς các προδώσοµεν χεῖρας. 'AAÀ' — hoc scelus esse putes,si colluctatorem ac commili- οὗ γὰρ γελάσεις χαθ ἡμῶν τὸν γέλωτα τοῦτον, xlv — tonem nostrum tibi in manus tradamus.Verum hoc pop/ot ἡμᾶς περιθάλης (22) θανάτοις' οὐχ οὕτως — nomine minime nos irridebis, quamvis etiam sex- γὰρ ἡμεῖς ἄνανδροι, ὡς φόθῳ τῶν σῶν βασάνων τὴν — centas mortesnobis inferas.Neque enim adeo ignavi ἡμετέραν προδοῦναι φιλοσοφίαν, καὶ ἀνάξιόν τι ὃρᾶ- — sumus,ut tormentorum tuorum metu philosophiam σαι τῆς θείας νομοθεσίας. Πρὸς ταῦτα πᾶν, sb τι B nostram prodamus, atque aliquid divina lege indi- γινώσκεις, ἀμυντήριον εὐτρέπιζε ὄργανον ἡμῖν γὰρ gnum perpetremus. Adversus hzc quecunque tor- τὸ ζῇν Χριστός dott, καὶ τὸ θανεῖν ὑπὲρ αὐτοῦ κέρδος — mentorum instrumenta nosti,ea expedias licet. No- ἄριστον (23). bis quique vivere Christus est, 8ο mori praestan- tissimum lucrum (Philip. 1). 'Exi τούτοις θυμῷ ἐξαφθεὶς, ὁ χρατῶν ἐκέλευσε Ob hujusmodi verba τες furore inflammatus,theo- τὰς μὲν θεολόγους αὐτῶν ixxomivat Ὑλώσσας, — logaseorum linguasamputari jubet,oculosque erui, ἐξορυχθῆναι δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς , γεῖράς τε Ópo9 — manusque simul ac pedes truncari. Qua sententia ἀποτμηθῆναι καὶ πόδας. Τῆς 0 ἀποφάσεως δοθείσης, — pronuntiata,lictores et satellites circumstantes in- οἱ piv ὑπασπισταὶ περιστάντες αὐτοῖς καὶ δορυφόροι — humane ac crudeliter ipsos demutilabant. Ac lin- μισανθρώπως xal ἀνηλεῶς ἠκρωτηρίαζον' καὶ τὰς — guas quidem eorum uncinis exore extractas bellui- 403 piv γλώσσας ὀγκινίσκοις τῶν στοµάτων ἔξελ- τα quadamferitate abscindebant, oculos autem fer- κήσαντες, θημιωδῶς ἀπέτεμνον, τοὺς ὀφθαλμοὺς δ τοῖς ιπραΐρις eruebant, ac denique instrumentis σιδηροῖς ἐξώρυττον ὄνυξιν, ἀρθρεμθόλοις δὲ ὀργάνοις — quibusdam eorum manus ac pedes luxantes, ampu- τὰς χεῖρας αὐτῶν xal τοὺς πόδας ἐξαρθροῦντες dv- — tabant:at beati illi ac venerandi et generosi viri,tan- έτεμνον. Οἱ δὲ µακάριοι Exeivot xxl. αἲδήμονες xal C quam ad epulas vocati,strenuo et forti animo ad cru- γενναῖοι τὸν λογισμὸν, ὡς πρὸς εὐωχίαν καλούμενοι, " ciatus accedebant, mutuis cohortationibus sese ἀνδρείως προσήρχοντο ταῖς βασάνοις, ἀἁλλήλους παρα — acuentes,atque ad mortem pro Christo subeundam θήγοντες καὶ πρὸς τὸν διὰ Χριττὸν θάνατον ἀφόθως — forti atque intrepido animo pergentes. χωροῦντες. Ἐν τιούτοις οὖν πολυειδέσι τιµωρίαις τὰς xapte- In hujusmodi variis suppliciis sacrosancti mona- ῥικὰς αὐτῶν ψυχὰς τῷ Κυρίῳ παρέθεντο oi ἱερὶ — chi, numero decem et septem, fortes ac tolerantia ἀσκηταὶ, ἑπτακαίδεκα τὸν ἀριθμὸν τελοῦντες. Ὅμολο- — preditas animas suas Domino commendarunt. Ex γουµένως οὖν αὐτοχράτωρ ἐστὶ τῶν παθῶν ὁ εὐσεθὴς — quo perspicue constatanimum pietate preeditum vi- λοχισμὸς, καθάπερ τις τῶν οὐχ ἡμετέρων ἔφησεν (24), — tiosis affectionibus imperare, quemadmodum qui- ἄθλους διηγούµενος πρεσθύτου Ἱερέως καὶ παίδων — dama nostris decretis alienus prodidit(JosepAus),se- ἁπνὰ σὺν ὁμόφρονι μητρὶ, τοῦ πατρφου ὕπεραθλη- ^ nissacerdotisac septem filiorum certamina comme- σάντων νήµου, Qv τῆς καρτερίας xal µεγαλοψυχίας — morans,qui dna cum matre pari omnino sententia οὐδὲν καθυστέρησαν oi θαυμάσιοι οὗτοι Πατέρες xal — przditapro patrie legis defensione dimicarunt.Qui- τῆς ἄνω Ἱερουσαλὴμ πολῖται καὶ κληρονόμοι, bus tolerantia et animi magnitudine nihilo inferio- res hi eximii Patres ac superne Jerusalem cives D exstiterunt. KE. KA'. Τούτων οὖν εὐσεθῶς τελειωθέντων, ὁ Car. XXIV. — His igitur pia morte perfunctis, βασιλεὺς τῷ πρωτοσυμθούλῳ ἔλεγεν 'Apmyf πρὸς — rexad primarium consiliarum suum Arachen dixit: τὴν δευτέραν ἀποθλέψαι βουλὴν, τοῦ πρώτου διαµαρ- — Quoniam prius consilium minime successit, ad po- «όντας, καὶ τὸν Ναχὼρ ixsivov προσκαλέσασθαι. Ὁ — sterius animam adjice, ac Nachorem accersendum (21) C sine μὴ. Basilius Prec. c. 34: πλοῦτος μὲν γὰρ δι ἀρετὴν ἑνυπάρχων κακίας μᾶλλον, ἁλλ᾽ οὐκ ἀρετῆς, ὑπηρέτης ἐστίν. Restituatur μὴ ante δι’, e codice 2991 A. (22) A, περιθαλεῖς' C. πε ιθαλῆς. Basilius Prec. c. 141: Νίχας σοι xal τρόπαια κατ ἐχθρῶν τότε παρ- ἑξει θεὸς, ὁπόταν αὐτὸς τρόπαια xal νίκας στήσεις (imo στήσῃς, utest in cod. 2994 A) γατὰ τῶν παθῶν, Jdem ο. 17: Μελέτην οὖν ποιοῦ τῶν τοιούτων ὠφελίμων λόγων, ἵνα τοὺς ἐξ αὐτῶν καρποὺς τρυφήσῃ xal καλῶς vl» βασιλείαν διοικήσεις’ imo διοικήσῃς, cum codice, qui bene habet τρυφήσῃς, et, omisso τουύ- των, addit post λόγων opportune, ὅλον σου τὸν βίον. (23) Epist. ad Philipp. 1, 21 : Ἐμοὶ γὰρ τὸ ζῇν Χριστὸς, xal τὸ ἀποθανεῖν κέρδος. (24) Josephus scilicet, indice Billio, conferendus libro De Maccab. cap. 1. 1071 ADDENDA. Wr. cura. Áraches igitur,intempesta nocte ad ejus spe- À γοῦν ᾿Αραχὴς νυκτὶ βαθείᾳ τὸ ἐκείνου καταλαζὼν Juncam se contulit, siquidem in solitudine habita- bat,divinationioperam dans.Cumque ipsiconsilium id omne quod cepissent declIarasset.simulatque di- luxit, ad regem se recepit. Àt tum quesitis rursus equis,ad investigandum Barlaamum sese abire simu- Javit. Cum autem exitsset, ac loca solitaria perlu- straret,virum unum ex voragine quadam egredien- tem conspicit. Quem cum persequi jussisset, ipsius comites eam celeritatem adhibuerunt ut hominem arriperent eumque ad ipsum adducerent. De quo cum quisnam esset, quamque religionem coleret, et quonam nomine vocaretur, quasivisset. Christia- num illese esse professus est, Barlaamumque nun- cupari (quemadmodum videlicetabipsis instructus fuerat) quo nomine gaudio perfususAraches, utqui- B dem pre seferebat, accepto eo, quamprimum ad re- gem revertitur, eiqueipsum exhibet. Aitque rex au- dientibus iis quiastabant: Tuncesille demonis ad- minister Barlaam?Illeautem respondit:Dei adminis- ter sum,acnon demonum,quamobrem ne me convi - ciis incessas. Plurimas enim mihi gratias agere de- bes,quoniam filium tuum errore atque imposturali- beratum ad Dei cultum erudivi,atque cum vero Deoin gratiam reductum omni virtutis genereinstitui.Rur- sum autem rex irati animi speciem praferens.dixit: Par sane erat ut, tibi sermonis omnis ac defensio- nis facultate precisa, sine ulla interrogatione te morte multarem. Verum pro mea humanitate tanti- sper te fero, quousque ad certum diem de te qux- stionem habuero. Λο siquidem mihi obtemperan- dum duxeris,veniam obtinebis;sin minus,pessimam mortem oppetes. Hac locutus, Arachi eum tradit, mandatque ut eum quam diligentissime custodiat. Postridie autem illinc ad palatium suum reversus est. Repente igitur captum esse Barlaamum rumore ferebatur, adeo ut ipse quoque regis filius hacre au- dita gravissimo animi dolore afficeretur, nec ullo modo lacrymis moderari posset, verum gemitibus ac luctibus Deum obsecraret, ipsumque ut seniopem ferret obtestaretur. Nec vero luhentem eum bonus ille Deus despexit ; benignus enim est iis qui ipsius opem in die tribulationis exspectant, atque eos qui ipsius metu prediti sunt agnoscit. Unde etiam ju- venipernocturnum visnm ouinia declarat,roburque ipsiaddit,atque ad pietatis certamen eum confirmat. σπήλαιον (τὰς ἐρήμους γὰρ ᾧχει, μαντιχαῖς σχολέζωι τέχναις), xal πάντα αὐτῷ τὰ βεδουλευμένα exer σας, πρὸς τὸν βασιλέα ἅμα πρωΐ ἐπανίέρχεαι. Li δὴ ἱππεῖς αὐτῷ αὖθις ζητήσας, ἐπὶ $04 ipw τοῦ Βαρλαὰμ ἐξέρχεσθαι προσεποιεῖτο, Ἐξελθένι ἃ καὶ τὰς ἐρήμους ἐμπεριπατοῦντι ὁρᾶται αὐτῷ dvip τις Ux. φάραγγός τινος ἐξερχόμενος. Too δὲ χαταδιώ. xttv αὐτὸν κελεύσαντος, Φφθάνουσι τὸ τάχος (30) χεὶ συλλαθόντες πρός αὐτὸν ἄγουσι, Too δὲ πυνβανομίναν τίς τε sj» xai ποίας θρησκείας f cl καλούμενος Χριστιανὸν μὲν ἐκεῖνος ἑαυτὸν ἀπεκάλεσε, Βαρλεὶμ δὲ ὠνόμασε, καθάπερ δεδίδαχτο. Χαρᾶς δὲ wines ὁ ᾽Αραχὴς, ὡς ἐδείχνε, τάχιστα, τοῦτον abun, πρὸς τὸν βασιλέα ἐπανέρχεται' καὶ δὴ wwe παρίσττσιν αὐτόν. Καὶ φησιν ὁ βασιλεὺς elc. ἐπήχουν πάντων τῶν (26) παρισταµένων’ Σὺ εἶ ὁ τοῦ ῥαΐμονος ἐργάτης Βαρλαάμ; 'O 56 ἀντέφησεν Τοῦ θεῦ i- γάτης εἰμὶ, καὶ οὐ τῶν δαιμόνων. Mi) οὖν µε Ye- δόρει. Πολλὰς γάρ µοι ὁμολογεῖν χάριτας ὀφειλέτης el, ὅτι τὸν' υἱόν σου θεοσεθεῖν ἑἐδίδαξα, πάσης ἐπελ- λάξας ἁπάτης καὶ τῷ 3605 ἀληθινῷ καταλλάας θεῷ, καὶ πᾶσαν παιδεύσας ἀρετῆς ἰδέαν, Αὖθις Gi βασιλεὺς , ὀργιζόμενος ὥσπερ, ἔφη ἛἜδει ub s μηδὲ λόγου τὸ παράπαν ἀξιώσαντα, f| τόπον ἁπολί- γίας δόντα , ἀλλ' ἀνερωτήτως , θανατῶσαι. Ἰλλ ἀνέχομαίΥ σου τοῦ θράσους, τῆς προστχούσης ue ἕνεκεν φιλανθρωπίας, ἕως τακτῆ ἡμέρᾳ ἐξετάσω τὰ περὶ coo. Kal, εἰ μὲν πεισθείης µοι, συγγνώμη: ἀξιωθήσῃ; εἰ δὲ μὴ, κακῶς ἀπολῇ. Οὕτως sire, τῷ Αραχῇ τοῦτον παραδίδωσι, φυλάττειν ἀκριθέστα ἐντειλάμενος. Tü δὲ ἑπαύριον ἀναζεύξας ἐκεῖθεν, πρὸς τὸ Ww ἐπάνεισι παλάτιον . Καὶ ἐξηκούετο κρατηθῆναι τὸν Βαρλαὰμ, ὥστε καὶ τὸν βασιλέως ἀκούσαντα vi^ δεινῶς τὴν ψυχὴν ἀλγῆσαι, καὶ µηδόλως τῶν δακρύων ἐγχρατῆς δύνασθαι εἶναι. Στεναγμοῖς δὲ καὶ θρήνης τὸν θεὸν ἐδυσώπει, καὶ elc βοήθειαν αὐτὸν ἔπεκαλεο τοῦ έροντος. Οὐ παρεῖδεν οὖν αὐνὸν ὀδυρόμενο ὃ ἀγαθός ᾽ χρηστὸς Ὑάρ ἐστι τοῖς ὑπομένουσιν ü- τὸν (27) ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως (28), καὶ γινώσκων οκ εὐλαδουμένους αὐτόν" ὃς καὶ τῷ νέῳ δι όραµστα νυκτερινοῦ πάντα γνωρίζεί, καὶ ἰσχὺν αὐτῷ ἑντίβον καὶ elc τὸν τῆς εὐσεθείας παραθαῤῥύνει ἀγῶν. Experrectusitaque cor suum paulo antem zstitia ac D Ἔξυπνος δὲ γενόμενος, Κάρᾶς τε πλήρη χαὶ ipm (25) C, τάχος. Note formule, ὡς τάχος, ὅσον τάχος, iv τάχει. Minus obvia τάχος et τὸ τάχος. minus eliam | obvia iv τάχει τινί, quee est in Ajace 8&4 : ᾽Αλλ) ἀρχτέον τὸ π:ἄγμα σὺν τάχει τινί. Sed. quam friget illud τινί ! Malim locum sic strui : ἀλλ᾽ ἀρκτέον viv! τὸ πραγµα σὺν τάχει. Noverunt qui τμ legunt quam Yi sa»pe a loquente τις de se ipso usurpetur. In Ajace Chorus de se v. 240 : ὥρα τιν xaÀoupusT κρυψάµανον ποδοῖν κλοπὰν ἀρέσθα. vide ibi Brunck. Ajax de se v. 396: ποῖτις οὖν orn; Et habet Sc phocles ἐν τάχει ibid. 795. Dixerit igitur ἀρκτέον τινὶ Ajax de se ; « alicni est incipiendum, » pro «inc piendum est mihi. » Prodesse poterit hec observatio alii eiusdem tragedie loco. Minerra Ajacem* tentorio evocat ; quem qui metuit Ulxsses. Τί ὁρᾷς, ᾿Αθάνα , ait v. 74: Μηδαμῶς σφ᾿ ἔξω xdi Mi, £25 θεῶν ἁλλ᾽ ἔνδον ἀρχείτω µένων. Imperativus ἀρχείτο non est omnino nitidus. Glossa, quam legi in codice 2812 A, ἀρκετόν ἐστι, ad veram me ducere videtur scripturam. scilicet ἀρχεῖ τῳ, « alicui satis esl, »- pro « mihi satis est. » Quod Ulysses mox iisdem ferme verbis iterat : 'Euoi μὲν ἀρκεῖ τοῦτον iv δόµοις v&tv, e À sine τῶν. C sine πάντων, (21) Psal. cxurv, 9. ] (28) Conf. psal. xix, 4. 1013 VITA DARLAAM ET JOASAPH. 1074 καὶ φωτὼς γλυκυτάτου, τὴν πρὸ μ.κοοῦ λυπουµένην À dolore profligatum, letitia et fiducia suavissimoque αὐτοῦ xal ἀλγοῦσαν εὐρίσκει καρδίαν. Ὁ δὲ βασι- λεὺς, οὕτω ταῦτα δράσας καὶ οὕτω διανοηθεὶς, ἔχαιρε, «αλῶς διασκέπτεσθαι οἱόμενος, xal τῷ ᾿Αραχῇ µεγίστην ἀπονέμῳν τὴν χάριν. ἁλλ᾽ 306 ἑψεύσατο à ἁδικία ἑαυτῇ, τὸ τοῦ θείου φάναι Aavtó (29), καὶ ἡ δικαιοσύνη νικᾷ τὴν ἀνομίάν (30), τἆλεον αὐτὴν καταθαλοῦσα xai τὸ µνηµόσυνον αὐτῆς ἀπολέσασα μετ ἤχου (31), ὡς ἐν τοῖς ἑξῆς δηλώσειεν ὁ λόγος, Μετὰ γοῦν δύο ἡμέρας, ὁ βασιλεὺς παραγίνεται πρὸς τὸ τοῦ υἱοῦ πλάτιον. Καὶ. τούτου εἷς ὑπάντησιν ἐξελθόντος, οὐκ ἠσπάσατο συνήθως ὁ πατήρ. ἀλλ’, ἀχθομένῳ ὥσπερ xal ὁργιζομένῳ ἐρικὼς, εἰσελθὼν iv τῷ βασιλικῷ κοιτῶνι, σχυθρωπάζων ἐκαθέσθῃ. Εἶτα, τὸν υἱὸν προσκαλεσαµενος, ἔφη (32) Τίς ἡ διηχοῦσά µου τὰς ἀχοὰς φήμη, tixvov, καὶ ἀθυμίαις µου τὴν ψυχὴν χατατήκουσα ; οὐδένα γὰρ τῶν ἀν- θρώπων τοσαύτης ἐμπιπλᾶσθαι χαρᾶς ποτε οἶμαι ἐπὶ τἔκνου γδννήσει, ὅσης ἐγὼ ἐπὶ σοὶ µετέσχον θυ- µηδίας. οὐδ αὖ πάλιν λυπηθῆναί τινα xal χκαχῶς παρὰ παιδὸς διατεθῆνχι δοκῶ, ὡς συ µε νῦν διέθηχας καὶ τὴν ἐμὴν 34057 ἠτίμασας πολιάν, τὸ φῶς τε περιῆρας τῶν ὀφθαλμῶν µου xai τὴν τῶν ἐμῶν νεύ- pev ἐξέκοψας lay iv: φόθος γὰρ Ov ἐφοθούμην περὶ σοῦ ἦλθέ pot, καὶ ὃν ἐδεδοίκειν συνήντησὲ µοι (33). Καὶ γέγονας τῶν ἐχθρῶν µου ἐπίχαρμα (94) καὶ τῶν ὑπεναντίων µου κχατάγελως. ᾿Απαιδεύτῳ φρενὶ καὶ νηπιώδει γνώµῃ τοῖς τῶν ἀπατεώνων Quas ἐξ- αχολουθήσας, καὶ τὴν βουλὴν τῶν xaxogpóvov τῆς ἐμῆς προκρἰνας βουλῆς, καὶ τῶν ἡμετέρων θεῶν τὸ σίθας καταλιπὼν, ἀλλοτρίῳ ἐλάτρευσας θεῷ. "Isa τί, τέκον, ταῦτα πεποίηχας; καὶ ὃν ἤλπιζον iv. πάσῃ ἐκτρέφειν ἀσφχλείᾳ xai τοῦ γήρως ἔχειν βακτη- pix, (35) xal ἰσχὺν, διάδοχόν τε ἄριστον καταλιµ- πἀνέιν τῆς βασιλείας, τὰ τῶν ἐχθρῶν οὖκ ἠᾖδέσθης xxi πολεμίων ἐνδείξασθαι εἷς iui; οὐκ ἔδει σε ἐμοὶ μᾶλλον πείθεσθαι xal τοῖς ἐμοῖς ἔπεσθαι δόγµασιν, fj τοῦ δολίου καὶ σαπροῦ γέροντος εἶἴκειν ταῖς φληνά- φοις µωρολογίαις, τοῦ πικράν cot ἀντὶ τῆς γλυ- χείας ὑποθεμένου ζωὴν, xal ἀντι τῆς ποθεινστάτης τρυφῆς τὴν σκληρὰν καὶ τραχεῖαν ὁδεύειν ὁδὸν (30), (29) Psal. xxvi, 12. ' (30) Cf. n Epistola ad Corinthios, vi, 14. Eumathius i1, pag. 93 : Σὲ γήρως ἔχει βαντηρ Eugenianum pag. 384 lumine perfusum reperit. Rex autem his ita ges- tis, atque inita hujusmodi cogitatione, gaudebat, praeclara consideratione seuti existimans, amplissi- mamque Arachi gratiam habens. Verum, ut divini Davidis verbis utar, mentita est iniquitas sibi (Psal. xxix), atque justitia adversus iniquitatem palmam tulit, prorsus videlicet eam sternens ac dejiciens; periitque memoria ejus cum sonitu (Psal. 1x) ! quemadmodum sermonis progressu a nobis os- tendetur). Biduo quippe post rex ad filii palatium accessit, eoque ipsi obviam prodeunte, pater eum suo more minime osculatus est, verum,indignanti atque irato similis.in regium cubiculumingressus, mesto vultu consedit. Ac deinde accito filio, his ad eum verbis utitur : Fili, quienam hec fama est, que ad aures meas permeavit,animumque meum moerore confi- cit ? neque enim existimo ullum unquam hominem ob filiiortum tanto gaudio perfusum fuisse,quantam ego tua causa voluptatem percepi ; nec rursum ul- lum unquam tantum mororis ex fllio contraxisse credo, quantum nunc ex te contraxi. Meam enim canitiem dedecore affecisti,ac lucem oculorum meo- rum abstulisti, nervorumque meorum robur exci- disti. Timor enim, quem tua causa timebam, evenit mihi :etquod verebar, accidit mihi. Factusque sum hostibus meis in ludibrium, et in risum adversa- riis meis (Job. 111). Stulta mente ac puerili animo impostorum verbis fidem adhibuisti, atque impro- borum et malevolorum hominum consilium consilio meoantiquius habens,ac deorum nostrorum cultum relinquens,ad alieni Deicultum tecontulisti. Quid- nam tibi, fili, in mentem venit, ut haec faceres ; ac tu, quem in omni securitate alere me sperabam, quemque senectutis mee baculum ac robur habi- turum optimumqueregni meisuccessorem relictu- rum me existimabam, inimici atque hostilis in me animi argumentum exhibere minime dubitares ? ΑΠ non consentaneum erat ut mihi potius pareres, meaque secreta sequereris, quam versipellis ac putidi senis nugis stultisque sermonibus cederes, qui tibi hoc in animum immisit, ut pro dulci vita |. (94) Psal. ix, 6: ἀπώλετο τὸ μνηµόσυνον αὐτῶν μετ) ἤχου. (32, Lemma metricum in A : Λόγος ᾿Αθενὴρ π:ὸς υἱὸν Ιωάσας. Valde ineptus versificator librarius ille fuit, et ejus numeratas syllabas, quas jam subinde omisi, omnino deinceps omittam. Qui descripsit codi- cem 3017, librarius versus etiam faciebat, sed malos minus. Ad Libanii 1 liano συνοιχεῖν θεοὺς xai δαίμονας. adscripsit animose: ζΚαλῶς συνοιχεῖν δαίμονας τούτῳ λ "μοσιν αὖθίς γε τοῦτον συμμένειν Μετὰ τελευτὴν τὸν τρισάθλιον νόει' Σατὰν γὰρ ἐσκεύασε τὴν ψυχὴν δόµον, Azotxov αὐτῆς Χριστὸν ἐργασάμενος. Et librarius codicis 1090, descriptis Libanii impiissimis verbis (vid. t T, p. 509, 10). erupit in hec metrica convicia : Σίγα, 8i λτναφεῖςμ. εταιόφρον. Ad eumdem locum librarius codicis 3025 vulgari oratione non vulgarem indigna- ionem effudit : Ooxl cot, ἁλιτήριε καὶ ἀσεθέστατε' οα σε κόλασις καὶ πυρὸς γέεννα δικαίως διαδέξεται | 33) Job ui, 25 : Φόθος γὰ2 ὃν ἐφρόλτισα 305 µοι... Auctorem monachum, non Abenerem, illa biblica ieruditio decet Id mendi non semel jam animadverti, de quo deinceps silebo. (38&) Sirach. xvin, 31 : Ποιήσει σε ἐπίχαομὰ τῶν ἐγβρῶν σου. Cf. et Exod, xxxi, 25. (i3) Photius epist. 109 : Tzc παιδείας ἡ xvotc τῷ γεγηρακότι κρατἰστη γίνεται βίου βακτηρία. Theodo- Telus De Provid. vii, pag. 258: ἨΜήτε τὸ Yüpue οἶκτειραντες καθάπερ τινὶ βακτηρίἰᾳ τῷ νέῳ σχκηκτόµενον. αν. Cf. Gregor. Naz. orat. 41. 672; et quse scripsi ad Nice- ocum ({. I, P. 0, dicentis Ju- χεις’ Καὶ δαί- 6τλε, σκαιὸν ἐκπτύσσων ὕθλον' Ληρεῖς, φλυαρεῖς, 96) C sine ὁδεύειν. Notissime formula ὁδὸν ὁδεύειν, πόνον πονεῖν, λόγον λέγειν ac sexentee. alice ; vide 1075 ram illam et asperam viam, quam Maris filius te- nere admonet, ingredereris ? An non autem etiam summorum deorum iram pertimescis, ne fulmine te feriant , aut tonitruo interimant , propterea quod repudiatis ac pro nihilo habitis iis quinostottantis- que beneficiis affecerunt, ac regio diademate orna- runt, gentesque numerosissimas ditioni nostre at- que imperio subjecerunt; ac denique ut precum mearum et orationum opera gignereris, ac dulcissi- ma hujuslucis particeps fieres, preter spem effece- runt, ei qui cruci affixus est arctissime te conjunx- Isti, inanibus videlicet ipsius cultorum promissis deceptus, qui nova quadam secula confingunt, mortuorumque corporum resurectionem nugantur, aliaque sexcenta, ut stolidis hominibus fucum fa- ciant, introducunt? Verum nuncsaltem,charissime fili,si quid mihi patrituoobtemperandum putas pro- lixis his nugis longum valere jussis, benignis diis, quaeso, sacrifica, atque eos plurimis victimis et sa- crificiis placare studeamus, ut errati veniam ab ipsis impetres, siquidem hanc vim illi habent,ut et bene- ficiiset suppliciisafflcere possint.Ac nos eorum que diximus exemplum tibi sumus, qui ipsorum benefl- cio ad hoc imperium pervenimus, atque hanc ipsis ADDENDA, acerbam susciperes, ac pro suavissimis deliciis du- À fjv 08 ὁ τῆς Μαρίας Υἱὸς livat πρατρέπετει, οἱ i δέδο:κας δὲ τῶν μµεγίστων θεῆν τὴν ὀργὴν, μὴ x- βαυνῷ σε καλοῦσιν, f| σκηπτῷ θανατώσουσν, | χάσματι γῆς καταποντίσουσιν, ἆνθ) ὧν τοὺς τοταῖτε ἡμᾶς εὐηργετηχότας xal διαδήµατ! βασιλείας κατα. . κοσµήσαντας (37), καὶ ἔθνη πολυάνθρωπα ὑτοτάρ- τας, καὶ σὲ παρ᾽ ἐλπίδα δι’ εὐχῆς lunc xa! δείσιυς γεννηθῆναι καὶ τοῦ γλυχυτάτου µετέχειν φωτὸς τού- του παρασκευάσαντας, παβωσάμενος καὶ ἐξουβενίσας, τῷ ἐσταυρωμένῳ προσεχολλήθης, ταῖς µαταίαις Ü. πίσι τῶν αὐτοῦ θεραπόντων φενακισθεὶς, xawox τινας μυθολογούντων αἱῶνας xal νεκρῶν σωμάτων ἀνάστασιν ληρούντων, καὶ ἄλλα µυρία πρὸς ἀτίτν τῶν ἀνοήτων παρεισαγόντων ; ᾽Αλλό γενῦν, φίλττι vl, εἴ τί por πείθῃ τῷ πατρὶ, μακρὰν τοῖς umo p τούτοις λήροις χαίρειν εἰπὼν (38), θῦσον προσλἠὼι τοῖς εὐμενέσι θεοῖς, 309 ἑκατόμθαις τε αὐτοὺς xii σπονδαῖς ἐκμειλιξόμεθα , ἵνα συγγνώµην σοι τοῦ πταίσµατος παράσχοιντο δυνατοὶ dp ilm α ἰσχύοντες εὐεργετεῖν τε χαὶ τιµωρεῖοθαι. Καὶ σι παράδειγµα τῶν λεγομένων, ἡμεῖς οἱ δι αὐτῶν d ταύτην τὴν ἀρχὴν προελθόντες, καὶ χάριτας αὐτοῖς τῆς εὐεργεσίας, τάς τε πρὸς τοὺς σεθοµένους τιμά καὶ τὰς πρὸς τοὺς μὴ πειθοµένους αὐτοῖς gotty χολέ- σεις, παρέχοντες. beneficii vicem rependimus, ut et eorum cultoribus honorem tribuamus, et eos qui adduci nequeunl ut ipsis sacrificent, suppliciis excruciemus. Multus igitur hujusmodi nugas commemorante rege, ac nostra quidem dogmata suggillante et tra- ducente, idolorum autem cultum laudibus et enco- miis prosequente, divinissimus juvenis rem eo loco esse videns, ut non jam angulum et latebras, ve- rum candelabrum potius ac speculum desideraret (Matth. v), quo omnibus in perspicuo esset, libertate ac fiducia plenus, ad hunc modum locutus est : Quod a me factum est, o here haudquaquam not. ad Nicetam Eugen. p. 251, et G. J. Bekker. ad Odysseam Parvam, librum utilissimum, Πολλὰς οὖν τοιαύτας βαττολογίας τοῦ fini — διεξελθόντος, τὰ μὲν ἡμέτερα διακωμφδοῦντος (39, . xal διαθάλλοντος, τὰ τῶν εἰδώλων δὲ ἐγχωμάζοντος καὶ ἐπαινοῦντος, ἰδὼν ὁ θειότατος νεανίας ὡς cir Ec | δεῖται τὸ πρᾶγμα quvlac xal ἐπικρύψεως, ἀλλὰ i». χνίας καὶ περιωπῆς μᾶλλον ὥστε φανερὸν inta καταστῆναι , παῤῥήσίας xai θαρσους ὑποκλησες, ἔφη. "o pot minpaxzat, δέσποτα, οὐκ ἂν ἀρυτθείτι. Ti ag. 5». Βε’ pocration : Βομθυλιὸς, ζῶον παραπλήσιον rini ὠνομασμένον ἀπὸ τοῦ βόµθου. Cod. 2552 : fj. (oiv ir- t παρ. µελ.,, ὧν. ἀ. x. βόμθού ὃν ἐκεῖνο βυμθεῖ. --- 37) , κοσµήσαντας, absente male praepositione, /£neas Gaz. Theophr. p. θά γεν τὸν πεσόντα. Codex 461: καὶ xoÀaxsóstv, xal ὀξέως πρὸς ἁπάτας potest jungi τρ. ὁδ., pro τρ. ὁδεύεσθχι. 36: Ἔμελλε ἔξαστρ Ἔμελλε Y- ἐξ. οι x. Ub. τὸν προσπεσόντα θηρεύειν. Erit etiam cum edita lectione recipiendum προσπεσόντα, (38) De locutione xalpstv ἐᾷν, vel εἰπεῖν, vide que monui ] 4 lus Dt mon. p. 14: Ot δὲ χαίρειν ἑαυτῶν δεσπότην ἑάσαντες, θεὸν αὐτου χεχειροτονήχασι τὸν ἐν τοῖς ακτισμασν * otit. Mss. t. XI, II, p. 28. Psellus De de ἀτιμότερον, Melius codex 1310 : Οἱ δὲ x. τὸν ἑαυτῶν θεὸν xai δεσπ. Symeon Sethi de Ichnel. P. 1: D; τοῦτο γὰρ ό]μαι xal τοὺς ἀσκοῦντας χαίρειν, εἰπόντας' τοῦ τοῖς ἀνθρώποις συνδιαιτᾶσβαι τὰς ἐρήμους διώχειν. Verba ἀσφ. τὸ fuerunt addita a Starkio, qui sic vertit : « atque id esse pulo M eremite gaudent cum dicunt : prestare loca sola sectari, quam in hominum consortio vitam agere. » Starkium pessime rem egisse, scribique oportuisse : 'Ezil τούτῳ γὰρ ὁ. x. t. ἀσκοῦντας, τῷ τοῖς ἀνθρ. συνδιαιτᾶσθαι, τὰς p. 2. αἱρειν εἰπόντει erterimque : « propterea enim puto eremitas, valedicentes homi- num consortio, loca sola sectari. » Alium locum promam, mala additione a Starkio corru tom. In nar- ratione de lupo avaro, qua exstat et apud Fontainium vir. F. 27, Starkius sic scripsit p. 208, addilis ver" bis τόξου θέλων : ἀφάμενος τοῦ τόξου, θέλων ταύτην καταφαγεῖν, ἀπεπήδησε τὸ βέλος xal ἔτ auto» tt καρδιαν. Bene se habent codicis verba, ἀψάμενος τοῦ ταύτην nog d scilicet, subaudito Evixe, «arcus tangens ut illam chordam comederet. » Quid vel ipsi Starkio, homini, ut videtur, non je lingu* grece perito, notius illa ellipsi, quam statim habuit et recte cepit "Ἠπλωσεν αὐτὸ ἐν τῷ ἡ ie τοῦ N βανθῆναι. Notetur etaliud additamentum p. 234, in narratione de mure et dama, gantissime tractavit xi, F. 45 : 'O δὲ μῦς, ἸΕμοὶ δοχεῖ, am Fontaintus ei^ η, συμφέρειν σ τὴν δορκάδα... ὡς vexoll.. 5t πτωλέναι, καὶ ἐπιμαρτυρῆσαί σοι τὴν νέκρωσιν τὸν xópaxz, ἐν τῷ ἀπιχαθεσθῆναί σοι. Male inseruit Starkin: ἐν τῷ. Si quid tuerit addendum, velim τὸ poni ante τὸν xóp. . (39) C, κωμῳδοῦντος sine prepositione, et sic infra pag. 219. Theano Nicostrate : "Eva δὶ ἁμερημαή, On, ἐλεγχόμενα μὲν ἐρεθίζεται, σιωπώµενα δὲ παύεται μᾶλλον. Non incommode codex Mazann. À uar. ερεθίζεται. In lemmate ejusdem femine ad Callistonem epistol», quod sis vulgo conceptum legitr περὶ θεραπαινῶν προστασίας νουβετική, ille codex 9abet, quod ob vocis raritatem non n ὑπονουθετιχή. eglgendus εν ' 4011 VITA BARLAAM ET ΙΟΛΒΑΡΗ. E σκότος ἐξέφυγον, τῷ φωτὶ προσδραµών’ καὶ τὴν πλᾶ- Α inflcias iverim. Tenebris enim fuga relíctis, ad lu- νην ἀπέλιπον, τῇ ἀληθείᾳ ο"χειωθείς: καὶ, τοῖς δσ[μο- σιν 3160 ἀποταξάμενος, Χριστῷ συνεταξάµην (40), τῷ τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς Yi καὶ Λόγῳ, οὗ τῷ ὁή- ματι παρήχθη τὸ πᾶν ἐκ μὴ ὄντων, ὃς καὶ, τὸν ἄνθρω- πον ἐκ χοὸς διαπλάσας, ζωτικὴν ἐνεφύσησε πνοὴν, iv παραδείσῳ τε (44) τῆς τρυφῆς ἔθετο διαιτᾶσθαι, παραθάντα δὲ τὴν ἐντολὴν αὐτοῦ καὶ τῷ θανάτφ ὑπόδικον γενόµενον, τῇ ἐξουσίᾳ τε τοῦ δεινοῦ χοσµο- πράτορος (42) ὑπαχθέντα, οὖκ ἀπέστη πάντα ποιῶν πρὸς τὴν ἁρχαίαν βουλόμενος ἐπαναγαγεῖν τιμήν. Διὸ αὐτὸς ὁ πάσης τῆς κτίσεως ποιητὴς, xal τοῦ ἡμετέρου γένους δημιουργὸς, ἄνθρωπος ἐγένετο δι’ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ γῆς ἐλθὼν ἐκ Παρθένου ἁγίας τοῖς ἀνθρώποις συνανεστρέφετο (493), καὶ ὑπὶρ ἡμῶν τῶν ἀγνωμόνων οἰκετῶν ὁ Δεσπότης θάνατον χατ- εδέξατο καὶ θάνατον τὸν διὰ σταυροῦ (44), ὅπως λυθῇ τῆς ἁμαρτίας ἡ τυραννὶς, ὅπως fj προτέρα xa- ταδίκη ἀναιρεθῇ, ὅπως ἀνοιγῶσι πάλιν ἡμῖν αἱ οὖρα- νοῦ πύλαι. ἸἘκεῖ γὰρ τὴν φύσιν ἡμῶν ἀνήγαγε xal ἐπὶ θρόνου δόξης κεκάθικε, βασιλείαν τε τὴν ἀτελεύ-- τη τον ἐδωρήσατο 3 3 Ώ τοῖς αὐτὸν ἀγαπῶσι καὶ ἀγαθὰ τὰ χρείττονα xal λόγου xal ἀχοῃς. Αὐτὸς γὰρ ἐστιν ὁ Ὑραταιὸς καὶ μόνος δυνάστης (40), ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ Κύριος τῶν κυριευόντων (46), οὗ τὸ κράτος ἄμάχον καὶ dj δυναστεία ἀνείκαστος, ὁ μόνος ἅγιος καὶ ἐν ἁγίοις ἀναπαυόμενος, 6 σὺν Ἱ]α- tol κσὶ ἁγίῳ Πνεύματι δοξαζόµενος, el; ἃ βεθάπτι- σµαι. Καὶ ὁμολογῶ, δοξάζω τε καὶ προσκυνῶ ἕνα Θεὸν ἐν τριαὶν ὑποστάσεσιν ὁμοούσιόν τε xal ἀσύγ- χυτον, ἄχτιστόν τε xal ἀθάνατον, αἰώνιον, ἄπειρον, ἀπεριόριστον, ἀσώματον, ἀπαθῆ, ἄτρεττον, ἀναλλοίω- τον (41), ἀόριστον, πηγὴν ἀγαθότητος xai δικαιο- σόνης καὶ φωτὸς ἀῑδίου, γάντων κτισμάτων ὁρατῶν τε xal ἁορἄτων ποιητὴν, συνἑχοντάἁ τε πάντα xal συντηροῦντα, πάντων προνορήμενον, κρατοῦντά τε πάντων xal βασιλεύοντα. Οὔτε γὰρ ἐγένειό τι τῶν οντων χωρὶς αὐτοῦ (48), οὔτε τῆς αὐτοῦ προνοίας ἄνευ συνίἰστασθαί τι δύναται αὐτὸς γὰρ ἔστι πάν- των ἡ ζωὴ, πάντων dj αὔστασις, πάντων ὁ φωτισμὸς, ὅλος γλυχασμὸς καὶ ἐπιθυμία ἀκόρεστος, xal πάντων τῶν ἐφετῶν τὸ ἀκρότατον. Τὸ καταλιπεῖν οὖν τὸν οὕτως ἀγαθὸν, οὕτω σοφὸν, οὕτων δυνατὸν θεὸν, καὶ δαίμοσιν ἀχαθάρτοις, δημιουργοῖς πάντων τῶν παθῶν, λατρεῦσαι, ξοᾶνοις τε κωφοῖς xal ἁλάλοις σέθας ἀπονεῖμαι, τοῖς µήτε οὖσί τι µήτε ἐσουμένοιν, πόσης οὖκ ἂν εἴη πέρα dvolac (49) xal παρχφροσύνης ; Πότε cem accurri, ac relicto errore ad veritatem me ad- junxi; nuntioque daemonibus remisso, ad Christi ordines me contuli,qui Dei Patris Filius ac Verbum est, cujusque verbo omnia ex nihilo in ortum pro- ducta sunt, quique efficto e terra homine vitalem ipsi spiritum insufflavit,eeumque in voluptatis para- diso,ut illic degeret,collocavit.Cumque ipsius man- datum violasset, mortique proinde obnoxium se reddidisset,atque horrendi mundi principis potesta- ti subjecisset, non tamen omnia facere destitit, quo eum ad pristinam dignitatem revocaret. Ac propte- rea ille rerum omnium conditarum effector, gene- risque nostri architectus, nostra causa homo effec- tus est, atque in terram veniens, et e sancta Virgine B nascens, cum hominibus consuetudinem habuit (Baruch. 11). Ac pro nobis ingratis servis Dominus mortem subiit,et quidem mortem crucis (Philip. 1), ut videlicet peccati tyrannis de medio tolleretur, priorque condemnatio deleretur, ac coli porte nobis rursum paterent. Nam illuc naturam nostram evexit, atque in glorie throno collocavit, regnurm- que finis expers, iis qui ipsius amore praediti sunt, donavit, bonaque omni sermone atque auditu prastantiora (I Cor. 1). Ipse enim est fortis ille, ac solus potens, Rex regum et Dominus dominantium (Apoc. xix), cujus robur invictum est, et potentia ejusmodi quz omnem ingenii conjecturam excedat; qui solus sanctus est, οἱ in sanctis requiescens ; qui cum Patre et Spiritu sancto glorificatur; in quo- rum nomine baptizatus sum, et quos confiteor,cele- bro atque adoro, unum Deum in tribus personis, consubstantialem, ac confusionis expertem, incre- atum. immortalem, sempiternum, infinitum, ab omni circumscriptione remotum, corpore vacan- tem,a perturbationibus et mutatione atque conver- sione alienum, omni termino carentem, bonitatis et justitia ac sempiterne lucis fontem, rerum om- nium conditarum,tam quie cerni possunt quam qua oculorum sensum fugiunt, effectorem,atque omnia continentem et conservantem,omnibus prospicien- tem, atque in omnia regnum et imperium obtinen- tem. Neque enim sine ipso res ulla facta est, nec sine ipsius providentia quidquam conflari ac con- sistere potest. Ipse siquidem est omnium vita, omnium coagmentatio, omnium illuminatio, totus b dulcedo, ac totus sine ulla saturitate desiderabilis (40) Gregorius Nar. orat. 17, p. 275 : Χριστῷ συνεταξάµην. 41) C, δὲ Choricius in Procop. 8 10: Ὅπου χαρίεντα καὶ διαφανῆ καὶ πότιµα νάµατα, πλάτανος δὲ πὀλλή. Melius codex 2967 : πλάτανός «s. (&2) Conf. p. 13, n. 43. — A sine δεινοῦ. Eo facilius voces omittuntur a describentibus, quo sunt ad ipsum sensum minus necessaria. Choricius in Summ. ὃ 24: O'xot μὲν ἀγαθός. Codex 3087, ἀνὴρ ἀγα- θός. Moschopulus Il. cx. p. 149: []όῤῥωθεν, πόσωθεν, χύχλωθεν. Repone e cod. 2599: πόῤῥ. πρόσωθεν, ὀπίσωθεν, κύκλ. (43) Baruch. ut, 97: Μετὰ τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη καὶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις σωνανεστράφη. (44) Epist. ad Philipp. i1 8: Γενόμενος ὑπήχοος μέχρι θανάτου, θανατου δὲ σταυροῦ. 40) Psal. xxut, 8: Κύριος χραταιὸς καὶ δυνατός, 46) I Epist. ad Tim. vi, 15. Cf. Apocal. xix, 16. (&7) Cl. pag. 146, n. 43. (48) Joann. 1, 3 : Πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ly 8 γέγονεν. (49) A, εἴηπερ ἀνρίας. Meminit discipulus verborum qus a doctore suo audiverat. Confer. pag. 19. 1079 ADDENDA. : 1090 (Cant. v), omniumque rerum expetendarum sum- A 233 γὰρ ἠκούσθητις λαλιὰ T] λόγος rap! αὐτῶν ; sou mus vertex. Quocirca Deum hunc, quia tanta boni- tate ac potentia praeditus est, relinquere,atque im- puros demones vitiorumque omnium architectos co- lere, surdisque ac mutis statuis, quc nec aliquid sunt nec erunt, cultum ac venerationem tribuere, cujus tandem,o pater, stultitiae ac dementis fuerit? Ecquando enim voxabiipsisaudita est? Ecquando vel exiguum iis, qui preces ad ipsos adhibebant, dede- runt?Ecquandoambularunt,aut sensum ullum acce- perunt? Nam nequehi qui stabant sessionisunquam meminerunt, necquisedebant stantes unquam visi sunt.Horum turpitudinem ac fetorem et stuporem, atqueetiam demonuminipsisoperantium ac perip- sos imposturam vobis facientium, infirmitate mat- queimbecillitatem, cuma viro sanctointellexissem, eorumqueimprobitatem rejecissem,ac perfecto odio insectatus fuissem,ad Deum vivum ac verum me ad- junxi, ipsiquead extremum usque vite spiritum ser- viam, quoetiam inipsius manusspiritus meus veniat Cum igitur tanta bona,quaque nulla oratione expli- cari possint, mihi occurrissent, gaudebam quidem meimproborum demonum sorvitute liberatum, at- que ab horrenda captivitate revocatum, ac Dominici vultus lumine (Psal.1v),collustratum esse : illud au- tem me angebat, animumque menm distrahebat, quod tu,dominus ac pater meus,hujusmodi benefi- ciorum minime particeps esses. Verum animi tui in sententiatuapertinaciam metuens,merorem meum pectore premebam, quod tibi stomachum movere minime vellem. Deum autem orare atque obsecrare non intermittebam, ut a longinquo exsilio,quod tibi C ipsi accersivisti,cum pietatis fugitivus, vitiique om- nis et impietatis minister effectus es, te revocaret. Quoniam autem tu ipse, o pater, res meas in aper- tum protulisti.quae mea omnino sententia sit,audi : Pacta cum Deo meo inita non frangam;non,inquam, per eum qui me pretioso cruore suo a servitute vindicavit. Quamobrem, cum quid animi habeam tibi exploratum sit, negotium tibi ipsi facessere desine, a preclara confessione me deducere mo- liens. Nam quemadmodum si celum manu arripere, aut totum mare exsiccare in animum induxe- κἂν σμικρὰν ἀπόχρισιν τοῖς εὐχομένοις αὐτοῖς da. κασι; πότε περιεπάτησαν (50) fj αἴσθησίν τινα Ui- ξάντο; οὔτε γὰρ οἱ Ἱστάμενοι ποτὲ καθέδρας ἐμη- σθησαν, οὔτε οἱ χαθήµενοι ἀναστάντες ὤφθηση, Τούτων τὸ εἰδεχθὲς καὶ δυσώδες καὶ ἀναίσθητον, ἔτι δὲ καὶ τῶν ἐνεργούντων ἐν αὐτοῖς καὶ ὃι) αὐτῶν ὑμᾶς ἁπατώντων δαιμόνων τὸ σαθρὸν xal ἀσθενὲς ταρὶ ἀνδρὸς dylou μαθὼν, καὶ τῆς αὐτῶν xaxlac χατ- πτύσας, vai τέλειον µῖσος µισήσας αὐτοὺς (91), τῷ ζῶντι xat ἀληθινῷ συνεταξάμήν — Oti καὶ εὐτ δοδεύσω µέχρι: τελευταίας ἀναπνοῆς, ἵνα καὶ εἰς τὰς αὐτοῦ χεῖρας ἔλθοι µου τὸ πνεῦμα. Tov τοιούτῶν οὖν συναντισάντων µοι ἀνεχδιηγήτων ἀγαθῶν, ἴχει- pov μὲν τῆς δουλείας ἀπαλλαγεὶς τῶν πονηρῶν δει- µόνων καὶ τῆς δεινῆς ἀνακλτηθείς αἰχμαλωσίας, xi τῷ Φφωτὶ περιλαμφθεὶς τοῦ προσώπου Kopuv ἠνιώμην δὲ καὶ τὴν doy» ἐμεριζόμην, ὅτι μὴ αἱ αὐτὸς, ὁ δεσπότης µου xal πατὴρ, τῶν το'ούτων μετεῖχες εὐεργεσιῶν. ᾽Αλλὰ, δεδοιχώς σου τῆς qvo µης τὸ δυσπειθὲς, κατοῖχον ἐν ἔμαυτῳ τὴν λόπην, yi παροργἰσαϊὶ σε βουλόμενος, τὸν θΘεὸν δὲ ἁπαύστως ἵκέτευον ἑλκῦσαί σε πρὸς ἑαυτὸν (02) καὶ τῆς ur κρᾶς ἀνακαλέσασθαι 3 ἓ ἑξορίας ἧς αὐτὸς προεξένη- σας σεαυτῷ, δραπέτης οἴμοι |. τῆς εὐσεθείας γενόμενος καὶ κακίας ὑπηρέτης πάσης καὶ ἀσεθείας. ᾿Ετεὶ ἃ αὐτὸς, ὦ πάτερ, εἷς ἀμφανὲς τὰ κατ ipi fieri τὸ πᾶν τῆς lunc ἄχουε γνώµης' οὗ ψεύσομαι τὰς zo Χριστὸν µου συνθήχας, οὔ, μὰ τὸν ἐξαγοράσαντὰ pi τῆς δουλείας τῷ τιµίῳ αὐτοῦ αἵματι (53), xv μοριῖ- Χις µε δεῖ (54) ἀποθανεῖν ὑπὲρ αὐτοῦ, θανούμιι. Τὰ περὶ ἔμου τοίνυν οὕτως εἰδὼς, µηκέτι χόποὺς σιαν- τῷ πάρεχε (55), µεταπείθειν µε ἐπιχειρῶν της χα; λῆς ὁμολογίας. Ὡς γὰρ σοι τοῦ οὐρανοῦ ἐπιλαθέσφα: δόξαντι τῇ χειρὶ, ἢ τὰ θαλάττια ξηρᾶναι πελάῃ, ἄπρακτον ἂν τὸ ἐγχείργμα ἦν καὶ ἀνήνυτον, οὖν δὴ xal τοῦτο Ὑγίνωσκε εἶνχ.. "HE τοΐνων οὕτως, 55 ἐμῆς ἀχούσας βουλῆς, τῷ Χριστῷ οἰκειώθητι xt τῶν ὑπὶρ ἔννοιαν λήψτ ἀγαθῶν (56), χοινωνοί τε ἀλλήλοις ἐσόμεθα, ὥσπερ τῆς φύσεως, οὕτω δὲ καὶ τῆς πίστεως (ὄ 1]: J| τῆς σῆς ἁἀποστήσομαι, 2140 ἴσθι, υἱότητος, xai τῷ θεῷ µου λατρεύσω χαθερᾷ συνειδότι, (50) Psal. οχι, 5, de idolis: Στόµα ἔχουσι καὶ οὐ λαλήσουσιν... πόδας ἔχουσι καὶ οὗ περιπατήσου2’ 90 ὠνῄήσουσιν £y τῷ λάρυγγι αὐτών. Cf. Psal. cxxxiv, 16. (04) Psal. cxxxvini, 22 : τέλειον µῖσος ἐμίσουν αὐτούς. (92) C, παροργίσαι σε πρὸς ἑαυτὸν. Infinitivorum παροργίσαι σε ἐλχῦσαί σε homeoteleuton lacunam pe- perit ; quod fleri amat. Eumathius ix, p. 333: O0 πιστεύειν τοῖς γράμμασι οὐ συνεχωρούμην τοῖς αρχ" Macv τὸ μὲν γὰρ 07... Codex 2897:... πράγµασι, καὶ τοῖς πράγµασι πιστεύειν ἐθέλων οὐ συνεχωρο»μ! τοῖς γρᾶμμασι’ τὸ μὲν v. δή... In optima versione p. 189, Bassus gallicis verbis lacunam explevit, qu reca in libro Vaticano legerat ac diligenter sibi descripserat. Notandus et verborum volor evangelicus. oannes enim vi, 44 : ὠὗδεις δύναται ἐλθεῖν πρὸς µε, ἐὰν μὴ 6 Ηατὴρ, ὁ πέµψας µε, ἑλκύσῃ αὐτόν. (53) Conf. I Petr. 1, 19. 0 (54) AC, δεῖ, quod est forsan ab auctore ipso profectum. Aij esset satis insolitum ; sic tom. lll, p. 2t, scripsi ἐνδῇ. In usu est à£n. Weller tamen recepit ój vide Fisch. t. ILI, p. 69, 4. (85) Marc. xiv, 6 : τί αὐτῃ κόπους παρέκετε; (56) Sic cod. Deest forsan μετουσίαν. Cf. p. 222, 4. - (57) C, ἀνήνυτον οὕτω δὴ καὶ τῆς πίστεως mediis omissis, propter repetita verba οὕτω δή. Sic periit it Pselli De dem libello p. 30, 3, longus locus : xai Βασίλειος δὲ 6 θεῖος, ὁ τῶν ἀθεάτων ἑπόπτης... Lacum non facile animadvertenda sic implebitur, duce codice 1310: Kai ó µεγας Βασίλειος (t. I, p. 558, 8 ηγούμενος τὸ ἐν "Haatz ῥητὸν (x, 10] τὸ φάσκον, « ᾿Ολολύξατε, τὰ γλυπτά, » ταῦτά φησιν’ ὅτι τοῖς εἰδώλοις τοῦ ἀφανοῦς δαἰμονές τινες προσπτάντες παρακαθέζονται, τῆς ἀπὸ τῶν µιασµάτων Ἁδονῆς ἀπολεύονας ὥσπερ γὰρ τὰ λίχνα κυνίδρια περὶ τοὺς τόπους τῶν μακέλλων παρακαθέζονται ἐν οἷς αἷμα xal ἴχορς d. 1081 VITA BARLAAM ET JOASAPH. : 1082 ris, irritus atque inutilis tibi hic conatus fuerit, eodem modo hoc quoque irritum tibi fore persuade. Àc propterea, aut ipse consilio meo obsequens, ad Christum te adjunge, ut bona ea que cogitationem omnem superant percipias, sociique inter nos, ut nature, ita etiam fidei simus,aut a tua filietate,mihi crede, abscedam, puraque conscientia Deum meum colam. Ταῦτα οὔν πάντα ὡς Ίκουσεν ὁ βασιλεὺς, ὀξύτατα Α — Heec igitur omnia ut rex audivit,impotenti furore Χινηθεις καὶ θυμῷ ἀσχέτῳ καταληφθεὶς (58), ὀργί- λως αὐτῷ ἐλάλει, καὶ πιχρῶς τοὺς ὀδόντας ἕθρυχε, μαινομένῳ ἐοικώς (59). Καὶ τίς, φησὶν, à τοιούτων pot αἴτιας τῶν (60) καχῶν, ἡ αὐτὸς ἐγὼ, οὕτως σοι διατεθεὶς καὶ τοιαῦτα ἐπὶ coi ἐργασάμενος à οὖὐδεὶς πώποτε τῶν πατέρων πεποίηκε ; Διό σου τῆς γνώμης τὸ σκολιὸν καὶ φιλόνειχον, δύναμιν τῇ ἐξουσίᾳ προσ- λαθόµενον, κατὰ τῆς ἐμῆς χεφαλῆς μανῆναί σε πε- ποίηκε, Δικαίως οὖν ἐν τῇ σῇ γεννήσει ol. ἀστρολόγοι 3 Ά ὅ δεινὸν εἶπον ἀποθήσεσθαί σε καὶ παμπόνηρον ἄνδρα, ἁλαζόνα τε καὶ Ὑγονεῦσιν ἀπειθῆ. ᾽Αλλὰ νῦν, εἶ τὴν ἐμὴν ἀχυρώσεις βουλὴν καὶ τῆς ἐμῆς ἀποστήσῃ υἱότητος, ὡς ἐχθρός (01) σοι διατεθεὶς, ἐχεῖια ποιή- σω σοι, ἄπερ οὐδὲ πολεµίοις τις ἐνεδείξατο. Αὖθις δὲ ἐκεῖνος. Tl, φησὶν, à βασιλεῦ, εἷς ὀργὴν ἀνήφθης ; ὃτι τοιούτων ἐγὼ ἠξίωμαι ἀγαθῶν, λελύ- πησαι ; xal τίς ποτε πατὴρ ἐπὶ τῇ τοῦ υἱοῦ εὐτυχίᾳ ἀχθόμενος ὡράθη ; fj πῶς πατὴρ ὁ τοιοῦτος, καὶ οὐκ ἐχθρὸς, λογισθείη (62) ; Οὐκοῦν οὐδὲ ἐγὼ τοῦ λοιποῦ πατέρα μού σε χαλέσω᾽ ἄλλ᾽ ἀποστήσομαίΥ σου, ὦσ- περ τις φεύγει ἀπὸ ὄφεως, el γνώσομαι φθονεῖν σε τὴν ἐμὴν σωτηρίαν, εἷς ἀπώλειαν δὲ βιαίφ συνωθεῖν us χειρί. El γὰρ βιάζειν µε καὶ τυραννεῖν θελήσειας, λαθὰ δὴ καὶ εἶπας, οὐδὲν Άλλο κερδανεῖς, εὖ ἴσθι, ἢ τὸ ἀντὶ κατρὸς τύραννος καὶ φονεὺς κληθῆναι µόνον’ ἐπεὶ ῥᾷόν σοι ἀετοῦ ἴχνεσιν ἐφικέσθαι (69) καὶ κατ αὐτὸν τὸν ἀέρα δι[πτασθαι, Ἡ τὴν ἐμὴν µεταπείσειν εἰς ἄριστὸν πίστιν, καὶ ἦν αὐτῷ ὡμολόγησα χαλὴν ὁμολογίαν. ᾽Αλλὰ σύνες, ὦ πάτερ, καὶ, τὴν λήµην καὶ ἀχλὺν 336 ἀποτινάξας τῶν τοῦ νοὺς ὀμμάτων, ává- ϐλεψον ἰδεῖν τὸ πᾶσι περιλάμπον τοῦ Θεοῦ µου φῶς, C xai αὐτός ποτε περιλάµφθητι τῷ γλυκυτάτῳ τούτου confestim percitus, iracunde ad eum loquebatur, dentibusque furentisinstar frendens,his verbis usus est : Quisnam alius mihi tantorum malorum auctor est,ut ego ipse,qui te tanto amore complexussum, eaque tua causa feci,qua nullus unquam pater fe- cit? Qua etiam de causa mentis tus perversitas ac pervicacia, ex licentia mea collectis viribus, ut in meum caput insanires, fecit. Non abs re igitur in ortu tuo astrologi malum etimprobum virumatque arrogantem, et adversus parentes contumacem te fore dixerunt.At sinuncquoque commiserisut con- silium meum frustra cadat,hostilem in te animum geram,atque ita te multabo,utne ir. hostesquidem suos tante sevitie specimen quisquam exhibeat. B Rursum autem ille : Quidnam est,o rex, cur ira- cundia inflammeris, eoque nomine discrucieris, quod tanta bona divinitussim consecutus ? Et quis unquam pater filii felicitate dolere atque angi visus est ? Aut quonam modo pater ille, ac non potius hostis vocandus sit ? Quocirca nec ego posthac te patrem appellabo,verum a te abscedam,non se- cus atque is qui serpentem fugit : siquidem te saluti mes invidere,meque in exitium per vim impellere perspectum habuero. Nam si mihi vim afferre, ac tyrannice mecum agere velis,quemadmodum etiam dixisti, nihil aliud, mihi crede, hinc lucri facies, quam ut patris loco,tyrannus et carnifex appelleris. Quandoquidem facilius tibi fuerit aquilae vestigia consequi, ac per ipsum aerem volare, quam me de mea in Christum fide ac preclaro federe cumipso inito deducere. Verum intellige,o pater, atque, ista oculorum mentis lippitudine et caligine discussa, div, οὕτω xal τὰ λίχνα δαιμόνια, θηβώμενα τὴν ἀπὸ τῶν αἱμάτων val τῆς χνίσης τῶν θυσιῶν ἁπόλανσιν, περὶ τοὺς βωμοὺς εἴλυται (codex οἴλειται' edit. εἱλεῖται έρινα αὐτῶν σώματα, εἴτε xal πριν. f; καὶ ἐξ ἀμφοτέρων τῶν στοιχείων γάρ που καὶ τρέφεται τὰ µιχτα. Καὶ πάλιν ὁ θεῖος Βασίλειος, ὁ τῶν ἀθεάτων... Fecerat li rum xai τὰ ἀγάλματα ἀὐτοῖς ἀναχείμενα' τούτοις rarius saltum ab uno Βασιλειος ad alte- (58) A. ληφθείς. Eneas Gaz. Theophr. p. 26 : "Ap' οὐκ οὖν ἄμεινον ἦν ἀγαθοὺς ἀνάγκῃ γενέσθαι, ἤ ἐλευ- θερίας ὀνόματι ἐξεῖναι κακίαν αἱρεῖσθαι ; Velim &p' οὖν οὐκ : etest οὖν οὐκ in codice 461, ui exhibet ἀναιρεῖσθαι, prepositione male abundante, et quam ultima vocis xzxiav syllaba peperisse videtur. - (59) A sine µαιν. ἑοικώς quibus, si periissent, sententia non foret pejor. Obiter utilissima ac neces- saria que perdidit verba restituam Psello De daemon. sic edito p. 37 : μονάζοντι δὲ τινι περὶ Χεῤῥόνησον τὴν µέσην τῶν ποταμῶν ἀνέφερεν. Nihil istis inest sani, etsi ea potuerit vertere Morellus. Restituo e co- dice 1310 : pov. 5. τ. π. y. τὴν ὅμορον Ἑλλάδος ξυγγέχονα' Μάρκος ὄνομα τούτῳ ἦν, καὶ τὸ γένος ἐπὶ τὴν 6ΗΝ..ο (60) Α. sine τῶν. Menander Rhetor. p. 39 : Χρῶνται δὲ τοιούτῳ τρόπῳ Ἡαρμενίδης τε xal. Ἐμπεδοκλῆς. Codex 1741 : xal yp. δὲ τῷ τοινύτῳ... Idem, hymnorum instituta divisione, qui sint mythici docet p.31: Μυθικοὶ δὲ, τοὺς μύθους ἔχοντες. Ibi codex, opportune addito articulo : δὲ, οἱ τοὺς p. ἔχ. Preestan- tiores dabit hujus rhetoris et aliorum emendationes Walzius, futurus rhetorum graecorum sospitator. (64/6, ὡς ἐχθρῶς, nec id male, utsit « inimicissime. » Est ubi vocalium ω et o permutatio nihil ele- ctionis exhibet ambigua. Joannes Euchait. in Apostolos pag. 70 : Σταυροῦσί τε τρεῖς ανδρες ὁμῶς 'Av- δρέαν. Res et metrum monstrant esse scribendum ὠμῶς. quod et inveni in codice 3058. Sed quinam sunt tres illi homines a quibus fuit crudeliter Andreas crucifixus ? Versum quidem secure apposuitad Pseudo- Abdiam 1n, 40, Fabricius, cui ipse Abdias suspicionis quid debuerat injicere. Passus est enim Andreas, teste Abdia, « apud Achaiam, in civitate Patris. » Cf. Muratorius ad Paulini Natal. xi, 78. Praeclare co- dex : Σταυροῦσι Πατρεῖς ἄνρρες ὠμῶς ᾿Ανδρέαν, Joannes ibid. Εἱρην κὸς τέθνηκς Λουκᾶς ἐν τόλει. Quod con- jecit Bustus εἰρηνικῳ est in eodem codice. 62) C, κληθείη. 63) Conf. t. IL, p. 451, n. 3. 1083 ADDÉNDA. tl suspice,ac Dei meilumen, omnes undique collus- À φωτί. "Iva τί γὰρ ὅλώς τοῖς WdÜtoi καὶ Ge uam trans,intuere,atque ipse tandem aliquando suavis- simo illius splendore illuminare. Ut quid enim te ipsum carnis affectionibus ac voluntatibus totum te tradidisti,nec ullo modo ex ipsis emergis ?Illud in- tellige, quod omnis caro fenum est,et omnis gloria ejus tanquam flos feni. Exsiccatum est fenum, et flos ejus decidit ; verbum autem Domini mei, quod omnibusannuntiatum est,manet in eternum'I Petr. 11).Quid igiturita perdite atque insane gloriam eam retines et amplecteris,qus instarrecentium florum marcescitatque deletur.et exsecrandas acfetidas de- licias,ventrisque et eorum quz infra ventrem sunt affectiones, qui quidem ad aliquod tempus stulto- rum sensusoblectant,ceterum amarius felle postea digeruntur, tum nimirum cum umbra iste, atque inanis hujusce vita» insomnia prsterierint,atquein perpetuo ignis nunquam exstinguendi ac tenebrosi cruciatu eorum amatores,et qui iniquitati operam dant,provolventur.ubi in somnis vermis absqueullo fine ipsos corrodet.ac perpetuus ignisininflnitass- cula eos concremabit ? Inter quos,o rem gravem,tu quoque conclusus, ob scelerata consilia tua gravi penitentia afficieris,atque hos dies multum requi- res, meorumque verborum recordaberis.Verum ni- hil ex ejusmodi poenitentia utilitatis percipies,siqui- dem in inferno pannitentie atque confessionilocus non est (Psal. v. Nam presens tempus labori prestitutum est, futurum autem mercedi. Ac pro- fecto etiamsi presentes voluptates fluxioni et in- teritui minime subjecte essent,verum cum dominis suis in eternum durarent, non tamen propterea eas Christi beneflciis 8ο bonis omni cogitatione prestantioribus anteferre oportebat Nam quanto sol profunda nocte clarior est atque splendidior, tantó quoque atque etiam multo magis bona ea qua Dei amore praeditis promissa sunt,quovis ter- reno regno illustriora et magniflcentiora sunt.Pro- indeque omnino consentaneum erat ea que majora et presstantiora sunt,inferioribus ac vilioribus an- tiquiora habere. Cum autem omnes hujusce vite res et corruptioni obnoxis sint (Job. xi), et inso- (64) Isa. xr, 6, 7. ἐξεδόθις τῆς σαρχὸς, καὶ ἀνάνευσις olx im, γνῶθι ὅτι πᾶσα σὰρξ χδρτος xoi πᾶσα δόξα ἀνβρώ- που dc ἄνθος χόρτου᾽ ἐξηράνθη ὁ Ὑόρτος xal di ἄνθος αὐτοῦ ἐκπέπτωκε, τὸ δὲ ῥῆμα τοῦ Κυρίου poo, τὸ εὐαγγελισθὲν ἐπὶ πάντας, μενεῖ εἷς c» αἱ ὤνα (64). Tl οὖν οὕτως ἐμμανῶς ἀντέχῃ χαὶ τε ριέχῃ τῆς. δίκην τῶν ἑαρινῶν ἀνθέων, µαραινομένης καὶ ἀφανιζομένης δόξης, καὶ τῆς βδελυρᾶς χαὶ δυο. ώδους τρυφῆς, καὶ τῶν της Υαστρὸς xal ὑπὸ qam. ρα (65) µιαρωτάτων παθῶν, ἅτινα πρὸς χαιρὸν ἡδί- νουσι τὰς αἴσθέίσεις τῶν ἀνοήτων, 981 ὕστερον μέντοι πιχροτέρας χολῆς ποιοῦντσι τὰς ἀναδόσεις, ὅταν αἱ μὲν σχιαὶ αὗται καὶ τὰ ἐνύπνια τοῦ µαταίου τούτου παοέλθωσι fíoo, iv ὀδύνῃ δὲ διηνεκεῖ πυρὸς ἀσδέσιου καὶ σκοτεινοὺ (00) κατακλεισθῶσιν οἱ τούτων ἐραστε], καὶ τῆς ἀνομίας ἑργάται, ἔνθα ὁ σχώληξ αὐτοὺς d ἀκοίμητος ἀτελεύτητα χατεσθίει, xal τὸ mop ἄλιχτε καὶ ἀκατάσθεστα (61) stc αἲῶνας χαταχα[ει ἀπιρά- τους ; Μεθ᾽ ὧν οἶμοι | xal αὐτὸς χατακλεισθεὶς χαὶ χαλεπῶς ὀδυνώμενος, πολλὰ μὲν μµεταγνώσι τῶν δεινῶν βουλευμάτων, πολλά δὲ ἐπιζητήσεις τὰς vo ἡμέρας καὶ τῶν ἐμῶν ἐπιμνησθήσῃ ῥημάτων' QU ὄφελος τῆς µεταμελείας οὐκ ἔσται. Ἐν γὰρ τῷ Bx ἐξομολόγησις (08) καὶ μετάνοια oby ὑπάρχει OY ὁ παρὼν ὡρίσθη καιρὸν τῆς ἐργασίας, ὁ δὲ pun τῆς ἀνταποδόσεως (69). Ei μὲν γὰρ τὰ παρόν τερπνὰ οὐκ ἀφανισωῷ ὄπέχειτο xal ῥοῇ, ἀλλὰ ew διαιωνίζειν ἔμελλε τοῖς αὐτῶν δεσπόταις, οὐδὲ οὕτως ἔδει τῶν τοῦ Χριστοῦ δωρεῶν xal ὑπὲρ ἕννοιν ἐγα- θῶν ταῦτα προχρίναι χαθ) ὅσον γὰρ ὁ fw τς βαθείας ἐστὶ νυκτὸς λαμπρότερος xal διαογέστερος, τοσοῦτον xal πολλῷ πλέον τὰ ἐπηγγελμένι ἀγτὲ τοῖς ἀγαπῶσι τὸν θεὸν πἀσης ἐπιγείου βασιλείας χεὶ δόξης ἐνδοξότερά τε ὑπάρχει καὶ µεγαλοπρεπέστρς, καὶ ἔδει πάντως τὰ μείζονα τῶν εὐτελεστέρων v? xpivat, Ἐπεὶ δὲ καὶ ῥευστὰ τὰ «fs πάντα καὶ go? ὑποχείμενα ὡς ὄναρ τε καὶ ὡς 336 σκιὰ καὶ b ύπνιον παρέρχιται καὶ ἀφανίζεται, καὶ αὗραις μᾶλ- λον ἔστι πιστεύειν οὐχ Ἱσταμέναις val vrbs ποντο πορούσης ἴχνεσιν (70) Y. ἀνθρώπων εὐτμερίᾳ, πόση εὐηθείας ἤ, μᾶλλον εἰπεῖν, ἀνοίας το xal παραγρῦ (65) Locutio est non rara. Archestratus Athenzo ri, 85, est memoratus, à περιπλεύσας τὴν οἰκουμένῃν τῆς Ὑαστρὸς ἕνεκα xal τῶν ὑπὸ τὴν γαστέρα. Gregorius Naz. orat. 33, p. 531 : Μετὰ τοὺς ἱππικοὺς χαὶ τὰ θέατρα, καὶ τὰ ἄσματα, val τὴν γαστέρα καὶ τὰ ὑπὸ γαστέρα. Idem orat. 46, p. 250, 5. Isidor. Ῥε]α». ἵ, 98, Aphrodisium quemdam sacerdotem laudat, hominem non sui nominis, cui inerat αὐτάρχεια μὲν ἓν v29:pi, ἐγχράτεια δὲ ἐν τοῖς μετὰ γαστέρα. Basilius ad adolesc, cap. 18: Καταναγκάζουσιν αὖται (αἱ ih. vai) τοὺς περὶ τὴν ἑαυτῶν θήραν ἐσχολακότας, ὥσπερ τὰ θρέμματα, πρὸς τὴν γαστέρα xal τὰ jx αὐτῃ συννενευχκότας ζην. Ibi nolim virum doct. attulisse e Luciani « distichis in prodigos » verba τῇ ὑπὸ τῃ αστέρα μαργοσύνῃ, cum afferendus fuerit diligentius Lucianus epigr. 1. — xxx. Similem alium Basilii ocum de « deliciis ventris et inguinum, » ut loquitur Apuleius Apol. p. 22, vide in Pricci notis ad Apul. p. 46. Longus egregie 1v, p. 117, de Gaathone parasito: οὐδὲν ἄλλο ὤν d Ὑνάθος, καὶ γαστὴρ xal τὰ ὑπὸ 4421202: ubi Schaef., coll. Villois. p 261. Sextus Sentent. p. 636 : venerem et qus sub alvo sunt non continens,nec fidelis. » Codex Salmas melius in prima saltem voce : « ventrem et ea qui sub alvo sunt qui non continet, non est fidelis.» Nec omittam quod memini dictum, « non esser religione sotlo il ventre : » cujus dictum ? viri ecclesiastici, Cardinalis de Medicis. 60) Cf. pagg. 186, n. 1, 231, 11; et qui promo in Addendis. 67) C. ἀκατάπαυστα. Isai. Lxvr, 24 : 'Ü yàp σκώληξ αὐτῶν οὐ τελευτήσει, καὶ τὸ πῦρ αὐτῶν o0 σθεσβή: σεται. Conf. p. 66, nn. 78, 79. (68) Conf. p. 95, n. 7. (69) Cont. p. 65, n. 69. (10) Verba sunt Gregorii Naz. orat. 16, p. 251, &. 4685 VITA BARLAAM ET JOARSAPH. 1086 σύνης τὰ φθαρτὰ καὶ ἐπίκηρα, ἀσθενῆ τε καὶ οὖδα- A ninii atque umbre instar preetereant ac deleantur pivà, τῶν ἀφθάρτων προκρῖναι καὶ αἰωνίων, ἀκηρά- των τε xal ἀτελευτήτων, xal vi προσκαἰρῳ τούτων ἀπολαύσει τῆς ἁδιαδόχου στερηθῆναι τῶν ἀγαθῶν ἐκείνων ἀπολαύσεως; Οὐ συνήσεις ταῦτα, ὦ πάτερ ; οὐ παραδραμεῖς τὰ Ἱπαρατρέχοντα, xai προσθήσῃ τοῖς ἐπιμένουσιν: οὗ προτιμήσεις τὴν χατοιχίαν τῆς παροικίας, τὸ φῶς τοῦ σκότους, τὸ πνεῦμα τῆς σαρκὸς, τὴν αἰώνιον ζωὴν τῆς σχιᾶς τοῦ θανάτου )71), τὰ μὴ λυόμενα τῶν ῥεόντων ; οὖκ ἐχφεύξῃ τῆς χα- λεπῆς δουλείας τοῦ δεινοῦ χοσµοκράτορος, τοῦ πο- νηροῦ, φημὶ, διαθόλου (72), καὶ τῷ ἀγαθῷ καὶ εὖ- σπλ4γχνῳ καὶ πανοικτίρµονι ὀϊκειωθήςῃ Δεσπότῃ ; O2, τῆς τῶν πολλῶν ἀποστὰς καὶ ψευδωνύμων θεῶν λατρείας, τῷ ἓνὶ λατρεύσεις ἁληβινῷ καὶ ζῶντι θεῷ ; εἰ qàp καὶ ἥμαρτες αὐτῷ, πολλὰ βλασφημήσας καὶ τοὺς αὐτοῦ θεράποντας δειναῖς ἀνελὼν τιµωρίαις, 410 ἀλλὰ δέξεταί σε, e$ οἶδα, ὁ ἀγαθὸς ἐπιστρέψαντα καὶ πάντων σου ἀμνημονεύσει τῶν πλημμελημάτων' οὗ βούλεται γὰρ τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέψαι καὶ Qv αὐτὸν (73), ὁ ἐκ τῶν ἀνεκδιηγή- των χατελθὼν ὑψωμάτων ἐπὶ ζήτησιν τῶν πλανη- θέντων ἡμῶν, σταυρόν τε xal µάστιγας xal θάνατον ὑπομείνας δι) ἡμᾶς, xal τῷ τιµίψ αὐτοῦ αἴματι ἐξ- αγοράσας ἡμᾶς τοὺς πεπραµένους ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν. Λὐτῷ ἡ δύξα καὶ αἴνεσις elc τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. (Psal. σχω!!), adeo ut instabilibus potius auris, et navis per mare currentis vestigiis, quam hominum prosperitati fides habenda sit; que tandem simplici- tas, vel ut rectius loquar. stultitia et dementia ha:c est, ea que caduca et imbecilla corruptionique ob- noxia sunt, imo nihil prorsus sunt,iis quc a corru- ptione alienaac sempiterna sunt.potiora ducere,ac propter caducarum rerum fructum, bonorum illo- rum fructu ab omni successione remoto privari? An non hec, o pater, intelliges ? Αη non preetereuntia preteribis, atque ad ea qus fixa et certa sunt, ani- mum adjunges? An non patriam peregrinationi an- tepones, lucem tenebris, spiritum carni, vitam ᾱ- ternam umbra mortís,ea quz non dilabuntur fluxis et fragilibus ? An non ex atroci hac horrendi mundi principis, hoc est perversi diaboli servitute. fuga te subduces,teque ad bonum et ad misericordiam pro- pensissimum Dominum conferes ? Απ non a multa- rum commentitiorum deorum cultu teipsum abdu- ces,atque uni vivo ac veroDeo cultum adhibebis?Nam etsi in Deum peccasti, cum multas in eum blasphe- mias effudisti, atque ipsius servos gravibus tormen- tisexcruciatos necasti,non tamen dubito quin te ad melisrem mentem redeuntem suscepturus sit, om- niaque delictà tua e memoria ejecturus. Non enim mortem peccatoris, sed magis ut convertatur et vivat, ille vult (Ezech. xviit), qui ut nos a recta via aber- rantes requireret, ex ea sublimitate qus nullis verbis exponi potest descendit, crucemque et mortem nostra causa pertulit, ac nos qui sub peccato venditi eramus (Rom. vi), pretioso suo sanguine redemit, ipsi laus et gloria in secula seculorum. Amen. Τοῦ δὲ βασιλέως ἐκπλήξει τε ἅμα καὶ ὀργῃ λη- C Rexautem stupore simul atque ira correptus est: Φθέντος, τὸ piv ἐπὶ τῇ τοῦ παιδὸς συνέσει xal τοῖς ἀναντιῤῥήτοις αὐτοῦ ῥήμασι, τὸ ob ἐφ᾽ ᾧ ἐχείνου οὐ διέλιπεν ἐνδιαθάλλων θεοὺς καὶ ὅλον αὐτοῦ µυ- χτηρίζων καὶ χλενάζων τὸν βίου, τὸ μὲν τοῦ λόγου φαιδρὸν διὰ τὴν ἔνδον οὐκ ἐδέξατο τοῦ σκότους πα- χύτητα, τιµωρήσασθαι δὲ αὐτὸν 7| κακῶς τι διχθέ- σθαι τῇ φυσικῇ μὴ δυνάµενος στοργῇ, τὸ δὲ µέτα- πείσειν αὑτὸν ἀπειλαῖς πάντη ἀπογνοὺς, φοθηθεὶς μὴ, πλείονας κχινήσας πρὸς αὗτὸν λόγους, ἐκείνου παβῥησιαζομένου καὶ τὰ τῶν θεῶν διακωμῳφδοῦντος xal Ἡχλευάζοντος, εἷς mÀslova θυμὸν ἐξαφθεὶς, τῶν ἐναντίων εἷς αὐτόν τι διαπράξοιτο, μετ’ ὀργῆς ava- στὰς, ὑπεχώρησεν, Elüs µηδόλως ἐγεννήθης, εἰπὼν, μήτ᾽ εἷς φῶς προῆλθες, τοιοῦτος µέλλων ἴἔσετθαι, βλάσφημος εἷς τοὺς θεοὺς val τῆς πατρικῆς ἀποστά- της φιλίας τε καὶ νουθεσίας! ᾽λλλ᾽ οὐκ εἷς τέλος τῶν ἀηττήτων «αταµωκήτη iv, οὐδ ἐπὶ πολὺ χαρήσονται οἱ ὑπεναντίοι, οὐδ' αἱ τούτων ἴσχύσουσι 330 γοητεῖαι. El μὴ γὰρ εὐήχους γενήσῃ pot xal illud nempe,ob filii prudentiam,atque ejusmodi ser- mones, qui nullo pacto refelli possent ; hoc autem, quia ipsius deos traducere ac criminari non desine- bat,totamque ipsius vitam suggillabat ac proscinde- bat.Atque hujusmodi quidem sermonissplendorem ob internam tenebrarum crassitiem haudquaquam admisit. Cum autem ob amoris a natura insiti affe- ctum in ipsum animadvertere,aut eum malo aliquo multare non posset, rursumque ipsum de sententia dimovere se posse prorsus desperaret, veritus ne si pluribus eum sermonibus lacesseret, eo libere ao fidenterloquente, deosque suggillante atque eavil- lis insectante, majore ipse iracundia inflammatus, hostile aliquid in eum designaret, irato animo sur- D gens secessit, his duntaxat verbis utens: Utinam nunquam natus fuisses,nec in lucem prodiisses, si quidem futurum erat ut id deos tam impius et con- tumeliosus esses,atque a paterna amicitia et admo- nitione abscederes. Verum adversarii deos quorum (71) Gregorius Naz. orat. 16, p. 252: Τίς σοφὸς, καὶ συνήσε ταῦτα ; τίς παραδραμεῖται τὰ παρατρέ- ουτα ? τίς προσθγήσεται τοῖς ἐπιμένουσι ;... τίς χ P i p , διαιρήσει... παροικ-αν xai κατοικίαν; τίς σκότος ἀπὸ τού ωτός 5... τίς σάρχα καὶ πνεῦμα ; τίς θεὸν καὶ κοσµοκράτορα; τίς θανάτου σκιὰν καὶ ζωὴν αἰώνιον ; (12) In nomine κοσµρκράτορος, quod synonyme Διαθόλου nomine interpretatur, est allusio ad locum Pauli, supra P. 13, n. 43. Psellus De demon p. 25: τὸ γὰρ Ἠχει. Codex 1 τοῦ ᾿Αντιχριστοῦ κράτος ἐγγὺς ἐπὶ θφραις 0: Τὸ γὰρ τοι κράτος τῦ κοσµοχράτορος ἐγγὺς... Nescio nunc quid eligam ; saltem 'Av- τιχρίστου erit rescribendum, notandaque imitatio Marciani loci xir, 29: Ὅταν ταῦτα ἵδητε γινόμενα, ινώσκετε ὅτι ἐγχύς ἐστιν ἐπὶ θύραις. (13) Ezech. χσχητ, 14: Τάδε λέγει Ἑύριος O0 ἆσιθὴ ἀπὸ τής ὁδοῦ αὐτοῦ xal ζην αὐτόν. βούλομαι τὸν θάνατον τοῦ ἀσεθοῦς, ὡς ἀποστρέψαι τὸν 1087 ADDENDA. 8 invictum robur est,nonperpetuo subsannabunt,nec Α. τοῖς θεοῖς εὐγνώμων, πολλαϊῖς πρότερον ἑχδώσας (14) diu gaudebunt, nec eorum przstigie vim habitura σε καὶ ποικίλαις τιµωρίαις, κακηγκάχως θανατώτω, sunt.Nam nisimihi dictroaudientem atqueerga deos οὐχ ὡς υἱῷ σοι διατεθεὶς, ἀλλ᾽ ὡς ἐχθρῷ τινι xal gratum te prebueris, multis ρτίας 8ο variis tormen- ἀποστάτῃ. tis affectum acerbissima morte te de medio tollam, nec tecum ut cum fllio, sed ut cum hoste aliquo ac rebelli agam. CAP. XXV. — His minis cum in eum pater usus κΕΦ. ΚΕ’. Ταῦτα τοῦ πατρὸς ἀπειλησαμένου χαὶ esset atque iratus secessisset, filius in cubiculum Ἅµετ ἀργῆς ὑποχωρήσαντος, elc τὸν ἑχυτοῦ κοιτῶνα ingressus.sublatisad suicertaminisarbitrum oculis, ῥὁ υἱὸς εἰσελθὼν, καὶ πρὸς τὸν οἰχεῖον ἀγωνοθέτην ex intimo corde exclamavit: Domine Deus meus, τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀνατείνας, Κύριε, à θεός µου, ἐκ βέ- dulcisspes, minimeque mendax promissio, ac fir- θους ἀνέχραξε (75) τῆς καρδίας, γλυκεῖα ἑλκὶς καὶ mum eorum qui se tibi totos devoverunt perfugium, ἀψευδὴς ἐπαγγελία, ἡ κραταιὰ καταφυγὴ τῶν σοὶ propitioacbenigno oculo pectoris mei contritionem Ἱπβοσανακειμένων, 0s µου τὴν συντριθὴν τῆς καρ. cerne,nec me derelinquas,nec discedas a me(Psal, δίας ἱλέῳ καὶ εὐμενεῖ οµµατι, καὶ μὴ ἐγκαταλίσκ xxxvii) ; verum,juxta pollicitationem tuam,abomni p µε, μηδὲ ἀποστῃς ἀπ᾿ ἐμοῦ (76) ἀλλὰ, κατὰ τὴν mendacio alienam,mecum,hocest,cum indignoat- ἀψευδῆ σου ὑπόσχεσιν, γενοῦ μετ ἐμοῦ τοῦ dw queabjectohomunculosis. Te enim rerumomnium ξίου (77) xai εὐτελοῦς' σὲ γὰρ γινώσκω xal ὁμολογῶ conditarum effectorem et gubernatoremagnosco et ποιητὴν καὶ προνοητὴν πάσης κτίσεως. Αὐτὸς οὖν confiteor. Quocirca in hac praclaraconfessione ve- µε ἐνίσχυσον ἐν ταύτῃ vj καλῇ ὁμολογίᾳ µέχριτε- lim me confirmes, ut ad extremum usque spiritum λευταίας διαμεῖναι ἀναπνοῆς' ἐπίθλεψον ἐπ᾽ ἐμὶ xil in ea permaneam. Respice in me, et miserere mei ἐλέησόν µε (78), xai παράστηθι ix πάσης διατηρῶν (Psal. xxiv) ; mihique asta, illesum atque incolu- Qs σατανικῆς 333 ivepysíac ἁλώθητον ᾿Ἐπίθιι- nem ab omni Satanae operatione me conservans. ov, βασιλεῦ: δ.απἐφλεχται γὰρ ἰσχυρῶς ἡ ψυχή um Respice, o Rex, siquidem anima mea vehementitui τῷ σῷ πόθῳ (79), καὶ ἐκκέκαυται ὡς ἐν Olyp χαύµα- desiderio flagrat, atque ita incensa est, tanquam in — toc ἐν dvó0p« (80), σὲ ἐπιποθοῦσα τὴν πηγὴν τῆς sitis ardore in terra inaquosa,teimmortalitatis fon- ἀθανασίας. M?) παραδφης τοῖς θηρίοις φυχἠν ἔζομο- tem concupiscens /Psal. Lxiu).Ne tradas bestiis ani- ΑΛογουμένην cov τῆς ψυχῆς τοῦ πτωχοῦ σου μὴ ἐκι- mam confitentem tibi; et anima pauperis tui ne Ἅλαθῃ εἰς τέλος (81) ἀλλὰ παράσχου µοι τῷ ἁμαρ. obliviscaris in finem (Psal. .xxn:i). Verum mihi be- τωλῷ xap' ὅλην µου τὴν ζωὴν ὑπὲρ τοῦ co) ὀνόμα- neficio tuo contingat ut peromnem vit;cursum pro , τος xai τῆς σῆς ὁμολογίας πάντα παθεῖν, καὶ ὅλον tuo nomine tuaqueconfessione omnia perpetiar,me- C ἐμαυτόν cot καταθῦσαι σοῦ γὰρ ἐνδυναμοῦντος χαὶ que totum tibi immolem. Te enim robur afferente, οἱ ἀσθενεῖς ὑπερισχύσουσιν, ὅτι μόνος sl σύμμαχος imbecilles etiam viribus pollent, quoniam tu solus ἁἀήττητος xzl θεὸς ἐλεήμων, ὅν εὐλογεῖ πᾶσα χτίσις invictus es propugnator, ac Deus misericors, quem — *óv δεδοξασμένον εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. quidquid creatum est,benedicit ac celebrat in sascu- la seculorum. Amen. Hac oratione functus, divinam consolationem in Οὕτως εὐξάμενος θείας Ίσθετο παραχλήσεως ti pectussuumillabisensit;fiduciaque perfusus,totam αὐτοῦ ἐπιφοϊτησάσης καρδίᾳφ, xal, θάρσους ἐμπλι- noctem in precibus traduxit.Rex autem cum de fllii σθεὶς, εὐχόμενος ὅλην διετέλεσε τὴν νύκτα. Ὁ 5i statu cum Arache sermones contulisset, ipsique ri- βασιλεὺς 'Apayi τῷ φίλῳ κοινολογησᾶμενος τὰ περὶ gidam ipsiuslibertatemanimiqueinsententiapervi- τοῦ παιλὸς, xal τὴν ἀπότομον αὐτοῦ mabinsle caciam declarasset, hoc consilium capit, ut quam ἀμετάθετόν τε δηλώσας γνώµην, βουλὴν τίθεται fleri possetamicissime atque obsequiosissime cum — qUtov à Αραχὴς ὅτι μάλιστα καὶ θεραπευτικὴν πρὸς eo colloqueretur.blanditiis videlicet perfecturum se αὐτὸν ποιήσασθαι τὴν ὁμιλίαν, ταῖς χολαχείαις ἐλ- sperans ut eum ad se pertraheret. Crastino itaque itv ἴσων ἐφελχύσασθαι, Ἔρχεται τοιγαροῦν tj die ad filium se confert, ac propius sedens, ipsum D ἐπαύριον πρὸς τὸν — vlàv: καὶ καθίσας, ἐγγύτερον 4) Sic A, C, ἐκδόσας. Pro barbarismo debuit auctor scribere ἐκδούς. — Mox A, Καινχάκως. C, xr γχακως. Eadem p. 236, &, occurret in hoc adverbio varietas. (715) Psal. cxxix, 1: ἰκ βαθέων ἐκέκραξα σοι, Κύριε. (76) Psal. xaxxvn, 24. - . Do de (77) A, ἀποστῆῇς ἀπ᾿ ἐμοῦ τοῦ ἀναξίου, omissis, que sunt inter utrumque ἐμοῦ, mediis. Psellus De ἆδ- mon. p. 40: Καθάπερ γὰρ &xvivoc οὔσης οὐτοσὶ ( à3p), χρώματα xal μορφᾶς λαμθάνων, εἷς τὰ πιφυ δέχεσθαι δ.αδίδωσιν, ὡς ἐπὶ τῶν ἑνόπτρων xal τῶν σπίκλων ὁρᾷν ἔστιν' οὕτω Dj, καὶ τὰ δαιμόνια, xat σχή- ατα καὶ Χρώματα... Plenius codex 1310 :... τὰ δαιμόνια σώματα, mao τῆς iv αὐτοῖς φανταστίκῆς 00715 Bey uev καὶ cy aca καὶ χρώματα. καὶ ὁποίας, ἂν αὐτοὶ βούλονται (imo βούλωνται) μορφᾶς, εἰς τὸ ex κὸν καὶ ἡμέτερον πνεῦμα ταῦτα διαπορθµεύουσι. Similitudo, quse est in verbis δαιμόνια et δεχόµενει 1n caussa fuisse videtur cur media, errantibus oculis et manu, librarius pretermiserit. 79 Psal. xxiv, 16. Uo À, τῷ πόθῳφ σου. ; a. 80) Color est biblicus. Isa. αν, 3 : Ἐγὼ δώσω ἐν δίψει τοῖς πορευοµένοις ἓν ἀνύδρῳ. Et alibi. 81) Psal. rxxui, 19. 1089 VITA BARLAAM BT JOASAPH. 1090 τοῦτον πρησεκαλέσατο. Εἶτα περιπλαχεὶς κατεφίλει, A accersit,atque complectitur et exosculatur,leniter- πράως Ónrepyóusvoc (82) xai ἠπίως, Ὦ τέχνον ποθεινότατον, εἱρηκὼς καὶ Φφιλούμενον, τίμησον τὴν τοῦ σοῦ πατρὸς πολιὰν, καὶ, τῆς ἐμῆς ἀχούσας δεήσεως, 333 προσελθὼν θυσίαν τοῖς θεοῖς προσ- dye. Οὕιω γὰρ ἐχείνους τε εὐμενεῖς ἕξεις, καὶ µα- κρότητα ἡμερῶ», δόξης τε πάσης xai βασιλείας ἀνοπηρεάστου xal παντοίων ἀγαθῶν µετουσίαν παρ) αὐτῶν ἀπολήψῃ, ἆμοί τε τῷ πατρὶ Eom χεχαρισµί- voc διὰ βίου παντὸς, xal πᾶσιν ἀνθρώποις τἰµιός τε xai ἐπαινετὸς. Μεγα γὰρ εἰς ἐπαίνου λόγον τῷ πα- τρὶ ὑπακούειν, καὶ μάλιστα ἐπ ἀγαθῷ καὶ τῇ εἲς θιοὺς εὐνοίφ. Τί δὲ, τέχνον, ὑπέλαθες ; πότερον ὡς &xov τῆς ἆγαθης ἐκκλίνας ὁδοῦ τὴν ἑναντίαν tévat προἑκρινα, ἢ ἀγνοίᾳ xal ἀπειρίᾳ τοῦ ἀγατοῦ τοῖς ὀλεθρίοις ἐμαυτὸν ἐξέδωκα; 'AXAX, εἰ μὲν ἑχόντα µε νομίζεις τοῦ συμφέροντος προτιμᾷν τὰ κατὰ xal τῆς ζωῆς προχρίνειν τὸν θάνατον, πάνυ uot δοκεῖς, τέχνον, τῆς ὀρθῆς ἀποσφαλῆναι κρίσεως. "H οὐχ ὁρᾷς ὃσῃ χακουχίᾳ xal ταλαιπωρίᾳ πολ- λάκις ἐμαυτὸν ἐχδίδωμι ἐν ταῖς κατὰ τῶν ἐχθρῶν ἑκστρατείαις, Tj ἄλλαις τισὶ τοῦ κοινοῦ προστασίαις ἀσχολούμενος, ὡς καὶ πείνης τε καὶ δίψης, πεζοπο- plac τε xal χαμαικοιτίας, οὕτω δεῆσαν, μὴ φείσα- σθαι; πλούτου δὲ xal χρημᾶἄτων τοσαύτη uot πρόσ- εστιν ὑπεροφία τε καὶ καταφρόνησις, ὡς ἀφθόνως ἔσθ᾽ ὅτε τὰ ταμιεῖα πάντα τοῦ ἐμοῦ παλατίου καταχενῶσαι εἰς τὸ ἀνοικοδομῆσαι τοὺς τῶν θεῶν µεγίστους ναοὺς xal παντοίῳ τούτους καταλαμπρῦναι χόσμῳ dj τοῖς στρατοπέδοις ἀφθόνως δ.ανεῖμαι τοὺς C θησαυροὺς τῶν χρημάτων. Τοιαύτης οὖν µετέχων τῶν ἀπολαυστικῶν ὑπεροψίας xai τῆς iv τοῖς δεινοῖς καρτερίας, ei τὴν τῶν Γαλιλαίων ἐγίνωσκον θρη- σκείαν κρείττονα τῆς ἐν Ὑερσὶν ὑπάρχειν, πάσης ἄν οὖκ 333 ἔκρινα τὸ πρᾶγμα σπουδῆς ἄξιον, πάντων μὲν ὑπεριδεῖν καὶ τὴν ἐμαυτοῦ περιποιήσασθαι σωτηρίαν ; El δὲ ἄγνοιάν µοι xai. ἀπειρίαν τοῦ καλοῦ καταγινώσκεις, σύνες ὅσας πολλάκις νύχτας ἀύπνους διετέλεσα, ζητήματός τινος προτεβέντος, ἔαθ᾽ ὅτε καὶ οὗ πολὺ ἀναγχαίου, μὴ παρέχων ὅλως ἐμαυτῷ Gvanzocte, πρὶν ἢ τοῦ ζητουμένου σαφῆ καὶ εὐπρε- πεστάτην εὕροιμι τὴν λύσιν. El οὖν τῶν προσκαίρων» τούτων πραγμάτων οὐδὲ τὸ σµικρότατον ἔχω εὐκαταφρόνητον, ἄχρις οὗ πάντα συµφερόντως καὶ ἐπὶ λυσιτελείᾳ τῶν ἁπάντων ἐπιτελεσθείη, xal οὐδενὶ ἑτέρῳ ἀκριθέστερον ἡ τῶν ἁποῤ ήτων διάγνωσις ἐν πἀσῃ, ὡς οἶμαι, τῇ ὑφηλίῳ διορευνᾶσθαι, ὡς ἐμοὶ παρὰ πάντων µεμαρτύρηται, πῶς τὰ θεῖα, xal à σέθεσθαι xal θεολοχεῖν θέµις, εὐκαταφρόνητα ἂν ἐλογισάμην, xal μὴ πάσῃ σπου- $5, πάσγ δυνάµει, ὅλῃ τῇ φυχῇ xai ὅλῳ τῷ vot, οἷς τὴν τούτων ἀπησχόλησα ἐμαυτὸν ζήτησιν, τοῦ εὑρεῖν τάληθῇ καὶ πρεπωδέστατα; Καὶ ve ἐἔζητησα ἐμπό- νως, πολλὰς μὲν νύχτας loa ταῖς ἡμέραις lv τούτοις ἀναλώσας, πολλοὺς δὲ σοφοὺς καὶ ἐπιστήμονας slc (82) 6, ὑπερευχόμενος. D queac placideirrepens:O charissime etamantissime fili,inquit, patris canitiem honore affice,precibus- que meis auditis accede,ac diis sacriticium adhibe. Sic enim et illos benignos et faciles habiturus es, et dierum diuturnitatem, gloriamque omnem,et inof- fensum regnum, omnisque generis bona ab ipsis percipies,et mihi patri tuo per omnem vitam charus eris; ac denique hoc assequeris, ut omnes homines te in honore habeant, laudibusque efferant. Siqui- dem ad laudem adipiscendam magni interest patri obedire, ac presertim in iis rebus, quae ad bonum et ad deorum benevolentiam spectant.Quidnam au- tem, fili, censes, utrum ne me consulto ac de indu- stria a bona viadeflexisse, atque contrariamingredi maluisse, an vero boni ignoratione et imperitia meipsum pestiferis dogmatibus dedidisse ? Certe si me sponte ac de industria, contra quam utile sit, mala bonis prseferre, mortemque vita potiorem habere existimas, vehementer, o fili, a recto judi- cio mihi aberrare videris. An non vides quot wrumnis et afflictionibus me- ipsum persspe tradam,tum in expeditionibus ad- versus hostes, tum in publicorum negotiorum pro- curatione meipsum occupans,adeo ut famem etiam ac sitim, cum ita necesse est. perferam. ac pedibus ambulem.humique somnum carpam? Opum autem et pecuniarum tanta in mecontemptio ac despicien- tia est,ut interdum profusa manu palatii mei (hesau- ros exhauriam, quo amplissima diis delubra ex- struam,omnique ornatu illustrem, aut pecuniarum aggeres militibus liberalissime distribuam.Cum ita- que tantus in me voluptatum contemptus, tanta in periculis tolerantia sit, si Galilssorum religionem,ea quam manibus tenemus preestantiorem esse cogno- scerem,an non summo studio id agerem,ut contem- ptis omnibus rebus,salutem mihi compararem? Sin autem mihiboniignorationem atque imperitiam vi- tio vertis, illud tecum reputa, quot noctes insomnis exegerim,questione aliquaproposita,et quidem in- terdum haud admodum necessaria, nullam omnino mihi requiem concedens. priusquam perspicuam et accommodatissimam ipsiussolutionem invenissem. Quocirca cum caducarum harum rerum ne mini- mam quidem contemnendam ducam,verum omnino conducibiliter atquead omnium utilitatem eam ex- cutiam et absolvam (sic enim inter omnes constare arbitror, neminem omnium qui sub sole sunt,arca- narum rerum cognitionem accuratius unquam inve- stigasse quam ipse fecerim), quonam pacto res divi- nas, et ea que venerari ac deorum honore afficere oportet,contemnenda duxissem.ac non jy.otius omni studio,omnibus viribus,toto denique animo ac tota mentein eoruminvestigatione tempusatque operam posuissem, ut que vera et maxime consentanea sunt, invenirem ? Etenim maguo cum labore sic ea 1091 (jüssivi, ub οἱ niultas noctes ac multos dies in his consumpserim,et multos ítem sapientes et eruditos viros ad consilium adhibuerim, atque etiam cum multis eorum qui Christiani appellantur sermones contulerim. Ac per impigram conquisitionem et ar- dentem investigationem, via veritatis a me inventa est.sapientum virorum atque tum doctrina,tum in- genio preeditorum testimonio confirmata. Quorum hec sententia est, nullam aliam esse preter eam quam hodierno die tenemus, summos deos colentes, acdulcem etcum voluptate conjunctam vitam omni- bushominibusipsorum munere concessam,acjucun- ditate animique oblectamento perfusam arctissime complectentes. Quam quidem Galileorum duces et antistes stulte repulerunt,adeo ut suave hoc lumen, atque omnes voluptates, quas nobis fruendas dii concesserunt, alterius cujusdam incerta vitse spe quid dicant, nec de quibus affirment (I Tím. 1). Tu vero, charissime fili.patri tuo. qui per accu- ratam ac verissimam investigalionem id quod vere bonum est invenit,obtempera. En enim demonstra- tum est me nec sponte nec per ignorationem a bono aberrasse,verum et illud invenisse et accepisse.Cu- pio autem te quoquein stulto errore minime versari, verum meis vestigiis herere;quamobrem fac patrem tuum verearis. Àn nescis quantum bonum sit patri obtemperare,atque ipsi in omnibus rebus obsequi, quemadmodum contra quam exitiosum etexsecran- dum patris animum exacerbare,ipsiusque jussa pro nihilo habere? Omnes enim qui htc fecerunt, malo mortis genere interierunt. Quo in numero, fili, utinam ne censearis! verum ea qus parenti grata sunt, faciens, bonorum omnium compos 88, regnique mei heres sis. Magnanimus autem,ac vere nobilis adolescens, cum supervacaneam patris orationem ac stultum consilium audiisset, atque flexuosi serpentis artes animadvertisset,nempe quod a dextris laquem pe- dibus ipsius parasset, id scilicet agens ac moliens, ut divinam ipsius animam inflecteret, atque ipsi ad propositam palmam impedimentum afferret, illud Domini preceptum sibi ante oculos posuit:Non veni à (83) A sine πίστις. Obiter reparetur textus Basilii ἀγῶσιν, ἀλλὰ τοῖς ἐναρέτοις. Co λογου 84) C, τοῖς v. Α, τῆς e correctione, bene. Possit culus, ille erit pre hoc eligendus. Permutatio vocalium η et o: librario illudebat. Lucianus c. 1: Πρὸς δὲ τὸν λέγοντα « πλὶν sl uz. » «ταῦτα η ἆμενος, ὡς ἂν uoc τῇ βίθλῳ. ADDENDA. ex 2991 A, ἑναρέτοις τρόποις. Libanius, tom. iv D ταῦτα διαφυλάττειν εἷς τέλος, ἃ μηδὲ γενέσθαι τὴν ἀρχὴν βέλτιον ἦν. Codex lt», quam et reperi in codice 39. Isaacius Porphyr. De preterm. ἔχοιεν οἱ ἐντυγχάνοντες αὐτοὶ... µεγίστην χειραγωγίαν. Melius cod. 817: ἐντυγχ. avt; ut. À τήνδε τὴν βουλὴν συγκαλέσας, πολλαῖς δὲ καὶ τῶν λεγομένων Χριστιανῶν ὁμιλήσας. Καὶ τῇ ἀῤχνῳ ον. ζητήσει xal διαπύρῳ ἐρεύνῃ εὑρέθη µοι d τῆς da, θείας ὁδὸς, παρὰ σοφῶν τῇ τε λογιότητι xai συνέσν τετιμηµένων µμαρτυρηθεῖσα ὡς οὐκ ἔστν ἄλλη πίστις (83) εἰ μὴ ἦν σήμερον πορευόµεβα, 334 τοῖς µεγίστοις θεοῖς λατρεύοντες xal τῆς γλυκείας βιοτῆς xai ἐνηδόνου ἀντεχόμεναι, τῆς (84) πᾶσιν ἀνθρώ- ποις παρ) αὐτῶν ῥδεδωρηµένης, fric τερπνότητος ὅτι πλείστης xai θυµηδίας πεπλήρωται, fjv οἱ τῶν Γαλιλαίων ἔξχρχοι καὶ μυσταγωγοὶ ἀφρόνως ἆκ» ὠσαντο, ὡς xal τὸ γλυκὺ τοῦτο φῶς xai τὰ τερπνέ πάντα, ἅπερ sic ἁπόλαυσιν ἑχαρίσαντο ἡμῖν οἱ Bi, ἐλπίδι τινὸς ἑτέρας (85) ἀδήλου ζωῆς ἑτοίμιος προ- ἴεσθαι, μὴ εἶδότες τί λέγουσιν ἤἥ περὶ τίνων Σιαθε» D θαιοῦνται. prompto animo abjiciant, nescientes videlicet, nec Σὺ δὲ, φίλτατε υἱὰ, τῷ od πείσθητι πατρὶ b ἀκριθοῦς καὶ ἀληθεστάτης ἐρεύνης τὸ ὄντως χαλὸν εὐρηκότι. [Sob γὰρ ἀποδέδειχται ὡς οὔτε ἑκὼν, οὔτ μὴν ἀγνοίας τρόπῳφ, διήµαρτον τοῦ ἀγαθοῦ, dA) εὗρον xal προαιλαθόµην' ἐπιποθῷ δὲ καὶ cb p ἀνοήτως πλανᾶσθαι, ἀλλ᾽ ἐμοὶ ἀχολουθῆσαι,. Αἱδί- σθητι οὖν τὸν πατέρα cou. Ἡ οὐκ οἶδας ὁποῖόν ἐστι καλλὸν τῷ πατρὶ πείθεσθαι xai αὐτῷ ἐν κᾶσι χαρί- ζεσθαι ; ὡς ἔμπαλιν ὀλέθριον καὶ ἑπάρατον τὸ πατέρα παραπικραΐνειν 3 3δ καὶ τὰς αὐτοῦ παρ οὐδὲν τιθέναι ἐντολὰς; "Ὅσοι γὰρ τοῦτο ἐποίησαν, χακοὶ χακῶς ἀπώλοντο (80) οἷς σὺ, τέχνον, μὴ cup µηθείης' ἀλλὰ, τὰ τῷ τεκόντι κεχαριαμένα soda, πάντων ἐπιτύχοις τῶν ἀγαθῶν, xal κληρονόμος eo τῆς εὐλογίας τῆς ἐμῆς xal βααιλείας. C 'O δὲ µεγαλόφρων xai εὐγενὴς ὡς ἀληθῶς νεανίας τῆς τοῦ πατρὸς περιττολογίας καὶ ἀνοήτου ἀντιθολῆς ἀκούσας, xal γνοὺς τὰς τοῦ σκολιοῦ ὁράκοντος µη" χατὰς, ὡς ἐκ τῶν δεξιῶν αὐτοῦ (87) τοῖς ποσὶν fo pact παγίδα, κατακάμψαι (88) τὴν θεοειδῇ φυχῖν τεχναζόµενος καὶ πρὸς τό προκείµενον ἐμποδίσει βραθεῖον, τὸ δεσποτικὸν πρὸ ὀφθαλμῶν ἔθετο spót- ταγµα, Οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, εἰπόντος (89) τοῖς γυμναοῖς , p. 21: Οὐ γὰ, Dj 3017, ἔχον icol. — et scribi τῆς τοῖς: sed si unus tantum ponatur art- seudosopb. ἔφη « διπλᾶ χαρίζοι.» Recipienda erit varietas χ” ἵ m pag. 262 : ΤΠ παρούσῃ βίθλῳ dvett- Prec. c. 49: Νεότητα xóopmnsov, μὴ (85) A sine ἑτέρας, Sic in illo, quem modo corrigebam, Isaacio lacunam aperuit p. 267, eamque Πὰ- jorem, librariorum properantia: Εντεῦθεν y τονος τόπου τεχνικῶς ἑδράσει, τὰ τοῦ 'AmóÀ ωνος Cod. 817 integrius :... ἑδράσει τὰ τοῦ ἄστεος θέµεβλα, τῷ µαντείῳ προσῆλθε τοῦ ᾽Απόλλ... 5 . 101. Lepida sunt exempla ap. Athenaeum χι, 8, ex E (86) Hanc formulam tractavi, M e stophonte. Hujus versus, Ἐλάμθανε γυναϊχ’ 6 δ) Symeon Sethi De Ichnel. p. 302: Τούτῳ γὰρ τῷ ἔξω ἐρχόμεναι (αἱ ores) καταφλεγήσονται x Symeonis librum *pómo ol uiv ἔνδοθεν τῷ καπνῷ συμπνιγήσοντα!, ὥς. optimum codicem recensuit estque editurus. οντίδι τούτου πολλᾷ τοῦ mp&[uatoc πιεζόµενος, ὅπη xoti- τῆς cou mites ubolo et Ari- ἐλάμόωο, AE. innerus, qu ἔμφροντις ἐρωτήσων περὶ τοῦ ἄστεος ὕστερον λαθὼν. non claudicabit, scripto Forsan καχαὶ κακῶς. Judex esto (87) An respectu ad Zachar. ut, 1, Καὶ à διάδολος εἰστήκει ix δεξιῶν αὐτοῦ ἀντικεῖσθαι αὐτῷ ? (88) C, καταπέµψαι. (89) Mat£h. x, 34... A sine µάχην xai, 1009 VITA BARLAAM ΕΤ JOASAPH, 1094 ἀλλὰ udxv καὶ μἀχάιρὰν. ἦλθον γὰρ διχᾶσαι υἱὸν À mittere paceri, sed gladium. Veni enim separáré Ἀατὰ τοῦ fütoüc αὐτοῦ καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς Αη” τρὸς αὐτῆς, xal τὰ ἑξῆς. Καὶ, ὃλι Ὁ φιλῶν πατέρα Ἡ μητέρα ὑπὶρ ἐμλ, οὐκ Est: µου Bic, καὶ, "Όστις (90) µε ἀρνήσεται ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν πἀγὼ ἔμπροάθεν τοῦ Πατρής µου τοῦ ἐν οὐρανοῖς, Ταῦτα λογισάμενος, καὶ τῷ Oel φὀθῳ thv 330 quw πιδήσας, τῷ πόθῳ τε καὶ ἔρωτι ἐνισχόσας, τὸ Σολοµόντειον ἐχεῖνο ῥῆμα πάνυ κατὰ καιρὸν ἐξελάθετο, Keipüé, ὑΦᾶσχον (01), τοῦ φιλῆσαι καὶ καιρὺς tou µισῆσαι, καιρὸς πολέμου xal καιρὸς εἰρήνης. Καὶ πρῶτα piv, κατὰ νοῦν εὐξάμε- vot, Ἐλέησόν µε, Κύριε (92), εἶπεν, ὁ θεὸς, ἐλέησόν µε, ot: ἐπὶ col πέποιθεν ἡ ψυχή µου, καὶ iv τῇ σκιᾷ τῶν πτερύγων σου ἐλπιῶ ἕως οὗ παρἐλθῃ (03) ἡ ἀνομία. Κεκράξοµαι πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ὕψιστον, τὸν Θεὸν τὸν εὐεργετήδαντά µε, xal τὰ ἑξῆς τοῦ ψαλμοῦ. Ἠϊτά φησι πρὸς τὸν βασιλέα, Τὸ μὲν θεραπεύειν πατέρα xal τοῖς αὐτοῦ ὀπείχειν προστάγµασιν, εὖ- νοίᾳ τε xal φιλί καθυπηρετεῖνιὁ χοινὸς ἡμᾶς διδάσκει Δεσπότης, φωσικὴν ἡμῖν τὴν τοιαύτην ἐγκατασπείρας στοργήν. Ὅταν δὲ fj τῶν γονέων σχέσις xal φιλία (04) πρὸς αὐτὸν φέρῃ τὸν χίνδυνον τὴν φυχὴν καὶ τοῦ Δη- μιουργοῦ πόῤῥω «or (05), ἐκκόπτειν ταύτην ^ παντά- πασι προστετάγμεθα,καὶ µηδόλως εἴχειν τοῖς χωρίζου- ctv ἡμᾶς τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ μισεῖν τούτους καὶ ἀποστρέ- φεσθχι, xiv πατὴρ ὁ τὰ ἀπευκταῖα ἐπιτάττων εἴη, xXv µήτηρ, xxv βασιλεὺς, 337 xxv τῆς ζωῆς a^- τῆς χύριος. Διὰ ταῦτα τῆς πατρικῆς μὲν σχέσεως ἕνεκα τὸν Θεὸν ζημιωθῆναι τῶν ἁδυνάτων µοί ἐστι. Διὸ µήτε σεαυτῷ κόπους πάρεχε, µήτε ἐμοί ἀλλ’ fj πείσθητι καὶ τῷ ζῶντι ἄμφω καὶ ἀληθινῷ λατρεύ- σωμµιν θ:ῷ᾽ ἃ γὰρ νῦν σαἴθῃ εἴδωλα, slav χειρῶν ἀνθρωπίνων ἔργα (96 98), πνοῆς ἔρημα καὶ xwoi, μηδὲν ὅλως 7] µόνην ἀπώλειαν καὶ τιµωρίαν αἰώνιον τοῖς αὐτὰ σεθοµένοις προξενοῦντα. El δὶ μὴ τοῦτο βούλοιο, ποίει εἲς ἐμὶ ὅπερ σοι δοπεῖ: ὄοῦλος γάρ εἶμι τοῦ Χριστοῦ, xa! οὔτε θω- πείαις, οὔτε κχολάσεσι τῆς αὐτοῦ ἀποστήσομαι ἀγά- Tc (99), καθὰ δὴ xal τῇ προτεραίᾳ εἶπόν σοι, pícov ἐμδαλὼν τὸ τοῦ Δεσπότου µου ὄνομα καὶ ἀσφαλέστατα τὸν λόγον ἐμπεδωσάμενος. "Occ δὲ µήτε ἑχὼν ἔφησας καχουργεῖν, µήτε μὴν ἀγνοίᾳ λιαµαρ- τάνειν τοῦ ἀγαθοῦ, ἀλλὰ πολλῇ καὶ ἐμπόνῳ συζη- τήσει τοῦτο ἔγνως ὄντως εἶναι καλὸν, τὸ εἰδώλοις λα- τρεύειν xal ταῖς ἡδοναϊῖς τῶν παθῶν προσηλοῦσβαι, (90) Matth. x, 33. (νο) Eccle. ui, 8. (92) Psal. uni, 1, 2. m C, παρέλβοι A, παρέλθῃ, e correctione. Psellus 3 7/tat «ἄν ἀλλο τοῖον δήτοι παθοι, Bene codex 1310 δή τι παθ (94) Synonymo φιλίᾳ quid sit σχέσις ipse declarat. Moni de De Pratermissis, p. 270: Σχὲέσει µητρῴᾳα παλιν τὸν παῖδα ἐνεκολπίσατο. Dliüm adversus patrem suum,etfiliam adversus ma- trem suain, et quz deinceps sequuntur (Matth. x). Illudque item : Qui amat patrem out matrem plus quàm nié,noh est me dignus.Àc rursumillud : Qui- cunque me negaverit coram hominibus, negabo etiam eum coramPatre meo,quiin celisest.Heccum secum ipsereputasset,divinoque metuanimam con- strinxisset,illud Salomonis dictum perquam tempe- stive usurpavit: Tempusamandi,et tempüs odiendij tempus belli,et tempus pacis (Eccle. i1). Ac primum quidem mente ad hunc modum precatus est : Mise- rere mei,Deus,misereré mei,quoniam in teconfidit anima mea; et in umbra alarum tuarum sperabo, donec transeat iniquitas. Clamabo ad Deum altissi- B mum, Deum qui bene fecit mihi (Psal. νι) ; ac reli- qua qua deinceps in psalmo sequuntur. Post autem ad patrem his verbis usus est: Pa- trem quidem colere. atque ipsius imperiis parere, ipsique amico et benevoloanimo inservire,commu- nis magister noster docet(Ezod.xx),ut qui naturalem hujusmodi charitatem in animis nostris inseverit. Àt cum parentum amoratque erga eos benevolentia anime ipsi periculum creat, eamque asummo illo effectore procul removet. hunc affectum prorsus ex- scindere jubemur,ac nullo modo iis qui nos a Deo abstrahunt cedere ac m^nusdare,verum eosodisse et aversari : quamvis etiam is qui exsecranda pra- cipit pater sit,quamvis mater, quamvis rex, quam- vis denique penes eum viti nostre potestassit.Qua cum ita sint,paternz benevolentie causa Dei jactu- ram facere prorsus nequeo ; ac proinde tum tibiipsi, tum mihi negotium facessere desine ; verum mihi morem gere,ac vivum et verum Deum ambo cola- mus,Nam qua nunc veneraris,simulacra sunt, ho- minum manibus effecta, spiritus expertia et surda, nihilque omnino aliud quam exitium et sempiter- num cruciatum cultoribus suis accersentia. Sin autem id recusas,quidquid lubet mihi infer, servus enim Christi sum.Ac neque blanditiis neque tormentis ab ejus amore desciscam : quem- admodum etiam pridie tibi dixi, Domini mei no- men interponens,ac sermonem interposito jureju- rando confirmans. Quod autem nec te sponte male agere, nec rursum ignoratione a bono aberrare di- xisti, verum ingenti ac laboriosa investigatione hoc cognovisse. nempe bonum esse simulacra colere ao libidinum voluptatibus affixum esse,certe te sponte ^ De demon. p. 94 : Κλν θλίδθηται τὸ νεῦρον, καὶ hoc sensu t. it, p. 370. Isaacius Porphyr. (95) Α, ποιεῖ, Sepissime confusionem vocalium et ει tractavi, vitiata loca emendatnrus. Sic. t. Ἱ. . 273, Libanio medicinam feci, eamque optimam, quod securus profiteor ; nam a Lob eckio jam fuerat 1nventa ac proposita ad Ajac. pag. 400 ; quod tunc vel ignorabam vel non meminera: (96 98) Psal. cxiui, 4; Τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν, ἀργύριον καὶ (99) Epist. ad Rom. viti, 59 : Οὔτε ὕψωμα, οὔτε Bag oc, a: ἄγαπης τοῦ θεοῦ. Gf. 35, 37. ουσίον, έργα χειρῶν ἀνθρά ey. MN τε τις χτίοις δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπι της 1095 ADDENDA. 1006 male agere dicere haud nequeo.Quod autem magna À κακουργεῖν μὲν σε ἐθελοντὶ ox. ἔχω λέγειν, Ὅτι ἃ inscitie caligine circumfusussis,ac tanquam in tra- ctabilibus tenebris ambulans,ne minimum quidem lumini: splendorem perspicias, ob idque,recta via amissa,in precipitia et barathra oberres.id vero cer- tissimum ac compertissimum habeo, teque etiam, o pater, id intelligere cupio. Ac propterea tenebras lucislucotenens ; ac mortem vitz instar complec- tens.utilia consilia iniisse, fructuosasque cogitatio- nessuscepisse tibi videris. Atnon ita est,non inquam est ita.Nam neceaque veneraris dii sunt, sed demo- num statue, omnem eorum exsecrandam operatio- nem intus continentes ; nec rursum vita ea quam suavem et voluptariam appellas, jucunditatisque omnis et hilaritatis plenam esse censes, ejusmodi naturam habet,sed si veritatis judicio standum est, exsecranda ac modis omnibus aversanda est.Quam- vis enim ad aliquod tempus fauces deliniat,post ta- men.ut a magistro meo dictum est, felle amarius digeritur,gladioque ancipiti acutior est. Et quonam tandem pacto ejus mala tibi recensere possem? Dinumerabo ea,et super arenam multipli- cabuntur (Psal. cxxxvii) ; diaboli enim hamus est, exsecranda voluptate,tanquam illecebraquadam ob- ductus,per quam eos qui in fraudem inducuntur,ad imum inferni gurgitem trahit.Bonaautem a Domino meo promissa, qua quidem tu incertz vite spem nuncupasti,ab omni mendacio et mutatione aliena sunt. finem nesciunt,corrupti oni subjecta non sunt: denique nulla est oratio,que illiusglorieet jucundi- tatis, illius inenarrabilis gaudii ac perpetue letiti ee magnitc dinem exprimerequeat. Omnes enim .quem- admodum ipse vides, morimur, nec est homo qu! vivat, οἱ mortem visurus non sit (I1 Reg. xiv ; Psal. .xxxvin) ; futurum est autem. ut rursum ad vitam redeamus,tum nimirum,cum Dominus Jesus Christus Dei Filiusin gloria,que nullis verbis decla- rari potest,ac tremenda potentia veniet (Matth.xxv), illejinquam, Rex regum ac Dominus dominantium (Apoc. xix),cui omne genu flectetur,collestium,ter- restrium,etinfernorum (Philip. i1) ; quique tantum omnibus pavorem commovebit, ut etiam ipse cc- (1) Respectu ad Exod. x, 21. (2) C, τ εὖθ. 696v. Omisi ὁδὸν, cujus est cum adjectivo εὐθεῖα frequens ellipsis, et πολλή cot περιχέχυται ἀγνωσίας ἀχλὺς, καὶ ὡς ἐν σκότει ψηλαφητῷ (1) πορευόµενος οὐδόλως ὁρᾷς φωτὸς xXv µικράν τινα μαρμαρυγὴν, ὅθεν τὴν d- θεῖαν (2) ἀπολέσας χρημνοῖς καὶ φάραγξι δεινοῖς κι- ῥιπεπλάνησαι, τοῦτο χἀγὼ βεθαίως ἐπίσταμιι xal σὲ, 338 πάτερ, γιώσκεν βούλομαι. Διὸ σκότος ἀντὶ φωτὸς κατέχων xal θανάτου ὥσπερ ζωῆς ἁντ- εχόµινος, οἴει συµφερόντως βεθουλεῦσθαι καὶ λυσι- τελῶς ἐντεθυμῆσθαι (3): ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι ταῦτα, οὐκ ἔστιν. Οὔτε «à ἅπερ σἐθῃ θεοί slow, ἀλλὰ στῆλει δαιμόνων, πᾶσαν αὐτῶν τὴν μυσαρὰν ἐνέργειαν ἔνδον ἔχουσαι' οὔτε ὤνπερ γλυχεῖαν ἀποχαλεῖς xai iv. ήδονον βιοτὴν, τερπνότητός τε xal θυµηδίας boni πεπληρῶσθαι, τῆς τοιαύτης ἔχει φύσεως, ἀλλὰ he Β λυκτή ἐστιν αὕτη, κατὰ vc τὸν τῆς ἀληθείας λόγν, καὶ ἀποτρόπαιος, Πρὸς καιρὸν γὰρ γλυκαίνει χεὶ λεαίνει τὸν φάρυγγα (4), ὕστερον δὲ πικροτρας χολῆς ποιεῖται τὰς ἀναδόσεις, ὡς ὁ ἑμὸς ἔφη be δάσκαλος, xal ἡκονημένη μᾶλλον µαχαίρας διστό- μου (5). Καὶ πῶς ἄν σοι τὰ ταύτης xaxà διηγησαίµη ; Ἐξαριθμήσομαι αὐτὰ, xai ὑπὲρ ἄμμον πληθνν- σονται (6). "Αγκιστρον γὰρ ἐστι τοῦ διαδόλου, ὡς δέλεαρ τὴν βδελυρὰν περιχειµένη ἡδονὴν, δι’ οὗ τοὺς ἀπατωμένους, εἰς τὸν τοῦ ὥδου χαθέλκει πυθμένα (1). Τὰ δὲ παρὰ τοῦ ἐμοῦ Δεσπότου ἔπηγγελμένα ἐμαβὶ, ἅπερ σὺ ἁδήλου ζωῆς ἐλπίδα ὠνόμασας, ἀφευδῆ din xal ἀναλλοίωτα, τέλος οὐκ εἶδε, φθορᾷ οὐχ ὑτόκι- t&v λόγος οὐκ ἔστιν ὁ παραστῆσαι τὸ μέγεθος τῆς δόξης ἐκείνης xal τερπνότητος ἰσχόων, 330 τῆς χαρᾶς τῆς ἀνεκλαλήτου, τῆς διηνεκοῦς εὑφροσύνης. Πάντες μὲν γὰρ, καθάπερ αὐτὸς ὁρᾶᾷς, ἀποθνήσχο" μεν, xai οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος ὅς ζήσεται καὶ οὐκ ὄψι- ται θάνατον’ μέλλομεν δὲ πάντες ἁνίστασθαι, ἡνίκε ἐλεύσεται Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁ Υἱὸς τοῦ Oto», ἐν δόξῃ ἀνεκλαλήτῳ xal δυνάµει φοθερᾷ (8), ὁ μόνος Βασιλεὺς τῶν µβασιλευόντων καὶ Κύριος τῶν xv ριευόντων (0), ᾧ πὰν Ὑόνυ κάμψει ἐπουρανίων xsi ἐπιχείων καὶ καταχθονίων (10): καὶ τοσαύτην ἰμ- ποιήσει τότε τὴν ἕχστασιν, ὡς καὶ αὐτὰς ἐκπλαγῖνει τὰς οὐρανίους δυνάµεις (44) xal παραστήσονται αὐτῷ τρόμῳ χίλιαι Χιλιάδες καὶ µύριαι μυράδες uod, ob sequens ἔστει φαραγξι, videretur fere meminisse auctor verborum Luce rit, 5 : Πᾶσα φαραγξ πληρωθήσεται... xal τὰ σκολιὰ slc εὐθείαν καὶ al τραχεῖαι elc ὁδοὺς λείας. A, φαραγγοις. In C, inter Φαραξις, sic, et δεινοῖς, est lacunula. (3) AC, ἐντεθυμεῖσθαι. Rursus η et ει confuse, utfuerunt in Basilii Preceptis c. 50:K , ἂν γὰ Se πταίοντας λογοθετεῖς, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς τῶν σεχυτοῦ σφχλµάτων λογοθέτην ἔχεις τὸν θεόν. Bene cod. 2991 4, Aovogecfc. Ibidem : *À γὰρ ἄν τοῖς συνδούλοις ποιήσεις, ταῦτα παρὰ τοῦ κοινοῦ δεσπότου ἀνταποδίξῃ. Iterum bene codex, woven. (&! A sine xal λεαίνει. Prov. xxiv, 13: "Iva γλυκανθῇ σου 6 φάρυγξ. Cf. p. 110. fe Cf Epist. ad Hebr. iv, 12. 6) Psal. cxxxvni, 18. (7) Dixit auctor Proverbiorum xiv, 12 ; xvi, 25 : Ἔρχεται, βλέπει slc πυθμένα ᾷδου, 8) Luc. xxi, 25 : Καὶ τότε ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἕν νεφἑλῃ, μετὰ δυνάµεως καὶ Ot πο ji Cf. supra p. 63. (9) I Epist. ad Timoth. νι, 15. 10) Epist. ad Philipp. ri, 10. 41) Conf. p. 63. n. 63. 10g! : VITA BARLAAM ET JOABSAPH. | 1008 . ἀἁγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων (12), καὶ πάντα ἔσται φό- A lestes virtutes obstupescant (Luc. xxi). Astabunt 6oo χαὶ *pógou µεστάἀ. Σαλπιεῖ γὰρ εἷς τῶν ἀρχαγ- — porro ei cum timore millia millium,et decies cente- qUiov ἐν σάλπιγγι θεοῦ (13), καὶ εὐθὺς ὁ οὐρανὸς — na millia angelorum et archangelorum, cunctaque μὲν εἰλιγήσεται ὡς βιθλίον (14), 4 γῆ δὲ ἄναῤῥη — metu ac tremore plena erunt (Dan. vir): Unus enim γνυµένη ἀναπέμφει τὰ τεθνεῶτα σώματα τῶν πώ- — archangelorum buccina clanget; ac statim colum ποτε γενοµένων ἀνθρώπων, ἐξ οὗ vivovsv ὁ πρῶτος — sicut liberinvolvetur, terra autem effracta omnium ἄνθρωπος ᾿Αδὰμ (15) péypl τῆς ἡμόρας ἑκείνης, — hominum,qui unquam a primi hominis Adamiortu Καὶ τότε πάντες οἱ dw' αἰῶνος θανόντες ἐν ῥιπῃ — usqueaddiem illum fuerunt, corpora sursum emit- . ὀφθαλμοῦ (46) ζῶντες 330 παραστήσονται τῷ Βή- — tet,ac tum omnes, quiab orbe condito morte functi µατι τοῦ ἀθανάτου Δεσπότου, καὶ ἕκαστος λόγον — sunt,inictuoculiad Dominitribunalsistentur,atque δώσει ὑπὲρ &v ἄπραξε. Τότε ol δίκαιοι λάµφουσιν ὡς unusquisque rerum in vita gestarum rationem red- ἃλιος (17), ol πιστεύσαντες εἷς Πατέρα xai Ylàs καὶ det (1 Cor. xv). Tunc justi, qui in Patrem et Filium ἄχιον Ηνεῦμα, xal dv ἔργοις ἀγαθοῖς τελέσαντες τὸν ac Spiritum sanctum crediderunt, atque in probis παρόντα βίον. Πῶς δὲ σοι διηγήσοµαι τὴν µέλλου- actionibus preesentis vite curriculum confecerunt, σαν αὐτοὺς τότε διαδέχεσθαι δόξαν; ἘΚἂν γὰρ τῷ — solisinstar fulgebunt (Matth. χιτ). Quonam autem ἡλιαχκῷ παραθάλλω φωτὶ τὴν λαμπρότητα αὐτῶν καὶ B pacto gloriam eam qua ipsos exceptura est, tibi . τὸ χάλλος, χἂν ἁστρακῇῃ τῇ φανοτάτῃ (18), οὐδὲν — commemorabo ? Nam etiamsi ipsorum splendorem τῆς λαµπρότητος ἐχείνης ἄξιον ἐρῶ. ᾿Οφθαλμὸς (49) ασ pulchritudinem solis Jumini, aut etiam clarissi- γὰρ οὐκ εἶδε καὶ οὓς οὐκ Ίκουσε, καὶ ἐπὶ καρδίαν — m: fulgetree comparem, nihil tamen, quod huic. ἀνθρώπου οὐκ ἀνέθη, à ἠτοίμασεν ὁ θεὸς τοῖς dyá- — splendori parsit dixero.Oculus enim non vidit, nec πῶσιν αὐτὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, ἐν vip — auris audivit, nec incor hominis ascenderunt que φωτὶ τῷ ἀπροσίτῳ (20), iv τῇ δόξῃ τῇ ἀποῤῥήτῳ — Deusin colorum regno, in incomparabili luce, in xai ἀτελευτήτῳ. | arcana et finis experte gloria, iis qui ipsius amore prediti sunt preparavit (1 Cor. 1). Καὶ οἱ μὲν δίκαιοι τοιούτων τεύξονται τῶν áya- Ac justi quidem ejusmodi bona atque ejusmodi 0v. τοιαύτης δὲ τῆς paxapiótetoc" οἱ δὲ τὸν ὄντως — beatitudinem consequentur.Qui autem verum Deum ὄντα O10» ἀρνησάμενοι, καὶ τὸν πλάστην xai δη- —abjurarunt, ac fictorem et opificem ignorarunt, im- μιουργὸ, ἀγνοήσαντες, δαίμοσι δὲ μιαροῖς λατρεύ- — purosque demones coluerunt, ac surdis simulacris σαντες, καὶ εἰδώλοις χωφοῖς τὸ σέθας ἀπονείμαντες — venerationem tribuerunt, voluptatumque hujus va- τὰς ἡδονάς BO τε τοῦ µαταίου βίου τούτου ποθή- — ne vitse cupiditate flagrarunt, atque in vitiosarum σαντες, καὶ δίκην χοίρων τῷ βορθόρῳ τῶν παθῶν — affectionum ceno porcorum instar sese volutarunt, χυλιαθέντες, xal πάσης (24) κακίας ὁρμητήριον τὰς C suasque animas vitii omnis officinam effecertint, ἑαυτῶν ψυχὰς ποιησάµενοι, σταθήσονται γυμνοὶ καὶ — nudiet aperti stabunt, ignominia suffusi, most, τετραχηλισµένοι, κατῃσχυµένοι καὶ κατηφεῖς, ἔλεει- 80 {ππι gestu,tum reipsa miserabiles. Atque omnes voi xal τῷ σχήµατι καὶ τῷ πράγματι, ὄνειδος προ- ipsorum sermones, et actiones, et cogitationes an- χειµενοι πάσῃ τῇ χτίσει. Πάντα δὲ αὐτῶν τὰ iv λόγῳψ, — teipsorum ora venient; ac deinde post gravissimam τὰ ἐν ἔργῳ, τὰ ἐν διανοίᾳ, πρὸ προσώπου αὐτῶν ignominiam atque intolerandum illud probrum,ge- ἑλεύσονται. Elta, μετὰ τὴν αἰσχύνην ἐκείνην τὴν — henne igni nunquam exstinguendo, ac lucis omnis. χαλεπωτάτην xai τὸ ὄνειδος ἐκεῖνο τὸ ἀφάρητον, κα- ^ experti, exterioribus tenebris, dentium stridori, ao . 56. ui Cf. p. 63, ubi leg. « I Epist. » Adde I Cor. xv, 52. 4&) Cf. p. 75, n. 15. (45) I Cor. xv, 45, (16) I Cor. xv, 52. — Theodorus Prodr. Tetrast. in Hexaem. p. 2: Ἐν ἡμέραις WE τὴν ατίσιν κτίζεις, Αόγε, οὐχ ὡς ῥιπῇ τὸν κόσμον ἀσθενῶν κχτίσαι, ἀλλ) ἵνα... Codex 400 torti Potest ambigi. Nam dixerunt ἐν ῥοπῇ καιροῦ, vel iv ῥοπῇ, pro temporis brevissimo momento. Basilius Hom. Mor. pag. 241 : Ιδὼν Δέκα παϊδας ἐν Bemxis καιροὔῥοπῃ αυντριθέντας quem vide et p. 264. Theophilus Alex. Homil. Cujus rei homo, p. 2 de Adamo : Πασῶν τῶν θείων δωρεῶν iv μιᾷ ῥοπῇ γυμνωθεὶς ἐξέπεσε, Joann. Clim. p. 34: Ti κόπῳ πολλῷ κατορθούµενον δυνατὸν iv μιᾷ f£ ἀπολίσθαι. Idem p. 397: Οὐκ ἔστι τὲν μαχκρὰν νενοσηκότα νόσον lv μιᾷ ῥοπῃ τὴν ὑγείαν χτήσασθαι. In utroque loco anonymus ad marginem exemplaris regii (ef. t. I, p. 105, n. 2) καιροῦ ante ῥοπῇ inseruit, e codice, puto. Sap. Salom. xvin, 43: Πρὸς µίαν ῥοπὴν ἡ ἐντιμοτέρα γένεσις αὐτῶν διεφθάρη. j meon. Sethi De Ichnel. pag. 112. (47) Verba Christ apud Matth. xut, 43. Hinc Greg. Naz. orat. xL, p. 640: Ἠνίκα ἐκλάμψουσιν ot δί- xatos ὣς ὁ ἥλιος. (18) A, prius φανωτάτη, nunc Φφανοτ. Didymus Cecus Fragm. p. 83 Mingar. : Φανωτάτης οὕὔσης οὗσίας τῶν "Avr £X ov: imo φανοτάτης. Cf. t. II, p. 484. 749) Conf. p. 60, n. 47. (243 Conf. p. &&, n. 93. 21) C, ποθήσαντες xal πάσης, mediis omissis. Lacunam peperit participiorum zà ὁμοιοτέλευτον, quam mendorum causam ssepius attigi, eruditeque tractavit nuper Walzius, epistola critica, pag. &7, que summeze industrie diligentisque eximie documentum est insigne, et omnia preclara ab auctore nos exspectare jubet. lbi autem inter restitutos, quos hemoteleuton mutilos fecit, locos, versum hunc lego : Χάριεν ἔστ᾽ ἄνθρωπος ὅστ) ἄνθρωπος ᾖ. Scripserat forsam poeta, χάριεν γὰρ ἐστ᾽ vel, ὡς χάριέν &ov', vel. Ὦλτλοι. Gn. XGVI. 35 1009 hoc heeredítas : in his per sempiterna stecula versa- buntur,scelerum pénas dantes, propterea quod bo- nisiis quze in pollicitatione recondita erant,propter brevem voluptatem repudiatis et abjectis, eternum ο) ipsis supplicium aecersiverunt. Pro his igitur, hoc est,ut et gaudium illud omni sermone prestan- tius consequamur,et arcana illa gloria fruamur, an- gelosque splendoreadmquemus,ac bono et dulcissi- 1xo Domino βάθη animo sstemus, atque atrocissi- masetnunquam finiendas penas, et aceprbissimam illam infamiam effugiamus,quas non pecunias, qute nencorpora,imo etiam ipsas animas profundere par fuerit? Quistam ignavi animi est, quis tamexcors, quin sexcentas temporarias mortes subire in ani- ADDENDA, ub venenatio.vermi addicentur.Hecillorum: portio orit, À ταδικασθήσονταν elc τὸ αδρ' τῆς γώννης ὦ lt xal ἀφεγγὲς (22), elc τὸ σκότος τὸ duo, cs βρυγμὸν τῶν ἁδόντων xal σκώληκα τὸν ἰοθόλον (33). Αὕτη sj μερὶς αὐτῶν, οὗτος ὁ χλῆρος, οἷς ele αἰνας συνέσονται τοὺς ἀτελευτήτους τιµωβούμενοι, à Gv, τὰ ὃν ἐπαγγελίαις ἀγαθὰ παρωαάµενι, bà πρόακαιρον ἁμαρτίας ἡδονὴν χόλασιν. αἰώνιον δελί- ξαντο. Ὑπὶρ δὴ τούτων, ὥσει τῆς ἁβῥήτω μὶν χαρᾶς ixclvme ἐπιτυχεῖν xal τῆς ἀποῤῥήτο Mix ἀπολαύειν, τοῖς ἀγγέλοις dà ἀντιλάμπεν, xd 5 ἀγαθῷ καὶ γλυχυτάτῳ Δεαπάτῃ μετὰ παῤῥησίας τν ἰστασθα., τὰς πικρατάτας δὲ τιμωρίας xol dde τήτους καὶ τὴν ὁδυνηρὰν ἔκαίνην ἐκφογεῖν αἰσχόνην, πὀσα οὐκ ἄξιον προίσθαι xal χρήματα 982 ud σώματα, μᾶλλον δὲ καὶ αὐτὰς τὰς φυχάς; Τίς οὕτως mum inducat, utasempiternaetfinis omnisexperte p ἐγεννῆς, τίς οὕτως ἀσύνετος, ὡς μὴ poplox, im» morteliberetur,beatamqueetabomniinterituremo- στῆναι προσκαίρους θανάτους, ἵνα τοῦ αἰωνίου ἔπαλ- tam vitam hereditario possideat, ac sancte» et vito initium afferentis Trinitatis lumine colustretur ? CAP. XXVI. — Hec verba cum rex audiisset, fi- lique firmitatem atque constantram perspexisset, necblanditiis,necsermonum lenocinio,nee denique suppliciorum miniscedentis,oratiomis quidem illius probabilitatem,acresponsa que.refelli non possent, &dmirabatur,atque etiam a proprta conscientia,que ipsum vera etjusta dicere demonstrabat,coargueba- tur ; verum a prava consuetudine atquea vitiosis af- Teetiontbus, quarum habitum contraxerat, et que eum velut camo et freno coercebat, noc veritatis lumen perspieere sinebat, in diversum trahebatur. Ας propterea nullum non lapidem,ut dici solet,mo- vens, in eo quod prius sibi proposuerat hirebat, consilium nimirum, quod cum Arache ceperat, in opus perducere cupiens. Itaque ad filium ait : Opor- tebat quidem,fili,te meis imperiis omnibusin rebus simpliciter obsequi.Quoniem autem pro tua duritia atque contumaois mihi ita vehementer restitisti, hoc unum contendens,ut tua sententia majoris apud te,quam omnia alia, ponderis atque auctoritatis es- set,age,inani contentione valerejussa,rationibus ad persuadendum aptis agamus. Ac quia Barlaam, a quo tibi fueus factus est, vinctus a me tenetur, am- plissimo catu habito, atque omnibus tam nostris tum Galileisin unum coactis preeconibusque disertis verbis edicere jussis, ne quisquam Christianorum üllius periculi metu afficiatur, verum omnes omni metu vacui per sodalitia et cognitiones in unum coeant, communi consilio rem consideremus. Atque aut vos et vester Barlaam, nobis in sententiam ve- λαγῇ καὶ ἀτελευτήτου θανάτου, τὴν ζωὴν δὲ κληρι- νοµήσῃ τὴν µακαρίαν τε xal ἀνώλεθρον, καὶ τῷ qud περιλαμφθῇ τῆς µωκιρίας καὶ ζωαρχωῆς Tpé Sec (24); ΚΕΦ’. KA'. Ῥούτων ἀκούσας ὁ βασιλεὺς τῶν py µάτων, xai τὸ στερέμνιον καὶ ἀνένδυτον Von τοῦ παιδὸς µήτε χολαχείαις εἴχοντος (25) μήτε λέγων πειθοῖ, μὴ τιμωριῶν ἀπειλαῖς, ἐθόμαζε μὲν dri τῇ πιθανότητι τοῦ λόγου καὶ ταῖς ἀναντιῤῥήτοις ἐπο- κρίσεσιν, ἠλέγχετο δὲ ὑπὸ τοῦ σογειδότος, iW λέχειν αὐτὸν xal δίκαια ὁποδεικνύοντος ἀλλ᾽ b εἴλκετο ὑπὸ τῆς πονηρᾶς συνηθείας καὶ τῶν b ἕξει βεδαιωθένων ἐν αὐτῷ παθῶν, ὄφ᾽ ὧν ὁς h κημῷ κατείχετο καὶ χαλινῷ (26), τῷ φωτὶ gi e χωρούµενος προσθλίφαι τῆς ἀἁληθείας, Ὅδεν «έν λίθον, τὸ τοῦ λόγου, χινῶν (27), εἴχετο τοῦ σέλα σκοποῦ, τὴν προμελετηθεῖσαν αὐτῷ μετὰ τοῦ "Apri σκῆψιν εἲς ἔργον ἀγαγεῖν βουλόμενος, Καὶ φησι 59 παιδί. Ἔδει μέν σε, ὦ τέχνον, τοῖς ἐμοῖς iix εἴχειν ἓν πᾶσι προστάγµασιν ἀλλ’ Emil, σεληρὰ ὤν xat ἀπειθὴς, ἰσχυρῶς οὕτως ἀντέστης pos c ἰδίαν ἐνιστάμενος γνώμην χυριωτέραν πάντων τοή- σασβαι, δεῦρο O3 τῇ µαταίᾳ ἑνοτάσει χαίρεν Que εἰπόντες, πειθοῖ πολιτευσώµεθα. Καὶ ἐπε d 5 ἀπατήόας 388 Ἠαρλαὰμ σιδηροδέσµιος παρ ip? τυγχάνει, ἐχκλησιάσας ἐκκλησίαν μεγάλην, el πάντας ἡμεσέρους τε καὶ Γαλιλαίους ix τὸ e συγκαλέσας, κήρυχάς τε διαῤῥήδην βοᾷν Oii τοῦ µηδένα τῶν Χριστιανῶν δεδοικέναι͵ ἀλλ πᾶντας συνεισελθεῖν, κοιν διασκεφώμµεθα Trop Καὶ ἤ, πείσαντες, ὑμεῖς μετὰ τοῦ ὑμετέρου Baphrin τεύξεσθε ὧν ἑσπουδάκατε dj, πεισθέντες, a)» Εκού- σίᾳ τῇ γνώμη τοῖς προστάγµασί µου ὑπείκειν προς µηθείητε. stram abductis, ea que optatis consequimini: aut contra vos in sententiam nostram θάάφοιὶ, jessi meis sponte ao prompto animo parebitis. G3 Conf. p. 217, n. 66, Conf. p. 66. $4) Conf. p. 60 extr. 25) AC, εἴκοντα. Fors. et εἶκον. 26) Cf. Psal. xxx, 9. 27) De hoc proverbio vide p. 9, n. 28. Joannes Antioch. in Monum. Cotel. t. I . 460: lives 1n ἐχίνησε, τὸ τοῦ λόγου τὴν ἐξαφθεῖσαν πίστιν κατασφέσὰν φιλονεικῶν: ΡΕ τ s 1101 VITA BARLAAM. RET JOASAPH. 1403, '0 δὶ φρόνιµος τῷ ὄντι xat ἐχέφρων νεανίας, διὰ A. — Prudens.autem revera et cordatus juvenis per vi- τοῦ θιόν αὐτῷ (28) ἐμφανισθέντος ἁράματας τὴν τοῦ βασιλέως προδεδιδαγµένος ακαιωρίαν, ἔφη Τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου Ὑενέσθω, καὶ ἕστω καθὼς ixi- λευσας αὐτὸς γὰρ ὁ ἀγαθὸς θεὸς xal (29) δεσπότης ὄψη τῆς εὐθείας μὴ πλανηθηναι ἡμᾶς ἐπ αὐτῷ γὰρ πίποιθεν ἡ ψυχή, µου, καὶ αὐτὸς ἑελεήσει µε (30). Τότε δὴ τότε χελεύει ὁ βασιλεὺς πάντας ἀθροίζεσθαι εἰδωλολάτρας τε καὶ Χριστιανοὺς, γραμμάτων μὲν πανταχοῦ διαπεφοιτηκότων, κηβύκων τε dvà πάσας τὰς κωμοπόλεις βοώντων τοῦ µηδένα τῶν Χριστια- νῶν δεδοιπέναι ὥστε ἀἁδόκητόν τι ὑποστῆναι, ἀλλ) ἀδεῶς πᾶντας καθ ἑταιρείαν xal συγγένειαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνελθεῖν ἐπὶ φιλαλήθει 31) καὶ οὐ βεθιασμένῃ συζητήσει, μετὰ τοῦ ἐξάρχου χαὶ χαθηγεµόνος αὖ- τῶν μελλούσῃ γενέσθαι Βαρλαὰμ. Ὡσαύτως δὲ καὶ Β τοὺς µύστας καὶ νεωχόρους τῶν εἰδώλων xal σοφοὺς τῶν Χαλδαίων χαὶ ᾿Ινδῶν, τοὺς κατὰ πᾶσαν τὴν ὑπ' αὐτὸν ἀρχὴν ἅντας, συνεχαλέσατο, 984 xal τινας οἰωνοσχόπους καὶ γόήτας xal µάντοις, ὅπως ἂν Σρι- ατιανῶν περιγένοιντο. Καὶ δὴ συνῆλθον πρὸς τὸν βασιλέα πλῇθος πολὺ τῆς μυσαρᾶς αὐτοῦ θβησκείας' Χριστιανῶν δὲ εἷς εὐρίθη μόνος εἷς βοήθειαν ἐλθὼν τοῦ νοµιζοµένου Βαρλαὰμ, ὀνόματι Βαραχίας (32). Οἱ μὸν γὰρ τῶν πιστῶν θανόντες ἦσαν ὑπὰ τῆς τῶν κατὰ πόλιν ἁρ- χόντων μανίας κατασφαχέντες' οἱ δὲ Ev. ὄρεσιν ἁπ- εχρύπτοντο καὶ σπηλαίοις τῷ φόθῳ τῶν ἐπιχειμένων δεινῶν. Άλλοι δὲ ἐδεδοίκεισαν τὴν ἀπειλὴν τοῦ βα- αιλέως, xal οὐκ ἑτόλμων ἑαυτοὺς εἰς φῶς ἀγαχεῖν' ἀλλὰ νυκτεριναὶ ἦσαν θεοσεθεῖς, ἓν τῷ λεληθότι τῷ Χριστῷ λατρεύοντες xal μηδαμῶς παῤῥησιαζόμενοι, Ἐκεῖνος δὲ μόνος, γενναῖος ὤν τὴν ψυχἠν, elc συν- αγωνιαμὸν ἦλθε τῆς ἀληθείας. Ἡροκαθίσας (33) volvov à βασιλεὺς Exi βήματος ὑψηλοῦ τε xal µετεώρου, συνεδριάζειν αὐτῷ τὸν υἱὸν ἑιέλευσεν. Ὁ δὲ, τῇ πρὸς τὸν πατέρα εὐλαθείᾳ καὶ τιμῇ τοῦτο μὴ θελήσας ποιῆσαι, ἐπὶ τὴς γῆς πλησίον αὐτοῦ ἐκάθισε. Παρέστησαν τοίνυν οἱ ἐπιστήμονες τῆς µωρανθείσης παρα τοῦ θεοῦ σοφίας (34), dv ἑκλαν ήθη ἡ ἀσύνετος xapóla (35), χαθώς φησιν ὁ Απόστολος 7985 Αοχοῦντες yàp (26) εἶναι σοφοὶ ὀἀμωράνθησαν, xal ἤλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου θεοῦ iv» ὁμοιώματι θνητῶν ἀνθρώπων xal τετρά- πόδων xxi ἑρπετῶν. Οὗτοι συνῆλθον συνᾶραι λόγον sum quod divinitus ipsi contigerat,regis versutia co- gnita,ait : Domini voluntas flat, sitque quemad mo- dum jussisti.Ipse autem bonus Deus ac divinushoc nobis concedat, ne a recta via aberremus ; nam in ipso confidit anima mea, et ipse mei miserebitur. Tunc igitur rex,omnes tam idolorum cultoresquam Christianos in unum convenire jubet,litteris nimi- - rum quaquaversum missis, ao preconibus quiper omnia oppida proclamarent, ne quis Christiano- rum,tanquam inopinati aliquid perpessurus,in me- tu versaretur ; verum omnes per sodalitia et cogna- tiones in unum coirent,quod veritatis studiosa, ac non coacta et violenta inquisitio una cum eorum duce atque antesignano Barlaamo futura esset. Eodemque modo idolorum etiam cultores ac sa- cerdotes, Chald&orumque et Indorum sapientes, qui in universo ipsius imperio erant, quosdamqne eliam augures,et prestigiatores, ac vates convoca- vit,ut adversus Christianos victoriam obtinerent. Et quidem ingens ad regem exsecrande ipsiusre- ligionis multitudo confluxit ; Christianorum autem unus tantum, Barachias nomine,inventus est, qui Barlaamo(ut quidem existimabatur)suppetias ferret, Nam pii viripartim extremo vite die functi fuerant, a furiosissciliceturbium pretoribus obtruncati; par- timimpendentium periculorum metuin montibus ac speluncis delitescebant;partim deniqueregis minas pertimescenées in lucem prodire minime audebant, verum nocturni pietatis cultores erant, in occulto duntaxat Christum colentes,non autem libere ipsius fidem profltentes. Ille autem solus, utpote gene- roso animo preditus ad propugnandam veritatem 8096ssit. Cum igitur rex in alto atque edito solio conse disset,filium una sedere jussit, At ille pro suo erga patrem honoreac reverentia id facererecusavit, aí- queín terra non longe ab eo sedit. Astiteruntigitur viri infatuatse a Deo sapientàe periti, quorum, uf Apostoli verbis utar, insipiens cor erravit(1 Gor. 1). Putantes enim se esse sapientes,stulti facti sunt, et mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in simili- tudinem corruptibilium hominum,et quadrupedum et serpentium (Bom. 1). Hi, ut cum regis filio,atque iis quiabipsius partibusstabant, sermonem con- πρὸς τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν καὶ τοὺς περὶ αὐτὸν, xal D sererent, in unum convenerunt. Atque in eis illud ἐπληροῦτο ἐπ αὐτοῖς τὸ τῆς mápotulac, ὅτι πρὸς λέοντα δορχὰς μάχης Ἡπτετο. Ὁ μὲν γὰρ τὸν Ὕψι- (29) À sine αὐτῷ. (29) A sine θεὸς val. adagium implebatur : Caprea cam leone pugnam iniit. Etenim ipse Altissimum posuere£ refagium (30) Psal. rvi, 1: Ἐλέησόν µε, ὅτι ἐπὶ aol πέποιθεν ἡ ψυχή µου, (33! Α., φιλαλήθω. C, φιλαλήθει, e correctione. (32) A ad marginem, manu altera : Ὃν xai P σαφ καταλιπὼν xal οἰχείαις χερσὶ στέφει, καὶ διαδ n ονόµον τῆς βασιλείας αὐτοῦ ἓν ὕστερον 5 χαλὸς Ἰωά- e . ατι τιµήσας πρὸς τὸν ποθούµενυν Βαρλαὰμ ἀπῆλθεν. Conjeci ἀπῆλθεν, cum bibliopegus reliquerit tantum ἀπ. τε] lx. (33) A, προχαθήσας. Permutatio solennis est. Demetrius Phal.& 201 ex Oratore recitat sententiam, cujus verba Βυζάντιον ἐπολιόρκισεν ne sumantur in exemplum verbi πολιορκίζω,πηοηεΡο esse ἐπολιόρκησε in codice 1744. I Epist: ad Corinth. 1, 20; Οὐχὶ &udpavev ὁ θᾳὸς τὴν σοφίαν τοῦ χόσµου τούτου, ) Epist ad Rom. 1, 21 : Ἑσκοτί[σθη (96) Ep. ad Rom. 1, 22, 23. ἀσύνετος αὐτῶν καρδία. 1108 süum,et in alarum ipsius umbra sperabat(Psal.xc). Illi autem in hujus seculi principibus qui destruun- tur,ac mundi principe tenebrarum, cui se ipsos misere subjecerunt, flduciam suam collocabant (Psal. τι, Ephes. vi). Producitur itaque Nachor,qui Barlaamum se esse simulabat.Ac rex quidem hoc sibi propositum ha- bebat ; verum sapiens Dei providentia coelitus aliud administrabat.Astantibus enim his omnibus,rex ad oratores suos et philosophos,vel potius plebis sedu- ctores etstolido corde preeditos, ait : En vobis cer- tamen, et quidem maximum propositum est. Duo- rum enim alterum vobis continget, nempe ut vel doctrina nostra confirmata, errorisque convicto Barlaamo ipsiusque sociis, maximam gloriam et honorem tum a nobis tum a senatu consequamini, ac victricibus coronis ornemini ; vel fracti ac supe- rati,cum omni ignominia gravissimam mortem op- petatis,atque omnes vestre facultates populo addi- cantur,quo memoria vestra prorsusa terra deleatur. Nam et corpora vestra bestiis devoranda objiciam, et liberos vestros perpetua servitute multabo. Hacorationea rege habita, ipsius fili ushis verbis usus est : Equamsententiam hodierno die tulisti, o rex,eamque velim Deusconflrmet;atque ego eadem magistro meo dico.Conversusque ad Nachorem, qui Barlaam esse putabatur,ad eum ait: Non te fugit, o Barlaam,in qua gloria quibusque deliciis me inve- neris.Tu tamen permultis sermonibus me adduxisti ut a patriis legibus et institutis abscederem, atque ignotum Deum colerem,arcanorum quorumdam vi- delicet ac sempiternorum bonorum spe mentem meam ad sequenda tua dogmata, et exacerbandum patrismei ac domini animum me pertrahens. Quo- circa ita existima,te nunc velut in trutinastare.Nam si ex proposito certaminesuperior discesseris,eam scilicet quam mihi tradidisti doctrinam veram esse demonstrans,atque eos qui hodierna die nobis ad- versantur, in errore versari ostendens, tu quidem majorem quam ullus unquam habuerit,gloriam re- feres,ac veritatis preco vocaberis ;atque ego in tua doctrina perstabo, Christumque, quemadmodum preedicasti,ad extremum usque spiritum colam. Sin autem,sive dolo,sive serio ac vere superatus, igno- mipiam mihi conflaveris, contumeliam meam sta- tim ulciscar.Etenim meismet manibus cor tuum ac ADDENDA. iun À στον ἔθετο καταφυγὴν αὐτοῦ (57) καὶ b τῇ mui ἃλπισε τῶν αὐτοῦ πτερύγων (28) οἱ δὲ τοῖς δρχιν. σιν ἐπεποίθησαν (39) τοῦ αἰῶνος τούτου τοῖς αταρ. ουμµένοις, καὶ τῷ κοσµοκράτορι τοῦ σκότους (40), à χαθυπέταξαν ἑαυτοὺς ἐλεεινῶς καὶ ἄθλίως. "Άγεται τοίνυν ὁ Ναχὼρ τὸν Βαρλαὰμ Üxoxowi- µενος καὶ ol μὲν περὶ τὸν βασιλέα τοῦ τοιούτο εἴχοντο σχοποῦ. ἕτερα δὲ πάλιν ἡ cogi) πρόνοια bw- θεν ᾠκονόμει. Ἡαρισταμένων γὰρ τούτων ἁπάντων φησὶν ὁ βασιλεὺς τοῖς ῥήτορσιν ἀὐτοῦ καὶ guod. φοις, μᾶλλον δὲ τοῖς λεωπλάνοις (414) xal. ἑσονέτις τὴν καρδίαν ]δοὺ δὴ ἀγὼν ὑμῖν πρόχεπαι χεὶ ἀγώνων ὁ μέγιστος, Δυοῖν γὰρ θάτερον γενῄατει ὑμῖν dj τὰ ἡμέτερα κρατύναντας, xai (43) πιω. σθαι τὸν Βαρλαὰμ 336 xal τοὺς σὺν αὐτῷ ἑλί- ἔαντας, δόξης µεγίστης xal τιμῆς map ἡμῶν n καὶ πάσης τυχεῖν τῆς συγκλήτου xal στεφάνοις ἡ- xnc καταστεφθῆναι Ἡ ἡττηθέντας σὺν πάσι d- ex vy χαχιγκάχως θανατωθῆναι, πάντα δὲ τὰ ὁμίτρε τῷ δήµφῳ δοθῆναι, ὣς ἄν παντάπασιν ἐξαρθῇ τὸ gm. µόσυνον ὑμῶν ἀπὸ τῆς γῆς. Τὰ μὲν γὰρ σώμετ ὑμῶν θηρίοις δώσω παρανάλωμα, τὰ δὲ τέκνα ὑμῶν διηνεχεῖ χαταδουλώσω δουλεία. Τούτων οὕτως εἱρημένων τῷ βασιλεῖ, à υἱὸς αὐτοῦ ἔφη" Κρίμα δίκαιον σήμερον ἔκρινας, ὦ βασιλῦ κρατύναι Κύριος ταύτην σου τὴν γνώµην. Kio à τὰ αὐτά φηµι τῷ ἐμῷ διδασκάλῳ. Καὶ izyis λέγει τῷ NaXàp, ὃς ἐνομίζετο Βαρλαὰμ εἶναι OV δας, ὦ Βαρλαὰμ, ἓν τίνι µε δόξῃ εὕρηκας xal tovt καὶ λόγοις πλείστοις ἔπεισάς µε τῶν μὶν εατρῴων ἀποστῆναι νόμων τε καὶ ἐθῶν, ἀγνώστφῳ δὲ λετρῦ- C. σαι θεῷ, ἀῤῥήτων τινῶν καὶ αἰωνίων ἀγεθών ize γελίαις ἑλκόσας µου τὸν νοῦν τοῖς σοῖς ἔξεσολον» θῆσαι δόγµασι καὶ τὸν ἐμὸν παραπικρᾶναι «ατίρε τε καὶ δεσπότην ; Νῦν οὖν ὡς ἐπὶ ερυτένης "ipi σεαυτὸν ἱστάναι. El μὲν γὰρ, νικήσας τὴν moe µένην πάλην, ἀληθῆ σου τὰ δόγµατα δείξεις 6 μή ἐδίδαξας, πλανωμµένους δὲ ἑλέγξεις τοὺς σήµερο ἡμῖν ἀντιπίπτοντας, σὺ μὲν δοξασθήσῃ ὡς οὐδεὶς τῶν πώποτε γεγονότων xal κήρυξ ἀληθείας Xa. θήσῃ, ἐγὼ δὲ τῇ σῇ ἐμμενῶ διδαχῇ xal τῷ Χρισ λατρεύσω, καθὰ δὴ καὶ ἑκήρυξας, μέχρι τῆς e ταίας µου ἀνάπνοῆς" et. δὲ, ἠττηθεὶς εἴτε δόλφ επ ἀληθείᾳ, αἰσχύνης µοι σήµερον πρόξενος έν, V τον ἐκδικήσω µου τὴν Όδριν, χερσαὶν οἰκείαις τήν 3 καρδίαν σου καὶ τὴν γλῶτταν ἑξορόξας, οί 3 linguam evellam,eaque cum reliquotuo corpore ca- [) βορὰν ταῦτα 861 σὺν τῷ λοιπῷ σου σώµετι tr nibus in predam dabo, ut tuo exemplo omnes re- gum filiis imposturam minime facere condiscant. His verbisauditis, Nachor ingentem tristitiam ac 37) Psal. xc, 9 : Τὸν ὄψιστον ἔθου καταφυγήν σου. ραδοὺς, ἵνα παιδευθῶσι πάντες διὰ σοῦ μὴ xiem υἱοὺς βασιλέων. Τούτων ἀχούσας ὁ Ναχὼρ τῶν ῥημάτων (8), 55” 38) Psal. Lv1, 1 : Ἐν τῇ σκιᾷ τῶν πτερύγων gau ἐλπιῶ. 39) Psal. σχιν, 3 : M?) πεποίθατε ἐπ᾽ χοντας. 40) Conf. p. 13, n. 43. ο) C, λαοπλάνοις. A, λεοπλανοις. Permutatio nota vocalium ω et o. Isaacius. Porphyr. De Preterm. 263 : T?» διάβεον ἁρπαγὴν τῆς Ελένης. Rescribo τὴν διὰ θεῶν ἁρπ., ut est in cod. 817. P (&2) A sine xat. Synesius Calvit. 63 : ᾿Επειδὴ προσέχκειτο σὺν δύο καὶ κατὰ πλείους. Inveni,quod amplector, in codicibus duobus, , ἄλλον, ἄλλης im ἄλλῃ πιπτούσης, fs ἃ δη δὲ xal edv Bov. "m /43) Lector diligens adscripsit ad marginem codicis A, στίχος. Exciderunt sepe auctoribus prossicis :us, ac presertim iambici. Multus fui ea de re ad ,nisatius videretur brevitati circa talia nunc studere. ) Aristenetum p. 233, ac possem etiam hic 1405 VITA BARLAAM ET JOABAPH. 14106 θρωπὸς ἦν λίαν καὶ κατηφὴς, ὁρῶν ἰαυτὸν ἐμπί- Α πιῶτογοπι concepit,ut qui seipsum in foream quam Άτοντα τῷ βόθρφ d εἱργάσατο (41) καὶ τῇ παγίδιᾗ fecerat incidere,ac laqueoquem absconderatimpli. ἔχρυψε (45) συλλαμθανόµενον, καὶ τὴν ῥομφαίαν aó- —cari,suoque gladiose confodi perspiceret. Cum igi- τοῦ εἷς καρδίαν (&6) αὐτοῦ χατανοῶν εἰσδυομένην. turrem secum reputasset, ad filii regis partes, ut Συλλογισάμµενος οὖν xa0' ἑαυτὸν, τῷ τοῦ βασιλέως — impendens vite discrimen effugeret,sese potiusad- υἱῷ μᾶλλον ἔγνω προστεθῆναι χαὶ τὰ ἐχείνου xoa- jungere,ipsiusque dogmata confirmarestatuit,quod τῦναι, τοῦ διαφυγεῖν τὸν ἑκηρτη µένον αὐτῷ χἰνδυ- — videlicet ille optimo jure supplicio eum afficere pos- vov, ὡς ἐκείνου εὐλόγως δυναµένου τιµωρήσασθβαι — set,si quidem ipsius animum offendisset. At id to- αὐτὸν, εἴπερ ποραπικραίνων εὑρεθείη. Τὸ δὶ πᾶν tum divine providentic erat, que religionis nostre τῆς θείας Xv προνοίας σοφῶς διὰ τῶν ἑναντίων τὰ — decreta sapienter peradversarios confirmabat.Nam ἡμέτερα βεθαιούσης. Ὡς γὰρ εἷς λόγους ἦλθον ἀλλή- | cum idolorum antistites et Nachor sermones conse- λοις οἱ μύσται τῶν εἰδώλων καὶ ó Ναχὼρ, καθάπερ — rere inciperent, ut Barlaam ille, cum sub Balaac τις ἄλλος Βαλαὰμ ὃς ἐπὶ τοῦ Βαλάκ mots, ἐπαρᾶσα- — Israelem quondam exsecrari ac diris devorere con- σθαι τὸν Ἰσραὴλ προθέµενος, πολυειδέσιν αὐτὸν ε- — stituisset,multis tamen eum ac variis benedictioni- λόγησεν εὐλογίαις (41), οὕτως xxl 6 Ναχὼρ ἰσχυρῶς — buscumulavit (Num xxu), adeumdem etiam modum τοῖς ἀσόφοις xal ἀσυνέτοις σοφοῖς ἀντικαθίστατο (48). p Nachor insipientibus ac stolidis sapientibus vehe- 238 Καθεζυμένου γὰρ τοῦ βασιλέως ἐπὶ τοῦ θρόνου, — menter obluctabatur. Cum enim rexin thronosede- συνεδριάζόντος xai τοῦ υἱοῦ, χάθάπερ ἔφημεν (&90) —ret,atqueipsius fllius,uti jam a nobis dictum est,ip- παρεστώτων δὲ τῶν ὥσπερ ῥομφαίαν τὰς γλώσσας — siassideret,eiqueetiam stulti rhetores astarent, qui ἀχονησάντων (50) ἐπὶ καθαιρέσει τῆς ἀληθείας dcó- — ut gladium linguas suas ad opprimendam et ever- qev ῥητόρων, oi, τὸ τοῦ 'Hoatoo (51), κύουσι πόνον — tendam veritatem acuerant (Psal. Όχι), quique, ut καὶ τίκτουσιν ἀνομίαν, συνελθόντων δὲ ἀπείρων — cumIsaialoquar,laborem parturiunt,et iniquitatem λαῶν εἲς θέαν τοῦ ἀγῶνος ὥστε μαθεῖν ὁπότερον — pariunt (Isaic rix), plebis etiam ad certaminis spe- μέρος τὴν νίκην ἀποίσεται, λέγει τῷ Ναχὼρ εἷς τῶν — ctaculum innumerabilis multitudo confluxisset, ut ῥητόρων, ὁ τῶν σὺν αὐτῷ πάντων διαφορώτατο" Σὺ — utra pars victoriam adipisceretur cognosceret, rhe- εἶ ὁ ἀναισχύντως οὕτως xai ἰταμῶς sl; τοὺς θεοὺς — tarum unus,qui omnibus doctrina presstabat,ad Na- ἡμῶν ἐξυθρίζων Βαρλαὰμ, καὶ τὸν φίλτατον υἱὸν τοῦ — chorem dixit: Nunc es ille usque adeo audax, atque βασιλέως τοιαύτῃ περιθαλὼν τῇ πλάνῃ xal τῷ icrau-— indeos nostroscontumeliosus Barlaam, qui charis- popivp διδάξας λατρεύειν; Καὶ ὁ Ναχώρ' Ἐγώ — simum regis filium in ejusmodi errorem conjecisti, siut, ἀπεχρίνατο, ἐγώ εἶμι Βαρλαὰμ, ὁ τοὺς θεούς — eumque crucifixum colere docuisti ? Respondit Na- σου μὲν ἐξουθενῶν, καθὼς εἴρηχας, τὸν υἱὸν δὲ τοῦ |, chor:Sane,ego sum Barlaam, qui deos tuos, quem- βασιλέως οὐ πλάνῃ περιθαλὼν, ἀλλὰ πλάνης ἁπαλ- " admodum dixisti, nihili pendo, quique regis filium λάξας xal τῷ ἀληθινῷ προσοικειωσάµενος θιῷ. Καὶ — non inerrorem conjeci,sed errore liberavi,atque ad $ ρήτωρ' Tov μεγάλων, φησὶ, καὶ θαυμασίων dv- — verum Deumadjunxi, Tum rhetor ille ad hunc mo- $piüvw τῶν πᾶσαν σοφίας ἐπιστήμην ἐξευρηχότων — dum locutus est: Quoniam magni et eximii viri, & θεοὺς ὀψηλοὺς xal ἀθανάτους ἐχείνους ὀνομαζόντων, — quibus omnissapientiaet scientia inventa est,subli- καὶ πάντων τῶν ἐπὶ γῆς βασιλέων καὶ ivbótuv αὐτοῖς — mes deos atque immortales eos nuncupent, omnes- προσκυνούντων xal σεθοµένων, πῶς αὐτὸς Ἱλῶσσαν —queorbis terre reges et illustres viri ipsos colantac xaT' αὐτῶν xtveic, xai ὅλως ἀπορασύνεσθαι τὰ — venerentur,quonam modoipse linguam adversuseos τοιαῦτα τολμᾷς; Τίς δὲ ἡ ἀπόδεῖξις μὴ τούτους εἶναι acuis, atque omnino eo audacie prorumpis, ut hec θεοὺς, ἀλλὰ τὸν ἑσταυρωμίνον; Ὑπολαθὼν δὲ ὁ —proferas? Quonam item argumento probas 908 ἆθοῦ Ναχὼρ, τὸν μὲν ῥήτορα ἐκεῖνον οὐδάλως ἀποχρίσεως — non esse, sed eum qui cruci affixus est ? Excipiens Jtlecw χατασείσας δὶ τῇ χειρὶ 89 τὸ πλῆθος autem sermonem Nachor, rhetorem quidem illum σιγᾷν (32), ἀνοίξας τὸ στόµα αὐτοῦ, καθάπερ Óó τοῦ — nullo responso dignatus est;verum eum plebi silen- Βαλαὰμ ὄνος (53), & οὐ προίθετο εἰπεῖν ταῦτα λελἀ- — tium manu indixisset, atque os suum, tanquam illa T) (414) Psal. vit, 15 : Έμπεσιται elo Rio pov ὃν εἱργάσατο. Cf. Prov. xxvi, 27. (45) Psal. xxx, 4: Eie µε Ux παγίδος ταύτης, ἧς ἔχρυψάν uot. (40) Psal. xxxvi, 15 : Ἡ ῥομφαία αὐτῶν εἰσέλθοι εἰς τὴν καρδίαν αὑτῶν. , (47) Res narratur Num. xxii, xxi, xxiv, [bi xxnr, 44: El; κατάρασιν ἐχθρῶν p" xixAnxá σε, καὶ ἰδοὺ εὐλόγηχας εὐλογίαν. Dixit πελυειδέσιν εὐλογίαις, cum ter Balaam benedixerit Israel. - (48) C, ἀσόφοις ἀντικ. Media perierunt propter homeoteleuton. Basilius Prec. c. 35: M?) γίνου τῇ γνώμῃ ἀχάριστος' µέρος γὰρ εὐσεθείας τὸ ἀνταποδιδόναι τοῖς εὐποιοῦσι τὰς χάριτας, Codex 2991 A:..... Α i) vid? $4 ἔσο τοῖς τρόποις εὐχάριστος) µέρος... id. p. 234. 90, Psal. rxiiu, 3: ᾿Ἠκόνησαν ὡς Qouoalav τὰς γ) ώσσας αὐτῶν. 52] Isa. Lix, &. 53) Fors. tip πλήθει, pro. τὸ πλῆθος. Act. Apost. xi, 16: )Αναστὰς δὶ Παῦλος, xal χατασείσας τῇ χειρὶ, εἶπεν. Rursus. xxi, 40: Ὁ Ηαὔῦλος, ἑστὼς ἐπὶ τῶν ἀναθαθμῶν, κατέσεισε τῇ χειρὶ τῷ λαῷ. Et si- muhus χη, 111 Κατασείσας δὲ αὐτοῖς τῇ χειρὶ σιγῶν, vide ibi Valckenarii scholia. regorius Nyss. : Ταντα δὲ µου διεξιόντος, μεταξὺ κατασείσασα τῃ χειρὶ ἡ διδάσκαλος. ubi Wolf. Anced. t, If, p. 195. Lu- cianus "ap. Trag. 13 : "Αμεινον οὖν, οἶμαι, cf χειρὶ σηµαίνειν καὶ παραχελεύεσθαι σιωπᾷν. (53) Vide Num xxr, 28, 7101 ADDENDA. "asina Balaam,aperuisset,ea qus» dicere minime in- À Arxs* καὶ φησι πρὸς τὸν βασιλέα "Exo, fecus, stituerat prolocutus est,aitque ad regem : Ego, rex, Dei providentiain mundum veni ; conspectaque οὔ- lo, terra, mari, sole, ac luna, reliquisque ejusmo- di rebus, earum ornatum admiratus sum. Mundum autem, eaque omnia quz» ipsius complexu conti- nentur, necessario moveri conspiciens, eum a quo movetür et conservatur Deum esseintellexi.Etenim quidquid movet eo quod movetur fortius est;et quod continet atque conservat fortius est eo quod conti- netur et conservatur. Quocirca ipsum Deum esse dico qui omnía procreavit atque conservat, quique principiis expers est, et sempiternus et immortalis, et nulla re indigens, omnibusque perturbationibus &c defectibus sublimior, hoc est ira est oblivi- προνοίᾳ θεοῦ ᾖλθον slc τὸν κόσμον" xul βεωρήσες τὸν οὐρανὸν xal γῆν xal θάλασσαν, ἡΠλιόν τε κεὶ σι- λήνην καὶ τὰ λοιπὰ, ἐθαύμασα τὴν διακόσµησιν τοῦ. των. ]δὼν δὲ τὸν κόσμον xat τὰ iv. αὐτῷ πάντα, ὅτι κατὰ ἀνάγχην κινεῖτι, συνῆκα τὸν χινοῦντα x2 διακρατοῦντα εἶναι Θεόν πᾶν γὰρ τὸ κινοῦν ἰσγν. ῥότερον τοῦ κινουµένου, καὶ τὸ διακρατοῦν ἰσγιωρ- τερον τοῦ διακρατουµένου ἑστίν. Αὐτὸν οὖν λέγω εἶναι Θεὸν τὸν συστησάμενον tà πᾶντα val ὄνεχρα. τοῦντα, ἄναρχον xai ἀῑδιον, ἀἆθάνατον xal ἄπροι- δεῆ (54), ἀνώτερον πάντων τῶν παθῶν καὶ ἑλαττω- µάτων, ὀργῆς τε xat λήθης καὶ ἀγνοίας xol τῶν λοι- πῶν. Δι’ αὐτοῦ δὲ τὰ πάντα συνέστηκεν. Οὐ yof θυσίας καὶ σπονδῆς, οὐδὲ πάντων τῶν φαινομένων’ tione atque ignorantia, reliquisque omnibus rebus D πάντες δὲ αὐτοῦ χρήζουσι. generis ejusdem. Per ipsum autem omnia coagmentata et concreta sunt (Psal. xv). Nec vero sacrificiis aut libaminibus, aut ulla alia re in aspectum cadente opus habet (Aet. xvii), verum contra omnes eo opus habent. Car. XXVII. — His ita de Deo commemoratis, quemadmodum ipsius beneflcio mihi de ipso loqui concessum est, ad humanum genus veniamus, ut quinam ipsorum veritatis,quinam erroris participes sint conspiciamus. Illud enim, o rex, inter nos con- stat, triain mundo hominum genera esse,nirnirum eos qui apud vos deorum cultores dicuntur, et Ju- daos, et Christianos. Ac rursum eorum qui multos deos colunt triplex genus esse, nempe Chaldaeos, 'Greecos et /Egyptios.Nam hireliquis nationibus plu- rium deorum cultus etadorationis duces ac magistri fuerunt. Quocirca quinam ipsorum in veritate, qui- ΚΕΦ. KZ. Ῥούτων οὕτως εἱρημένων xl 65, καθὼς ipi ἐχώρησε περὶ αὐτοῦ λέχειν, ἕλθωμεν vai ἐπὶ τὸ ἀνθρώπινον Ὑένος, ὅπως ἴδωμεν τίνες αὐτῶν μετέχουσι 340 τῆς ἀληθείας καὶ τίνες τῆς xin Φανερὸν γὰρ ἐστιν ἡμῖν, ὦ βασιλεῦ, ὅτι τρία dtm Ἑἰσὶν ἀνθρώπων ἐν τῷδε τῷ χόσμψ: v εἶσιν οἱ τῶν παρ’ ὑμῶν λεγομἰνῶν θεῶν προσκυνηταὶ, καὶ Ίου: δαῖοι, καὶ Χριστιανοί” αὐτοὶ δὲ πάλιν, οἱ τοὺς τοὶ- λοὺς σεθόµενοι θεοὺς, εἲς τρία διαιροῦνται γίνη, Χαλδαίους τε xai Ἕλληνας καὶ Αἰγυπτίους οὗτοι Ὑὰρ εγόνασιν ἀλχηγοὶ καὶ διδάσχαλοι τοῖς λοικοῖς ἔθνεσι τῆς τῶν πολυωνύμων θεῶν λατρείάς xal nam in errore versentur,videamus.Ac Chaldei qui- (| προσκυνήσεως, ΄Ίδωμεν οὖν τίνες τούτων perlyoon dem Peum ignorantes, post elementaaberraverunt, resque conditasCreatoris loco colere ceperunt:qua- rum etiam cum formasquasdam effecissent,eas coeli, etterre, et maris, et solis, ac lunc,reliquorumque elementorum et siderum flguram appellarunt, eas- que resintempliscornclusas adorant, ac deos appel- lant. Quosetiam diligenter ac studiose servant nea furibussubripiantur.Necillud ipsisin mentem venit, quidquid servateo quod servatur majus esse,et item eum qui aliquid efficit eo quod efflcitur prestantio- rem esse. Nam si ipsorum dii ea imbecíllitate sunt, ut saluti sue consulere nequeant, quonam tandem pacto ahis salutem afferent ? Itaque magno errore Chaldei lapsi sunt, mortuas et utilitatis expertes τῆς ἀληθείας xal τίνες τῆς πλάνης, Οἱ μὲν γὰρ Χεὶ- δαῖοι, ol p εἶδότε θεὸν, ἐπλανήθησαν ὀπίσω τῶν στιχείων καὶ ΊΆρξαντο σέθεσθαι τὴν κτίσιν περ τὸν Κτίσαντα αὐτούς (55) ὧν xal μορφώματά ceni ποιήσαντες ὠνόμασαν ἐκτυπώματα τοῦ οὐρανοῦ xii τῆς γῆς καὶ τῆς “θαλάσσης, Ἁλίου cs xal σελήνης, καὶ τῶν λοιπῶν στοιχείων Ἡ φωστήρων, xxl, ογ- κλείσαντες ναοῖς, προσχυνοῦσι θεοὺς καλοῦντες, οἷς καὶ τηροῦσιν ἀσφαλῶς ἵνα μὴ κλαπῶσιν ὑπὸ λὴ- στῶν (96). Καὶ οὐ συνῆκαν ὅτι πᾶν τὸ τηρὼν με" fov τοῦ τηρουµένου ἐστὶ, xat 6 ποιῶν μείζων ἐπὶ τοῦ ποιουµένου. cl γὰρ ἀδυνατοῦσιν ol θεοὶ αὐτῶν περὶ τῆς ἴδίας σωτηρίας, πῶς ἄλλοις σωτηρίαν ye- ῥίσονται; Ηλάνην obv μεγάλην ἐπλανήθησαν οἱ ἆ:λ- statuas venerantes. Atque etiam mihi mirari subit, [) 9aioi, σεθόµενοι ἀγάλματα — vexpà καὶ ἀνωφεῇ, o rex, quonam modoii qui apud eosphilosophorum nomen obtinent, illud haudquaquam animadverte- rint,elementa quoque interitui obnoxia esse. Quid si elementa interituiomnino obnoxia ac subjectasunt, qui tandem dii esse queant ? Quod si elementa dii non sint, quonam modo statue, quae eorum no: mine construuntur, dii erunt? Καὶ θαυμάζειν µοι ἐπέρχεται, ὦ βασιλεῦ, mik οἱ λεγόμενοι φιλόσοφοι αὐτῶν οὐδόλως συνῆκαν ὅτι vai αὐτὰ τὰ στοιχεῖα φθαρτά ἑστιν. El δὲ τὰ στοιχεῖα φθαρτὰ ἐστι χαὶ ὑποτασσόμενα κχατὰλ jv, m sic θεοί; 2940 εἶ δὲ τὰ στοεχεῖχ οὐκ (isi eoi πῶς τὰ ἀγάλματα, & γέγονεν εἲς τιμὴν αὐτῶν, rol ὑπάρχουσιν ; " £8 Act. Ap. xvii, 25, de Deo : Οὐδὲ προσδεόµενός τινος. Plutarchus Arist. et Cat. Compar. &: ᾿Απρος & ς piv γὰρ sententiam, 'O θεὸς οὐδενὸς δεῖται, 9) Cf. p. 48, n. δ. | 50) Cf. p. 81. θεὺς. Vide Nodell. in classico Diario, t. X, p. 102, et qus apposui supra t. 1, p. 137, Md 1109 VITA BARLAAM'ET JOASAPH. ' 4H0 Ἔλθωμεν οὖν, € βασιλεῦ, ἐπὶ αὐτὰ τὰ στοιχεῖα, A — Ad ipse igitur elemend, o. zo, aooedemus, nt ea ὅπως ἀποδείζωμεν περὶ αὐτῶν ὅτι οὐκ εἶσὶ 60i, ἀλλὰ φθαρτὰ καὶ ἀλλοιούμενα, Ex τοῦ μὴ ὄντος παρ- αχθίντα προστάγµατι τοῦ ὄντως θεοῦ, ὅς ἐστιν ἄφθαρτός τε καὶ ἀναλλοίωτος καὶ áópatoc: αὐτὸς δὲ πάντα ὁρᾷ, xal, χαθὼς βούλεται, ἀλλοιοϊ xal µετα- θάλλει. TÍ οὖν λέγω περὶ τῶν στοιχείων ; Οἱ νοµίζοντες τὸν οὐρανὸν εἶναι θεὸν πλανῶνται. ὉΟρῶμεν γὰρ αὐτὸν τρεπόµενον χαὶ κατὰ ἀνάγκην κινούµενον, xai ἐκ πολλῶν αυονεστῶτα. διὸ καὶ xó- αμος καλεῖται. Ἱζόσμος δὲ χατασχευή ἐστί τινος τε- χνίτου τὸ χατασκευασθὲν 8k ἀρχὴν καὶ τόλας ἔχει. . Κινεῖται δὲ ὁ οὐρανὸς κατὰ ἀνάγχην σὺν τοῖς αὐτοῦ φωστῆρσι τὰ γὰρ ἄστρα τάξει καὶ διαοτήκατι φε- póptva ἀπὸ σηµείου, sl; σημεῖον, οἱ μὲν (57) δύου- deosnon esse demonstuemns,sad corruptioni ac mu- tationi subjecta, atque. ex nihilo in oxtum veri Dei jussu producta esse, qui quidem eerrnptionis etim- mutationis expers. est,et invisibilis,contraque ipse omnia cernit, et arbitratu suo immutat. atque con- vertit. Quid igitur de elementis.dico ? Qui celum deum esse arbitrantur, errant. Nam ipsum converti,ac necessario moveri,atque ex mul- tis rebus constare videmus ; propterea enim κόσμος id est mundusappellatur.Mundus.porro artificis cu- jusdam constructio est. Quod autem constrnctum est,principium ac finem habet. At celum unacum sideribus suis necessario movetur ; siquidem astra certo ordine acspatioimpulsa,a punotoin punctum, ew, ol δὲ ἀνατέλλουσι, xal κατὰ καιροὺς πορείαν Β partim occidunt,partim exoriuntur, certisque tem- ποιοῦνται φοῦ ἀποτελεῖν θέρη xal χειμῶνας, xa02 — porum spatiis iter suum obeunt, ut estatos et.hie- ἐπιτέτακται αὐτοῖς παρὰ τοῦ θεοῦ, καὶ οὗ παραθαί- νουσι τοὺς ἰδίους ὄρους, κατὰ ἀπαραίτητον φύσεως ἀνάγκην, aov τῷ οὑρανίφῳ κόσµῳψ. Ὅθεν φανερόν ἐστι μὴ εἶναι τὸν οὐρανὸν θεὸν, ἀλλ’ ἔργον θεοῦ. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν γῆν εἶναι θεὰν ἐκλανήθησαν. “Ορῶμεν γὰρ αὐτὴν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων οὑθριζμένην καὶ χαταχυριευοµόνην xal φυρομένην (58) xal ἄχρη- στον γινοµένην. "Eà» γὰρ ὁπτηθῇ, γίνεται νεχρά’ ἐχ γὰρ τοῦ ὀστράκου φύεται οὐδὶν. "Ert δὲ καὶ ἐὰν ἐπὶ πλέον 343 βραχῇ, φθείρεται xal αὐτὴ xal οἱ χαρποὶ αὐτῆς. Καταπατεῖται δὲ ὑπό τε ἀνθρώπων xal τῶν λοι- wv ζώων, αἵμασι φονευοµένων µιαίνεται, διορύσ- σεται (59), νεκρῶν (xn Ὑίνεται σωμάτων. Tootov οὔτιος ὄντων, oóx ἐνδέχεται τὴν γῆν εἶναι θτὰν, à" ἔργον θεοῦ slc χρῆσιν ἀνθρώπων. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸ ὕδωρ εἶναι θεὸν ἐπλανήθησαν. Καὶ αὐτὸ γὰρ sl; χρῆσιν τῶν ἀνθρώπων γέγονε, καὶ κατακυριεύεται ὑπ αὐτῶν, µιαίνεται xal φθείρεται, xai ἀλλοιοῦται ἑψόμενου καὶ ἀλλασαόμενον χρώμασι, xai ὑπὸ τοῦ κρύους πηγνύµενον, καὶ εἷς πάντων τῶν ἀκαθάρτων πλύσιν ἀγόμενον. Διὸ ἀδύνατον τὸ ὕδωρ εἶναι θεὸν, ἀλλ᾽ ἔργον θεοῦ. Οἱ δὶ νοµίζοντες τὸ πῦρ εἶναι θεὸν πλανῶνται. Καὶ αὐτὸ γὰρ εἷς χρῆσιν ἐγένετο ἀνθρώπων. Καὶ χατακυριεύεται ὑπ᾿ αὐτῶν, περιφερόµενον ἐκ τόπου εἲς τόπον slc ἕγησιν καὶ ὅπτησιν παντοδαπῶν χκρεῶν, ἔτι δὲ καὶ νεχρῶν σωμάτων, Φθείρετάι δὲ xal χατὰ πολλοὺς τρόπους, ὑπὸ τῶν ἀνθρώκων σθεννύµενον. Διὸ οὐκ ἑνδέχεται τὸ πΏρ εἶναι θεὸν, ἀλλ ἔργον Oto». Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν τῶν ἀνέμων πνοὴν εἶναι θεὰν πλανῶνται. Φανερὸν Ὑὰρ ἐστιν ὅτι δουλεύει ἑτέ- ρῳ (60), καὶ χάριν τῶν ἀνθρώπων κατεσχεύασται 58 Qd T) Sic ON quasi ia ἄστρα " . σχαπτο ν κα oupoUunsvnv. 50] C. C, ham γεµίζεται. TP 1 60 t 0e. C mes,quemadmadum ipsisa Deo imperatum emnt,effi- ciant. Nec leges sibi juxta inevitabilem naturene- cessitatem constitutas cum colesti ornatu infrin- gunt. Ex quo perspiegum est, celum non deum, sed Dei opus esse. Qui autem terram deam esso censent, errant. Vi- demus enim eam ab hominibus injuria afflci, et eo- rum imperio subjectam esse, effodi etiam et conta- minari,atque inutilem fieri. Nam si igne torreatur, emoritur, siquidem ex testa nihil oriri potest. Ac preterea si imbribus nimium perfundatur, tumip- sa, tum ipsius fructus corrumpuntur.Quin ab homi- nibus reliquisque animantibus proculcatur, inter- fectorum sanguine inquinatur,effoditur,completur, cadaverum theca efficitur. Que cum ita sint, fieri non potest ut terra dea sit, sed res a Deo ad homi- num usum effecta. Eodem modo,quiaquam deam esse putant,errant. Nam ea quoque ad hominum usum procreata est, eorumque dominationi subest. Contaminatur etiam et labefactatur, et cum igne coacta est, immutatur : alios atque alios subinde colores sumit, utpote que et frigore concrescat, et ex cruore spuroitiem con- trahat,et ad impurarum omniumrerum ablutionem adhibeatur.Ex quo liquido constataquam deam esse non posse, sed Dei opus. Jam vero qui ignem deum esse arbitrantur, ipsi quoque errant.Etenim ignisad hominum usum crea- tus est, ipsorumque dominationi subest, et ab ipsis D ad omnis generis carnes, partim elixendas, partim assandas, atque etiam ad mortua corpora concre- manda, eloco in locum circumfertur;atqueinsuper multis modis corrumpitur, et ab hominibus exstin- guitur ; ac proinde ignis deus esse non potest,sed Dei opus. Ad eumdem etiam modum qui ventorum flatum deum esse existimant,errant. Perspicuum enim est ventum alteri inservire, atque hominum causa ad « scriptum foret, sed ársies. 1411 ADDENDA. 1112 transvehendas naves ac frumenta comportanda,re- À ὑπὸ τοῦ Θεοῦ αρὸς µεταγωγὴν πλοίων xal συγκοµ.- liquosque ipsorum usus a Deo conditum esse. Huc accedit, quod pro Dei jussu atque imperio tum au- . gescit tum imminuitur. Quare fleri non potest ut ventus deus sit, verum Dei opus. Porro qui solem deum esse putant, ipsi quoque errant. Siquidem eum necessario moveri perspici- mus,atquea puncto in punctum migrare et commu- tari,et occidere et exoriri,utad hominum utilitatem stirpes et plantas calore afficiat, atque insuper eum divisionem cum reliquis sideribus habere,ac multis partibus coelo minorem esse,luceque interdum defi- ci,nec ullum imperium et principatum obtinere. Ex quo illud planam est fleri non posse ut sol deus sit, sed Dei opus. Consimili etiam modo ii qui lunam deam esseopi- B nantur,errant.Nam ipsam necessario moveri et im- mutari videmus,atquea punctoin punctum migrare, - etad hominum utilitatem nunc exoriri, nunc occi- dere, ac sole minorem esse; augeri etiam atque imminui,ac deliquia interdum pati.Quare fleri non potest ut luna dea sit, verum Dei opus. Denique qui hominem deum esse arbitrantur er- rant. Nam eum necessario moveri,et ali, et invitum etiam senescere videmus,atqueinterdum delectari, interdum moerore affici, ciboque ac potu et veste indigere. Iracundum etiam atque invidum esse, et libidine incitari,et penitentia duci,ac multis défec- tibus laborare. Verum multis etiam modis corrum- pitur,nimirum ab elementis,et animantibus, ac po- stremo ἃ morte ipsi imminente. Ex quo efficitur ut homo deus esse nequeat, sed Dei opus.Quocirca in- genti errore Chaldaei lapsi sunt, dum opinionum suarum commenta sequuntur. Elementa enim, in qua interitus cadit,ac mortuas statuas venerantur, nec se in deorum numerum ea referre sentiunt. Αά Grecos jam veniamus,ut si quid forte de Deo recte sentiant videamus. Greci igitur sapientie lau- dem sibi arrogantes, stultiores etiam Chaldaeis se prebuerunt, complures videlicet deos inducentes, partim masculos, partim feminas, vitiosarum omnis generisaffectionum,ac scelerum architectos.Etenim ridicula,et stulta,et impia,o rex, Greciinduxerunt, eos qui non sunt juxta perversas suas cupiditates deos appellantes, ut nimirum eos vitii patronos ac defensores habentes, adulteria perpetrent,rapiant, trucident, atque atrocissima quaque scelera com- mittant.Nam cum ipsorum dii hujusmodi flagitia de- signarint,quonam pactoipsi quoque non eadem per- petrabunt?Ex his igitur erroris studiis et institutis, hominibus bella etceedes,atqueacerbas captivitates crebo experiri contigit. Quinetiam, si de ipsorum δὰς τῶν avrov, xal «lc λοιπὰς αὐτῶν χρείας αὖξιι τε xai λήγει, xat' ἐπιταγὴν θεοῦ. Διὸ οὐ νενόµι- σται τὴν τῶν ἀνέμων πνοὴν εἶναι θεὰν, ἀλλ᾽ lem θεοῦ, Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸν Ώλιον εἶναι θεὸν χλανῶντιι Ορῶμεν γὰρ αὐτὸν κινούµενον χατὰ ἀνάγκην xi τρεπόµενον, xai µεταθαίνοντα ἀπὸ σημείου εἰς σι μεῖον, 343 δύνοντα καὶ ἀνατέλλοντα, τοῦ (μρµαί- νειν τὰ φυτὰ xal βλαστὰ εἰς χρῆσιν τῶν ἀνθρώτων, ἔτι δὲ καὶ μερισμοὺς ἔχοντα μετὰ τών λοιπῶν ἁπιί- βΡων, καὶ ἑλάττονα ὄντα τοῦ οὐρανοῦ πολὺ, καὶ büul- ποντα τοῦ φωτὸς, xal µῃδεμίαν αὐτοχράτειαν ἔχοτα, Διὸ οὐ νενόµισται τὸν ἥλιον εἶναι θεὸν, ἀλλ’ loyer θεοῦ. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν σελήνην εἶναι θεὰν κλαντᾶ,- . ται. Ὀρῶμεν γὰρ αὐτὴν κινουμὲνὴν χατὰ ἀνέαι καὶ τρεπομένην, καὶ µεταθαίνουσαν ἀπὸ σηµείο εἰς σημεῖον, δύνουσάν τε xal ἀνατέλλουσαν slc χρίε τῶν ἀνθρώπων, xal ἐλάττονα οὖσαν τοῦ ἡλίου, αὖ- ξομένην τε xal µειουμένην, καὶ ἐκλείψεις Ejoom. Διὸ οὐ νενόµισται τὴν σελήνην εἶναι θεὰν, ἀλλ’ lero θιοῦ. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸν ἄνθρωπον εἶναι θεὸν πλανῶν- ται. Ορῶμεν γὰρ αὐτὸν χινούμµενον κατὰ ἀνάγαν, καὶ τρεφόµενον xal γηβάσκοντα, xal μὴ Μλοτα αὐτοῦ. Καὶ ποτὲ μὲν χαΐρει, ποτὲ δὲ λυκεῖται, δ- µενος βρωµάτων xal ποτοῦ xal ἐσθῆτος. Είναι & (61) αὐτὸν ὀργίλον καὶ ζηλωτὴν καὶ ἐπιθυμητὴν, xil pi ταµελόμενον, xal πολλὰ ἑλαττώματα ἔχοντα, Φί- petat δὲ xarà πολλοὺς τρόπους, ὑπὸ στοιχείων xi ζώων, καὶ τοῦ ἐπιχειμίνου αὐτῷ θανάτου. Οὲκ h- δέχεται οὖν εἶναι τὸν ἄνθρωπον θεὸν, ἀλλ’ opo θιοῦ. Πλάνην οὖν μεγάλην ἐπλανήθησαν οἱ Χελδεῖοι, ὀπίσω τῶν ἐπιθυμημάτων αὐτῶν (62). Σίθονται rip τὰ φθαρτὰ στοιχεῖα xol τὰ νεκρὰ ἀγάλμαιε ui 2244 οὐκ αἰσθάνονται ταῦτα θεοποιούµενοι. Ἔλθωμεν οὖν ἐπὶ τοὺς Ἓλληνας, ἵνε ἴδωμο d τι φρονοῦσι περὶ θεοῦ. Ol οὖν Ἕλληνες σοφοὶ λί- γοντες εἶναι ἐμωράνθησαν (69) χεῖρον τῶν Χαλδκίω, παρεισάγοντες πολλοὺς θεοὺς γεγενῆσθαι, τοὺς μὲν ἄῤῥενας, τοὺς δὲ θηλείας (64), παντοἰων παθῶν xi παντοδαπῶν ὃτμιουργοὺς ἀνομημάτων. "06r Usi καὶ μωρὰ καὶ ἁἀσεθῇ παρεισήγαγον ol Ἕλληνες, βε- σιλεῦ, ῥήματα, τοὺς μὴ ὄντας προσεγορύηκ D θιοὺς, κατὰ τὰς ἐπιθυμίας αὐτῶν τὰς zorppi, Iv τούτους συνηγόρους ἔχοντες τῆς κακίας, µοιχεύωση, ἁρκάζωσι, φονεύωσι, καὶ τὰ πάνδεινα mouet. El γὰρ οἱ θεοὶ αὐτῶν τοιαῦτα ἐποίησαν, πῶς xai siti οὐ τοιαῦτα πράξουσιν; Ἐκ τούτων οὖν τῶν ἔπιτ δερμάτων τῆς πλάνης συνἑθη τοὺς ἀνθρώκους κολί- µους ἔχειν συχνοὺς, xal σφαχὰς xal αἰχμαλωσίς πικράς. ᾽Αλλὰ xal καθ ἕκαστον τῶν θεῶν αὐτῶν ἡ (61) Sic A, syntaxi laborante, nec aliter codex 907, quem D vocabo deinceps, si fuerit ad partes vxan- dus. In C est ingens lacuna a verbis superioribus xa ποτε μὲν χαίρεί, ad xai εἶσὶ παράνομοι οἱ τῶν ibi! xai br infra pag. 232. (a Inserendum mopeopievot videtur. Cf. t. IT, p. 124, n. 1. 63) Cf. 2 235, n. 64) Conf, p. 49. 1113 VITA BABRBLAAM ET JOASAPH. 1144 θελήσοµεν ἐλθεῖν (65) τῷ λόγῳ, πολλὴν ὄψει τὴν ἆτο- A diis sigillatim verba facere velimus, ingentem ab- lav. Ὁ πρῶτος (66) παρεισάγεται αὗτοῖς πρὸ πάντων θεὸς ὁ λεγόμενος Kpóvoc, καὶ τούτῳ θύουσι τὰ ἴδια τέχνα, ὃς ἔσχε παῖδας πολλοὺς ἐκ τῆς Ῥέας, καὶ μανεὶς ἦσθις τὰ ἴδια τέχνα. Φασὶ δὲ τὸν Δία χόψαι αὐτοῦ τὰ ἀναγχαῖα (67) καὶ βαλεῖν εἷς τὴν θάλασσαν, 245 ὅθιν ᾿Αφϕροδίτην μυθεύεσθαι (68) γεννᾶσθαι. Δήσας οὖν τὸν ἴδιον πατέρα ὁ Ζιὺς ἕθαλεν εἷς τὸν Ἱάρταρον. Ὁρᾶς τὴν πλάνην xai ἀσέλγειαν ἣν παρ- εισάγουσι χατὰ τοῦ θεοῦ αὐτῶν ; Ἐνδέχεται οὖν θεὸν εἶναι δέσµιον xal ἀπόχοπον ; ὢ τῆς dvolac 1. tlc τῶν νοῦν ἑχόντων ταῦτα φήσειεν ; Δεύτερος παρεισάγεται ὁ Ζεὺς, ὃν φασι βασιλεῦσαι τῶν θεῶν αὐτῶν, καὶ μεταμορφοῦσθαι εἷς Qua, ὅπως μοιχεύσῃ θνητὰς γυναῖκας. Παρεισάγουσι γὰρ τοῦ- τον μεταμορφούμενον εἲς ταῦρον πρὸς Βὐρώπην, καὶ εἷς χροσὸν πρὸς Δανάην, xal εἲς κύχνον (69) πρὸς Λήδαν, xai sl, σάτυρον πρὸς ᾽Αντιόπην, xal εἰς κε- βαυνὸν πρὸς Σεμέλην' εἶτα γενέσθαι ix τούτων τέ- χνα πολλὰ, Διόνυσον, καὶ Ζῇθον (70) καὶ ᾽Αμϕίονα, xai Ἡρακλῆν, xai ᾿Απόλλωνα καὶ "Αρτεμιν, xai Περσία, Ἑάστορά τε xai Ἐλέην xal Πολυδεύχην, καὶ Ἰίνωα, καὶ ᾿Ῥαδάμανθυν, καὶ Σαρπηδόνα, καὶ τὰς ἑνία 9446 θυγατέρας ἄς προσηγὀρευσαν Μού- σας. Βἰδ’ οὕτως παρεισάγουσι τὰ κατὰ τὸν Γανυμήδην. Συνίθη οὖν, βασιλεῦ, τοῖς ἀνθρώποις μιμεῖσθαι ταῦτα πάντα, xal γίνεσθαι μριχοὺς xal ἀῤῥενομανεῖς, καὶ ἄλλων δεινῶν ἔργων ἐργάτας, κατὰ µίμησιν τοῦ θεοῦ (71) αὐτῶν. Πῶς οὖν ἐνδέχεται θεὸν εἶναι μοιχὸν ἤ ἀνδροθάτην, ὕ πατροκτόνον ; Σὺν τούτῳ δὲ καὶ "Ηφαιστόν τινά παρεισάγουσὶ θ:ὸν εἶναι, καὶ τοῦτον χωλὸν, xal κρατοῦντα σφύραν καὶ πυρόλαθον, xal χαλκεύοντα χάριν τροφῆς. "Αρα ἐπιδεής ἐστιν. ὅπερ οὐκ ἑνδἔχεται θεὸν εἶναι χωλὸν καὶ προαδεόµενον ἀνθρώπων. Εἶτα τὸν Ἑρμῆν παρεισάγουσι θεὸν εἶναι ἐπιθυ- μητὴν, καὶ χλέπτην xal πλεονέχτην, καὶ µάγον, καὶ χυλλὸν, καὶ λόγων ἑρμηνευτήν. Ὅπερ οὐκ ἐνδέχεται θεὸν εἶναι τοιοῦτον, Τὸν δὲ ᾿Ασκληπιὸν παρεισάγουσι θεὸν εἶναι, la- τρὸν ὄντα xal κατασκευάζοντα φάρμακα xal σύνθεσιν surditatem perspecturus es. Siquidem Saturnum ipsiante omnes deum indu- cunt,eique filios suos mactant. Qui quidem ex Rhea multos filios habuit,quosetiamipse furore percitus, devorabat. Aiunt autem Jovem ipsi genitale mem- brum abscidisse, atque in mare projecisse, ex quo Venerem ortam esse fabulantur. Jupiter autem pa- trem suum vinculis constrictum,in tartarum preci- pitem dedit.Vides errorem ac libidinem, quam ad- versus deum suum invehunt. Num enim fleri po- test ut deus catenis vinciatur, ipsique genitales partes amputentur? O singularem amentiam ! Quis mente praditus hac dixerit ? Secundus Jupiter inducitur, quem in omnes deos p $u0s regnum tenere aiunt, atque in varias animan- tium figuras immutari, ut mortalibus mulieribus- stuprum inferat.Etenim eum in taurum sese immu- tasse tradunt, ut Europa potiretur; in aurum, ut Danae in cygnum,ut Leda; in Satyrum,ut Antiopa; in fulmen, ut Semela. Ac postea multos ex iis fi- lios exstitisse, Bacchum scilicet, Zethum, Amphio- nem, Herculem, Apollinem, Dianam, Perseum, Castorem et Pollucem, Helenam, Minoem, Rhada- manthum, Sarpedonem, et novem item fllias,quas Musas nuncupant. Ac demum de Ganymede sermonem inducunt. Hinc itaque, o rex,hominibus contigit, ut ad dei sui imitationem hec omnia imitarentur, atque adulteri essent, et insano masculorum amore tenerentur, et alia horrenda flagitia perpetrarent. Quonam igitur modo fleri potest ut Deus adulter sit, aut peedico, aut parricida ? Quin Vulcanum etiam quemdam deum esse tra- dunt,eumque claudum,malleumque acforcipem te- nentem,etferrarie arti victus causaoperam dantem. Ergorerum penuria laborabat Atquia Deo abhorret, claudum esse, atque hominum ope indigere. AdhecMercurium etiani nobis deum inducunt,qui cupidus sit, et fur, et avarus, et. magus, et versi- pellis, ac sermonum interpres: Quod quidem item in Dei naturam minime cadit. JEsculapium insuper in deorum numero habent, qni medicus erat, et pharmaca conficiebat, atque (55) D, ᾽Αλλὰ xal καθ) Ex. τ.θ. αὐτῶν ἠθελήσαμεν ἐξελθεῖν. Hro ἐλθεῖν, non isgsiv, sed διελθεῖν fere velim (66) Codex Α, ὁπῶς, quod mutavi. Infra δεύτερος est quod ad restituendum ὁ πρῶτος duxit, D, ἆτο- πίαν παρεισάγεται γὰρ παρ’ αὐτοῖς. Trapezuntius : « Inducitur autem ab eis ante omnes deos Saturnus. » Billyus : « ils mettent le premier sur le rang Saturne. » (67) D, τὰ αἰδοῖα. Nescio utrum nominum eorum alteri prestet. Est ἀναγχαῖον eo sensu antiquum. Artemidorus, 1, &5, ea de re : ἀναγκαϊῖδόν τε καλεῖται' ubi Rigalt. et Reisk. Acta Thecle in Grabii Spicil. t. 1, p. 112 : Ὑπὸ τὰ ἀναγκαῖα τῶν ταύρων πεπυρωμένα σίδηρα ὑπέθηκαν. οδίτη µυθεύεται. 68) D, 'A jo Α, εἰς σκύµνον, 70) Starkius 1n versione Symeonis Sethi de Stephanite et Ichnelate. p. 487 : « opto, rex. ut ad Zethi ectatem pertingas. » Que ver quesitum, a prima forte in oculos incurrebant, cum librum perrarum, diuacfrustra tandem avide aperirem jam meum, idque beneflcio Sinneri v. humanissimi ac doctiss. Que latinis respondent Greeca hec sunt ; βασιλεῦ, εἲς τὸν αἰῶνα (0. Abeat procul ille (50, homo nec Grecus, nec Indus, nec Persa, cui substituatur verbum imperativum ζηθι, fletque formula ex Oriente sumpta, quam explicui supra, et que» rursus infra occurret. (71) A, τῶν θεῶν. 1009 hec. hereditas : in his per sempiterne secula versa- buntur,scelerum penas dantes, propterea quod Ρο» nisiis quze in pollieitatione recondita erant,propter brevem voluptatem repudiatis et abjectis, eternum sibi ipsis supplicium aecersiverunt. Pro his igitur, hoc est;ut et gaudium illud omni sermone prestan- tius.consequamur,ot arcana illa gloria fruamur, an- gelosque splendoreadmquemus,ac bono et dulcisei- 1xo Domino fidenti animo astemus, atque atrocissi- masetnunquam finiendas penas, et aeerbissimam illaminfamiam effugiamus, quas non pecunias, qute nen corpora,imo etiam ipsas animas profundere par fuerit? Quistam ignavi animi est, quis tam-excors, quin sexcentas temporarias mertes subire in ani- mmm inducat, utasempiterna etfinis omnis experte morte liberetur, beatamqueet ab omni interitu remo- tam vitam hereditario possideat, ac sancte ot vito initium afferentis Trinitatis lumine colustretur ? Cap. XXVI. — Hec verba cum rex audiisset, fi- liique firmitatem atque constantram perspexisset, necblanditiis,necsermonum lenocinio,nee denique suppliciorum miniscedentis,oratiomis quidem illius probabilitatem,acresponsa quee.refellt non possent, &dmirabatur,atque etiam a proprta conscientia,quee ipsum vera etjusta dicere demonstrabat,coargueba- tur ; verum a prava consuetudine atquea vittosis af- feetionibus, quarum habitum contraxerat, et qum eum velut camo et freno coercebat, noe veritatis lumen perspieere sinebat, in diversum trahebatur. Ac pregterea nullum nonlapidem,ut dici solet, mo- vens, in eo quod prius sibi proposuerat haerebat, consilium nimirum, quod cum Arache ceperat, in opus perducere cupiens. Itaque ad filium ait : Opor- tebat quidem,fili,te meis imperiis omnibasin rebus simpliciter obsequi.Quoniem autem pro tua duritia atque contumacis mihi ita vehementer restitisti, doe unum contendens,uttua sententia majoris apud te,quam omnia alia, ponderis atque auctoritatis es- set,age,inani contentione valerejussa,rationibus ad persuadendum aptis agamus. Ác quia Barlaam, a quo tibi fueus factus est, vinctus a me tenetur, am- plissimo cetu habito, atque omnibus tum nostris tumGalilmis in unum coactis preconibusque disertis verbis edicere jussis, ne quisquam Christianorum üllius periculi metu afficiatur, verum omnes omni meiu vacui per sodalitia et cognitiones in unum coeant, communi consilio rem consideremus.Atque aut vos et vester Barlaam, nobis in sententiam ve- ADDENDA, - iuo venenato. vermi addicentur.Hecillarum. partio orit, A ταδικασθήσονεαι οἷς τὸ αδρ. τῆς γννης cb ὄσθετων καὶ ἀφογὰς (B2), εἰς. τὸ σεύτως τὸ ám βρυγμὸν τῶν ὀδόντων καὶ σκώληκα τὸν ἰοθόλον (82), Αὕτη ἡ μερὶς αὐτῶν, οὗτος ὁ κλῆρος, οἷς εἰς αἰῶνας συνέσονται τοὺς ἀτελευτήτους τιµεροόµενοι, à ὦν, τὰ. ὃν ἐπαγγελίαις ἀγαθὰ παρωσάµενοι, tà πρόακαιρον ἁμαρτίας ἡδονὴν κόλασιν. αἰώνιον ἔξελί- ξαντο. "Ymip δὴ τούτων, ὥστε τῆς ἁῤῥήτω μὲν χαρᾶς ἀκείνης ἀπιτυχείν xal τῆς ἀποῤῥήτου Mt ἀπολαύειν, τοῖς ἀγγέλοις δὲ ἀντιλάμπευ, wd 5 ἀγαθῷ καὶ γλυχυτάτῳ Δεαπάτῃ μετὰ παῤῥησίας πε. ίστασθα., τὰς πικροτάτας δὲ τιμωρίας xal ἀτιλο- τήτους καὶ τὴν ὀδυνηρὰν ἔκείνην ἐκφυγεῖν αἰσχένν, πόσα οὐκ ἄξιον προέίσθαι xal χρήματα 985 wd σώματα, μᾶλλον δὲ xal αὐτὰς τὰς φυχάς ; Τίς οὕτως p ἑγεννὴς, τίς οὕτως ἀαύνετος, ὡς μὴ µορίους óm- στῆναι προσκαίρους θανάτους, ἵνα τοῦ αἰων[ου ἔναλ. λαγῇ καὶ ἀτελευτήτου θανάτου, τὴν ζωὴν 5b κληρι- νοµήσῃ τὴν µακαρίαν τε καὶ ἀνώλτεθρον, xa! τῷ γω περιλαμφθῇ τῆς µαωκερίας xal ζωαρχικῆς Tpd. Sec (24) ; ΚΕΦ. KA'. Ῥούτων ἀκούσας ὁ βασιλεὺς τῶν pr µάτων, xai τὸ στερέμνιον xal ἀνένδυτον Vus co παιδὸς µήτε χολαχείαις εἴκοντος (25) µήτι λέγω πειθοῖ, μὴ τιμωριῶν ἀπειλαῖς, ἑθαύμαζι ὧν d τῇ πιθανότητι τοῦ λόγου καὶ ταῖς ἀναντιῤῥήτεις ise κρίσεσιν, ἠλέγχετο δὲ ὑπὸ τοῦ σονειδότος, diu λέχειν αὐτὸν καὶ δίκαια ὑποδεικνύοντος ἀλλ ἐή- εἴλκετο ὑπὸ τῆς πονηρᾶς συνηθείας καὶ τῶν b ἕξει βεθαιωθένων iv. αὐτῷ παθῶν, ὄφ᾽ ὧν ὡς b xv κατείχετο καὶ χαλινῷ (26), τῷ φωτὶ μὴ evt χωρούµενος προσθλέφαι τῆς ἀληθείας. δεν sive λίθον, τὸ τοῦ λόχου, χινῶν (51), εἴχετο τοῦ ein σκοποῦ, τὴν προμελετηθεῖσαν αὐτῷ μετὰ τοῦ Lg σκῆψιν etc ἔργον ἀγαγεῖν βουλόμενος. Καὶ φησι τῷ παιδί. ἛἜδει μὲν σε, ὦ τέχνον, τοῖς ἐμοῖς drlix εἴκειν iv. πᾶσι προστάγµασιν’ ἆλλ' ἐπεῖ, msg ὤν καὶ ἀπειθὴς, ἰσχυρῶς οὕτως ἀντέστης µοι, ti ἰδίαν ἀνιστάμενος Ὀνώμην κυριωτέραν πάντων ποιή- σασθαι, δεῦρο δὴ τῇ µαταἰᾳ ἑνστάσει yalpuv iy εἰπόντες, πειθοῖ πολιτευσώμεθα. Καὶ ἐπ ὁ ἀπατήδας 383 Βαρλαὰμ σιδηροδέσµιος παρ ἐμὶ τυγχάνει, ἐχχλησιάσας ἐκκλησίαν µεγάλη, 3 πάντας ἁἡμετέρους τε xal Γαλιλαίους ix τὸ eri συγκαλέσας, κήρυχάς τε διαῤῥήδην βοᾷν θεσείοκ τοῦ µηδένα τῶν Χριστιανῶν δεδοιχκέναι, ἀλλ' dpi πᾶντας συνεισελθεῖν, κοιν διασχεψώμεθα TER Kal ἤ, πείσαντες, ὑμεῖς μετὰ τοῦ ὑμοτίέρου τεύξεσθε Gv ἑσπουδάκατε dH, παεισθέντες, chri σίᾳ τῇ γνώμῃ τοῖς προστάγµασἰΥ µου ὑπείχευ ose µηθείητε. stram abductis, ea que optatis consequimini: aut contra vos in sententiam nostram addgoti, {00 meis sponte ac prompto animo parebitis. 3 AC, elxovea. Fors. et εἶχον. 26) Cf. "Psal. xxxi, 9. 27) De hoc λος. vide p. 9, n. 28. Joannes Antioch. in Monum. Cotel. t. I, pag. 160 : live Hw ix Ὃ ος τὸ τοῦ όγου τὴν ἐξαφθεῖσαν πίστιν κατασφέσαι φιλονεικῶν! 1104 VITA BARLAAM. ET JOASAPH. 1103, Ὁ δὶ φρόνιµος τῷ ὄντι χαὶ ἐχέφρων vtav(ae, διὰ Α — Prudensautem revera et cordetus juvenis per vi- τοῦ θιόβν αὐτῷ (28) ἐμφανισθέντος ἁράματος τὴν τοῦ βασιλέως προδεδιδαγµένος ακαιωρίαν, ἔφη Τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου γενέσθω, καὶ ἕστω καθὼς ἐκί- λευσας' αὐτὸς γὰρ ὁ ἀγαθὸς Θεὸς καὶ (29) δεσπότης ὄψη τῆς εὐθείας μὴ πλανηθῆναι ἡμᾶς ἐπ αὐτῷ γὰρ πίποιθεν dj ψυχή, µου, καὶ αὐτὸς" ἑλεήσει µε (30). Τότε δὴ τότε χελεύει ὁ βααιλεὺς πάντας ἀθροίζεσθαι εἰδωλολάτρας τε καὶ Χριστιανοὺς, γραμμάτων μὲν πανταχοῦ διαπεφοιτηκότων, χηρύχων τε dvà πάσας τὰς κωμοπόλεις βοώντων τοῦ µηδίνα τῶν Χριστια- νῶν δεδοιπέναι ὥστε ἁδόχητόν τι ὑποστῆναι, ἀλλ’ ἀδεῶς κἄντας καθ ἑταιρείαν xal συγγένειαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνελθεῖν ἐπὶ φιλαλήθει 31) καὶ οὐ βεθιασμένῃ συζητήσει, μετὰ τοῦ ἐξάρχου καὶ χαθηγεµόνος αὖ- sum quod divinitus ipsi contigerat,regis versutia co- gnita,ait : Domini voluntas flat, sitque quemadmo- dum jussisti.Ipse autem bonus Deus ac divinus hoc nobis concedat, ne a recta via aberremus ; nam in ipso confidit anima mea, et ipse mei miserebitur. Tunc igitur rex,omnes tam idolorum cultoresquam Christianos in unum convenire jubet,litteris nimi- rum quaquaversum missis, ao preconibus qui per omnia oppida proclamarent, ne quis Christiano- rum,tanquam inopinati aliquid perpessurus,in me. tu versaretur ; verum omnes per sodalitia et cogna- tiones in unum coirent,quod veritatis studiosa, ac non coacta et violenta inquisitio una cum eorum duce atque antesignano Barlaamo futura esset. τῶν μελλούσῃ γενέσθαι Βαρλαὰμ. Ὡσαύτως δὲ καὶ p Eodemque modo idolorum etiam cultores ac sa- τοὺς µύστας καὶ νεωκόρους τῶν εἰδώλων xal σοφοὺς τῶν Χαλδαίων καὶ ᾿]Ινδῶν, τοὺς χατὰ πᾶσαν τὴν ὑπ) αὐτὸν ἀρχὴν ὄντας, συνεχαλέσατο, 2834 xal τινας οἰωνοσκόπους καὶ γόήτας xal μάντεις, ὅπως ἂν Χρι- στιανῶν περιγένοιντο, Καὶ δὴ συνῆλθον πρὸς τὸν βασιλέα πλῇθος πολὺ τῆς μυσαρᾶς αὐτοῦ θβησκείας Χριστιανῶν δὲ εἷς εὐρέθη μόνος tlc βοήθειαν ἐλθὼν τοῦ νοµιζοµένου Βαρλαὰμ, ὀνόματι Βαραχίας (32). Οἱ μὲν γὰρ τῶν πιστῶν θανόντες ἦσαν ὑπὰ τῆς τῶν κατὰ πόλιν ἁρ- χόντων µανίας χατασφαγέντες' οἱ δὲ iv. ὄρεσιν ἆπ- εχρόπτοντο xai σπηλαίοις τῷ φόθῳ τῶν ἐπικειμένων δεινῶν. "Άλλοι δὲ ἐδεδοίκεισαν τὴν ἀπειλὴν τοῦ βα- αιλέως, καὶ οὐχ ἑτόλμων ἑαυτοὺς εἰς φῶς ἀγαγεῖν' ἀλλὰ νυχτερινοὶ ἦσαν θεοσεθεῖς, dv τῷ λεληθότι τῷ Χριστῷ λατρεύοντες xal μηδαμῶς παῤῥησιαζόμενοιο Ἐκεῖνος δὲ µόνος, γενναῖος (v τὴν φψυχὴν, εἷς συν- αγωνισμὸν ἦλθε τῆς ἁληθείας. Προκαθίσας (33) τοίνυν ὁ βασιλεὺς Eni βήματος ὑψηλοῦ τε xal µετεώρου, συνεδριάζειν αὐτῷ τὸν υἱὸν ἑχάλευσεν. Ὁ δὲ, τῇ πρὸς τὸν πατέρα εὐλαθείᾳ καὶ τιμῇ τοῦτο μὴ θελήσας ποιπααι, ἐπὶ τὴς γῆς πλησίον αὐτοῦ &xábiws. Παρέστησαν τοίνυν οἱ ἐπιστήμονες ες µωβρανθείσης παρα τοῦ θιοῦ σοφίας (94), ὤν ἐπλανήθη à ἀσύνετος χαρδἰα (35), καθώς φησιν ὁ λπόστολος 985 Αοκοῦντες γὰρ (20) εἶναι σοφοὶ ἐμοαράνθησαν, καὶ ἤλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου θεοῦ ὃν ὁμοιώματι θνητῶν ἀνθρώπων xal τετρά- πόδων καὶ ἑρπετῶν. Οὗτοι συνῆλθον συνᾶραι λόγον cerdotes, Chaldeorumque et Indorum sapientes, qui in universo ipsius imperio erant, quosdamque etiam augures,et prestigiatores, ac vates convoca- vit,ut adversus Christianos victoriam obtinerent. Et quidem ingens ad regem exsecrands ipsiusre- ligionis multitudo confluxit : Christianorum autem unus tantum, Barachias nomine,inventus est, qui Barlaamo(ut quidem existimabatur)suppetias ferret. Nam pii viri partim extremo vite die functi fuerant, a furiosissciliceturhbium pretoribus obtruncati; par- timimpendentium periculorum metuin montibus ac speluncis delitescebant;partim deniqueregis minas pertimescentes in lucem prodire minime audebant, verum nocturni pietatis cultores erant, in occulto duntaxat Christum colentes,non autem libere ipsius fidem profitentes. Ille autem solus, utpote gene- roso animo preditus ad propugnandam veritatem 80965sit. Cum igitur rgx in alto atque edito solio conse- disset,fllium una sedere jussit, At ille pro suo erga patrem honoreac reverentia id facererecusavit, a£- que in terre non longe ab eo sedit. Astiteruntigitur viri infatuate a Deo sapientàe periti, quorum, uf Apostoli verbis utar, insipiens cor erravit(1 Gor. 1). Putantes enim se esse sapientes,stulti facti sunt, et mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in simili- tudinem corruptibilium bominum,et quadrupedum οἱ serpentium (Bom. 1). Hi, ut cum regis filio,atque iis quiabipsius partibusstabant, sermonem con- πρὸς τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν καὶ τοὺς περὶ αὐτὸν, καὶ D sererent, in unum convenerunt. Atque in eis illud ἐπληροῦτο im αὐτοῖς τὸ τῆς πἀροιμίας, ὅτι πρὸς λέοντα δορχὰς µάχης ὕπτετο, Ὁ μὲν γὰρ τὸν Ἴψι- Α sine αὐτῷ. 29) A sine θεὸς val. adagium implebatur : Caprea cam leone pugnam iniit. Etenim ipse Altissimum posuerat refagium 30) Psal. Lvi, 1: Ἐλέησόν µε, ὅτι ἐπὶ σοὶ πέποιθεν ἡ ψυχή µου. (31) A, φιλαλήθω. C, φιλαλήθει, e correctione. (32) A ad marginem, manu altera : Ὃν xai κληρονόμον τῆς βασιλείας αὐτοῦ ἓν ὕστερον 5 ᾽ καλὸς Ἰωά- σαφ καταλιπὼν καὶ οἰκείαις χερσὶ στέφει, καὶ διαδήµατι τῖμήσας πρὸς τὸν ποθούµενυν Βαρλαὰμ ἀπῆλθεν, Conjeci ἀπῆλθεν, cum bibliopegus reliquerit tantum ἀπ. vel En. 33) A, προχαθήσας. Permutatio solennis est. Demetrius Phal.$ 201 ex Oratore recitat sententiam, cujus verba Βυζάντιον ἐπολιόρχισεν ne sumantur in exemplum verbi πολιορκίζωμπποπθΡο esse ἐπολιόρκησε in codice 174. e I Epist: ad Corinth. 1, 20: Οὐχὶ ἁμώρανεν 6 θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ χόσµου τούτου. : Epist. ad Rom. 1, 21 : Ἑσκοτίσθη ἡ ἀσύνετος αὐτῶν καρδία. p. ad Rom. 1, 22, 23, 1109’ ADDENDA. ii suum,et in alarum ipsius umbra sperabat(Psal.xc). A στον ἔθετο χαταφυγὴν αὐτοῦ (57) καὶ lv τῇ ow Illi autem in hujus seculi principibus qui destruun- tur,ac mundi principe tenebrarum, cui se ipsos misere subjecerunt, flduciam suam collocabant (Psal. vi, Ephes. v1). Producitur itaque Nachor,qui Barlaamum se esse simulabat.Ac rex quidem hoc sibi propositum ha- bebat ; verum sapiens Dei providentia cclitus aliud administrabat. Astantibusenim his omnibus,rex ad oratores suos et philosophos,vel potius plebis sedu- ctores etstolido corde preditos, ait : En vobis cer- tamen, et quidem maximum propositum est. Duo- rum enim alterum vobis continget, nempe ut vel doctrina nostra confirmata, errorisque convicto Barlaamo ipsiusque sociis, maximam gloriam et honorem tum a nobis tum a senatu consequamini, ac victricibus coronis ornemini ; vel fracti ac supe- rati,cum omni ignominia gravissimam mortem op- petatis,atque omnes vestre facultates populo addi- cantur,quo memoria vestra prorsusa terra deleatur. Nam et corpora vestra bestiis devoranda objiciam, et liberos vestros perpetua servitute multabo. Hacorationea rege habita, ipsius fili ushis verbis usus est : Equamsententiam hodierno die tulisti, o rex,eamque velim Deus conflrmet;atque ego eadem magistro meo dico.Conversusque ad Nachorem, qui Barlaam esse putabatur,ad eum ait: Non te fugit, o Barlaam,in qua gloria quibusque deliciis me inve- neris.Tu tamen permultis sermonibus me adduxisti ut a patriis legibus et institutis abscederem, atque ignotum Deum colerem,arcanorum quorumdam vi- delicet ac sempiternorum bonorum spe mentem meam ad sequenda tua dogmata, et exacerbandum patrismei ac domini animum me pertrahens. Quo- circa ita existima,te nunc velut in trutinastare.Nam si ex proposito certaminesuperior discesseris,eam scilicet quam mihi tradidisti doctrinam veram esse demonstrans,atque eos qui hodierna die nobis ad- versantur, in errore versari ostendens, tu quidem majorem quam ullus unquam habuerit,gloriam re- feres,ac veritatis preeco vocaberis ;atque ego in tua doctrina perstabo, Christumque, quemadmodum preedicasti,ad extremum usque spiritum colam. Sin autem,sive dolo,sive serio ac vere superatus, igno- mipiam mihi conflaveris, contumeliam meam sta- tim ulciscar.Etenim meismet manibus cor tuum ac linguam evellam,eaque cum reliquotuo corpore ca- nibus in predam dabo, ut tuo exemplo omnes re- gum filiis imposturam minime facere condiscant. His verbisauditis, Nachor ingentem tristitiam ac 37) Psal. xc, 9 : Τὸν ὄψιστον ἔθου Χαταφυγήν σου. 38) Psal. νι, 1 : Ἐν τῇ ni τῶν Tt 39) Psal. cxLv, 3 : M? πεκοίθατε ἐπ᾽ ἄρχοντας. &0) Conf. p. 13, n. 43. P. (&2) A sine καί. Synesius Calvit. 63 : Ἐπειδὴ προσέκειτο Άλπισε τῶν αὐτοῦ πτερύγων (38) οἱ δὲ τοῖς ἂρχνο. σιν ἐπεποίθησαν (39) τοῦ αἰῶνος τούτου τοῖς κατα». γουμµένοις, καὶ τῷ χοσµοχράτορι τοῦ σχότους (40), ᾧ καθυπέταξαν ἑαυτοὺς ἐλεεινῶς xai ἆθλίως, ”Άγεται τοίνυν ὁ Ναχὼρ τὸν Βαρλαὰμ ὑποχρνύ. psvoc xal ol piv περὶ τὸν βασιλέα τοῦ τοιούτου εἴχοντο σχοποῦ’ ἕτερα δὲ πάλιν d) cogi) πρόνοια ἔνω- ϐεν ᾠχονόμει, Ἡαρισταμένων γὰρ τούτων ἁπάντων φησὶν ὃ βασιλεὺς τοῖς ῥήτορσιν αὐτοῦ xal quos φοις, μᾶλλον δὲ τοῖς λεωπλάνοις (41) xal ἀσυνίτοις τὴν καρδίαν’ Ιδου δὴ ἀγὼν ὑμῖν πρόκειται xal ἀγώνων ὁ μέγιστος, Δυοῖν γὰρ θάτερον γενήστει ὑμῖν d τὰ ἡμέτεα κρατύναντας, xal (43) πλανᾶ- σθαι τὸν Βαρλαὰμ 3356 xal τοὺς σὺν αὐτῷ Dh. ξαντας, δόξης µεχίστης xal τιμῆς map! ἡμῶν τ xal κάσης τυχεῖν τῆς συγκλήτου xal στεφάνοις ἡ- χης χαταστεφθῆναι d) ἠττηθέντας σὺν κάσῃ εἰ- σχύνῃ χαχιγκάχως θανατωθήῆναι, πάντα δὲ τὰ ὑμέτρε τῷ δήμφ δοθῆναι, ὡς ἄν παντάπασιν ἐξαρθῇ τὸ µη: µόσυνον ὑμῶν ἀπὸ τῆς γῆς. Τὰ μὲν γὰρ cópru ὑμῶν θηρίοις δώσω παρανάλωµα, τὰ δὲ τέχνα ὑμῶν διηνεχεῖ καταδουλώσω δουλεία. Τοότων οὕτως εἱρημένων τῷ βασιλεῖ, à υἱὸς αὐτοῦ ἔφη, Κρίμα δίκαιον σήμερον ἔκρινας, ὦ βασλῶ κρατύναι Κύριος ταύτην σου τὴν γνώµην. Κὰγὺ 0 τὰ αὐτά φημι τῷ ἐμῷ διδασκάλῳφ. Καὶ ἐπισιρεφίς λέγει τῷ NaXàp, ὃς ἑνομίζετο Βαρλαὰμ εἶναι Of- δας, ὦ Βαρλαὰμ, ἓν τίνι µε δόξῃ εὕρηκας καὶ τρυφῇ’ καὶ Αόγοις πλείστοις ἔπεισάς µε τῶν μὲν πατρῴων ἀποστῆναι νόµων τε xal ἐθων, ἀγνώστῳ 9 λετρῦ- C σαι eii, ἀῤῥήτων τινῶν καὶ αἰωνίων ἀγαθών ἔπα- γελίαις ἑλκόσας µου τὸν νοῦν τοῖς coi ἐξαχολον- θῆσαι δόγµασι xal τὸν ἐμὸν παραπικρᾶναι πατέρα τε xal δεσπότην ; Νῦν οὖν ὡς ἐπὶ τρυτένης νόμιζε σεαυτὸν ἑστάναι. El μὲν γὰρ. νιχήσας τὴν προχκη: µένην πάλην, ἀληθῆ σου τὰ δόγµατα δείξεις ἆ un ἐδίδαξας, πλανωμένους δὲ ἑλέγξεις τοὺς σήµερα ἡμῖν ἀντιπίπτοντας, σὺ μὲν δοξασθήσῃι ὡς ck τῶν πώποτε γεγονότων καὶ κήρυξ ἀληθείας αλὴ” θήσῃ, ἐγὼ δὲ τῇ σῇ ἐμμενῶ διδαχῇΏ xal τῷ Χριστῳ λατρεύσω, καθὰ δὴ xal ἑκήρυξας, µέχρι τῆς e ταίας µου ἀνάπνοῆς" st δὲ, ἠττηθεὶς εἴτε δόλῳ cct ἀληθείᾳ, αἰσχύνης µοι σήµερον πρόξενος viv, δὲ τον ἐχδικήσω µου τὴν ὕθριν, χερσὶν οἰκείαις τήν ἳ καρδίαν σου καὶ τὴν γλῶτταν ἑξορόξας, Χυσί * D βορὰν ταῦτα $63 σὺν τῷ λοιπῷ σου σώματι κα” ραδοὺς, ἵνα παιδευθῶσι πάντες διὰ σοῦ μὴ αλεῶ υἱοὺς βασιλέων. Τούτων ἀχούσας ὁ Ναχὼρ τῶν ῥημάτων (45), ev γων cou ἐλπιῶ. i) C, λαοπλάνοις. Α, λεοπλανοις. Permutatio nota vocalium w eto. Isaacius. Porphyr. De Prelterm. 263 : Τὴν διάθεον ἁρπαγὴν τῆς Ελένης. Rescribo τὴν διὰ θεῶν ἁρπ., ut est in cod. 817. ἄλλον, ἄλλης im ἅλλῃ πιπτούσης, fn δὲ σὺν δύο καὶ κατὰ πλείους. Inveni,quod amplector, in codicibus duobus, δη δὲ xal σύνδου. . (43) Lector diligens adscripsit ad marginem codicis A, στίχος, Exciderunt sepe auctoribus prosaicis versus, ac presertim iambici. Multus fui ea de re ad Aristenetum esse, ni satius videretur brevitati circa talia nunc studere. . p. 233, ac possem etiam hic multzs 4105 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1196 θρωπὸς ἦν λίαν xai κατηφὴς, ὁρῶν ἰαυτὸν ἐμπί- A mororem concepit,ut qui seipsum in foveam quam πτοντα τῷ βόθρῳ d εἰργάσατο (&4) xol τῇ παγίδι 7j ἔχρυψε (45) συλλαμθανόµενον, xal τὴν ῥομφαίαν αὖὐ- τοῦ tlc; καρδίαν (46) αὐτοῦ χατανοῶν εἰσδυομένην. Συλλογισάμενος οὖν καθ ἑαυτὸν, τῷ τοῦ βασιλέως vl μᾶλλον ἔγνω προστεβῆναι xai τὰ ἐχείνου xoa- τῦναι, τοῦ διαφυγεῖν τὸν ἑπηρτη µένον αὐτῷ κίνδυ- vov, ὡς ἐκείνου εὐλόγως δυναµένου τιµωρήσασθαι αὐτὸν, εἴπερ ποραπικραίνων εὐὑρεθείη. Τὸ δὲ πᾶν τῆς θείας ἦν προνοίας σοφῶς διὰ τῶν ἑναντίων τὰ ἡμέτερα βεθαιούσης. Ὡς γὰρ elc λόγους ἦλθον ἀλλή- λοις ol µύσται τῶν εἰδώλων καὶ ὁ Ναχὼρ, καθάπερ τις ἄλλος Βαλαὰμ ὃς ἐπὶ τοῦ Βαλάκ ποτε, ἐπαρᾶσα- σθαι τὸν ᾿Ισραὴλ προθέµενος, πολυειδέσιν αὐτὸν εὖ- λόγησεν εὐλογίαις (41), οὕτως καὶ ὁ Ναχὼρ ἰσχυρῶς fecerat incidere,ac laqueo quem absconderatimpli- cari,suoque gladio se confodi perspiceret. Cum igi- tur rem secum reputasset, ad filii regis partes, ut impendens vite discrimen effugeret,sese potius ad- jungere,ipsiusque dogmata confirmarestatuit,quod videlicet ille optimo jure supplicio eum afficere pos- set,si quidem ipsius animum offendisset. At id to- tum divine providentic erat, que religionis nostre decreta sapienter peradversarios confirmabat.Nam cum idolorum antistites et Nachor sermones conse- rere inciperent, ut Barlaam ille, cum sub Balaac Israelem quondam exsecrari ac diris devorere con- stituisset,multis tamen eum ac variis benedictioni- buscumulavit (Num xxii), ad eumdem etiam modum τοῖς ἀσόφοις καὶ ἀσυνίτοις σοφοῖς ἀντικαθίστατο (48). p Nachor insipientibus ac stolidis sapientibus vehe- 2858 Καθεζομίνου γὰρ τοῦ βασιλέως ἐπὶ τοῦ θρόνου, συνεδριάζόντος xai τοῦ υἱοῦ, χάθάπερ ἔφημεν (49), πεαρεστώτων δὲ τῶν ὥσπερ ῥομφαίαν τὰς γλώσσας ἁκονησάντων (50) ἐπὶ καθαιρέσει τῆς ἀληθείας ἀσό- Φων ῥητόρων, ot, τὸ τοῦ 'Hoatoo (51), κύουσι πόνον καὶ τίκτουσιν ἀνομίαν, συνελθόντων δὲ ἀπείρων λαῶν εἲς θέαν τοῦ ἀγῶνος ὥστε μαθεῖν ὁπότερον μέρος τὴν νίχην ἀποίσεται, λέγει τῷ Ναχὼρ slo τῶν ῥητόρων, ὁ τῶν σὺν αὐτῷ πάντων διαφορώτατο" Σὺ εἶ ὁ ἀναισχύντως οὕτως xai ἰταμῶς elc τοὺς θεοὺς ἡμῶν ἐξυθρίζων Βαρλαὰμ, καὶ τὸν φίλτατον υἱὸν τοῦ βασιλέως τοιαύτῃ περιθαλὼν τῇ πλάνῃ καὶ τῷ ἑσταυ- ρωμένῳ διδάξας λατρεύειν; Καὶ à Ναχώρ' Ἐγώ εἴμι, ἀπεκρίνατο, ἐγώ εἶμι Βαρλαὰμ, ὁ τοὺς θεούς σου μὲν ἐξουθενῶν, καθὼς εἴρηχας, τὸν υἱὸν δὲ τοῦ βασιλέως οὗ πλάνῃ περιθαλὼν, ἀλλὰ πλάνης ἆπαλ- λάξας καὶ τῷ ἀληθινῷ προσοικειωσάµενος θιῷ. Καὶ $ ρήτωρ' Tov μεγάλων, φησὶ, xal θαυμασίων dv- δρῶν τῶν πᾶσαν σοφίας ἐπιστήμην ἐξευρηχότων θεοὺς ὑψηλοὺς xal ἀθανάτους ἐκείνους ὀνομαζόντων, xai πάντων τῶν ἐπὶ γῆς βασιλέων καὶ ἑνδόξων αὐτοῖς προσκυνούντων xal σεθοµένων, πῶς αὐτὸς γλῶσσαν xav αὐτῶν κινεῖς, καὶ ὅλως ἀποθρασύνεσθαι τὰ τοιαῦτα τολμᾶς: Τίς δὲ ἡ ἀπόδεῖξις μὴ τούτους εἶναι θεοὺς, ἀλλὰ τὸν ἑσταυρωμένον; Ὑπολαθὼν δὲ à Ναχὼρ, τὸν μὲν ῥήτορα ἐχεῖνον οὐδόλως ἀποκρίσεως ἠξίωσε Χατασείσας δὲ τῇ yep! 330 τὸ πλῆθος σιγᾷν (52), ἀνοίξας τὸ στόµα αὐτοῦ, καθάπερ ὁ τοῦ Βαλαὰμ ὄνος (53), & οὐ προίθετο εἰπεῖν ταῦτα λελά- (45 menter obluctabatur. Cum enim rexin throno sede- ret,atque ipsius fillius,uti jam a nobis dictum est,ip- siassideret,eique etiam stulti rhetores astarent, qui ut gladium linguas suas ad opprimendam et ever- tendam veritatem acuerant (Psal. ixi), quique, ut cum Isaia loquar,laborem parturiunt,et iniquitatem pariunt (Isaic Lix), plebis etiam ad certaminis spe- ctaculum innumerabilis multitudo confluxisset, ut utra pars victoriam adipisceretur cognosceret, rhe- tarum unus,qui omnibus doctrina prestabat,ad Na- chorem dixit: Nunc es ille usque adeo audax, atque in deos nostroscontumeliosus Barlaam, qui charis- simum regis filium in ejusmodi errorem conjecisti, eumque crucifixum colere docuisti ? Respondit Na- chor : Sane,ego sum Barlaam, qui deos tuos, quem- admodum dixisti, nihili pendo, quique regis filium non in errorem conjeci,sed errore liberavi,atque ad verum Deum adjunxi. Tum rhetor ille ad hunc mo- dum locutus est: Quoniam magni et eximii viri, & quibus omnis sapientiaet scientia inventa est,subli- mes deos atque immortales eos nuncupent, omnes- que orbis terre reges et illustres viri ipsos colantae venerentur,quonam modo ipse linguam adversus eos acuis, atque omnino eo audacie prorumpis, ut heo proferas? Quonam item argumento probas eos deos non esse, sed eum qui cruci affixus est ? Excipiens autem sermonem Nachor, rhetorem quidem illum nullo responso dignatus est;verum eum plebi silen- tium manu indixisset, atque os suum, tanquam illa Cs Psal. vir, 15 : Ἔμπεσεται elc βόθρον 6v slpyácato. Cf. Prov. xxvi, 27. Psal. xxx, & : Ἐξάγεις µε ἐκ παγίδος ταύτης, ἧς ἔχρυψάν μοι. (40) Psal. xxxvi, 15 : Ἡ ῥομφαία αὐτῶν εἰσέλθοι slc τὴν χαρδίαν αὐτῶν. . (1) Res narratur Num. xxii, xxii, xxiv, [bi xxui, 44: El; χκατάρασιν ἐχθρῶν ^" κέκληχά σε, xal ἰδοὺ ευ . (4 x άριστος. µέρος γὰρ εὐσεθείας τὸ 9) Vid. p. 234 S mee εὐλογίαν. Dixit πελυειδέσιν εὐλογίαις, cum ter Balaam benedixerit Israe κ ) C, ἀσόφοις ἁντιχ. Media perierunt propter homoeoteleuton. Basilius Proc. c. 35: M7) γίνου τῇ n i Ταποδιδό ic εὐποιοῦσι τὰς χάριτας, Codex 2991 A :..... V χάριστος, ἁλλ᾽ ἔσο τοῖς τρόποις εὐχάριστος: μέρος... ut vo σσ SIC κ 50, Psal. in, 3 : Ἠκόνησαν ὡς ῥομφαίαν τὰς t) ώσσας αὐτῶν. 52) Isa. rix, &. 52) Fors. τῷ πλήθει, pro τὸ πλῆθος. Act. Apost. xir, 16: "Avactác δὲ Παῦλος, xal κατασείσας τῇ χειρι, εἶπεν. Rursus. xxi, 40: Ὁ Παῦλος, ἑστὼς ἐπὶ τῶν ἀναθαθμῶν, κατίσεισε τῇ xe τῷ Aaip. Et si- TDilius xu, 17: Κατασείσας δὲ αὐτοῖς τῇ χειρὶ σιγῶν, vide ibi Valckenarii scholia. Ταυτα δὲ µου διεξιόντος, μεταξὺ κατασείσασα τῇ χειρὶ ἡ διδάσκαλος" ubi Wolf. Anced. t. cianus emp. Trag. 13 : "Αμεινον οὖν, οἶμαι, τῇ χειρὶ σηµαίνειν καὶ παβαχελεύεσθαι σιωπᾷν. (53) Vide Num xxr, 28. regorius Nyss. : if, p. 195. Lu- 4407 ADDENDA. 'asina Balaam,aperuisset,ea quz dicere minime in- À ληχε καὶ φησι πρὸς τὸν βασιλέα "Expo, aed, stituerat prolocutus est,aitque ad regem : Ego, rex, Dei providentiain mundum veni ; conspectaque cc- lo, terra, mari, sole, ac luna, reliquisque ejusmo- di rebus, earum ornatum admiratus sum. Mundum autem, eaque omnia qua ipsius complexu conti- nentur, necessario moveri conspiciens, eum a quo movetur et conservatur Deum esseintellexi.Etenim quidquid movet eo quod movetur fortius est;et quod continet atque conservat fortius est eo quod conti- netur et conservatur. Quocirca ipsum Deum esse dico qui omnia procreavit atque conservat, quique principiis expers est, et sempiternus et immortalis, et nulla re indigens, omnibusque perturbationibus ac defectibus sublimior, hoc est ira est oblivi- προνοίᾳ Θεοῦ ᾖλθον εἰς τὸν «κόσμον καὶ θεωρήεςς τὸν οὐρανὸν xal γῆν xal θάλασσαν, fiv τε καὶ σι- λήνην xal τὰ λοιπὰ, ἐθαύμασα τὴν διαχόσµησιν τού- των. ]δὼν δὲ τὸν κόσμον xai τὰ iv. αὐτῷ πάντα, ὅτι Χατὰ ἀνάγχην κινεῖτι, συνῆκα τὸν κινοῦντα wii διακρατοῦντα εἶναι Θεόν" πᾶν γὰρ τὸ κινοῦν ἴσγν- ῥότερον τοῦ κινουµένου, καὶ τὸ διακρατοῦν ἱσχυρό- τερον τοῦ διακρατουµένου ἑστίν. Αὐτὸν οὖν λέγω εἶναι Θεὸν τὸν συστησάµενον τὰ πᾶντα val διαχρα- τοῦντα, ἄναρχον xal ἁῑδιον, ἀθάνατον xal ἆπρος. δεῆ (54), ἀνώτερον πάντων τῶν παθῶν xxi ἑλαττω- µάτων, ὀργῆς τε καὶ λήθης xal àyvolac καὶ τὸν Jor πῶν. Δι" αὐτοῦ δὲ τὰ πάντα συνέστηχεν. OO χρήζει θυσίας xxl σπονδῆς, οὐδὲ πάντων τῶν φαινομένων tione atque ignorantia, reliquisque omnibus rebus D πάντες δὲ αὐτοῦ χρήζουσι, generis ejusdem. Per ipsum autem omnia coagmentata et concreta sunt (Psal. xv). Nec vero sacrificis aut libaminibus, aut ulla alia re in aspectum cadente opus habet (Act. xvi), verum contra omnes eo opus habent. Car. XXVII. — His ita de Deo commemoratis, quemadmodum ipsius beneficio mihi de ipso loqui concessum est, ad humanum genus veniamus, ut quinam ipsorum veritatis,quinam erroris participes sint conspiciamus. Illud enim, o rex, internos con- stat, triain mundo hominum genera esse,nimirum eos qui apud vos deorum cultores dicuntur, et Ju- daos, et Christianos. Ac rursum eorum qui multos deos colunt triplex genus esse, nempe Chaldaeos, 'Greecos et £gyptios.Nam hireliquis nationibus plu- rium deorum cultus etadorationis duces ac magistri fuerunt. Quocirca quinam ipsorum in veritate, qui- ΚΕΦ. KZ. Τούτων οὕτως εἱρημένων περὶ θεῦ, καθὼς ipi ἐχώρησε περὶ αὐτοῦ λέχειν, ἕλθωμεν xii ἐπὶ τὸ ἀνθρώπινον Ὑένος, ὅπως ἴδωμεν τίνες αὐτῶν μετέχουσι 340 τῆς ἀληθείας καὶ τίνες τῆς mtn Φανερὸν γὰρ ἐστιν ἡμῖν, ὦ βασιλεῦ, ὅτι τρία γένη εἰσὶν ἀνθρώπων ἐν τῷδε τῷ xóspup: ὧν εἶσιν οἱ τῶν παρ’ ὑμῶν λεγομἰνῶν θεῶν προσχυνηταὶ, xai Ἰου- δαῖοι, καὶ Χριστιανοί: αὐτοὶ δὲ πάλιν, ol τοὺς κολ- λοὺς σεθόµενοι θεοὺς, εἲς τρία διαιροῦνται γένη, Χαλδαίους τε xai Ἕλληνας καὶ Αἰγυπτίους οὗτοι 439 Ὑεγόνασιν ἀρχηγοὶ καὶ διδάσχαλοι τοῖς Jom ἔθνεσι τῆς τῶν πολυωνύμων θεῶν λατρείὰς χεὶ nam in errore versentur,videamus.Ac Chaldei qui- (;) προσχυνήσεως. ΄Ίδωμεν οὖν τεἶνες τούτων μετέχουσι dem Peum ignorantes, post elementa aberraverunt, resque conditasCreatoris loco colere ceperunt:qua- rum etiam cum formas quasdam effecissent,eas coeli, etterre, et maris, et solis, ac lune ;,reliquorumque elementorum etsiderum figuram appellarunt, eas- queresintemplis conclusas adorant, ac deos appel- lant. Quosetiam diligenter ac studiose servant ne a furibus subripiantur.Necillud ipsisin mentem venit, quidquid servateo quod servatur majus esse,et item eum qui aliquid efficit eo quod efflcitur prestantio- rem esse. Nam si ipsorum dii ea imbecíllitate sunt, ut saluti sue consulere nequeant, quonam tandem pacto aliis salutem afferent ? Itaque magmo errore Chaldzi lapsi sunt, mortuas et utilitatis expertes &tatuas venerantes. Atque etiam mibi mirari subit, o rex, quonam modoii qui apud eosphilosophorum nomen obtinent, illud haudquaquam animadverte- rint,elementaquoqueinteritui obnoxia esse. Quid si elementa interitui omnino obnoxia ac subjecta sunt, qui tandem dii esse queant ? Quod si elementa dii non sint, quonam modo status, que eorum no. mine construuntur, dii erunt? τῆς ἀληθείας xal τίνες τῆς πλάνης. Οἱ μὲν γὰρ ἆελ- δαῖοι, ol p εἶδότες θεὸν, ἐπλανήθησαν ὀπίσω τῶν στιχείων καὶ Ίρξαντο σέθεσθαι τὴν χτίσιν παρὰ τὸν Κτίσαντα αὐτούς (55) ὧν xal μορφώματά το: ποιήσαντες ὠνόμασαν ἐκτυπώματα τοῦ obpavou xii τῆς γῆς xal τῆς θαλάσσης, Ἁλίου cs xal σελήνης, καὶ τῶν λοιπῶν στοιχείων Ἡ φωστήρων, xal, συγ- Χλείσαντες ναοῖς, προσκυνοῦσι θεοὺς καλοῦντες, καὶ τηροῦσιν ἀσφαλῶς ἵνα μὴ χλαπῶσιν ὑπὸ M- στῶν (56). Καὶ οὗ συνῆκαν ὅτι πᾶν τὸ τηροὺν μεῖ- Cow τοῦ τηρουµένου ἐστὶ, xat ὁ ποιῶν μείζων ἐπὶ τοῦ ποιουµένου. sl γὰρ ἀδυνατοῦσιν ol θεοὶ αὐτῶν περὶ τῆς ἰδίας σωτηρίας, πῶς ἄλλοις σωτηρίαν y1- ρίσονται; Ηλάνην οὖν μεγάλην ἐπλανήθησαν οἱ χαλ- D δαῖοι, σεθόµενοι ἀγάλματα — vexpà καὶ ἀνωφελῇ. Καὶ θαυμάζειν µοι ἐπέρχεται, ὦ βασιλεῦ, πῶς οἱ λεγόμενοι φιλόσοφοι αὐτῶν οὐδόλως συνῆκαν ὅτι xai αὐτὰ τὰ στοιχεῖα φθαρτά ἐστιν. El δὲ τὰ στοιχεῖᾶ φθαρτὰ ἐστι καὶ ὑποταασόμενα κατὰ jv, κὼκ εεἷσι θεοί; RAS el δὲ τὰ στοιχεῖχκ οὐκ tiri Mei πῶς τὰ ἀγάλματα, ἃ γέγονον εἲς τιμὴν αὐτῶν, θεοὶ ὑπάρχουσιν; (54) Act. Ap. xvi, 25, de Deo: Οὐδὲ προσδεόµενός τινος. Plutarchus Arist. et Cat. Compar. 4: 'Aspet- δεὴς μὶν γὰρ ὁ θεὸς. Vide Nodell. in classico Diario, t. X, p. 162, et que apposui supra t. I, p. 127, ad sententiam, 'O θιὸς οὐδενὸς δεῖται. s Cf. p. 48, n. 5. ) 56) Cf. p. 81. 1109 VITA BARLAMSUET JOASAPH. !' 4 M0 ἜἝλθωμεν οὖν, ὦ βασιλεῦ, ἐπὶ αὐτὰ τὰ στοιχεα,ᾗ — Ad ipseigitur elementa, o.rex,.G806damus, nt ea ὅπως ἀποδείξωμεν περὶ αὐτῶν ὅτι οὖκ εἶσὶ θεοὶ, ἀλλὰ φθαρτὰ xal ἀλλοιούμενα, Ex τοῦ μὴ ὄντος παρ- αχθέντα προστάγµατι τοῦ ὄντως θεοῦ, ὃς ἐστιν ἄφθαρτός τε xal ἀναλλοίωτος καὶ dópatoc: αὐτὸς δὲ πάντα ὁρᾷ, καὶ, καθὼς βούλεται, ἀλλοιοῖ xal µετα- θάλλει. Τί οὖν λέγω περὶ τῶν στοιχείων ; Οἱ νοµίζοντες τὸν οὐρανὸν εἶναι θεὸν πλανῶνται. ὉΟρῶμεν γὰρ αὐτὸν τρεπόµενον xal κατὰ ἀνάγκην κινούµενον, xal ἐκ πολλῶν αυνεστῶτα, διὸ xal κό- σµος καλεῖται, Ἑόσμος δὲ κατασκευή ἐστί τινος τε- χνίτου. τὸ χατασκευασθὲν Ok ἀρχὴν xal τόλος ἔχει. . Κινεῖαι δὲ ὁ οὐρανὸς κατὰ ἀνάγχην σὺν τοῖς αὐτοῦ φωστῆρσι τὰ γὰρ ἄστρα τάξει καὶ διαστήκατι φι- ῥόµενα ἀπὸ σηµείου, el; σημεῖον, οἱ μὲν (57) δύ9υ- ei, ol δὲ ἀνατέλλουσι, xal κατὰ καιροὺς πορείαν ποιοῦνται τοῦ ἀποτελεῖν θέρη xal χειμῶνας, χαθὰ ἀπιτόταχται αὐτοῖς παρὰ τοῦ θεοῦ, καὶ οὗ xapaGal- νουσι τοὺς ἶδίους ὃρους, κατὰ ἁπαραίτητον φύσεως ἀνάγχην, σὺν τῷ οἱρανίῳ κόσμῳ. Ὅθεν φανερόν ἐστι μὴ «εἶναι τὸν οὐρανὸν θεὸν, ἀλλ’ ἔργον θεοῦ. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν γῆν εἶναι θεὰν ἐπλανήθησαν. Ορῶμεν γὰρ αὐτὴν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων οὑθριζμένην καὶ καταχυριευομένην xal φυρομένην (D8) xal ἄχρη- στον γινοµένην. ᾿Εὰν γὰρ ὀπτηθῇ, γίνεται νεκρά. ἐκ γὰρ τοῦ ὁστράκου φύεται οὐδὲν. "Ett δὲ καὶ ἐὰν ἐπὶ πλέον 3438 βραχῇ, φθείρεται xai αὐτὴ xal οἱ χαρποὶ αὐτῆς. Καταπατεῖται δὲ ὑπό τε ἀνθρώπων xal τῶν λοι- vv ζώων, αἵμασι φονευοµένων μιαίνεται, διορύσ- σεται (59), νεκρῶν θήκη Ὑίνεται σωμάτων. Τούτων ᾳ οὕτως ὄντων, οὐκ ἐνδέχεται τὴν γῆν εἶναι θεὰν, ἀλλ" ἔργον θεοῦ εἰς χρῆσιν ἀνθρώπων. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸ ὕδωρ εἶναι θεὸν ἐπλανήθησαν. Καὶ αὐτὸ γὰρ εἷς χρῆσιν τῶν ἀνθρώπων γέγουε, xai καταχυριεύεται ὑπ αὐτῶν, µιαίνεται xal φθείρεται, καὶ ἀλλοιοῦται ὀψόμενον καὶ ἀλλασσόμενον χρώμασι, καὶ ὑπὸ τοῦ κρύους πηγνύμενον, xal εἷς πάντων τῶν ἀχαθάρτων πλύσιν ἀγόμενον, Διὸ ἀδύνατον τὸ ὕδωρ εἶναι θεὸν, ἀλλ᾽ ἔργον θεοῦ. Οἱ δὶ νοµίζοντες τὸ πὺρ εἶναι θεὸν πλανῶνται, Καὶ αὐτὸ γὰρ εἷς χρῆσιν ἐγένετο ἀνθρώπων. Καὶ καταχυριεύεται ὑπ αὐτῶν, περιφερόµενον ἐκ τόπου etc τόπον slc ἔψησιν καὶ ὅπτησιν παντοδαπῶν κρεῶν, D Ecc δὲ xal νεχρῶν σωμάτων. Φθείρετάι δὲ xol κατὰ πολλοὺς τρόπους, ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων σθεννύµενον. Διὸ οὐκ ἑνδέχεται τὸ müp εἶναι θεὸν, ἀλλ᾽ ἔργον θεοῦ. Οἱ δὲ νοµίζαντες τὴν τῶν ἀνέμων πνοὴν εἶναι θεᾶν πλανῶνται: Φανερὸν Ὑὰρ ἔστιν ὅτι δουλεύει ἑτέ- ρῳ (60), καὶ χάριν τῶν ἀνθρώπων κατεσχεύασται deosnon esse demonstzemus,sad icorruptioni ac mu- tationi subjecta, atque.ex nihilo in oztum veri Dei jussu producta esse, qui qnidem eerrnptionia et im- mutationis expers est,et invisibilis,contraque ipse omnia cernit, et arbitratu suo immutat atque con- vertit. Quid igitur de elementis dico ? Qui celum deum esse arbitrantur, errant. Nam ipsum converti,ac necessario moveri,atque ex mul- tis rebus constare videmus ; propterea enim κόσμος id est mundusappellatur.Mundus.porro artificis cu- jusdam constructio est. Quod autem constructum est,principium ac finem habet. At.celum unacum sideribus suis necessario movetur ; siquidem.astra certo ordine acspatioimpulsa,a punctoin punctum, partim occidunt,partim exoriuntur, certisque tem- porum spatiis iter suum obeunt, rit estates et hie- mes,quemadmadum ipsisa Deo imperatum est,effi- ciant. Nec leges sibi juxta inevitabilem naturesene- cessitatem conetitutas cum celesti ornatu infrin- gunt. Ex quo perspicuum est, celum non deum, sed Dei opus esse. Qui autem terram deam esse censent, errant. Vi- demus enim eam ab hominibus injuria affici, et eo- rum imperio subjectam esse, effodi etiam et conta- minari,atque inutilem fleri. Nam si igne torreatur, emoritur, siquidem ex testa nihil oriri potest. Ac preeterea si imbribus nimium perfundatur, tumip- sa,tum ipsius fructus corrumpuntur.Quin ab homi- nibus reliquisque animantibus proculcatur, inter- fectorum sanguine inquinatur,effoditur,completur, cadaverum theca efficitur. Quo cum ita sint, fleri non potest ut terra dea sit, sed res a Deo ad homi- num usum effecta. Eodem modo,quiaquam deam esse putant,errant. Nam ea quoque ad hominum usum procreata est, eorumque dominationi subest.Contaminatur etiam et labefactatur, et cum igne coacta est, immutatur: alios atque alios subinde colores sumit, utpote qua . et frigore concrescat, et ex cruore spurcitiem oon- trahat,et ad impurarum omniumrerum ablutionem adhibeatur.Ex quo liquido constataquam deam esse non posse, sed Dei opus. Jam vero qui ignem deum esse arbitrantur, ipsi quoque errant.Etenim ignisad hominum usum crea- tus est, ipsorumque dominationi subest, et ab ipsis ad omnis generis carnes, partim elixendas, pertim assandas, atque etiam ad mortua corpora conoere- manda, eloco in locum circumfertur;atque insuper multis modis corrumpitur, et ab hominibus exstin- guitur ; ac proinde ignis deus esse non potest,sed Dei opus. Ad eumdem etiam modum qui ventorum flatum deum esse existimant,errant. Perspicuum enim est ventum alteri inservire, atque hominum causa ad 51) Sic AC, quasi non ἄστρα scriptum foret, sed ἁστέρες. 58) C, 96p. σχαπτο ν xai φρουρουμένην. 59) C, Sup. ρίζας, pP 60) C, δου εύει θιῷ. 141 ADDENDA. "P 1112 transvehendas naves ac frumenta comportanda,re- À ὑπὸ τοῦ Θεοῦ wpàc µεταγωγὴν πλοίων καὶ συγκομι- liquosque ipsorum usus a Deo conditum esse. Huc accedit, quod pro Dei jussu atque imperio tum au- . gescit tum imminuitur. Quare fleri non potest ut ventus deus sit, verum Dei opus. Porro qui solem deum esse putant, ipsi quoque errant. Siquidem eum necessario moveri perspici- mus,atque a puncto in punctum migrare et commu- tari,et occidere et exoriri,utad hominum utilitatem stirpes et plantas calore afficiat, atque insuper eum divisionem cum reliquis sideribus habere,ac multis partibus ccelo minorem esse,luceque interdum defl- ci,nec ullum imperium et principatum obtinere. Ex quo illud planam est fleri non posse ut sol deus sit, sed Dei opus. Consimili etiam modo ii qui lunam deam esse opi- nantur,errant.Nam ipsam necessario moveri et im- mutari videmus,atquea punctoin punctum migrare, - etad hominum utilitatem nunc exoriri, nunc occi- dere, ac sole minorem esse; augeri etiam atque imminui,ac deliquia interdum pati.Quare fieri non potest ut luna dea sit, verum Dei opus. Denique qui hominem deum esse arbitrantur er- rant. Nam eum necessario moveri,et ali, et invitum etiam senescere videmus,atque interdum delectari, interdum moerore affici, ciboque ac potu et veste indigere. Iracundum etiam atque invidum esse, et libidine incitari,et penitentia duci,ac multis défec- tibus laborare. Verum multis etiam modis corrum- pitur,nimirum ab elementis,et animantibus, ac po- stremo a morte ipsi imminente. Ex quo efficitur ut homo deus esse nequeat, sed Dei opus.Quocirca in- genti errore Chaldei lapsi sunt, dum opinionum suarum commenta sequuntur. Elementa enim, in que interitus cadit,ac mortuas statuas venerantur, nec se in deorum numerum ea referre sentiunt. Ad Grecos jam veniamus,ut si quid forte de Deo recte sentiant videamus. Greci igitur sapientis lau- dem sibi arrogantes, stultiores etiam Chaldeeis se prebuerunt, complures videlicet deos inducentes, partim masculos, partim feminas, vitiosarum omnis generisaffectionum,ac scelerum architectos.Etenim ridicula,et stulta,et impia,o rex, Greeciinduxerunt, eos qui non sunt juxta perversas suas cupiditates deos appellantes, ut nimirum eos vitii patronos ac defensores habentes, adulteria perpetrent,rapiant, trucident, atque atrocissima queque scelera com- mittant.Nam cumipsorum dii hujusmodi flagitia de- signarint,quonam pactoipsi quoquenon eadem per- petrabunt?Ex his igitur erroris studiis et institutis, hominibus bella etcsedes,atqueacerbas captivitates crebo experiri contigit. Quinetiam, si de ipsorum D θιοὺς, κατὰ τὰς ἐπιθυμίας αὐτῶν τὰς πονηρὰς, Irt δὰς τῶν σιτίων, καὶ εἰς λοιπὰς αὐτῶν χρείας exta τε χαὶ λήγει, κατ ἐπιταγὴν Θεοῦ. Διὸ οὐ veg. σται τὴν τῶν ἀνέμων πνοὴν εἶναι θεὰν, ἀλλ lom θεοῦ. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸν Ώλιον εἶναι θεὸν πλανῶντ, Ὁρῶμεν γὰρ αὐτὸν κινούµενον κατὰ ἀνάγκην xai τρεπόµενον, καὶ µεταθαίνοντα ἀπὸ σηµείου εἰς m- μεῖον, 3 43 δύνοντα καὶ ἀνατέλλοντα, τοῦ (pual- νειν τὰ φυτὰ xal βλαστὰ elc χρῆσιν τῶν ἀνθρώχωι, ἔτι δὲ καὶ μερισμοὺς ἔχοντα μετὰ τῶν λοικῶν ἀσιί- pov, καὶ ἐλάττονα ὄντα τοῦ οὐρανοῦ πολὺ, καὶ ἐαλιί- ποντα τοῦ φωτὸς, καὶ µῃδεμίαν αὐτοχράτειαν ἔχοτε, Ai οὐ νενόµισται τὸν ἥλιον εἶναι θεὸν, ἀλλ’ ἔργο θεοῦ. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν σελήνην εἶναι θεὰν κλαντῶ»- Ὅται. Ὁρῶμεν γὰρ αὐτὴν κινουμὲνὴν κατὰ dvipoy καὶ τρεποµένην, xal µεταθαίνουσαν ἀπὸ σηµείο εἰς σημεῖον, δύνουσάν τε xal ἀνατέλλουσαν slc χρείεν τῶν ἀνθρώπων, καὶ ἐλάττονα οὖσαν τοῦ ἡλίου, ci- ξομένην τε xal µειουµένην, καὶ ἐχλείψεις ἔχουσαν. Διὸ οὐ νενόµισται τὴν σελήνην εἶναι θεὰν, ἆλλ᾽ lpyor θιοῦ. Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸν ἄνθρωπον εἶναι θεὺν πλανῶν- ται. Ὁρῶμεν γὰρ αὐτὸν χινούµενον xaxd ἀνάγκην, καὶ τρεφόµενον xal γηράσκοντα, καὶ μὴ Wer αὐτοῦ. Καὶ ποτὶ μὲν χαΐρει, mort δὲ λυκεῖται, ύ- µενος βρωµάτων xal ποτοῦ xai ἐσθῆτος. Είναι B (61) αὐτὸν ὀργίλον xai ζηλωτὴν καὶ ἐπιθυμητὴν, xal pr- ταµελόμενον, xai πολλὰ ἑλαττώματα ἔχοντα, 95d- pstat δὲ κατὰ πολλοὺς τρόπους, ὑπὸ στοιχείων xul ζώων, καὶ τοῦ ἐπιχειμένου αὐτῷ θανάτου. Ox h- δέχεται οὖν εἶναι τὸν ἄνθρωπον θεὸν, ἀλλ’ ἔρμο θιοῦ. Πλάνην οὖν μεγάλην ἐπλανήθησαν οἱ Χελδεῖοι, ὀπίσω τῶν ἐπιθυμημάτων αὐτῶν (62). Σέδοντει Ti | τὰ φθαρτὰ στοιχεῖα xal τὰ νεκρὰ ἀγάλματα, χεὶ *844 οὐκ αἰσθάνονται ταῦτα θεοποιούµενοι. Ἔλθωμεν οὖν ἐπὶ τοὺς Ἓλληνας, ἵνα ἴδωμνι — τι φρονοῦσι περὶ θεοῦ. Οἱ οὖν Ἕλληνες σοφοί Ai. Ίοντες εἶναι ἐμωράνθησαν (69) χεῖρον τῶν Χαλδείω, παρεισάγοντες πολλοὺς θεοὺς γεγενῆσθαι, τοὺς ni ἄῤῥενας, τοὺς δὲ θηλείας (64), mavtolov xagon xs: παντοδαπῶν δτμιουργοὺς ἀνομημάτων. ΄0θεν vos καὶ μωρὰ καὶ ἀσεθῆ παρεισήγαγον ol Ἕλληνες, Be σιλεῦ, ῥήματα, τοὺς μὴ ὄντας «κροσεγορύοπεκ τούτους συνηγόρους ἔχοντες τῆς κακίας, μοιχύνεῦ, ἁρκάζωσι, φονεύωσι, καὶ τὰ πάνδεινα ποιῶση. Σι γὰρ ol θεοὶ αὐτῶν τοιαῦτα ἐποίησαν, πῶς καὶ αὐτοὶ οὗ τοιαῦτα πράξουσινς Ἐκ τούτων οὖν τῶν imme δευµάτων τῆς πλάνης συνἑθη τοὺς ἀνθρώπους τολ µους ἔχειν συχνοὺς, x«l σφαγὰς xal αἰχμαλωσίας πικράς, ᾽Αλλὰ καὶ καθ) ἵκαστον τῶν θεῶν αὐτῶν d (61) Sic A, syntaxi laborante, nec aliter codex 907, quem D vocabo deinceps, si fuerit ad partes vocaD- dus. In C est ingens lacuna a verbis superioribus xa ποτε piv χαίρεί, ad xai εἶσὶ παράνομοι οἱ τῶν lb (83 GL P. 234, n. xai ἐγγίζειν, infra pag. 232. 15 » p. 49. (62) Inserendum mopeuógavot videtur. Cf. t. II, p. 124, n. 4. - 1113 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1114 θελήσοµεν ἐλθεῖν (65) τῷ λόγῳ, πολλὴν ὄψει τὴν ἆτο- A diis sigillatim verba facere velimus, ingentem ab- lav. 'O πρῶτος (66) παρεισάγεται αὗτοῖς πρὸ πάντων θεὸς ὁ λεγόμενος Kpóvoc, καὶ τούτῳ θύουσι τὰ ἴδια τέχνα, ὃς Boys παῖδας πολλοὺς ix τῆς Ῥίας, καὶ μανεὶς ἤσθιε τὰ ἴδια τέχνα. Φασὶ δὲ τὸν Δία χόψαι αὐτοῦ τὰ ἀναγχαῖα (07) καὶ βαλεῖν εἰς τὴν θάλασσαν, 3 4 ὅθιν ᾿Αφροδίτην µυθεύεσθαι (608) γεννᾶσθαι. Δήσας οὖν τὸν ἴδιον πατέρα ὁ Ζεὺς ἴθαλεν εἷς τὸν Ἱάρταρον. Ὁρᾶς τὴν πλάνην καὶ ἀσέλγειαν ἣν παρ- εισάγουσι χατὰ τοῦ θεοῦ αὐτῶν ; Ἐνδέχεται οὖν θεὸν εἶναι δέσµιον καὶ ἀπόκοπον ; ὢ τῆς dvolac | τἰς τῶν νοῦν ἐχόντων ταῦτα φήσειεν ; Δεύτερος παρεισάγιται ὁ Ζεὺς, ὃν φασι βασιλεῦσαι surditatem perspecturus es. Siquidem Saturnum ipsiante omnes deum indu- cunt,eique filios suos mactant. Qui quidem ex Rhea multos filios habuit,quosetiamipse furore percitus, devorabat. Aiunt autem Jovem ipsi genitale mem- brum abscidisse, atque in mare projecisse, ex quo Venerem ortam esse fabulantur. Jupiter autem pa- trem suum vinculis constrictum,in tartarum prsci- pitem dedit. Vides errorem ac libidinem, quam ad- versus deum suum invehunt. Num enim fieri po- test ut deus catenis vinciatur, ipsique genitales partes amputentur? O singularemamentiam ! Quis mente praeditus heec dixerit ? Secundus Jupiter inducitur, quem in omnes deos τῶν θεῶν αὐτῶν, xal μεταμορφοῦσθαι slc Qua, ὅπως p 5408 regnum tenere aiunt, atque in varias animan- μοιχεύσῃ θνητὰς γυναῖκας. Παρεισάγουσι yàp τοῦ- τον μεταμορφούμενον εἲς ταῦρον πρὸς ΕΒὐρώπην, xal εἷς χρυσὸν πρὸς Δανάην, xal εἲς xóxvov (69) πρὸς Αήδαν, xai εἷς αάτυρον πρὸς ᾿Αντιόπην, xai εἷς κε- Ραυνὸν πρὸς Σεμέλην’ εἶτα Ὑενέσθαι ἐκ τούτων τέ- xva πολλὰ, Διόνυσον, καὶ Ζῇθον (10) καὶ ᾽Αμϕίονα, xal Ἡραχλῆν, xai Απόλλωνα καὶ "Αρτεμιν, καὶ Περσία, Κάστορά τε xai Ἑλένην xal Πολυδεύχην, xai Ἰίνωα, xal Ῥαδάμανθυν, xal Σαρπηδόνα, καὶ τὰς ἑννία 346 θυγατέρας ἄς προσηγόρευσαν Μού- σας. BU οὕτως παρεισάγουσι τὰ κατὰ τὸν Γανυμήδην. Συνέθη οὖν, βασιλεῦ, τοῖς ἀνθρῶποις μµιμεῖσθαι ταῦτα πάντα, xal γίνεσθαι μλιχοὺς καὶ ἀῤῥενομανεῖς, καὶ ἄλλων δεινῶν ἔργων ἑργάτας, κατὰ µίμησιν τοῦ θεοῦ (71) αὐτῶν. Πῶς οὖν ἐνδέχεται θεὸν εἶναι μοιχὸν ἤ ἀνδροθάτην, ἤ πατροκτόνον ; Σὺν τούτῳ δὲ xal "Ηφαιστόν τινά παρεισάχουσι θτὸν εἶναι, καὶ τοῦτον χωλὸν, xal κρατοῦντα σφύραν xai πυρόλαθον, xal χαλκεύοντα χάριν τροφῆς. "Αρα ἐπιδεής ἐστιν ὅπερ οὐκ ἑνδἔχεται θεὸν εἶναι χωλὸν καὶ προσδεόµενον ἀνθρώπων. Εἶτα τὸν ἘἙρμῆν παρεισάγουσι θεὸν εἶναι ἔπιθυ- μητὴν, xai χλέπτην καὶ πλεονέχκτην, καὶ pdyov, καὶ πυλλὸν, xal λόγων ἑρμηνευτήν. Ὅπερ οὐκ ἑνδέχεται θεὸν εἶναι τοιοῦτον. Τὸν δὲ ᾿Ασκληπιὸν παρεισάχουσι θεὸν εἶναι, ἵα- τρὸν ὄντα καὶ κατασκευάζοντα φάρμακα καὶ σύνβεσιν tium figuras immutari, ut mortalibus mulieribus- stuprum inferat.Etenim eum in taurum sese immu- tasse tradunt, ut Europa potiretur; in aurum, ut Danae in cygnum,ut Leda; in Satyrum,ut Antiopa; iu fulmen, ut Semela. Ac postea multos ex iis fi- lios exstitisse, Bacchum scilicet, Zethum, Amphio- nem, Herculem, Apollinem, Dianam, Perseum, Castorem et Pollucem, Helenam, Minoem, Rhada- manthum, Sarpedonem, et novem item fllias,quas Musas nuncupant. Ac demum de Ganymede sermonem inducunt. Hinc itaque, o rex,hominibus contigit, ut ad dei sui imitationem hec omnia imitarentur, atque adulteri essent, et insano masculorum amore tenerentur, et alia horrenda flagitia perpetrarent. Quonam igitur modo fleri potest ut Deus adulter sit, aut pedico, aut parricida ? Quin Vulcanum etiam quemdam deum esse tra- dunt,eumque claudum,malleumque ac forcipemte- nentem,etferrarie arti victus causaoperam dantem. Ergorerum penuria laborabat Atquia Deoabhorret, claudum esse, atque hominum ope indigere. AdhaecMercurium etian) nobis deum inducunt,qui cupidus sit, et fur, et avarus, et magus, et versi- pellis, ac sermonum interpres: Quod quidem item in Dei naturam minime cadit. JEsculapium insuper in deorum numero habent, qni medicus erat, et pharmaca conficiebat, atque 65) D, ᾽Αλλ}ὰ xal xag' Ex. τ.θ. αὐτῶν ἠθελήσαμεν ἐξελθεῖν. Hro — 8A0stv, non ἐξελθεῖν, sed διελθεῖν fere venmn,. (66) Codex A, ὁπῶς, quod mutavi. Infra δεύτερης est quod ad restituendum ὁ πρῶτος duxit, D, ἆτο- πίαν παρει αι γὰρ παρ᾽ αὐτοῖς. Trapezuntius : « Inducitur autem ab eis ante omnes deos Saturnus. » : Billyus : « ils mettent le premier sur le rang Saturne. » (67) D, τὰ αἱδοῖα, Nescio utrum nominum eorum alteri praestet. Est ἀναγκαῖου eo sensu antiquum. Artemidorus, 1, 45, ea de re : ἀναγκαϊῖδόν τε καλεῖται' ubi Rigalt. et Reisk. Acta Thecle in Grabii Spicil. t. I, p. 112 : Ὑπὸ τὰ ἀναγχαῖα τῶν ταύρων «txupo va σίδηρα ὑπέθηκαν. 68) D, ᾿Αφϕροδίτη µυθεύεται. 20 A, sla σχύµνον. 10) Starkius in versione Symeonis Sethi de Stephanite et Ichnelate. p. 487 : « opto, rex. ut ad Zethi tetatem pertingas. » Que verba prima forte in oculos incurrebant, cum librum perrarum, diuacfrustra qu&situm, tandem avide aperirem jam meum, idque beneflcio Sinneri v. humanissimi ac doctiss. Que latinis respondent Greeca heec sunt ; βασιλεῦ, εἲς τον αἱῶνα (50. Abeat procul ille 570, homo nec Grecus, nec Indus, nec Persa, cui substituatur verbum imperativum ζῆθι, fietque formula ex Oriente sumpta, quam explicui supra, et que rursus infra occurret. (74) A, τῶν θεῶν. 1115 emplastra, victus parandi causa (nam in egestate versabatur) componebat, post autem eum propter Tyndarei Lacedemonii filium a Jove fulmine per- cussum interisse narrant.Quod si sculapius,cum deus esset, ac fulmine percuteretur, sibi ipsi opi- tulari nequivit, qui tandem aliis opem ferre pote- rit? Mars etiam ab iis deus belli studiosus et iracun- : dus,ac pecudum aliarumque rerum cupidusinduci- tur.Quem item postea, cum Venerem constupraret apuero Cupidine acVulcanovinculis astrictum fuisse dicunt.Qui igitur deus is esse queat,qui cupiditate flagrat,ac bellis delectatur, adulteriumque perpe- trat, ac vinculis constringitur ? Rursum autem Bacchum inter deos numerant, nocturnafestacelebrentem,temulentie magistrum, aliorumque uxoresabstrahentem,furore estuantem, fugientem, ac postremo a Titanibus obtruncatum. Quod si Bacchus cum interimeretur, sibi ipsi opitu- lari non potuit, verum et furore preceps agebatur, et ebrietati studebat, et profugiebat, quonam pac- lo deus esse queat ? Tum autem Herculem inducunt, qui se vino ob- ruat, atque in furorem ruat, suosque filios jugulet, ac deinde llammis absumptus intereat. Qui autem Deus esse is queat, qui se vino obruit, ac liberos . 8Uos obtruncat,ignisque ardore conflagat? Aut quo tandem modo aliis auxilio esse poterit, qui sibi auxilium afferre non potuit? Preterea Apollinem in ducunt, invidia laboran- tem, atque arcum et pharetram, ac nonnunquam eliam citharam et tibiam tenentem, hominibusque questus causa vaticinia edentem. Egebat igitur. Atqui fleri non potest ut Deus egeat et invideat, et citharedus sit. Eodem etiam modo Dianam ipsius sororem indu- cunt, venationi studentem, atque arcum et phare- tras habentem, solamque cum canibus vagantem, ut cervum aut aprum intercipiat. Quoniam igitur modo dea erit venatrix mulier, et cum canibus oberrans? Postremo Venerem etiam deam esse adulteram dicunt. Aliquando enim cum Marte concubuit, ali- quando cum Anchise,aliquando cum Adonide,cujus etiam mortem deplorat, amasium suum requirens. Quin etiam eam ad inferos descendisse,aiunt,ut Ado- nidema Proserpina redimeret. Vidistjne unquam, 416 Α ἐμπλάστρων, χάριν τροφῆς Ιπενδὴς dp dw. ὕστερον δὲ χεραυνοῦσθαι αὐτὸν ὑπὸ τοῦ Διὸς bi Τυνδάρεων (72) Λακεδαίμονος viów, xal ἀποβανεῖν, Et δὶ ᾽Ασκληπιὸς θεὸς ὤν καὶ κεραννωθεὶς οὐκ db νήθη ἑαυτῷ βοηθῆσαι, πῶς ἄλλοις βοηθήσει ; ρης δὲ παρεισάγεται θεὰς εἶναι πολεμιστὴς καὶ ζηλωτὴς, 247 καὶ ἐπιθυμητὴς θρεμµάτων (79) κιὶ Ἱτέρων τινῶν. ὕστερον δὲ αὐτὸν µοιχεύοντε τὴν Αφροδίσην δεθήναι αὐτὸν (74) ὑπὸ τοῦ νηκίου Ἔρω- τος καὶ ὑπὸ Πφαίστου. Πῶς οὖν θεός ἐσεὶν ὁ in θυμητὴς καὶ πολεμιστὴς wal δόσμιος καὶ pot | Tàs δὲ Διόνυσον παρεισάγουαι θεὰν εἶναι, vert Β ρινὰς ἄγοντα ἑορτὰς καὶ διδάσκαλον μέθης, καὶ dm- σπῶντα τὰς τῶν πλησίον ἠυναῖκας, xal µεινόµενο καὶ φεύγοντα" ὕστερον δὲ αὐτὸν σφαγῆναι ὑπὸ τῶν Τιτάνων. El οὖν Διόνυσος σφαχεὶς οὐκ ἠδυνήθη iot βοηθῆσαι, ἀλλὰ xal µαινόµενος ἦν καὶ έθνος κε ὁραπέτης, πῶς ἂν εἴη θεός ; Tós δὲ Ἡρακλῆς παστισάγουσι µεθοσθηναι xal μανῖναι, καὶ τὰ ἴδια τέχνα σφάξαι, εἴτα πυρὶ b- αλωθῆναι xal οὕτως ἁποθανεϊῖν. Doc δ ἄν ity t, µέθυσος χαὶ τεχνοκτόνος, xal .«καταχαιόµενος ; 1| vx ἄλλοις βοηθήσει, ἑαυτῷ βοηθῆσαι μὴ ὀυνηθείς ; Τὸν δὲ ᾿Απὕλλωνα παρεισάγουσι θεὸν εἶναι ζηλυ- 4x τὴν, ἔτι δὲ καὶ οόξον xal φἀρέτραν κρατοῦντα, seil δὲ καὶ χιθάραν xal ἐπαυθίδα (75), καὶ µαντεοόµενον τοῖς ἀνθρώποις χάριν μισθοῦ. "Apa ἐπενδιής ἱστα' ὅπερ οὐκ ἑνδέχεται θεὸν εἶναι ἑνδεῆ καὶ ζηλωτὴν xal κιθαρῳδόν. "Αρτεμιν δὲ παρεισάγουσιν ἀδελφὴν αὐτοῦ tiw, κυνηγὸν οὗσαν, xai τόξον ἔχειν μετὰ φαρέτρας, xii ταύτην ῥέμθεσθαι κατὰ τῶν ὁρέων µόνην μετὰ τῶν 3 44 κυνῶν, ὅπως θηρεύσει ἕλαφον X. χάπρον, Hix οὖν ἔσται θεὸς d τοιαύτη γυνὴ καὶ κυνηγὸς καὶ je θομένη μετὰ τῶν χυνῶν ; ᾽Αφροδίτην (76) δὲ λέγουσι καὶ αὐτὴν Qv ενα ".µοιχαλίδα. Ποτὶ γὰρ ἔσχε μµοι/ὸν τὸν "Apos, oi δὲ ᾽Αγχίσην, ποτὶ δὲ "Αδωνιν, οὗτινος xal «iy yivr- τον xÀalst, ζητοῦσα τὸν ἑραστὴν αὐτῆς, ἣν λίγοεν [ καὶ εἲς "Αδου καταθαΐνειν, ὅπως ζἔξαγοράσῃ 9i «Αδωνιν ἀπὸ τῆς Ἡεραεφόνης. Elec, ὦ fanis, (72) À, διατοινδάρεως. D, διατινδάρεων. Trapezuntius : « Propter Darii Lacedemonii filium. » Billyos : « pour l'amour du fils de Daire Lacédémonien. » Qui interpretes, si ad permutationem vocalium atien- dissent, facilem quam feci medicinam et ipsi fecissent. Fuisse Tyndareum ab JEsculapio in vitam revoa- tum notum est. Alios, qui dixerint Tyndareum fuisse Lacedemonis fllium, nunc non memini. - (73) Trapezuntius : « cupidus ovium. » Billyus : « convoiteux de brebis. » Manifestum osi requi aliud, ni significare voluerit a Marte belli deo agi ac ferri greges resque alias. 14) Vel prius αὐτὸν, vel hoc, esse delendum videtur. 75) Sic AD. Trapezuntius : « citharam et tibiam.» Billyus : «Ja harpe etla fleute. » Forsanxo! eyetiie. 16) À, µόνην μετὰ τῶν χυνῶν' νΑφοδίτην, Omissa sunt media propter homooteleuton. 1114 Alex. Homil. « Cujus rei homo » p. 90: Ἡροέδειξέ σοὶ ὁ θεὸς τὴν θανατηφόρον βλάθην τοῦ ὄφειως εν "xal διὰ τοῦ ἵππου καὶ δτὰ τοῦ υἱοῦ µένου. Cod. 1043 : καὶ διὰ τοῦ too, xal p^ τοῦ οἰκέτου, 9t διὰ τοῦ υἱοῦ fy. Que necessaria verba male typotheta omisit; nam faeruntin Morelli edétotie spogt- pho, qui ea Latine vertit, p. 19. πο —— 1117 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 4118 μείζονα ταύτης ἀφροσύνην; θεὰν παρεισάχειν τὴν À ο rex. dementiam hac majorem ? deam nimirum µδιχεύουσαν παὶ θρηνοῦσαν καὶ xAaloucav ; "λδωνιν ὃς παρεισάγουςι θεὸν εἶναι χυνηγὸν, καὶ τοῦτον βιαίως ἀποθανεῖν πληγέντα ὑπὸ τοῦ ὑὸς (TT), καὶ μὴ δυνηθέντα βοηθῆσαι τῇ ταλαιπωρίᾳ ἑαυτοῦ. Εῶς οὖν τῶν ἀνθρώπων φροντίδα ποιῄσεται ὁ μοιχὸς καὶ χονηγὸς καὶ βιοθάνατνος ; Ταῦτα πάντα xal πολλὰ τοιαῦτα wal πολλῷ πλεῖον αἰσχρύτερα καὶ πονηρὰ παρευσήγαγον ol Ἕλληνες, μασιλεῦ, περὶ τῶν θεῶν αὐτῶν, ἃ οὔτε λέγειν θέµις, οὔτ) ἐπὶ µνήµης ὅλως φίρειν ὅθεν λαμθάνοντες οἱ Ἀνθρωποιάφορμὴν ἀπὸ τῶν θιῶν αὑτῶν, ἕπραττον φᾶῶσαν ἀνομίαν xal ἄσέλγειαν καὶ ἀσίδειαν, χατα- µιαίνοντος γῆν τε xal ἀέρα ταῖς δειναῖς αὐτῶν πρά- ξεσιν. 249 Λἰγύπτωι δὲ, ἀθελτερώτεροι (78) καὶ &gpo; νέσνεροι εούεων ὕντες, χεῖρον πάντων τῶν ἐθνῶν ἀπλανήθησαν. Οὐ γὰρ ἠρχέσθησαν τοῖς τῶν Χαλ δαίων xal Ἑλλήνων σεθάσµασιν, ἀλλ᾽ ἔτι xal. Άλογα ζῶα παρεισήγαγον θεοὺς εἶναι Χερσαῖά τε xal ἕν- οδρα, καὶ τὰ φυτὰ καὶ βλαστὰ, καὶ ἐμιάνθησαν ἐν πάσι pum lq καὶ ἀσελγείᾳ χεῖρον πάντων τῶν ἐθνῶν ἐπὶ τῆς γῆς. ᾿Αρχῆθεν γὰρ ἐἑσέθοντο τὴν Ἴσιν, ἔχουσαν ἀδελφὺν καὶ ἄγδρα τὸν Ὄσιριν, τὸν σφαγέντα ὁκὸ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ Τύόφωνος. Καὶ διὰ τοῦτο φεύ- qti d," Iove μετὰ Ὥρου τοῦ υἱοῦ αὐτῆς εἲς Βόθλον τῆς Συρίας, ζητοῦσα τὸν Ὅσιριν, πικρῶς θρηνοῦσα, ἕως ηὔξησεν ὁ Ὥρος xai ἀπέχτεινε τὸν Τύφωνα, Οὔτε οὖν ἡ Ἶσις (79) ἴσχυσε βοηθῆσαι τῷ lbi ἀδελφῷ xai ἀνδρί: οὔτε ὁ ὌὍσιρις σφαζόµενος ὑκὸ τοῦ Τύ- Φωνος ἠδυνήθη ἀντιλαδέσθαι ἑαυτοῦ. οὔτε Τύφων ὁ ἀδελφοκτόνος, ἀπολλύμενος ὑπὸ τοῦ Ὥρου xal τῆς “Ίσιδος, εὐπόρησε ῥύσασθαι ἑαυτὸν τοῦ θανάτου, Καὶ ἐπὶ τοιούτοις ἀτυχήμασι γνωρισθέντες αὐτοὶ βιτοὶ ὁπὸ τῶν ἀσυνέτων 3606 Αἰγυπτίων ἑνομίσθησαν. Οἵτινες, ten ἐν τούτοις ἀρκεσθέντες ἢ τοῖς λοι- «ok σιθάσµασι τῶν ἑθνῶν, καὶ τὰ ἄλογα ζῶα παρ- εισήγαγον θεοὺς εἶναι, Τις γὰρ αὐτῶν ᾖἐσιθά- σθησαν κρόδατον, τινὲς δὲ τράγον, ἕτεροι δὲ µόσχον "καὶ τὸν χοῖρον, Άλλοι δὲ τὸν χόβακα xai τὸν ἱέρακα καὶ τὸν γῦπα καὶ τὸν ἀετὸν, xal ἄλλοι τὸν κροχό- δειλον, tiic δὲ τὸν αἵλουρον xal τὸν χύνα, καὶ τὸν λόκον xal τὸν πίθηκον, xal τὸν «δράκοντα xal «iv ἀσπίδα, καὶ ἄλλοι τὸ χρόμυον xal τὸ σχόροδον xal ἀκάνθας, xal τὰ λοιπὰ κτίσματα. Καὶ οὐχ αἷσθά- νονται οἱ ταλαίπωροι περὶ πάντων τούτων ὅτι οὐδὲν 'Ἰσχόουσιν, Ὀρῶντες γὰρ τοὺς θεοὺς αὐτῶν βιθρω- (17) Forsan ὑπό του δός. D, ὑπὸ τοῦ vto. inducere, que adulterii crimine se obstringat, et ploret ac lamentetur ? Adonidem autem etiam deum venatorem indu- cunt, eumque ab apro percussum violenta morte interiisse aiunt, nec in hujusmodi calamitate opem sibi ipsi afferre potuisse. Quonam itaque pacto hominum curam geret adulter et venator, quique violenta morte interiit ? Haec omnia ac multa alia ejusmodi adhuc fedio- τὰ et sceleratiora, o rex, de diis suis Greeci indu- cunt, que nec dieere, nec memoria ullo modo usurpare fas est. Unde homines a diis suis occa- sionem arripientes, omne sceleris et libidinis at- que impietatis genus perpetrarunt, horrendis p flagitiis suis terram et aerem contaminantes. AEgyptii autem eos stultitia etstoliditate superan- tes, gravius quam ulle alie nationes aberrarunt. Neque enim Grecorum deos venerari satis habue- runt; verum insuperbruta animantia,tam terrestría quam in aquis degentia, tam stirpes quam plantas in deorum numero habuerunt,atque omni insanie ac libidinisgenere gravius quam ulle terre nationes sese conspurcarunt. Antiquitus enim Isidem cole- bant, virum simul ac fratrem Osiridem habentem, qui a fratre suo Typhone obtruncatus est. Eaque de causa Isis cum fllio suo Oro in Byblum Syrie fugit, Osiridem querens, atque acerbe lamentans,quoad tandem Orus crevisset, ac Typhonem de medio sus- tulisset. Ergo nec Isis fratri suo 8ο viro suppetias ferre petuit,nec Osiris,cum a Typhone trucidaretur, sibi ipsi auxilio esse potuit, nec denique Typhon fratricida, cum ei ab Oroet Iside exitium afferretur, seipsum a morte vindicare. Et tamen cum hi. ob hu- jusmodi calamitates ad hominum notitiam perve- nissent, a stultis Jgyptiis dii habiti sunt. Quin neque his aut reliquis gentium numinibus contenti,bruta enim animantia invexerunt.Nonnulli etenim ipsorum ovem, alii hircum, alii vitulum et suam, alii corvum et accipitrem, alii vulturem et aquilam, alii crocodilum ; quidam felem,et canem, et lupum, et simiam, et draconem,et aspidem ; alii cepas, et allia, et spinas, ceterasque res conditas coluerunt. Nec homines miserinihil omnino virium his omnibus rebus inesse sentiunt. Nam cum deos D suosab aliis hominibus et comedi, et igne cremari, etjugulari atque corrumpi videant, non famen proinde eos deos non esse intellexerunt. (78) A, ἀθελτότεροι. D, ἀθελτώτεροι. Non videbatur esse ἁἀθέλτερος inter pauca numerandum adjectiva, ue comparativam curtum habent, ut εὐτύπωτος, εὐχείρωτος, etc. Menander Histor. Fragm. vim, p. 4928 ; t ἀναπτερωτόν τι χρημα ἡ νίκῃ, xal διαδιδράσχειν ο απτερώτατύν τι xe. Equidem nil mutari malim. Erit ἀναπτερώτατον, superlati- od ob tautismum fugisse videntur. Vide Wyttenb. ad Plut. De jecturalis pro pristina vus decurtatus. pro ἀναπτερωτότατον, qu disc. adul. pag. 51 D. ε οὖσα ῥᾳδίως. Hac est viri doct. scriptura con- (79) A, ἴσις sine articulo, non valde quidem necessnrio. Articulum necessarium τῶν reddidi tom. 1II, Phi 14, 24, Joanni Gabre, quod tunc monere neglexeram. Choricius in Summ. ὃ 46: Kai σὺ τῶν 'A pa- φ τὴν ἐπιθάλλονσαν διωρίσας Bene codicus διώρισας et τῶν olx. οὕτω μοῖραν, ὥσκαρ si, λόγους ἐλθών Ίου «b τύὐχῃ olxntópov 4119 ADDENDA. ο” 1190 σκοµένους ὑπὸ ἑτέρων ἀνθρώπων xal καιοµἔνους καὶ σφαττοµένους, xai σηποµένους, οὗ συνῖχκαν περὶ αὐτῶν ὅτι οὖκ elei θεο(. Quocirca magno errore tum /Egyptii, tum Chal- A ἍΠλάνην οὖν μεγάλην ἐπλανήθησαν ol τε Αἰγύπτιοι dei, tum Greci lapsi sunt, deos hujusmodi indu- centes, atque ipsorum statuas efficientes,surdaque et sensus expertia simulacra pro diis habentes. Àc demiror quo pacto, cum deos suos ab artificibus secari.et dolari,actruncari, atque temporis longin- quitate inveterascere et immutari, atque igne con- flari cernerent, hinc eos minime deos esse non ani- . madverterint.Nam quiin sus salutis negotio nullam vim habent, quonam tandem modo hominum saluti consulent? At vero poete ipsorum, et philosophi tam Chaldeorum quem Egyptiorum, cum versibus suis ac litterarum monumentis deos suos exornare studuerunt, eorum ignominiam magis detexerunt, nudamque omnium oculis proposuerunt. Nam cum hominis corpus, quamvis alioqui multis partibus p constet,nullum tamen membrorum suorum abjicit, verum firmissimam cum ipsis omnibus conjunctio- nem habens, secum ipsum concordat, qui tandem in Dei natura tanta pugna et discordia futura est? Nam si una deorum natura esset, deus deum in- sectari, aut obtruncare, aut malo aliquo mulctare minime debebat. Quod si diia diis vexati, et inter- empti, et spoliati, ac fulmine percussi sunt, non jam una eorum natura est,sed distincte voluntates atque omnes exitiosm ac pestiferee. Ex quo conclu- dendum est neminem eorum deum esse. Perspi- cuum est igitur, o rex, omnem eorum de deorum natura disputationem erroris plenam esse. Quonamautem pactoii qui apud Grecos sapienties atque doctrine fama floruerunt, illud minime intel- lexerunt, eos qui leges tulerunt suismet legibus ju- dicari ? Nam si leges juste sunt, injusti omnino ip- sorum dii sunt, qui contra legum prescripta mutuo sese interfecerint, atque in veneflcia et adulteria, et furta, et preposteras libidines proruerint. Sin autem recte fecerunt,leges certe inique sunt, utpote adversus deos constitute.Nuncauterleges preclarse 8ο juste sunt, ut que et virtutes laudent, et vitia prohibeant ; deorum autem, quos ipsi colunt, ini- qua sunt opera: quare iniqui etiam ipsorum dii sunt, omnesque impii ac morte multandi, qui ejusmodi deos inducunt, Nam si ea que de ipsis litterarum monumentis prodita sunt, ficta et fabulosa sunt, nihil aliud sunt quam meri sermones; si autem na- turalia,non jam dii sunt qui hecfeceruntac perpessi sunt ; quod si allegorico sensu ea dicuntur, fabula Ὁ καὶ ἀπωλείας ὑπάρχειν. Οὐ χρὴ οὖν θεοὺς ivoriii" sunt, ac nihil preterea. Demonstratum estitaque, o rex,hos omnes cultus,qui multis diis tribuuntur, er- roris atque exitii opera esse (neque enim deos appellare convenit qui videntur ac non vident; veru» eum qui, cum ipse cerni nequeat, omnia cernit), Deumque qui omnia condidit, colendum esse. Veniamusigitur, o rex, etiam ad Judeos, ut quid- nam ipsiquoque de Deo sentiant videamus. Nam ipsi ab Abraham, Isaac, et Jacob oriundi, Egyptum in- coluerunt, Illinc autem Deus eos in manu potenti et καὶ oi Χαλδαῖοι καὶ οἱ Ἕλληνες τοιούτους παρει. άγοντες θεοὺς. xal ἀγάλμάτα αὐτῶν ποιοῦντες, χεὶ θεοποιεύµενοι τὰ χωφὰ xal ἀναίσθητα εἴδωλα. Καὶ θαυμάζω πῶς ὁρῶντες τοὺς θεοὺς αὐτῶν ὑπὸ οὖν δημιουργῶν πριζοµένους καὶ πελεχωµένους, παλαιου- µένους τε ὑπὸ τοῦ Χρόνου καὶ ἀναλυομένους, χαὶ χωνευομµένους, οὐχ ἑφρόνησαν περὶ αὐιῶν ὅτι οὐκ tici θεοί. Ὅτε γὰρ περὶ τῆς ἰδίας σωτηρίας οὐδὲν ἰσχύουσι, πῶς τῶν ἀνθρώπων πρόνοιαν ποιήσοντα; Ἰλλλ’ οἱ ποιηταὶ αὐτῶν χαὶ φιλόσοφοι, τῶν τε Xo). δαίων καὶ Ἑλλήνων xal Αἰγυπτίων, θελήσαντες τοῖς ποιήµασιν αὐτῶν καὶ συγγραφαῖς σεμνῦναι τοὺς παρ᾽ αὐτοῖς θεοὺς, µειζόνως τὴν αἰσχύνην αὐτῶν ἐξεχάλυψαν καὶ γυμνὴν πᾶσι προὔθηχαν. Bl γὰρ ci σῶμα τοῦ ἀνθρώπου πολυμερὶς RN ὃν οὐκ ἀτο- θάλλεταί τι τῶν ἰδίων μελῶν, ἀλλὰ, πρὸς πέντε di µέλη ἁδιάῤῥηκτον ἕνωσιη ἔχον, ἑαυτῷ ἐστι σύμφν» vov, πῶς ἐν φύσει θεοῦ µάχη xal διαφωνία inm τοσαύτη ; εἴ γὰρ ula φύσις τῶν θεῶν ὑπκῆρχο, οὐκ ὤφειλεν θεὸς θεὸν διώκειν, οὔτε σφάζειν, οὔτε κκ. κοποιεῖν' εἰ δὲ οἱ θεοὶ ὑπὸ θεῶν ἐδιώχθηεαν xal ἐσφάγησαν, καὶ ἠρπάγησαν xal ἐκεραυνώθησεν, o ἔτι µία φύσις ἐστὶν, ἀλλὰ γνῶμαι διρρηµένι, αἲ- σαι κακοποιοὶ, ὥστε οὖδεὶς ἐξ αὐτῶν στι θεός. 9r νερὸν οὖν ἐστιν, ὦ βασιλεῦ, πλάνην elvai πᾶσαν τὴν περὶ τῶν θεῶν φυσιελογίαν. Πῶς δὲ οὁ συνῆκαν ol σοφοὶ καὶ λόγιοι τῶν Ἑλλή- vtov ὅτι xal οἱ νόµους (79*) θέµενοι κρίνονται ὑτὸ τῶν ἰδίων νόµων ; El γὰρ ol νόμοι δίἰκαιοί claw, Eon πάντως οἱ θεοὶ αὐτῶν εἶσι, παράνοµα ποιήῄσαντες, ἐλ- ληλοκτονίας κοὶ φαρµακίας, καὶ µοιχείας καὶ xoi, — καὶ ἁρσενοχοισίας. Et δὲ καλῶς ἔπραξαν ταῦτα, οἱ νόμοι ἄρα ἄδικοὶ clot, κατὰ τῶν θεῶν συντεθένις Νυνὶ δὲ ol νόμοι καλοί εἶσι καὶ δίκαιοι, cà xii ἐπαινοῦντες καὶ τὰ xaxà ἁπαγορεύοντες τὰ δὲ ὄρῃε «τῶν θεῶν αὐτῶν παράνομα" παράνομοι ἄρα οἱ (el αὐτῶν, καὶ ἴνοχοι πάντες θανάτου xai ἀσιθεῖς d τοιόύτους θεοὺς παρεισάγοντες. El μὲν γὰρ potus αἱ περὶ αὐτῶν ἱστορίαι, οὐδέν εἶσιν, εἰ μὴ µόνον λί- χοι’ εἰ δὲ φυσικαὶ, οὐκ ἔτι θεοί εἶσιν οἱ ταῦτα ποιή- σαντες xai παθόντες εἰ δὲ ἀλληγορικαὶ, μῦθοί cle xr οὐκ ἄλλο τι. 363 ᾽Αποδέδεικταί τοίνυν, ὦ feriri, ταῦτα πάντα τὰ πυλύθεα σεθάσµατα πλάνης lm ὁρατοὺς καὶ μὴ ὁρῶντας' ἀλλὰ τὸν ἀόρατον καὶ ziv τας δηµιουργήσανεα δεῖ σέθεσθαι Θεόν. Ἔλθωμεν οὖν, ὦ βααιλεῦ, καὶ ἐπὶ τοὺς Ἰουδείοος, ὅπως ἴδώμεν τί φρονοῦσι καὶ αὐτοὶ περὶ θιοῦ, 039: γὰρ, τοῦ ᾿Άθραὰμ ὄντες ἀπόγονοι xai Ἰσαάκ τε XP ᾿αχὼθδ, παρῴχησαν sl; Αἴγυκτον. Ἐκεῖθο ὃ Ü , (19*) A, ὅτι νόμους, D, xal vópovc. Sumpsi utramque vocem et addidi οἱ, quo oratio carere non pott videbatur. Ad xolv. est in A glossa, vel varietas. fjtot καταχρίνονται, . 421) VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1122 ἠγαγεν αὐτοὺς 6 θεὸς ἐν yeipl κραταιᾷ xal iv βρα- A brachio excelso, per Moysen ipsorum legislatorem : χίονι ὀψηλῷ (80) διὰ Μωσέως τοῦ νοµοθέτου αὐτῶν xal τέρασι πολλοῖς xal σηµείοις (81) ἑγνωρισέν αὖ- τοῖς τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν. ᾽Αλλ’, ἀγνώμονες καὶ αὐτοὶ φανίντες καὶ ἄχρηστοι , πολλάκις ἐλάτρευσαν τοῖς τῶν ἐθνῶν σεθάσµασι, vol τοὺς ἀπεσταλμένους πρὸς αὐτοὺς προφήτας xai δικαίους ἀπέχτειναν . Elta ὣς εὐδόχησιν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ ἐλθεῖν ἐπὶ τῆς γῆς, ἐμπαροινήσαντες εἷς αὐτὸν, προέδωκαν Πιλάτῳ τῷ ἡγεμόνι τῶν Ρωμαίων καὶ σταυρῷ κατεδίκασαν , μὴ αἰδεσθόντες τὰς εὐεργεσίας αὐτοῦ, καὶ τὰ ἀναρί- θµητα θαύματα ἅπερ ἐν αὐτοῖς εἱργάσατο, Διὸ dm- ὤλοντο τῇ ἰδίᾳ παρανοµίφ. Σέθονται γὰρ καὶ νῦν θεὸν τὸν µόνον πἀντοχράτορα, ἀλλ᾽ o) κατ ἐπίγνωσιν' τὸν γὰρ Χριστὸν ἀρνοῦνται τὸν Υἱὸν τοῦ θιοῦ, καὶ coi παρόµοιοι τοῖς ἔθνεσι, κἂν ἐγγίζειν πως τῇ ἀληθείᾳ δοχῶσιν , T ἑαυτοὺς ἐμάχρυναν. Ταῦτα πεοὶ τῶν Ἰουδαίων. Οἱ δὲ Χριστιανοὶ γενεαλογοῦνται ἀπὸ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οὗτος δὲ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψί- στου ὁμολοχεῖται, dv Πνεύματι ἁγίῳ ἀπ᾿ οὐρανοῦ χαταθὰς 353 διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων καὶ, ix Ἡαρθένου ἁγίας Ὑεννηθεὶς ἀσπόρως τε xai ἀφθόρως, σάρχα ἀνελαθε, καὶ ἀνεφάνη ἀνθρώποις, ὅπως Ex τῆς πολυθέου πλάνης αὐτοὺς ἀναχαλέσηται. Καὶ, τελέσας τὴν θαυμαστὴν αὐτοῦ οἰκονομίαν, διὰ σταυροῦ θανάτου ἐγιῦσατο ἑχουσίᾳ βουλῇ xat' olxo- νοµίαν μεγάλην μετὰ δὲ τρεῖς ἡμέρας ἀνεθίω καὶ sic οὐρανοὺς ἀνῆλθεν. Οὗ τὸ χλέος τῆς παρουσίας ἐχ τῆς παρ) αὐτοῖς καλουμένης εὐαγγελικῆς ἁγίας Γραφῆς ἔξιστί σοι γνῶναι, βασιλεῦ, ἐὰν ἔντυχῃς. Οὗτος δώδεχα ἔσχε μαθητὰς, ol, μετὰ τὴν ἐν οὖρα- νοῖς ἄνοδον αὐτοῦ, ἐξῆλθον εἲς τὰς ἐπαρχίας τῆς οἰκουμένης, καί ἐδίδαξαν τὴν ἐκείνου µεγαλωσύνην' καθάπερ εἴς ἐξ αὐτῶν τὰς χαθ᾽ ἡμᾶς περιῆλθε χώ- pac, τὸ δόγµα κηρύττων τῆς ἀληθείας. "Ogev οἱ εἰσέτι διακονοῦντες τῇ δικαιοσύνῃ τοῦ κηρύγματος αὐτῶν, χκαλοῦνται Χριστιανοί . Καὶ οὗτοί εἶσιν οἱ ὑπὲρ πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς εὐρόντες τὴν ἀλήθειαν» γινώσκουσι γὰρ τὸν θεὸν, κτίστην xai δημιουργὸν τῶν ἁπάντων ἐν Yid μονογενεῖ καὶ Πνεύματι ἁγίῳ, καὶ ἄλλον θεὸν πλὴν τούτου οὐ σέθονται. Ἔλχουσι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ idv ταῖς παβδίαις Χεχαραγμένας , xal ταῦτας φυλάττουσι, προσδοχκῶντες ἀνάστασιν νεκρῶν xal ζωὴν τοῦ μέλ- λοντος αἰώνος. Οὐ µοιχεύουσιν, οὐ πορνεῦουφιν, οὐ Φευδομαρτυροῦσιν , οὐκ ἐπιθυμοῦσι τὰ ἀλλότρία, τιμῶσι πατέρα xai μητέρα, xal τοὺς πλησίον φι- λοῦσι, δίκαια χρίνουσιν, ὅσα οὐ θέλουσιν αὖτοῖς γί- νεσθαι ἑτέρῳ οὐ ποιοῦσι᾽, τοὺς αδικοῦντας αὐτοὺς παρακαλοῦσι xai προσφιλεῖς αὐτοὺς ἑαυτοῖς ποιοῦσι, τοὺς ἐχθροὺς εὐεργετεῖν σπουδάζουσι, πραεῖς sio καὶ ἐπιεικεῖς, ἀπὸ πάσης αυνουσίας ἀνόμου καὶ ἀπὸ πασης 2544 ἁκαθαρσίας ἐγκρατεύονται, χήραν οὐχ ὁπερορῶσιν, ὀρφανόν οὐ λυποῦσιν' ὁ ἔχων τῷ μὴ ἔχοντι ἀφθόνως ἐπιχορηγεῖ ξένον ἐὰν ἴδωσιν, ὑπὸ 80) Psal. cxxxv, 12. 81 Cf. P. 55, n. 16, , eduxit, ac per multa prodigia et signa suam ipsis potentiam declaravit, Verum ipsi quoque perfidos atque ingratos sese prebentes, gentium deos sepe- numero adorarunt, prophetasque ad se missos ac justos viros morte affecerunt. Ac deinde,posteaquam it& Dei voluntas tulit, ut Filius suus in terram ve- niret,eum contumelia affectum, Pontio Pilato Ro- manorum ducitradiderunt,crucisque supplicio con- demnarunt, nulla videlicet ipsius beneflciorumat- queinnumerabilium miraculorum, que inter ipsos designarat,habita ratione suoque scelere perierunt. Nam nunc quoque solum quidem omnipotentem Deum colunt, sed non secundum scientiam, siqui- dem Christum Filium Dei negant (Rom. x), gentili- p busque similes sunt,etiamsi ad veritatem,a qua pro- cul se removerunt, propius aliquanto accedere vi- deantur. Ac de Judsis hactenus. At Christiania Domino nostro Jesu Christo do- cirinse sus originem dicunt.Hic autem Dei altissimi FiliusinSpiritusancto creditur.Qui quidem humans salutis causa de celo descendit, atque ex sancta Virgine genitus est, ac sine semine et corruptione carnem suscepit, hominibusque apparuit, ut nos & falso multorum deorum cultu revocaret. Atque ad- mirandaincarnationis sue dispensatione perfunc- tus mortem sponte, atqueingenti quodam consilio, percrucem degustavit. Triduo autem postresurrezxit, atque in colos ascendit.Cujus presentis gloriam ex Scriptura, que apud eos Evangelica vocatur, sieam legere in animum induxeris, perspicere licet, o rex. Hic duodecim discipulos habuit, qui post ipsius in celum ascensum in orbis terre provincias exierunt, ipsiusque angustam amplitudinem promulgarunt : quemadmodum etiam unus ex ipsis regiones nostras peragravit, ut veritatis dogmata predicaret (Supra, c. 1); unde etiamnum ii qui predicationis eorum justitie administram operam navant, Christiani ap- pellantur. Atque hi sunt qui veritatem supra omnes terre nationes invenerunt. Siquidem Deum rerum omnium conditorem atque architectum in Filio uni- genito et Spiritu sancto agnoscunt, nec preter eum ullum alium Deum venerantur. Habent autem Do- mini Jesu Christi mandata cordibus suis inscul- pta, eaque custodiunt, mortuorum resurrectionem ac futuri seculi vitam exspectantes, Nam adulterii, D non fornicationis crimine sese devinciunt,non fal- sum testimonium dicunt, aliena non concupiscunt, patri et matri bonorem tribuunt, proximos amant, justum judicium ferunt ; que sibiipsis fleri nolunt, aliis non faciunt ; eosa quibus laduntur obsecrant, ac sibi eorumamicitiam conciliant.Inimicos benefi- ciis afficere student, lenes et faciles se prebent, ab omni iniquo concubituatqueab omniimpuritate abstinent,viduam non contemnunti,pupillo mcro- rem non inferunt, qui habet non habenti prolixe 1123 ADDENDA. σι subministrat. Peregrinum οἱ viderint, tecto admit» Α΄ στέγην εἰσάγουσι, xat χαίρουσιν ἐπ) αὐτῷ ὡς iu tant, ejusque non secus ác veri et germani fratris adventu delectantur. Non enim carnis,sed animi ra. tione fratres se vocant, Vitam suam Christi causa profundere parati sunt : nam ipsius precepta firme observant,sancte videlicet ac juste, quemadmodum Dominus Deus ipsisimperavit,viventes: gratias ipsi omni hora in omni cibo et potu, ac reliquis bonis agentes (Ephes. v). Vere enim hiec veritatis via. est, qua quidem eos qui eam ingrediuntur,ad sempiter- num regnum, quad a Christo in futura vita pro- missum est, tanquam porrecta manu ducit. Atque ut intelligas, o rex, me heec ex cerebro IReo minime fingere, si ad Christianorum Scriptu- ras oculos adjeceris, me nihil a veritate alienum ἀδιλφῷ ἄληθινῷ' οὐ γάᾳ κατὰ σάρκα ἀδελφοὺς lm- τοὺς καλοῦσιν, ἀλλὰ κατὰ πνεῦμα, Ἑτοιμοί εἶτιν ὑπὲρ Χριοτοῦ τὰς φυχὰς αὐτῶν προΐσθαι τὰ γὰρ προστάγµατα αὐτοῦ ἀσφαλῶς φυλάττουσιν, ἁσίως καὶ δικαίως ζῶντες, καθὼς Κύριος ὁ Os αὐτοῖς προσέταξεν, εὐχαριστοῦντες αὐτῷ κατὰ πᾶσαν Gon ἐν παντὶ βρώµατι καὶ motip καὶ τοῖς λοιποῖς ἀγαθεῖς. Ὄντως οὖν αὕτη ἐστὶν d ὁδὸς τῆς ἀληθείας, ας τοὺς ὁδεύοντας αὐτὴν εἷς τὴν αἴώνιον χειραγογί βασιλείαν, τὴν ἐπηγγελμένην παρὰ Χριστοῦ ὃν τᾗ μελλούσῃ tor. Καὶ ἵνα γνῷς, βασιλεῦ, ὅτι οὐκ dw ἐμαυτοῦ ceo λέγω ταῖς Γραφαῖς ἐγχύψας τῶν Χριστιανῶν, tipi σεις οὐδὲν ἔξω τῆς ἀληθείας µε λέγειν, Καλᾶς οὖν loqui reperies.Quare preclare fllius tuus intellexit, p συνῆχεν ἆ υἱός σου, xol δικαίως ἐδιδάχθη λατρεύεν optimoque jureDeo vivo cultum adhibere didicit,ut in futuro evo salutem obtineat.Magnaetenim atque admiranda sunt qus a Christianistum dicuntur tum geruntur. Neque enim hominum, sed Dei verba proloquuntur, reliqua autem nationeserrent,acsibi ipsis imposturam faciunt,siquidem in tenebris am- bulantes,ebriorum instar in seipsos impingunt. At- que hicsit,o rex,mes ad teorationis flnis, quam qui- dem veritas in mente mea dictavit. Desinantitaque γεοοογάθς tui sapientes adversus Dominum nugari. Nam vobis Deum oreatorem venerari, atque ipsius verbis ab inferitualienis aurem accommodare expe- dit,ut condemnationem ac supplicium effugientes, vitam interitus expertem hereditario possideatis. Car. XXVIII. — Hec posteaquam a Nachore commemorata sunt,rex iracundia estuabat ; rheto- res autem ipsius et sacerdotes muti stabant, ut qui nihil contra, preter infirmos quosdam ac nullius momenti sermunculos,afferre possent. At vero regis filius spiritu exsultabat,atqne hilari vultu Dominum celebrabat,qui iis quorum fiducía in ipso posita est, in rebus perplexis et impeditis exitum dat, quique etiam perinimicum et hostem veritatem conflrma- bat, efficiebatque ut et qui erroris antesignanus erat, recte doctrinz patronum se preberet. Rex porro, quamvis alioqui Nachori vehementer irasceretur,nullo tamen eum malo afficere potuit, propterea quod lege coram omnibus ante promul- gata,ei pro Christianis libere verba facere permisis- set.Ceterum ipse persmpe sermonibus ipsius oblu- ctans, eum per signa quedam admonebat,ut illam pugnandi acrimoniam remitteret, atque rhetorum disputationi manus daret. At ille vehementius inva- lescebat,omnes ipsorum propositiones atque argu- mentarefutans,errorisque,quotenebantur,fraudem ac fallaciam detegens.Cum &utem penead vesperam usque disputatio producta fuisset, rex concionem solvi jussit, tanquam scilicet postridie rursum de bac re agitari vellet. . Filiusautemregem ita est allocutus : Ut primoju- steomnia geri jussisti,o rex,itajustitie quoque finem impone,duorum alterum faciens,nempe ut vel ma- gistrum meum hac noctemecum manere permittas, ζῶντι θεῷ xal σωθῆναι sic τὸν μέλλοντα ἐπέρχεσθει αἷῶνα. Μεγάλα γὰρ καὶ θαυμαστὰ τὰ ὑπὸ τῶν Χρι- στιανῶν λεγόμενα xol πραττόµενα" οὗ γὰρ ἄνθρώ. πων ῥήματα λαλοῦσιν, ἀλλὰ τὰ τοῦ θεοῦ. Τὰ δὲ λοιπὲ ἔθνη πθανῶνται, xal πλανῶσιν ἑαοτοὺς' ὁδεόοντες γὰρ iv σχότει προσρήσσονται ἑαυτοῖς ὡς µεθύοντες, ἝἜως ὧδε à πρὸς σὲ µου λόγος, βασιλεῦ, ὁ ὑπὸ τῆς ἀληθείας iv τῷ vot µου ὑπαγορευθείς, Διὸ πανσά- σθωσαν ol ἀνόητοί σου σοφοὶ ματαιολοχοῦντες ααὲ τοῦ Κυρίου’ συμφέρει γὰρ ὅμϊν θεὸν κτίστην ciót- σθαι 93 xal xà ἄφθαρτα αὐτοῦ ἐνωτίζεσθαι ῥή: pata, ἵνα, Χρίσιν ἐκφυγόντες xal τιµωρίαν, ζωῆς ἀνωλέθρου δειχθείητε κληρονόμοι. ΚΕΦ. KIf. Ταῦτα ὡς διεζῆλθεν 6 Ναχὼρ, Ó μὲν βασιλεὺς τῷ θυμῷ ἡλλοιοῦτο" οἱ δὲ ῥήτορες αι xal νεωχόροι ἄφωνοι ἵσταντο, μὴ δυνάµενοι dyn- λέγειν, ἀλλ) Ἡ σαθρά τινα xal οὐδαμινὰ λογίδριε. “Ὁ δἳ τοῦ βασἰλέως υἱὸς ἠγαλλιᾶτο τῷ πνεύµατι, καὶ φαιδρῷ τῷ προσώπῳ ἑδόξαζε τὸν Κύριον, «bv U ἀπύρου πόρον διδόντα τοῖς πεποιθόσιν ἐπ αὐτὸν, ὃς καὶ διὰ τυῦ πολεµίου καὶ ἐχθροῦ τὴν ἀλήθειαν ἐκρά- τυνε’ καὶ ὁ τῆς πλάνης ἔξαρχος συνήγορος τοῦ ὀρθοῦ λόγου ἐδείκνυτο, 'O μέντοι βασιλεὺς, καίπερ δεινῶς ὀργιζόμενος τῷ Ναχὼρ , οὐδὲν ὅμως ἑἐργάσασθαι κακὸν εἷς αὐτὸν ἠδύνατο, διὰ τὸ προλεχθὰν ἐπὶ πάντων θέσκισµα, ἀδεῶς αὐτὸν λέγειν ὑπὲρ τῶν Χριστιανῶν προτρεκό- µενον’ πολλὰ δὶ αὐτὸς ἀντιλέγων ὑπεμίμνησκε ὃν ἀϊνιγμάτων ὑπενδοῦναι τῆς ἑνστάσεως xal ἠττηθῆναι τῇ διαλέξει τῶν ῥητόρων, Ὁ δὲ µειζόνως Όπερισχνε διαλύων πάσας αὐτῶν τὰς προτάσεις καὶ συλλογι- σμοὺς, καὶ ἐλέγχων τὸ ἀπατηλὸν τῆς πλάνης. Σχ:- δὸν δὲ μέχρις ἑσπέρας παραταθείσης τῆς διαλέδως, ἐκέλευσεν ὁ βασιλεὺς διαλυθῆναι τὸ συνέδριο, ὡς τῇ ἐπιούσῃ βουλόμενος αὖθις περὶ τούτου διασκέφα» σθ.ι, Ὁ δὲ υἱὸς ἔφη τῷ βασιλεῖ. Ὡς ἐν ἀρχῦ bale ἐκέλευσας χρίσιν Ὑενέσθαι, δέσποτα, δικαιοσύνην καὶ τῷ τέλει ἐπίθες, τῶν δύο τὰ «ἕτεραν mtu ὃ Ὁν ἐμὸν διδᾶσκαλον ἐπίτρεψον μεῦνι μον) ἐμοῦ τῇ vs! 4125: VITA BARLAAM ET PH. 126. 4568 ταόιῃ, ὡς ὁμοῦ διασκεφώµεθα περὶ ὤν χρὴ τὴν A &tde hisrebus dequibuscrastinadie cum iisquinos αὔριον λαλῆσαι τοῖς πολεμοῦσιν ἡμᾶς, τοὺς σοὺς δὲ πάλι σὺ μιθ' ἑαυτοῦ λαθὼν τὰ εἰχότα µελετήσατε καθὼς βοόλεσθε fj, τοὺς σοὺς ἐμοὶ παβαχωρήσας τῇ νυκτὶ ταύτη, λάθε τὸν ἐμὸν πρὸς ἑαυτόν. El δὶ ἆμ- φότεροι dot παρὰ σοὶ, ὁ μὲν ἐμὸς ἐν θλίψει καὶ φόδψ, οἱ δὶ col ἐν yapg xal ἀνίσει, oU uot δοχεῖ δικαίαν εἶναι χρίσιν, ἀλλὰ δυναστείαν τῆς ἑξουσίας xal πα- ῥάδασιν τῶν συνθηκῶν. Ἡττηθεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς τῷ ἁστείφ τοῦ ῥήματος, τοὺς σοφοὺς αὐτοῦ xal ἱερεῖς πρὸς ἑαυτὸν λαθόµενος, τὸν Ναχὼρ παβαχωμεῖ τῷ υἱῷ, ἑλπίδας ἔτι κεχτηµένος ἐπ᾽ αὐτὸν καὶ φυλάττειν τὰ ὡἁμολογημένα δοχῶν, Απέρχεται τοίνυν ὁ τοῦ θασιλέως υἱὸς slc τὸ ἔαυ- τοῦ παλάτίον, ὥσπερ τις ᾿Ὀλυμπιονίκης τῶν ἀντι- belio laceseent verba faciendo sunt una dispiciamus, &c tu item tuos assumens, arbitratu tuo cum illis ea qua in rem futura videbuntur mediteris ; aut tuos mihi hac noote concedens, meum accipe. Quod si utrique apud te sint, meus nimirumin afflictione et metu, tui autem in letitia et animi remissione, equum mihi judicium istud esse non videtur, sed principatus licentia,et pactorum violato.Rex itaque hujus orationis lepore victus,assumptis sapientibus et sacerdotibus suis, Nachorem filio concessit, hac nimirum spe fretus, fore ut ea qua pollicitus fue- rat preestaret. Regis itaque flliusin palatium suum proficiscitur, non secus atque Olympicus quidam victor,superatis πάλων χρατήσας, ἴἔχων μεθ) ἑαυτοῦ τὸν Μαχὼρ. Καὶ p adversariis, secum Nachorem habens. Quem cum, xxvi µόνας χαλἰσάς αὐτὸν ἔφη Mi νοµίσῃς λανθά- νειν ἐμὲ τὰ xxtl cb: olóa γάρ σε ἀχριδῶς μὴ τὸν θειότατον εἶναι Βαρλαλμ, ἀλλὰ Ναχὼρ τὸν ἆστρο- λόγον. Καὶ θαυμάζω πῶς ἕδοξεν ὑμῖν τοιαύτην ὑπο- χριθῆναι ὑπόχρισιν xal τοσαύτῃ ἀμθλυωπίᾳ νοµίσαι περιθἀὰλεῖν µε µίσης ἡμέρας , ἵνα λύκον δέξωµαι ἀντὶ προθάτου Άλλὰ καλῶς ὁ λόγος ἄδεται, ὅτι Καρδία μωροῦ µαταια νοήσει (82). Τὸ μὲν οὖν ἐνθύ- µημα τοῦτο καὶ βούλευμα ὑμῶν ἕωλον ἦν καὶ πάντη &vóxxov: τὸ δὲ ἔργον ὃ εἱἰργάσω πάσης ἐστὶ συνέσεως πεπληρωμξνον. AU χαῖρ, Ναχὼρ, xal ἀχαλλιῶ" πολλὰς γὰρ σοι χάριτας ὁμολογῶ, 32ὔ 7 ὅτι συνήγ.- poc σήμερον τῆς ἀλ]ήθείας γέγονας, xal οὐκ ἐμίανας τὰ χείλη cox λόγοις μιαροῖς xal ὑποχρίσει δολίᾳ, ἀλλὰ τῶν πολλῶν μᾶλλον ἐξεκάθαρας μολυσμάᾶτων, τὴν πλάνην τῶν ψευδωνύμών διελέγξας θεῶν καὶ τὴν ἀλήθείαν τῶν ἉΧριστιανιχῶν δογμάτων κρατύνας. Εγὼ δὲ ἑσπούδασα ἀγαγεῖν σε ust! ἵμοῦ δυοῖν ἕνεκα' ἵνα μὴ, κατὰ µόνας ὁ βασιλεὺς λαθὼν σε, τιµωρή- σήται ἐφ᾽ ᾧ οὐ τὰ καταθύµια αὐτῷ' ἐφθέγξω, καὶ ἵνα τὴν χάριν ταύτην, ἣν σήμερον εἱργάσω, ἄντ- αμείψωμαι, Τίς δὲ ἡ ἀντάμειφις; Τὸ ὕποδεῖξαί σοι ἐκχλῖναι τῆς πονηρᾶς ὁδοῦ καὶ ὁλισθηρᾶς ἣν ὥδευ- σας ἕως νῦν, πορευθῆναι δὲ τὴν εὐθεῖαν καὶ σωτή- ριον τρίδον, ἣν oóx ἀγνοῶν, ἀλλ’ ἐθελοντὶὲ xaxovp- γῶν , ἐξέφυγες, βαράθροις xal κρημνοῖς ἀνομίας σεαυτὸν κατακρτµνίσας, Σύνες οὖν, ὦ Ναχὼρ, συν- ετὸς ὧν, xal προθυµήθητι τὸν Χριστὸν µόνον xal τὴν παρ᾽ αὐτῷ κρυπτομένην ζωὴν κερδᾶναι, τῶν ῥεόν- των τούτων xal Φθειροµένων ὑπεριδών. Οὐ γὰρ τὸν πάντα ζήσῃ αἰῶνα" ἀλλά, θνητὸς Qv, ἀπελεύσῃ ὅσον οὕπω, χαθὼς καὶ ol πρὸ σοῦ πάντες. Κνὶ οὖαί σοι, εἶ τὸν βαρὺν φόρτον τῆς ἁμαρτίας ἐπιφερόμενος Απελεύσῃ ἔκεῖ ὅπου κρίσις δικαία καὶ ἀνταπόδοσις τῶν ἔργων dori, καὶ μὴ ἀποῤῥίψῃις τοῦτον, ῥᾳδίας οὔσης τῆς ἀποθέσεως. 'O Ναχὼρ τοίνυν, κατανυχεὶς τὴν quy ἐπὶ τοῖς λόγοις τούτοις, ἔφη Καλῶς εἶπας, ὦ βασιλεῦ, xa- (82) Isa. xxx, 6, remotis arbitris, accivisset, hisad eum verbis usus est:Ne me, qui sis,ignorare existimes. Gertissimum enim habeo te divinissimum Barlaamum haud. qua- quam esse,verum Nacherem astrologum. Ac miror quid vobis in mentem venerit,ut hojusmodi fabulam fingeretis, atque hoc vobis persuaderetie, vos eas clarissima die oculis meis tenebrasobjecturosesse, ut pro ove lupum acciperem. Verum non absrepro- verbio fertur, Cor stulti vana cogitare. Atque heo quidem cogitatio et consilium vestrum rancidum sane ac prorsusstolidum erat,opus autem quodipse egisti, omni prudentia et sagacitate plenum est, ac propterea gaude, Nachor, et exsulta. Multas enim tibi hoc nomine gratias habeo, quod veri- tatis patrocinium hodierno die suscepisti, nec sceleratis verbis ac versuta simulatione labia tua contaminasti; quin potiusea multis sordibus expur- gasti, falsorum nimirum deorum errore confutato, atqueChristianorum dogmatum veritate confirmata. Ego vero duplici de causa, ut te mecum adducerem, operam dedi; altera,ne te rex privatim tenens, sup- plicioafficeret, propterea quod non ea estocutus que ipsi grata essent; altera ut hodierno tuo beneficio gratiam tibirependam.Quonamautem tandem pacto istud ? Nimirum teadmonens, ut a prava et pericu- losr haec via,quam ad hunc usque diem tenuisti, de- flectas,ac rectam etsalutarem semitam ingrediaris: quam quidem non ignorans, sed sponte malum am- plectens, effugisti, in iniquitatis barathra et preeci- pitia teipsum impellens. Intellige itaque, o Nachor, cum prudens et sagax sis,ac Christum solum, et vi- tam apud ipsum abstrusam elucrari stude,fluxis his etcaduciscomtemptisac pro nihilo habitis.Non enim in cternum vives; sed,cum mortalis sis,jamjamque hinc abiturus es,quemadmodum et omnes, quiante te exstiterunt. Atque, o te miserum! si, ubi justum judicium, ac justa operum merces est, gravem pec- cati sarcinam tecum ferens abeas, neo eam prius abjeceris, cum abjicere proclive sit. Nachor itaque ob hujusmodi sermones animo compunctus, his verbis usus est: Reote dixisti, ο 457 ADDENDA. rex, recte inquam. Nam ipse quoque verum et ab A Aic. Οἶδά γὰρ κἀγὼ τὸν ἁληθινὸν καὶ ἀφευδῆ θιὸν, omni mendacio alienum Deum, per quem omnia facta sunt,novi ; atque item futurum judicium scio, ex multis videlicetScriptures sacre verbisid edoctus, verum improba consuetudo,atque antiqui supplan- tatoris versutia cordis mei oculos ceecavit,densasque animo meo tenebras offudit.Nunc autem ad verbum tuum abjecto tenebroso velamine,ad vultusDominici lucem accurram; fortasseenim mei miserebitur,pa- nitentiaque januam mihi improbo ac rebelli servo aperiet. Quanquam mihi fleri non posse videtur ut peccatorum meorum, que arena graviora sunt, et eorum qua tum sciens tum ignorans perpetravi, veniam obtineam. Hac oratione audita, regis filius statim exsurgit, atque animo incalescit,animumqueNachoris ad de- sperationem propendentem recuperare atque erige- re incipit.Nulla enim, o Nachor,inquit,nulla de hac re dubitatio animum tuum subeat. Scriptum est enim (Joan. vii) posse Deum etiam ex his lapidibus excitare filios Abrahe.Quod quidem,ut aiebat pater Barlaam,quid aliud est,quam quod homines deplo- rateimprobitatisatque omniiniquitatisgenerecon- taminati salutem consequi possint, Christique filii effici, qui pro sua summa et incredibili humanitate omnibus sesead meliorem frugem recipientibus co- lestes portas patefecit?Neque enim cuiquam omnino salutis aditum preeclusit,verum eos quos scelerum poenitet misericordi animo susctpit;ob eamque cau- sam iis qui hora prima, et tertia, et sexta, et nona, et undecima ad vineam accesserunt,equa merces attribuitur, quemadmodum Evangelicis scriptis pro- ditum est (Matth. xx). Ac proinde etiamsi ad hunc usque diem in peccatis consenueris, tamen si fer- venti animo accedas, eadem que ii qui ab adole- scentia certamen subierunt premia consequeris. Hec et multa alia cum divinissimus juvenis ad Nachorem in malis inveteratum de poenitentia lo- cutus fuisset, ipsique veniam spopondisset, Chri- stumque facilem ac propitium ipsifore promisisset, illudque pro certo affirmasset,cum pro sua bonitate semper peccatoris penitentiam suscipere paratum esse, eegramipsiusanimam,tanquam medicamentis quibusdam emolliens, ipsum prorsus in sanitatem asseruit. Statim enim ad eum Nachor dixit: Tu quidem, o animo etiam quam corpore nobilior, qui δι’ οὗ τὰ πάντα γέγονε, καὶ τὴν μέλλουσαν χρίσν ἐπίσταμαι, ἀπὸ πολλῶν Γραφιχῶν ῥημάτων ταύτην ἀχηκοώς' ἁλλ᾽ fj πονηρὰ συνήθεια xal ἡ τοῦ παλαιοῦ 39568 ἐπήρεια πτερνιστοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐτύφλωσι τῆς καρδίας µου, xal σκότος βαθὺ περιέχυσέ µου τῷ λογισμῷ: Νυνὶ δὲ ἐπὶ τῷ ῥήματί σου, τὸ χάλυµµα τὸ ζοφῶδες ἀποῤῥίψας , τῷ φωτὶ προσδραμοῦμαι τοῦ προσώπου Κυρίου. Ἴσως ἑλέήσει µε, xai θύρα ἀνοίξει µετανοίας τῷ πονηρῷ δούλῳ καὶ ἀποστάτῃ, d καὶ ἀδύνατον δοκεῖ µοι ἄφεσιν γενέσθαι τῶν yáppoo Βαρυτέρων µου πταισμάτων, Qv ἐν γνώσει val. dyvolg ἥμαρτον νηπιόθεν καὶ μέχρι ταύτης µου τῆς ἡλικίας καὶ πολιᾶς. Ταῦτα ὡς ἤκουσεν à τοῦ βασιλέως υἱὸς, εὐθὺς διανίσταται καὶ θερμότερος τὴν ψυ(ὴν γίνεται, Καὶ τὸν λογισμὸν τοῦ Ναχὼρ πρὸς ἀπόγνωσιν συγα- πτοντα ἀναλαμθάνειν ἄρχεται, καὶ στεῤῥότερον τερὶ τὴν Χριστοῦ πίστιν διατιθέναι. Μηδεὶς, & Ναχὼρ, λέγων, μηδεὶς ἔστω σοι περὶ τούτου δισταγµός. Γί- γραπται γὰρ (83) δυνατὸν εἶναι τῷ θεῷ xal. ix τῶν λίθων τούτων ἐγεῖραι τέκνα τῷ ᾿Αθραάμ ὅπιρ τἰ ἄλλο fj τοῦτό ἐστιν, ὡς ὁ πατὶρ ἔφη Βαρλαὰμ, τὸ ἓ ἀνελπίστων xal πάσαις κατακρανθέντων ἀνομίαις δύνασθαί σωθῆναι, καὶ δούλους γενέσθαι Χριστοῦ, ὃς δι ἄχραν φιλανθρωπίας ὑπερθολὴν πᾶσι τοῖς iz στρέφουσι τὰς οὐρανίους διήνοιξε πύλας, οὐδενὶ τῶν πἀντῶν τὴν τῆς σωτηρίας ἀποχλείσας ὁδὸν, ἀλλὰ συμπαθῶς τοὺς μετανοοῦντας δεχόμενος ; Διὰ ταῦτα yàp καὶ τοῖς περὶ πρώτην καὶ τρίτην, ἔκτην τε καὶ ἐννάτην, καὶ ἑνδεκάτην ὥραν προσελθοῦσι τῷ ἁμπι- C λῶνι κατ ἴσον ἀφορίζεται ὁ μισθὸς, ὡς τὸ ἅγιόν φη- σιν Εὐαγγέλιον (84) ὥστε, χἂν μέχρι τοῦ vov iv ἁμαρτίαις 59 κχατεγήρασας, ἐὰν θερμῶς προσὲλ- θῃς, τῶν αὐτῶν τοῖς ἐκ νεότητος ἀγωνισάμεοις ἀξιωθήσῃ γερῶν. Ηολλὰ δὲ καὶ ἕτερα περὶ µετανοίας λαλήσας ὁ θειότατας νεανίας τῷ παλαιωβέντι ἐν καχοῖς Ναχὰρ, καὶ "Atv. Ὑενέαθαι τὸν «ρισνὸν ὑποσχόμενος xai ἐγγυησάμενος τὴν ἄφεσιν, καὶ πληροφήσας αὐτὸν ὡς ἔτοιμός ἐστιν ὁ ἀγαθὸς dsl τοῦ δέχεσθαι τὴν μετὰ- νοίαν, τὴν νενοσηχυῖαν ψυχἠν αὐτοῦ οἷά τισι φαρμά- xo: χαταµαλάξας, καθαρὰν ἐχαρίσατο τὴν ὑγίεεν. Ἔφη γὰρ εὐθὺς ὁ Ναχὼρ πρὸς αὐτόν Σὺ μὲν, ὦ εὐγενέστατε τὴν ψυχἠν μᾶλλον fj τὸ σῶμα, καλῶς μεμυημένος τὰ θαυμαστὰ μυστήρια ταῦτα, µἑνοις admirabilibus his mysteriis preclareimbutus es,ad D ἐν τῇ καλῇ ὁμολογίᾳ µέχρι τίλους, καὶ μηδεὶς ταύ- extremum usque in preclara confessione velim Ináneas, nec eam aut ullum tempus, aut ullus mo- dus e tuo pectore evellat. Ego autem hac ipsa hora proficiscar, ut salutem meam quaeram, mihique Deum, quem ad iram provocavi, per penitentiam propitium ac facilem reddam. Non enim posthac, nisi tibi aliter videatur, regis faciem conspiciam. Ingenti autem animi letitia affectus regis filius, την χρόνος fj τρόπος τῆς σῆς ἑἐκτέμοι καρδίας" ἐγὼ δὲ πορεύσοµαι ἐξ αὐτῆς τὴν ἐμὴν ζητῶν σωτηρίαν, καὶ διὰ µετανοίας τὸν θεὸν ἐξιλεωσόμενος ὃν παρώρ- Ύισα. Οὐκ ἔτι γὰρ τὸ τοῦ βασιλέως ὄψομαι πρόσωπον, εἰ σὺ µόνον θελήσειας. Περιχαρὴς δὲ γενόμενος ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς xal ἀσμένως τὸύ λόγον δεξάµενος , περιλαθὼν αὐτὸν καταφιλεῖ, καὶ, ἐκτενῶς πρὸς τὸν θεὸν εὐξάμενος, ἐκπέμπει τοῦ παλατίου. atque hunc sermonem libenter excipiens, ipsum complectitur et exosculatur, attentisque ad Deum fusis precibus, eum e palatio emittit. 83) Apud Matth. ii, 9. (84) Matth, XX. 1129 VITÀ BARLAAM ET JOASAPH. 1130 Ἐξιλθὼν δὲ ὁ Ναχὼρ κχατανενυγµένος τὴν ψυχἠν, A Egressus autem Nachor, animo compunctus in ἐπὶ τὴν βαθυτάτην ἄλλεται ὡς ἔλαφος ἔρημον, xai μοναχοῦ τινος, ἱερωσύνης περικειµένου ἀξίαν, κατα- λαμθάνει σπήλαιον, ἔνθα ἐκέκρυπτο ἐκεῖνος διὰ τὸν ἐπικείμενον φόθον. Τούτῳ δὲ θερµότατα προσπίπτει, πλύνει τοὺς πόδας δάκρυσι, τήν ποτε μιμούμενος πόρνην (85), xai τὸ θεῖον ἐξαιτεῖται βάπτισμα. 3269 Ὁ τοίνυν Ἱερεὺς, θείας ὢν χάριτος πεπληρωµένος, σθη τε λίαν, καὶ, παραχρῆμα, ὥσπερ ἔθος (86), κατηχή- σας αὐτὸν, δι’ ἡμερῶν οὐκ ὀλίγων τελειοῖ τῷ βαπτί- σμµατι εἷς ὄνομα τοῦ Ηατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ xal τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἔμεινε δὲ Ναχὼρ μετ αὐτοῦ μ ετανοῶν dsl ἐφ᾽ οἷς ἥμαρτε, xal εὐλογῶν τὸν θεὸν τὸν μὴ βουλόμενον ἀπολέσθαι τινὰ, ἀλλὰ πάντων τὴν ὀπτιστροφὴν ἐκδεχόμενον (87) καὶ μετανοοῦντας φι- λ ανθρώπως δεχόµενον. densissimam solitudinem cervi instar prosilit atque in monachi cujusdam,qui sacerdotii dignitate orna- tus erat, speluncam se confert in qua ille propter imminentem metum delitescebat.Atque anteipsum ferventissimo pectore humi sese provolvit,ipsiusque pedes,instar videlicet veterisillius meretricis (Lucz vii), lacrymis perfundit, ac divinum baptismum exposcit. Sacerdos itaque, utpote divina gratia plenus, íngentem animo voluptatem cepit, eumque confestim, ut mos ferebat, per dies haud paucos Christiane fide rudimentis institutum, divino baptismate perficit in nomine Patris et Filii et Spi- ritus sancti (Marc. ult.). Mansit autem cum illo Nachor, perpetua ob ea peccata quie perpetrarat B penitudine ductus, Deumque benedicens,qui nemi- mem perire vult, verum omnium resipiscentiam exspectat, atque eos qui pomnitentiam agunt humane &c benigne excipit (II Petr. 11 ; Ezech. xvin). ἝἜωθεν δὲ μαθὼν τὰ κατὰ τὸν Ναχὼρ ὁ βασιλεὺς, καὶ ἀπογνοὺς ἧς εἶχεν ἐλπίδος ἐπ) αὐτῷ, ἰδὼν δὲ καὶ τοὺς σοφοὺς αὐτοῦ χαὶ παράφρονας ῥήτορας οὕτως &và κράτος ἠττηθέντας, iv. ἀμηχανίᾳ Tv. Καὶ ἐχεί- νους μὲν ὕθρεαι δειναῖς xal ἀτιμίαις βαλὼν, οὕς δὲ καὶ Βουνεύροις σφοδρῶς μαστιγώσας καὶ ἀσθόλῃ τὰς ὄψεις περιχρίσας, ἐξέδαλε τοῦ ἰδίου προσώπου" αὑτὸς δὲ χαταγινώσχειν Ίρξατο τῆς τῶν ψευδωνύµμων θεῶν ἀσθενείας, et καὶ μὴ τελείως τῷ φωτὶ Χριστοῦ προσθλέψαι τέως ἠθέλησε. Τὸ γὰρ τῆς περικειµένης αὐτῷ ἀχλύος παχὺ νέφος κχατεῖχεν ἔτι τὰς ὁράσεις αὐτοῦ τῆς καρδίας. ᾽Αλλ’᾽ οὖν οὐκ ἔτι τοὺς νεωχόρους ἑτίμα, οὔτε μὴν ἑορτὰς Ίγε xal σπονδὰς ἐπέτέλει ϱ τοῖς εἰδώλοις' ἀλλὰ σαλευομένην εἶχε τὴν διάνοιαν ἀμφοτέρωθεν, ἕνθεν μὶν τῆς ἀσθενδίας καταγινώσκων τῶν θεῶν αὐταῦ, ἐκεῖθεν δὲ τὴν ἀκρίθειαν δεδοικὼς τῆς εὐαγγελικῆς πολιτείας xai δυσαποσπάστως τῶν 4963 πονηρῶν ἔχων ἐθῶν (88). Ηάνυ γὰρ ταῖς ᾖδο- ναῖς κατεδουλοῦτο τοῦ σώματος, xal ὅλος ἦν πρὸς τὰ πάθη αἰχμαλώτον δίκην ἀγόμενος, καὶ µεθύων, ὅ Φησιν Ἡσαῖας (89), ἄνευ οἴνου, καὶ ὥσπερ ὑπὸ κημοῦ τῆς πονηρᾶς συνηθείας ἑλκόμενος, Rex autem,cum de Nachoris rebus mane certior factus fuisset, ac spe sua excidisset, et preterea sapientes suos ac stolidos oratores nnllo negotio superatosfuisse conspexisset,in magnaanimi anxie- tate versabatur; eosque, cum graves priuscontume-: lias ac dedecora ipsis intulisset, ac nonnullos etiam babulis nervis atrocem in muodum lacerasset, ipso- rumque oculos fuligine illevisset,a se ablegavit.Ipse autem falsorum deorum imbecillitatem damnare in- cepitetiamsi alioquinondum ad Christi lucem plene ac perfecte oculos conjicere in animum induceret. Etenim densa caliginis nubes ipsi undique affusa cordis ipsius oculos adhuc tenebat. Ceterum non jam sacerdotes suos in honorem habebat, nec festa et libaminasimulacris suis peragebat, verum animo in utramque partem vacillabat : hinc nimirum deo- rum suorum imbecillitatem improbans,illinc autem Evangelica vite sinceritatem reformidans, pravaque consuetudine ita constrictus, utab ea vixavelli pos- set.Siquidem corporearum voluptatum servituti ma- jorem in modum addictus erat,vitiosisque affectio- nibus prorsus operam dabat, captivi instar ductus, atque absque vino, ut Isaie, verbis utar (Isaiz τι), ebrius, et ab improba consuetudine tanquam freno quodam retractus. Οὕτως οὖν τοῦ βασιλέως δυσὶ παλαίοντος λογι- Cum igitur rex cum duplici cogitatione ad hunc σμοῖς, ὁ εὐγονέστατος αὐτοῦ υἱὸς, xal τῷ ὄντι βα- p modum luctaretur, nobilissimus ipsius filius, ac σιλικωτάτην κεχτηµένος ψυχὴν, f$osgov ἦν ἐν τῷ παλατίῳ αὐτοῦ, τὸ τῆς φύσεως αὐτοῦ γενναῖον xó- σμιόν τε xai βεθηχὸς διὰ τῶν ἔργων πᾶσι παριστῶν. Θέατρα γὰρ καὶ ἀγῶνες ἵππων xal χυνηγεσίων µε- λέτη, καὶ πᾶσαι αἱ τῆς νεότητος χεναὶ σχολαὶ καὶ ἁπᾶται, τὰ τῶν ἀφρόνων ψυχῶν δελεάσµατα, παρ) οὐδὲν ἑλογίζοντο αὐτῷ' ἀλλ᾽ ὅλος τῶν τοῦ Χριστοῦ ἐξήρτητο ἐντολῶν, καὶ αὐτὸν ἐπόθει τρωθεὶς τὴν φυχἠν ἔρωτι Qel«* αὐτὸν ἐπόθει τὸν ὄντως ποθητὸν, vere regio animo proditus, in suo palatio quietus degebat,nature sue generositatem, modestiamque et constantiam per opera cunctis declarans. Nam theatra et equorum certamina,et venationum exer- citationes,eL inania omniajuvenilis setatis studia, et imposturas quibus stulti animi deliniunturet ines- cantur, nihili omnino ducebat; verum ex Christi mandatis omnino pendebat,ac divino amore saucia- tus, eum expetebat, qui vere expetendus est, totus (85) Luc. vit, 37, 38 : Γυνὴ ἐν τῇ πόλει, Sv ἦν ἁμαρτωλὸς., Άρξατο βρέχειν τοὺς πόδας αὐτοῦ τοῖς δάχρυσι. 8: À sine ὥσπερ ἔθος, 1 τὸν ix τῆς 6600 τῆς πονηρίας. — C, δεχόµενον. (88) C. ἔχων θῶν, wet (89) Isa. 11, 24 : Mt05ouca οὐκ ἀπὸ olvov, PATROL. GR. XCYI. Ezech. xvii, 23: Μὴ θελήσει θελήσω τὸν θάνατον τοῦ ἀνόμου, λέγει Κύριος, ὡς τὸ ἀποστρέψαι αὖ- 98 C asl ADDENDA. (i92 ' suavis ac totus desiderabilis (Cant. v), atque ejus Α ὅς ἐστιν ὅλος γλυκασμὸς καὶ ἐπιθυμία, καὶ ἀχόρεσιος modi, ut sine ulla saturitate expectatur. "^ ]n memoriam autem rediens magistri sui Bar- laam, atqueipsius vitam sibi ante oculos proponens, ipsius amore animum suum demulceri sentiebat, ac quonam pacto ipsum videret, summo studio curabat; atque ipsius sermones sineulla intermis- sione in corde suo circumferens, erat tanquam ar- bor secus aquarum decursus plantata, perpetuoque irrigata, ac tempestivos domino fructus afferens. Multas enim animas diaboli laqueis eripuit, Chris- toque servatas obtulit, siquidem multi ad eum sese conferentes, salutaribus sermonibus fruebantur. Ex quibus non pauci, fuga relicto errore ad salu- tarem doctrinam accurrebant. Alii autem, rebus hujus vite longum valere jussis, monasticam pa- lestram capessebant. Ipse autem orationibus e, jejuniis operam dabat, identidemque hanc vocem ad Deum mittebat : O Domine mi, o Domine mi ac Rex, cui ego credidi, ad quem ego profugi, atque errore liberatus sum, dignam famulo tuo Barlaamo mercedem repende, pro eo quod mihi oberrant, te, qui via, vita et veritas es (Joan. xiv), demons. travit. Ac mihi hoc concede, ut rursum illum in corpore angelum, quo mundus dignus non es, (Heb. xi), conspiciam, atque cum eo quod mihi vite superest conflciam, ut vite ipsius vestigiis - insistens, tibi Deo ac Domino placeam. Ca». XXIX. — Eo autem temporepublicum falso- rum deorum festum in urbe illa erat. Regem porro huic festo interesse ac copiosissimis victimis illud exornare oportebat. Verum cum sacerdotes ipsum in deorum cultu segnem ac tepidum esse conspice- rent, id verebantur, ne ad templum venire neglige- ret, sicque ipsi muneribus iis que a rege accipere consueverant, ceterisque proventibus orbarentur. Surgentes itaque, ad speluncam quamdam in vastis- sima solitudine sitam proflciscuntur,in qua vir qui- dam magicis artibus deditus, atque falsi idolorum cultus acerrimus propugnator habitabat, Theudas nomine, quem etiam rex singulari honore comple- ctebatur,charumque magistrum existimabat,ipsius nimirum vaticiniis regnum suum omnium rerum copia florere,atque in diesaugeri dicens. Cum igitur sacerdotum cultores ad ipsum venissent,ejusopem atqueauxiliumimplorabant,eique deorumimproba- ἔφεσις. E!c μνήμην δὲ ἐρχόμενος τοῦ διδασκάλου Βαρλαὰμ, καὶ τὸν ἐχείνου ἐνοπτριζόμενος βίον, ἔρωτι τν ψυχὴν ἐθέλγετο, xa! ὅπως αὐτὸν ἴδοι ἐφρόντιζεν ἑχι- µελέστατα, xal, τοὺς λόγους αὐτοῦ ἐν τῇ xil περιφέρων ἀλήστως, οἱονεὶ ξύλον ἦν πεφυτευμίνον παρὰ τοῖς ψαλμικοῖς ὕδασιν (90), ἀρδευόμενον dia λείπτως xal ὡραίους προσάγον (91) καρποὺς τῷ Kv pp. Πολλὰς γὰρ φυχὰς τῶν τοῦ διαθόλου ἐῥῥύπτυ 3603 ἀρχύων vai τῷ Χριστῷ προσήγαγε σεσωσµένε; πολλοὶ γὰρ εἲς αὐτὸν φοιτῶντες λόγων ἀπήλανον εω- τηρίων, ἐξ dv οὐκ ὀλίγοι, τὴν πλάνην φυγόντις, τῷ σωτηρίῳ προσέδραµον λόγῳ' ἄλλοι δὲ, μακρὰν τοῖς τοῦ βίου χαΐρειν εἰπόντες, τὴν ἀσκητικὴν ὑπεισῆλθοι παλαίστραν. Αὐτὸς δὲ εὐχαῖς ἐσχόλαζε xxl. vr. mins, καὶ συχνῶς ταύτην ἀνέπεμπε τὴν φωνὴν, Ὢ Küpu, λέγων, xópib µου καὶ βασιλεῦ, ᾧ γω ἐπίστευσα, ἐ9' ὃν ἐγὼ κατέφυγον xal τῆς πλάνης ἐῤῥύσθην, dzi- δος μισθὸν ἄξιον τῷ θεράποντί σου Βαρλαὰμ, à ὧν pot τῷ πλανηθέντι σὲ ὑπίέδειξε, τὴν ὁδὸν τῆς ἀληθείας καὶ τῆς ζωῆς" καὶ μὴ στερήσῃς µε eds ἰδεῖν τὸν lv σώματι ᾿Αγγελον ἐκεῖνον, οὗ οὐκ ἔστιν ὁ κόσμος ἐπάξιος, καὶ σὺν αὐτῷ τελέσαι τὸ λοιπὺν τῆς ζωῆς µου, ἵνα, κατ᾽ ἴχνος τῆς αὐτοῦ πολιτείας πιρ- πατήσας, εὐαρεστήσω σοι τῷ Osip καὶ Δεσπότη. κΕΦ' K0'. — Καῦὺ ἐχεῖνο δὲ χαιροῦ πανήγορις ἡ τῶν ψευδωνύμων θεῶν δηµοτελἠς ἐν τῇ t ἐχείνῃ (92): ἔδει δὲ τὸν βασιλέα παρεῖναι τῇ ἱορτ καὶ θυσιῶν δαφιλείᾳ ταύτην κοσμᾶσαι. αλλ’ tédu- σαν oi νεωκόροι, ὁρῶντες αὐτὸν ἀμελῶς περὶ τὸ σίθες αὐτῶν καὶ χλιαρῶς διακείµενον, μὴ ποτε ἀμελήσειι τῆς ἐν τῷ vai παρουσίας, καὶ στερηθεῖεν αὐτοὶ τῆς διδοµένης αὐτοῖς βασιλικῆς δωρεᾶς xai τῶν Αοικῶν προσόδων. 3963 ᾿)Αναστάντες οὖν καταλαμθάνουσα ἄντρον iv βαθυτάτῃ διακείµενον τῇ ἐρήμφ, bh κατῴχει ἀνήρ τις μαγιχαῖς σχολάζων τέχναις, αεὶ τῆς εἰδωλικῆς πλάνης θερµότατος ὁπάρχων προαστι: στής' θευδᾶς ὄνομα αὐτῷ: ὃν καὶ ὁ βασιλεὺς br: διαφερόντως, καὶ φίλον ἡγεῖτο καὶ διδάσκαλου, διὲ τῆς αὐτοῦ λέγων µαντείας εὐθυνουμένην κροχόστεν τὴν αὐτοῦ βασιλείαν Ὡς cl; αὐτὸν τοίνυν οἱ ji Ἱερεῖς (93) τῶν εἰδώλων ἀφικόμενοι, τοῦτον εἰς βοί- θειαν προσεκαλοῦντο, xal τὴν ἐγγινομένην τῷ βει- tionem in quam rex inciderat exponebant, queque D λεῖ τῶν θεῶν κατάγνωσιν δήλην ἐποίουν, oid αἱ " regis fllius fecisset, et quemadmodum Nachor ad ipsius voluntatem atque sententiam concionem ha- buisset. Acnisi tuipse venias,inquiebant,nobisque opem offeras, spes omnis exstincta est, omnisque (90) Respectu ad Psal. 1, 3: Ἔσται ὡς τὸ ξύλον τὸ xapmóv αὐτοῦ δώσει iv καιρῷ αὐτοῦ. τοῦ βασιλέως πεποιήχει υἱὸς, olx δὲ κατ αὐτῶν ὁ Ναχὼρ δεδηµηγορήχει. Καὶ ὡς, El μὴ αὐτὸς, φησὺ, ἐλεύσῃ βοηθήσων ἡμῖν, πᾶσα ἐξέλιπεν Dni, xiv ἁπόλωλε τὸ τῶν θεῶν σεθάσµατα΄ σὺ γὰρ μόνος dgv πεφυτευμένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὁδάτων, ὃ τὸν (91) AC, προσάγων, quod mutandum videbatur, scilicet relatum ad ξύλον, Passim «v et. ov permuta ' fuerunt. Philostratus procm. p. 483, de soph pov μὲν αὐτὸ ἀλλήλοις, οὐχ ὡς ὄνειδος 6k, ἀλλ’ ὡς ista appellatione : Αἰσχίνης καὶ Δημοσθένης po ιαθεθληµένοι τοῖς δικάζουσιν. Codex Vatic. apud Olea- rium, 56:6) puivev: imo διαθεθληµένον, ut est scriptum recte in codice regio 3059. (92) Aristenetus, 1, | 9: Πανηγύρεως ἐν προαστείῳ πανδημεὶ τελουμένης ubi vid. nota. Theodorts Prodrom. in Notit. mss. t. VIII, p. 244: Τὴν χθὶς, θιοειδέστατε δέσποτα, τελοῦς) xal λαμπρᾶς καὶ τῷ μεγαλοπρεπεῖ σου πρεπούσης παλινοστῶν ἑορτῆς. ἐκ τῆς δημοτελῆς (leg. 97 (93) ^ μιερεῖς. Forsan. οἱ μιαροὶ ἱερεῖς, οἳ μυσαροὶ ἱερεῖς. ( 1133 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1134 ὀπελείφης τῆς συμφορᾶς παραμύθιον, καὶ ἐπὶ σοὶ τὰς Α deorum cultus ac veneratio periit. Nam tuunicam ἐλπίδας ἐθέμεθβα. Ἐκτρατεύει τοίνυν ὁ Θευγᾶς μετὰ τῆς συµπαρ» ούσης (94) αὑτῷ σατανιχκῆς στρατιᾶς, xal κατὰ τῆς ἀληθείας ὀπλίζεται, πολλὰ τῶν πονηρῶν πνευμάτων καλέσας, ἃ πρός τὰ φαῦλα συνεργεῖν οἷδες προθύ- poc, xal οἷς ἐχεῖνος ἀεὶ διαχόνοις ἐχρῆτο' μεθ’ v παραγίνεται πρὸς τὸν βασιλέα. Ὡς δὲ ἐμηνύθη τῷ βασιλεῖ ἡ ἄφιξις αὐτοῦ, xal εἰσῆλθε, ῥάθδον μὲν κατέχων βαἴνην, µηλωτάριον (95) δὲ περιεζωσμένος, ἁνέστη Ó βασιλεὺς τοῦ θρόνου, καὶ τοῦτον προσυπαντήσας 364 ἠἱσπάσατο , xal, θρόνον ἐνεγχὼν, πλησίον αὐτοῦ συνεδριάζειν πεποίη- xtv. Εἶτα λέγει θευδᾶς τῷ βασιλεῖ' Βασιλεῦ, εἷς B τοὺς αἰῶνας ζῆθι, vj τῶν µεγίστων θεῶν εὐμενείᾳ ᾿σκεπόμενος. κουσα γὰρ ἀγῶνά σε µέγαν ἀγων[- σασθαι κατὰ τῶν Γαλιλαίων xal λαμπρότάτοις δια- δήµασι νίκης καταστεφθῆναι. Διὸ ἐλήλυβα, ἵνα εὖ- χαριστήριον ἑορτὴν ὁμοῦ τελέσωμεο, νεανίσκους τε ὥραίους xal xópaq εὐόπτους τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς κχαταθύσωμεν, ταύρους τε ἑκατὸν xal ζῶα τούτοις πλεῖσα προσενέγκωµεν, ὡς ἂν ἔχοιμεν αὐτοὺς xal εἷς τὸ ἑξῆς συμμάχους ἀηττήτους, ὅλον ἡμῖν τὸν βίον ἐξομαλίζοντας. Πρὸς ταῦτά à βασιλεὺς, Οὐ νενικήκαµεν, ἔφη, ὦ πρεσθύτα" οὐ νενικήκαµεν, ἀλλ᾽ ἀνὰ κράτος μᾶλλον Ἀττήμεθα. Οἱ γὰρ ὑπὲρ ἡμῶν καθ) ἡμῶν ἑξαίφνης Υεγόνασι. Παράθακχόν τε xal μανικὴν καὶ ἀσθενῆ τὴν ἡμετέραν εὐρόντες παράταξιν, τέλεον ταύτην κατἐθαλον. Nuvi δὲ, εἴ τίς σοι δύναµις πρόσεστι καὶ ἰσχὺς slc τὸ βοηθῆσαι τῇ κάτω χειμέντ θρησχείᾳ ἡμῶν καὶ ταύτην αὖθις ἀνορθῶσαι, ἀνάγγδιλόν µοι. *O δὶ θευδᾶς τοιαύτας ἐδίδου τὰς ἀποχρίσεις τῷ βασιλεῖ' Τὰς μὲν τῶν Γαλιλαίων ἑνστάσεις καὶ µα- ταιοδογίας μὴ φοθοῦ , βασιλεῦ: τίνα Ὑάρ εἶσι τὰ παρ᾽ αὐτῶν λεγόμενα πρὸς ἄνδρας λογικοὺς καὶ ἐχέ- Φρονας ; "Avwa, ἐμοὶ δόξαν, ῥᾳδίως καταθληθήσεται μᾶλλον J| φύλλον ἀνέμῳ κατασεισθἑν. Οὐδὲ γὰρ κατὰ πρόσωπόν µου ἐλθεῖν ὑπομενοῦσι μὴ ὅτι γε χαὶ λόγόν συνᾶραι xal εἷς προτάσεις µοι xal. ἀντιθέσεις χωρη- σαι. ᾽Αλλ”, ἵνα τοῦτό τε τὸ προχείµενον ἀγώνισμα καὶ x&v 968 ὁτιοῦν ἂν βουληθείηµεν ἐπ᾽ εὐθείας ἡμῖν γένοιτο καὶ κατὰ ῥοῦν τά πράγματα χωρήσειε, τὴν ἑορτὴν κόσµησον ταύτην τὴν δηµοτελῆ, καὶ τὴν εὐμένειαν τῶν θεῶν ὥσπερ τι κραταιὸν περιθαλοῦ ὅπλον, καὶ εὖ σοι γένηται. Οὕτω χαυχηαάµενος ὁ ἐν xaxíq δυνατὸς εἶναι ἀνομίαν τε ὅλην τὴν ἡμέραν (06) µελετήσας (συμφθεγγέσθω γὰρ ἡμῖν ὁ Δανῖδ), ἆνα- τροκὴν δὲ θολερἀν, χαθά φησιν Ἡσαίας (91) τῷ πλη- σίον ποτίσας, συνεργίᾳ τῶν συμπαρομαρτούντων αὐτῷ πονὴρῶν πνευμάτων ἐπιλαθίσθαι τὸν βασιλέα (94) A, παρούσης, absente prepositione. Libanius, ) )i λίνιχος ὄνομα αὐτῷ. Καλλινιχου γὰρ ἐνταῦθα σφαγένκος, ὁ συφιστὴς γίνεται προσηγορία τῷ τόπφ. cribi ἀποσφαγέντος e cod. 3035. 95) Cf. p. 134, n. 77. nobis calamitatis solatium relictus es, atque in te uno spes omnes nostras positas habemus. Theudas itaque cum satanico eo exercitu quem secum habebat in expeditionem pergit,atque adver- sus veritatem armacomparat :accitis nimirum mul- tis pravis spiritibus, quos ad res improbas prompte ac libenter auxiliarem manum afferre norat, et quos ipse semper ministros adhibuerat, his comi- tatus ad regem accedit. Ut autem ipsius adventusregi nuntiatus est,atque ipse palmarum virgam manu tenens,ovinaque pelle indutus ingressus est, rex e throno suo exsiliit, ip- siqueobviam prodiit,eumque osculatus est. Cumque cathedram afferri jussisset,ipsum prope se colloca- vit. Posteaque Theudas his ad regem verbis utitur : Rex, in eternum vive, maximorum deorum favore ac benevolentia septus. Ad meenim allatum est te ingens certamen adversus Galileos iniisse,ac lucu- - lentissimam palmam retulisse. Eoque nomine huc veni, ut, ad edendam grati animi significationem, .festum uua celebremus,atque eleganti forma pre- ditosadolescentes ac formosas puellas diis immorta- libusimmolemus,taurosque centum,ac plurimaalia animalia ipsis offeramus, quo eos quoque in poste- rum invictos adjutores habeamus, qui nobisuniver- sum vite curriculum planum et s&quabile reddant. Ad hzc rex : Minime vero, inquit, o senex, vici- mus,minime,inquam, vicimus ; verum nullo potius negotio victi sumus. Nam qui a nobis stabant, re- pente adversum nosexstiterunt,ac velutfurore etin- sania laborantem imbecillam nostram atque aciem nocti,prorsus eam fregeruntac prostraverunt.Nunc autem,si qua tibi facultas et vis suppetit, qua tu humi jacenti religioni nostre opitulari, eamque rursum excitare queas,velim exponas. Theudas au- tem regi ad hunc modum respondit : Galileorum contentiones atque inanes sermones, o rex, mini- me pertimesce. Que enim sunt ea qus ab ipsis afferuntur, quantum quidem ad viros ratione ac prudentia preeditos attinet? Meo quidem judicio fa- cilius dejicientur, quam folium a vento excussum. Nequeenim vel conspectum meum sustinebunt,tan- tum abest ut sermones conserant, atque ad mecum disputandum pedem conserant.Caeterum,ut et pro- positum istud certamen, st quidquid aliud in animo habuerimus, recto cursu feratur, resque nobis ex animi sententia succedunt,fac publicum hocfestum exornes, deorumque benevolentiam, tanquam fir- missima quaedam arma induas,ac tum faustaomnia habiturus es. Heec cum illé jactasset, qui, ut cum Davide loquar,in malitia potens erat,atque iniquita- tem tota die meditabatur (Psal 11), turbidamque, ut Isaise" verbis utar, subversionem amico suo pro- Epist. 20 : Σταθµός τίς ἐστι περὶ τὸν Εὐφρἄτην' Καλ- oterit res- 96) Psal. vi. 4 : Τί ἐγχαυχᾶ ἐν xaxiq ὁ δυνατὸς ἀνομίαν ; ὅλην τὴν ἡμέραν ἀδικίαν ἑλογίσατο à γλῶασά cov. (97) Imo Hab. n. 45 : Ὁ ποτίζων τὸν πλησίον αὐτοῦ ἀνατροπῇι θολερᾷ. — C, δολεράν, 4135 ADDENDA. 1435 pinabat (Pabact 1), improborum spirituum, quos Α παντάπασι τῶν πρὸς σωτηρίαν ὑπομιμνησχόντων Yo. ipse comites habebat,opeatque adjumento perfecit, ut rex cogitationes eas que ipsum salutis submo- nebant prorsus e memoria ejiceret, eisdemque, quibus solebat studiis sedulo hereret. Ac proinde cum regizlittere quaquaversum commeassent,qui- bus omnes ad exsecrandum deorum festum conve- nire jubebantur, cernere erat ingentem hominum riaque animalia secum adducentem. Cum igitur omnes coiissent,surgens rex,üna cum impostore Theuda ad templum profectus est, ut tauros ac permulta animantia immolarent. Sicque nefarium et exsecratione dignum festum celebra- bant; adeo utetbrutorum animantium mugitibusto- taurbs personaret,et victimarum nidore ipsequoque aerinficeretur. His ad hunc modum confectis, cum improbi spiritus de Theudi victoria majorem in mo- dum gloriarentur,sacerdotesque gratiasipsi habuis- sent, rex rursum ad palatium se recepit, aitque ad Theudam :En quemadmodum jussisti,nihil omnino studii a me pretermissum est,quod quidem ad festi splendorem,et sacrificiorum magnificentiam perti- neret.Jam itaque tempus est ut que mihi promisisti expleas,filiumque meum, qui areligione nostra des- civit, a Christianorum errore vindices, accum beni- gnis diis in gratiam reducas.Nam ego cum artem om- nemadhibuerim, atque omnem lapidem moverim, nullam tamen morbi medicinam reperi, sed ipsius mentem omnibus rebus superiorem esse perspexi. 'Namsiblande aclenitercum eo agereinstitui, ne sic quidem eum mihi ullo modo animum adjicere com- peri. Rursum si severe atque acerbe eum accepi, in pervicaciam potiusindeipsum attolli conspexi.Qua- mobrem calamitatem eam que mihi accidit, sapien- tie tue committo.Ac siquidemea, ope tua et auxilio liberatus, filium meum mecum rursus deos meos co- lentem, atquevoluptuaric hujus vite cupiditatibus ac regni voluptatibus fruentem video, auream tibi statuam erigam,efficiamque ut posthac in sempiter- num idem tibi diis honor a cunctis tribuatur. Theudas igiturattentam aurem diabolo subjiciens, atque ab illo improbum ac pestiferum consilium edoctus, ipsique lingue atque oris operam navans, adregem ait:Sifilium tuum in potestatem tuam redigere, ipsiusque in pugnando pervicaciam ina- nem reddere cupis,arsa meexcogitata est, cui obluc- tari nullo modo poterit, verum durus ipsius animus facilius emollietur,quam cera ingenti rogo admota. γισμῶν πεποίηκε καὶ τῶν συνήθων πάλιν ἐπιμελῶς ἔχεσθαι, Ἔνθεν tol καὶ γραμμάτων βασιλικῶν παν. ταχοῦ διαπεφοιτηκότων τοῦ συνελθεῖν “πάντας b μυσαρᾷ πανηγύρει αὐτῶν , ἦν ἴδεῖν συῤῥέοντα εἰ πλήθη, πρόθδατά τε καὶ βόας καὶ διάφορα γίνη ζώων ἀγόμενα, multitudinem confluentem. atque oves et bores τι- Πάντων τοίνυν συνεληλυθότων, ἀναστὰς ὁ βασιλὺκ μετὰ τοῦ ἀἁπατεῶνος θευδᾶ, πρὸς τον vabv lydou, ταύρους καταθῦσαι φέρων ἑκατὸν κεἴκοσι xai ζῶι πολλά. Καὶ ἑτέλουν vip ἑπάρατον αὐτῶν ἑορτὴν, ὡς : περιηχεῖσθαι μὲν τὴν πόλιν ὑπὸ τῆς τῶν ἀλόγωι ζώων φωνᾶῆς, τῇ δὲ τῶν θυσιῶν χνίσσῃ καὶ αὐτὸν µολύνεσθαι τὸν ἀέρα. Τούτων οὕτω τελεσθέντων, uii τῶν τῆς πονηρίας πνευμάτων λίαν ἐγκαυχτσαμίνων ἐπὶ τῇ νίχῃ τοῦ θευδᾶ, xal χὰριτας αὐτῷ ὀμολοῃ- σάντων τῶν νεωκχόρων, stc τὸ παλάτιον αὖθις ἴτε- fxev ὁ βασιλεὺς. $66 Καὶ φτσι τῷ θιζᾷ Ulm δὴ, xai ἐχέλευσας, οὐδεμίαν ἐνελίπομεν σκουδὲν ἐπὶ τῇ λαμπροφορίᾳ τῆς πανηγύρεως καὶ δαιφιλε τῶν θυσιῶν. Καΐρὸς οὖν ἤδη τὰ ἐπηγγελμένα is. ρῶσαι xal τὸν ἀποστατήσαντα τῶν ἡμετέρων σεζα- σµάτων υἱόν µου τῆς πλάνης ἀναῤῥύσασθαι τῶν Xp- στιανῶν, xal τοῖς εὐμενέσι καταλλάξαι θεοῖς, "Eva γὰρ τέχνην πᾶσαν xal χεῖρα κινῄσας, οὐδεμίαν c pov τοῦ χακοῦ θεραπείαν * ἁλλὰ πάντων χρείττον: τὴν αὐτοῦ γνώμην ἐθεασάμην. E? πράως αὐτῷ ὃν έτυχον xal ἡπίως, οὐδὲ τὸν νοῦν ubt προσέχοντα ἕλως εὕρισκον" st αὐστηρῶς ἐχρησάμην καὶ ἐμθριβῶς, ες ἀπόνοιαν μᾶλλον αἱρόμενον ἐθεώρουν. Τῇ σῇ Aoi σοφίᾳ τὰ τῆς ἐπελθούσης µοι συμφορᾶς ἀνατίθημι. Et οὖν, ταύτης ἀπαλλαχεὶε διὰ coo, τὸν ἐμὸν αὖλς ὄψομαι υἱὸν σὺν &uol τοῖς θεοῖς µου λατρεύοντα til τῶν ἐπιθυμιῶν τῆς ἐνηδόνου ζωῆς ταύτης xat. ασ. λείας ἁπολαυοντα, στήλην σοι ἀνεγείρας χρυῆν, ica θεοῖς θήσοµαι παρὰ πάντων τιμᾶσθαι εἷς τὸν ἐπιόντα ἀτελεύτητον χρόνον, 'O θευδᾶς τοίνυν οὓς εὐήκοον ὑποχλίνας τῷ πο- νηρῷ, καὶ παρ) ἐκείνοῦ μυηθεὶς (98) βουλὴν xovizi καὶ ὀλέθριον, γλῶσσά τε xai στόµα αὐτῷ γοόµ- voc (99), φησὶ 9637 πρὸς τὸν βασιλέα Εἰ χερώπ- σθαι τὸν σὸν βούλει υἱὸν, καὶ χενὴν αὐτῷ τὴν bec ety θεῖναι, εὕρηταί pot τέχνη πρὸς ἣν οὐδὲ ἀντέχο δυνατὸς ἔσται, ἀλλὰ ῥᾷον µαλαχθήσεται ὁ ἁτιράμων καὶ ἀμείλικτος αὐτοῦ λογισμὸς T] χηρβὸς ropxalg ev Rex itaque vanum hominem inani tumore inflatum D δροτάτῃ ὁμιλήσας. Ὁ δὲ βασιλεὺς, τὸν µέταιον ow videns,ad voluptatem statim animique leetitiam sese convertit, sperans videlicet, petulantem illam et audacem linguam animum divinitus edoctum ac διαχενῆς φυσῶντα ἰδών, πρὸς ἡδονὴν εὐθύς κεὶ qe δρότητα µετεθάλλετο, ἐλπίσας τὴν ἁκόλαστον bar καὶ θρασεῖαν Ἱλῶσσαν τῆς θεοδιδάκτου καὶ φιλο” (98) C, µνησθείς. Permutationem eam tractavi ad Nicetam p. 143. Vid. et Xyland. ad Plut. De st perst. 8 18. Nunc est μυηθεὶς ro διδαχθεὶς, p. 272 : Ὁ τοίνυν Ἑρακλῆς, μαθὼν, ut p. 155 Isaacius Porphyr. De preterm. ιερχόµενος tlc τὴν Τροίαν καὶ μυηθεὶς τα Ὑινόμενα, ἠρώτα τὸν Λαοµέδστε τί ἂν Καλὸν πρὸς τοῦτον ποιήσει, εἰ τὸ κῆτος ἀναιρήσει καὶ τὴν παῖδα τῆς τούτου βορᾶς ἐχλυτρώσησει. Melius codex 817 : ποιήσῃ εἰ ἐκλυτρώσεται. Heliodorus /Ethiop. i, 31: Τὰ σαφέστερα δὲ xal τῶν χατὰ τὴν κόρην slc αὗριον µυηθήσῃ. Codex Venetus 409, μαθή lius convenire videtur. (99) Conf. p. 275. ispliren vm, quod Heliodori probe orationi B* HN. VITA BARLAAM. ET JOASAPH. 1198. φίας γεμούσης περιγενέσθαι (1) ψυχᾷς. Καὶ cc 4 A philosophie plenum superaturam esse, Cumque τέχνη μαθεῖν ἤρετο. Τότε θευδᾶς ὡσεὶ ξωρὸν dixovn- μένον (2) ὑφαίνει τὸ χαχούργηµα καὶ δεινῶς ἀρτύει τὰ φάρμακα. Καὶ ὅρα σόφισµα καχότεχνον xal ὑπο- θολὴν τοῦ πονηροῦ. Ηάντας, φησὶν, & βασιλεῦ, τοὺς παρισταµένους τῷ υἱῷ σου xal ὑπηρετοῦντας µα- χρύνας ἀπ᾿ αὐτοῦ, γυναῖκας εὐειδεῖς xal λίαν περι- χαλλεῖς, καὶ κεχοσµηµένας εἷς τὸ ἐπαγωγότερον, συνεῖναι αὐτῷ διηνεκῶς xal καθυπηρετεῖν, συνδιαι- τᾶσθαί τε xal συναυλίζεσθαι, πρόσταξον. ᾿Ἐγὼ 55, τῶν πνευμάτων Ev τῶν el; τὰ τοιαῦτά pot τεταγμέ- νων ἑπαποστείλας αὐτῷ, βιαιότερον τὸ τῆς Ίδονης πῦρ ἀνάψω. Καὶ ἅμα τῷ συγγενέσθα. αὐτὸν μιᾷ καὶ µόνρ τῶν τοιούτων γυναικῶν, εἶ μὴ πάντα Ec σοι κατὰ γνώμην, παροπτέἑος ἐγὼ τὸ λοιπόν σοι καὶ ἄχρη- . quenam illaars essetex eo sciscitaretur, tum Theu- das, tanquam novacula acuta dolum contexit (Psal. Lxxir),callideque pharmacacomparat.Atqueimpro- bamtechnam, diabolique consilium,quaso, perspi- ce. Omnibus, inquit, orex, qui fllioastantatque in- serviunt,ab eo procul disjunctis,pulchraet perquam eleganti forma preditas mulieres, atque ad pelli- ciendos animos adornatas,cum eo perpetuo versari, ipsique ministrare, viteeque consuetudinem etcon- tubernium cum eo haberejube. Ego autem uno ex iis spiritibus, quos ad res hujusmodicomparavi, ad eum postea submisso,acriorem voluptatisignem ex- citabo. Ácsimul atque vel cumuna sola hujusmodi muliercula rem habuerit,nisi tibi omnia ex animi στος, xal 366 τιμωριῶν µεγίστων, οὐ τιμῶν, ἄξιος. B sententia fluant, erit jam cur me contemnas, atque Οὐδὲν γὰρ ὡς ὄψις γυναικῶν ἐπάγεσθαι καὶ θέλγειν τοὺς ἀῤῥένων λογισμοὺς πέφυχε, Καὶ ἄκουσον δι- ηγήσεως τῷ ἐμῷ συμμαρτυρούσης ῥήματι, ΚΕΦ. A'. — Ἡασιλεύς τις παιδὸς ἁμοιρῶν ἄῤῥενος ἡνιᾶτο, λίαν τὴν φυχὴν ἀχθόμενος, καὶ ἀτύχημα τοῦτο οὐ μικρὸν λογιζόµενος, Ἐν τούτοις οὖν αὐτῷ ὄντι γεννᾶται υἱός' xal χαρᾶς ἐπὶ τούτῳ τὴν καρδίαν ἐπεκλήρωτο ὁ βασιλεὺς. Εἶπον δὲ αὐτῷ ol τῶν ἰατρῶν ἐπιστήμονες, ὡς, et ἐντὸς τῶν δώδεκα (3) χρόνων ἅλιον fj πῦρ τὸ παιδίον τοῦτο ἴδοι, στερηθήσεται παντάπασι τὸῦ φωτός τοῦτο Ὑὰρ ἡ τῶν ὁμμάτων αὐτοῦ θέσις δηλοῖ. Ταῦτα τὸν βασιλέα ἀχούσαντα λέ- γδται olxlaxov ἀντρῶδες (4) ἐκ πέτρας τινὸς λαξεῦ- σαι, χἀχεῖσε τὸν παῖδα μετὰ τῶν τιθηνούντων αὐτὸν χαταχλείσαντα, µηδόλως, μέχρι συμµπληρώσεως τῶν δώδεκα ἐνιαυτῶν, φωτὸς ὑποδεῖξαι μαρμαρυγὴν τὸ παράπαν. Μετὰ δὲ τὴν συµπλήρωσιν τῶν δώδεκα ἐτῶν ἐξάγει τοῦ οἰκίσκου τὸν παῖδα μηδὲν ὅλως τοῦ xó- σµου θεασάµενον, xal χελεύει ὁ βασιλεὺς πάντα κατὰ γένος παραστήσαντας ὑποδεῖξαι αὐτῷ, ἄνδρας μὲν ἐν ἐνὶ τόπῳ, ἀλλαχοῦ δὲ γυναῖκας, ἑτέρωθι Χρυσὸν, ἄργυρον, ἀλλαχόθεν µαργαρίτας τε xai λίθους πο- λυτελεῖς, ἱμᾶτια λαμπρὰ καὶ χόσµια, ἄμματα περι- χαλλῆ μετὰ ἵππων βασιλικῶν χρυσοχαλίνων σὺν τά- πησιν ἀλουργοῖς, xai ἀναθάτας im' αὐτοῖς ὁπλοφό- ρους, βουχόλιά τε βοῶν καὶ ποίµνια προθάτων. Καὶ, ἁπλῶς εἰπεῖν, πάντα στοιχηδὸν ὑπεδείχνυον τῷ παιδί. Πυνθανομἐένου δὲ αὐτοῦ 989. τί τούτων ἕκαστον xa- λεῖται, οἱ τοῦ βασιλέως ὑπασπισταὶ xai δορυφόροι τὴν ἑχάστου χλῆσιν ἐδήλουν. Ὡς δὲ τὴν κλῆσιν τῶν γυναικῶν Ίρετο, μαθςῖν, τὸν σπαθάριον τοῦ βασι- λέως (5) χαριέντως εἰπεῖν, δαίμονας αὐτὰς καλεῖ- σθαι, αἵ τοὺς ἀνθρώπους πλανῶσιν. Ἡ δὲ τοῦ παι- δὸς καρδία τῷ ἐκείνων πόθῳ πλέον τῶν λοιπῶν ἐθέλ- ut nullius usus hominem,non honoribus, sed maxi- missupgpliciis afficiendum ducas.Nihil enim mascu- lorum animos perinde allicere ac demulcere solet, ut feminarum conspectus. Atque ut sermonibus meis fidem adhibeas,historiam hanc velim audias. CAP. XXX. — Rex quidam cum mascula prole careret vehementer animo angebatur,eamque cala- mitatem haud parvam existimabat. Hoc igitur cum statu esset, filium in lucem edidit, eoque nomine summa voluptate perfusus est. Dixerunt autem ad eum eruditi quidam medici, fore ut si puer intra duodecim annos solem aut ignem videret,lumine prorsus orbaretur, id enim ex oculorum ipsius situ designari.Que cum pateraudisset,cubiculum quod- dam obscurum ex rupe quadam condidisse, filium- que illic una cum nutricibus inclusisse fertur, neo ante duodecim annos exactos ullum omnino ipsilu- cis splendorem ostendisse. Confecto autem hujus- modi temporis curriculo,filium,qui nihil omnino re- rum mundanarum ad hunc usque diem perspexerat, ex hoc cubiculo educit; ac tum ipsi omnia, juxta suum quodque genus exhiberi ac demonstrari jubet, viros nimirum in uno loco, in aliofeminas, aliunde aurum, alia ex parte argentum, uniones etlapides exquisiti pretii,vestes luculentas et elegantes, cur- rus insigni pulchritudine simul cum regiis equis au- reo freno instructis,cum auleis purpureis, ac sesso- ribus armatis,boum item armenta, et pecudum gre- ges ; atque, ut summatim dicam,omnia certo ordine puero demonstrabat.Percontante autem eo quonam singule res nomineappellarentur,regis satellites ac stipatores uniuscujusque nomen exponebant.Cum autem mulierum nomen scire cuperet,tum regis ar- miger lepide ac festive, demones eas appellari dixit, a quibus hominum mentes inerrorem traherentur. Pueri autem pectus earum amore atque cupiditate (4) Syntaxis verbis ἐλπίζειν cum aoristo est e frequentissimis, eamque tractare memini ad Aristen. p- 496. Appianus vn, 14 : Οὐδ' ugs Φάθιον ἢ τοὺς ἐπὶ τῶν στενῶν βιάσεσθαι. Ibi monemur ab editore vulgatum βιάσασθαι mutasse se cum Musgravio in ftácce9ac sed mutandus non erat aoristus. ) Psal, L1, 2 : Ωσεὶ ξυρὸν ἠἡσονημένον ἐποίησας δόλον. i C, δέκα, ut et infra. &) Sic AC. Ignoratur neutrum τὸ οἰκίσκον. Puto esse ἀντρώδη ab auctore ipso scriptum. (5) A, ecorrectione, βασιλ. λέγεται. 1139 vehementius quam ullius aliusrei desiderio illectum ac delinitum est.Cum igitur omnibusrebus peragra- tis ad regem eum adduxissent, ac rex ex ipso quid- nam ex omnibus rebus quas vidisset ipsi magis arri- deret,qussivisset : Quid,inquit, aliud quam ἆθπιο- nes illi qui homines in fraudem inducunt ? Neque enim ullius rei ex his omnibus quas hodierno die vidi perindeatque eorum amoreanimus meus incen- $us est. Átque hunc pueri sermonem rex ille admi- ratus est,quamque violenta ac tyrannica res femi- ADDENDA. tub À χθη. Ὡς οὖν, πάντα περιελθόντες, πρὸς τὸν βασιλίε ἐπανήγαγον αὐτὸν, ἐπηρώτα ὁ βασιλεὺς τί ἀρισὺν αὐτῷ τῶν ὁραθέντων ἐφάνη. Ti, φησὶν ὁ mat, ἀλλ' Tfj oi δαίµονες ἐχεῖνοι, oi τοὺς ἀνθρώπους πλανῶν- τες ; οὐδενὸς γὰρ τῶν ὀφθέντων µοι σήµερον, fj. τῇ ἐχείνων φιλίᾳ ἐξεχαύθη µου d φυΚή. Καὶ ἐθαύμα- σεν ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος ἐπὶ τῷ ῥήματι τοῦ παιδὸς, καὶ οἷόν ἔστι τυραννικὸν χρημα γυναικῶν ἔρως. Καὶ σὺ τοίνυν μὴ ἄλλως οἶου ὑποτάξαι σου τὸν υἱὸν, ἤ τούτῳ δὴ τῷ τρόπῳ. narum amor esset, hinc judicavit. Quocirca tu quoque non ulla alia ratione quam ista te filium tuum in potestatem redacturum putes. . Rex hocconsilium excipit,atque confestim ad eum delecte puelle presstanti atque egregia forma indu- cuntur. Quas etiam cum ipse eleganti ornatu illu- sirasset,atque omnino ad pelliciendum juvenis ani- mum instruxisset,omnes ipsius famulos et ministros e palatio ejicit, easque in eorum locum substituit. Ha itaque ipsi undique herebunt, eumque comple- ctebantur,atque ad nefarium concubitum exstimula- bant,per omnes videlicet gestus ac sermonesipsum ad voluptatem provocantes. Neminem alium habe- bat quem conspiceret, cum quo colloqueretur,aut cenaret, ipse enim omnia ipsi erant. Atque hec . quidem rex faciebat. Theudas autem rursum ad pestiferam suam speluncam profectus,libros qui res hujusmundi efficere poterant,in manus sumit; evo- catumque unum ex improbis spiritibus ad Christi mi- litem bellolacessendum emittit,nesciens scilicet mi- ser ille quantum suirisum excitaturus,quantamque simul cum universa sua diabolica cohorte infamis notam subiturus esset.Irprobusautem spiritus,aliis insuper nequioribus spiritibus assumptis, ad gene- rosi adolescentis cubiculum se confert, in eumque impetum facit, vehementissimam carnis fornacem succendens.Ac diabolusquidem internas ipsi flam* mas admovebat,puelle autem, ut corporis pulchri- tudine insignes, sic animo deformes improbam Inateriam externe suppeditabant. Atvero pura illa anima pestiferispiritusimpetum agnoscens, ac preposterum cogitationum bellum, quod magnoac vehementi adversum seimpetu venie- bat,conspiciens,perturbabatur,tantoque malo libe- rari,purumque sese Christo exhibere cupiebat, nec sanctam illam stolam, qua eum baptismi gratia Δέχεται τὸν λόγον ἀσμένως ὁ βασιλεύς. Καὶ πα- ἀγονται αὐτῷ ἐξ ἐπιλογῆς κόραι ὡραῖαι καὶ mue καλλεῖς, ἄς καὶ κόσμῳ λαμπρύνας διαυγεῖ καὶ ὃλως πρὸς τὸ ἐπαγωγὸν εὐτρεπίσας, τοὺς μὲν θεράποντς καὶ ὑπηρέτας τοῦ υἱοῦ πάντας ἐχθάλλει τοῦ παλε- τίου, ἐκείνας δὲ ἀντιχαθίστησιν. Αὗται οὖν stor εφύοντο αὐτῷ, συνεπλέκοντο, πρὸς τὴν μυσαρὰν εὖ- τὸν συνουσίαν ἠρέθιζον, διὰ πάντων σχημάτων τ καὶ ῥημάτων ἐκκαλούμεναι πρὸς ἡδονήν. Οὐκ εἶχει ἑτέρῳ τινὶ προσθλέψαι fj ὁμιλῆσαι, Tj συναριστῆσαι' αὗται γὰρ ἦσαν αὐτῷ πάντα (6). 970 Καὶ cc μὲν ὁ βασιλεὺς ἐποίει, θευδᾶς (1) δὲ πάλιν τὸ se ρὸν ἐκεῖνο χαταλαθὼν, σπήλαιον, xal εἷς τὰς folo ἐγκύψας τὰς ταῦτα ἐνεργεῖν δυναµένας, xal ἓν τὸ πονηρῶν πνευμάτων καλέσας, εἷς πόλεμον ἐκκέμι τοῦ στρατιώτου τῆς Χριστοῦ παρατάξεως' οὐκ εἰδὼς ὁ ἆθλιος otov ἔμελλε γέλωτα ὑποστῆναι καὶ leporis πληροῦσθαι σὺν πάσῃ tfj ὑπ αὐτὸν δαιμοναῇ φὰ- C λαγγι. Τὸ δὲ πονηρὸν πνεῦμα, ἄλλα τε πονηρότρα συμπαραλαθὸν πνεύματα (8), τὸν κοιτῶνα κχάταλαµ- θάνει τοῦ γενναίου παιδος, xai ἐπιπίπτει αὑτῷ Acbpi- τατον ἀνάψαν τῆς σαρχὸς τὴν κάµινον. Καὶ ὁ μὲν πονηβὸς ἔνδον ἀνέφλεγεν' αἱ δὲ τὴν ὄψιν cnp τὴν δὲ ψυχὴν καὶ λίαν δυσειδεῖς χκόραι ἔξωθεν τὴν 37 Ώ πονηρὰν ἐχορήγουν ὕλην. Β Ἡ δὲ καθαρὰ ἐκείνη duy τῆς προσθολῆς diste μένη τοῦ πονηροῦ, xal τὸν πόλεμον ὁρῶσα τῶν dt TOv λογισμῶν ἐπ᾽ αὐτὴν σφοδρῶς ἐρχόμενον, Dute- ῥάττετο' xal Λύσιν εὑρεῖν τοῦ τοσούτου καχοῦ ir εζήτει, καθαρόν τε ἑαυτὸν παραστῆσαι τῷ Ἆρισῷ, καὶ μὴ τῷ βορθόρῳ τῶν παθῶν καταχρᾶναι τὴν ἀῄτ induerat libidinis ceno contaminare.Confestim ita- D ἐκείνην στολὴν, ἦν αὐτὸν ἡ τοῦ ἁγίου βακτίσματο (6) Locutionem πάντα εἴναί τινι illustravi ad Eunap. p. 449: Nymphodorus Athenzi vi, 90 : Zó µοι et παῖς καὶ vl ricus Chrestom. p. 256. Nicephorus Greg. 11, 3,4 : 1603 ; Achill. Tat. v, 22 : Herald. ad Mart. 1, 69 ; Abresch Med. 230, in Classico Diario t. XXVIII, pag. 120 ; Tup. ad 204, 4. Sed fere pi ἀνεχδότου, nihil sa τοιαυτα γραφειν. Τῶν γὰρ φθονούντων τοῖς χαλοῖς λόγους. (7) A, δευδᾶς, qui et supra p. 265, τοῦ δευθᾶ, Et infra est δευδᾶ. Mendum ex dissimili litterarum ὃ et 9 ortum est. In codice 2552 Lexici Harpocrationis vidi p. 265, n. 97 ; not. ad Nic. Eugen. p. 280 ; Fisch. ad Well. t. ], p. 166. conf. supra t. II, pp. 147, 11; 149, !!. ς xal τὰ ἄλλα πάντα" ubi multa contulit Vict. Cle Αὐτὸν ἦν ἐχείνῳ µόνος τὰ πάντα... Adde Liban. Episl. . &d /Esch. tom. I, pag. 236 ; S. Y. ad Eunp. Theocr. xiv, 47 ; Burmann. ad Anth. Lat. Π, et tam longam ad anecdota notam protrahi, idque de re sat tenui, in qua nihil s! tem novi. Addam igitur Tzetze versus e codice 3058, "Epumvtlac Καὶ τοῦτο δεῖγμα, Ψελλὲ, σῆς εὐφυίΐας, AU ἣν, . τὴν φύσιν Σταγειρίτου, Γυμνοὺς ἐκεῖθεν ὁστράχων τοὺς Τὰ γὰρ θεωρήματα καλῶ µαργάρους, Την δὲ σκοτεινὴν Πρὸς τὸν ἨΨελλὸν εἷς τὸ tf^ χαταδὺς ἀθύσσους τῶν λόγων Τοῦ ὁσιμονῷ μαργάρους ᾿Ανελκύσας, ἔδειξας οἷς βίος Aero Φράσιν ὄστρακον λέγω. ᾽Αλλ᾽ εἷθς µοι qivot? οὐδεὶς λόγος. ᾽Αλλὰ σαφεῖς τέθεικας, τρανλὲ, οὐκ onuntiatione non rade καθµεία pro καδµεία. C. (8) Luc. x1, 26 ; Τότε πορεύεται καὶ παραλαμθάνει ἑπτὰ ἕτερα πνεύματα πονηβότερα ἑαυτοῦ. 11. VITA BARLAAM ET JOABAPH. 1442, ἡμφιάσατο χάρις. Εὐθὺς οὖν ἔρωτι ἀνβίστησιν ἔρωτα, A que amori amorem, hoc est impudico divinum op« τῷ ἀχσλάστῳ τὸν 0tixÓv, καὶ εἰς μνήμην ἄγει ἑαυτὸν τῆς ὡραιότητος ἐχείνης καὶ ἄνεχλαλήτου δόξτς Xpi- στοῦ τοῦ ἀθανάτου νυμφίου τῶν χαθαφωτάτων ψυ- χῶν, καὶ τοῦ νυμφῶνος ἐχείνου xai γᾶμου, obmep ἐλεεινῶς ἐκθάλλονται οἱ τὸν νυμφικὸν σπιλώσαντες χιτῶνα, δεδεµένοι χεῖρας καὶ πόδας, εἰς τὸ ἐξώτερον σχότος (9). Ταῦτα λογισάμενος xai σύὐνδακρυς γε- νόµενος, ἕτυπτε τὸ στῆθος, οἷα καχοὺς χηφῆνας τοὺς πονηροὺς ἐκεῖθεν λογισμοὺς φυγαδεύων. Elta διανα- στὰς, καὶ χεῖρας εἷς οὐρανὸν διᾶρας, θερμοῖς δά- xpuct καὶ στεναγμοῖς τὸν θεὸν ἐπεχαλεῖτο πρὸς συµ- µαχίαν, καὶ ἔλεγε' Κύριε παντοκράτορ, ὁ µόνος Su- watüc καὶ οἰκτίρμων, ἡ ἐλπὶς τῶν ἀπηλπισμένων, d τῶν ἀθοηθήτων βοήθεια, μνήσθητίἰ µου τοῦ ἀχρείου σου δούλου ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ, καὶ ἱλέῳ poc. ἐπίθλεψον Όμματι, καὶ ῥῦσαι ἀπὸ ῥομφαίας δαιμονικῆς τὴν Φυχήν µου καὶ ἐκ ἈΧειρὸς χκυνὸς τὴν µμονογενῆ µου (10) xal μὴ ἑάσῃς ἐμπεσεῖν µε elc χεῖρας ἐχρῶν µου, μηδὲ ἐπιχαρείησάν pot οἱ μισοῦντές µε (11) xal μὴ ἐγχαταλίπῃς 333 µε χαταφθαρῆναι ἐν ἆνο- plate, καὶ (12) καθυθρίἰσαι µου τὸ σῶμα ὃπερ ἁγνόν σοι παραστῆσαι ἐπηγγειλάμην. Σὲ γὰρ ποθω, xal sol προσκυνῶ τῷ Πατρὶ xai τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ Ἠνεύματι νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Καὶ ἔπει- πὼν τὸ ἁμὴν, θείας σθετο παρακλήσεως οὐρανόθεν αὐτῷ ἐπιφοιτησάσης, xal οἱ πονηροὶ ὑπεχώρουν λογισμοί: Αὐτὸς 88 µέχρι πρωΐας εὐχόμενος διετὲ- λεσε. Καὶ γνοὺς τὸ μηχανήματα τοῦ δολίου, ἤρξατο ἐπὶ πλεῖον πιέζειν τὸ σῶμα τροφῆς ἐἑνδείᾳ καὶ δίψῃ, xal τῇ ἄλλῃ ταλαιπωρίφ, ὀλονύκτους μὲν ἐπιτελῶν C στάσεις, ἑαυτὸν δὲ ἀναμιμνήσκων τῶν πρὸς τὸν θεὸν ὁμολοχιῶν, xal ὑπογράφων τῷ λοχισμῷ τὴν ἐκεῖθεν τῶν δικαίων λαμπρότητα, τὴν ἠπειλημένην τε τοῖς φαύλοις γεένναν ἀνιστορῶν ἐναργέστατα' Όπως μὴ, ἀργὴν καὶ ἄνετον ὁ ἐχθρὸς εὑρὼν τὴν φυχην, λοχι- σμοὺς αὐτῇ πονηροὺς (13) ῥᾳδίως ὑποσπείρῃ, καὶ τὸ καθαρὸν ἐπιθολώσῃ (14) τῆς διανοίας 248 Πάντο- θεν τοίνυν ὁ ἐχθρὸς ἔξαπορηθεὶς, καὶ παντελῶς ἁπ- αγορεύσας ὀλεῖν τὸν γενναῖον, ἑτέραν ἔρχεται ὁ δεινὸς ἁπάτην ποιχιλωτέραν, ὁ ἀεί ποτε πονηρὸς (v xal τὸ τεχνάζεσθαι καὶ βλάπτειν οὐδαμῶς ἀπολείπων. Etc ἔργον γὰρ ἀγαγεῖν τὰ ἐντεταλμένα αὐτῷ παρὰ τοῦ Θευδᾶ, µυρία Ὑγέγονε σπουδή. Καὶ οὕτω πάλιν τὰ φάρμακα ἀρτύει. ponit,sibique pulchritudinem illam ac gloriam omni sermone prestantiorem,quam pure anime inChris- tisponsinuptiis, ex quibus illi qui nuptialem tuni- cam conspurcarintejicientur,vinctisque manibus et pedibus in exteriorestenebrasprotrudentur,habita- ture sunt (Matth. xxi), in memoriam revocat. Hec cum animo suo considerans, et lacrymas profun- dens,pectus verberabat,improbas illas cogitationes, nonsecus ac fucos quosdamin fugam vertens.Deinde surgens,ac manus attollens,calentibus lacrymis ac gemitibus Dei opem atque auxilium implorabat,iis- que verbis utebatur:Omnipotens Domine, qui solus viribus polles,atque ad misericordiam proclivis es, Domine,inquam, spes desperatorum et eorum qui p auxilio carent, mei, queso, inutilis tui servi nunc recordare, facilique ac propitio oculo me intuere, animamque meam a diabolica framea eripe,ac de manu canis unicam meam,nec me in hostium meo- rum manus incidere permittas (Psal. xxi). Non su- pergaudeant mihi qui oderunt me inique(Psal.xxiv); nec me in iniquitatibus corrumpi sinas,corpusque meum,quod tibi castum exhibere promisi,probro et contumelia afflcere.Te enim concupisco,teque ado- ro,Patrem,etFilium,etSpiritum sanctum,in secula. Cumque AÁinen subjunxisset, divinam consolatio- nemcolitusipse sibi advenire sensit,atqueimprobe cogitationes sese subduxerunt.Ipse autem ad matu- tinum usque tempus in precibus perstitit ; intelle- ctisque versipellis hostis technis atque artibus,cor- pus suum tum cibi penuria, tum siti aliisque affii- ctionum generibus premere ccepit, in orationibus erecto corpore pernoctans,sibique ipsi pacta ea quae cum Deo inierat in memoriam reducens, atque tum eorum qui justitiam coluerint futurum splendorem animo et cogitatione informans, tum denuntiatam improbisgehennam aperte sibiob oculos proponens. Quod scilicet ea re causa faciebat ne hostis inertem ac solutam ipsius animam nectus, pravas cogitatio- nes ipsi nullo negotio insereret,animique ipsius pu- ritatem turbaret et inflceret.Cum igitur hostisomni- no mente concideret,sequestrenuum juvenem deje- cturum prorsus diffideret,ad aliam callidiorem frau- dem sese confert (ut qui semper malus sit, nec un- quam aliquid moliri,atque incommodum aliquod et detrimentum afferre intermittat), in id omni studio incumbens, ut que sibi a Theuda mandata fuerant exsequatur. Itaque rursus hujusmodi pharmaca comparat. 9) Respectu ad parabolam, quam vide p. 73. 10) Psal. xxi, 20 : cf. xxxiv, 17. 11) Psal. xxxiv, 19 : Μὴ ἐπιχαρείησάν µοι ol ἐχθραίνοντές µοι µαταίως, oi μισοῦντές µε δωρεάν. 5) C, 1j pro καὶ. Α sine πονηρούς. Omissam esse vocem sententic; vis arguebat, ut vel sine codice potuisset restitui. Sed nonnunquam eas voces librarii omittunt, quas scnsus non multum desiderat. Lucianus D. D. xx, 4: Ἡαραπρεσθεύεις, ὦ οὔτος, ἰδίᾳ ταύτῃ κοινολογησάµενος, Codex 1310, ταύτῃ πάλαι κοιν. Idem D. Mar. x, extr. :ἡκέτω ἡ Ato xal τικτέτω. Godex idem, καὶ ἤδη xxt, Plato. Epist. x: "Εῤῥωσό τε, xal μένε ἐν τοῖς fÓsciv οἵσπερ xai µένεις. Codex 1760: Kal νῦν μένει, Photius epist. 92: Καὶ ὅλῶς φοίνικι καὶ ἐπιτῃδειον ἀλμυρὰ v7. καίτοι τῶν ἄλλων σπερµάτων, ὅσα τὸ γλυχὺ φιλεῖν ἐθέλει καὶ λιπαρὸν, ὑπάρχουσα φθαρτική. Codex 2720, qui opportune caret vocula καὶ post φοίν., habet plenius, σπερµ, καὶ φυτῶν, que et Latinus interpres invenit, qui dedit, « cetera omnia semina et plantas. » (13) A, ἐπιθόλώσει, permutatis η eter. Scholiastes Theocr. 1, 34: ᾿Ἐθειράζοντες, κομῶντες, εὔτριχοι... xat καθήχοντες τὰ γένεια. Koehlerus conjecit καθηθῶντες, non. bene, si quid video. Conjicio ipse, me- Musque, ni fallor, καθεικότες. FF 1143 ADDENDA. ii Ad juvenem enim ex puellis illisuna omnium for- A — Mlav γὰρ ὑπεισελθὼν τῶν νεανίδων ἐκείνων, fex mosissimo ingreditur, que etiamregiscujusdamfi- lia erat, captivaque a patria sua abducta, regi Aben- ner,prastantissimi cujusdam muneris instar,oblata fuerat: quam pater, ut eximia pulchritudine pradi- tam, adlabefactandum ac dejiciendum filiianimum miserat. Hancimpostorillesubit, ipsique ejusmodi sermones suggerit qui animi ipsius prudentiam ac sa- pientiam perspicue declararent,siquidem diabolus omnes ad vitium accommodatas artes facileac prom, pteexercet.Posteaque regis filium a dextrisadortus, puelle amorem ipsi inserit, ob ipsius videlicet pru- dentiam et gravitatem, atque etiam ob eam causam; quod cum ea nobilitate esset,atque e regia stirpe pro- diisset, patria tamen simul ac gloria orbata esset. Ad hac hujusmodi quoque cogitationes ipsi sub- eerit, ut eam ab insano idolorum cultu liberaret, Christianamque efficeret. Hsc autem omnia versuti draconis techne erant. Nam cum regis filius animo ita comparatus et con- stitutus esset,ut nullam obscenam cogitationem aut libidinosum amorem ad puellam vacillantem in seip- so perspiceret,verum ipsius duntaxat calamitate ani- moque exitio se commoveri sentiret,rem hanc día- bolicum commentum esse minime animadvertebat. Siquidam revera caligo ille est,ac lucem assimilat. Utenim regis filius puellam alloqui divineque cogni- tionis oracula ipsi exponere cepit ; Agnosce, in- quiens, o mulier, Deum in omne evum viventem, nec te idolorum errore detineri sine,verum Domi- num rerum omnium effectorem intellige, ac beata eris, immortali sponso adjuncta ; multa, inquam, ejusmodi cum ipse dixisset, statim improbus spiri- tus mulieri in mentem immittit, ut fraudis laqueos explicaret,acDeo charam illam animam ad libidinis foveam przcipitem traheret, quemadmodum videli- cet olim generis humani auctorem Eve opera e paradiso ac Deo misere exterminavit,eumque bea- t» atque immortalis vite loco morti addixit. (15) A sine 7v. Venabor omissiones. Synepius De regno pag. 32: Τὰ δὲ ἀνθρώπινα np είρω xai j ν σης τε αὐτῆς καὶ ἀπούσης (τῆς φιλοσοφίας], πασῶν ἦν εὐμορφοτάτη, θυγάτηρ οὖσα βασιλέως, καὶ αἰχμέλωτος τῆς ἰδίας ἀλλοτριωβεῖσα πατρίδος, τῷ βασιλεῖ δὲ ᾿Αθενὴρ ὦς μἐγιστόν τι ποοσαχβεῖσα δῶρον, fjv, ὡς πάνυ ὠραιοτάτην οὖσαν, εἰς ὅλισθον xal ὑποσκελισμὸν τοῦ υἱοῦ ὁ πατὴρ ἦν (15) ἀποστεί- λας. Ταύτην à ἀπατεὼν ὑπεισέρχεται, xal λόγους αὐτῇ ὑπατίθησι, πάνυ τὸ σοφὸν xal συνετὸν Urge. νοντας τοῦ ταύτης λογισμοὺ. Πάντα γὰρ τὰ wok χαχίαν μηχανήματα ῥᾳδίως ὁ πονηβὸς µετέρχεαι, Elta, τῷ τοῦ βαςιλέως vip ἐκ δεξιᾶς (46) προσπε- σὼν, φίλτρον ἐντίθησιν 3 4 αὐτῷ τῆς κόρης, διὰ τὸ νουνεχὲς δῆθεν αὐτῆς xal χόσµιον, xal διὰ τὸ, d γενῆ οὕτω xai βασιλικῆς οὖσαν σειρᾶς, τῆς πατρίδος ἅμα xai δόξης ἑστερῆσθαι. Πρὸς τούτοις xal λογ- σμοὺς ὑποσπείρει τοῦ ἁπαλλάξαι αὐτὴν τής εἶδωλο- µανίας καὶ Χριστιανὴν ποιῇσαι. Ταῦτα δὲ πάντα μηχαναὶ ἦσαν τοῦ δολίου ὁράκον- τος. Οὕτω γὰρ τὴν φυχἠν διατεθεὶς ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς καὶ μηδένα λογισμὸν ῥυπαρὸν fj ἔρωτα ἐμπαβὴ (11) βλέπων ἐν ἑαυτῷ πρὸς τὴν χόρην σαλευόµενον, ἀλλ᾽ fj µόνον συµπάρειαν καὶ ἔλεος (18) τῆς τε συµ- φορᾶς xal τῆς ψυχικῆς ἀπολείας, οὐκ ᾖδει δαιµε- νικὴν εἶναι μηχανὴν τὸ πρᾶγμα. ὄντος γὰρ σκότος ἐστὶν ἐκεῖνος καὶ τὸ φῶς ὑποκρίνεται (19). Ὡς vip ὁμιλεῖν ἤρξατο τῇ κόρῃ ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς xai di τῆς θεογνωσίας αὐτᾷ προσλαλεῖν λόγια, Σύνες, λί- γων, ὦ γύναι, τὸν ζῶντα sic τοὺς αἰῶνας Oi, xr μὴ τῇ πλάνῃ ταύτῃ τῶν εἰδώλων καταφθαρῇς, ἑλλὰ τὸν Δεσπότην ἐπίφνωθι καὶ δημιουργὸν τοῦδε τοῦ παντὸς, καὶ µακαρία bcp νυμφευθεῖσα τῷ dirty νυμφίῳ;: πολλὰ δὲ τοιαῦτα νουθετοῦντος αὐτοῦ, & θὺς τὸ πονηρὸν πνεῦμα ὑπαγορεύει τῇ Tower τὰ (90) τῆς ἁπάτης ὑφαπλῶσαι 35 θήρατρα x πρὸς τὸν τῆς ἐμπαθείας κατασῦραι βόθρον τὴν Óe- φιλῆ ψυχἠν ἐχείνην, καθά ποτε xal τῷ vtvdoyp ** ποίηχε διὰ τῆς Εὖας, τοῦ παραδείσου xal τοῦ θ.οῦ ταλαιπώρως φεῦ | ἑξορίσας, καὶ θανάτῳ ὑπόδαοι £ σαι, In cod sAtio καὶ παντελῶς εὐδαίμονα Ὑίνεται. cibus duobus inveni, quod et invenit vel divinavit Latinus interpres: Εὐδ. καὶ κακοδαίµονα ylv. Luci. nus Ásino 12: Κελεύει µε προσάγειν Ómfj τινι καὶ ἀποσχοπεῖν τὰ Ὑιγνόμενα, Cod. 4310: Καὶ σκοπεῖν ci γινό a ἔνδοθεν, Ibidem 22: ᾿Ῥίψωμεν αὐτὸν ἀπὸ τοῦ χρημνοῦ οἰωνὸν οὐκ ἀγαθόν. Idem codez, ol, irit οὐχ ἀγαθόν. Non requiritur valde illud participium, nec displicet tamen. Lucianus D. Mar. xi, 1: Ἐν ταῦθα ὁ ΄Βφαιστος, ἔτυχε γὰρ πλησίον που (v, πᾶν ὅσον, οἶμαι, pop εἶχε καὶ ὅσον ἐν τῇ Αἴτν ε £... 16) Conf, p. 225, n. 87. pov, ἐπῆλθέ µοι, Codex idem, interalias minoris momenti varietates, πᾶν, οἶμαι, 8cov ἐν τῇ xau ivy T» 17) A, ἐμπαθεῖι, permutatione solemni, Isaacius Porphyr. De preterm. p. 289: Αὐτὸν πα εσκεύτοι θῆναι μηβὸν ἐξ ὁπῆς τινος. Recte codex 817, θεῖναι, Symeon Sethi Ichnel. p. 82: Συνέθη δὲ Ds in τινὰς ἁλιεῖς ἐπὶ τὸ τοιοῦτον λιμνήσιον ὕδωρ, καὶ συνθῆναι πρὸς ἀλλήλους... imo συνθεῖναι. Ibid. p. 6$; τν μεταθῆναι ὑμᾶς ἀπὸ τοῦδε τοῦ τόπου... imo μεταθεῖναι. Cf. not. ad Phil. Her. pag. 396. (18) « Recte, quia ex misericordia amor nascitur; » Donatus ait ad Terent. Hec. :, 2, 92. Qus sententiam pluribus illustravi ad Aristzn. n, 12, p. 685, pluribus, si tanti esset, nunc etiam illustre turus. pii?) Λὐτὸς γὰρ ὁ Σατανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτὸς' Paulus ait II ad Cor. xr, 148, indice illyo. διαλέξεως. Codex Vatic. 1353, optime : ὃ. y. al ὅσῳ πικρότερον ὑπὸ τῆς &üuplac πιέζοµαι, τοσούτῳ μᾶλλον οὐ φέρω σιωπᾷν, οἷα φιλοῦσιν οἱ λίαν s C, sine «4, male. Diogenes Epist. 3: Δόνανται γὰρ ἐπιστολαὶ πολλὰ, καὶ οὐχ fjtvova πρὸς παρόντα ἐπιστ... τῆς πρὸς παρ. Choricius in Procop. ἃ {4 : Di» ἀχδόμ- γοι πάσχειν οἷς te κἄν µόνος ὤν τις τυγχάνῃ, ἰδίαν αὐτὸς tror διεξέρχεται λύπην. Apte codices ey 1 ἰδίαν, qui et utilius etiam, pro οἷς τε, exhibent ὥστε, Ibidem 6 δες. Bene codex 2967, ol παῖδες. ; Φύσει γὰρ ἅπασιν ἥδιστον πάντων αν 4 1145 σθαι παρασχευάσας. Ὡς γὰρ ἤχκουσεν dj xópm τὰ ῥήματα ἔκεῖνα τὰ πάσης πεπληρωμένα σοφίας, ἀσύνετος οὖσα οὐ συν- Ὥκεν ἀλλὰ τοιαύτας ῥἐδίδου τὰς ἀποχρίσεις, ὡς ἅτε (21) γλῶσσα xal στόµα τῷ πονηρῷ Ἰενομένη, καί φησιν’ El τῆς ἐμῆς, ὤ δέσποτα, σωτηρίας φρον- vite »καὶ προθυμῇ τῷ Osp cou προσαγαγεῖν µε καὶ τὴν ταπεινὴν ψνχήν µου σῶσαι, ποίητον καὶ αὐτὸς μίαν µου αἴτησιν, xal, πᾶσιν εὐθὺς τοῖς πατρφοις µου θεοῖς ἀποταξαμένη, τῷ σῷ συντάξοµαι θεῷ (99), μέχρι τελευταίας αὐτῷ λατρεύουσα ἀναπνοῖς (23), καὶ μισθὸν λήψῃ τῆς ἐμῆς σωτῃρίας xal πρὸς τὸν θεὸν ἐπιστροφῆς. Τοῦ δὲ, Τίς ἡ ἀξίωσις, ὦ Ὑγύναι; 316 εἰπόντος, ἐχείνη καὶ σχῆμα καὶ βλέμμα καὶ φθέγµα καὶ ὅλην ἑαυτὴν πρὸς τὸ θέλγειν χαταστήσασα, Συνἀάφθητἰ uot, ἔφη, Ύαμου κοινωνίᾳ, κἀγώ σου τοῖς προστάγµασι χαίρουσα ἐξαχολουθήσω. Ὁ δὲ, Μάτην, φησὶν, ὦ Ὑόναι, τοιαύτην pot προ- ἑτεινας σχληρὰν ἀξίωσιν' τῆς μὲ, γὰρ cfc ἴσχυ- pes κήδοµαι σωτηρίας, καὶ τοῦ βυθοῦ τῆς ἁπ- ὠλείας ποθῶ σε ἀνελκῦσαι (2&)* μολῦναι δὲ τὸ σῶμά poo δι αἰσχρὰς µίξεως βαρύ pot xal πάντη ἁδύ- νατον: Ἡ δὲ, ὅλην ὁμαλίζουσαν τὴν ὁδὸν αὐτῷ xal διαλεα(- νουσα (25) Ἱνατί, φησὶ, τοιαῦτα φθέγΥῃ ob, ὁ πάσης πεπληρωμένος σοφίας ; ἵνατί μολυσμὸν τὸ πρᾶγμα καὶ αἰσχρὰν ἐκάλεσας µίζιν; Οὐκ ἀμύητος γάρ εἰμι κἀγὼ τῶν Χριστιανικῶν βιθλίων' ἀλλὰ πολλαῖς μὲν δέλτοις ἐν τῇ πατρίδι µου ἐνέτυχον, πολλῶν δὲ ὁμι- λούντων uot Χριστιανῶν ἀκήκοα. Οὐ γέγραπται τοί- vov ἔν τινι τῶν καθ ὑμᾶς βιθλίων, Τίμιος (26) 6 γάμος καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος ; καὶ, Κρεῖσσον (21) qu- μεῖν T, πυροῦσθαι ; xal, "A ὁ θεὸς (28) συνέζευξεν ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω; Οὐ πάντας τοὺς πάλαι δι- καΐους, πατριάρχας τε καὶ προφήτας, γάμῳ συν- αφθηναι αἱ Τραφαὶ διδάσκουσιν ὑμῶν ; Οὐ 3417 Πί- τρον ἐκεῖνον, 5v καὶ κχορυφαῖον τῶν ἁποστόλων act (20) γεγονέναι, γαμετὴν γέγραπται ἐσχηχέναι ; Τίσιν οὖν αὐτὸς πειβόµενος, μολυσμὸν τοῦτο χαλεῖς ; VITA BARLAAM ET JOABAPH. αὐτὸ, ἀντὶ «fc µαχαρίας xal ἀθανάτου ζωῆς γενί- À 4146 Posteaquam igitur puella verbailla omni sapientia referta audivit, pro sua stultitia ea non intellexit, verum hujusmodi responsum edidit,quale ab ea edi consentaneum erat, qua diaboli lingua atque os erat ; aitque : Si salutis mee, o domine, cura tan- geris,ac me Deo tuo conciliare, abjecteque anime mes salutem afferre studes,fac tu quoque uni mem petitioni annuas,ac statim patriisomnibus diisIneis repudiatis,Deo tuo me adjungam, ipsumque ad ex- tremum usque spiritum colam. Ita tu salutis mem, atque ad Deum conversionis, mercedem referes. Cum autem ille quenam hac petitio esset queesi- B visset,tum illa et habitu,et aspectu, et sermone, 80 denique omni ex parte sese ad alliciendum ipsius animum comparans : Matrimonio, inquit, mecum conjungere, atque ego imperiis tuis lubens obse- quar, At ille: Incassum,inquit, o mulier,duram hujus- modi petitionem mihi proposuisti. Nam quanquam ingenti salutis tuc cura teneor, teque ex mortis et exitii voragine extrahere cupio, mihi tamen corpus meum per fedum concubitum inquinare nimis grave est, imo prorsus impossibile. llla vero planam ipsi viam ad scelus sternens: Ecquid,inquit,hujusmodi sermoneuteris, quiomni sapienti; genere polles?Ecquid,inquam, hanc rem spurcitiem ac fedum concubitum appellasti?Neque enim ipsa quoque Christianorum librorumignara at- queexpers sum,verum et multosin patria mealibros perlegi, et sepe cum Christianis sermones contuli. Quid igitur? Nonne in quodam librorum vestrorum scriptum est:Honorabile connubium et torus imma- culatus (Hebr. xii) ? Ac rursum : Melius est nubere quam uri (I Cor. ντ) ? Ac rursum : Quod Deus con- junxit,homo non separet (Matth. xvi)? Nonne omnes veteres justi, tam patriarche» quam prophete legiti- mo matrimonio copulatos fuisse Scripturee vestre do- cent? Nonne Petrusille, quemapostolorum princi- pem fuisse predicatis, uxorem habuisse scribitur (21) C, ὅσα. Formulam ὡς & non semel jam adhibuit : conf. pp. 120, 129, 172. (22) Conf. p. 210, n. 40. (23) Philes in anum lascivam v. 59 : θνήῄήσχων 6 τέττιξ μουσικά * Καὶ ie χαῖ ^ | . : ώτερον λέγει’ Καὶ πνοαῖς ταῖς ἐσχάταις Στολὴν στολίξῃ τὴν ἑταιρικωτέραν. άμα 2831, qui d σὺ πρὸς αὗταῖς ix- carmen Prodromo tribuit : Καὶ σὺ πρὸς αὐταῖς ταῖς πνοαῖς ταῖς. t ; - 6 ς... quod malim. Habet et, ἑταιριχωτάτην, quod, οὗ μουσικώτερον, non preetulerim. Quam in eo poemate restitutionem feci copulee xal t. I, p. 334, codice flrmatam eodem nuper vidi. τῶν ὁἆ n ^: ἑλκῶσαι. Prapositionem C dedit. Saracenica Commelini p apad) φυλῶν καταγόµενυς, xat κομιδῆ νέος ὀρφανισθείς, Codex 1270, ἀπορφανισθείς. Ibidem pag. 5: . 1, de Mahomethe : Οὗτος ἀπὸ μίᾶς "Άλλα πολλὰ τερατολογῶν ἐν τῇ τοιαύτῃ, γραφῇ γέλωτος ἄξια. Melius συγγραφῇ in codice. À 25) C, λεαίνουσα, simili omi ud 3): imili omissione. hilostr. Ep. 32 : *H γὰρ τῶν ipasttov ἐχρῆν σοι παρεϊναί τινα, 1 Ala. Cod. Paris. 1696 et Vatic. 140, συμπαρεῖναι bene ; melius etiam ἐμὸ 7j τὸν A. Vix notandum esse πομπαρῖναι in Paris. 26) pis ad Hebr. xin, 4. 21) I Epist. ad Cor. vii, 9. (28) Matth. xix, 6. (29) Conf. similia p. 78 οἱ 96, ubi, pro ὁ κορυφαῖος τᾷ . Ed. ρυφα ιος των H. Ceesarius Quest. p. 6 : Too δὲ κορυφαίου τῶν ἀποστόλων δι’ ἐγγράφου καθολιχῆς παρεγ[νῶντος» Nilus lléxpoy τὴν χορυφὴν τοῦ Χοροῦ τῶν e. If. Anecd. t. I, p. 2&, Epitt. 940 : "Opa µοι τὸν πρῶτον λίθον τῆς ἐκκλησίας, θητῶν Πέτρος, est in C ὁκ. v. ἀποστόλω ποστόλων. Adde ATO ADDENDA. ΜΜ iig (Kuc. τν) ? Quid igitur te adduxit, ut rem hujusmo- À Πάνυ µοι 8oxsic, δέσποτα, τῆς ἀληθείας τῶν δογμάτων di spurcitiem appellares ? Margnopere sane mihi ἃ dogmatum vestrorum veritate aberrare videris. Cui ille respondit : Ita profecto, mulier, hec se habent,quemadmodum abs te dictum est.Licet enim quibuslibet matrimonio copulari,exceptis tamen iis qui virginitatem Christo semel promiserint. Ego enim ab eo die pro perdivinibaptismi lavacrum aju- ventutis etignorantie me: peccatis purgatus sum, purum meipsum Christo exhibere pollicitus sum. Quonam igitur modo pacta ea quae cum Deo sanx; dissolvere atque infringere audebo ? Rursum autem ad eum mulier his verbis usa est : Sit sane de hac re ut ipse vis, At exiguam alteram; ac nulliusmomenti cupiditatem meam exple,si qui- dem anime mes salutem afferre tibi cordi est.Hac duntaxat nocte mecum rem habe,atque effice ut et ego tua pulchritudine fruar, ac tu rursum forms mes elegantia explearis, Quod si feceris, hoc tibi polliceor,me simul atque diesilluxerit,Christianam religionem suscepturam atqueomnem deorum meo- rum cultum fuga relicturam esse. Àtque ob hujusmo- diconsilium,non modo veniam,sed etiam beneflcia; salutis me: causa, a Deo tuo consequeris. Gaudium enim, inquit Scriptura tua, estin celo super uno peccatore penitentiam agente(Luce x1x).Nam si ob scelerati hominisresipiscentiam leetitia in ccelo exci- tatur, quid afferri potest quin hujus resipiscentie autori magnum premium debeatur ? Ita certe res se habet, nec est quod dubites. Quid ? Annon apo- $toli quoque, religionis vestre duces, complura certo consilio faciebant, divinum preceptum ma- joris precepti causa interdum violantes? Annon Paulus Thimotheum, prestantioris consilii causa, circumcidisse dicitur (Act. xvi) ? Atqui circumcisio apud Christianos in crimine censetur; nec tamen ille hoc facere dubitavit. Atque alia hujusmodi permulta in Scripturis tuis reperies. Quocirca, si serio anime mes salutem afferre cupis, exiguam hanc meam cupiditatem exple: et ego, quanquam alioqui perfecto matrimonii nexu tecum copulari cupiens, tamen quoniam id tibi minime gratnm est, non jam tibi vim afferam, verum quidquid animo tuo insederit, posthac faciam. Tu igitur ne me quoque prorsus abjicias et exsecreris, verum ὑμῶν ἀποπλανᾶσβαι. Ὅ δὲ, Nal, φησὶν, ὦ Ὑγύναι οὕτως ἔχει ταῦτε πάντα χαθὼς εἴρηχας. Ἐφεῖται γὰρ τοῖς βουλομἰ. νοις γάμψ χοινωνεῖν' ἀλλ᾽ οὐ τοῖς ἅπαξ ἔπαγγελλο- μένοις τῷ Χριστῷ παρβενεύειν. Ἐγὼ γὰρ, ἑξότε τῷ λουτρῳ ἐκαθαρίσθην τοῦ θείου βαπτίσματος, τῶν τῆς νεότητος καὶ ἀγνοίας µου πταισµάτων καθαρὸν ἆμα- τὸν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ συνεταζάµην xal πῶς τὰ ὡμολογημένα θεῷ διαλῦσαι τολµήσω ; Ἔφη δὲ αὖθις ἡ γυνή’ Ἔστω καὶ τοῦτό σου ti θέλημα, χαθὼς βούλοιο. Άλλην δὲ μικράν τινα χαὶ οὐδαμινὴν πλήρωσον ἐπιθυμίαν µου, εἶπερ ἄντως ὃν Β ἀληθείᾳ τὴν ψυχήν µου θέλεις σῶσαι. Συγγενοῦ uox ταύτῃ τῇ νυκτὶ καὶ µόνον, xai τοῦ σοῦ χατατρυφῆσαί µε χάλλους ποίησον, τῆς ἐμῆς τε αὐτὸς ἐμπλήσβχτι ὡραιότητὸς, Καὶ λόγον σοι δίδωµι, ἅμα πρῶί Xo- στιανὴν γενέσθαι xai πᾶσαν ἐκφυγεῖν τὴν τῶν rw µου λατρείαν. Καὶ ἔσται σοι οὗ µόνον συγγνώμη ἕνεχεν τῆς οἰχονομίας ταύτης, ἁλλὰ xal δωρεῶν ἁντ- άμειψις παρὰ τῷ θεῷ σου ἕνεκα τῆς ἐμῆς σωτη- plac Χαρὰ γὰρ, φησὶν Ἡ Τραφή σου (30) γίνεει 218 iv οὐρανῷ ἐφ᾽ ivi. ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι. Ei οὖν χαρὰ γίνεται ἓν οὐρανῷ δι’ ἐπιστροφὴν ἁμαριω. λοῦ, τῷ προξένῳ τῆς ἐπιστροφῆς οὐ μέγας ἑποφιί- λεται µισβός ; Nai, οὕτως ἔχει, καὶ μὴ ἀμφίθαλλι. Οὐ πολλὰ δὲ xal ol ἀρχηγοὶ τῆς θρησκείας ὑμῶν ἁπόστολοι κατ οἰκονομίαν ἐποίουν, παραδαίνονες ἕσθ) ὅτε ἐντολὴν, ἕνεχα μείζονος ἐντολῆς ; 00 ci Παῦλον λέγεται περιτεμεῖν τὸν Τιµόθεον (31), bx κρείττονος οἰκονομίας ; Χαΐτοι παράνομον Xputu- νοῖς ἡ περιτομὴ λελόγεσται’ ἁλλ᾽ ὅμως ἐκεῖνος € παρῃτήσατο τοῦτο ποιῆσαι, Καὶ πολλὰ τοιαῦτε b ταῖς Γραφαῖς σου εὀρήσεις. El οὖν κατὰ ἀλήθως, καθὼς λέγεις, σῶσαί µου τὴν φυχὴν ζητεῖς, τὴν ue xpàv µου ταύτην ἐπιθυμίαν πλήρωσον. Καὶ ἐγὼ μὲν τελείᾳ σοι κοινωνίᾳ Ἰάμου. συναφθῆναι ζητοῦσα, ixi σοι οὐ καταθύμιόν ἐστι τοῦτο, οὖν ἔτι σε xev] κάζω, τὰ ἀρεστά σοι πάντα ποιοῦσα" λοιπὸν xii αὐτὸς μὴ πάντη βδελύξῃ᾽ ἀλλ, ὑπακούσας µου τὸ ἅπαξ τοῦτο, σώσεις µε, τῆς δεισιδαίµονος πλάνης ῥυσάμενος, τὰ δεδογµένα δέ σοι eic. τὸ ἑξῆς ποιήσες διὰ βίου παντός. in hac una re mihi obsequens salutem mihi affer, atque a superstitioso errore me libera, tu autem deinceps per omnem vite cursum quee tibi visa fuerint facias licebit. His verbis utens(nam et habebat qui ipsi suggere- D Οὕτω λέγουσα (καὶ γὰρ εἶχε τὸν εἰσηγούμενο, ᾧ ret,cui etiam aures clam admovebat,atque Scriptu- rurum peritus est ille vitii artifex diabolus),his, in- quam,verbis utens,eumque demulcens, ac retia et Jaqueos ipsi tum a dextris, tum a sinistris undique nectens animi ipsiusturrim labefactare,institutique ipsiusnervos debilitare,ac voluntatem etsententiam emollire incipiebat. Vitii autem sator,ac proborum virorum hostislabantem ipsiusanimum conspiciens (30) Luc. xv, 7. |. (31) Act. ad. xvi, 3. (32) Georgius Acropol. Histor. p. 53 : Τὸ τῶν νοημάτων χαλᾷν εὐκπήδολον. Cod. 3041, melius. xal τὰ ὦτα ὑπεῖχεν αὕτη χρυφίως" xal lpagev ἔμπειρος ὁ λῃστὴς ἦν, ὁ τῆς καχίας ὄντως δηµιου/”- γὸς xai διδάσκαλος), τοιαῦτα τοιγαροῦν Mm xai ὑποσαίνουσα, δίκτυᾶ τε xal παγίδας ἐκ Spin wu καὶ ἐξ εὐωνύμων αὐτῷ περιπλέχουσα, τὸν αύριο αὐτοῦ τῆς ψυχῆς διασαλεύειν ἤρχετο, τὸν τόνον 5 ὑποχαλᾶν (32) αὐτοῦ τῆς προθέσεως, χαὶ τὴν To µην $19 µαλαχωτέραν ποιεῖν. 'O δὲ σπορὺς Tk ὑποχαλῷ £149 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1150 οικίας καὶ τῶν δικαίων ἐχθρὸς, σαλευομένην αὐτοῦ A ac summa inde letitia perfusus, statim pestiferos τὴν καρδίαν ἰδὼν χαρᾶς ἴμπλεως Ὑεγονὼς φωνεῖ παρευθὺ τὰ σὺν αὐτῷ παραγενόµενα τῆς πονηρίας τενκύµατα, Ὁρᾶτε, χράζων, ὅπως ἡ κόρη αὕτη δι- ανῦσαι ἐπείγχεται X οὐχ ἠδυνήθημεν ἡμεῖς ἀνῦσαι. Δεῦτε οὖν, ἰσχυρῶς νῦν ἐπιπέσωμεν αὐτφ' οὐχ εὖ- Ρρήσομµεν γὰρ ἄλλον χαιρὸν οὑτωσὶ ἐπιτήδειον τὸ θέ- λη µα πληρῶσαι τοῦ πἐέµψαντος ἡμᾶς. Ταῦτα συλλα- λήσας ὁ δολιόφρων τοῖς ἑαυτοῦ xuciv, ἐπεμθαίνουσι τῇ» Χριστοῦ στρατιώτῃ, πάσας αὐτοῦ τῆς ψυχῆς τὰς δυνάµεις τἀράξαντες, xal δεινὸν ἔρωτα τῆς κόρης ὑπεοθέμενοι, πῦρ τε σφοδρότατον ἐπιθυμίας ἐχκαύσαν- τες ἐν αὐτῷ. ὉΟρῶν δὲ ἑαυτὸν ἐκεῖνος ἰσχυρῶς φλεγόµενον καὶ πρὸς τὴν ἁμαρτίαν αἰχμαλωτιζόμενον, καὶ τοὺς λο- Υεσμοὺς αὐτοῦ τὴν σωτηρίαν τῆς χδρης xal πρὸς Θεὸν ἐπιστρφὴν, ὡς ἁγκίστρῳ δέλεαρ, τῇ προχει- μ.ἔνῃ πράξει περιτιθεµένους, καὶ ὀχλοῦντας αὐτῷ τῇ τοῦ ἐχθροῦ ὑποθολῇ μὴ ἁμαρτίαν εἶναι τὸ ἐπὶ σωτη- ρίφᾳ ψυχῆς ἅπαξ γυναικὶ συγγενέσθαι, στενάξας div ἀπορίᾳ ψυχῆς βύθιόν τι καὶ τετηχὸς, ἑαυτὸν εὐθὺς πρὸς εὐχὴν συντείνει, καὶ ὀχετοὺς δακρύων ἐξ ὀφαλμῶν δαφιλῶς προχέων, ἐθόα πρὸς τὸν δυνάµε- vov σώζεὶν τοὺς ἐπ᾽ αὐτῷ πεποιθότας' "Eni col, Κόριε, ἅλπισα΄' μὴ καταισχυνθείην εἰς τὸν alo- να (49), μηδὲ χαταγελασάτωσάν µε οἱ ἐχθροί µου (34), τὸν τῆς σῆς ἐχόμενον δεξῖᾶς. ἀλλὰ παράστηθί uot ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ, καὶ χατὰ τὸ σὸν 380 θέλημα εὖὔ- θυνον τὰς ὁδούς µου (3ὅ), ἵνα δοξασθῇ τὸ ὄνομά σου τὸ ἔνδοξον καὶ φοθερὸν im' ἐμοὶ τῷ οἰκέτῃ σου, ὅτι εὐλογητὸς sl εἷς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. ᾿Εφ᾽ ἱκανὰς δὲ ὥρας μετὰ δαχρύων εὐξάμενος xal πολλὰ Ὑονυκλιτήσας, καθῆχκεν ἑχυτὸν ἐπὶ τοῦ ἐδα- φους. Καὶ ὑπνώσας μικρὸν, ὁρᾷ ἑαυτὸν ὑπό τινων φοθερῶὼν ἁρπαγέντα, xal τόπους οὓς οὐδέποτε ἑω- ῥάχει διελθόντα, xal Ev τινι γενόµενον ue (oto πε- διάδι ώραιοις ἄνθεσι xal λίαν εὐώδεσι χοµώσῃ, ἔνθα φυτὰ μὲν ἑώρα παντοδαπὰ xai ποικίλα, καρποῖς ξένοις τισὶ καὶ θαυμασίοις βρίβοντα, ἰδεῖν τε ἡδί- στοις xal ἄψασθαι ποθεινοῖς. Τά τε φύλλα τῶν δέν- ὅρων λιγυρὸν ὑπήχει (26) αὖρᾳ τινὶ λεπτοτάτῃ, καὶ ἀχόρεστον xal Ὑχαριεστάτην ἐχπέμποντα εὖὐωδίαν xi- νούμενα, θρόνοι τε ἀνέχειντο ἐκ καθαρωτάτου χρυ- σίου xal λίθων τιµίων κατεσκευασµένοι, λαμπρὰν οἷαν αἰγλῆν ἀφιέντες, καὶ κλῖναι dv ἑἐξάλλοις τισὶ στρωμναῖς καὶ τῷ κάλλει τὴν διήγησιν νιχώσαις χατ- spiritus qui una cum illo aderant appellat: Cer- nite, inquiens, quonam pacto puella ista ea per- ficere contendat quse a nobis perfici nequiverunt Agite igitur, acriter nunc in eum impetum facia- Imus. Neque enim ad explendam ejus a quo missi sumus voluntatem aliud »&que opportunum tem- pus nanciscemur. Hac cum versipellis ille ad so- cios dixisset, in Christi militem insiliunt, omnes animi ipsius vires perturbantes, atque acerrimum puelle amorem ipsius pectori inserentes, vehe- mentissimumque libidinis ignem in ipso inflam- mantes. Ille autem cum seipsum vehementer uri, capti- vumque ad peccatum trahi perspiceret,atque cogi- p tationes suas, puellm salutem conversionemque ad Deum ipsi proponentes, flagitium tanquam hamum quemdam esca ocultare, hostisque instinctu sibi ne- gotium facessere,perinde videlicet acscelus minime essetservande anim: causacum mulieresemelrem habere in hujusmodi animi anxietate consiliique pe- nuria alto pectore ingemiscens, seipsum statim ad orationem confert, atque uberes lacrymarum rivos ex oculis profundens, ad eum qui salutem iis qui in ipsoconfidunt afferrepotest clamabat: In te, Domine speravi, non confundar in eternum(Psal. xxx) ; ne- queirrideantme inimici mei dextre tucehsrentem; verum hac hora pro tua voluntate mihi asta,vias meas dirigens, ut sanctum tuum et yloriosum ac formi- dandum nomen in me famulo tuo illustretur, quo- niam benedictus es in secula. Amen. (Psal. xxiv). Cumautem per'aliquot horas cum lacrymis preces fudisset, genuaque persepe flexisset,in terram se prostavit, paulumque obdormiscens seipsum a qui- busdam horrendis viris arripi videt, regionibusque quibusdam, quas nunquam viderat, peragratis, in amplissimum campum perduci pulchris floribus at- que ingenti suavitate preditum,ubi et plantas omnis generiscernebatinusitatis quibusdamet admirandis fructibus,tum visu jucundissimis tum perceptu sua- vissimisredundantes.Arborum porro folia ex tenuis- sima quadam aura dulcem sonum edebant, ac dum impellerentur,inexplebilemodorisfragrantiamemi- tebant. Quin etiam sedes illic site erant, auro atque ingentis pretii lapidibus struete, luculentum sane splendorem afferentes ; lectiqueitemillustres miris Ἠγλαϊσμέναι, "YOxtá τε παρέῤῥει διαγῆ λίαν καὶ D quibusdam stragulis.atque elegantia omnem oratio- αὐτὰς εὐφβαίνοντα τὰς ὁράσεις. Tijv δὲ θαυμαστὴν «ταύτην xal μεγάλην πεδιάδα οἱ φοθεροὶ ἐκεῖνοι δι- ᾽αγαγόντες αὐτὸν εἴς πόλιν εἰσήγαγον ἁῤῥητῳ τινὶ λαμπρότητι ἀποστίλθουσαν, ἐκ χρυσίου μὲν διαυγοῦς τὰ τείχη, λίθων 9& dv οὖδεὶς πώποτε ἑώρανε τὰς ἑπάλξεις ἔχουσαν ἀνεγηγερμένας (37). Ὢ τίς ἂν 33) Psal. xxx, 1. Cf, xxiv, 20. 34) Psal. xxiv, 2 nisfacultatem superante coornati. Ad aque proflue- bantperquamlimpide,oculosqueipsos oblectantes. Tum autem per ingentem atque admirandum hunc campum horrendi illi viri eum in urbem quamdam introduxerunt, inenarrabili splendore rutilantem, ex pellucido quidem auro muros,ex lapidibus autem 35) Psal. v, 8: Κατεύθυνον ἐνώπιόν σου τὴν ὁδόν µου, (36) C, λιγυρῶς ὑπ. Aristenctus I, Epist. 3, p. 17: Τὸ ἔμπνουν τῆς αὔρας λιγυρὸν ὑπηχεῖ τῷ μουσικῷ τῶν τεττίγων (op ubi similia loca, que in nota sunt apposita, Αιγῦρὺν firmant. /31) Α, ἀπά Her. pag. 569. Ibi quo usus sum ξεις. C, ἐπ. Ey. ἀναγιγραμμίνας De ἐπάλξεσι vide notas ad Nicetam Eugen. p. 22, ad Phil. anii locus facilius reperietur in Reiskiana tom. IV, pag. 77^ 14851. ADDENDA. un nemine unquam visis pinnas ac propugnacula ex- Α ἐχείνης εἴποι τὸ κάλλος τῆς πόλεως 384 xal τὴν structa habentem.Et quis tandem est qui urbis illius pulchritudinem ac splendorem sermone consequi possit ? Lux porro superne radiis identidem micans omnes ipsius vicos implebat,atque alati quidam ex- ercituslucidi omnes in ea morabantur, ejusmodi cantum edentes, quem nunquam mortalis auris au- divit.Vocemque dicentem audiit: Heec eorum qui jus- titiam coluerint est requies,hoc eorum qui Domino su: vite rationes probarint oblectamentum. Hunc autem exillo loco eductum terribiles illi viri retror- sum ducere velle dicebant.At ipse jucunditate illa letitiaque animi omnino raptus: Ne me, qu&so, inquiebat, ne me, inquam, hac lotitia, que nullis verbis exprimi potest, private; verum hoc mihi con- cedite,ut in uno amplissime hujusce civitatis an- B φαιδρότητα ; Φῶς ἄνωθεν πυχνὰ ταῖς ἀκτῖσι διᾷττον πάσας αὐτῆς τὰς πλατείας ἐπλήρου᾽ xol ὑπόπτεροί τινες στρατιαὶ, αὐτῷ ἑχάστη φῶς οὖσαὶ, ταύτῃ ἐκ- εδήµουν, µέλος ἄδουσαι ἀκσῃῇ βροτείᾳ µηδέποτε ἆκοο- σθὲν. Καὶ φωνῆς Ίκουσε λεγεύσης Αὕτη ἡ ἀνάπαυ. σις τῶν δικαίων. αὕνη d) εὐφροσύνη τῶν εὐαρεστη- σάντων τῷ Κυρίφ. Ἐκεῖθεν οὖν ἐξαγαγόντες οἱ φρι- κωδέστατοι ἄνδρες ἐχεῖνοι, εἷς τοὐπίσω ἆγειν ἔλεγον, Ὁ δὲ, τῆς τερπότητος ἐκείνης xal θυµηδίας ὅλος . yevópsvoc, Μὴ στερήσητέ µε, ἔλεγε, μὴ στερήσην, δυσωπῶ, τῆς ἀἁῤῥήτου χαρᾶς ταύτης ἀλλὰ bct μοὶ ἐν pig τῆς µεγίστης ταύτης πόλεως γωνίᾳ διεν- τᾶσθαι. Οἱ δὲ, ᾿Αδύνατόν ἐστι vov, ἔλεγον, εἶναί σι ἐνταῦθα (38). ᾽λλλὰ κόπῳ πολλῷ καὶ ἱδρῶτι ἑλιύσ ὧδε, εἴπερ ἑαυτὸν βιάσῃ. gulo degam. llli autem ad hunc modum respondebanht : Fieri nunc minime potest ut hic sis : hoc autem multis láboribus ac sudoribus tandem consequeris, si quidem tibi ipsi vim intuleris. Hocsermone habito,ac maximo illo campo rursus peragrato,cum in tenebrosaloca, omnisque maroris plena, atque cum eo splendore, quem prius cons- pererat, ac letitia illa e diametro pugnantia, duxe- runt, Etenim obscura prorsus ac tenebrosa caligo erat, atque afflictione ac tumultu totus ille locus redundabat, Illic ignisfornax accendebatur,etcarni- ficium vermium genus serpebat, ultricesque virtutes fornaci imminebant. Ac nonnulli miserum in mo- dum igni conflagrabant,voxque hujusmodi audie- batur: Hic sceleratorum locus est, hic eorum cru- ciatus qui fedis flagitiis seipsos contaminarunt. Post autem ab his qui eum illuc introduxerant, ex C eo loco eductus est. Statimque ad sese rediens, toto corpore coniremiscebat,lacrymaeque fluminumins- tar ex ipsius oculis fluebant: atque omnis impu- dice illius puelle, reliquarumque aliarum, pul- chritudo quovis ceno et sanie fetidior ipsi visa est ; memoriamque ea qua viderat recolens, tum bono- rum illorum cupiditate tum dolorum illorum metu correptus, in lecto jacebat, sic affectus, ut nulla ipsi exsurgendi potestas esset. Ut autem de adversa filii valetudinead regem alla- tum est,statim ad eum profectus quidnam ipsi acci- disset percontabatur. Ille autem quidnam vidisset exponit, aitque : Cur pedibusmeislaqueum parasti, etincurvasti animam meam (Psal. 1v1) ? Nisi enim Ταῦτα slnov: xoi, τὴν μεγίστην αὖθις mibudis διελθόντες , sl; τόπους ἀπήνεγκαν σκοτεινοὺς wel πάσης ἁηδίας πεπληρωµένους, ἰσόῤῥοπον τῆς ὁρα- θείσης φαιδρότητος τὸ λυπηρὸν κεκτηµένους. Σχότος γὰρ ἦν ἀφεγγὲς καὶ ζοφερὸν παντελῶς' θλίψεως ὃι καὶ ταραχῆς τὸ πᾶν ἐπεπλήρωτο . Ἔνθα χάµυνος ἐξῆπτε (39) πυρὸς ἀναφλεγομένη * xal σκωλήχων γένος ἦν κολαστιλὸν ἵρπον ἑχεῖσε. Δυνάμεις δὲ τιµω- ρητικαὶ ἐφεστῶσαι (40) τῇ καμίνῳ, καὶ 3283 xo« ἐλεεινῶς τῷ πυρὶ καταπαιόµενοι. Καὶ φωνὴ ἠχούτι λέγουσα. Οὔὗτος ὁ τόπος τῶν ἁμαρτωλῶν' αὕτη d κόλασις τῶν οράξεσιν αἰσχραῖς ἑαυτοὺς µολυνάντων’ Ἑπὶ τούτοις ἐξήγαχον αὐτὸν ἐκεῖθεν oi xal sie- αγαγόντες, Kal, sl ἑαυτὸν εὐθὺς ἐλθὼν, ἕνερομος ἦν ὅλος δάχρυα δὲ ποταμηδὸν κατίδυον ol ὀφθαλμεὶ αὐτοῦ. Πᾶσα δὲ ἡ ὠραιότης τῆς ἀκολάστου αόρης ἐκείνης καὶ τῶν λοιπῶν δυσωδεστέρα βορθόρο xai σαπρίας αὐτῷ λελόγιστο. Στρέφων δὲ iv τῇ ψυχῖ τῶν ὁραθέντων τὴν µνήµην, τῷ πόθῳ τῶν ἀγαθῶν καὶ τῷ φόθῳ τῶν ἀνιαρῶν ἐχείνων ἐπὶ τῆς κλίνης κατ’ bito ἥκιστα ἐγερθῆναι δυνάµενος. ᾽Ανηγγέλθη δὲ τῷ βασιλεῖ ἡ τοῦ υἱοῦ ἀῤῥωσία Καὶ ὃς ἐλθὼν ἐπηρώτα τί τὸ συµθάν. 'O δὲ τὰ ὁρε- θέντα αὐτῷ διηγεῖται, xal φησιν Ἱνατί sapi ἠτοίμασας τοῖς ποσί µου, xal κατέκαµφας vivide χὴν µου (4/); cl µή γὰρ Κύριος ἐθοήθησί μοι Dominus adjuvisset me, paulo minus habitasset in [) παραθραχὺ παρῴχησεν ἂν τῷ ἃδῃ ἡ ψυχή µου. Ἀλλὶ inferno anima mea (Psal. xxxix). Verum quam bonus Israel Deus his quirecto suntcorde,qui etiam eripuit humilitatem meam de medio catulorum leonum, dormivi conturbatus (Ps. Lxxu). Sed visitavit me Deus salvator meus, mihique quantis ii qui eum ad (39) A, ἑξῆηπτε Forsan ἐξήπτετο. (40) Verbum desiderater. Billyus videtur meliorem avoit esprits, qui servaient de bourreauz au-dessus de la sententia. 42) Psal. Lxx Ee Α, ἆδ εἶναι νῦν ἔλεγόν σε ἑντ. C, ἆδ. εἶναί σε ἔντ. ὡς ἀγαθὸς ὁ θεὸς τῷ Ἰσραὴλ, τοῖς εὐθέσι τῇ xs δίᾳ (42)! ὃς xal «iv ἐμὴν ἐῤῥύσατο ταπείνωσυ μέσου σχύµνων, Ἐκοιμήθην γὰρ τεταραγµένος (9. 'AAAX ἐπεσκέφατό µε ἐξ ὕψους ὁ θεός µου xai De- τὴρ µου, καὶ ἔδειξξ pot οἵων ἀγαθῶν ἀπεστέρηρο habuisse lectionem, qui verterit: davenisg y fournaise. In versione Traperzuntiana tota deest is Psal. 1v1, 6 : Παγίδας ἠτοίμασαν τοῖς ποσί µου, καὶ κατέχαμψαν τὴν ψυχήν uto. . ΊχχΙ, 4. 43) Psal. Ότι, ἆ : Καὶ ἐῤῥῥύσατο τὴν φυχήν µου &x, jt. ox, ix, τεταρ. 1193 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1154 ἑαυτοὺς ol παροργίζοντες αὐτὸν, olov δὲ κολάσεων.Α iracundiam provocant bonis sese privent, quantis- ὑπευθύνους εἰργάσαντο. Καὶ νῦν, ὦ πάτερ, ins σου τὰ dca ἔθυσας τοῦ μὴ ἀκοῦσαί µου τῆς Φφωνῆς τῆς τὰ ἀγαθά σοι ix- φδούσης, 343 κἄν ἐμὶ μὴ χώλοε τὴν εὐθεῖαν βαδί- σαι ὁδόν. Τουτο γὰρ ποθῶ, τούτου ἑφίεμαι, τοῦ πάν- των ἁπαλλαγῆναι, καὶ τόπους καταλαθεῖν ἔνθα Βαρ- λαὰμ ὁ τοῦ Χριστοῦ θεράπων τὰς οἰκήσεις ἔχει, καὶ σὺν αὐτῷ τὸ λοιπὸν τῆς παρούσης µου διανῦσαι ζωῆς, Ei δὲ fq κατασχεῖν µε θελήσειας, ὄψει µε θᾶττον τῇ λύπῃ xal ἁδημονίᾳ νεκρόν καὶ οὔτε σὺ τὸ λοιπὸν πατὴρ κληθήσῃ, οὔτε υἱόν µε ἔτι ἕξεις. ΚΕΦ. ΛΑ’. — Πάλιν οὖν ἀθυμία κατέσχε τὸν βα» σιλέα (44)’ πάλιν ἀπελέγετο ὅλην αὐτοῦ τὴν ζωήν. καὶ, δεινὰ στρέφων ἐν ἑαυτῷ, εἰς τὸ ἴδιο, dris: πα- λάτιον. Τὰ δὲ παρὰ τοῦ θευδᾶ ἀποσταλέντα τῆς πονηρίας πνεύματα χατὰ τοῦ θείου παιδὸς, ἆπανελ- θόντα πρὸς αὐτὸν, κατῃσχυμμένά τὴν ἧτταν àv- ωμολόχει (45), καίτοι φιλοψευδῆ ὄντα' σύμθολα γὰρ caer τῆς Ίττης ἔφέρον ἐκὶ τῆς πονηρᾶς αὐτῶν ὄψεως, ὉὍ $i, Καὶ οὕτω, φησὶν, ἀσθενεῖς ὁμεῖς xal ταλαί- πωροι, ὡς ἑνὸς µειρακίου μὴ περιχενέσθαι | Τότέ τὰ πονηρὰ πνεύματα, θείᾳ δυνάµει τιμµωρούμµενα, εἷς φῶς ἄκοντα τὴν ἀλήθειαν Άγεν, Οὐχ ὑπομένομεν, λέχοντα, οὐδὲ ἀντοφθαλμῆσαι ὃὅλως τῇ τοῦ Χριστοῦ δυνάμει xal τῷ συμθόλῳ τοῦ πάθους αὐτοῦ, ὃν σταυ- póv καλοῦσιν. ᾿ἸἘκείνου Ὑὰρ τυπουµένου, Φθάνο- μεν (46) ἀνακράτος φεύγοντές τε καὶ διωθούμενοί $54 πάντες οἱ τοῦ ἀέρος ἄρχοντες καὶ κοσποκρά- τορες τοῦ σκότους (4, πρὶν d τελείως αὑτὸ τυπω- θήναι (48). Ὅθεν καὶ τῷ νεανίσχῳ τούτῳ ἐπιπεσόν- τες δεινῶς ἑταράξαμεν ὁ δὲ, τὸν Χριστὸν ἐπιχαλε- σάμµενος clc συμμαχίαν xal τῷ σηµείῳ τοῦ σταυροῦ καθοπλίσας ἑαυτὸν, ἡμᾶς τε διώσατο μετ ὀργῆς xal ἀσφάλειαν ἑαυτῷ ἔθετο. .N?,. µελλήσαντες (49) οὖν, εὕρομεν ὄργανον, δι᾽ οὗ xal τῷ πρωτοπλάστῳ ὁμι- λήσας ποτὲ ὁ ἄρχων ἡμῶν, τοῦτον (50) ἐχειρώσατο. Καὶ δὴ παρ᾽ οὐδὲν ἐθέμεθα ἄν καὶ ἡμεῖς καινὴν (51) τὴν ἀλπίδα τοῦ νέου. ἀλλ) ἐπικληθεὶς αὖθις 6 Χριστὸς elc συµµαχίαν, πυρὶ τῆς ἄνωθεν ὀργῆς ἡμᾶς κατα- Φλέξας, φυγάδας εἱργάσατο. Καὶ ἔγνωμεν μηκέτι πλησιάσαι αὐτῷ. Οὕτω μὲν οὖν τὰ πονηρὰ πνεύ- que rursum tormentis obnoxios se reddant demon- stravit. . At nunc, o pater, quoniam tu aures tuas occlu- sisti, ne vocem meam bona atque utilia tibi ocei- nentem audires, ne me saltem quo minus rectam viam capessam impedias. Hoc enim cupio, hoc expeto, ut omnibus rebus liberatus, ad ea loca con- tendam, in quibus Barlaam Christi famulus habi- tat, ac cum eo quod mihi reliquum est vite con- ficiam. Quod si me per vim retinere in animum induxeris. quam primum me moerore ac tedio exstinctum videbis. Ita flet ut nec tu pater jam appelleris, nec me fllium habiturus sis. CAr. XXXI. — Rursum igitur ingens regem ma- stitia invasit;rursum omnem vite sumespem despon- dere cepit ; atque acerba secum animo agitans, in palatium suum abiit. At vero improbi illi spiritus, qui adversus divinum juvenem a Theuda missi fue- rant, ad eum pudore suffusi redeunt, atquequamvis alloqui mendacio gaudeant,acceptam tamen cladem confitentur. Quippe perspicua cladis signa in scele- rato suo vultu gerebant. Ille autem: Usque adeone, inquit, imbecilles ac miseri estis, utadolescentem unum vincere minime potueritis? Tunc improbi spi- ritus virtute divina excruciati, veritatem inviti in lucem protulerunt,his verbis utentes:Christi poten- tie ac passionisipsius signo,quod Crucemappellant, ne tantillum quidem obluctari possumus. Nam cum ea effingitur, statim quotquot aeris principes ac mundi rectores tenebrarum sumus (Ephes.vi),quam celerrime fugimus, ac prius etiamquam ea planeac perfecte expressa sit, propulsamur.Quamobrem nos quidem in hunc juvenem impetu facto, graviter eum perturbavimus; verum ille cum Christi opem implo- rasset,ac crucis signo seipsum munivisset,nos irato . animo propulit, atque firmissimum sibi presidium comparavit. Ac proinde nulla interposita mora in- strumentum illud arripuimus, cujus opera etiam princeps noster primum hominem aggressus est, eumque potestati sue subjecit. Et quidem profecto nos quoque vanam adolescentis spem pro nihilo du- cebamus;verum ad auxilium rursus accitus Christus colestis irs igni nos exustos in fugam vertit. Quare (44) Philostr. Her. p. 54 : ἀθυμία μὲν οὖν αὐτίκα τὸν ἀθλητὴν ἔσχεν. Sed potius meminerat monachus Davidis sui, qui Psal. cxviu, 53, ait ; ᾽Αθυμία χατέσχε µε ἀπὸ ἁμαρτωλών. 45, C, ἀνωμολόγουν. Sic mox, A, ἦγεν, C cool OL. vidi. 46 εύγομεν. (41) Conf. b. 248, n. 72. Tyov. Electio estfere anceps. Synesius De regno, p. 4, 2: Ταῦτά σοι xal παρ᾽ ἡμῶν ἅπαντος ἄν μᾶλλον ἆληθῃ λέχοιντο. Omnino melius est λέγοιτο, quod in duobus (48) Signum crucis Cyrillo dictum est, Catech. xi, pag. 138, φόθος διαµόνων. Et p. 140, τοῦτο, ait, μέχρι σήμερον δαίµονας ἀπελαύνει. Prudentius Cathem. 134 sq. : « Crucem fugiunt tenebre. O tortuose serpens, Discede ; Christus hic est. Signum, quod ipse nosti, Damnat tuam catervam. » Alia loca indi- cabit Billyus. Cf. supra p. 467. (49) AC, µελήσαντες. Permutationem similem vide t. I, p. 331, n. 2. Rem attigi ad Nicet. p. 284. Theo- dorus Prordr. Tetrast. pag. 16: Τὴν παρθἐνον Μηδὲν µελήσας τῷ θεῷ σφάζων θύεις. Rescripto, legitimum, uod est µελλήσας, versus paulo pejor flet. Sed quantitatem arithmeticam, non metricam, 1n sylla- bis curabat Theodorus. Parilem ejus circa id verbum negligentiam notavi ad Nicet. 1. I. $i C, ὠμίλησε v. à. ἄ, $., καὶ τοῦτον. 691) C, χενήν. Cf. Ρ. 44, n. 34. 44155 ADDENDA. 15 .stat sententia non ultra ad eum accedere. Ad À µατα σαφῶς ἐγνώρισε τῷ θευδᾷ τὰ Ἠγεημίν, . hunc scilicet modum improbi spiritus Theude ea qua contigerant perspicue declararunt. Rexautem omni ex parte animo haerens, consilio- que destitutus, Theudam rursus accersit,ad eumque ait: Omnibus iis que docuisti, vir sapientissime, perfectis etabsolutis,nthil taimen utilitatis consecuti sumus. Nunc igitur, si quod tibi aliud consilium superest, illud experiamur. Fortasse enim aliquam depellendi mali rationem nanciscemur. Cum autem Theudas. ut cum ipsius fllio in collo- quium veniret petisset, mane rex, eo secum assum- pto,ad visendum filium proficiscitur.Cumque prope eum consedisset, eum alloqui, ac probris insectari, atque ipsius contumaciam animique rigiditatem ac- . cusare cappit.Illo vero recta dogmata rursum confir- mante,Christique amore nihi] antiquius habendum . esse clamante, Theudas in medium prodiens, his verbis usus est : Quidnam, o Josaphat, quod in im- . mortalibus diis nostrisreprehendendumsitinvenisti ut tu ab eorum cultu discederes, ac regis patris tui animum ita offendendo totius populi odium tibi commoveres ? ΑΠ nonab iis vitam accepisti? Annon ipsi patri te dono dederunt, auditis videlicet ipsius precibus,eoque sterilitatis vinculis soluto?Cum au- tem multos inanes sermones,ac multas inutiles quee- stionesilleinveterateimprobitatis homo proponeret atque de Evangelii praedicatione argumentis necte- . ret,hoc videlicet animo,uteam suggilaret,atqueido- lorum cultum confirmaret, ille superni Regis filius, atque illius urbis, quam non homo, sed Deus con- struxit (Hebr. vui), civis, posteaquam sese paulisper continuisset, tum demum ad Theudam ait : Audi, o imposture vorago, ac palpabilibus tene- bris caliginosior, semen Babylonicum atque Chala- nice torris exstructorum, quorum causa mundus confusus est, nepos (Gen. x1) ; vane, inquam, atque infelix senex,qui gravioribus quam quinque ille di- vino igne concremate urbes sceleribus te constrin- xisti. Ecquid salutis predicationem, per quam ea que tenebris circumfusa erant, lucem acceperunt, per quam errantes viam invenerunt, perquam iiqui perierant,ac misera servitute premebantur, in pri- stinum statum restituti sunt, cavillisinsectari cona- ris? Cedo utrum tandem ex his duobus presstantius est,nempe omnipotentem Deum cum unigenito Filio et Spiritu sancto colere, Deum, inquam, increatum et immortalem,bonorum omnium fontem,cujus nec (52) C, xaXov. 53) A sine οὕτως. 54) Conf. p. 6. 95) Epist. ad Hebr. viij, 2. 'O δὲ βασιλεὺς, πάντοθεν ἀπορούμενος, τὸν 6n- δᾶν αὖθις προσκαλεῖται, καὶ φησι’ Τὰ μὲν δεδογμέκ σοι, σοφώτατε, πάντα πληρώσαντες, οὐδεμίαν τὶν ὠφέλειαν εὕρομεν' νυνὶ δὲ, st τίς σοι ἑτέρα ὑπολί- λειπται ἐπίνοια κάἀκείνης 396 πεῖραν ληψόμια, ἴσως εὕρω τινὰ τοῦ κακοῦ (52) λύσιν, Αἴτησαμένου δὲ τοῦ θευδᾶ εἷς ὁμιλίαν ἐλθεῖν τοῦ υἱοῦ, ἕωθεν συμπαραλαθὼν αὐτὸν, ὁ βασιλεὺς εἰς ἐπίσχεψιν ἀπέρχεται τοῦ υἱοῦ. Καὶ καθίσας λόγοι ἐχίνησεν ὁ βασιλεὺς, ὀνειδίζων αὐτὸ, καὶ µεμφόμε. voc ἐπὶ τῇ ἀνηκοίᾳ αὐτοῦ καὶ ἀνενδότῳ vos. Ἐκ. . vou δὲ τὰ αὐτὰ αὖθις βεθαιοῦντος καὶ μηδὲν αροι- μᾷν τῆς Χριστοῦ ἀγάπης βοῶντος, παρελθὼν εἰς μέσον, ὁ θευδᾶς ἔφη. Τί χατέγνως, ὦ Ἰωάσαφ, τῶν ἀθανάτων ἡμῶν θεῶν, dvi τῆς αὐτῶν ἀπέστης λε- τρείας, xai, τὸν σὸν πατέρα καὶ βασιλέα οὕτως (53) παροργίζων, μισητὸς, παντὶ γέγονας τῷ λαφ; Οὐχὶ παρ᾽ αὐτῶν σοι τὸ ζῇν; οὐκ αὐτοὶ παρέσχον σε τῷ πατρὶ, τῆς αὐτοῦ ἀχούσαντες εὐχῆς καὶ τῶν τῆς ἀτεχνίας δεσμῶν λυτρωαάμενοι (64); Πολλὰς Oi µε- ταιολογίας xal ἀνωφελεῖς προτάσεις ὁ ἐν xm γηράσας προθαλλόµενος, καὶ συλλογισμοὺς ῥάπτων περὶ τοῦ κηρύγματος τοῦ Εὐαγγελίου, βουλόμενοε τοῦτο μὲν χλευάζειν, τὰ δὲ τῶν εἰδώλων χρατύνευ, ὀλίγον ἐπισχὼν ὁ τῆς ἄνω βασιλείας υἱὸς, καὶ τῆς πόλεως ἐχείνης πολίτης ἣν ἔπηξεν ὁ Κύριος x1 οὖκ ἄνθρωπος (55), φησὶ πρὸς τὸν θευδᾶν. "Axoucov, ὦ πλάνης βυθὲ, xal φηλαφητοῦ cd τους (56) ζοφωδέστερε, τὸ Βαβυλώνιον σπέρμα, Ὁ τῆς Χαλανικῆς (57) πυργοποιίας ἔκγυνον, δι) ἧς ὁ Χόσμος συνεχύθη, µαταιόφραν καὶ ἃθλιε γέρον, οὕπῳ καὶ ἡ πυρὶ 3286 x«i θείῳ χατακαυθεῖσα (58) zt τάπολις (99) ἐλαφροτέρα τοῖς ἁμαρτήμασι vit. Τί χλευάζειν ἐπιχειρεῖς τὸ τῆς σωτηρίας κήρογµ:, δι ἧς τὰ ἐσκοτισμένα ἐφωτίσθη, δι ἷς ol πεπλανι- μένοι τὴν ὁδὸν εὗρον, δι’ ἧς οἱ ἁπολωλότες καὶ bu- νῶς αἰχμαλωτιαθέντε ἀνεκλήθησαν; τί χρεῖτοι, εἰπέ pot, θεῷ λατρεύειν παντοκράτορι σὺν Υἱῷ µονο- γενεῖ καὶ Ηνεύματι ἁγίῳ, θεῷ ἀχτίστῳ καὶ ἀθανάτῳ, τῇ ἀρχῇ καὶ πηγῇ τῶν ἀγαθῶν, οὗ τὸ κράτος ἀνείκα- στον (60; καὶ Ἡ δόξα ἁκατάληπτος, ᾧ παρειστήκεισαν χίλισι Χιλιάδες καὶ μύριαι μυριάδες ἀγγελικῶν τεγ- 96) Respectu ad Exod. x, 21 : Γενηθήτω σκότος ἐπὶ γῆς ἁἰγύπτου, ψηλαφητὸν σκότος. Cf. p. 227, n. 1. i Cf. t. IT, p. 160. ,. (88) A, καυθεῖσα, omissione sepius animadversa. Heliodorus Eth. m, 3: ἀποσθεσβείσης. Codex Venet. 409, ἐναιοσθεσθείσης, nec id male. — Bespicitur Genes. xm, 24: ἔθρεξεν ἐπὶ Σόδοµα xai Γομόῤῥα θεῖον καὶ πῦρ παρὰ Κυρίου ἐξ οὐρανοῦ. Cont. σποδιᾶς... ἁπάσης il Jet Luc. x*u, 29. "d Sodoma scilicet, Gomorrha, Adama, Zeboim, Segor. (60) Joannes Chrys. Hom. in Psal. vi, pag. 15 Cotelerianz, qua una nunc uti licet : M3) von $n ῥᾳθυμία τὴν ἀν[κᾶστόν σου φιλανθρωπίαν΄ Insuperabilem tuam humanitatem. Botelerius verüt. Sed leget- dum ἀνείχαστον, quam conjectura nemo possit assequi. 1157 VITA BARLAAM ET JOABAPH. 1158 µάτων xal οὁρανίων (61), καὶ πλέρης ὁ οὐρανὸς xal i A imperium ac robur conjectura percipl, nec gloria γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ, δι οὗ τὰ πάντα ix τοῦ μὴ ὄντος — mente comprehendi potest,cui angelicorum ac ca- παρήχθη, δι’ οὗ χρατεῖται τὸ wx» καὶ συνέχεται καὶ — lestium. ordinum millia millium, et decies millia τῇ προνοίᾳ αὐτοῦ διοικεῖται, τούτη βέλτιον λατρεύεν, — millium astant, cujus gloria celum et terra plena 3j δαιµοσι ὀλεθρίοις xai ἀφύχοις εἰδώλοις, ὦν ἃ δόξα sunt,per quem omnia ex nihilo in ortum producta xai ὁ ἔπαινος μοιχεία isti xai παιδοφθορία καὶ τὰ — sunt,per quem mundus continetur ac conservatar, λοιπὰ τῆς ἀνομίας ἔργα, & περὶ τῶν ὑμετέρων dvw- — ipsiusque providentia gubernatur,colere ac venora- γέγρακται θεῶν ἐν τοῖς σοντάγµασι τῆς δεισιδαιµο- — ri; anvero pestiferos demonesatqueinanima simu - νίας ὑμῶν; Οὐκ αἰδεῖσθε, ταλαίπωροι, πορὸς àxo-— lacra,quorumlausetgloriaadulterium est,ac puero- µήτου βορὰ, ὁμοίωμα Τένους Χαλδαϊκοῦ, οὐκ αἰσχύ- — rumconstupratio,cesteraque flagitia quae de diis ves νεσθε νεχρὰ ξόανα προσκυνοῦντες, 387 jupcév- trisinsuperstitionis vestras voluminibus conscripta θρωπίνης ἔργα; Λίθον γὰρ Λαξεόσαντες fj ξύλον τε- sunt?Non vospudet,miseri,atque ignissempiterni ci- χτονεύσαντες, θεὸν προσηγορεύσατε εἶτα τὸν κἀλ- — bus, Chaldaicique generis similitudinem gerentes; λεστον ix βουκολίων ταῦρον λαθόντες, fj ἄλλο τυχὸν — nonvos,inquam, mortuasstatuas humana manu ex- τῶν εὐπρεπκεστάτων ζώων, νεκρῷ σεθάσµατι θύετε — tructas adorarepudet ? Cwsum enim lapidem aut li- ἀνόητοι. Τιμιώτερόν ἐστί σου τοῦ σεθάσµατος τὸ , gnumacfabriliarte politum, deum nuncupatis : ao θῦμα" τὸ μὲν γὰρ ξόανον ἄνθρωπος ἐποίησε, τὸ δὲ B ἀοίπάο eximium taurum, aut aliud fortasse ex pul- ζῶον ὁ θεὸς ἐδημιούργησε. Kal πόσον coo μᾶλλον — cherrimis cujusque generis animantibus assumen- τοῦ λογικοῦ συνετώτερόν ἐστι τὸ ἄλογον ζῶον; τὸ tes, mortnonumini, qua viecordia estis, immolatis, piv γὰρ οἶδε τὸν τρέφοντα" σὺ δὲ τὸν θεὸν ἠγνόη- — Atqueviclima deo tuo presstantior est.Nam illum ho- σας (62), δι’ οὗ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος παρήχθης, δι’ οὗ ζᾷς mo elaboravit, Deus autem animal procreavit. Ac xai συντετήρησαι, xxi καλεῖς θεὸν, ὃν πρὸ μικρο — proptereaetiam brutum animal te, quiratione pres- ἔθλεπες σιδήρῳ τυπτόµενον xal πυρὶ xatópsvóv *t — dituses,prudentia et sagacitateantecellit.]llud enim xal χωνευόπενον, καὶ σφύραις ἐλαυνόμενον (63, | eumaquoalitur novit,tucontra ejus, aquo ex nihilo ὃν (64) ἄργυρον xal χρυσὸν περιίθηκας xai, χαμόθιν — productuses,cujusque beneficio vivis etconservaris, ὀψώσας, ἐφ᾽ ὑψηλοῦ µετεώρισας sita, πεσὼν ἐπὶ — ignoratione laboras. Ac deum appellas quem paulo τῆς γῆς, τοῦ ταπεινοῦ λίθου χεῖσαι ταπεινότερος, — ante ferro vesbcrari, atque igne conflari, οἱ malleis προσκυνῶν οὐ θεὸν, ἀλλὰ τὰ ἔργα τῶν Χειρῶν σου τὰ — tundi videbos, quem argento atque auro cinxisti, νεκρὰ καὶ ἄψυχα. Μᾶλλον 3846 δὲ οὐδὲ νεκρὸν ἂν εἴη atque aterrainaltum sustulisti;posteaque in ierram Ofxatov καλεῖσθαι τὸ εἴδωλον ; πῶς γὰρ ἂν νεκρὸν εἴη abjectus abjecti lapidis abjectior es adorator, non τὸ µηδέποτε ζῆσαν; ἀλλὰ τι χαινὸν ἔδει ἐφευρεῖν Ώεαπι adorans, sed mortua et anime expertia ma- αὐτῷ ὄνομα xai τῆς τοσαήτης παραφροσύνης ἐπ- Ó nuum tuarum opera.Imo vero,ne mortuum quidem άξιον. Ὁ μὲν γὰρ λίθινας θρύπτεται, 6 δὲ ὀστράχινος — cquum est simulacrum appellare, verum novum κατάγνυται, ὁ χαλκοῦς ἰοῦται, ὁ χρυσοῦς καὶ ὁ ἂργυ- — quoddamactanta amentiadignum nomen excogita- ροῦς χωγνεύετα.. ᾽Αλλὰ xal πιπράσκονται ol θεοί σου, — reparest.Namlapideuscomminuitur,testaceus con. οἱ μὲν εὐώνως ol δὲ τιμῆς ὅτι πλείστης. Οὐχ d θεό- fringitur,ligneuscorrumpitur,ereus rubigineinflci- της γὰρ αὐτοῖς, ἀλλ’ ἡ ὕλη τὴν πολυτέλειαν δίδωσι, — tur,aureus et argenteus igniconflatur.Quinetiam dii Θεὸν δὲ τίς ἀγορᾶζει; θΞὸν τίς most; θεὸς δὲ dx[- — tui partim exiguo ac vili, portim summo pretio von- νητος πῶς ὀνομάζεται θεός; fj οὐχ ópgc ὅτι ὁ μὲν duntur.Neque enim iqsis divinitas, sed materia pre- ἁστὼς οὐδέποτε χαθέζεται͵ ὁ δὲ χαθεζόµενος οὐδέποτε — tium dat.Atqui Deum quisnam emere aut vendere ἁνίσταται ; queat?Jam quonam pactoDeus appellatur qui motus expers est? An non illud cernis, nec eum qui stat unquam sedere nec eum qui sedet, unquam stare? Αἰσχύνθητι, ἀνόητε, χεῖρα 9i; ἐπὶ στόµατι σῷ, Pudeat te,o vecors : manum ori appone, o stulte, µεµωραμένε, τὰ τοιαῦτα ἐπαινῶν. Τῆς ἀληθείας — quireshujusmodilaudas.Etenim a veritate aversus, γὰρ ἀλλοτριωθεὶς, ψευδέσι τύποις ἐπλανήθης, ἀγᾶλ- — falsis picturis deciperis atque in fraudem induceris, pata πλάττων, xal. τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν σου θεοῦ [) statuas videlicet effingens, rebusque manu tua effe- περιτιθεὶς ὄνομα. ᾿Ανάνηψον, ἆθλις, καὶ σύνες ὅτι — ctis Deinomen attribuens.Resipisce, miser, atque (61) Respectu ad Danielem. Cf. pag. 229, n. 5. (62) Respect ad Isa. 1, 9 : Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάµενον xal ὄνος τὴν φάτνην τοῦ χυρίου αὐτοῦ. Ἰσραὴλ δὲ µε οὖκ ἔγνω. (63) C, Mir ον καὶ aq. ἔλαυν, À, τυπτόµ. καὶ π. καιόµενον. Sed in Α corrector omissa inseruit, Ex homooteleuto lacuna orta est, Psellus, De damon. p. 17: Καθάπερ γὰρ ἡμῶν φοθηθέντες αὖθις ἐρύ- 65142... κατὰ ταῦτα 07... Est φοθηθέντες mendum typorum pro φοθηθέντων, quod habet codex 13140, in quo plenior est sententia: Ka. y. 4. φοθηθέντων ὧχρος εἴλε πἀρειὰς καὶ αἰδεσθέντῶν αὖθις dp. Bene etiam ibi scriptum est κατὰ ταυτά. Et notandum verba ὠχρος εἷλε παρειὰς esse ex Illiade sumpta. (64) Videtur in A corrector voluisse rescribere. Est quidem αὐτοὺς περιθήσοµα: pag. 160, nec tamen sine varietate. Nam habet A, Ἡῶς αὐτοῖς πάλιν τοὺς δερµατίνους χιτῶνας xat τὸ τῆς αἰσχύνης περι- θήσοµαι περιθόλαιον. C autem, Πῶς αὐτοὺς x. c. 9. ἀμφιασαιμι χιτ, xal τὸ τ. αἰσχ. περιθήσαιµι περιθ. Alibi περιτιθέναί dativo jungit, verbi causa, p. 288. Nec id ipsum exemplum, quod adtuli, rem decernere poterit ; quum αὐτοὺς possit ad unum ἀμφιάσαιμι referri, et subaudiri αὐτοῖς ante περιθήσοµαι, 1159 illud intellige, te deo abs te factoantiquiorem esse. Cujus tandem furoris ista sunt?Hoccine tibi persua- sisti,te, cum homo sis, Deum efficere posse ? Qui tandem istud fleri queat ?Quocirca non hominem ef- ficis, verum hominis aut cujuspiam animantis for- mam.non lingua, non faucibus, non cerebro, non ulla aliqua interna parte preditam; ac proinde ne hominis quidem aut animantis similitudo est, sed inutilis omnino res ac vanitatis plena. Quid igitur rebus sensus expertibus blandiris? Quid mente ca- rentibus etinutilibus assides?Nisi latomi, aut archi- tecti,aut malleatoris ars adesset, deum non haberes. Nisi custodes presto essent, deum tuum amisisses. Nam quem sepe stolidorum bominum copiosissima urbs tanquam deum, ut ab eo custodiatur, obsecrat, cum eo ipso pauci custodes, ne surripiatur, rema- nent.Ac si quidem ex argento vel auro constet, dili- genter custoditur ; si autem ex lapide, aut argilla, aut alia quadam viliori materia, seipsum custodit. Ita de vestra sententia valentior est is qui ex ar- gilla quam qui ex auro conflatus est. ΑΠ non igituroptimo jure vos stultos et 68005 ac stolidos homines irridere, vel potius luctu prosequi possumus?quippe opera vestra furorem potius quam pietatem redolent. Nam qui rei militari studet, sta- tuam ad militaris speciei similitudidem expressam, ac certo loco positam,Martem nuncupat.Qui autem mulierum amore ad insaniam usque flagrat,animes sus cupiditatem pictura informans, vitium suum deum efflcit, Veneris scilicet nomine eum appellans. Alius rursus temulentisz sur causa, efficto simula- cro,Bacchum ipsum nominat. Eodemque modo alio- rum vitiorum cupidi eorum simulacra constituerunt vitiisque suis deorum nomen imponunt. Eaque de causa apud eorum aras libidinose saltationes exi- stunt,ac meretricii cantus,furiosique impetus.Quis- nam autem exsecrandum eorum flagitium deinceps commemorare queat?Aut quis fiedissimam ipsorum libidinem oratione camplectens,os suum conspur- care sustineat? Verum hzc omnibus perspicua sunt, etiam si ipsi taceamus.Hi tui dii sunt, o statuis tuis stupidior Theuda. Hos ut adorem, hos ut venerer admones.Tuee profecto improbitati ac stulte senten- ti consentaneum estistud consilium;atsimilisipsis tu flas,atque omnes qui confidunt in eis (Ps. cxur). ADDENDA. 60 Α. πρεσθύτερος el τοῦ ὑπὸ σοῦ γενόμένου $605, Tao πολλῆς ἐστι µανίας. Πέπεικας δὲ σαυτὸν, ἄνθρωπος ὤν, θεὸν δύνασθαι ποιεῖν.' Καὶ πῶς ἑνδέχεται cim Ὑενέσθαι; ὥστε a θεὸν ποιεῖς, ἀλλὰ µόρφωμε ἐν θρώπου 1j ζώου τινὸς, μὴ γλῶσσαν yov, μὴ λὲ- Ρύγγα (602), μὴ ἐγχέφαλον, μήτε τῶν ἑντός τι’ ὥσα οὔτε ἀνθρώπου ἐστὶν ὁμοίωμα, οὔτε ζώου, ἀλλ’ ἄχρη- στον πάντη καὶ µαταιότητος πλῃρες. Τί οὖν τὰ dval- σθητα χολαχεύεις; τί τοῖς ἀχιοήτοις καὶ ἀνωφελίει προσκάθησαι; E μὴ τέχνη παρῆν τοῦ λιθοίόω ἡ τοῦ τέκτονος ἤ του αφυροκόπου, θεὸν οὐκ ἂν εἷμς El μὴ φύλακες παρεκάθτντο, ἀπώλεσας ἂν τὸν (kh σου. "Q γὰρ πολλάχις πόλις πολυάνθρωπος 344 ἀφρόνων εὔχεται ὡς θεῷ διαφυλαχθῆναι, τούτῳ ὁλί- οι παραµένουσι φύλαχες ἵνα μὴ κλαπῇ. Καὶ d gh ἀργυροῦς ὁ χρυσοῦς ἔσται, ἐπιμελῶς φυλάσσιτε ἐὰν δὲ Jj λίθινος fj πήλινος, fj ἄλλης τινὸς τοιαύτις εὐτελεστέρας ὕλης, ἑαυτὸν φυλάσσει' ἰσχυρότις γὰρ ἴσως ἐστὶν ὁ πήλινος τοῦ χρυτοῦ καθ᾽ ἡμᾶς, Οὐκ εἰκότως ἐστὶν ὑμᾶς τοὺς ἄφρονας, τυφλοὺς καὶ ἀσυνέτους. δικαίως καταγελᾶσθαι, ualle ἃ πενθεῖσθαι; µάνίας γὰρ τὰ ἔργα ὑμῶν, οὐκ ὧτ. θείας ἐστίν. Ὁ μὲν γὰρ πόλεμον ἀσκήσας, m: τιωτωκῆς ὀντίμιμον ἰδέας ξόανον ἱδρύσας, xim "Apnv: ὁ δὲ γυναικομανοῦς ἐπιθυμίας τὴν φυχὺ ἀνατυπωσάμενος, ἐθεοποίησε τὸ πάθος, 'Agpolitu προσαγορεύσας. "Άλλος, τῆς ἑαυτοῦ φιλαινίας i xtv, ἔπλασεν εἴδωλον, ὅπερ ἐχάλισε Διόνυση, Ὁμοίως δὲ καὶ τῶν ἄλλων χαχῶν ἐπιθυμηταὶ τῶν ἰδίων παθῶν ἔστησαν εἴδωλά, τὰ πάθη γὰρ εὖ- τῶν θεοὺς ὠνόμασαν. Καὶ διά τοῦτο παρὰ τοῖς αὐτῶν βωμοῖς ἡδυπαθεῖς εἶσιν ὀρχήσεις, τορι- κῶν ἀσμάτων Ίἦχοι xal µμανιώδεις ὁρμαί. Τίς & αὐτῶν καθεξῆς τὴν βδελυρὰν ἐξείποι πρᾶυ; τς ἀνέξεται, τὰς ἑκείνων αἰσχρολογίας χαταλέγων, 5 ἑαυτοῦ μολῦναι στόµα; ᾽Αλλὰ πᾶσι δῆλαι, xl ἡμεῖς σιωπῶμεν. Ταῦτά σου τὰ σεθάσµατα, θευδᾶ t ἑοάνων σου ἀναισθητότερε] τούτοις us ἐπιτρίέπες προσκυνεῖν, ταῦτα σέθεσθαι! Τῆς σῆς ὄντως κο” γίας καὶ ἀσυνέτου γνώμης ἡ βουλή: ἀλλ᾽ ὅμοις αὐτῶν Ὑένοιο, σύ τε xal πάντες οἱ πεποιθότες ἐτ' αὐτοῖς (66). 6 Ego autem Deum meum colam,meque totum ipsi D 9ου 'Eyó δὲ τῷ Θεῷ µου λατρεύσω, καὶ di consecrabo ; Deo, inquam, creatori, ac rerum om- nium gubernatori, per Dominum nostrum Jesum Christum,spem nostram,per quem etiam ad lumi- num Patrem in Spiritu sancto accessum habuimus, per quem ab acerba servitute in ipsius sanguine li- berati sumus/Ephes. 1i). Nisi enim ipse etíam usque (85 C, eipar(a* imo φάρυγγα. 6) Psal. οχι, 8 : "Opotot αὐτοῖς γένοιντο οἱ ποιοῦντες 67) I Epist. ad Tim. 1, 4. (68) Epist. ad Ephes. i, 18: Δι’ αὐτοῦ ἔχομεν πατέρα. (69) Conf. p. 17, n. δὲ. θύσω ὅλον ἐμαυτὸν, τῷ Oup τῷ κτίστῃ xal xpovouti τῶν ἁπάντων διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τῆς ἐλπίδος ἡμῶν (67), δι οὗ τὴν προσαγωγἠν tt χήκχαµεν πρὸς τὸν Πατέρα (68) τῶν φώτων (69) ^ Ηνεύματι dy, Ov οὗ ἐξήγοράσθημεν τῆς σι δουλείας ἐν τῷ αἵματι αὐτοῦ. El μὴ γὰρ ἑτακείνωση αὐτὰ xal πάντες ol πεποιθότες ἐπ᾽ αὐτοῖς. τὴν προσαγωγην ol ἀμφότεροι ivi πυεύµατι πρὸς τὸν 1161 τῆς υἱοθεσίας ἠξιώθημεν (71). Ἐταπεινώθη γοῦν δὺ ἡμᾶς, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγούμενος τὴν θεότητα (72), ἀλλ’ ὃ ἦν διέµεινε, καὶ Ὁ οὐκ ἦν προσέλαθεν, ὠμί- λησε τοῖς ἀνθρώποις, ἀνῆλθεν ἐν τῷ σταυρῷ τῇ σαρχὶ αὐτοῦ, ἐτέθη τάφῳ ἐπὶ τρισὶν ἡμέραις, κατ- ἤλθεν ἐν τῷ 4δῃ, καὶ ἐξήγαγεν οὓς κατεῖχε δεσµίους ὁ δεινὸς κοσμοκράτωρ πεπραµένους ὑπὸ τῆς ἁμαρ- τίας (73). Τίς οὖν ἐγένετο βλάθη αὐτῷ ἐκ τούτων, 6 τι χλευάζειν δοκεῖς; Οὐχ ὁρᾷς τὸν Ίλιον τοῦτον, πόσοις χαταπέµπει τὴν ἀκτῖνα τόποις ἀχρήστοις καὶ ῥυπαροῖς : πόσα ἐπιθλέπει σώματα νεκρῶν ὁδωδότα: Μὴ τις αὐτῷ προστρίθετι 30Ί μῶμος; Οὐ τὰ ῥυπαρὰ piv xai σεσηπότα ξηραίνει καὶ συσφίγχει, τὰ ἐσχοτισμένα δὲ φωτίζέι, καὶ αὐτὸς ἀσίνης πάντη xal ἀνεπίδεχτος παντὸς ὑπάρχει ῥύπου; Τί δὲ τὸ πρ: οὗ τὸν σίδηρον µέλανα λαθὼν ἐν ἑαυτῷ καὶ φυχρὸν, φλογοειδῆ ὅλον xal πεπυρακτωμένον ἑργά- ζεται ; μὴ τι µετέλαθε τῶν ἰδιωμάτων τοῦ σιδήρου ; μὴ, τυπτοµένου τοῦ σιδήρου σφύραις xal µαστι- ζομένου, πάσχει τι τὸ πῦρ ἢ βλάθην ὅλως ὁφ- σταται; EV οὖν τὰ κτιστὰ ταῦτα xal φθαρτὰ οὐδὲν ἀπὸ τῆς Χοινωνίας τῶν εὐτελεστέρων πάσχειν (04) πέ- Φυχε, τίνι λόγῳ, ἀνόητε σὺ καὶ λιθοκάρδιε, χλευάζειν µε τολμᾷς λέγοντα ὅτι ὁ υἱὸς xal λόγος τοῦ Oto), οὐδόλως ἐκστὰς τῆς πατρικῆς δόξης, ἀλλ) ὁ αὐτὸς ὤν θεὸς, ἐπὶ σωτηρἰᾳ τῶν ἀνθρώπων ἀνείληφε σῶμα ἀνθρώπινον, ἵνα τοὺς ἀνθρώπους κοινωνοὺς ποιήσῃ τῆς θείας καὶ νοερᾶς φύσεως, καὶ, ἐκ τῶν χαταχθονἰων τοῦ ᾷδου ἐξαγαγὼν τὴν ἡμῶν οὐσίαν, τῇ οὐρανίῳ τιµήσῃ δόξη ἵνα τὸν ἄρχοντα τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου (15), τῇ προσλήψει τῆς σαρχὸς δελεάσας (76), χειρώσηται, xal τὸ γένος ἡμῶν τῆς αὐτοῦ τυραννί- Boc ἐλευθερώσειεν. Ἔνθεν τοι Καὶ ἀποθῶς προσ- ομιλεῖ τῷ πᾶθει τοῦ σταυροῦ, τὰς δύο παριστῶν φύ- σεις αὐτοῦ. ὡς μὲν γὰρ ἄνθρωπος σταυροῦται, ὡς θεὸς δὲ σκοτίζει τὸν fj vov, xAovet τὴν γῆν, xal πολλὰ χεκοιμη μένα ἐγείρει σώματα ix. τῶν µνηµάτων (T1): ΆΏ 34 πάλιν Oc ἄνθρωπος θνήσκει, ὡς δὲ θεὸς ἐξ- ανίσταται σχυλεύσας τὸν ἅδην. Διὸ xal χἐκραχεν ὁ προφήτες (78) Ὁ ἄδης ἐπιχράνθη συναντήσας σοι κάτω. Ἐπικράνθη Ὑὰρ xai ῥἐνεπαίχθη ἄνθρωπον δοχκῶν λαθεῖν ψιλὸν, τῷ Otip δὲ περιτυχὼν, καὶ κενὸς ἐξαίφνης γεγονὼς xai αἰχμάλωτος. ᾿Εγείρεται τοι- γαροῦν ὡς θεὸς, xal ἀνέρχεται εἰς οὐρανοὺς, ὅθεν VITA BARLAAM ET JOASAPH. | ἑαυτὸν μέχρι καὶ δούλου μορφῆς (70), oóx ἂν ἡμεῖς A ad servilem formam sese abjecisset (Philip. 1), 1162 haudquaquam id consecuti essemus,utin filiosado- ptaremur. Quippe nostra causa se ipse abjecit, nec Deitatem rapinam arbitratus est, sed quod erat per mansit,et quod non erat assumpit. Consuetudinem cum hominibus habuit (Baruch. 11), carne sua in crucem ascendit,triduo in sepulcro conditus est, ad inferos descendit,inde eos quos sub peccato venditos horrendus mundi princeps vinctos tenebat, eduxit. Quidnam igitur hinc detrimenti tulit, quod eo no- mine eum cavillis insectari videris?An non perspicis in quot feda et obscena loca radios suos sol demit- tat, quotque fetida cadavera conspiciat ? An hinc labem aliquam contrahit?An non potius ea qua sor- dida ac putida sunt exsiccat atque constringit, qua caliginosasuntilluminat,atque interim ipseprorsus incolumis ac labisomnis expers manet?An non item ignis ferrum, quod sua natura nigrum ac frigidum est,assumens, prorsus inflammat atque candefacit, nec interim ferri proprietates ulla ex parte recipit? Non enim eo malleis contuso aliquid perpetitur aut detrimenti quidquam accipit. Quocirca si hec qus creata sunt, eamque natu- ram habent ut aliquando intereant, ex viliorum ac deteriorum rerum contagione nullo incommodo affi- ciuntur,qua tandem ratione, o stolide ac saxeo cor- de przdite, irridere me idcirco audes, quod Filium ac DeumVerbum a paterna gloria nullo modo disces- sisse, sed cum Deus esset, humans salutis causa corpus humanum assumpsisse dicam, ut homines diving acspiritualis nature participes efficeret, no- stramque substantiam ex subterraneisinferni parti- bus eductam, coelesti gloria exornaret, atque item ut tenebrarum hujus seculi principem, susceptee carnis tanquam illecebris quibusdaminescatum su- peraret,genusque nostrum ex ipsiusservitute acty- rannide liberaret?Unde etiam crucis tormentum si- ne perpessionesubiit,duas videlicetsuasnaturas de- clarans.Utenim homo in crucem agitur,utDeusau- tem soli tenebras offundit, terram quatit, ac multa corpora morte functa e sepulcris excitat(Luc. xxii). Rursum,uthomo moritur;ut autemDeus,spoliato in- ferno, ad vitam redit. Ob idque etiam clamavit pro- pheta. Infernus in amaritudine fuit, occurrenstibi deorsum(Isa.xiv).Siquidem ip amaritudinefuitatque illususest, cum nudum hominem sese accepisse pu- (70) Epist. ad Phil. n, 7, 8 : Ἑαυτὸν ἐκένωσε, μορφὴν δούλου λαθών... xal, σχήµατι εὐρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἑταπείνωσεν ἑαυτόν... (71) Epist. ad Gal. iv, & : Ἐξαπέστειλεν ὁ θΘεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ... ἵνα τοὺς ὑπὸ νόµον ἐξαγοράσῃ ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἁπολάθωμεν. 19 move et p. 219. 8 — Fuit, puto, p or Trapezuntii codex, vertentis: « ... 72) Epist. ad Phil. it, 6 : "Oc iv μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ. | Ebist. ad Rom. vir, 14. Ἐ]ὼ εν σάρκινός, αἰμι, πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμχρτίαν. Quem locum ad- eni sub peccato, resurrexit die tertia, ascendit in celum, inde venturus judicare vivos et mortuos. » Et illa vel e Graeco vel e Latino textu vertit Billyus. Regii codices 904, 905, 906, 907, et Coislinianus 308, consentiunt cum AC, (14) C, πανθάνει». In πάσχειν e correctione. (16) Conf. p. 13, n. 43. 76) Liban. t. IV, p. 433: τοιαύτην γὰρ ἔχουσι τέχνην al mÓpvac δελεάζουσι τοὺς νέους slc αὐτὰς ὃκ- πανᾷν τὰς οὐσίας. Codex 3017, δελεάζουσαι, non bene. Cf. pag. 15. μεῖα (18) Isa xiv, 9. PATROL. Ga. XCVI. (71) Matth. xxvii, 45, seqq. : Σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν... xal ἡ γἢ ἐσείσθη.......... καὶ τὰ µνη” εῴχθησαν, καὶ πολλὰ σώματα τῶν κεχοιμηµένων ἁγίων ἡγέρθη. 4165. ADDENDA. μ6ἱ tans,in Deum incidit, ac repente inanis et captivus À οὐδαμῶς ἐχωρίσθη. Καὶ τὴν φύσιν ἡμῶν τὴν εὐτλῆ, exstitit. Resurgit itaque ut Deus ; atque in celum, unde nullo modo digressus fuerat, ascendit, ac no- stram despicabilem atque omnibus inferiorem natu- ram omnibus superiorem reddidit, immortalique gloriarutilantemin gloriz» throno collocavit. Quid- namigitur hinc Deo Verbo detrimenticonflatum est, quod tu eum maledictis atque contumellis insequi non erubescis ? Utrum, queso, ex his duobus prae- stantius est,nempe hscconfiteri,atquehuncbonum hominumqueamantemDeum venerari(qui justitiam mandat,continentiam precipit, puritatem prascri- bit,ad misericordiam propensum esse docet, fidem praobet,pacem predicat,ipsamet veritas et nomina- tur et est,ipsamet charitas), hunc,inquam,venerari; τὴν πάντων ἀσυνετωτέραν, τὴν ἀγνώμονα χαὶ ἡτι- μωμένην, τῶν πάντων ἀνωτέραν πεποίηκε, xal ixi θρόνου δόξης ἑνίδρυσε, δόξης ἀποστίλθουσαν (19) ἀθανάτου. Τίς οὖν αὐτῷ τῷ θεῷ xal λόγῳ προσεγί- νετο ἐντεῦθεν βλάθη, ὅτι βλασφημεῖν οὐκ ἐρυθριᾷς; Τί δε; βέλτιον ταῦά ὁμολογεῖν, xai τοιοῦτον cibt- σθαι θεὸν, ἀγαθὸν καὶ φιλάνθρωπον, ὃς ἑντέλλετα δικαιοσύνην, ἐγχράτειαν ἐπιτάασει, καθαρότητα vo- μοθετεῖ, ἆλεεῖν διδάσκει, πίστιν παρέχει, εἰρήνην κηρύσσει, αὐτοχλήθεια ὀνομαζεται xal ἔστιν, αὐτο- αγάπη, αὐτοαγαθότης' τοῦτον βέλτιον σίθεσθαι, fj τοὺς θεούς σου, τοὺς πολυπαθεῖς καὶ κχακοὺς, τοὺς αἰσχροὺς καὶ τοῖς πράγµασι καὶ τοῖς ὀνόμασιν ; Οὐαὶ ὑμῖν, τῶν λίθων. λιθωδέστεροι xai τῶν ἁλόγων ἆλο- an contra improbos et plurimis flagitiis devinctos, p γώτεροι, τῆς ἀπωλείας υἱοὶ, τοῦ σκότους xÀvpové- ac tam rebus ipsis quam nominibus fedos et obsce- nos deos tues ? Vs; vobis, o saxis duriores, et brutis amentiores, atque exilii filii, ac tenebrarum here- des. Beatusautem egoac Christiani omnes, qui bo- numacbenignumDeum habemus.Nam qui eicultum adhibent,etiamsi ad brevealiquod tempusin hac vita potl µαχάριος δὲ ἐγὼ xal πάντες οἱ Χριστιανθὶ, θεὸν ἔχοντες ἀγαθὸν xal. φιλάνθρωπον | Οἱ γὰρ αὐτῷ λατρεύοντες, κἂν ὀλίγον χρόνον ἐν τῷ νῦν βίῳ χακο. παθήσωσιν, ἀλλὰ τὸν ἀθάνατον τῆς ἁνταποδόσιως 403 καρπὸν τρυγήσουσιν ἐν ty βασιλείᾳ τῆς d λεύτήτου xai θείας µαχαριότητος. rebus adversis conflictentur, at immortalem tamen mercedis fructum in sempiterna ac divine bealila- dinis regno percipient. Cap. XXXII. —Dixit autem ad eumTheudas: En il- lud perspicuum est, multos et magnos et sapientes vi- rosatqueinterpretes,ac tum virtute tum doctrina ad- mirabiles, religionem nostraminstituisse, omnes- que orbisterreregesac principes eam ut preclaram atqueomnipericulo vacuam excepisse ; Galileorum contra doctrinam rusticos quosdam ac pauperes et abjectos viros, eosque perpaucos, nec plures quam duodecim,predicasse.Num igitur ignobilium acrus- ticorum predicatio multorum ac magnorum viro- rum quique tanta sapientie laude floruerunt,legibus atqueinstitutis potior habenda est ? Quid autem ha- bes unde hos vera dicere,illos mentiri demonstres? Rursum igitur regis filius respondit; Asinus es, o Theuda, ut dici solet, lyram audiens, atque in- tellectus expers manens: vel, ut rectius loquar, aspis,aures obturans,ne praeclare incantantium vo- cem exaudias (Psal. Ly). Recte igitur de te a pro-- pheta dictum est: Si mutare queat JEthiops pel- lem suam, ac pardus varietates suas, tu quoque stulte et cece,benefacere poteris, cum maladidice- ris. Quin te vis veritatis sensu afficit? Nam hoc ipsum quod ais,a multis admirabili sapientia preedi- tis viris nefarios tuos cultus laudari; atque a multis ΚΕΦ. AB. Ἔφη δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ θευδᾶς. Ἰδοὺ φανερόν ἐστιν, ὅτι τὴν χαθ᾽ ἡμᾶς θρησκείᾶν πολλοὶ καὶ μεγάλοι σοφοὶ, καὶ ἐξηγηταὶ, xai θαυμαστοὶ τὴν ἀρετὴν καὶ ἐπιστήμην, ἐνομοθέτησαν, xal πάντες οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ δυνάσται ὡς καλὴν χαὶ μηδὲν σφαλερὸν ἔχουσαν ἐδέξαντο, τὴν δὲ τῶν Γαλιλαίων ἄγροικοί τινες, πτωχοί τε xal εὐτελεῖς ἐχήροςν ἄνδρες, xal αὐτοὶ εὐαρίθμητοι καὶ μὴ τῶν ὀώδεα τὸ µέτρον ὑπερθαίνοντες. Πῶς οὖν τῶν Ol, ἀσή- pov τε xal ἀγροίκων, τὸ κήρυγμα προτιµητέον τῆς τῶν πολλῶν καὶ μεγάλων καὶ σοφίᾳ τοσαύτῃ λαµ- ψάντων νοµοβεσίας ; τίς δὲ ἡ ἀπόδειξις τούτους da- θεύειν, κἀκείνους ψεύδεσθαι ; Αὖθις οὖν ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς ἀπεκρίνατο' Τόχε, θευδῦ, ὄνος cl, τὸ τοῦ λόγου, λύρας ἀχούων (80) καὶ ἀσύνετος µένων, μᾶλλον δὲ ἀσπὶς βέων τὰ ὥτε τοῦ μὴ ἀχοῦσαι φωνῆς ἑπφδόντων (84). Καλῶς οὖν ὁ προφήτης εἶπε περὶ coU: El (82) ἀλλάξεται ΑἰθΙοῷ τὸ δέρµα αὐτοῦ καὶ πάρδαλις τὰ ποιχίλµατα αὐτῆς καὶ σὺ δωνήσιῃ εὖ ποιῆσαι μεμαθηκὼς κατὰ. Mj καὶ τυφλὲ, πῶς οὐχ ἄγει σε εἷς αἴσθησιν d τῆς dy θείας 394 ἰσχύς; Τοῦτο γὰρ αὐτὸ τὸ παρὰ πολλῶν μὲν ἐπὶ σοφίᾳ θαυμαζομένων ἐπαινεῖσθαι τὰ μιαρὲ σου σεθάσµατα, παρὰ πολλῶν δὲ βασιλέων xprrv- regibus confirmari, contraque Evangelicam pradi- D σθαι, τὸ δὲ χήρυγµα τοῦ. Εὐαγγελίου παρ᾽ ὀλίχων καὶ cationem a paucis, iisque obscuris viris predicari, id vero tum religionisnostro vim, tum improborum (19) Videtur esse in A varietas ἀπολάμπουσαν. (80) De hoc proverbio monitum fuit ad Ariston. 1, ep. 17, p. &73. Libanius t. IV, ἀσήμων ἀνδρῶν κηρυχθῆναι, δεικνύει τῆς ἡμῶν θεοσεθείας τὴν ἰσχὺν καὶ τῶν ὑμετέρων πονηρω ag. 837: Ταῦτε 4 ἐμοῦ λέγοντος, xai χειρῶν ἁπτομένου xal µόνον οὐ δαχρύοντος, οὐ μᾶλλον κουεν ἢ Spec ἀκούσειον ὄνος. Joannes Hieros. Vita Joannis Damasc. p. 249: Ὁ µισόχριστος ἐκεῖνος ἄρχων πρὸς τὰ ὑπὸ τοῦ "luz νου λεγόμενα ὄνος ἦν λύρας ἀκούων, τοῦτο δὴ bium I5 (81) Psal. ττιι, 4: ὦτα αὐτῆς, ἣτις οὖκ εἰσακούσεται φωνὴν ἐπφδόντων. (82) Jerem. xin, 23. l. : φάναι τὸ τῆς παροιµίας. Lusit non inficete circa id prorer tratonicus ap. Machonem Athenaei vii, 41, v. 50. Adde Vallin. ad Boet. de Consol. p. 15. , d θυμὸς αὐτοῖς κατὰ τὴν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως, ὡσεὶ ἀσπίδος xwptc καὶ ᾖνουσης 11065 VITA BARLAAM RT JOARAPH. 4168 δογμάτων τὸ ἀσθενὲς xal ὀλέθεριον' ὅτι τὰ μὲν bp£- M vestrorum dógmatum imbecillitatem ac perniciem τερα, xal συνηγόρους ἔχοντα σοφοὺς xal ἀντιλή- πτορας Ἰσχυροὺς, ὅμως σθέννυται καὶ ἀσθενεῖ, τὰ δὲ τῆς θεοσεθείας, µηδεµίαν ἀνθρωπίνην κεκτημένα βοήθειαν, λάμπει τηλαυγέστερον ἡλίου καὶ τοῦ xó- σµου κατέσχε τὰ πληρώματ,, Et piv Υὰρ παρὰ ῥητόρων τε καὶ Φιλοσόφων ἐξετέθη, βασιλεῖς δὲ χαὶ (89) δὐνάστας εἶχε συνεργοῦντας, εὗρες ἄν σὺ ὁ πονηρὸς εἰπεῖν ἀνθρωπίνης δυνάµεως τὸ πᾶν γεγε- νΏσθαι’ νυνὶ δὲ, ὁρῶν παρὰ ἁλιέων μὲν εὐτελῶν τὸ ἅγιον συντεθὲν Βὐαγγέλιον, παρὰ πάντων δὲ τυράν. νων διωχθὲν, xai μετὰ τοῦτο τὴν οἰκουμένην χατα- σχὸν (Etc πᾶσαν γὰρ τὴν γῆν 995 ἐξῆλθεν (88) ὁ φθόγγος αὐτοῦ xal sic τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτοῦ), τί ἄν εἴποι, fj θείαν εἶναι χαὶ ἅμαχον δύναμιν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ἀνθρώπων τὰ ἑαυ- τῆς βεθαιοῦσαν ; τίνα δὲ ἀπόδειξιν ζητεῖς, ἀἁνόητε, τοῦ φεύδεσθαι μὲν τοὺς σοὺς, ἀληθεύειν δὲ τοὺς Ἠμετέρους, κρείττονα τῶν εἰρημένων ; El μὴ γὰρ λῆρος ἣν καὶ ψεῦδος πάντα τὰ cà, οὐκ ἂν, τοσαύτην ἔχοντα παρὰ ἀνθρώπων ἰσχὸν, ἡλαττοῦτο καὶ ἑξ- ἠσθένει. Et$ov γὰρ, φησὶ (85), τὸν ἀσεθή ὀπερυψούμε- vov καὶ ἐπαιρόμενον ὡς τὰς ^ κέδρους τοῦ Λιθάνου" καὶ παρῆλθον, καὶ ἴδου οὐκ ἦν, xal ἐζήτησα αὐτὸν, καὶ οὐχ. εὑρέθη ὁ τόπος αὗτου. Περὶ ὁμῶν ταῦτα εἴρηκεν ὁ Προφήτης τῶν ὑπ- ασπιστῶν τῆς εἰδωλομανίας. Μικοὸν γὰρ ὅσον ὅσον (86) xai οὐ μὴ εὐρεθῇ ὁ τόπος ὑμῶν, ἀλλ’, ὡς ἐχλείπει καπνὸς, ἐκλίπετε, καὶ ὡς τήκεται κηβὸς ἀπὸ προσ- ώπου πυρός (87). Περὶ δὲ τῆς Εὐαγγελικῆς θεο- γνωσίας εἶπεν ὁ Κύριος (88). Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, ol δὲ λόγοι µου οὐ μὴ παρέλθωσι. Ka(- Σὺ κατ’ ἀρχὰς, Ἑόριε, φησὶν αὖθις ὁ Ψαλμ- φδὸς (89), τὴν 396 γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἶσιν ol οὐρανοί αὐτοὶ ἀπολοῦνται σὺ δὲ διαµένεις' καὶ πάντες ὣσεὶ ἱμάσιον παλαιωθή- σονται, xal ὡσεὶ περιθόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς καὶ ἆλ- λαγήσονται, σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἕτη σου οὐκ ἐκ- λείψουσι. Καὶ οἳ μὲν θεῖοι χήρυχκες τῆς τοῦ Χριστοῦ demonstrat : quippe cum doctrina vestra,quamvis eruditos patronos ac firmos adjutores habeat, de- bilitetur tamen et exstinguatur ; nostra autem re- ligio, licet omni humano subsidio careat, sole ta- men clarius luceat, orbemque totum occuparit : nam si ab oratoribus et philosophis edita fuisset, regesque ac principes adjutores habuisset, dicere fortasse, vir improbe, potuisses, humanam poten- tiamid totum presstitisse.Nunc vero sanctam Evan- gelium a vilibus piscatoribus conscriptum,atque ab omnibus tyrannis vexatum, nihilo tamen secius to- tum orbem obtinere perspiciens (in omnem enim, inquit ille [Psal. xvii ; Βοπι.χ], terram exivitsonus eorum, et iri fines orbis terre verba eorum), quid jam aliud dicere possis,quam divinam et invictam potentiamesse,salutis human: causa cultum suum confirmantem ? Ecquod autem,o vecors, argumen- tum iis quie jam allata sunt presstantius queris, quo tuos mentiri,nostros vera loqui probem? Nam nisi tua omnia nuge ac figmenta essent, profecto cum tantis humanis viribus nitantur, minime im- minuerentur ac debilitarentur. Vidi enim, inquit illejimpium superexaltum et elevatum sicut cedros Libani :et transivi, et ecce non erat; qussivieutn, et non est inventus locus ejus (Psal. xxxvi). De vobis, qui insani idolorum cultus propu- gnatores estis, hic dixit Propheta : Jam jamque enim, et non invenietur ipsius locus ;sed sicut deficit fumus, deficiet, et quemadmodum deficit c cera a facie ignis, sic peribitis (Psal. 1xvii). Contra de evangelica Dei cognitione dixit Dominus : Ce- ]um et terra transibunt,verbaautem mea non tran- sibunt (Lucz xx). Ac rursum Propheta his verbis utitur : In principio tu,Domine, terram fundasti, et opera manum tuarum sunt celi. Ipsi peribunt, tu autem permanes, et omnes sicut vestimentum ve- terascent. Et sicut operiorium mutabis eos, et mutabuntur : tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient (Psal. c1). Ac divini quidem adventus (83) A sine xal. Vocule sepius pereunt. Philostratus epist. 42: Δαναός σοι πατὴρ, Tele ἐκείνη xal λῆμα φονικόν. Codex Vatic. 440, καὶ Χείρ' bene Nicephorus Gregoras in Synes. p. ἀλθ: καὶ αὐτός : ἠθουλήθη δὲ τὴν ἀστρονομίαν μαθεῖν xal τοὺς τῶν ἀστέρων δρόμους; τὰς τῶν λόγων ἀποδείξεις συνιέναι͵ απεῖπε μεταξὺ τῆς µαθήσεως' χαρος ἄνθρωπος ἦν μὴ δυνάµενος δὲ ιὰ τοῦτο ἐμυθεύθη Ott προσεχό ἀξίως ησιν ἑαυτῷ κήοινα πτερὰ, x. τ. À. Non incommode codex 831, καὶ διὰ τοῦτο. Cum fuerim ad Icarum forte perductus, apponam e codice 9044 scholium: ad Niceta Choniate verba pag. 78, "Hv οὐρανοδρόμος Ἰκά- pou ἐλεεινότερος" Οὗτος ὁ Ἴκαρος ὑπ' ἁλαζονείας ἀχαίρου τετόλµηκεν ἀναπτῆναι πρὸς οὐβανὸν xal θεατὴς τῶν ἐχεῖσε γενἑσθαι. Tolvov, ἐκ Χηροῦ πτερὰ τεχνηέντως ἑαυτῷ ποιησάµενος xal συναρµόσας, ἀεροθατεῖν ἐπειρᾶτο. θεν καὶ προέθαινε τὸ πρᾶΆγμα κατὰ σκοπὸν αὐτῷ. ἕως, θερµοτέρων ἐπισχουσῶν τῶν ἀκτίνων ἡλίου πρὸς ὕψος ἐκτετιναγμένου, à μὲν χηρὸς ἑτάκη δεινῶς, αὐτὸς δ᾽ ἐπεπτώχεί χαμαιῤῥιφῆς πτῶμα τῆς ἰδίας ἀπονοίας τε xal ἐλεεινότητος ἄξιον. 8&) Psal. xvirt, &. 85) David, Psal. xxxvi, 35. (86) C, ὅσον καὶ ὅσον. Epist. ad Hebr. x,37 : Ἔτι γὰρ μικρὸν ὅσον ὅσον. Simplex μικρὸν ὅσον est fre- quens. Exemplum prz»bet Theod. Prodr. Tetrast. p. 30, de Mose in cista exposito : 'Opgc, ἐκεῖνος, τὴν ῥίδην ; καὶ τὴν θίθην Ὁρῶ, τὰ $' ἔνδον οὐχ ὁρῶ. Κρύπτει βρέφος, "O ναυαγεῖ piv ἄρτι τὴν σωτηρίαν, M:xp5v 8' ὅσον θάλασσαν ἐν ῥάθδῳ ay loei, Suvignyus rem hic male gessit. Restituto ἐχεῖνο e cod. 2831, sic dispungo dialogum : Ὀρᾶς ἐκεῖνο ; — Τὴν 6 ην ; — Nai τὴν θίδην.-- Ορῶ' τὰ δ) ἔνδον οὐχ ὁρῶ. ---Κρύπτ... (81) Psal. Ίχνη, 2 : Ὡς ἐκλείπει καπνὸς, ἐκλιπέτωσαν' ὡς τήχεται χηρὸς ἀπὸ προσώπου πυρὸς, οὕτως ἀπό» λοιντο ol ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ προσώπου τοῦ θεοῦ. (88) Apud Luc. χχι͵ 90. (89) Psal. c1, 25... ἆ, Epist. ad Hebr. 1, 10... 1107 ADDENDA. 1168 Christi precones,et sapientesorbis terrarum pisca- À παρουσίας, οἱ σοφοὶ τῆς οἰκουμένης ἀλιεῖς (90), οἱ tores,qui ex erroris ac fraudis voragine omnes ex- traxerunt (quos quidem tu, qui peccati vere servus es,aspernaris ac nihili pendis),per signa et prodi- gia solis instarin mundo fulserunt,cecislucem do- nantes, surdis auditum, claudis gressum, mortuis denique vitam impertientes.Nam veleorum dunta- xat umbr: omnes hominum morbos profligabant (Act. v). Demones quos vos ut deos metuitis, non modo ab humanis corporibus depellebant, sed etiam crucis signo exipsoterrarum orbe fugabant: cujus ope atque adjumento omnem quidem ma- giam deleverunt, veneficiaque omnia irrita reddi- derunt. Atque illi quidem humana infirmitate per Christi virtutem ad hunc modum sanati, rebusque omnibus conditis renovatis,tanquam veritatis pre- cones ab omnibus iis qui sapientia praediti sunt Jaudantur, admirationique habentur. Quid autem habes, quod de sapientibus atque oratoribus tuis, quorum Deus sapientiam stultam fecit, de illis, in- quam,diaboli patronisin medium afferas?Quid me- moria dignum mundo reliquerint, expone. Quid de ipsis quod preedices,habes,nisi dementiam acturpi- tudinem, inanemque artem, verborum elegantia fetide sue religionis cenum contegentem ? Quin etiam ex poetis tuis, quicunque ab ingenti furore atque insania vel tantulum emergere potue- runt, id quod verius erat dixerunt, nempe eos qui dii appellantur homines exstitisse, ac propterea quod quidam eorum urbibusacregionibusimpera- runt,quidam autem aliud quiddam nullius pene mo- menti, dum viverent, effecerunt, homines errore lapsos, deorum nomine eos appellasse. Principio enim Seruch ille statuas invenisse litterarum monumentis proditus est. Siquidem eosquiantiqui- o: Conf. t. II, p. 413, n. 2. 9 Cf. πάντας ἑλκύσαντες τοῦ βυθοῦ τῆς ἁπάτης, oc d εὐτελὴς σὺ, xal δοῦλως ὄντως τῆς ἁμαρτίας, ἔξευτι- λίξεις, ἔλαμψαν σηµείοις xal τέρασι (01) xol. ποια» λαις δυνάµεσιν ὡς ἥλιος (03) ἐν τῷ χόσµῳ, τνφλοῖς τὸ φῶς δωρούµενοι, Χωφοῖς τὸ ἀχοῦδιν, χωλοῖς c περιπατεῖν, νεκροῖς τὸ (Qv χΧαριζόμενοι. Al σκιεὶ γὰρ αὐτῶν µόναι (93) πάντα τὰ πάθη τῶν ἀνθρώπων ἐθεράπευον. Δαίμονας, οὕς ὑμεῖς φοθεῖσθε ὡς θεοὺς, οὐ µόνον τῶν ἀνθρωπίνων ἀπήλαυνον σωµάτων, ἀλλὲ καὶ αὐτῆς ἐδίωκον τῆς οἰκουμένης, τῷ τοῦ σταυροῦ σηµείῳ (94), δι οὗ πᾶσαν piv ἡφάνισαν µαγείαν πᾶσαν δὲ φαρµακείαν ἀνενέργητον ἔδειξαν. Καὶ ἐκεῖνοι μὲν, οὕτως τὴν ἀνθρωπίνην ἰασάμενοι ἀεί- νειαν t» τοῦ Χριστοῦ δυνάµει xal τὴν κτίσιν πᾶσαν καινουργήσαντες, ὡς τῆς ἁληφείας κήρυκες θανμά- ζονται παρὰ πάντων εἰκότως τῶν εὖ φρονούντων. Τί δὲ ὁ αὐτὸς 349 7 ἔχεις εἰπεῖν περὶ τῶν σοφῶν σου καὶ (95) ῥητδρων, dv ἐμώρανεν ὁ Θεὸς «τὴν c φίαν (96), τῶν συνηγόρων τοῦ διαθόλου ; Tl µνήµης ἄξιον κατέλιπον τῷ βίῳ (97) ; εἰπέ. TU δ) ἂν εἶπις περὶ αὐτῶν, fj, ἀλογίαν καὶ αἰσχρότητα, καὶ τέχνην µαταίαν, τῇ καλλιεπείᾳ τῶν λόγων τὸν βόρθορον υγκαλύπτουσαν τῆς δυσώδους αὐτῶν θρησκείας ; ᾽λλλὰ καὶ αὐτῶν τῶν ποιητῶν ὅσοι μικρόν τι ὃε- δύνηνται τῆς πολλῆς ἀνανεῦσαι μανίας, εἶπον τὸ ἀληθέστερον, ὅτι ol λεγόμενοι θεοὶ ἄνθρωπει ἦσαν, καὶ, διὰ τὸ τινὰς μὲν αὐτῶν ἂρξαι χωρῶν (09) τι xal πόλεων, τινὰς δὲ ἄλλο τι οὐδαμινὸν χατὰ τὸν βίον ποιῆσάι, πλανηθέντας τοὺς ἀνθρώπους θιοὺς αὐτοὺς χαλέσαι. Καταρχὰς μὲν γὰρ ὁ Σεροὺχ αιῖ- νος (99) Ἱστόρηται (1) 9298 τὰ τῶν ἀγαλμάτω ἐξευρεῖν. Τοὺς γὰρ ἐν τοῖς πάλαι Ὑρόνοις fj ἀνδρείας 3j φιλίας, fj τινος ἑτέρας ἀνδραγαθίας, ἔργον μνήμες 1) Act. Apost. v, 12: Διὰ δὲ τῶν χειρῶν τῶν ᾽Αποστόλων ἐγίνετο σημεῖα καὶ τέρατα ἓν τῷ λαῷ πολλά. p. 67, n. 84. Isa. vii, 18 : "Ἔσται τέρατα καὶ σημεῖα ἐν τῷ οἴκῳ. Ἰσραὴλ παρὰ Κυρίου. (92) Matth. xut, 43 : Τότε δὲ δίχαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς Ἆλιος. Quo respexit Nilus epist. 53, cum orationem posse declaret pios homines φωτίζειν καὶ ἡλιοειδεῖς ἀποδεῖξαι, Χομένου Πέτρου x&v ean pag. 284,n. 48, de vi signi crucis. ἵνα ἑ o 95 non valde locum ornabit. (96) Conf. p, 234, n. 34. (93) Act. Apost. v, 15: Ὥστε χατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς, xai τιθέναι ἐπὶ χλινῶν xal κραθθάτων, ἡ σχιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν. A sine xal, Synesius Calv. p. 63: ἐδήλωσε δὲ ἡ Παρύσατις. Codex831, ἐδ. δὲ καὶ ἡ Π. Qus copula (97) Tip βίῳ, mundo, hominum generi. Hunc sensum Reitz, ad Luc. Icarom. 32, illustravit, ac nuper plena manu vir doct., et philologie inter ltalos rarum ac splendidum lumen, Leopardus not. ad Euseb. (98) Videtur esse in A χώρῶν, quasi significare voluisset librarius posse legi χώρων vel ywpivv.Hocillo melius, saltem magis in usu esse, ostendi t. 1, pag. 256. C χωρῶν hic exhibet, sed χώρων p.27, 7, ubi τῶν πόλεων καὶ τῶν χωρῶν. Niceph. Gregoras, Hist. Ἡ, 5, 5 : Ἑλήρους ἑαυτοῖς διανείµαντες Χωρῶν xii πόλεων, 1v, 7, 1: Κατέχοντας τῶν ἐκεῖσε χωρῶν xal πόλεων τὰς βελτίους. Cf. supra t. Il, pah. 4,6. Et sic ubivis. Variato genere, Nicephorus v. 3, 2 : Κατὰ τῶν ὁμορούντων ᾿Ρωμαιχκῶν χωρίων καὶ πολιχνίων. Qui et χώρων habet n1, 4, 3 : Κατὰ τῶν ὁμορούντων αὐτῷ χώρων xai πὀλειων. Unde firmabitur locus Leonis Diaconi quem attigi t. I, p. 256. Cieterum idem Leo, x, 7, p. 105, 3, usum secutus, dixit: Χώρας πυρπολῶν καὶ πόλεις καταστρεφόµενος. (99) Notus Seruch, vel Sarug, ex Genesi χι, 20, sqq. Eustathius in Hexaem. pag. 56 : Ἑν δὲ τοῖς χρό- νοις Σεροὺχ οἱ υἱοὶ Νῶε εἰδωλολατρεῖν fjptavco. Ibi Allatius. (4) €, ἱστορεῖται' quod tempus habet schol. Theocriti vit, 5. Cf. t. I, p. 422, n. 5. Tempora confudit vocalium ει et η confusio. Libanius, epist. 360: εἴ τε μὴ βοηθῇς οἷς ἀξιοῦμεν. Male Wolfius in nota reh- quit meliorem codicum scripturam βοηθεῖς. Idem epist. &11 : Λοχιζόµενος ὡς ἐθελήσας ἀρχέσῃς χα μόνος. Et hic e nota restituenda lectio ἀρχέσεις, quam et reperi in cod. 3035. Basilius Macedo Prac.c 21 : Άπερ ἄν ἑτέροις πράττουσιν ἐπιτιμήσεις, ταῦτα πράττειν αὐτὸς μὴ ἐπιχειρήσεις. Cod, 2994 A, recht, ἐπιτιμήσῃς, ἐπιχειρήσῃς. 1169 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1170 ἄξιον ἐπιδειζαμενους ἀνδριάσι λέγεται καὶ στήλαις À tus vel strenui animi,vel amicitis.vel cujuspiam α]- τιµησαι. Οἱ δὲ μετὰ ᾿ταῦτα τὴν τῶν προγόνων ἆγ- νοήσαντες Ὑνώμην, xal ὅτι, µνήµης ἕνεχα µόνον, τοῖς ἐπαινετόν τι ποιῄσασιν ἁνδριαντας καὶ στήλας ἀνέστησαν , κατὰ μικρὸν πλανώμενοι τῇ τοῦ ἀρχε- κχάχου δαίµονος ἐνεργείά, ὡς ἀθανάτοις θεοῖς τοῖς ὁμοιοπάθέσι xal φθαρτοῖς ἀνθρώποις προσετέθησαν, καὶ θυσίας αὐτοῖς καὶ σπονδὰς ἐπενοήσαντο, τῶν δαιμόνων δηλονότι τοῖς ξοάνοις ἐνοικησάντων, xal πρὸς ἑαυτοὺς τὴν τιμὴν xal τὰς θυσίας µεθελχυ- σάντων. Ἐκεῖνοι τοίνυν τοὺς μὴ δοκιµάζοντας τὸν Θεὸν ἔχειν ἐν ἐπιγνώσει πείθουσι θεοὺς αὐτοὺς ἡγεῖ- σθχι, δυοῖν χάριν y αὐτοὶ μὲν τῇ προσηγορίᾳ δο- ξάζοιντο ταύτῃ (ἤδονται γὰρ, ἅτε πλήρεις ἁλαζονείας ὄντες, ὡς θεοὶ τιμᾶσθαι), ἀὐτοὺς δὲ οὕς ἡπατήκα- σιν εἷς τὸ ἠτοιμασμένον αὐτοῖς ἄσθεστον ἑλκύσωσι πὈρ (2). *O0:» πᾶσαν αὐτοὺς ἐδίδαξαν mapavoplav καὶ αἰσχρότητα, ὡς ἄπαξ ὑποπαγέντας τῇ ἐκείνων ἁπάτῃ. Ἐπὶ τοῦτον οὖν τὸν χολοφῶνα τῶν χακῶν ἑλθόντες οἱ ἄνθρωποι, ἐσκοτισμένοι ὄντες, ἕκαστος τοῦ ἱδίου πάθους xal τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας ἕστησε στήλην , xxi θεὸν 2299 ὠνόμασε, βδελυχτοὶ τῆς πλάνης, βδελυκτότεροι τῆς ἀτοπίας τῶν προσχυνου- μένων γενόµενοι. Ἔως ἐλθὼν 6 Κύριος διὰ σπλάγχνα ἐλίους (3) αὖτου ἐλυτρώσατο ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας αὐτῷ τῆς πονηρᾶς ταύτης καὶ ὀλεθρίου πλάνης, καὶ ἐδίδαξε τὴν ἀληθῆ θεογνωσίαν. Οὐκ ἔστι γὰρ σωτη- pia, «l μὴ ἐν αὐτῷ (4), καὶ οὐκ ἔστιν ἄλλος θεὸς οὔτε iv οὐρανῷ, οὔτε ἐπὶ γῆς, εἶ μὴ αὐτὸς µόνος ὁ τοῦ παντὸς ποιητὴς, ὁ πάντα φέρων τῷ ῥήματι τῆς δυνάµεως αὐτοῦ (5). Ti λόγῳ γὰρ, φησὶ (6), Κυρίου ol οὐρανοὶ ἑστερεώθησαν, xai τῷ πνεύµατι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν, xal, πάντα (7) δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἵν ὃ γέγονεν. terius virtutis opus memoria dignum edidissent,sta- tuis ornasse dicitur. Posteri autem,majorum men- tem ignorantes, nempe quod memorie duntaxat causa iis qui laude dignum aliquid effecissent sta- tuas et columnas erexissent,demonis vitii auctrris opera paulatim aberrantes, homines iisdem passio- nibus obnoxios ac corruptioni subjectos, tanquam immortales deos adorarunt, sacriflciaque ipsis ac libamina excogitarunt: demonibus videlicet in statuis habitantibus, atque hujusmodi honorem et sacrificia ad sese pertrahentibus.llli itaque eos qui Deum in notitia habere minime probant (Dom. 1), duplici de causa ut se deos esse existiment addu- cunt : altera, ut ipsi hoc nomine celebrentur,gau- dent enim ipsi, utpote fastu atque arrogantia ple- ni,cum ipsis tanquam diis honor tribuitur ; altera, ut eos quos in fraudem induxerint ad preparatum sibi sempiternum ignem trahant. Eoque nomine omni flagitii ac turpitudinis genere ipsos erudie- runt,adeo ut eorum fraudi atqui imposture semel addicti homines,mentis tenebris circumfusi,atque ad malorum colophonem venientes,sui quisque vitii ac suc cupiditatis statuam flxerint,deumque nomi- narint.Qua quidem in re, cum erroris sui nomine exsecrandi sint,tum vero ob earum rerum quas ado- rant absurditatem majori exsecratione dignos se prebuerunt. Id autem tandiu locum habuit, quoad Dominus per viscera misericordie sut nos qui ipsius fide preediti sumus, ex improbo ac pestifero hujus- modi erroreliberavit,veraque Dei cognitioneimbuit. Neque enim in alio ullo salus est,nec prseter ipsum solum qui mundum effecit, ac virtutis sue verbo omnia portat (Hebr. 1), alius deus aut in celo aut in terra est. Verbo enim Domini, inquit ille, coli firmati sunt, et spiritu oris ejus omnis virtus eorum (Psal. xxxi1) ; atque omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil quod factum est (Joan. 1). 'O δὲ θευδᾶς, τούτων ἀκούσας τῶν ῥήμάτων, xal ὅτι πλήρης ὅ λόγος θεοδιδάκτου σοφίας ἐτύγχανεν, oia βροντῆς Ίχῳ καταπλαχεὶς, ἀφωνίᾳ συνείχετο. Ὀψὲ δὲ xal μόλις εἲς αἴσθησιν ἐλθὼν τῆς ἑαυτοῦ ἀθλιότητος (favo γὰρ τῶν ἐσχοτισμένων ὀφθαλμῶν τῆς καρδίας αὐτοῦ ὁ σωτήριος λόγος, xal πολὺς τῶν προτέρων αὐτοῦ εἶσήει μετάµελος), xal τῆς τῶν Theudas autem cum hec verba audivisset, atque hujusmodi sermonem divinitusinfusa sapientia ple- num essecerneret,tanquam tonitrui sono perculsus, silentio tenebatur.Tandem autem aliquando mise- riam suam agnoscens (obtenebratos enim cordis ipsius oculos salutaris doctrina tetigerat)ingenti an- teacto vite penitudine affectus est; atquecondem- εἰδώλων πλάνης καταγνοὺς, τῷ φέγγει τῆς εὐσεθείας p) nato idolorum errore, ad pietatis lucem accurrit,ac πρασέδραµε,. Kal τὸ ὁπ᾿ ἐκείνου αὕτω τῆς µοχθη- ρᾶς ἀγωγῆς ἀπήστη xal τοσοῦτον ἑαυτὸν τοῖς ἀτί- µοις ἐξεπολέμωσε πάθεσι xal µαχείαις, ὅσην ἄρα πρὸ τούτου τὴν πρὸς αὐτὰ φιλίαν ἐσπείσατο,. Τότε μὲν γὰρ ἐν µέσῳ τοῦ συνεδρίου ἑστὼς, τοῦ βασιλέως προκαθεζοµένου, µεγάλῃ τῇ φωνῇῃ ἐθόησεν ' 300 ᾽Αληθῶς, ὦ βασιλεῦ, πνεῦμα θεοῦ οἰκεῖ iv τῷ (8) deincepsascelerata etexsecranda vite ratione usque adeo sese removit, tantamque cum turpibus animi affectionibus magicisque artibus bellum gessit, quantum ante amoris fedus cum ipsisferierat. Nam tum in medio concilio stans, priesidenterege, magna voceexclamavit : Vere, orezx, spiritus Deiin filiotuo habitat, verefracti ac superatisumus, nec defensio- 2) Matth. xxv, 44 : Πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι elc τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, τὸ ἡτοιμασμένον τῷ Διαδόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ, Conf. pag. 66, 11, 78. e Luc. 1, 78. Act: Apost. rv, 12: Καὶ οὖκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία. ) Epist. ad Hebr. 1, 3. 6) Psal. xxxii, 6. a Joan. 1, 3. iv Il ad Tim. 1, 15, Est varietas ἑνοικεῖ τῷ. Habet πνεῦμα otxst ἐν Paul. ad Rom. vm, 9, 11; et πνεύματος ἐνοικοῦντος "un ADDENDA. um nem ullam habemus, nec ad ea quee ab ipso com- À vlq σου’ ἀληθῶς ἠττήμεθα, xal οὐδεμίαν ἔτι ἆπο. memorata sunt, vel oculos ipsos obvertere possu- ^ Aoylav ἔχομεν, οὔτε ἀντοφθαλμῆσαι πρὸς τὰ κερ mus. Magnus igitur revera Christianorum Deus οὐτοῦ λεγόμενα loyóousv . Μέγας οὖν τῷ ὄντι ὁ sin est, magna ipsius fides, magna mysteria. Χριστιανῶν θΘεὸς, µεγάλη ἡ πίστις αὐτῶν, µεγέλε τὰ μυστήρια. Conversus itaque ad regis filium, ait : Dic,quaso, Ἐπιστραφεὶς δὲ πρὸς τὸν υἱὸν ἔφη τοῦ βασιλέως o claro ac illustri animo predite, Deusne me exce- ἍΆΕγε pot τοίνυν, à πεφωτισµένε τὴν ψυχήν' δέχετί pturus est, si ab improbisactionibusabscedens, ad µε ὁ Xpiotóc, εἰ, ἐκ τῶν πονηρῶν µου πράξιων eum me convertero ? Sane, inquit veritatis ΡΓ8οΟΟ, Ὑἀποστὰς, ἐπιστρέψω πρὸς αὐτόν; Nol, φηαὶν ὁ τῆς sane,inquam, te excipiet, omnesque item quiadip- ἀληθείας χήρυξ, vai, δέχεται xal cb καὶ πάντας sum sese converterint. Nec vero vulgari modo exci- τοὺς εἷς αὐτὸν ἐπιστρέφοντας. Δέχεναι δὲ οὐχ &x)ix, piet;verum utfilioelonginquaregioneredeunti(Lu- ἀλλ, ὡς vi ἀπὸ μακρᾶς ἐπιδημήσαντι χώρας, ce xv), hocest, asceleratavite ratione ad meliorem προσυπατνᾷ τῷ ἐκ τῆς ὁδαῦ τῶν ἀνομιῶν ἐπισιρί- frugem sese convertenti, obviam prodibit, eumque Φόντι xal τοῦτον περιλαδὼν κατασπάζεται, καὶ τὸ amplectetur et exosculabitur; ac peccati feditate τῆς ἁμαρτίας aloyoc περιελὼν, αὐτίχα ἱμάτιον gr detracta,statim ipsi vestimentum salutarisimponet, p ριτίθησι σωτηρίου, xal στολὴν Λλαμπροτάτης zip charissimaque glori: stola eum induens,mysticum θαλὼν δόξης (9), μυστικὴν ταῖς ἄνω δυνάµεσιν ἐπι- supernis virtutibus epulumperaget,ob receptam vi- τελεῖ εὐφρυσύνην , τὴν ἐπιστροφὴν ῥἑορτάζων τοῦ delicet ovem perditamfestum diem celebrans(Ibid). ἀπολωλότος προθάτου (10). Αὐτὸς γὰρ ἔφη ὁ Κύριος Ipsemet enim Dominus ingensincolo gaudiumesse Ἅµχαρὰν γίνεσθαι ἐν οὐρανῷ μµεγίστην ἐπὶ ivl ἁμαρτω- dixit super uno peccatore penitentiam agente. Ac — Ad μετανοοῦντι (12). Καὶ πάλιν, Οὐκ ἦλθον, φησὶ (12), rursum : Non veni vocare justos, sed peccatores ad — «aÀtca: διχκαίους, ἀλλὰ ἁμαρτῶλοὺς sic μετάνοια. penitentiam (Luce v). Et per prophetam: Vivo Φησὶ δὲ καὶ διὰ τοῦ προφήτου (13) Ze ip, ego, dicit Dominus: nolo mortem peccatoris, sed Αέγει Κύριος οὗ βούλομαι $08 «v (ree magisut convertatur a via sua et vivat. Convertimi- τοῦ ἁμαρτωλοῦ xzl ἀσεθοῦς, ὡς τὸ ἐπιστρίψαι ni a via vestra mala; et quare moriemini domus ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ xal ζῆν αὐτόν * ἀποστροφὴ Israel?iniquitas iniquinon nocebiteiin quacunque ἀποστρέψατε ἀπὸ τῆς ὁδοῦ ὑμῶν τῆς πονηρᾶς xxi die conversus fuerit ab iniquitate sua, et fecerit — lvaxl. ἀποθνήσχετε, οἶκος Ἱσραήλ: ἀνομία (14) ri justitiam, et in mandato vite ambulaverit, vita — àvópou οὐ μὴ χακώσῃ αὐτόν ἐν ᾗ ἂν ἡμίρᾳ ix vivet,et non morietur.Omnia peccata quz admisit, otphjn ἀπὸ τῆς ἀνομίας αὐτοῦ καὶ ποιῄση διχαιο- nonmemorabuntur,quia judicium etjustitiam fecit, ϱ D Καὶ iv προσιάγµατι ζωῆς διαπορεύσηται, in ipsis vivet Ezech. xxxi). Ac rursum peralterum "twi ζήσεται καὶ αὖ μὴ ἀποθάνῃ πᾶσαι αἱ ἁμαρτίτι prophetam exclamat: Lavamini, mundi estote,au- αὐτοῦ ic ἥμαρτεν οὗ μὴ μνησθῶσιν' ὅτι χρίµα 9 fertemalum cogitationum vestrarum oboculis meis, Καιοσύνης ἐποίησεν , iv αὐτῇ ζήσεται. Καὶ εὖθι, quiescite agere perverse, discite benefacere.Si fue- Λούσασθε, δι ἑτέρου fog προφήτου (15), χαθαροί rint peccata vestra sicut coccinum,tanquam nix de- ἍἸὙένεσθε, ἀφέλεθε , τὰς πονηρίας ἀπὸ τῶν (oje albabuntur; et si fuerint rubra velut vermiculus, ὑμῶν dmivavtt τῶν ὀφθαλμῶν µου" παύσασβε dr sicut lana alba erunt(Isaie1). Cum igiturhe pollici: τῶν πονηριῶν ὑμῶν μάθετε καλὸν ποιεῖν' xz out tationes iis quiad meliorem frugem sese receperint — xal διαλεχθῶμεν' xai ἐὰν mw αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν a Deoproposits» sint; necuncteris, ohomo,necmo- ὡς φονικοῦν, ὡς yióva λευκανῶ, ἐὰν δὲ ὥσι X ram ullam adhibeas; verum ad Christum benignum — xóxxtvov, ὡσεὶ ἔριον λευχκανῶ. Τοιύτων οὖν προχει- Deum nostrum accede, et illuminare, etfacies tua µένων ἐπαγγελιῶν παρὰ τοῦ θεοῦ τοῖς ἐπιστρέφουσι, non confundetur (Psal. xxxii. Nam simul atque in. μὴ µελλςε, ὦ ἄνθρωπε, μηδὲ dva63AÀov ἀλλὰ vof divini baptismatis piscinam immersus fueris, tota ελθε πρὸς Χριστὸν, τὸν φιλάνθρωπον θεὸν ἡμῶν, veteris hominis spurcities,atqueuniversa scelerum — xal φωτίσθητι, καὶ τὸ πρόσωπόν σου οὗ μὴ xr sarcina in aqua sepelietur,atque in nihilum dilabe- σχυνθῇ (16). Άμα γὰρ τῷ καταδὺναί σε τῇ χολυµ- tur; tuque novusilliucac recens,atque ab omnila- D θήθρᾳ τοῦ θείου βαπτίσματος, ὅλον τὸ αἴσχος τὸ be purus conscendes,nullam peccati labem autru- παλαιοῦ ἀνθρώπου καὶ ὅλος ὁ φόρτος τῶν πολλῶν gam tecum ferens.Acdeincepsintesitum eritutpur- ἁμαρτημάτων ἔνθάπτεται τῷ ὕδατι (17) xal εἰς τὸ gationem per viscera misericordie Dei nostri hinc — wi 0v χωρεῖ, νέος δὲ σὺ ἐχεῖθεν 33 καὶ xiv: 9) Respectu ad verba Luca in parabola fllii prodigi, cap. 15. "i Respectu ad Luc. xv, &, sqq. Conf. p. 96. 11) Apud Luc. xv, 7. 12) Apud Luc. 32. (13) Ezech. xxxui, 11. Conf. xvim, 3, 23, 30, 31. (14) Ezech. xxxin, 12, 13. (45) Isa. 1, 46. (16) Psal. xxxir. 5 : Προσέλθατε πρὸς αὐτὸν καὶ φωτίσθητε, xai τὰ πρόσωπα ὑμῶν οὐ καταισχυ]- Verbo φωτίσθητι baptismus innuitur : ef. p. 85, p. 2. , P " n (17) Conf. p. 89, n. 73. 1173 ΥΙΤΑ DARLAAM ET JOASAPH. ' 4144 ῥύπου καθαρὸς ἀνέρχῃ , µηδένα σπίλον fj ῥυτίδα A contractam tuearis atque conserves. ἁμαρτίας ἐπιφερόμενος, xal λοιπὸν ἐπὶ aol ἐστι τὸ διαφυλάξαι ἑαυτῷ τὴν ἐχεῖθέν σοι προσγινομένην κάθαρσιν διὰ σπλάγχνα ελέους θεοῦ ἡμῶν (18). "O μὲν οὔν θευδᾶς, τούτοις χατηχηθεὶς τοῖς ῥη- µασιν, ἔξεισιν εὐθέως, xal τὸ πονηρὸν ἐπεῖνο χατα- λαδὼν ἄντρον, καὶ τὰς ἑαυτοῦ λαθὼν μαγικὰς βί- θλους, ὡς xaxlac πάσης ἀπαρχὰς, ὡς ὁργίων δαιµονι- x&v θησαυροὺς, πυρὶ χατέχαυσεν. Αὐτὸς δὲ τὸ σπή- λαιον καταλαμθάνει τοῦ ἱεροῦ ἀνδρὸς ἐκείνου, πρὸς ὃν xai ὁ Ναχὼρ ἀπεληλύθει (19), καὶ τὰ κατ αὐτὸν διτγεῖται πάντα, κχόνιν μὲν ἐπὶ χεφαλῆς Χαταχεάµε- voc, βαρεῖς τε ἀναφέρων στεναγμοὺς xal λούων τοῖς δάχρυσιν ἑαυτὸν, καθεξῆς δὲ τῷ γέροντι τὰς μυσαρὰς αὐτοῦ διηγούµενος πράξεις, Ἐκεῖνος δὲ, περὶ τὸ σῶσαι φυχὴν καὶ τῆς τοῦ δολίου δράκοντος ἑξαρπά” Teudas igitur his verbis institutus, statim ex aula excedit, atque ad sceleratam speluncam suam profectus, magicos libros suos tanquam sceleris om- nis primitias, acdiabolicorum arcanorum thesauros exussit. Ipse autem ad sacrosancti illius viri, ad quem etiam Nachor perrexerat,autrum sese confert, rerumque suarum omnium statum ipsi exponit, ca- piti suo terram aspergens,gravesque gemitus edens ac seipsum lacrymis perfundens,nefariaque sua fla- gitia seni ordine commemorans. llle autem, ut qui salutis anima afferendoe,atqueex versipellis draco- nis faucibus eripiendz peritissimus esset, salutari- σαι φάρυγγος εὐτεχνότατος ὢν , κατεπάδει αὐτὸν D bus verbis eum demulcet, ac velut excantat,veniam ῥήμασι σωτηρίοις, ἐγγυᾶται τὴν ἄφεσιν, Ίἴλεων ὑπισχνεῖται τὸν δικαστὴν. Eltx κατηχήσας καὶ νη- στεύειυν ἐπὶ πολλὰς ἐντειλάμενος ἡμέρας, τῷ θείψ καθαίρει βαπτίσµατι. Καὶ ἦν ὁ ἄνθρωπος μετανοῶν γνησίως πάσας αὗτου τὰς ἡμέρας. ἐφ᾽ οἷς ἔπλημ- plot, δάχρυσί τε καὶ στεναγμοῖς τὸν θεὸν ἐξιλεού- µινος. ΚΕΦ. ΑΓ’. Ὁ δέ γε βασιλεὺς, τούτων οὕτως ἆπο- Θάντων , πάντοθεν ἐξαπορηθεὶς, δῆλος ἦν ἰσχυρῶς Ἀνιώμενος xal πολὺν τὸν σάλον φέρων ἐν τῇ joy. Συγχαλίσας δὲ αὖθις ὅσοι τῆς συγχλήτου βουλῆς ἐτόγχανον, ἐσκέπτετο 308 xl λοιπὸν τῷ ἰδίῳ ποιή- σειεν oii. Πολλὰς δὲ βουλὰς τῶν πολλων ὑποθεμέ- vov, ὁ ἀνωτέρω μνημονευθεὶς ᾿Αραχὴς ἐκεῖνος (20), ἐπιφανίστερος τὴν ἡγεμονίαν xal πρωτος τῆς βου- C λῆς ὑπάρχων, ἔφη τῷ βασιλεῖ, Τί ἔδει, βασιλεῦ, ποιῆσαι τῷ υἱῷ σου xai οὐ πεποιήκαµεν, τοῦ πεῖσαι αὐτὸν τοῖς ἡμετέροις ἔπεσθαι δόγµατι xal τοῖς θεοῖς ἡμῶν λατρεύειν; "AX, ὡς ὁρῶ, ἀνηνύτοις ἐπιχει- ροῦμεν' lx φύσεως γὰρ αὐτῷ, fj τῆς τύχης ἴσως, τὸ φιλόνειχκόν τε xal ἀμείλιχτον. El μὲν οὖν βασάνοις αὐτὸν ἐκδοῦναι θελήσειας vol τιµωρίαις, σὀ τε πο- λέμιος ἔσῃ τῆς φύσεως xal οὐ πατὴρ ἔτι χληθήσῃ, πάκεῖνον ζημιωθήσῃ ἑτοίμως ἔχοντα ὑπὲρ Χριστοῦ ἁποθανεῖν. Λείπεται γοῦν τοῦτο µόνον ποιᾶσαι' δι- ελεῖν αὐτῷ τὴν βασιλείαν, καὶ εἷς τὸ ἐπιθάλλον αὐτῷ μέρος βασιλεὺειν ἐπιτρέφαι. Kal, st uiv d τῶν πραγμάτων φύσις καὶ ἡ µέριµνα τῶν βιωτικῶν ἑλ- χύσωσιν αὐτὸν τὸν ημἕτερον ἀσπάσασθαι σκοπὀν τε καὶ βίον, ἴσται ἡμῖν κατὰ σκοπὸν τὸ πρᾶγμα. τὰ γὰρ Ἰσχυρῶς βεθαιωθέντα τῇ duy ἔθη δυσεξάλειπτά εἶσι καὶ πειθοῖ μᾶλλον fj βίᾳ µεταθάλλεται (21). El δὲ τῇ θρησχείᾳ παραμενεῖ (22) τῶν Χοιστιανῶν , αὐτὸ δὴ τοῦτο, τὸ μὴ ζημιωθῆναί σε (23) τὸν υἱὸν, ἕσται σοι τῆς ἄθυμίας ποσῶς παραμύθιον. Ταῦτα τοῦ ᾿Αραχῆ εἰπόντος, πάντες συνεµαρτύρουν ἀπυδε- χόμενοι τὴν γνώμην. Συντίθεται τοίνυν καὶ ὁ βασι- λεὺς οὕτω τνῦτα διατεβῆναι. 18) Luc. i, 78. 19) Conf. pag. 259. 20) Conf. pag. 192. 21 o i ia , παραμένει. 23) Forsan cot, spondet, ac propitium et facilem ipsi judicem fore pollicetur. Αο postea cum eum Christiane fidei ru- dimentis imbuisset, multorumque dierumjejunium ipsi indixisset, eum divino baptismo lustravit. Àc deinceps per omnem vite cursum illesincero animo de admissis sceleribus penitentiam egit, lacry- misque ac gemitibus Deum placare studuit. Car. XXXIII. — Que cumad hunc modum evenis- sent, rex consilii inopia undique destitutus,in gravi plane merore versabatur, animoque mognopere ja- ctabatur. Coacto autem rursum senatu,quiqnam de filiosuo faceret dispiciebat.Cum autem multi multas sententias in medium protulissent, Arches ille, de quo superius mentionem fecimus,qui et ducum om- nium clarissimus erat, etprincipem in senatulocum obtinebat, his ad regem verbis usus est : Quidnam, o rex, filio tuo facere oportuit quod non fecerimus, ut ad sequenda nostra dogmata,deosque nostros co- lendos eum induceremus ? Verum, ut video, impos- sibiliaaggredimur: siquidem a naturaipsi,autetiam fortasse a fortuna, pervicacia et animi durities in- sita est. Itaque si ipsum suppliciis ac cruciatibus afficere in animum induxeris, tum ipse naturc hostem te prmbebis, patrisque nomen amittes, tum ipsius jacturam facies, ut qui pro Christo mor- tem appetere paratus sit. Reliquum est igitur ut hanc rationem ineas, nempe ut regnum cum eo partiaris, eique in ea parte quc ad eum attinuerit regii muneris administrationem committas. Ac si quidem negotiorum natura, rerumque munda- narum cura eum ad institutum nostrum viteque genus amplectendum pertraxerint, res nobis ex sententia succedet. Mores etenim in animo vehe- menter corroborati egre expungi atqueoblitterari possunt, verborumque potius blanditiis quam vi commutantur. Sin autem in Christianorum regione perstiterit, illud ipsum certe, quod filio non sis or» 1175 ADDENDA. 1116 batus πιῶΓογετῃ tuum aliqua ex parte mitigabit. Hanc orationem cum Araches habuisset, omnes ipsius , sententiam comprobarunt, ac proinde rex se ita acturum assensit. Itaquepostridiecumilluxisset, filium acciviteeum Α Καὶ δὴ προσκαλεσάρμενος ἕωβεν, ἔφη τῷ vti: 804 que ita est allocutus: Hic mihi, o nate, postremus ad te sermo est, cui nisi quamprimum parueris, at- que in hac saltem re pectoris mei dolorem leniveris non ultra, mihi crede,indulgentertecum agam. Per- contante autem illo quid sibi hoc sermone vellet: Quonam, inquit ille, multis susceptis laboribus per- fractum et contumacem te ad omnes reperi, ut qui nullis unquam sermonibus meis parendum tibi du- xeris, age, diviso imperio meo id faciam, ut tu se- paratim degas, ac regnum geras. Ita jam tibi, quam cupis, viam ingredi tuto licebit. Divina autem illa anima, quanquam alioqui regem hoc sibi labefac- tandi sui instituti causa proponere compertum ha- beret, obtemperandum tamen duxit, hoc scilicet animo, ut ex ipsius manibus elapsus, viam quam Β expetebat ingrederetur. Sermonem igitur excipiens ad regem ait: Equidem ipse divinum illum virum qui mihi salutis iter commonstravit querere ges- tiebam, rebusque omnibus valere jussis, cum eo quidquid mihi vita reliquum est traducere. Verum quoniam per te,o pater, mihi ea quz cordi sunt, fa- Οὗτός µοι τελευταῖος ἤδη πρὸς ck λόγος, vl" οὗπε εἰ μὴ εὐθὺς κατήκοος γὲνῃ καὶ κἂν ἐν τούτῳ τὶν ἐμὴν θεραπεύσῃς καρδίαν , οὐκ ἔτι σου, εὖ ἴσθι, φείσοµαι. Toà δὲ υἱοῦ πυθοµένου τίς dj τοῦ λόγω δύναµις, Ἐπείπερ, φησὶ, πολλὰ µογήσας, ἀνένδοτόν σε πρὸς πάντα αὗρον τοῦ πεισθῆναί µου τοῖς λόγοις, δεῦρο δὲ λοιπὸν, τὴν βασιλείαν διελὼν, dvi μέρες εἶναί σε xal βασιλεύειν ποιήσω’ xai ἔσται σοι λοιτὸν ἐπ᾽ ἀδείας ἣν ἂν ποθῖς ἰέναι ὁδόν. Γνοῦσα δὲ ἡ θεία ψυχἡ ἐκείνη xai τοῦτο ἐπ᾽ ὀλίσθῳ τῆς αὐτοῦ προαι- pics προθαλεῖν τὸν βασιλέα, ὅμως ἐπαχοῦσιι συ)- εἴδεν, ἵνα, τὰς αὐτοῦ διαδρὰς χεῖρας, τὴν ἐπιθν- μουμένην αὑτῷ πορεύσητα: ὁδόν. Ὑπολαξὼν οὖν, τῷ βασιλεῖ ἔφη" ᾿Εγὼ μὲν ἐπόθουν τὸν θεῖον ἐκεῖνον ζητῆσαι ἄνδρα, τὸν ὑποδείξαντά µοι τὴν ὁδὸν τῆς σωτηρίας, xal, màs: χαίρειν εἰπόντα, μετ αὐτοῦ τὸ λοιπὸν τῆς ζωῆς µου διανύσαι' ἀλλ᾽ ἐπεί µε, κάτ, o0 συγγωρεῖς τὰ καταθύµια πράττειν, πείθβοµαί σοι ἐν τούτῳ. Ἐν οἷς γὰρ οὗ πρόκειται προφανὶς ἁκ- cett καὶ θεοῦ ἀλλοτρίωσις, καλὸν τῷ πατρὶ πείθτ- σθαι. cere minime licet, hac in re tibi morem gero, siquidem in his rebus in quibus perspicuum exitium αἰ- que abalienatio ἃ Deo non proponitur, patri obtemperare pulchrum est. Rex itaque summa lzetitia perfusus,regionem om- nem imperio suo acditioni subjectam in duas partes dividit,filiumque regem creat,ac diademate exornat regiaque omni gloria insignitum in eam regni par- tem que ipsiattributa eratcum luculenta satellitum manu emittit; principibusautem ac ducibus, reique militaris prefectis et satrapis, si quorum voluntas ita tulisset, cum fllio suo ac rege proficiscendi po- testatem facit. Atqueingentem quamdam ac nume- rosissimam urbem, in qua regiam sedem haberet, assignat,omniaque ea qua regibus conveniunt ipsi impertit. Tum igitur regiam auctoritatem ac pote- statem nactus Josaphat, cum adeam urbem in qua ea qus» ad regnum gerendum pertinebant parata erant venisset, dominicm passionis signum, hoc est, venerandam Christi crucem in singulis urbis turribus collocavit . Idolorum autem delubra et aras dejecit, atque a fundamentis ipsis eruit, nul- las videlicet impietatis reliquias linquens. Atque in media urbe ingens ac przeclarum tem- plum Christo Domino excitavit, plebique imperavit, ut ad eum locum crebro commeans, Deo per crucis adorationem cultum adhiberet. At tunc ipse ante omnesin medium prodiens,intentissimo animo pre- ces fundebat,omnesque eos quisub ipsius potestate ac ditione erant monebat, obsecrabat,nihil denique pretermittebat, quo ipsosa superstitioso erroreabs- traheret, atque ad Christum adjungeret: idolorum cultus fraudem atque imposturam indicabat,Evan- gelii preedicationem exponebat, Dei verbi plenam indulgentie demissionem commemorabat, adven- tus ipsius miracula predicabat, crucis supplicium, per quod salutem consecuti sumus, declarabat, re- C Χαρᾶς οὖν ὅτι πλείστης ὁ βασιλεὺς πλησθεὶς ὃ-αι- ρεῖ μὲν τὴν ὑποτελῆ αὐτῷ χώραν πᾶσαν εἰς δύο, χειροτονεῖ δὲ τὸν υἱὸν βασιλέα, xosusi τῷ ὃιαδή- ματι, xal, πάσῃ τοῦτον βασιλικῇ καταλαμπρύας δόξῃ, ele τὴν ἀφορισθεῖσαν αὐτῷ ἐκπέμπει βασιλείαν μετὰ λαμπρᾶς δορυφορίας. Τοῖς ἄρχουσι δὲ xai fjp- µόσι, στρατηγοῖς τε xal σατράπαις κχελεύει, movi τῷ βουλομένῳ, ἀπελθεῖν μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ xil βασιλέως. Καὶ πόλιν τινὰ μεγάλην καὶ πολυάνθρωτώ ἀφορίζει Φ0ὅ αὐτοῦ τῇ βασιλείᾳ, καὶ πάντα δίδωσι τὰ πρέποντα βασιλεῦσιν, Τότε δὴ τότε «iv ὀἑξουσίαν παραλαθὼν ὁ Ἰωάσαφ τῆς βασιλείας, ἠνίκα τὴν πύ- λιν κατέλαδεν ἔνθα τὰ τῆς βασιλείας πηὐτρέπισο αὐτῷ, τὸ τοῦ δεσποτιχοῦ μὲν πάθους σημεῖον, τὸν σεθάσµιον σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ , ἑκάστῳ ἑφίστησι τῆς πόλεως πύργφ' τοὺς δὲ εἰδωλιχκοὺς ναοὺς καὶ βωμοὺς περιστὰς ἐπολιόρχει , κατέσειεν , ἀνώρυττι τὸ ἔδαφος, ἐξεκάλυπτε τοὺς θεµελίους, μηδὲν λείψε- yov τῆς ἀσεθείας xata vov. Κατὰ δὲ µέσης τῆς πόλεως vaóv μµέγαν τε xi περικαλλη τῷ Δεσπότῃ ἀνεχείρει Χριστῷ. Καὶ χελείι τὸ πλῆθος ἐχεῖ συνεχὲς ἐπιχωριάζοντας προσάγεν τῷ θεῷ τὸ σέθας διὰ τῆς τοῦ σταυροῦ προσκρνήστως, εἰς μέσον πρὸ πάντων αὐτὸς παρελθὼν καὶ ἐκτεν- στᾶτῃ δ.δοὺς ἑαυτὸν δξήσει. Πάντας δὲ τοὺς ὑπὸ τὴν αὑτοῦ γεῖρα γενοµένους ἑνουθέτει, παρεκάλει, πάντα ἐποίει τοῦ ἀποσπάσαι τῆς δεισιδαίµονος πλάνης χαὶ τῷ Χριστῷ οἰγειῶσαι' τὴν ἁπάτην δὲ ὑπεδείχνυ τῆς εἰδωλομανίας καὶ τὸ κήρυγμα κατήγγελλὶ τοῦ Eor- γελίου, τὰ περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου Oups cope ταθάσεως, τὰ θαυμάσικ ἐκήρυττε τῆς αὐτοῦ «χροῦ- σίας, τὸ πάθος ἑἐγνώριζε τοῦ σταυροῦ δι’ οὖν σεσώ- σµεθα, τὴν τῆς ἀναστάσεως δύναμιν καὶ τὴν πρὸ . A177 VITA BARLAAM RT JOASAPH. 4178 οὐρανοὺς ἄνοδον, τὴν φοθερὰν ἐπὶ τούτοις διήγγελλεν Α surrectionis vim atquein celosascensionem narra. ἡμέραν τῆς φριχκτῆς αὐτοῦ δευτέρας παρουσίας (24), τά τε ἀποχείμενα τοῖς πϊστοῖς ἀγαθὰ καὶ τὰ ἐκδεχό- psva τοὺς ἁμάρτωλοὺς κχολαστήρια. Ιαῦτα πάντα θε: χρηστῷ xal µειλιχίοις διεξῄει ῥήμασιν' οὐ xoc- οῦταν γὰρ ἀπὸ τοῦ ὄγκου τῆς ἐξουσίας 306 καὶ τῆς βασιλικῆς µεγαλοπρεπείας ἤθελεν αἰδέσιμος εἶναι xai φοθερὸς, ὅσον ἀπὸ τῆς ταπεινοφροσύνης καὶ πραότητος' ᾧ χαὶ μᾶλλον εἷλχε πάντας πρὸς ἑαυτὸν, τῷ εἶναι (25) τοῖς ἔργοις μὲν θαυμάσιος, ἐπιεικὴς δὲ xal μέτριος τῷ φρονήµατι. "Όθεν ἡ ἐξουσία, τὴν μετριοφροσύνην xal ἐπιείκειαν µέχαν συνεργὸν λα- θοῦσα, πάντας εἴκειν (26) αὐτοῦ τοῖς λόγοις me- ποίηκεν. ᾽ἸΑμέλει οὕτως ἐν ὁὀλίγῳ χρόνῳ πᾶς ὁ ὑποτελὴς bat,denique tremendum illum diem annuntiabat se- cundi ipsius horrendi adventus,atque tum recondi- ta piis bona, tum eos cruciatus qui impios ac scele- ratos manent.Heec omnia perquam lenibus ac blan- dis verbis complectebatur. Nequeenim tam potesta- tisamplitudineacregia magnificentia quam modes- tia et lenitate venerationem ac terrorem sibi commo- vere cupiebat. Qus etiam res omnes ad eum magis pertrahebat,nimirum quod, utvita etactionibus ad- mirandus,ita etiam animo facilis ac modestus esset. Ex quo effectum est ut potentia magnum a modestia et mansuetudine subsidium nacta, omnes eo ad- duceret, ut ipsius verbis parerent. Siquidem in tam brevi adeo temporis curriculo, αὐτῷ λαὸς πολίτης τε xal. ἐγχώριος τὀῖς θεοφθόγγοις p Plebsomnisipsi subjecta, tam oppidani quam finiti- αὐτοῦ ἐμυσταγωγήθη λόγοις, ὡς ἐξαρνήσασθαι piv τὴν πολύθεον πλάνην καὶ ἀποόῥαγῆναι τῶν εἰδωλικῶν σπονδῶν τε xal βδελυγµάτων, τῇ ἀπλανεῖ (27) δὲ προστεθῆναι BO πίστει, καὶ ταῖς αὐτοῦ µεταπλα- σθέντας διδασκαλίαις τῷ ΧἈριστῷ οἰκειωθῆναι, Ηάντες δὲ, ol ἐν ὄρεσι xai σπηλαίοις διὰ τὸν φόθον τοῦ πα- τρὸς αὐτοῦ ἐγχεχλεισμένοι, Ἱερεῖς τε xal µονάζοντες χαὶ τῶν ἐπισκόπων ὀλίγοι, ἐξελθόντες τῶν κατάδύ- σεων, πρὸς αὐτὸν χαίΐροντες ἐχώρουν. Αὐτὸς δὲ τοὺς διὰ Χριστὸν ἐν τοιούτοις περιπεσόντας ἀνιαροῖς καὶ οὕτω ταλαιπωρήσαντας προσυπαντῶν ἑντίμως ἐδέ- χετο, xai εἷς τὸ ἑαυτοῦ εἰσῆγε Λπαλάτιον, πόδας ῥύπτων, κόμην ῥυπῶσαν ἀποπλύνων, xal παντοίως αὐτοὺς θεραπεύων. Ἑΐτα τὴν νεουργηθεῖσαν αὐτῷ ἐνθρονίζει ἐχκλησίαν (38), καὶ τινα τῶν ἐπισχόπῶν, πολλὰ διὰ τὴν εἷς Χριστὸν πίστιν χακοπαθήσαντα καὶ τὸν ἴδιον ἀπολέσαντα τῆς ἐπισχοπῆς θρόνον, ἀρχιερέα tv ταύτῃ χαθίστησιν, ἄνδρα ἅγιον xal τῶν ἐκκλησιαστικῶν κανόνων ἐπιστήμονα, ζήλου τε θείου τὴν duy» πεπληρωμένον. ζΚολυμθήθραν ὁὲ εὐθὺς σχεδιάσας, βχπτίζειν τοὺς πρὸς Χριστὸν ἐπιστρέφον- τας χελεύει. Καὶ δὴ βαπτίζονται οἱ ἄρχοντες πρῶτον xai ὅσον ἐν τέλει (29), ol iv στρατείᾳ τε αὖθις καὶ ὁ λοιπὸς ὄχλος. Καὶ οἱ βαπτιζόµενοι οὐ µόνον τὴν (24) Conf. pag. 62 et t. I, pag. 399. n. 1. mi, divinis ipsius sermonibus in Christiana religione instituebantur, acfalsum multorum deorum cultum ejurabant,et ab idolorum sacrificiis et exsecrando eorum cultu sese abrumpebant,atque ad fidem erro - ris expertem sese conferebant, ipsiusque doctrina innovati,ad Christum adjungebantur.Omnes autem sucerdotes et monachi,ac nonnulli episcopi, qui ob patris ipsius metum in montes etspeluncas seseab- diderant, e latibulis suis exeuntes, leto animo ad eum proflciscebantur.lpse vero iisqui Christi causa tantis molestiis et acerbitatibus,totque calamitati- bus affecti fuerant, obviam prodiens, eos honorifice excipiebat, atque in palatium suum introducebat, pedesipsorum]lavans squalidam comam abstergens, atque omni officiigenereipsoscomplectens.Postau- tem ecclesiam recens a se constructam dedicandam curat.atqueepiscopum quemdam, qui fidei Christia- ne causa multis erumnis conflictatus fuerat,suique episcopatus thronum amiserat,antistitem in eo in- sütuit, virum inquam, sanctum, et ecclesiasti- corum canonum peritum, divinoque zelo prorsus flagrantem. Ac tum piscina ex tempore facta, eos qui ad Christum sese converterant, baptizari jubet. Et quidem principes ac magistratus primi baptizati 25) Posito ᾧ, quod ad prsecedentia referendum, addit τῷ εἶναι... per appositionem et novam ejusdem rei per alia verba descriphonem. Sic Demosthenes, De Rhod. libert. p. 205, tom. I, Tauchn. : τοὺς πολλοὺς ἐν ἁπάσαις ταῖς πόλεσι τοῦτο ποιεῖσθαι αύμθολον τῆς αὐτῶν σωτηρίας, παρὰ πάντων ἑχόντων ἀνυπόπτου τυχεῖν εὐνοίας. In quo loco οὗ μεῖζον οὐδὲν ἂν ὑμῖν γένοιτο ἀγαθὸν, fj οιήσετε ἐὰν ὑμῖν ὥσι φίλοι; οὗ intelligendum de precedente sententia ; et insuper addit ἢ τυχον εὐνοίας..., novam ejusdem per alia verba signiflcationem sententis, quam jam relativo οὗ attigerat. dcirco autem Demosthenis locum huc adduxi.quod nuper intellexerim viros doctos circa e5 etj valde trepidasse nec quid verum esset omnino suo perepexisse ; quod si viderim ipse, ipsi judicent. li sunt, et quos moneam meo amici jure, et a quibus ominum et doctorum et amicorum jure monear lubens. (26) A, fxev, permutatione solenni. Basilius Mac. Prec. c. 63: Πορφόρα δὲ σε οσμήσει, ἐὰν ἡ σω- αν i φροσύνη ταύτῃ συνεπανθήσει΄’ καὶ τῶν ποδών σε τὸ ἑρυθρὸν vafe ὑπόδημα, φου καταπατήσεις. Cod. 2091 A, ταυτὸν συνεπανθήσῃ... ἐὰν syntaxi. , αὐτοῖς τὴν φλόγα τοῦ τύ- ν αυτοῖς... καταπατήσῃς, recta verborum (27) Et rursus eodem eurore Α, ἁπλανῆ. Et rursus Basilius Prec. c. 4& : Διχαίωσον οὖν τὸν ἠδικημένον, xai ἄμυνον τὸν ἠδικηχότα, ἵνα μὴ, Bu dv παρορᾷς, δόξῃς xal αὐτὸς τοῖς ἀδικοῦσι συναδικεῖν καὶ ἀλλοτρίων ἁμα-τημάτων σεαυτὸν ὑπεύθυνον χαταστήσεις' jmo χαταστήσῃς. quod tenet codex 2901 A. Maximus Tyr. xx,2: εινον xal ἀειδῆ καὶ ἄμουσον. Editorum comjecturam ἀνδῆ firmat codex 1962. (28) Vulgarius est ἐνθρονίζειν ἐπίσκοπον. Dicunt et ἑνθρ. ἐκκλησίαν, « ecclesiam dedicare, » Vid. Can- git Glossarium. (29) De formula οἱ iv τέλει, τὰ τέλη, vide quee notavi in Notit. mss. t. XI, m, p. 59. Synesius De regno, 20, secutus Xenoph. Ages. 36 : τῶν τελῶν καλούντων, Ibi glossator in cod. 1038: τῶν ἀρχόντων. Adde Btonf. Gloss. Agam. 104 ; Erfurdt, ad Ajac. 1339. 4110 ADDENDA. ut) snnt, post autem qui militaris ordinis erant, ac re- Α φυχικὴν ἀπελάμθανον ὑγείαν' ἀλλὰ δὴ xal ὅσοι wi. liquum vulgus. Acqui baptismum suscipiebant,non modo animarumsanitatem consequebantur,verum etiam quicunque corporis morbis et febribus labora- bant, abjecta omni adversa valetudine, tum animo σοις djoxv σωματικαῖς xal πηρώσεσι mulbÓune, πάντα ἀποθέμενοι, χαθαροὶ τὰς φυχὰς, ἃρτιοι à σώματα, τῆς θείας ἀνήρχοντο S08 χολυµθήθςς, θεραπείαν τρυγήσαντες Ψυχῶν τε ὁμοῦ χαὶ σωμάτων. puro, tum integro corpore e piscina revertebantur, percepta videlicet tum animorum tum corporam sanitate. Ob eaniquecausam ingens hominum multitudoad regem Josaphat undecnnque coníluebat, pietatis doctrina ab eo imbui exposcens,atque omnia idolo- rum templa evertebantur,omnesque opes ac pecu- nie in fanis recondite abstrahebantur, eorumque Jocosacrosancta templa Deo exzdiflcabantur,opes- que iltas ingentisque pretii vestes ac thesauros rex Josaphat ipsis assignabat, vilem scilicet ac super- vacaneam illam materiam hac ratione utilem ac fru- ctuosam efficiens.Exsecrandi porro demones,qui in fanis illis et altaribus commorabantur, attrocissi- mum in modum vexabantur, ac fugabantur, coor- tamque sibi calamitatem audientibus multis cla- mabant. Atque finitima illa universa regio tenebro- sa ipsorum fraude atque impostura liberabatur, ac Christianorum fidei ab omni labe ac reprehensione libere luce collustrabatur. Siquidem ipse quoque rex omnibus virtutis exem - plar erat, ac permultos ad eamdem voluntatem et sententiam excitabat et inflammabat. Hujusmodi quippe principatus atque imperii natura est;semper enim subditi ad eum qui rerum potitur sese compo- nunf,eaque amare acconsectari solent,quibus prin- cipem delectari sentiunt. Hinc, Deoadjuvante,pietas ipsis augebatur, novosque in dies progressus facie- bat,ac rexin Christi mandatorum observationem to- tus incumbebat, atqueexipsius charitate pendebat. Eratque verbi gratie dispensator,ac multarum ani- marum gubernator, ad Dei portum eas appellens. Etenimillud exploratum habebat omnium regiorum numerum hoc primarium et praestantissimum esse, ut homines adDei metum acjustitic cultum erudiat: quod etiam ipse faciebat, seipsum videlicet ad impe- rio tenendas animi perturbationes comparans, sub- ditosque suosadmonens, atque optimi naucleri ins- tarjustitie clarum sedulo tenons. Nam hiec demum viri regni lex ac norma est, nimirum volupta- tibus imperare, iisque dominari, quemadmodum ipse etiam faciebat. Quippe nec de majorum no- C "Ev6tv τοι καὶ συνέῤῥει πρὸς τὸν βπσιλἰία 'Iodens πανταγόθεν τὰ πλήθη, μυηθῆναι τὴν εὐσέθειαν ὑτ' αὐτοῦ ζητοῦντες. Καὶ πάντα μὲν κχατεσκάκτιτ d- δωλικὰ σεθάσµατα, ἀφήρητο δὲ πᾶς ὁ πλοῦτος (3) xai τὰ ἁποχείμενα τοῖς εἰδωλείοις Χρήματα, xai Voi τεμένη τῷ θεῷ ἀντφχοδομεῖτο (31). Καὶ τὸν ἐκεῖνο πλοῦτον αὐτοῖς καὶ τὰς πολυτελεῖς ἐἔσθητας ὁ βεπ- λεὺ» Ἰωάσαφ xai τοὺς θησαυροὺς ἀνετίθει (32), τὴν ἄτιμον ἐκείνην καὶ περιττὴν ὕλην ἑνεργὸν ivtite ποιῶν καὶ ὠφέλιμον. Οἱ δὲ τοῖς βωμοῖς ἐχείνοις χεὶ ναοῖς (33) διατρίθοντες μιαροὶ δαίµονες διωγμή χαλεπωτάτῳ ἠλαύνοντο, καὶ τὴν ἐπελθοῦσαν αὐτοῖς συμφορὰν el; πολλῶν ἐπήχοον ἀνεθόων (04). Kei ἠλευθεροῦτο ἡ περίχώρος πᾶσα ἐχείνη τῆς ζογρς αὐτῶν ἀἁπάτης, τῷ φωτί τε περιελάµπετο τῆς ἅμν- µήτου «ῶν Χριστιανῶν πίστεως. Αμίλει καὶ βασιλεὺς ἀγαθὸν πᾶσιν ὑπόδιγμε ἦν, καὶ πολλοὺς ἐπὶ τὴν ὁμοίαν γνώµην dol καὶ ἐξῆπτε. Τοιοῦτον γὰρ ἡ ἐξουσία' συµµορφοε ταύτῃ ἀεὶ τὸ ὐποχείριον, τῶν αὐτῶν τε φιλεῖ bp, κάχεῖνα ἐπιτηδεύειν οἴσπερ ἂν τὸν ἄρχοντα αἴσβηται χαίροντα (35). 809 ᾿Ἐντεῦθεν, τοῦ Θεοῦ συνερχοῦ, τος, ἡ εὐσίδεια ηὐξάνετο ἐν αὐτοῖς xal ἐπεδίδου, Καὶ ὅλως ἦν τῶν τοῦ Χριστοῦ ἐντολῶν καὶ τῆς αὐτὸ ἀγάπηε ἑξηρτημίνος ὁ βασιλεὺς, οἰκονόμος t5 τοῦ λόγου τῆς χάριτος, xal ψυχῶν κυθερνήτης πολλὸν, elc τὸν λιμένα τοῦ Θεοῦ ταύτας καθορµίζων, "Hla γὰρ τοῦτο εἶναι πρὸ πάντων βασιλέως ἔργον ἴἩ τοὺς ἀνθοώπους διδάξῃ τὸν Θεὸν. φοθεῖσθαι xri ài δίκαιον τηρεῖν. "O δὴ καὶ ἐποίει: ἑαυτόν τε εἷς $i βωσιλεῦσαι τῶν παθῶν χαταρτἰζῶν, καὶ τοῖς UR v τὸν ὡς κυθερνήτης Ἆριστος διακατέχων ἀκριθῶς τῆς εὖνομίας τοὺς ofaxac. Τοῦτο γὰρ ὄρος ἀληθυῆς βε σιλείας, τὸ βασιλεύειν καὶ κρατεῖν τῶν ἡδονῶν' ὅτι ἐκεῖνος ἐποίει. "Exi προγόνων μέντοι εὐχενίᾳ xti τῇ περὶ αὐτὸν οὔσῃ βασιλικῇ δόξῃ µηδόλως ἑναθρο" νόµενος, εἰδὼς ὅτι πήλινον ἔχομεν πάντες τοῦ νοκ προπάτορα (36), καὶ τοῦ αὐτοῦ φυράµατος bh bilitate, nec de regia gloria, in qua versabatur, D πλούσιοί τε xal πένητες, ἐν ἀθύσσῳ δὲ ταπενφρ” ullo modo sese efferens (quandoquidem luteum σύνης del τὸν νοῦν ἑμθάλλων, καὶ τῆς bate ume 30) C, ὁ πᾶς πλ. Supra idem ἁστεῖοι, pro ἄρτιοι' quod non omittendum. 31) C, ἱερὰ δὲ τῷ 0. «cp. ἀντῳκοδόμητο. 39 C, in. καὶ τοὺς θησ. 5 B. Ἰ. Fuld 33) C, ol δὲ τοῖς ναοῖς ἐκείνοις xai βωμοῖς. — Similia ef, p. 320. Minucius Fel. c. 27: statuis et imaginibus consecrati delitescunt. » (34) C, ἐδόων. Libanius epist. 20: Τὸ γαρ πότων τὴν τάξιν, xal προσέτι γε τῶν ἡπατῃχότων (39) Ad quam sententiam conf. tom. τοντα θεωρῶσι (cod. 2991 A, ὁρῶσι), τὰ συμμεταθέλλε [4 φυσώµεθα. « dsemones...5o xgogtov εἰσπραττίτω μὲν, εἰσκραττέτω δὲ παρὰ τῶν Ager . Codex 3035, addita preepositione: pag. 994, n. 1. Basilius Mac. αὐτὰ xal αὐτοὶ πράττειν συνενεχθῶσι' πέφυχε ^ αι τὸ ὑπήκοον. Vide Rupert. ad T. Liv. i, 21; et, qui sententiam exemplis illustrenl ** storicis, Geamon. in Mise. Lips. tom. III, pag. 290. (36) Basilius Mac. prec. c. 14: Πηλὸς ἡμῶν τοῦ γένους sic. ὕπαρχει προπάτωρ, xliv κατ’ ἑλλήλων Τῶν ἐξηπατη rec. cap. 19 E pup ἄν σερ γὰρ πως ταῖς έρχες οἱ gie 3101 VITA BARLAAM' ET JOABAPH. 1182 ριότητος μεμνημένος, xdootxoy μὲν ἑαυτὸν (37) τῶν À omnes generis auctorem habemus, ejusdemque ἐνταῦθα ἑλογίζετο, kxsiva δὲ ἐγίνωσκεν ἴδια εἶναι &v ἂν μετὰ τὴν ἐνθένδε τύχοι ἐχδημίαν. "Exsi δὲ πάντα καλῶς εἶχεν αὐτῷ, xai πάντας 330 τοὺς ὑπὸ χεῖρα τῆς παλαιᾶς ἁπαλλάξας πλάνης πατρο- παραδότου, δούλους εἰργάσατο τοῦ ἐξαγοράααντος ἡμᾶς τῆς πονηρᾶς δουλείας τῷ τιµίῳ αὐτοῦ αἲ- ματι (38), δεύτερον ἐννοεῖ ἔργον, τὴν τῆς εὐποιίας ἀρετήν. Σωφροσύνη γὰρ καὶ δικαιοσύνη ἤδη «αροκατ- ὠώρθωτο αὐτῷ, ὡς τὸν σχέφανον τῆς σωφροσύνης ἀναδησαμένῳ xai τὴν πορφύβαν τῆς δικαιοσύνης üp- Φιασαμένφ. Ἐνενόει oiv τοῦ ἐπιγείου πλούτου τὸ ἄστατον ποταµίων ὑδάτων μιμεῖσθαι τὸν ὁρόμον. 'Exsi τοίνυν ἔσπευδε τοῶτον ἀποθέσθαι, ὅπου οὔτε οὓς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου χλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσι (39). Καὶ 53, ἧρξατο πάντα τοῖς πένησι διανέµειν τὰ χρήματα, µηδόλως αὐτῶν φειδόµενος. Ἔδει γὰρ ὡς ὁ μεγάλης ἐξαυσίας ἐπιλαδόμενος τὸν δοτῆρα τῆς ἐξουσίας ὀφείλει µι- μεῖσθαι χατὰ δύναμιν, ly τούτῳ δὲ μάλιστα τὸν θεὸν µιµήσεται, ἐν τῷ μηδὲν ἡγείσθαι τοῦ ἐλεεῖν προτι- µότερον (40). Ὑπὶὲρ χρυσίον οὖν καὶ λίθον τίµιαν τῆς εὐποιίας τὸν πλοῦτον ἑαυτιῳ συναθροίζων ἦν, τὸν xai ὧδε χατευφραίνοντα τῇ ἐλπίδι τῆς μελλούαης ἀπολαύ- σεως, χάχεῖ χαταγλυκαίνοντα «p πείρᾳ τῆς ἑἐλπι- αθείσης µμµακαριότητος, ᾿Εντεῦθεν ἠρευνῶντο αὐτῷ φυλακαὶ, ol iv µετάλλοις καταχεχλεισμένοι, oi ὑπὸ δανμστῶν συμλνιγάμενοι καὶ, πᾶσιν ἀφθόνως ἔπι- χορηγῶν πάντα, πατὴρ ἣν ἁπάντων τῶν ὀρφανῶν τε καὶ Χηρῶν καὶ πενήτων (44), 818 πατὴρ φιλόστορ- γος καὶ ἀγαθὸς, ἑαυτὸν δοχῶν εὐεργετεῖν ix τῆς slc αὐτοὺς γινομένης εὐεργισίας. Ἡλουσίύδωρος γὰρ àv τὴν ψυχὴν καὶ τῷ ὄντι βασιλικώτατος, πᾶσιν ἔδίδου δαψιλῶς τοῖς χρῄζουσιν’ ἀπειροπλασίους γὰρ Άλπιζεν ὑπὲρ τούτων ἁμοιθὰς κοµίσασθαι, ὅταν ἕλθῃ ὁ καιρὸς τῆς τῶν ἔργων ἀνταποδόσεως. argille pauperas eque ac divites sumus), verum in humilitatis abyssum mentem suam assidue conji- ciens,futurarmque beatitudinem animo etcogitatione complectens,inquilinum hic seipsum esse ducebat; ea autem propria esse statuebat, quibus post hujus vite peregrinationem frueretur. Cum autem hsc preclare gessisset, atque omnes quibus preerat, a veteri atque a patribus tradito errore liberatos, ejus qui nos prelioso suo sanguine ex mala servitute re- demit servos effecisset, postea idanimo agitare cepit, ut beneficentiz ac largitionis virtutem excoleret. Nam temperantiam quidem ac justitiam numeris jem omnibusabsolverat,ut qui ettemperantise coro- naredimitus,etjustitise purpura convestitus esset. 1l- lud igituranimadvertebat,terrenarum opum incons- tantiam profluentium aquarum cursumimitari:quo- circailliceás recondere properabat, ubinequetinea nequerubigo demolitur,nec fures effodiuntacfuran- tur; itaque sine ulla pureimonia pecunias omnesin pauperes distribuere cepit. Illud enim perspectum habebat, ei qui ad ingentem potentiam pervenerit curandum esse ut eum cujus beneficio potentiam consecutus sit pro viribus imitetur ; hac porro ra- tione eum ad Dei imitationem accessurum esse, si nihil misericordia potius atque antiquius du- cat. Quamobrem pietatis opes, qua et hic future voluptatis spe animum oblectant, et illic sperate beatitudinis fructu animum exhilarant, super au- rum et lapidem pretiosum sibi aggerebat. Postea carceres suos perscrutans, tum iis qui ad metalla domnati erant,tum iis qui a creditoribus strangula- bantur,ac deniqueomnibus omnia copiose submini- strabat.Orphanorum omnium et viduarum ac paupe- rum pater erat,indulgens inquam ac benignus pa- ter, atque ita comparatus, ut seipsum beneficio af- ficere existimaret, cum in eos beneficii aliquid conferre. Nam cum animo liberalissimo ac vere regio preeditus esset, egentibus omnibus affatim tribuebat ; quo scilicet infinitis partibus majorem mercedem hinc speraret, cum tempus illud advenisset quo merces actionibus rependenda esset. Παντχχοῦ δὲ τῆς τοιαύτης αὐτοῦ φήμης ἐν ὁλίφῳ διαθαινούσης, πάντες πρὸς αὐτὸν, ὥσπερ ὑπό τινος ῥσμῆς µύρου κχεκινηµένοι, καθ ἱχάστην συνέῤῥεον, σωμάτων τε ὁμοῦ χαὶ ψυχῶν πενίαν ἀποτιβέμενοι, καὶ i» τοῖς ἁπάντων στάµασιν ἦν (45). Οὐχ ὁ φόθος γὰρ καὶ ἡ τυραννὶς εἶλχε τὸν λαὸν, ἆλλ’ 6 πόθος xai Cum autem hujusmodi ipsius fama brevi quaqua- versum sparsa esset,omnes ad eum tanquam aliquo unguenti odore concitati, quotidie confluebant, ut tum corporum, tum animarum paupertatem excu- terent;atque ipse omnibus in ore erat. Neque enim terror ac tyrannica vispopulum pertrahebat,verum 3j πρὸς αὐτὸν ix καρδίας ἀγάπη, Ἆτις ix Οεοῦ καὶ [D desiderium ac sincerus erga eam amor, qui quidem τῆς οὐτοῦ χαλλίστης πολιτείας ἐνεφυτεύθη ταῖς πάνς των φυχαῖς. Τότε δἡ τότε xal ol τῷ πατρὶ αὐτοῦ ὑποχείμενοι αὐτῷ μᾶλλον προσετίθεντο, xal, τὴν divinitus atqueex preestantissimaipsius viti ratione in omnium animis insitus erat. Tum igitur, tum,in- quam,ii quoque qui sub patris ipsius imperio erant, (37) Psal. xxxvi, 12 : Παροικος ἐγώ εἶἷμι ἐν τῇ Υῇ καὶ παρεπίδηµος, καθὼς πάντες ol πατέρες µου. (38) Conf. p. 178 οἱ 326. Hy Conf. pag. 91, n. 93. (40) De sententia, Deum imitari qui sit beneficus, vide t. I, Marc. 8 : « Hec qui faciat » (qui non modo extollat pristinam dign ) ^ Jacentem adversarium, se itatem), «non ego eum cum summis viris comparo, sed simillimum Deo judico. » ag. 131, n. 3;pag. 451,8. Cicero pro d etiam amplificet ejus a. Psal. Ίχνη, 5 : Too πατρὸς τῶν ὀρφανῶν xal κρἰτοῦ τῶν χηρῶν. Joannes Chrys. Hom. De mansuet. . $ 5 0 πρᾶος ὀρφανῶν πατὴρ, χηρῶν προστάτης, πενίας κηδεµών. 42) De locutione εἶναι ἐν στόµατι, et parilibus, egi ad Aristen. 1, 1, pag. 247. Evenus Epigr. 44 : Πάν- των δ᾽ Ἑλλήνων κείσομαι iv στόµατι’ ibi cod. 2720, iv στόµασιν, quod fere malim. Theognis 240: Πολλῶν κείµενος iv στόµασιν. Nolit tamen quisquam pressius argutari de uno quod esset Grecis omni- bus ore. 1183 ADDENDA. 11t ad eum potius sese adjungebant, omnique abjecto À πλάνην πᾶσαν ἀποτιθέμενοι, τὴν ἀλήθειαν εὐτηκ. errore, veritatem predicabant. Ac domus quidem Josaphat crescebat et invalescebat ; domus autem Abenner decrescebat ac debilitabatur,quemadmo- dum scilicet de Davide ac Saule in Regum libro proditum est (JI. Reg. 1). Cap. XXXIV.— Hec rex Abenner conspiciens,tan- dem aliquando recepta mente, falsorum deorum suorum atque inanisimpostureimbecillitatem con- demnavit. Acrursum coactis senatorii ordinis prin- cipibus,que ipse in animo haberet,in lucem protu- lit.Omnibus autem eadem confirmantibus(visitarat enim eos Oriens ex alto (Luca 1), hoc est, Salvator, exaudita videlicet famuli sui Josaphat oratione),rex de his rebus filium certiorem faciendum esse cen- λίζοντο. Καὶ ὁ μὲν οἶκος τοῦ Ἰωάσαφ ηὔξανε xs ἐκραταιοῦτο (43), 6 δὲ οἴχος τοῦ ᾽Αθεννὴρ ile. νοῦτο (44) καὶ ἠσθένει, χαθάπερ 3833 δὴ mui τῷ Δαυϊὸ xal τοῦ Σαοὺλ ἡ τῶν Βασιλειῶν διαγορεύει Bi θλος (45). ΚΕΦ. ΑΔ. Ταῦτα ὁρῶν ὁ βασιλεὺς ᾽Αθεννὴρ 9 xal μόλις stc συναίσθησιν ἐλθὼν, τῶν ἑαυτοῦ κατ. εγίνωσχε φευδωνύμων θεῶν τῆς ἀσθενείας καὶ suy; ἁπάτης. Kai, ἐκκλησιάσας αὖθις τοὺς πρώτους τῆς βουλῆς, τὰ µελετώµενα αὐτῷ εἷς φῶς ἐξῆγι. liv των δὲ τὰ αὐτὰ βεθαιούντων (ἐπεσκέφατο γὰρ εὖ. τοὺς ἀνατολὴ ἐξ ὕψους (46), ὁ Σωτὶρ τῆς ὀτήσεως ἀκούσας τοῦ θεράποντος αὐτοῦ Ἰωάσαφ), ἔδοξε τῇ βασιχεῖ δῆλα ταῦτα τῷ υἱῷ ποιῆσαι. Γραφει οὖν τὴ suit. Itaque postridie epistolam ad eum scribit, B ἑξῆς ἐπιστολὴν τῷ Ἰωάσαφ, περιέχουσαν οὕτως" hoc exemplo : « Rex Abenner charissimo suo filio Josaphat sa- lutem. « Cogitationes multe, o charissime flli, animum subeuntes,eum gravissime conturbant. Etenim no- stra omniainstar fumi deficere atque evanescere,ac contra religionem tuam sole clarius fulgere conspi- ciens,ea que a te mihi dicta sunt vera esse sensi ; quodque dense scelerum et impietatis tenebre nos ita obruebant, ut in veritatem oculos conjicere, atque omniumrerum parentem etarchitectum agno- scere minime possemus, verum lucem usque adeo splendidam abs te nobis demonstratam, occlusis de industria oculis perspicere recusaremus, atque te multis malis afflceremus, et (o me miserum!) haud paucos Christianos crudelem in modum trucidare- C mus:qui quidem invicta potentia ipsis opem ferente corroborati,ad extremum usque spiritum adversum immanitatem nostram dimicarunt. Nunc vero, de- tracta ex oculis nostris crassa illa caligine, exiguum quemdam veritatis radium cernimus,priorumque vi- tiorum ponitudo animum subit. Verum hunc quo- que splendorem alia horrende desperationis nubes exoriens opprimere atque exstingere conatur, mihi videlicet peccatorum meorum multitudinem ob ocu- los proponens, quodque jam ego Christo odio atque exsecrationi sum,eaque in causa,ut jam ab ipsoreci- pinequeam,utqui adversum eum rebellarim,ipsique bellum indixerim. Quid igitur spei, o suavissime fili, ad hzc dicas, fac quamprimum sciam, ac quid Βασιλεὺς 'A6svvip τῷ ποθειγοτάτῳ υἱῷ Ἰωάση, χαἰρειν. Λογισμοὶ πολλοὶ, tlc τὴν ἐμὴν ὑπεισερχόμενοι ψε- yv, δεινῶς, φίλτατε, τυραννοῦσιν (&7), vid. Τὰ à ἡμέτερα πάντα ἐκλείποντα ὁρῶν, ὃν τρόπον Χχακνὸς ἐκλείπει (48), τὰ τῆς σῇς δὲ θρησκείας λάμπυνε ὑπὲρ ἥλιον, εἰς αἴσθησιν δὲ ἐλθὼν, ἀληθῇῆ τὰ καρ σοῦ poi del λεγόμενα ἕγνωκα εἶναι, καὶ ὅτι σκότκ ἡμᾶς βαθὺ τῶν ἁμαρτιῶν καὶ τῆς ἀσεθείας ixdlo- πτεν, ὡς ἐντεῦθεν οὐδὲ πρὸς τὴν ἀλήθειαν διεθλία καὶ τὸν ἁπάντων Δημιουργὸν χαταμαθεῖν ἡδυνέμιθς ἀλλὰ καὶ φῶς οὕτω τηλαυγέστερον διὰ σοῦ ἀναδειχθὲν ἡμῖν, τοὺς ὀφθαλμοὺς µύσαντες, ἡμεϊῖν ὁρᾷν οὐκ de λήσαμεν, πολλὰ μέν σοι κακὰ ἐνδειξάμενοι, ἑλεινᾶς 883 δὲ φεῦ | καὶ τῶν Χριστιανῶν οὐκ ὀλίγους ἐν ελόντες, οἵτινες, τῇ συνεργούσῃ αὐτοῖς ἁμάχφ ὁν- νᾶμει χραταιούµενοι, διὰ τέλους πρὸς τὴν ἡμετέρα ὠμότητα ὑπερέσχον. Nuvi δὲ, «iv παχεῖαν ἐχείνην ἀχλὺν τῶν ἡμετέρων ὁμμάτων περιελόντες, εὐγήν τινα μικρὰν τῆς ἀληθείας ὁρῶμεν, καὶ τῶν προτέρων µεταμέλεια εἰσέρχεται χαχῶν. ᾽Αλλὰ καὶ ταύτην τὴν αὐγὴν νέφος ἃλλο δεινῆς ἀπογνώσεως ἐπιπολάζο σχοτίζειν πειρᾶται, τὸ πλῆθος προθαλλόμενον τῶν ἐμῶν καχῶν, xal ὅτι βδελυκτὸς ἤδη ἐγὼ τῷ Σρισψ καὶ ἀπρόσδεκτός εἶμι, ὡς ἁποστάτης xal πολέµις αὐτοῦ γεγονώς. Tl οὖν πρὸς ταῦτα, τίκνον γλυκύττ- τον, λέγεις αὐτὸς, δῆλά qot τάχιστα ποίησον, xal « δεῖ ποιεῖν µε τὸν σὸν πατέρα δίδαξον, καὶ πρὸς ixl γνωσιν χειραγώγησον τοῦ συμφέροντος. mihi patri tuo faciendum sit doce, atque ad ejus quod in rem meam futurum sit, cognitionem me ln- quam porrecta manu fac ducas. Vale. » Hanc epistolam cum Josaphat accepisset, que- que in eo continebantur legendo peragrasset, vo- luptatesimuletadmiratione animus ipsius impletus est. Atquein cubiculum suum confestim ingressus, 43) Luc. 1, 80 : τὸ δὲ παιδίον ηὕξανε καὶ ἐκραταιοῦτο. 4) C, ἡλαττοῦτο. Syllaba, qua Α augetur, non val tur Basilius Mac. Przc. c. 58, sic editus : Kai τίµα μὲν καὶ ἀποδέχου τοὺς χεχαρισµένους τῷ πνεύµατι. Melius cod. 2994 A, κεχαριτωµένους. 45 eg. ut, 1. &6) Luc. 1,78. &1) C, ταράττουσιν, et modo sine εἷς, 48) Locutio biblica. Confer pag. 295, n. 87. Ταύτην τὴν ἐπιστολὴν ὁ Ἰωάσαφ δεξάµενος, αεὶ τὰ ἐμφερόμενα ἐπελθὼν, ἡδονῆς ὁμοῦ xal θαύματο τὴν Quy ἐπληροῦτο. Etc τὸ ἑαυτοῦ δὲ ταμιεῖον εἰν' ελθὼν εὐθὺς, καὶ ἐπὶ πρόσωπον πεσὼν ἔνωπιον τοῦ de vim loci auget. Plus e restituta syllaba lucrabi- » τοὺς εὐγενεῖς τῷ σώματι, Habet et piv οὖν, opportune. 1185 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1186 Δεσποτικοῦ γαραχτῆρος, δάκρυσι τὴ γῆς κατέθρε- Α etanteDominicam effigiem in faciem abjectus ter- χεν, εὐχαριστῶν ὁμοῦ τῷ δεσπότῃ καὶ ἐξομολογού- µενος, xal χείλη ἀγαλλιάσεως χινῶν πρὸς ὑμνφδίαν. Ὑψώσω σε, λέγων, ὁ θεόν µου καὶ βασιλεύς µου, καὶ εὐλογήσω τὸ ὄνομά aoo εἰς τὸν αἰῶνα καὶ sig τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος μέγας εἶ, Εύριε, καὶ αἰνετὸς σφόδρα, καὶ τῆς µεγαλωσύνης aco οὐκ ἔστι πέρας (49). Καὶ tc λαλήσει τὰς δυναστείας σου, ἀκουστὰς ποιή- σει πάσας τὰς αἰνέσεις σου (50), τοῦ στρέψαντος τὴν πέτραν εἷς λίμνας ὑδάτων καὶ τὴν ἀκρότομον εἰς $814 πηγὰς ὑδάτων (51); ᾿Ιδοὺ γὰρ ἡ ἀχρότομος αὕτη καὶ πίτρας σκληροτέρα καρδία τοῦ ἐμοῦ πα- τρὸς, σοῦ θηλήσαντος, desi χηρὸς ἐμαλάχθη. Δυνατὸν Υάρ σοι καὶ ix τῶν λίθων τούτων ἐγεῖραι τέχνα τῷ ᾿Αδραάμ (52). Εὐχαριστῶ σοι, Δέσποτα φιλάνθρωπε, G1 τοῦ ἑλέους, ὃτι ἐμακροθύμησας xal μαχροθυμεῖς τοῖς παβραπτώµασιν ἡμῶν, καὶ ἕως τοῦ νῦν ἀτιμωρή- τους ἡμᾶς εἴασας εἶναι. Ἡμεῖς μὶν γὰρ ptor ἆμεν πάλαι ἀποῤῥιφῆναι ἀπὸ τοῦ προσώπου σου xal πα- ῥαδειγματισθῆναι ἐν τῷ Bl τούτῳ, ὡς ol τὴν Licv- τάπολιν οἰκοῦντες (53) παράνομοι, πυρὶ xai Oel χατακαυθέντες' ἡ δὲ ἀνείκαστός σου µακροθυµία ἀφιλανθρωπεύσατο elc ἡμᾶς. Εὐχαριστῶ σοι ὁ εὐτελὴς ἁγὼ καὶ ἀνάξιος, sl καὶ μὴ ὑπάρχω αὐτάρχης πρὸς δοξολαγίαν τῆς σῆς ἀγαθότητος. Kal δέοµαι τῶν ἁμετρήτων σου οἰκτιρμῶν, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, Yl xai Λόγε τοῦ ἀοράτου Πατρὸς, ὁ πάντα λόγῳ παραγαγὼν xai θελήµατι τῷ σῷ συνέχων, ὁ ῥυσάμε- νος ἡμᾶς τοὺς ἀναξίους δούλους σου τῆς τοῦ ἆρχε- xàxou ἐχθροῦ δουλείας, ὁ ταθεὶς ἐπὶ ξύλου xal δήσας τὸν ἰσχυρὸν, xal τοῖς ὑπ ixsvou δεθεῖσιν αἰώνιον ἐπιθραθεύσας ἐλευθερίαν αὐτὸς καὶ τὰ νῦν ἔχτεινόν σου τὴν ἀόρατον χεῖρα καὶ παντουργὸν, καὶ εἰς τέλος ἐλευθέρωσον τὸν δοῦλόν σου xai πατέρα µου τῆς χαλεπῆς ἑχείνης αἰχμαλωσίας τοῦ διαθόλου. xal ὑπόδειξον αὐτῷ ἐναργέστατα, ὅτι σὺ sci ὁ dsl ζῶν θιὸς ἀφευδὴς xal βασιλεὺς µόνος αἰώνιος xai ἄθάνα- τος. Ἴδε µου, Δέσποτα, τὴν συντριθὴν τῆς καρδίας Ui καὶ 33 ὅ εὐμενεῖ ὄμματι' χαὶ, κατὰ τὴν ἀφευδῆ σου ἐπαγγελίαν, γενοῦ μετ ἐμοῦ τοῦ γινώσκοντυς xai ὁμολογοῦντός σε ποιητὴν xal προνοητὴν πάσης κτίσεως. Πηγασάτω ἐν ἐμοὶ τὸ σὸν ἀλλόμενον ὕδωρ (54). καὶ δοθήτω µοι λόγος ἐν ἀνοίξει τοῦ στό- µατος (55), καὶ νοῦς καλῶς Ἱδρασμένος iv col τῷ ἀκρογωνιαίῳ λίθψ (56), ἵνα δυνήαοµαι ὁ ἀχρεῖος οἱ- ram lacrymis perfundebat, simul et Domino gra- tias agens, ei ad ipsius laudationem exsultationis labia movens, hisque verbis utens: Exaltabo te,Deus meus Rex,et benedicam nomini tuo in seculum, et in seculum seculi. Magnus es, Domine,et laudabilis valde,et magnitudinistue non est finis (Psal. cxriv). Et quis loquetur potentias tuas, auditas fac et omnes laudes tuas (Psal. cv)? Qui convertisti petram in stagna aquarum,etrupem in fontes aquarum /Psal. cxrii). En enim etiam rupes hec,ac rupe durius patris mei pectus,tua voluntate cere instar emollitum est.Potes enim etiam ex lapi- dibus excitare filios Abrahe (Matth. n1).Gratias tibi ago,benigneDomine acDeus misericordie,quoniam in peccatis nostris lenitate usus es,atque etiamnum uteris,et ad hunc usque diem impunitos nos reliqui- sti (Basil., lib. Const. c. 1). Nam nos quidem jam pridem a tua facie abjici merebamur,atque in hac vita publicainfamia notari,quemadmodum scelerati illi Pentapolite, qui igni ac sulphure conflagrarunt (Gen. xix). At patientia et incomparabilis lenitas tua benigne nobiscum egit.Gratias tibi ago indignus ego 8ο despicabilis,etiamsi benignitatitus laudanda ac celebrande imparsum. Acte,Domine Jesu Christe, invisibilis Patris Fili ac Verbum, qui omnia verbo produxisti, ac voluntate tua contines et tueris, qui in ligno extensus es, ac fortem vinxisti (Matth. x11), iisque quiab eo vincti tenebantur, sempiternam Ἱ]- bertatem attulisti ; te inquam per miserationestuas obtestor,ut nunc quoque invisibilem et omnium re- rum effectricem manum tuam extendas,ac servum tuum et patrem meum ex gravi illa diaboli captivi- tate prorsus liberes, teque sempiterna vita predi- tum, et verum lJjeumac solum immortalem et seter- num Regem esse apertissime ipsi ostendas.Contri- tionem quaeso animi mei propitio ac placido oculo aspice,ac pro ea tua pollicitatione,in quam menda- cium non cadit, a meis partibus sta, qui te rerum omnium effectorem, conditorem,et gubernatorem confiteor et agnosco. Fluat in me saliens aqua tua (Joan. 1v), deturque mihi sermo in apertione oris (Eohes. v1), ac mens in te angulari lapide recte de- fixa, ut ego,inutilisservus tuus,patri meo incarnatio- nis tue mysterium, uti par est, expenere, atque a vano pestiferorum demonum errore per potentiam χέτης σου καταγγεῖλαι τῷ ἐμῷ γεννήτορι, ὡς δεῖ, τὸ Ὦ tuam ipsum abducere, tibique Deo ac Domino,qui μυστήριον τῆς σης οἰκονομίας, xai ἀποστῆσαι αὐτὸν τῇ cfi δυνάµει τῆς µαταίας πλάνης τῶν ποντρῶν δαιμόνων, xal προσαχαχεῖν σοι τῷ θεῷ xai δεσπότῃ, τῷ μὲ βουλομένῳ τὸν θάνατον ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν, 49) Hsal. cxuv, 1, 3. (50) Psal. cv, 2. 51) Psal. cvin, 8. 52) Matth. m, 9. 53) Conf. pag. 286, n. 58, 39, de hac Pentapoli. non vis mortem peccatorum,sed eorum resipiscen- tiam ac penitentiam exspectas (Ezech. xvii), con- ciliare pueam. Quoniam tu gloriosus es in secula seculorum. Amen. (5&) Joan. iv, 14 : Τὸ ὕδωρ, 6 δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ vy, ὕδατος ἀλλομένου clc ζωὴν αἰώνιον. (55) Epist. ad Ephes. vi, 19 : "Iva µοι δοθῇ λόγος ἐν ἀνοίξει τοῦ στόµατός µου ἐν παῤῥησιφ. (56) Conf. t. II, p. 113, n. 4. 1167 ADDBSNDA. (8 ἀλλ’ ἀναμένοντι Ον ἔπιστροφὴν καὶ τὴν µετἀνοίαν ὅτι δεδοξασµένος εἴ εἷς τοὺς αἰδνας, λκίν, Cum ad huno modum orasset,atque hoc sibi per- siasisset,se voti suí compotern futurum, Christi mi- sericordia fretus,illinc cum regio satellitio excessit, atque ad patris palatium: sese coritutit. Ut autem pater de filii adventu certior factus est, statim ob- viam ei prodit,atqua ipsum complectitur et exoscu- latur,deque ipsius adventu maxima voluptate affici- tur,publicumque ac solemne festunt celebrat. Quid autem postea ? Remotis arbitris, una consident. Et quis tandem eos sermones, quos tum filius ad re- gem habuit, et quanta cum sapientia disseruit, ulla oratione complecti queat? Quid επί aliud loquebatur,quam que ipsi a di- vino Spiritu, per quem piscatores universum mun- dum Christo irretierunt,et litterarum expertes eru- ditis viris doctrina prestiternnt,instillabantur? Per ejus gratiam ipse quoque eruditus et instructus, ad regem verba faciebat,scientic luce eum collustrans. Λο prius quidem, cum ut patrem a superstitioso: errore abstraheret,diu multumque laborasset,nihil Ion dicens aut faciens, quo ipsius animum ad se alliceret,frustra tamen canere ac surdo loqui vide- batur. At cum Dominus afflictionem servi sui Jósa- phatinspexit,atque,exatdistis ipsius precibus,clau- sas patris ipsius januas patefecit (voluntatem enim, inquit ille! Psal. cxviv), timentium se faciet, et de- precationem eorum exaudiet), tum denique rex ea que dicebantur facile intelligebat, adeo ut,opportu- num tempus nactus fllius perChristi gratiam adver- sus improbos spiritus qui patris animo dominaban- tür victoriam adipisceretur, ipsumque illorum er- rore atque impostura omni ex parte liberaret, sa- lutaremque doctrinam perspicue ipsi traderet, ac celesti et vivo Deo ipsum conciliaret. Principio enim altius exorsus,ipsi magnas et ad- Ihiraendas res quas prius nec intellexerat,nec cordis auribus perceperat, annuntiavit. Etenim longam ad eum de Deo orationem habuit,piamque doctrinam ipsi ostendit (nempe,quod non sit alius deus sur- sum, preter unum Deum, qui in Patre et Filio ac Spiritu:sancto agnoscitur),ac multa item theologie arcana ipsi aperuit.Posteaque etiam ea quz ad re- rum conditarum tam invisibilium quam visibilium procreationem attinebant exposuit: nimirum quo: pacto summus ille parens et opifex rebus omnibus ex nihilo productis, hominem ad imaginem et si- málitudinem suam effinxerit, ipsumque arbitrii libertate donatum,eorum que in paradiso pulchra erant participem fecerit,unius tantum arboris gustu À Οὕτως εὐξάμενος καὶ πληροφορίαν λαθὼν μὴ S. αμαρτεῖν τοῦ ποθουµένου, τῇ εὐσπλαγχνίᾳ τοῦ Χριστῦ θαῤῥσας, ἑξάρας ἐκεῖθεν µμετὰ τῆς βασιλιχῆς ὃν- ρυφορίας, τὰ βασίλεια καταλαμθάνει τοῦ ἰδίου πατρίς, Ὡς δὲ τῷ πατρὶ ἀνηγγέλη ἡ, ἄφιξις τοῦ voi, do- χεται εὐθὺς εἰς συνάντησιν αὐτῷ, περιπλέχεται, χατε. φιλεῖ, µεγίστην ποιεῖται χαρὰν καὶ δημοτελῆ ἑορτὴν ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ. Τί δὲ τὸ μετὰ «uia; Συγχαθέζονται χαταµόνας ἀλλήλοις, Kat τί ὄν τις εἴποι ἄπερ διείλεχται τότε τῷ βασῖλεῖ ὁ υἱὸς καὶ pid ὅσης τῆς φιλοσοφίας: Τί δὲ ἄλλο γε ἤ τὰ τῷ Oti Ηνεύματι αὐτῷ ὑπηχούμενα, 336 δι οὗ οἱ ἁλιεῖς σαγηνεύουσ τῷ Χριστῷ τὸν χόσµον ὅλον (57), καὶ ol ἀγράμματοι cin B σοφῶν σοφώτερει δείκνυνται. ΤΠ τούτου γάριι χε αὐτὸς σοφισθεὶς ἐλάλει τῷ βασιλεῖ xol πατρὶ, φω: τίζων αὐτὸν φῶς γνώσεως. Καὶ πρότερον γὰρ, πολλὰ χοπιάσας τοῦ ἑλχῦσαι τῆς δεισιδαίµονος πλάνης τὸν πατέρα, τί μὲν οὗ λέγων, τί δὲ o0 ποιῶν, ὥστε τοῦτν ἐπαναγαγέσθαι, κενὴν φάλλειν (58) ἑψχει, καὶ ες dota λέχειν μὴ ἀχουόντων (69) ὅτε δὲ ἐπίθλφη ὁ Κύριος ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τοῦ δούλου αὐτοῦ Ἐωάκῳ, καὶ, τῆς δεήσεως αὐχοῦ ὑπαχούσας, τὰς χεκλείσμίνες πύλας τῆς καρδίας τοῦ πατρὸς αὐτοῦ διήνοιξε (mus γὰρ, φησὶ (60), τῶν φοθουµένων αὐτὸν ποιῄσίι, αἱ τῆς δεήσέως αὐτῶν εἰσακσύσεται), ῥᾳδίως τὰ in μενα συνίει ὁ βασιλεύς" ὥστε; χαιροῦ εὐθίτου v» χόντα, τὸν υἱὸν τῇ τοῦ Χριστοῦ χάριτι wm cim πονηρῶν ἄραι νίκην πνευμάτων τῶν κχοριυσένων τῆς φυχῆς τοῦ πατρὺς αὐτοῦ, xal της τούτων vlr τέλεον ἐλευθερῶσαι αὐτὸν, τὸν σωτήριον δὲ τσκ γνωρίσαι λόγον καὶ τῷ ἐν οὐῤανοῖς οἰκειῶσαι (ri e: C q. Ἐξ ἀρχῆς yàp τὸν λόγον ἀναλαθὼν, ἀνήῃτλο αὐτῷ & οὐχ "9 μεγάλα καὶ θαυμαστὰ, d τοῖς 9n τῆς καρδίας οὐκ ἀκηχόει, πολλὰ μὲν αὐτῷ πιρὶ θε 317 «φθεγξάμένος καὶ τὴν εὐσίδειαν παραδειχνκι ὡς οὐκ ἔστιν ἄλλος θεὺς ἐν οὁρανῷ ἄνω, οὔτι ἐπὶ γῆς κάτω, «b pj ὁ ἐν Πατρὶ καὶ Yi xd ἐγίψ Πνεύματὶ γνωριζόµενος eic θεός’ πολλὰ δὶ µοστήρα γνωρίσας τῆς θεολογίας, ἓφ᾽ olc καὶ τὰ περὶ eic ἀοράτου τε xul ὁρατῆς διήγγειλε κτίσεως, ὅ-ακ ἃ μὴ ὄντων τὰ πάντα παραγαγὼν ὁ Δημιουρτὸς, παν εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν αὐτοῦ (01) πλάσας τὸν ἄνβρωκο καὶ τοῦτον τῷ αὐτεξουσίῳ τιµήσας (631, τῶν iv xspe- D δεἰσφ καλῶν µετέχειν πεποιηχεν, ἀπέχεσθαι τούτο μόνου χελεύσας ὅπερ ἦν τὸ ξύλον τῆς γνώσεως (8), ἠθετηχότα δὲ τὴν ἐντολὴν τοῦ παραδείσου set (57) Conf. p. 290, n. 90. A sine τόν. C, sine τῷ Χριστῷ. ] ] 4 μή Georgius Trapez. : « inaniter canticum psallebat. » Nec aliterBillyus. Χορδὴν sbaudiendamp o: estque sensus : « Mutam et insonam tangere chordam videbatur. » Gregorius Gypr. supra t. I, psg-?^ 29, dixit κενὴν τρέχων, videlicet ὁδόν' « Iter vanum etinutile curriculo facere. » (59 (60) Psal. cxniv, 29. 61) Conf. pag. &3, n. 96. 62) Conf. pag. 46. 63) Conf. pag. &6, n. 99. Proverbii vuigatior est formula, χωφῷ ὁμιλεῖν' conf. t. I, pag. 167, n. 3 ;.398, 2. 1189 VITA BARLAAM ET JOASAPH. σιν (64): ὅθεν, τῆς πρὸς αὐτὸν οἰχειότητος ὁλισθὴ- A ipsiinterdircto, hoc-est ligni. scientis. Quo quidem σαν, εἷς τὰς πολλὰς ταύτας περιπίπτωχε πλάνας τὸ ἀνθρώπινον Ὑένος, δουλωθὲν ταῖς ἁμαρτίαις καὶ ὑποπεσὸν τῷ θανάτῳ διὰ τῆς τυραννίδος τοῦ διαθό- ΄ λον, 8c, ὑποχειρίους ἅπαξ τοὺς ἀνθρώπους λαθὼν, πἀντελῶς ἐπιλαθέσθαι πεποίηχε τοῦ θεοῦ xai δέσπό- του, καὶ αὐτῷ ἀνέπεισε λατρεύειν διὰ τῆς τῶν εἷ- δώλων μυσαμᾶς προσκυνήσεως. Σπλαγχνισθεὶς οὖν 6 πλάσας ἡμᾶς θεὸς, εὐδοχίᾳ τοῦ Ηατρὸς xal συν- εργἰᾳ τοῦ ἁγίου [Πνεύματος (65), εὐδόχησεν ἐκ Παρθένου ἁγίας, τῆς Ototóxou Μαρίας, καθ ἡμᾶς τεχθῆναι' xxl, πάθεσιν ὁμιλήσας ὁ ἀπαθὶς, διὰ τρί- της τε ἡμέρας ἐκ νεκρῶν ἀναστὰς, ἑλυτρώσατο ἡμᾶς τοῦ προτέρου ἐπιτιμίου (06) καὶ κλέους τοῦ προτέρου Σξίωσε. Συνανήγαγε γὰρ ἡμᾶς slc οὐρανοὸς ἀνερχό- µενος, ἆθεν ἐτύγχανε καταθεθηχώς' ὃν καὶ αὖθις ὧξειν 338 πιστεύοµεν, ἵνα τὸ πλάσμα τὸ ἑαωτοῦ ἀναστήσῃ, ᾿Αποζώσει δὲ ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὖ- τοῦ (61). Ἐπὶ τούτοις τὴν ἐκδεχομένην τοὺς ἀξίους τῶν οὐρανῶν ἑμυσταγώγει βασιλείαν (68) xai τὰ ἁπόῤῥητα ἀγαθά. Τὴν ἀποχειμένην τοῖς Φφαύλοις προσετίθει βάσανον, τὸ ἄσθεστον πῦρ, τὸ ἑξώτερον σκότος, τὸν ἀτελεύτητον σχώληκα (69), xat ὅσην ἂλλην οἱ τῆς ἁμαρτίας δοῦλοι κόλασιν ἑαυτοῖς ἐθη- σαύρισαν, mandato violato,eum e paradiso exterminavit, Unde et ipse, et uxor, ea quam cum eo habebant con- junctione lapsi, in hos multos errores inciderunt, peccato videlicet in servitutem addicti, mortique per diaboli tyrannidem obnoxii effecti.Qui quidem, hominibus semel in potestatem suam redactis, hoc- egit, ut Dei ac Domini oblivione prorsus caperen- tur,ipsisque persuasit ut perexsecrandam idolorum adorationem sibi cultum adhiberent. At vero Deus creator noster, miseratione commotus,benigna Pa- tris voluntate ac Spiritus sancti adjuncta opera, ex Virgine sancta nostri instar in lucem edi voluit; cumque-«cruciatu affectus fuisset is qui 8 perpes- sione immunis erat, triduo post a morte ad vi- tam excitatus, nos a priori multa. et condemnatio- ne liberavit, preestantiorique gloria donavit. Siqui- dem in colum ascendens, simul nos eo unde descenderat, evexit. Quem etiam rursus venturum credimus, ut figmentum suum ad vitam revocet; uique unicuique secundum ipsius opera reddat. Postea de illo celorum regno, quod eos qui id promerentur manet, verba fecit, atque arcana illa bona, reconditamque item improbis penam pro- posuit, nimirum ignem nuaquam extinguendum, tenebras, immortalem vermem, ceteraque tormentorum genera, que peocati. servi sibi ipsis recon- diderunt. Ταῦτα πάντα λόγοις πλειστοις, καὶ δαψιλῶς αὐτφ ἐνυπάρχουσαν τὴν τοῦ Πνεύματος μαρτυροῦσι χάριν, διεξελὼν (70), εἶτα καὶ τὸ ἀνεξιχνίαστον πέλαγος τῆς τοῦ θεοῦ διηγούµενος φιλανθρωπίας καὶ οἷός ἐστιν ἴτοιμος δέχεσθαι τὴν µετάνοιαν τῶν πρὸς αὖ- τὸν ἐπιστρεφόντων, καὶ ὡς οὐκ ἔστιν ἁμαρτίᾳ νικῶσα τὴν αὐτοῦ εὐσπλαγχνίαν, εἶπερ θελήσομεν μετανοῆ- σαι (70), ἐκ πολλῶν δὲ τοῦτο παραδειγµάτων xal γραφικῶν παραστήσας μαρτυριῶν, ὁ μὲν τέλος in- έθτκε τῷ λόγφῳ. ΚΕΦ. AE'. Κατανυγεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς ᾿Αθεννὴρ ἐπὶ τῇ θεοδιδάκτῳ σοφίᾳ ταύτῃ, φωνῇ µεγάλῃ καὶ θερµο- τάτῃ ψυχῇ τὸν σωτῆρα Χιρστὸν ὠμολόγει, πάσης ἀποστὰς δεισιδαίµογος πλάνης (72). 889 Τὸ ση- µαῖόν.τε προσκυνεῖ τοῦ ζωοποιοῦ σταυροῦ ὑπὸ τῇ πάντων ὄψει (73) xal εἷς ἐπήκοον ἁπάντων θΘεὸν χηρύττει ἀληθινὸν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν: τήν τε προτέραν ἀσέθειαν διεξελθὼν, τὴν oixsiav τε xatà τῶν Χριστιανῶν ὠμότητα xal µικιφονίαν ἑλέχ- 64) Conf. pag. 41, n- 77. en Conf. pagg. 51, 52. 66) Conf. pag. 94. 61) Conf. p. 55, n. 35. 68) Conf. pag. 60, n. ἀθ. 69) Conf. pag. 66, n. 11, 78. 10) Conf. PP. 95, 95. 1] C, διεξελθεῖν. pod. 231. Fecit monachus imprud 1 Hec omnia quamplurimis sermonibus, ac Spi- C ritus sancti gratiam abunde ipsi inesse testanti- bus prosecutus,tum demum impervestigabile divi- ne benignitatis pelagus enarrevit, quamque ille eorum qui ad eum sese convertunt ponitentian: libenter exspectet,quodque nullum scelus sit quod ipsius misericordam superet,si quidem ad meliorem frugem redire in animum inducamus. Quod cum multis exemplis ac Scripture testímoniis declaras- set, orationi finem imposuit. CAP. XXXV. — Rex autem divinitus tradita hac sapientia compunctue,ingenti voce acferventissimo animo Christum Salvatorem confitetur, atque ab omni superstitioso errore abscedit:vivificeque cru- cis signum inspectantibus omnibus adorat, et au- dientibus omnibus Deum verum ac Dominum no- strum Jesum Christum predicat. Atque commemo- rata priori sua impietate, et adversus Christianos crudelitate et immanitate condemnata, ingens ad Glossa in A : στίχος ἔμμετρος. Quod est vere animadversum. Similem habuimus animadversionem ens versiculum ; faeere qui voluit, non fecit Theodor. Prodromus, vel les, in editione saltem Thorlaciana (Profuss. t. III, pag. 65): ᾽Ατλάντον πέλαγος πελαγοῦς Αἴγαίου θος. Fugiebant isti versificatores pedes trisyllabos. Bene codex 2881: ᾿Ατλαντικὸν πέλαγος, Alvaiov άθος. Nec agnoscitur poet; manus, p. seq. v, 35: Ὦ γραῦς καὶ πάλιν γραῦς καὶ πάλιν. Mensuram im- plebit lectio codicis : "0 ραῦς, καὶ πάλιν γραῦς, xai πάλιν γραῦς, πάλιν. (73) Dicunt et ἐπ᾽ Ge, Theodorus Pr ligen. ix' ante ὄψει, - Galeom. 905: Καὶ ταῦτ᾽ ὄψει τοῦ φίλου φυτοσπόρου. Ormiísit 1191 ADDENDA. um pietatem portio .effleitur. Exstabatque id quod a Α ξας, μέγα µέρος πρὸς τὴν εὐσέθειαν γίνεται à Paulo dictum est : Ubi abundavit iniquitas,illic et superabundavit gratia(Rom. v).Cum igitur sapien- tissimus Josaphat etiam ad rei militaris duces et sa- trapas, atque ad omnem denique populum de Deo atque erga ipsum pietate multa verba faceret,et qua- si ignea lingua preclarum aliquid ac modulatum ceneret, superveniens Spiritus sancti gratia omnes ad celebrandam Dei gloriam excitabat; ita utuniver- sa multitudo una voce clamaret: Magnus Christia - norum Deus est,nec preter Dominum nostrum Je- sum Christum, qui cum Patre et Spiritu sancto glorificatur, alius Deus est. Divino porro zelo impletus rex Abenner, in aurea illa et argentea idola, quo in ipsius palatio erant, aeri animo impetum facit, eaque omnia dejicit, posteaque in minutas partes redacta pauperibus distribuit : sic nimirum utiliaea reddens, qus prius utilitate omni ac fructu carebant. Quin etiam ipse cum filio idolorum templa et aras omnes obsidens, a fundamentisipsa eruit,eorumque loco templa Deo exstruxit. Nec vero in urbe duntaxat, sed etiam in tota regione eamdem operam sedulo navabant.Per- versi autem spiritus qui in aris domicilium habebant cum ululata pellebantur,invictamque Dei nostri do- tentiam tremulo clamore testabantur,omnisque vi- cina regio, ac multe item flnitime gentes ad piam fidem sese conferebant. Tum igitur, cum divinissi- mus ille episcopus, de quo superius verba fecimus, accessisset,rex Abenner fidei Christian: elementis imbuitur, ac divino baptismo in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, perficitur. Ac Josaphat ex divina piscinaipsum excipit,rex saneomnium mazxi- me nova. Patris enim pater existit, et ei a quo car- nali modo progenitus fuerat spiritualem regeneratio- nem conciliat.Etenim celestis Patris filiuserat,divi- (7&) Epist. ad Rom. v, 20 : O5 δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἅμα (15) Respectu ad Act. Apost. i1, 3 : Ὥφθησαν αὗτοῖς ἐντεῦθεν ἔργῳ τὸ εἱρημένον τῷ Παύλῳ Ἱνωσθῆναι, καὶ ὅπου ὁ τῆς ἄσεθείας ὑπῆρχε πλεονασμὸς, ixi xal τὴν περίσσειον γενέσθαι τῆς χάριτος (78). Πόλιὲ τοίνυν καὶ τοῦ σοφωτάτου Ἰωάσαφ τοῖς συνελθοῦτι τότε στρατηγοῖς τε xal σατράπαις xal παντὶ τῷ λαν περὶ θεοῦ καὶ τῆς sl; αὐτὸν εὐσεθείας διαλεγοµένου, καὶ οἱονεὶ πυρίνῃ γλώσσῃ (75) καλόν τι χαὶ giao τερετίζοντος, ἡ τοῦ ἁγίου ΗἩνεύματος Ὑάρις ἔπιφοι- τήσασα πᾶντας εἷς δοξολογίαν ἔκίνει θεοῦ; ὡς à μιᾶς φωνῆς πάντων βοησάντων τῶν ὄχλων' Μέχας ὁ θεὸς τῶν Χριστιανῶν' οὐκ ἔστιν ἄλλος θιὸς, mih τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ σὺν .Πατρὶ χεὶ ἁγίῳ Πνεύματι δοξαζοµἐένου. Ζήλου δὲ θείου κατάπλεως γενόμενος, ὁ βασιλὼς B ᾽Αθεννὴρ ἐφάλλεται στεῤῥῶς τοῖς εἰδώλοις £ ἦσαν ἐν τῷ παλατίῳ αὐτοῦ ix χρυσοῦ xai ἀργύρου m ποιηµένα, xal εἷς ἔδαφος ταῦτα χατασπᾷ. Elta, d λεπτὰ (76) διελὼν, πένησι διανέμει, ὠφίέλιμα οὕτω 820 τὰ ἀνωφελῆ θέµενος. ᾽Αμέλει xal μετὰ τὸ υἱοῦ τοὺς εἰδώλων ναοὺς καὶ βωμοὺς περιστάντες μέχρις αὐτῶν κατηδάφουν τῶν θεμελίων. Ἱερὰ δὲ τῷ Otip τεμένη ἀντφκοδόμουν. Οὐ µόνον δὲ iv. τῇ vole, ἀλλὰ xal ἀνὰ πασαν τὴν χώραν σπουδῇ ταῦτα ἐποίονν. Τὰ δὲ πονηρὰ πνεύματα τὰ τοῖς βωμοῖς ἑνοιχοῦντα ὀλολύζοντα ἠλαύνοντο, xai τὴν ἅμαχον τοῦ Gu) ἡμῶν δύναμιν ὑποτρέμοντα ἐδόων. Πᾶσα δὲ ἡ πιρί- χωρος xal τὰ τῶν προσοίκων ἐθνῶν πλεῖστα αρὸς τὴν εὐσεθῆ πίστιν ἐχειραγωγοῦντο (17). Τότε δὴ τοῦ ἀνωτέρω (78) ῥηθίντος (70) θειοτάτον ἐπισχόπου παραγενοµένου, κατηχεῖται ὁ βασιλεὺς ᾿Αθεννὴρ, xsi τῷ θείῳ τελειοῦται βαπτίσµατι εἷς τὸ ὄνομα τοῦ Tls- τρὸς, 338 τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ke: ᾿ωάσαφ τοῦτον ἐκ τῆς θείας χολυμθήθρας ἀναδίχι- ται, τοῦτο δὴ τὸ καινότατον Ὑεννήτωρ τοῦ πατρέ ἀναδειχθεὶς (80), καὶ τῷ σἀρκικῶς Ὑεννήσαντι τῆς πνευματικῆς ἀναγεννήσεως πρόξενος Ὑενόμενος (84. ρτία, ὑπερεπερίσσευσεν Ἡ Χάρις. διαμεσιζόµεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πρός. Conf. supr P. e. (76) In versu Theocriti, u1, 21, Tóv στέφανον ciAat µε xat' αὐτίχα λεπτὰ ποιησεῖς, ubi λεπτὰ est pro εἰς λεπτὰ vel λεπτῶς, non statim intelligo cur Valckenarius jungi omnino velit κατὰ cum τῖλαι, quod, aitxt- αυτίχα vox sit non Greca. Equidem si mihi contradicere tam docto homini liceat, scripserim secure καταυτίκα, quod simili παραυτίχα satis vindicetur. Sic dixerunt καρευθὺ, πατευθὺ, et si quae alia. Tme- sim τῖλαι κατὰ juvare quidem videtur Idyll. ii, 54: Ὠγὼν νῦν τίλλοισα xov' ἁγρίῳ ἓν πυρὶ βάλλω. Sed hic locus est ipse non valde nitidus, ac putaverim fleri tmesim verbi καταθάλλω, vel κατεμθάλλω. (17) Conf. similia p. 308. (18) Conf. pag. 307. (79) Nihil hic notabile est. Quid enim notius hoc usu participii 5»6«lc? Dicunt et eodem modo $zle- θέντα τινάἀ͵, de eo cujus facta fuit superius mentio. Estque id notissimum. Unde valde miratus sum 4038 modo legebam Ged:kii verba in Stoschii Museo t. II, pag. 233, ad Herodian. Hist. τι, 1, 1 : « Statim in pri- cipIo ὁ δηλωθεὶς ᾽Αντωνῖνος quid significet nescio. » Et rejicit Scheidii interpretationem, quamvis unice bonam, » commentario expositus, descriptus, » quod hanc vocem non meminerit unquam ita usurpalan invenire ; tum ad conjecturas delabitur absurdas. Si forte qui sint quibus, ut Gedikio, δηλωθεὶς ea s if- catione nunquam occurrerit, eorum gratia aliquot promam exempla. Eusebius V. Const. n, 1, 66e θεὶς, bene vertente interprete, « supradictus Licinius. » Pariter, it, 15. Neophytus in Mon. Coteler.t Il pag. 457 : Οἱ δηλωβέντες, supradicti. In Saracenicis Sylb. p. 2: ὁ δηλωθεὶς ἄγγέλος. Invenitur et eadem significatione ὁ δηλούμενος ap. Euseb. V. Const. 1, ii, $8 ; Jambl. V. Pyth. 12. tn Quod Barlaam predixerat : conf. pag. 134, n. 15. 81) Sic cependebat mystica illa generatione accepte vita physice beneflcium fllius patri, quod no osse rependi, idque vere, re alio modo considerata, aiebat Joannes Chrys. Hom. De educat. pag. ^ al σὺ δε, ὦ mai, ὡς οἰχέτης δούλευσον τοῖς γεννήσασἰ σε. «Τί yàp ἀνταποδώσεις αὐτοῖς oix ato: σα; αντιγεννῆσαι γὰρ αὐτοὺς οὐκ ἕνι, Quam sententiam mutuatus est Georgius Lapitha meditus v. 739: D« 1193 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1196 Υἱὸς γὰρ ἦν τοῦ οὁρανίου Πατρὸς (82), καὶ xapmóc À neque profecto radicis divinissimus fructus ; ra- ὄντως τῆς θξίας ῥίζης θειότατος, ῥίζης ἐκείνης τῆς βοώσης (83): ᾿Εγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλή- Bata. Οὕτως ἀναγεννηθεὶς ὁ βασιλεὺς "AGcvvip δι’ ὕδατος καὶ Πνεύματος ἔχαιρε χαρᾷ ἀνεχκλαλήτῳ (8h) σὺν αὐτῷ δὲ καὶ πᾶσα ἡ πόλις καὶ ἡ περίχωρος τοῦ θείου ἡξιοῦτο βαπτίσµατος,καὶ φωτὸς υἱοὶ (85) ἀνεδείχνυντο ol πρὶν ἑσκοτισμένοι, Πᾶσα δὲ νόσος καὶ πᾶσα δαι- μονικὴ ἐπιφορὰ πόῤῥω τῶν πιστευόντων ἠλαύνετο" ἄρτιοι δὲ xal ὑγιεῖς πάντες τὰς oye καὶ τὰ σώματα ἦσαν (860). Καὶ πολλὰ ἕτερα θαυμάσια tlc βεθαίωσιν τῆς πίστεως ἐτελοῦντο. ᾿Εκκλησίαι τε ἀνῳχοδομοῦντο, καὶ ἐπίσκοποι, ol τε κεκρυμμένοι διὰ τὸν φόθον έφα- νεροῦντο xal τὰς ἰδίας ἀπελάμθανον ἐκκλησίας, καὶ 393 ἄλλοι ἔχτε τῶν ἱερέων καὶ τῶν µοναζόντων προεχειρίζαντο εἲς (87) τὸ ποιµαίνειν τὸ τοῦ Χριστοῦ molpwtov, 'O μέντοι βασιλεὺς ᾿Αθεννὴρ, οὕτω τῆς προτἐρας ἐκείνης μοχθηρᾶς ἀγωγῆς ἀποστὰς καὶ µετάµελος ὤν ἐφ᾽ οἷς ἔπραξε, πᾶσαν μὲν τὴν βασί- λειον ἀρχὴν τῷ vol παραδίδωσιν' αὐτὸς δὲ καθ ἑαυτὸν ἠρεμῶν, κΧόνιν ἀεὶ τῆς κεφαλῆς xata- χέων, apre τε ἀναφέρων στεναγμοὺς xoi λούων τοῖς δάκρυσιν ἑαυτὸν, µόνος µόνῳ τῷ πανταχοῦ παρ- όντι ὠμίλει, συγγνώµην αὐτῷ τῶν οἰχείων πται- σµάτων ἐξαιτούμενος. Εἰς τοσαύτην δὲ κατανύξεως xai ταπεινοφροσύνης ἄθυσσον ἑαυτὸν καθῆκεν, ὡς παραιτεῖσθαι xai τὸ τοῦ θεοῦ ὄνομα τοῖς ἑαυτοῦ ὀνομάζειν χείλεσι, μόλις δὲ τούτου τῇ τοῦ υἱοῦ νου- θεσίφ κατατολμῆσαι. Οὕτω δὲ τὴν καλὴν ἀλλοίωσιν ἡλλοιώθη καὶ τὴν πρὸς ἀρετὴν ἀπάγουσαν ὥδευσε τρίδον, ὡς ὑπερθῆναι αὐτὸν τῇῃ εὐσεθείᾳ τῶν mpo- τέρων ἀνομιῶν τὸ ἀγνόημα. "Eni τέσσαρας δὲ ypó- νους οὕτω βιοὺς ἐν µετανοίᾳ xal δάκρυσι xai ἀρετῇ πάσῃ, ἀῤῥωστίᾳ περιέπεσεν, ἐν Jj xai τελευτᾷ. "Ore δὲ τὸ τέλος ἤγγισεν, Άρξατο φοθεῖσθαι xal ἆδημο- νεῖν, µνείαν ποιούµενος τῶν αὐτῷ πεπραγμένων καχῶν. 'O δὲ Ἰωάσαφ ῥήμασι παρακλητικοῖς τὸ ἐπιπεσὸν αὐτῷ διεκούφιζεν ἂχθος, Ἱνατί περίλυπος €T, λέγων, ὦ πάτερ, καὶ ἱνατί συνταράττεις ἑχυτόν ; ἔλπισον ἐπὶ τὸν θΞὸν. καὶ ἐξομολόχει αὐτῷ (88), ὃς ἐστιν ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς xal τῶν ἓν θαλάσσῃ μακρὰν (89), ὅς κέχραγχε 333 διὰ τοῦ τεροφήτου βοῶν' Λούσασθε (90), xagapoi ΥὙένεσθε ἀφέλετε τὰς πονηρίας ἀπὸ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ἀπέναντι τῶν ἀφθαλμῶν µου" μάθετε καλὸν ποιεῖν' καὶ ἐὰν ctv αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, ὡς dicis, inquam, illius que clamat: Ego sum vitis, vos pd'mites (Joan. xv). Ad hunc modum rex per aquam acSpiritum rege- neratus,ejusmodi voluptate que nulla oratione ex« plicari potest afficiebatur;simulque etiam cum ipso universa civitas ac finita regio divino baptismate donabatur,lucisque filii existebant qui prius in tene- bris versabantur. Atque omnis morbus et omnis ἃ deemonibus invecta calamitas procul ab iis qui fide praediti erant propellebatur,omnesque tum animis tum corporibus integri atque incolumes erant.Mul- taque item alia miracula fidei confirmandse causa edebantur,ecclesie etiam eediflcabantur,et episcopi p qui metu delitescebant,in lucem prodibant,suasque ecclesias recipiebant. Ac preeterea alii,tum ex sacer- dotum tum ex monachorum ordine, ad pascendum Christi gregem instituebantur.Porro rex Abenner ad hunc modum ab improba et flagitiosa vite ratione sese removens, ac perpetratis sceleribus pcni- tentiam agens, regium omne imperium filio tradit, ipse autem in solitudine degens, caputquecinere si- ne ulla intermissione aspergens, et graves gemitus edens acsese lacrymis abluens,solus cum eo solo qui ubique presensestcolloquebatur,noxarum suarum veniam abeo petens. Quin in tantam compunctionis atque humilitatis abyssum sese demisit, ut ipsum quoque Dei nomen labiis usurpare recusaret,ac vix tandem a filio admonitus,illud pronunciare auderet. Tanta autem actam preclara in eo vite commutatio fuit,ac tanta cum laude virtutis iter tenuit, ut prio- rum iniquitatum ignorantiam pietatis magnitudine superaret.Cum autem quatuor annos hoc pacto in ponitentia et lacrymis atque omni virtutis genere transegisset, in lethalem morbum incidit. Cum au- temipsi vite finis immineret, in metu animique an- xietate versaricopit, mala ea que ase perpetrata fue- rantinmemoriamrevocans.At Josaphat consolatoria oratione coortum ei mororis onus sublevavit, his verbis utens : Quare tristis es,o pater,et quare teip- sum conturbas (Psal. x11)? Spera in Deo, et confi- tere ipsi,qui est spesomnium finium terrse,et in ma- ri longe (Psal. xiv), qui per prophetam clamavit : Lavamini, mundi estote, auferte malum cogitatio- num vestrarum ab oculis meis;discite benefacere.Et χιόνα D si fuerint peccata vestra sicut coccinum, tanquam τι δυνήσῃ Χάριτας πατρὶ τίνειν ἀξίας: El γὰρ καὶ ἡμασιν αὐτὸν dpel ιλοτίµως, xal νουθετήσεις ἕνθα δεῖ, καὶ τέχνας ἐκδιδάξεις, ᾽Αλλ) οὐκ ἀντιγεννῆσαι χε ἠδυνήσῃ Mar A τι aic etiam alibi Geor- gius. 82) Cf. p. 323. 83) Apud Joann. xv, 5. 84) Petr. I Epist. 1, 8 : ἀγαλλιᾶσθε χαρᾶ ἀνεχλαλήτῳ. (85) I Epist. ad Thess. v, 5 : Πάντες v περιτπατεῖτε. (86) Cf. similia p. 307. T C, καὶ µοναζόντων slc. ήσοµαι αὐτῷ. T (89) Psal. 1χιν, 5. (90) Isa. 1, 16... PATROL. GR. XCVI. p ὑμεῖς υἱοὶ φωτός lets, Epist, ad Ephes: v, 8: Ὡς τέχνα φωτὸς (88) Psal. Σι, 5 : Ἰνατί περίλυπος et, ἡ ψυχή µου, xal ἱνατί συνταράσσεις µε ; ἐλπ. d. τ. θ., καὶ ἆξομολο- 38 4195 ADDENDA. uos nix dealbabuntur; etsi fuerint rubra sicut vermi- À λευκανῶ: ἐὰν δὲ ὧσιν ὡς κόκκινον, ὡσεὶ ἔριον λεν. culus,tanquam lana alba erunt (Isaic 1). Quocirca ne timeas, o pater,nec dubio animo sis;)nequeenim eorum qui ad Deum sese convertunt, peccata, im- mensam ipsius bonitatem vincunt.illa enim quocun- quetandem numero fuerunt,sub mensuram cadunt, hanc autem nec metiri nec numerare quispiam po- test. Quocirca fleri non potest, ut quod mensure subjicitur, id quod nulla mensura comprehendi potest, superet. Hujusmodi verbis ad consolandum accommodatis ipsius animum leniens, ac velut excantans, eum ad bonam spem revocavit.Deinde pater,extensis mani- bus,gratias ipsi agebat,acbene precabatur,diemque eum quo ipse in lucem editus esset laudibus effere- κανῶ. Mi, φοθοῦ τοίνυν, ὦ πάτερ, μηδὶ Bozazg οὐ νικῶσι γὰρ αἱ ἁμαρτίαι τῶν ἐπιστρεφόντων πρὺς θεὸν τὴν ἄπειρον αὐτοῦ ἀγαθότητα. Λὖται γὰρ ὑτὶ µέτρον εἰσὶ καὶ ἀριθμὸν, ὅσαι ἂν ὥὧσιον. ἐκείνη ἃ ἀμέτρητός ἔστι καὶ ἀναρίθμητος. Οὐκ iiem τοίνυν τὸ ὑποχείμενον µέτρῳ του ἀμετρήτου περ. γενέσθαι (91)- Τοιούτοις παρακλητικοῖς ῥήμασι κατεπάδων αὐτοῦ τὴν ψυχὴν, εὔελπιν ἀπειράσατο. Ela ἐκτείνας d πατὴρ τὰς Ἀχεῖρας, εὐχαριστῶν αὐτῷ ὁπερηύχαν, καὶ τὴν ἡμέραν εὐλόγει ἐν 3j αὐτὸς ἐγγεννήθη, TI. χνον λέγων, γλυκύτατον, τέκνον οὐκ ἐμὸν, ἀλλὰ τοῦ bat, his verbisutens:Dulcissime 811, filiinquam, qui p οὐρανίου Ηατρὸς, ποίαν ἀποδώσω σοι χάριν ; ποίαις nontam ΠΙΘΙΦ 09 quam celestis Patris,quamnam tibi gratiam referam? quibus te benedictionibus prose- quar? quas Deo tua causa gratias agam? Perieram enim, ac tua opera inventus sum ; peccato mortuus eram, et revixi (Luca xv); hostis et perduellis Dei, et in gratiam receptus sum.Quid igitur tibi pro his omnibus rependam (Psal. xxx)? Deus est qui satis amplis premiis te remunerari queat.Hoc sermone habito,cum charissimum fllium sepius exosculatus fuisset,ac deinde preces fudisset, atque, in manus tuas, o benigne Deus, commendo spiritum meum, dixisset, in poenitentia animam suam Domino red- didit. Filius autem Josaphat patrem mortuum lacrymis prosecutus,justisque ipsi persolutis, corpus ejus in piorum virorum sepulcris condidit. Nectamen ipsius corpus regia veste obvolvit, sed ponitentitc vesti- mentis exornavit. Atque ipse in sepulcro stans, ac manus in celum tendens,lacrymasque ex oculis flu- viiinstar profundens,his verbis ad Deum clamavit: Gratias tibi ago, Deus Rex glorie,qui solus potens et immortalis es,quoniam orationem meam minime despexisti,nec lacrymas meas pro nihilo duxisti:ve- rum servum tuum ac patrem meum a scelerata vi- vendi ratione avocatum, ad te omnium Salvatorem pertrahere voluisti, eum videlicet ab idolorum er- rore abducens, atque ipsi hoc donans, ut te Deum verum ac benignum intelligeret. Ac nunc, o Domine Deus, cujus bonitatis pelagus pervestigari nequit,in loco pascuse, in loco refectionis, ubi vultus tui lux splendet,eum colloca;nec antiquarum ipsius iniqui- tatum recordare,sed pro ingenti tua misericordia peccatorum ipsiuschirographum dele,ac debitorum εὐλογήσω σε εὐλογίαις; τίνα δὲ εὖὐχαριστίαν dve- πέµψω τῷ θεῷ περὶ σοῦς ἀπολωλὼς γὰρ fum, καὶ εὑρέθην διὰ σοῦ. νεκρὸς ἥμην τῆς ἁμαρτίᾳ, χεὶ ἀνίζησα (92): ἐχθρὸς xal. ἁποστάτης θεοῦ, xal χατ- ηλλάγην. TU οὖν ἀνταποδώσω (93) σοι ὑπὶρ τούτων ἁπάντων ; θεός ἐστιν ὁ ἀξίας σοι παρέχων 8134 ck ἁμοιθάς. Οὕτω λέγων, πυχνὰ κατεφίλει τὸν φίλτα- τον παῖδα. Elta εὐξάμενος, καὶ, Εἰς χεῖράς σου, φιλάνθρωπε θεὲ, παρατίθηµι τὸ πνεῦμά µου, εἰπὼν ἐν µιετανοίᾳ τὴν φυχἡν xal εἰρήνη παρέθετο τῷ Κι- ρίφ (94). Ὁ δὲ Ἰωάσαφ δάκρυσι τιµήσας τελευτήσαντα τὸν πατέρα, xal κηδεύσας αὐτοῦ τὸ λείψάνον ἑντίμως, κατέθετο ἐν µνήµατι ἀνδρῶν εὐσεθῶν, οὐ μέντι βασιλικῇ περιδαλὼν ἐσθῆτι, ἀλλὰ µετανοίας κοσµή- σας ἀμφίοις. Στὰς δὲ ἐπὶ τῷ µνήµατι, χεῖράς τε εἰς οὐρανὸν διάρας, καὶ δάκρυα ποταμηδὸν τῶν ὁμμάτων καταδύσας, ἐθόησε πρὸς τὸν θεὸν, λέγων" 'O θεὸς, εὐχαριστῶ σε, Βασιλεῦ τῆς δόξης, uw κραταιὶ καὶ ἀθάνατε, ὅτι οὐ παρεῖδες τὴν δἐησίν μου καὶ τῶν δακρύων µου οὐ παρεσιώπησας (95), ἐλλ' εὐδόκησας τὸν δοῦλόν σου τοῦτον «ai πατέρα µου τῆς ὁδοῦ ἐπιστρέψαι τῶν ἀνομιῶν καὶ πρὸς ἔποτον ἑλχύσαι τὸν σωτῆρα τῶν ἁπάντων, ἁποστήτας μὲν τῆς ἁπάτης τῶν εἰδώλων, καταξιώσας δὲ γνωρίσαι σε τὸν ἀληθινὸν θεὸν xal φιλάνθρωπον. Καὶ νῦν, 6 Κόριὲ µου καὶ θεὲ, ὁ ἀνεξιχνίαστον ἔχων τὸ τς ἀγαθότητος πέλαγος, τάξον αὐτὸν ἐν τόπῳ χλοξρῶ, ἐν τόπῳ ἀναπαύσεως, 3 3ὔ ὅπου τὸ φῶς Mays τοῦ προσώπου σου’ καὶ μὴ μνησθῇς ἀνομιῶν αὐτὸ ἀρχαίων, ἀλλὰ, κατὰ τὸ πολὺ ἕἔλεός σου, dcm (91) C, γενέσθαι, absente praepositione, qua omnino necessaria est. Theodorus Prodrom. Tetrast. p 5 pari laborat vitio : Δώδεκα ῥάθδοι ἔσαν προχείµεναι’ οἵη ἀπασῶν ᾿Λνθοφόρος... Syllaba versus est brevior, quam restituit cod. 2831, exhibens προπροκείµεναι. (02) Luc xv, 24 : Οὗτος ὁ υἱός µου vexpóc ἦν, καὶ ἀνέζησε' xal ἀπολωλὼς ἦν, καὶ εὑρέθη. (93) C, ἀποδώσω. (94) Lemma metricum in Α : Ἐνταῦθ᾽ ᾿᾽Αθεννὴρ ἐξέπνευσεν, ὡς ὁρᾷς. Properans malo accentu in fine usus est glossator, synonymum verbum legitimo substituens, quod spe βλέπεις, et 6o3c scripsit. Éodem fuit corruptus modo Th. Prodromus Tet t. Cogitabat enim de scribendo rast. p. 5&, de serpente ento: Tv προτιοσσόµενοι ἀφεώδηκτοι ᾿Ἑθραῖοι Φύγγανον ἐκ χαχότητος, ζωὸν δ᾽ ὄφιν ὤλλυε νεκρός, Versus secundus. qui non potest scandi, scandetur'si ἐκ θανάτου scribatur e cod. 2831. Sensus allegoricus librarii menu observabatur, manusque sic aberravit. (95) In hoc usu verbi παρασιωπᾶν color est biblicus. 1197 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 41908 τὸ χειρόγραφον (96) τῶν αὐτοῦ πταισµάτων, x«t τὰ À ipsius chartas concerpe, sanctosque tuos, quos et γραμματεῖα διάῤῥηξον τῶν αὐτοῦ ὀφλημάτων, καὶ τοὺς ἁγίους σου κατἆλλαξον αὐτῷ οὓς πυρί τε xai Elec ἀνεῖλεν' ἐπίταξον αὐτοὺς μὴ κατ αὐτοῦ ὁργί- ζεσθα:. Ἡάντα γὰρ δυνατά σοι τῷ πάντων Δεσπότῃ, ἀλλ᾽ fj µόνον τὸ μὴ ἐλεεῖν τοὺς μὴ ἐπιστρέφοντας πρὸς σὲ’ τοῦτο ἀδύνατον. Τὸ γὰρ ἑλεός σου ἐκκέχυ» ταο ἐπὶ πάντας, καὶ σώζεις τοὺς ἐπικαλουμένους σε, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, Ott πρέπει σοι δόξα slc τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. Τοιαύτας εὐχὰς καὶ δεήσεις προσέφερε τῷ θεῷ ἐν ὅλαις ἑπτὰ ἡμέοαις, µηδόλως τοῦ µνήµατος ἀποστὰς, μὴ βρώσεως dj πόσεως τοπαράπαν μνησθεὶς (97), µήτε μῆν ἀναπαύσεως ὕπνου µετασχών' ἀλλὰ δά- Χρυσι μὲν τὸ ἔδαφος ἕδθρεχε, στεναγμοῖς δὲ ἀσιγή- τοις εὐχόμενος διετἑλει. ΤΠ ὀγδόῃ δὲ εἷς τὸ παλάτιον ἐπανελθὼν, πάντα τὸν πλοῦτον xal τὰ χρήματα τοῖς πένησι διένειµεν, ὡς μηχέτι ὑπολειφθῆναί τινα τῶν χρείαν ἐχόντων. ΚΕΦ. AQ. Ἐν ὀλίγαις δὲ ἡμέραις τὴν τοιάύτην τελέσας διαχονίαν καὶ πάντας τοὺς θησαυροὺς κατα- χενώσας, Όπως μάέλλοντι τὴν στετὴν εἶσιέναι πύ- λην (08) μηδὲν αὐτῷ ἐμποδίσειεν ὁ τῶν χρημάτων ὄγκος (99), τῇ τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ τῆς τοῦ πατρὸς τελευτῆς, μνήμην αὐτῷ τελῶν, συγκαλεῖ πάντας τοὺς iv τέλει xai τοὺς στοατιωτικὰ περιεζωσμµένους καὶ τοῦ πολιτικοῦ λαοῦ οὐχ 336 ὀλίγους Καὶ προχαθἰσας, ὡς ἔθος, φησὶν εἷς ἐπήχοον πάντων’ Ἰδοὺ, καθὼς ὁρᾶτε, ᾽Αθηννὴρ πατήρ µου xai βασι- λεὺς τέθνηκεν ὡς slc τῶν πενήτῶν, xal οὐδὲν αὐτῷ οὔτε ὁ πλοῦτος οὔτε ἡ βασιλικὴ δόξα, οὔτε μὴν ἐγὼ ὁ φιλοπάτωρ υἱὸς, οὗτε τις τῶν λοιπῶν αὐτοῦ φίλων καὶ συγγενῶν, βοηθῆσαι ἴσχυσεν αὐτῷ xai τῆς ἁπαρ- αιτήτου ψήφου ἐξελέσθαι. Αλλ) ὑπάγχει πρὸς τὰ ἐχεῖθέν δικαιωτήρια, λόγον ὑφέξων τῆς πολιτείας τοῦ παρόντος βίου, µηδένα τῶν ἁπάντων συνεργὸν ἐπαγόμενος, ἀλλ Ἡ µµήύνα τὰ αὐτῷ πεπραγμένα ὁποῖα Àv ᾖ. Τὸ αὐτὸ δὲ τοῦτο xal πᾶσι τοῖς τὴν βρό- τειον λαχοῦσι φύσιν συµθαἰνειν πέφυχε, καὶ ἄλλως οὐκ. ἔστι. Νῦν οὖν ἀκούσατέ µου, Φίλοι καὶ ἀδελφοὶ, λαὸς ΚΟρίου καὶ χλῆρος ioc, οὓς ἐξηγόρασε Χριστὸς 6 θεὸς ἡμῶν τῷ τιµίῳ αὐτοῦ αἵματι καὶ 6535oaxo τῆς παλαιᾶς πλάνης καὶ δουλείας τοῦ ἀντιχειμένου. Αὐτοὶ οἴδατε τὴν ἐν ὑμῖν ἀναστροφήν, µου, ὡς ἑξότε τὸν Χριστὸν ἔγνων καὶ δοῦλος αὐτοῦ ἠξιώθην γενέ- σθαι, πάντα µισήσας, αὐτὸν ἐπεπόθησα µόνον, καὶ τοῦτό µοι ἦν καταθύμιον, τῆς ζάλης τοῦ βίου xal µαταίας τύρθης ὑπεξελθόντα, µόνον μόνῳ αὐτῷ συνεῖναι καὶ ἐν ἀταράχῳ αλήνῃ ψυχᾶς δουλεῦσαι τῷ Oed µου καὶ δεσπότη. ᾽Αλλὰ µε χατέσχεν ἡ τοῦ πα- τρός µου ἔνστασις, xal ἐντολὴ d τιμᾷν τοὺς γεννή- τορας κελεύουσα (1). "Όθεν, θεοῦ χάριτι καὶ συνερ- Q45íq, οὐκ εἰς µάτην ἐκοπίασα, οὐδ' εἰς κενὸν τὰς τοιαύτας ἀνάλωσα ἡμέρας, ἀλλ᾽ ἐκεῖνόν τε ᾠχείωσα (96) Cf. p. 88, n. 72. (97) Cf, p. 104, n. 36. (98) Conf. p. 123, n. 3, (99) Conf. p. 128, igne et gladio de medio sustulit (Psal. xxvii), cum ipsa in gratiam reduc, eisque, ne ipsi infensos et jratos sese prebeant impera. Omnia quippe tibi omnium Domino possibilia sunt, hoc uno excepto, quod quin te eorum qui sese ad te convertunt mi- sereat, facere non potes. Misericordia enim tua in omnes diffusa est, atque iis a quibus invocaris, salutem affers, Domine Jesu Christe, quoniam de- cet te gloria in secula. Amen. Hujusmodi preces et orationes Deo offerebat, septem dies a sepulcro omnino non discedens,nec cibi quidquam aut potus admittens, nec rursus somho corpus recreans, verum et lacrymis solum rigans (Psal. σκι), et cum luctibus omnem oratio- p nis facultatem superantibus in oratione perstans. Octavoautem denique die in palatium reversus,opes omnes ac pecunias pauperibus distribuit ; adeo ut nullusjam quirerum inopia premeretur,superesset. CAP. XXX VI. — Paucisque diebus in hujusmodi ministerio exactis, omnes thesauros exhausit : id videlicet agens, ne angustam portam introire pa- ranti pecuniarum moles impedimentum afferret. At vero quadragesimo a paterni obitus die me- moriam ipsius celebrans, magistratus omnes ac militatis classis et plebeii ordinis haud paucos convocat; atque in regio throno sedens, cunctis audientibus hanc orationem habuit : En,ut ipsi cet- nitis,Abenner rex ac pater meus,haud secus ac pau- perum quivis mortem obiit. Ac nec divitis,nec opes, nec regia gloria,nec rursum ego patrisamantissimus filius, nec reliquorum ipsius amicorum ac cognato- rum quisquam opem ipsi et auxilium afferre,atque abinevitabilisententiaipsum eximere potuit;verum ad illud tribunal,ut przesentis vitee rationem reddat, proficiscitur, neminem omnino qui ipsi opituletur secum ducens, iis duntaxat exceptis (quaecunque tandem illa fuerint) qua ab eo gesta sunt. Hoc au- tem ipsum quoque omnibus qui mortalem naturam nacti sunt contingere naturacomparatum est,neque aliter fieri potest. Nunc igitur audite me, o filii ac fratres, plebs Domini, et sancta hereditas, quos Christus Deus nosterpretioso sanguine suo redemit; atque a veteri erroreet adversarii servitute in liber- tatem vindicavit. Vos meam inter vos vit; rationem nostis : nempe quod ex quo tempore Christi cogni- D tionem consecutus divinoque beneflcioipsiusservus effectus sum,omnibus aliis rebus contemptis atque odio habitis, ipsius duntaxat cupiditate flagravi,id- que unum mihi in votis fuit, ut ex hujus vite tem- pestate,atque inani perturbatione actumultu egres- sus, solus cum ipso solo consuetudinem haberem, atque insummaanimi tranquillitate Deo meo ac Do- mino servirem.Verum me patris mei in diversum ni- (4) Exod. xx, 12: T(u« τὸν Πατέρα cou καὶ τὴν μητέρα eto, ἵνα εὖ σοι γένηται... Conf. Deuter. v, 16. 1199 ADDENDA. 1200 tentis voluntas retinuit, prsceptum illud,quod pa- A Χριστῷ 827 xal πάντας ὑμᾶς τοῦτον µόνον γινώ- tribus honorem haberi jubet(Deut.v). Unde Dei gra- tia et adjumento incassum minime laboravi,nec hu- jusmodi dies frustra consumpsi ; verum et illum, et vos omnes, Deo conciliavi,eumque solum Deum ve- rum,ac rerum omnium Dominum cognoscere docui, nonquidem ego istud faciens, sed gratia Dei me- cum, qui me etiam e superstitioso errore atque ido- lorum cultueripuit,ac vos,o plebs mea,gravi etacer- ba captivitate liberavit. Jam igitur tempus est ut ea qui Deo pollicitus sum expleam. Tempus,inquam, est ut quo ipse me ducet proficiscar,eaque vota qui- bus meipso obstrinxi persolvam.Nunc itaque vobis- cum ipsi considerate quem vobis preesse ac reg- num obtinere velitis.Jam enim in Domini voluntate σχειν θεὸν ἀληθινὸν καὶ Κύριον τοῦ παντὸς ἐδίδαξα, οὐκ ἐγὼ τοῦτο ποιήσας, ἁλλ᾽ d χαρις αὐτοῦ d σὺν ἐμοὶ (2), fiic κἀμὲ τῆς δεισιδαίµονος πλάνης xil λατρείας τῶν εἰδώλων ἑξείλετο, καὶ ὑμᾶς, λαός µου, τῆς χαλεπῆς ἠλευθέρωσεν αἰχμαλωσίας. Καιρὸς οὖν ἤδη λοιπὸν τὰ ἐπτγγελμένα τῷ θεῷ ἔργα πληρῶσε" καιρὸς ἀπελθεῖν ὅπου ἂν αὐτὸς ὁδηγήσῃ µε xd ἀποδοῦναι τὰς εὐχάς µου Bc Ἱδξάμην αὐτῷ. Nw οὖν σκέφασθε ὑμεῖς ὃν ἂν βούλοισθε ἀφηγεῖσῆαι ὑμῶν καὶ βασιλεύει ἤδη γὰρ κατηρτισπένοι iri el; τὸ θέληµα τοῦ Κυρίου, xal οὐδὲν ἀποχέκρυπτει ὑμῖν τῶν αὐτοῦ προσταγµάτων. Ἐν τούτοις πορε- σθε' μὴ ἐκκλίνήτε δεξιὰ fj, ἀριστερά (3): καὶ ὁ 8i τῆς εἰρήνης ef μετὰ πάντων ὑμῶν (4). perfecli estis, nec quidquam ex ipsius preceptis vobis occultum est. In his ambulate, nec vel ad dex- teram vel ad sinistram declinate. Ac Deus pacis velim sit cum omnibus vobis. Heec ut plebsaudivivit, tumultus statim ac strepitus, p ingensque clamor et confusio exorta est, plorantibus omnibus,atque orbitatem suam deplorantibus.Quin etiam preter luctus et ejulatus illud etiam jureju- rando affirmabant, sese illum minime dimissuros, sed retenturos,nec secedendi potestatem ullo modo ipsi facturos. Sic clamante populo, atque omnibus magistratibus, excipiens rex populares compescit, silentiumqueipsisimperat,seque illorum contentio- nicedereatqueobtemperare asserens, eos, quamvis alioqui merentes atque ejulatus signain genis feren- tes,domum remittit. Ipse autem unum ex principi- bus,quem ipse tum pietatis, tum vite sanctitatisno- mine pluris omnibus faciebat, admirationeque pro- sequebatur,hoc est Barachiam, cujus etiam superius cum Nachor Barlaamum se esse simulans cum philo- sophisdisputavit,verba fecimus quemquesolum zelo divino penitus flagrantem ad ipsius partibus stetisse, atquead disputationem adversus illosineundam pa- ratum fuisse diximus, hunc, inquam, remotis arbi- tris, assumptum, blande ac leniter allocutus est, obnixisque precibus, ut regnum acciperet, atque in timore Dei plebem suam regeret obsecrabat quo ipse ad expetitum iter se accingeret. Ut autem eum renuentem,atque istud omnino re- pudiantem vidit,hisque verbis utentem:O rex,quam istud tuum judicium iniquum est,quam tuus sermo divino mandato'parum consentaneus ; nam cum pro- ximum non secus ac teipsum amare docearis, qua tandem ratione sarcinam eam,quam tu objicere stu- Ταῦτα ὡς Jjxoussv ὁ λαὸς ἐκεῖνος xal δῆπος, θόρυ- θος εὐθὺς xal πάταγος καὶ Bo πλείστη καὶ σύγχυσις ἦν, Χλαιόντων πάντων xal ὀδυρομένων τὴν ὀρφανίεν, Τοιαῦτα θρηνοῦντας, πρὸς τοῖς θρήνοις καὶ ὄρχοις ἐθεθαίουν μὴ µετήσειν ὅλως, ἁλλ᾽ ἀνθέξεσβαι, κεὶ τὴν ὑποχώρησιν αὐτῷ μὴ τοπαράπαν παραχωρῆσει, Οὕτω βοῶντος τοῦ δήμοῦ καὶ τῶν iv τέλει πάντων, ῥπολαθὼν ὁ βασιλεὺς κατασείει τὸν ὄχλον, καὶ ep αὐτοῖς διακελεύεται (5). Καὶ εἴκειν τῇ ἐκείνων ἑνστάσει εἰπὼν, λυπουµένους ὅμως xal τὰ τῆς οἵμω- γῆς σημεῖα ἐπὶ τῶν παρειῶν φέροντας οἴκαδε ἐκκίμ- πει. Αὐτὸς δὲ ἕνα τῶν ἀρχόντῶν, ὃς ἦν αρόκριτς 828 αὐτῷ, ἐπ᾿ εὐσεθείᾳ xal σεµνότητι βίου θαυμαζέ- µενος, Βαραχίας τοὔνομα (ὄνπερ xal ἀνωτέρω iiie σεν ὁ λόγος (6), ἡνίκα Ναχὼρ τὸν Βαρλαὰμ ὀποχρυή- µενος φιλοσόφοις διελέχετο, καὶ μόνος à Βαραχᾶς ἠτοιμάσθη συμπαραστῆναι αὐτῷ καὶ συναγωνίοε» σθαι ζήλῳ Gel ἐκκαυθεὶς τὴν καρδίαν). τοῦτον καταµόνας λαθὼν ὁ βασιλεὺς, προσηνῶς Duis, xai θερµότατα ἐδεῖτο παραλαθεῖν τὴν βασιλείαν, καὶ ἐν φόθῳ Θεοῦ τὸν λαὸν αὐτοῦ ποιμᾶναι, ὡς ἂν αὐτὸς τὴν ποθουµένην αὐτῷ πορεύσηται ὁδόν. 'Qc δὲ αὐτὸν ἀπαναινόμενον εἶδε xal πάντη ér- αγορεύοντα, καὶ "Q βασιλεῦ, λέγοντα, ὡς ἄδικός ew 1 κρίσις | ὡς οὐ κατ ἐντολὴν σοῦ ὁ λόγος | d γρ ἀγαπῆσαι τὸν πλησίον ὡς ἑαυτὸν ἐδιδάχθης (7), zm λόγῳ ὅπερ αὐτὸς ἀποῤῥίφαι βάρος σπουδάζεις, ἐμοὶ ἐπιθεῖναι (8) ἐπέίγῃ ; εἰ μὲν γὰρ καλὸν τὸ βασιλεύει des,mihi imponere festinas? nam si regio munere D αὐτὸς τὸ καλὸν κάτεχε εἰ δὲ πρόσκοµµα τοῦ e I Epist. ad Cor. xv, 10. ϐ) Locutio est biblica. &) lI Epist. ad Cor. xiii, 11:'0 θεὸς τῆς ἀγάπης καὶ εἰρήνης ἕστει μεθ’ ὑμᾶν. 5) Cont. p. 239, n. 53. 6) Conf. p. 234. (7) Matth. xxn, 39; Marc. xi, 31; Epist. ad Rom. xn, Ex Levit. xix, 18. 9: ᾿Αγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεευτέν. (8) A, ἐπιβῆναι, mendo solito. Theod. Prodromus Tetrast. p. 46: "Av, συλλαλήσας τῷ θεῷ Μωσῆς pl- vov, Τόσην ὑπανθεῖ τῷ προσώπῳφ τὴν χάριν, Ὡς μηδ) ὁρᾶθαι συγκαλύμματος δίχα. Τὸ τοῦ θεοῦ x99 toov olov εἰπέ µοι. Bene codex, ὑπανθῇ. ὑπανίστατο, in cod. regiis. Vide ad Philostrat. Her. elim quoqu ü fuerunt permutate. Choricius in Procop. $ 15: Εν ipei, repositiones ἐπὶ et ὑπὸ nonnusqua p 6s. droit πᾶς εὐθὺς ἑπανίστατο. Bene verbo ὑπανίστασθαι, 1201 VITA BARLAAM ET JOABAPH. 1202 ψυχῆς καὶ σκάνδαλον, τί µοι προτίθης (9) καὶ ὑπο- A fungi bonum est,ipse quod bonum est retine;sin au- σκελίζειν βούλει ; Ὡς οὖν τοιαῦτα λέγοντα καὶ δια- θεθαιούµενον εἶδεν, ἑπαύσατο τῆς ὁμιλίας. 889 Καὶ δὴ ὑπὸ νύκτα βαθεῖαν ἐπιστολὴν μὲν διχχαράττει πρὸς τὸν λαὸν, πολλῆς γέµουσαν φιλοσοφίας xal πᾶσαν ὑπαγορεύουσαν τὴν εὐσέθειαν, ὁποῖαν τε ὀφείλουσι περὶ θεοῦ δόζαν ἔχειν, οἷον δὲ βίον αὐτῷ προσφέρει», οἵους δὲ ὕμνους, οἵας εὐχαριστίαι' elca μὴ ἂλλον 7j τὸν Βαραχίαν δέξασθαι eic τὴν βασίλειον χελεύει ἀρχήν. Καὶ, εἷς τὸν ἑαυτοῦ χοιτῶνα τὸν χάρτην ἐν ᾧ ἡ ἐπιστολὴ. χαταλιπὼν, λαθὼν ἅπαντας ἐξέρχεται τοῦ παλατίου. ᾽Αλλ) οὐκ ἠδυνήθη λαθεῖν εἷς τέλος. "Apa γὰρ πρωΐ τοῦτη ἀκουσθὶν τάραχον εὐθὺς xai ὁδυρμὸν τῷ λαῷ ἑνεποίησε xal πάντες τάχει πολλῷ εἰς ζήτησιν αὐτοῦ (40) ἐἑξέρχονται, προχαταλαθεῖν αὐτῷ τὴν φυγὴν ἐκ παντὸς τρόπου διανοούμενοι’ ὅθεν οὐδὸ εἷς µάτην αὐτοῖς ἐχώρησεν à σπουδή. Ὡς γὰρ πάσας προκατελάμθανον τὰς ὁδοὺς, ὄρη δὲ πάντα περιεχύκλουν xal ἀτριθεῖς τε- ριήχοντο φάραγγας, iv χειμάῤῥῳ τινὶ τοῦτον εὗρί- σκουσι, χεῖρας εἷς οὐρανὸν ἐκτεταμένας ἔχοντα, xal τὴν εὐχὴν τῆς ἕκτης ἐπιτελοῦντα ὥρας (11). Ἰδόντος δε αὐτὸν Ἠπεριεχύθησαν δάκρυσι ὃδυσ- ωποῦντες xai τὴν ἀποδημίαν ὀνειδίζοντες, Ὁ δὲ’ Τί, φησὶ, µάτην κοπιᾶτε ; μηχέτι γὰρ ἐμὲ βασιλέα ἔχειν ἐλπίζετε. 880 Tj πολλῃ δὲ αὐτῶν ὑπενδοὺς ἑνστά- σει, ὑποστρέφει αὖθις εἲς τὸ παλάτιον. Καὶ, συν- αγαγὼν ἅπαντας, τὴν ἑαυτοῦ ἐφανέρωσε βουλήν. Εἶτα καὶ ὄρχοις ἐμπεδοῖ τὸν λόγον, ὡς οὐδεμίαν αὐτοῖς ϱ τοῦ λοιποῦ συνέσται ἡμέραν. ᾿Εγὼ yàp, φησὶ, τὴν πρὸς ὑμᾶς διαχονίαν µου ἐπληροφόρησα xai οὐδὲν ἐνέλιπον, οὐδὲ (42) ὑπεστειλάμην τῶν συµφερόντων, τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν καὶ διδᾶξαι, διαμαρτυρό- µενος πᾶσι τὴν elc τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν πίστιν, καὶ µετανοίας ὁδοὺς ὑποδειχνύων. Καὶ νῦν lob ἐγὼ πορεύοµαι τὴν ὁδὸν dv ἔκπαλαι ἐπόθουν' xai οὐχ ἔτι ὄψεσθε τὸ πρόσωπόν µου ὑμεῖς πάντες, Διὸ µαρτύροµαι ὑμῖν τῇ σήμερον ἡμέρᾳ, κατὰ τὸν θεῖον )Απόστολον (13), ὅτι xagapóc ἐγώ εἶἰμι ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων ὑμῶν. Οὐ γὰρ ὑπεστειλάμην τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν πᾶσαν τὴν βουλὴν τοῦ θεοῦ. Ταῦτα ἁἀκούσαντες, xal τὸ τῆς γνώμης αὐτοῦ στεῤῥὸν ἐπιστάμενοι ὡς οὐδὲν τῆς πρὀθέσεως χωλύ- σαι δύναται, ὡδύροντο μὲν τὴν ὀρφανίαν, οὑκ slyov δὲ ὅλως αὐτὸν πειθόµενον. Τότε ὁ βασιλεὺς τὸν tem offendiculumistud acscandalum animi est,quid mihi illud objicis,ac mein fraudem inducerecupis? Ut,inquam,eumbhis verbis utentemet asseverantem vidit,cum eo quidem colloqui destitit:ipse autem in- tempesta nocteepistolam ingenti sapientia plenam, atquead omne pietatis genus impellentem;ad popu- lares suos exarat, nempe quam de Deo sententiam tenere,quam ipsi vitam,quas laudes, quas denique gratiarum actiones offerre deberent, prescribens. Àc postea, ne quemquam alium praeter Barachiam ad regiam dignitatem admitterent prohibebat. Hac epistola in cubiculo suo relicta,inscientibus omni- bus egreditur. Nec tamen efficere potuit ut ipsius discessusad extremum usque incognitus esset. Nam simul atque illuxit,ea res audita pertubationem ac luctum plebi attulit,omnesque summa celeritate ad eum investigandum perrexerunt,ipsius fugam omni ratione occupare cogitantes.Quo etiam factum estut studium ipsius frustra miuime cesserit. Nam cum itinera omnia occupassent,ac montes omnes obse- dissent, inviasque valles peragrassent, in torrente quodamipsum manusin colum tendentem,ac sextee hors: precationem persolventem invenerunt. Conspecto autem eo, circumfusi statim, cum la- crymis eum obsecrabant, ac discessum ipsi obje- ctabant. At ille,Quid, inquit, inanem laborem sus- cipitis ? Nec enim est quod vos me regem ultra ha- bituros esse speretis.Nihiloseciustamen eorum in- genti contentionis cedens, ad palatium revertitur. coactisque in unum omnibus,quid in animo habe- ret declaravit, ac postea interposito etiam jureju- rando sermonem confirmavit,nempe se posthacne unum quidem diem cum ipsis fore: Ego enim, in- quit, meo erga vos ministerio perfunctus sum, nec quidquam pretermissi, nec subterfugi, quominus annuntiarem vobis(Act.xxj,ac docerem testificans omnibus in Dominum nostrum Jesum Christum fi- dem, ac penitentie» viam ostendens. Ác nunc ego viam hanc ineo,quam jam pridem expetebam, nec ultrafaciem meam quisquam vestrum videbit. Qua- propter,ut divini Apostoli verbis utar,contestor vos hodierno die,quod mundus ego sum a sanguineom- nium vestrum. Non enim subterfugi, quominus an- nuntiarem vobis consilium Dei. Hec illi audientes,ac sententie ipsius firmitatem exploratam habentes, nempe quod eum a suscepto consilio revocare minime possent,orbitatem quidem suam deplorabant, nec tamen ullo modo eum de 9) A, προτιθείς. C, προτίθεις. Correxi, eadem usus permutatione. Basilius Mac. Prec. c. 42: Εἱ δὲ καὶ 829» P vá idi υπτῶς Ρρτήσης' imo ἁμαρτήσεις, T. 10) A eine O9 τοίνυν reebent tibi habent. » (11) Orationem sexte hore eam esse puto, quie in Horologio M. πι γῆς προσχυνούµενος xat παντὶ χχιρῷ xal πάστ ὥρᾳ, iv οὐρανῷ καὶ Adde Vansleb. Histor. eccls. Alaz, pag. 67. (12) Act. apost. xx, 20. (13) Paulus ip Actis apost. xx, 25. σου πράξει ἑπόπτην καὶ ἐξεταστὴν, ὥσπέρ ἐστὶν, ἀναλογίσῃ, od tenet codex 2991 A. τοῦ. Restituam Choricio vocem utilem magis. qua fuit privatus Orat. in Summ. 8 15 : vov τῆς τῶν πολέμων ἁπαλαγῆς ἔχουσι χάριν αἱ πόλεις, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐν εἰρήνῃ τερπνῶν. Apte ουσί σοι codd. regii ; quod et forsan invenerat interpres qui vertit cum pronomine, « gratias οὔτε φανερῶς ποτε, οὔτε o hisce concepta est verbis : Ὁ ἐν οξαζόμενος Χριστὸς ὁ θεὸς, x. τ. λ. 4205 ADDENDA. θὰ sententia deducebant.Tum autem rex Barachiam il- A Βαραχίαν ἐκεῖνον, ὃν καὶ φθάσας à λόγος ἑδήλωσι lum, de quo supra locuti sumus, manu tenens : Hunc, inquit, o fratres, hunc vobis regem creo. Cumque ille ejusmodirei vehementerobluctaretur, invitum eum acrepugnantem in regio throno collo- cat,ipsiusque capiti diadema imponit, atque annu- lum regium ipsiin manum prebet.Atque ad Orien- tem stans, pro rege preces fudit, hoc videlicet a Ueo postulans, ut Dei fidem constanter teneret, ac Christi mandatorum iter ab omni flexualienum inveniret. Adhec pro clero etiam atque universo grege precatus est, opem videlicet et auxilium ac salutem ipsisa Deo petens, atque ut quidquid ipsi postularent ad utilitatem moderaretur. Hac oratione habita, conversus ad Barachiam, κατασχὼν, Τοὔτον, εἴπεν, ἀδελφοὶ, ὑμῖν τροχειρίζο. μαι βασιλέα. Τοῦ δὲ ἰσχορῶς πβὸς τὸ πρᾶγμα ἁτιι- θοῦντος, Bxovta καὶ μὴ βουλόμενον τῇ redu, ἀρχῇ ἐγκαθίστησι, καὶ τῃ κεφαλῇ αὐτοῦ τὸ Oum περιτίθησι, τὸν βασιλικόν τε δακτύλιον δίδωσιν ἐς τὴν χεῖρα. Kai, στὰς κατὰ ἀνατολὰς, πηὔξατο εὐχὴν τῷ Beet Βαραχία ἀπερίτρεπτον αὐτῷ τὶν εἰς θεὸν φυλαχθῆναι 34 Ώ πίστιν xal ἀκλινῆη τὴν κατὰ τὰς ἐντολὰς τοῦ Χριστοῦ εὐρεῖν πορείαν. Σὺν τούτῳ δὲ ὑπερηύχετο τοῦ κλήρου xal τοῦ ποιμνίου παντὺς, αἰτούμενος ἀντίληψιν αὐτοῖς παρὰ Κυρίου καὶ cu. τηρίαν, xal πᾶν ὅτιπερ ἂν αὐτοῖς εἰς αἴτησιν fj tox τὸ συμφέρον οἰκονομούμενον. Οὕτως εὐξάμενος ἐπιστραφεὶς λέγει τῷ Bopryle ait : En tibi,frater, hoc precipiam quod Apostolus Ὦ Ἰδού σοι, ἀδελφὲ, ἔντέλλομαι καθὼς morb ὁ 'Axi- testatus est : Attende tibi ipsi,et universo gregi in quo te Spiritus sanctus regem posuit,ut Christi po- pulum, quem proprio sanguine acquisivit, regas (Act. xx). Et quemadmodum Deum ante me cogno- visti, eumque puro ànimo et conscientia coluisti, ita nunc quoque majori studio in hoc incumbe, ut ipsi vita tuse rationes probes. Quo enim majus a Deo imperium consecutuses,eo quoque majora ipsi rependas oportet.Ac proinde gratitudinis debitum ei cujus beneflciis auctus es persolve,sancta ipsius precepta custodiens,atque ab omni via in exitium ducente deflectens.Utenim iniis qui navigant,cum nauta quispiam peccat,exiguum iis qui simulnavi- gant detrimentum affert ; cum autem gubernator, universe navi exitium accersit, ita etiam in regno usu venit, ut cum quispiam eorum, qui subsunt peccat, non tam alium quam seipsum ladat ; sin autem rex ipse peccet.totum regnum labefactatac detrimento afflcit.Quapropter,ut ingentes rationes redditurus,si quid eorum que opus sint prsetermi- seris,magno studiomagnaque cura teipsum in bono custodi,voluptatem omnem ad peccatum te pertra- hentem odio insectare. Ait enim Apostolus:Pacem sectamini cum omnibus, et sanctificationem, sine qua nemo videbit Deum (Heb. xii). Rerum humana- rum circulum animadverte, quo pacto videlicet in orbem volvatur, alias atque ^'^: alio atque alio modo eas ferens ac torqueus ; i.iudque stude,utin varia earum mutatione pium animum constanterre- tineas.Siquidem una cum rebus commutari, dubicm atqueinstabilis mentis argumentum est.Tu vero fac in virtute firmus sis,ac prorsus stabilitus. Ob tem- porariametcaducam gloriam inani tumore minime insolesce ; verum, repurgato animo, nature tue (14) Paulus in Actis apostolor. xx, 28. στολος (44) ῥδιεμαρτύρατο. Πρόσεχε σεαυτῷ xz παντὶ τῷ ποιµνιῳ, ἐν ᾧ σε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον Ele βασιλέα, ποιµαίνειν τὸ λαὸν τοῦ Κυρίου ὃν περ. εποιήῄσατο διὰ τοῦ αἵματος τοῦ ἰδίου. Kal καθώς v ἐμοῦ ἔγνως τὸν θεὸν καὶ ἐλάτρευσας αὐτῷ bv. καθαρῷ συνειδότι, οὕτω xal νῦν πλείονα σπουδὴν ἐνδείκνυσο εὐαρεστῆσαι αὐτῷ. Ὡς γὰρ καὶ μεγάλης diu παρὰ τοῦ Θεοῦ ἀρχῆς, τοσούτφ μείζονος ἀμοιθῖς ὀφειλέτης ὑπάρχεις. Οὐχοῦν ἀπόδος τῷ εὐεργίτι 9 χρέος τῆς εὐχαριστίας, τὰς ἁγίας αὐτοῦ φυλέσσων ἐντολὰς xal πάσης ἐκκλίνων ὁδοῦ εἰς ἀπώλειαν ot ρούσης, Ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τῶν πλεόντων, ὅταν μὲν ναύτης σφαλῇ (15), μικρὰν φέρει τοῖς πλέουσι βλά- 6»v: ὅταν δὲ ὁ χυθερνήτης, παντὸς ἐργάζεται τοῦ πλοίου ἀπώλειαν' οὕτω καὶ ἐν βασιλείοις, ἄν μὲν τι τῶν ἀρχομένων ἁμάρτῃ (16), οὐ τοσοῦτον τὸ χουὸν 837 ὅσον ἑαυτὸν ἀδικεῖ, ἂν δὲ αὐτὸς ὁ βασιλεκ, πάσης ἐργάζεται τῆς πολιτείας βλάθην. Ὡς ux οὖν ὑφέξων εὐθύνας, sl τι παρίδοις τῶν δεύντων, μετὰ πολλῆς ἀκριθείας φύλαττε σεαυτὸν lv τῷ ip 09. Μἰσησον πᾶσαν ἡδονὴν πρὸς ἁμαρτίαν ἕλκουσαν φησὶ γὰρ ὁ ΄Αποστολος (17): Εἰρήνην διώκετε pru πάντων, xal τὸν ἁγιασμὸν, οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψετι τὸν Κύριον. 'Ρὸν κύχλον πρόσεχε, ὅστις περτρέχι τῶν ἀνβρωπίνων πρἀγµάτων, Άλλοτε ἄλλως gio αὐτὰ καὶ περιφέρων' xal ἐν τῇ τούτων ἀγχιστρόνῳ μεταθολῇ ἀμετάθλητον ἔχε τὸν εὐσεθῆ λογισµόν (18. Τὸ γὰρ συμµεταθάλλεσθαι ταῖς τῶν πραγµάτο μεταθολαῖς, διανοίας ἀθεθαίου τεκµήριον. Σὺ δὲ zi γιος ἔσο, ἐν τῷ ἀγαθῷ ὅλως ἐρησεισμένος (19). X5 ἐπαίρου διὰ τῆς προσκαίρου δόξης πρὸς urzw φύσημα. ἀλλὰ κεκαθαρμένῳ λογισμῷ τὸ οὐτιδανὸν τῆς ἑαυτοῦ νόει φύσεως, τὸ βραχύ τε xal ὠχύμορο τῆς ἐνταῦθα ζωῆς καὶ τὸν συνεζευγµένον τῇ cuui (48) A, σφἄλη. C, σφαλΏ. Est et σφαλῇῃ apud Agapetum ο, 10. quem noster descripsit. Ibi diligens adnotator Damkenius nostri locum apposuit e versione Trapezuntii. (46) A, ἁμάρτοι. Preetuli scripturam codicis C, quam et, Agapetus habet. Ubique omil. Cujus res homo similis, p. 22: jotacismus. Theophilus Alex. η et οι confudil Οὐκ οἵδει ἕως τοῦ νῦν Ott Vt εστι πικρὸς ὁ θάνατος. Codex 1013 tenet οἴδειν et. οὗτος, Lege ἴδειν et οὕτως, -- Mox C, παρίδῃς. AgaP^ παρίδοι. (41) Epist. ad Hebr. xi, 14. 48) Sequitur Agapet. c. 11. 19) Gonf. Agapet. c. 13. 1205 VITA BABLAAM NT JOASAPH. 1306 θάνατον. Καὶ ταῦτα λογιζόμενος εἷς τὸν τῆς ὑπερ- A vilitatem cogita, vitmsque hujus brevitatem atque ad- οψίας οὐ βληθήσῃ βόθρον (20),ἀλλὰ φοθηθήσῃ τὸν θεὸ», τὸν ἀληθινὸν καὶ ἐπουράνιων βασιλέα, καὶ ὄντως µα- χάριος ἔσῃ. Μακάριοι, Ὑὰρ Φησι (21), πάντες οἱ φοθούµενοι τὸν Κύριον, οἱ πορευόµενοι ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ" καὶ. Μακάριος (22) ἀνὴρ ὁ φοθούμενος τὸν Κύριον ἓν ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ θελήσει σφόδρα. Ἡοίας δὲ πρὸ πάντων ὀφείλεις τηρεῖν ἐντολάς ; 833 Μακάριοι (23) οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθή- σονται' χαὶ' Γίνεσθε (24) οἰχτίρμονες, ὡς ὁ lac? ὑμῶν ὁ οὔρανιος οἰκτίρμων ἐστί. Ταύτην γὰρ τὴν ἐντολὴν πρὸ πάντων ἀπαιτοῦνται ol ἐν µεγίστῃ ὄντες ἀρχῇ. Καὶ ἀληθῶς ὁ μεγάλης ἐξουσίας ἐπιλαθόμενος τὸν ὃοτῆρα τῆς ἐξουσίας ὀφείλει μιμεῖσθαι κατὰ δύναμιν’ ἐν τούτῳ δὲ μάλιστα τὸν Θεὸν µιµήσεται, junctam carni mortem cogita.H:zec enimsi conside- res, in superbiam haudquaquam incides, sed Deum verum ac celestem Regem metues, sicque praeclare ac feliciter tecum agetur. Beati enim, inquit ille, omnes qui timent Dominum, qui ambulant in viis ejus (Psal. cxxviii). Ac rursum : Beatus vir qui timet Dominum, in mandatis ejus volet nimis (Psal. cxi). Quenam autem pre ceeteris precepta tibi servanda sint, audi : Beati misericordes, quoniam ipsi mise- ricordiam consequentur (Luca vi). Ac rursum : Es- tote misericordes, sicut et Pater vester celestis mi- sericors est. Hoc enim praeceptum ab iis potissimum exposcitur qui in summoimperio constituti sunt. Ac sane qui magnam potentiam nactus est, eum a quo bv τῷ μηδὲν ἡγεῖσθαι τοῦ ἐλεεῖν προτιµότερον (25). pg hujusmodi potentiam accepit pro viribus imitari de- ᾽Αλλὰ xal τὸ ὑπήκοον οὐδὲν οὕτως tlc εὔνοιαν ἐφέλ- χεται, ὣς εὐποιῖας χάρις διδοµένη τοῖς χρῄζουσιν; 4 Yap διὰ φόθον Ὑινοµένη θεραπεία, κατεσχηµατι- σµίνη ἐστὶ θωπεία, πεπλασμένῳ τιμῆς ὄνόματι φενακίζουσα τοὺς αὐτῇ προσέχοντας' xai τὸ ἀχουσίως ὁποτεταγμένον στασιάζει χκαιροῦ λαθόμενον τὸ δὲ τοῖς δεσμοῖς τῆς εὐνοίάς χκρατούµενον βεθαίαν ἔχει πρὸς τὸ κρατοῦν τὴν εὐπείθειαν (26). Διὸ εὐπρόσι- τος ἔσο τοῖς δεοµένοις, καὶ ἄνοιγε τὰ (27) dita τοῖς πενοµένοις, ἵνα εὕρῃης τὴν τοῦ θεοῦ ἀχοὴν ἀνεφγμέ- vrv' οἷοι γὰρ τοῖς ἡμετέροις γινόµεθα συνδούλο:ς, τοιοῦτον περὶ ἡμᾶς εὀὐρήσομεν τὸν δεσπότην, xai ὡς ἀχούομεν ἀχουσθησόμεθα ὡς ὁρῶμεν ὁραθησό- µεθα ὑπὸ τοῦ Δθείου χαὶ παντεφόρου βλέμματος, Προεισενέγχωμεν οὖν τοῦ ἐλέου τὸν ἔλεον, ἵνα τῷ ὁμοίῳφ τὸ ὅμοιον ἀντιλάδωμεν. bet.Hac porro in re Deum maxime imitabitur,si mi- sericordia nihil potius antiquius habeat.Huc accedit quod subditos nihil eque ad benevolentiam allicit, ut beneficii gratia egentibus concessa. Nam obse- quium illud quod ex metu oritur, adumbrata est adulatio,per fictum honoris vocabulum eos qui ani- mum ipsi adjiciunt, ludiflcans ac cirumscribens. Atque is qui invito animo paret, oblata occasione seditionem excitat; qui autem benevolentis vincu- lis constrictus tenetur,firmam ei qui rerum potitur obedientiam prestat. Que cum ita sint, da operam ut egentibus facilis ad te accessus sit, iisque qui inopia conflictantur, aures tue pateant, ut tu quo- que apertas Dei aures invenias. Nam quales nos ipsos conservis prebuerimus, talem etiam erga nos GC Dominum nanciscemur, et quemadmodum audieri- mus, audiemur, et quemadmodum viderimus, a divino et omnium rerum conspectore oculo videbimur. Quamobrem ante misericordiam misericordiam conferamus, ut simile per simile recipiamus. Αλλὰ καὶ ἑτέραν ἄκουε ἐντολὴν σύζυγον τῆς προ- τέρας. "Agstt, xal ἀφεθήσεται ὑμῖν xai, ἐὰν (28) οὐκ 834 ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὑμῖν ἀφήσει ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὑράνιος τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Ad μὴ μµνησικαχήσῃς τοῖς πταίουσιν’ ἀλλὰ, συγγνώµην αἱτούμενος ἁμαρτημά- των, συγγίνωσκε xal αὐτὸς τοῖς sl; σὲ πλημμελοῦ- σιν, ὅτι ἀφέσει ἀντιδίδοται ἄφεσις, xai τῇ πρὸς τοὺς ὁμοδούλους ἡμῶν καταλλαγῇ τῆς δεσποτικῆς ὄργῆς γίνεται ἁπαλλαγή (29). Καὶ αὖθις τὸ ἀσυμπαθὲς ἡμῶν πρὸς τοὺς πταίοντας ἀσύγγνωστα ποιεῖ ἡμῖν τὰ ἡμέτερα πταίσµατα. χαθᾶπερ ἀχλρύεις τί ὁ τῶν µυρίων πέπυνθεν ὀφειλέτης ταλάντων (30), τῇ πρὸς τὸν σύνδουλον ἁσπλαγχνιᾳ ἑαυτῷ τὴν εἴσπραξιν ἆνα- (20) Conf. Agapet. c. 44. (21) David Psal. cxxvi, 4. (22) Psal. αι, 1. 24 Conf. p. 89, n. 81. 24) Luc. τι, 36 Quin etiam aliud quoque preceptum cum supe- riore isto conjunctum, ipsique cognatum audi : Di- mittite,et dimittetur vobis. Quod si non remiseritis hominibus delicta ipsorum, nec Pater vester cele- stis peccata vestra vobis remittet. Ob idque ne iis a quibus offensusfuerisinjurie memorem te prebeas; verum cum ipse peecatorum tuorum veniam postu- les, iis etiam qui in te peccant ignosce. Remissioni enimremissio rependitur;etsi cum nostris conservis in gratiam redeamus, Dominus quoque suam in nos iracundiam comprimet. At contra nostra adversus eos qui aliquid in nos ad miserunt ssevitia hoc efficit, ut peccatis nostris nulla venia tribuatur (Matth. xvii). Quemadmodum audis quidnam illi qui decem 25) Ex Agapelo c. 37. Conf. et ad sententiam p. 310, n. 40. 26) Conf. Agapet. c. 35. (27) Addidi τὰ, secutus Agap. cap. 8, quem noster sequitur. Vide et loca Damkenio citata. (28) Matth. νι, 15 ; Marc. xi, 26. Conf. supra p. 91, n. 92. Basilius, Marc. Prec. ο. 50: Καθ) ἑκάστην ἑαυτῷ παρεγγύα τὴν ἡμέράν, ὡς ἀφήσεις καὶ αὐτὸς ἀφεθῆναί σοι παρ᾽ ἑαυτοῦ ἔλπιζε. Imo παρ’ αὐτοῦ, quod est in codice 2991 A, scilicet τοῦ θεοῦ. 29) Conf. Agapet. c. 64. 30) Conf. Matth. xvi, 24... 1201 ADDENDA. 1208 talentorum millia debebatacciderit,nempe quod ob A νεώσας τοῦ τοσούτου Ὑρέους. Διὸ προσεκτέον ἆχρι- suam in conservum crudelitatem, tanti debiti exac- tionem sibi ipsi renovarit. Quare magnopere nobis providendum est, ne hoc quoque nobis usu veniat. Quin potius debitum omne remittamus, atque om- nem iram e pectore ejiciamus,ut nobis quoque mul- ta nostra debita remittantur. Preter heec omnia, ac pre omnibus rebus bonum depositum custodi, hoc est piam fldei doctrinam, in qua institutus et eru- ditus es. (II Tlm. 1). Illudque cave,ne ullum heresis zizanium in vobis enascatur: verum purum ac doli expers divinum semen conserva, ut uberem atque amplam segetem Domino exhibeas, cum ad expos- cendam rerum ab unoquoque in vita gestarum rationem, consentaneamque actionibus nostris θῶς, μὴ καὶ ἡμεῖς τὰ ὅμοια πέθοιμεν' ἀλλ' ἀφήσω- μεν πᾶσαν ὀφειλὴν, xal πᾶσαν μῆνιν ἐκ καρδίας ἐκθάλλωμεν, ἵνα καὶ ἡμῖν ἀφεθῇῃ τὰ πολλὰ ἡμῶν ὀφλήματα. "Emi πᾶσι δὲ xal πρὸ πάντων τὴν xiliy φύλαττε παρακαταθήκην, τὸν εὐσεθὴ τῆς πίστεως λόγον, ὃν ἔμαθες xal ἐδιδάχθης. Kal πᾶν ζιζάνιοι αἱρέσεως μὴ ἐκφυέσθω ἐν ὑμῖν ἀλλὰ κχαθαρὸν vei ἄδολον τὸν θεῖον διατήρησον σπύρον, ἵνα πολύχουν τὸν καρπὸν ὀποδείξῃς τῷ δεσπότῃ, ἣνίκα ἔλθῃ λόγον ἀπαιτῶν ἑχάστῳ τῶν µβεθιωµένων xal ἀποδιδοὺς καθὰ ἑπράξαμεν, ὅταν οἱ μὲν δίκαιοι λάμψωσιν ὡς ὁ ἃλιος (31), τοὺς ἁμαρτωλοὺς δὲ τὸ σκότος καλύφῃ (32) καὶ αἰσχύνη αἰώνιος. 88855 Καὶ τὰ vov (33), ἀδελφοὶ, παρατίθεµαι ὑμᾶς τῷ θεῷ, xai τῷ Λόγῳ τῆς Ἱάρι- mercedem referendam veniet. Quo quidem tem- B τος αὐτοῦ, τῷ δυναμένῳ ὑμᾶς ἐποικοδομῆσαι χαὶ pore justi fulgebunt sicut sol, sceleratos autem δοῦναι ὑμῖν κληρονοµίαν iv τοῖς ἡγιασμένοις zàn. caligo ac sempiterna ignominia obruet (Matth. xii). Ac nunc, o fratres, Deo vos commendo, et Verbo gra- tie ipsius, qui potens est superedificare, et dare vobis heereditatem in sanctificatis omnibus (Act. x1). Hec cum dixisset, positis genibus suis, quemad- modum scriptum est, cum lacrymis rursum oravit, atque conversus Barachiam, quem regem designa- rat, omnesque eos qui magistratu fungebantur, exosculatus est. Tum vero res lacrymis sane digna contigit.Omnes enim ipsum circumstantes (non se- cus ac si hoc duntaxat viverent,quod cum eo essent, ac simul atque ab eo disjungerentur,vitam amissuri essent) quid non dicebant quod ad ciendam mise- ricordiam pertineret ? aut quid relinquebant quo eorum luctus augeri posset? Ipsum exosculeabantur et complectebantur, mentisque impotes pree dolore erant. Ve nobis, clamabant, quam gravi calamitate ϱ opprimimur!Dominum eum appellabant,patrem,sa- lutis auctorem,bene de se meritum. Per te, inquie- bant, Dei cognitionem accepimus, errore liberati sumus, ab omnibus malis conquievimus. Quid jam nobis post discessum tuum futurum est ? Quenam mala nos arripient? Hec cum dicerent, pectora fe- riebant,eamque que eos invaserat calamitatem de- plorabant. At ille consolatoria oratione ingentem eorum ejulatum comprimens, illud pollicebatur,se (quoniam corpore jam non poterat)spiritu cum illis 31) Conf. pag. 296, n. 92. Καὶ ταῦτα εἰπὼν, θεὶς τὰ γόνατα αὐτοῦ, καθὼς γέγραπται (34), μετὰ δακρύων αὖθις προσηύξατ,. Καὶ ἐπιστραφεὶς κατεφίλησε τὸν Βαραχίαν ὃν βαπ- λέα προεχειρίσατο, xal πάντας τοὺς tv τέλει. Τότ 83 Ὑίνεται πρᾶγμα δαχρύων ὡς ἀληθῶς ἄξιον. Π[εριστάντες Ὑὰρ αὐτὸν ἅπαντε, ὥσπερ τῷ bulw συνεῖναι ζῶντες xal τῇ διαιρέσει μέλλοντες συναφαι- Ρεῖσθαι καὶ τὰς ψυχὰς, τί μὴ πρὸς οἴκτον ἔλεγο ; ποίαν θρήνων ὑπερθολὴν ἀπελίμπανον (95); κατεφ[- λουν αὐτὸν, περιέθαἈλλον" παραφρονεῖν αὐτοὺς ἐποίει τὸ πάθος. Οὐαὶ ἡμῖν, ἐδόων, τῆς χαλεπῆς ταύτης 330 δυστυχίας | Δεσπότην αὐτὸν ἀνεκαλοῦντο, πα. τέρα, σωτῆρα, εὐεργέτη, Διὰ σου, qnl (36), τὸν θεὸν ἔγνωμεν' τῆς πλάνης λελυτρώμεθβα τῶν κακῶν πάντων ἀνάπαυσιν εὖρομεν. Τί λοιπὸν ἔστει ἡμῖν μετὰ τὸν σὸν χωρισµόν; ποῖα οὐ καταλήψετει κακά; Τοιαῦτα λέγοντες, τὰ στήθη ἕπαιον, xai τῶν κατασχοῦσαν αὐτους ἀνωλοφύροντο αυμφοράν. Ὁ δὲ λόγοις αὐτοὺς παρακλήσεως τῶν πολλῶν χατασι- γήσας οἰμωγῶν, καὶ συνεῖναι τῷ πνεύματι ἔπαγγν- λάμενος, ὡς τῷ γέ σώματι ἀδύνατον ἤδη τοῦτο γενέσθαι, τοιαῦτα εἶπὼν, πάντων ὁρώντων ἐξέρχετα τοῦ παλατίου, Καὶ εὐθὺς Πάντες συνείποντο (31). 32) A, λάμψουσιν-καλύψει. Cui »jnlaxis cum ὅταν ac similibus non est legitima. Philostratus V. Α, l, 34: ᾿ΑνεϊνταίΥ σφισιν αἱ Ύνναιχων i o τιδες, κάν ξυγκαθεύδειν ταῖς γυναιξὶ fedora. Codex 1696 recte, Wegen Libanius, t. IV, p. 438: ὡς &w.. σωφρονεῖν ἀναγκάζονται. Code X 3017, ἀναγκάζωνται, quod egi valebat Reiskius. Procopius Pan. Anast. pag. 32 : φέρειν εἰδὼς εὐχερῶς ὅπως ἄν ἡ τύχη κρίνεται. Pulo scripsisse χρίνηται. Nilus De octo vitiis p. 199, t. III. Monum. Cotel., tres esse tradit avaritise modos, &» τις ἐπιθυμεῖ κτήσασθαι & μὴ ὑποσχόμενος ἀποκτήσασθαι πάντα ὅσα ἔχει, χει... ὅταν τις, ἀποταξάμενος οἷς ἔχει, πάλιν ἐπιθυμεῖ πλούτου... ὅταν tit, λάθρα παραγατάσχει µέρος. Scribendum ἐπιθυμῇ bis el xz paxat23yn. Codex 39, idem codici 1562 quo usus est Cotelerius, exhibet primum ἐπιθυμεῖ, tum ind e correctione, et παραχατάσχ]ῃ. Basilius Mac. Prec. c. 36: Ὅπερ ἂν μέλλεις ἐρεῖν, προεπισχόπει τή dus. Bene codex 2991 Α, µέλλῃς. Bene etiam, qui fundus est sententie, Isocrates, ὅτι dv ydg: εἴν' conf. supra t. T, p. 64. (33) Act. Ap. xx, 32. (3&) Act. Ap. xx, 36 (35) De locutione vide t. n p. 182, n. 5. Anonymus Monodia in Constantinum juniorem init. : "Ap ει νομίζει τις ὑπερθολήν τινα τὸ Y νὸν ὑπολελοιπέναι: Addam que sequuntur, ut emendem : ᾿Εμοὶ μὲν, 9 ὑμῶν καταστοχαζομένῳ γνώμης Ex τῆς ὁρωμένης κατηφείὰς καὶ σκυθρωπότητος, πᾶντα μᾶλλον 3 «à vU κατειληφὸς ἡμᾶς μέτριον δοκεῖτε νοµίζειν. Pro πάντα, quod respuit syntaxis, propono scribendum πὰν t 36) Sic φησὶ de pluribus, aut potius de uno ex pluribus, pag. 22, 27, 49. 37) Α, συνήποντο. Basilius ac. Prec. c. 38: οὕτω γὰρ φοόνιµός τε δόξεις εἶναι καὶ τὰ ἐξ bxrrip πάθη διαφύγοις. Codex 2991 A, διαφύγῃς, quod malim, ob frequentem usum aoristi secundi «α/αποῦή 4209 VITA BARLAAM ET JOASAPH, 1210 τὴν ὑποστροφὴν ἀπηγόρευον, τὴν πόλιν, ὡς μηχέτι À fore. Hoc sermone habito, spectantibus omnibus e δυνατόν ὄμμασιν ὀφθῆναι τοῖς ἑαυτῶν, ἀπεδίδρασκον. Ὡς δὲ τῆς πόλεως ἔξω γεγόνασι, μόλις moti, τῇ topi τοῦ λόγου παραινοῦντος σὐτοῦ xal δριμυτέραν που τὴν ἐπιτίμησιν ἐπιφέροντος, ἀπ᾿ αὐτοῦ διεῤῥά- Υησαν , x«l ἄκοντες ἐπανήρχοντο , πυχνῶς αὐτοῖς . τῶν ὀφθαλμῶν ῥἐπιστρεφομένων , xai τὴ πορείαν τοῖς ποσὶν ἐγκοπτόντων (38). Τινὲς δὲ τῶν θερµοτέ- pev xal ὀδυρόμενι 887 µμµαχρόθε ἠκολούθουν αὐτῷ, ἕως f) vot ἐπελθοῦσα διέστησεν αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων, ΚΕΦ. AZ. Ἐξῆλθεν οὖν τῶν βασιλείων ὁ γεν- vaio ἐκεῖνος χαίρων, ὡς ὅταν Ex. μακρᾶς ἑξορίας slc τὴν ἴδίαν τις ἐπανερχόμενος Ὑηθοσύνως πορεύοιτο. Καὶ ἦν ἐνδεδυμένος, ἔξωθεν μὲν τὰ ἐξ ἔθους ἱμάτια, B ἔσωθεν δὲ τὸ τρίχινον ῥάχος ἐκεὶνο ὅπερ ὁ Βαρλαὰμ αὐτῷ δεδώκει (39). ΤΠ δὲ νυκτὶ ἑχείνῃ εἷς οἰχί- σχον (49) πἐνητὀς τινος καταντήσας, τὰ περιχε[- µενα αὐτῷ ἄμφια ἐκθαλὼν, τελευταίαν ταύτην εὖ- ποιῖαν τῷ πένητι δίδωσι xal οὕτω ταῖς ἐχείνου τε καὶ πολλῶν ἑτέρων πενήτων εὐχαῖς ἐπίκουρον «ἑαυτοῦ τὸν θεὸν θέµενος, xal τὴν αὐτοῦ χάριν καὶ βοήθειαν ὡς ἱμάτιον σωτηρίου (44) καὶ χιτῶνα εὐφροσύνης ἑαυτῷ περιθαλλόμενος , ἐπὶ τὸν ἐρημικὸν ἐξῆλθε βίον, μὴ ἄρτον ἐπιφερόμενος, μὴ ὕδωρ, μηδ’ ἄλλο τι τῶν πρὸς τροφὴν ἐπιτηδείων, μὴ μάτιον ἑνδεδυ- μένος, ἀλλ᾽ fj τὸ σχληρὸν ἐκεῖνο ῥάκος µόνον, οὖπερ πρὸ μικροῦ ἐμνήσθημεν. Πόθῳ γάρ τινι ὑπερφυεῖ xai ἔρωτι θείῳ τρωθεὶς τὴν ψυχὴν τοῦ ἀθανάτου βασιλέως Χριστοῦ , ὅλως ἦν τοῦ ποθουµένου ἐξεστη- κὼς, ὅλως Ἠλλοιωμένος θεῷ, κάτοχος τῇ τούτου ἁγάπῃ, χραταιὰ γὰρ, φησὶν (49), ὡς πῦρ ἀγάπη' τοιαύτην αὐτὸς ἀπὸ τῆς θείας ἀγάπης ἐδέξατο µέθην, καὶ 348 οὕτως ἐξεκαύθη τῷ δίψει, κατὰ τὸν εἷ- πόντα (43) Ὃν τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή µου πρὸς cb, ὁ θεός’ ἐἔδιψησεν ἡ ψυχή µου πρὸς τὸν Θτὸν τὸν ἰσχυρὸν, τὸν ζῶντα' καὶ χαθὼς ἡ τετρω- μένη τῆς τοιαύτης ἀγάπης (44) ψυχἠ fog ἐν τῷ "Ασματι τῶν ἁσματων' ᾿Εκαρδίωσας (4ὔ) ἡμᾶς τῷ 460« σου, ἑκαρδίωσας ἡμᾶς xal* Δεῖξόν (46) po, τὴν ὄψιν σου, καὶ ἀκούτισόν uot τὴν φωνήν σου’ ἡ γὰρ φωνή σου quv?) ἡδεῖα xal ἡ ὄψις σου ὠραία. palatio excedit ; ac statim omnes desperato reditu eum sequebantur, atque ex urbe, ut quam jam con- spicere minime possent, profugiebant. Posteaquam autem ecivitate egressi sunt, vix tandem atque wgre acrius eosipsoadmonente, atque etiam superiorem interdum objurgationem adjungente,ab eo distracti sunt, atque inviti revertebantur, identidem oculos reflectentes, ac pedibus inter ambulandum offen- dentes.Nonnulli autem ex iis qui ferventiori animo praediti erant,lugentes eminus ipsum sequebantur, quoadusque nox oborta eos inter se disjunxit. Cap. XXXVII. — Generosus igitur ille vir ex aula egressus est, perinde letus atque alacris, ut cum quispiam elonginquo ac diuturno exsilioin patriam se refert.Atque externe quidem eas quibus uti sole- bat,vestesgerebat,interneautem cilicium illud quod Barlaam ipsi dono dederat.Porro nocteillain paupe- ris cujusdam viri domunculam se conferens, vestes eas quibusindutus eratabjicit, postremumque illud beneficium egenti tribuit. Cumque ad hunc modum tum illius tum multorum aliorum pauperum preci- bus Deiopem atque auxilium sibi accivisset, ejusque gratiaet presidio tanquam salutis vestimento ac le- titiz pallio seseinduisset, ad solitariam vitam exces- sit, nonpanem, nonaquam, non quidquam aliud ex iis que ad victum necessaria suntsecum ferens, nul- lumque aliud indumentum gerens,preeter asperum illud cilicium, de quo paulo ante mentionem feci. Etenim singulariquodam desiderio ac divinoimmor. talis regis Christi amore saucius, toto animo in id quodamabatincumbebat,totus extra se raptus,ac di- vinitus immutatus,Deique charitate omni ex parte correptus. Fortis enim, inquit ille, sicut mors di- lectio (Cani. vim). Tantam videlicet ipse ex divino amore temulentiam contraxerat,tantaque siti estua- bat,instar scilicetillius qui dicebat: Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te Deus. Sitivit anima mea ad Deum fontem vivum (Psal. xii). Et quemadmodum anima illa, que hujusmodi charitate vulnerata erat, in Cantico canticorum ait: Vulnerata charitate ego sum (Cant. 1). Ac rursum : Ostende mihi faciem tuam, et fac me audire vocem tuam ; vox enim tua dul- cis, et facies tua decora. ita ut δόξεις et διαφύγης optime quadrent. Vide not. ad Aristen, pag. 258 ; Hasium ad Lyd. De ostentis, 1c Ρ. 316. Addam novam verborum Basilii roximorum lectionem. edita sunt : Καὶ ὁἱ «à cà λογοπρα- γοῦντές οὐδεμίαν ἔξωυσι λαθὴν τοῦ µέμφεσθαι τὰ προσπίπτοντα. ldem codex, λογοπραγμονοῦντες, verbo perraro et hic, ut videtur, optimo. (38) Glossator ad maiginem : στίχος. Versus est quidem, sed politicus, nec notandus. Etenim si iam. bici, ii e maxime legitimi, scriptoribus prosaicis excidere imprudentibus possunt, quid mirum facil- limos illos sepius orationem ingredi ? Conf. p. 318. (39) Vide p. 185. — 6. ἐδεδώχει, Pretuli formam augmento carentem, ut et pag. 192, 1. Lucianus Asin. 23* ἀπελέιπτο : codex 1310, ἀπολέλειπτο Ibid. 51, γεγόνειν : codex, γεγόνειν Joseph. Maccab. 6: Et γὰρ τὰ πάθη τοῦ λογισμοῦ ἐχεκρατήχει, τούτοις οὖν ἀπεδύμην τὴν τῆς ἐπικρατείας µαρτυρίαν. Codex 3010, x£x9., et pro οὖν. optime ἂν. (40) C, οἴκον. Hi Cf. Epist. ad Ephes. vi. 17. 42) Cant. cant. vni, 6, ubi ὡς θάνατος. Hi Cant, cant 3, 5 :T µένη ἀγά . cant, 1, 5 . Τετρωμένη c yo, &5) Ibid. rv, 9, cum varietate. Υάπης igi 46) Ibid. n, 14. 1211 ADDBNDA. 1212 Hujusce omni sermone prestantioris pulchritudi- A — Taovne τῆς ἀνεκλαλήτου ὡραιότητος Χριστοῦ τὸν nis Christi desiderio, tanquam igne quodam in pe- ctore accepto, apostolorum chorus, ac martyrum agmina, omnia ea qua oculis cernuntur contemp- serunt, atque omni huic fluxa et caduce vite in- numera tormentorum et mortis genera prslule- runt divinae pulchritudinis amore flagrantes, atque ingentem Dei Verbi erga nos amorem cum animis suis reputantes. Hunc ignem cum praeclarus etiam, accorporequidem nobilis, caeterum longe nobiliore ac magis regio animo preditus vir in seipso acce- pisset, terrena omnia prorsus aspernatur, omnes corporis voluptates proculcat, opes et gloriam at- que humanos honores pro nihilo ducit, diadema et purpuram abjicit, aranearum telis viliora ea exis- limans, atque ad omnia dura et accerba monasticae vite studia prompto animo sese tradit, illud Psal- miste [clamans : Adhesit anima mea post te, ο Christe, suscipiat me dextera tua (Psal. Lxvi). Cumque ad hunc modum, oculis a tergo minime contortis,in intimam solitudinem se contulisset,at- que caducarum rerum confusionem, tanquam mo- lestissimam quandam sarcinam et catenam excus- sisset, spiritu letabatur, conjectisque in Christum, cujus desiderio ardebat, oculis; ad eum, tanquam ad presentematqueipsius vocem audientem clama- bat,eumque alloquebaturhis videlicet verbis utens : Nejam, quaso,o Domine,oculus meus hujusce vitae bona videat ; nec presens vanitas mentem meam a suscepto itinere abstrahat; verum, Domine mi,ocn- los meos spiritualibus lacrymis imple, gressusque meos dirige, famulumque tuum Barlaam mihi com- monstra. Mihi, inquam, eum per quem mihi salus parta est ostende, ut solitarie ac monastice vite sinceritatem per ipsum addiscam, ac non ob hos- tilis belli imperitiam in fraudem inducar. Da mihi, Domine, viam meam nancisci, per quam te adipiscar, quoniam anima mea tui desiderio sau- cia est, teque salutis fontem ardenter sitit. Hec secum perpetuo volvebat, atque ad Deum loquebatur, per orationem ac sublimissimam con- templationem ipsi sese conjungens. Atque ita con- tento gressu ceptum iter exsequebatur, ad locum eum in quo Barlaam degebat pervenire contendens. Herbis porro iis que in deserto existebant aleba- tur. Neque enim, utjam a me commemoratum est, prater corpus ac pannos illos quibus indutus erat, quidquam aliud secum ferebat. Ceterum cum exiguumac nulliusomnino momen- ti victum est herbis sibi pararet, aquc penuria pror- sus laborabat, quod videlicet solitudo illa aque ex- persesset. Cum igitur sole jam sub meridiem vehe- menter ardente iter faceret, vehementiusob sestum in arida regionesiti flagrabat, atque extremaet gra- vissima erumna vexabatur. Verum cupiditasnatu- 41) Psal τσι, 8. πόθον iv καρδἰᾳ δεξάµενος ὁ τῶν ἀποστόλων 52; καὶ τῶν μαρτύρων oi ὀῆμοι πάντων ὀπερεῖδον τῶν ὁρωμένων, πάσης δὲ ζωῆς τῆς Tm2034x:069, καὶ τὰ µυρία τῶν βατάνων καὶ θανάτων εἶη προξ. Όντο, ἑρασθέντες τοῦ θείου κάλλους καὶ τὸ περὶ ἡμᾶς τό θείου Λόγου λογισάµενοι φίλτρον. Τοῦτ» τὸ 22 xi ὁ καλὸς οὗτος, καὶ εὐγενὶς μὲν τῷ Gua, εὐγενί- στατος δὲ μᾶλλον xai βασιλικώτατος t1. Φυγὴν, ἓν ἑαυτῷ δεζάµενος, πάντων ὁμοῦ τῶν Ύγηίνων xxii φρονεῖ, πατεῖ πάσας τὰς τοῦ σώματος ἡδηνὰς, ὑπερ- ορᾷ πλούτου xal δόξης καὶ τῖς παρὶ ἀνθρώπων τιμῆς, ἀποτίθεται διάδηµα καὶ ἁλουργίδα, τῶν ἀρα- χνίων ὑφασμάτων εὐτελέστερα ταῦτα λογισάμενος, πρὸς πάντα δὲ τὰ ἐπίπονα xai λυπηρὰ τοῦ ἀσκητι- xo) βίου προθὀµως ἑαυτὸν ἐκδίδωσιν, Ἐκολλήθη (ij βοῶν, ὦ Χριστέ µου, ἐκολλίθη d) ψ» (ή µου ὀπίσα σου. 889 ἐμοῦ δὲ ἀντελάθετο ἡ δεξιά σου, Καὶ οὕτως ἀμεταστρεπτὶ χωρήσας εἷς τὸ τῆς ἑρή- µου βάθος, xai ὡς ἄχθος τι καὶ κλοιὸν βαρύτατοι ἀποθέμενος τῶν προσκαίρων τὴν σύγχυσιν , εὐφράβη τῷ πνεύµατι, καὶ τῷ ποθουµμένῳ ἁἀτενίσας Χρισι, ἐθόα πρὸς αὐτὸν, ὡς παρόντι καὶ τῆς φωνῆς ἐκ- αἴοντι διαλεγόµενος' Mi), τὰ ἀγαθὰ, φησὶ, τοῦ χό- σµου τούτου ἴδοι ὁ ὀφθαλμὸς µου ἔτι, Κύριε; μὴ µετεωρισθείην ἀπὸ τῆς δεὧρο τὸν νοῦν ὑπὸ τῆς παρ: ούσης µαταιότητος (48)- ἀλλ ἔμπλησον οὓς ὁφ- θαλμοὺς µου, Κύριε, δακρύων πνευματιχῶν. Καὶ χατεύθυνον τὰ διαθήµατά µου (49), xdi ὑπόδειξόν μοι τὸν σὸν θεράποντα Βαρλαάμ. Ὑπόδειξόν uoi τὸν ἐμοὶ σωτηρίας γενόμενον πρόξενον, ἵνα xai τοῦ ipt μικοῦ βίου τούτου καὶ ἀσχητικοῦ δι) αὐτοῦ τὴν (30) ἀχρίθειαν µὰθοιµι xol μὴ τῇ ἀπειρίᾳ τῶν πολέμωι τοῦ ἐχθροῦ ὑποσκελισθῶ, Δός quot Κύριε, τὴν b εὐρεῖν ὃι᾽ ἧς ἐπιτύχω σου, ὅτι τέτρωται ὁ uy µου τῷ πόθψ σου, xai σὲ Guy) τὴν πηγην τῆς σωτηρίας, Ταῦτα ἔστρεφε καθ) ἑαυτὸν del, καὶ τῷ θιῷ ὁι- ελέγετο, διὰ προσευχῆς αὐτῷ καὶ θεωρίας ὑψηλοτάτης ἑνούμενος. Καὶ οὕτω συντόνως τὴν ὁδοιπορίαν διήνοι, τὸν χῶρον σπεύδων καταλαθεῖν, ἔνθα Βαρλαὰμ ἓκ- Tcv. Ἐτρέφετο δὲ ταῖς φνομέναις βοτάναις κατὰ τὴν ἔρημον΄ οὐδὲν γὰρ ἆλλο ἐπεφέρετο, καθάπερ ig εἰπὼν (51), εἰ μὴ µόνον τὸ σῶμα τὸ ἴδιον καὶ τὸ D ῥάκος ὃ περιεθέθλητο. ᾽Αλλὰ τροφὴν μὲν µετρίαν καὶ οὐδαμινὴν ἐκ τῶν βοτανῶν ποριζόµενος, ὕδατος παντελῶς 840 ἠτόρε, ἀνύδρου καὶ ξηρᾶς οὕσης τῆς ἐρήμου ἐκχείνης. Ηδη τοίνυν περὶ τὰς µεσηµθριας, τοῦ ἡλίου σφοὀρὸν φλέγοντος, τῆς ὁδοιπορίας ἐχόμενος, σφοδρότερν αὐτὸς ἐφλέγετο ἐν δίψει χχύµατος iv. ἂν ὕδρω, καὶ τή ἐσχάτην ἐταλαιπωρεῖτο ταλαιπωρίαν' ἀλλ᾽ ἑνίκα ὁ 48) Psal. οχν!ι, 57 : Απόστρεψον τοὺς ὀφθαλμούς µου τοῦ μὴ ἰδεῖν µαταιότητα &9) Conf. pag. 182, n. 76. (50) C, βίου civ, mediis omissis. (64) Pag. 337. 1213 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1214 πόθος τὴν φύσιν, καὶ ἡ δίψα, ἣν πρὸς τὸν θεὸν ἑδίψα, A ram vincebat, ac sitis ea. divina qua afficiebatur τὴν φλόγα ἑδρόσιζε τῆς τοῦ ὕδατος δίψης. Ὁ δὲ µισόχαλος καὶ φθονερὸς διάθολος, μὴ ὑποφέ- Ρων ἐν αὐτῷ τὴν τοιαύτην ὁρᾷν πρόθεσιν καὶ οὕτω θερµοτάτην πρὸς τὸν Θεὸν ἀγάπην, πολλοὺς αὐτῷ κατὰ τὴν ἔρημον ἐξήγειρε πειρασμοὺς, ὑποθάλλων αὐτῷ (93) µνήµην τῆς βασιλικῆς αὐτοῦ δόξης καὶ τῆς παρισταµένης αὐτῷ λαμπροτάτης δορυφορίας, φίλων τε xai συγγενῶν xal ὁμηλίκων, καὶ ὡς αἱ πάντων ψυχαὶ τῆς αὐτοῦ ἑξήρτηντο ψυχῆς, καὶ τὰς ἄλλας ἀοέσεις τοῦ βίου" εἶτα τὸ τραχὺ τῆς ἀρετῆς προεθάλλετο xal τοὺς πολλοὺς αὐτῆς ἱδρῶτας (53), τοῦ σώματός τε τὴν ἀσθένειαν xal τὸ ἀσύνηθες αὖ- τοῦ ἐν τῇ τοιαύτῃ ταλαιπωρίᾳ, xai τοῦ χρόνου τὸ µῆκος, τὴν ἐν χεραίν τε ἀνάγκην τῆς Olpe, καὶ τὸ µηδαμόθεν ἐκδέχεσθαι παράκλησιν Tj τέλος τοῦ τοσ- ούτου κόπου’ καὶ ὃὅλως πολὺν αὐτῷ Ίγειρε χονιορτὸν τῶν λογισμῶν ἐν τῇ διανοίᾳ (54), καθά που xai περὶ τοῦ μεγάλου γέγραπται 3 43 Αντωνίου. sitis aque flammam minuebat. At vero illeboni inimicus et invidus diabolus, hu- jusmodi animi institutum atque usque adeo arden- tem ipsius erga Deum charitatem indignissimo animo perspiciens, multas ipsi in solitudine ten- tationes excitabat, regie nimirum ipsius gloria splendidissimeque satellitum manus, quaipsius la- tus cingi solebat,atqueamicorum item et equalium memoriam ipsi refricans ; illudque item ipsi ob animum proponens, omnium animas ex ipsiusani- ma pendere, ac reliquas denique alias hujusce viue oblectationes ipsi objiciens. Ac deinde virtutis asperitatem, atque ingentes ejus sudores ipsi pro- ponebat, corporis imbecillitatem et inexpertas atque insuetas erumnas, et temporis longinquita- tem, ac presentem sitis oppressionem, quodque nulla ex parte eonsolatio ulla ipsi exspectanda es- set, aut tanti laboris tanteque fatigationis finis. AÀc denique ingentem in ipsius animo, quemadmodum quodam loco de magno Antonio proditum est, cogitationum pulverem commovebat. Ὡς δὲ εἶδεν ἑαυτὸν ὁ ἐχθρὸς ἀσξενοῦντα πρὸς τὴν ἐκείνου πβόθεσιν (τὸν Χριστὸν γὰρ αὐτὸς ἐνθυμού- µενος xai τῷ ἐκείνου πόθῳ φλεγόμενος, ῥωννύμενύς τε χαλῶς τῇ ἐἑλπίδι xal τῇ πίστει στηριζόμενος, εἲς οὐδὲν τὰς ἐκείνου ὑπερθολὰς ἐλογίζετο), κατῃσχύνθη ὁ πολέμιος ἐκ πρώτης, ὅ λέγεται, προσθολῆς πεσών, Ἑτέραν oov ἔρχεται ὁδόν (πολλαὶ γὰρ αὐτῷ xl τῆς χαχίας τρίθοι), καὶ σαντάσµασι ποικίλοις ἀνατρέπειν αὐτὸν ἐπειρᾶτο καὶ εἷς δεἰλία» ἐμθαλεῖν, ποτὲ μὲν μέλας αὐτῷ φαινόµενος, οἷός ἐστι ποτὲ δὲ, Qon- φαίαν ἐσκασμένην κατέχων, ἐπεπήδα αὐτῷ, καὶ C πατᾶξαι ἠπείλει, εἰ ui?) θᾶττον εἲς τὰ ὀπίσω ctpagty ἄλλοτε θηρίων ὑπήρχετο παντοδαπῶν μορφὰς, βρυ- χῶν κατ᾽ αὐτοῦ καὶ δεινότατον ἀποτελῶν μυκηθμὸν καὶ ψόφον' εἶτα xai εἰς δράκοντα μετεμορφοῦτο καὶ ἀσπίδα xal βασιλίσκον (55). Ὅ δὲ καλὸς ἐχαῖνος καὶ γενναιότατος ἀθλητὴς ἀτρέμας ἦν τὴν ψυχὴν, att 67, τὸν ὕψιστον ἑχττοῦ καταφυγὴν θέμενος. Νήφων δὲ τῇ διανοίᾳ καὶ (56) κατεγγελῶν τοῦ πονηροῦ, ἔλεγεν' Οὐκ ἔλαθές µε, ὦ ἀπατεὼν, ὅστις εἶ, ὁ ταῦτά gov ἐγείρων, ὁ ἐξ ἀρχῆς xaxà τεχκταινόµενος τῶν ἀνθρώπων τῷ γένει, xal del. ποτε πονηρὸς ὧν χαὶ τὸ βλάπτεν οὐδαμῶς ἀπολείπων. Αλλ᾽ ὡς προσῇΏκόν σοι τὸ σχῆμα xai οἰχειότατον, αὐτῷ δὴ τούτῳ τῷ θηρίοις xal ἑρπετοῖς 343 ὁμοιοῦσβαι, Utautem ad labefactandum ipsius animi institu- tum imbecillem hostis ille se vidit (Christum enim ipse sibi obanimum proponens,atque ipsius deside- rioinflammatus.speque egregie confirmatus,ac fide subnixus,illius instinctus et consilia pro nihilo du- cebat), pudore su(fusus est, utpotead primum, ut dici solet, impetum prostratus. Quapropteralteram viam inire capit (multas quippe ipsi vitii semitas habet), ac variis spectris eum evertere atquein me- tum conjicere nitebatur. Nonnunquam enim aterip- si,utest,apparebat;nonnunquam rursus districtum gladium tenens, in eum impetum faciebat, seque eum, nisi quam primum ab instituto resiliret, per- cussurum minabatur. Quandoque rursus variarum bestiarum formam subibat, adversus ipsum rugiens ac perquam horrendum mugitum et strepitum edens ; atque etiam in draconis et aspidis et reguli formam sese subinde immutabat. At preclarus ille ac strenuissimus pugil tranquillo animo consiste- bat, ut qui Altissimum, perfugium suum posuisset (Psal. xc). Ac mente excubans, pestiferumque spiri- tum irridens, dicebat: Non me fugit, o impostor, quinam sis, qui hec in me excites: nimirum qui jaminde ab initio mortalium generi perniciem mo- liaris,nec unquam improbitati studere acnocumen- τὸ θηριῶδές σου τῆς γνώμης xal σκολιὀν, ἰοθόλον τε [) tum inferre desinas. Ac sanequam pulchre tibi hic καὶ βλαπτικὸν τῆς πρσιρέσεως ἐνδεικνυμένῳ (09) | Τί οὖν ανηνύτοις ἐπιχειρεῖς, ἄθλιε; ἑξότε γὰρ ἔγνων habitus quadrat! Nam hoc ipso quod bestias et rep- tiliaimitaris,mentistu:c feritatem et perversitatem, (52) A sine αὐτῷφ. Restituam obiter Luciano, Asin. 23, voculam, qua neque carere videtur, quaeque - 4 addita loci leporem augebit : ὦ καλὲ σὺ, est edita lectio : codex autem 1310 exhibet, ὦ καλὲ ὄνε σύ. (53) Dictum est Hesiodi nobile, quod auctor respexit, aut non; ut et p. 197. Confer que monui ad Hes. Opp. 287. Isidorus Pel v, 0: Toi; τῆς ἀρετῆς πόνοις ἐκ πρώτης μέχρι τελευτῆς ἐγκαρτερῆσα Box αἴόν τε, μὴ τῆς προσδοχίας τῶν γερῶν χιρναµένης ἠρέμα τῷ ἱδρῶτι, (55 μη, Verba sunt Athanasii Vita Antonii ὃ 5, qui locus conlerendus. A, ἐζήγειρεν αὐτῷ κόνιον. Psal. χα, 13 : ᾿Επὶ ἀσπίδα xai βασιχίσκον ἐπιθήσῃ, xxl καταπατήσεις λέοντα καὶ δράκοντα. (66) A sine καὶ. Philostratus, Epist. 26 : Ὁ δὲ 'Βομῆς χομᾷ κροτάφῳ καὶ τοῖς eyopote. Non impor- tune duplici copula codex Vaiic. 1&0: xai «pov. Dion. Chrys. orat. 11, pag. 910, 2: αἱ ταῦτα αὐλούν- tov xal ῥδόντων ἀνέχονται. Godex 2958, καὶ τ. καὶ αὐλ. Nec id sine vi. (57) A , αὐτὸ δὴ τοῦτο τὸ 9... θηριῶδες που... ἐνδεικνύμενος, Él 1215 ADDENDA. 1918 inferendam promptitudinem demonstras. Quid igi- Α τῆς σῆς εἶναι καχίας τὰ μηχανήματα ταῦτα χεὶ tur,o miser,ea aggrederis que conficere non potes? Exquo enim has artes atque heec spectra a tuaimpro- bitate proficisci comperi,nulla jam hinc sollicitudi- ne afficior. Dominus mihi adjutor : et ego despiciam inimicos meos (Psal. cxvn). Et super aspidem et basiliscum, quorum in similitudinem expressisti, ambulabo,atque Christi potentia corroboratus,leo- nem et draconem conculcabo (Psal. xc). Confun- dantur et erubescant omnes inimici mei, confun- dantur et erubescant valde velociter (Psal. v1). Hac oratione utens, crucisque signo, hoc est in- victis armis seipsum cingens, omnia diaboli spec- tra irrita reddidit.Confestim enim bestis ac reptilia instar fumi evanuerunt, et sicut fluit cera a facie ignis (Psal. vxvu). Ipse autem Christi potentia con- firmatus, leto animo proficiscebatur, Deoque gra- tias agebat. At etiam complures ac varie bestie, variique generis serpentes et dracones, quos soli- tudo illa nutriebat, ipsi occurrentes, non jam per inane spectrum, sed re vera ab ipso cernebantur. Ex quo efficiebatur ut metus quidem ac laboris via plena esset, ipse autem utrumque animo et cogi- tatione superaret. Nam et metum charitas, ut Scri- pture verbis utar, foras mittebat (I Joan. 1v), et laborem cupiditas levabat. Ad hunc itaque modum cum multis et variis calamitatibus et :»srumnis per dies haud paucos colluctatus, ad Sennaaritidem illam solitudinem in qua Barlaam habitabat perve- nit. Ubi etiam aquam nactus, sitis flammam res- tinxit. Cap: XXXVIII. — Josaphat autem biennium in- tegrum in hac vastissima solitudine mansit, huc at- que illuc oberrans, nec Barleamum inveniens, Deo nimirum hic quoque animi ipsius firmitatem ac stre- nuitatem explorante.Acsic,sub dio degens,tum estu conflagrabat, tum frigore obrigebat, presstantissi- mum illum senem velutquemdam ingentis pretii the- saurum qua&rere nunquam intermittens. Multas por- ro pestiferorum spirituum tentationes,ac multa pree- liasustinebat,multosqueitem labores, ob herbarum quibus de more victitabat,penuriam perferebat;quo- niam scilicet has quoque solitudo ea ut quse siccitate laboraret, parce admodum produceret. Verum ada- ed Psal. cxvr, 7. $9) Conf. supra not. 55. (60) Psal. rxix, 2: Αἰσχυνθείησαν καὶ ἐντραπείησαν ol ζητοῦντες τὴν doo φόθητρα. οὐδεμία µοι λοιπὸν ἔτι ἐστὶ φροντὶς τερὶ σοῦ. Κύριος (58) ἐμοὶ βοηθὸς, χἀγὼ ἐπόψομαι cox ἐχθρούς µου, xal ἐπὶ ἄσπίδα καὶ βασιλίσκον σε ix. θήσοµαι oic ὁμοιοῦσαι, καὶ χαταπατέσω σε τὸν λέοντα καὶ δράχοντ« (59), τῇ δυνάµει τοῦ Χριστοῦ κραταιούμενος, Λἰσχυνθείησαν καὶ ἐντραπείηοτν πάντες ol. ἐχθροί µου’ ἀποστραφείησαν xal χαται- σχυνθείησαν σφόδρα διὰ τάχους (60). Ταῦτα λέγων, xal τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ ἑαυτῷ περιθαλὼν ὅπλον ἀκαταγώνιστον, πάσας τὰς τοῦ διαθόλου φαναασίας κατήργησεν. Εὐθὺς γὰρ τά τι θηρία xal τὰ ἑρπετὰ, ὡς ἐκλείπει καπνὸς, ἐξέλιπον, καὶ ὣς τήκεται χηρὸς ἀπὸ προσώπου πυρός (6) αὐτὸς δὲ, τῇ τοῦ Χριστοῦ δυνάµει Ἰσχύων, ἐπορεύτο χαίρων καὶ εὐχαριστῶν τῷ Κυρίῳ. ᾽Αλλὰ xal θηρίε πολλὰ xal ποικίλα xai ὄφεων παντοδαπὰ xol ὃρα- κοντόµορφα γένη ἡ ἔρημος ἐχείνη τρέφει, ἄτινα συν- αντῶντα αὐτῷ οὐκ ἔτι Φφαντασίᾳ, ἀλλ ἀληθες ἐδείχνυτο, ὡς ἐντεῦθεν φόθου μὲν ἦν πλήρης (63) ἡ ὁδὸς xai πόνου αὐτὸς δὲ ἀμφοτέρων ὑπερίκτατο 843 τῷ λογισμῷ, τὸν μὲν φόθον τῆς ἀγάπης, ὣς φησιν ἡ Γραφὴ (63), &&o βαλλούσης, τὸν πόνον B τοῦ πόθου ἐπικουφίζοντος. Οὕτως οὖν πολλαῖς xil ποιχίλαις συμφοραῖς καὶ ταλαιπωρίαις πυκτεύσας, δι ἡμερῶν οὐκ ὀλίγων κατέλαθε τὴν ἔρημον ἐκείνην τῆς Σενααρίτιδος γῆς, i». ᾗ ὁ Βαρλαὰμ qx (04) ἕνθα xal ὕδατος τυχὼν τὴν φλόγα κατέσθεσι τῆς δίψης. ΚΕΦ. AH. Ἔμεινε δὲ Ἰωάσαφ διετίαν ὅλην xti τὸ πέλαγος τῆς ἐρήμου ταύτης ἁλώμενος xal. μὴ εἷ- ρίσκων τὸν Βαρλαὰμ, τοῦ θεοῦ κάνταῦθα τὸ στεῤῥὸν τοῦ λογισμοῦ αὐτοῦ καὶ τὸ τῆς φυχῆς vtvvalov h- χιµάζοντος. Kal ἦν οὕτως αἴθριος συγκαιόµενος τῷ χαύσωνι καὶ τῷ κρύει πηγνύµενος καὶ ἀπαύστως ζητῶν ὥσπερ τινὰ θησαυρὸν πολύτιμον τὸν τιµιώ- τατον γέροντα. Ποχλοὺς δὲ ὑπέμεινε πειρασμοὺς xsi πολέμους τῶν πονηρῶν πνευμάτων, x«i πολλοὺς ὑπήνεγχε πόνους τῆς τῶν βοτανῶν ἑνδείας, üc dk τροφὴν ἐκέχρητο (65), ὅτι xal ταύτας 344 tn οὖσα ἡ ἔρημος ἑνδεῶς ἐθλάστανεν. ᾽Αλλὰ, τῷ τόθφ τοῦ Δεσπότου φλεγομένη, ἡ ἁδαμαντίνη φυχἠ bul ἦν µου... ἀποστραφείησαν T te αυτίκα αἰσχυνόμενοι... Psal. vi, 10: Αἰσχυνθείησαν xai ταραχθείησαν σφόδρα πάντες οἱ ἐχθροί μου) στραφξείησαν καὶ αἰσχυνθείησαν σφόδρα διὰ τάχους. (6 Conf. pag. 255, n. 87. TV (62) A sine πλή ρης. Libanius obiter recuperabit quod amisit Epist. 377, ubi: ᾽Αλλὰ τὸ πάλαι τοῦτο « ἄξιος ᾿Αρισταίνετος » διὰ πάσης ἐχώρει τῆς πόλεως. Godex 3035 plenius... χοινῃ ewvi 9$ ιὰ πἀσ... Lu- cretur etiam quod minus requirit epist. 1083. Textus editus sic habet: Τοιοῦτος δὲ ὧν, αὐτοῦ βελτίω αι τίθησι, xai παϊδάς σοι γενέσθαι προσοµοἰους εὔγεται. Codex. idem :... σε βελτ. τιθ. x. m. αὐτῷ σοι sp. Utilior flat restitutio Psello sic edito De dem. p; 75, ubi traditur demoniacorum corpus in varias m tari posse flguras ac varios colores : Ὡς δ᾽ ἀερῶδες, χρωμάτων Üv δεκτικὸν παντοίων ὥσπερ ἀήρ' τουτὶ δ xb σώμα παρᾶ τῆς iv αὐτῷ φανταστικῆς ἑνεργείας, προϊσχούσης tic αὐτὸ τὰ χρωμάτων εἴδη. Latina [δο sunt ad meliorem ac pleniorem codicem, quibus respondebunt fresca hecce, que in codd, 39 et 1310 ώννυται, τουτὶ 1 Joan. I Epist. 1v, 48 : 'H τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόθον. Te en 1. Ὥσπερ ἀήρ' ἀλλ᾽ ἀὴρ μὲν ἔξωθέν ποθεν s Cf. pagg. 36, 150, 194, 65) Forsan τῇ τῶν β, ἐνδείφ. Consentiunt AC in mala accusativi 4 syntaxi. 1217 ΨΙΤΑ BARLAAM ET JOASAPH. 1218 καὶ ἀήττητος ῥᾷον ἤνεγχε τὰ λυπηρὰ ταῦτα ἤ τὰς A adamantibusatqueinvictus ipsius spiritus,amore ac ἡδονὰς ἕτεροι. Διὸ τῆς ἂνωθεν οὐ διήµαρτε συµµα- χίας, ἀλλὰ, κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ὁδυνῶν αὐτοῦ xal πόνων, αἱ παρὰ τοῦ ποθουµένευ Χριστοῦ ἐγγινόμεναι παρακλήσεις (66) καθ ὕπνους τε xal xag! ὕπαρ εὖ- Φραναν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ. Συμπληρουµένης δὲ τῆς διετίας. ᾿Ἱωάσαφ μὶν ἁπαύστως περιῄει ζητῶν τὸν ποθούµενον, καὶ ἐποτινιᾶτο πρὸς τὸν 830v δάκρυα ποταμηδὸν τῶν ὀφθαλμῶν προχεόµενος, xal, Δεῖζόν pot, Δέσποτα, βοῶν, δεῖξόν µοι τὸν αἴτιόν pot. τῆς σῆς ἐπιγνώσεως xal τῶν τοσούτων ἀγαθῶν γενόμενόν μοι πρόξενον (67) καὶ uà, διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀνομιῶν µου, καλοῦ µε τοσούτου στερήσῃς. ᾽Αλλ) ἀξίωσόν µε ἰδεῖν τε αὐτὸν xal cov αὐτῷ τὸν ἀγῶνα τῆς ἀσκήσεως θέσθαι, Εὐρίσχει δὲ Θεοῦ χάριτι σπήλαιον, ἰχνηλατήσας τῶν ἐχεῖσε πορευοµένων τὴν τρίθον. Kal μοναχῷ τινι 34ὔ ἐντυγχάνει τὸν ἐρημικὸν µετιόντι βίον. Καὶ τούτῳ θερµότατα περιχυθεὶς xai ἀσπασάμενος, τοῦ Βαρλαὰμ ἠρώτα τὸ σκήνωµα εὑρεῖν καὶ τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν διεξῄει, δῆλα τῷ ἀνδρὶ θέµενος. Δι αὖ- τοῦ τοίνυν τὸν τόπον διδαχθεὶς τῆς τοῦ ζητουμένου οἰχήσεως, χαταλαμθάνει τάχιστα, ὡς ὅταν θηρευτὴς ἐμπειρότατος ἴχνεσιν ἐπιτύχῃ τοῦ θηράµατος. Καὶ φθᾶσας τινὰ σημεῖα τὰ παρὰ τοῦ ἄλλου υὙέροντος διδαχθέντα αὐτῷ, ἐπορεύετο Xalpuv καὶ τῇ ἐλπίδι ῥωννύμενος, ὡς νήπιος ἐκ μακροῦ Ὑβρόνου τὸν πα- τέρα ἐλπίζων θεάσασθαι. Όταν Ὑὰρ ὁ κατὰ θεὸν πόθος elc ψυχὴν ῥαγῇ, πολλῷ τοῦ φυσικοῦ δείχνυται θερµότερός τε καὶ βιαιότερος. Ἐφίσταται τοίνυν τῃ θύρᾳ τοῦ σπηλαίου. Καὶ, κρούσας, ἈἙύλόγησον, εἶπε, Πάτερ, εὐλόγησον. Ὡς δὲ τῆς φωνῆς ἀχούσας ἐξῆλθεν ὁ Βαρλαὰμ τοῦ σπη- λαίου, ἐγνώρισε τῷ πνεύµατι τὸν, κατά γε τὶν Ebo θέαν, οὐκ εὐχερῶς Ὑνωρισθῆναι δυνάµενον, διὰ τὴν θαυμαστὴν ῥἐκείνην µμεταθολὴν xal ἀλλοίωσιν jv ἡλλοίωτο xal µετεθἐθλητο τῆς ὄΌψεως ἐχείνης τῆς προτέρας xai τῆς ὡραῖον ἀνθούσης νεότητος, µεµε- λανωμένος μὲν ἐκ τῆς ἡλιακῆς καύσεως, κατάχοµος δὲ ταῖς θριξὶν, ἐκτετηκυίας δὲ τὰς παρειὰς καὶ τοὺς ὁ φθαλμοὺς ἔσω που stc βάθος δεδυχότας καὶ τὰ βλέ- qapa περιπεφλεγμένα ἔχων ταῖς ῥοαῖς τῶν δακρύων καὶ τῇ πολλῇ τῆς ἐνδείας ταλαιπωρία. Βγνω δὲ xal desiderio ardens,hujusmodi molestias facilius fere- bat quam alii voluptates ferre soleant. Quocirca di- vina ope minime caruit; verum secunduin dolorum ipsius ac laborum multitudinem (Psal. xxxiv) allatae a Christo, cujus cupiditate flagrabat, consolationes, tam noctu quam diu animum ipsius exhilarabant. Confecto autem biennii curriculo,Josaphat quidem perpetuo circumibat,eum quem expetebat querens, atquo ad Deum lacrymas fluminis instar profun- dens,meditabatur clamans : Ostende mihi,Domine, mihi, inquam, eum ostende, qui mihi tui nominis cognitionem ac tanta bona conciliavit,nec propter peccatorum meorum multitudinem tanto bono me priva ; verum hoc concede, ut et ipsius conspectu fruar, etidem cum eo religiose exercitationis cer- tamen subeam. Dei autem favore speluncam quamdam invenit, pervestigata videlicet eorum qui eo se conferebant semita; atque monachum quemdam solitarium vite genus colentem nanciscitur, eumque maximo cum animi fervore complexus et osculatus,ubinam Bar- laam habitaret,sciscitabatur, simulque ipsi rerum suarum statum exposuit.Cum igitur ex ipso ubi viri illius quem qusrebat domus esset intellexisset,eo quam celerrime,non secus ac peritissimus quispiam venator feram nactus,se contulit,peragratisque al - terius cujusdam senis admonitu aliquot passuum millibus,letus ac spei robore septus incedebat,eque nimirum ac puer,qui patrem quem jampridem non vidit breviseconspecturum sperat.Nam cum divinus amor animum semel obsederit, multo acrior acfer- ventior eo esse solet qui a natura manat. Astatitaque spelunce foribus, iisque pulsatis,Be- nedic,inquiebat,o pater,beuedic,inquam. Ut autem Barlaam hac voce audia ex antro egressusest,eum per spiritum agnovit,qui obadmirandam illam mu- tationem,qua a priore illo vultu acflorentejuvenilis eetatis pulchritudine demigrarat,ab extremo aspectu vix agnosci poterat,ut qui tum ex solis estu atrorem contraxisset,et pilis abundaret,ac genas macie con- fectas,oculosque alte depressos,et palpebraslacry- marum fluentis undique attritas,atque ingenti famis afflictione perustas haberet.At vero Josaphat spiri- tualem patrem statim agnovit, utpote iisdem oris lineamentis praeditum. Confestim itaque senex ver- ᾿]ωάσαφ τὸν πνευματικὸν πατέρα, τοὺς χαρακτῖρας [) sus Ortum stans,Deo precem cum gratiarum actione μάλιστα τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτούς. Στὰς οὖν εὐθὺς κατὰ ἀνατολὰς, ὁ Ἱέρων εὐχὴν ἀνέπεμψε τῷ Θεῷ εὐχαριστήριον. Καὶ, μετὰ τὴν εὐχὴν 3460 ἔπει- conjunctam adhibuit. Dictoque Amen, in mutuos amplexus statim ruerunt, diuturnam cupiditatem sine ulla satietate explentes. (66) Psal. xci, 19 : ύριε, κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ὁδυνῶν µου dv τῇ καρδίἰᾳ µου al παρακλήσεις σου ἠγάπησαν τὸν Voy μου. (δν sine pot πῤόσενον. Sic librarii sepius prope Ρ. 239 : Οὐ γὰρ χρἠ τὸ παθεῖν ἀναμείναντας οὕτως ramus nimium. Adrianus rhetor Declam.de veneflca, ύνασθαι ζητεῖν τοὺς ἐξ ὧν ἔπαθον ὁδρᾶσαι δυνηθέν- τας, ἀλλὰ, πρίν τι παθεῖν, ὑποπτεύειν τὸ δρᾶσαι δύνασθαι. Codex 3035, μὴ δυνηθέντας negatione sententiam * βιτρό non malam, videlicet, « eos qui ex quibusdam circumstantiis malum facere non potuerunt.» egatio necessaria omnino reddatur Libanio sic edito tom. IV, pag. 46 : Οὐ δὴ φανεῖται τοσούτ χεῖρον ó 1ελαμώνιος Αἴας τοῦ πατρὸς, τοῦ συνεξελόντος Ἡρακλεῖ Τροίαν, ὥστ) ἐκείνου συνοργισθέντος ἐπ᾽ ἑλάττοσιν, αὐτὸς ἐφ᾽ οὕτω µείζοσι μιμήσασθαι τὸν γεννήσαντα. Codex 3017 optime, μὴ µιµ., quod volebat Reiskius ; ο exhibet quoque melius, δὲ φαν. τοσοῦτον χείρων ὁ Τελ. 1919 ADDENDA. 1220 πόντες τὸ ἀμὴν,περιλαθόντες τε xal (68) περιπτυξάµενοι θερµοτάταις ἡμείθοντο ἀλλήλους περιπλοχαῖς, yoo- νίου πόθοα ἐμφρροῦμενοι ἀχορέστως. Cum autem abunde sese οοπρ]αχὶ fuissent,atque Α consultassent,sedentes inter se colloquebantur.Ac sermonem exorsus Barlaam his verbis ususest:Prae- clarefecisti,qui huc veneris,dilecte flli,fili, inquam, Dei,ac coelestis regni hz:»res per Dominum nostrum Jesum Christum, quem dilexisti, atque caducis et fragilibus bonis non abs re chariorem habuisti,ac, prudentis et sapientis mercatoris instar, omnibus facultatibus venditis, margaritam pretium omne superantem emisti, ac thesaurum qui surripi non possit (Matth. xv),in agro mandatorum Domini abs- conditum nactus,omnia dedisti, nec rei ulli ex iis qui jam jamque effluxure sunt pepercisti, quo a- grum illum tibi comparares. Det tibi Dominus pro fluxis et caducis eterna, pro iis que interitui obno- xia sunt ea in que nec interitus nec vetustas cadit. Velim autem mihi dicas,charissime,quonam pacto huc accesseris,quique post discessum meumrerum tuarum status fuerit,atque tuusne pater Deum norit, an veronunc quoque eadem,qua prius,dementiaab- reptus,a demonum fraudeatqueimpostura captivus abducatur.Hec percontante Barlaamo,Josaphat al- tius repetito sermone,quenam sibi post ipsius di- ' gressum contigissent, quamque prosperum rebus cursum Dominus ad id usque tempus quo rursum inter seconvenissent tribuisset,sigillatim exposuit. Senex itaque haic audiens, voluptate simul atque admiratione affectus est,calentesque lacrymas mit- tens, dicebat : Gloria tibi sit, Deus noster, qui tui amore praeditis semper prasto es,atque ipsisopitu- lJaris.Gloria tibi, Christe, Rex omnium ac Deus op- time,quoniam benignatua voluntasita tulit, utsemen illud quod in servi tui Josaphat animum jecisti cen- tuplicatum fructum afferret,te videlicet,animarum nostrarum agricola et Domino dignum. Gloria tibi, Paraclete bone ac sanctissime Spiritus, quoniam quam tu sanctis tuis apostolis gratiam tribuisti, hanc etiam huic impertiendam duxisti : atque ingentem hominum multitudinem ipsius opera superstitioso errore liberasti, ac vera Dei cognitione illustrasti. Ἐπεὶ δὲ ἁρκούντως περιέλαθον xal προσηγόρη- σον, Χαβίσαντες διωµίλουν. Λόγου δὲ ἀρξάμενος d Βαρλαὰμ. Καλῶς ἦλθες, ἔλεγε, τἔχνον ἠγαπημένον, τέχνον θεοῦ xal χκληρονόµε τῆς ἐπουρανίου βασιλείας διὰ τοῦ Κυρίου fju&v Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅν ὀγάπησας 0v ἐπόθησας δικαίως ὑπὲρ τὰ πρόσκαιρα xal φθαρτέ καὶ, ὡς ἔχέφρων ἔμπορος xal σοφὸς (09), κάντε πωλήσας, τὸν ἀτίμητον ἐξωνήσω μαργαρίτην (10), καὶ, τῷ ἀσύλῳ ἐντυχὼν θησαυρῷ κεκρυμμένφ (11) ἐν τῷ ἀγρῷ τῶν 347 ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, πέπε δέδωκας μη δενὸς φεισάµενος τῶν ὅσον οὕπω παρερ- χοµένων, ἵνα τὸν ἀγρὸν ἐκεῖνον ἀγοράσῃς ἑαυτῷ, Δῴη σοι Κύριος ἀντὶ τῶν προσκαίρων τὰ αἰώνια, ἀντὶ τῶν φθαρτῶν (72) τὰ ἄφθαρτα xai μὴ ww λαιούμενα. Εἰπὲ γοῦν µοι, φίλτατε, πῶς ἐνταῦθα πχρεγίνου, πῶς μετὰ τὴν ἐμὴν Ἆφιξιν Ὑέγονε τὰ κατὰ cl, xii CL ἔγνω τὸν θεὸν ὁ cóc πατὴρ, 1j καὶ εἰσέτι, τῇ προτέρ φερόµενος ἀφροσύνῃ, ὑπὸ τῆς τῶν δαιμόνων ἁπάτης αἰχμαλωτίζεται. Ταῦτα τοῦ Βαρλαὰμ ép: µένου, &va- λαθὼν ὁ Ἰωάσαφ τὸν λόγον, ὅσα μετὰ τὴν ἐκείνου ἀποδήμίαν γέγονεν αὐτῷ, καὶ ὅσα Κύριος εὐώδωσ μέχρι τῆς αὖθις συνελεύσεως αὐτῶν, πάντα κατὰ µέρος διῄει. Ὁ δὲ γέρων, ἀχούων σὺν ἡδονῃ xai θαύματι, θεί- μῶς δαχρύων, ἔλεγε' Δόξα cot, ὁ θεὸς ἡμὼν, ὁ di παριστάµενος xal βοηθῶν τοῖς ἀγαπῶσί σε. Mis σοι, Χριστὲ, Βασιλεῦ τῶν ἁπάντων xal θεὲ πανάγαθε, ὃτι εὐδόκησας τὸν σπόρον, ὃν ἐν τῇ ψυχῇ xmv λον (73) τοῦ δούλου σου Ἰωάσαφ, οὕτως ἔκετο: στεύοντα χαρπὸν ἐνεγχεῖν (74), ἐπάξιον σοῦ τοῦ γιωρ" 400 xal Δεσπότου τῶν ἡμετέρων ψυχῶν. Δόξα σοι Παράκλητε ἀγαθὲ, τὸ πανάγιον Ηνεῦμα, ὅτι ὃς ἔδωχας χάριτος τοῖς ἁγίοις σου ἁποστόλοις, ταύ- της (75) μετασχεῖν κατηξίωσας τοῦτον, καὶ woloh- θρωπα πλήθη τῆς δεισιδαίµονος δι’ αὐτοῦ ἡλευβὲ- ρωσας πλάνης καὶ τῇῃ ἀληθινῃ ἐφώτισας θεογνωσίᾳ. (68) A. πεοιλαθόντες καί. C, περ. δὲ καί, Mutavi δὲ in τε. Que voculs sepius sibi nocent. Libanius t. V, pag. 1034 : Τῶν δὰ συνήθω ὅστις προσῆλθε βοηθήσων,οὔτ) ἐγνωρίζετο, δυσμενοῦς «s ἔργον ἐδόκει ποιεῖν. Cod. 1000, δυσμ. δὲ, quod malum est, ni, pro οὔτ', οὐκ scribatur. (69) A sine καὶ σοφός. Rursus ea omissione monitus, aliam eamque majorem in Choriciana deSummo oratione supplebo, sic edita, 6 25 : Ἐπεὶ δὲ Δακεδαιμονίων ἐμνήσθην, νόμος ἔστιν ἐκείνοις ἀρχαῖος ἐπὶ τὸν δη πολλαῖς ἀθρυνόμενον ἀριστείαις βραχυλογεῖν, x&v µέγα τι διαπρᾶδηται ἆἔπομαι τῷ νόµῳ της Σπάρτης. Codd. regii : ... ἀρχαῖος τὸν ἤδη m. ἀ. ἀριστείαις, κἄν µ. τ. δ., βραχέος ἐπαίνου τυχεῖν, ὅτι, roiv ὁ voe, σύνηθες τούτῳ πράττειν μεγάλα! ἔπομαι... Que ante oculos habuit Latinus interpres. ο) Confer pag. 4&0. Ad Απρίθηθίαπι p. 258 adjectivum ἀτίμητον ex priore loco notatu dignum signi- flcabam. (71) Bina epitheta ἀσύλῳ xtxpouptoq faciunt ut. Agaihie meminerim epigr. 42: Οὕπω ἐπισταμένῃ τάχα κύμθαλα χερσὶ τινάξαι Βάκχην αἰδομένην σιῄσατο λαοτύπος. Ibi ad bina epitheta offendebant tere- tes nimium editoris praestantissimi aures, atque plus equo conjecture Heyniane értacapíva tribuisse ridetur. Sed, i σιλεία τῶν οὐρανῶν θησαυρῳ κεκρυμμένῳ ἐν τῷ redit τὸν ἀγλὸν ἐχεῖνον' τά ty buola ἐστῖν à Y«p'xac* εὐρὼν δὲ ἕνα πολύτιμον µαργαρίτην, (72) C, ài» c. κ. à. τῶν φθαρτῶν. mediis omissis. (13) A, κατεθάλου 74) Conferantur similia pag. 40* V8) C, ταύτην. uod ad rem magis pertinet, notanda imitatio verborum Matthzi xii, 44... Ὁμοία ἐστὶν ἡ U po, v εὐρὼν ἄνθρωπος... πάντα ὅσα εγει πωλεῖ, καὶ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ ἐμπόρῳ, ζητοῦντι καλοὺς μαρ” πελθὼν πέπραχε πάντα ὅσα εἶχε xal Ada σεν αὑτόν. 1221 VITÀ BARLAAM ET JOASAPH. 1222 O5:o παρ’ ἀμφοτέρων πηύχαριστεῖτο ὁ θεός. Kal A. Ad hunc modum Deo abutroque gratimagebantur τοιαῦτα ὁμ'λοΌντων καὶ τῇ τοῦ θεοῦ ἁγαλλιωμένων $48 43157. κατελἆμβανεν d$ ἑσπέρα. Καὶ δὴ πρὸς εὐχὴν ἀναστάντες τὰς συνήθεις ἐτέλουν λειτουργίας. Εἶτα καὶ τροςῆς µνησθέντες (76), παρετίθει πολυ- τελῆ ὁ Βαρλαλμ τράπεζαν, τῆς πνευματικῆς πεπλη- ρωμίένην Χαρυχείας, αἰσθητῆς 08 Ίχιστα μετέχουσαν παραχλήσεως. Λάχανα γὰρ ἦσαν ὠμὰ, ὦν αὐτουργὸς καὶ γεωργὸς ἦν ὁ γέρων, xal φοίνικες ὀλίγοι ἐν τῇ αὐτῇ εὑρισχόμενοι ἐρήμῳ, xal ἄγριαι βοτάναι. Βὺ- χαριστήσαντες οὖν, καὶ τῶν παρατιθεμένων µεταλα» θόντες, καὶ Όδωρ ἐκ τῆς παρατυγχανούσης πηγῆς πιόντες, τῷ ἀνοίγοντι χεῖρα xal ἐμπιπλῶντι πᾶν ζῶον (77) αὖθις πὐχαρίστουν θΘεῷ. ᾿Αναστάντες δὲ πάλιν, xal τὰς νυκτερινὰς πληρώσαντες εὐχὰς, τῆς πνευματικῆς πάλιν μετὰ τὴν εὐχὴν Ὥπτοντο ὁμιλίας, λόγους σωτηρίους καὶ τῆς οὐρανίου πεπληρωμένους φιλοσοφίας (78) παρ᾽ ὅλην διεξερχόµενοι τὴν νύκτα, ἕως αὐτοὺς ὄρθρος τῶν συνήθων αὖθις μνησθῆναι εὐχῶν (79) πεποίηκεν. ἝἜμεινε δὲ Ἰωάσαφ μετὰ τοῦ Βαρλαὰμ Ἱἱκανοὺς οὐτωσὶ ρόνους, τὴν θαυμαστὴλ) ταύτην xai ὑπὲρ ἄνθρωπον µετερχόµενος πολιτείαν, καὶ ὡς πατρὶ τούτῳ καὶ παιδευτῇῃ μεθ) ὅσης συμπαρομαρτῶν αὐτῷ ὑποιαγῆς καὶ ταπεινώσεως, καὶ πρὸς πᾶσαν ἰδέαν γυμναζόµενος ἀρετῆς, ἄριστά τε παιδευόµενος τὴν πἀάλην τῶν πονηρῶν xai ἀοράτων πνευμάτων. Ἐν- τεῦθεν τὰ μὲν πάθη ἐθανάτωσε πάντα τὸ φρόνημα Ob τῆς 349 σαρκὸς οὕτω καθυπέταξε τῷ πνεύµατι, ὡς Λοῦλον δεσπότῃ, τρυφῆς καὶ ἀναπαύσεως ἔπιλα- θόµενος πάντη, τῷ ὕπνῳ Ob ὡς xaxip προστάσσων ο χέτῃ. Καὶ, ἁπλῶς εἰπεῖν, τοσοῦτος Tv αὐτῷ ὁ ἀγὼν τῆς ἀσχήσεως, ὡς καὶ αὐτὸν θαυρᾶζειν τὸν πολλοὺς ἐν ταύτῃ χρόνους διενεγκόντα Βαρλαὰμ, καὶ τῖς καρτερᾶς αὐτῷ ἡττᾶσθαι ἐνστάσεως. Τοσοῦτον μὲν γὰρ τῆς σχκλτρᾶς ἐκείνης καὶ ἁπᾶρακλήτου µετ- ελάμῦχνε βρώσεως, Όσον ἀποζῆν µόνον, xal μὴ βιαίως θανόντα τοὺς μισθοὺς ζημιωθῆναι τῆς τῶν καλῶν ἑργασίας. Οὕτω δὲ εἲς τὸ ἀγρυπνεῖν τὴν φύ- σιν ὑπέταξεν, ὡς ἄσαρχός τις (80) καὶ ἀσώματος. Εὐχῆς δὲ αὐτῷ καὶ τῆς νοερᾶς ἐργασίας ἂληκτον τὸ ἔργον ἦν, καὶ ἅπας ὁ τῆς ζωῆς ypóvoc εἷς θεωρίας ἀντλίσκετο πνευματικάς τε xai οὐρανίου, ὡς μὴ ὥραν, μὴ στιγμὴ αὐτὸν τοπαράπαν ζημιωθῖναι, ἀφ᾿ οὗὖπερ τὴν ἔρημον ᾧκησε ταύτην. Τοῦτο γὰρ ἔργον μοναχιχκῆς τάξεως, τὸ µηδέποτε ἀργὸν τῆς πνευµατι- xc ἐργασίας εὑρεθῆναι' ὃ δὴ καλῶς κατώρθωσεν ὁ γενναῖος xai εὐσταλὴς σταδιοδρόµος τῆς οὐρανίου πορείας. Καὶ ἄσδεστον αὐτοῦ τὴν θέρµην ἐφύλαξεν ipsisque ita inter secolloquentibus,ac Dei gratia ex- sultar.tibus, adfuit vespera. Proinde ad orationem consurgentes,consuetum precationum pensum per- solverunt.Ac postea,cum cibo recreandum corpus esset,Barlaam magnificam mensuam apposuit,spiri- tualibus videlicet epulis confertam,ejusautem con- solationis,que sensibus percipitur,quam minimum sane participem. Cruda enim duntaxat olera erant, ipsiusmet manibusconsita etexculta,palmsque per- pauce, que in ea solitudine inveniebant, ac deni- que silvestres herbe. Cum igitur gratias Deo egis- sent, appositisque epulis corpus refecissent, atque aquam e propinquo fonte bibissent,ei rursum, qui manum aperit,et implet omne animal benedictione n (Psal. cxiiv), gratias egerunt. Ac deinde consur- gentes, posteaquam nocturnas preces obsolverunt, spirituale colloquium inierunt, salutares ac celesti sapientia plenos sermones pertotam noctem conte- xentes,quoadusqueaurorz exortus ad consuetarum rursus orationum memoriam ipsos revocaret. Mansit autem ad hunc modum diuturno tempore cum Barlaamo Josaphat, admirabilem hanc atque humana conditione preestantiorem vitam colens, ac tanquam patrem et preceptorem cum omni obedien- tia et humilitate ipsum sequens : sic nimirum,utad omne virtutis studium exerceretur, atque quonam pacto cum spiritualibus et invisibilibus spiritibus]u- clandum esset,edoceretur. Ex quo illud consecutus est,ut vitiosas omnes affectiones exstingueret, car- nisque affectumspiritui,non secusac servum domi- no,subjiceret, deliciarumomnium animiqueremis- sionum oblivione caperetur,somno tanquam impro- bo mancipioimperaret.Atque,utbrevi perstringam, tanto studioin solitarie vite certamen incumbebat, ut ipse quoque Barlaam,qui permultum temporis ia ea contriverat,miraretur,ipsiusque acrimonit& con- cederet.Tantulum enim duriilliusatque consolatio- ne carentiscibi admittebat,ut vitam duntaxat tolera- ret,neccommitteret,ut perultroaccersitam mortem premiisiissese orbaret,quee virtutum cultui ac stu- dio tribuuntur. Sic autem naturam nocturnis excu- biis subjiciebat,ac si nulla omnino carnis et corporis parte constaret. Oratio porro perpetuum ipsius stu diumerat: universumque vite tempus in spirituali- bus ac celestibus contemplationibus insumebatur; D adeo ut nec horam unam, imo nec ullum omnino temporis punctum,ex quo in ea solitudine habitavit deperderet. Ac sane hoc demum vere monastici ordi- nis munus est, nunquam a spirituali opera vacuum (16) Philo, De vita cont. p. 804 : Ἔνιοι δὲ καὶ διὰ τριῶν ἡμερῶν ὑπομιμνήχονται τροφῆς. Que sunl; conferenda cum loco simili supra p. 404, ubi et de locutione egi. (77) Psal. cxziv, 16 : ᾿Ανοίχεις σὺ τὰς Χεῖράς σου xal ἐμπιπλᾷς πᾶν ζῶον εὐδοχίας. (78) C, σοφίας. (19) € sine toy iv. (80) C sine τίς. Lucianus D. Mar. vi, 3 : ἀνδραποδιστὴς ct. Melius codex 1310, ἀνδρ. τις sl. Libanius. t. IV, p. 247 : Μανίαν τὸ πρᾶγμα ἡγούμην, εἰ, ζτν ἐξὸν, αἱρεῖταί τις ἀποθανεῖν, xav ὅ τοῖς πανούργοις elc τιµωρίαν MA τοῦτο κέρδος ἡγεῖται λαθεῖν. Codex 3017, κέρδος τις dy. quo pronomine facile carebit sententia. valde molestum est, abest omnino codice eodem. tatim sophista : Novi δὲ ὡς ἔγνων... ὃτι τοῦτο τὸ τοῦ θανάτου περισπούδαστον. Illud ὡς, quod 1223 ADDENDA. 122A inveniri. Quod quidem generosus ille et expeditus A ἀπ᾿ ἀρχῆς piypl τέλους, ἀναθάσεις dal iv χαρδίᾳ coelestis itineris cursor egregie preestitit,atque anirmi suiardorem ab initio ad extremum usque perpetuo conservavit,ascensiones in cordesemper disponens (Psal. .xxxni), ac de virtute ad sublimiorem virtu- τιθέµενος, xal ix. δυνάµεως εἲς ὑψηλοτέραν µετα- θαΐνων δύναμιν, πόθφ πόθον xal σπουδὴν σπουδῇ διηνεκῶς προστιθεὶς, ἕως ἔφθασεν sic τὴν ἐλπιζομί- νην xai ποθουμένην µαχαριότητα. tem transiliens, desideriumque desiderio, ac studium studio indesinenter adjungens, quoad tandem ad speratam et expeditam beatitudinem pervenit. Cap. XXXIX.— Cum itaque hoc pacto Barlaam et Josaphat una versarentur,ac pulchro inter secerta- mine contenderent, ab omni cura et hujusce vite perturbatione immunes,mentemque ab omni con- fusione puram ac sejunctam habentes,post multos ab ipsis pietatis causa susceptos labores, quodam die senex accersito spirituali filio,quem per Evan- gelium genuerat,hujusmodi spiritualem sermonem aggressus est: Jam pridem,o amice Josaphat,te in hac solitudine habitare oportebat, atque hoc mihi oranti Christus de te pollicitus fuerat fore ut teante extremum vitz diem viderem.Vidi itaque quemad- modum cupiebam ; vidi, inquam, te a mundo et mundi rebus avulsum,ac Christo minime dubio ac vacillanti animo conjunctum, atque ad perfectam plenitudinis ipsius mensuram progressum. Nunc igitur, quandoquidem mortis mes tempus instat, alque collactanea et mihi equalis ea cupiditas,quse ut cum Christo essem,semper me tenuit,jam exple- tur,tu quidem corpus meum terra conde, pulveri- que pulverem redde. Post autem ipse in hoc loco hore, susceptum spiritualis vite genus persequens, medwque tenuitatis memoriam retinens. Vereor enim ne tenebrosum deemonum agmen animo meo propter ignorantiarum mearum multitudinem im- pedimentum afferat. Tu vero, fili, ne religiose; exercitationislaborem metuas,neque ad temporis longitudinem ac demo- numinsidias elanguescas ; quin potius ipsorum im- becillitatem,Christi virtute communitus,audazx irri- de ;adlaborum autem duritiam, ac temporis diutur- nitatem animo itacomparato esto,tanquam quotidie discessum e vita exspectans, atque eumdem diem tibi vite monastice, tum initium,tum finem esse existimans. Sic semper ea que a tergo sunt obli- viscens,atque ad ea qus a fronte sunt teipsum ex- tendens,ad destinatum persequere, ab bravium su- perna vocationis Dei in Christo Jesu (Philip. ru), quemadmodum sanctus Apostolus his verbis hor- tatur: Non deflciamus ; sed licet is qui foris est 850 ΚΕΦ. A8'. Οὕτως οὖν ἀλλήλοις συνόντες Βαρλαάμ τε xai Ἰωάσαφ, xal τὴν καλὴν ἅμιλλεν ἁμιλλώμενοι, ἐκτὸς πάσης µερίµνης καὶ πάσης βιωτικῆς ὄντες ταραχῆς, ἀνεπιθόλωτόν τε τὸν vov κεχτηµένοι xal ἁμιγῆ πάσης συγχύσεως, μετὰ τοὺς πολλοὺς δὲ αὐτῶν ὑπὲρ εὐσεθείας καµάτους, ἐν uj τῶν ἡμερῶν προσκαλεσάµενος τὸν πνευματιχὸν οἱόν, Qv διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἐγέννησε (84), λόγου fium καὶ ὁμιλίας πνευματικῆς, Ἡάλαι, λέγων, à φίλτετ ᾿Ἰωάσαφ, iv ταύτῃ σε tj ἐρήμῳ κατοικεῖν ἔδει καὶ τοῦτό pot ὁ Χριστὸς προσευχομένῳ περὶ σοῦ inr γείλατο πρὸ τῆς τοῦ βίου τελευτῆς ὄψεσθαι. Εἶδον οὖν ὡς ἐπεθύμουν' εἶδόν σε ἀποῤῥαγέντα μὲν χόσμου καὶ τῶν iv χόσµῳ, συναφθέντα δὲ τῷ Χριστῷ di- στάκτῳ τῇ γνώμῃ, xal εἲς µέτρον ἑλθόντα τελειότη- τος τοῦ πληρώματος αὐτοῦ. Νῦν οὖν ἐπειδή uot ὁ τῆς ἀναλύσεως xatpóc ἐπὶ θύραις, xai ἡ σύντροφος xa! ἠλιχιῶτις ἐπιθυμία τοῦ συνεῖναι τῷ Χρισῷ δι παντὸς fjóm πληροῦται, σὺ μὲν δει καλῦψαί µου τὸ σῶμα τῇ Υῇ καὶ τὸν χοὺν ἀποδοῦναι τῷ Χχοῖ (82) μεῖναι δὲ τοῦ λοιποῦ ἐν τῷδε τῷ τόπῳ τῆς πνωµε- τιχῆς ἐχόμενον πολιτείας καὶ τῆς ἐμῆς μµνείαν ποιού- µενον µετριότητος. Δέδοικα γὰρ µή ποτε ἡ ζοφιρὰ τῶν δαιμόνων πληθὺς τῇ Ψυχᾷ µου ἐμποδὼν κατεσῇ C διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐμῶν ἁγνοημάτων. Σὺ οὖν, τέχκνον, μὴ ὁλιγωρήσῃς τὸ ἐπίπονον τῆς ἀσκήσεως, μηδὲ δειλιάσῃς τὸ μῆκος τοῦ χρόνου xai τὰς ἐπιθουλὰς τῶν δαιμόνων ἀλλὰ τούτων μὲν τῆς ἀσθενείας, τῇ τοῦ Χριστοῦ ῥωννύμενος χάριτι, τολ- μηρῶς καταχγέλα, πρὸς δὲ τὴν σκληρότητα τῶν πόνων καὶ τὸ 363 ᾖτοῦ χρόνου διάστηµα οὕτως ἴσο, ὡς καθ ἡμέραν τὴν ἆἑντεῦθεν ἀνάλυσιν προσδοκῶν, καὶ ὡς ἀρχὴν εἶναί σοι τῆς ἀσκήσεως τὴν αὐτὶν ἡμέραν καὶ τέλος. Οὕτως dsl τῶν μὲν ὀπίσω ἔπιλαι- θανόµενος, πρὸς τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεχτεινόμενος, κατασχοπῶν δίωκε τὸ βραθεῖον τῆς ἄνω κλήσεως τοῦ θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, καθάπερ᾽ ὁ θεῖος ᾽Απόστολος παρακελεύεται, Mi) ἐκχακῶμεν, λέγων (82) ἀλλ' d καὶ à Ete ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἀλλ’ ὁ iow homo noster corrumpatur, tamen is qui intus est D) ἀνακαινοῦται ἡμέρᾳ καὶ αμέρᾳ τὸ γὰρ παραυτίκε renovaturdediein diem.Nam quod momentaneum est et levetribulationis nostre,supra modum in su- blimitate seternum glori: pondusoperatur in nobis, non contemplantibus nobis qus videntur, sed que non videntur. Qus enim videntur temporalia sunt, qua autem non videntur, esterna (1I Cor. ιν). Hec cum animo tuo reputans,vir charissime, vi- riliter age et confortare (Psal. xxvi), atqueutegre- (81) Conf. p. 185, n. 8. (83 Conf. " I, p. 95, n. 2. 83) II Epist. ad Cor. iv, 46. ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν καθ᾽ ὑπερθολὴν εἰς ὑπερ- θολὴν αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν, μὴ σκοπούντων ἡμῶν τὰ βλεπόµενα, ἀλλὰ τὰ μὴ βλε- πόµενα' τὰ γὰρ βλεπόμενα πρόσκαιρα, τὰ δὲ μὲ βλεπόμενα αἰώνια. Ταῦτα λογιζόμενος, ἀγαπητὶ, ἁνδρίζου xal ἴσχν, καὶ ὡς καλὸς στρατιώτης σπούδαζε τῷ στρατολν- 1225 YITÀ BARLAAM ET JOASAPH; 1226 q70zvtt ἀρέσαι (84). Κἂν λογισμούς σοι ὁλιγωρίας 6 À gius miles,id da operam,utei quite militem scripsit πονηρὸς φέρῃ xai τὸν τόνον ὑποχαλᾷν τῆς προθἑ- placeas (II Tim 1); nec quamvis imbecillitatis ac σεως σπεύδῃ, μὴ φοθοῦ αὐτοῦ τὰς ἐπιθουλὰς, τὸ Δε- languoris cogitationesimprobusille spiritus tibiim- σποτικὸν ἐννοῶν πρόσταγμα, Ἐν τῷ κόσμφ θλίψιν mittat,institutique tui nervos frangere ac debilitare fies, λέγοντος (86). ἀλλὰ θαρσεῖτε' ἐγὼ νενίκηχα — studeat, ipsius insidias pertimescas, illud Domini τὸν χόσµον. Διὸ yaipe (86) ἐν Κυρίῳ πάντοτε, ὅι preceptum cogitans, in mundo pressuram habe- ἐξελέξατό σε xal διεχώρισεν (87) Ex τοῦ χόσµου, xai — bitis; sed confidite, ego vici mundum (Joan. xvi), ἔθιτο ὡς ἐν προσώπῳ αὐτοῦ. Αυτὸς δὲ, ὁ καλέσας σε — Quocirca gaude in Domino semper,quoniam ipse te Χλήσει ἁγίᾳ, ἐγγός ἐστιν ἀεί. Μηδέν (88) uipluva* — elegit,atque a mundo sejunctum ante faciem suam ἀλλ᾽ iv πἀντὶ τῇ προσκευΧῇ καὶ τῇ δεήσει 36 3 μιτὰ posuit. Ipse autem,quite vocatione sua sancta voca- εὐχαριστίας τὰ αἰτήματά σου Ὑνωριζέσθω πρὸς τὸν — vit, prope estsemper. Nihil itaque sollicitus sis, sed Θιόν. Αὐτὸς (8h) γὰρ εἴρηκεν' OÀ µή σε ἀνῶ, οὐδ inomniorationeatqueobsecratione cum gratiarum οὗ µή σε ἐγκαταλίπω. Οὕτως μὲν οὖν ἐν τῇ σκλη- — actione petitiones tue innotescant apud Deum(PAi- ῥότητι τῆς ἀγωγῆς καὶ τῇ ὁλιγωρίᾳ τῆς ἀσκήσεως — lip. 1v). Ipseenim dixit: Non te deseram, nec dere- τοιούτους χτώµενος λογισμοὺς, εὐφραίνου, μεμνημέ- — linquam. Hec itaque in vite duritia ac religiose voc Κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν Ἐμνήσθην vào, φησὶ (90), B exercitationis vilitate tecumipse reputans,inanimi τοῦ θεοῦ, xal εὐφράνθην. voluptate versare,Domini Dei nostri memoriam re- tinens. Memor enim, inquit, fui Dei, et delectatus sum (Psal. rxxvi). Όταν δὲ πάλιν ὁ ἐξ ἑναντίας ἄλλον σοι τρόπον Cum autem rursum adversarius aliud in te belli ἐκινοῷ πολέμων, ὑψηλόφρονας προθάλλων λογισμοὺς, — genus excogitaverit, sublimes nempe atque arro- xai τὴν δόξαν ὑποδειχνύων τῆς τοῦ κόσμου βασιλείας — gantescogitationes proponens,regnique terreni glo- Yi χατέλιπες (91), καὶ τὰ λοιπὰ τὰ dv τῷ xóspo, — riamquamreliquisti, ceteraque que in mundo sunt τὸν σωτήριον προθαλοῦ λόγον, ὡς θυρεὸν (92) τὸν — tibiinoculiscollocans,salutiferam doctrinam clypei φάσκοντα ^ Ὅταν (93) ποιήσητε Πάντα τὰ διατα- — instarobtende,dicentem : Cum feceritisomniaqua χθέντα ὑμῖν, λέγετε, ὅτι "Aypeior δοῦλοί ἐσμεν, ὅτι ὅ precepta sunt vobis,dicite : Servi inutiles sumus. ὄφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαµεν. 'AAÀAA καὶ tlc ἐξ — quoniam id quod facere debuimus,fecimus (Luce ἡμῶν δύναται τὴν ὀφειλὴν ἐκτῖσαι ἣν ὀφείλομεν τῷ — xvi1). Et quidem quis nostrum debitum illud, quo Δεσπότῃ, ὑπὲρ dv Ov ἡμᾶς (94) ἑπτώχευσε πλούσίος — eam ob causam Domino obstricti sumus,quodcum ὢν, ἵνα ἡμεῖς c5 ἐχείνου πτωχείᾳ πλουτήσωμεν, —dives esset, propter nos egenus factus est, ut nos xai ἔπαθεν ὁ ἀπαθὴς, ἵνα τῶν παθῶν ἡμᾶς ἔλευ- C ejus paupertate divites essemus,et quia perpessione θερώσῃ ; ποία γὰρ Χάρις δούλῳ ὅμοια τῷ Δεσπότῃ ^ immunis erat,ut vitiosisaffectionibus nos liberaret, παθεῖν ; ἡμεῖς δὲ πολλὰ τῶν αὐτοῦ ὑστερούμεθα πα- — cruciatus subiit (II Cor. vin), persolvere potest? θηµάτων. 858 Ταῦτα ἑννόει, λογισμοὺς (95) xa- — Quod enim beneficium est servum eadem perpeti θαίρων xal πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς — que Dominus perpessus sit? Atquinos permultum γνώσεως τοῦ θεοῦ, xal αἴἰχμαλωτίζων πᾶν νόηµα — ab ipsius cruciatibus remoti sumus.Hec tecum re- el; τὴν ὑπαχρὴν τοῦ Χριστοῦ: καί ἡ εἰρήνη (96) τοῦ puta,cogitationes destruens,et omnem altitudinem θεοῦ, ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν, φρουρήσει τὴν xap- — extollentem se adversus scientiamDei,et in captivi- δίαν xai τὰ νοήµατά σου iv Χριστῷ Ἰησοῦ. tatem redigens omnem sensum in obedientiam Christi (II Cor. x). Et pax Dei, que exsuperat omnem sensum, custodiat cor tuum, et cogitationes tuas in Christo Jesu (Pypilip. 1v). Τούτων ὑπὸ τοῦ µακαρίου Βαρλαὰμ λεχθέντων, Hoc oratione a Barlaamo habita, Josaphat ipfini- 3 ῥοὴ τῶν δακρύων τοῦ Ἰωασάφ µέτρον οὐκ εἶχεν, — tam vim lacrymarum profudit, sic nempe, ut tan- (Si) II Epist. ad Tim. 1, 3 :... Kaxomáünsav ὡς καλὸς στρατιώτης Ἰησοῦ Χριστοῦ’ οὖδεὶς στρατιώτης ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγµατείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρίσῃ. B6! Joan. xvi, 33. 86) Epist. ad Philipp. iv, 4. 87) C, διεχώµησεν. 88) Ibid. iv, 6. (89) Epist. ad Hebr. iv, 5. 90) Psal. xxvi, 3. . ] 2L 91) C, ἣν κατέλιπας. Prestat in talibus relativi quam dicunt attractio. Libanius t. I, p. 220: Ila τούὐτων ἴσως ἑπαίνους ἐπὶ ταῖς ὕθρεσιν, ἃς ὑθρίζεις, ἀκούεις. Prestat codicis 1000 lectio, atc. Cf. Nutit. Mss. t. XI, 11, p. 76. 92) CL. Epist. ad Ephes. vi, 16. 2. u 93) Luc. xviu, 10. Hec Christi verba superbis remedium adhiberi jubet et Nilus De octo vitis p. 212 ; Διὰ τοῦτο xal ὁ Χρισνὸς ἔλεγεν' « Ὅταν ποιήσητε... ἔσμεν' » ονονουχὶ λέγων, ὅτε ἐπεισιέναι pil τὸ θηρίον, τότε διὰ τῶν ῥημάτων τούτων ἀποχλείετε τὰς θύρας αὐτῷ. Male jungitur ὅτε cum µέλλῃ. Rescri- bas ὅταν, ut est in cod. 39, quod neglexisse Cotelerium miror Monum. t. III, qui eo libro utebatur. (05) II Epist. ad. Cor. vii, 9. (95) II Epist. ad Cor. x, 5. ; (96) Epist. ad Philipp. rv, 7. PATROL. Ga. XCVI. 89 28 quam, ex ubecrimo fonte soaturientes, ipsum pror- gus, ac terram in qua sedebat, proluerunt. Atque ipse,hujusmodi dissidium deplorans, perquam ar- denter ab eo contendebat,ut postremi illius itineris comitem se adhiberet, nec post ipsius discessum in mundo jam remaneret, his verbis utens : Ecquid, o pater,tui duntaxat,ac non proximi rationem habes? Quonam autem modo hac in re perfecte charitatis officio fungeris /pro eo atque a Christo dictum est. Diliges proximum tuum sicut te ipsum j,cum tu qui- dem ad requiem pergas, me autem in oppressione atque eruimna relinquas,ac priusquam id religiose vitze certüminibus, ut par est, exercitatus sim, va- riasque hostium insidias compertas habeam,adsin- gularem pugnam cum ipsis ineundam me objicias? Ex quo quidnam aliud contingere potest,nisi ut ve- teratoriis ipsorum artibus prosternar, atque ut im- peritisac timidisgladiatoribus usu venire solet,sem- piternam anims mortem oppetam ? Ad Dominum, quaso,roga atque obsecra, ut me quoque tui e vita discessus socium asciscas, id ut facias, per eam ipsam spem quam habes fore ut laboris mercedem pereipias,te obtestor. Hoc, inquam, a Deo precibus contende, ut ne unicum quidem diem post tuum discessum in hac vita peregriner,atque in densis- sima hac solitudine oberrem. Hoc cum Josaphat plorans diceret, senex placide ac leniter ipsum reprimens,Dei judiciis,inquit, que mentishumane captum excedunt,obluctari minime debemus. Nam ego,cum de hac re multas ad Deum preces fudissem, eumque cui nulla vis afferri po- test, velut per vim adigere tentassem, ut ne inter nosdisjungeremur,ab ipsius bonitate hoc didici,mi- nime tibi nunc conducibile essecarnis onus abjice- re,verum in religiosa exercitatione tandiu perma- nere, quoad splendidiorem coronam tibi texueris. Nondum enim pro ea qua tibi parata est mercede satis decertasti; verum paulum adhuc labores opor- tet, ut latus in Domini tui gaudium intres. Non ego quidem jam penecentenarius,annos quinque et se- ptuaginta in hac solitudine confeci. Tibi vero, etiamsi non tanta temporis mora futura est,at certe ad id spatium, ut jubet Dominus, propius accedas necess$ est, quo iis nulla ex parte inferior sis, qui diei et estus pondus pertulerunt (Matth. xx). Qua- propter, o amice,que a Deo decreta sunt, prompto ac lubenti animo accipe. Nam que ipsi decrevit, quis tandem mortalium dissipare queat? Atque ipsius gratia conservatus, tolerantiam presta. Illud etiam cura,utadversus inimicas cogitationes animo excubes, ac mentis puritatem, non secus ac quemdam ingentis pretii thesaurum,salvum et inco- M Conf. p. 328, n. 7. 9 Matth. xxv, 23 : Βϊσελθε εἰ 4 την ADDHRNDA. 128 Α ἀλλ’, ὡς ἐκ πηγῆς πολυχεόµονος βρύουφε, Doy οἰ- τὸν καὶ τὴν γῆν ἐν dp ἐκάθητο κατέθρεχεν. Ορ. µενος δὲ τὸν χωρισμὸν, ἡξίου µάλα θερμῶς mw οδοιπόρος αὐτῷ τῆς τελευταίας πορείας γενέσθαι, ual μηκέτι παραμεῖναι τῷ Bip μετὰ τὴν ἐκείνου ids. μίαν. Διὰ τί, λέγων, τὸ σεαυτοῦ ζητεῖς μόνον, à Πάτερ, xai μὴ xal τὸ τοῦ πλησίον; πῶς δὲ τὴν τελείαν ἐν τούτῳ πληροῖς ἀγάπην κατὰ τὸν εἰπόντ, ᾿Ἀγαπήσεις (97) τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτὸν, sp ἀνάπαυσιν μὲν καὶ ζωὴν αὐτὸς ἀπαίρων, εἰς Sls δὲ καὶ ταλαιπωρίαν ἐμὰ καταλιµπάνων, καὶ, «ρὶν καλῶς ἐγγυμνασθῆναι τοῖς ἆθλοις τῆς ἀσκήσεως xd τῶν πολεµίων μαθεῖν τὰς πολυτρόπους ἐφόδονς, πρὸς μµονοµαχίαν µε τῆς αὐτῶν παρατάξεως wo θαλλύμενος; Ἱνατί γένηται ἄλλο, εἰ μὴ βληθῆνεί µι B ταῖς κακοτρόποις αὐτῶν μηχαναῖς, xal ἀποθανιῖν, οἴμοι | τὸν ψυχικὸν ὄντως xai αἰώνιον θάνατον; ὅτη τοῖς ἀπείροις καὶ δειλοῖς συµθαίνειν πέφυχε µοπ- χοῖς (98). ᾽Αλλὰ δεήθητι τοῦ Κυρίου, δυσωπῶ, ci δηµον 854 κάμὶ τοῦ βίου λαθεῖν. Nu, πρὸς exi: τῆς ἐλπίδος ἧς ὄχεις ἀπολαθεῖν τοῦ καµάτου τὸν µισθὸν, δεήθητι µηδεµίαν ἡμάραν μετὰ τὸν σὺν χωρισμὸν παροικεῖν τῷ βίῳ, καὶ clc τὸ πέλαγος τι- της πλανᾶσθαι τῆς ἐρήμου, Ταῦτα τοῦ Ἰ]ωάσαφ σὺν δάκρυσι λέγοντος, ὁ γέρων πράως ἀναχόπτων xai ὁμαλῶς , Οὐκ ὀφείλομο, τέχνον, ἔφη, τοῖς ἀνεφίκτοις κρίµασι τοῦ θεοῦ ἐνή- ἰστασθαι. ᾿Εγὼ γὰρ πολλὰ δεηθεὶς περὶ τούτο, 6 καὶ τὸν ἀδίαστον Δεσπότην βιασάµενς τοῦ μὴ χω σθῆναι ἡμᾶς ἀπ ἀλλήλων, ἐδιδάχθην παρὰ τῆς o τοῦ ἀγαθότητος ὡς οὐκ ἔστι συμφέρον σὲ νῦν τὸ ἄχδος τῆς σαρχὸς ἀποθέσθαι' ἁλλὰ παραμεῖναι δεῖ τῇ ἀσκή- σει, ἕως λαμπρότερον ἑαυτῷ τὸν στίφανον zig. Οὐ γὰρ ἁρχοόντως ἀχμὴν ἠγωνίσω πρὸς τὴν ἡτοιμα» σµένην aot µισθαποδοσίαν ἀλλὰ δεῖ σε κοπιάσει ue xpóv, ἵνα χαίἰρῶν εἰσέλθῃς efc τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου (99). ᾿Βγὼ γὰρ ἐγγὺς που τῶν ἑκατὸν λοισόν tig: χρόνων, διατελέσας ἐν σῇ ἐρήμῳ ταύτῃ ἔνια- τοὺς ἤδη πέντε καὶ ἑθδομήχοντα' col δὲ, εἶ καὶ τοῦ- oUtov οὐκ ἐκταθήσεται ὁ χρόνος, ἀλλὰ πλησίον που γενέσθαι δεῖ, καθὼς κχελεύε: ὁ Κύριος, ἵν' ἐφάμιλλος ἀναδειχθῆς, καὶ μηδὲν ὅλως ὑστερούμενος τῶν βαστ1- σάντων τό βάρος τῆς ἡμέρας xal τὸν καύσωνα (I) Δέχου τοίνυν, ὦ φιλότης (2), τὰ τῷ θεῷ δεδογµέν: ἀσμένως. "A γὰρ αὐτὰς βεδούλευται, τίς ἱκανὸς ἐν" θρώπων διασκεδάσαι ; Καὶ καρτέραι τῇ ἐχείνου φυλατ- τόµενος χάριτι. 855 Κῆφε δὲ eb πρὸς τοὺς ἐναντίους ληγισµθὸ, καὶ τὴν καθαρότητα τοῦ νοὺς ὥαπερ τινὰ (nomo? πολότιµον, ἄσυλον διατήρεί, πρὸς ὀψηλοτέρεν br D C, μοναχοῖς. Α, μονομάχοις. Hoc Trapezuntius vertit, illud Biblius. αρὰν τοῦ Κυρίου σου, 1) Matth. xx, 12 : Ἴσους ἡμῖν αὐτοὺς ἐποίησας τοῖς βαστάσασι τὸ βάρος τῆς... 2) A, ad marg. : Γράφ. φίλτατε, De formula, ὦ qx ότης. vine Schol. Plat. rsc. {4 ; not. ad Aristen. 1, 17, p. 467; Wernsd. ad Himerii verba p. 508 ; νίας τὰ χαριστήρια. Ibi quidem ergo preetulerim scripture varietatem, ὦ φίλοι, τῆς . 55; Greev. ad Luc. Rhel. αὔτα pns ὦ φιλότης, qe —— αι: 1299 VITA BARLAAM ET JOABAPH. 1230 σίαν καὶ θεωρίαν ἐμθιθάζων — tavtóv. ἡμέραν καθ A lumem serves,ad sublimiorem actionem et contem- ἡμέραν, ἵνα πληρωθῇ ἐπὶ col ὃ τοῖς φίλοις αὐτοῦ ὁ Σωτὴρ ἐπηγγείλατο, Ἐάν τις ἀγαπᾷ µε, λέγων (3), τὸν λόγον µου τηρήσει, xai ὁ Πατήρ µου ἀγαπήσει αὐτὸν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἑλευσόμεθα, xal μονὴν παρ᾽ αὐτῷ ποιήσοµεν. Ταῦτα εἰπὼν ὁ γέρων, καὶ πολλῷ πελείονα τῆς ἡ γισαμένης αὐτοῦ ψυχῆς xal θεολόγου γλώττης ἐπάξια, τὴν ἀνιωμένην τοῦ Ἰωάσαφ quy? παρεμυβθεῖτο. Εἶτα πρός τινας ἐκπέμπει αὐτὸν ἁδελ- Φοὺς, ix πολλοῦ δἰαστήµατος τὴν οἴκησιν ἔχοντας, τοῦ ἀγαγεῖν τὰ πρὸς τὴν ἱερὰν θυσίαν ἁρμόδια . Καὶ δὴ ἀναζωσάμενος ὁ Ἰωάσαφ λίαν τάχιστα τὴν δια- χονίαν πληροῖ ἐδεδίει γὰρ μὴ πως ἀπόντος αὐτοῦ τὴν ὀφειλὴν ὁ Βαρλαὰμ τῆς φύσεως mobi, xal, τὸ πνεῦμα παραθεὶς τῷ — Kuplp, ζημίαν αὐτῷ τὴν χαλεπὴν ἐπενέγκοι, μὴ ῥημάτων, μὴ προσφθεγμά- των ἑἐξοδίων, μὴ εὐχῶν, μὴ εὐλογιῶν τῶν ἐχείνου, τογχάνοντι. Οὕτω δὲ ἀνδριιώτασα διελθόντος αὐτοῦ τὴν µα- χρὰν ὁδὸν ἐκείνην καὶ τὰ τῆς Ἱερᾶς θυσίας ive- Χόντος , προσφέρει τῷ θεῷ τὴν ἀναίμακτον ϐυ- σίαν ὁ θειότατος Βαρλαάμ. Καὶ κοινωνήσας αὐτὸς, μέταδοὺυς 356 δὲ καὶ τῷ ᾿Ιωάσαφ τῶν ἀχράντων τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων , ἠγαλλιάσατο τῷ Πνεύ- µατι (4). Καὶ τῆς συνήθους µετφᾳλαθόντες τροφῆς, ψυχωφελέσι λέγοις τὴν ψυχὴν αὖθις ἔτρεφε τοῦ Ἰωάσαφ, Οὐκ ἔτι, λέγων, ἡμᾶς, ὦ φίλτατε υἱὲ, συναγάγῃ ἐν τῷ βίῳ τούτῳ stc ἓν ἐστία καὶ τράπεζα᾽ πορεύοµαι γὰρ ἤδη τὴν τελευταίαν ὁδὸν τῶν πατέρων µου (9). Χρὴ οὖν σε τὸ πρὸς ἐμὲ φίλτρον διὰ τῆς plationem in dies teipsum provehens,ut illud in te impleatur, quod Dominus amicis suis promisit, his verbis utens : Si quis diligit me, sermonem meum servabit,et Pater meus diliget eum, et ad eum ve- niemus, et mansionem apud eum faciemus (Joan. xiN). Haec, ac multo his plura sanctissima illa ani- ma, ac theologica lingua digna locutus senex, me- rentem ipsius animum lenivit. Deinde ad quosdam fratres,longo intervallo ab ipso dissitos, eum aman- dat, ut ea quse ad sacrosanctum sacrificium confi- ciendum accommodata erant afferret.Et quidem Jo- saphat preecinctis vestibus quam celerrime hoc mi, nisterium exsequitur;verebatur enim ne se absente Barlaam debitum nature munus persolveret,ac Do- B mino spiritum reddens,grave sibidetrimentum in- ferret, siquidem et verborum et extremarum allo- cutionum et orationum ipsius expers fuisset. Cum igiturlonginquum illud iter fortissimo animo confecisset, atque ea qux ad sacrosanctum sacrifi- cium opuserant attulisset,divinissimusBarlaamin- cruentum sacrificiumDeo obtulit,perceptisqueChri- sti ab omnilabe puris mysteriis, ac Josaphato item impertitis, spiritu exsultavit, sumptoque de more cibo,salutaribusrursum sermonibus ipsius animum alere coepit, his verbis utens : Non jam, charissime flli,nos in hiec vita eadem domus ac mensa conjun- get,jam enim ultimam patrum meorum viam ingre- dior. Quocirca tibi faciendum est ut per mandato- rum divinorum observationem,atque in hoc loco ad φυλακῆς τῶν τοῦ θεοῦ ἐντολῶν, xal τῆς lv τῷδε (J'extremum usque vita diem commorationem, tui τῷ τόπῳ μέχρι τέλους Χαρτερίας , ἔπιδεξασθαι , πολιτευόµενος χαθὼς ἔμαθες xai ἐδιδάχθης , καὶ μεμνη μένος διὰ παντὸς (6) τῆς ταπεινῆης καὶ ῥᾳθό- µου µου ψυχῆς. Χαρᾷ οὖν Ὑχαῖρε, xal τῇ ἐν Χριστῷ ἀγαλλιάσει (7) εὐφραίνου , ὅτι τῶν ἐπιγείων καὶ φθαρτῶν ἀντηλλάξω τὰ αἰώνιά τε 357 xa! ἄφθαρτα, καὶ ὅτι ἐγγίζει ὁ μισθὸς τῶν ἔργών σου, xai ὁ µισθακοδότης ἤδη πάρεστιν, ὃς Ἶξει τόν ἀμπελῶνα ἐδεῖν ὃν ἐγεώργησας (8) καὶ πλουσίως σοι τὸν μισθὸν τῆς Ὑεωργίσς παρέξει. Πιστὸς γὰρ 6 λόγος (9) xai πάσης ἀποδοχῆς ἀξιος, καθὼς ὁ θεσπέσιος Bog Παῦ- λος s! Υὰρ συναπεθάνοµεν , Καὶ συζήσοµεν ' εἰ 3) Joan. xiv, 23, &) Conf. P 168. 5) Multa lo erga me amoris specimen exhibeas ; sic nimirum vit» tuc rationes instituens, quemadmodum didi- cisti,nec unquam abjecta» atqueignave anim: mete memoriam intermittens.Multum itaque vale, atque in Christo delectare,atque exsulta,quoniam terrena et interitui obnoxia cum sempiternis et ab interitu alienis bonis commutasti;ac propinqua estoperum tuorum merces,ac jam jamque adest qui mercedem refert. Qun quidem ad inspiciendam eam vineam, quam excoluisti,veniet,tibique pro ea exculta mer- cedem amplissimam prebebit.Fidelis enim sermo, ut clamat divinus Paulus apostolus (I Tím. 1), atque ca e libris sacris ac profanis de necessaria illa et ultima πορείᾳ contulit auctor Sacr. Observ. c. 7, in Ikenianis Symbolis tom. III, p. 319. Adde Wyttenb. ad Plut. p. 791; Heyler, ad Jul. epist. 58, p. 430 ; Palairet. ad Luc. xxu, 22, ubi, 'O μὲν Yió; τοῦ ἀνθρώπου πορεύεται κατὰ τὸ ὡρισμένον. Antiphanes Stob. tit. 124, 27 : Οὐ γὰρ τεθνᾶσιν, ἀλλὰ τὴν αὐτὴν ὁδὸν, [Ἡν πᾶσιν ἐλθεῖν ἔστ᾽ ἀναγκαίως ἔχον, [Προεληλύθασιν, /Elianus Fragm. p. 1052: ὌὍτε ἔμελλε τὴν ἐπινησθεῖσάν ol καὶ τελευταίαν ὁδὸν (vat. Auctor Axiochi, c. 20 : Τὸ θαῤῥος τῆς ἐκεῖσε πορείας. Asterius Hom. in avar. p. 44 : Zol μὲν γὰρ ἀχηλουθήσει π.χρὸν ἐφόδιον 1) ἁμαρτία τὴν ἀναγκαίαν πορενομένῳ πορείαν. Conf. Agath. Hist. v, pag. 197 ; et supra pp. 196, n. 10 ; 353. ἀἑ. (6) Epigramma tangam Anth. Ρα]. xit, 61, quod illa locutio mihi in memoriam revocat, prefatus ve. niam quod feda sacris verbis verba misceam : "Aüpe: µοι διὰ παντός ὅλαν χατέτηχ᾽ ᾽Αρίδαζος [Τὰν Kv(O6ov: & πέτρα θρυπτοµένα θἐρεται. Offendunt viri d. ad primum hemistichium, quod corrigunt: facil- limum tamen ac nitidissimum, modo sic distinguatur : Άθρει pov διὰ παντὸς ὅλαν x. : Aspice mi ; totam omnino incendit Arabazus Cnidum. Fuit Aribazus ille καταφλεξίπολις, ut Sthenelais illa de qua Epigr. Inc. 55. Poterat etiam servari que memorata est, Vaticani scriptura, κατάτηχ’. 7) 6, τὸν v Κυρίῳ ἀγαλλίασιν. (a] Respectu ad parabolam patris familias apud Matth. xx. (9) Il Epist. ad Tim. ri, 11. 1231 omni acceptione dignus: Si commorimur, et convi- vemus ; si sustinemus,et conregnabimus,in sempi- terno illo ac finis experte regno incomparabili luce collustrati, atque vere beate» ac principis Trinitatis illuminatione donati.Ha»c Barlaam ad vesperam us- que, 8ο per totam etiam noctem, Josaphato loque- batur effusissime lacrymanti, atque hujusmodi dis- junctionem sgerrimo animo ferenti. Jam autem lu cente die manus atque oculos in colum sustulit, Deoque gratias reddens, hoc sermone usus est: Domine Deus meus, qui ubique presens es, atque omniaimples,gratias tibi ago,quoniam humilitatem meam respexisti (Psal. 1), atque hoc mihi conces- sisti,utinorthodoxa tua fide,et mandatorum tuorum via,hujusce peregrinationis cursum absolverim. Αο nunc,optime Domine,atque ad misericordiam pro- pensissime,in eterna tabernacula tua merecipe,nec ea memoria retine quae vel sciens vel insciens in te peccavi. Conserva autem etiam fidelem hunc servum tuum, cui me inutilem famulum tuum praeesse vo- ]uisti. Ab omni vanitate atque adversarii vexatione ipsum exime ; illudqueeffice, ut nodosissimisiis]a- queis quosdiabolusad eorum omnium quibus salus cordi est offensionem expandit sublimior existat. Omnem impostoris potentiam, omnipotens Deus, a servi tuifacie dele; atque easipsi viresaffer, ut pesti- ferum hostisanimarum nostrarum caput proculcet. Spiritustuisancti gratiam ex altoin eum demitte, at- que ad invisibiles conflictus roburipsi adde,ut victo- rie coronam a te consequatur, ac nomentuum,o Pa- ter,acFilii tui, et Spiritus sancti, inipso celebretur, quoniam te decet laus et gloria in secula. Amen. Hac precatione habita,cum paterno affectu Josa- phatum complexus,atque osculo sancto exosculatus fuisset, ac sese crucis signo muniisset, pedesque extulisset, ingenti letitia perfusus, non secus ac si amici quidam accessissent, ab beatum iter, atque ad recipienda beate illius vite premia profectus est, senex plane, ac spiritualium dierum plenus, Ca». XL. — Josaphat autem,summa cum venera- tione atque ejulatu patrem complexus,lacrymisque abluto ipsius corpore,atque aspero illo cilicio,quod ab eo inaula acceperat,involuto,consuetos psalmos recitat, per totum diem ac totam noctem simul et canens,et pretiosum beati viri corpus lacrymis ri- gans. Postridie autem effosso juxta speluncam se- pulcro,ac sacro corpore reverenter admodum ge- stato, spiritualem patrem egregius et charissimus filius inhumavit,ardentiusque animo inflammatus, 11) C, διαφαινούσης. 12) Conf. p. 17, n. 54. 13) Conf. pag. 185. 14) A, ἐχόμενα. di Conf. p. 44, n. 93. ADDENDA. Ue À ὑπομένομεν , xal συµθασιλεύσομεν βασιλείαν τὴν αἰώνιον καὶ ἀτελεύτητον, τῷ φωτὶ χαταλαμχόμενοι τῷ ἀτπροσίτῳ (10), καὶ τῆς ἑλλάμψεως καταξιούμενι τῆς µαχαρίας ὄντῶς καὶ ζωαρχικῆς Τριάδος, Τοιαῦτι piv ὁ Βαρλαὰμ ἕως ἑσπέρας καὶ παρ᾽ ὅλην τὴν νύχτε τῷ Ἰωάσαφ ὠμίλει, ἀκατασχέτοις δάχρυσιν ὁδυρο. μένῳ καὶ τὸν χωρισμὸν μὴ φέροντι. "Apr. X τῆς ἡμέρας διαφαούσης (11), τὴν πρὸς αὐτὸν ὁμιλίαν διαπεράνας, Ἶρεν εἷς οὐρανὸν χεῖράς τε xai ὄμμπτ, καὶ εὐχαριστίαν ἀνάπέμψας, τῷ θεῷ, ἔφη" Εύριε, ὁ θεός µου, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἐπεῖδες τὴν τι- πείνωσίν µου καὶ ἓν τῇ ὀρθοδόξῳ σου ὁμολογίᾳ καὶ ἐν ὁδφ τῶν ἐντολῶν σου ἠξίωσας τὸν δρόµον τελίσαι µε τῆς ἐνθάδε παροικίας µου. Καὶ νῦν, φιλάγαβε Ai σποτα καὶ πανοικτίρµον, δέξαι µε εἷς τὰς αἰωνίους σου σχηνὰς (12), xal μὴ μνησθῆς ὅσα σοι Ίμαρτον ἐν γνώσει τε καὶ ἀγνοίᾳ. Φύκαξον δὲ xal τὸν πιστόν σου δοῦλον τοῦτον , οὗπερ προστῆναίΥ µε τὸν ἀχοεῖόν σου ἠξίωσας οἰχέτην' ῥῦσαι αὐτὸν ἀπὸ πάσης µα- ταιότητος 368 xal ἐπηρείας τοῦ ἀντιχειμένου, καὶ ὑψιλότερον αὐνὸν ποίησον τῶν πολυπλόχων παγίδων, Qv tlc σκάνδαλον ἤπλωσεν ὁ πονηρὸς πάντων τῶν θελόντων σωθῆναι. ᾿Αφᾶνισον, παντοδύναμε, πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἀπατεῶνος ἀπὸ προσώπου τοῦ δού- λου σου, καὶ δὸς αὐτῷ ἐξουσίαν πατεῖν τὴν ὁὀλεθρο- τόχον χάραν τοῦ πολεμίου τῶν ἡμετέρων duy. Κατάπεμψον ἐξ ὕψους τὴν χάριν τοῦ ἁγίου σου Πνεύματος. Καὶ ἑνίσχχυσον αὐτὸν πρὸς τὰς ἀοράτους παρατάξεις, ἵνα τὸν τῆς νίκης ἀξιωθῇ παρὰ σοῦ στέφανον δέξασθαι, xal δοξασθῃ iv αὐτῷ τὸ ὄνομά σου, τοῦ Πατρὸς, xxl τοῦ Υἱοῦ, xal τοῦ ἁγίου Πνώμ:- τος, ὅτι aoi πρέπει δόξα καὶ αἴνεσις εἲς τοὺς alim. Αμήν. Ταῦτα εὔξαμενος, καὶ τὸν Ἰωάσαφ πατρικῶς zt ριπτυζάµενος, καὶ ἀσπασμὸν αὐτῷ δοὺς ἐν φιλήματι ἁγίῳ, Xp τυπῳ τε τοῦ σταυροῦ ἑαυτὸν ἔπισφρε” σάµενος, xal τοὺς πόδας ἑξάρας, καὶ λίαν περιχαρὶς γενόμενος, ὥσπερ τιοῶν ἐπιδημησάντων φίλων, πρὸς τὴν paxzolav ἀπῆλθε πορείαν , πρὸς τὴν lude διελθὼν Ὑεροδοσίαν, πρεσθύτης Qv xal πλήρης ἡμ- ρῶν τῶν τοῦ πνεύματος. ΚΕΦ, Μ'. Ὁ δὲ Ἰωάσαφ, περιχυθεὶς τῷ Περὶ μεθ) ὅσης ἂν εἴποις τῆς εὐλαθείας xai οἰμωγῆς, δάχρυσί τε τὸ λείψανον λούσας, xal τῷ τριχίνφ ῥᾳ- D xe, ὅπερ αὐτὸς iv τῷ παλατίῳ παρασχὼν (43, περιελίξας, τοὺς νενοµισµένους ἐπιλέχει φαλμοὺς, διὰ πάσης τῆς ἡμέρας xal τῆς νυκτὸν ὅλης φάλλων ἅμα xal δἀάκρυσι τὸ τίμίον τοῦ µάκαρος βρἰχων σῶμα. To δὲ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ, τάφον ποιήσας ἐχόμ- vov (14) τοῦ σπηλαίου, καὶ 359 εὐλαθῶς fr τὸ Ἱερὸν Αείψανον διαθαστάσας, iv τῷ µνήµατι κατ τὸν πνευματικὸν πατέρα ὁ καλὸς υἱὸς καὶ .τιμιώτε- B 1233 VITA BARLAAM ET JOASAPB. 1234 τος. Kal, θερµότερον ἐκκαυθεὶς τὴν Ψψυχὴν, sic À atque ad orationem seipsum quam maxime con- , ἐκτενεστέραν τε συντείνας εὐχὴν ἑαυτὸν, ἔφη. Κύριε, ὁ θεός µου, εἰσάκουσον τῆς φωνῆς µου (15) ἧς ἐχέχραξα. ἑλέησόν µε xal εἰσάκουσόν µου, ὅτι σε ix καρδίας µου ζητῶ. ᾿Εξεζήτησέ (16) σε ἡ ψυχή µου᾽ μὴ ἀποστρέψῃς (17) τὸ πφόσωπόν σου ἀπ᾿ ἐμοῦ, xai μὴ bo (vac ἐν ὀργῇ ἀπὸ τοῦ δούλου σου. Βοηθός µου Ὑενοῦ μὴ ἀποσκοραχίσῃς µε, xal μὴ ἔγχα- ταλίπῃς µε, ὁ θεὸς, ὁ Σωτήρ µου, ὃτι ὁ πατήρ µου xal ἡ µήτηρ µου ἐγχατέλιπόν µε" σὺ δὶ, Κύριε, προσλαθοῦ µε (18). Νομοθέτησόν µε (19), Κύριε, ἐν τῇ ὁδῷ σου, καὶ ὁδήγησόν µε ἐν τρίθῳ εὐθείᾳ, ἕνεχα τῶν ἐχθρῶν µου. M) παραδῷς µε εἷς ψυχὰς θλιθόντων µε, ὅσι ἐπὶ σὲ (20) ’ ἐπεῤῥίφην ἐκ μήτρας. "Amb Ὑαστρὸς μητρός µου θεός µου εἶ σύ μὴ ἆπο- στῇῃς ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πλὴν coU οὐκ ἔστιν ὁ βοηθὼν po: B Ἰδοὺ γὰρ εἰς τὸ πέλαγος τῶν οἰκτιρμῶν σου τὴν ἐλπίδα ἐθέμην τῆς ψυχῆς µου’ κυθἐρνησόν µου τὴν ζωὴν, ὁ πᾶσαν τὴν κτῆσιν ἀῤῥήτῳ σοφίας προνοἰᾳ κυθερνῶν, καὶ γνώρισόν µοι (21) ὁδὸν ἐν ᾗ πορεύσοµαι. Καὶ σῶ- σὀν µε, ὡς ἀγαθὸς θεὸς xai φιλάνθρωπος εὐχαῖς xal πρεσθείαις τοῦ θεράποντός σου Βαρλαὰμ, ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεός µου, xal σὲ δοξάζω τὸν 360 Πατέρα, xal τὸν ΥΊὸν καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα εἰς τοὺς αἲῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. Ταῦτα εὐξάμενος, πλησίον τοῦ µνήµατος ἑχά- θισε χλαίων. Καὶ καθεζόµενος ὕπνωσε. Καὶ ὁρᾷ τοὺς φοθεροὺς ἄνδρας ἐχείνους, οὕς xal πρότερον ἑωρά- χει (22), ἑλθόντας πρὸς αὐτὸν, xal ἀπαγαγόντας αὐτὸν εἰς τὴν µεγίστην xai θαυμαστὴν ἐκείνην πε- διάδα, καὶ πρὸς τὴν δεδοξασμένην xal ὑπέρλαμπρον εἰσαγαγόντες πόλιν. Βϊσερχομένῳ δὲ αὐτῷ τὴν πύλην ἕτεροι ὑπήντουν πολλῷ κατηγλαϊσμένοι φωτὶ, στε- φάνους ἔχοντες ἐν χερσὶν ἀῤῥήτῳ δισλάµποντας κάλ- λει xal otouc ὀφθαλμοὶ οὐδέποτε βρότειοι ἐθεάσαντο. Ἐρομένου δὲ τοῦ Ἰωάσαφ, Τίνος oi στέφανοι τῆς δόξης ol ὑπέρλαμπροι, οὕς ὁρῶ ; Σὸς μὲν ὁ stc, ἔφη- σαν, ὑπὲρ τῶν πολλῶν σοι ψυχῶν ὧν ἔσωσας xata- σκευασθεὶς, χοσμηθεὶς δὲ νυνὶ πλέον ὑπὲρ τῆς ἀσκή- σεως ης µετέρχῃ, εἴπερ ἀνδρείως ταύτην ἕως τέλους διέλθης' ὁ δὲ ἕτερος σὸς μὲν καὶ αὐτός' ἀλλὰ τῷ πατρί σου δεῖ σε τοῦτον παρασχεῖν, τῷ διὰ σοῦ τῆς ὁδοῦ bxxXvavtt τῆς πονηρᾶς xal µετανοήσαντι γνησίως τῷ Κυρίῳ. Ὁ δὲ Ἰωάσαφ δυσχεραίνοντι ἐῴχει' καὶ, Πῶς δυνατὸν, φησὶν, ἴσων ἐμοῦ, τοῦ τοσαῦτα χοπιά- σαντος, τυχεῖν τὸν πατέρα µου δωρεῶν ὑπὲρ µόνης τῆς µετανοίας; Εἶπε ταῦτα, καὶ τὸν Βαρλαὰμ εὐθὺς ἐδόχει βλέπειν ὀνειδίζοντα οἱονεὶ, καὶ λέγοντα' Οὗ- τοι οἱ λόγοι µου, Ἰωάσαφ, οὓς ποτέ σοι, Ὅταν ὑπερ- πλουτήσῃς, ἔλεγον (23), οὐκ εὐμετάδοτος ἔσῃ' καὶ αὐτὸς ἠπόρεις ἐπὶ τῷ ῥήματι. Νυνὶ δὲ πῶς ἑδυσχέ- ρανας ἐπὶ τῇ ἰσοτιμίᾳ τοῦ πατρός σου, καὶ οὐ μᾶλ- Psal. xxvi, 7. Ibid. 9... tendens. his verbis usus est : Domine Deus meus, exaudi orationem meam qua clamavi ad te,miserere mei,et exaudi me, quoniam te ex animo quero:exquisivit te anima mea,ne aver- tas faciem tuam a me, et ne declines in ira a servo tuo. Adjutor meus esto, ne derelinquas me, neque despicias me, Deus salutaris meus. Quoniam pater meuset mater mea dereliquerunt me,tu autem, Do- mine,assumpsisti me. Legem pone mihi, Domine,in via tua, et dirige me in semitam rectam propter ini- micosmeos.Netradideris meinanimastribulantium me (Psal. xxvi), quoniam in te projectus sum ex utero. De ventre matris mes Deus meus es : ne dis- cesseris a me (Psal. xx1). Quoniam preter te non est mihi adjutor.En in miserationum tuarum abys- so spem anime mes deflxi. Vitam meam guberna, qui res omnes conditas sapientie providentia,omni sermone pra&stantiori,moderaris.Et notam fac mihi viam, in qua ambulem; atque ut bonus ac benignus Deus, per famuli tui Barlaam preces ac supplicatio- nes me serva,quoniam tu Deus meus es, ac te glori- fico Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum in s»- cula. Amen. Hac oratione perfunctus, juxta sepul- crum flens consedit, ac sedens obdormivit. Atque formidandos illos viros, quos prius conspexerat, ad se venientes,seque ac maximum illum et admiran- dum campum ducentes, atque in illustrissimam illam ac splendidissimam civitatem introducentes, intueri sibi visus est. Cum autem ipse portam in- grederetur,alii ipsi obviam fuerunt,ingenti lumine perfusi, coronasque ejusmodi pulchritudine collu- centes, qu» nulla oratione exprimi possit, et qua- les nunquam mortales oculi conspexerunt, mani- bus tenentes. Percontante autem Josaphat cujus- nam essent splendidissime ille corone quas perspi- ceret: Tua quidem una est (responderunt illi) tibi - ob multas eas animas quibus salutem attulisti con- fecta ; nunc vero ob religiose vite;e exercitationem, cui das operam, studiosius et accuraitus adornata, si quidem strenuo animo eam ad extremum usque peragraris. Altera autem tua quoque ipssest; verum patri tuo, qui ab improba vivendi ratione opera tua tua deflexit, sinceroque animo resipuit, ac sese ad Dominum convertit,eam prebeas oportet; Josaphat autem eam rem moleste ferre videbatur. Et qui fle- ri potest (inquiebat) ut pater meus unius duntaxat penitentie gratia,paria mihi,qui tot actantos labo- res exantlavi,beneflcia consequatur ? Hec ut dixit, Barlaamum confestim sibi videre visus est, velut probris se insectantem, ac dicentem : Hi sunt, o (46) Ibid. 8: Σοὶ εἶπεν ἡ χαρδία nov: Ἐξεζήτησα τὸ πρὀσωπόν σου. 11 (s À, pov. Pristat accusativus. Psal. ibid. 10 : "0 δὲ Κύριος προσελάθετό µε. 19) Ibid. 11... 20) Psal. xx, 10, 44. 21) Psal. ασ, 8. 22) Conf. pag. 280. 23) Conf. pag. 158. - 1235 AkDDENDA. Josaphat,sermones mei,quos quondam ad te habui: À λον εὐφράνθης 363 τὴν φυχὴν ὅτι εἰσηχούσθη ow nimirum fore ut cum ad ingentes opes pervenisses, non jam liberalis ac profusus esses, ac tu ob id ver- bum ancipiti animo eras.Nuncautem quonam pacto parem tibi honorepatrem esse moleste tulisti,ac non potius hoc nomine lzetitiam animo concepisti, quo- niam multa tua pro eo fuse preces exaudite sunt? Josaphat autem, pro eo ac nolebat, ad eum dixit : Ignosce, pater, ignosce. Ubinam autem habites, fac intelligam. Tum Barlaam : In hac pulcherrima at- que ingenti civitate domicilium nactus sum, in me- dio urbis vico,immenso lumine coruscanti.HRursum autem Josaphat sibi cum eo agere videbatur, ut ab eo in ipsius tabernaculum abduceretur, comiterque hospitio exciperetur. Ille autem nondum tempus adesserespondit,utadilla tabernacula veniret,quip- pe qui corporis sarcina adhuc premeretur. Quod si forti animo, inquit, in sancto vitz genere, velut tibi mandavi, perstiteris, aliquanto post venies, at- ἡ πολλὴ περὶ αὐτοῦ δέησις; 'O δὲ Ἰωάσεφ, ὡς d. θιστο del λέγειν αὐτῷ, Συγχώρησον, ἔφη, Πάτερ, συγχώρησον. Ποῦ δὲ αὐτὸς οἶκεῖς Ἰνώρισόν µοι, Ἐν ταύτῃ, φησὶ, τῇ µεγάλῃ καὶ περικαλλεῖ πόλει: οἰχεῖν ἔλαχον ἐν µεσαιτάτῃ τῆς πόλεως πλατείᾳ φωτὶ χατα- στραπτομένῃ ἀπλέτῳ. ᾿Αξιοῦν δὲ αὖθις ὁ Ἰωάσαν ἐδόχει τὸν Βαρλαὰμ clc τὸ ἑαυτοῦ ἀπαγαχεῖν αὐτὸν σκήνωµα xal φιλοφρόνως ξεναγῆσαι. ᾽Αλλ᾽ οὕκω τὸν καιρὸν ἥκειν ἔλεγεν ἐκεῖνος, πρὸς ἐκεῖνά σε τὰ ou νώματα ἐλθεῖν, ἔτι τῷ φορτίῳ τοῦ σώματος ὑποχείμι- vov. Εἴπερ οὖν ἀνδρείως καρτερήσεις, χαθάκερ on ἐνετειλάμην, Ἶξεις μικρὸν ὕστερον, xal τῶν αὐτῶν ἀξιωθήσῃ σχηνωµάτων, τῆς αὐτῆς τεύξῃ χαρᾶς τι καὶ δόξης, καὶ συνδιαιωνίζων ἔσῃ µοι. Ἔξυπνος d ἐπὶ τούτοις γενόμενος, ὁ Ἰωάσαφ τοῦ φωτὸς ἐκείνο καὶ τῆς ἀῤῥήτου δόξης εἶχε τὴν φυχὴν ἔτι (94) ττ- πληρωμένην, καὶ σὺν πολλῷ τῷ θαύματι τῷ Δεσκόῃ χαριστήριον ἀνέπεμπεν ὕμνον. que eadem tabernacula eteamdem lotitiam ac gloriam consequeris,mecumque in sempiternum eris.Erper- rectus autem Josaphat, animum illa luce atque omni sermonis facultate sublimiori gloria perfusum adhuc habebat, ac multa cum admiratione ad grati animi significationem Deum laudibus efferebat. Mansitautem ad extremum usque vere angelicam in terra vitam ducens,ac duriori religiose exercita- tionis genere post senis discessum utens. Nom cum anno setatis vigesimo quinto regnum terrenum reli- quisset,monasticsque vite certamen subiisset,quin- que et triginta annos in vastissimaea solitudine,pe- rinde ac si nulla carnis parte constaret,humana con- . ditione sublimiorem vitam egit: sic nempe,ut mul- tas quidem hominum animas a pestifero serpente prius abstraxerit, Deoque integras etincolumes ser- vaverit,eaquein reapostolicam gratiam consecutus sit,animique etiam inductione martyr exstiterit, ac Ghristum in regum ac tyrannorum oculis et aspectu - fidenti animo confessussit,vocalissimumque ipsius majestatis preconem sese prebuerit;multosque rur- sum pràvos spiritusin solitudine profligarit,omnes- que Christi vi ac potentia superarit,celestisque be- neficii atque gratie uberrime particeps factus sit. Unde etiam animi oculum ab omni terrena caligine purum habebat,ac futura tanquam presentia pros- piciebat,Christusqueipsi rerum omnium instarerat, Christum expetebat,Christum non secus ac presen- tem cernebat,Christi pulchritudinem nunquam non intuebatur, juxta illud Propheto : Providebam Do- minum in conspectu meo semper, quoniam a dex- tris est mihi, ne commovear (Psal. xv). Ac rursum: Adhssit anima mea post te, me suscepit/dextera tua (Psal. xxvi). Etenim re vera ipsius anima post Christum adhesit, flrmissimo nexu ipsi copulata. Neque enim ab admiranda illa operatione desci- vit, nec religiose suse exercitationis regulam Ἔμεινε δὲ μέχρι τέλους τὴν ἀγγελικὴν ἁληθᾶς ἐτὶ γῆς ἀνύων διαγωγὴν, καὶ σκληροτέρᾳ ἀσκήσει pri τὴν παρέλευσιν τοῦ γὙέροντος χρώμµενος κέμπψ μὲν καὶ εἰκοστῷ τῆς ἡλικίας ἔτει τὴν ἐπίγειον xra- λιπὼν βασιλείαν val τὸν ἀσκητιχὸν ὑπελθὼν ἑἀγᾶνα, πέντε δὲ κχὶ τριάκοντα χρόνους &» τῇ παντρήμφ ταύτῃ ἀσκήσας, ὥσπερ τις ἄσαρκος (35), civ ὑπὶ $07 ἄνθρωπον ἄσχκησιν, πολλὰς μὲν πρότερον Y» χὰς ἀνθρώπων τοῦ ψυχοφθόρου δράκοντος ἀποσπάσες καὶ τῷ θεφῷ προσαγαγὼν σεσωσµένας, xxl ἀποσι- λικῆς iv τούτῳ χάριτος ἀξιωθεὶς, µάρτυς δὲ τῇ «ρο- αιρέσει γενόμενος, xai παῤῥησίᾳ τὸν Χριστὸν ἐνύχιν βασιλέων ὁμολογήσας xal τυράννων, xai κήρυξ pi- Υαλοφωνότατος τῆς αὐτοῦ µεγαλειότητος ἆναφσν, πολλὰ ὃ) αὖ πᾶλιν πνεύματα πονηρῖας iv τῇ ipli χαταπαλαίσας, καὶ πάντων τῇ τοῦ Χριστοῦ πτρηι- νόµενος δυνάµει. Καὶ τῆς ἄνωθεν πλουσίως µετε- σχὼν δωρεᾶς τε xal χάριτος, ἐντεῦθεν κεκαθαρµένον τὸ τῆς ψυχῆς ὄμμα πάσης περιγείου ἀχλύος tgo, ὡς παρόντα δὲ τὰ μέλλοντα πρὀεθεώρει, xai Xpurk ἦν αὐτῷ ἀντὶ πἄντων, Χριστὸν ἐπόθει, Χριστὺν & παρόντα ἑώρα, Χριστοῦ τὸ κάλλος διὰ παντὸς ἐν ωπτρίζετο, κατὰ τὸν Προφήτην τὸν λέγοντα (Bj Προωρώμην τὸν Κόριον ἐνώπιόν µου διά arci, ἔτι ἐκ δεξιῶν μοῦ ἐστιν ἵνα μὴ σαλευθῶ' xal αὖθιε (Zi Ἠκολλήθη ἡ ψυχή µου ὀπίσω σου’ ἐμοῦ δὲ ἀντελάδεο ἡ δεξιά σου. Ἐκολλήθη γὰρ ὄντως ἡ opi ek* ὀπίσω τοῦ Χριστοῦ, αυναρμοσθεῖσα αὐτῷ ἑβῥεπί συναφείᾳ. Oo, μετετράπη τῆς θαυμαστῆς ταύτης i Υασίας, οὐκ ἡλλοίωσε τὸν xavóva τῆς ἀσκήσεως in- τοῦ, ἀπ᾿ ἀρχῆς μέχρι τέλους. ἴσην τηρήσας τὴν WU (24) A, sine ἔτι. Psellus De dam. p. 98: Οἴον, ὦ ἑταῖρε, ποιεῖς, ἐκκρεμῆ τὸν λόγον Κάταλικὠν. Co- dex 39 :... λόγον ἔτι καταλιπών. 25) Conf, p. 349. 26) Psal. xv, 8. 27) Psal. rxu, 8. 4237 VITA BARLAAM BT JOASAPH. . 4238 θυμίαν ix νεωτέρας μέχρι τῆς τοσαότης ἡλείας, À immutavit. Quin potinsab initio ad finem usque, μᾶλλον δὲ καὶ εἲς ὑψηλοτέραν ὁσημέραι προκόπτων τὴν ἀρετὴ» xal καθαρωτέρας ἀξιούμενος θεωρίας. atque ab ineunte ερί8ίο usque ad tam provectam seta- tem eamdem animi alacritatem retinuit ; imo, ut rectius loquar, ad sublimiorem quotidie virtutem processit, ac puriorem divino beneficio contempla- tionem consecutus est, Αμέλει τοιαύτην πολιτευσάµενος πολιτείαν καὶ οὕτως ἀξίαν τῆς ἑαυτοῦ κλήσεως ἐργασίαν ἀποδεδω- χὼς τῷ καλέσανει, σναυρώσας 868 τὸν κόσμον ἑαυτῷ καὶ ἑαυτὸν τῷ κόσµῳ (28), iv εἱρήνῃ πρὸς τὸν τῆς εἰρήνης ἀναλύει θεὸν, καὶ πρὸς τὸν ἀεὶ ποθούµενον ἐχδημεῖ Δεσπότην, xal τῷ προσώπῳ Κυρίου ἁμέσως καὶ χαθαρῶς ἐμφανίζεται, τῷ thc ἐκεῖθέν τε δόξης Ὥδη προηυτριεπισµένῳ αὐτῷ στεφάνῳ χοσμεῖται, xal Ἀριστὸν βλέπειν καταξιοῦται, Χριστῷ συνεῖναι, Xpt- στοῦ τῷ χάλλει διὰ παντὸς ἐναγάλλεσθαι, οὗπερ εἰς χεῖρας τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν παραθέµενος (29), ἐν τῇ τῶν ζώντων µετεφοίτησε χώρα (30), ἕνθα ἦχος ἑορ- ταζόντων (31), ἔνθα τῶν εὐφραινομένων dj κατοι- χία (32). Τὸ 86 γε τίµιον αὐτοῦ σῶμα Ex. γειτόνων αὐτῷ τὰς οἰκήσεις ποιούµενός τις ἀνὴρ ἅγιος, ὃς καὶ τὴν πρὸς Βαρλαὰμ πορείαν ἐχείνῳ ποτὶ ὑπέδειξε (33), θεἰᾳ τινὶ μυηθεὶς ἀποχαλύψει xav' αὐτὴν τὴν ὥραν τῆς τελειώσεως αὐτοῦ παραγίνεται,͵ καὶ ὕμνοις Ἱεροῖς τιµήσας, δάκρυά τε χατασπείσας, σύμθολον τοῦ πρὸς αὐτὸν πόθου, τΆλλα δὴ τὰ νενοµμισµένα Χριστιανοῖς πάντα τελέσας, ἐν τῷ τοῦ Πατρὸς ἔθετο Βαρλαὰμ μνήματι. Συνεῖναι γὰρ ἔδει τὰ σώματα ὦν αἱ φυχαὶ συνδιαιωνίζειν ἔμελλον ἀλλήβαις, Προστάγματι δὲ τινος φοθερωτάτὸυ κατ ὄναρ 8694 χραταιῶς ἐπισχήπτοντος πεισθεὶς, ὁ τοῦτον Χηδεύσας ἀναχωρητὴς τὰ βασίλεια καταλαμθάνει Ἰνδῶν, xai τῷ βασιλεῖ Βαραχίᾳ προσελθὼν πάντα αὐτῷ 0zÀ« τὰ περὶ τοῦ Βαρλαὰμ καὶ τοῦ µάχαρίου τούτου τίθησιν Ἰωάσαφ. Ὁ δὲ, μηδὲν µελλήσας, ἀπέρχεται αὐτὸς μετὰ δυνάµεως ὄχλου, xal τῷ σπη- λαίῳ ἐφίσταται, τὸ μνῆμά τε θεωρεῖ, xai, τούτῳ θερµότατα ἐπιδακρύσας, αἴρει τὸ κάλυμμα. Καὶ ὁρᾷ τόν τε Βαρλαὰμ xai τὸν Ἰ]ωάσαφ ἔχοντας τὰ µέλη κατὰ σχῆμα κείµενα, xal τὰ σώματα οὐδὲν τοῦ προ- τέρου χρωτὸς παραλλάττοντα, ὁλόκληρα δὲ καὶ ἀχρι- θῶς ὑγιῆ σὺν τοῖς ἐνγύμασι. Ταῦτα τοίνυν τὰ Ἱερὰ Denique cum ad hunc modum vixisset, et usque adeo dignam vocalione sua operam ei a quo voca- tus fuerat reddidisset,mundumque sibi ipsi ac sei- psum zaundo crucifixisset, ad Deum pacis in pace migrat, atque ad Dominum, cujus perpetua cupidi- tas eum tenuerat, proficiscitur, vultuique Domini pure ac sine ullius rei interpositu apparet, eaque jam ipsi preparata glorise corona exornatur, idque divinitus consequitur, ut Christum cernat, cum Christo sit, Christi pulchritudine perpetuo exsultet, in cujus manus commendata anima, ad vivorum rcgionem transiit, ubi epulantium sonus, ubi letantium habitatio est (Psal. x11). Preclarum autem ipsius corpus vir quidam san- ctus (qui non longe ab eo habitabat), quique iter ipsi ad Barlaamum prius commonstrarat, divino quodam admonitu, ea ipsa hora,qua morte functus est, presens sestans,' sacrosanctis cantibus ornavit, profusisque lacrymis, qus ipsius erga Josaphat amoris indices essent, aliisque omnibus rebus quz apud Christianos in more atque instituto posita sunt confectis atque absolutis, in patris Barlaami monumento condidit.Par siquidem erat ut quorum anime in perpetuum simul future erant, eorum etiam corpora conjungerentur. Cujusdam autem formidandi viri, qui id in somnis serio imperabat, monachus ille qui ipsum funere extulerat mandato obtemperans, in Indie regnum se confert, regemque Barachiam conveniens, de omnibus Josaphati rebus certioremipsum facit.Ille autem nulla interposita mora cum ingenti populi multitudine iter init, atque ad speluncam tandem pervenit, ac sepulcrum intuetur, illicque calentis- simislacrymisfusisintegumentum tollit, cernitque Barlaamum et Josaphat membra composito habitu sita habentes, corporaque nihil a pristino colore immutata, verumintegra et prorsusincolumia, una cum indumentis.Hac igitur sacrosanctarum anima- τῶν ἁγίων ψυχῶν σχηνώμµατα, πολλὴν ἐκπέμποντα [) rum tabernacula, suavissimum odorem emittentia, τὴν εὐωδίαν xai οὐδὶν ὅλως ἀηδὲς ἐπιδειχνύμενα, θήχαις ἐνθεὶς ὁ βασιλεὺς τιµίαις, slc τὴν ἑαυτοῦ πατρίδα µεταχοµίζει. 29 Ἐνθά 325 et 355. 3 Conf, pag. 10, n. 34. nec fedi quidquam exhibentia, preclaris, loculis imposita, rex in patriam suam transfert, Psal. xxx, 5 : Ele χεῖράς σου παραθήσοµαι τὸ πνεῦμά µου. Hinc color epigrammatis incerti 688: ε σῶμα λέλοιµεν ᾽Απελλιανὸς μέγ’ ἀριστος' [Ψυχὴν δ᾽ iv. χείρεσσιν ἑὴν παρεκάτβετο Χριστῷ. Cf. pp. (30) Diligens glossatur ad marginem scripsit στίχος. Versus est enim purus putus, sed politicus, et idcirco non notabilis. Cf. p. 336. 32) Psal. Lxxxvi, 7: Ὡς εὐφραινομένων πάντων ἡ κατοικία ἐν col. 33) Cf. pag. 944. — Ceterum syntaxis valde turbata est. Τὸ τίµιον σῶμα jungendum cum ἔθετο, sed E Psal. χω, 5: Ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καὶ ἐξομολογήσεως fjyou ἑορταζόντων. plurima intercidunt membra que non possunt in ordinem cogi. Forsan. θείᾳ τ ὶς supra p. 266, n. 98. τινι µυηθ... — De µυη- 1359 ADDENDA, T Ut autem ea res ad plebis aures pervenit, innu- À Ὡς δὲ elc τὰς ἀχοὰς ἔπιπτε τοῦ λαοῦ τὸ γεηονς, merabilis multitudo ex omnibus urbibus ac flniti- mis locis ad beatorum illorum corporum conspec- tum et adorationem confluxit. Ubi etiam sacrosanc- tis hymnis eorum causa decantatis, copiosisque lampadibus accensis, apte illic quispiam ac per- quam accommodate dixisset, Lumina circa luminis filios et hiredes. Luculenter autem simul ac ma- gnifice in ea ecclesia que ab ipsis fundamentis a Josaphat exstructa fuerat, eorum corpora condita sunt. Multa porro miracula, morborumque depul- siones, tum in corporum transvectione, tum in eorum inhumatione, tum etiam posteris tempori- bus, Dominus per pios famulos suos effecit. Vidit- que rex ac vulgus omnes virtutes eas qus per ipsos edebantur. Ac pleriqne e finitimis nationibus p infidelitatis ac ignorationis Dei morbo laborantes per ea signa que in monumento flebant ad fidem accesserunt.Atque omnes qui ipsius Josaphatvitam ad angelorum imitationem expressam,atque a tene- ris unguibus ardentem ipsius erga Deum amorem cernentes atque audientes, admiratione corripie- bantur, Deum in omnibus celebrantes,qui se aman- tibus opem et auxilium nunquam ferre desinit, eosque amplissimis beneflciis remuneratur. Hic preesentis libri finis est, quem pro mea virili conscripsi,quemadmodum a preclaris viris qui mihi hec haud falso tradiderunt accepi. Utinam autem vos, qui hanc animis utilem historiam legitis atque auditis, ad eorum partem asciscamini, qui Deo vitae suc rationes probaverunt, per orationeset interces- ᾳ siones beatorum virorum Barlaam et Josaphat, de quibus hzc historia contexta est in Christo Jesu Do- mino nostro, quem decet honor, imperium, majes- tas et magnificentia, cum Patre et Spiritu sancto, nunc et semper in secula seculorum. Amen. 5) Conf. p. 321, n. 'as ὃν In των ἀθβοῖί A, avulso ultimo folio. 36 Conf. p. 305. πλῆθος ἀριθμοῦ κρεῖττον Ex. πάντων τε τῶν (34) πόλεων xal τῶν περιχώρων slc προσκύνησιν xal. gov συνέῤῥεον τῶν µακαρίων σωμάτων ἐχείνων, "Effe τοι καὶ ὕμνους ix" αὐτοῖς τοὺς Ἱἱεροὺς ἄσαντες, wii λαμπάδας Φιλοτίµως ἀνάφαντες (ἀκολούθως, ὃν τις εἴπεν, ἐχεῖ καὶ λίαν οἰκείως τὰ φωτα περὶ τοὺς τοῦ φωτὸς υἱούς (35) τε xal κληρονόμους), ausi ἃ ὁμοῦ καὶ μεγαλοπρεπῶς ἐ, cj ἐξ αὐτῶν sein xml παρὰ τοῦ Ἰωάσαφ ἀνεγηγερμένῃ (36) κχατέβεντο b Χλησίᾳ. Πολλὰ δὲ θαύματα xai ἰάσεις 6v τε τῇ urte- χοµιδῇ, ἔν τε τῇ καταθέσει, καὶ ἐν τοῖς ἑξῆς χρόνις 865 διὰ τῶν ὁσίων αὐτοῦ θεραπόντων ἑποίηας Κύ- proc. Καὶ εἶδεν ὁ βασιλεύς τε Ἡαραχίας xai τπᾶς, ὁ ὄχλος τὰς δι’ αὐτῶν γενομένας δυνάμεις, xal molle! τῶν πὲριξ ἐθνῶν, ἀπιστίαν νοσοῦντες xal τοῦ θεῦ ἄγνοιαν, διὰ τῶν Ὑινοµένων ἐν τῷ µνήµατι σημείων ἐπίστευσαν. Καὶ πάντες οἱ ὁρῶντές τες xal ἀχούοντες τὴν ἀγγελομίμητον τοῦ ᾿ἰωάσαφ πολιτείαν καὶ c ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων διάπυρον αὐτοῦ πρὸς τὸν OU» πόθον, ἐθαύμαζον δοξάζοντες ἐν πᾶσι τὸν θεὸν, τὸ ἀεὶ συνεργοῦντα τοῖς ἀγαπῶσις αὐτὸν καὶ µεγίσοι τούτους ἀμειθόμενον δωρεαῖς. Ἔως ὧδε τὸ πέρας τοῦ παρόντος λόχου, ὃν xri δύναμιν ἐμὴν γεγράφηχα, κχαθὼς ἀκήχοα παρὰ τῶν ἀψευδῶς παραδεδωκότων µοι τιµίων ἀνδρῶν. Γένοιν δὲ ἡμᾶς, τοὺς ἀναγινώσκοντάς τε xal ἀχούοντας τὴν ψυχωφελῆ διήγησιν ταύτην, τῆς µερίδος ἐξιωθῆνα τῶν εὐαρεστησάντων τῷ Κυρίῳ εὐχαῖς καὶ πρ. σθείαις Βαρλαάμ τε καὶ Ἰωάσαφ τῶν µακαρίων, vii ὧν dj διήγησις, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμᾶν, ᾧ πρέπει τιμὴ, κράτος, μεγαλωσύνη τε χαὶ μεγελο» πρέπεια, σὺν τῷ llavpl καὶ τῷ ἁγίῳ Ἠνεύμαι v» καὶ dcl, xal clc τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμέν. NOTA AD VITAM BARLAAM ET JOASAPH. b mEEEREEEEEEEDDEDEND 474 Pag. 1, 5. Formulam χκαθὼς γέγραπται, Λ μιᾶς τῶν fjuspov,quod legitur p.10&, reponere μιᾷτ. qua aliquoties utitur auctor, debuit forsan Paulo, apud quem saepicule legitur : conf. Epist. ad Rom. virt, 36 ; ix, 33, I Cor. 1, 34. Pag. 3, 1. Vide Preloq. Pag. &, 2. De οἴκονομίᾳ adde Daluz. ad Lu- pum p. 474; Zimmerm. Analect. p. 10, 14, etc. Pag. 5, 11. Joannes Antioch. in Monum. Cotel. t. I, p. 164: Ἐκ τῆς Αἱγύπτου μάλιστα τοῦ ἀγαθοῦ τούτου (monasteriorum institutionis) ἀπαρξαμένου καὶ πανταχοῦ τῆς οἴκουμένης διαδοθέντος, καθώς φησιν ὁ μέγας ᾿Αθανάσιος. Pag. 9, 4. Proverbium πάντα χινεῖν λίθον ha- bet Julianus epist. 52, ubi vid. Heyler. p. 409. Cui epistole obiter prodero. Exhibet editio p. 100 ; Ἕδοξεν οὗ, pot πᾶσι τοῖς δήµοις προαγορεῦσαι διὰ τοῦδε διατάγµατος. Codex 2964: ὃδ. τοῦδε τοῦ διατ., melius. Ibid. B. 15, C, τεταλαιπωρημένον τῇ exÀnpg,. Pretuli merito τεταριχευµένον, quanto vividius et magis graphicum. Nilus Epist. 1, p. 3: TQ γὰρ νοητῷ iAalp τοῦ κχρείττονος πιανθήσεται 6 ἁγωνιστὴς ἄνθρωπος, ὁ τὸ πρὶν καταπονηθεὶς xai τεταριχευµένος τῇ ἑνοχλήσει τῆς πολυπαθείας. Ad quod Possinus offendens, autumat fuisse a Nilo scriptum τετρυχωµένος. Sed ipsum qua preecedit &Aalou metaphora retinere poterat. Nilus epist.46 * Μετὰ τὸ ἄγαν ξηρανθῆναι τὸ σῶμα τῇ νηστείᾳ. Po- tuisset et hic Nilus scribere, τεταριχεῦσθαι. Ibid, n. 29. Displicuit ἐχλεξάμενον ob pravum toni lo- cum. Simeon Sethi Ichnel, p. 362: Νοῦς iv µε- pluvaw σῆς βιθρώσων ὅστεα. Repono: σὴς βιθρώ- σκων ὁστία. Pag. 12, 19. Scrib. Χαθά που. C, καθάπερ. Sic pag. 340, 23 pro xa0d που xal περὶ, C, καθάπερ περί. Pag. 46, 1. Theophilus Alex. Homilia: Cujus rei homo similis, p. 1&: Ὅλως γὰρ 6 κόσμος dv τῷ πονηρῷ χεῖται. Consentit in ὅλως codex 1013. Pag. 18, 11. AC (nihil ex B enotavi), sópop- φώτατος. Sic p. 27 , 8 AC εὐμορφωτάτη. Error olim idem in ea voce apud Achillem Tat. exstitit: vide Jacobs. p. 836. Pag. 34, 2. De οὕτω συμθὰν adde not. ad Ari- stzen. p. 736. Pag. 22, 10. Glossator in A ascripsit στίχος. Verba scilicet, ἄνθρ... ῥημάτων, versum efficiunt ἡ. Nec aliter p. 278, µιᾷ δὲ τῶν 4808 νυκτῶν. Λη- dreopulus de Syntipa p. Ἰ4: Ἐν jug τῶν ἡμερῶν,οξ p. 74: Mig. γοῦν τῶν ἡμερῶν. Quse duo loca pro- fero, non tam propter ipsa, quam monendi causa narrationem de columbis, qui insunt, esse confe- rendam cum simili Simeonis Sethi fabula, ibib. p. 392. Pag. 32, 19. Cf. p. 39l. Pag. 33, 21. Ad verba τοῦτο πρύκειται est glossa in A: 4*' τὸ γἠράσκειν, Est prima vox legenda fixo. Notum adverbiis ἤγουν, jjvot, εἴτου, uti grammaticos explicationis causa. Qui nuper alle- gavit alicubi Eustathii verba, τὰ λάφυρα εἴτουν σχῦλα, vir d. ascripsit: corr. fj ovv. Nil corrigat. p Frequentissimus est conjunctionis εἴτουν usus apud scholiastas. Vide Bast. in Epp. Pariss. p. 56. Pag. 38. De formula εἰρήνην δοῦναι adde Tollium Insign. itin. p. 159 ; Valcken. Schol. in N. T. t. II, Pp. 17. Pag. &0, 2. Conf. p. 346, n. 3. Pag. 46, 1. Recitatur hac sententia, nec sine va- rietate, a Michaele Glyca epist. 2, p. 210 ; 'O θειό- τατος Βαρλαὰμ οὕτω πρὸς ᾿ωάσαφ ἔλεγε « Tóv [ἄνθρωπον] ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτεξουσιότητι καὶ ἀθαγασίᾳ τιµήσας βασιλέα πάντων τῶν ἐπιγίων κατέστησεν. » Conf. ibid. p. 127. — 5. Cyrillus Catech. p. 6: '"Aqafóc χατασκευασθεὶς διάθολος Ὑέγονεν ἐξ οἰκείας προαιρέσεως, ἐκ τῆς πράξεως λαθὼν προσηγορίαν... — Ibid. Est δρᾷ τῆς et in cod. 400, Pag. &1, 10. Pseudo-Abdias vir, 6 : « Angelus, qui ex se concepit invidiam, per potentiam angeli- cam serpentem ingressus. » — Ν. 1. Pro à à)» est EUav in cod. 400; quod est facilius quidem, sed non melius. Pag. 48, n. 2. Scrib. potius πως. Pag. 53, n. 2. De junctis σηµείοις καὶ τἐρασι vide Albert. ad Glossar. pag. 115. Pag. 56. Est ἠδιχῆσθαι in Libanii codice 3017. Pag. 63, n. 6. Conf. p. 229, n. 6. Pag. 65, n. 5. Nilus epist. 130: ᾿Αναγκαῖον εἰδέ. ναι ὅτι μέλλεις βήματι παρίσασθαι φοθερῷ, ἕνθα οὐδεὶς ιαφανεῖται ἐπικουρῶν σοι ἢ ἐξελέσθαι δυνά- µενος τῆς χειρὸς τοῦ δικάζοντος ἔνθα δεινότης xat εὐστροφία λόγων καὶ γλώττης οὐδὲν παντελῶς ἴσχύ- σαι δυνήῄσεται... politicum dodecasyllabum, vide p. 363. D Pag. 76. Est et apud Isa. x, 18, φλογὸς καιομέ- Pag. 24, 1. Conf. p. 187. v2. Pag. 21, 7. Conf. p. 297. Pag. 94, 11. Theophilus Alex. Homil. Cujus rei Pag.31. Symeon Sethi de Ichnel. p. 206: Mig — homo similis, p. 3: 'Edw «lc σε ἁγκαρεύοι μµίλιον ' τῶν ἡμερῶν. Et sic pp. 546, 382. Inde velim, pro — Év, ὕπαχε δύο. Cod. 1013, ἀγκαρεύσει. Reponam | 1915 ΝΟΤΗ VITA BARLAAM ET JOASAPH. i24 ἀγγαρεύῃ vel ἀγγαρεύσῃ. De scriptura Ὑκ pro qy, À δεινὰ, πλὴν δίκαια, Χριστέ pov: [Πέπονθα 47T egi ad Planudis Metam. Pag. 93. De formula οἱδ ὅτι monui et ad Soph. Antigonam v. 276. Quam fabulam cum prelege- rem,ex simili parenthesi interpretabar salebrosum ini&um, Scheferum secutus Melet p. 92: (Αρ' οἶσθ᾽ ὃτι ;) Ζεὺς τῶν ἀπ᾿ Οἰδίπου κακῶν... | 416 Pag. 94, 9. Cf. p. 141, n. 4. Pag. 101, 10. Epist. ad Rom. vir, 17 : Κληρονό- qot μὲν θεοῦ. συγκληρονόµοι δὲ Χριστοῦ. Pag. 112, 22. Forsan ἀναθλέψας δὲ τοῖς ὀφθαλμοῖς᾽ P. 106, 17: C, φαλμοῖς καὶ ὕμνοις ὁμοθυμαδὸν τῷ Κυρίῳ ἄδοντες. Pag. 122, 10. Symeon Sethi Ichnel. p. 226: "Βδιωχόμην μέχρι τοῦ νῦν παρὰ τῶν θηρευτῶν, τό- πον ἐκ τόπου ἀμείθουσα, Pag. 123. Locus non integer est. Trapezuntiana versio nihil pressidii exhibet, ad codicem, ut vide- tur, instituta non bonum. Sed Billius pleniorem habuit, sicque vertit:... les chaussant d la pré- baration de l'évangile de paiz : et partant je me suis estimé misérable à cause de mon erreur précédent et lourde déception, et me suis mis à prendre cette voye, laquelle à bon droict j'ai preposée à toutes choses... Equidem codices 904, 905, 907, 908, 41126,1132 inspexi, cum hic locus prelo submittendus fuit, animumque verborum incoherentium hiates'adver- Yit,sed meis AC consentientes esse reperi ; nisi quod in nonnullis pro πάντων esset návcoc. Bonum est πάντων: p. 153, 46, πάντων προκρίνων. δεινὰ, πλὴν ἐμῶν ὕττω κακῶν. [Οὐκ ἔστι ποινἠ σφαλ. µάτων ἐμῶν ἴση. [Δαίμων, νόσος, µάχαιρα, mU, λύμη, σκότος, [Μάστιγες, ὕθρεις, λιμὸς, ἐμπαιγμὸς, γόλως, [Τὰ φρικτὰ πάντα τῆς ἐκεῖθεν ἡ μέρας [Ato- νίως µένοντα, πῦρ φωτὸς δίχα, [Σχότος φλογίζον, Τάρταρος, σκώληξ, πόνοι, [Άπαντα ταῦτα τῶν ἐμῶν five κακών. [Στήλῃ γεγράφθω ταῦτα μέχρι xai τὶ- λους. [Βοῶσα (puto excidisse versum de tuba.Posset quidem βοῶσα de στήλῃ intelligi ; sed sequens σαλ- πίσει durius cum στήλῃ jungeretur) μαχρὰ πᾶσι μέχρι τερμάτων, [Kv πᾶν παρέλθχι τοῦτο (cod. παρ- έλθοι. Est πᾶν τοῦτο mundus hic universus), ταῦτα σαλπίσει, Καὶ τοῖς ἐκεῖθε πᾶσιν, ὡς πᾶσιν μόνος [Nodo χακοῖς ἅπαντα, πλὴν σοῦ, Χριστέ µου. Ἰόνον B υενικᾷ σὸν πέλαγος θαυμάτων, [Ώὐσπλαγχνίας ἄδυσ. σος οὐ µετρουµένη, [Οἴκτων ἀείρους, δωρεῶν dxupls. Pag. 197, 10. Conf. p. 940. Pag. 204, 44. Acta S. Tarachi p. 290: Οὓς προς δέξασθε μετὰ φόθου καὶ πολλῆς αἰδοῦς, ὄντας ἑργάτας τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ. Pag. 210, 16. Additi articulum. Pag. 211, 5. Isai. Lvit, 45 : ᾽Αγίοις &v ἁγίοις ὄνομα αὐτῷ, ὄψιστοσ ἐν ἁγίοις ἀναπαυόμενος, Pag. 219, 8. Conf. p. 290. Pag. 223. Puto πίστις non servandum. Pag. 22&, 16. Malim τὸ τῷ πατρὶ πείθεσβαι. Pag. 226, n. 3. Scrib. xzv ἄλλο τοῖου δήτοι. — Pag. 234, 7, Α, πῶν κατὰ πόλιν οἰκούντων ἀρχό- των. Displicuit duplex participium, cum sit prius Pag. 125. Est et xovayla in cod. Sophocleo 2884. (» prorsus languidum et inutile. Libanius t IV, Pag. 121. Est σκιὰ θανάτου locutio biblica, ea- que frequens. Vide pp. 187, 218, t. II, p. 115, Psal. cvi, 10. . Pag. 131, 16. Monet opportune Jac. Billius in Allatii ad Joannem Damasc. Prolegomenis 6 44, totum hunc de libertate arbitrii locum esse ad ver bum transcriptum ex Damasceni libris De ortho- doza fide. — 19. In loco obscuro exhibebo varieta- iem cod. — Kal αὖθις αὗτεξ ἐστὶ νοερά τις χίνη- σις ψυχῆς αὐτοκρατής. Mox omittit ἢ βούλευσις óps- κτικὴ τῶν ἐφ᾽ ἡμν. Pag. 132, 8. A, οὐδεὶς γὰρ προχρ. — 9. C, sine γὰρ. Pag. 136. Moneor a viro doctiss. Reiskiang,qua usus sum, observationi de πρωτοσυµθούλῳ posse contradici. Pag. 155, 17. Be μνηθεὶς vide p. 269. Cf. et p. 2063, 14. Pag. 196, 3. C, διακονίαν μοῦ πεκλήρωχα: conf. pp. 330, 60; 355, 17. Dixit p. 177, 20, διακονίαν πετέλεχα. . Pag. 157. Adde Pantin. de σοραγῖδι, seu bapti- smo, ad Basil. Seleuc. p. 383. . Pag. 160, 12. Conf. p. 287. Pag. 186. Infra, scilicet p. 217. Ignis inferni sine . glaritate πῦρ etx5« δίχα diotus est ab auctore ver- guum nonnullorum, quos, eum ineditos esse pu- tem, describam e codice 4630, p. 137, 9. [Πέπουθα p. 226: Kàv ἑτέρους ἴδω μµεθύοντας ix πότου, διαβ- ῥήγνυμαι τῷ φθόνφ. Cod. 3017, πεθύοντας éve- λύοντας ἐκ π.: idque recte, puto. Pag. 236, 8. C, καταδικάσω, Pag. 250, 5. Ouzelius, hoc loco usus ad Minu- cium pp. 164, 17&, notat vitulum esse de bove Api capiendum ; sed errare auctorem, qui porcum inter animalia ponit ab JEgyptiis culta, citatque commode Eliam. H. A. x, 16. Adde Herodot. !1, &1, cum nota Larcheri. Pag. 255, 8. Cf. p. 168, n. 1. Pag. 256, 16. Eumath. Hysm. v, p. 161: Οὗτω τὴν χαλὴν ἐξηλθον Αὐλίκωμιν,... ὡς "Olugmwvizs: καὶ νινήσας τὸ πένταθλον. Seripsi sic τὸ κ. pro edito τὸν πέντ., usus lectione quam e codd. pro tulit Bassus p. 282 versionis gallice. Pag. 237, 11. Cf. p. 152, n. &. Pag. 209, 14. Philotheus Fabricii Bibl. Gr. t. Xl, p. 916 : Τυραννιχόν τι καὶ βίαιον ἔρως, Pag. 277. Plato Epist. inter Socraticas 25: "ri δὶ xal ἀρχὴ τῆς Ὑνώσεως ἀφ᾿ ἡμῶν γέγονε, wii ἔχειν οἶμαι xal νῦν ὥσπερ 49$ ἑοέραν ἀρχὴν £007 µενος, παρακαλέσαι πρὸς τὴν ἐπιμάλειαν αὐτοῦ. Bene codex 1760, παρακαλέσαι σε. qui et benel ante ἀρχὴν exhibet. Quod et ibi soriptum est, s µενος συστᾶσεως, non displicet. Pag. 278, 89. Preivit Gregorius Naz. orat. €) p. 643, 1: ᾽Αλλὰ καὶ γραφῶν ἕἔμπειρος ὁ Ayrrfe D | 245 nes ψἀλλοντες.! Pag. 279, 10. Athanasius, apud Gaulmin, ad Psell. p. 146: '0 μὸν οὖν ἐχθρὸς (διάθολος) μετὰ τῶν ἑαυτοῦ χυνῶν Ὥτοσαῦτας Ίχει τὰς παάνουρ- χίας. Pag. 282, 7. Sic p. 324, 11, Δάκρυα ποταμηδὸν τῶν ὁμμάτων χαταδύσας, Conf. p. 3&4, 11. Pag. 284, Conf. pp. 396, n. 5: 342, 13. Pag. 285, 44. Adreopulus de Synt. p. & : Hap- £x4)tt τὸ θεῖον τοῦ τῆς ἀπαιδείας λυβήναι δεσμοῦ. Cf. Monum. Cotel. t. II, p. 202 A. Pag. 288. Nomini isti φάρυγγα quasi clavo ap- pendam notulam qua Bachmanno gratiflver. Cum nuper in ejus Lycophronem bona mea fortuna in- cidissem, volumenque evolverem, oculos advertit B longissima, nec tamen longa nimis, nota p. 49, unde intellexi quam :gre Meletii inediti loco ca- ruisset vit doctiss., quo φάρυγξ describitur fltque sni Lycophronis mentio. Meletii igitur verba ex meo apographo, quod mihi e codice 2227 confeci, huc apponam, in ejus usum : Τοῦτο δὲ τὸ µέρος καὶ φάρυγξ καλεῖται, παρὰ τὸ φέρω, δι’ ἧς φέρεται τὸ πνεῦμα , καὶ ἐστι παρώνυμον Αυκόφρων φησίν (Alex 4154): « Ἐτύμθευσεν φάρω' » ὁ δὲ Καλλίμα- χος (Fragmen. 183) « "Agapov φαρόωσι,» τὴν μηδὲν φέρουσαν φάρυγγα. Ex Etymologico M. pro- fecit Meletius. Pag. 289, 7. Pro εἰκότως, forsan εἰκός, C., μᾶλ- λον fj τενθ. — 22, C, δῆλα. Pag. 296. Conf. p. 916, 4. Pag. 297. De illo sensu nominis βίος, adde Hey- C ler. ad Juliani Epist. 88. — N. 6. Est Ἱστόρηται apud Psell. De dem. pp. 26, 34, Pag. 300, 2Z&. C, διὰ τοῦ. Videtur esse διά του in A. pag. 301, 11, δι ἑτέρου tpoof|tou: quod lectio- nem του firmare videtur, . INDEX Sunt apud Ailinasium Vita Anton. $ 39, diemo- A "asi Pag. 944, 40. Conf. 449. Pag. 313, 22. Disco ex Jac. Billio, in Aflatli and Damasc. Prolegom. $ &&, perspicue hausisse au- ctorem eam Joasaphi orationem ex Gonstit. Basilii ο. 1. Pag. 946. Lycophron 1453 : Βάζω xsvóv ψάλλουσα µάσταχος κρότον. Pag. 336, 2. Maximus Tyr. diss. p. 41, 278 : Πῶς φυλαξώμεθα; πῶς λάθωμεν. CGonsentit quidem codex 1962; malim tamen Φφυλαξόμεβα, cui λάθω- psv apte conveniet. Sexcenties permutate sunt 419 o et ω, verbi causa, in Equitibus, v. 248 : [Τὰ δ) ἄλλα σοι πρόσεστιι δηµαγωχγικὰ, [Φωνὴ μιαρὰ, γέγονας χακὸς, ἀγοραῖος cl. Codex 2712, κακῶς, quod prestare videtur. Queestioni , μῶν ἐκ χαλῶν st x4- γαθῶν ; Respondit Isiciarus v. 486: εἴμ᾽ ἐκ πονη- ρῶν γε. Fuitigitur is cui posset dici : γέγονας xa- xà;. Locutionem , sb, χαχῶς γενέσθαι , illustrayi ad Eunap. ; adde Herald. ad Arnob. p. 110. Obiter alium comici locum e Conoionatricibus, quam modo legebam, tangat, cui ὦ restiuere velim. Editus est ita v. 106 : Γυναῖχας a0, δύστηνε, τοὺς ἄνδρας λέγεις. Sed a5 non bene habere videtur, cum semel tantum γυναῖκας vocaverit viros οτα- tor femina. In mea editione, si sic vocare tam tu- multuariam operam possum, proposui, γυναῖκας, ὦ δύστηνε: quam scripturam mihi modo exhibuit codex 2712, p. 319. Pag. 342, 8. Cum ὁμιοῦσαι possunt conferri similes forms πειρᾶσαι, καυχᾶσαι, apud Andreo- pulum de Synt. : vid. ibi not. p. 193. Ex Theo- phane λυτροῦσαι attulit videndus Reiskius ad Const. Cerem. p. 87. Pag: 359, 25. G, οὐχαῖς καὶ ἰχεσίαις: sed conf. p. 365, 17. Pag.383. Ad μυηθεὶς admove p. 393, vv. 524, 520. INDEX ANNOTATIONIS Accentus versus politici, 36, qui τί servetur, ipse mutatur vo- Andreo cum accentus. ^ 419 Acta inédita S. Arethes, 2. Adjectivum neutrum cum &llipsi, Adrianus rhetor, 344. AEgyptii percum mon oolebant , &Ti JEneas Gazeus, 132, 208, 244. JEschylus, 79. AEsculapius, 56, 295. Apis bos, 477. Appianus, 267. Aristoteles, 174. Andreas apostolus, 2t£5. us de Syntipa, 415, Anecdotorum editio, 2, 68, 479. Angelis pares homines pii, 108. ÀÁnims mors est peccatum, 152. Anonymus orator Bysantinus , i Anthologia Greca, 494, 356, 363, Augmentum plus | i gm plusquam perfecti, ᾿Αθελτερώτερος, 249. ᾿Αθελτότερος, 249. ἸΑθυσστόκος, 59. ᾽Αγγαρεύω, 415. Αδυμία Ἀατέχευ 283. Αι et ε, 44, Αἴτεϊν, 180. "λλληλοι et ἄλλοι, 493. "λμα τοῦ, 183. ᾽Αμπεχόμενος, 170. AEthiopes vel Indi, 3. Athanasius, 340. 'AvdAa6oc scapulare, 164. Agapetus, 331. Athensus, 188, 2365. ᾿Αναλλοίωτος xal &»peztoc, 448, Amor ex miserioérdsa, 276. Ai4raciio casua, 352. 311. e & 15 ᾽Αναγκαῖον, 945. Αναποδίζω, 97. ᾽Αναπετερώτατος, 249. ἸΑνατίλλω, 5. ᾿Ανείχαστος, 286. ᾽Ανημμένος οἱ ἀνειμένος, 776, "Ανθρωπος θεοῦ, 10. ᾿Ανόητος et ἀνόητος, 115. 'Anó et ὑπὸ, 44 ; οἱ ἐπὶ, 1&7. Απογινώσχειν, 97. "Αποπτος περιωπλ, 130. ᾿Ασυγχρίτως τιµιώτερος, 185. Ατίμητος, 346. Ατραπὸς, 187. Αὖ et à &79. "AUAoc, αὕλότερος, 61. Αφνεώτερος, 7Á. Baptismus φώτισμα, 895, 301; σφραγὶς, 157, &76 ; abrenuntia- tio que fit in baptismo, 85; baptismi virtutes, 89. Barbare flexiones verborum, 479. ' Basilius, 151, 166, 213, 216. Basilius Macedo, 27, 197, 198, 202, 223, 298, 237, 298. 200 ; 9314, 328, 339, 995, Beatitudines septem, 89. Βακτηρία βίον, γήρως, 207, Βασιλεία οὐρανῶν, Βίος, 291, 478. Βόμδον βομθεῖν, 208. Ῥομβυλιὸς, 207. Callimachus, 478. Cangius, 479. Canis ad vomitum rediens, 88. Chariton, 59. Choricius . 5, 15, 30, 183, 196, 210, 249, 274, 328, 329, 346, Commodianus, 13. Comparativi ac superlativi desi- οποία per «rel M 60, 249. nstantinus Po ogennetus. 61, 140. μμ. Cyrillus, 88. ΓΥ et yx, 415. Γαστὴρ καὶ τα ὑπό αστέρα, 216. Γενέσθαι εὖ, κακῶς, 419. T'evópsvos et λεγόμενος, 195. Γνωστὸν loco, 25. ουν 272. ; Γραφείς et τραφεὶς, 195. Γριφότερος, δις Demetrius Phalereus, 234. Demosthenes, 306. Deus nullius rei eget, 239. Dei in manu est sapere quem velit, 148; Deum imitatur homo be- neficius, 333. Dexippus, 140. Diabolus cur sic dictus , 475; Scripture sacre peritus, 478; ejus canes, 478. Didymus Cscus, 230. Diogenis Epistole, 274. Dion Cassius, 155. Dion Ghrysostomus., 56 , 155, Dualis numerus masculini gene- ris, 141. À et 0 270. A' ἀλλά, &1. Ak et cs, 210. Al, δᾷ, 213, I2 v Ρτο)δέον 273, ko, 391. INDEX. Λεσμοὶ ἀπαιδείας, &78, 11. — Δηληθεὶς, δηλούµενος, 320. Λημοτελὴς ἑορτὴ, 269. Διὰ πἀντὸς, 356. Διακονίαν πληροῦν, τελεῖν, 476. Διάφαυμα, διαφαύω, 367. Δοχῶ µοι, 99. Δολερὸς et θολερὸς, 265. Δριμέοις pro δριµέσι, 410. Ephremius, 36. Evenus, 311. Eumathius, 182, 212, &77. Euripides, 27 E: et ot, 20, et v, 150, Elpyv»v διδόναι, 38, 415. Βϊτουν, 415. Ἐκ et ἐπὶ, 62- Ἐχδώσας, 220. Ἐκζητεῖν θεὸν, 16. Ἐκπεμψις, processio, sensu theo- logico, 83. δες κέναὶ, 193. Ἐλπίζω cum aoristo, 267. "Ev et ἐπὶ, 112. Ἐνθρονίζειν, 307. Ἐντυχεῖν βίδλῳ, 110. Ἔπαλξις, 280. Ἐπαυθὶς, 947. Ἐπεισφρέω, 165. Ἐπὶ et ὑπὸ, 328. Ἐπισταθμᾶσθαι, 149. rotas ἐν ἑτοίμῳ, 26. EO οἶδα ὅτι, 193, (415. Εὐδοχεῖν, 12. Εὐλογία, 154. Εὐμορφότανος, 414. Eoplexopat, 119. Ζηθι εἷς τοὺς αἰῶνας, 24, 245. Georgius Acropolita, 278. Georgius Lapitha, 25, 175, 321. Gregorius Cyprius, 316. Gregorius az, 64, 97, 125, 1806, 230. Gregorius ,Nyssenus, 85. Heresium origo, 48. Harpocration, 201, 210. Heliodorus, 266, 286. Hesiodus, 340. Himerius, 355. H et ει, 199, 203, 226, 228, 274, 306, 328, 336; ἢ et ᾖ, 149, η et t, 234, et οι, 29, 62, 224, 220, 31 331. Ἡδέοις pro ἡδέσι 110. *Hxov : *9 εἷς τινα ἦκον, 28. : ἐν i ἐν pig τῶν fus. θύρα metaphorice, 98, 174. Icarus, 294. Ignatius, 63. Inferni ignis, 186, 217, &70. Infinivitus pro imperativo, 74. Inscriptiones, 194. Isaacius Porphyrogennetue , 98, 110, 119, 224, 235, 266, 214. Isaias, 76. Joannes Chrysost. &4, 286. Joannes Climacus, 230. Joannes Euchaitensis. 218. Joannes Gabras, 249. Josephus, 337. Julianus. 474. Ἱμάτια in ellipsi, &2. Ἱστορεῖτα οί ἱστόρηταιν AL 418. . Icyopóc, Ἰσχυρότερος, 61. Καθὼς γέγραπται, t. | 1248 Καινὸς et χενὸς, 284. Κακηγκαχῶς, 220. Καχοὺς κακῶς ἀπολέσει, 101, 295, Κάμιλος, 128. Κατάχόμος, 149. Κατὰ ταυτὰ. 287. Καταυτίχα, 320. Κατ᾽ εἰκόνα xai ὁμοίωσιν, &5. Κενὴν φάλλειν, 316, 418. Κλοιὸς, 11. "- Κομίζειν pro ἄγειν, 19. Κόπος καὶ πόνος: S Κοσµοχράτωρ, 218. Kovir (a. 120, 16. Κωφῷ ὁμιλεῖν, 316. Lacune ex ὁμοιοτελεύτοις, 98, 212, 231, 231, 281. Leo Diaconus, 155, 297. Leopardus, 297. Libanius , 29, 31, 56, 80, 10, 183, 184, 196, 206, 223, 23$, 263, 291, 298, 308, 335, 343, 344, 346, 349, 352, 475 &T1. Librarii solo»cismos faciunt cor- rigendos, 1&0, 176 ; faciunt ver- sus, 206. Longus 11. Lucianus, 5, 44, 224, 272, 25, 331, 340, 349. Lycophron, 478. Lydus, 195. Lysias, 112. Λιγυρὸν ὑπηχεῖν, 280. Αίζου πάντα χινεῖν, 232, 414. Αογοπραχμονέὼ, 336. Λόγος olót καλεῖν, 3; λόγον βα- χὺν ποιεῖσθαί τινος, 6 ; λόγον λί- Υδιν ac similia, 207. Macarius, 1&9. Maximus Tyr., 306, 478. Meletius ineditus, 478. Menander historicus, 249. Menander rhetor, 214. Moschopulus, 60, 210. Mysteria divina non scrutanüi curiosius, 164. Μᾶλλον in ellipsi, 199 ; Μανδύας, 161. Μελλησμὸς, 285. Μὲν corruptum, 12. Μηλωτάριον, 263. Μηνίω, 11€. Μικρὸν ὅσον ὅσον, 295. Μνᾶσθαι σίτου, τροφᾶς, 325. 349. Μντσθεὶς et μυηθεὶς, 266. Μοναχὸς et µονόµαχος, 353. Μωνώτατος, 85. Μυηθεὶς, 363. Μυωπάζω, 199. Nicephrus Basilacas, 14. Nicepherus Chumnus inedito, 28, 104. Nicephorus 291. Nicetas Choniata, 294. Nicolaus Sophista, 1&. Nilus, 200, 295, 335, 352. Oratio opus angelorum, 175. Grigenes, 192. 0 et e, 261, &78. Οἵδ) ὅτι, 193, 475. Οἰχονομία, &, &75. Gregoras, 93, 2, Ic, 1472. Οµοίωσις θιῷ, £6. Ὄνος λύρας ἀκούων, 293, Ὀστράκινον corpus, 13, 1249 , ποτε, 05. Ὄψις : ἐν ὄψει, ὑπ᾿ ὄψει, 319, Paulus, S., 2, 13. Paupertas non est περιµάχητος, Petrus ó κοουφαῖος, 271. Philes, 275, 318. Philo, 60. Philostratus, 85, 261, 776, 294, 334, 341 ; . Philothei Parerga, 35. Photius, 56, 70, 441, 272. Plato, 272. Poetaster anonymus, ineditus, 16. Prepositiones omisse in compo- sitis, 5, 14, 27, 31, 80, 85, 93, 110, 190, 194, 198, 9208, 209, 2b 263, 276, 278, 286, 308, Processio S. Spiritus, 162, 163. Procopius, 335. Psellus, 5, 12, 101, 194, 208, 213, 214, 218, 220, 226, 287, 343 Παλλίον. 185. lla» τοῦτο, &77. Πάντα slvat τινι, 269. Παρᾶδεισος τῆς τρυφῆς, 4T. Ἡαρασιωπᾷν, 325. Πεποιθέναι ἐπί τινι, ἐπί τινα, 100. Iltp, 136. Περιαστράπτειν τινὰ, «il, 56. Περίγειος, 48. Περιχεῖσθαί «t, 49. ΒΠεριλάμπειν, 204. Πολιορχίζω, 231. Πολυσχεδὴς, 48. Πορεία τελευταία, 356. 1οτνιᾶσθαι, 35. Ηρωτοσύμθουλος, 136, 476. MONITUM. Ilop αἰθόμενον, 76. Regis ad exemplum componuntur subditi, 309. Ρηθεὶς, 320. "Puri, ῥεπὴ καιροῦ, 229. Ponou, ἐῤῥύπωμαι, ῥερυπωμένος, 4. Saracenica, 2760. Scholiastes Aristophanis, 62. Scholiastes Lycophronis, 140. Scholiastes Theocriti, 212. Sententie monostiche, 5. Seruch. 297. Severus, 54. Sexte preces, 329. ουσίας, 216. t diabol ignum crucis at diabolum, $84, 206. "5 Silentia turbe manu facere, 327, Similis epitaphium, 151. Socrates unum habuit pallium, 156. Socraticm epistole, &77. Sophocles, 19, 7&, 79, 102, 116, 125, 126, 199, 141, 149, 179, 193, 204, &75. Stobeus, 146, 197. Suidas, 80. Sus in volutabro luti, 172. Symeon Sethi, 208, 209, 225, 245, 214, &15,. Synesius, 180, 193, 255, 273, 283, 291, 307. Σεθέννια, 455. Σεναὰρ, 36. Σημεῖα xal τέρατα, 67, 415. Σκόπος xal σχιὰ θανάτόυ, 127, 187 ; 9x. ψηλαφητὸν, 285. Σοφία et $ οσοφία, 348. Σπείρειν slc ὕδωρ, 183. Στοιχέω, 2. Στόμα : εἶναι ἐν στόµατι, 341. Συμοὰν οὕτω, 21, 415. 1250 Σύνδυο, 235. Συνεργούντος θεοῦ, 5. «Σχίσις, 206. "Templum Dei mens pia, 174. Theano, 209, 210. Theocritus, 10&, 319, 320. Theodorus Hyrtacenus, 17. Theodorus Metochita, 99. Theodorus Prodromus, 46, 47, $0, 262, 275, 284, 295, 318, 319, 323, 324, 328 Theophanes, &79. Theophilus Alexandr., 248,475. Thomas apostolus, 3, 4 Tyndareus, 246. Tzetzes ineditus, 270. Τάχος, τὸ τάχος, 205. Τε et δὲ, 183 Τελειοῦσθαι, 2. Τέλος : ot ἐν τέλει, 907. Τοζεύειν clc οὐρανὸν, 29. Τρανότερος 60, 61. Verbum, cum nominativo neutro pluralis numeri, 283. Versus in prosa fortuiti, 3063, Vite beneficium patri filius non potest rependere, 321. Vivere, quid sit proprie, 150. Virtutes quatuor prsecipue, 173. Walzius, 214. Ὑπανίστασθαι, 328. Ὑπερθολὴν οὐδεμίαν λείπειν, 335. Φανότατος, φανώτατος. 290. Φάρυγξ et φάραγξ, 288, 118. Φέρὲιν, pro ἄγειν, 19. σὶ, modo peculiari, 336. Φόθος καὶ τρόμος, 67. Χαίρειν éqv, 208. Χαλακινὴ tuponotta, 285. Χρᾶσθαί tt, 35 Χῶραι xal πόλεις, 297. MONITUM (Ang. Mar, Spicileg. Rom, IV, xiv.) Acta confessorum Christi, et martyrum passiones copiosissime Greci auctores atque Latini scripserunt ; itaque his codicibua onerantur plutei bibliothecarum. Ex his actis plur& cum iden- tidem legerem, nullis fere adeo capiebar ut S. Artemii celeberrimi martyris passione, quam Jo- annes monachus (id est ille πάν» Damascenus) ex Philostorgii polissimum ecclesiastica Historia sumpsit, ut in titulo dicitur. Certe in hac Arlemii passione elucent historia Romane veritas, elocutionis gravitas, copia rerum, et instar libri prolixitas. Jam ad hujus fontem Philostorgium quod attinet, nemo est qui nesciat, ex duodecim ejus operis libris nonnisi illa excerpta manere, que Photius olim confecit, in quibus Ártemii nulla neque passionis ejus mentio fit, quia partem hanc cum innumeris aliis Photius omisit. Eorum tamen que Philostorgius in Artemii actis dixe- rat, plura nunc et evidentia vestigia visuntur in nostro libro cum Philostorgii excerptis collato ; veluti p. 355 cum Phllostorgii fragmentis libri νι, ὅ, de nova synodo Νίο celebranda ; p. 356, cum lib. vi, 6, de Juliano funus Constantii deducente ; 381, cum lib. vui, 8, de Babyla episcop: Antiocheno ; p. 385, 386, 396, cum lib. vii, 3, 4, 9, 15 ; p. 397, cumlib. vir, 1, 8. Sic ergo nobilis ecclesiastice Historie auctor partem sui recuperat ; quodque magis interest Greeci fasti non poe- nitendum ab hoc invento incrementum accipiunt. Postremo inclytus Chrisli martyr Artemius dum, p. 392, Arii heresi nominatim maledicit, seque apprime catholicum profitetur, injustam illam Árianismi suspicionem depellit, quam de eo Tillemontius sine idoneis indiciis contraxerat, sibique et aliis fortasse persuaserat, /físt. eccl. t. VII, p. 7314. 196 ADDENDA. 955 YIITOMNHMA ΗΓΟΥΝ ΕΒΗΓΗΣΙΣ TOY ATIOY ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ APTEMIOY ZYAAETEN ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΕΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΦΙΛΟΣΤΟΡΠΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ TINON ΠΑΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ. COMMENTARIUS HISTORICUS DE SANCTO ET INCLYTO MARTYRE ET PRODIGIOSO ARTEMIO COLLECTUS EX ECCLESIASTICA HISTORIA PHILOSTORGII (1) ET NONNULLORUM ALIORUM. A JOANNE MONACHO . Ανα. Mat, lac. eit. IV, 3€0. 1. Magni et gloriosi martyris Artemii enarratu- Α rus egregia facinora et certamen, ejusque multis retro temporibus atque a majoribus haustam ge- nerositatem, o sacra congregatio et collecte a Deo cetus, hunc ipsum invoco martyrem et que eum obumbrat Spiritus gratiam,mei sermonis fleri adju- torem et auxiliatorem. Vos etiam appello vestris precibus indigens, ut facile mihi et sine offendi- culo sit hoo meum consilium, utque via sternatur quam inivi ad exponendam martyrii ac confessio- nis ejus hístoriam ; tum etiam ne quis me ista ten- tantem reprehendat, dum respicit primum et anti- quum admirandi hujus et celebrandi viri monu- mentum. Qui enim hoc composuit, pro exigentia istius temporis,rebus tuno tumultuet perturbatione d. Τὰ τοῦ μεγάλου xal ἐνδόξου udotupog 'Apu- µίου διηγεῖσθαι µέλλων ἀνδραγαθήματα, καὶ τὶν ἄθλησιν, τήν τε ἄνωθεν αὐτοῦ xal ix προγόνων o σαν εὐγένειαν, ὦ Ἱἱερὰ πανήγυρις xal θεοσύλλεκτον σύστημα, αὐτὸν ἐκεῖνον ἐπικαλοῦμαι τὸν μάρτυρα, καὶ τὴν ἐπισκιάξουσαν αὐτῷ χάριν [341] τοῦ Πνι- µατος, συλλήπτορά pot Ἠυενέσθαι τοῦ λόχου xai συνεπίκουρον xai αὐτοὺς ὑμᾶς iv παρακλησι ποιοῦμαι τῶν ὑμετέρων εὐχῶν προσδεόµενος, lY 6 οδόν µοι xal ἀπρόσκοπον γένηται τουτὶ τὸ ἐγγείρημε, καὶ κατευθύνον πρὸς ἤνπερ ἐξώρμησα τοῦ µαρτ” βίου αὐτοῦ καὶ τῆς ὁμολογίας διήγησιν. Καὶ μήτε μοι ταῦτα ἐγχειροῦντι ἐπιμεμφίσθω, ἀφορῶν tl à πρῶτον xal ἀρχαῖον τοῦ θαυµασίου τούτου καὶ do- δίµου ἀνδρὸς ὑπόμνημα, ὁ γὰρ ἐκεῖνο αυντᾶξας, ὡς NOTAE. (1) InPhotianis Philostorgii,que sola supersunt, excerptis,nihil de Artemio dicitur.Nos igitur hanc nobilem Philostorgians historie partem deperdi- tam, ope codicis Vaticani recuperamus. (2) Sic appellari solet in codicibus S. Joannes Damascenus, cujus hoc esse revera opusculum Allatius jamdiu putavit,idque cum aliis sancti Pa- tris scriptis editurus aliquando erat ; id quod ego ex Vallicellianis ipsius Allatii schedis cognot. S. Artemii passionem sque attribuunt S. Joannis Damasceno auctori Labbeus in prospectu operum Damasceni, et rursus idem Allatius in Symmicus ubi tradit notitiam eorumdem operum p. 153, n. XLVH. Sed pemo tamen eximium hoc οἱ care κ scriptam typia Grecis ante me valga 2258 B. ABTEMH PASSIO. Use ὁ τότε χαιρὸς ἁπήτει, καὶ ὡς εἶχε δύνάμεως, ἔγραψε, A quam maxime confusis, ei prout vires ei suppete- πολλῷ θορύθῳ καὶ ταρχῇ τῶν τότε πραγμάτων συνεχοµένων. Οὐ μὲν οὖν οὐδὲ αὐτός τις Tjv τῶν πε- ῥριεσκεµµένων τε καὶ περὶ λόγους ἑσπουδακότων , ἀλλ’ ἀπλοῦς τις καὶ ἀπέριττς µόνης τῆς ἀληθείας πεφροντικὼς, xal τὸ λέγειν ὅπως οὖν στοχαζόµενος" xal κατὰ τν παροιµίαν, ἄχρῳ δαχτύλῳ τῆς ἱερᾶς τῶν λόγων παιδείας ἀψάμενος. β’. Ὥσπερ οὖν οὐδὲ αὐτὸς ἐγὼ ἀἁρχούντως ἔχω xal Ἱκανῶς πρὸς τήν τοῦ λόγου διήγησιν, κἂν ὁ πόθος τοῦ μάρτυρος χαθέλχει xal τυραννεῖ µου τὸν λογισμὸν xal πρὸς τὸ λέγειν βιάζεται, ἐπαινετὸς μέντοι τῆς προθυµίας x«i τῆς περὶ τὸν μάρτυρα πίστεως, ὅτι xlv ὁπωσοῦν ἑτόλμησεν ἄφασθαι τῆς περὶ τὸ μαρτύ- prov αὐτοῦ διηγήσεως, μάλιστα τοῦ ἀποστάτου καὶ ἀσεθοῦς Ἰουλιανοῦ παραγγείλαντος τοῖς ἁλισκομέ- νοις ἐπὶ τὸ τοῦ Χριστοῦ μαρτύριον µήτε ὑπόμνημα, [342] µήτε ἄλλην τὴν οἱανοῦν ποιεῖσθαι ἀναγραφὴν, χαθὼς οἱ πρότερον βασιλεῖς ἐνομοθέτησαν, ἀλλὰ τοὺς πλείονας αὐτῶν ἀναπολογήτους ἀπόλλυσθαι' τούτου τοῦ παβαγγέλµατος Ἠπανταχόσε καταφοιτήσαντος , ἐκολάζοντο μὲν οἱ τὸν Χριστὸν ὁμολογοῦντες κατὰ δὲ τὸ κρατοῦν ἔθος, οὐδεὶς τῶν ἐκ τοῦ δήµου χοµεν- ταρισίων, Ἡ τῶν λεγομένων ταχυγράφων, πρόνοιαν ἐποιεῖτο τοῦδε τοῦ παραγγέλµατος. )Βσπούδαζε γάρ ὁ παράνοµας xal αὐτὴν τῶν µάρτόρων ἐξαφανίσαι τὴν εὔχλειαν. Ἀόλις οὖν τινες ἐν ζοφεροῖς τισι καὶ ἁλαμπέσι τόποις κατακρυπτόµενοι , τοιούτων ἐφ- ἄπτεσθαι ἑτόλμων ὁπομνημάτων, τὴν τοῦ κρατοῦντος δεδιτιόµενοι ἀἁγριότητα. Πολλαὶ μὲν οὖν μυριάδες ἀνὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένήην τῶν Χριστιανῶν κατ- εφθείροντο, μηδὲ μιᾶς τινος κατὰ τὸ χρατοῦν ἔθος ἀξιούμενοι ἐρωτήσεως, ἀλλὰ τοῦτο μὲν οὐδὲν παρ- ἔθλαψε τοὺς ἀθλητὰς τοῦ Χριστοῦ, τὸ μὴ τυχεῖν ὑπομνήματος, Gv γὰρ τὰ ὀνόματα dv οὐρανοῖς θεὸς ἀπεγράφετο, οὐδεμία τις ἦν χρεία τῶν παρ᾽ ἀνθρώ- ποις ὑπομνημάτων. ᾽Αλλὰ περὶ μὲν τούτων ἅλις, Y. Εγὼ δὲ, ὦ Ἱερὰ πανήγυρις, xal Χριστοῦ λαὸς θεοσύλλεκτος, ἔθνος Kytov καὶ βασίλειον Ἱερά- τευµα, πολλοῖς ἐντυχὼν συγγράµµασι, καὶ μάλιστα τῶν τὰς ἱστορίας xal πράξεις τῶν βασιλέων συντα- ξαμένων, ἔπειτα δὲ καὶ τῶν περί τὴν ἐκκλησιαστι- xiv Ἱστορίαν σπουδασάντων, καὶ τὸ τοῦ μάρτυρος εὐρὼν ὄνομα ὧδε κάχεῖσε διαθρυλλούμενόν τε xal bant, illud conscripsit. Neque vero ipse comptus satis aut de orationis leporibus sollicitus erat, sed simplex et inornatus, solius veritatis curiosus, satis habebat rem candide proponere, et juxta proverbium summo digito sacram sermonum eru- ditionem attingere. 2. Quemadmodum igitur neque ego sufflciens et idoneus sum historie digne texende; licet me meus in martyrem amor alliciat, in consilio ca- piendo subigat atque ad dicendum cogat, laudan- dus tamen et propter studium et fidem in marty- rem antiquus ille, qui quantumvis leviter ausus .sit martyrii ejus historiam attingere; prsesertim quia apostata et impius Julianus sanciverat ne in memoriam eorum qui pro Christo martyrium passi essent, monumentum erigeretur aut qualiscumque conscriberetur historia, quam legem jam veteres imperatores tulerant, sed voluerat plerosque eo- rum inglorios perire. Qua prohibitione ubique promulgata, puniebantur quidem Christi confes- sores ; sed juxta vigentem legem, nemo e publi- cis commentariensibus aut iis qui dicuntur tacAy- graphi, horum historie curam habebat (3). Stude- bat enim imperator scelestus martyrum vel ipsam gloriam eliminare. /Egre igitur aliqui, pre timore ferocis principis, in tenebrosis quibusdam obscu- risque locis delitescentes, hujusmodi narrationes attingere audebant. Multa ergo Christianorum mil- lia per universum orbem mortem subierunt, ne ulla quidem propter vigentem legem memoria di- gnati. Verum hujusmodi memori: privatio nulla- tenus nocuit Christi athletis. Quorum enim nomina in celis Deus conscribebat, nulla ratione indige- bant monumentis apud homines. Sed de his sa- tis, 3. Equidem, o sacra congregatio Christique po- pule quem Deus collegit, gens sancta et regale sa- cerdotium !, multa nactus documenta, maxime eo- rum qui tum historias et gesta imperatorum com. posuerunt, tum ecclesiastice historie operam dederunt, etnomem martyris inveniens hic et alibi celebratum idemque illustre, necnon virum pra- NOTA. (5) Textus Grzecus sic habet: Κατὰ δὲ τὸ xoa- τοῦν ἔθος, οὖδεὶς τῶν bx τοῦ δήµου κοµενταρισίων, ἢ τῶν λεγομένων ταχυγράφων, πρόνοιαν ἐποιεῖτο τοῦδε τοῦ παραγγέλµατος. Que, si ad litteram ver- tantur, hoc significant ; sed juxta vigentem legem, nemo e publicis commentariensibus aut iis qui dicun- tur TACAYCRAPHI, hujus prohibitionis rationem du- cebat. — Sed nemo non videt sensum hunc nulla- tenus hic admitti posse. Nan 19 Contradictio esset in eo quod commentarienses juxta vigentem legem de lege non curaverint. 2» Docet auctor in presenti parographo memoriam martyrum ex hac Juliani prohibitione oblitteratam fuisse. Hoc autem inde provenit quod publici notarii, ad hanc vigentem euermn sese accommodantes, nihil circa martyrum certamina commentariis consignaverint. Sed si ve- rum foret eos prohibitionis imperatoris non duxis- se rationem, nec proinde conscribendis martyriis destitisse, nullo modo posset intelligi cur oblitte- rata fuerit Christi confessorum memoria. Maluimus igitur aliam admittere versionem, qua contextui orationis omni ex parte concordat. Imo posset cum textu Grzco conciliari, si quis his verbis : οὐδεὶς ... πρόνοιαν ἐποιεῖτο τοῦδε τοῦ παραγγἑλματος hunc sensum ἀαγοί; Nemo huic prohibitioni invi- gilabat, ideo scilicet ut eam eluderet, ut nihilomi- nus acta martyrum conscriberentur. Quod si nemo id faciebat, ergo omnes legi parebant, atque ita factum est ut oblitterata fuerit martyrum memoria. ΕΡΙΤ. PATR. 1255 ADDENDA. 156 clarum et inclytum omnibus eum proclamantibus À περιφερόµενον, xal ἄνδρα περιφανῆ τε καὶ διαδόη- arbitratus sum hec oblivionis tenebris non esse sepelienda, sed in apertam lucem producenda, ve- strisque proponenda auribus, ut qui Christum et martyrem diligitis; tum ne paucis quibusdam ver- bis tanta velentur divi martyris ad gloriam jura, tum ut vestras aures studeam exhilarare narrando historiam atque integre revelando que martyr forti animo gessis. 4. Multi igitur historis scriptores in eximii hujus viri mentionem inciderunt, Eusebius scilicet Pam- phili cognominatus, Socrates qui Novati, et Phi- lostorgius qui Eunomii secutus est hm;resim, Theo- doretus et allii plures (4). E quibus Eusebius, qui temporibus Constantini florebat omnesque hujus s|tatis episcopos doctrina superabat, dicit marty- rem unum e senatoribus et in domo imperatoria clarum fuisse, et Constantii ejus fllii amicitiam, imo et familiaritatem summo studio coluisse. Cer- tum enim est Beatum nunquam a Constantii fami- liaritate fuisse avulsum, indicia prebentem no- bilis sue et magnanimis indolis. Philostorgius vero , licet ardentissimus Eunomiane heresis sectator, super omnes tamen martyrem extollit, magna diligentia atque accuratione res gestas ejus enarrat, et ab antiquis temporibus martyris repe- tit generositatem, priusquam martyrii certamina describenda adoriatur. Incipiam igitur et ego ejus historiam, secundum ea qua tradunt veterum libri. του πάντων αὐτὸν ὁμολογούντων, οὐκ ᾠήθην ταῦτε τὴς λήθης ἐνθάψαι βυθοῖς, ἀλλ’ εἰς τὸ φανερὸν ἆγα- γεῖν, καὶ ὑμῶν προθῆναι ταῖς ἀχοαῖς ὡς Φφιλοχρί- στοις τε οὖσι καὶ φιλομάρτυσιν ἵνα μὴ iy ὀλίχαις τισὶ συλλαθαῖς τὰ τηλικαῦτα ἐπηλυγάζωνται τοῦ θείου μάρτυρος πλεονεκτήματα | 949] ἅμα τς χαὶ ὑμῶν κατευωθάναι σπεύδων τᾶς &xoàc, ἕἔχ τε τῶν τῆς Ἱστορίας διηγημάτων, καὶ τῶν ἁρτίως ἀἆναφανέντων τοῦ μάρτυρος ἀνδραγαθημάτων. $'. Πολλοὶ μὲν οὖν τῶν τὰς letoplac γραψάντων τοῦ ἀοιδίμου τούτου ἀνδρὸς ἐμνημόνευσαν, Εὐσίθιός τε ὁ Ηαμφίλου ὀνομαζόμενος, καὶ Σωχράτης ὁτῆς Ναυάτου αἱρέσεως, xai Φιλοστόργιος ὁ τῆς Εὐνομίου καὶ αὐτὸς ὑπαρχων αἱρίσεως, θεοδώρητός τε xu ἄλλοι πλείονες. "Qv ὁ μὲν εὐσέθιος lv τοῖς χρόνοις τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου ὤν τε καὶ γνωριζόµενος, καὶ τῶν τότε ἐπισκόπων ὑπάρχων ὁ λογιώτεος, παρεισάγει τὸν μάρτυρα τῆς συγκλήτου βουλῆς tm τυγχάνοντα, xal γνώριμον ἕς τὰ βασιλέως ὑπάρ- χοντα, καὶ τῆς περὶ τὸν Κωνστάντιον τὸν αὐτοῦ οἱὸν ἑταιρίας, εἶτ οὖν φιλίας, σπουδαστὴν ἀκριθέστατοι. Φαίνεται γὰρ ὁ Μακάριος μηδὲ πώποτε τῆς πρὸς τὸν Κωνστάντιον φιλίας ἀποσπασάμενος, τὸ ἔνδοξον εὖ- τοῦ xal μεγαλουργὸν ὑποφαίνων τῆς φύσεως 6 γε Φιλοστόργιος, εἰ καὶ διάπυρος ἐραστὴς τῆς Eovo- µίου ὑπάρχει αἱρέσεως , ἁλλ᾽ ὅμως ὑπὶρ κέντες ἐχθειάζει τὸν μάρτυρα, πολλήν τινα τὴν ἔνσικσιν καὶ ἀκρίθειαν τῶν αὐτοῦ πράζεων ποιησάµενος, ἐκ τῶν ἄνωθεν χρόνων τὴν τῷ µάρτυρι πβροσοῦσεν tj- γένειάν ὑποσημηνάμενος, xai πρὶν Tj τῶν τοῦ µαρ- τυρίου ἀγώνων ἐφάφασθαι. ᾿Αρξομαι τοίνυν κἀγὼ τῆς xav' αὐτὸν ἱστορίας, ὡς αἱ παλαιῶν διαχορύ- οὐσιν δέλτοι, δ. Idolatria refrenari jam coperat, et demoum (j fraudes extingui, per misericordiam que impensa fuit ἃ magno Deo et Salvatore nostro Jesu Christo beato et venerabili Constantino, illustrissimo et pio imperatori, Constantis et beate Helens filio. Qui scilicet per vivifice crucis in colis apparitio- nem ab inani idolorum errore revocatus, inimicos et scelestos principes superavit ejusdem veneran- de crucis ope et virtute. Simul et sanctum Chris- tianorum cornu exaltatum est, Constantini studio ac fide ita confortatum et adauctum, ut Christi praedicatio totum repleret orbem, universa idolo- lorum altaria, simulacra et templa ubicunque ter- rarum destruerentur, et instaurarentur Dei eccle- sie, quas Christi inimici atque impii imperatores everterant. €. Τῆς εἰδωλολατρείας ἄρτι καταπαυθείσης, xti τῆς τῶν δαιμόνων ἁπάτης κχατασθεσθείσης, ix τῆς γενομένης φιλανθρωπίας παρὰ τοῦ μεγάλου θεοῦ xsi Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ περὶ τὸν µαχέριο καὶ ἀοίδιμον Κωνσταντῖνον, τὸν ὀπερλαμπρον χεὶ εὐσεθῆ βασιλέα, τὸν τοῦ Κῶνσταντος [41] υἱὸν αεὶ τῆς µακαρίας ἘἙλένης, ὅπως τε αὐτὸν ἐκ τῆς µα- ταίας τῶν εἰδώλων πλάνης ἀνεχαλέσατο, xal τῆς τοῦ ζωοποιοῦ σταυροῦ ἐν οὐρανῷ ἐπιδείξεως , κῶς τε τῶν ἐχθρῶν καὶ παρανόμων βασιλέων περιεγένετο διὰ ci τοῦ τιµίου σταυροῦ ἑνεργείας τε xal δυνάµεως, uti πῶς τὸ Χριστιανῶν θεοφιλὲς ὑψώθβη xipac, ὑπὸ τῄ αὐτοῦ πρυθυµίας xal πίστεως, συγκροτούμενόν ti καὶ ουναυξανόµενον, ds τὸ τοῦ Χριστοῦ xjpoyps πᾶσαν πληρῶσαι τὴν οἰκουμένη , καθαιρεθῆναι κ πάντας τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων xal ἔόανα xi ναοὺς ἅπαντας, ὅποι motk γῆς ἐτύγχανον, ἀνοικοδομεὶσθαι δὲ τὰς τοῦ θεοῦ bo aslac, Bc οἱ µισόχριστοι xs δυσεθεῖς βασιλεῖς κατηνάλωσαν. 1 [ Petr. i1, 9. NOTAE. (4) In iis qui supersunt Eusebii, Socratis et Phi- lostrogii libris, nullam, invenimus de S. Artemio mentionem. Sed apud Theodoretum, lib. i1, cap. 18, legitur : Artenium quoque, qui dux militum fuerat per Egyptum, eo quod temporibus Constan- tii, cum. magistratum illum gereret, plurima d'* rum simulacra confregerat, non solum bonis tz9l. verum etiam capite. truncavit . Hec. et. hujus alia commissa sunt ab illo, quem gentiles . simum et ab iracundia alienissimum praedicant. EM 1251 8. ARTEMII PASSIO. 4258 ς. Τούτων οὖν γινοµένων, οὖν fjveyxev τὴν xos- À — 6. Dum heec flerent, non tulit tantam rerum vi- aótnv μεταθολὴν ὁ τοῖς xaÀoi; βασκαίνων διάθολος, ἀλλ ἤγειρε ζάλην καὶ τάραχον διὰ τῶν αὐτοῦ οἱ- χείων ὑπασπιστῶν. ᾿Αρειος γὰρ 6 τῆς μανίας ἐπ- ὤνυμος, τῆς ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ Ἐκκλησίας ὑπάρχων πρεσθύτέρος, δεινῶς τε ταύτην ἑτάραξε, δόγµα κι- νήσας παράνοµον xai πάσης βλασφημίας ἀνάμεστον. Ἔφασκε γὰρ τὸν Yióv τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῇ, τὸν προαιώνιον, Χτίσμα εἶναι, καὶ τῆς τοῦ θεοῦ xai Ila- τρὸς οὐσίας ἀλλότρϊον, Διά τοι ταῦτα ἡ ἐν Nixalq τῶν ἁγίων τριαχοσίων δεχαοκτὼ Ἡατέρων ἀθροίζε- ται σύνοδος, καὶ τὸν "Αρειον καθελοῦσα, τὸν Yióv τοῦ Θιοῦ xai Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν κηρύττει τοῦ Πατρὸς ὁμοούσιον. Αλλὰ ταῦτα μὲν ol τε τῶν ἕξ- ὧθεν ὮἹστορίαι διαγορεύουσιν, οὐκ ὀλίγοι δὲ τῶν Ἁμετέρων διηκρίθωσάν τε καὶ κατετράνωσαν᾽ ἐμοὶ p δὲ περὶ ταῦτα διατρίθειν ὁ νῦν οὐχ ἀρμόσει καιρὸς, ἄλλης περὶ τούτων δεοµένης ἀκριθεστέρας σχολῆς τε xai διασκέψεως. Τὰ δὲ νῦν τὸ φθάσαν αὐτὸν τοῦ βίου τέλος διηγήσοµαι. . [345] C. Ὁ γοῦν φιλόχριστος βασιλεὺς Εωνσταν- τῖνος εἷς τὸ πρῶτον xal τριακοστὸν ἔτος προελθὼν τῆς αὐτοῦ βασιλείας, καὶ τοῦ δευτέρου ἐπιθὰς, ἐπειδὴ ἐπύθετο τοὺς Πέρσας sl; πόλεμον ἐπ αὐτὸν παρασκευαζοµένους, Ἆρας ix τῆς ἑαυτοῦ πόλεως, &ypi τῆς Νικομηδείας ὤφθη τῶν Βιθυνῶν' ἔνθα καὶ τελευτᾷ τὸν βίον ἐξ ἐπιθουλῆς τῶν ἑαυτοῦ ἀδελφῶν, φάρµαχον αὐτῷ δηλητήριον ἐκχεαμένων, ἀἁστέρος, ὥς Φασι, χοµήτου τὸν θάνατον αὐτοῦ προμηνύσαν- τος. σαν δὲ τῷ Κωνσταντίνῳ ἁδελφοὶ πρὸς πατρὸς οἵδε, Δαλμάτιος, ᾿Αναθαλκιανὸς, καὶ Κωνστάντιος" αὐτὸς γὰρ ἐξ Ἑλένης µόνος Xv τῷ πατρὶ Κώνσταντι ἔτι ἰδιοτεύοντι’ ἐκ δὲ τῆς θυγατρὸς Μαξιμιανοῦ, τοῦ "Ἑρχουλλίου ἐπονομαζομένου, θερδώρας, ἕτεροι γε- Ὑόνασιν αὐτῷ παῖδες' ὅ τε προῤῥηθεὶς Δαλμάτιος, καὶ ᾿Αναθαλλιανὸς, καὶ Κωνστάντιος οὓς καὶ Καίσαρας ὅ Κωνσταντῖνος xai νοθελλτσίμους ἐτίμησε, Τούτων ὁ Κωνστάντιος ἐκ τῆς συναφθείσης αὐτῷ γαμετῆς γεννᾷ Γάλλον τε xal ᾿Ιουλιανὸν τὸν παραθάτην ἔπι- κληθέντα, διὰ τὸ τὸν Χριστὸν ἐξομόσασθαι, καὶ πρὸς τὴν Ἑλληνικὴν ἀποκλῖναι θρησχείαν' ὃς καὶ τὸν pia» τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα xal πολύαθλον ᾿Αρτέ- µιον ἐν τῷ βασιλεύειν αὐτὸν ἐχόλασε, διὰ τὴν εἲς Χριστὸν πίστιν καὶ τὸν ζῆλον τὸν ἔνθεον. ᾽Λλλὰ ταῦτα μὲν ὕστερον xal μετὰ χρόνου γεγόνασιν. η. Εγὼ δὲ τὰ πεπραγμένα τοῖς ἄνω Ὑρόνοις δι- cissitudinem qui bonis invidet diabolus, sed suis, fautoribus usus excitavit procellam et turbinem. Arius enim, qui insane heresi nomen suum ascripsit, Alexandrins Ecclesie presbyter, hanc horrendo modo conturbavit, doctrinam emittens impiam et teterrimis blasphemiis abundantem.Di- cebat enim Filium Dei unigenitum, qui ante se- cula natus est, creaturam esse atque alienum a substantia Dei et Patris. Quapropter Niceam san- ctorum trecentorum et octodecim Patrum convenit synodus, damnatoque Ario, declarat Filium Dei et Dominum nostrum Jesum Christum Patri esse con- substantialem. Sed hec quidem et infidelium hi- storie tradunt, et non pauci e nostris accurate narrarunt et in lucem protulerunt. Mihi autem nuncin his morari non vocat, siquidem accura- tioris et otii et studii indigeant. 1. Igitur Christianissimus imperator Constanti- nus,aunum regni sui tricesimum primum preter- gressus, et incipiente secundo, cum certior factug esset Persas adversuseum bellum moliri,profectus ex urbe sua, Nicomediam Bithynime venit. Obiit ibidem ex conjuratione fratrum suorum, poculum venenatum ei propinantium, cometa quoque, uti dicunt, ipsius mortem pr«wsagiente. Erant autem Constantino ex patre fratres Dalmatius,Anaballia- nus et Constantius; ipse enim ex Helena unicus erat filius Constantis adhuc privati, cui ex Theo- dora, Maximiani cognomine Herculii filia, reli- qui prodierunt liberi,nempe supradicti Dalmatius, - Anaballianus et Constantius. Hos vero Constanti- nus Caesares et nobilissimos (5) constituit. E quibus Constantius ex legitima conjuge procreavit Galium et Julianum, Apostatam cognominatum, eo quod, Christo abjurato, ad gentilium superstitionem de- clinaverit. Qui preterea imperio potitus magnum Christi martyrem et multis certaminibus victorem Artemium supplicio affecit. propter fidem in Chri- stum et divinum ejus ardorem. Sed hec quidem infra et secundum temporis ordinem. 8. Posteaquam vero narravero que superiori- ηγησάμενος, ἐπὶ «à συµθάντα τῷ pdptupt πάλιν D bus temporibus acta sunt, ad ea qum martyri τρἐφω τὸν λόγον’ πῶς τε ὁ παράνομος xai παρα- θάτης Ιουλιανὸς xal τίνι τρόπῳ ἐπὶ τὸ τῖς βασι- λείας ἦλθεν ἀξίωμα" xal πῶς ὁ τοῦ Χριστοῦ µάρτυς Αρτέμιος εἰς τὸ τῆς Χριστοῦ ὁμολογίας πανίερον ἕδραμε οστάδιον. "Αρτι τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου [346] τελευτήσαντος, ἡ τῶν Ῥωμαίων ἀρχὴ εἰς τρεῖς διρρίθη dpyàc, τῶν υἱῶν αὐτοῦ, Κωνσταντίνου, contigere rursus vertam sermonem. Dicam igitur et quali ratione impius atque apostata Julianus ad imperatoriam pervenerit dignitatem, et quo- modo Christi martyr Artemius in sacratissimo Christiane confessionis stadio cucurrerit. De- functo magno Constantino, Romanorum imperium in tres partes fuit divisum, cum tres fllii ejus, NOTE. ($; Hoc nomine honorario augebantur imperatorum filii ; quandoque etiam, ut hic apud auctorem, imperatoriee familie collaterales. Eptr. PaTROL. Ga. ΧΟΥΙ. *oa T7 - - ; ; * - Ly [ , "n t o. : - ! . . - . Ei à" ; µ ο... εν ο Ll fot bna e. *.a Uu mt I MR μέκδ. e lara me EI ABDRNDA. ou Constantinss, Constáritius et Constans illud inter A Κωνσταντίου τε καὶ Κώνσταντος, ταύτας µεραι- se divisissent. Et primogenito quidem Constantino superiores Gallie et qua sunt ultra Alpes, in- sul» Britannice et regiones omnes usque ad Oceanum occidentalem hereditate obtigerunt. Constanti vero, utpote natu minimo, inferiores Gallis, Italia nempe et ipsa Roma (6). Constan- tius demum secundus ex filiis Constantini, rebus Orientalibus eo tempore prepositus bellumque gerens adversus Persas, Orientis partem accepit. Qui Byzantium, nomine mutato in Constantino- polim et novam Romam, fecit sibi regiam ; et ab Illyrico usque ad Propontidem, quecunque Ho- manis parebant, Syriam quoque et Palestinam, Mesopotamiam et &gyptum atque insulas univer- sas imperio suo et ditioni subjecit. 9. Magnus autem Artemius versabatur cum Constantio omni tempore etin omni negotio, ut qui esset amicus optimus et ex iis, qui virtute et doctrina fulgebant, et Christianorum fidei arden- tissimus amator. De patria et genere ejus nihil scriptum quispiam nobis tradidit, nisi quod ex nobili et illustri familia vir beatissimus duxerit ortum. Unde etiam hec de eo scriptis mandata sunt, ipsum esse qui jussus sit ἃ Constantio procurare translationem sanctissimarum reliquia- rum Andree, Christi apostoli, Luce et Timothei, ut sequens significabit oratio. Equidem hec om- nia deinceps narrabo, per seriem temporis trans- currens, et accurate secundum rerum exigentiam exponens. Cum igitur, ut dictum est, tres essent imperatores, partemque suam singuli admini. strarent,primogenitus eorum Gonstantinus,propria relinquens et fratris natu minimi, tunc Romam profecti, hereditatem invadens, aggressus est ad- versus eum injusti quidpiam operari. Absentem enim criminatus est dicens iniquam rerum factam esse partitionem, et majorem partem imperii, quod adipsum pertineret,a fratre fuisse usurpatam. Sed regionis duces et custodes, à Constantio in- stituti, responderunt se preter hujus sententiam et consensum nihil sive magnum sive parvum posse mutare: fuisset enim nefarium. Constan- tinus autem bellum parat, armaque movet in cum qui nullam fecerat injuriam. Cadit igitur dum in µένων. Καὶ τῷ μὶν πρώτφ Κωνσταντίνῳ αἱ ὄνω Γαλλίαι καὶ τὰ ἐπέχεινα "Άλπεων, ol τι Βρετανικκὶ νῆσοι, καὶ ἕως τοῦ ἑσπερίου ὠχεανοῦ χλῆρος Hi. θησαν' τῷ δέ γε Κώνσταντι, ὡς ὑστάτῳ, αἱ χάτω Γαλλίαι, fiyoov ἡ Ἰταλία καὶ αὐτὴ Ῥώμῃ. Ὁ à Κωνστάντιος ὁ δεύτερος τῶν Κωνσταντίνου υἱῶν, K ἦν ἐπὶ τῶν τῆς ἑῴας τότε πραγμάτων πρὸς τοὺς Πέρσας ἁγωνιζόμενος, τὸ τῆς ἑῴας ἀσπάζεται pi poc καὶ τότε Βυζάντιον μετονομασθὲν εἰς Κωνστν- τινουπολιν, xai νέαν Ῥώμην, ποιεῖται βασίλειον, xal ἀπὸ τοῦ Ἰλλυρικοῦ µέχρι τῆς Προποντίδος ὁπόοι ὑπήχοα Ῥωμαίοις, τήν τε Συρίαν xoi Παλαιστίνη καὶ Μεσοποταμίαν xal Αἴγυπτον, xal τὰς νήσους ἁπάσας, τῇῃ αὐτοῦ βασιλείᾳ καὶ πολιτίᾳ ὑποτλῖ B καθίστησιν. θ', Ὅ δὲ μέγας Αρτέμιος συνῆν τῷ Κωνσταντί ἐν παντὶ κχαιρῷ τε xai πράγματι, ὡς ἅτε φἴλος ἄριστος, xal τῶν ἐπ᾽ ἀρετῃ καὶ παιδείᾳ λαμπρυνν- µένων, καὶ τῆς Χριστιανῶν πίστεως διάπυρος ἔρα- στής. Πατρίδος καὶ γένους αὐτοῦ ἀνάγρακτον µνή- μην οὐδεὶς ἡμῖν παραδέδωχεν, πλὴν ὅτι τῶν εὖπα- τριδῶν xal μεγάλων ὑπῆρχεν ὁ τρισµαχάρισος, Ἐξ Gv καὶ τάδε τὰ περὶ αὐτοῦ ἀναγέγραπται, ὅτι τὲ πανάγια λείψανα τῶν τοῦ Χριστοῦ ἀποστόλων 'hv- δρέου xal Aouxa xai Τιμοθέου, αὐτός ἐστιν ὁ τὴν ἀνακομιδὴν αὐτῶν ὑπὸ Κωὠνσταντίου ποι/σασίι κελευσθεὶς, ὡς προϊὼν ὁ λόγος διδάξει ἐχὼ ἃ ἅπαντα ταῦτα καθεξης διηγήσοµαι ἐπὶ τοὺς ypivex διαθαίνων — xal ἐκτιθέμενος xarà τὴν δεούσαν τῶν πραγμάτων ἀκρίθειαν. Ὡς οὖν [347] εἴρηται, τῶν βασιλέων τριῶν τυγχανόντων, xal τῆς αὐτοῦ μοίρες ἑκάστου αὐτῶν βασιλεύοντος, ὃ πρῶτος αὐτῶν ζω» σταντῖνος τῆς οἴκείας µερίδος ἀπαναστὰς καὶ ερὸ τὴν τοῦ ἐσχάτου ἀἁδελφοῦ κληροδοσίαν ἐπανελθὼν, ἐκείνου πρὸς τὴν '᾿Ρώμην ἀποδημήσαντος, ἐπεχείρα τι τῶν ἀδίχων κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ διαπράξασθαι xii αὐτὸν μὴ παρόντα διέθαλλεν, ὡς οὐ καλῶς τῶν αραγ- µάτων διανεµηθέντων, xal ὅτι πλεῖστον µέρος τῆς αὐτῷ προσηκούσης ἀρχῆς ἐσφετερίσατο. Οἱ ὃὲ τς χώρας στρατηγοί τε xai φύλαχες, οὓς ὁ Κώνστες ἐχειροτόνησεν, οὖκ ἔφασαν χωρὶς τῆς ἐκείνου Tw µης τε xai βουλῆς δύνασθαί τι quxpov f| μή μετακινεῖν' ἀνόσιον γάρ ὁ δὲ πρὸς πόλεμον ix δύεται, καὶ ὅπλα χινεῖ χατὰ τοῦ μηδὲν ἀδικήσε- bellopugnat ; et aliorum hereditatem concupi- [) τος. Πίπτει τοίνυν ὁ Κωνσταντῖνος ἐν τῷ πολίµ! scens eam ipsam amisit quam justo dominio deti- Dere videbatur. μαχόμενος, xai τῆς µερίδος τῶν ἀλλοτρίων imt μῶν, καὶ ἅπερ ἑδόχει βεθαίως κρατεῖν προσας” ώλεσεν. NOTE. (6) Mirum videri posset, auctorem sub nomine inferiorum Galliarum Italiam comprehendere et Ipsam Romam. Sed attente consideranti que hic e divisione imperii dicuntur patebit Joannem huic regioni quam vocat Gallias snperiores (aV ἄνω Γαλ- (at) eam opponerequam vocat Gallias inferiores (αἱ κάτω Γαλλίαι), que nempe est citra Alpes. Jam veroposteriorem hanc denominationem non restrin- 7it ad ea que proprie a Romanis Gallia Cisalpina "n τω vocabantur, sed eam extendit ad i la- liam; ita ut voces ai χάτω Γαλλίαι fiant quas nomen genericum ad designandam tetau imperi artem qus, interpositis Alpibus, separatur à llia superiore. Tunc autem reapse sub hacde- nominatione comprehendi potest tota Italia. Porre mirandum non est scri pe Graecum non Ae nino accurate loqui rebus ad geograp occidentalem pertinentibus. Eprr. 5 1201 i. 'O τοίνυν τοαάτου λαὸς ἀποχλίνει πρὸς Kov- ) σταντα, καὶ γίνεται πᾶσα d τῆς ᾿Ἑσπέρας ἀρχὴ ὑπ ἐχείνῳ μηδὲν περὶ ταύτης σπουδάσαντι' τοῦ θεοῦ ταῦτα δικάσαντος, M3) xiv ὅρια πατέρων σου, μὴδέ τοῦ πλησίον καθάπτου τῆς αὕὔλακος ὁ γὰφ xatà τοῦ πλησίον πονηρευόµενος, αὐτὸς ἑαυτῷ συν- άγἤει τὸν ὄλεθρον, τὴν τοῦ θεοῦ δίκην ἐφ᾽ ἑαυτὸν ἐπισπώμενας. Βασιλεύει τοίνυν ὁ Κώνστας ἐφ᾽ ὅλης τῆς Ἑσπερίου ἀρχῆς, τὰς δύο κληρβοδοσίας εἰς ἔν συνάψας, xxl µίαν ἀρχὴν ἀμφότερα τὰ µέρη στη- αάµενος. Οὐ πολὺς ἐν pde καιρὸς, καὶ ὁ Κώνστας elc χώµους xai µέθας ἐναποκλίνας, vai ἀλλοχότους ἐρώτων διαγωγὰς, ῥᾳθύμως τὴν ὅλην ἐἀρχὴν διεπέτ- τευε, τὸ τῆς βασιλείας μέγεθος ἐξερχόμενος ἔπι- θουλεύεται τοιγαροῦν καὶ αὐτὸς παρὰ τινος τῶν στρατηγῶν [348], ἩΜαγνεντίου, xal μετὰ τῆς βασι- B λείας προσαπόλλυσι xal τὸ ζῆν. Τούτου πεσόντος, κρατεῖ τῆς ἀρχῆς ὁ Μαγνέντιος, μεθ) οὐ τῆς τυ- ῥραννίδος συναπελάθοντο Νεποτιανὸς xai Άρεττα- νίων. ια. Ταῦτα μαθὼν ὁ Κωνστάντιος ἐκ τῶν τῆς ἀδελφῆς Ὑραμμάτων, ἁπάρας ἐκ τῆς ᾿Λνατολῆς, καὶ πρὸς τὴν Εσπέραν γενόμενος, συνάπτει πρὸς ἀμφοτέρους πόλεμον, xal κατὰ κράτος virg, τοῦ Βρεττανίωνος πρὸς αὐτὸν ἀποκλίναντος ὅτε xai τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον μἐγισιόν τε καὶ δεινῶς ἐκφανὲν ἅπαν, ὡς ὑπεραστράπτειν τῷ πληκτικῷ τῆς αἴγλης τῆς ἡμέρας τὸ φῶς, ἐπὶ τῶν ᾿Ἱεροσολύμων ign περὶ τρίτην ὥραν μάλιστα τῆς Ἀμέρας, τῆς δορτῆς τῆς λεγομένης Πεντηκοστῆς ἑνεστηχυίας, διῆκον ἀπὸ τοῦ Κρανίου λεγομένου τόπου, ἄχρι xal τοῦ 'Ελαιῶνος ὄρους, ὅθεν ὑπῆρχεν ὁ Σωτὴρ τήν ἀνάληψιν ποιησάµενος. Κρατεῖ τοίνυν τῆς βασιλείας ἁπάσης Κωνστάντιος, τῶν τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου υἱῶν μόνος ὑπολειφθείς. vB. ᾿Ατενίσας οὖν πρὸς τὸ τῆς ἀρχῆς μέγεθος, καὶ οἱλιγγιάσας, ὡς de δὴ ἄνθρωπος ὢν, xal μὴ ἔχων τὸν ἐκ τοῦ Ὑένους αὐτῷ συνασπίζοντα" οὔτε γὰρ αὐτῷ παῖς ἐγεγόνει, οὔτε τις τῶν ἀδελφῶν κατελέ- Λειπτο" xal δείσας µή τις αὐτῷ πάλιν ἐπανασιαίη τύραννος χατὰ τῆς αὐτοῦ βασιλείας ἐξανιστάμενος, σκέπτεται τῶν συγγενῶν τινα λαθεῖν σύγχλτρον xal τῆς µβασιλείας ὑπασπιστήν. "O δὴ xai πεποίηκε, ΓΣ άλλον τὸν Ἰουλιανοῦ ἁδελφὸν Καΐσαρα προστησά- µενος' ἀνεψιὸς δὲ πρὸς πατρὸς ὁ Γᾶλλος ἦν αὐτῷ" Κωνσταντῖνος γὰρ, ὁ Γάλλου καὶ Ἰουλιανοῦ πατὴρ, ἀδελφὸς ἦν Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου. Τοῦτον οὖν ἐν τῷ [349] Σιρµίῳ προχειρισάµενος, γυναϊκά τε αὐτῷ ζεύγνυσι τὴν δαυτοῦ ἀδελφὴν Κωνστάντιος, πίστεως xal βεθαιότητος χάριν καὶ ἄρχοντας αὐτῷ δίδωσιν αὐτὸς καταστήσας' οὐ γὰρ ἐκείνῳ γε ἐφεῖτο Καΐίσαρί γε ὕντι θαλάσσιον μὲν ἀποστείλας ἔπαρ- yov πβαιτωρίων Μόντιον δὲ, ἐπὶ τῶν βασιλικῶν 8. ABTEMII PASSIO. 1287 10. Ejus quoque populus declinat ad Constan- tem, cui nihil tale cogitanti totum Occidentis im- perium subjicitur; Deo scilicet denuntiante non movendos terminos patrum suorum, neque de sulco proximi quidquam detrahendum. Qui enim erga proximum improbus est, propric perditioni ausam prebet, cum Dei vindictae semetipsum submittat. Dominatur ergo Constans in integrum Occidentis imperium, duas hereditates in unam conjungens, et ex ambabus partibus unum faciens imperium. Brevi post tempore et Constans ad comessaliones declinans et ebrietates et alienos amores, segniter ac quasi tesseris ludens univer- sam administrabat rempublicam, imperii maje- statem dedignatus. Insidie itaque ei parantur a duce quodam, Magnentio nomine,et cum imperio simul quoque vitam amittit. Cum is cecidisset, imperio potitur Magnentius, cum quo simul ty- rannidem invaserunt Nepotianus et Brettanion. 11. Hec cum accepisset Constantius ex sororis litteris, et ex Oriente in Occidentem venisset, ambos armis adoritur et vi devincit; defecerat enim ad ejus partes Brettanion. Quo quidem tem- pore signum crucis ingens totumque mirifice emi- cans, adeo ut admirabili splendore diei lucem superaret, Hierosolymis videri cepit circa tertiam horam diei, cum esset festum cui nomen Pente- coste, pertingens ἃ loco qui dicitur Calvaric us- que ad montem Oliveti, unde in celum ascendit Salvator. Universum ergo imperium obtinet Con- stantius, solus οἱ Constantini magni filiis super- stes. 12. Cum ergo consideraset imperii magnitudi- nem et pro imbecillitate humani ingenii animo fluctuaret, nec haberet ex suo genere qui eum defenderet (neque enim ei natus fuerat filius, nec quisquam ex fratribus remanserat), et timeret ne in eum rursus aliquis insurgeret tyrannus ejus auctoritatem invasurus, meditatus est ex cognatis aliquem accipere coheredem et imperii defenso- rem. Quod etiam fecit Gallum Juliani fratrem, Cesarem constituendo. Patruelis autem erat e Gallus;nam Constantius (7), Galli et Juliani pater, D fratrem habuerat Constantinum Magnum. Gallo igitur Sirmii Cesari creato uxorem dedit sororem suam Constantius, ut res cautior et firmior eva- deret. Magistratus quoque ei adjunxit quos ipse designaverat (non enim Gallo licebat id sibi assu- mere, cum esset Cesar) Thalassium quidem emittens prefectum preetorii, Montium autem NOTE. Ἰουλιανόν. Similiter ex verbis Juliani in initioS4, (7) In Gr&co legitur Κωνσταντῖνος, sed non recte. PPatet enim ex iis que habentur $ 7 versus finem: » Κωνστάντιος, . . «ο γενγᾷ Γάλλον τε xal ubi apostata patrem suum Constantium vocat: Ὁ γὰρ ἐμὸς πατὴρ Κωνστάντιος. ΕΡΙΤ. l | 1263 ADDENDA. pei rationibus imperatoriis prepositum, quem etiam À πραγμάτων, οὓς κοιαΐστωρας αὐτοῖς ὀνομάζειν el- quaestorem appellare solent, simulque eum ad- augens honore patricii. Porro Gallus, ut qui tunc ἃ Constantio missus esset in Orientem, rebus ge- rendis intentus erat. Quod primum audientes Perse timore correpti sunt; cumque accepissent illum juvenem et acrem ad negotia, incursionibus in Romanos destiterunt. Gallus itaque residebat Antiochise Syris ; Constantius autem in Occidente rempublicam moderabatur.Et tunc maxima quiete fruebatur Romanorum imperium, utpote quod ab ambobus custodiretur. Et hec quidem hoc modo se habebant. 13. Gallus autem, cum purpuram Cesaream induisset, jamque cepisset supremos imperii gra- dus ascendere, non permansit in eadem sententia et fide quam dederat Constantio ; sed ferocem se prebebat, nec sui compotem, et in ira placari nescium. Mente enim ineptus et voluntate incon- stans,terminos prsteribat,et pactum contemnebat quod cum Constantio pepigerat, nimiam auctorita- tem in ordinandis rebus adhibens, et cum magna audacia atque arrogantia easdem componens. Quos enim cum ipso magistratus emiserat Constantius, imperialium et civilium rerum judices constitutos, Domitianum nempe pretorii prefectum (nam Thalassius obierat), et quesstorem Montium. quia non obediebant nec inserviebant insanis et effreni- bus ejus appetitionibus, cum mandasset militibus funes alligare eorum pedibus, per forum trahi jussit, ambosque occidit, viros in gerendis magi- stratibus presstantissimos, et quovis lucro et emo- ]umento inventos superiores. Quos cum compo- suisset civitatis episcopus, sepeliit, singularem eorum virtutem reveritus. 1&. Nec res diu latuit Constantium, qui Gallum ad se accersivit. Ille vero, cum sciret quidem se non vocari ad bonum aliquod, rursus autem cogitaret qnod si nollet parere, oporteret bellum facere et arma protinus adversus Constantium arripere, elegit potius que pacis erant; et pre- missa uxore ad mitigandum Constantium, ipse quoque sponte sua adibat periculum. Constantina ergo statim profecta est, ut prior emstaret fratri, studens eum placatum efficre, ne quid funesti in maritum statueret. Cum autem prompto et alacri animo iter iniisset, inter eundum incidit in mor- bum, et Bithyniam ingressa, in quadam ejus sta- tione que dicitur Gallicana,e vita discessit. Gallus vero, etiamsi inopinatum hunc eventum magnam sibi calamitatem reputaret, ulterius tamen pro- gressus est, non desistens ab iis que statuerat. Postquam autem pervenit ad Noricorum civitatem que vocatur Pytabion, huc Mediolano, ubi tunc Constantius agebat, mittitur dux Barbation, qui Gallum purpura spoliatum et ad conditionem pri- λον, ἅμα καὶ πατρίκιον αὐτὸν ποιησάµενος. Ὁ ἃ Γάλλος, ὡς τότε παρὰ τοῦ Κωνσταντίου πεμοθεὶς ἐτὶ τῆς "Eia, εἴχετο τῶν πραγμάτων ὅν αὐτίχα µε- θόντες οἱ Πέρσαι χατωῤῥόδησαν, viov τε αὐτὸν xdi θερμουργὸν εἰς τὰ ἔργα αυθόµενοι, οὐχέτι ixod. σαντο τὴν ἐπὶ τοὺς Ῥωμαίους ἐξέλασιν, Καὶ ὁ μὲν ἐν τῇ ᾿Αντιοχείᾳ τῆς Συρίας Tv Κωνστάντιος δὲ ἐν τῇ ᾿Εσπέρᾳ καθίση τὰ πράγμα καὶ τότι 8 μάλιστα καθαρῶς ἠσύχασεν d Ῥωμαίων ἀρχὴ, xo ἀμφοτέρων Φφυλαττομένη. Καὶ ταῦτα μὲν τοῦτον ἴσχε τὸν τρόπον, ey. 'O δὲ Γάλλος τοῦ Καίσαρος ἀμφιασέμενς ἀλούργίδα, xal ἤδη τῶν πρώτων τῆς βασιλείας ἁρίί- µενος ἐπιθαίνειν ἀναθαθμῶν, οὐχ ἔμενεν ἐπὶ τῆς αὐ- τῆς γνώμης xai πίστεως ἧς πρὸς τὸν Κωνστάντιο ἐποιήσατο, ἀλλὰ βαρύς τις ἦν καὶ ἀκάθεκτος καὶ τὴ ὀργὴν ἁπαραίτητος' φρονήµατος Ὑὰρ ἀκαίρου wii βουλῆς ἀνωμάλου ὁραξάµενος, ὑπερέθη τοὺς Bpox, καὶ τὰς συνθήχας ἐφαύλισεν ἃς πρὸς τὸν Κωνσπό»- τιον ἐποιήσατο, βασιλικώτερον τῶν πραγμάτων ἑπτό- ενος, καὶ μετὰ πολλοῦ τοῦ θράσους xal τῆς dae νεί διαταττόµενος. Τοὺς γὰρ ἄρχοντας οὓς σὺν αὐτῷ ἐπεπόμφει Κωνστάντιος, τῶν βασιλικῶν τε καὶ πολιτικῶν πραγμάτων ὄντας διαιτητὰς, τὸν τε pni τωρίων ἔπαρχον Δομετιανὸν (ὁ γὰρ θαλάσειος i θνήκει), καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ κοιαίστωρος Μόντιον, διὰ τὸ μὴ πειθαρχεῖν αὐτοὺς xai ὀπουργεῖν ταῖς περαλό- οις [350] αὐτοῦ καὶ ἀχαθέκτοις ὁρμαϊς, σχοίνοος ϐϱ ταῖς στρατιώταις τῶν ποδῶν αὐτῶν ἐξάψασθαι κερι- χελευσάµενος, ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς συρῆναι mpositelo, xai ἀμφοτέρους ἀπέκτεινεν, ἄνδρας iv ἀξιώμεσι 0u- πρίψαντας, xal παντὸς κέρδους καὶ λήμµστος ώρι θέντας ὑψηλοτέρους' οὓς ὁ τῆς πόλεως περισείλε: ἐπίσκοπος ἔθαψεν, αἰδεσθεὶς τὸ τῆς ἀρετῆς sitim ἀνυπέρθλητον. ιδ, Ὁ δὲ Κωνστάντιος, ἐπειδὴ τάχιστα ἐπύθειο τὸ συμθὰν, µετάπεµπτον ὡς ἑαυτὸν ἐποιεῖτο τὸν Γε]- λον. Ὁ δὲ, εἰδὼς μὲν ὡς οὐκ ἐπ᾽ ἀγαθῷ τυγχάνει α: λούμενος, ἐννοῶν δὲ πάλιν ὡς, «t. μὴ βούλοιο ὑτ- ακούειν, πόλεμον ἀνάγκη ποιεῖν, ὅπλα πρὸς Κωνστέ- τιον ἐκ τοῦ εὐθέως ἀράμενον, αἱρεῖται μᾶλλον ti τῆς εἰρήνης, xai viv γυναῖκα προακοστείλας ὡς τὸ Κωνστάντιον ἐχμειλίξασθαι, καὶ αὐτὸς ἀπήει εὐτόμ- D λος ἐπὶ τὸν κίνδυνον. Ἡ μὲν οὖν Κωνσταντύα κα” τέρα ἐξώρμησε προεντυχεῖν τῷ ἀδελφῷ, καὶ αἰδίσε- σθαι αὐτὸν ὑπὲρ τοῦ ἀνδρὸς προθυµουµένη, τοῦ μή τι εἷς αὐτὸν βουλεύσασθαι ἀνήχεστον' πολλῇ δὲ κ” θυµίᾳ περὶ τὴν ὁδοιπορίαν χρωμένη, elc νόσον τε ἔπν- σε μεταξὺ πορευοµένη, καὶ Βιθυνίας ἐπιδᾶσ, ὃ σταθμῷ τινι ταύτης Γαλλικάνῳ λεγομένφ ἐπίδεν» 'O δὲ Γάλλὸς καὶ τοῦτο Ππαράδοξον αὐτῷ σομέὸ μεγάλην συμφορὰν ποιησάµενος, Όμως τοῖς 909 τῶν δεδογµένων οὐκ ἐξιστάμενος. Ἐπκεὶ 9i slc Nep" χους ἀφίχετο πόλιν αὑτῶν Ηυταθιῶνα xaloopivt ἐνταῦθα δὴ ἀπὸ Μεδιολάνου χαταπέµπεται npn γὸς Βαρθατίων, ἐχεῖ. τοῦ Κωνσταντίου τὸ vro 1265 δος, καὶ εἰς ἰδιώτην µετασκευάσας, ἐξόριστον αὐτὸν εἷς τινα νῆσον τῆς Δαλματίας κατέστησε. [354] w'. Toà δὲ} Γάλλου εἷς τὴν νῆσον ἀπηγμέ- νου, οἳ τὸ πᾶν ἐπ᾽ αὐτῷ συντήσαντες, Ἡὐσέθιος δὲ μάλιστα ἦν ὁ εὐνοῦχος ὁ τὴν τοῦ πραιποσίτου τιμὴν ἔχων, xal οἱ σὺν αὐτῷ, πείθουσι Κωνστάντιον ὡς τάχιστα τὸν Γάλλον ποιήῄσασθαι Ex, ποδῶν. 'O δὲ πει- αθεὶς πέμπει τοὺς ἀποκτενόντας αὐτόν ' xai δη τούτων ἀφιχνουμένων, πάλιν ὁ Κωνστάντιος εἲς ἔλεον µετεχλίθη, καὶ πέμπει διὰ τἀχέων ἑτέρων γραµµά- των τὸν Γάλλον τοῦ πάθους ἀνάκαλούμενος, 'O δὲ Εὐσξθιος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πείθουσι τὸν πεμφθίντα Μαγιστριανὸν μὶ πρότερον ἐπιστὴναι δεικνύντα τὸ γράμμα, πρὶν ἂν πύθοιτο τὸν Γάλλον ἀνῃρημένον. Εγένετο ταῦτα, xal ὁ Γάλλος ἑτεθνήχει. Ὁ δὲ Κων- στάντιος περὶ τοῖς πράγµασι δείσας, μὴ οὐχ οἷός τε 3 μόνος ἁπάσης εἶναι τῆς ἀρχῆς ἐγκρατὴς, ἄλλως τε xai τῶν Γαλατῶν ὁξότατα δὴ xal ὁπότε προθυµη- θεῖεν εἲς τὰς τυραννίδας ἐγειρομένων, διά τε σώμα- τος ἰσχὺν xal κουφότητα" φρονημάτων, μετέµελε τότε τὸν Γάλλον ὑπεξελὼν' xal λογισάµενος ὡς τὸ συγγς- νὲς τοῦ ὀθνείου xal ἀλλογενοὺς ἀφαλέστερον εἶναι μακρῷ πρὸς κοινωνίαν τῆς βασιλείας, Ἱουλιανὸν τὸν ἀδελφὸν τοῦ Γάλλου ἐκ τῆς Ιωνίας μεταπεμψάµενος iv τῇ Μεδιολάνῳ, Καΐσαρα ἀνέδειξεν, καὶ τὴν ἀἁδελ- φὴν αὐτῷ τὴν ἑαυτοῦ ῬἙΕλένην εἷς γάμον ἐκδοὺς, καὶ τὰ πιστὰ πρὸς αὐτὸν ποιησάµενος, τοῦτον μὲν ἐξ- ἐπεμψεν εἰς τὰς Γαλλίας φύλαχα τῆς ἐχεῖσε βασιλεἰας ἐσόμενον΄ αὐτὸς δὲ εἷς Ἰλλυριοὺς ἀφιχόμενος, ἐν τῷ Σιρµίῳ διῆγεν. tQ. ᾿Ακούσας, δὲ ταῦτα ὅτι οἱ πέραντοι Ἴστρου βάρθαροι μέλλουσιν ἐπιστρατεύειν τῇ τῶν ᾿Ρωμαίων ἀρχῇ, ἁπάρας ἀπὸ τοῦ Σιρµίου πρὸς τὸν στρον διέθη, καὶ πρὸς αὐτῇῃ τῇ ὄχθῃ χρόνον οὐκ ὀλίγον ποιήσας, ἐπεὶ τὰ τῶν βαρθάρων ἠρέμει [352] συ- στήµατα, πάλιν ἐπὶ τὴν θῤχκην ἤλαυνεν' ἐπεὶ δὲ ἐν “Οδρυσοῖς ἐτύγχανε γενονὼς , ἔνθα πόλιν ἈΧτίσας ΣΑνδριανὸς ὁ βασιλεὺς τὴν ἑαυτοῦ καταλέλοιπε τῷ τόπῳ προσηγορίαν, ἐπύθετο πρός τινος τῶν ἐπισχοπων, ως τὰ σώματα τῶν τοῦ Χριστοῦ ἀποστόλων ᾿Ανδρέου καὶ Λουχᾷ, iv ᾽Αχαΐᾳ τεθαμµένα τυγχάνουσιν, 'Av- δρέου μὲν ἐν Πάτραις, Aoux& δὲ ἐν θήδαις τῆς Βοιω- τίας. Ὡς οὖν Ἴκουσεν ὁ βασιλεὺς ταῦτα Κωνστάν- «toc, ἤσθη τε τῷ λόγῳ καὶ ἐπὶ µέγα ἐθόησε, xal πρὸς τοὺς παβόντας φησί. Καλέσατέ pot ᾿Λρτέμιον: Too δὲ τάχος παραγενοµένου, Συγχαἰρω σοι, ἔφη, ἀνδρῶν ἁπάντων θεοφιλέστατε. 'O δὲ πρὸς αὐτόν, Καὶ εἴης μοι κεχαρµένος, ὦ βασιλεῦ, διὰ παντὸς, καὶ μήποτέ σε τῶν ὀχληρῶν τι καταλήψεται. Καὶ ὁ βασιλεὺς" Ζη- τεῖς δὲ τι χαριωδέστερον, d φίλων ἄριστε, τῆς τῶν σωμάτων τῶν τοῦ Χριστοῦ ἁποστόλων εὑρέσεως ; Καὶ ὁ μέγας Αρτέμιος) Τίς καὶ πόθεν, ὦ δέσποτα, ὁ τοῦ- τον ἡμῖν τὸν θησαυρὸν φανερώσας τὸ τήµερον ; Καὶ ὁ Κωνστᾶντιος. Ὁ τῆς Αχαΐας ἐπίσκοπος ὁ νῦν io- ορεύων lv Πάτραις ἀλλ᾽ ἄπιθι, ἀνδρῶν ἄριστε, xai τὸ τάχος iv Κωνσταντινουπόλει τὴν τοὺτων ἄνοδον ποίησον. 8. ARTEMII PASSIO. 128 τυγχἀνυντος' ὃς τὸν Γάλλον ἀφαιρεῖται τῆς ἁλουργί- A vatam redactum in insulam quamdam Dalmatie 12066 exsulem relegavit. 15. Gallo in insulam abacto, qui omne crimen adversus eum congerebant, maxime autem Euse- bius eunuchus, prepositi dignitate insignitus, et qui ab iisdem partibus stabant, persuadent Con- stantio utquamprimum Gallum de medio tolleret. Persuasus ille mittit qui eum interflciant. Quibus jam profectis, Constantius rursus movetur mise- ricordia, mittitque ocissime alteras litteras, qui- bus Gallus a supplicio liberatur. Eusebius autem, et qui cum eo erant, persuadent Magistriano, qui mittebatur ne prius desisteret ad ostendendas litteras, quam audiret Gallum fuisse interfectum. Hac facta sunt etde Gallo sumpserunt supplicium. Constantius de rebus publicis sollicitus, quod non posset solus totius imperii regimen assumere, presertim cum Galate promptissime et quando vellent ad seditionem incitarentur, tum propter corporis vires, tum propter animi levitatem, jam ducebatur penitentia quod Gallum capite damnas- set. Et'cum reputasset consanguineos esse exter- nis et alienis longe tutiores ad imperii societatem Julianum, fratrem Galli, ex Ionia Mediolanum accersitum, Cesarem creavit; cumque sororem suam Helenam ei matrimonio junxisset, et ejus fidem accepisset, eum quidem in Gallias misit, illic custodem imperii futurum : ipse autem in C Illyricum veniens degebat Sirmii. 16. Sed cum audivisset Barbaros qui agebant trans Danubium, ducturos esse exercitum adversus Romanorum iniperium, profectus Sirmio venit ad Danubium, et ad ipsam ripam tempus non exiguum commoratus, ubi vidit Barbarorum turmas loco se non movere, rursus cursum direxit in Thraciam. Postquam apud Odrusos devenit , quorum rex Adrianus civitati a se cedificatee nomen suum im- posuerat, didicit a quodam episcopo corpora Chri- sti apostolorum Andree et Luce in Achia sepulta jacere, Andrew quidem Patris, Luce autem The- bis Boeotiae. Que ut audivit imperator Constantius, letatus est nuntio, et exclamavit voce magna, et astantibus dixit: Vocate mihi Artemium. Cui statim prsesenti : Congratulor tibi, inquit, vir om- nium religiossime. Respondit Artemius ? Mihi perpetuo leteris, imperator, nec quidquam molesti unquam te comprehendat. Imperator autem : Qusrisne aliquid jucundius, o amicorum optime, inventione corporum Christi apostolorum? Magnus vero Ártemius: Quis et unde, inquit, hunc the- saurum nobis hodie revelavit ? Et Constantius : Achaie episcopus, qui nunc pr«sidet Patris. Sed vade, virorum optime, eaque sine mora Constan- tinopolim exporta. D 1907 ADDHSDA. ts 17. Hi:c cum ab. Ímperatore audivisset magnus Α Artemius iter intendit ad apostolos, sanctissimas eorum reliquias Constantinopolim translaturus. Historis scriptor similia tradit de Constantio et martyre. Dicitur enim Constantius non solum divini cultus]|studiosus et amans fuisse, licet ad Arianam declinaverit heresim, ab impio et nefario Eusebio. Nicomedie episcopo, impulsus, sed in reliquis quoque vitae partibus temperans, et de- centio maxime curiosus, et magnae sohbrietatis in victu ac reliquo vivendi modo. Maximam certe ecclesiis impendebat curam, ut qui patrem suum studio circa illas longe superare ambiret. Eccle- siam quoque maximam mdificavit in urbe paterna, a fundamento opus incipiens, licetjam adventaret senectus. Et patris sepulcrum veneratus, templum ibidem erexit, maximum sanctuarium, ubi An- dream ex Achaia translatum, ut supra dictum est, reposuit, una cum evangelista Luca ex eadem Achaia , et Timotheo ex Epheso lonis» trans. lato. (ζ. Ῥαῦτα παρὰ τοῦ βασιλέως ἀχούσεξ ὁ gp Αρτέμιος ἐποβεύετο τὴν ἐπὶ τοὺς ἀποστόλους ibo, ἀναχομίσων τὰ τούτων πανάχια λείψανα ἐπὶ τν Κωνσταντινούπολιν' ὁ δὲ τὴν ἱστορίαν γράφω, τοιαῦτα περὶ Κωνσταντίου xat τοῦ μάρτυρος edu, Λέγεται δὴ περὶ Κωνσταντίου ὅτι οὐ µόνον τὰ πρὸς θεὸν σπουδαίός τε xal ἐράσμιος ὀπῆρχεν, el xai πρὸς τὴν Αρειανικὴν ἀπέκλινεν αἴρεσιν, ὑπὸ τοῦ ὄνσα- θοῦς τε καὶ ἀθεωτάτου Εὐσεθίου τοῦ τῆς Νικόμηδείας ἐπισχόπου συνελασθεὶς, ἐπεῖ τά γε ἄλλα μέτριος, χεὶ εὐσχημοσύνης ἐς τὰ μάλιστα ἐπιμελούμενος, xai συ- φροσύνης [353] ἄρχας ἐπειλημμένος περὶ τε τὴν Ola ταν καὶ τὸν ἄλλον τρόπον καὶ πλείστην τι τὴ εἰς τὰς ἐγχλησίας ἐποιεῖτο σπουδὴν, μακρῷ τὸν ἑαυτῦ πατέρα ταῖς περὶ ταῦτα προθυµίαις ὑπιρθαλίθαι B φιλοτιμούμενος. Καὶ τὴν τε ἐκκλησίαν ἔδειματο τὴ µεγίστην ἐν τῇ πόλει τὀυ πατρὸς, πλησίον τῆς γερον- σίας, κάτωθεν τοῦ ἔργου καὶ ix κρηπίδων ἀρξάμι- νος' καὶ τὸν τοῦ πατρὸς τάφον τιμῶν, νιὼν tio δοµήσατο µέγιστον ἐχεῖ θρησκευτήριον’ καὶ "Avipin τὸν ἀπόστολον ἐκ της Αχαΐας μετενεγχὼν, ὡς 220- ἐφῆν, ἐκεῖ µετέθηκεν' καὶ μὴν val Λουκᾶν τὸν εὐαγγελιστὴν ἐκ τῆς ἀὐτῆς µέτέθηχεν ᾿Αχαΐας, xai Τιμόμο ἐξ Εφέσου τῆς Ἰωνίας. 18. Artemius igitur inter optimos viros jussus fuerat horum sanctorum translatiorem curare. In premium vero ministerii, imperator, roganti- bus episcopis, Egyptum ei tribuit regendam. Et bhecquidem habet de martyre historio auctor, testimonium ei praebens, quod etiam ante marty- rii certamina ab omnibus propter eminentem vito» C sanctitatem 1n honore sit habitus. Quod autem spectat ad Lucam, id narravit Anatolius eunu- chus, unus e cubiculariis, qui ipse in se pietatis effectum sensit. Refert igitur Anatolius ille se graviter egrotum decubuisse, atque adeo morbum increvisse ut medicorum artem superaret. Phere- trum ergo, in quo jacuerat Lucas tempore navi- gationis, a mari ad templum deducendum ipse ex pietate subiit et cum bajulis portavit pro viri- bus suis; et tunc subito liberatus est a morbo, vitaque ejus prorogata fuit ad non paucorum annorum numerum. Primus itaque Apostolorum ecclesiam aedificavit Constantius, licet eamdem postmodum Justinianus amplificaverit, et materia pretiosiori splendidus ornaverit. Est nunc tem- plum in quo jacent apostolorum corpora, com- muni nomine Apostolorum ecclesia appellatum D (η΄. 'O δὲ Tv τῶν γε δὴ βελείστων ἀνθρώπων ὁ τὴν διακομιδὴν τούτων ποιῄσασθαι πβροσταχθεὶς, Κά γέράς γε αὐτῷ τῆς λειτουργίας ὁ βασιλεὺς, δεηθὲν- τω» τῶν ἐπισκόπων, τὴν τῆς Αἱγόπτου παρέυ ἀρχήν. Καὶ ταῦτα μὲν b τὴν ἱστορίαν συνάγων περὶ τοῦ µλρτυρος, συμμαρτυρῶν αὐτῷ, ὅτι καὶ πρὸ τῶν τῆς μαρτυρίας ἀγώνὼν, πᾶσιν Ὀπῆρχεν αἰδέσιμος δ τὴν ἁπαστράπτουσαν τοῦ βίου αὐτοῦ ἀρετὴν. Πὶ ἃ τοῦ Λουχᾶ καὶ τοιόνδε τι διηγήσατο ᾿Ανατόλιο ὁ εὐνοῦχος τῶν ἐκ τοῦ βασιλικοῦ κοιτῶνος, αὐτὸς Y ἑαυτοῦ τὴν τῆς ἁγιστείας πεῖραν δεξάµενος. "Egrsen οὖν οὗτος ὁ ᾿Ανατόλιος φαύλως διαλεῖσθαι, χὰὶ µε" ζον ἤδη τὸ πάθος, Ἡ κατὰ τὴν τῶν ἰατρῶν εἶνι τέχνην, τῆς οὖν λάρναχος dv Y, κατακείµινος, ἦν ὁ Aouxüc ἐπειδὶ προσεπεπλεύχεσαν ol ἄγοντες αὐτὴν, ἄρτι ἐκ τῆς θαλάσσης ἐπὶ τὸν νεὼν χομιζομένης, : τὸς ὑπὸ προθυµίας ὑπελθεῖν καὶ συνδιαθαστάσαι cs φέρουσιν αὐτὴν ἐφ᾽ ὅσον αὐτῷ τὰ τῆς δυνάµεως εἶχει xai τότε παραυτίκα [394] ἀἁπαλλαγῆναι τῆς νόσο, καὶ εἰς τὸν ἔπειτα τῆς ζωῆς αὐτοῦ χρόνον παρελο. σθέντα ἐπ οὐκ ὀλίγων ἐτῶν ἀριθμόν. Τὸν qoo» 9η Αποστόλων νεὼν Κωνστάντίος ᾠκοδόμησε πρότερον, κἂν ὕστερον Ιουστινιανὸς ἐπὶ τὸ µεγαλειότερον ur εσχεύασε, xal κρείττοσιν ὕλαις ἐπὶ τὸ xoci " » "4 κατεφαίδρυνε. Καὶ ἔστιν νῦν ὁ νεὼς ἔνθα κεῖτπι τῶν ἀποστόλων τὰ σώματα, «οινῷ ὀνόμετι τῶν Αποστόιω «ἐπικαλούμενος. 10. Magnus igitur Artemius in Ἐργρίαπι ten- debat , dignitate ducis investitus. Constantius autem profectus Constantinopoli in Syriam iter " instituit : cumque pervenisset ad magnam civita- tem Antiochiam, ibidem flgit tabernaculum, bel- lum parans adversus Persas. ,Commoranti vero in civitate atque exercitum comparanti advenerunt littere Juliani rebellionem significantes. Julianus enim, ut jam antea a me declaratum est quando ιβ’. Ὁ uiv οὖν μέγας Αρτέμιος ἐπὶ τὴν Ayo ἐπορεύετο, τὴν τοῦ δουχὸς ἄξίαν ἀμφιασέρνος δὲ Κωνσταντιος ἄρας ἀπὸ τῆς Κωνσιαντινουξόλαν, τὴν ἐπὶ τῆς Συρίας ἐποιεῖτο ὁλὸν, xal φθέσες UU µεγαλόπολιν ᾽Αντιόχειαν, αὐτοῦ πατασκηνοῖ, τὸ ΕΝ τούς Πέρσας ἐτοιμαζόμενος πόλεµον. Λότοῦ áp νοτριθήσαντος ἓν τῇ πόλει καὶ tów στρατὸν » τος, ἀφίκετο γράµµατα πρὸς αὐτὸν δηλοῦνιά dite Ἠουλιανοῦ ἐπανάστασιν. Ὁ γὰρ Ιουλιανὸς, 8t d , : 1269 S. ARTEMH PASSIO. 4279 δήλωταί µοι xat πβόσθεν, Ἀνίχα τὸν περὶ τούτων Λ de iis instituebam sermonem, ad custodiam Oc- ἐποιούμην λόγον, ἐπὶ φυλακῇ τῶν Ἑσπερίων tic τὰς ᾿Ταλλίας ὑπὸ τοῦ Κωνσπαντίου Καϊΐσαρ ἀποδειχθεὶς, ᾿αὐτὸς ἐπὶ πλεῖον ἓν τῷ τοῦ Καΐσαρος σχήµατι εἶναι "μὴ ἀνασχόμενος, τό τε διάδηµα περιτίθεται, καὶ τῆς μείζονος ἀνθάπτεται βασιλείας. "Enti δὲ ἀντελάθετο τῶν πραγμάτων, οὐχέτι μικρὸν οὐδὲν ἐἑνενόει, οὐδὲ διαµελλειν ἐγίγνωσκε δεῖν ἀλλὰ τὴν Εὐρώπην τέως ὑφ᾽ ἑαυτῷ ποιήσασθαι πᾶσαν ἐθέλων ὁπόση Ῥωμαίοις ὁπαχούει, tip στρατῷ συνταξάµενος διὰ Γερμανῶν ἐπὶ τὸν Ἵστρον ἐχώρει, xal τῆς πέραν ὕχθης λαθό- μενος, διὰ τῶν ἐκείνης χωρίων ἄλαυνεν' ἀμφοτέρους Ἱκοὺς ὑπάρχους διαλαθὼν, τὸν τε τῶν Ἰταλιῶν Ταῦ- pov οὕτω καλούμενον xal τὸν )λλυριῶν Φλορέντιον. [355] Ἐπεὶ δὲ κατὰ Παίονας ἐγένετο, διαθὰς ἐπὶ θάς τερα τὸν ποταμὸν, αὐτίκα τὴν τε Ἰλλυρίδα πᾶσα ὀφ᾽ ἑαυτῷ γῆς εἶχε, καὶ τὰς Ἰταλίας, καὶ τὰ μέχρι τοῦ ἑσπερίου ὠχεανοῦ σύμπαντα ἔθνη ὁπόσα τῆς Ῥω- µαίων ἔπικρατήσεως ἣν. x. Ὁ δὲ Κωνστάντιος ταῦτα διὰ τῶν γραμμάτων μαθὼν, ἑταχράχθῃ τε ὥσπερ xal εἰκὸς ἣν, xai περὶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως μάλιστα δείσας μὴ, ὃπερ κἀκεῖνος διενοεῖτο φθάσειεν, αὐτὴν ὑφ) ἑαυτὸν ποιησά- µενος, ἠπείγετο οὖν κατὰ τὸ δυνατὸν προκαταλαθεῖν. Ἐν Όσῳ δὲ ὁ στρατὸς αὐτῷ συνελέχετο κατὰ τὰς πό- Ast τῆς Ἑψας ἐσκεδασμένος, xal ἔμελλεν ἑξαρτύ- εσθαι ὡς πρὸς τοσαύτην 602v, σηµαίνει τοῖς ἐπισχό» ποις εἲς τὴν Νίκαιαν αὐτὸν ὡς ὅτι τάχιστα φθῆναι προαφικοµένους ἐμελέτα γὰρ δευτέραν ἐν αὐτῇ συγκροτῆσαι σύνοδον, παρὰ τῶν δυσσεθῶν ᾿Αρειανῶν κατὰ τοῦ ὁμοουσίου παροτρυνόµενος. 'Emsi δὲ τὴν Ειλικίαν διεξελθὼν εἰς τὰς Μόψου καλουμένας xp5j- C νας ἀφίκετο, ἀσθένειά τις αὐτῷ ἐξαπιναίως προσέπε- χσε, καὶ οὐχ οἷός τε ἦν ἔτι τὸ πρόσω χωρεῖν. Ὡς δὲ Ῥσθετο φαύλως ἔχων ἤδη xal οὐκ ἂν βιωσόμενος, τὴν ταχίστην τὸν Αντιοχείας ἐπίσκοπον μεταπέμπεται Εὐζώίον, καὶ αὐτῷ βαπτίσαι αὐτὸν ἐπιτρέπει' βαπτι- σάµενος δὲ καὶ μικρὸν ἐπιθιοὺς, αὐτόθι προλείπει τὸ Un», βασιλεύσας τὰ σύµπαντα ἔτη τεσσαράχοντα, τὰ μὲν ἡμίσεα μετὰ τοῦ πατρὸς, τὰ δὲ ἐπίλοιπα μόνος. Αὐτὸν δὲ ἡ στρατεία ὁλοφυραμένη, xai τά νομιζόµενα ἐπ᾽ αὐτῷ τελέσασα, λάρνακι τοῦτον ἐνέβεσαν, τοῖς ςἰωθόσιν sl; τὸ διαρχέσαι σχευάσαντες τὸν νεχρὸν, καὶ εἲς ἁρμαμάξαν ἐνθέμενοι, ἑκόμιζον ἐπὶ τὴν Κων- σταντινούπολιν, σὺν τοῖς οἶκείοις ἕκαστοι ὅπλοις αὐτῷ ἐφεπόμενοι, καὶ κατὰ τὸν αὐτὸν κόσμον Όνπερ cidentis in Galliis a Constantio Cesar denuntia- tus, diutius, in habitu Cesaris perseverare non ferens, cinxit caput diademate et ad summum im- perium ascendit. Postquam autem illud usurpa- verat, nihil jam parvum reputabat, neque exi- stimabat cunctandum esse. Sed totam que Roma- nis obedit Europam illico in suam volens redigere potestatem, instructo exercitu, per Germanos ad Danubium perrexit; et cum ulteriorem ripam at- tigisset, per loca illius ducebat exercitum, ambos prsfectos latens, Italie scilicet Taurum, ut vo- cabatur, et Illyrici Florentium. Postquam devenit ad Psones, traductus flumen, statim integram Illyriam sibijsubjecit, necnon Italiam, et usque ad Oceanum occidentalem universas gentes, quot- quot erant imperii Romanorum. 20. Cum hsec per litteras didicisset Constantius, qua par erat conturbatione perstrictus fuit, et de Constantinopoli admodum timens ne, quod ille animo cogitabat, ea' prior potiretur, totis viribus festinabat eam preoccupare. Interim dum ab eo colligebatur exercitus dispersus per civitates Orientis, et ipse se parabat ad tantam viam, mandavit episcopis ut Niceam quam citissime eum prevenirent. Intendebat enim secundam in ea civitate'congregare synodum, ab impiis Aria- nis adversus consubstantialitatem excitatus. Cum vero, transmissa Cilicia, ad Mopsi, ut vocantur, fontes pervenisset, subita illum infirmitas inva- sit, nec poterat ulterius progredi. At ubi sensit se jam male habere, nec forsan victurum esse amplius, quam citissime Antiochie episcopum Euzoium accersivit, et ab eo petiit baptizari. Et post susceptum baptismum parum superstes, eo loco e vita excessit, cum imperasset integros quadraginta annos, viginti quidem cum patre, re- liquos autem solus. Cumque eum deflevisset exercitus et justa ei fecisset, loculo incluserunt cadaver aromatibus conditum qua adhiberi so- lent ad conservationem ; deinde currui impositum tulerunt Constantinopolim, cum propriis singuli armis sequentes, et in eodum ornatu quem unus- quisque, dum ipse viveret, sub ductoribus habe- καὶ ζῶντος ὑπὸ τοῖς ἡγεμόσι τεταγµένοι ἐτύγχα- [) bat, vov. (356] κα Οὗτοι μὲν διὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν εἶχον ἄγοντες τὸν νεκρὸν, καὶ Ἰουλιανὸς συνοµάρτη- σεν ἐκ τῶν Ἰλλυριῶν ἀφικόμενος, xal ἤδη βεθαίως ἔχων τὴν πᾶσαν βασιλείαν, οὐδενὸς αὐτὸν μετὰ τὸν Κωνσταντίου (θάνατον ὀναντιωθῆναι τολµήσαντος. Κομιζοµίνου δὲ τοῦ νεχροῦ ἐπὶ τῷ νεῷ τῶν ᾽Αποστό- λων, ἵνα περ αὐτὸν καταθήσειν πλησίον τοῦ πατρὸς ἕμελλον, αὐτὸς ἡγεῖτο τῆς κλίνης, τὸ διάδηµα τῆς κε- φαλῆς περιελών. Επεὶ δὲ ἔθαψαν αὐτὸν, ἐπὶ τὰ βα- σιλεια Ίδη ἁπαλλαττόμενος, τό τε διάδηµα ἐπέθετο 21. Atque ii quidem Constantinopolim venerunt ducentes corpus. Venit et Julianus ex Illyria pro- fectus, jamque firmiter tenens universum impe- rium, nemine post Constantii obitum auso ei repugnare. Cum ferretur defuncti corpus ad ec- clesiam Apostolorum, ubi juxta patrem erat tu- mulandum, ipse, Julianus, deposito diademate, lectum precedebat. Postquam vero sepelierunt mortuum, in palatium redux, et diademate rur- sus capiti imposito, rerum potiebatur, solus jam 124 stantio igitur e medio sublato,in superstites,et ma- xime eos qui ex invidia causam pr&ebuerant Galli occidendi, furentem iram explevit. E vestigio quidem Eusebium preepositum capite plectit,quod precipue videretur suis calumniis occisionis Galli causam peperisse. Paulum autem Hispanum, qui inter scribas imperatoris computabatur, igni tradit, utpote qui multis criminibus Gallum one- rasset. Ambos Chalcedonem misit, et illic de utroque suum sumpsit supplicium. Interfecit etiam Gaudentium, ducem exercitus Africe, et alios quosdam, quicunque quovis modo Gallo in- sultaverant, 4 22. Sed illos quidem per litteras punivit. Chri- sti autem martyrem et generosum athletam Arte- mium ipse per semetipsum, presens presentem, Antiochise propter Christi confessionem inhumane puniit, et ea quam habebat spoliavit potestate, non ferens ipsius in loquendo libertatem et con- stantiam. Julianus enim, ut dixi jam, cum Roma- norum invasisset imperium, restituendo genti- lismo maxime studebat. Missis itaque in omnes partes litteris, jussit deorum templa et altaria omni festinatione ac studio resdificari ; et quos- cunque redditus ecclesiis attribuerant Constanti- nus magnus,atque ejus filius Constantius,abstulit et idolorum templis dedicavit;dum simul pro episco- ADDENDA. | qM - 12 universum Romanorum imperium adeptus. Con- A αὖθις, καὶ τῶν πραγμάτων ἐγκρατὴς Tv, uóvoc bs τὴν ὅλην τῶν Ῥωμαίων βασιλείαν ὑποζωσάμενος, Ἐπεὶ οὖν ὁ Κωνστάντιος ix. ποδῶν ἣν, εἰς τοὺς ύτο- λειπομένους, xai μάλιστα τῷ φθόνῳ τὴν αἴτίαν παρ:- σχοµένους τῆς ἀναιρίσεως Γάλλου, ἀνέψυχε τὸ (iov τῆς ὀργῆς' καὶ αὐτίκα Εὐσέθιον μὲν τὸν πραικύσι- τον τῆς κεφαλῆς ἀφαιρεῖται, διότι τὴν ἀρχήν τι ἐφαίνετο ix τῶν ἑαυτοῦ διαθολῶν τὸν ἅπαντα τῷ Γέλ- λῳ φόνον συγκερασάµενος, Παῦλον δὲ τὸν Σπανὸν dk τοὺς ὑπογραφίας τοῦ βασιλέως τελούντα πυρὶ παρε» δίδωσιν, ὡς πολλὰ δὴ µάλα τῷ Γάλλῳφ ἐμπικρανάμι- vov, Τούτους μὲν ἀμφοτέρους εἰς τὴν Χαλχηδόν διαπέµψφας, ἐχεῖ τῇ οἰκείφ δίκῃ ὑπάγει ἑκάτερο" ἀνεῖλεν δὲ καὶ Γαυδέντιον στρατηγὸν τῆς ᾽Αφρικῆς, xai ἄλλους τινὰς, ὁπόσοι τι εἷς αὐτὸν πεπαρφνήχι- σαν. x6'. ᾽Αλλὰ τούτους piv διὰ γραμμάτων ἑχόλασεν" τὸν δὲ τοῦ Χριστοῦ µάρτυρα xai Ὑγενναῖον ἀθλητὴν Αρτέμιον αὐτὸς δύ ἑαυτοῦ ἐν ᾿Αντιοχείᾳ παρὼν κεὶ παρόντα, διὰ τὴν εἷς Χριστὸν ὁμολογίαν ἀπανθρώ- πως ἐχόλασεν, xal τῆς παρούσης αὐτὸν ἀπεγύμνω- σεν ἐξουσίας, μὴ φέρων τὴν αὐτοῦ παῤῥησίαν καὶ ἔνστασιν. Ὁ γὰρ Ἰουλιανὸς, ὡς δεδήλωται, [301] τὴ τῶν ᾿Ῥωμαίων βασιλείαν ὑποζωσάμενος, ἑσπούδεζι µάλιστα τὸν ῬἙλληνισμὸν ἐπανορθοῦν. Πανταχοῦ τοίνυν γράμματα διαπεµπόµενος, ἐχέλευε τὰ τούτων τεμένη καὶ τοὺς βωμοὺς ἀνιστῷν μετὰ πολλῆς eov δῆς τε xal προθυµίας xai ὅσας ὁ μέγας Κωνστν- tivoc ταῖς ἐκκλησίαις προσάδους ἀπένειμε xai ὁ τοῦ- του υἱὸς Κωνστάντιος, ταύτας ἀφελὼν, τοῖς τῶν pis,presbyteris et diaconis constituit edituos, tem- ϱ) δαιμόνων ναοῖς ἀφιέρωσεν' ἀντ᾽ ἐπισκόπων xal zjt?- plorum custodes, aspersores, sacrificos, canepho- ros(8),et quecunque gentilium nugacitas imponit nomina. Hec igitur et alia fiebant Constantino- "poli. 9 23. Post hec autem cum matris suce fratrem haberet, Julianum nomine, qui, ut apud princi- pem gratia floreret, Christianam religionem ab- juraverat et magnam pro gentilismo sedulitatem ostendebat, illum emisit Orientis rectorem, quem vocant comitem, eique mandavit ut res ecclesia- slicas vexaret et disperderet, ad gentilismum au- tem ubique augendum et extollendum nihil inten. tatum relinqueret. Cum ergo iste Antiochiam ve- θυτέρων xal διαχκόνων καταστήσας ζαχόρους, xri νεωχόρους, xul ῥάντας, καὶ θύτας, καὶ κανηφόρος, καὶ ὅσας 6 Ελληνικὸς ὕθλος ἐπιφημίζει προσωνυμίας’ ταῦτα piv οὖν xal ἕτερα διεπράττετο xat τὴν Kor σταντινούπολιν. xj. Μετὰ δὲ ταῦτα μητρὸς αὐτοῦ ἁδελφὸν ἔχων Ἰουλιανὸν τοὔνομα, τὴν τοῦ Χριστιανισμοῦ θρησεείσι ἀπαρνησάμενον διὰ τὴν ἐκείνον χάριν, xal πολλὴν ὑπὲρ τοῦ Ελληνισμοῦ προθυµίαν ἐπιδεικνύμενο, ἄρχοντα τῆς Έψας ὅν καλοῦσι χόμητα ἐξίπεμφο, ἐντειλάμενος τὰ μὲν τῶν ἐκκλησιῶν πράγμα κακοῦν τε xai διαφθείρεν, πανναχοῦ δὲ καὶ δὲ πάσης ἰδέας τὸν Ἑλληνισμὸν αὔξειν τε xal ixzipty. Ὁ δὲ ἀφιχόμενος ἐν ᾿Αντιοχείᾳ, ἐπειρᾶτο µείζω τών nisset, conabatur operibus plura exsequi quam [) ἐντεταλμένων τοῖς ἔργοις Φαίνεσθαι, καὶ δὴ mper quie erant in mandatis. Ecclesiis quidem aufert cuncla pretiosa, vasa nempe argentea et aurea ac serica vestimenta ; quin etiam ipsas ecclesias claudit, ne quis intret orationis causa, fores clau- stris vectibusque occludens. Et hec quidem fa- ciebat in civitate Antiochena Orientis praefectus. αιρεῖται΄ μὲν πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν ἅπαντα τὰ xit µήλια, ὅσα dv ἀργόρῳ τε xal /ρυσῷ xal σηριαοῖς ὑφάσμασι διετέλει, ἀποχλείει δὲ καὶ τὰς ἐχχλησίας, τοῦ µή τινα εἰσφοιτῆν ἐν αὐταῖς εὐχῆς ἕνεκά, ελεῖ- θρα καὶ μοχλοὺς τοῖς πυλῶσιν ἐπιθαλών. Καὶ τεὺτε μὲν κατὰ τὴν Αντιόχου πόλιν ὁ τῆς ἀνατολῆς Eger εἰργάζετο. NOTE. (8) Vox illa, ex x&v» et φέρω composita, viros vel tates ea quse diis offerenda erant in canistri mulieres designat qui intra paganorum solemni- portabant. Eptr. 1278 S. ARTEMII PASSIO. 1274 24. Ὁ δὲ βασιλεὺς Ἰουλιανὸς ἔτι κατὰ τὴν Κων-λ 24. Imperator àutem Julianus Constantinopoli σταντινούπολιν διετλχέ τινα Κρόνον, τὰ ἓν ταύτῃ χρατύνας εἰς [358] ὅπερ ἐνομίζετο μάλιστα τῇ βασι- λείᾳ συμφἑρειν, xai ὅπως ὁ )Ελληνισμὸς αὐτῷ πρὸς τὸ µεγαλε:ότερον ἐξαρθῇ σχοπῶν τε xal πραγµατευό- ενος ἄρας οὖν ἐκ τῆς Κωνσταντινουπόλεως σὺν παντὶ τῷ στρατῷ τὴν ἐπὶ τῆς Συρίας ἐποιεῖτο ὁδόν, Διελθὼν τοίνυν ἅπασαν τὴν Φρυγίαν, xai πρὸς τὴν ἑσχάτην αὐτῆς πόλιν τὸ καλούμενον Ἰκόνιον χαταν- τήσας, ἐξέκλινε τὴν Ἰσαυρίαν καταλιπὼν, καὶ τὸν λεγόµενον Ταῦρον ὑπεραναθὰς, ἦλθεν ἐπὶ τὰς πόλεις τῆς Κιλικίας, καὶ τῷ σταθμῷ προσπελάσας τῷ iv Ισσῷ, αὐτοῦ κατασκῃνοῖ, τὸν ix Μακεδονίας ᾽Αλέξ- ανδρον μιμησάµενος' αὐτόθι γὰρ κἀχεῖνος lv Ἰσσῷ τὸν πρὸς Δαρεῖον τῶν Περσῶν βασιλέα συνεκρότησε πόλεµον, xal τοῦτον νιχήσας, ἐπίσημον τὸν τόπον εργάσατο. Ἐκεῖθεν τὸν Ἰασικὸν χόλπον διαπεράσας, ἆλθεν iv Ταρσοῖ τῇ πόλει χἀάχεῖθεν εἷς ᾿Αντιόχειαν θυμομαχῶν κατὰ τῶν Χριστιανῶν καὶ ἐπαπειλούμενος τὸ τούτων slc ἅπαν ἐξαλείφειν ὄνομα. κε. Ἐλθόντι τοιγαροῦν τῷ τυράννῳ ἐν ᾽Αντιοχείᾳ τῇ πόλει xal πρὸς τοῖς βασιλείοις οἴχοις κατασκηνώ- σαντι͵ xal οὐδὲ πρὸς ἡμέραν µίαν ἡσυχάσαντι, προσ- ήχθησαν αὐτῷ ὥσπερ ἀπό τινος παραγγέλµατος δια- θληθέντες, Εὐγένιος καὶ Μακάριος πρεσθύτεροι τῆς ἐν ᾽Αντιοχεί Ἐκκλησίας ὑπάρχοντες οὕς προχα- θίσας ἐπὶ τοῦ βήματος, ἐχέλευσε παραστῆναι ὁ ἆλι- τήριος, «xl φησι πρὸς αὐτούς' ἜΤίνες ἑἐστὲ ἄνθρωποι, xai ποίου βίου xal τύχης τυγΚάνοντες, ἐπὶ τοῦ ἡμετέρον προσήχθητε βήματος ; Εὐγένιος ἔφη' Ἀριστιανοί ἐσμεν, καὶ τῆς Χριστοῦ ποίµνης ἀγελάρ- χαι τυγχάνομεν" τοῦτο βίος ἡμῖν xal νύχη καὶ imi τήδευµα. Καὶ ὁ βασιλεύς OD τοίνυν ἐστὶν ἡ τοῦ Χριστοῦ ποίµνην Jic ὑμεῖς ἀγελάρχαι τυγχάνετε; Καὶ 6 Εὐγένιος. Πᾶσα ἡ οἰκουμένη ὅσην [359] ὁ ἥλιος ἐφορᾷ, καὶ ὅσοι ἐπὶ ταύτης εἰσὶν ἄνθρωποι. Καὶ ὁ ουλιανός:' Ἡμεῖς δὲ τίνων ἄρχομεν καὶ τίνων σή- µερον βασιλεύοµεν, ὦ ταλαίπωρον xai δνστυχέστα- τον ἀνθρωπάριον, el ὅσην ὁ ἥλιος ἐφορᾷ qz» ὁ Χρι- στὸς ποίμνην χέκτηται ; Καὶ ὁ µάρτυς' Tro αὐτῆς, & βασιλεῦ, xal ποίµνης καὶ ἀγέλης ἐπιστατεῖς, ἵσπερ καὶ ἡμεῖς ἀγελάρχαι τυγχάνυμεν' δι αὐτοῦ γὰρ βασιλεῖς βασιλεύουσιν, καὶ τύραννοι κρατοῦσι γῆς, καὶ αὐτός σοι τὸ βασίλειον σήμερον δέδωκχε' κἄν αὐτὸς ἀχάριστος περὶ τὸν εὐεργέτην ἑφάνης' αὔ- prov δὲ πάλιν ἄλλῳ τινὶ δώσει. Ἐφήμερος γὰρ εἶ, C aliquod temporis morabatur, in ea corroborans qua existimabat maxime conferre ad bonum im- perii, simulque curans atque omnia disponens ut gentilismus magnifice extolleretur. Postea profe- ctus Constantinopoli cum universo exercitu in Syriam iter instituit. Per totam igitur Phrygiam transiens, cum ad extremam hujus regionis ve- nisset civitatem, qua vocatur Iconium, declina- vit, omissa Isauria. Dein superato monte cui nomen Taurus, accessit ad civitates Cilicie ; et postquam attigit stationem qua est ad Issum, ibi castrametatus est, Alexandrum Macedonem imi- tatus. Nam iste quoque cum Dario, Persarum rege, illic in Isso prelium commisit ; quo devi- cto, locum reddidit insignem. Porro Julianus isthinc Issicum sinum traductus,Tarsum civitatem venit, atque hinc Antiochiam iram spirans in Christianos, eorumque nomen se prorsus deletu- rum minitans. 25. Cum itaque Antiochiam venisset tyrannus, et in domum divertisset imperatoriam, et ne una quidem die quievisset, adducti sunt ad eum, quasi ex condicto accusati, Eugenius et Maca- rius, Antiochene Ecclesie presbyteri. Quos se- dens pro tribunali sisti jussit scelestus, dixitque eis : Quinam estis vos ? Que! vobis vite ratio, qus sors, ut ad nostrum adducamini tribunal ? Respondit Eugenius : Christiani sumus, et Christi gregis pastores ; hec nostra vit; ratio, hec sors, hoc institutum. Et imperator: Ubi, inquit, est grex Christi cujus vos pastores estis? « Dixit Eugenius : Universus terrarum orbis, quoad la- tissime eum aspicit sol, et omnes qui in eo sunt homines. Et Julianus : Nos autem quibusnam presumus, et in quos hodie exercemus imperium, ο infelix tu et miserrime homuncio, si universam quam sol aspicit terram Christus gregem possidet ? Tunc martyr : Eidem gregi, imperator, et pecori prees, cujus et nos pastores sumus. Per Chri- stum enim reges regnant, et potentes dominantur in terra. Ipse quoque hodie tibi dedit imperium. Quod si ingratumte pro bueris erga benefactorem, cras rursum illud alteri dabit. Unius enim diei es, et iis nunc imperas qui sunt unius diei. Christus vero sempiternum possidet regnum, quod finem xai ἐφημέρων νῦν βασιλεύεις' αὐτὸς δὲ τὴν βασι- [) nunquam accipiet. λείαν αἰώνιον κέκτηται, καὶ πέρας οὐδέπω λαμθά- γουσαν. κς’. Καὶ ὁ Παραθατης' ᾿Ανόσιε xal τῆς τῶν θεῶν εὐμενείας ἀλλότριε, χθιζὸς ὧν ὁ Χριστὸς xal ἑφή- μερος, xàx τῶν τοῦ Καΐσαρος Αὐγούστου χρόνων αρξάμενος, αἰώνιος βασιλεὺς ὑπὸ cob κχεχειροτόνη- ται σήµερον ; Καὶ ὁ μάρτυς Ναὶ κατὰ τὸ ἀνθρώ- πινον καὶ τὸ τῆς ἀφράστου xal ἀῤῥήτου οἰκονομίας αὐτοῦ µυστήριον, εἶτ οὖν σαρχώσεως, οὕτως ἔχει, βασιλεῦ, ἐπεὶ κατὰ τὴν θείαν αὐτοῦ καὶ προαιώνιον γέννησιν οὐδεὶς εὀρεθήσεται χρόνος à ταύτης ὑπέρτε- pos. Καὶ ὁ Παραθατης νοµίσαν ἀπαίδευτον slvat 26. Subjecit Apostata : Impie et a deorum be- nevolentia aliene, cum hesternus sit Christus et unius diei, ac Cesaris Augusti tempore exstite- rit, nunquid sempiternus rex a te creatus est hodie ? Et martyr : Utique, inquit, secundum humanitatem et ineffabilis atque inenarrabilis dispensationis ejus seu carnis suscepte myste- rium, ita res habet, imperator; sed quoad ejus divinam et qua ante secula est generationem, nulum invenietur tempus ea superius. Apo- , dos ADDERDK. Ίνα εἰαία existimans Christi mártyrem ἱποπ]έάΠι esse Á τινα τὸν τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα, xa! τῆς Ἑλληνικῆς quempiam et gentilis eruditionis expertem, irri- dens dixit ei : Ergo, infelix, Christus tuus bis fuit generatus ? Et si quidem in hoc gloriaris, sunt et apud Graecos viri sapientissimi, non solum bis sed etiam ter generati. Mercurius enim, qui cognominatur Trismegistus, tervenit in mundum, suiipsius conscius, ut sacri ejus ac mirabiles referunt libri, et idcirco Trismegistus vocatur. Simili modo Pythagoras, Mercurio etate poste- rior, ipse quoque ter venit ad vitam, primo qui- dem nauclerus /£gyptius, dein Euphorbus de quo apud Homerum, postremo autem Pythagoras, Mnesarchi filius, Samius. 21. Et martyr irridens nugas seu potius face- tias eruditi imperatoris atque impiorum gentilium deliramenta, suspicatus vero tyrannum his verbis Christi generationem deridendam prebere vo- luisse, severe fortiterque reposuit : Oportuisset velab initio nec respondere tibi, scelestissime, nec qualicunque defensione te dignari ; sed pro- pter astantem turbam, quia de Christi grege plerique sunt, dixi qusecunque dixi, et nunc pauca dicam, de eorum salute sollicitus. Scilicet Christum ab alto repetentes multis ante generatio- nibus prophete prenuntjaverunt, multaque oc- currunt &dventus ejus testimonia in vestris etiam oraculis et in libris Sibyllinis. Et incarnationis ,ejus causa fuit salus et reparatio hominis lapsi. Cum enim venisset in terràm, omnem morbum expulit, et quod mirabilius, verbo mortuos susci- tavit fetentes ; quod vero omnium maxime stu- pendum est, pro mundi salute passus crucis tormentum, resurrexit tertia die a mortuis, ut testantur quingenti homines, militibus quoque custodientibus sepulcrum, ne rimam inveniret qui vellet ejus resurrectionem calumniari. Et cum surrexisset & mortuis, visus est a discipulis suis per integros dies quadraginta cum illis conversa- tus ; et videntibus atque aspicientibus ipsis, ele- vatus est in coelum, demittens in eos Spiritus sancti donum et virtutem : ita ut et alienigenarum linguis loquerentur, nec opus haberent interprete. Loquebatur enim in eis Spiritus sanctus, ita ut et futura previderent, et prophetarent que even- tura essent. Qui quidem egressi preedicaverunt cum ubique, nihil secum ferentes preter solam ejus invisibilem virtutem ; non clypeum, non lan- ceam, non gladium tenentes, sed nudi, inermes etí pauperes mundum ceperunt universum, mor- tuos excitantes, leprosos mundantes, demonia ejicientes. Et hec quinam fecerunt? Piscatores, homines ignari litterarum et mundane sapientie exsortes. 28.Quos vero ipse induxisti, deridens Christi generationem, viros sapientes et divinos, ut modo eos vocasti, etiamsi daremus vera fuisse hec deli- σοφίας ἀμέτοχον, διαχλευάζων ἔφη πρὸς αὐτόν Οὐκοῦν, ὦ ταλαίπωρε, ὁ Χριστός σου δὶς doa γεγ- νηται ; Καὶ εἰ ἐπὶ τούτῳ χοµπάζεις, col καὶ πι) Ἕλλησιν ἄνδρες σοφώτατοι οὗ µόνον Bic γεννηθεντε», ἀλλὰ καὶ τρἰς ὅ τε γὰρ )Ερμῆς ὁ Τριαμέγισις ἐπικαλούμενος, τρίτον ἦλθεν lv. χόσµῳ, ἑαυτὸν ἐτι- γνοὺς, καθὼς at Ἱεραὶ αὐτοῦ καὶ θαυμάσιαι βίθλοι διαγορεύουσι, καὶ διὰ τοῦτο Τρισμἔχιστος ὀνομάζε- ται. 'Ὁμοίως δὲ καὶ Πυθαγόρας [360] ὁ τούτου µετε- γενέστερος, καὶ αὐτὸς τρίτον ἦλθεν ἐν βίῳ' πρότερον piv Αἰγύπτιος γεγονὼς νάύχληρος, ἔπειτα ὃ) Εὔουρ- 6oc ὁ ὑφ᾽ Ὁμήρου μνημονευόµενος, ἔσχατον δὲ Πν- θαγόρας Μνησάρχου υἱὸς, Σάµιος. κζ. Καὶ ὁ µάρτυς χαταγελάσας τῶν ληρηµέτων, B μᾶλλον δὲ κομψευµάτων τοῦ σοφοῦ βασιλέως, xui τῆς τῶν ἁσεθῶν "Ἑλλήνων µωρολοχίας, ὑπονοήσας δὲ τὸν τύραννον τὴν τοῦ Χριστοῦ γέννησιν διὰ του- τωνὶ τῶν ῥημάτων χλευάζειν πειρώμενον, ἔφη xp αὐτὸν μετὰ πολλῆς αὐστηρίας xal Ὑενναιότητος Ἔδει τὴν ἀρχὴν μηδὲ ἀποχρίνασθαί σοι, παρανο- potare, μηδὲ τῆς οἱἰασοῦν ἀπολογίας καταξιώσί σε: à) λὰ διὰ τὸν παρεστῶτα ὄχλον, ὅτι τῆς τοῦ Xov στοῦ ποίµνης οἱ πλείονες αὐτῶν τυγχάνουσιυ, tito ὅσαπερ εἶπον, καὶ vov ἐπ᾽ ὀλίγον ipu, τῆς αὐτῶν κηδόµενος σωτηριας' ὅτι τὸν Χριστὸν ἄνωθεν καὶ πρὸ πολλῶν γενεῶς οἳ προφῆται προχατήγειλανι καὶ πολλὰ τῆς παρουαίας αὐτοῦ τὰ μαρτύρια xix τῶν παρ’ ὑμῖν χρησμῶν καὶ τῶν Σιθυλλείων γρεμ. µάτων. Καὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως αὐτοῦ ἡ altis iz σωτηρίᾳ καὶ ἀνακλήσει τῆς τῶν ἀνθρώπων ἑατώ- σεως γέγονεν' ἐλθὼν γὰρ ἐπὶ τῆς γῆς, πᾶταν νόσον ἀπήλασε, καὶ τὸ παραδοξότερον καὶ ῥήματι ναροὺς Άγειρεν ὀδωδότας, καὶ τὸ δὴ πάντων θαυμασιώτερον, ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας παθὼν τὸ διΣ σταυ- poo πάθος, ἀνέστη τριήµερος ἐκ τῶν νεκρῶν ir) µάρτυσι πενταχκοσίοις, καὶ στρατιωτῶν «φρουρούντων αὐτοῦ τὸν τάφον, ἵνα μὴ ay i χώοαν ὁ τὴν ἀνάστασα αὐτοῦ συχοφαντῆσαι βουλόμενος: xai ἀναστὰς à τῶν νεκρῶν, ὤφθη τεῖς μαθηταῖς αὐτοῦ iy Dus τεσσαράχοντα ἡμέραις μετ) αὐτῶν συναναστρεφόμε- µενος, xal ὀρώντων αὐτὸν καὶ βλεπόντων ἀνελήφι εἰς τοὺς οὐρανοὺς, ἐξαποστείλας [361] αὐτοῖς τὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος δωρεάν τε καὶ δύναμιν Oe καὶ γλώσσαις ἀλλογενῶν ἀποφθέγγεσθαι, καὶ μὶ ἔχειν χρείαν τοῦ ἑρμηνεύοντος, ἐλάλει γὰρ by aiio τὸ Πνεῦμα τὸ ἄγιον, ὥστε καὶ τὰ πόῤῥω προθλίπεν καὶ προφητεύειν τὰ μέλλοντα, Οἵτινες Bor ἐχήρυξαν αὐτὸν πανταχοῦ, μηδὲν ἐπιφερόμοοι 1 µόνην τὴν αὐτοῦ ἁόρατον δύναμιν, οὐκ ἁσπίδα, xs δόρυ, καὶ ξίφος κατέχοντες, ἀλλὰ γυμνοὶ, καὶ ἄοκλοι, καὶ πένητες, πάντα τὸν κόσμον ἐζώγρησαν, vttooX ἐγείροντες, λεπροὺς καθαρίζοντες, δαιμόνια ἐχθάλ- Άλοντες. Καὶ ταῦτα τἶνες ; ἁλιεῖς, καὶ ἀγράμμποι, xi τῆς τοῦ κόσμου σοφίας ἀμίτοχοι. € D v». Οὕς δὲ αὐτὸς παρεισήγαγες, ἐπιχερτομῶν C» τοῦ Χριστοῦ γέννησιν, ἄνδρας σοφούς τε xol θμλ- Ίους, ὡς νῦν εἴρηκας, tl καὶ δοίηµεν ἀληθὶς f 1274 8. ARTEMII PASSIO. 1258 σθαι τοῦτο τὸ παραλήρημα, τί γεννηθέντες δίς τε À ramenta, quid bis, et ter, et quater geniti mundo xal τρὶς xal τετράχις τὸν χόσμον ὠφέλησαν, fj μέ- poc τί τῶν τοῦ κόσμου μιχρὸν Tj ἐλάχιστον ; Tlc, ἐκ τῶν βίθλων ὶΒρμοῦ τε xai Πυθαγόρου, vexpooc ἑξ- ανέστησεν, Ἡ λεπροὺς ἐκαθάρισεν, Jj δαίµονας ἆπ- Ἠλὰσεν, οὓς ὑμεῖς θεραπεύετε; Αλλ’ ᾽Ώρμῆς μὲν ὁ μέγιστος ῥφ᾽ ὑμῶν προσαγορευόµενος , Αἰγύπτιος Υέγονεν ἄνθρωπος, καὶ τοῖς Αἰγυπτίων νόµοις τρα- φεὶς γυναῖχα τε γήµας, παϊῖδας ἑτέχνωσεν, ὦν τὸν πρεσθύτερον, Τὰτ ὀνομάζουσι, πρὸς ὃν αὐτός δια- λέγεται χαὶ τοὺς ἑαυτοῦ λόγους ἀφοσιοῖ, πρός τε τὸν ἐξ ᾿Ἐπιδαύρου ᾿Ασκλήπιον τὸν προκατάρξαντα κατ ὑμᾶς τῆς Ιατρικῆς ἐπιστήμης, ὃς xai τὴν ἕαυ- τοῦ θεολογίαν διασαφεῖ ἔχουσαν οὕτως" θεὸν νοῆσαι piv yaÀenóv, φράσαι δὲ ἀδύνατον, ἔστι γὰρ τρισ- profuerunt,vel quod partem ejus parvam aut mi- nimam?Quisin in Mercuriiet Pythagore libris mor- tuos suscitasse legitur, aut leprosos mundasse, aut expulisse damones,quibus vos honorem prestatis? Mercurius quidem, Trismegistus a vobis cognomi- natus, fuit homo JEgyptius et /Egyptiorum legibus institutus. Qui cum duxisset uxorem,liberos pro- creavit, quorum primogenitum Tat nominant ; ad hunc ipse loquitur eique suos sermones dedicat, necnon Esculapio ex Epidauro, qui áàrtis medica auctor a vobis perhibetur; cui etiam suam, quae sic sonat,theologiam explicat: Deum quidem con- cipere difficile,eloqui autem impossibile.Est enim in trina hypostati consistens, inexplicabilis sub- υπόστατος, ἀνερμήνευτος οὖσία καὶ φύσις, οὐκ ἔχουσα ἢ strantia et natura,quis nihil habeat apud rmortales παρὰ βροτοῖς ἐξομοίωσιν οὕς δὲ θεοὺς ὀνομάζουσιν ἄνθρωποι [362] πολὺ τὸ μυθῶδες καὶ σφαλερὸν ἐφ᾽ ἑαυτοὺς ἐπεσπάσαντο καὶ περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐλεύσεως, καὶ αὐτὸς ἄμυδράν τινα προφητέίαν δια- Ὑορεύει, οὐχ ἐξ ἑαυτοῦ, ᾽άλλ' ἐκ τῆς Ἐθραίων θεο- λογίας ταύτην ἐπαῤῥυσάμενος . ᾽Αλλὰ τί µοι τῶν σαπρῶν τε καὶ ὁδωδότων Ἐρμοῦ ῥημάτων τῶν παρ) ὑμῖν τιµωµένων, ἤδη πρὸ πολλοῦ σεσηπότων xal ἀπεῤῥυηκότων ; Οὐδὲ γὰρ ἀσιον περὶ τῶν ζώντων ἑρωτῷν τοὺς νεκροὺς, ἔχων Ex τῶν θεοσόφων λογίων τοὺς ἀληθεῖς μάρτυρας Ίο, τὴν Χριστοῦ παρουσίαν τε καὶ θεότητα προκατήγγειλαν. κθ. Πυθαγόρας $à ὁ τῆς Ἰταλικῆς κατάρξας al- ῥέσεως, τί μέγα xdi θαυμαστὸν lv τῷ fl τοὶς παραχθεὶς ἀπειργάσατο ; Ἡ ὅτι ἐν ᾿Ὀλυμπίᾳ γενόµε- νος, ὡς ὑμεῖς φάσκετε, χρυσοῦν τὸν ἑΣαυτοῦ μηρὸν )ἸΕλλανοδίχαις ὑπέδειξε ; xal βοῦν θύεσθαι μέλλοντα μυχησάμενον. ᾿Ανδρὸς, ἔφη, ψυχὴν ἐμοὶ φιλτάτου xt- ἅτηται, xai διὰ τοῦ µυκήµατος προσαγορεύει µε ὅ τα- λαίπωρος; xal ἀετὸν ἐν Όψει πετόµενον, δύ ἔπφδης χαταπεσεῖν ἐπὶ γῆς πεποίηκε; Ταῦτα ὁ τρὶς γεννη- θεὶς ἐθαυματούργει ἐν ᾿Ολυμπίᾳ γενόμενος, δοξο- μανῶν xai φαντασιούµενος ὅ τρισάθλιος ὁ τὴν τε- τρακτὺν ὄρχον τιθέµενος, xal ταύτην φάσκων πη- γὴν ἀεννάου φύσεως" ὃ τοὺς χυάµους σεθόµενος, δι) οὓς xal ἁπώλετο μετὰ τῶν αὐτοῦ ἑταίρων ὑπὸ τῶν Ταραντίνων ἀυνελαυνόμενος *. μὴ βουλόμενος Υὰρ τὸν τόπον πατῆσαι dv ᾧ οἱ χύαμοι ἐἑσπαρμένοι ετυγχανου, αὐτὸς μετὰ τῶν ἑταίρων xal μαθητῶν sui consimile.Quos autem deos nominani homines, ii multas fabulas multósque errores ad se traxe- runt. Quinimo de Christi adventu ipse qüoque obscuram quamdam prophetiam refert,quam non ex seipso sed ex Hebreorum theologia hausit. Sed quid mihi cum corruptis et fetentibus Mercurii verbis, qua a vobis in honore habentur, quamvis jamdiu putrida sint et antiquata ? Non enim fas est circa vivos interrogare mortuos, ctm habeam ex divinis eloquiis veridicos testes, qui Christi presentiam ac divinitatem prenuntiaverunt. 29. Pythagoras autem, secte Italice princep$, quid grande et admirandum, ter in vitam produ- etus,effecit ? Num quia, cum Olympie esset, ut vos dicitis, aureum suum femur Hellanodicis ostendit. Vel quod dixit de bove qui jamjam immolandus mugiebet: Viri mihi charissimi, animam habet, et per mügitum salutat meinfelix?Seu cum aquilatu sublime volantem per incantationem(T7-8) in terram dejecit ? Hic ter genitus mirabilia operatus est Olympi, insano glorise amore captus et inanibus visionibus miserrime delusus. Qui scilicet quater- nienem jusjurandum constituebat, dicens eum esse fontem inexhauste nature. Qui fabas colebat,pro- pter quas periit cum familiaribus suis a Tarentinis in exilium actus. Nam cum nollet pedibus terere locum in quo fabe sparse erant, interfectus est cum amicis ac discipulis, et inimicorum suorum Κατασφάττεται, καὶ τῶν ἐχθρῶν ἨὙίνεται παρανά- D factus est preda. Theano autem, ejus uxor et di- λωμα' ϐθεανω δὲ Ἡ τούτου γαμετὴ καὶ μαθήτρια, μὴ θέλουσά τὴν αἰτίαν Κατειπεῖν, δι’ ἣν τὸν χύαμον οὐκ ἐσθίουσι, τὴν γλῶσσαν ἐχκτμηθεῖσα πρότερον, καὶ αὐτὴν προσαπόὀλλυται. λ’. Ταῦτα τῶν σῶν φιλοσόφων τὰ προτερήματα τῶν δὶς [363] xai τρὶς Ὑιννηθέντων, ὡς αὐτὸς έρη- τόρευσας' Κάχεῖνα τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ ἐπὶ σωτηρίᾳ καὶ ἀνακλήσει τοῦ τῶν ἀνθρώπων Ὑένους tà τερα- scipula, nolens causam proferre cur fabas non co- mederent, ipsa quoque, lingua prius Amputata, interiit. 30. Hec quidem sunt privilegia philosophorum tuorum, qui bis et ter, ut ipse oratorie exposuisti, generati fuerun, illa autem Christi mei pto salute et reparatione hominum generis miracula. Pytha- NOTE. (1.8) Textus Grtecus hàbebat : δι) οπὀδᾶς, quod in δι’ ἐποδῆς mutare obvium erat. VTTUWMT σπορ UU Ip GNU eco E ' — n 1279 ADDENDA. 1280 goras οἱ Mercurius hominum animas ad inferni profundum detrudunt, per illos quas introducunt transmigrationes et transfusiones: nunc quidem animas in muta animalia et feras transmittunt, nunc autem easdem in pisces et plantas per alios quosdam orbicos motus et ambitus trahunt ac 4is- pergunt. Ast Christus, ut Deus verus et mternus, animam fecit immortalem et senii expertem, di- vino, qui fuit ab initio, Spiritu et insufflatione vivificatam, quando nempe primum fabricatus est hominem, ut divini et qui omni suspicione carent Moysis referunt libri. Lapsam vero cum corpore perinobedientiam etdeceptionem exitiasi draconis, progressus in terram et in ea conversatus, viam- que salutis nobis ostendens per baptismum et re- surrectionem suam a mortuis, ex inferni abyssis in celum reduxit. Et iterum veniens judicare vivos et mortuos, resuscitabit corpora eaque animabus conjunget, et reddet unicuique secundum opera sua. 81. Hec cum philosophatus fuisset martyr, ini- quus et apostata Julianus dixit: Videtisne, viri Romani et Greci, hunc scelestum et exsecran- . dum, quanta ex Grecis disciplinis in nostram re- ligionem effuderit nugamenta? Per solem mihi charissimum, sicut aurum fulgentem atque omnia ornantem, non patiar deinceps Grecorum doctri- nis impiissimum Christianorum genus erudiri, Ecce enim sacra dogmatum institutionis causa iste particeps, licet non recte et plane, multas tamen et injucundas ineptias effudit circa istorum sacrorum .&c sapientium virorum historiam. Ita locutus ju- bet martyrem lictoribus tradi ad quingentas usque plagas vapulaturum.Qui abreptum illum inhumane flagris cedebant. Et preco clamabat: Fac quod vult imperator,desine absurda loqui,et liberaberis a castigantibus te. Martyr autem fortiter tolera- bat dum flagellaretur, tacens et omnino nibil proferens. 32. Deinde Julianus, oculis in Christi mortyrem Macarium conjectis, sic eum allocutus est: Tu quid dicis te teipso, miserabilis homuncule? Re- spondit Macarius : Tu ipse miseres et omnium ho- minum infelicissimus, canis sordide et immunde; ego vero reipsa beatus sum, imo beatissimus (9), juxta nomen meum (10), quia ubi Christum con- fiteor, adoro Dei Filium viventem οἱ &ternum. Tu autem ipsum abjurasti, adhesrens diabolo et an- gelis ejus, homicidis et impuris spiritibus, qui te etiam invitum in ignem seternum projicient. Et Apostata : Video, inquit, quod mori cupias et ad iracundiam me studeas provocare, ut cito te au- feram. Non tamen ut sperasti,ita fiet tibi, impiis- λ τουργήµατα. Καὶ Πυθαγόρας piv καὶ Ἑρμῆς τὰς τῶν ἀνθρώπων ψυχὰς sl; τὸν ὥδου πυθμένα χατ- dyouct, μετεμψυχώσεις δή τινας χαὶ μεταγγισμοὺς παρεισάγουτες ποτὶ μὲν εἷς ἄλογα ζῶα xai θηρία ταύτας µετεµθιθάζοντες, ποτὲ δὲ εἷς Ἰχθύας, xal φυτὰ, καὶ ἄλλας τινὸς ἐπαγακυχλήσεις καὶ περιόδους κατασπῶντες αὐτὰς xal ἀποῤῥαπίζοντες, Ὁ δὲ Xp στὸς καθὸ θεὸς ὑπάρχων ἀληθὴς xal αἰώνίος, ἀθάνα- τον ψυχὴν xal ἀγήρω κατασκευᾶσας τῷ ἀπ ἀρχῆς Ηνεύματι θείῳ καὶ ἐμφυσήματι , ὅτε τὸν πρῶτον ἐδημιούρησεν ἄνθρωπον, ὡς al θεῖαι καὶ ἀδιάθλητοι τοῦ Μωῦύσέως διαγορεύουσι βίθλοι , καὶ πεσοῦσαν μετὰ τοῦ σώματος διὰ τῆς παραχκοῆς xal τῆς ἀπάτης τοῦ ψυχοφθόρου δράκοντος, ἐλθὼν ἐπὶ γῆς καὶ πο; λιτευσάμενος, xxl ὄροδεξας ἡμῖν ὁδὸν σωτηρίας διὰ τοῦ βαπτίσματος καὶ τῆς ἐκ νεκρῶν αὐτοῦ ἀναστά- σεως, ix τῶν τοῦ ἅδου πυθµένων slc οὐρανοὺς ταύ- την ἐπανήγαγεν' καὶ πάλιν ἐρχόμενος χρῖναι ζῶντας xoi νεχροὺς, ἑξαναστήσει τὰ σώματα, xal συνάψει ταῖς ἑαυτῶν φυχαῖς, xal ἀποδώσει ἑκάστιῳ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. λα. Ταῦτα τοῦ µᾶρτυρος φιλοσοφήσαντος, ὁ κα" pávopoc xal ἀποστάτης ἔφη Ἰουλιανός "Opxu, ἄνδρες Ῥωμαῖοι καὶ Ἕλληνες, τουτονὶ τὸν παλαμναῖον καὶ ἁλιτήριον, πόσον ix τῶν Ελληνικῶν μαθημά- των κατὰ τῆς ἡμετέρας ἑσχεδίασεν ὕθλον ; Mà τὸν ἐμοὶ προσφιλέστατον ἥλιον τὸν χουσαυγῆ xal παγκό- σµιον, οὐχέτι ἀνέξομαι τοῖς Ἑλλήνων µαθήµασι 5 Χριστιανῶν ἀθεώτατον ἐκπαιδεύεσθαι Ὑένος ᾿ bo γὰρ τῆς ἱερᾶς τῶν λόγων παιδείας καὶ οὗτος ὁ χύων μεταλαθὼν, κἂν [364] οὐκ ἐπ᾽ εὐθείας καὶ ὁμαλοῦ, ἀλλ ὅμως πολλὴν τινα xal ἀτερπῆ περὶ τὴν ἱστο- ρίαν µωρολογίαν κατέχειν τῶν ἱερῶν ἐκείνων xai φιλοσόφων ἀνδρῶν. Ταῦτα εἰπὼν, κελεύει τὸν μάρ: τυρα τοῖς δηµίοις παραδοθῆναι, καὶ μαστιγοῦν ἄχρι- πενταχκοσίων πληγῶν. Οἱ δὲ λαθόντες fputov ἀπτν» βρώπως ταῖς µάστιξι καὶ à χήρυξ ἐδόα" Ποίησον τὸ τοῦ βασιλέως θέλημα, παῦσαι τῶν μωπολογιῶν xcl ἁπαλλαγήσῃ τῶν κολαζόντων σε. 'O δὲ μάρτυς ἑκαρτέρει τυπτόµενος, σιωπῶν καὶ μηδὲν ὅλως gi] γόµενος. λβ’. ᾽Ατενίσας δὲ πρὸς τὸν τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα Μαχάριον, ἔφη πρὸς αὐτόν Σὺ τί λέγεις περὶ σιαυ- τοῦ, ταλαίπωρον ἀνθρωπάριον; Μακάριος ἔφη Lo εἶ ταλαίπωρος καὶ πάντων ἀνθρώπων ἀθλιώτερυς, κύων ῥυπαρὶ xal ἀχάβαρτε ἐγὼ δὲ τῷ ὄντι µακά- D ριός εἷμι καὶ τρἰσμαχάριστος, κατὰ τὴν προσων» µίαν µου, ὅτι τὸν Χριστὸν ὁμολογῶν προσκυνῶ τοι θεοῦ Υἱὸν τὸν ζῶντα καὶ προαιώνιον. Αὐτὸς δὲ τοῦ” . tov ἀπηρνήσω προσκολληθεὶς τῷ διαθόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ τοῖς ὀλεβρίοις τε xal ἀχαθάρτοις δαίµοσιν, ol σε xal οὐκ ἐθέλοντα τῷ αἱωνίψ spl παραπέμψουσιν., Καὶ ὁ Mapa6dvrc Οἶδα ὅτι 0m τῆς καὶ πρὸς ὀργὴν κινῆσαί µε σπεύδεις, ἵνα s- χειον ἐξαναλώσω σε ἀλλ’ οὐχ ὡς αὐτὸς fimm, NOTE. (9) Legitur in textu Greco : τρισµαχάριστος. Sed τρὶς (ter) in compositis adjectivo cui jungitur vim Addit superlativi. Epir. (10) Μακάριος enim significat beatus. Notetur üa- men µακάριστος, quam. vocem hic adhibet auciar, proprie significare ; qui Aabetur feliz seu beatus.» 1281 8. ARTEMII PASSIO. - 1282 οὕτως ἔσται σοι, ἀσεθέστατε. Τοῦτο δὲ πρῶτον ἆπο- A sime. Sed hoc primum responde, et indica quid- χρίνου καὶ δίδασκε, τί τὸ δόξαν ὑμῖν, ὤ παµµ[αροι, ὅτι μηδὲ μιᾶς τινος ἑξουσίας ἤ παρὰ βασιλέως Ἡ παρά τινος τῶν ἀρχόντων µετειληφότες, παντί το καὶ πανταχοῦ διατρέχοντες, τὰς τῶν μεγάλων θεῶν σπονδάς τε καὶ θυσίας ἀνατρέπειν σπουδάζετε, δι- δάσχοντες ἂν τοὺς ἀνθρώπους, τούτους μὴ εἶναι θεοὺς, μηδὲ σωτῆρας τῆς οἰκουμένης, xal τοῦ ἀν- θρωπείου γένους προνοητάς τε καὶ [905] κηδεμόνας τυγχάνοντας, οὓς ἡ ἀπ᾿ αἰῶνος mai ἄνωθεν πατρο- παράδοτος τῶν ἀνθρώπων συνήθεια, σέθειν τε καὶ προσκυνεῖν παραδέδωκεν' τὸν δὲ Χριστὸν χθὲς τοῦ nam vobis visum sit, exsecrandi, ut nulla sive ab imperatore,sive a quopiam magistratu licentia mu- niti, ubique discurratis, et magnorum deorum ri- tus et sacrificia evertere conemini, docentes homi- nes eos non esse deos neque servatores mundi,aut humano generi providere ejusdemque gerere cu- ram, quos ab sevo et multis retro szculis a patri- bus profecta mortalium consuetudo reverendostra- didit et adorandos; Christum autem, qui heri esse cepit, nec multum ante nostram etatem, Deum sempiternum et regem universorum preaedicatis ? εἶναι ἀρξάμενον, καὶ οὗ πρὸ πολλοῦ τῆς ἡμετέρας Ἠενεᾶς, θεὸν προαιώνιον xal βασιλέα τῶν ὅλων ἀνα- χηρύττετες λγ. Καὶ ὁ Μαχάριος Οὐκ Ἀρκέσθης ταῖς Eóye- Β 33. Ad hac Macarius: Non ergo suffecerunt tibi ν νίου σοφαῖς ἀποδείξεσιν ὦ παρανομώτατε, ὅτι τὰ αὐτὰ x«l περὶ τῶν αὐτῶν ἀεὶ ἐρωτᾷς; Πλὴν ἐγώ σοι τὰ αὐτὰ καὶ περὶ τῶν αὐτῶν ὁμοτρόπως ἆπο- κριθήσομαι, ὅτι Χριστὸς ὅν σὺ χλευάζεις καὶ διασύ- pec ἐπιγελῶν, οὕτως παραχελεύεται. ἘΕϊπεν yàp πρὸς τοὺς Ἱεροὺς αὐτοῦ µαθητάς' Πορευθέντες εἷς τὸν xócpov ἅπαντα, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, xoi τοῦ Yloo, xal τοῦ ἁγίου Πνεύματος, διδάσποντες αὐτοὺς tnptiv πάντα ὅσα ῥἐνετελάμην ὑμῖν, φεύγειν τε ἀπὸ τῶν µαταίων εἰδώλων, καὶ ἐπιστρέ- φειν ἐπὶ θεὸν ζῶντα, ὅς ἔκτισε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. Οἱ γὰρ θεοί σου, οὕς αὐτὸς προσκυνεῖς, δαιµό- νων εἰσὶ πλάσματα, καὶ μύθων εὐρέματα, καὶ δια» θολικῆς ἑνεργείας χυοφορήµατα" λέγει γὰρ περὶ αὐτῶν ἡ ἡμετέρα Γραφή. θεοὶ οἵ τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν οὐκ ἐποίησαν ἀπολέσθωσαν. )Αλλὰ καὶ νόμος αὐτοὺς ἕτερος βασιλικὸς ὁ παρὰ Κωνσταντί- νου τοῦ σοῦ συγγενοῦς ἐκτεθεὶς, ἐκθάλλει τῆς προσ- κυνήσεως, xal καταλύει αὐτῶν τὰ σεθάσµατα” ὅς sl; Χριστὸν πιστεύσας, τὰ τῶν εἰδώλων τεμένη κατ- ἑστριφε, xal τὰς προσαγοµένας αὐτοῖς θυσίας διαῤ- ῥήδην ἀπέπαυσε, Τί τοίνυν ἁδικοῦμαν, à βασιλεῦ, ἅ Θεὸς προσέταξε, xai βασιλεὺς μέγας νενοµοθέτηκε, κρατύνοντες καὶ διαυθεντίζοντες, & δὲ dj τῶν πα- sapientes Eugenii demonstrationes, scelestissime, quia eadem et de iisdem semper interrogas ? Equi- dem tibi eadem de iisdem ac eodem quo tu ordine respondebo,ita jubente Christo, quem tu deriden- dum prebes et irridendo laceras. Dixit enim sanctis discipulis suis: Euntes in mundum univer- sum, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, docentes eos omnia quocunque mandavi vobis ?, et fugere vana simu- lacra, et converti ad Deum vivum, qui fecit celum et terram. Dii enim tui, quos ipse adoras, deemo- num sunt figmenta,et inventa fabularum, et diabo- lice operationis fetus. De his enim dicit Scriptura nostra : Dii, qui celum et terram non fecerunt, per- 6 eant ?. Sed alia quoque lex, imperialis nempe, a Constantino consanguineo tuo lata, adoratione eos excludit, et dissolvit eorum cultum. Constantinus enim, Christi fide suscepta, idolorum templa de- struxit, et que eis offerebantur sacrificiis aperte finem imposuit. Quid ergo mali agimus, imperator, si que Deus mandavit et magnus imperator lege sancivit stabilimus et a suspicione falsitatis vindi- camus, quae autem veterum, ut dixisti, vivorum insipientia ex demonum machinatione invenit, eliminamus et prohibemus ? λαιῶν, ὡς ἔφης, ἀνδρῶν ἄνοια ix τῆς τῶν δαιμόνων ἐφεῦρε µηχανουργίας, ἐξαφανίζοντες καὶ διακω- λύοντες » [366] A9. Kai ὁ Παραθάτης ᾽λλλὰ Κωνσταν- τῖνος, οἰχτρότατοι, Υεωτερίςας διὰ τὰς προσπεσούσας 94. Respondit Apostata: Sed Constantinus, o miserrimi, cum innovasset quadam propter eas αὐτῷ ἀνοσιουργίας, ἀπέστη τῶν θεῶν, 5o' ὑμῶν τῶν [) quas didicit impietates, a diis defecit, deceptus a Γαλιλαίων ἑξαπατηθεὶς, ἅτε δὴ παιδείας ἀμέτοχος, καὶ μήτε τοῖς 'Ῥωμαϊκοῖς νόµοις, μήτε τοῖς Ἑλληνικοῖς ἔθεσιν ἐμπεδωθείς ἔγὼ δὲ, ὦ ἀνόσιε, τῆς Έλληνι- κῆς τε xal Ῥωμαϊκῆς παιδείας ἄκρον ἐπειλημμέ- voc, xxl ταῖς τῶν παλαιῶν ἀνδρῶν Δθεολογίαις, Ἑρ- poo τὲ φημι καὶ Ὀρφέως καὶ Πλάτωνος, ἐξησκη- μένος, οὐχ ἢχιστα δὲ xal ταῖς Ἰουδαϊκαῖς Γραφαῖς ἐξωμιληκὼς, καὶ τὴν τούτων τερθρείαν πεπατηχὼς, πάλιν ἐπὶ τὸ πατροπαράδοτον xal ἀρχαιότατον καὶ θεοφιλὲς τοὺς ἀνθρώπους ἴθος τε xal σέθας µένειν διακελεύοµαι. jj ταῖς τῶν ἀπαιδεύτων xal νεωτερι- ζόντων ἀνοίαις ἀκολουθεῖν' ἀλλὰ ἀπογυμνοι σθω καὶ 3 Matth. χχνηι, 19, 20. 3 Jerem. x, 11. vobis Galileis,ut qui esset omnis doctrine expers, neque Romanorum legibus et Grecorum moribus informatus. Ego vero, impie, qui ad summum Grace et Romane eruditionis perveni, et in vete- rum virorum theologiis, videlicet Mercurii, Or- phei et Platonis, exercitatus sum, et Judaicas Scripturas plane cognitas habeo, conculcatis horum nugamentis, jubeo homines ad morem et cultum a patribus traditum, antiquissimum et diis gratissimum rursus se vertere, potius quam indoctorum ac novatorum ineptias sequi. Sed et iste exuatur veste sua, flatque flagrorum experi- 1283 ADDENDA. 1284 menti particeps, ut vel ex hoc sapientior effectus, À οὔτος τῆς ἀμπεχόνης, xal τῆς τῶν μαστίγων πείρας nostris legibus etiam invitus se submittat. 35. Cum igitur martyres inhumane cruciaren- tur et gravissimis contunderentur verberibus, bea- tus et pius Arteuiius, dux et augustalis (11) totius Agypti, ut supra indicatum est, a Constantio con- stitutus, etiam propter rectam et integram agendi : rationem rerum in Syria gerendarum procuratio- nem acceperat. Cum ergo imperatorie Romanorum familie devotissimus esset, et audivisset Julianum imperio potitum ad Persicum properare bellum, acceptis quoque litteris quibus jubebatur cum uni- yerso exercitu Antiochiam tendere, in dictam ci- vitatem juxta mandata se contulit, et cum eo quo par erat apparatu et satellitio astitit imperatori, pro tribunali sedenti, quando de sanctis martyri- bus sceleratus habebat questionem. Cui dixit: Que te causa impellit,imperator,ut tam inhumane vires sanctos et Deo consecratos torqueas et co- gas fidem suam abjurare ? Scias igitur quod et tu homo sis, iisdem doloribus obnoxius ejusdemque nature afflictionum particeps, etiamsi Deus im- peratorem te constituerit; si modo a Deo impe- rium tenes, nec potius mali princeps et scelestus diabolus, sicut olim Job affligendum petiit et ac- cepit, ita et te adversus nos petitum accepit sce- leratissimus, ut cribret Christi triticum at super- seminet zizania. Sed in vanum laborat ; non enim eadem qua olim gaudet potentia. Nam ex quo Christus venit et in erecta cruce exaltatus est, cecidit demonum supercilium,conculcata est ipso- rum potentia, spreta sunt machinamenta.Ne falla- ris ergo, imperator, neve demonibus gratiflcans Christianorum genus, quod Deus custodit, perse- quaris. Disce igitur invictam esse atque insupera- bilem Christi virtutem et potentiam. Illud autem plane tibi persuasum est ex oraculis que Oriba- sius, medicus et quaestor, ab Apolline Delphico attulit. Equidem, te etiam invito, responsum re- citabo. Sic enim habet : ἐν µεθέξει γενέσθω' ὡς ἄν Ex τούτου σωφρονέστε- poc γεγονὼς, τοῖς ἡμετέροις νόµοις xal μὴ βουλόμε- νος ὑποχύψειεν, λε, Τούτων τοίνυν ἁπανθρώπως τιµωρουµένων, αἰκισμοῖς τε βαρυτάτοις ἀλγυνομέιων, ὁ µακάριος καὶ εὐσεθὴς ᾽Αρτόμιος, ὡς προδεδήλωται, δοὺξ xai Λὐγουστάλιος ὑπὸ Κωναταντίου τῆς Αἰγύπτου πᾶσης κατασταθεὶς, xai διὰ τὴν ἀρθὴν αὐτοῦ καὶ ἁμίμη- τον πρᾶξιν ἐπιτροπὴν ἔσχε καὶ τῶν τῆς Συρίας έπι- μελεῖσθαι πραγμάτων ὡς ὑπάρχων οὖν καθοσιω- μένος τῇ τῶν Ῥωμαίων βασιλείᾷ, καὶ ἀκνύσας ὅτι Ἱουλιανὸς βεθασίλευκε, καὶ πρὸς τὸν Περσιχὸν κατ- επείγεται πόλεμον, γράμματά τς δεξάµενος τὰ πκ- βαχελευόµενα μετὰ παντὸς τοῦ στρατεύματος εἷς Αντιόχειαν Ίχειν, κατὰ τὸ κχεχευσθὶν αὐτῷ παρεγέ- veto ἐν ᾽Αντιοχείᾳ, xal μετὰ τῆς προσηχούσης αὐτῷ τιμῆς τε xai δορυφορίας, παρειστήχει τῷ βασιλεῖ ἐπὶ τοῦ βήματος, ὅτε τὴν τῶν ἁγίων [361] µαρ- τύρων ὁ παράνομος ἐποιεῖτο ἐξέτασιν καὶ «φησὶν πρὸς αὐτόν. Ὦ βασιλεῦ, διὰ τί οὕτως ἀπανθρώπως Άνδρας ἁγίους xal τῷ θεῷ ἀφιερωμένους αἰχίζῃ, xal ἀναγκάζεις ἐξάρνους Ὑενέσβαι τῆς ἑαυτῶν πίστεως; γίκωσκε τοίνυν ὅτι καὶ αὐτὸς ἄνθρωπος st ὁμοιοκα- 075, xxl τῆς αὐτῆς φύσεως τῶν παθηµάτων µετι- σχηχώς' καὶ εἲ θεός σε βασιλέα χκατέστησεν, el ἄρε γε ἐκ θεοῦ τὸ βασίλειον ἔχεις, καὶ μὴ ἀρχέχαχος xal πονηρὸς διάθολος ὥσπερ τὸν Ιὼθ ἐξητήσατο xal ἔλαδεν, οὕτως καὶ ct καθ ἡμῶν ἐξαιτησάμενος εἴληφεν Ó παµπόνηρος, ἵνα σινιάσῃ τὸν τοῦ Χριστοῦ σἵτον, xai ἐπισπείρῃ ζιζάνια. ἀλλ᾽ εἷς µάτην αὐτοῦ τὸ ἐγχείρημα’ οὐχέτι γὰρ αὐτῷ ἰσχὺς ὡς καὶ πρότε- pov. Αφ’ ob γὰρ ἦλθε Χριστὸς xal κατεπάγη σταυ- ρὲς xai ὀὄψωθη Χριστὸς dv αὐτῷ, πέπτωκεν ἡ τῶν δαιμόνων ὀφρὺς, xal καταπεπάτηται ἡ τούτων ἰσχὺς, καὶ καταπεφρόνηται τὰ τούτων τεχνάσματα” μὴ οὖν ἁπατῶ, βασιλεῦ, μηδὲ τοῖς δαίµοσ. χαριζόµενος, τὸ τῶν Χριστιανῶν θεοφρούρητον δίωκχε Ὑένος, τχί- νωσκε τοίνυν, ὡς ἡ τοῦ Ἀριστοῦ ἀνίχητας καὶ ἀήτ- τητος ὑπάρχει ἰσχύς τε καὶ δύναμις' πάντως δὲ καὶ αὐτὸς τοῦτο πεπληροφόρησαι, ἐξ Ov σοι χρησμῶν Ὀριθάσιος ὁ ἱατρὸς καὶ κοιαΐστωρ παρὰ τοῦ iv Δελ- φοῖς ᾽Απόλλωνος χεχόµικεν. ᾿ΕἘγὼ δὲ σοι καὶ τὸν χρησμὸν, κάν μὴ βούλη, ἐπαναγνώσομαι ἔχει γὰρ οὕτως: Dicite imperatori: Diruta est pulcherrima aula. Desiit P (laurum, Kt fontem loquentem ; siccata est. et unda loquens. 36. H»c cum audivisset Julianus ex ore martyris, stupore maximo correptus est, et ira vehementer incitatus ad instar flamme ignis,quando sufflatur, et nova ei materia subjicitur, magna et acuta voce exclamavit: Quis et unde est iste sceleratus, qui tam temerariam nobis pro tribunali tanto ver- borum sonitu protulit concionem ? Respondit co- hors militum : Dux est Alexandrie, domine. Et Gbus habere domum, et aptam vatibus D Εἴπατε τῷ βασιλεῖ Χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά" Οὐχέτι Φοῖθος ἔχει καλύθαν, οὐ µάντιδα δάφνην, ὕδωρ. Ac. Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἰουλιανὸς παρὰ τοῦ µάρ- τυρος, ἔχθαμθος ὅλως ἐγένετο, καὶ τὸν θυμὸν μᾶλλον ἐγείρας ὡσεὶ φλόγα πυρὸς ἀναῤῥιπιζομένης xai κά- τωθεν ὕλης τινὸς [3668] ὑποστρεφούσης αὐτὴν, μέγα τε xal διαπρύσιον ἀνεθόησεν' Τίς πόθεν οὗτος ὁ ἁλιτήριος, 6 τοσαύτην ἡμῖν ἐπὶ τοῦ βήματος χατα- θοµθήσας δηµηγορίαν; "II τάξις ἔφη. Ὅ δούξ ἔστιν Αλεξανδρείας, ὦ δέσποτα. Καὶ ὃ βασιλεύς ᾿Ἀρτέ- Οὐ παγὰν λαλέουσαν, ἀπίσθετο xai λάλον NOTE. (11) Hoc nomine designabatur prefectus £gyptii, que dignitas instituta erat & Cesare Augusto. Ευ. 4266 B. ARTEMII PASSIO. 1226 proc, εἶπεν, ὁ ἁλιτήριος ὁ τῷ ἐμῷ ἀδελφῷ θάνατον À imperator: Artemius, inquit, sceleratus ille quj πικρὸν χκερασέµενος ; Nal, φησὶ, χράτιστε βασιλέων, αὐτὸς ἐστι. Καὶ Ἰουλιανός Χάριν ἐποφείλω τοῖς ἀβανάτοις θεοῖς καὶ τῷ δαφναίῳ ᾽Απόλλωνι, ὅτι µοι τὸν ἁλάστορα αὐτόμολον καὶ αὐτεπάγγελτον ἐφανέ- ρωσαν’ xal φησιν ᾽Αποζωσθήτω τοῦ ἀξώματος ὁ παµµίαρος, xai τὴν ζώνην ἀφαιρεθήτω, δίχην τῶν ἁρτίως σὐτῷ τολμηθένιων ὑπὲρ δὲ τῆς σφαγῆς τοῦ ἐμοῦ ἀδελφοῦ καὶ τοῦ αἵματος, αὔριον αὐτῷ θεῶν βουλομένων προσοίσω τὴν δίκην’ οὐ γὰρ ivi γε αὖὐ- τὸν ἐξαναλώσω θανάτῳ, ἀλλὰ µυρίοις καὶ ὅσοις ol ἀνδροφόνοι ὑπόχρεοι χαβεστήχασιν οὐ γὰρ χοινοῦ γε ἀνδρὸς, ἀλλὰ βασιλέως αἷμα ἐξέχεεν, xai ταῦτα μηδὲν πρὸς αὐτοῦ πεπονθὼς ἄδικον. AC. Ταῦτα τοῦτα βασιλέως Ἰουλιανοῦ δημηγορήσαν- τος, ἀνάρπαστος ὑπὸ τῶν δορυφόρων ὁ ἅγιος γίνεται, xai τῆς ζώνης μετὰ τοῦ ἀξιώματος ἀφαιρεθεὶς, γυμνὸς ἐπὶ τοῦ βήματος ἵστατο val τῶν δηµίων ταῖς χερσὶ παρεδίδοτο' οἱ δὲ, σχοίνους τῶν χειρῶν αὐτοῦ x«i ποδῶν ἐἑξαφάμενοι, διατείνουσιν ἐκ τεσσάρων, καὶ τήν τε γαστέρα καὶ τὸν νῶτον τοῦ μάρτυρος τοῖς βουνεύροις ἔτυπτον ἐπὶ τοσοῦτον, ὥστε ἀλλάξαι αὐτὸν ζυγὰς τέσσαρας. Καὶ ἣν ἰδεῖν ξένην τινὰ καὶ οὐκ ἀνθρωπίνην ὑπομονήν' οὗ γὰρ στεναγμὸς, οὐ quvi, οὗ σχυλμὸς, οὐκ ἄλλο τι τῶν ὅσα πάσχουσιν ἄνθρωποι βασάνοις ἐξεταζόμενοι, παρ) αὐτοῦ dvs- πέμπεσο" ἀλλ᾽ ἄτρεπτός τις καὶ ἀναλλοίωτος τῷ προσώπῳφ κατεφαίνετο. Ἡ γῆ δὲ τοῦ αἵματος ἔπε- πλήρωτο, καὶ ὁ μάρτυς ὡς ἄλλου [369] πάσχοντος ἐγνωρίζετο ὥστε θαυμᾶσαι πάντας τοὺς παρεστῷ- τας, καὶ αὐτὸν τὸν ἁλάστορα ]ουλιανὸν ἐκπλαγῆναι ἐπὶ τῷ ἔενῳ θεάµατι. Καὶ χελεύει αὐτὸν ἀνεθέντα ἐπὶ τὴν φυλακὲν ἀπαχθῆναι μετὰ τῶν λοιπῶν ἁγίων, σχεφόµενος πῶς καὶ τίνι τρόπῳ καὶ ποίῳ θανάτῳ ες παρούσης ζωῆς ἐξαφανίσει τοὺς μάρτυρας. Am. Οἱ μὲν οὖν τοῦ Χριστοῦ μάρτυρες ἐπὶ τὴν φυλακὴν ἄπαγόμενοι ἔψαλλον Ἐδοχίμασας, ὁ Θεὸς, ἐπύρωσας ἡμᾶς ὡς πυροῦται τὸ ἀργύριον" εἰσήγαγες ἡμᾶς εἷς τὴν παγίδα, ἔθου θλίψεις ἐπὶ τὸν νῶτον ἡμῶν, ἐπεθίθασας ἀνθρώπους ἐπὶ τὰς κεφαλὰς ἡμῶν' λείπεν οὖν τὸ διελθεῖν ἡμᾶς διὰ πυρός τε καὶ ὕδατος, ὅπως εἷς ἀναψυχὴν ἀγάγῃς ἡμᾶς. Καὶ τῆς εὐχῆς πληρωθείσης, ἔλεγε πρὸς ἔαυ- τὸν ὁ μέγας Αρτέμιος, ᾿]δου γὰρ τὰ στίγµατα τοῦ Χριστοῦ ἐν τῷ σώματί σου χεχάρακται’ λείπει οὖν ἵνα καὶ αὐτὴν τὴν Ψυχὴν προσαποδῷς μετὰ τοῦ ἐπιλοίπου σου αἵματος' χαὶ τὸ προφητιχκὸν ἐκέῖνο λόγιον ἐνθυμούμενος ἔλεγεν Ἰδοὺ δίδωκα τὸν νῶτόν µου si; µάστιγας, καὶ τὰς σιαγόνας µου εἲς ῥαπίσματα. ἀλλὰ τί περισσότερο τοῦ ἐμοῦ Δεσπότου ὑπήνεγχας ὁ ἀνάξιος: Κάχεῖνος κατεζάνθη ταῖς µάστιξι’ κἀχείνου τὸ Ἀπρόσωπον ῥαπίσματα κατεδέξατο xal κολαφίσματα, καὶ πυγμὰς ὑπέστη δι) Όλου τοῦ σώματος, ἀκάνθινον ἑφόρεσε στέφανον, 6 Psal. ΙΣΧΥ. 10. fratri meo accerbam mortem procuravit? Ita, re- spondit cohors, optime imperator, ipse est. Tunc Julianus: Gratias debeo diis immortalibus, et ma- xime Apollini Daphneo, quod nihil ostenderint impium sua sponte venientem et manifestantem seipsum. Et dicit: Spolietur dignitate sua exse- crandus,et cingulo exuatur in poenam eorum qua modo ausus est proferre. De cede autem ac san- guine fratris mei cras, diis volentibus, penas da- bit. Etenim non una eum morte consumam, sed millibus, quotqnot homicidis infligi solent ; siqui: dem non viri communis, sed imperatoris sangui- nem effuderit, nullam tamen ab &o injuriam pas. sus. 31. His verbis ab imperatore Juliano prolatis, arripiunt satellites sanctum, qui cingulo cum di- gnitate spoliatus, nudus sistitur pro tribunali ef lictorum manibus traditur. Hi autem funes mani- bus et pedibus martyris alligantes a quatuor par- tibus eum extendunt, ventremque et tergum ejus adeo boum nervis verberant, ut in cedendo quater alternarint.Et videre erat insolitum quamdam nec humanam patientiam.Non enim gemitus, non vox, non singultus,non aliud quidquam eorum que ac- cidere solent hominibus ubi tormenta perferunt, ab ipso emittebatur. Terra quidem cruore opple- batur ; martyris vero frons, ac si alius pateretur, cernebatur exporrecta, ita ut mirarentur omnes circumstantes, et ipse nefarius Julianus inaudito prodigio consternaretur. Jubet tandem relaxatum cum reliquis sanctis in custodiam duci, meditatu- rus quomodo,et quibus cruciatibus,et quo mortis genere vitam auferret martyribus. 38. Christi ergo martyres, dum in carcerem du- cebantur, psallebant: Probasti nos, Deus: igne nos ezxaminasti, sicut ezaminatur argentum. In- duxisti nos in laqueum,posuisti tribulationes in dorso nostro: imposuisti homines super capita nostra. Restat igitur ut, postquam í(ransiverimus per ignem et aquam, educas nos in. refrigerium. *. » Et completa oratione, dicebat apud se magnus Arte- mius: Ecce stigmata Christi in corpore tuo inscul- pta sunt, restat igitur ut et ipsam animam tradas D cum reliquo sanguine.Et propheticumillum verbum meditabundus proferebat:Ecce dedi dorsum meum in flagella, et genas meas ad alapas (12). Sed quid amplius sustinuisti quam que Dominus meus, in- digne ? Ipse quoque dilaceratus fuit flagellis; ipsius quoque vultus alapas suscepit et colaphos ; ictus sustinuit in toto corpore, spineam portavit coro- nam, manusque a tergo revinctus, nudus cruci- fixus est propter meum peccatum meamque pree- NOTE, ' (42) AMMiudit sanctus adloou m leaie, 1. 6: Corpus weum dedi percutientibus, ef. genas meas velgntibus. 1987 ADDENDA. 4233 varicationem ille qui non cognovit peccatum, nec À καὶ τὰς χεῖρας ὀπίσω δεθεὶς, γομνὸς ἐπὶ τὸν σταυρὸν dolum in ore suo operatus est. Multe ergo sunt Domini mei passiones, et longe disto miser ab ip- sius longanimitate et patientia. Gaudeo igitur et exsulto Domini mei passionnibus illustratus. Allevat meum dolorem imitatio passionis ; mitigat meum cruciatum quod eumdem cum optimatibus par- ticipem. Equidem Christi gratia fllius Dei factus sum per baptismum et donum Spiritus sancti, et &dhuc magis flam per resurrectionem a mortuis, Gratias tibi ago, Domine, quia tuis passionibus coronasti me.Sed tu, o benigne et misericors Deus, servorumque tuorum provide rector, perfice cur- sum meum in tui nominis confessione, et ne in- dignum hoc cepto me judices, propter peccata qu: in hac vita commisi. Ego enim, Domine, in sinum misericordizx tue meipsum projeci. προσεπάγη διὰ τὴν ἐμὴν ἁμαρτίαν τι καὶ παρί. θασιν, ὁ μὴ γνοὺς ἁμαρτίαν, μηδὲ δόλον bv στόματι ἐργασάμενος. Πολλὰ τοιγαροῦν τὰ τοῦ ἐμοῦ Δεστύ. του παθήματα" μακρὰν εἰμὶ τῆς ἐχείνου µακροβο. µίας χαὶ ἀνοχῆς ὁ ταλαίπωρος χαίρω τοίνυν ααὶ ἀγαλλιῶ τοῖς τοῦ Δεσπότου pco παθήµασι λαμτην- νόµενος. Κουφίζει µου τὸν πόνον [370] ἡ µίμται τοῦ πάθους ἐλαφρύνει µου τὴν ἀλγηδόνα ἡ ὁμο- vila. τῶν κρειττόνων. Κάγὼ γὰρ δι αὐτὸν υἱὸς θεοῦ ἑγενόμην διὰ τοῦ βαπτίσματος καὶ τῆς δωρεᾶς τεῦ ἁγίου Πνεύματος, καὶ ἔτι μᾶλλον γενήσοµαι bü τῆς ix νεκρῶν ἀναστάσεως εὐχαριστῶ σοι, Ai σποτα, ὅτι τοῖς σοῖς µε πάθεσιν ἑστεφάνωσας ἐλλὲ, φιλάνθρωπε, καὶ φιλοικτίρµων, xal τῶν σῶν δούλωι p ρονοητὰ, τελείωσόν µου τὸν δρόµον iv τῇ ὁμολογή σου, καὶ ux, µε ἀνάξιον κρίνῃς τοῦδε τοῦ ἐγχειρί. vn] ἀνέθλυσον ὕδατος, πᾶσαν ἀποδιώκουσα νόσον, 3 καὶ µέχρι τῆς σήμερον μένει, τῶν ἁγίων σώξουσε τὴν ἐπωνυμίαν. 39. Heic cum apud se precatus fuisset, prope- ravit ad carcerem cum sanctis martyribus Eugenio et Macario ; tunc traditi sunt custodi carceris. Et Christi martyr cum sanctis athelis Eugenio et Ma- cario laudem et gratiarum actionem Deo tribuebat. Mane autem facto,jubet iterum Apostata martyres sisti pro tribunali, et nulla eos interrogatione dignatus, cum mandassset tantum a sociis suis, Eupenio et Macario, magnum Artemium separari, priores exsilio multatos mittit in Oasim Arabis. Porro duplex datur hnjus nominis locus : nempe Oasis parva et. magna. Pestifera sunt hzc loca et A9. Kai ταῦτα πρὸς ἑαυτὸν εὐξάμενος, ἔφθασι ἐν τῇ φυλακῇ μετὰ τῶν ἁγίων μαρτύρων Εὐγοίο καὶ Μακαρίου, xal παρεδόθησαν τῷ δεσμοφύλαι: καὶ Tv ὁ τυῦ Χριστοῦ µάρτυς μετὰ τῶν ἁγίῶν ἆθλο- φόρων Εὐγενίου xal Μακαρίου, δοξολογών χαὶ d- χαριστῶν τῷ θεῷ. Dpwisc δὲ γενομένης, xtti πάλιν ὁ Παραθάτης τοὺς μάρτυρας στῆναι bmi τὁ διχαστήριον, καὶ μµηδεμιᾶς καταξιώσας αὐτός ἑρωτήσεως, Ἡ µόνον τὸν µέγαν ᾿Αρτέμιον διαχωρι- σθῆναι τῆς αὐτῶν συζυγίας παραχελευσέμενεα, ἑξορίαν κατ αὐτῶν ψηφίζεται, καὶ πέμπει ain ἐν Οάσε: τῆς ᾿Αραθίας. Δύο δὲ εἷσὶ χωρία οὕτω κκ- pestiferis ventis perflantur; nemo unquam illuc C λούμενα, Ὅασις μικρὰν καὶ µεγάλη" φθοροποὰ ἃ adveniens vel unum annum durare potuit; sed om- nes ibidem gravibus morbis correpti moriuntur. Illuc igitur relegatos sanctos Eugenium et Maca- rium capite plecti jussit. Qui perfecerunt mar- tyrium suum post dies quadraginta, vicesima De- cembris. In loco autem eorum consummationis prodigium accidit magnum. Cum enim locus ille nullam prorsus aquam haberet, fons scaturiit qui omnem morbum expellit, et usque in hodiernum diem manet, sanctorum nomen sortitus. τὰ χωρία, xxi ὑπὸ φθοροποιῶν ἀέρων κατακνή- μενα, xal οὐδεὶς τῶν ἐκεῖσε ἀπερχομένων, ἐνιαντὸν ἕνα καὶ µόνον δ,ήρκεσεν, ἆλλ᾽ αὐτόθι ὑπὸ χαλιτῶν ἁλισκόμενοι νοσημάτων ἐναπ,θνήσκουσιν. Ἐχεῖ to- vuv τοὺς ἁγίους περιορίσας Εὐγένιον καὶ Μαχέριο, ἐν αὐτῇ τὰς χεφαλὰς τῶν ἁγίων ἀποτμηθῆναι bó λευσεν' ol xai ἐτελειώβησαν µμετὰ τεσσαράχον ἡμέρας, τῇ εἰκάδι τοῦ Δεχεμθρίου µηνής. [371] Ἐ δὲ τῷ τὄπῳ τῆς αὐτῶν τελειώσεως, θαῦμα [tyi piya: μὴ ἔχοντος γὰρ τοῦ τόπου ὕδωρ τὸ σύνολο, µατος, διὰ τὰς dv τῖδε τῷ βίῳ προσγενοµένας pot ἁμαρτίας ἐγὼ γὰρ, Δέσποτα, εἷς τοὺς σοὺς imt ἀπέβῥιψα οἰκτιρμούς. 40. Julianus autem sanctum Artemium ad se vo- Ὦ u'. Τὸν δὲ ἅγιον ᾿Αρτέμιον προσκαλεσάµενος ἔρι catum his verbis allocutus est : Temeritate tua me coegisti probro afficere genus tuum,ac tue digni- tati inferre ignominiam, et vel ipsas carnes tuas attingere. Crede igitur mihi, Artemi; accede et sacrifica diis, presertim Apollini Daphnao, deo meo charissimo et sanctissimo, eta causa sangui- nis fratris mei absolvam te, dignitatemque majo- rem et gloriosiorem restituam tibi. Te enim pre- fectum preetorii constitutum summumque magno- rum deorum pontificem, patrem meum appellabo : secundum in imperio locum tenebis, et nobiscum eris omnibus diebus vite et conservationis nostre. Nam tu quoque nosti, Ártemi, fratrem meum non juste ἃ Constantio occisum fuisse, sed eum con- πρὸς αὐτόν. Διὰ τὴν προπἑτειάν σου xatrvépuoi µε ἀτιμάσαι τὸ Ὑένος σου, xal τὴν προσοῦσάν σοι περιφάνειαν ἑνυθρίσαι, καὶ αὐτῶν ἐφάψασθαί τῶν σαρκῶν σου. Πείσθητι οὖν pot, ᾿Αρτέμιε, xal Ξπροῦ” ελθὼν θῦσον τοῖς θεοῖς, μάλιστα τῷ Aagvaly 'Asól- λωνι τῷ ἐμοὶ τριποθήτῳ καὶ παναγάστῳ up, xf τῆς αἰτίας τοῦ αἵματος τοῦ ἐμοῦ ἀδελφοῦ ἀπολύω σν τήν τε ἀξίαν µείζυνα καὶ ἐἑνδοξοτέραν ἐἑπανοθήσω σοι ἔπαρχον γὰρ πραιτωρίων σε καταστήσας s ἀρχιερέα τῶν μεγάλων θεῶν, πατέρα ἐμὸν ὀνομέν, καὶ τῆς ἐμῆς βασιλείας τὰ δεύτερα φέροντα, xai In μεθ) ἡμῶν πάντα τὸν χρόνον τῆς ἡμετίρας (V τε xal διαγωγῆς. Οἶδας γὰρ xal αὐτὸς, ὦ Αρήμα, ὡς ὁ ἐμὸς ἂδελφὸς µάτην παρὰ Κωνσταντίου wf 1289 8. ARTEMII PASSIO. 1290 νευται, xal ὡς φθόνος αὐτὸν κατειργᾶσατο, xal ὁ A fecisse invidiam oet omnium hominum scelestisgsi- πάντων ἀνθρώπων ἀνοσιώτατος à εὐνοῦχος ΕΒὐσέθιος, ὁ τὴν τοῦ πραιποσίτου ἀξίαν κακῶς ἑνδυσάμενος, x&v οὐκ ὀρκοῦσαν δέδωκε τὴν δίκην τοῦ ἀνοσιουργή- µατος ὁ παµπόνηρος, μα. Καὶ ct τῆς ἡμετέρας γενεᾶς ἐστι μᾶλλον ἡ βασιλεία ἁρμόδιος' ὁ γὰρ ἐμὸς πατὴρ Κωνσταντιος Ex τῆς Μαξιμιανοῦ θυγατρὸς Θεοδώρας γεγένηται τῷ ἐμῷ πάππῳ Κώνστανι. Ὁ δὲ Κωνσταντῖνος ἐξ "Ελένης αὐτῷ γέγονε φαύλης τινὸς Ὑυναικὸς xal τῶν ἸΧαμαιτύπων οὐδὲν διαφερούσης' καὶ ταῦτα pomo γεγονότι Καΐσαρι, ἀλλ’ ἐν ἰδιώτου τυγχάνοντι σχήµατι. 'O τοίνυν Κωνσταντῖνος θρασύτητι γνώ- µης [372] τὴν βασιλείαν ἀφήρπασε, καὶ τὸν ἐμὸν πατέρᾳ καὶ τοὺς τούτου ἀδελφοὺς ἀμφοτέρους ἁδί- xc ἀπέχτεινε' xal ὁ τούτου υἱὸς Κωνστάντιος, τὸν αὐτοῦ πατέρα µιµησάµενος, τὸν ἐμὸν ἁδελφὸ, πεφό- νευκε, xal ταῦτα ὄρχοις πρὸς αὐτὸν φρικωδεστάτοις χρησάµενον. Ἡμᾶς τε αὐτοὺς εἰ μὴ θεῶν προνοίᾳ περιεσώθηµεν, τὸ αὐτὸ ἠθούλετο ὁρᾶσαι' ἀλλ οἱ θεοὶ διεκώλυσαν, αὐτοψεί µοι τὴν σωτηρίαν μηνύ- σαντες, slc οὕς ἐγὼ τεθαῤῥηχκὼν τὸν Χριστιανισμὸν ἐξωμοσάμην xal πρὸς τὸν Ἕλληνα βίο, ἀπέκλινα, εὖ εἰδὼς, ὡς ὁ τῶν Ἑλλήνων καὶ Ῥωμαίων ἀρχαιότατος βίος καλοῖς ἔθεσι καὶ νόµοις χρησάµενος, θεοὺς προσ- αγορεύει τοὺς τὸ πιστὸν ἐκ τῶν πραγμάτων ἔχοντας. μβ’. Τίς γὰρ τὴν γνώµην ἄμφίδολος, fjAtov βλέπων ἐν οὐρανῷ διππεύοντα xal σελήνην ἐφ᾽ ἅρματος χρυσαντύγου ταυροπολοῦσαν ; ὁ μὲν γὰρ τὴν ἡμέραν φαεινὴν ἀπεργάζεται, καὶ τοὺς ἀνθρώπους im' ἔρ- yov ἐγείρει' ἡ δὲ τὴν νύχτα λαμπαδουχεῖ, καὶ τοὺς ἄστέρας καταφαιδρύνει, καὶ ταῖς ἀγρύπνοις φωτο- Gola, ὑπνοῦν τοὺς ἀνθρώπους παρακελεύεται. Ταὔῦτα θεολογοῦσιν Ἕλληνες xal Ῥωμαῖοι, ᾿Αρτέ- μις, καὶ οὐκ ἀδίχως, ἀλλὰ πρεπόντως καὶ μετὰ δικαίου τοῦ κρίµατος. Τί γὰρ ἡλίου τηλαυγέστερον ; 3| τί σελήνης αὐγοειδέστερον ; f| τί τοῦ χοροῦ τῶν ἀστέρων Ἅἡδύτερόν τε καὶ εὐπρεπέστερον ; Ταῦτα τοίνυν Ἕλληνες καὶ Ῥωμαῖοι θειάζουσίν τε xai σέθουσιν, καὶ πρὸς αὐτὰ τὰς ἑαυτῶν ἑλπίδας ἕναπε- κρέµασαν᾽ καὶ τὸν μὲν ἅλιον ᾽Απόλλωνα προσαγο- ρεύουσιν, τὴν δὶ σελήνην ΄Αρτεμιν, καὶ τοὺς µεγί- στους τῶν ἁστέρων οὕς προσαγορεύουσιν πλανὴτας τοὺς τὰς ἑπτὰ ζώνας τὰς οὐρανίους ἐπέχοντας, ὃν μὲν Κρόνον, ὃν δὲ Δία, ὃν δὶ ᾿Ερμῆν, Ov δὲ ΄Αρεα, 6» δὲ ᾿Αφϕροδίτην κατονοµάζουσιν [379]. Οὗτοι γὰρ mum Eusebium ennuchum, qui prepositi dignita- tem perperam induit, nec tamen pro scelere suf- flcientem penam dedit vir nequissimus. 41. /Eque exploratum habes ad nostrum genus magis pertinere imperium. Pater enim meus Con- stantius ex Theodora, Maximiani filia, natus est avo meo Constanti, Constantinus autem ex Helena, vili quadam muliere ac meretricibus simillima, idque ubi nondum Cesar creatus in privati homi- nis conditione versabatur. Constantinus igitur consiliorum suorum audacia imperium usurpavit, ei patrem meum ambosque ejus fratres injuste occidit. Postea Constantius, Constantinum patrem suum imitatus, fratrem meum interfecit, cui ta- men horrendum jusjurandum dederat. In nos quoque, nisi deorum providentia servati fuisse- mus, idem meditabatur ; sed dii prohibuerunt, sa- lutem a se profectam mihi manifesto ostendentes. Quibus ego fretus Christianismum abjuraviet gen- tilium vitam amplexus sum: nam persuasissimum mihi est Grecorum et Romanorum antiquissimam vivendi norman, bonis moribus et legibus funda- tam, deos appellare illos qui ex rerum veritate fldem sibi faciant. &2. Quis enim mente dubius fuerit, qui aspe- xerit solem in celo equitantem, et lunam in curru aurato tauris provectam ? Etenim ille lucidum efficit diem, hominesque ad laborem excitat ; heec autem nocti prefert faces, splendorem dat astris, et vigilantibus radiis somnum hominibus conci- liat. Hec, Artemi, de divinis commentantur Grreci et Romani, nec stulte, sed convenienter et recto judicio. Quid enim sole splendidius ? Aut quid luna nitentius? Aut quid astrorum choro jucundius et pulchrius ? Hzec igitur Greci et Romani inter deos referunt et colunt, et in ea spes suas repo- suerunt. Et solem quidem Apollinem vocant, lunam autem Dianam ; necnonastrorum maximas, que dicuntur planetz septemque (13) coli zonas continent, appellant Saturnum, Jovem, Mercu- rium, Martem, Venerem. Hec enim astra mun- dum universum gubernant, eorumque virtutibus regitur tota que sub celo est terra.Horum proinde statuas erexerunt homines, easque colunt et vene- τόν τε Χόσμον ἅπαντα διοικοῦσι, καὶ ταῖς αὐτῶν [) rantur, simul tamen nonnihil fabularum ad vo- δυνάµεσι πᾶσα ἡ ὑπ οὐρανὸν διεξάγεται τούτων τοίνυν εἰχόνας στήσαντες, σέδουσιν ἄνθρωποι καὶ τιμῶσιν ἅμα δὲ xai μύθους τινὰς πρὸς ἡδονὴν ἀναπλάσαντες' οὐχ dq θεοὺς δὲ τιμῶσι τὰς εἰχόνας αὐτῶν, ἁἆπαγε. Τοῦτο γὰρ τὸ ἁπλούστερον xai ἀγροικικὸν τῶν ἀνθρώπων διαλαμθάνεται γένος luptatem fingentes. Sed non ut deos imagines venerantur, absit! Nam est hec insania simpli- cioris et agrestis hominum generis ; sed qui phi- losophie student, etde divinis accurate inquirunt, noverunt cui honorem prestent,et ad quem trans- eat divinarum imaginum adoratio. » ἐπεὶ ol τὴν φιλοσοφίαν ἀσπαζόμενοι, xal τὰ τῶν θεῶν ἀκριθῶς ἐξετάζοντες, οἴδασι civi τὴν τιμὴν ἀπονέμουσι, καὶ πρὸς τίνα διαθαίνει ἡ τῶν θείων ἀγαλμάτων προσκύνησις. ΝΟΤΗ». 13) Surius, De probatis sanctorum vitis, 20 Octobris, habet quinque. Et revera nonnisi quinque nomina afferuntur. Epirr. PaTROL. Ga. XCVI. 4 1291 43. Adhortor igitur tuam nobilitatem nobiscum stare, que nobis placent perflcere,recte Grecorum religionem atuplecti et antiquis moribus ac rebus inhsrere. Constantinus enim, ut ipse scis, homi- num deceptu facilimus, indoctus quoque et amens, in cultu novitates sectare ccpit, et abro- gatis Romanorum legibus, ad Christianismum declinavit, quod nempe puderet eum impietatum suarum,diique eum grege expulissent,ut scelestis- simum, sua religione indignum et cognatorum sanguine inquinatum. Nam fratres suos morti tradidit, cum nihil mali fecissent, et uxorem Faustam, filiumque suum Priscum (44), qui erat vir frugi et bonus. Hujusmodi ergo scelera dii exsecrati, repulerunt eum, et a sacro sanctissi- moque suo cultu longissime aberrare fecerunt; ADDENDA. US, ΜΥ. Παραινῶ «olvov τὴν σὴν γενναιότητα ui ἡμῶν τε εἶναι καὶ τὰ ἡμῖν ἀρέσκοντα διαπράττισαι, τήν τα θρησκείαν ἑλληνίζειν ὀρθῶς, καὶ τῶν ἀρχαίωι ἐθῶν τε xal πραγμάτων ἀντέχεσθαι, Ὁ γὰρ ζω- σταντῖνος, ὡς καὶ αὐτὸς ἐπίστασαι, εὐεξαπάτητος ἀνδρῶν ἁμαθής τε καὶ ἀνόητος εὐρεθεὶς, περὶ «iy θρησκείαν ἐνεωτέρισεν, καὶ τοὺς ᾿Ῥωμαίων νόμοι ἐξαθετήσας, ἐπὶ τὸν Χριστιανισμὸν ἐξέχλινε, τὰς ἀνοσίους αὐτοῦ πράξεις δεδιττόµενος, καὶ ὅτι οἱ gel αὐτὸν ἀπεθουκόλησαν ὡς ἐξάγιστον, xal τῆς αὐτῶν θρησκείας ἀνάξιον, αἵματος ὁμογνίου Ἱενόμενον ἔμπλεον' τούς τε γὰρ ἀδελφοὺς ἀπέκτεινε μηδὲ πράξαντας ἄτοπον, xal τὴν γυναῖχα Φαύσταν, καὶ τὸν αὐτοῦ υἱὸν Πρίσκον [Ερίσπον] τὸν χρηστόν 5 καὶ ἀγαθὸν ἄνδρα τυγχάνοντα' ταῦτα τοίνυν τὰ ἀνοσιουργήματα μυσαχθἑντες ol θεοὶ, τοῦτον dxsbo- preterea semen ejus sceleratum et exsecrabile B κόλησαν, xai τῆς ἱερᾶς αὐτῶν xai παναγεστάτη cum integro genere de medio tulerunt. Quapro- pter, vir admirande, ubi video tuum in omnibus firmum ac constans ingenium, volo te nostrs par- tis et societatis fleri amicum, et consortem atque in omnibus imperii negotiis intimum. Agedum, Artemi, sta nobiscum, qui viri sumus, Christoque abjurato, ad paternam, antiquissimam et maxime diuturnam Romanorum Grecorumque religionem transgredere, et bonis divinitus concessis fruere nobiscum, honorum maximorum ac dignitatum particeps. &&. Ad Ίο Christi martyr, cum se paululum θρησκείας πόῤῥω που xai paxoàv ἀπεπλάνησην, χαὶ σπέρµα τὸ ἐναγὲς αὐτοῦ καὶ παμμίαρον χαὶ vir. ὅλον ἐξ ἀνθρώπων ἡἠφάνισαν. Διὰ τοῦτο, θαυμάσι, ὁρῶν σου τὸ κατὰ πάντα εὐσταθές τε καὶ βέδαιν, βούλομαί σε τῆς ἡμετέρας [214] µερίδος καὶ ἑταιρίας γενέσθαι φίλον, xal σύγκληρον, xai κοινωνὸν χατὰ πάντα τῶν τῆς βασιλείας πραγμάτων. Δεῦρο toivos, Αρτέμιε, στῆθι μετ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων, καὶ το Χριστοῦ ἔξαρνος γενόμενος, ἐπὶ τὴν πάτριο mi ἀρχαιοτᾶτην xai πολυχρόνιον Ρωμαίων τε xai Ἐλ- λήνων θρησκεία) µετάθηθι, καὶ τῶν παρὰ θεοῖς be δωρηµένων ἡμῖν ἀγαθῶν συναπόλαυε, τιμῶν ip στων τε xat ἀξιωμάτων ἐν μετοχῖι γεγονώς. pO. Πρὸς ταῦτα ὁ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς μιχρὸν sustinuisset et animo circumspexisset audita, to- (* ἐπισχὼν καὶ ἐπιλογισάμενος, xal ὅλον imi tamque recollegisset mentem et rationem,respon- dit : Equidem, imperator, de mea religione et fide nullam in presens tibi afferam defensionem, licet ejus demonstrationes in promptu habeam. Sed de fratris tui morte, hoc sit responsum : Non appare- bit me ejusanimse injuriam intulisse, sive opere, sive verbo, sive qualicumque mentis cogitatione, etiamsi mille modis in hoc scrutando defatigeris ; nam veritas immutabilis. Noveram enim eum Christianum, pium, justum, et Christi legum amantem ac studiosum. Sciat ergo ccelum et terra atque universus angelorum chorus, et Christus, Dei Filius, quem adoro in spiritu, me mundum esse ab ejus nece et morte, nec ad injustam ejus occisionem viris impiis, qui illam commiserunt, quidquam auxilii contulisse. Neque enim tunc Constantio aderam ; sed in Egypto degebam, ibi- demque mansi usque ad presentem annum. Et hanc quidem defensionem affero circa fratrem tuum. 45. Quod vero attinet ut Christum abjurem et gentilitiam vitam amplectar, hoc tibi respondebo, τὸν ἑαυτοῦ νοῦν τε xal λογισμὸν, ἀπεχρίνατο "Efe piv, ὦ βασιλεῦ, περὶ τῆς ἁμῆς θρησκείας χαὶ τί: στεως οὐδεμίαν τινά σοι ἀπολογίαν ποιῄσοµαι ὁ παρὸν, ἔχων ἐν ἑτοίμῳ (cod. sig]. τὰς ὑπὲρ mà ἀποδείξεις. Πρὸς δὲ τὸν τοῦ σοῦ ἀδελφοῦ θάνατο, ἐκεῖνό σοι ἀπολογήσομαι, ὡς οὐ μὴ φανήσοµαι τν ixsivou duy ἡδιχηκὼς πώποτε, οὐκ ἔργῳ, o) λύ- xw, οὔτε τινὶ διανοίας ἐπινοήματι, οὐδ' εἰ gei χάµοις περὶ τούτου ἀνερευνῶν' ἡ ἀλήθεια γὰρ dur τάθλητος. ᾿ἩἨπιστάμην Ὑγὰρ αὐτὸν Χριστιανόν ἵ Üvca, θεοφιλῆ τε καὶ δίκαιον, καὶ περὶ τοὺς Ὁῦ Χριστοῦ νόµους πρόθυμόν τε καὶ σπουδαῖον Uri- yovta* ἵστω τοίνυν οὐρανός τε xal γῆ καὶ πᾶς b P ἁγίων ἀγγέλων χορὸς, καὶ Χριστὸς ὁ τοῦ θιοῦ lo, ᾧ ἐγὼ λατρεύω ἐν τῷ igi τνεύµατι, ὣς καλερὸ ἐγὼ τῆς ἐκεί,ου σφαγῆς τε xai τελευτῆς, καὶ pr συνεισενεγχὼν εἷς τὸν ἐκείνου Φφόνεν τὸν ἆδικοι τος τοῦτον κατεργασαµένοις ἀνοσίφις ἀνδράσιν. Οὐᾷ γὰρ παρὼν μην τότε σὺν Κωνσταντίῳ, ἀλλὰ απ Αἴγυπτον εἶχον οἴκησίν τε καὶ δίαιταν µέχρι 7e παρόντος ἐνιαυτοῦ΄ καὶ ταύτην μὲν ἀπολογίαν toU pat περὶ τοῦ coU ἀδελφοῦ. [375] µε, Περὶ δὲ τοῦ τὸν Χριστὺν ἑξομώσασ καὶ τὸν Ἑλληνικὸν ἀσπάσασθαι βίον, τοῦτό σοι ἐπ NOTAE. (14) Crispum loco Priscum legendum est. Similiter num. &5. Est error librarii. Epir. | 1293 8. ARTEMII PASSIO. 1294 κριθήσοµαι, τῶν τριῶν παίδων τῶν ἐπὶ Ναθουχοδο- A verba trium puerorum ad Nabuchodonosor usur- νόσορ τὴν φωνὴν δανεισάµενος, ὡς Γνωστὸν ἔστω σοι, βασιλεῦ, ὅτι τοῖς θεοῖς σου οὐ λατρεύω, xai τῇ εἰκόνι vf, χρυσῃ τοῦ σοῦ φιλτάτου ᾽Απόλλωνος οὔ ποτε προσκυνήσω. Ότι δὲ τὸν µαχάριον Κωναταν- τἶνον τὸν πάντων βασιλέων ὑπέρτερον, xai τὸ τούτου γένος ἐξεμυχτήρισας, ἐχθρὸν τοῖς doi; ἀποκαλέσας θεοῖς, xai µανιώδη, xal φόνου μεστὸν, τοῦ τε Ópo- Ὑνίου ἀνάπλεων αἵματος, ταῦτά σοι ὑπὲρ ἐκείνου ἀπολογήσομαι' ὅτι μᾶλλον ὁ σὸς πατὴρ Κωνστάν- τιος καὶ ol τούτου ἀδελφοὶ προκατῆρξαν τοῦ ἀδιχή- µατος, φάρμακον αὐτῷ δηλητήριον χερασάµενοι, καὶ θάνατον ὀλέβριον προξενήσαναες, μτδὲν πρὸς αὐτοῦ πεπονθότες ἄδιχκον Ἐκεῖνος δὲ τὴν γυναῖχα Φαύ- σταν, xai πάνυ δικαίως ἀπέκτεινεν ὡς μιµησαμέ- νην τὴν πάλαι Φαίδραν, καὶ διαθαλοῦσαν τὸν τούτου υἱὸν Πρίσκον [Κρίσπον] ὡς ἐρωτικῶς αὐτᾷ διακεί- µενον xai τι πρὸς βίαν ἐπιχειροῦντα, καθάπερ xá- χείνη τὸν τοῦ θησέως ᾿[ππόλυτον) xal δὴ κατὰ τοὺς τῆς φύσεως νόµους ὡς πατὶρ τὸν υἱὸν ἡμύνατο. Ὕστερον μὲν τοι μαθὼν τὴν ἀλήθειαν, καὶ αὐτὴν προσαπέχτεινε, δίκην ἐπ αὐτῇ δικάσας πασῶν δι- καιοτάτην. ᾽Απέκλινε O& πρὸς τὸν ἉἈριστὸν, οὖρα- νόθεν ἐκείνου χαλέσαντος, ὅτε τὴν πρὸς Μαξέντιον δριμεῖάν τε xal βαρυτάτην διηγωνίσατο µάχην, δεί- ξας αὐτῷ τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον μµεσούσης ἡμμέρας, ὑπὲρ τὸν ἥλιον ταῖς αὐγαῖς ἑξαστράπτον, xal γράµ- µασιν ἀστροτύπως ῥωμαίχοῖς διασηµήνας αὐτοῦ τὴν τοῦ πολέμου νίκην' ἡμεῖς τε γὰρ αὐτοι τὸ σημεῖον ἐθεασάμεθα τῷ πολέμῳ παρόντες, xai τὰ γράμματα pans: Notum tibi sit, rex, quod deos tuos non colo, etstatuam auream dilectissimi tui Apollinis nunquam adorabo *. Quod autem beatum Constan- tinum, omnium imperatorum maximum. ejusque familiam despexisti,illum inimicum deorumtuorum vocans,et insentatum,et cedis plenum, et coguato- rum sanguine inquinatum, hec de eo tibi respon- debo: Magis scilicet pater tuus Constantius ejusque fratres priores injusti fuerunt, qui potum venena- tum miscentes Constantino acerbam mortem pro- pinarunt, nulla tamen ab eo injuria lacessiti.Ipse autem uxorem suam Faustam juste admodum oc- cidit, quia veterem Phadram imitata, calumniata est imperatoris filium Priscum, ut qui amore B ejus captus vim ei inferre conatus esset, sicut etiam illa Thesei filium,Hippolytum. Constantinus quidem juxta nature leges, ut pater, filium puni- vit ; postea vero, comperta veritate, uxorem quo- que sententia omnium justissima morti addixit. Christum autem ut Deum agnovit celesti appari- tione ab eo vocatus, quando difficile et gravissi- mum prelium adversus Maxentium commisit. Ap- paruit enim crucis signum, quod media die lucem solis splendore suo superabat, et litteris Latinis, siderea nota ductis, ipsius in bello victoriam si- gnificabat. Nam nos ipsi signum vidimus prelio presentes, et verba legimus. Imo totus exercitus hec vidit, multosque hujus prodigii testes in exercitu reperias, modo velis interrogare. ὑπανέγνωμεν ἀλλὰ καὶ τὸ στρατόπεδον ἅπαν τἐθέατο, καὶ πολλοὶ [376] τούτον µάρτυρες iv τῷ σῷ στρατοπέδφ τυγχάνουσιν, st γε ἄρα ἐρωτῆσαι θελήσειας. µς’. Καὶ τί δὴ ταῦτα λέγω ; τὸν Χριστὸν ἄνωθεν οἱ ϱ προφῆται προχατήγγειλαν, ὡς xal αὐτὸς κχρεῖττον ἐπίστασαι' καὶ πολλαὶ τῆς αὐτοῦ παρουσίας αἱ µαρ- τυρδίαι xàx τῶν παρ᾽ ὑμῖν σεθοµένων θεῶν, xal τῶν χρησμῶν αἱ προαγορεύσεις τὰ τε Σιθύλλεια γράµ- paca, καὶ ἡ τοῦ Βιργιλίου τοῦ Ρωμαίου ποίησις, fy ὑμεῖς Βουκολιχὴν ὀνομάζετε, xal αὐτὸς ὁ map' ὑμῖν θαυμαζόµενος ᾿Απόλλων ὁ μαντικὸς τοιόνδε τινὰ περὶ Χριστοῦ ἐξεφώνησε λόγον. “Βρωτηθεὶς γὰρ παρὰ τῶν ἑαυτοῦ προπόλων, ἀποχρίνεται Qc: M3, ὄφελες πύματόν µε xal ὕστατον ἐξερέεσθαι, Δύσμορ᾽ ἐμῶν πρόπόλων, περὶ θεσπεσἰοιο θεοῖο, Καὶ πνοιῆς τῆς πᾶντα πὲριξ βοτρυηδὸν ἐχούσης, Τείρθ:, φῶς, ποταμοὺς xai Τάρταρον, Πέρα xai πῦρ, Ἡ µε xa! οὐκ ἐθέλοντα δόµων ἀπὸ τῶνδε διώχει. Η h ἐμοὶ τριπόδων ἔτι λείπετο ἠριγένεια. Ai, at µε, τρίποδες, στοναχήσατε, οἴχετ' ᾽᾿Απολλὼν, ὠἵ χετ’, ἐπεὶ βροτός µε βιάζεται οὐράνιος φῶς' Kat ὁ παθὼν θεός ἐστι, xai οὐ θεότης πάθεν αὐτή. 5 Dan. 1, 18. 45. Ad quid autem hac dico? Christum a seculo prophete prenuntiarunt, ut tu ipse optime nosti. Et multa sunt de ejus adventu testimonia etiam eorum, qui a vobis coluntur, deorum ; multe quo- queoraculorum preadictiones,quibus concinunt libri Sibyllini, nec non Virgilii Romani carmina, que vos Bucolica appellatis. Imo et ipse' apud vos ad- mirandus Apollo, supremus fatidicus, hujusmodi de Christo protulit sermonem ; interrogatus enim a ministris suis sic respondit : Non oportebat me in extremis versantem (15-16) in- [terrogare, Miserandi ministri, de Deo qui de calo descendit, Et spiritu qui omnia circum ut botrus complectitur, Astra, lucem, fluvios et Tartarum, aera, et ignem, Qui me etiam invitum ab aedibus istis propellit. Mihi autem sola tripodum nunc remansit aurora (17); Hei ! hei ! me tripodes, deflete ; exstinctus est Apollo. Exzstinctus,quoniam vir me perdit caelestis lumine suo. Et qui passus est Deus est, nec deitas passa est ipsa. NOTE. (45-16) In. Graco legitur : Ηύματόν xal ὕστα- τον, qua ambo extremum significant. Epir. (17) Textus sic habet : τριπόδων ἔτι λείπετο ἡρι- (oqEveta. -- Ἡριγένεια (5px. mane et verno tempore, (γνοµαι) proprie est epitheton quod tribuitur au- Tor Unde etiam, ut hic, adhibetur ad designan- dam ipsam auroram. Sed queri potest quid per tripodum auroram intelligendum sit. Puto his ver- bis antiquitatem tripodum exprimi,ac si diceretur: Antiqui tripodes;tripodes quibus ab antiquis tem- poribus; οἱ quasi aurora mundi, in edendis oraculis usus sum. — Posset quoque hoc inter. pretatio proponi : Remanserunt mihi tripodes,sed omni sua gloria ac virtute destituti, et prout erant ad originem (auroram), ubi nondum per fabulas et prestigias sibi celebritatem comparaverant. Ip. 1205 ADDENDA. 1296 41. Respondit Apostata : Puto te, o Artemi, non À µμζ. Ὑπολαθὼν δὲ 6 Παραθάτης ἔφη" Δοχῶ σε, ὦ ducem in Egypto fuisse, sed vatem quemdam, seu potius sannionem aut circumforaneum nebu- lonem, anuum temulentarum narratiunculas et fabulas veteres atque antiquatas circumferentem. Et martyr : Non recte, inquit, judicasti, impera- tor, neque ut tuam decet sapientiam et virtutem Ex diis tuis et, que grata habes, documentis de- monstrationes eruo, ut ex cognitis discas verita- tis mysterium.Neque existimes me gentilium ver- bis delectari ; nam oleum peccatoris non impinguet caput meum *; sed de anime tue salute sollici- tus, omnem moveo lapidem, ut tibi veritas flat persuasa. Meo quidem judicio, quemadmodum Sa- tanas veterem Adam, primum parentem, occaeca- ᾽Αρτέμιε, οὗ στρατηγὸν ἓν Αἰγύπιῳ παραγινίσᾳαι, ἀλλὰ χρησμολόγον τινὰ, μᾶλλον δὲ βωμολόχον f μὴν ἀγύρτην, xal Ἱραῶν χῶθωνιζομένων λογύδρια wal μύθους παλαιοὺς xal Ὑεγηρακόνας ἐπισυνάγοντε, Καὶ à µάρτυς' Οὐ χαλῶς ὑπείληφας, à βασιλεῦ, oii τῆς σῆς σοφιας xal ἀρετῆς ἱσοστάσια" ix τῶν οὖν δὲ θεῶν καὶ τῶν σοι προσφιλῶν µαθηµάτων ποιοῦμει τὰς ἁἀποδείξεις, 01v ἐκ τῶν σοι γνωρίµμων τὸ τς ἀληθείας µάθοις µυστήριον, καὶ µή us By τοῖς [377] τῶν Ἑλλήνων ἐγκαλλωπίζεσθαι ῥήμασ" μὲ δὲ γὰρ ἔλαιον ἁμαρτωλοῦ τὴν ἐμὴν λιπανάτω we φαλὴν, ἀλλά τῆς σῆς χηδόµενος ψυχικῇς σωτηρίας, κινῶ πάντα λίρον ὥστε πεισθῆναί σε. Ὑπολαμθάνω Bi ὅτι ὥσπερ ὁ Σατανᾶς τὸν παλαιὸν ᾿Αδὰμ xol πρω- vit per inobedientiam et fructus vetiti comestio- p τόπλαστον ἀπετύφλωσε διὰ τῆς παραχοῆς καὶ τῆς τὸ nem, ita te quoque, imperator, tuse salutis invi- dus, Christi fide spoliavit. Quod vero solem, lu- nam et astra deos appellas, pudet me ignorantie tuse, seu magis improbitatis. Nonne Anaxagoras Clazomenius, tuus videlicet magis, massam igneam docuit esse solem, astra autem corpora pumicosa et anima sensibusque prorsus destituta? Quomodo ergo ipse, imperator optime et sapien- tissime,qua a magistratis tuis repudiantur et con- temnantur deos proclamas ? Scio enim te Plato- nice esse secte ; et Plato quidem Socratem audi- vit,Socrates autem Archelaum; porro Archelaus et Pericles Anaxagore auditores fuerunt. Quomodo igitur, princeps admirande, ista deos dicis, et su- per omnia solem veneraris, eumque jusjurandum imperatorium constituis ? Cur qualibet occasione, sive in epistolis, sive in colloquiis, sive in con- cionibus, sepius usurpas formulam Per solem? Sed quid oportet sic producere sermonem ? Non abjuro Christum meum, absit! non amplector detestabilem gentilium impietatem. Maneo in iis qua edoctus sum, et persevero, in paternis tradi- tionibus, quas nullum tempus dejiciet, etiamsi sublime quid summa detegerint ingenia,, ut di- cam aliquid cum vestro poeta Euripide. &8. Ad hec verba Julianus stupefactus et incer- rus quid ageret, plane obmutuit, martyris admi- ratus magnam eruditionem et eloquentiam, atque in respondendo et defendendo facilitatem. Dixit ergo ei Christi martyr : Dimitte, imperator, mor- tuam et antiquatam gentilium superstitionem (nam diu jam putruit), et accede ad Christum: longanimis enim est et misericors, ac poniten- tiam tuam suscipiet.Sed fleri non poterat ut mar- tyr mentis perverse impetui resisteret ; aut revo- caret animam sua sponte ad perditionem euntem ac festinantem.Nam Julianus, dudum gentilismum animo fovens, haustum ex suis in Ionia cum Ma- ximo philosopho colloquiis,quandiu quidem frater suus superfuit, et post ipsum Constantius, nihil pre timere eorum ausus est detegere. Quibus vero 6 Psal. xcv, 5. φυτοῦ βρώσεως, οὕτω xai σὲ, βασιλεῦ, φθονῶν τῆς εἷς σωτηρίας, τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀπεγύμνωσε πίστεως ὅτ δὲ τὸν ἥλιον xal σελήνην καὶ τοὺς ἀστέρας θεοὺς ἆτο. καλεῖς, αἰσχύνομαι τὸ τῆς ἁμαθίας, μᾶλλον δὲ χα. δουλίας ἐπάγγελμγ' οὐχὶ ᾽Αναξαγόρας ὁ Κλαζόμίνιοςἡ δᾳλαθὴ cóc διδάσκαλος, µύδρον ἔφη τὸν ἥλιον,καὶ τος ἀστέρας χισσηροειδῆ σώματα, xal παντελῶς eye καὶ ἀναίσθητα ; πῶς αὖν αὐτὸς, βασιλέων ἄριστε χαὶ φιλοσοφώτατε, τὰ ὑπὸ τῶν σῶν διδασκάλων ἀθιτού- μενα καὶ διαθαλλόμενα, θεοὺς προσαφορεύεις; οἷδε γὰρ ὃτι τῆς Πλατωνικῆς ὑπάρχεις αἱρέσεως, xi Πλάτων μὲν Σωκράτους διήκουσε, Σωκράτης à Αρχέλαου, ᾿Αρχέλαος δὲ xal Περικλῆς 'Avapayipe διήκουσαν πῶς οὖν ὦὤ θαυμάσιε, ταῦτα προσαγν- Ρ8ύεις θεοὺς, ὑπὲρ δὲ πάντας ἁσπάζεις τὸν fum, καὶ ὃρκον αὐτὸν βασίλειον τίθεσαι; ἄνω τε xal κτὸ κάν ταῖς ἐπιστολαῖς, κάν τοῖς λόγοις, χάν ταῖς χρον- αγυρεύσεσι, πολὺ τὸ Mà τὸν Ἅλιον; ᾽Αλλὰ τί 5i ταῦτα μακρηγορεῖν; οὐκ ἐξαρνοῦμαι τὸν Χριστόν µου, μὴ γένοιτο | οὐχ ἀσπάζομαι τὴν μυσαρὰν Ἑλλή- νγων ἀσέθειαν' ἀλλὰ μενῶ ἐν ofc ἐδιδάχθην, καὶ xe τερῷ ἐπὶ ταῖς πατριαῖς παραλόσεσιν, 6c οὐδὶς καταθαλεῖ χρόνος, x&v el δι) ἄκρων τὸ σοφὸν ἐφιν pntat φρενῶν, Qv" εἴπω τι xav. Εὐριπίδην τὸν ὁμί- τερον ποιητήν. p». Πρὸς ταῦτα ὁ Ἰουλιανὸς εἰλιγγιάσας xol. E απορηθεὶς [378], οὐκ εἴχεν 8 ει xai γένηται, 5 µάρτυρος θαυμάσας τὸ πολυµαθέε τε xal εὔστομο καὶ πρὸς πᾶν οὖν ἴἔτοιμον καὶ εὐαπολόγητον. Καὶ φησὶν πρὸς αὐτὸν ὁ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς "Age, ὦ βασιλεῦ, τὴν νεκρὰν καὶ ἐξωδηκυῖαν τῶν Ἑλλήνω θρησκείαν᾽ Ίδη γὰρ καὶ πρὸ πολλοῦ σέσηκεν, xri πρόσελθε τῷ Χριστῷ' µακρόθυµος γάρ ἔστν καὶ φιλάνθρωπος καὶ δέχεταἰ σου τὸ μεταμελές [col πλημρελές]. ᾽Αλλ᾽ οὐκ ἦν Ἆρα γνώμης ἐθελοχακού- σης ἀντισχεῖν ὁρμαῖς, οὐδὲ ἄνακαλέσασθαι (quA αὐτομόλῳ διανοἰᾳ πρὸς ἀπώλειαν ἐρχομένην xai ix σπεύδουσαν. Ὁ γὰρ Ἱουλιανὸς πάλαι τὸν Ἑλληνισμὲν κατὰ ψυχὲν ὠδίνων, ix τῶν ἐν Ἰωνία γενομένο αὐτῷ πρὸς τὸν dupl τὸν Μάξιμον φιλύσοφον Tw ουσιῶν, ἐφ᾽ ὅσον μὲν ὅτε ἀδελφὸς αὐτῷ περι, zs 1297 8. ARTEMII PASSIO. 1298 pet αὐτὸν Κωνστάντιος, ὁ δὲ οὐδὲν παραγυμνοῦν A de medio sublatis, ipse jam rerum potitus, perso- ἐθάῤῥει, διὰ τὸ ἐξ ἐκείνων δέος ἐπεὶ δὲ οὔτοι ἐξ ἀνθρώπων ἦσαν, αὐτὸς δὲ τῶν πραγμάτων ἤδη κύ- nam deposuit et omni studio in universum genti- lismum erupit. proc ἦν, τότε δὴ εἲς τὸ φανερὸν &napqiacdpavoc, πάσαις ἀθρόον εἷς τὸν Ἑλληνισμὸν ἐξεῤῥάγη ταῖς προ- θυµίαις. MO. ᾿Απεκρίνατο τοιγαροῦν πρὸς τὸν μάρτυρα’ 'Ἐπεὶ τοὺς ἐμοὺς ἐξεφαύλισας λόγους, ὦ κακἡὴ xs- eai), ἑτόλμησας δὲ xa) πρὸς τὴν τῶν Χριστιανῶν µε πίστιν μεταγαγεῖν, ταῦτά σοι ἀντὶ τῶν δωρεῶν ὧν ὑπεσχόμην χαρίζοµαι. Κελεύει οὖν ἀπογυμνοῦ- σθαι τὸν μάρτυρα, xal σούθλαις σιδηραῖς πεπυρα- κτωμέναις τὰς πλευρὰς αὐτοῦ διαπερονᾶσθαι, καὶ τὸν νῶτον αὐτοῦ τριθόλοις ὀξέσι χατακεντᾶσθαι καὶ διαῤῥήγνυσθαι συρόµενον ὕπτιον. Τούτων δὲ μετὰ πολλοῦ τοῦ τάχους προσενεχθέντων τῷ µάρτυρι, ἡ αὐτὴ καρτερία ἦν αὐτῷ καθώσπερ xal πρότερον, xal ὥσπερ ἀλλοτρίου πάσχοντος σώματος, αὐτὸς θεατῆς, ἀλλ᾽ οὐ πάσχειν τι τῶν δεινῶν [219] κατεφαίνετο" xal δὴ ἐπὶ πολλαῖς ταῖς ὥραις τοῦ ἁγίου βασανιζο- µίνου, xal µηδεµίαν φωνὴν fj στεναγμὸν ἀφιέντος, αὐτὸς τὸ χεῖρε χροτήσας, ὥσπερ ἠττημένος ἀνέστη τοῦ βήματος, xal Χελεύει τὸν μάρτυρα πᾶἄλιν ἐπὶ τὴν εἰρκτὴν ἀπαχθῆναι, καὶ µήτε ἄρτον μήτε ὕδωρ 49. Respondit itaque martyri : Quoniam verba mea contempsisti, o sceleratum caput, imo ausus es ad Christianorum fldem me traducere, hec tibi pro donis, que promiseram, gratifico. Jubet ergo denudari martyrem, et subulis ferreis candentibus ejus latera transfigi, ejus dorsum tribulis acutis pungi, et disrumpi supinum protactum. Quibus suppliciis quamprimum martyri illatis,eadem erat ei constantia, que prius ; et quasi alieni doloris spectator fuisset, nihil grave pati videbatur.Multis autem horis sancto cruciato, neque ullam vocem aut gemitum emittente,Julianus manu signum de- dit, et quasi victus surrexit a tribunali, jussitque martyrem ad carcerem reduci, et neque panem neque aquam ei preberi, nec quecunque ad vitam sustentandam homines sumunt. Ipse autem in Da- phnem se contulit, que est Antiochir jucundissi- ma sedes. αὐτῷ παρασχεβῆναι, μὴ 9' ὅσα πρὸς τὸ (fv µεταλαμθάνουσιν á/8punot αὐτὸς δὲ ἐπὶ τὴν Δάφνην ὥρμησε, τὸ τῆς ᾽Αντιοχείας κάλλιστον ἔνδιαίτημα. ν. Ἡερὶ δὲ τὸ μεσονύκτιον εὐχομένῳ τῷ µάρτυρι ἐπὶ τῆς φυλακῆς, φαίνεται αὐτῷ ὁ Χριστὸς, xal qual πρὸς αὐτόν' ᾿Αρτέμιε, ἀνδρίζου, καὶ ἴσχυε, xal μὴ φοθοῦ, μηδὲ δειλία τὸν τύραννον ἐγὼ γὰρ εἰμὶ μετὰ coo, ἐξαιρούμενός σε ἀπὸ µπαντὸς πειρασμοῦ 50. Verum circa mediam noctem oranti martyri in custodia Christus apparet et dicit: Artemi, vi- riliter age et confortare ; ne timeas neve formides tyrannum (18). Ego enim sum tecum, qui eruo te ex omni tentatione omniquetormentorum dolore; xal πάσης τῶν κολαστηρίων ὀδύνης, καὶ iv τῇ βασι- C in regno colorum coronabo te, et sicut ipse con- λείᾳ τῶν οὐρανῶν στεφανώσω σε, xal ὥσπερ αὐτὸς ὡμολόγησάς µε ἑνώπιον τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς, ὁμολογήσω κἀγώ σε ἐνώπιον τοῦ Ἡατρός µου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Θάρσει οὖν xal ἁγαλλία" μετ᾽ ἐμοῦ γὰρ ἔσῃ ἓν τῷ παραδείσῳ. Ταῦτα ὁ μάρτυς ἀκούσας παρὰ τοῦ Κυρίου, εὐθαρσὴς ἐγένετο, καὶ δι) ὅλης τῆς νυκτὸς ἦν δοξολογῶν καὶ εὐχαριστῶν τῷ Os: ἀνέθη γὰρ ix. τῶν πληγῶν καὶ τῶν τρανυ- µάτων αὐτοῦ, ὥστε µήτε μώλωπα Φφαίνεσθαι ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ σώματι' ἐποίησε δὲ πέντε xal δέκα ἡμέ- ρας, μηδενὸς τὸ σύνολον Ὑευσάμενος ἑτρέφετο γὰρ τῇ τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάριτι. να. Ὁ δὲ Ἱουλιανὸς ἐπὶ τὴν Δάφνην ὥρμησε τὸ προάστειον, ὡς προέφηµεν, θυσίας ἑτοιμαζόμενος τῷ fessus es me coram hominibus, confitebor et ego te Coram Patre meo, qui in calis est Ἱ. Confide igi- tur et pre gaudio exsulta ; mecum enim eris in pa- radiso. Cum hsc a Domino audivisset martyr, fi- ducia repletus est, et per integram noctem Deo laudem et gratiarum actionem tribuit. Convaluit a plagis et vulneribus suis, ita ut ne cicatrix qui- dem in sancto ejus corpore appareret. Permansit autem quindecim dies, omnino nihil gustans ; nu- triebatur enim Spiritus sancti gratia. 51.Julianus vero ad suburbium Daphnem ve- nerat, ut supra diximus, sacriflcia preparans Απόλλωνι, xal χρησμοὺς παρ᾽ αὐτοῦ δέξασθαι προσ- [) Apollini, a quo responsa se accepturum sperabat. Boxow ἡ δὶ Δάφνη προάστειόν ἐστι τῆς ᾿Αντιο- χείας, ἐπὶ τῶν ὑψηλοτέρων αὐτῆς χωρίων κείµενον, ἅλσισι µπαντοίοις συνηρεφξς. Ηολυπρεμνότατον [380] γὰρ xai πολυκαρπότατόν ἐστι τὸ χωρίον, ἕνθα τῶν τε ἄλλων παντοίων δένδρων καὶ δὴ καὶ χυπα- ρίττων ἐξαίσιον πεφύτευται χρῆμα, πρός τε κάλλος καὶ ὕψωμα καὶ μέγεθος οὐ συμθλητόν vápatá τε πανταχῆ διαθέἑει ποτίµων ὑδάτων, µεγίστων αὐτόθι πηγῶν ἀναδιδομένων, ἀφ᾿ ὦν καὶ ἡ πόλις ἐν ὀλίγαις ? Matth. x. 32. Porro Daphne suburbium est Antiochie, in edito hujus civitatis loco situm, omnique plantarum varietate obumbratum, utpote quod frondibus ac fructibus exuberet. Quo in loco variarum arbo- rum, presertim vero cupressorum, innumera plantata est multitudo, pulchritudine, altitudine et magnitudine incomparabilis. Fluenta quoque poculentarum aquarum in omnem partem dila- buntur, scaturientibus ibidem maximis fontibus, NOTE, (19) Alludit ad locum Josue, vui, 1. 1299 ADDENDA. 1300 unde Antiochia inter ceteras civitates maxime Α. δὶ πόλεων ἐνυδροτάτη τυγχάνειν δοχεῖ, καὶ μὴν xd aquis abundare videtur. Preclaris etiam exstru- ctionibus habitaculorum, lavacrorum aliorumque ediflciorum, ad usum et splendorem locus miri- fice exornatus est.Istic interaliorum deorum tem- pla et imagines, ab antiquo precipua quadam ob- servantia colebatur Apollinis delubrum. Illic enim virginis Daphne casum accidisse, gentilis fabula finxit ; a qua certe maxime locus nomen suum adhuc mutuari videtur. 52. Statue autem Apollinis hec erat forma: ex ligno vitis compositum erat corpus, arte tam mi- rabili, ut unius coherentim speciem prese ferret ; auro illitus totus, quo induebatur, amictus, nu- datis simul et non auratis corporis partibus, ine- οἰκοδομαῖς λαμπραϊῖς καταλύσεων xai λουτρῶν xa τῶν ἄλλων χατασχευῶν, tiq τε χρείαν καὶ κόσμον εὖ µάλα πολυτελῶς ἐξήσκηται τὸ χωρίον ἑνταῦβι καὶ ἄλλων μὲν δαιµόνων ναοί τε xal ἀγάλματα jy, διαφερόντως γε μὴν τὸ τοῦ ᾿Απόλλωνος ἐξ ἀρχαίωι τῶν χρόνων ἐνυπῆρχε Δθεραπευόµενον αὐτόθι γὰρ καὶ τὸ περὶ τὴν Δάφνην τὴν παρθένον συμθῆνι πάθος ὁ Ἑλληνιχὸς ἔπλασε μῦθος' ἧς 53 μάλισε φἐρειν ἔτι δοχεῖ τὴν ἐπωνυμίαν ὁ τόπος. vB. Τὸ δὲ ἀγάλμα τοῦ Απόλλωνος, τοιόνδε τὴν κατασκευὴἠν Tv: ἐξ ἀμπέλου μὲν αὐτῷ συνεπεπήγει τὸ σῶμα" πανθαυµάστη δὴ τέχνη πρὸς μιᾶς συμφυΐα: ἰδέαν συναρμοσθὲν, χρυσῷ δὲ mac ὁ περιχείµενος πἔπλος ἀμφιεννύμενος, τοῖς παραγεγυμνωμµένι narrabili fulgebat pulchritudine. Stanti pre mani- B χαὶ ἀχρύσοις τοῦ σώματος, εἷς Ἀφραστόν τι ew. bus erat cithara, quam pulsare videbatur ; coms et corona laurea auro permisto florebant, unde gratia maxima effulgebat aspicientibus.Duo magni hyacinthi oculorum implebant figuram,in memo- riam Hyacinthi, pueri Amyclei, semperque gem- marum pulchritudoet magnitudo maximum adde- bant imagini ornatum, cum opifices eas callide et cum decore maximo imposuissent; ita ut pluri- mos circa simulacrum decipi contingeret,pulchri- tudine apparentis forms ad adorandum illectos. Quod ipse quoque Julianus passus fuerat. Majore enim hanc quam ceeteras imagines cultu proseque- batur, millia ex singulis generibus ei sacriflcans animalia. 53. Cum autem omnia faceret et moliretur ut responsum ederet statua, nec quidquam profice- ret, sed heec et relique imagines altum tenerent silentium, existimavit opus esse prestigiis, quas hierurgiam gentiles appellant. Accersito quodam Eusebio, quem in gentibus fama erat multum in hac arte posse, ei mandavit ut statuam quam ma- xime spirantem et efficacem redderet, nulli rei parcendo, quam ad hoc necessariam esse cense- ret. Cum autem omnes machinationes suas profu- disset, et nihil eorum, qux pot'iisset excogitare, intentatum reliquisset, simili modo et juxta na- ture ordinem tacuit simulacrum,nihil nunc magis quam antea proferens. Interrogatus ergo a Juliano cur maximetaceret Apollo,completis tamen omni- bus que ad hec constituta essent, respondit Baby- lam tum hujus tum reliquarum imaginum silentii precipuam esse causam, quod nempe sepultusja- ceret in Daphne, et dii cadaver ejus abhorrentes ideo ad suas sedes venire non sustinerent.Nolebat enim verissimam aperire causam,quas tamen non omnino eum latebat, adesse scilicet majorem po- tentiam, qua daemonum operationesimpedirentur; eo vel magis quod demon, qui Apollinem agebat, ei clare et aperte, uti referunt, dixisset se non posse respondere propter Babylam. εφθέγγετο κάλλος ἑστῶτίΥ τε μετὰ — Xetpac ἦν ἡ κιθάρα, μουσηγετοῦντά τινα ἐκμιμουμένφ' ol τι χόµαι, καὶ τῆς δάφνης ὁ στέφανος τὸν χρυσὸν ἆνα: μὶξ ἐπήνθουν' ὡς ἤμελλε χάρις ἐξαστράψει πολλὶ τοῖς θεασοµένοις' ὑάχινθοί τε αὐτῷ δύο λίθο: μεγέ- λοι, τὸν τῶν ὀφθαλμῶν ἐξεπλήρουν τύπον, xai μνήμην τοῦ ᾽Αμυκλαίου παιδὸς Ὑακχίνθου, xal ἀεὶ τὸ τῶν λίθων κάλλος καὶ μέγεθος τὸν µέγιστον προσ: ετέλει τῷ ἀγάλματι xócpov, ἐνταθέντων περιττῶς πρὸς ἀξιοῤῥέπειαν αὐτοῦ τῶν ἐργασαμένων, ἵν πλείστους ἀπατᾶσθαι περὶ αὐτοῦ συμθαίνῃ. τῷ περικαλλεῖ τῆς [384] προφαινομέντς μορφῖς, εἷς τὸ προσκυνεῖν αὐτοῖς δελεαζοµένους. Ὅπερ οὖν x» αὐτὸς ὁ Ἰ]ουλιανὸς πεπονθὼς Tv: πλείονὰ Υ οὖν i σύµπασι τοῖς ἀγάλμασι προσῆγε τὴν θεραπείσ, Χιλιόμθας ὅλας ἐξ ἑκὰάστου γένους αὐτῷ θυόµενος. νΥ ΕἘπεὶ δὲ αὐτῷ πἀντα ποιοῦντι καὶ πραγµ:: τευομένῳ ὅπως χρψη τὸ ἄγαλμα, πλέον ἦν οὐδὲ, ἀλλὰ τοῦτό τε xal τὰ λοιπὰ αὐτόθι σύµπαντα ἀγὶλ- para βαθεῖα σιωπὴ κατεῖχεν, ἐνταῦθα voulez; 3 ἀπὸ τῆς Ὑοητείας ἐνδεῖν, ἦν ἵἱερουργίαν χαλοῦσυ Ἕλληνες, Εὐσέθιόν τινα, µέγιστον, ἐπὶ τὸ ταῦτα 0 vacat, κεχτημένον ἐν Ἓλλησι χλέος, µεταπεμψὲ- µενος, τούτῳ προσέταττεν ἐπίπνουν ὅτι μὰλιστα αἱ ἐνεργὸν ἀποφαίνειν, μηδενὸς dv εἷς τοῦτο προσότω αὐτῷ νοµίζοι φεισἀμενόν. Tip δ᾽ ἐπειδὴ πάσας in- τοῦ κεχινηχότι τὰς μηχανὰς, καὶ μηδὲν ὅ τι πλ ἂν ἐπινοήσειεν ὑπολειπομένῳ, τὸν ὅμοιον tette πήχει xal κατὰ φύσιν τοόπον, οὐδὲν τι μᾶλλον fj x πρόσθε φθεγγόµενον, ἐνταῦθα ἤδη πρὸς τοῦ Tovu- νοῦ ἐρωτώμενος xal καθ) 8 τι μλλιστα σιωπφη, 1 ταῦτα πἀντων τελεσθέντων ἐπ᾽ αὐτῷ τῶν νομιζομὲ’ vov παρ) αὐτοῖς. Βαθύλαν ἔφη τῆς σιωπῆς τούτου " καὶ τῶν λοιπῶν ἀγαλμάτων αἰτιώτατον εἶναι, αὐτοῦ ἐν τῇ Δάφνη χειµένου, ὡς τῶν θεῶν τὸν νεχρὸν d- τοῦ βδελλυττοµένων, xai διὰ τοῦτο τοῖς ἔδεσι oy ἐπιφυιτᾷν οὐχ ἀνεχομένων. Οὐ γὰρ ἡθούλεο 9 ἀληθεστάτην αἰτίαν εἰπεῖν, οὐ παντὰπασί v5 αὐτῆς ἀνεπαίσθττος γεγονὼς, ὅτι δὴ κρείττων δύναμις ἦν ἡ τὰς τῶν δαιμόνων ἐνεργείας πεδησαμένη: ἄλλως τε xal τοῦ δαίµονος αὐτῷ τοῦ τὸν Απόλλωνα bxoxp- νοµένου σαφῶς, καὶ διαῤῥήδην, ὡς λέγετει, dpi τος, μὴ δύνασθαι ἁποχρίνασθαι διὰ Βαθόλαν. 1301 v8. Ὁ γὰρ δὴ Βαθύλας οὗτος λέγεται ἐπίσκοπος À piv [382] γενέσθαι τῆς ᾿Αντιοχείας, Νουμεριανῷ δὲ τῷ βασιλεῖ εἰσελθεῖν βουλομένῳ ἐν τῇ τῶν Χριστια- νῶν ἐκκλησίᾳ χατὰ δή τινα ἑορτὴν, στὰς πρὸ τῶν θυρῶν διεκώλυσεν εἰσελθεῖν, φάσχων εἰς δύναμιν μὴ περιόψεσθαι λύχον τῷ ποιμνίῳ ἐπεισερχόμενον" τὸν δὲ παραυτίχα μὲν ἀποκρουσθῆναι τῆς εἰσόδου, εἴτε δὴ στάσιν τινὰ πρὸς τοῦ ὄχλου ἔσεσθαι ὑπειδό- µενον, εἶτε xai ἆλλως αὐτῶν μεταθουλευθὲν' iv χαλεπῷ μὲν τοι τὴν ἀντίστασιν τοῦ ἐπισκόπου ποιη- σαµενον, ἐπειδὴ ὡς ἑαυτὸν ἐπὶ τὰ βασίλεια ἀπηλ- λάγη, παραστήσασθαί τε αὐτὸν ἐπὶ τοῦ βήματος ἀπολογησόμενον ἐκέλευσε, xai δὴ παραστάντος αὖ- τοῦ, πρῶτα μὲν τὴν τόλµαν τῆς χωλύσεως ἐνεκάλει, ἔπειτα μὲν τοι χελεύει αὐτὸν τοῖς δαίµοσι θύειν, sl βούλοιτό ye τὴν ἐπὶ τῷ ἐγκλήματι δίκην διαφυγεῖν' p τὸν δὲ πρὸς τὴν ἔγχλησιν ἀπολογήσασθαι καὶ τὴν πρόχκλησιν διακρούσασθαι, τὴν μὲν, φήσαντα ποιµένι ἑαυτῷ πάντα προσήχειν ὑπὲρ τοῦ ποιμνίου προθυ- µεῖσθαι, τὴν δὲ, μὴ ἀνελέσθαι, τοῦ ὄντως ὄντος ἀπο- στάντα θεοῦ, ψευδωνύμοις xal ὀλετῆρσι δαίµοσι θύειν. Elg ὁ μὲν ὡς ἑώρα μὴ πειθόµενον, προαέταξεν αὖ- τὸν ἀλύσεσι xal πέδαις ἐνδησαμένους, τὴν ἐπὶ θανάτῳ ἄχειν τῆς κεφαλῆς ἀφαιρήσοντας ὁ Oi, ἐπειδὴ Ίγετο τεθνηξόµενος, ταύτας ἀναλαθὼν ᾖδε τοῦ ψαλμοῦ τὰς ῥήσεις ᾿Επίστρεψον, ψυχή µου, elo τὴν ἀνάπαυ- αίν σου, ὃτι Κύριος εὐηργέτησέ σε. νε. Φασὶ δὲ καὶ τρεῖς παῖδας ἀδελφοὺς τὸ γένος χομιδῇ νέους ὑπ αὐτῷ ἀνατρεφομένους, ἁρπαγῆναί 8. ARTEMII PASSIO. 1302 54. Babylas enim ille dicitur episcopus fuisse Antiochis, et Numeriano imperatore die quadam festiva Christianam ecclesiam ingredi volente, ste- tisse pre foribus, eumque prohibuisse intrare, dicens se pro viribus impediturum ne lupus gregem invaderet. Imperator quidem statim ab ingressu repulsus fuit, sive quod seditionem in populo fu- turam suspicaretur, sive aliud quidquam mente re- volveret. Cum tamen egre ferret prohibitionem episcopi, ad regiam reversus, jussit eum, facti sui rationem redditurum, ad tribunal duci. Pro- ducto ergo Babyla, primo quidem audaciam prohi- bitionis accusavit, deinde jussit eum daemonibus sacrificare, si vellet criminationis penam effugere. Sed episcopus accusationem dissolvit, et exhorta- tionem rejecit: illam quidem dicendo, oportere se, utpote pastorem, omnia pro grege libenter pati ; hanc autem renuntiando se non admissurum ut, abnegato vero Deo, sacriflcaret daemonibus, falsis scilicet diis et perniciosis spiritibus. Impera- tor ut vidit illum non obedientem, jussit eum, ca- tenis et compedibus ligatum, capitis amputatione interfici. Qui cum duceretur moriturus, assumens heec psalmi verba canebat : Convertere, anima mea, ἐπ requiem tuam, quoniam Dominus benefecit tibi *. $5. Fertur etiam tres pueros, fratres germanos, admodum juvenes atque a sancto episcopo nutri- τε xal αὐτοὺς ὑπὸ τοῦ βασιλέως καὶ ὡς οὐδ' αὐτοὶ ( tos, captos fuisse ab imperatore. Cum vero neque θύειν ἤθελον, καὶ τοι παντοίας ἀνάγχης αὐτοῖς προσ- αγοµένης, καὶ αὐτοὺς xtÀsocat τὸν βασιλέα τῶν κεφαλῶν ἀφαιρεῖν. Οὓς ἐπειδὴ ἦκον εἷς τὸ mpoxsi- µενον χωρίον, ὦ Βαθύλας ἑαυτῷ προστησάµενος, [383] προτέρους προσῆγε τῷ Κἔξίφει τοῦ μὴ τινα τερέσαντα αὐτὸν ἀναδῦναι τὸν θάνατον, xal ámo- τεµμνοµένων ταύτην ἂν εἰπὼν τὴν φωνήν' Ἰδοὺ ἐγὼ xal τὰ παιδία à µοι ἔδωχεν ὁ Θεός. Ἔπειτα xal αὐτὸς προὔτεινε τὸν οἰκεῖον αὐτοῦ ἀὐχένα τῷ ξίφ:ι ἐντειλάμετος τοῖς τὸ σῶμα αὐτοῦ ἀναλεξαμένοις) τὰς ἁλύσεις καὶ τὰς πέδας αὐτῷ συνθάψαι, "Iv! Ji jo! ταῦτα, φησὶ, χειμένῳ χόσµος' xal οὖν καὶ μετ abra" ἅτι τυγχάνει κείµενος, ὡς Φφασί. Τοῦτον τὸν Βαθύλαν 6 Ἰουλιανὸς, ἐπειδὴ πρὸς τοῦ Εὐσεθίου ἤκουσε κώ- λυμα τοῖς ἀγάλμασιν εἶναι τοῦ μὴ χρᾷν, αὐτίκα προσέταξεν, αὐτῇ θήκῃ, λίθου δ᾽ ἐστὶ μεγάλου πε- ποιηµένη, µετάχειν ἐκ τῆς Δάφνης οἷς τί τοῦτο δικ- φέρει πόῤῥω ποῦ αὐτὸν ἀλλαχόσε, ἵνα 7j xai βού- λωνται µεταστησαµένους, Εὐθὺς οὖν ὁ τῆς πόλεως ὄχλος προχυθέντες ὡς ἐπὶ µεγάλῃ αἰτίᾳ, xai περι- θαλλόμενοι εἶλχον τὴν θήχην ἡ δὲ ὡς οὐχ ὑπ àv- θρώπων ῥἑλκομένη μᾶλλον [dj κρείττονος αὐτὴν κινούσης δυνάμεως, ἔφθανε προθυµίαν ἐφεπομένη" αὐθήμερόν vb τοι αὐτὴν σταδίοῦς πλέον T) πεντή- κοντα κχοµισάµενοι, iv. τῷ χαλουμένῳ κχοιμητηρίῳ κατέθεσαν. "Ὥστι δὲ ἐν τῇ πόλει οἶκος σωμάτων πα- 6 Psal. cxiv, 7. * Isa. vii, 18. hi sacrificare vellent, licet ad id undecunque co- gerentur, eos quoque decollari jussit imperator. Ubi ad locum propositum ventum est, Babylas eosdem ante se statuens, priores gladio exhibuit, ne quis eorum ex timore mortem aufugeret. Qui- bus decollatis, recitatis quoque his verbis: Ecce ego et pueri quos dedit mihi Deus *, etipse collum | suum protendit gladio. Jusserat illos, qui corpus ejus collectari erant, catenas et compedes cum eo sepelire, ut sint hec, inquiebat, jacenti mihi ad ornatum ; et reapse fertur cum iis adhuc jacere. Julianus ergo, cum audivisset ab Eusebio Babylam hunc esse impedimento statuis quominus responsa ederent, illico mandavit iis, quorum referret ita fieri, ut capsam illam, ex magno lapide excavatam, a Daphne transferrent aliorsum procul, quocun- que voluissent eamdem transponentes.Statim igitur civitatis plebs effusa,ac si de re magna ageretur, et circumcurrens trabebat capsam ; hac autem, ut que non tam traheretur ab hominibus quam potentiore quadam vi moveretur, trahentium ala- critatem in sequendo preoccupabat. Translatam enim eadem die plusquam stadia quinquaginta, posuerunt in locum qui cemeterium appellatur. Est nempe in civitate sdificium, ubi multa anti- quorum virorum, inter quos sunt nonnulli propter 1303 ADDENDA. 1301 pietatem martyrium passi, corpora jacent. Et tunc A λαιῶν ἀνδρῶν καὶ ἑνίων γε ἐπ᾽ εὐσεθείᾳ µαρτυρου- quidem capsam istuc portaverunt. 56. Julianus autem parabat multitudinem victi- marum et donariorum, postera die cum eis in Daphnem ascensurus, et tunc quidem sperans se, si non omnium, at certe Apollinis oracula ex- cepturum. In hunc enim totam studii sui spem et contentionem dirigebat, siquidem ei magis quam alii hujusmodi locus prestaret juxta artem divi- nandi, et Daphne ei consecrata esset, nec posset dubitari quin ei in propria sede major quam csete- ris daemonibus competeret potentia.Eusebius porro οἱ qui dicuntur sacerdotes atque edituorum turba, exspectantes imperatorem, maximis in angustiis versabantur, circa imaginem vigilabant, et nihil non machinabantur ut Julianus, quando venisset, eam inveniret loquentem ; etenim alius deinceps dilationi non relinquebatur pretextus. Jam autem nox multum processerat, cum ignis e celo vehe- menter demissus irruit in templum, quo simul omni ex parte apprehenso, ipsam imaginem cum donariis exussit. Cumque omnia simul conflagra- rent, et ignis valde extolleretur, protinus clamor ingens circa edem intonuit,et nulli similis exstitit tumultus. Multi quidem in auxilium concurrebant, sed nemo erat qui posset igni resistere. Et dum alii prefecto Orientis (19), Juliano, rem indicaturi currerent, stabat reliqua turba obstupefacta, spe- ctans insperatam, quie invaserat eos, calamitatem. Ignis autem nihil aliud tangebat, licet tanta et tam copiosa materia illic adesset, nisi templum in quod ceciderat, et qua inerant eidem ; ita ut, de- leta imagine cum universis donariis, remanserint pauca sdiflciorum vestigia, indicia calamitatis, qua adhuc ostenduntur tanquam certissimum ar- gumentum ignis divinitus immissi., 57. Julianus autem, cum audivisset que acci- derant,ira repletur,et grave arbitratus si Christiani ex hoc casu eum essent ludificaturi, statim jussit illos e Magna ecclesia expelli, omni aditu, foribus strictissime clausis, prohiberi, et omnia pretiosa publicari. Dedit quoque gentilibus facultatem in- grediendi Christianorum ecclesias, et in iisdem µένων, πολλὰ δεδεγµένος τότε μὲν οὖν τὴν θήχην ἐνταῦθσ εἰσεχόμισαν. ve. Ὁ δὲ Ἰουλιανὸς παρεσκευάζετο πληθος Ἱερείων τε xal ἀναθημάτων, ὣς τῇ ὑστεραίᾳ σὺν αὐτοῖς εἰς τὴν Δάφνην ἀναθησόμενος, νῦν vs δὴ πάντως Dal. Cuv st μὴ τῶν ἄλλων, ἀλλὰ τοῦ γε Απόλλωνος τό. ξεσται ἀποχριθησομένου' ἐπὶ τοῦτον γὰρ αὐτῷ xüm τῆς προθυµίας d ἑλπὶς ἦν xal ὁ τόνος, ὡς αὐτῷ μᾶλλον ἤ ἑτέρῳ τὸ τοιοῦτον διαφἑρον κατά τε τὴν μαντικὴν τέχνην, xai αὐτῳ τὸ χωρίον [384] ἀνεῖτο ἡ Δάφνη, νοµίζοντι αὐτῷ Ev τε τῷ olxelu tóxg d- κότως, fj τῶν ἄλλων δαιμόνων ἰσχύειν. Ὁ δὶ Εὐσ- θιος καὶ οἱ λεγόμενοι ἱερεῖ καὶ τῶν vtoxópuw τὸ πλῆθος προσδεχόµενοι τὸν βασιλέα, ἐν ἀγῶνι µι- Β Υαλφ ἔστασαν, xai διηγρύπνουν περὶ τὸ ἄγαλμε, πάντα πραγμµατευόµενοι, ὅπως ἐπειδ' ἂν ἀφίκηται, τύχοι αὐτοῦ φθεγξαµένου. ὡς ἄλλης γε αὐτὸ ic προφάσεως εἷς ἀναθολὴν μὴ ὑπολειπομένης. 'Exuli δὲ πόῤῥω τῶν νυκτῶν ἣν, ἐκ τοῦ οὐρανοῦ wo ἀθρόως κατενεχθὲν, ἐνέσκηψε τῷ νεῷ xal ἅμα o ταχόθεν αὐτὸν ὁραξάµενον, ἐμπιπρᾷ αὐτῷ ἀγάλματι καὶ αὐτοῖς ἀναθήμασιν πάντων δὲ ὁμοῦ καταφῖ- γομένων, xal τοῦ πυρός ἔπι μέγα ἐξαιρουμένου, βοὴ μὲν αὐτίκα µεγάλη περὶ τὸν νεὼν ἦν, καὶ θόρυθος οὐδενὶ ἑοικὼς, xal δὴ πολλῶν ἐπαμῦναι προθυµον: µένων, οὐδεὶς ἦν ὁ πρὸς τὸ πῦρ ἀντιοχεῖν δυνγού- μενος. ᾽Αλλ’ οἱ μὲν ἔθεον τῷ ἄρχοντι τῆς "Eqac 'Io- λιανφ μηνύσοντες, ὁ δὲ λοιπὸς ὄχλος ἔστασαν ὑτ ἐκπλήξεως θεαταὶ τοῦ παραδόξου τῆς καταλαθούσις αὐτοὺς συμφορᾶς Ὑενόμενοι. τὸ δὲ πῦρ οὐδενὸς ἦν τῶν ἄλλων ἁπτόμενον, τσαύτης Yt xal οὗτος ἐμ- φιλαφοῦς ὕλης bui πεφυκυίας, ὅτι μὴ noverat ἐμπεσὸν κατέφλεγε σὺν τοῖς ἐνοῦσι τῷ νεῷ, ὁς τὶ μὲν ἄγαλμα xai πᾶν ὃ τι ἐν ἀναθήμασιν ἦν, χαθέκε ἀφανισθῆναι' βραχέα δὲ λειφθῆναι τῶν οἰκοδομη: µάτων ἐδάφη, μνημεῖα τοῦ πάθους, B καὶ vv ἔτι δείχνυται, σαφέστερον τὸ δεῖγμα τοῦ θεηλάτοῦ πυρός. vC. Ὁ δὲ Ιουλιανὸς τὰ συµθάντα ἀχούσας, ὁρτῖς τε πιμπλᾶται, καὶ δεινὸν ποιησάµενος el Χριστιανὶ τοῖς συµθεθηχόσιν ἐπιτωθάσειν µέλλοιεν, αὐτας προστάττει τῆς Μεγάλης αὐτοὺς ἐξωβεῖν bodr σίας, καὶ ταύτην μὲν ἅθατον αὐτοῖς παντελῶς ἆπο- φαίΐνειν, ὡς ὅτι ἀσφαλέστατα αὐτὴν (385] ἀποχλει- σαμίνους, τὰ δὲ χειµήλια πάντα δη μοσιοῦν' δέδωαι pro libitu agendi. Quibus & tyranno et impio Ju- D δὲ xal τοῖς Ἓλλησιν ἄδειαν, ὥστε εἰσέρχεσθαι ci liano constitutis, quid maximorum malorum pa- tratum non fuit? Quid absurdissimorum non effuderunt gentiles, effrenata lingua nefanda in Christianorum fidem proferentes, et per omnes civitates blasphemiisinsectantes Dominum et Deum nostrum Jesum Christum ? Nam Sebaste, olim quidem Samarie, nunc vero ab Herode ediflcate et Sebaste appellate, ossa Elisei prophete οί τοὺς el; τὰς τῶν Χριστιανῶν ἐκκλησίας, xal sou ὅσα βούλονται. Τούτων οὖν παρά τοῦ τυράννου χαὶ ἀσεθοῦς ᾿Ιουλιανοῦ κελευσθέντων, τί τῶν μεγίσων κακῶν οὐκ ἐἑτελέσθη; τί δὶ τῶν ἀπηχεστάτων οὗ ἐλέχθη, τῶν doit γλώσσῃ λαλούντων τὰ iion κατὰ τῆς τῶν Χριστιανῶν πίστεως, καὶ BAasgn uoo τῶν εἷς τὸν Κύριον καὶ Θεὸν ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν ἐν πάσαις ταῖς πόλεσιν (20); Ἐν μὲν γὰρ Leer NOTAE. (19) In textu Greco: Ti ἄρχοντι τῆς Ἐψας 'Iou- λιανῷ. Dubium non est quin de imperatore sermo it i cur vero hic istiusmodi appellatione designe- tur, cum sit res minoris momenti, non ezistimeri conquirendum. E»ort. (20) Philostsrg. lib. vu. 1305 8. ARTEMII PARSIO. 1306 αθείσῃ xai. Σεθαστῃ ἐπικληθείσῃ, τὰ ὁστᾶ τοῦ προ- q rou Ἑλισσαίου καὶ τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου ἐκ τῶν θηκῶν ἔξαγαγόντες , καὶ ἁλόγων ἀκαθάρτων ὁστέοις προσµίξαντες κατέκαυσαν , καὶ τὴν χόνιν εἲς τὸν αρα ἐλίκμησαν; τὸν δὲ τοῦ Σωτῆρος ἀνδριάντα &v Πανέαδι τῇ πολεί πρὸς τῆς αἱμοῤῥοησάσης γυναιχὸς κατασκευασθέντα μεγαλοπρεπῶς, ἂν ὁ Χριστὸς ἰά- σατο, xal ἱδρυνθέντα iv ἐπισήμῳ τῆς π΄λεως τόπῳ, ὃν μετὰ χρόνον Ὑνωσθέντα, ἐκ τῆς αὐτόθι φυομένης βοτάνης τοῦ θαύματος οἱ Χριστιανοὶ ἀράμενοι, ἐν τῷ τῆς ἐχχλήσίας διακονικῶ ἔστησαν , τοῦτον οἱ Ἕλληνες χατασπάσαντες, χἀκ τῶν ποδῶν σχοἰνους ἐξάψαντες, ἔσυραν ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς ' ἕως οὗ κατὰ μ.ικρὸν ἀποθραυόμενος, ἠφανίσθη, µόνης τῆς κεφαλῆς τῇ πάλαι μὲν Zapapsiq, νῦν δὲ παρὰ Ἡρώδου κτι- Α οί Joannis Baptiste eloculis rapta, etimmundorum brutorum ossibus permista combusserunt, eorum- que cineres in aerem ventillarunt. Salvatoris quo- que statuam in civitate Paneade a muliere, quae sanguinis profluvio laborabat, et a Christo sanata fuerat, magniflce erectam, et in insigni civitatis loco positam, quamque post tempus ex miraculo illic germinantis herbe cognitam Christiani tule- rant et in diaconicum (20) posuerant : illam gen- tiles dejecerunt, et funibus ad pedes alligatis traxerunt per forum, donec confracta paulatim deleta est, solo relicto capite, quod a quodam, gentilibus tumultuantibus, sublatum fuit. Interim gentiles blasphema et abominanda in Dominum nostrum Jesum Christum effundebant, qualia nemo καταλειφθείσης xal ἁρπαγείσης ὑπὸ τινος iv τῷ B unquam homo audivit. θορυθεῖσθαι τοὺς Ἔλληνας, λαλούντων αὐτῶν βλασφηµα καὶ ἀπηχέστατα ῥήματα εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, B µή τις ἀνθρώπων ἤκουσε πώποτε, νη. Αὐτὸς δὲ ὁ ἀσεθέστατος xal πάντων παρανο- µώτατος "louÀtavóc ἠγαλλιᾶτο καὶ ἴἔχαιρεν, καὶ γαυριῶν ἐπὶ τούτοις, ἐνέλευσε xal τὸν iv Ἱεροσο- λύμοις ναὸν τῶν Ἰουδαίων [386] ἀνιστῷν (d): καὶ τοὺς Χριστιανοὺς τῆς πόλεως ἐκθαλὼν, τοῖς 'Iou- Salo; ἔδωχε κατοιχεῖν, ἀποστείλας ᾽Αλύπιόν τινα τοῦ μετὰ σπουδῆς τὸν ναὸν ἀνοικοδομήσασθαι. Αὐτὸν δὲ προχαθίσας ἐπὶ τοῦ βήματος ἐν τῇ χαλουμένη Βασ.λικῇ , ἐκέλευσε προσαχθῆναι τὸν µάρτυρα * προσαχθἰντος δὲ τοῦ ἁγίου, ἔφη πρὸς αὐτὸν, Πάν- τως Ίχουσσς xal αὐτὸς, ἀσεθέστατε ᾿Αρτέμιε, τὸ τόλµηµα τῶν ἀσεθῶν κατὰ cà Χριστιανῶν ὅπερ ἑποίησαν lv Δάφνῃ iv. τῷ vaip τοῦ σωτῆρος 'AnóA- λωνος, καὶ ὡς ἐνέπρησαν αὐτοῦ τὸν ναὸν σὺν τοῖς ἀναθήμασιν; καὶ τὸ πάντιµον καὶ θαυμαστὸν ἀγαλ- pa ἐξηφανισαν) ἀλλ) οὐ χαρήσονται ἐπιτωθάζοντες x«i ἈΧλευάζοντες τὰ ἡμέτερα' ἐγὼ γὰρ ἀποτίσω τὴν ὑπὶρ τούτου ποινὴν ἐἑθδομηκοντάχις ἑπτὰ, καθώς φασι τὰ ὑμέτερα λόγια. νθ’, Καὶ ὁ µάρτυς κχουσα ὡς θεήλατος ὀργὴ καὶ πὺρ οὐρανόθεν κατελθὼν χατἐφαγὲ τὸν θεόν σου, καὶ αὐτοῦ τὸν ναὸν ἐνέπρησεν πάντα xal κατηδάφι- σεν tl οὖν θεὸς ἦν, τί μλ ἑαυτὸν ἐκ τοῦ πυρὸς ἐῤῥύσατο, Καὶ ὁ παραθάτης Ἰάχα καὶ αὐτὸς ξοικάς pow ἁνοσιώτατε , κχερτομεῖν ἐπὶ τοῖσδε xal κατακακγάζειν, ὡς ἅτε παρὰ τοῦ θεοῦ σου ἐχδίχησίν τινα προσδεξάµενος. Καὶ ὁ µαρτυς ᾿Εγὼ πάντοτε, δυσσεθέστατε, ἐπὶ τῇ τῶν δαιμόνων πτώσει τῶν παρὰ coU τιµωμµένων κοµπάζω xai yalpo xal ἀγαλ- λιῶ' καὶ ἐπί πᾶσιν οἷς ὁ Χριστός µου τερατουργεῖ, τερπόµενος γέγηθα, ἐκδίκησιν δὲ τῶν εἰς ἐμὲ πρατ- τοµένων παρὰ σοῦ, ἐκεῖ δέξοµαι ὁπότ' ἂν τὸ πὺρ ἐχεῖνο τὸ ἀχοίμητόν σε χαταλήψεται xai διαιων(- ζουσα κόλασις' κἀνταῦθα δὲ οὐ πολὺς παρελεύσεται χρόνος, xai τὸ μνημόσυνόν σου μετ) diy oo. ἀφανισθή- σεται. Καὶ ὁ παραθάτης' El οὖν ἀγαλλιᾷς ἐπὶ τού. 58. Ipse autem impiissimus atque omnium ho- minum sceleratissimus Julianus, gaudio exsultabat, et arrogantior factus er iis, imperavit etiam tem- plum Judaeorum, quod erat Hierosolymis, resdi- flcari ; ejectisque e civitate Christianis, eamdem Judeis tradidit habitandam, et misit Alipium quemdam,qui templi restaurationem urgeret.Ipse verro, sedens pro tribunali in loco cui nomen Ba- silica, jussit coram sisti martyrem. Producto au- tem sancto: Certe, inquit, Artemi impiissime, tu quoque audivisti audax facinus impiorum ac tui similium Christianorum, quod patrarunt in Daphne, in templo Apollinis servatoris: quem- admodum scillicet sanctuarium ejus cum donariis exusserint, et maxime venerandam ac mirabilem dextruxerint imaginem. Sed non gaudebunt irri- sionibus et ludibriis prosecuti nostra; ego enim pro eo exigam panas septuagies 'septies, ut vestra dicunt eloquia. 59. Respondit martyr: Audivi divinam iram et ignem coelitus immissum consumpsisse deum tuum, ejusque templum incendisse ac prorsus ever- tisse. Si igitur deus erat, cur se ipseex igne non servavit ? Et apostata : Forte et tu scelestis- sime, videris mibi his insultare et ad risum mo- vere, quasi a Deo tuo vindictam aliquam conse- cutus fuiset. Et martyr: Ego semper, inquit, im- piissime,de demonum ruina, quos tu colis, glorior, gaudeo et exsulto : et quseccunque Christus meus D mirabilia operatur, delectationem mihi ac laetitiam pariunt. Dltionem vero eorum que a te mihi in- tentata sunt, tunc accipiam quando ignis inexstin- gubilis te comprehendet, et supplicium sempiter- num. Et bic quoque mora non erit quin memoria tua cum sonitu auferatur. Tunc apostata : Si igi- tur gaudes, impiissime, de suppliciis, iisque dele- NOTE. Philostorg. loc. cit. 90) Di ) Diaconicum idem est ac quod nos hodie sacristiam vocamus. 150? ctaria; accéssiotieni tibi procütabo desiderati gau- dii: Yerdni, infelicissime, tibi parco ex benignitate et volo te, deposita amentia, sana mente uti et accedere diis immortalibus sacrificaturum. Summa enim dignitate ornatus fuisti, tibi multe divitis ab alto et à majoribus accumulate sunt, et multis virtutum dotibus te dii honestarunt , licet erga jllos íngratum te prebueris. 60. Et martyr: Quid insanis, iniquissíme, et Ínirüorta(is pestiferis sermonibus ? Parvi fecfstibar- baricas rebelliones, stíseepisti bellum Persicum, quo universum orbem agitasti, et in: me, Dei ser- vum, otium consumis ? Dic in me qualem volueris sententiam ; nam ego deos tuos non adero, neque jussionibus tuis me submitto ;sed Deo mee quo- tidie offero sacrificium laudis et confessionis ; fac. igitur quod vis, sceleratissime. Audiens hac apo— stata et ira incensus, lapidum exemptores ac lapi-- dicidas ingredi jussit dixitque eis: Videtisne pre- Tuptam petram, qwe e regione theatri civitati imminet ruinosa? Qwe igitur secta, atque altera. ejus parte in altum elevata, hunc sceleratum con- Slituite medium ; ruptisque vinculis, qua petra retinetur, dejicite eam omni vi atque impetu in. partem ex qua secta est; et isto naedius intercep- ἴπθ in minutissimas partes totus conteretur, ejus- que viscer& omnia disrumpentu;,r, ut sciat cuinam resistat, in quem impugnandur o arma induerit, et quid auxilii ei colluinrus sit De us ejus, si nempe ADDRNDA. uM À νοῖς καὶ ἐπευφραίνεις, ἀνοσιώτατε, προσθήκην ἐν cot [387] ποιήσοµαι τοῦ ποθουµένου ἀγαλλιάμτιης, ᾽Αλλὰ, δυσµενέστατε, φείδοµαί σου δι οἰχείαν χρι- στότητα, καὶ βούλομαίΥ σε τῆς dvolec παὐσάμενη, σώφρονι λογισμῷ Ἰρήσασθαι , καὶ προσελθεῖν t σοντα τοῖς ἀθανάτοις Φθεοῖς xal ἀξιώμτιι μεγίστῳ χεκόσµησαι, καὶ πλοῦτος ϊχανὸς ἄνωβίν ou καὶ ἐκ προγόνων σεσώρευται, xai πολλά σοι τὰ τῖς ἀρετῆς πλεονεκτήματα ol θεοὶ παρεσκεύασαν , xh αὐτὸς ἀχάριστος ὤφθης περὶ αὐτούς. P. Καὶ ὁ µάρτυς Τ[ palvn, παρανομώτατε, ααὶ ἀσχολῇ ἐπὶ τοῖς ὀλεθρίοις ῥήμασιν ; Ἔασας τὰς fa θαρυκὰς ἑπαναστάσεις, xai τὸν Περσιχὸν ἀνεθέλον πόλεμον, δι ὃν τὴν οἴἰκουμένην πᾶσαν editors, καὶ εἷς ἐμὲ τὸν τοῦ θεοῦ δοῦλον ἀσχολῇ; Δίδου ἀτί- Φασιν κατ ἐμοῦ otav ἐθέλεις ἐγὼ γὰρ τοῖς θωῖς σου οὐ λατρεύω, οὔτε τοῖς σοῖς προστάγµασυ ὑτι- χύπτω, ἀλλὰ τῷ Oti µου xag! ἑκάστην προσφέαν θυσίαν αἱνέσεως, xai ἐξομολογήσεως moli οὖν ὃ θέλεις, παρανομώτατε. Ταῦτα ὁ παραθάτης ἀχούσα καὶ πλήρης θυμοῦ γενόμενος, λατόμους καὶ λιθοζόος ἐχέλευσεν εἰσελθεῖν, xai φησι πρὸς αὐτούς: ρα τὴν ἀπότομον πέτραν τὴν ἀπέναντι τοῦ Qi πρὸς τὸ κάταντες τῆς πόλεως ῥόπουσαν ; Ταύτην οὖν διχάσαντες, xal τὸ ἕτερον µέρος αὐτῆς ἄνωφιλ- στερον στήσαντες, τουτονὶ τὸν ἁλιτήριον ἐμθιθάπα µέσον' καὶ τοὺς δεσμοὺς τῆς πέτρας ἐναποῤῥήζεν- τες, ἄφετε μετὰ ῥύμης καὶ βάρους ἐναπελθεῖν πρὸ τὸ µέρος ὅθεν δεδίχασται καὶ τούτου μέσον εὐρι- κοµένου ἅπας κατὰ μικρὸν συνθλασθέσεται, wi ἃ ἐντὸς αὐτοῦ πάντα διαῤῥγήσονται ^. iv εἴδι τί potens futurus sit eum eripere 4 de manibus meis. ( ἀνθίσταται, xal τίνι πρὸς µάχην ἑξώπλισται, yÜ t Mandatum dicto citius Kepidicidm ^ exsecuti, demi- serunt petram, ut (γι παρ. juss erat. Qus cum multo pondere in prec'eps ruens totum martyris COTPUS cooperuit atqu e adeo compressit, ut ossium confractorum sop, tus qui dam audiretur tremendus, horribilis et j UtRapi 9 auribus in- suetus. 61. Cum sanctus in media petra pm "meretur et conteretur, invocabat Christum dig en I^» etra ezaltasti Té, Quia factus es spes πια: && ον forti- fudinis a facie inimici 1. Statuisti su, 9ra petram pedes που, εί direristi gressus meo v? A ccipe gitur, Unigenite, spiritum. meum, et πο, ϱῤμοι vào me in manus inimicorum. Nam omnia : disrupta erant, comminuta quoque compages, et pupilla oculorum orbiti: Verum sic patienter tolerabat Chri ; athleta, quasi incus infracta, seu laj 2 Benéroang et omni adamante fortior. Cum e o Lurissimus medio petrarum diem ac noctem mo Sanctus in ^;jus visce. tota ossium 3 excedebant. 9Uvt$6, . e παρὰ τοῦ θεοῦ αὐτοῦ ὠφελτθήσεσαι, el dpa δυνήα. — ται αὐτὸν ἐξελέσθαι ἐκ τῶν Χχειρῶν µου [988] Ts ἔργου δὲ θᾶττον λόγου περαιωβίντος ἀφῆχαν ή λαξευταὶ τὴν πέτραν ὡς ὁ τύραννος ἔτπαν d ἅ σὺν βάρει πολλῷ ἐπὶ τοῦ πρηνοῦς ἐνεχθεῖσε, ὅο ἐκάλυψε τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος, xal τοσοῦτον eit ἐξεπίεσεν, ὥστε τῶν ὁστέων αὐτῶν κατατεβρευο- vtov. ζχόν τινα κροτηθῆναι φοθερόν τε xai βίαιον 1; ξένων ἀνθρωπίνῃ ἀκοῇ. ta. Καὶ ἦν ὁ ἅγιος µέσων τῶν πετρῶν ovre ρούµενος καὶ ἐχπιεζόμενος , ἐπικαλούμεος SP Χριστὸν καὶ λέγων Ἐν πέτρα ὕψωσάς µε, GUT σάς µε, ὅτι ἐγενήθης ἑἐλπίς µου πύργος Ir ἀπὸ προσώπου ῥἐχθροῦ. ἕστησας ἐπὶ cie τοὺς πόδας µου, καὶ κατεύθυνας τὰ διαθήμσί µου. Δέξαι τοίνυν, Movoqsvàc, τὸ πνεύμὰ po» ! εἰδὼς τὴν στενοχωρίαν µου, wal μὴ sepsis ps elc γεῖρας ἐχθρῶν. σαν γὰρ πάντα τὰ irc 7 τοῦ διεῤῥωγότα , xal τῶν ὁστῶν d ἂρ τα. λλασμένη, καὶ οἱ βολθοὶ τῶν ὀφθαλμῶν bn '"" τῶν θυρίδων αὐτῶν" ἀλλὰ χαὶ e" τοῦ Χριστοῦ Ὑενναῖος ἀθλητὴς, D ο ος πηδηχότ - ἀτέραμνος, αἳ jussit feedifragus Julianus disjungi Perseverasset. 3v d DS t. . f Algo ραμ "m tus eum disruptum confractum Petras, arbit;. a- n. Ἱ ρτρῶν ο . Ηοιήσαντος ο pertum iri. Apertis autem tri * * mortuum Te- LP ἄχμων ἀνήλατο ἵκτιον, iris et circumambulare cepit mE P rocessit Sanctus du ἀδάμαντο c lyus : ὃς osi, ( | 1 P , [uidem ex Orbita γίου ἐν μέσῳ τῶν πες aes sal. LX, 2, 9, : Psal, XXXIN, EN παράνομος Ἰουλιαγὸς "hut vv. ίαζευ £ χθῆναι ta, 1309 B. ARTRÀII PAssIÓ. 1310 ee κα dE τα προσδοκῶν αὐτὸν διεῤῥωγότα xal συντεθραυσμένον A pendentibus et propriam relinquentibus sedem, παὶ νεχρὸν εὑρεθήσεσθαι" ἀνεφχθεισῶν δὲ τῶν πε- πρῶν, ἐξῆλθεν ὁ ἅγιος περιπατῶν, τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχων ἐχπεπηδηκχότας, καὶ τὰς (Blas ἕδρας καταλι- πόντας, θέαµα φρικτὸν καὶ διήγηµα ξένον τῆς dv- θρωπίνης ὑπάρχων «φύσεως, ἄνθρωπος µγυμνὸς, Χατατεθλασμένων αὐτοῦ τῶν ὁστῶν καὶ τῶν ἁρμηνιῶν spectaculum utique horrendum et nature humanae mirabile compendium : homo nudus, contritis os- sibus et compagibus disruptis, internam humane nature dispositionem corpore, quo circutndaba- tur, egredientem ostendens, incedebat, loquebatur et adversus tyrannum verba faciebat. συντεθραυσµένων, τὴν οἰκονομίαν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ix τοῦ πἰριέχοντος σώματος ἐξελθοῦσαν παρα- δειχνὺς, περιεπατει [289] καὶ διελέγετο, καὶ πρὸς τὸν τύραννον ἀντεφθέγγετο. EB. "Ov ἰδὼν ὁ παμµίαρος Ἰουλιανὸς, ἔχθαμθος ὅλος ἐγένετο, xal πρὸς τοὺς παρόντας ἐφθέγξατο' Ὁρᾶτε, ἔφη, θέαµα ξένον xal διήγημα τῆς ἀνθρω- Ἠίνης ἀλλότριον φύσεως ; ἄρ᾽ οὐκ ἐπφδὸς xal Ὑόης πἐφυχ᾽ ὅδε; ἄρα µή τι φάντασμα καὶ δαιμόνων ἁπα- τηλῶν τοῦτο τεχµήριον ; Νῦν πείθοµαι τὸν Εὐριπίδην σοφὸν εἶναι xal πολλῶν πραγμάτων ἐν ἐπιστήμῃ τυγχάνοντα, iv ᾿Ορέστῃ τάδε φιλοσοφήσαντα' Οὐκ ἔστι δεινόν ὦδ᾽ εἰπεῖν ἔπος, Οὐδὲ πάθος οὐδὲ ξυμφορὸν θεήλατον, "Hc οὐκ ἄν ἄρετ᾽ Άχθος ἀνθρώπου φύσις. Μὰ τοὺς ἀθανάτους xal ἀηττήτους θεοὺς, οὖκ ἥλπι- ζον, ἄνδρες, ἔτι τοῦτον τὸν παλαμναῖον καὶ ἀλιτήριον ἐν τοῖς ζῶσι τετάχθαι. Nov. δὲ καὶ τῶν ἐνδοσθίων αὐτοῦ ἐκραγέντων, καὶ τῆς ἁρμονίας ἁπάσης διαλυ- θείσης, χινεῖται xal φθέγγεται. ᾽Αλλ᾽ οἱ θεοὶ τοῦτον ἑταμιεύσαντο εἷς πολλῶν ἀνθρώπων σωφρονισμὸν, ἵν' ᾗ μορμολύκιον τοῖς τὸ κράτος αὐτῶν μὴ προσκυνοῦσι τὸ ὑπερχόσμιον. Kal φησι πρὸς τὸν μάρτυρα" Ἰδοὺ, ταλαίπωρε, καὶ ὀφθαλ μῶν ἑστερήθης, καὶ τῶν μελῶν ἁπάντων ἠχρείωσαι' mola οὖν ἔτι λείπεταί σοι ἐλπὶς πρὸς ὃν µάτην Ίλπισας: )Αλλὰ τὴν εὐμένειαν τῶν θεῶν ἐπιχάλεσαι' ἴσως ἱλεοί σοι γενήσονται, xal pj σε ταῖς iv ἄδου κολάσεσι παραδώσουσιν. ΕΥ. Ὁ δὲ τοῦ Χριστοῦ µάρτυς κὔλασιν ἀκούσας, ἔμε,δίασε' καὶ φησι πρὸς τὸν ἀσυμπαθῆ καὶ ἀμεί- Atxtov τύραννον' Οἱ aol θεοί µε ταῖς χολάσεσιν ma- βαθώσουσιν; xal πῶς ἐκεῖνοι, παµµίαρε, τὴν ἴδίαν Χόλασιν μὴ ἐκφυγόντες, ἄλλοις βοηθῆσαι δυνήσον- ται; Ἐκχείνοις ἠτοίμασται τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, [390] ἐχείνοις ὁ Τάρταρος καὶ oi σκώληχες, xai ὁ βρυγμὸς τῶν ὁδόντων ὁ µηδέπω παυόµενος' μεθ) ὦν καὶ αὖ- tóc παραδοθήσγη τῷ αἰωνίῳ xai ἀτελευτήτῳ πουρὶ, slc αἰῶνα κολασθησόµενος' ὃτι τὸν σταυρὸν του Θεοῦ χατεπάτχσας, xai τὸ αἷμα τὸ τίμιον ὅ ὑπὲρ ἡμῶν ἐξέχεεν, xowóv ἠγήτω, ἐνυθρίσας τὸ Πνεῦμα τῆς χᾶ- ριτος Ev ᾧ ἡγιάσθτς, δαίµοσιν ὁὀλεθρίοις πειθόµενος. ὈΕμοὶ δὲ ὑπὲρ τούτου τοῦ μικρυῦ καµάτου xai τῆς 62. Quo viso, nefarius Julianus stupore maximo affectus est, et astantibus dixit: Videtisne spe- ctaculum hoc novum et compendium illud, quod ad humanam naturam pertinere non videtür? Nonne sagus et incantator est iste ? aut. spectruril quoddam et fallacium demonum indicium? Nunc mihi persuasum est Euripidem sapientem fuisse et multarum rerum scientia pollentem, quando hac in Oreste philosophatur : Non est ulla adeo terribilis dictu res, Neque afftictio, neque divinitus missa calamitas, Cujus pondus hominis natura non sustineat. Per deos immortales et invictos, non suspica- bar, viri, hunc scelestum et impium adhuc inter vivos computari. Nunc vero, visceribus effusis et integra ossium compage disrupta, movetur et lo» quitur. Sed dii illum reservarunt ad multorutü hominum correctionem, ut esset terriculum iis qui celestem eorum potentiam non adorant. Martyri autem dixit : En, miser, et oculis privatus es, et omnium membrorum usum amisisti. Que itaque spes in eum tibi superest in quem frustra spera- sti? Verum deorum benignitatem invoca: forsan tibi propitiabuntur, nec tradent te suppliciis in- C ferni. 63. Sed Christi martyr, audiens immanem et implacabilem tyrannum snpplicia loquentem, sub- risit et dixit: Diine tui snppliciis me tradent ? sed quomodo, maledicte, isti, cum proprium suppli- cium non effugerint, aliis auxiliari poterunt? Illis paratus est ignis sternus, illis Tartarus et ver- mes et stridor dentium, qui nunquam desinet. Cum quibus tu quoque traderis igni sterno et inexstinguibili, in secula puniendus: quia Dei crucem conculcasti, contumelia affecisti Spiritum charitatis in quo sanctificatus es, et perniciosis diemonibus obsequium preestitisti ? Mihi autem pro levi labore et brevi cruciatu, quem mihi intulisti, multa reposita sunt premia et corone victoris&,qui- εὐτελοῦς τιμωρίας ἧς µοι προσήνεγκας, πολλὰ dvt- ῃ bus cingar sempiternis nuptiis cum Christo accu- αποδοθήσεται ἔπαθλα καὶ στέφανοι νικητήριοι, οὓς ἀναδήσομαι clc τὸν ἀκήρατον νυμφῶνα μετὰ Χριστοῦ ἀναχλιθησόμενος, xal ταινιώσει µου τὴν κεφαλήν ὁ Δεσπότης Χριστὸς ὑπὲρ τὸ ἐφήμερον στέφος, ὅπερ σὺ περιδέδεσαι, ᾽Αλλὰ cl µοι ταῦτα πρὸς σὲ τὸν ἀσεθῆ xai ἁλάστορα τύραννον; ἀπόστηθι ἀπ᾿ ἐμοῦ, παρανομώτατε xal πάντων ἀνθρώπων ἀνοσιώτατε' δίδσυ ἀπόφασιν χατ’ ἐμοῦ ὁποίαν ἐθέλεις, xal οἵαν ὁ Σατανᾶς ὁ κατοικῶν ἐν τῇ doy σου ἐμθάκῃ σοι" ἐγὼ biturus. Et ornabit tempora mea Christus Dominus excellentiori ea, qua tu ad diem cingeris, corona. Sed quid mihi hzc ad te impium et sceleratum tyrannum ? Discede a me, nequissime et omnium impiissime ; profer in me qualem volueris, qualem - que Satanas, qui in anima tua habitat, tibi sug- gesserit, sententiam. Ego enim voluntati tus& con- tradico, neque mandatis tuis obtempero. Fac igi- tur quod vis, sceleratissime. γὰρ τῷ σῷ θελήµατι ἀντιτάσσομαι, xal τοῖς προστάγµασί σου οὐχ, ὑποχήπιῳ.., Iloíec οὖν ὅ.,θίλεις, πσ ρανομώτατε. 1311 ADDENDA. i31? 661. Hoo martyris verba cum audivisset fa,difra- A — t9. Ταῦτα ὁ παραθάτης καὶ τοῦ θεοῦ tow gus et a Deo alienus Julianus, talem in eum protulit sententiam : Artemium, qui deos contumelia affe- cit, Romanas nostraque leges pedibus calcavit, se ipse Cbristianum pro Romano et Greco profes- sus est, et pro duce et augustali Galileus magis studuit nominari, suprema sententia morti addici- mus, et exsecrandum ejus caput gladio amputari jubemus. Accepta hujusmodi sententia, Christi martyr egressus est e tribunal cum militibus abducentibus eum, letabundus et exsultans, hym- nos cantans et glorificans Christum Regem. Post- quam pervenerunt ad locum ubi Christi mar- tyr et miles consummationem accepturus erat, dixit militibus qui eum ducebant : Fratres, obse- cro vos, concedite mihi aliquantulum temporis ad orandum. Qui responderunt : Prout placuerit tibi, fac. Et conversus sanctus ad orientem, manibus- que in celum levatis, sic oravit : 65. Gratias tibi ago, Domine Salvator eorum qui in veritate invocant nomen tuum, quia corro- horasti me, indignum famulum tuum, ad concul- candum stimulos diaboli, ad conterendum ejus laqueos quos posuit subtus pedes meos, et ad con- fundendum apostatam Julianum, recusantem im- perium tuum, adhsrentem diabolo et iis qui ode- runt te, pedibus calcantem sanctas leges tuas, ac divina mandata tua profanantem. Gratiam tibi ago, o valde misericors, quia humilitatem meam respe- zisti, neque conclusisti me in. manibus inimicorum, sed posuisti in latitudine pedes meos et rectos feci- . sti gressus meos?. Gratias tibi ago, Unigenite Verbum Patris, quia me dignatus es bravio super- ne) vocationis et choro sanctorum tuorum, quia consummasti me in tui confessione, et ruborem elieuisti iis qui surrexerunt adversum me. Et nunc invoco te, Domine, respice in me et ad verba hu- militatis mee, da refrigerium hereditati tus, quia infirmata est nec confirmasti eam. Quoniam ecce inimici tui sonuerunt : et qui oderunt te, extulerunt caput. Super populum tuum malignaverunt consi- lium : et cogitaverunt adversus sanctos tuos. Dixe- runt : Venite, et. disperdamus eos de gente : et non memoretur nomen Christi ultra *. Hec jactat Julia- nus ; hec cum fiducia effutit ; hec minatur populo tuo et hereditati tuse, pro qua sanguinem tuum effudisti, Ecce enim altaria tua diruta, sanctuarium tuum igne consumptum, decor domus tum evanuit, et sanguis testamenti tui pro nihilo est habitus, propter peccata nostra et blasphemias quas effudit Arius adversum te, Unigenite, et Spiritum san- ctum tuum : quando scilicet alienum te esse docuit & Patris consubstantialitate ejusque nature extra- neum ; quando te, Creatorem omnium, creaturam appellavit, et in tempore posuit qui fecit secula. 5 Psal. xxx, 0. * Psal. Lxxxn, 3-5. Ἰουλιανὸς ἀκούσας παρὰ τοῦ μάρτυρος, ἀπεφήνεν κατ αὐτοῦ ταυτηνὶ τήν ἀπόφασιν ᾿Αρτίμιον τὸν τοὺς θεοὺς ἔνυθρίσαντα, καὶ τοὺς Ρωμαϊκούς τι αἱ ἡμετέρους καταπατήσαντα νόμους, Χριστιανόν τι αὗτὸν ἀντὶ 'Ῥωμαίου καὶ Ἕλληνος καθοµολογήσαντε, καὶ ἀντὶ δουχὸς καὶ αὐγουσταλίου Γαλιλαῖον ἑαυτὸν ὀνομάσαντα, τῇ τελευταίᾳ τοῦ θανάτου παραδιδώχε- μεν ψήφῳ, τὴν μιαρὰν αὐτοῦ κεφαλὴν ξίφει ἐκκοτῆ- ναι κελεύσαντες. Ταύτην οὖν τὴν ἀπόφασιν ὁ τοῦ Χριστοῦ µάρτυς δεξάµενος, ἐξελήλυθε τοῦ βήματος [291] μετὰ τῶν ἁπαγόντων αὐτὸν στρατιωτῶν, yel. pov xal ἀγαλλιώμενος, ὑμνολογῶν xal δοξάζων τὸν βασιλέα Χριστόν. Φθάσαντες δὲ τὸν τόπον εἷς ὄν ἔμελλεν ὁ τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης xai μάρτυς τὴν τελείωσιν δέξασθαι, ἔφη πρὸς τοὺς ἀπάγοντας αὐτὸν στρατιώτας' ᾿Αδελφοὶ, παρακαλῶ ὑμᾶς, ἔνδοτέ yu μικρὸν τοῦ προσεύξασθαι, οἱ δὲ πρὸς αὐτὸν εἶπον Ὡς ἔστι σοι καταθύμιον, ποίησον. Καὶ στραφεὶς ὁ ἅγιος χατὰ ἀνατολὰς, καὶ τὰς χεῖρας clc οὐρανὺς ἐφαπλώσας, ηὔξατο οὕτως. Ee. Εὐχαριστὼ σοι, Δέσποτα Σῶτερ τῶν lv da θείᾳ ἐπιχαλουμένων τὸ ὄνομά σου, ὅτι ἐνίσχυσές µ τὸν ἀνάξιον δοῦλόν σου χαταπατῆσαι τὰ κέντρα τοῦ διαδόλου, καὶ συντρίψαι τὰς αὐτοῦ παγίδας dc Be ὑποκάτωθεν τῶν ποδῶν µου, xai καταισχῦναι τὸν ἀποστάτην 'lou)tavóv τὸν ἁποσκιρτήσαντα τῆς cut δεσποτείας, καὶ προσκολληθέντα τῷ διαθόλῳ xal τοῖς μισοῦσί σε' τὸν χκαταπατήσαντα τοὺς vópou tox ἁγίους σου, καὶ βεθηλώσαντα τὰ ἔνθεά σου mpor- τάγματα’ εὐχαριστῶ σοι, φιλάνθρωπε, ὅτι ἐπεῖδες isi τὴν ταπείνωσίν µου, xal οὐ συνέπλεισάς µε tk χεῖρας ἐχθρῶν, ἁλλ᾽ ἕστησας dv εὑρυχώρῳ τοὺς πόδας µου, καὶ κατεύβυνας τὰ διαθήµατά μον. E» χαριστῶ σοι, μονογενὲς Λόγε τοῦ Πατρὸς, ὅτι ἡξίωσάς µε τοῦ βραβείου τῆς ἄνω κλήσεως, καὶ τοῦ 45200 τῶν ἁγίων σου, καὶ ἑτελείωσάς µε iv τῇ ὁμολογίᾳ σου, xri κατῄσχυνας τοὺς ἐπανισταμένους ἐπ᾿ ἐμέ καὶ vo ἐπικαλοῦμαί σε, Δέσποτα, ἔπιδε ἐπ᾽ ἐμὶ καὶ ἐπὶ τοῖς ῥήμασί µου τοῖς ταπεινοῖς, xai δὸς ἀναφυχὴν τῇ κλη- ῥονοµία σου, ὅτι ἠσθένησεν xal οὐ κατηρτήσω aiti». Ἰδοὺ γὰρ οἱ ἐχθροί σου Ἴχησαν, καὶ οἱ μισοῦνες σε Ἴραν χεφαλήν. 'Exi τὸν λαόν σου xatixzvow- γήσαντο γνώµην, καὶ ἐθουλεύσαντο [392] κατὰ τῶν ἁγίων σου. Ἐἶπον γάρ Δεῦτε xai ἐξολοθρεύσωμη αὐτοὺς, καὶ οὗ μὴ μνησθῆ τὸ ὄνομα τοῦ Χριοτοῦ D ἔτι. Ταῦτα κομπάζει Ἰουλιανός' ταῦτα θρασύνετε ταῦτα ἀπειλᾷ τῷ λαφ σου xai tp Χληρονομίᾳ € ὑπὲρ ἧς τὸ σὸν αἷμα ἐξέχεας. Ἰδοὺ γὰρ τὰ θυσιαστή- pi& σου κατεσγάφησαν, καὶ τὸ ἁγίασμά σου ἐμαί- πρησται, xai ἡ εὐπρέπεια τοῦ οἴκου σου ἑξηφέν etat, καὶ τὸ αἷμα τῆς διαθήχης σου ἑξουδένωτει, δὲ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, xal τὰς βλασφημίας Kc Ulo ρειος κατὰ σοῦ τοῦ Μονογενοῦς καὶ τοῦ ἁγίου v Ηνεύματος, ἀλλοτριῶν σε τῆς τοῦ Πατρὸς ὁμοουσι- τητος xal ἀποξενῶν σε τῆς αυτοῦ φύσεως, xcleps € ἁποκαλῶν τὸν δημιουργὸν πάσης τῆς κτίσεως, καὶ 1313 ὑπὸ χρόνον τιθεὶς τὸν τοὺς αἱῶνας δηµιουργήσαντα΄/ϱ)’ φάσχων οὑτωσί. "Hv ποτε ὅτε οὐκ ἦν ὁ Υιός βου- λήσεως xal θελήσεως Yióv σε ἀποχαλῶν ὁ παρανο- µώτατος. "AAA! ἐκεῖνς μὲν ὁ δυσσεθὴς εὗρεν τοῦ ἰδίου στόµατος xal τῆς ἀδίκου γλώττης τὰς ἁμοιθὰς, εἶ xai αἱ βλασφημίαι αὐτοῦ µένουσι, χἀὰρποφοροῦσαι αὐτῷ τὴν αἰώνιον καὶ ἀτελεύτητον χόλασιν. Eb δὲ, µακρόθυµε, στῆσον τὴν καθ ἡμῶν τυραννίδα, καὶ σθἰσον τὸν θυµόν σου τὸν δίκαιον xal τὴν ὄργὴν ἦν ἡμεῖς ἐξεχαύσαμεν, ἓν τῷ παροργίζειν σε, Kopie: θραῦσον τῆς εἰδωλολατρείας τὰ ὀχυρώματα σθέσον τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων, xal τὴν κνίσσαν τῶν áxa- θάρτων αἱμάτων κατάπαυσον' ἵνα σοι θυσία καθαρὰ καὶ ἀναίμακτος προσάγηται iv. παντὶ xóm τῆς δε- σποτείας σου’ ἵνα σου δοξάζηται τὸ πανάγιον ὄνομα, 8. ARTEMII PASSIO. 1314 Dicebat enim : Erat tempus, quando non erat Fi- lius ; consilii et voluntatis Filium te vocabat sce- lestissimus. Sed ille quidem impius sui oris et perfide lingue ponas luit,etiamsi blasphemis ejus perseverent, qu& pariunt ei eternum nec unquam finiturum supplicium. Tu autem,Deus longanimis, reprime tyrannidem contra nos excitatam, exstin - gue iram tuam justam atque indignationem,quam 108 incendimus irritando te, Domine. Confringe idololatri& propugnacula, everte idolorum altaria, et fumum immundi sanguinis cohibe, ut hostia pura et incruenta offeratur tibi in omni loco domi- nationis tue ; ut gloriflcetur sanctissimum nomen tuum, Patris et Filii et Spiritus sancti, nunc et semper et per omnia seacula seculorum. Amen. τοῦ Ηατρὸς x«i τοῦ Υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος, vov τε xal ἀεὶ xal εἷς τοὺς ἅπαντας αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. Ec. Kol χλίνας τὰ Ὑόνατα τρίτον, καὶ προσκυνή- B — 66. Et cum ter genua flexisset atque adorasset ad ' gae κατὰ ἀνατολὰς, προσηύξατο πάλιν λέγων’ θεὲ ἐκ Θεοῦ, puóve [393] ix μόνου, Βασιλεῦ ix βασιλέως, ó ἐν οὐρανοῖς ὤν καὶ καθεζόµενος ix δεξιῶν τοῦ σε γεννήσαντος θεοῦ καὶ ΠΗατρὸς, ὁ ἐπὶ γῆς πολιτευ- σάμµενος διὰ τὴν πάντων ἡμῶν σωτηρίαν ὁ στέφα- voc τῶν ὑπὶρ σοῦ εὐσεθῶς ἀθλούντων, ἐἑπάκουσόν µου τοῦ ταπεινοὺ καὶ ἀναξίου δούλου cob, καὶ μετ εἰρήνης δέξαι µου τὴν ψυχὴν, xal ἀνᾶπαυσον αὐτὴν μετὰ τῶν ἁγίων τῶν ἀπ᾿ αἰῶνός σοι εὐαρεστησάν- των xal Δοξασάντων τὸ ὄνομά σου τὸ ἅχιον, τοῦ Πα: τρὸς xal τοῦ Υοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν τε xal ἀεὶ xai εἷς τοὺς ἅπαντας αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. Καὶ ἐγένετο αὐτῷ ἐξ οὐρανοῦ φωνὴ λέγουσα" λΑρτέμιε, εἰσηχοόσθη ἡ δἑησ[ς σου, καὶ ἡ Χάρις τῶν orientem, iterum precatus est dicens: Deus de Deo, unus de uno, Rex de rege, qui in celis es et sedes ad dexteram generantis te Dei et Patris, qui in terra conversatus es propter omnium nostrum salutem, corona eorum qui pro te pie decertant, exaudi me humilem et indignum famulum tuum;in pace suscipe animam meam, et fac eam quiescere cum sanctistuis, qui a seculo tibi placuerunt et glorificaverunt nomen sanctum tuum, Patris et Filii et Spiritus sancti, nunc et semper et per om- nia secula seculorum. Amen. Et facta est vox de colo dicens ei: Artemi, exaudita est deprecatio tua, et data tibi gratia curationum (21). Festina igi- tur consummare cursum tuum,et certamen perfice, αμάτων σοι δεδώρηται’ σπεῦδε τοίνυν τὸν δρόμον (7 Intra cum sanctis et accipe bravium,quod paratum σου, xal τὸν ἀγῶνα τελείωσον' εἴσελθε μετὰ τῶν ἁγίων, xal ἀπολάμθανε τὸ βραθεῖον τὸ ἠτοιμασμέ- vov τοῖς ἁγίοις, καὶ πᾶσι τοῖς ἡγαπηχόσι τὴν ἔπι- φάνειαν τοῦ Χριστοῦ. Ὁ δὲ παράνομος βασιλεὺς πε- σεῖται dv Ἱερσίδι, σφάγιον γενησόµενον τοῖς ἆκα- θάρτοις δαίµοσιν οὕς ἆἐθεράπευεν καὶ οὕς ἐτίμα, τοιαύτην ἀντιμισθίαν παρ’ αὐτῶν κοµισᾶμενος, xal βασιλεύσει ἕτερος ἀντ᾽ αὐτοῦ Χχριστιανικώτατος xal θεοφιλέστατος, χαταθραύων xal κατασπῶν παντα τὰ τῶν εἰδώλων σεθάσµατα. Ὁ δὲ λαὸς τοῦ θεοῦ só- φρανθήσεται, καὶ πᾶσαι ᾿Ἰχκλησίαι ἐλευθερωθή- σονται τῆς εἰδωλομανίας, x&l βαθεῖα εἰρήνην τὴν οἴκουμένην ἅπασαν καταλήψεται, xal τὸ ὄνομα τοῦ est sanctis atque omnibus qui dilexerunt manife- stationem Christi (22). Rebellis autem imperator cadet in Perside, victima futurus immundorum demonum, quos coluit et veneratus est, et a qui- bus hujusmodi mercedem accipiet. Regnabit alius pro eo Christianissimus et piissimus (23), qui om- nem idolorum cultum confringet et evellet (24). Populus vero Dei omni gaudio incedet, et cunctee Ecclesie liberabuntur ab insania idolorum, pax quoque secura mundum univerum complectetur, et nomen Christi exaltabitur et magniflcabitur ἃ finibus ad fines orbis terrarum. Idololatria enim deinceps non extollet caput suum, neque dabi- Χριστοῦ ὑψωθήσεται xal µεγαλυνθήσεται ἀπὸ περά- [) tur. Stane eradicare fundamentum Ecclesie ; NOTE. (e) Fallitur ergo Villemontius Hist. eccl.t. VII, Ρ. 7341 sqq. dum Artemium valde suspicatur fuisse Arianum. Epir. (21) Alludit ad textum Apost. 1 Cor. xit, 9. (22) Alludit ad locum Apostoli, II Tim. 1v, 8. (23, Jovianus nempe, qui preclarum pietatis indicium prebuit, quando ei milites obtulerunt diadema. Theodoretus, lib. iv Hist. eccles., cap. 1, narrat. eum dixisse : Non possum ego, qui Chri- stianus sum, talibus praesse, nec Juliani copias regere, pravis imbutas institutis. Nam qui istius- modi sunt, divinae Providentim expertes, facile capi et ludibrio esse hostibus solent. Quibus auditis, mi- lites una voce responderunt : Νε dubita, imperator, nec imperium nostrum velut improbum declina : Christianis namque imperabis εἰ in pietatis doctrina educalis : quippe qui aetate inter nos provectiores sunt. Constantini ipsius. doctrinam t, mi- nores a Constantio instructi sunt : hujus vero (Ju- liani) vita functi breve imperii tempus fuit, nec ad labem deceptis infigendam satis idoneum. Ἐνιτ. (24) Dicet auctor infra, n.70,Jovianum adhesisse heresi Eunomianee. Ip. 1315 ADDENDA. 1918 nam portz inferi non praevalebunt adversus eam *. Α τῶν ἕως περάτων τῆς οἴκουμένης. Οὁ γὰρ ἔτι ἀρεῖ κεφαλὴν ἡ εἰδωλολατρεία, οὐδ) οὐ μὴ σχῇ χώραν ὁ Σατανᾶς, τοῦ τὸν θέµελιον τῆς ᾿Εχκλησίας ἀναμοχλεῦσαι' πύλαι γὰρ ᾷδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς. 67. Postquam divinam vocem auribus excepisset Beatus, et de rebus futuris plane certior factus fuisset, Deo gratias egit, et plenus gaudio et lzti- tía collum prebuit; progressus unus militum san- ctum ejus caput amputavit, vicesima die mensis Octobris, feria sexta, que dicitur Parasceve. Bea- tum sanctumque corpus ab imperatore Juliano pe- tiit mulier quzdam fidelis, Arista nomine, Antio- chena Ecclesie diaconissa ; cui princeps illud darj concessit. Qua sanctum et beatum corpus,myrrha conditum et pretiosis aromatibus et unguentis odo- ratum,in capsam,a se paratam, deposuit, idemque transmisit in felicissimam civitatem Constantino- polim, in loco conspicuo collocans, eo consilio ut ecclesiam, sancto et magno martyre Artemio di- gnam, pro conventu fidelium edificaret,in memo- riam insignis ejus inartyrii. Acta sunt heec in urbe principe Syrie, Antiochia, sub Juliano Cesare, co- gnomine Apostata, Dulcitio proconsule, et Sallu- stio prefecto (250), in loco cui nomen Daphne, re- gnante super nos Domino et Deo et Salvatore no- stro Jesu Christo. £C. Ταῦτα παρὰ τῆς θείας φωνῆς ἐνωτισβεὶς d Μακάριος, [394] καὶ πληροφορίαν λαθὼν τῶν ud. λόντων πραγμάτων Ὑενήσεσβαι, εὐχαρίστησε τε τῷ θιῷ, xai χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης Ὑενόμενος ἔμπλιως, ἔκλινε τὸν αὐχένα' xal προσελθὼν εἷς τῶν στρατιω- τῶν, ἀπέτεμεν τὴν ἁγίαν αὐτοῦ χεφαλὴν, εἶκάδα ἐπέχοντος τοῦ Ὀκτωθρίου μηνὸς, iv ἡμέρᾳ ἔκτῃ τῇ χαλουμένῃ Ἱαρασκευῃ. O2 τὸ µαχάριον xal ἅγιον σῶμα ἐξῃτήσατο παρὰ τοῦ βασιλέι,ς Ἰουλιανοῦ γυνή τις πιστὴ, ὀνόματι Αρίστη, διάκονος ὑπάρχουσα τῆς Β ἐν Αντιοχείᾳ Εκκλησίας καὶ ἐπέτρψε δοθῆναι αὐτῇ' Ἡ xal ποιήσασα Ὑλωσσόχομον xal σμυρνίσασα τὸ ἅγιον αὐτοῦ καὶ µακάριον σῶμα, καὶ πολυτίμοις ἀρώμασι xxi µύροις εὐωδιάσασα, χατέβετο iv τῷ γλωσσοχόμῳ, καὶ ἀνέπεμψεν ἐν τῇ πανευδαίμῳ Kov- σταντίνου πόλει, ἐν τόπφ ἐπισήμῳ καταθεµένη, ὡς βουλομένη οἶκον ἄξιον τοῦ ἁγίου µεγαλομάρτυρος Αρτεμίου, πρὸς τὸ σύναξιν ἐπιτελεῖσθαι εἷς µηη: µόσυνον τῆς ἀοιδίμου µαρτορίας αὐτοῦ. Ταῦτα ἐπράχθη iv ᾿Αντιοχείᾳ τῇ μµεγίστῃ πόλει Συρίας, ἐπὶ ἸΙουλιανοῦ Καΐσαρος, τοῦ ἐπικληθέντος Παραθά. του, ἀνθυπατεύοντος Δουλκιτίου, καὶ τὴν ὕπαρχον διέποντος ἀρχὴν Σαλουστίου. ἐν τόπῳ καλουμένῳ Δάφνῃ, βασιλεύοντος iy' ἡμᾶς τοῦ Κυρίου xal Gtoü χαὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 68. Ut supra dictum est, apostata Julianus mi- 60 sit Hierosolymas ad regdificandum Judeorum tem- plum, quod Vespasianus ejusque filius Titus simul cum civitate everterant atque incenderant, quemadmodum Christus Dominus praedixerat de illo sanctis suis discipulis, quod scilicet non relin- queretur lápis super lapidem qui ποπ destrueretur *. Cum ergo nefarius verba Christi mendacia osten- dere vellet, maximo studio festinabat templum &dificare,jubens ex publico &rario omnes constru- ctionis impensas fleri. Concurrebant ergo Judzi et cum gaudio magno opus aggrediebantur ; funda- mentorum fossam argenteis hamis et ligonibusfo- dientes, ea jacturi erant, cum vehementissima irruens procella quod excavatum fuerat rursusag- gessit. Cumque fulgura et tonitrua tota ista nocte demitterentur,appropinquante jam die terremotus factus est, ita ut multi, etiam qui sub dio perno- ctabant, perierint: et ignis, ex apertis fundamen- tis erumpens, omnes consumpsit, qui illic inventi sunt. Contigit quoque et civitates cadere, videlicet Nicopolim,Neapolim,Eleutheropolim, Gazam alias- que plures. Et Hierosolymis Porticus /Elia multos Judeos,circa synagogam inventos,in ruinam lapsa sustulit; simulqueignis subito erumpens maximam multitudinem combussit. Preterea factae sunt te- 5 Matth. χν., 18. ^ Matth. xxiv, 2. En. Ἐπεὶ δὲ ἀνωτέρω εἰρήκαμεν ὡς ὁ παραθάτης Ἰουλιανὸς ἀπέστειλεν εἷς Ἱεροσόλομα τοῦ τὸν vay τῶν Ἱουδαίων ἀνοικοδομήσασθαι, ὃ (ὐεσπεσιανὸς καὶ Τίτος ὁ τούτου υἱὸς μετὰ τῆς πόλεως xal τοῦτον καθεῖλον καὶ ἐνεπύρισαν, καθὼς προείρηχεν ὁ At- σπότης Χριστὸς περὶ αὐτοῦ πρὸς τοὺς θεηγόρους αὐτοῦ μαθητὰς, ὅτι οὗ μὴ μείνῃ λίθος ἑπίένω λίθου ὃς οὐ μὴ καταλυθῃ. θέλων οὖν ὁ παράνομος τὰς [395] τοῦ Χριστοῦ φωνὰς ψευδεῖς ἀποδεῖξαι, ico» δαζε μάλιστα τὸν ναὸν οἰκοδομεῖν, προστάξας ix τῶν δηµοσίων πραγμάτων τε xal χρημάτων monis πᾶσαν τὴν τῆς οἰκοδομῆς ἔξοδον. Συνδραµόντων οὖν τῶν Ἰουδαίων, καὶ μετὰ πολλῆς τῆς χαρᾶς τοῦ ἔργου ἐναρξαμένων, xal τὴν τῶν θεμελίων τάφρον ἔξορντ τόντων ἀργυραῖς ἄμμαις καὶ σκάφαις, καὶ τοὺς (- µελίους μελλον καταθάλλεσθαι, σφοδροτάτη χαται- γὶς ἐπελθοῦσα, τὸ κενωθὲν ἀντεχώννυ. ᾽Αστρατῶν ἃ xat βροντῶν καθ) ὅλην ἐκείνην τὴν νύκτα συνεχῶς καταπεµποµένων, σεισμὸς ἐγγιζούσης λοιπὸν τῆς ἡμέρας ἐγένετο, ὥστε πολλοὺς xal ὑπαίθρους uivov- τας ἐνχποψύξαι καὶ πῦρ ἐκ τῶν ὁρυσσομένων 8t µελίων ἐξενεχθὲν, πᾶντας τοὺς εὑρεθέντας buisi κατέφλεξεν᾽ καταπεσεῖν δὲ xal πόλεις cuvión τὰς περὶ Νικόπολιν, xai Νεάπολιν, Ἐλευθερόπολίν *i καὶ Γάζαν, καὶ ἑτέρας πλείους στοά τε τῆς Alm ᾖγουν Ἱερουσαλὴμ, fj παρὰ τὴν συναγωγὴν τῶν NOTE. (25) Greca ad litteram : vicarium obeunte prin- cipatum Sallustio. Porro vicarium hunc principa- tum pr&ferturam vocat. Amimianus, lib. xxvi, $ 5, dicens : Orientem regebat potestate. przfecti Sd- lustius. Βοιτ. 1307 Ἰουδαίων ἀνεῖλεν' mop τε ἐκραγὲν ἀδήλως, πλείστους 'Iou- δαίων xattxauctv: ἐγένετο δὲ καὶ σκότος κατὰ τοὺς B. ARTEMII PASSIO. πολλους τῶν εἱρημένων κατενεχθεῖσα À nebre in locis istis ; et terreemotus continui mul- 1318 tiplicem calamitatem variis civitatibus injece- runt. τόπους ἐχείνους xal σεισμοὶ συνεχεῖς, πολλὰς φθαρὰς iv πολλαῖς ἑργασάμενοι πόλεσιν. £0. 'O δὲ ᾿Ιουλιανὸς ἁπάρας ἀπὸ τῆς ᾿Δντιοχείας σὺν παντὶ τῷ στρατεύµατι, ἐπὶ τὴν Περσίδα γῆν ἀπορεύετο. Kal τὴν Κτησιφῶντα πόλιν καταλαθὼν, ἐδόχει τι μέγα διαπραξάµενος ἔργον, ἐφ᾽ ἕτερα µε- ταθαίνειν κρείττονα. Ἔλαθεν δὲ αὐτὸν ἐξαπατηθεὶς ὁ παµµίαρος. Ἔρωτα γὰρ διαθολικὸν τῆς εἴδωλομα- νίας ἐνκτησάμενος, καὶ ἐλπίσας διὰ μὲν τῶν ἀθέων θεῶν αὐτοῦ πολυχρόνιον τὴν βασιλείαν ἄξειν, καὶ viov γενέσθαι ᾽Αλέξανδρον, περιγενέσθαι δὲ xal τῶν Περ- σῶν, καὶ τὸ τῶν Χριστιανῶν ἐξαλείφθιν εἲς ἅπαν [396] γένος καὶ ὄνομα, ἐξέπεσε τῆς ὑπερηφάνου διανοίας' γέροντι γὰρ ἐντυχὼν Πέρσῃ καὶ παρ᾽ αὐτοῦ ἁπατηθεὶς (f) ὥστε τὰ βασίλεια τῶν ΠΗερσῶν καὶ πάντα τὸν πλοῦτον ἀμογητὶ παραλήψεσθαι, ἐνέθαλεν αὐτὸν ἐπὶ τὴν Καρμανίτην ἔρημον εἲς ἀνοδίας καὶ βάραθρα καὶ εἰς ἐρήμους xal ἀνύδρους τόπους μετὰ παντὸς τοῦ στρατεύματος, xal δίψΨῃ xal λιμῷ πιέσας αὐτοὺς, καὶ πᾶσαν τὴν ἵππον ἑναποχτείνας ὡὠμολό- γησεν ὁ Πέρσης ἑκουσίως αὐτοὺς πεπλανηχέναι, ὡς ἂν διαφθαρεῖεν ὑπ᾿ αὐτοῦ, καὶ μὴ τὴν ἑαυτοῦ πα- τρίδα πορθουµένην ὑπὸ τῶν ἐχθίστων θεᾶσοιτο. Τοῦ- τον μὲν οὖν παραυτίκα μεληδὸν χαταχόψαντες, τῷ θανάτῳ παρέπεμψαν' εὐθέως δὲ καὶ μετὰ τῆς τηλι- καύτης ταλαιπωρίᾳς, πίπτοντες ἄκοντες τῷ τῶν Περ- σῶν στρατεύµατι, καὶ συμθολῆς Ὑενομένης, αὐτὸς Ἰ]ουλιανὸς τᾷδε xáxsi διατρέχων xai διαταττόµενος, περιπίπτει δόρατι, de μὲν τινες φάσκουσι, στρα- τιώτου" ὡς δὲ ἄλλοι, σαρακηνοῦ τῶν Περσῶν' ὡς δ᾽ 6 Χοιστιανῶν ὁ ἀληθὴς καὶ ἡμέτερος [λόγος], τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ἀντιταξαμένου αὐτῷ. Τόξον γὰρ ἀθρόως ἀπὸ τοῦ ἀέρος ἐνταθὲν καὶ βέλος ἐπ᾽ αὐτὸν ὡς ἐπὶ σχκοπὸν ἀφιὲν, xal διὰ τῶν λαγόνων ὀρμῆσαν, διαμπερὲς ἔτρωσεν αὐτὸν εἷς τὰ ὑποχόνδρια. Καὶ ἀνοιμώξας βαρύ τε xol δυσηχὲς, ἔδοξε τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐνώπιον αὐτοῦ ἑστάναι καὶ ἐπεγγελᾷν αὐτῷ. ὁ δὲ σκότους xal μανίας πλησθεὶς δεξάµενος τῇ χειρὶ τὸ ἴδιον αἷμα καὶ εἲς τὸν dipa ῥάνας, πρὸς τῇ ἐκπνοῇῃ Ὑενόμενος, ἀνέκραξε λέγων’ Νενίκηνας, Χριστὲ, χορτάσθητι, Γαλιλαῖε | Καὶ οὕτως 69. Julianus autem cum universo exercitu Αη- tiochia profectus,in Persicam regionem iter facie- bat. Potitus urbe Ctesiphonte, videbatur sibi ali- quid magni fecisse et ad alia majorajam transire. Non enim intelligebat se decipi infelix. Nam dia- bolico idololatrie amore captus,cum sperasset fal-- sorum deorum operalongevum sibi fore imperium, et novum se futurum Alexandrum,relata de Persis victoria et Christianorum genere ac nomine stir- pitus deleto, excidit superbis cogitationibus. Fa- ctus enim obvius seni cuidam Perse, ab illo dece- ptus fuit. Qui per speciem tradendi sine labore B regalia Persarum ornamenta et omnes divitias, injecit eum cüm universo exercitu in Carmaniti- cam solitudinem, in loca invia et voraginosa, in regiones desertas εἰ inaquosas. Cumque fame et siti oppressisset eos Persa, totique equitatui exi- tium comparasset, fassus est se voluntarie eos a recta via deduxisse, ut disperderet eos, et ne pa- triam suam infensissimis hostibus vastatam vide- ret. Hunc quidem sine mora membratim discer- ptum morte affecerunt; statim vero post tantam calamitatem in Persarum exercitum inviti occur- runt, et pugna inita, ipse Julianus, dum puocun- que discurrit et omnia disponit, cadit vulneratus lancea, ut nonnulli dicunt, militis, aut Persarum missili, ut aliis placet ; sed secundum Christiano- rum sententiam, veram utique ac nostram,a Chri- sto Domino, qui ei adversabatur. Telum enim re- pentine ex aere projectum,et sagitta in eum quasi in scopum immissa, ipsius latera penetravit, et hypocondria prorsus perfodit.Ejulanti autem vehe- menter et acutissime videbatur Dominus noster Jesus Christus stare ex adverso. Ipse vero insania et furore percitus, manu sua proprium colligens sanguinem, eumque in altum projiciens, jamjam extremum spiritum redditurus, exclamavit : Vici- sti, Christe; satiare, Galilee ! Sic pessima morte eftlavit animum,deossuos omni convicio insectans. τὸν ἔχθιστον θάνατον καταλαθὼν, κατέστρεψε τὸν βίόν, τοὺς αὐτοῦ θεοὺς πολλὰ λοιδορησάµενος. ο. Too δὲ Παραθάτου πεσόντος ἐν τῷ μεταιχµίφ τοῦ [397] στρατοπέδου, Ἰοθιανὸς ἀναγορεύεται βα- σιλεὺς ὑπὸ τοῦ στρατοπέδου (0) xal σπονδὰς πρὸς τὸν Πέρσην εἰρηνικὰς ποιησάµενος, τὴν Νίσιδιν πα- ραδοὺς τοῖς Πέρσις ἂνευ τῶν οἰκητόρων, ἐξῆλθεν ἐχεῖθεν' ὁ γὰρ στρατὸς λιμῷ καὶ λοιμῷ διεφθείρετο. Ἑλθὼν δὲ αὐτὸς ἐπὶ τῆς τῶν Ῥωμαίων γῆς, τῇ τῶν ᾿Ανομοιητῶν αἱρέσει προσετέθη, γουν Εὐνομια- νῶν' φθάσαντος δὲ αὐτοῦ τὴν Γαλατικὴν ἐπαρχίαν, αὐτόθι ἐν Δαδαστάνοις Ev. τινι χωρίῳ, οὕτω χαλου- µένψ, ἄφνω καταστρέφει τὸν βίον’ καὶ μένει ὁ λαὸς ἀθασίλευτος ἡμέρας τεσσαράκοντα, Ἆχρις οὗ ἐλθόν- τες ἐν Νικαίᾳ, Οὐαλεντινιανὸν ἀνηγόρευσαν. 'O δὲ 70. Cum cecidisset Apostata inter medios exer- citus, Jovianus imperator salutatur a militibus. Qui cum Persis pacem composuit, Nisibi sine in- D colis eis tradita, et sic expeditum se fecit; nam exercitus peste ac fame peribat. Postquam autem in Romanorum terram advenit, Anomeorum seu Eunomianorum heresi adhassit.Et cum peragraret Galaticam provinciam, in hujus vico quodam, Dadastanis vocato, repente mortuus est. Mansit populus sine imperatore diebus quadraginta, doneg Nice constituti Valentinianum salutassent. Valen- tinianus autem proprium fratrem imperatorem proclamat, die quinta Kalendas Martii, post dies NOTE. (j) Philostorg. loc. cit. (g) Philostrog. frag. lib. vr. 1319 ADDENDA. 1399 triginta duos imperii sui.Valentinianum ergo con- À Οὐαλεντινιανὸς τόν ἴδιον ἁδελφὸν ἀναγορεύει βασι- venientes episcopi pure et rectm fldei, petierunt — Àéa τῇ πρὸ πέντε Καλανδῶν Μαρτίων, μετὰ τριά- fleri synodum. Qui respondit: Mihi quidem dedit — xovta καὶ δύο ἡμέρας τῆς αὐτοῦ βασιλείας. Οὐαλεν- Deus dominari rebus seculi, vobis autem Eccle- µτινιανῷ τοίνυν ἐντυχόντες οἱ ἐπίσχοποι τῆς καβαρᾶς siis ;ad me nihilistud attinet; quo ergo vobis vi- καὶ ὀρθῆς πίστεως, ᾖτήσαντο Ὑενέσθαι σύνοδον, Καὶ sum fuerit congressi,synodum celebrate. Hoc fuit ἀπεκρίθη αὐτοῖς, ὅτι Ἐμοὶ, μὲν ὁ θεὸς ἔδωχεν ἀρ. responsum recta adhuc et nondum corrupta mente — xtv τῶν τοῦ χόσµου πραγμάτων, ὑμῖν δὲ τῶν Ἐκ- fruentis.Convenientes igitur episcopi Lampsacum, κ«κλησιῶν' ἐγὼ τοίνυν εἷς τοῦτο τὸ πρᾶγμα οὐδὲν Hellesponti civitatem, fidei recte dogmata per ca- ἔχω' ὅπου οὖν δοχεῖ ὑμῖν, συνελθόντες τὴν σύνοδον pita recollegerunt. Et martyris Luciani fide expo- µποιήσατε. Ταῦτα οὖν ἔτι ἀρθὸν ἔχων τὸ φρόνηµα καὶ sita,contrariam damnarunt, subscripserunt fidei à µήπω διαφθαρὲν ἔφη συναχθέντες οὖν οἱ ἐπίσκοκοι sanctis Patribus Nicenis proposite, eamque ad iv Λαμψάχῳ, πόλις δὲ ἐστι τοῦ Ελλησπόντου, éva- omnes Ecclesias miserunt. In Christo Jesu Domi- κεφαλαιοῦνται τὰ τῆς πίστεως ὀρθὰ δόγµατα" xal no nostro, cui gloria. παραθέντες τὴν πίστιν Λουκιανοῦ τοῦ μάρτυρος, ἀναθεμάτισαν μὲν τὸ ἀνόμοιον, ὑπογράψαντες τῇ πίστει τῇ προεχτεθείσῃ ὑπὸ τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν Νικαίᾳφ, xal εἰς πάσας τὰς ᾿Εχκλησίας διεπέμψαντο" ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ Mi. S. P. N. JOANNIS DAMASCENI OCTOECHUM ET PARACLETICEN IN B. VIRGINEM. Ad editionem nostram Liturgie Grece amandavimus. ΔΙΑΛΕΞΒΙΣ IOANNOY" ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΡΟΣ MANIXAION. JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICH.EO. (Mar, Bibliotheca nova Patrum, tom. IV, parte u, pag. 104.) ORTHODOXUS. Si corpus a materia est, anima B. OPeOAOZOZ. El τὸ σῶμα τῆς ὕλης, ἡ δὶ φυχὶ autem ex bono Deo est, ut vos dicitis, contraria ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θεοῦ, καθ ὑμᾶς, ἐναντία οὗ σοντίθε- quidem non componuntur absque artifice aliquo; — tat ἄνευ τεχνίτου τινός olov. τὸ μέλαν xal λευχὸν veluti nigrum et album a pictore,et a medico cali- ὑπὸ ζωγράφου, xal ὑπὸ ἰατρῶν τὰ θερµα εἶἴδη τοῖς ds species cum frigidis; quis inter se composuit µΨψυχροῖς, τίς ὁ συναγαγὼν τὰ ἑναντία, φυΚήν τι κεὶ contrario, animam scilicet et corpus, unum ani- σῶμα, tv ζῶον ἑργασάμενος ; mal efficiens ? MANICHJEUS. Bonus Deus, cum seditionem MANIXAIOZ: Ὁ ἀγαθὸς θεὸς ἁτάκτως κχιουµίένης commoveret materia,sumptam particulam aliquam — «zc ὕλης, λαθὼν μοῖράν τινα τῆς ἑαυτοῦ δυνάμεως, sus ipsius substantie, in materiam injecit, esca τῇ ὕλή προσέπεµψε, δελεάσαι αὐτὴν βουλόμενος d illam allicere volens ; qu; hanc exceptam ebibit; δὲ λαθοῦσα κατέπιε xal οὕτως ix τῆς κράσιως atque ex utriusque concretione compositio exstitit. ἀμφοτέρων τὰ σύνθετα γέγονεν (2). NOTE. (4) Intelligo Joannem Damascenum Attamen hic (2) Audiamus S. Augustinum Manicheorum er- noster dialogus plane diversus est ab eo qui exs- — rores apprime callentem, De agone Christi, cap. 3. tat contra Manichaos sub illius nomine in Opp. « Manichaei dicunt ante mundi constitutionem t. I, p. 429, seq. fuisse gentem tenebrarum,quse contra Deum rebel- 1321 JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM ΝΑΝΙΟΗ ΚΟ. 1322 O. Ταῦτα μῦθοί τινές εἶσι πλέον τῆς ἀσεθείας τὸ A — O. He sunt fabule quedam,magis etiara incre ἀπίθχνον ἔχωντες' πρῶτον μὲν dtt οὐδεὶς ἑαυτὸν συντίθησι πρὸς ἑτέρου ἨὙένεσιν πρὸς τούτοις δὲ παθητὸς xal μεριστὸς ὁ θεὸς ἐντεῦθεν εὑὐρίσκεται, εἴ Y* µέρος αὐτὸς λαθὼν τῇ ὕλη προσέῤῥεν ἀλλὰ καὶ à ὕλη τοῦ εἶνι κακὴ ἐλευθερωθήσεται, ἐρα- σθεῖσα τοῦ ἀγαθοῦ, καὶ τὸ ἐξ αὐτοῦ φῶς καταπιοῦ- ga* ἄλλον τε δὲ ἀπόκριναί pot, ἀσώματος 6 θεός; M. Nal, ἀσώματος. O. Ηῶς οὖν ὁ ἀσώματος xal ἁπλοῦς τομὴν f διαίρεσιν ὑπομένει ; M. Άλλ) οὐ διαίρειν fj τομὴν γεγονέναι λέγω τῆς θείας οὐσίας, ἀλλὰ προσθολἠὴν ὁμοούσιον τῷ προ- θαλλομένψ’ xai πρὸς τοῦτο διαµάχεσθαι Χριστιανοὺς ὀντας ὑμᾶς οὐκ οἶμαι [ot] τὸν Ylàv τοῦ θεοῦ xal Λό- γὸν, οὐ τμῆμα τῆς τούτου Πατρὸς οὐσίας eati, xai ὅμως ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ xai παρ) ὑμῖν ὁμολογεῖται xal elc τὸν κόσμον ἀποσταλέσθαι ὑπὲρ σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων ὑπὸ τῆς ἁγίας Γραφῆς χηρβύττεται, οὔ- τως οὖν topic μὴ γενομένης ὁ ἀγαθὸς θεὸς δύνα- μίν τινα προεθάλετο πρὸς τὸ ἐπισχεῖν τῆς ὕλης τὴν ἁταξίας. O. Καὶ οὕτως ἐλεγχθείης τῷ τῆς τομῆς ἐγχλή- ματι περιπίπτων. M. Ἔλεγξον, xai πείσοµαι τοῖς σου. O. Διαιρεῖσθαι τὴν ὕλην καὶ τὸν Θεὸν ἰδίοις τόποις οἶδα π.λλάκις ἀκηχοὼς ὑπὸ τῶν Μανιχαίων' καὶ ὡς τὸ μὲν νότιον τῇ ὕλῃ, τὸ δὲ βόρειον, καὶ ἀνατολικὸν, xai δυτικὸν προσνέµεται τῷ ἀγαθῷ θιῷ. Μ. Οὕτως γὰρ ὁμολογοῦμεν. O. Βῶς οὖν οὗ δέδοικας τὴν τοσαύτης βλασφη- µία ὑπερθολὴν, περιγραπτὸν Ἱεσόγων τὸ θεῖον, ὃν ἀγαθὸν καὶ παντοδύναµον ὁμολοχεῖς, καὶ ταῦτα ἀπὸ τῆς χαχίστης ὕλης περιγραφόµενον; Πέρας γὰρ τῷ θεῷ δίδως, iv τόπῳ τοῦτον ὑποτιθέμενος πέρας vp ἐστι τόπος τοῦ περιέχοντος, καθὸ περιέχει τὸ περι- εχόμενον’ περιεχόµενος δὲ ὁ θεὸς, περιγραπτὸς πάν. τως ἐστί' καὶ αὐτὸς δὲ ὁ τὸν Θεὸν περιέχω» τόπος, περιγράφεται xaz' ἐκεῖνο τὸ τέλος, xagà τῆς ὕλης τοῦ τόπου ἐφάπτεται' xal οὕτως ὑπὸ περιγραφοµέ- νου τόπου περιγραφήσεται ὁ θεὸς καθ ὑμᾶς, τοὺς τόπῳ τινὶ περιορίζοντας τὸν Θεόν. ᾽Αλλὰ ταῦνα μὲν παρείσθω, εἰπὲ δὲ µοι, iv τῷ οἰκείῳ τόπῳ µένοντα τὸν θεὸν φὴς προθαλέσθαι τὴν ἐξ αὐτοῦ δύναμιν, καὶ ἐπὶ τὸν τῆς ὕλης ἐξαποστεῖλαι τόπον ; - M. Ναί, τοῦτό qnc. dibiles quam impis.Primum quidem quia nemo se ipsum componit, ut alium producat. Deinde his positis, patibilis divisibilisque Deus hinc comperi- tur,si quidem partes sui sumptas in materiam pro- jecit.Sed et materia quominus sit mala absolvetur, quoniam bonum adamavit, ejusque lucem ebibit. Nunc aliud mihi respondet:estne incorporeus Deus? M. Sane incorporeus. O. Quomodo igitur incorporeus et simplex se- ctionem aut divisionem patitur? M. Ego neque divisionem neque sectionem fa- ctam dico divins; substantie, sed emissionem con- substantialem emittenti. Atque huic sententis re- pugnare vos Christianos non puto, qui Filium Dei Verbum, sectionem substantie paterne non dici- tis, et simul tamen Patri consubstantialem con- fitemini. Idem in mundum propter hominum salu- tem missus in sancta Scriptura preedicatur. Sic er- go, nulla interveniente sectíone, bonus Deus vim quamdam ex sese emisit ad compescendam mate. rie pertubationem. O. Atque ita in improbate sectionis culpam in. cidis. M. Demonstra, et ego dictis tuis credam. O. Dividi materiam ac Deum propriis locis, scio me non semel audisse a Manichsis ; atque austra- lem partem materie, borealem, orientalem, occi- dentalesque partes bono Deo attribui. M. Dic nos profltemur. O. Quomodo ergo non horres tante blasphemis excessum ? circumscriptum inducens Dnum, quem bonum et omnipotentem confiteris,et tamen a pes- sima materia limitatum.Etenim terminum Deo das, dum eum in loco collocas : nam locus terminus est continentis, quatenus in se continet compre. hensum : comprehensus autem Deus, prorsus est circumscriptus : et ipse qui Deum continet locus, eo termino circumscribitur, quo 105 loci materia pertingit : atque ita circumscripto loco circumscri- betura vobis Deus,qui intra certum locum Deum li- mitatis.Sed hex missa faciamus.Narra porro mihi, an proprio in loco stantem Deum dicas ex sese emisisse vim, atque ad materit, projecisse locum. M. Enimvero sic aio. Ο. El οὖν ἐκ τοῦ θεοῦ προθολἠἡ ἐν ἑτέοῳ γέγονεΏ — O. Si ergo ex Deo emissio ad alium facta est τόπῳ, τοῦ θεοῦ liv. ἑτέρῳ χωρίῳ διαµείναντος, πὼς οὐκ ἐμερίσθη τῆς τοῦ Πατρὸς ὑποστάσεως: Τὰ γὰρ διεστῶτα τοῖς τόποις, πάντως καὶ ἀλλήλων διαιρεῖ- σθαι ἀνάγκη: καὶ οὕτως οὖν dj τοῦ θεοῦ δύναμις κα- τὰ cà οὐκ EE τῆς αὐτοῦ γέγονεν ὑποστάσεως ; τὸ δὲ locum, Deo aliam stationem occupante, quidni a Patris substantia separata fuit? Nam quee locis distant, ea invicem distare necesse est. Nonne sic igitur, ex sententia tua, Dei vis extra ejusdem substantiam prodiit ? Jam quod extra aliquem est; NOTE. lavit : in quo bello credunt miseri omnipotentem Deum ποη sibi aliter potuisse succurrere, nisi par- tem suam contra eam mitteret. Cujus gentis prin- cipes, sicut illi dicunt, devoraverunt partem Dei, et temperati sunt ut posset mundus de illis fabri- cari. Sic dicunt Deum pervenisse ad victoriam cum PATROL. Gn. XCVI. magnis calamitatibus et cruciatibus et miseriis suorum membrorum, qua» membra dicunt esse commista tenebrosis visceribus principum illo- rum, ut eos temperarent, etl a fervore compesce- rent elc. » 43 1323 ADDENDA. 1321 id omnino ab ejusdem substantia separatum est. A ἔξω τινὸς ὑπάρχον, πάντως καὶ τῆς ὑποστάτεως οὐ- Nos autem haud vestras iiipietates sectamur, ne- que duo principia locis separata affirmamus, sed unum universitatis Creatorem, et unum rerum omnium initium, Patrem ac Filium, cuncta im- plens dogmatis instar credimus : Patrem in Filio, Filium in Patre una confitentes juxta illud effa- tum : « Ego in Patre, et Pater in me !. » Itemque: « Omnia que habet Pater, mea sunt ?. » Unde et inspiratus Joannes tanquam omnia implente Tri- nitate, de Deo Verbo ait: « In propria venit, et sui eum non receperunt?: » secundum vero vos Manichaos, non in propria venit, sed potius in aliena ; si quidem ad materie locum accessit, vo- lens animas in alieno loco alligatas, ut vos di- citis, redimere. Quare et illam que revocabas se- B πεδηµένας καθ ὑμᾶς βουλόμενος ἀνασῶσαι' ctionem (a te alioqui non semel affirmatam) pu- tans sic divine substantie divisionem vitare, ne sic quidem vitasti: namque in eamdem recidis irreligiositatem.Sed unde discessi,illuc denuo ser- monem converto. Responde ergo mihi: materia per se, absqus cum Deo commistione, simplexne . est, an composita? M. Coinposita. O. Ex simplicibus autem flt compositum ? M. lta est. O. Si ergo composita est materia, patet eam ab alio aliquo componi: nemo enim seipsum ad compositionem adducit, Quomodo ergo ab alio composita, caret initio ? Alioqui etiam, composita ex diversis componuntur quse preeexsistunt, ut electrum ex argento et auro compositum: si- mulve spectabile,ut caput aliquod ex ossibus, car- ne, membranis ac nervis: hec enim una consi- stunt, cum sint diversa, nihilque ex his singulis exstitit ante compositum ex ipsis caput. Ergo si materia composita est, ne ipsa quoque unum principium est, sed multo plura si ipsa per se composita sit, et sine ulla cum Deo compositio- ne. M. Ergo simplicem dicis esse materiam ? O. Minime simplicem esse aio materiam, sed demonstrare volo eam non esse absque initio ne- que increatam, ut tu ais, et non sine suis quali- tatibus a Deo fuisse productam: qualitatibus ejus semper variantibus, aliisque cum aliis permutatis τοῦ διῄρηται΄ ἡ χεῖς δ᾽ οὐχ ἑπόμεθα ταῖς ὑμῶν dn- θείαις, οὐδὶ δύο ἀρχὰς διῃρη ένας τοῖς τόποις φι. piv, ἀλλ’ ἕνα τοῦ παντὸς Δημιουργὸν, καὶ μίαν τὸν πάντων ἀρχὴν λέχοντε, Πατέρα τε xal Υἱὸν ei πάντα πληροῦν δογµατίζοµεν Πατέρα ἐν Τῷ, κε Υἱὸν ἐν Ηατρὶ προσομολογοῦντες χατὰ τὸ λόγιον d «φᾶσκον' « Ἐγὼ iv τῷ Πατρὶ καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί. 1 Καὶ, « ἨἩάντα τὰ τοῦ Πατρὸς, ipd ἐστι. » Ai) χε Ἰωάννης ὁ θεοφδρος, ὡς τὰ πάντα πληρούσης τῆς ἁγίας Τριάδος, περὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου φησίν « Bk τὰ ἴδια ἦλθε, xal οἱ ἴδιοι αὐτὸν ηὐ παρέλαδον. s Καθ᾽ ὑμᾶς δὶ τοὺς Μανιχαίους, οὐκ sl; τὰ ἴδις ᾗλ- θεν, ἀλλὰ μᾶλλον slg τὰ ἀλλότρια εἴ γε τῷ τῆς, ὕλης ἐπῆλθε τόπῳ, τὰς ψυχὰς ἐν ἀλλοτρίψῳ τύκῳ m- ect καὶ δι’ div ἀνεκαλέσω τὴν τομὴν τὴν πολλάκις, ὑτὶ σοῦ λεχθεῖσαν, οἰόμενος ἐκφεύξεσηαι τῆς θείας οὐ- σίας τὴν ἀφαίρεσιν, οὐδ οὕτως, ἐχπέφευγας, εἰς ci αὐτὴν ἀσίθειαν περιπέπτωχας. Αλλ) ὄὅθεν Uns, τῷ λόγῳ πάλιν ἐπάνειμι. ᾽Απόκριναι οὖν ὕλη xat ἑαυτὴν, Άνευ τῆς πρὸς θεὸν συγκράσεως, ἁπλῆ iw f| σύνθετος ; M. Σύνθετος. O. Ἐξ ἁπλῶν δὲ τὸ σύνθετον γίνεται ; Μ. Οὕτως ἔχει. Ο. E! τοίνυν σύνθετος ἡ ὕλη, δήλον ὡς ὑπό τιν ἑτέρου συντέθειται’ οὐδεὶς γὰρ Σαυτὸν πρὸς ee σιν ἄγει πῶς οὖν Óg' ἑτέρυ συντιθεῖσα, ἄναρχές ἐστιν; "Άλλως τε τὰ σύνθετα, ix. διαφόρων aurcie- ται, προὐπαρχόντων plv ὡς τὸ ἤλεκτρον τὸ ἐκ χρ- clou καὶ ἀργύρου συντεθὲν᾽ συνθεωρούµενο ὡς ἥτις κεφαλὴ ἐξ ὀστέων καὶ σαρχῶν, καὶ ὑμένων, xil νεύµων’ ταῦτα γὰρ ἅμα συνέστη διάφορα ὄντα, vid οὐδαμῶς ἕκαστον προὐπέστη τῆς ἐξ αὐτῶν συν» θείσης χεφαλῆς' dj ὕλη οὖν sl σύνθετός ἐστι, ssl αὐτὴ οὐχέτι ἔσται µία ἀρχὴ, ἀλλὰ πολὺ «λέω, αὐτὴ καθ) ἑαυτὴν σύνθετος οὖσα καὶ Ἆνιυ τῆς pK θεὸν συνθέσεως. M. ᾽Απλῆν οὖν qc εἶναι τὴν ὕλην ; O. Οὀχ᾽ ἁπλῆν εἶναι λέγω τὴν ὕλην, ἀλλὰ δωή- ναι βουλόμενος ὅτι οὐκ ἄναρχός ἐστιν, οὐδὲ ἁγίνητκς ὡς σὺ qc καὶ ὃτι σὺν ταῖς ποιότησιν ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ παρήχθη τῶν περὶ αὐτὴν ποιοτήτω prout ipsius creatori Deo placuerit. Nam si esset D ἀλλαττομένων ἀεὶ καὶ μεταθαλλουσῶν ἄλλης εἰς 8- simplex, quomodo ex uno simplici, materia in- quam, composita flerent corpora? Quomodo item in uno simplici, materia scilicet, duo contraria deprehendimus, generationem et corruptionem ? Quod si ex ipsa sunt corpora, eadem quoque ex se ipsa corpus erit; nam quod est genitum ex aliquo corpore, ipsum quoque corpus est. 1206 Quod si corpus materia est, ergo composita. Quod si composito, non est increata, ut fuit demonstra- tum. ! Joan. xiv, 141. 3 Joan. xvi, 15. * Joan. 1, 41. λην ὅταν παρασταίη τῷ ταῦτα παραγαγόντι OW εἰ γὰρ ἁπλοῦς ἐστι, πῶς ἐξ ἑνὸς ἁπλοῦ, φὶμὶ ü τῆς ὕλης, τὰ σύνθετα γέγονε σώματα; Vox ü b τῷ ivl ἁπλῷ, τῇ ὕλῃ, δύο ἐναντία εὑρίσκεμεν, TF νεσίν τε xal φθοράν; Ei δὶ ἐξ αὐτῆς τὰ σώμετε, σῶμα ἐξ αὐτῆς καὶ αὕτη ἔσται. τὸ γὰρ γτγενημοῦ Ex τινος σώματος, σῶμα ὑπάρχει: εἰ δὲ σῶμα ἡ ὅληι καὶ σύνθετος σύνθετος δὲ τυγχάνουσα, οὐκ lem ἀγίνητος, ὡς ἀποδέδεικται. 4505 JOANNIS ORTHODOXI DIBPUTATIO CUM MANICHJEO. 1926 M. Hóütv οὖν νόσοι καὶ θάνατοι, xal τὰ τοιαῦτα Ά — M. Undenam ergo morbi, et mortes, et hujus- τὰ χακὰ ; Et γὰρ μὴ ἐξ ὕλης ἀνάοχου καὶ ἀγενήτου καὶ φύσει κακῆς ταῦτα τυγχάνει, ὁ θεὸς αἴτιος ἔσται τῆς τούτων γενέσεως. Ο. Τί γὰρ κατὰ νομίζεις τὰς νόσους xal τὸν θά- νατον ; Καΐτοι θάνατος μὲν ἐλευθεροῖ τοῦ σώματος τὴν ψυχἠν, xal τοῦ δεσμοῦ τῆς ὕλης ἁπαλλάττει νόσος δὲ πάλιν τήχει τὸ copa, ὥσπερ σὺ νομίζεις «σῶμα xaxóv ὑπάρχον ' πολλάκις δὲ καὶ ἁμαρτίας ἐνεργεῖν χωλυει ἡ νόσος, ἃς ἔπραξεν ἂν ὁ νοσῶν, ct p3 τῇ νόσῳ πεπήδειο' ἄλλως τε ἀπόχριναί µοι xuv- θανομένῳ, δεῖ τὴ καχίαν μισεῖν ; Μ. Ναί. O. Πῶς οὖν ταύτην, ἣν μισεῖν προσποιεῖς, µεγίστως τιμᾷς ; ὁμοίαν αὐτὴν λέγων τῷ ἀγαθῷ θεῷ, ἀῑδιόν τε xal ἄναρχον xai ἀγένητον. M. Οὐχ οµοίαν αὐτὴν ποιοῦμεν τῷ ἀγαθῷ Oti: οἵδαμεν γὰρ τὸν θεὸν τὸν ὕψιστον, ἀγαθὸν, φωτοειδῆ, Tavtoxp&topa: εἲ xai ἄναρχος οὖν d καχία, ἀλλὰ πολὺ τοὺ θεοῦ ἁποδέει,. Ο. οικας dqvosiv ὅτι τὸ ἀγαθὸν xai φωτοειδὲς τοῦ θεοῦ xai elc τοὺς ἁγίους ἀγγέλους, καὶ stc ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, τοι χάρισμα, φθάνει ὃ μέντοι τῆς θείας φύσεώς dott χαρακτηριστικὸν τὸ ἄναρχον xpi ἀγένητον, τοῦτο iv οὐδενὶ τῶν ἄλλων ἐἑνθεωρεῖ- ται tb δὶ τῇ xaxíq δίδως τὰ κυρίως καὶ πρώτως χαρακτηριστικὰἁ τῆς θείας φύσεως, πῶς οὐχ ὁμότι- poc ἔσται τῷ θεῷ; Εϊπὶ δὲ µοι ποῦ παντοκράτορα λέχεις τὸν θεὸν, st qe κατὰ σὲ τῆς ὕλης καὶ τῶν ἐξ αὐτὴς οὕπω κεχράτηκεν ; M. 'AX^' laxat χαιρὸς ὅτε xal αὐτῆς κρατήσει. Ο. Οὐχοῦν οὕπω νῦν παντοκράτωρ ἐστὶν , ἐπεὶ οὕπω χεχράτηκε τῆς ἀῑδίου αὐτῷ συνούσης ὕλης ὕστερον δὲ ὃ μὴ νῦν ἔχει, προσγενήσεται αὐτῷ κατὰ σὲ’ δυνάµει γὰρ νῦν παντοκράτωρ ὑπάρχων, ὕστερων ἑνέρ]εια γενήσεται, ἐξ ἁπλοῦς elo λελειότητα ἑρχόμε- voc. ᾿Απόκριναί pot πῶς νῦν οὖκ ἔστι παντοκράτωρ, dc μὴ δυνάµενος, ἢ ὡς μὴ βουλόμενος ; E! μὲν ὡς μὴ δυνάµενος, πῶς ὅλως παντοκράτωρ: χρὴ γὰρ εἶναι παντοχράτορα dsl , καὶ παντοδύναµμον’ εἰ δὲ ὡς μὴ βουλόμενος πρῶτον μὲν βασκαίνει τῇ σωτη- ρίᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἔπειτα δὲ καὶ αἴτιος τὴς κακίας εὐρίσκεται' δννάμενος μὲν, μὴ βουλόμενος δὲ αὐτὴν ἀνελεῖν, M. Πόθεν οὖν τ κατὰ ; O. Οὁκ ἀκολουθίᾳ «wi λογικῇ d ἐρώτησις παρὰ σοῦ γεγένηται' χρὴ γὰρ εἶδέναι el. ἔστι καχὸν xal τί στι κακόν’ εἴθ' οὕτω ζητῆσαι πόθεν συνίσταται. M. Οὕτω ζητήσωμεν. Ο. T&v ὄντων τὰ μὲν ἔστιν οὗσία, τὰ δὲ ποιότης , τὰ δὲ ἑνέργεια. Καὶ οὐσοία μὲν ἐστιν ἐγὼ, σὺ’ ποιό- της, λευχὸν, μέλαν, γλυχὺ, πικρὸν, καὶ ὅσα τοιαῦτα εν ὑποκειμέιμένοις σώμασι θεωρούµενα’ ἐπιτηδειότης δὲ, πρὸς ἦν πεφύχααι τὰ γεγονότα σώματα δυνάμει cemodi mala ? Nam οἱ hec ex materia initio ca- rente, increata, et suapte natura vitiosa non sunt, Deus horum causa erit. O. Cur vero tu mala esse judicas, morbes ac mortem ? Mors certe animam corpore liberat, et a materise vinculo solvit: morbus item corpus con- sumit, quod tu corpus malum esse existimas. Sepe etiam peccata committere prohibet morbus, qua utique eger admississet, nisi morbo impedi- retur. Alioqui responde mihi : oportetne malitiam odisse ? M. Vero inquam. O. Cur ergo hanc, quam odisse simulas, pluri- mum honoras ? dum eam similem dicis bono Deo, sempiternam atque increatam. M. Haud similem eam facimus bono Deo : no- vimus enim Deum altissimum, bonum, in luce versantem, omnipotentem. Quanquam igitur abs- que initio est malitia, attamen longe inferior Deo est. O. Nescire videris, bonitatem, et lumen Dei, sanctis angelis quoque nobisque hominibus doni instar communicari ; sed tamen quod divine na- ture characteristicum est, ut si nempe Deus abs- que initio et ingenitus, id in alio nemine obser- vari. Quod situ πια attribuis qu: principali- ter precipueque charasteristica divinse nature sunt, quidni hec pari cum Deo honore sit? Dic item mihi quandonam omnipotentem Deum fuisse 6 affirmes, siquidem te judice nondum materiam ejusque effectus superavit ? M. Sed tempus aderit, cum ipsam supera- bit. O. Ergo nondum omnipotens est, quia coex- sistentem ei materiam nondum superavit : sed postea quod nunc non habet, ei superveniet, te judice: nunc enim insita tantum virtute omni- potens est, postea et actu talis erit, ex simplici &d perfectionem progressus. Responde mihi, cur modo non sit omnipotens, num quia nequit, an quia non vult ? Nam si quia nequit, quomodo om- nino sit omnipotens ? Oportet enim eum semper esse omnipotentem, et omni vi preditum. Quod si quia non vult, primo quidem invidet humans D saluti, deinde et malitie causa esse comperi- tuc, quia cum possit, non vult eam de medio tollere. M. Unde igitur mala ? O. Haud rationali consequentia ἃ te interro- gatum est: oportet enim an sit malum, et quid sit scire, tum demuin exquirere undenam ex- sistat. M. Sane ita exquiramus. O. Que existunt, partim. substantia sunt, par- tim qualitas, partim vis activa. Substantia qui- dem, ego et tu: qualitas, album, nigrum, dulce, amarum, et siqua alia hujusmodi in subjectis corporibus spectantur, Idoneitas cui singula cor- 1327 ADDENDA. 98 pora sunt nata, ut ita potentialiter sint: velut. A τυγχάνειν’ olov ἐπιτηδείως εχουσιν αἱ χεῖρες τἶγας manus idones sunt opiflciis, lingua ut serviat sermoni, pedes ambulando, puer eruditioni pue-. rili. Vis autem activa est congrua nature actio, vel irrationalis ut talis, vel rationalis ut item talis. Quid ergo ex dictis malum esse definis? M. Operationem. Constat autem omnem opera- tionem esse substantiam operationis. O. Utique omnis vis activa substantialis est. Sed quero a te, malitia cum sit vis activa, num etiam substantia esse potest ? 101 M. Ita aio. O Primum quidem contradicis tibi, dum ex substantia fleri dicis vim activam rursusque hanc non esse vim activam dicis : unde et summa igno- rantia laborare apud dialectice quoque imperitos B videberis. Quero autem ex te, num omnis ope- ratio mala sit ? M. Minime gentium. O. Quam ergo dicis malam operationem ? Homicidium, adulterium, injustitiam, et qusvis hujusmodi. O. Si homicidium. ex sententia tua, naturaliter malum est, judices qui latrones ac sicarios inter- filciunt, male agunt. Rursusque, cur aliquis cum sua uxore rem habens non peccat, cum aliena id agens peccat, cum tamen eadem sit actio ? Puto te ob hac vel nolentem confiteri, actionem omnem neutram veluti esse, determinari autem ab agentis voluntate, ut virtus vitiumve evadat: namque al- ter temperanter cum sua uxore, alter impudice cum aliena versatur. M. Cupiditas nonne mala est ? O. Non plane ; nam et hec neutrius qualitatis est, flerique potest ut etiam honestate exornetur ἃ mentis gubernatione. Aliquando certe ad rem honestam tendit cupiditas: namque allius libe- rorum causa, alius voluptatis, rei veneree dat operam. M. Nunc mihi hoc edissere, utrum corporum corruptio ac putredo ἃ Deo bono et incorruptibili sit ? 0, Locutio ez aliquo multifariam adhibetur: est enim filius ex me consubstantialiter, est ex fabro ἐργάζεσθαι, γλῶσσα δὲ λόγῳ διακονεῖν, πόδε ἃ πρὸς βάδισιν, παιδίον δὲ πρὸς µάθησιν τεχνικήν ἐνέργεια δέ ἐστιν ἡ τοῦ κατὰ φύσιν πρᾶξις, f οὐ ἀλόγου ὡς ἀλόγου, fj χοῦ λογικοῦ ὡς λογικοῦ: εἰ ὧν τῶν εἰρημένων ὁρίζῃ τὸ χακὸν εἶναι ; M. Ἐνέργειαν, δῆλον δὲ ὅτι πᾶσα ἐνίργεια obra ἐστὶν ἑνεργείας. Ο. Ιᾶσα μὲν ἕνεργεια οὗδία ἑστὶν ἑνεργείες ἐρωτῶ 9i σε, ἡ κακία ἑνέργεια οὖσα, καὶ οὐσία εἶνι δύναται ι M. Οὕτω erat. O. Πρῶτον μὲν ἑναντίος σεαυτῷ ὑπάρχεις, ἐξ οὐ- σίας γενέσθαι λέγων ἑνέργειαν, καὶ πάλιν oix dw. τὴν ἐνέργειαν ὑποτιθέμενος ὅθεν πάσης ἁμα[ίς ὑπερθολὴν καὶ παρὰ τοῖς ἄγαν ἀπείροις διαλεκταῖς οὐ διαφεύξη νοσῶν' ἑἐρωτῶ δέ as, ἄρα πᾶσα ἑνίρχιε κακή ; Ν. Οὐ πάντως. O. Ποίαν οὖν λέγεις χαχὴν ἐνέργειαν ; M, Φόνον, µοιχείαν, ἀδιχίαν, καὶ ὅσα τοιαῦτα, O. Εἱ ὁ φόνος χατὰ σὲ φύσει καχὸς, ol buen τυµθορύχους xal ἀνδροφόνους Φονεύοντες, xmix ποιοῦσι’ καὶ πάλιν. cl δήποτε ὁ μὲν τῇ log γαμε μιγνύμενος οὐχ ἁμαρτάνει, ἐν ἀλλοτρίᾳ δὲ vom ποιῶν ἁμαρτάνει ; καὶ ταῦτα μιᾶς ἐνεργείας οὔπί τῆς µίξεως' οἶμαί σε διὰ τούτων xal ἄχοντα τρο- ομολοχεῖν, ὅτι πᾶσα ἐνέργεια μέση ἐστί: ποικίλλι- ται δὲ τῇ γνώµῃ τοῦ µετιόντος, ἀρετὴ fj xaxa γην" pívn: ὁ μὲν γὰρ σωφρόνως τῇ ἰδίᾳ µίγυται, ὁ ἃ ἀχολάστως τῇ ἀλλοτρίᾳ. M. Ἡ ἐπιθυμία οὐκ ἔστι χακή ; O. O3 πάντως µέση γὰρ ἐστι καὶ αὕτη' uie νατὸν αὐτὴν χοσμηθᾶναι τῇ τοῦ νοῦ ἐπιστασίᾳ. Αμ. λει καὶ καλῶν ἐστιν ἐπιθυμῆσαι ὁ μὲν γὰρ ἐστι q- λόπτωχος, ὁ δὲ φιλάργυρος καὶ ὁ piv zudem: χάριν τῇ µίξει κέχρηται, ὁ δὲ χάριν ἡλονῆς. M. Τοῦτό pot εἶπὲ, ἐκ τοῦ ἀγαθὸῦ xal ἀφθέρο θιοῦ ἡ φθορὰ τῶν σωμάτων xal atii ἐγένετο ; Ο. Τὸ ἔκ τινος πολλαχῶς λέγεται [occ rig 8 ἐμοῦ ὁ vidc uot ὁμοούσιός ἐμοί, ἐκ τοῦ εἶκτονος si lignario scamnum, ex terra fructus, ex rege con- D βάθρον ἐκ δὲ τῆς γῆς ol καρποί’ ἐκ τοῦ Basis: fiscationes. Nos ergo nequaquam ex Dei substantia dicimus fleri corruptionem, sed voluntate ejus ea fleri que nobis utilia sunt. Nam si quamvis adeo fragiles res humane sint, tantopere ob has insa- nimus, ut etiam litibus ex bellis harum causa de- certemus ; quid eramus acturi si Deus caducas non fecisset ? Quomodo etiam immortalis vite do- num tstimaremus, quam nobis Dei charitas col- latura est, nisi antea vitam hanc corruptibilem et temporalem experti essemus, quam nos ipse pru- denter pregustare voluit ? Alioqui, si corruptio mala est, generatio: sine dubio bona est. Atqui in δηµεύσεις' ἡμεῖς τοίνυν ox ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ θ.3 φαµεν εἶναι τὴν φθορὰν, βουλήσει δὲ αὐτοῦ iwpfi" σθαι συμφέροντα ἡμῖν. El γὰρ φθαρτῶν Uv τὸ πραγμάτων, οὕτω περὶ αὐτῶν µεμήναμεν dcos στήρια καὶ πολέμους κστ᾽ ἀλλήλων κινεῖν, εἰ eic b τολµήσαιµεν εἰ ἄφθαρτα ταῦτα παρήγαγιν ; δν δὲ καὶ αἴσθησιν ἐμέλλομεν τῆς δωρεᾶς λαθεῖ τῇ ἀφθάρτυυ ζωῆς, fjv ἡμῖν ἐφιλοτιμήσατο ὁ Kip ἡμῶν. εἰ μὴ πρότερον iv πείρᾳ γεγόναµεν τῆς vi τῆς ταύτης xal ἐπικήρου ζωῆς, εἷς ἂν ἡμᾶς fm αγωνίσασθαι καλῶς ἔχειν ἐδοχίμασεν :Άλλω 5$ εἰ ἡ φθορὰ xaxàv, ἡ γένεσις πάντως ἐγαθόγ' ἀλλὰ 1929 JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICHJRO. 4330 μὴν περὶ τὸ αὐτὸ σῶμα γένεσις καὶ φθορὰ, οὐκ dpa A eodem corpore tum generatio tum corruptio fit : σῶμα φύσει καχὸν, ὡς ὑμεῖς διαθεθαιοῦσθαι τὸ σῶμα τῆς κακίας εἶναι δογµατίζοντες. Διὰ τί δὲ d μὲν νο- µίζεις εἶναι xaxà τῶν σωμάτων θεωρεῖς τε xal λέ- γεις, τὰ δὲ ἐξ αὐτῶν ἀγαθὰ παρατρέχεις ; Πρῶτον μὲν γὰρ ἀπὸ τῶν ἐκ γῆς ἀναδιδομένων χκαρπῶν τρε- φόμεθά τε xol συνιστάµεθα' ἐκ δὲ λίθων καὶ ξύλων, οἴκους κατασχευάζοµεν, δι dv Όμθρου καὶ κρύους ἐλευθερούμεθα' ἀλλὰ xai τοῦ ἡλίου τὸ καυσῶδες ix- Χλίνομεν, ὅν σὺ θεοποιῶν, οὐκ αἰσχύνῃ' σιδήρῳ δὲ οὐ µόνον τὴν γῆν ἀροῦμεν, ἀλλὰ xal πολεµίους ἐπιόντας φυλαττόμεθα. El δὲ τούτοις ἐλεγχόμενος, ἐπιμένοις σῆψιν xal δυσωδίαν προθαλλόµενος, ἴσως ἀγνοεῖς Oct τὰ τῆς φυχῆς µετασχόντα μᾶλλον τὴν σῆψιν xal δυσωδίαν ὑφίσταται' ἀγαθοῦ θεοῦ δὲ καθ᾽ ὑμᾶς ἡ voy, οὐσία ἐστίν' à ἀγαθὸς οὖν θεὸς αἴτιος ἔσται ὦν νοµίζεις καχκῶν τῆς σήψεώς τε xal δυσωδίας. M. Ei μὴ ἔστι χαχὰ, διὰ xl νόμοι κχολάζουσιν αὐιά ; O. Τοῦτο μάλιστα ἐλέγχει τὴν σὴν φρενοθλάδειαν' εἰ γὰρ μὴ ig! ἡμῖν ἦν τὰ xaxà xal ἀγαθοποιεῖν, οὐκ ἄν ἑχόλαζον τοὺς κακούργους ol νόμοι, οἵτινες πολ. λάχις οὐ τὴν πρᾶξιν σκοποῦσιν, ἀλλὰ τὴν διάθεσιν τοῦ πράξαντος ἐξετάζουσιν' olov ἔῤῥιψέ τις ξύλον καὶ ἄχων ἀνεῖλέ τινα, οὐ Χρίνουσι φόνου τὸν ἑργασάμε- vov ἐμίγη τις ἄχων ἀλλοτρίᾳ τινὶ γυναικὶ, εὐρὼν αὐτὴν ἐπὶ χλίνης αὐτοῦ χοιµωμένην, ὡς τῇ ἑαυτοῦ μιγνύμενος γαμετῇ, ἀπολύουσι μοιχὸν τὸν κατηγο- ρούμενον, sl τοῦτο δειχθείη. ᾽Απόχριναι δὲ µοι, διὰ τί τὸν Άλιον προσκυνεῖτε; M. ΄Οτι φωστήρ ἐστι τού κόσμου, τοῦ ἀγαθοῦ θεοῦ i ννημα. 0. Σῶμά ἐστιν fj ἀσώματος ; M. ᾽Ασώματος. O. Πῶς ὁ ἀσώματος σωματικῶς ὁρᾶται ; Τὰ μὲν 'ào ἀτώματα νοητῶς θεωρεῖται' ὁ δὲ ἥλιος αἰσθητῶς ἱφθαλμοῖς, καὶ περιγραπτοῖς σώμασι χαταλαμθάνε- av Άλλως cb ἐστί τι τῶν ἀσωμάτων σωματικὰς ἔχον τοιότητας ; M. Οὐ νοµίζω. O ᾽Αλλὰ μὴν ὁ Ίλιος σωματικὰς ἔχει ποιότητας &puóc τε γάρ ἐστι καὶ ξηρός αὗται δὲ σωμάτων ιοιότητες᾽ σῶμα ἄρα ἐστὶ καὶ à Ίλιος, Πῶς δὲ οὐκ υθριᾶτε σέὂΌοντες ὅν μισεῖν ὠφείλετε ὡς ἑναντίον υιοῦντα τοῦ δόγματος ὑμῶν ; M. Διὰ τί ἑναντίον ; O. Ότι τὰ σώματα, ἅ τῆς κακίας ὑμεῖς εἶναι λέ- τε, τρέφει τε xal συγχροτεῖ. Καὶ τούτοις οὐδεὶς Ἱτερεῖ, μὴ τῇ πείρᾳ μαχόμενος. Εἰπὶ δὲ µοι xal Wo, χρίσιν ὁμολογεῖς ; M. Ναί. 0. Τίς ὁ κρίνων, xal τίς ὁ κρινόµενος ; M. Κρίνει μὲν ὁ ἀγαθὸς, κρίνεται δὲ ἡ ἁμαρτή- wa πᾶσα φυχή. . Αλλ᾽ ἑαυτὸν ἁμαρτήσαντα κολάζων εὑρίσκεται ς, εἴπερ ἐκ τῆς οὐσίας αὐτῆς ἐστιν dj κχρινοµένη Y πῶς δὲ κατακρίνει ἡ μὴ ἑκουσίως ἐέργασα- non est ergo corporis natura mala, uti vos con- tenditis, qui corpus in malarum rerum classe sta- tuitis. Cur autem tu, que mala in corporibus ju- dicas, contemplaris et recitas, bona autem ex his manantia dissimulas ?2Nam primo quidem fructibus ex terra suppeditatis nutrimur et conservamur : lapidibus ac lignis edes construimus, quibus ab imbre et frigore protegimur, sed et ardorem solis vitamus, quem tu deificare non erubescis : ferro autem non tantummodo terram aramus, verum etiam irruentes hostes propulsamus. Age vero si his convictus, nihilominus perstas putredinem ac fetorem objiciens ; an ignoras, ea que animum afficiunt, putredini multo magis ac fetori esse ob- noxia ? Atqui in sententia vestra, boni Dei sub- stantia est anima : ergo bonus Deus causa erit horum, que reputas, malorum putredinis ac fe- toris. M. Si mala in mundo non sunt, cur leges ea puniunt ? O. Hoc maxime tuam coarguit insaniam : nam nisi nostri arbitrii esset male vel bene agere baud 1098 sane punirent maleflcos leges, que sepe haud actum spectant, sed agentis propositum dis- quirunt : veluti, lignum quis jecit. et invitus homi- nem occidit ; non damnant cedis leges eum qui fecit. Mistus est aliquis alienae mulieri, quam in suo lectulo inventam putavit esse propriam uxo- rem : absolvunt eum adulterii crimine leges, si res demonstretur. Preterea responde mihi, cur solem adoretis ? M. Quia luminare mundi est, boni Dei yenitura. O. Corporeusne est, an incorporeus ? M. Incorporeus. O. Quomodo incorporeus corporaliter cernitur ? Namque incorporea mente contemplamur. solem sensibiliter oculis et circumscriptis corporibus comprehendimus. Praeter quam quod estne aliquid incorporeum cum corporeis qualitatibus ? M. Non puto. O. Atqui sol corporeas habet qualitates ; est enim calidus aridusque, qua sunt corporum qua- litates : est igitur corpus sol. Cur vero non vos pudetadorare eum quem odisse debetis, quia ve- D stro dogmati contraria facit ? M. Cur contraria ? O. Quia corpora, quae vos malitise esse dicitis, nutrit et compingit. Atque his nemo contradicit, quin rei experte repugnet. Hoc etiam mihi dic : judicium fore confiteris ? M. Equidem. O. Quis judex, et quis judicatus ? M. Judicat bonus Deus, judicatur quaevis anima peccatrix. O. Atqui seipsum peccantem comperietur Deus punire, si certe ex eadem substantia est que judi- catur anima. Cur vero condemnatur, qus involun- 1384 ADDENDA, 123 taria malum operata est ? Etenim. necessitate na- À µένη τὸ πονηρόν ; ᾽Ανάγχῃ γὰρ φύσεως xal προς. ture, non voluntate fleri mala dicitis.Sed quóniam duo principia esse dicitis, Deum ac materiam ; et Deum quidem bonum, materiam malam ; et utri- que nature separatum propriumque locum assi- gnare audetis, et aliashis connectitis fabulas,quod nempe materia, luce Dei visa, amore exarserit at- que ad illam accurrerit, quam Deus cernens ad cerlamen paratam, substantie proprie partem dissectam illi injecerit ; qua recepta, corpora cuncta genuit materia; quoniam igitur heec dicitis, refutationem brevem eorumdem faciemus. Primo igitur perpendenda est actio, utrum consonans congruensque sit Dei nature : deinde actionis sco- pus : denique finis. Videamus itaque in Deo pri- mum, utrum ejusnature congruat quod ipse facit. Quid est secundum Dei naturam ? Nempe ut sit increatus, incorruptibilis, bonus atque etiam, ut vos dicitis Manichaei, ut in proprio loco maneat. Atqui actio, in vestra hypothesi, contraria Dei natur; apparet. Is enim quaqueversus a predictis damniflcatur: neque jam manet unus increatus unicus ille Deus,cum in duo,imo et plura increata dividatur. Neque incorruptus remanet, utpote di- visus. Insuper ne bonus quidem : quomodo enim bonus sit, qui seipsum odiens, partem sui hosti- bus prodit ? Rursus quomodo sit bonus, dum se- ipsum quidem liberat in mundi factura, verum- tamen ad rei facte perniciem id efficit ?Sed neque proprio in loco prorsus perstitit ; etenim pars ejus ad materis locum transilivit.Secundo loco quaren- ῥέσει γίνεσθαί φατε τὰ xaxd: ἀλλ) ἐπειδὴ δύο àplà εἶναί φατε θεὸν, xal ὕλην, καὶ τὸν μὲν θεὸν datis, τὴν δὲ ὕλην πονηρὰν, xal ἑκάστῃ «φύσει χεχωριομί- vov καὶ ἰδιάζοντα τόπον ἀφαρίζειν τολμᾶτε, xai ἑτ- pouc δὲ τούτοις ἐπισυνάπτετε μύθους, ὅτι θεωρήσει ἡ Όλη τὸ φῶς τοῦ θεοῦ, εἷς ἔρωτα ἦλθε, καὶ ὥρμιςι πρὸς τὸ φῶς' ἣν ἰδὼν ὁ ἀγαθὸς θεὸς πρὸς xil παρασκευαζοµένην, τῆς olxelac οὐσίας µέρος ἀποτι- pv, ἐπέδαλε ταύτῃ ἡ δὲ λαθοῦσα ἐγέννησε xir τὰ σώματα" ἐπεὶ οὖν ταῦτά φατε, ἀνατροπὴν t των σύντομον ποιησόµεθα. Πρῶτον οὖν ἐξεταστίοι τὴν πρᾶξιν, εἰ ἁρμόττουσα καὶ κατάλληλός beu d φύσει τοῦ θεοῦ' εἶτα τῆς πράξεως τὸν σκοπόν’ du τὸ τέλος. Βἴδωμεν τοίνυν ἐπὶ Θεοῦ πρῶτον, ἆ &- µόττει τῇ τοῦ θεοῦ φύσει τὸ πραχθὲν Óx' αὐτοῦ. TI τοίνυν κατὰ φύσιν ἐστὶ τῷ θεῷ ; Δηλονότι τὸ ἁγί- τον καὶ τὸ ἄφθαρτον, καὶ τὸ ἀγαθὸν, xal καθ ὑμᾶς Μανιχαίους, xal ἐν τῷ οἰκείῳ μεῖναι τόπφ. 'AJ' d πρᾶξις κατὰ τὴν ὑμῶν ὑπόθεσιν ἑναντία τῇ φύσε δείκνυται' λυμαίνεται γὰρ πᾶσι τοῖς εἰρημένις οὔτε γὰρ εἷς ἀγένητος διαμένει ὁ εἷς ἀγαθὸς Gk, ὅταν εἷς δύο ἢ καὶ πλείω ἀἁγένητα διαιρεῇ. Om ἀγαθός' ποῦ γὰρ ἀγαθὸς ὁ ἑαυτὸν ἐχθράνας, ὁ µ- po« τι ἑαυτοῦ προδοὺς τοῖς πολεµίοις ; Ποῦ 0 ἂν η ἀγαθὸς, ἑαυτὸν μὲν ἐλευθερῶν διὰ τῆς τοῦ χόσμν ποιήσεως, ἐπ᾽ ὀλέθρῳ δὲ τῶν δη μιουργηθέντων τοῦτο ποιῶν ; ἀλλ' οὔτε ἐν οἰκείῳ τόπῳ διέµεινε παντελός, µετέπεσε γὰρ αὐτοῦ µέρος ἐπὶ τὸν τόπον τῆς ὕλης Δεύτερον ζητητέον st τῷ σχοπῷ ἀχόλουθός be 1 πρᾶξις. Τίς οὖν ὁ σκοπός: Δῆλον Ott dj vixy &t- dum est,utrum actio tendat ad scopum : namcerte C χνυται δὲ καὶ ἐν τῷ σκοπῷ ἑναντίον ἔχουσα ἡ zpt- patet rem unitam fortiorem esse partibus suis ; et 109 eum qui in propria natura perstat,validiorem illo esse qui ex sua natura fuerit demutatus : deni- que qui propria insede manet, flrmiorem illo esse, qui ad aliam translatus fuerit.Quid ergo congruum conveniensque scopo est ? Nempe robur suum po- tius conservare, quam distrahendo inflrmius red- dere. Videamus et tertium, utrum nempe scopo actio respondeat. Quamnam igitur flnalem victo- rie utilitatem esse dicitis? Certe aut essentise Dei conservationem esse dicetis, aut ne proprio loco decederet, aut ut destrueretur materia vel in me- lius, converteretur. Attamen contraria his reputare actio suadet. Nam neque Dei essentia in sua na- Er δῆλον γὰρ ὅτι ὁ ἠνωμένος, τοῦ psputirrx ἰσχυρότερος' xal ὁ κατὰ φύσιν, τοῦ παρὰ φύσιν tpe πέντος δυνατώτερος’ xal ὁ ἐν τῷ ἱδίῳ τόπφ μέν, τοῦ µεταπεσόντος elc ἕτερον τόπον. Τί οὖν ἀκόλουλοι καὶ πρεπῶδες τῷ σκοπῷ ; τηρῆσαι μᾶλλον τὴν loo, καὶ μὴ τῇ διαστάσει ἀσθενεστέραν ταύτην ποιεν. E- δωμεν δὲ xal τὸ τρίτον εἰ χατάλληλος τῷ τέλει d τος ξις. TU οὖν τὸ Ex τῆς νίκης τέλος φατὲ; fj yip τν φυλακὴν τῆς συστάσεως τοῦ θεοῦ ἐρεῖτε παντελῶς, i τὴν ἐλευθερίαν 1| τὸ τοῦ οἰκείου τόπου μὴ μετειτῆνᾶ, Tj ἵνα ἀναιρεθῇ dj ὕλη, fj ἵνα µεταθληθῇ ἐπὶ τὸ κρῖτ τον ἀλλ᾽ ἡ πρᾶξις τὸ ἐναντίον τούτοις ὑπεορώ votiv. Οὔτε γὰρ ἡ σύστασις τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ κατὲ c σιν διέμεινε, προδοβέντος τοῦ µέρους' οὔτε dj Debe ᾿ tura perstitit, parte projecta ; neque incolumis ρία, ἐδούλευσε γὰρ τῇ γενέσει τοῦ χόσµου, i im libertas fuit, mundi enim inserviit generationi, partem. sui creaturis impertiens : neque demum in proprio se continuit loco, parte ipsius ad mate- riam translata. Neque materie natura perempta fuit aut mutata : mansit enim quidquid erat ab initio indemutabile: ita ut vana quaqueversus ac fatua appareat hec qua a vobis fabule instar hy- poth esis fabricata est. Licet vero etiam ex opera- tionibus, et ex causa, et ex locis, quos subjunge- mus, vestre irreligiositatis absurditatem coar- guere. Ex operatione quidem sic funditus evertitur. Si contrarie sunt nature, contraria quoque ope- µέρος τοῖς δημιουργηθεῖσιν ἐνθείς: οὔτε δὲ ἐν τῷ οὐ κείῳ διέµεινε τόπῳ, µεταστάντος τοῦ μέρους ixi τῇ ὕλην. Οὔτε δὲ ἡ φύσις τῆς ὕλης ἀνηρίθη 1| ueber ἔμεινε γὰρ ὅ Tv ἐξ ἀρχῆς ἀμετάτρεπτον' ὥς qt pr ταχόθεν ἕωλον καὶ μωρὰν δείχνυσθαι τὴν ὀπόση ἣν μυθολογοῦντες συνεθήχατε, ἔστι δὲ xai ἐκ τὸ ἐνεργειῶν καὶ τῆς αἰτίὰς χἀκ τῶν τόπων, dv ὑτοτῖν- μεν, τῆς ἄσεθείας ὑμῶν ἐλέγξαι τὸ ἆτοκον. ὃν οὖν τῆς ἑνεργείας ἀνατρεπτικῶς οὕτως. El bmwtn αἱ φύσεις, ἑναντία καὶ ἑνέργεια. EO οὖν ἡ τοῦ 9 ἐνέργεια ποιητικὴ ὁμολοχεῖται, ἡ τῆς ὕλης sesion ἔσται' el δὲ τοῦτο, ὑπόκείται pa τῷ θιῷ xt! ἐν 1995 JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICHJEO. Mss οὖκ ἄρα ἀγένητός ἐστιν ἀλλῶς τε δὲ ἤ al δύο A ποιοῦσιν, fj αἱ δύο πάσχουσιν, Jj dj μὲν ποιεῖ, f δὲ πάσχει, f| αὐταὶ πάσχουσι xal ποιοῦσιν' ἀλλ᾽ εἴ μὲν αἲ δύο ποιοῦσι, θεοὶ ἔσονται, sÜ qe τὸ ποιεῖν θεοῦ μελέτη (4) καὶ ὕλης ἐπινοεῖςθαι, el δὲ ποέσχουσιν ἀμφότεραι, ἄλλαι ἔσονται αἱ δύο, καὶ ἕτερος à ποιη- τὴς ζητηθήσεται. El δὲ ἡ μὲν πάσχει, ἡ δὲ ποιεῖ' d μὲν πάσχουσα γενητὴ, f$ δὲ ποιοῦσα ἀγένητος: εἰ δὲ αἱ δύο πάσχουσι xal ποιοῦσι, καθὸ μὲν ποιοῦσι, θεοὶ ἔσονται, καθὸ δὲ πάσχουσιν, ὕλαι' αἱ αὐταὶ οὖν ἔσον- ται θεοὶ καὶ ὕλαι, γενηταὶ xal ἀγένητοι. Κὰν τῆς αἰτίας δὲ ἐλέγχει τοῦτο ὑμᾶς' τί τὸ αἴτιον τοῦ εἶναι τὴν ὕλην καχὴν ὑποτίθεμεν; "H γὰρ διότι ἀγένητος καὶ ἀρχὴ, fj διότι ὕλη, fj διότι σῶμα, f| διότι διαι- ρεῖται καὶ µεταθάλλεταις 'AXX εἰ μὲν διότι καὶ ἀγέ- νητος xal ἀρχὴ, xal ὁ θεὸς τοιρῦτος" εἰ δὲ διότι ὕλη, B ὕλη δὲ προσαγορεύεται διὰ τὸ ὑποχεῖσθαι εἰς γένεσιν τῶν ἐξ αὐτῆς, διὰ τοῦτο κατὰ τὴν αὐτὴν ὑπόθεσιν οὖκ ἐγχαθὸς ὁ θεός ὑπόχειται γὰρ εἷς Υένεσιν τῶν ἐξ αὐτοῦ φυχῶν καὶ ἀγγέλων, ὡς ὑμεῖς ot Μανιχαῖοι δογματίζετε. Et δὲ διότι σῶμα, οὐχὶ αὐτὴ αἰτία τοῦ εἶναι σῶμα, ἀλλ’ ὁ θεύς' εἴ γε πρὸ τοῦ ἐμθάλλειν τὸ ἐξ αὐτοῦ µέρος τῇ ὕλῃ, οὐκ ἦν σῶμα' sl δὲ διότι δι- αιρεῖται καὶ µεταθάλλεται ὁ θεὸς καθ) ὑμᾶς τοῖς αὖ- τοῖς ἐνεχόμενος κακοῖς ἕσται. εἶ γὰρ διαιρεῖται εἲς Ἰενέσεις ἀγγέλων xal φυχῶν, πλὴν δὲ ἐξ αὐτοῦ οὐ col, δῆλον Ott οὐ µόνον διαιρεῖται, ἀλλὰ xai µετ- εθλήθη. El δὲ οὐ τοῦτό φατε αἴτιον εἶναι τοῦ καχὴν ὑπάρχειν τὴν ὕλην, ἀλλὰ τὸ ταύτην ἁμαρτάνειν, ἱστέον ὡς οὐδὲν τῶν κατὰ φύσιν ἐξ ἀνάγχης Υινομέ- νων, ἁμάρτημα τυγχάνει πᾶσα γάρ ἁμαρτία ix προ- αιρέσεως Ὑίνεται, ἡ δὲ προαρεσις d« ψυχῆς' ἡ δὲ C φυχἠ οὐσία θεοῦ xa0' ὑμᾶς' ix θεοῦ ἄρα ἡ ἁμαρτία, καὶ οὐχ ἐκ τῆς ὕλης, κατὰ τὸ ὑμῶν, ἀἁσεθεστατον δόγμα. Kdx τῶν τόπων δὲ ὦν ὑμεῖς ὑποτίθεσθε τὸν μὲν τῷ θεῷ, τὸν δὲ τῇ ὕλῃ προσνέμοντες, ὑμᾶς ἁπ- ελέγξυ μηδὲν δογµατίτοντας. Bl γὰρ ἀγένητος ὁ θεὸς, καὶ ἡ Όλη» ἕκαστος δὲ iv τόπῳ τυγχάνει καθ) ὑμᾶς' 6 δὲ τόπος ἕτερός ἔστι κατ οὐσίαν τῶν ἐν αὐτῷ περι- εχοµένων, συµθήσεται τοὺς τόπους συναγενύτους εἷ,αι τοῖς σὺν αὐτοῖς. xal οὕτως οὐ δύο τὰ ἁγένητα ἀλλὰ τίσσαρα, θεὸν, xal ὕλην, xal ἕκατερον τὸν τόπον εὖ- ρήσεις. El δὲ τοὺς τόπους πρεσθυτέραυς φατὶ τῶν ἐν αὐτοῖς, οὐκέτι ὁ θεὸς xal ὕλη ἀγένητοι ἔσονται, ἀλλὰ μᾶλλον οἱ τούτων προὐπάρχοντες τόποι" εἰ δὲ τὸν θεὸν καὶ τὴν ὕλην πρὺ τῶν τόπων εἶναι φατε, ἄρα οὖκ σαν χεχωρισμένοι θεὸς καὶ ὕλη, ἀλλ᾽ ἐν ἀἁλλή D λοις ὑπῆρχον. οὐ γὰρ ἦν οὕπω τύπος ὁ διορἰζων' καὶ οὕτως à τῆς Tap! ὑμῶν ἑναντιότητος διαλυθήσεται λόγος. Oó γὰρ ἐν ἀλλήλοις d φύσις ὑφίστασθιι δύ- ναται τῶν ἐναντίων' ὥστε πάνταχόθεν ὑμῶν ἀπελή- λεγκται dj μυθώδης τερατολογία μὴ ὑμᾶς ἑαυτούς τε καὶ ἑτέρους τοῖς τῆς ἀσεθείας περιπείρητε δόγµα- σιν, ἀλλὰ προσδραµόντες τῷ φωτὶ τῆς ἀληθείας, τὸν ζόφον τῇ dyvolac ἐκκαθάρατε τῶν ψυχῶν' αὗτεξου- ratio. Si ergo Dei operationem activam fatemur, | materiam operatio passiva erit. Si ita est, subjacet ergo Deo servitque materia. Jam si subjacet atque servit, non est certe increata. Preterea, vel duce nature agunt, vel due patiuntur ; vel alia agit οἱ alia patitur, vel ambe patiuntur et agunt. Sed si: dus agunt, dii erunt ; siquidem agere Dei officium est, materieque curam gerere. Quod si ambe ρᾶ- tiuntur, diverse erunt utraque, et alius creator quaretur. Si vero,una patitur et una agit, patiens quidem creata, agens increata. Denique si ambas et agunt et patiuntur, quatenus agunt, dii erunt ; quatenus patiuntur, materie. E:;dem ergo erunt, dii et materis,create et increate.Ex causa quoque redarguimini. Quam ob causam materiam esse dicimus malam? Nempe vel quia increata est et principium, vel quia materia, vel quia corpus, vel quia dividitur et immutatur. Atqui si quia increata est et principium, Deus quoque talis est. Si quia materia, materia autem appellatur propterea quod obnoxia est generando ex se, ideo propter eamdem hypothesim ne Deus quidem bonus erit, quia et ipse obnoxius est producendo ex se animas et an- gelos, ut vestrum, o Manichaei, dogma est. Si quia est corpus, non est ipsamet causa ut corpus sit, sed Deus; etenim antequam projiceret particu- lam sui in materiam, ea corpus non erat. Si quia dividitur et immutatur, Deus in sententia vestra iisdem malis erit obnoxius: nam si dividitur in angelorum atque animarum procreationes, neque tamen ex eo proveniunt dii, exploratum est cum non solum dividi, verum etiam esse mutatum. Quod si denique haud hanc esse causam dicitis cur mala sit materia, sed quia hiec peccat. scien- dum est. nihil quod in rerum natura necessario flat, esse peccatum. Namque omne peccatum li- bera electione fit. Electio autem ab anima est; anima autem substantia Dei, ut vos dicitis: ex Deo igitur peccatum, et non ex materia, juxta vestrum scelestissimum dogma Age vero etiam ex locis, quos vos partim Deo partim materiz assi- gnatis, coarguam vos nihil omnino dicere. Nam si Deus increatus est, item et materia ; utrumque autem in loco suo, ut vos dicitis, stat ; locus au- tem diversa natura est ab iis qui eo continentur, consequens erit ut loci pariter sint increati : atque ita non duo, sed quatuor esse increata. Deum ac materiam, et utrumque locum, esse comperies. Quod si locos dicitis esse antiquiores rebus ibi comprehensis, haud jam Deus et materia increati erunt, sed ii potius qui ante ipsos exsistebant loci. Secus vero, si Deum ac materiam ante locos ex- stitisse dicatis, ergo non erant olim separati Deus ac materia, sed invicem coexsistebant : non enim adhuc erat discriminans locus. Atque ita NOT/E. (4) Dubium in cod, vocabulum. - ον Li D ^. . . . . . ΄ m η B 7 - '! To. iL : J EI b 4 A5 aha Ἱάιι a£ αμα. I bos -L . tA, . . . ^ Li "s η . "E * "n κ ] * " n ο ρε. ως ila a a s ludo oa ko A ARI ! ar "Tn . SC. jt , 1335 ADDENDA. 1996 vestra de rerum repugnantia doctrina corruit. À σιότητι γὰρ καὶ οὐκ ἀνάγκῃ φύσεως ἄνθρωκοι τὸ Nature enim contrarie invicem coexsistere ne- δοκοῦν iv αἱρέσει ποιούµεθα. Τέλος. queunt. Atque ita portentose vestram fabule quaqueversus exploduntur. Ne itaque vosmet aliosque impiis dogmatibus ceu spinis implicetis ; sed ad veritatis lucem properantes, inscitie tenebras er animabus vestris pellite. Etenim libero arbitrio, non naturse necessitate, nos homines quod visum fuerit, faciendum eligimus. Explicit. ΙΩΑΝΝΟΥ TOY AAMAXKHNOY" ΔΙΑΛΕΒΙΣ ὢ ΣΑΡΡΑΚΗΝΟΥ ΚΑΙ XPIXTIANOY. S. JOANNIS DAMASCENI DISPUTATIO SARACENI ET CHRISTIANI. (Ex Bibl. Gallandiana t. XIII, 272.) Interrogatus Christianus a SARACENO: Quem B ais causam esse boni malive ? CHRISTIANUS respondit : Omnium bonorum ne- minem dicimus esse causam preeter quam Deum, mali vero non item. Et respondens SARAC. ait: Quem dicis causam esse malorum ? CHRIST. Eum scilicet qui ex sententia sua dia- bolus est, ac nos etiam homines. SARAC. Cujus rei gratia? CHRIST. Propter liberum arbitrium. SARAC. Quid ergo ? Liberine es arbitrii, et quee- cunque vis agere vales? CHRIST. Ex duobus solis, in alio formatus non fui a Deo liber arbitrio. SARAC. Que sunt hec? CHRIST. Bona agens non tiineo l»gem, quin po- tius et mercedem et misericordiuin a Deo conse- quor : haud aliter etiam diabolus (fuisset consecu- tus). Primus homo liberi arbitrii formatus est a Deo, et peccavit; Deus vero de proprio statu de- turbavit eum. At fortasse etiam dicas mihi obji- ciendo : Qusnam sunt qua mihi loqueris bona et mala? Ecce sol, luna et stelle bone sunt : fac unum ex his. Non propterea predixi tibi adversus homines, operor bona et mala. Bona sunt igitur Dei glorificatio et oratio : mala autem sunt forni- catio, furtum. Quandoquidem quomodo ais tu mala C Ἐρωτισθεὶς ὁ Χριστιανὸς παρὰ ΣΑΡΗΝΟΥΛΕ (c) είνα λέγεις αἴτιον χαλοῦ καὶ κακοῦ ; ᾿Απορία (d). Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ εἶπεν Πάντων τῶν ἀγαθῶν οὐδένα φαμὲν αἴτιον εἶναι εἰ μὴ τὸν θεὸν, χακοῦ δὲ οὔ. Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ΣΑΡΑΚ. εἶπεν Τίνα λέχεις αἴτιον εἶναι τῶν xaxov ; O ΧΡΙΣΤ. Τὸν ἀπὸ γνώμης ὄντα διάθολον δηλονότι, καὶ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους. O ΣΑΡΑΚ. Χάριν τίνος ; O XPIZT. Διὰ τὸ αὐτεξούσιον. Ο ΣΑΡΑΚ. Τί οὖν; αὐτεξούσιος «t, καὶ ὅσα θελεις δύνασαι ποιεῖν ; 0 ΧΡΙΣΤ. Ἐκ δύο µόνων, ἐν ἄλλῳ οὐ πἐπλασµαι ὑπὸ θεοῦ αὐτεξεούσιος. O ZAPAK. Ποῖα ταῦτα ; O XPIZT. Τὰ xaxà μὲν πράττων οὐ φοθοῦμαι τὸν νόµον, ἀλλὰ xai τιμῶμαι, καὶ ἑλεοῦμαι ὑπὸ τοῦ θεοῦ. Ὁμοίως xai ὁ διάθολος, Πρῶτος ἄνθρωκος αὐτεξούσιος πἐπλασται ὑπὸ τοῦ θεοῦ καὶ ἡμάρῃ- σεν, xal ὁ θεὸς τῆς ἰδίας τάξεως ἐξέωσεν αὐτὸν. Αλλ’ ἴσως xal λέγεις µοι ἀντιλέγων' ΠΗοῖά εἶσιν d λέγεις pot καλὰ xal xaxà; (f) ᾿Ιδοὺ ἥλιος, sir καὶ ἀστέρες καλοί εἶσιν' πο[ησον ἓν ἐκ τούτων" /g) οὗ τούτου χάριν προλέγω σοι κατὰ τῶν ἀνθρώπων ἐργάζομαι κάλὰ καὶ κακὰ (1). Καλλὸν μὲν, οἷόν it, δοξολογία Θεοῦ xal προσευχή. Κακὰ δὲ, πορνεία, κλεφία. ἐπεὶ ὡς λέγεις σὺ καγὰ καὶ καχὰ ἐκ 8mm VARL£E LECTIONES. (à) Hunc primum versum de nostro ascripsimus Grece et Latine. (1) Ex cod. ms. Bibl. Vindobon. c) Vide Lequienium n. 7, AR. (g) ΧΡΙΣ. Lequien. (h) ὃν ἀνθρώπινον. Id, 497. (d) Forte ἀπόκρισις, rcsponsio. (e) Καλὰ. (f) Lequien. xai à ZAP. B 1337 DISPUTATIO SARACENI ET CHRISTIANI. 1338 εἶναι; Ἑὐρεθήσεται 6 θεὸς κατὰ σὲ ἄδικος, ὅπερ oóx À bonaque ex Deo esse? Invenietur Deus secundum ἔστιν. Ἐπεὶ γὰρ ὁ θΘεὸς προσέταξεν, ὡς σὺ λέγεις, τὸν πόρνον πορνεύειν, καὶ τὸν κλέπτην κλέπτειν, καὶ τὸν ἀνδροφόνον ἀνδροφονεῖν, ἄξιοί εἶσιν τιμῆς. τὸ γὰρ θέλημα τοῦ θεοῦ ὀἐποίησαν. Βὐρεθήσονται καὶ ol νοµοθέται σου ψευδεῖς, xai τὰ βιθλία σου ψευδεπίγραφα, ἐπειδὴ προστάττουσι τὸν πόρνον xal τὸν χλέπτην δἑρεσθαι ποιήσαντας τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, xal τὸν ἀνδροφόνον ἀποκτανθῆναι, Ov ἔδει τιμηθῆναι, ἐπειδὴ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ἐποίησεν. Ὅ δὶ ZAPAK. Τίς φησι, πλάττει τὰ βρέφη iv κοιλίαις τῶν γυναικῶν; τοῦτο γὰρ προθάλλονται ol Σαῤῥακηνοὶ πρὸς ἡμᾶς πρόθληµα δεινότατον, θέλοντες ἀποδεῖξαι τὸν Θεὸν αἴτιον τοῦ κακοῦ. El γὰρ ἀπο- χριθεὶς λέγω, ὅτι ὁ θεὸς πλάττει τὰ βρέφη ἐν χοι- Mai γυναικῶν, ἐρεῖ ὁ Σαραχηνός' Ἰδοὺ ὁ θεὸς σύν- εργός ἐστι τῷ πόρνῳ, xal τῷ μοιχῷ. O XPIZT. Πρὸς ταῦτα ἀποχρίνεται΄ Οὐδαμῶς εὖ- ῥίσκω μετὰ τὴν πρώτην ἐθδομάδα τῆς κοσµοποιίας τὴν Γραφὴν λέγουσαν πλάττειν τὸν θεὸν f) κτίζειν τι. El δὲ ἀμφιθαλῇ περὶ τούτου, δείξῃ [σοι] χτίσµα fj πλάσμα οἱονδηποτοῦν (i) μετὰ τὴν πρώτην ἐθδο- µάδα Ὑιγνόμενον ὑπὸ τοῦ θεοῦ. οὐδαμῶς τούτου ὑποδεῖξαι (/. Πάντα γὰρ τὰ ὁρατὰ κτίσματα τὴν πρώτην ἑθδομάδα Ὑεγόνασιν, Ἕπλασεν γὰρ à θεὸς τὸν ἄνθρωπον τὴν πρώτὴν ἑθδομάδα, καὶ προσέταξεν αὐτὸν γεννᾷν καὶ γεννᾶσθαι, εἴπών. « Αὐξάνεσθε, χαὶ πληθύνεσθε, xal πληρώσατε τὴν γῆν. » Καὶ ἐπειδὴ ἔμψυχος ἣν ὁ ἄνθρωπος ἔμψυχον σπέρμα ἔχων, ἐν τῇ ἰδίᾳ γυναικὶ σπορὰ ἀνεφύει. Ὥστε ἄν- θρωπος ἄνθρωπον Ὑεννᾷ, καθάπερ d Γραφὴ λέγε. «Αδὰμ γὰρ ἐγέννησε τὸν Zi0, καὶ ὁ Σὲθ ἐγέννησε τὸν ᾿Ἑνὼς, xai Ἐνὼς ἐγέννησε τὸν Καϊνὰν, xal Καϊνὰν ἐγέννησε τὸν Μαλαλεὴλ, val. Μαλαλεὴλ ἐγέν- νησε τὸν ᾿Ενώχ. » Καὶ οὐκ εἶπεν, Ὁ θεὸς ἔπλασε τὸν Σὴθ, Ἡ τὸν Ενὼς, fj ἄλλον vw καὶ ἐντεῦθεν γινώ- σχοµεν, ὅτι μονώτατος πἐπλασται ὁ ᾿Αδὰμ ὑπὸ τοῦ θεοῦ, oi τε μετ ἐκεῖνον γεννῶται xal γεννῶσιν ἕως τοῦ παρόντος, Kal οὕτῶς ὙἹάριτι τοῦ θεοῦ ὁ χόσµος συνίσταται. Ἐπειδὴ καὶ πᾶσα βοτάνη καὶ φυτὸν προστάξει τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τότε γεννᾷ καὶ γεν- γᾶται. Ἔφη γὰρ ὁ θεός « Βλαστησάτω d γῆ βοτά» νην χόρτου. » Κατὰ τὸ πρόσταγμα αὐτοῦ ἐθλάστη» σεν ἕκαστον δένδρον, εἶδος (Κ) βοτάνης καὶ φυτοῦ ἐν ἑαυτῷ ἔχει σπερματικὴν δύναμιν. Ἡ σπορὰ δὲ παν- te injustus : quod utique non est. Quoniam enim Deus precepit, ut tu inquis, fornicatorem forni- cari et furem furari et homicidam cedem facere, mercede digni sunt hujusmodi, voluntatem enim Dei fecerunt. Invenientur quoque legislatores tui mendaces, et libri tui falsi, quandoquidem man- dant fornicatorem et furem excoriari, qui tamen Dei voluntatem fecerunt: homicidam quoque in- terfici, quem premio cumulari oportebat, quippe qui voluntatem Dei fecerit. SARAC. Ait, quis format infantes in uteris mu- lierum ? istud porro objiciunt Saraceni adversus nos tanquam argumentum invictissimum, quo ostendere nituntur, Deum mali esse auctorem. Si enim respondens dicas, Deum esse qui format infantes in uteris mulierum, regeret Saracenus: Ergo Deus cooperatur cum fornicatore et mocho. CHRIST. Igitur ad hec respondet : Nullo modo [nvenio post primam hebdomadam qua mundus factus est, Scripturam asserentem, quod formet Deus vel creet quidquam. Quod si illc non acquie- scat circa hoc, ostendat (Christianus) creaturam vel figmentum quodcunque post primam hebdo- madam a Deo esse nullatenus ostendi. Omnes enim visibiles creature prima hebdomada exsti- terunt. Formavit enim Deus hominem prima heb- domada ; eique mandavit ut gigneret et gignere- tur, 'inquiens: « Crescite et multiplicamini, et replete terram. » Et quoniam animalis erat homo animale semen habens,in propria uxore sementis germinabat. Quamobrem homo hominem gignit, ut Scriptura dicit: « Adam enim genuit Seth, et Seth genuit Enos, et Enos genuit Kainan, et Kainan genuit Malaleel, et Malaleel genuit Jaret, . | | Jaret autem genuit Enoch?. » Porro non dixit: Et - Deus formavit Seth vel Enos, vel alium quem- piam. Hinc agnoscimus unum prorsus formatum fuisse Adam a Deo : qui vero post illum sunt, ge- nerantur et generant usque in presens tempus, atque hoc modo ex Dei beneficio mundus conserva- tur. Quinimo etiam omnis herba et planta jussu Dei ex eo tempore generat et generatur. Ait enim Deus: « Germinet terra herbam feni ?, » atque juxta preceptum ejus germinaviLomnem arborem, et species quelibet herbs vel plante, in semet- τὸς φυτοῦ καὶ βοτάνης ἔμψυχός ἐστιν, ἥτις ἐν τῇ γῇ D ipsa habet vim. sementinam. Sementis porro cu- πάλιν ἐφ᾽ ἑαυτῆς πίπτουσα, ἤ καὶ ὑπὸ ἄλλου σπει- ροµένη, βλαστᾶνει μὴ πλαττομένη ὑπό τινος, ἀλλὰ τῷ πρώτῳφ προστάγµατι τοῦ θεοῦ ὑπαχκούσαντος (I). δοὺ ἐγὼ, καθὰ πρώην ἔφην, αὐτεξούσιος Qv iv οἷς µόνοις προεῖπα, ὅπου ἐὰν σπείρω, κἂν εἷς ἰδίαν 4 Gen. 1, 28. * Gen. v, 3 seqq. * Gen. 1, 11. jusvis plaute vel herbe animalis est; qus rur- sus in terram per se decidens, vel etiam ab alio sata germinat, non formata a quoquam, sed pri- mo Dei jussioni morem gerens. Ecce ego, quem- admodum antea dixeram, libero praeditus arbitrio: VARLE LECTIONES. (i) Lequienius : el δὲ ἀπορεῖς πρὸς τοῦτο, δεῖξον πλάσμα Ἡ κτίσιν οἰαντιναοῦν. Sin vero de hoc dubitas, ostende figmentum aut creaturam ullam. (/) Lequienius : ἀλλὰ δὲ ἀποδειχθῆναι τοῦτο οὐ δύναται. (k) Leq. ὁμοίως δὴ καὶ βοτάνη καὶ φυτὸν ἐξ ἑαυτοῦ. Similiter et herba et planta ex seipsa. (I) Forte ὑπαχουσασα. | 1389 ADDENDA. 1340 in iis duntaxat que prefatus sum ; ubicunque se À γυναῖκα, xlv εἷς ἀλλοτρίαν τῇ ἐξουσίᾳ µου χρώ- minem, sive in propriam uxorem sive in alienam, meo usus arbitrio,succrescit et germinat per obe- dientiam prim:e Dei jussioni. Non quod vel nunc quotidie formet Deus et operetur;quoniam in pri- ma hebdomada fecit Deus celum et terram uni- versumque mundum sex diebus, septima vero re- quievit ab omnibus operibus suis qua aggressus est facere *, » quemadmodum quoque Scriptura mihi testatur. SARAC.Ait Deus ad Jeremiam: « Antequam for- marem te ex utero novi te, et ex matrice sanctifl- cavi te 5. » CHRIST. Cujuslibet hominis ex utero formavit Deus animalem ac sementinam virtutem ab Adamo &tque deinceps. Adam enim in ventre habens Se- thum genuit, ut prefatus sum, Sethus vero Eno- sum. Et quivis homo cum ante habeat in ventre filium suum gignit, filiusque etiam usque in pre- sens tempus. Illud vero : « Ex matrice sanctificavi te: » in eo cogita illam qu: revera generat filios dei, juxta sancti Evangelii testimonium : « Quot- quot enim receperunt eum, inquit, dedit eis po- testatem filios Dei fleri. Qui credunt in eum, in- quit ; qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt * » per baptismum. ADVERSARIUS. Ergone ante Christum erat ba- ptisma ? Jeremias enim ante Christum natus est. CHRIST. Erat utique juxta testimonium sancti Apostoli dicentis alios per nubem, alios vero per mare fuisse baptizatos. Et Dominus in Evangeliis ait: « Nisi quis nascatur ea aqua et spiritu, non ingredietur regnum celorum". » Adeoque Abraham et Isaac et Jacob ceterique ante Christum sancti, qui ingressi sunt regnum colorum, nisi baptizati fuissent, non utique salutem fuissent consecuti. Testatur id vero Sp ritus sanctus inquiens : « Ab- alienati sunt peccatores a vulva*,» hoc est a bapti- smate. Quomobrem confitemur, omnes eos qui vel salvati sunt vel salvantur, per baptismum salvati sunt vel salvantur Dei gratia. SARAC. Interrogavit dicens: Christianum qui facit voluntatem ipsiusmet Dei, bonumne esse ais vel malum ? Agnoscens autem vafritiem ejus, CHRIST., in- quit : Quid tibi velis scio. SARAC. Indica illud mihi: CHRIST. Dicere vis ad πιο; Christus voluntate passus est, an non? Qnod si tibi dixero: Volun- tate passus est; mihi repones: Abi, ergo adora Judzos, quoniam voluntatem Dei tui fecerunt. µενος, ἀναθλαστάνει καὶ γίνεται τῷ πρώτῳ προς- τάγµατι τοῦ θεοῦ ὑπακούσα. Οὐχ ὅτι xal νυν xag, ἑκάστην ἡμέραν πλάττει ὁ θεὸς καὶ ἑργάζεται ἐπειδὴ ἐν τῇ πρώτῃ ἑδδομάδι «ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆς xai τὸν σύμπαντα χόσμον & ἡμέραοις, καὶ τῇ ἐδἐόμη χατέπαυσεν ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ, ἤρξατο ποιεῖν. » χαθὼς xal à ΓΤραφὴ μαρτυρεῖ µοι, 'O δὲ ΣΑΡΑΚΗΝΟΣ. Φησὶν ὁ θεὸς αρὸς Ἱερι- μίαν: « Πρὸ τοῦ μὲν πλάσαι σε ix. κοιλίας ἐπίστα- μαί σε, xal ἐχ μήτρας ἡγίακά σε. » 'O XPIZT. Παντὸς ἀνδρὸς ἐκ κοιλίας ἔπλασεν (m) ὁ θεὸς τὴν ἔμψυχον xal σπερματιχὴν δύναμιν ἀπὸ ᾽Αδὰμ καὶ χαθεξῆς. ᾿Αδὰμ γὰρ ἐν κχοιλίᾳ ἔχων, civ Σὴθ ἐγέννησεν ὡς προεῖπον, καὶ Σὴθ τὸν Ἐνὼς, καὶ ἔχαστος ἄνθρωπος προέχων iv τῇ κοιλίᾳ αὐτοῦ υἱὸν, καὶ ὁ υἱὸς ἐγέννησε καὶ và (n) (sic) μέχρι τοῦ παρ- όντος. Τὸ δὲ, « Ἐκ μήτρας ἡγίακά σε, » νόησον τὴν ὄντως γεννῶσαν τὰ τέχνα τοῦ θεοῦ, κατὰ viv µαρ- tuplav τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. « "Όσοι γὰρ ἔλαδον αὐτὸν, φησὶν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέχνα Oto) γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἷς αὐτὸν, φησὶν, ot oix ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ἐκ θελήµατος ἀνδρὸς, ἀλλ) ix θεοῦ ἐγεννήθησαν » διὰ τοῦ βαπτίσματος. Ὁ δὲ ENANTIOZ, καὶ ἦν πρὸ Χριστοῦ βάπτισμα: ὁ γὰρ Ἱερεμίας πρὸ Χριστοῦ γεννᾶται. 'O XPIZT. "Hw κατὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ ἁγίου Αποστόλου φάσκοντος' ὅτι ol μὲν διὰ veg) sc, οἱ δὲ διὰ θαλάσσης ἐθαπτίσθησαν. Καὶ ὁ Κύριος iv Εὐαγ- γελίοις φησίν « Ἐὰν µή τις γεννηθῇ δι) ὕδατος καὶ πνεύματος, οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐ- βανῶν. » Ὥστε ὁ ᾿Αθραὰμ xal ᾿Ισαὰκ καὶ Ἰαχὼθ, xai ol λοιποὶ πρὸ Χριστοῦ ἅχιοι εἰσερχόμενοι εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, st μὴ π-οεθακτίσθη- σαν, οὐκ ἂν ἐσώζοντο. Μαρτυρεῖ δὲ τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιου, λέγον᾽ « ᾽Απηλλοτρώθησαν oli ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ μήτρας, » toUt' ἔστι τῆς τοῦ βαπτίσματος, Χάραι τούτου ὁμολογοῦμεν, Ott πάντες οἱ σωθέντες xai οἱ σωζόµενοι διὰ βαπτίσματος ἐσώθησαν xai σώζοντει χάριτι θεοῦ. Ὅ ΣΑΡ. ἠρώτα λέγων Τὸν Χριστιανὸν τὸν ποιοῦντα τὸ θέλημα αὐτοῦ τοῦ θεοῦ, xaÀov εἶναι Aktie Tj κακόν ; Γνοὺς δὲ τὴν πανουργίαν αὐτοῦ ὁ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ D ἔφη: "0 θέλεις εἰπεῖν ἐπίσταμαι. Ὁ ZAP. Φανέρωσόν µοι αὐτό. Ὅ XPIZT. Εἰπεῖν θέλεις πρὸς ἐμὲ, ὅτι ὁ Χριστὸς θέγων ἔπαθεν, 3j μὴ θέλων; Καὶ ἑάν σοι εἴπω. θέλων ἔπαθεν, ἵνα qot εἴπῃς, ΄Απελθε, προσκύνησον τοὺς Ἰουδαίους, ἐπειδὴ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ἐποίησαν. 4 Gen. 11, 4 2. 5 Jerem. 1, ὅ. * Joan. 1, 12, 13. ? Joan. 11, 5. * Psal. Ότι, 4. VARLE LECTIONES. (m) Leq . πάντως οὖν ἓν μήτρα ἔπλασεν. XP. Ἕμψυχον xal σπερματικὴν δύναμιν ἸΛδαμ ἐν τῇ κοιλίφ ie. Omnino igitur in matrice formavit. CHRIST. Animalem sementinam virtutem Adamus in ventre bens. (n) Voculis xai và nihil respondet in Lequieno. 1941 DISPUTATIO SABACBBU ET CHRISTIANI. 1948 'O ZAP. Οὕτως, φησὶ, coi ἤθελυν εἰπεῖν Et ἐστί A. SARAC. Hoc utique tibi dicere volebam ; atque σοι λόγος, ἀποχκρίθητί µοι. Ὁ ΧΡΙΣΤ. Σὺ Aie θέλημα εἶναι, ἐγὼ λέγω &voy v καὶ µακροθυµίαν. Ὁ ΣΑΡ. Ιόθεν δύνῃ τοῦτο παραστῆσαι: Ὁ ΧΡΙΣΤ. Διὰ πραγμάτων ἔφη πρὸς Σαρακηνόν’ Καθημένου ἐμοῦ xal σοῦ, fj ἱσταμένου, δύναταί τις &£ ἡμῶν ἄνευ τῆς ἐξουσίας xal δεσποτείας τοῦ θεοῦ ἀναστῆναι ἢ κινηθῆναι ; Καὶ ὁ ΣΑΡ. Οὔ. 'O XPIZT. Τοῦ Θεοῦ εἰπόνιος Μὴ κλίφῃς, μὴ πορνεύσῃς, μὴ φονεύσῃς, οὐ θέλει ἵνα χλέψωμεν καὶ πυρνεύσωμεν καὶ φονεύσωμεν. Ὁ ZAP. Οὐχί. El γὰρ ἔθελεν, οὐχ ἄν εἶπεν, Mi) κλέψῃς, μὴ πορνεύσῃς, μὴ φονεύσῃς. Ὁ XPIZT. Δόξα τῷ θεῷ, ὅτι σὺ ὡμολόγησας λέγων ἆ θέλω εἰπεῖν. Ιδοὺ συνέθου µοι, ὅτι οὖδεὶς ἐξ ἡ μῶν Ἀνευ. τοῦ θεοῦ δύναται ἀναστῆναι 3| κινηθῆναι. Kal ὅτι οὐ θέλει ὁ θεὸς ἵνα χλήψωμεν ἤ πορνεύσωμεν. άν Ἆρτι ἀναστὰς ἀπέλθω, xxi κλέψω fj πορνευώ- qw: τί αὐτὸ λέχεις: θέληµα Oso), ἣ συγχώρησιν καὶ ἀνοχὴν xai µακροθυµίαν ; 'O ΣΑΡ. Νοήσας xai θαυµάσας ἔφη ᾽Αληθῶς οὔ- τως ἔχει. Ὁ ΧΡΙΣΤ. Νόησον xal τοῦτο, ὅτι δυναµένου θεοῦ πατάξαι, ἀνεχώρησεν πρὸς τὸν σταυρόν’ τοῦτ ἔστιν, ἐμαχροθύμησεν ἐπὶ τὴν ἁμαρτίαν' ᾽Αλλ) ὅταν θέλῃ [iva] µετανοήσω, ἀποδίδωσί µοι καθάπερ καὶ τοῖς Ἰουδαίοις ἐποίησεν. Μετὰ γὰρ [Ec] ὀλίγα ἀνέστησεν κατ) αὐτῶν τὸν Τίτον, καὶ Οὐεσπασιανὸν, καὶ τοὺς Ἓλληνας, καὶ καθεῖλεν τὰ opuíquata αὐτῶν. 'Eàv ἐρωτηθῇς παρὰ Σαρακηνοῦ λέγοντος, Τί λίέ- γεις εἶναι τὸν Χριστόν ; εἰπὶ αὐτῷ' Λόγον θεοῦ. Μηδὲν iv τούτῳ νομίζω ἁμαρτάνειν, ἐπειδὴ xal Λό- γος λέγεται παρὰ τῇ Γραφῇ, καὶ σοφία, καὶ βραχίων, xai δυναμις θεοῦ, καὶ ἄλλα πολλὰ τοιαῦτα, πολυώ- νυµος γὰρ ἐστιν. Καὶ σὺ ἀντερώτησον αὐτὸν λέγων’ Τί λέγεται παρὰ τῇ Γραφῇῃ ὁ Χριστός; ἴσως x&v θελήσῃ ἑρωτῆσαί σε ὁ Σαρακηνὸς ἄλλο τι, μὴ ἀπο- xplvou αὐτῷ, ἕως ἄν λύσει τὸ ἐρώτημά σου. ᾿Ανάγκῃ ποίᾳ ἀποχριθήσεταί σοι λέγων Παρὰ τῇ Γραφῇ µου Πνεῦμα καὶ Λόγος Θεοῦ λέγεται ὁ Χριστός. Καὶ τότε εἰπὶ αὐτῷ go πάλιν Τὸ Πνεύμα τοῦ θεοῦ καὶ ὁ Λόγος, παρὰ τῇ Γραφῇ σου, ἄκτιστα λέγονται ἕ πτιστᾶ ; Καὶ ἐπὰν εἴπῃ ὃτι Ἀκτιστά εἶσιν, εἰπὲ αὖὐ- τῷ, Καὶ τίς ἔχτισε τὸ Πνεῦμα καὶ τὸν Λόγον τοῦ θεοῦ; Καὶ ἐὰν ἐξ ἀπορίας εἴπῃ σοι, ὅτι ὁ θεὸς αὐτὰ ἕχτισεν, ἐἶπὶ. ἸΙδοὺ εἰ ἔλεγον ἐγὼ πρὸς σὲ τοῦτο, ἔλεγες ἄν πρὸς μὲ, ὅτι ᾿Πφάνισας τὴν µαρ- τυρἰαν σου’ xal τοῦ λοιποῦ οὐ πιστεύεστε (0) ὅσα ἄν εἴπῃς' Ὅμως οὖν καὶ τοῦτο ἐρωτω σε, πρὸ τοῦ κτί- σαι ὁ θεὸς τὸν Δόγον xal τὸ Ηνεῦμα, οὖκ εἴχεν Ηνεῦμα οὐδὲ Λόγον ; Καὶ φεύξεται ἀπὸ σοῦ μὴ ἔχων τί ἀποκριθῆναι. Alpetuxol γὰρ εἶσιν οἱ τοιοῦτοι κατὰ 8i hiscere potis es, responde mihi. CHRIST. Tu ais voluntatem esse, ego dico to- lerantiam et longanimitatem. SARAC. Unde vales hoc demonstrare ? CHRIST. Ex rebus ait ad Saracenum, Sedente me vel te, aut etiam stanto, potest qui ex nobis sine potestate et arbitrio Dei surgere aut moveri? SARAC. Haudquaquam. CHRIST. Dicente Deo: Non furaberis, non for- nicaberis, non occides ; sane non vult ut furemun, fornicemur aut occidamus. ' SARAC. Non utique. Si enim istud voluisset, haud edixisset, Non fureris, non forniceris, noni occidas. CHRIST. Sit gloria Deo, quia tu convenis me« cum ea dicens, que dicere volo. Ergo convenit: tibi mecum, quod nostrum nemo absque Deo Ρο- test surgere aut moveri, quodque non vult Deus,. ut furemur aut fornicemur. Si ergo jam surgens. abeam, atque furer vel fornicer: quid istud ap- pellas? Deine voluntatem vel indulgentiam, et. tolerantiam atque longanimitatem ? | SARAC. Vim persentiscens admiratus ait: Re- ipsa sic se habet. CHRIST. Cogita et hoc, quod cum posset Deus percutere, ad crucem contendit : hoc est longani- mitate usus est erga peccatam. At quando vult ut me poniteat, reddit mihi; quo modo agit etiam: - erga Judaeos. Post aliquantum enim excitavit con« tra illos Titum et Vespasianum et Grecos, et de- jecit petulantiam eorum. Si interrogeris, Saraceno dicente; Quem ais esse Christum ? Responde illi, Verbum Dei. Nihil in hoc aberrare arbitror, quoniam et Verbum dicitur : & Scriptura, et sapientia et brachium et virtus: Dei, et alia id genus multa. Multinomius enim. - est. Tu vero vicissim interroga eum dicens; Quid vocatur a Scriptura Christus? Fortasse etiamsi ve- lit interrogare te Saracenus de aliqua alia re; ne respondeas illiantequam solverit postulatum tuum. Qua necessitate coactus respondebit tibi dicens: A Scriptura mea Spiritus et Verbum Dei dicitur Chri- stus.Et tunc dic illi tu quoque: Spiritus Dei et Verbum a Scriptura tua increata dicuntur, an vero- " D creata ? Ac ubi responderit creata esse, dicei: Ἑο- . quis creavit Dei Spiritum et Verbum ? Quod si ad incitas redactus dixerit tibi, Deum illa creassé ; regere: Etsi dixissem ego tibi rem hujusmodi, ^ ^. respondisses profecto mihi: E medio sustulistite- ^ . Ut stimonium tuum,ac porro haud confirmaveris quc- cunque dixeris.Nihilominus et istud te interrogo: Antequam crearet Deus Verbum et Spiritum, non habebat Spiritum neque Verbum? atque declinabit --- a te, non habens quid respondeat. Hrretici enim VARLE LEGTIONES. (ο) Forte πιστευεται vot πιστευθήσεται. -— 1343 ADDENDA. 1344 sunt qui hoc affirmant apud Saracenos, maxime- À Σαρακηνοὺς, xal πἀνυ βδελυκτοὶ xal ἀπόθλητοι' que sunt abominabiles et propudiosi: et si huncce volueris traducere apud reliquos Saracenos, time- bit te admodum. Quod si interrogaverit te Sarace- nus inquiens: Sermones Dei creati sunt an increa- ti? Solent enim nobis objicere hanc interrogatio- nem vehementissimam,voluntesostendere creatum esse Verbum Dei, quod sane non est. Quod si di- xeris creatos, regerit contra te, quod ecce omnes dii vero non sunt. Ecce tu confessus es, Verbum Dei, cum sit Christus, Deum tamen non esse, Quamobrem, neque creatos neque increatos Christianus respondens illi appellat (dicens), Ego unum solum Verbum Dei in hypostasi confiteor quod sit increatum, quemadmodum et tu confite- καὶ ἐὰν αὐτὸν θέλῃς δημοσιεῦσαι τοῖς λοιποῖς Σαρα- κηνοῖς φοθηθήσεταἰ σε πολύ (p). Καὶ ἐὰν ἑρωτήσῃ σι ὁ Σαρακηνὸς λέγων᾽ Τὰ Λόγια τοῦ Θεοῦ χτιστά claw Ἡ ἄχτιστα; Τοῦτο γὰρ προθάλλονται πρὲς hu; ἑρώτημα δεινότατον θέλοντες ἀποδεῖξαι χτιστὸν εἶναι τὸν Λόγον τοῦ θεοῦ, ὅπερ οὐχ ἔστιν. Ei δὲ εἴπῃς Ετιστά εἴσιν, λέγει σοι, ὅτι ἰδοὺ ταῦτα πάντα λόγια τοῦ Θεοῦ ὑπάρχοντα, ἄχτιστα μὲν clot, θεοὶ δὶ olx εἶσιν. Ἰδοὺ σὺ ὡμολόγησας, ὅτι ὁ Χριστὸς Λόγος ὢν τοῦ θεοῦ, οὐκ ἔστι θεός. Διὸ μηδὲ κτιστὰ μηδὶ Exe στα ὁ Χριστιανὸς ἀποχριθεὶς αὐτῷ λέγει Ἐγὼ ba µόνον Λόγον τοῦ θεοῦ ἐν ὑποστάσει ὁμολογῶ ἄκτιστον ὄντα, καθάπερ xai σὺ ὡὠμολόγησας, τὴν δὲ ἅπασα- Γραφήν µου, οὐ λέγω Λόγια, ἀλλὰ ῥήματα θιοῦ. ris ; hanc totam Scripturam meam non dico ser- B Καὶ ἐὰν εἴπῃ ὁ Σαβακηνός Καὶ πῶς λέγει ὁ Δαθίδ' mones, sed dictiones Dei. Quod si dixerit Sarace- nus : Quomodo ergo ait David : « Sermones Domi- ni, sermones puri ?*; » et non: dictiones Domini, dictiones pure? Dic ei: Vates figurate locutus est, at non proprie. Quod si tibi dixerit. Quid est figurata propriave locutio? Tu regeras illi : Pro- pria locutio est certa demonstratio rei, figurata verQ locutio est minus certa rei demonstratio. Quod si opponat tibi Saracenus: Fierine potest ut propheta enuntiet minus certam rei demons- trationem ? Dic ei statim : In prophetis inanimata personas fieri, oculosque et ora eis tribui videris. Quapropter, « Mare vidit et fugit !'. » Attamen mare oculos non habet, neque enim animal est. Rursus idem Propheta velut animantem illud . alloquitur : « Quid tibi est, mare, quia fugisti !! » et qua sequuntur. Quin etiam « Gladius devora- vit carnes » dicit Scriptura!*. At enim devorare de ore dicitur quod comedit ac bibit, gladius vero cedit quidem, non tamen deglutit. Sic et dictio- nes figurata locutione usus sermones vocavit, ta- metsi non sint sermones sed dictiunes. Sin autem sciscitatus fuerit; Quomodo descendit Deus in uterum mulieris ? Hespondeto illi : Adhibeamus soripturam tuam et meam. Scriptura tua dicit: « Purgavit Deus virginem Mariam supra omnem muliebrem carnem, descenditque Spiritus Dei et Verbum in eam (2). » Evangelium vero meum dicit : « Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi !?, » En idem utrinque verborum sonus et sensus. Adverto et istud, quod nempe secundum proprietatem no- stram dicat Scriptura ascensionem Dei et descen- | sionem, flgurate nimirum at non proprie. Proprie enim descensus et ascensus juxta philosophos de ? Psal. χι, 7. (9 Psal. cxv, 3. « Λόγια Κυρίου, λόγια á&yvd: » καὶ οὐχὶ, Τὰ ῥήματα Κυρίου, ῥήματα ἀγνά; εἰἶπὶ αὐτῷ' Ὁ Προφήτης τροπολογικῶς ἐλάλησεν, καὶ οὗ κυριολογικῶς. Καὶ ἑάν σοι εἴπῃ Τί ἐστιν τροπολογία xal Χχυριολογία; εἰπὲ αὐτῷ' Κωριολογία μέν ἐστιν, βεθάία ἀπόδειξις πράγματος! τροπολογία δέ ἐστιν ἀθέδαιος ἀπόδειξις Καὶ idv σοι εἴπῃ ὁ Σαρακηνός Ενδέχεται προφή- την εἰπεῖν ἀθέθαιον ἀπόδειξιν; celà αὐτῷ εὐθέως Ἐπὶ τοῖς προφήταις τὰ ἄψυχα πρόσωπα ποιεῖν, xai ὀφθαλμοὺς x«i στόµατα θεάσῃ αὐτοῖς' ὥστε, « Ἡ θάλασσα εἶδεν, καὶ ἔφυγεν. » Ιδοὺ xai θάλασσα ὀφθαλ- μοὺς οὐκ ἔχει, οὗ γάρ ἐστιν ἔμψυχος. Καὶ πάλιν ὁ αὐτὸς Προφήτης ὡς ἔμψυχον αὐτὴν διαλέγεται’ « Τί aol ἐστι, θάλασσα, ὅτι ἔφυχες; » xai τὰ ἑξῆς. ε Καὶ Q à µάχαιρα φάγεται χρέα, » λέγει ἡ Γραφή. Τὸ γὰρ φαγεῖν ἐπὶ στόµατος λέγει (4) τρώγοντες καὶ πίνου- τος, ἡ δὲ µάχαιρα τέμνεται μὲν, οὗ καταπίνει δὲ. Οὕτως καὶ τὰ ῥήματα τροπολογήσας ἐλάλησε λόγους, ἅπερ oUx εἶσιν λόγια, ἀλλὰ ῥήματα. Καὶ ἑάν σοι εἶπῃ, Πῶς κατήλθεν ὁ θεὸς εἷς χοιλίαν γυναικός; εἰπὶ αὐτῷ: Χρησώμεθα τῇ γραφῇ σου, xai τῇ Γρα- φῇ µου ἡ γραφή σου λέχει, ὅτι ExdOv pev ὁ θεὸς τὴν Ἰ]αρθένον Μαρίαν ὑπὲρ πᾶσαν σάρκα uvat- χείαν, καὶ κατέθη τὸ Ηνεῦμα τοῦ θεοῦ καὶ 6 Λόγος ἐν αὐτῇῃ, καὶ τὸ Εὐαγγέλιό poo λέγει «Πνεύμα ἄγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ, xai δύναμις Ὑψίστου im- σκιάσει σοι. » δοὺ µία φωνὴ ἀμφοτέρων τῶν λέ- ξεων, xal Ev νόημα" Γινώσκω δὲ καὶ τοῦτο. ὡς πρὸς τὴν ἡμετέραν ἰἱδιότητα λέγει dj Γραφὴ κατάδασιν θεοῦ xoi ἀνάθασιν, τροπογογικῶς xai οὗ κυριολο- γικῶε. Κυρίως γὰρ κατάθασις xal ἀνόθασις ixi σωμάτων λέγεται κατὰ φιλοσόφους, 6 δὶ θτὸς τὰ πάντα περιέχει, xal οὗ περιέχεται ὑπό τινος τόπου. Ἔφη γάρ τις τῶν προφητῶν' « Tic ἐμέτρησε τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὴν θάλασσαν, xal τοὺς οὐρανοὺς σπι’ 11 Ibid. ὅ. :* Jerem. xu, 12, !* Luc. 1, 35. VARLE LECTIONES. (p) Apud Lequien num. 2, pag. 406. (4) Λέγεται. NOTE. (2) Confer Guadagnolum Apolog. pag. 277. Imo totam consule Apologiam, 1345 DISPUTATIO SARACENI ET CHRISTIANI.| 1346 θαμῇ, πᾶσαν càv γῆν Opaxl; » Καὶ ὅλως, πάντα τὰ Λ corporibus pronuntiatur ; Deus autem universa ὕδατα ὑπὸ Χειρῶν slow τοῦ Θεοῦ [xal à οὐρανὸς δρακί Σ]. Πῶς ἐνδέχεται αὐτὸς ἴδίᾳ χειρὶ cf xat- εχούσῃ τὰ πάντα καταθῆναι xal ἀναθῆναι; "Edw xai ἐρωτήσῃ σε ὁ Σαρακηνὸς λέγων Καὶ εἰ θεὸς ἣν ὁ Ἀριστὸς, xal ἔφαγεν καὶ ἔπιεν, καὶ ὕπνωσεν, xal τὰ ἑξῆς ; εἶπὲ αὐτῷ, ὅτι 'O προαιώνιος Λόγος τοῦ θεοῦ, ὁ χτίσας τὰ σύμπαντα, χαθὼς λέγει ἡ Γραφή poo, xal ἡ γραφή σου, αὐτὸς ἐκ τῆς σαρχὸς τῆς ἁγίας Παρθένου Μαρίας ἄνθρωπος Ὑενόµενος τέλειος, ἔννους καὶ ἔμψυχος' ἐκεῖνος ἔφαχεν, xal ἔπιεν, καὶ ὕπνιωσεν, ὁ δὲ Λόγος τοῦ θεοῦ οὐκ ἔφαγεν οὐδὲ ἔπιεν οὐδὲ ὕπνωσε οὐδὲ ἑσταυρώθη, xai τὰ ἑξῆς. Γίνωσκε δὲ, ὅτι ὁ Χρι- στὸς διπλοῦς μὲν λέγεται ταῖς φύσεσιν, sic δὶ τῇ ὑποστάσει. Eíc γὰρ ὁ προαιώνιος Λόγος τοῦ θεοῦ, xai μετὰ τὴν πρόληψιν τῆς σαρχὸς ὑποστατικῶς xal οὗ φυσικῶς' οὐ γὰρ προσετέση τῇ Τριάδι τέταρτον πρόσωπον μετὰ τὴν ἄῤῥητον ἔνωσιν τῆς σαρχός. comprehendit, sed non comprehenditur ab ullo loco. Ait namque quidam prophetarum: «Quis mensus est manu sua mare, et coelos palmo, pu- gillo terram universam !*? » Et omnino aque universe sub manu Dei sunt..... Qui fleri potest ut is mann sua continente universa, descendat vel ascendat? Et si interrogaverit te Saracenus di- cens: Siquidem Deus erat Christus, qua ratione comedit et bibit et dormivit, etc. Dic ei: Ater- num Verbum Dei, quod creavit omnia, ut ait Scriptura mea et tua, ipsummet ex carne sancte Virginis Marie factus homo perfectus, ratione et anima praditus, is est qui comedit bibitque ac dormivit. At Verbum Dei nec comedit nec bibit nec dormivit, nec cruci affixum est, etc. Adverte autem Christum duplicem dici quod ad naturas attinet, unum vero hypostasi. Unus enim est eternum Verbum Dei etiam post assumptam carnem, hypostasi tamen non natura. Neque enim est adjecta est Trinitati quarta quzdam persona post ineffabilem unitionem earnis. Ὁ ZAP. Ὅτι ἣν ἐγετελ (s) θεϊκὸν ἀπέθανεν jj ir Βἰπὶ αὐτφ' οὐκ dámigawev, θαῤῥῶν τῃ Γραφικῇ ἀποδείξει. Αέφει γὰρ ἡ Γραφὴ περὶ τούτου’ « Ἠλθεν (I) àx' αὐτὴν ὁ φυσικὸς τῶν ἀνθρώπων θάνατος μνήμην καθάρξας Tj χειρωσάμενος πρὸς iv ἡμῖν ἄπαγς. "AX oq φέρε εἰπεῖν. Ὁ πρῶτος ἂνθρωπος ὕπνωσεν, xai τὴν πλευρὰν ἀφῃρέθη. 'O ΣΑΡ. Ἰδοὺ (1) πέπληγμαι Ev τινι τόπῳ τῆς σαρ- χός µου, xal πληγεῖσα $, σάρξ µώλωπα ἀπετέλεσεν, καὶ ἐν τῷ μώλωπι ἐγένετο σκώληξ. Τίς αὐτὸν ἔπλα- C σεν ; 'O XPIE. Λέγει τὸ xal προείποµεν μετὰ τὴν πρώτην ἑθδομάδα τῆς Χοσµοποιίας, οὐχ ἑῥρίσχομεν οἱονδηποτοῦν πρᾶγμα πλάσαντα τὸν θεὸν, fj πλάτ- tovta* ἀλλὰ τῷ προστάγµατι τοῦ θεοῦ προσετάγη ἐν τῇ πρώτῃ ἑθδομάδι, καὶ ἐγένοντο τὰ γυωόµενα. Μετὰ τοῖς προστάγµασι κχατεχρίθη (v) xai ἀχάνθας καὶ τριθόλους (4) Τότε δὲ καὶ ἡ σάρξ ἡμῶν χριθεῖσα, µέχρι τῆς σήμερον φθθῖρας xai σκώληχας dva- τελεῖν. Ὁ ΣΔΡ. Ἐρωτᾷ τὸν Χριστιανόν Λοιπὸυ τίς ἐστι παρὰ co! µείζων (y), ὁ ἁγιάζω ἤ ὁ ἁγιαζόμενος; Γνοὺς δὲ ὁ ΧΡΙΣΤ. τὴν ἔνοπλον αὐτοῦ ἐρώτησιν, εἶπεν Ὅ θέλεις εἰπεῖν γινώσχω. 106 [sga. χι, 12. SARAC. Quod divinum dicitis, mortuumne est an vivit? Responde illi non fuisse mortuum fretus Scri- pturali demonstratione. Ait enim de hoc Scri- ptura : (Venit ad ipsam naturalis lhominum mors memoriam lacessens vel subigens ad in nobis apage. Aliter ut ita dicam /3). Primus homo dor- mivit, et costa ab eo capta est. SARAC. Ecce plagam accepi cerlo quodam loco carnis mex, plagaque 'affecta caro vibicem con- traxit, etin vibice vermis enatus est. Quis eum formavit ? CHR. Dicit quod et prefati sumus. Post prio- rem hebdomadam creationis mundi, non reperi- mus ullam rem formasse aut formare Deum. Sed mandate Dei preceptum est in prima illa hebdo- mada, fueruntque quz sunt. Deinde jussionibus damnata est terra (germinare) et spinas et tribu- los. Tunc etiam caro nostra damnata, usque in presentem diem pediculos et vermes gignit. SABAC. Interrogat Christianum : Ceterum vero quis apud te major est, qui sanctificat an qui sanctificatur ? Agnoscens vero CHRIST, hostilem ejus inter- D rogationem ait : Quod tibi vis, intelligo. VARIOE LECTIONES (r) Hec oscitanter inserta. (s) "Ov' ἂν λέγῃ τό, In. Lequienio ὃν λέγετε θεὸν, ἀπέθανε. Quem dicitis Deum, mortuusne est? (t) Locus corruptissimus, et qui in Lequienio deest. (u) Lequienius num. 6. (v) Lequien. μετὰ δὲ ςἡν παράθασιν κατεκ. Post transgressionem vero, etc. (2) ᾿Ανατέλκειν Leq. et mox κατακριβεῖσα, (y) ᾽Ανατέλλει. (2) Lequien. num. 8, pag. 469. NOTE. (3) S. Andreas Cretensis orat. in Dormit. S. Ma- rie ὃ v initio de morte Deiparse habei; Μέχρις αὐτῆς ὁ φυσικὸς τῶν ἀνθρώπων ἐχώρτησε θάνατος, οὐ μὴν καθείρξας, ὡς ἐν ἡμῖν, f χειρωσάμενος, ἄπαχε. Hinc locus omnimodo emendatur, explica- turque quid sit Scripturalis demonstratio. Preterea liquet orationem illam Cretensi tributam, ante scriptionem hujus dialogi satis tritam magneoque auctoritatis fuisse, cum Scripturalis audiret de- monstratio. 4341 ADDENDA. IM SARAC. Si quidem nosti, indica mihi. CHRIST. Inquit: Si tibi dixero sanctificantem esse sanctificato majorem, regeres adversum me ; Abi, adora Baptistam Joannem, quippe qui bapti- zavit sanctificavitque Christum tuum. SARAC. Istud sane volebam tibi dicere. Jnigmatice ait CHRIST. ad Saracenum. Profl- ciscente te ad balneum cum servo tuo ut laveris, lavatoque ab ipso et purgato, quem majorem di- xeris ? Num miserum illum et emptitium servum, vel te ab illo purgatum? Haud aliter ergo, el ipse cum Dominus esset a servo purgatus est. Mene vocas majorem qui emi, an illum a me emptum, ait Saracenus ad Christianum ? Hic vero respondit, gratiisque prius Deo actis. inquit ad Saracenum : Similiter cogita tu mihi et Joannem servum atque famulum ministrantem Christo in Jordane, in quo baptizatus Sospitator meus latentium ibi in lustris malorum demonnm capita confregit. Saracenus autem vehementer admiratus, quid- que responderet non habens Christiano, abiit, non amplius cum illo congressus. A Ὁ ΣΑΡ. Καὶ ἐὰν οἴδας δεῖξόν not. 'O XPIZT. εἶπεν 'Edv σοι εἴπω ὃτι ὁ ἁγιάζων μείζων τοῦ ἁγιαζομένου, ἐρεῖς pot, "Απιλθε, orsi, προσχύνῃσον τὸν Βαπτιστὴν Ιωάννην, ὡς fem. σαντα καὶ ἁγιάσαντα τὸν Χριστόν σου. Ὁ δὲ ΣΑΡ. Οὕτως, φησὶ, σοὶ ἔθελον εἰπεῖν. Αἰνιγματωδῶς ἔφη ὁ XPIZT. (a) πρὸς τὸν Σαραχηνόν ᾽Απερχομένου σου ἐν τῷ βαλανείῳ μετὰ τοῦ δούλου σου λούσασθαι, xxl λουόμενος ὑπ) αὐτοῦ χαὶ xs αιµόµενος, tiva ἔχεις εἰπεῖν μείζονα; Ἐχεῖνον τὸν οἰκτρὸν δοῦλον xal ἀργυρώνητον, f| σὺ ὁ καθαρθεὶς ()) ὑπ' αὐττῦ ; Οὕτως οὖν καὶ αὐτὸς Δεσπότης ὢν, ὑτὶ τοῦ δούλου ἐκαθαίρετο. Ἐμαυτὸν Αέγεις μείζονα τὸν κτισάµενον, f| ἐχεῖνον τὸν ὑπὲρ ἐμοῦ κτισθέντα, εἶπεν ὁ Σαρακηνὸς Xo Β τὸν Χριστιανόν ; 'O δὲ ἀπεχρίθη, εὐχαριστήσας πρότερον τὸν sin, xai εἶπεν πρὸς τὸν Σαραχηνόν Οὕτως pot vót καὶ τὸν Ἰωάννην, δοῦλον καὶ οἰκέτην, ὑπουργήσεντα τῷ Χριστῷ iv τῷ Ἱορδάνῃ, iv ᾧ βαπτισθεὶς ὁ Σωτήρ µου, τῶν ἐχεῖσε ἐμφολευόντων πωνηρῶν δαιμόνων τὰς χεφαλὰς συνἑτριψεν. Ὁ δὲ Σαρακηνὸς σφόδρα θαυµάσας, xol ἀπορή- σας, καὶ τί ἀποχριθῆναι μὴ ἴἔχων τῷ Σριστκ, ἀνεχώρησεν μηχέτι προσθάλλων αὐτῷ. VARLE LECTIONES. (a) Χριστιανός. (b) Lequien, σαυτὸν τὸν καθαρθέντα. IA—ARARAARARARAAAA——— JOANNIS DAMASCENI SIVE JOANNIS PATRIARCH/E HIEROSOLY MITANI OPUSCULUM ADVERSUS ICONOCLASTAS.. (GarzrAwp. Vel. Patrum Biblioth. XIII, 352.) DISCEPTATIO INVECTIVA C que Habita est a fidelibus et orthodoxis, studiumque ac zelum habentibus, ad confutandos adversarios fidei et doctring sanctorum orthodoxorumque Pa- . trum nostrorum (2). 4. Naboth Israelites ut ne paternam vineam traderet, lapidatus est, cum dixisset: Non tra- dam hereditatem patrum meorum (a). At isti quibus licuit esse episcopis et pastoribus ovium ratione (a) HI Reg. xvi, 3- ΔΙΑΛΟΓΟΣ ZTHAITEYTI&£OZ γενόμενος Παρὰ πιστῶν καὶ ἀρθοδόξων xal πόθον χαὶ ζζλυ ἑχόντων, πρὸς ἔλεγχον τῶν ἐναντίων τῆς αἰ- στεως xai τῆς XU vn τῶν ἁγίων καὶ ὀρθοδύξων ἡμῶν Πατέρων. «'. Ναθουθὶ ὁ Ἰσραηλίτης ἵνα μὴ τὸν πατρφον ἆμ- πελῶνα παραδῷ κατολιθοθολήθη, λέγων Οὁ μὲ προδῶ κληρονοµίαν πατέρων µου. Οὗτοι δὲ, vt civ, ἐπίσκοποι, xal ποιμένες τῶν λογυκῶν λεχόνας NOTE. (1) Verius ex alio Cod. Regio, Hierosolymi- tani Patriarchz. Forte quia Joannes patriarcha Damasco oriundus erat, Damascenus hic dicitur. (2) Ex nostra interpretatione. 4349 ADVERSUS ICONOCLASTAS. 1350 εἶναι προθάτων, διὰ δόξαν χκενὴν καὶ µόνον, τῶν Ha- A praditarum, ob vanam duntaxat gloriam, pater- τέρων τὰς φωνὰς παρωσάµενοι, κατὰ τῆς πίστεως ἑαωτοὺς ὁπλίσαντες, τὰ ὀρθῶς ὑπ αὐτῶν ῥηθέντα στρεθλοῦσι, κατὰ τὸν ἀδόκιμον αὐτῶν xal τεθολωμέ- vov νοῦν διδάσκοντες, "Amep πάντα ἐνώπια τοῖς συνιοῦσι, xal ὀρθὰ τοῖς εὐρίσπονσι γνῶσιν, xatà τὸ γεγραμμένον. Οἱ μὲν γὰρ δόξῃ (3) καὶ καθαρῷ τῆς διανοίας ὄμματι τοῖς Ἱεροῖς τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς περιτυγχάνοντες λόγοις, ὄφελος θεῖον, ὥσπερ τινὰ οὐράνιον θησαυρὸν, ταῖς αὐτῶν εἴσοικίζουσι ψυχαῖς' οἱ δὲ τὸν νοῦν ἔχοντες τῷ ψεύδει προσνευκύτα, xal τῆς τινων ἁθυροστομίας ἠττώμενον, xal βεθήλου γνώ- σεως ἑραστὴν. ἐκείνων ἔσονται χοινωνοὶ, περὶ dv ὁ µαχάριος Ἰαῦλος Ὑράφει Ἑν οἷς ὁ θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τὰ νοήµατα τῶν ἀἁπί- στων, εἷς τὸ μὴ διαυγάσαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ Εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, ὃς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ. Τυφλώττουσι γὰρ, xal εἰσιν ὁδηγοὶ τυφλῶν)' τοιγαροῦν οὗτοι xal τοῖς τῆς ἀπωλείας ἐμ- πίπτουσι βόθροις. Ὡς Ὑὰρ αὐτὸς à Σωτὴρ εἴρηχε. Τυφλὸς τυφλὸν ἐὰν ὁδηγῆ, ἀμφότεροι εἷς βύθυ- τον ἐμπεσοῦνται, Καταφλυαροῦσι τοίνυν τινὲς τῶν τῆς Ἀλρθείας Πατέρων καὶ διδασκάλων, xal δὴ καὶ σκαιότητος δἰαθολικῆς τὸν οἰχεῖον ἐμπλήσαντες νοῦν, παραχαράττειν ἐπείγονται τὸ τῆς ἀληθείας µμυ- στήριον, τῆς μετὰ σαρχὸς οἰκονομίας τοῦ Movorvt- νοῦς οὐ µετρίαν ποιοῦντες κατάῤῥησιν (4), μὴ νοοῦντες µήτε & λέχουσι, µήτε περὶ τίνων ὅδια- θεθαιοῦνται, κατὰ τὸ γεγραμμένον. β'. Εὐρεταὶ δὲ τῆς τοιαύτης ἀσεθείας γεγόνασι πολ- λοὶ μὲν καὶ ἕτεροι, κατὰ σοὺς ἄνωθεν παρφχηχότας χαιροὺς, νῦν δὲ τῆς ἐκείνων ἀνοσιότητος οὗτοι οἱ προ- φασιζόμενοὶ κατὰ τοὺς νέους Φαρισαίους. Ὥσπερ γὰρ ἀληθῶς αὐτοὶ ἠρνήσαντο τὸν Υ]ὸν τοῦ Θεοῦ σαρχὶ ἐληλυθότα, οὕτω xai νῦν νεοχήρυκες μὴ θέλοντες προσκυνεῖν καὶ σεθάζεσθαι τῆς ἐνσάρχου τοῦ Χριστοῦ παρουσίας, xal τῆς χατὰ σάρχα αὐτοῦ ἀχράντου Ν ητρὸς xai κατὰ ἀλήθειαν Θεοτόκου xal ἀειπαρθί- νου Μαρίας, καὶ πάντων τῶν ἁγίων αὐτοῦ τὰς σεθα- σµίους xai σεπτὰς εἰχόνας. ᾽Αλλὰ νέαν χενοτομοῦντες ἐτεκτογήσαντο πίστιν, παρὰ τὴν ἀρχῆθεν ἐκ τῶν ἁγίων ἡμῶν Ηατέρων xal μαθητῶν xal διαδόχων τῶν ἁγίων ἁποστόλων ὑπαρχόντων. Ὡς γὰρ αὐτοῖς ἔδοξε νῦν λέχοντες, πλέον τῶν ἁγίων Βατέρων div οἱ λόγοι καὶ al ἀρεταὶ στήριγµα xal στήλη τῆς καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουσι, οὗτοι τὴν πί- στιν φυλάττειν διαθεθαιοῦντες. Τὰς γὰρ αὐτῶν τών Πατέρων φωνὰς, &c αὐτοὶ τρανῶς ἐχήρυξαν περὶ τῶν σεθασµίων καὶ προσκυνητῶν εἰκόνων, οὗτοι ol νεόσο- qot λαθόντες τὰς χαλῶς ὑπὸ τῶν προφητῶν ῥηθείσας φωνὰς, κατὰ τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας πρὸς τὸν ἴθιον νοῦν στρεθλοῦσιν,. Ὡς γὰρ αὑὗτοὶ περὶ τῶν εἰδωλικῶν ἑοάνων xal δαιμονικῶν στηλῶν φράσαντες εἶρηχαν, οὔτοι εἰς τὰς ἁγίας εἰκόνας µετέστρεψαν τοὺς ἁγίους Ἡατέρας xal διδασκάλους τῆς ἁγίας xal ἁμωμήτου (b) rrov. u1, 9. (c) II Cor. iv, 4, D (d) Matth. xv, 14. nas voces repudiantes, adversusque fldem semet ipsi armantes, qu: recte ab illis dicta sunt con- torquent (juxta reprobatam suam turbidamque mentem docentes), (Quz omnimodis ob oculos po- sita sunt. intelligentium, rectaque iis qui cognitio- nem inveniunt, ut scriptum est (b). Illi enim acuta puraque mentis acie sacras divinitus inspirate Scripture verba legentes, divinum emolumentum, quasi quemdam colestem thesaurum, sui ipsorum animabus recondunt: isti vero mentem cum ha- beant ad mendacium propensam, ac nonnullorum impotentibus locutionibus devictam, profane etiam scientie amantem, illorum utique futuri sunt participes, de quibus beatus Paulus scribit: In quibus Deus seculi hujus excecavit cogitata in- fidelium, ut non resplendeat illis lumen Evangelii gloriz Christi, qui est imago Dei (c). Cecutiunt enim, et sunt duces cecorum: quamobrem hu- jusmodi etiam in foveam incidunt interitus. Ut enim ipsemet Salvator ait: Οσοι c&cum si ducat, ambo in foveam cadent (d). Derident igitur nonnulli Patres 80 magistros veritatis: imo vero etiam diabolica pravitate proprium implentes animum, adulterare nituntur veritatis mysterium, nihil non e medio tollere studentes dispensationem Unige- niti secundum carnem, non intelligentes nec qus dicunt, nec de quibus affirment (e), juxta quod Scri- ptura dicit. 2. Inventores porro hujusmodi impietatis fue- runt quidem et alii plures per superiora tempora ; nunc vero illorum facinoris isti novas profitentes causas, quasi novi Pbharisei. Quemodmodum enim revera illi negarunt Filium Dei carne venisse ; sio et nunc novi isti predicatores, dum nolunt ado- rare et colere adventus Christi in carne, ejusque secundum carnem immaculate Matris vereque Dei- pare ac semper Virginis Marie, item omnium san- ctorum ejus religiosas honorandasque imagines. Sed novam novis rebus studentes adornarunt fi- dem, contra atque ab initio accepimus a sanctis nostris Patribus, discipulis ac successoribus apos- tolorum sanctorum. Quemadmodum enim ipsis vi- sum est nunc dicere, melius quam sancti Patres, quorum verba et virtutes fulcorum sunt atque co- lumna catholice et apostolice Ecclesise, isti fidem se servare profitentur. At enim ipsorum Patrum voces, quas ipsi luculenter depredicarunt circa venerandas adorandasque imagines, isti novi sa- pientes (dum arripiunt qua ceteroquin bene a prophetis annuntiate sunt voces), juxta propria desideria ad propriam mentem pervertunt. Quee- cunque etenim illi de idolorum statutis ac demo- niacis titulis locuti dixerunt, isti adversus san- ctas imagines detorquent sanctos Patres et docto- (e) I Tim. 1, 7. NOTAE. (9) Ὀξυδερκεῖ. (4) Καθαίρεσιν. 1351 ADDENDA. 125 res sancte sincere et orthodoxe Christianorum A xai ὀρθοδόξου τῶν Χριστιανῶν πίστιως, παρωσάμιε- fldei, repudiantes eorum voces et testimonia de incarnat» humansque forma» imrginis ejus depi- ctis sanctis iconibus, quas manifeste ut coleremus ac veneraremur nos edocuerunt. Quamobrem et mox (5) disputationem adversus novos hosce pre- dicatores facturi, Deo nobis spiritum largiente, pauca ex multis apponemus, tametsi viri isti tan- quam idola manufacta hec quoque aversentur. 3. Dicant nobis turbidi isti sapientes et que- ruli, necnon amatores male, profane, Deoque inimics synodi (6), que Deo permittente habita est Constantinopoli in loco Oneria appellato : Quo- nam modo et scopo paternas repellentes voces, secundum vestra vos desideria fascinantes abrepti & recto tramite, quaque esca decepti, deprava- mini ? Dicite nobis qui nunc innovatis recentis fi- dei expositionem, quidnam in terris venerandum, religiosum et adorabile est, quod non sit manufa- ctum ? Crux ? Altare ? Oblatio ? Evangelium ? Uni- versa hec manufacta sunt : nobis nihilominus ve- nerabilia ac salutis symbola, quemadmodum et sanctorum imagines, et incarnati Christi dispen- sationis vere atque humans ejus carnis, quam propter nostram salutem accepit de purissima et Deipara Maria, qua sunt nostra assumens omnia, excepto duntaxat peccato. Quare et imagines illius ejusque immaculate Matris veneramur et colimus. At vos commentum facitis hujusmodi mysterium. Nos vero qui veritatem sectamur, que est sancto- rum apostolorum sanctorumque eorum discipulo- vot τὰς αὐτῶν φωνὰς καὶ μαρτυρίας πιρὶ τῆς b. σάρκου καὶ ἀνθρωπίνης αὐτοῦ μµορφώσεως χαραχτῆ. poc ἱστορηθείσας ἁγίας εἰκόνας, ἅσπερ ἡμῖν tpm, σέθειν καὶ προσκυνεῖν ἐδίδαξαν. Δι ὅ χαὶ µετ ὁλί- ον διάλεκτον πρὸς τοὺς νεοκήρυκας ποιησοµενι: θιοῦ διδόντος ἡμῖν καὶ τὸ ἀναπνεῖν, ὀλίχα ἐκ πολλῶν παραθήσοµεν, κἄν οὗτοι ὡς χειροποίητα δῆθεν dm. στρέφονται. Υ. Λεγέτωσαν ἡμῖν οἱ θολόσοφοι καὶ μεμψίμδιρο καὶ ἀρεσταὶ τῆς φαύλης καὶ βεθήλου καὶ ἐχραιοί- σης θεῷ συνόδου, τῆς γενομένης κατὰ θιοῦ σνγχω. βισμὸν ἐν Κωνσταντινουπόλει εἲς τὸν τόπον τὸν λεγ μενον Ὀνξρια, ποίῳ τρόπφῳ xal σκοπῷ τὰς τῶν Πατί- βων παρακρουόµενοι φωνὰς, κατὰ τὰς ἰδίας ἐπιβν- µίας ἑαυτοὺς ἐξαπατῶντες ἐξελκόμενοι xal ὀελεσζό. μενοι στρεθλεῖτε; Εἴπατε ἡμῖν, ol νῦν κενοτομοῦντις νέας πίστεως ἔχθεσιν, ποῖον ἐπὶ ες γῆς wposxum. τὸν καὶ σεθάσµιον καὶ λατρευτόν ἐστιν ἀχειροπίτ- tov; ὁ σταυρός; τὸ θυσιαστήριον; ἡ προσφορά; ti Εὐαγγέλιον ; Ηάντα χειροποίητα, àAA' ἡμῖν oct xai σωσηρίας σύμθολα, ὥσπερ xai αἱ τῶν ἁγίων (ἰ- Χόνες, καὶ τῆς ἐνσάρχου τοῦ Χριστοῦ οἰκονομίες τῆς ἀληθινῆς καὶ ἀνθρωπίνης αὐτοῦ σαρκὸς, ἂν διὲ τὴν ἡμῶν σωτηρίαν προσελάθετο x τῆς πανάγνυ wai Θεοτόκου Μαρίας, πάντα ἡμῶν λαθὼν, χωρὶς μόνη τῆς ἁμαρτίας. Διὸ καὶ τὴν εἰχόνα αὐτοῦ, καὶ τῆς ἀχράντου αὐτοῦ Μητρὸς προσχυνοῦμεν καὶ cibonty. Καὶ ὑμεῖς δόκησιν τὸ µυστήριον ἀπεργάζεσθι. "iuri $t οἱ τῆς ἀληθείας, τῆς τῶν ἁγίων ἀποστόλων, xii τῶν ἁγίων αὐτῶν μαθητῶν xal διαδόχων, ἡμετέρων rum et successorum, qui Patres ac doctores nostri C δὲ Πατέρων καὶ διδασκάλων, τὴν παρ’ αὐτῶν luv fuerunt, eam que ab illis nobis tradita fuit fldes circa sanctam et consubstantialem venerandamque Trinitatem, revelata facie, claraque voce profite- mur, usurpantes illud Isais& prophete: Ascende qui evangelizas in montem excelsum (f). Nos quoque ascendimus ad summam gloriam trium consubstan- .tialium personarum, evangelizantes bona ortho- doxs fidei, et dicentes : &. Credimus in Patrem et Filium et Spiritum sanctum, qua est sancta Trinitas, increata, eeter- na, inconfusa, indivisa, consubstantialis, in una divinitate, regno et dominatione, qua in tribus personis sive hypostasibus et proprietatibus ad- oratur, e( glorificatur. Proprietatem autem cum παραδοθεῖσαν πίστιν περὶ τῆς ἁγίας καὶ Ópooosio) καὶ προσκυνητῆς Τριάδος, ἀναχεχαλκμμένῳ xpocity λαμπρᾷ τε φωνῇ λέγομεν τὰ τοῦ προφήτου Ἡσαίου' ᾿Ανάθηθι ὁ εὐαγγελιζόμενος ἐπ ὄρος ὑψηλόν. Er! hu ἀνερχόμεθα sie τὴν τρισυπόστατον ὁμουν- σιοχόρυφον δόξαν, εὐαγγελιζόμενοι τὰ ἀγαθὰ τῆς ὁρ- θοδόξθυ πίστεως, λέχοντες' S. Πιστευοµεν eic Πατέρα xai Υἱὸν καὶ ἆγιοι Πνεῦμα, ἥτις ἐστὶν ἡ ἁγία Τριὰς, Ἀχτιστος, ἀῑδιος, ἀσύγχυτος, ἀἁδιαίρετος, ὁμοούσιος, ἐν p θεότητι xii βασιλεία xai χυριότητι, ἐν τρισὶ προσώκοις ῆτοι ὑπο" στάσεσι καὶ ἰδιότησι προσκυνουµένη τε καὶ δοξολο- γουµένη. Ιδιότητα γὰρ ὅταν εἴπω, τὸν Πατέρα Πετί- dico, Patrem Patrem cogita, et Filium Filium, ϱ pa νόησον, xal τὸν Υἱὸν Υἱὸν, καὶ τὸ Ηνεῦρα τὸ ἄγιη Spiritumque sanctum Spiritum sanctum. Iste enim proprietates haudquaquam convertuntur. Neque enim potest qui Pater est Filius esse, vel Filius Pater, vel Spiritus sanctus esse Pater sive Filius : sed quemadmodum dixi, Pater est Pater, et Filius Filius, et Spiritus sanctus Spiritus sanctus. Non fuit tempus quando non erat Pater, nec tempus fuit quando Filius non erat, sicut neque tempus (f) Isa. xr, 9. Πνεῦμα ἆγιον. Αὖται γὰρ αἱ ἰδιότητες οὐκ. t&vturtol- φονται. Οὐ δύναται γὰρ ὁ Πατὴρ Υἱὸς εἶναι, fj ὁ Yi Πατὴρ, *| τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εἶναι Πάτὴρ ἤ ές ἀλλ᾽ ὡς εἶπον, Πατὴρ ὁ Πατὴρ, xai Υἱὸς ὁ rib, ui Ηνεῦμα ἅγιον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιεν. Οὐκ ἦν ποτε 5s οὐκ ἦν Πατὴρ, καὶ οὐκ ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν Yix, καὶ οὐκ ἦν ποτε ὃτε οὐκ ἦν τὸ Ηνεῦμα «à ἄγιο. id τοῦτο ἀχατάληπτος καὶ d Ὑίννησις «οῦ Μονοχεσᾶ, NOTAE. ($) Forte respicitur ad sequentem quam edituri sumus orationem. Comb. brevi conserta dispulatist (60) Copronymianam intelligit Combefis. 1353 ADVERSUS ICONOCLASTAS. 1354 καὶ ἡ ἑκπόρευσις τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Προσκυνεῖς À fuit, quando non erat Spiritus sanctus, Quam- τὸν Πατέρα ; iv αὐτῷ προσκυνεῖται ὁ Yióq καὶ τὸ ἅγιον Ἠνεῦμα. Προσκυνεῖς τὸν Υἱόν ; iv αὐτῷ προσχυνεῖς τὸν Πατέρα xal τὸ ἅχιον Ηνεῦμα. Προσκυνεῖς τὸ Πνεῦμα τὸ ἁγίον ; ἐν αὐτῷ προσκυνεῖς καὶ τὸν Πα- τέρα καὶ τὸν Υἱόν. Οὐ συγχεόµένων τῶν προσώπων, ἀλλὰ διὰ τὸ ταὐτὸν καὶ ἀπαράλλακτον τῆς οὐσίας οὕτω νοεῖς. Μιᾶς γὰρ οὕσης τῆς φύσεως xal τῆς οὐὗ- σίας xa! τῆς θεότητος, µία xal d προσκύνησίς ἔστι τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου ριάδος. ᾽Αλλ’ ἐπειδὴ ΗΠατὴρ καὶ l'ióc καὶ ἅγιον Πνεῦμα, ὀνομάζονται καὶ εἰσὶ τῇ μὲν οὐσίᾳ κατὰ πάντα ἴσα τὰ τρία’ ἀπίδωχε δὲ ἡ θεόπνευστος Γραφἡ τὴν ἀρχὴν τῷ ΠΗατρὶ, καὶ λοιπὸν τῇ τοῦ Πατρὸς εὐδοχία καὶ ὁ Υἱὸς τὰ πάντα ἐποίησε᾽ χαὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τὰ πάντα ἐτελεσιούργησεν' obrem incomprehensibilis etiam est Unigeniti ge- neratio, itemque processio sancti Spiritus. Ado- ras Patrem ? in ipso adoratur Filius et Spiritus sanctus. Adoras Filium ? in ipso adoras Patrem et Spiritum sanctum. Adoras Spiritum sanctum ? in ipso adoras et Patrem et Filium. Non confusis personis, sed propter identitatem immutabilita- temque essentie sic cogitas. Cum enim una sit natura et essentia et divinitas,una est etiam ad- oratio sancte et consubstantialis Trinitatis.Sed quo- niam Pater, Filius ac Spiritus sanctus, nominan- tur et sunt essentia quidem per omnia equales tres he persons; Scriptura vero divinitus inspirata principium attribuit Patri, ac ceeteroquin ex Pa- ἔστιν οὖν θεὸς ὁ Πατὴρ, θεὸς ὁ Υἱὸς, Θεὸς τὸ p tris beneplacito etiam Filius universa effecit, et Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Αλλ) ἐπειδὴ, θεὸς καὶ θεὸς καὶ θεὸς, οὗ δύνασαι εἰπεῖν, τρεῖς θεοί. ᾽Αλλὰ τρία πρόσ- cma ἐνθυμούμενος, ἕκαστον πρύσωπον ὁμολογῶν, εἷς θεὸς λέγεται, διὰ τὸ ἕν xal τὸ ταὐτὸν της φύ- σεως καὶ τῆς θεότητος καὶ τῆς οὐσίας xai τῆς συναῖ- διότητος. Διὸ καὶ ἐνικῶς δοξάζοµεν καὶ προσκυνοῦμεν τὴν ἁγίαν Τριάδα. Ε. Ἐμάθοµεν καὶ πιστεύοµεν, ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ ἐγεννήθη ἐκ τοῦ Πατρὸς ἀδῥήτως, ἀχρόνως, άσω- µάτως, πρὸ πάντων τῶν αἰώνων. Αὐτὸς οὖν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ, τὸ φῶς ἐν τοῦ φωτὸς, ὁ ἀληθινὸς θεὸς ἐκ τοῦ ἀληθινοῦ θεοῦ xal Ἡατρὸς, τῇ εὐδοχιφ τοῦ Ha- τρὸς ἐσαρκώθη ἐκ τῇ πανάγνῳ καὶ ὑπὸ Ἠνεῦματος ἁγίου χκαθαγιαζοµένῃ Παρθένῳ τῇ ἁγίᾳ Μαρίφ, τῇ χυρίως xai κατ ἀλήθειαν θεοτόκῳ. Καὶ ὥσπερ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἡ Ὑένεσις αὐτοῦ τοῦ Υἱοῦ ἀκατάληπτός τίς ἐστι xal ἀνερμήνευτος, καὶ διὰ τοῦτο πίστει καὶ σιωπῇ προσχυνοῦμεν xal δοξάζομεν οὕτω τοῦ αὐτοῦ ΥΊοῦ τοῦ θεοῦ καὶ ἡ ἐκ τῆς μητρὸς xal Παρθένου Ev. σαρκος Ὑέννησις, ἄφραστός εστι χαὶ ἀνεκδιήγητος. Καὶ μάθε πῶς. ς. Ὁ οὖν μονογενὴἠς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ πρὸ πάντων τῶν πἰώνων ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθεὶς, ἀπερίγραπτός ἐστι, καὶ ἄνω ἐστὶ xal κάτω, καὶ τὰ πάντα ἐν χειρὶ ἔχει, xal τὰ πάντα ἐν αὐτῷ συνέστηχε, xol τὰ πάντα πληροῖ, xal ὑπὶρ τὰ πάντα ὑπερεχτείνεται, καὶ ὑπεράνω πάντων οὐρανῶν ἐστι, καὶ τὰς ἀθύσσους καθορᾷ. Καὶ οὐκ ἔστι Χτίσις ἀφανὴς ἐνώπιον αὖ- τοῦ. Ἐν ἀγγέλοις ἐστὶν, ὅλος ἄνω ἐστὶν, ὅλος παντα- D x99 ἐστιν. Αὐτὸς οὖν ὁ Υὸς τοῦ θεοὺ ὁ τοιυῦτος τηλικοῦτος, ὁ ἀπήλικος xal. ἀμεγέθης, ἐπειδὴ πάντα δύναται, ἐδυνήθη xal ἄνθρωπος Ὑενέσθαι. Καὶ κατ ἀλήθειαν σαρχωθεὶς, καὶ ἐνανθρωπήσας ἐκ Πνεύμα- τος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου ἄνω οὐκ ἔλειψε, καὶ κάτω σαρκωβεὶς ὁ αὐτὸς ὅλος, Οὐχοῦν τίς δύνα- ται φράσαι fj ὅλως διηγήσασθαι τὸ µυστήριον ; Βλὴν Oct πρὸς τὴν εὐτέλειαν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἔδω- κεν ἡ θεία pao?) ὀλίγα τινὰ ῥήματα, δι) Qv ὁ νοῦς ἐν ἀπολαύσει δυνήσεται γενέσθαι, καὶ ἀφθέγκτως (g) Hebr. rv, 13. PaThOL. Gs. XCVI. C Spiritus sanctus universa perfecit : est consequen- ter Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus san- ctus. At quia Deus, et Deus, et Deus: non potes tamen dicere, tres dii. Verum tres personas ani- mo cogitans, quamlibet personam confitens, unus Deus dicitur ; propter unitatem et identitatem na- tur; et divinitatis et essentim et coesternitatis. Quamobrem et singulari numero glorificamus ve- neramurque sanctam Trinitatem. 9. Didicimus et credimus, quod Filius Dei ge- nitus est ex Patre ineffabiliter, sine tempore et corpore, ante omnia secula. Ipsemet Filius Dei, qui est lumen de lumine, Deus verus de Deo vero et Patre, ex Patris beneplacito factus est caro in purissima et per Spiritum sanctum sanctiflcata Vir- gine sancta Maria, quee est proprie verissimeque Deipara. Àc quemadmodum que est ex Patre ge- neratio ipsius Filii incomprehensibilis est etinex- plicabilis, proptereaque illam fide ac silentio ad- oramus et glorificamus : sic ejusdem Filii Dei illa etiam qua ex matre est et Virgine in carne gene- ratio, ineffabilis est et inexplicabilis. Ac quo mo- do, disce. 6. Unigenitus igitur Filius Dei, qui ante omnia sicula ex Patre natus est, incircumscriptus est, supraque est et infra, universaque in sua pote- state habet, et cuncta in ipso constant, et omnia replet, et ultra quaevis superextenditur, supraque omnes coelos est, et abyssos intuetur. Et non est ulla creatura invisibilis in conspectu ejus (g). In angelis est, totus supra est, totus ubique est. Ipse igitur Filius Dei talis tantusque, cujus nec &vum nec magnitudinem assignare licet ; quan- doquidem omnia potest, potuitetiam homo fieri. Atque in veritate incarnatus et homo factus ex Spiritu sancto et Maria Virgine, superiora nequa- quam deseruit, et in inferioribus caro factus idemmet totus est. Quis ergo possit dicere et om- nino enarrare mysterium ? Nisi quod pro tenui- tate humane nature suppeditavit divina Scriptura pauca quaedam verba, per que mens in fruitione 1355 rere queat, revereri illud et adorare. 1. Filius ergo Dei qui nuspiam capi potest, in- gressus est sanctam "Virginem, assumpsitque ex naturacarnis illius, univitque proprie deitatis hypostasi carnem nostre consubstantialem, ani- ma et ratione preditam, qua ipse solus ratione novit. Preefatus enim sum, quod neque menscom- prehendere valet, neque oratio exponere potest, neque debet homo pernaturales modosinvestigare quod investigari inquirique impossibile est. Cum igitur univisset sibi acceptam ex illa naturam, crevit qui crescere nactus non est Dei Filius in propria carne animata anima ratlonali et intelle- tuali. Nec tamen amittens quod erat Dei Filius, factus est infans in utero matris. Completaque est unitio indivulsa et inconfusa divinitatis simul et humanitatis, propter quam^ecce qui incorporeus est et intangibilis, corporeus factus est tangique potest: et qui ante omnia secula ex Patre natus est, ecce idemmet etiam ex sancta Virgine caro factus nascitur: quique a paterno sinu nunquam recessit, universaque divinitatis virtute comple- ctitur,et omnia omnipotenti vi continet,'idem ipse factus homo ex sancta Virgine ex eaque natus, jacet in praesepio puer,fasciis involutus,sancta Vir- gine, virgine manente.Hec enim divinasunt.Quem- admodum namque unitio carnis et divinitatis im- pervestigabilis est, sic et nativitas. Potuit siqui- dem divinum Verbum quod omnipotens est vera- citer incarnari et homo fleri in Domina nostra, nascique ex illa, ac virginitatem ejus quasi sigillo munitam conservare; quo pacto scilicet januis etiam clausis stetit in medio discipulorum. 8. Quamobrem sancta et apostolica Ecclesia quie sunt divina omnia prompte suscipit, omnia fideliter, omnia incuriose veneratur et adorat et colit. Ipse ergo Dei Filius Deus verus, propter nostram salutem puer natus crescere dicitur propria carne, nostris inculpatis assumptis pas- sionibus, ac proficere sapientia atque &tate (h), eo quod paulatim isthaec ostenderet, quo demon- straret proprie vereque fuisse incarnationem. De- fatigari etiam dicitur, esurire, sitire, et cum hominibus conversatus fuisse (1), docens ac illumi- nans omnem hominem venientem in. mundum. 1ρ99 enim est luz vera (Kk). 9. Cieterum propter immensam suam benighi- tatem passus quoque est carne propria. Ipse enim Dominus glori» propter nos crucifixus est vereque passus. Patitur porro non divinitate, sed carne propria inseparabiliter sibi adaptata preditaque anima rationali : moritur autem, separata videli- cet anima a corpore. Divinitas namque insepara- bilis etinconfusa animaeque unita erat atque cor- pori. Descendit ergo Dei Filius spiritu suo ad sanctorum spiritus, rursumque surrexit, unita (^) Luc. u, $2. (i) Baruch ui, 398. (k) Joan. 1, 9. ADDENDA. versari poterit, ac quin tamen mysterium edisse- A ἐκπλαγῆναι καὶ 56 τὸ Üriov µυατή- ριον. C. Ὁ o5v Yiàc τοῦ θεοῦ ὁ ἀχώρητος εἰσῆλβεν εἰς τὴν ἁγίαν Παρθένον, xai ἐπελάθετο ἐκ τῆς φύσεως τῖς σαρχὸς αὐτῆς, x«l Ίνωσε τῇ ἰδίᾳ τῆς θεότητος ὑτο. στάσει σάρχα τὴν ἡμῖν ὁμοούσιον, ἔμψυχόν τε xai ἶ-- νουν, ὡς αὐτὸς μόνος οἶδε. Ηροεῖπον γὰρ ὅτι oa νοῦς χαταλαθέσθαι ἰσχύει, οὔτε λόγος παραστῆααι δύναται, οὔτε ὀφείλει ἂνθρωπος φυσιολογεῖν τὸ ἐνε- ιχνίαστον xai ἀνεξερεύνητον πρᾶγμα. ᾿Βνώσας οὖν ἑαυτῷ τὴν ἐξ αὐτῆς ληφθεῖσαν φύσιν, nott ὁ ἀναν- ξὴς Γὶὸς τοῦ θεοῦ τῇ ἴδίᾳ σαρχὶ, ἐμψυχωμένῃ qui; λογιχῇ τε xai νοερᾷ. Kai μὴ τραπεὶς ὁ ἱὸς τοῦ 6t ὅπερ ἦν, ἐγένετο βρέφος ἐν τῇ χοιλίᾳ τῆς μητρός Καὶ ἀπετελέσθη ἕνωσις ἁδιαίρετος καὶ ἀσύγχυτας θεότητός τε xai ἀνθρωπότητος. καὶ ἰδοὺ ὁ ἀσώματος xal ἀφηλάφητος σεσωµάτωται xal ψηλαφᾶται' χαὶ ὁ πρὸ πάντων τῶν αἰώνων ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθὲς, ἰδοὺ αὐτὸς καὶ ἐκ τῆς ἁγίας Παρθένου σεσαρκωμένος γεννᾶται’ καὶ ὁ τῶν χόλπων τῶν πατρικῶν μὴ yup σθεὶς, xai τὰ σύμπαντα τῇ δυνάµει τῆς θεότια συνέχων, καὶ τῶν πάντων τῇ παντοκρατορικῇ ὀνν- pst περιδραττόµενος, ὁ αὐτὸς ἐνανθρωπήσας &x τῆς ἁγίας Παρθένου καὶ γεννηθεὶς, χεῖται ἐν φάτῃ τα" δίον ἑσπαργανωμένον, τῆς ἁγίας Παρθένου παρθένο µεινάσης. Τὰ γὰρ θεῖα τοιαῦτά ἐστι. Ὥσπερ γὰρ 1, νωσις τῆς σαρχὸς καὶ τῆς θεότητος ἀνεξερεώύνητος, οὕτω καὶ ἡ γέννησις. ᾿Εδυνήθη γὰρ ὁ θεῖος Δόγος ὁ παντοδύναμος κατὰ ἀλήθειαν σαρχκωθῆναι xai ivre θρωπῆσαι ἐν τῇ Δεσποίνῃ, xal γεννηθηναὶ ἐξ αὐτῖς, καὶ τὴν παρθενίαν ἐσφραγισμένην διαφυλάξαι, ὥσκῳ προσκυνεῖν C οὔν ἀμέλει καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ἔστη ἐν uisy τῶν μαθητῶν. Ἡ. Διὰ τοῦτο ἡ ἁγία xai ἁποστολικὴ Ἐκχλησα παντα εὐπειθῶς τὰ θεῖα ἀποδέχεται, πάντα κυτῶς, πάντα ἀπολυπραγμόνως σέθει xal προσκυνεῖ καὶ τι- μᾷ. Αὐτὸς οὖν à Yióc θεοῦ ὁ ἀληθινὸς θεὸς, διὰ τὸ ἡμετέραν σωτηρίαν παιδίον γεννηθεὶς, αὗξειν λέγ» ται τῇ ἰδίᾳ σαρνὶ, τὰ ἡμέτερα οἰχειούμενος dubios: πάθη, καὶ προκόπτειν σοφίᾳ καὶ ἡλικίᾳ διὰ τὸν κατὰ µέρος ἀνάδειξιν, ὅπως δείξῃ χυρίως καὶ xmà ἁλήθειαν εἶναι τὴν ἐνανθρώπησιν. Καὶ κοπᾷν Ar ται, καὶ πεινην καὶ διψῃν, καὶ τοῖς ἀνθρώποις en αναστραφῆναι, διδάξαι καὶ φωτίσας πάντα 6r θρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον. Αὐτὸς ydp iri D τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν. €. Λοιπὸν δὲ διὰ τὴν ἄμετρον αὐτοῦ φιλανρν- πίαν καὶ ἔπαθε τῇ ἱδίᾳ ααρκἰ. Λὐτὸς γὰρ à Κύρο τῆς δόξης ὑπὲρ ἡμῶν ἑσταυρώθη, xat πάσχει date. Πάσχει γὰρ οὗ τῇ θεότητι ἀλλὰ τῇ ἁδιαιρίτως € αφθείσῃ αὐτῷ ἰδίᾳ σαρχὶ ἐμφυχωμένῃ, xai ἀποθ- σχει, τῆς ψυΚῆς δηλονότι χωρισθείσης τοῦ σώματος. Ἡ γὰρ θεότης ἁδιαίρετος καὶ ἀσύγχυτος xai τῇ Vari ἠνωμένη ἦν xai τῷ σώμµατι. Κατζλθεν οὖν 6 lik τοῦ Oto) τῇ ἰδίᾳ ψυχῇ πρὸς τὰς τῶν ἁγίων φυχὰ» καὶ πάλιν ἀνέστη, τῆς ψυχῆς ἐνωθείσης τῷ οσώμε:. 1357 ADVYERSUS ICONOCLASTAS. 1358 Ανέστη οὖν ὁ αὐτὸς povoytwic Υἱὸς τοῦ θεοῦ τῇ À Ἰδίᾳ δυνάµει Ἐξουσίαν γὰρ ἔχω, φησὶν, τὴν ψυ- χήν µου θεῖναι, xal ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαθεῖν αὐτὴν. V. ᾽Αλαστὰς τοίνυν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ ἐκ νεκρων. τῇ ἰδίᾳ ἐνανθρωπήσει ἀνελήφθη clc τοὺς οὐρανούς. ὍὉ τὰ πρὶν ἀσώματος, νῦν ὁ αὐτὸς σεσαρχωμένος' ὁ τὸ πρὶν ἁπλοῦς, νῦν ὁ αὐτὸς σύνθετος, θεὸς ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπος. Μένει γὰρ ἐν αὐτῷ καὶ ἡ φύσις τῆς θεότητος καὶ ὁ τὸ πρὶν ἁπλοῦς ὢν xal εἷς τῆς ἁγίας Τριάδος, καὶ νῦν ὁ αὐτὸς εἷς ἐστι τῆς ἁγίας Τριάδος σεσαρκωμµένος , xal ἐνανθρωπήσας . Καὶ ὅπερ οὐκ ἡδύναντο πλὰσαι αἱ οὐρᾶνιαι δυναµεις θεωρῆσαι' θεό- τητα γὰρ τῆς προσκυνητῆς Τριάδος ἰδεῖν οὐδεὶς δύ- vata νῦν τὸν ἕνα τῆς ἁγίας Τριάδος, τὸν μονογενῆ Υ}ὸν τοῦ θεοῦ βλέπουσι κατὰ τὸν φαινόµενον ἄνθρω- py πον, ἐννοοῦντες τὸ απερίγραφον τῆς αὐτοῦ θεότητος. Τοῦτο γὰρ ἐστιν ὃ εἶπεν ὁ µαχαοιος Ἡαῦλος. "9n ἀγγέλοις. Πρρσελάθετο τοίνυν ὃ οὐκ εἶχε, καὶ ἔχει, λέγω δὴ τὴν ἡμετέραν φύσιν, εἷς αἰῶνας τῶν αἰώ- νων . Καὶ πάλιν Ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκροὺς, ἤτοι λικαίους καὶ ἁμαρτωλούς, Τοὺς μὲν κρῖναι, ἀντὶ τοῦ δικαιῶσαι, διὰ τὰ καλὰ αὐτῶν ὄργα, τοὺς δὲ κατακρῖναι διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν, καὶ τὰς τῆς καχίας αὐτῶν πράξεις. ια’. Διδάσκει ἡμᾶς τὸ σύμθολον πιστεύειν' Καὶ slo μίαν ἁγίαν καθολικὴν καὶ ἀποστολιχὴν τοῦ θεοῦ Ἐκκ)ησίαν. Οὐ δύνατάι Εκκλησία ἡ καθολικἡ µό- vov ὑπάρχειν ἀποστολιή. Ἡ γὰρ παντοδύναμος ἐξουσία τῆς κεφαλῆς, fjv ἐστίν ὁ Χριστὸς, ἴσχυσε διὰ τῶν ἀποστόλων τὸν καθόλου κόσμον σῶσαι . Ἔστιν οὖν dj ἁγία τοῦ θεοῦ καθολινή Ἐκκλησία, τὸ σύστημα τῶν ἀπ᾿ αἱῶνος ἁγίων Πατέρων, πατριαρ- χῶν, προφητῶν ἀποστόλων , εὐαγγελιστῶν, μαρτύ- βρων oic προσετέθη πιστεύσαντα ὁμοθυμαδὸν πάντα τὰ ἔθνη. ᾿Εθεώρουν γὰρ ὅτι ἐκ παντὸς Ὑόνους τῶν ὑπὸ τῶν οὐρανῶν καὶ τὴν αὐτὴν τῶν Χριστιανῶν πίστιν ἔκουσιν. ΄Ανε» γὰρ τοῦ ἁγίου Ηνεύματος οὐ δύναται πάνδηµον xal μυριόγλωσσον ἄθροισμα elc $v φρόνημα τῆς ἀληθεστάτης πίστεως ἐλθεῖν. Πάλιν γὰρ λέγω, ὅτι καθολικἡ παρὰ τοῦτό ἐστί τε καὶ λέγε- ται, διά τὸ ἀλλόχοτα καὶ πολυσχιδῆ καὶ ἄγρια πάσης τῆς ὑφηλίου μυριόγλωσαά τε ἔθνη, εἲς μίαν εἴρηνι- x3v xai σωτήριον πίστιν τς xal θεογνωσίαν εἶναι. D (B. Πιστεύομεν τοϊγαροῦν εἲς µίαν ἁγίαν καθολι- κἂν xal ἀποστολικὴν τοῦ Θεοῦ Ἐκχκησίαν, ἐν ᾗ µα- θητευθῆναι à» τῇῃ κατηχήσει. Καὶ γινώσκομεν Πα- τέρα καὶ Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα, x«i βαπτιζόµεθα εἷς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Ηνεύματος, καὶ µεταλαμθάνοµεν τοῦ αωτη- plou σώματος xal αἵματος τοῦ Υἱοῦ τοῦ θεοῦ, τοῦ Σι ἡμᾶς τῇ τοῦ Πατρὸς εὐδοχίᾳ ἐνανθρωπήσαντος, καὶ ἀπθανόντος ὑπὶρ ἡμῶν . Λιδάσκεσθαι δὲ καὶ πράττειν τὰς θείας αὐτοῦ καὶ εὐαγγελικὰς ἐντολὰς, (I) Joan. x, 18. (πι) 1 Tim. ri, 16. corpori anima. Resurrexit autem idem unigenitus Filius Dei virtute propria : Potestatem enim habeo, inquit, animam meam ponere, et potestatem habeo iterum sumere illam (1), 10. Cum igitur surrexisset Filius Dei ex mor- tuis, ratione suse humanitatis assumptus est in colos. Is nempe qui prius erat incorporeus, nunc idem ipse caro factus. Qui prius simplex, nunc idem ipse compositus, Deus simul et homo. Manet enim in illo natura etiam divinitatis : et is qui prius simplex erat unusque de sancta Trinitate, nunc etiam idem ipse unus de sancta Trinitate est incarnatus, et factus homo. Quodque non po- terant omnes colestes virtutes speculari ; divini- tatem enim adorande Trinitatis videre nemo po- test ; nunc unum de sancta Trinitate unigenitum Filium Dei continentur juxta sensibilem hominem, animo imaginantes incircumscriptam ejus divini- tatem. Hoc illud est quod ait beatus Paulus: Visus est angelis (m) Assumpsit ergo quod non habebat, et habet, nostram, inquam, naturam, in ssecula seculorum. Rursumque : Venturum cum gloria ju- dicare vivos et. mortuos, sive justos et peccatores. Αο illos quidem judicare, hoc est, Justificare propter bona eorum opera, hos vero condemnare propter infidelitatem ipsorum, et pravitatis sue facinora. 11. Docet nos Symbolum credere : Et in unam sanctam catholicam atque apostolicam Dei Eccle- siam. Non potest Ecclesia catholica solum esse apostolica. Omnipotens enim vis captis, qui est Christus, potuit per apostolos mundum universum salvare. Est ergo sancta Dei catholica Ecclesia, catus sanctorum Patrum qui a seculo sunt, pa- triarcharum, prophetarum , apostolorum, evan- gelistarum, martyrum, quibus adjecte sunt con- corditer credentes gentes universe. Videbant enim quod ex omni genere hominum qui sub colo sunt eamdem cum Christianis fidem habent. Sine sancto enim Spiritu nequit universalis ac inflnita- rum linguarum collectio in unam sententiam ve- rissims fldei convenire. Iterum enim dico, ideo catholicam esse appelarique, quod gentes dissi- millimorum morum, multimode atque agrestes totius orbis, infinitarumque linguarum, in unam pacificam ac salutarem fidem et Dei cognitationem coalescant. 12. Credimus igitur in unam sanctam catholj- cam et apostolicam Dei Ecclesiam, in qua per institutionem erudimur. Cognoscimus quoque Pa- trem et Filium et Spiritum sanctum, et baptiza- mur in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, atque communicamus salvifico corpori et san- guini Filii Dei, qui propter nos ex Patris bene- placito factus est homo, et pro nobis mortuus est. Docemur autem etiam facere divina ejus et evangelica mandata, admittere quoque certissime 1359 ADDENDA. 1360 divinitus inspiratas Scripturas Veteris Novique À παραλαμθάνειν τε ἀσφαλῶς τὰς θεοπνεύστους Γραφὰς Testamenti, per quas jugiter in fide crescere bo. naque conscientia is dignus fit, qui studiose ad illas animo incumbit pro sua aliorumque uti- litate. 13. C:xterum qui hsec fideliter recteque perpen- derant sancti Patres nostri ac religionis magi- stri docuerunt nos quonam modo debeamus co- lere et venerari salutaria fidei symbola. Crucem videlicet Christi, propterea quod in illa confixus fuerit clavis Salvator, tanquam qui per illam re- demptionem nobis gratiose indulserit, et a ma- ledictione qus ex ligno fuit, liberaverit. Altare, tanquam Dominicum immaculatumque monumen- tum. Oblationem, tanquam corpus Domini no- stri Jesu Christi, veri Dei et Salvatoris animarum nostrarum. Evangelia vero, tanquam quis ab ipso- met Deo Verbo pronuntiata fuerint et actionibus exercita. Imagines autem quod attinet; quoties eam qua est Domini nostri Jesu Christi intacte- que ac immaculatissime ejus genetricis et dei- pare Maris intueor, statim atque illico per illas mentem erigo ad extremam ejus propter nos pau- pertatem ac demissionem ; siquidem cum Deus esset formam servi accepit, suamque ancillam Matrem effecit, atque ab illa quippe puerulus ' bajulabatur, ac ex virgineis mammis lac sugebat. Cum igitur sensibilis oculus imaginem intente respicit, intellectualem cordis oculum in myste- rium incarnate dispensationis exacuo, atque gra- vissimorum multorumque peccatorum meorum veniam deprecor a bonitate et misericordia illius, dicens : Gloria tibi, Deus: Salvator mi, miserere mei peccatoris, et indulge multa peccata mea qui pro me naluram meam portasti, uno duntazat εᾱ- cepto peccato. 14. Quoties vero Deiparse Virginis Marie ima- ginem contemplor, statim dico : Immaculata Dei genitrir, Mater Christi Dei, ora Filium tuum ac Deum meum, ut misereatur mei sua bonitate et mi- sericordia. Multum enim *valet supplicatio Matris ad obtinendam benignitatem Domini. Ne despicias peccantium preces, o venerabilissima, quoniam mi- sericors est et salvare potest, qui etiam pro nobis pati dignatus est. 15. Quando autem conspicio imaginem alicujus apostoli aut martyris vel alterius sancti, histo- riam nempe passionum eorum, quas generose pro Christo perlulerunt, dico: Gloria tib?, Deus, hujus apostoli vel hujus sancti. Atque hoc sic. di- cens, gloriam Deo tribuo. Ita hoc modo accepi- inus a sanctis Patribus, quorum etiam nomina et verba in libro (7) consignabimus si Dei voluntas ac providentia tulerit. 16. At vos novi praedicatores et inanes theologi: Vos qui assecuti estis predicationem apostolorum τῆς Παλαιιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὃν ὤν on αὖξειν εἲς πίστιν xal ἀγαθὴν συνείδησιν, ὁ ἐπιμελῶς προσξχων αὐταῖς καταξιοῦται πρός τε ἑαυτοῦ καὶ ἄλλων ὠφέλειαν. tY' Λθιπὸν ταῦτα ol πιστως xal ὀρθῶς ἐρενή- σαντες οἱ ἅγιοι ἡμῶν Πατέρες καὶ τῆς εὐφεθείας ὃι- δάσχαλοι, ἐδίδαξαν ἡμᾶς mol τρόπφ ὀφείλομεν ol- θειν καὶ προσκυνεῖν τὰ σωτήρια σύμδθολα τῆς xl. στεως, Τὸν σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ, διὰ τὸν ἐν αὐτῷ προσηλωθέντα Σωτῆρα, ὡς δι αὐτοῦ ἡμῖν λύτρωση χαρισαµενου, καὶ τῆς ἐκ τοῦ ξύλου κατάρας ἐλευβι- βώσαντος. Τὸ δὲ θυσιαστήριον, ὡς τὸ κυριακὸν xii ἄχραντον μνῆμα. Τὴν δὲ προσφορὰν , ὡς τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀληθινοῦ θεο καὶ Σωτηρος τῶν ἡμετέρων ψφυχῶν. Τὰ δὲ Eorpy- λια, ὡς ὑπ αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ Λόγου λαληθέντα χε πραχθέντα. Τὰς δὲ εἰχόνας, τὴν μὲν τοῦ Κυρίο ἡμῶν ᾿ΙΓησοῦ Χριστοῦ xal τῆς ἀχράντου xai zm» ασπίλου αὐτοῦ μητρὸς καὶ Θεοτόκου Μαρίας ὅτο ἴδω, εὐθέως καὶ παρ) αὐτὰ τὸν νοῦν ἀνάγω εἰς τῷ ἄχραν αὐτοῦ πρὸς ἡμᾶς πτωχείαν καὶ συγχατάβα- σιν, ὅτι θεὸς ὢν μορφὴν δούλου ἔλαδε, xat τὴν οἳ- κείαν δούλην μητέρα ἐποίησε, xai ὑπ' αὐτῆς ὡς νήπιος ἐθαστάζετο, καὶ ἐκ παρθενικῶν μαζῶν vUa ἐθήλασε' καὶ λοιπὸν τὸ αἰσθητόν ὅμμα πρὸς th) εἰκόνα ἀτεκῶς βλέπων, τὸ vontóv τῆς καρδίας bp σὺν τῷ νῷ slc τὸ µυστήριον τῆς ἐνσάρχου οἰκονομίας ἀχοντίζω, καὶ περὶ τῶν ἀσυγγνώστων xai moli µου ἁμαρτημάτων δέοµαι tz» ἀγαθότιτα καὶ v- σπλαγγνίαν αὐτοῦ, λέγων Αόξα σοι, ὁ θεύς' ὁ Σω- τὴρ µου, ἐλέησόν µο τὸν ἁμαρτωλὸν καὶ συγχώ- Ρησον τὰς πολλὰς µου ἁμαρτίας, ὁ Ov ἐμὶ τὸ xr ἐμὶ φορέσας, δίχα µόνης τῆς ἁμαρτίας. εδ, Ὅταν δὲ τῆς θεοτύχου Παρθένου Μαρίας τὴν εἰκόνα θεάσωµαι , εὐθέως λέγω ΆΑχραντε θεοτύχε, Μῆτερ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ, πρέσθευε τὸν }ἱόν σον καὶ θεόν µου, ὅπως ἐλεήσῃ µε τῇ αὐτοῦ áp τητι xal εὐσπλαγχνίᾳ πολλὰ Yàp ἰσχύει Sy Μητρὸς πρὸς εὐμένειαν Δεσπότου. Mi παρίκ ἁμαρτωλῶν }χεσίαν, ἡ πάνσεμνος , ὅτι Deum ἐστὶ καὶ σώζειν δυναµενος , ὁ καὶ παθεῖν ὑπὶρ ἡμῶν καταδεζάµενος. te. Ὅταν δὲ ἴδω εἰκόνα ἁποστόλου fj µαρτυρος, 1 τινος τῶν ἁγίων, ἱστορίαν τῶν παθηµάτων αὐτῶν dv διὰ Χριστὸν ὑπέμειναν γενναίως, λέγω M σο:, ὁ θεὸς τοῦδξ ἀποστόλου ἤ τοῦδε τοῦ ἀγίδ. Καὶ ταῦτα οὕτω λέγων, εἲς θεὸν τὴν δόξα» ἀνατέμ- πω. Ταῦτα οὕτω παρελάθοµεν ἐκ τῶν αγίων Dir ρων, ὦν καὶ τὰ ὀνοματα xai τοὺς λόγους ἐν τῷ τε” χει παρασηµειωσόµεθα, θεοῦ βουλήσει xai pon. ιζ. μεῖς δὲ ol νεοχήρυχες καὶ κενοὶ θεολόγν.. ὑμεῖς οἱ τυχόντες τὸ κήρυγμα τῶν ἁγίων ἀποστόλων NOTE. (7) Confer orationem demonstrativam de sacris Imaginibus, t. XCV, 309 seq. 1361 ADVERSUS ICONOCLASTAS, 1352 - . - - . . . καὶ τῶν αὐτῶν διαδόχων καὶ μαθήτῶν, ἡμετέρων δὲ A illorumque successorum ae discipulorum, Pairum Πατέρων xai διδασκάλων, καθὼς αὐτοὶ ἡμῖν παραδε- δώκασιν ἐπὸ τοῦ κυριακοῦ πάθους xal τῖς σωτη- píoo ἀναστάσεως, μέχρι τῆς παρούσης ἰνδικτιῶνος ὀγδόης, ἔτη ἑπτακόσια µε λέγουσιν εἶναι, καὶ ἔκτοτε καὶ ἕως μἐ/ρι xal νῦν αἱ σεθάσµιαι εἰκόνες ἦσαν καὶ εἰσὶν ὑπὸ τῶν πιστῶν, ὡς προείποµεν, προσκυ- νούµεναι" ἐδείξατε Ort τὰ ἑπταχόσια ταῦτα ἔτη ἡ καθολικἡ καὶ ἀποστηλικὴ Ἐκκλησία, καὶ oi διδά- σχαλοι xai ol ποιμένες αὐτῆς ἐπλανῶντο, καὶ ὑμῖν τοῖς νεοχήρυξιν ἀπεκαλύφθη ἡ ἀλήθεια τῆς πἰστεως ) ἛἘξ ὅτου γὰρ τὴν ἔρευναν ταύτην Ίρξατε ποιῖσαι, εἰσὶν ἔτη πλεῖον ἢ ἔλασσον µε. ᾿Απὸ γὰρ ἐννάτης ἐπινεμήσεως Ίἤρξατε τῇ ἀληθείᾳ ἀντιπίπτειν καὶ ἐρευνᾷν τὸ πῶς διαστρέψετε τὰ ἁδιάστροφα. Ἐπει- $3 ἐπὶ τὴν πέτραν τῆς ἀληθείας ᾠχοδόμησαν οἱ p γιοι ἡμῶν Πατέρες, καὶ πύλαι ᾷδου οὐ κατισχύ- σουσιν αὐτῆς, ἅπερ εἰσὶ τὰ ἄδιχα καὶ πονηρὰ τῶν αἱρετικῶν στόµατα. Ἠπιστήσάτε τοῖς πατράσι xal τῷ βαπτίσματι, ὃ παρ) αὐτῶν εἱλήφατι, καὶ οὐκ ἐρέξασθε αὐτῶν τὴν πίστιν καὶ τοὺς λόγους. Ἐδεί- ξατε τρανῶς τίνων µαθηταί ἔστε xal διάδοχοι. Ὡς γὰρ ἡ ἄνοια ὑμῶν πρόδηλος γενησοµένη ἐφάνη, ὅτι ἐκείνων ἐστὸ μαθηταὶ, τῶν κραξάντων σὺν "Αννα xai Καϊάφφ πρὸς Πιλᾶτον, λέγουσιν' Ἡμεῖς βασι- λέα οὐκ ἔχομεν ci μὴ Καΐσαρα, s! xal προθάτου δορὰν ἐπέχετε xal ποιµένος στολὴν ἀμφιέννυσρε. Ὡς γὰρ ἐχεῖνδι τὸν Σωτῆρα ἠρνήσαντο κατὰ πρόσ- «ov Πιλάτου, καὶ τοῦτον σταυρῷ προσπήξαντες ἂνήλωσαν' αὐτὸς δὲ τῇ θεϊχῇ αὐτοῦ δυνάµει ἀνέστη, καὶ ἀνῆλθεν Ev τοῖς ὀψίστοις, xai ἐκάθησεν ἐν Ostia C τῆς µεγαλωσύνης τοῦ θεοῦ καὶ llavpóc "O γὰρ ἔπαθεν ὑπὶρ ἡμῶν σαρκὶ, ἔπαθεν ἐφάπαξ, θάνα- τος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει, xdv ὑὐμεῖς φιλοπόλεμοι ὄντες πρὸς ἡμᾶς φιλονεικεῖτε' ὡσαύτως xal ὑμεῖς, ἐν τῷ τὸν Σωτῆρα μὴ ἰσχύοντες ἐκ δευτέρου σταυρῶ- σαι, elc τοὺς τῆς ἔνσαρκου οἰκονομίας αὐτοῦ yapa- κτῆρας xal τὰς ὑπομνήσεις, σὺν τῇ x«tà σάρχα αὐτοῦ μητρὶ, xai τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ μαθηταϊῖς xal ἁποστόλοις πᾶσαν τὴν κακίαν ὑμῶν προδήλως ἐδεί- ξατε. Kal γὰρ ἐν mop! καὶ iv µυρίαις μηχαναῖς ἐχρήσασθε κατὰ τῶν ἁγίων εἰχόνων, νοµίζοντες τὴν μνήμην αὐτῶν τελέως ἀπαλειφῆναι, κατὰ τῶν χαρα- χτήρων τῆς χρωμµατουργίας αὐτῶν ἀναμνήσεως µαι- νόµενοι. Αλλ᾽ ὅμως xal ταῦτα πράττοντες, καθ᾽ ὑμῶν αὐτῶν ἀκονᾶτε το ξίφος τῆς δικαιοκρισίας τοῦ θεοῦ, xai πολλῆς µακροθυµίας καὶ ἀγαθότητος. Διὸ παρα- καλῶ ὑμᾶς ἀποῤῥίψαι τὴν χενὴν διδασκαλίἰαν ὑμῶν, xai µέµψασθε ἑαυτοῖς καλῶς, ἐφ᾽ οἷς διεπράξασθε κακῶς. ᾿Ανορθώσατε τὰ παρειµένα Ὑόνατα τῆς Ψυ- χῆς. καὶ τραχείας ὀρθὰς ποιήσατε καὶ τὰς ἁγίας φωνὰς τῶν Πατέρων σὺν ἡμῖν ταῖς ἁγίαις εἰκόσι τὸ σῖθας ἀναπέμήατε, ὅπως xoti τῇ φωνῖ δόξαν ἀνα- πέµψωμεν τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ τῷ Υἱῷ τοῦ θεοῦ, σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ, xai τῷ ζωο- ποιῷ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν xat del, xal εἲς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. ac magistrorum nostrorum, quomodo ipsi nobis tradiderunt (a tempore Dominice passionis et salutifere resurrectionis usque ad presentem octavam indictionem, annos esse aiunt seplingen- tos quadraginta quinque, atque, ab eo tempore usque hactenus venerabiles imagines fuerunt et sunt venerata a fidelibus quemadmodum prefati sumus). Vos ostendistis, quod per septingentos hosce annos catholica et apostolica Ecclesia do- ctoresque et pastores ejus erraverint, vobis vero recentibus predicatoribus revelata fuerit veritas fidei ? Ex quo enim inquisitionem hanc instituistis, sunt anni plus minus quinque et quadraginta. Cepistis namque a nona indictione veritati ad- versari illudque inquirere, quonam pacto qua rectissima sunt pervertere possitis. At enim supra petram veritatis edificaverunt sancti Patres nostri, et portz inferi non pravalebunt adversus eam (n), qua videlicet sunt iniqua et consceleratissima hereticorum ora. Fidem prebere renuistis Pa- tribus et baptismo, quem ab illis recepistis, nec - eorum fidem sermonesque suscepistis. Ostendistis liquido quorumnam discipuli sitis ac successores. Amentia enim vestra manifesta futura visa est, quod nempe eorum sitis discipuli, qui eum Anna et Caipha ad Pilatum clamantes dicunt: Nos re- gem non habemus nisi Caesarem (o), tametsi ovis pellem hebetis, et pastoris stolam induimini. Quemadmodum enim illi Salvatorem negarunt coram facie Pilati, atque hunc ipsum cruci affi- gentes e medio sustulerunt; ipse tamen divina sua virtute resurrexit, ascenditque in c«los se- ditque ad dexteram majestatis Dei et Patris; Quod enim passus sit pro nobis carne (p), passus est semel ; mors ei amplius non dominatur (q), tametsi vos adversarii contra nos rixari contenditis. Haud aliter et vos, cum nequeatis Salvatorem iterum cruci affigere, in imagines et monimenta ipsius per carnem dispensationis, cum humana matre ejus, et sanctis illius discipulis atque apostolis, universam malitiam vestram evidenter ostendi- stis. Igne enim et inflnitis machinationibus usi estis adversus sanctas imagines (rati memoriam eorum funditus oblitteratum iri), contra characte- res depicte eorum memori furiose debacchati. D Nihilominus vel sic agentes, adversus vos ipsos gladium exacuitis justi judicii Dei, et mult; ejus longanimitatis et bonitatis. Quamobrem hortor vos, ut abjiciatis novam doctrinam vestram, be- neque doleatis pro iis qua mole epgistis. Erigite dissoluta genua anima, et rectos gressus facite, secundum sanctasque Patrum voces nobiscum sanctis iconibus cultum tribuite: quó communi voce gloriam demus Domino nostro Jesu Christo Dei Filio, cum seterno ejus Patre et vivificante ejus Spiritu, nunc et semper, el in szcula secu- lorum. Amen. (n) Matth. xvi, 18. (o) Joan. xix, 15. (p) I Petr, 1v, 1. (4) Rom. vt, 9. S. JOANNIS DAMASCENI HYMNI. À Canon in Dormitionem Dei Genitricis. I. Aperiam os meum et spiritu implebo, et verbum Regine Matri eructabo, et eam hilariter aspiciam laudans; ejusque miracula letabundus concinam. IL. Juvencule Virgines, nunc simul cum Maria prophetissa Canticum De ezitu alacriter fundite ; Virgo enim et unica Deipara ad colestem here- ditatem transmittitur. III. Te merito quidem, o purissima et Divina, tanquam animatum colum, celestia tabernacula exceperunt; Regique ac Deo, o plane inculpata (Virgo), ornata veluti Sponsa, hilariter astitisti. Tuarum laudum cantores, o Deipara, vive et incorrupte fons, spiritalem inter se chorum ce- Κανὼν elc τὴν κοίµησιν τῆς θεοµήτορος (a). A" "Avolto τὸ στόµα µου xal πληρωθήτοµε πνεύματος καὶ λόγον ἐρεύξομαι τῇ βασιλίδι umo καὶ ὀφθήσομαι φαιδρῶς πανηγυρίζων, xal dew m. θόµενος ταύτης τὰ θαύματα. B'. Παρθένοι νεάνιδες, eov. Μαριὰμ τῇ προφῄτὺ' ᾠδὴν τὴν ἐξόδιον νῦν ἀλαλάξατε' d Παρθένς yb xal µόνη Θεοτόκος πρὸς λῆξιν οὐράνιον διαθιθότι- ται. T'. Αξίως ὡς ἔμψυχόν σε οὐρανὸν ὑπεδέξατο οὐ- ῥάνια, πάναγνε, θεῖα σκηνώμµατα, xai παρέσικα: φαιδρῶς ὡραϊσμένη, ὡς [ὦ] νύμφη πανάµωμιε τῷ b σιλεῖ καὶ θεῷ. Τοὺς σοὺς ὑμνολόγους, θεοτόκε, ἡ ζῶσα καὶ ἄφθι- τος πηγὴ, θίασον συγκροτήσαντας πνευματαὺν σι lebrantes confirma; et in divina memoria tua p ρέωσον' καὶ ἐν τῇ θείᾳ µνήμῃ σου στεφᾶνων Ox glorie coronis dignare. Ex mortali utero producta secundum naturam, convenientem pura exitum absolvisti ; veramque enixa vitam, ad divinam subsistentemque vitam migrasti. Theologorum turba e finibus terre, angelorum multitudo ab alto, omnipotenti nutu properarunt in Sion, tue, laudabilis Domina, sepulturs mi- nistraturi. IV. Divinum, investigabile consilium incarna- tionis ex te Virgine obstupescens Altissimi pro- pheta Habacuc, exclamavit: Gloria potentiz tua, Domine. Mirum sane fuit aspicere Regis universalis ani- matum ccelum terre sinus ingrediens. Quam mira opera tua | Gloria potentie tug, Domine. Siquidem incomprehensibilis hujus fructus, per quam colum locupletius factum est, sepultu- ram, ut mortalis, ultro susiin'it ; quomodo sepul- turam sine virili consortio enixa Virgo detrectabit ? In tuo, Dei Genetrix, transitu amplissimum tuum. Dei capax corpus angelorum agmina sacra- tissimis alis cum tremore et gaudio contexere. V. Cuncta in divina tua. memoria obstupuere ; ία enim, inexperta viri Virgo, e terra, tanquam arca vit», ad celeste domicilium transiisti, omni- bus te concinentibus pacem pro mercede largiens. Theologorum hodie concrepent tube, multi- sona hominum nunc lingua preedicet ; aer infinito cellucens lumine, circumsonet ; angeli purissime dormitionem hymnis concelebrent. C D ἀξιωσον. θνητῆς ἐξ ὀσφύος προαχθεῖσα τὴν φύσιν κατὰ]- ληλον dvi, τὴν ἔξοδον διήνυσας τεκοῦσα ὢ τὴ ὄντως ζωὴν πρὸς τὴν ζωὴν μεβέστηχας τὴν Qu xai ἐνυπόστατὸν. Δῆμος θεολόγων ἐκ περάτων, ἐξ ὕψους ἀῃίλν 68 πληθὺς πρὸς τὴν Σιὼν ἠπείγοντο παντοδυνέμψ νεύματι, ἀξιόχρεως, Δῄέσποινα, τῇ of ταφῇ λιιτορ- Υήσαντες. A'. Τὴν ἀνεξιχνίαστον θείαν βουλὴν τὶν & τς Παρθένου σαρχώσεώς σου τοῦ Ὑψίστου προφήτιί θαχουμ ἐξεστηκὼς ἐκραύγασε. Δόξα τῇ ἑυνέμε σου, Κύριες. θάµμῦος Xv θεάσασθαι τὸν οὐρανὸν τοῦ παμύετ» λέως ἔμφυχον τοὺς κχενεῶνας ὑπερχόμενον τῆς Ἱῖς. Ὡς θαυμαστά tá ἔργα coul Δόξα τῇ δυνάμει ov. Κύριε. El ὁ ἀκατάληπτος ταύτης καρκὸς δι’ fv οὐρεκ ἐχριμάτισε ταφὴν ὑπέστη ἑχουσίως ὡς θνητὸς, vix τὴν ταφὲν ἀρνήσεται ἡ ἀπειρογάμως κυήσασα; Ἐν τῇ µεταστάσει σου, μῖτερ θεοῦ, εὐρυχωρ τητον σῶμα σου βεοδόχον τῶν ἀγγέλων στρα!: ἱερωτάταις πτἐρυξἰ τρόµῳ καὶ χαρᾷ συνεκάλυατον. E'. Ωξέστη τὰ σύμπαντα ἐπὶ τῇ θείᾳ μνήμα ου Σὺ 425, ἀπειρόγαμε Παρθένε, γῆθεν µετέστης ὥστῳ ζωῆς κιθωτὸς πρὺς τὴν ἐπουράνιων μονὴν, x&5 τοῖς ὑμνοῦσί σε τὴν εἰρήνην βραθεύουσα. Κροτείτωσαν σάλπιγγις τῶν θεολόγων oiu" γλῶσσα δὲ πολύφθογγος ἀνθρώπων νῦν εὐφημείν. Περιη χείτω do, ἀπείρῳ λαμπόμενος φωτί. Απ. λοι ὑμνείτωσαν τῆς πανάγνου τὴν κοίµησιν. . (a) ΙΒΙΑΑΤΕ, Catalog. cod. Grec. Matrit., p. 448. — De hoc canone sive hymno nulla prorsus ments in Lequiniana editione. Duos tamen hujusmodi ab Joanne Damasceno conscriptos operibus ejus inediti annumerat Fabricius quorum alter ipse est de quo agitur. 4905 CANON IN DORMITIONEM DEI GENITRICIS. Ui 1360 Τὸ σκεῦος διέπρεπε τῆς ἐχλογῆς τοῖς ὕμνοις σου Α — Vas electionis inter alios claruit tuis, Virgo, ὅλος ἐξιστάμενος, Παρθένε' ἔκδημος ὅλος ἱερώμενος θεῷ τοῖς πᾶσι θεόληπτος xal ὢν ὄντως καὶ δειχνύ- µενος, θεοτόχε πανύµνητε. S'. Tiv θείαν ταύτην καὶ πάνδηµον τελοῦντες ἑορτὴν, ol θεόφρονες, τῆς θεοµήτορος δεῦτε τὰς χεῖ- pac κροτήσωμεν τὸν ἐξ αὐτῆς τεχθέντα πιστοῖς δοξά- ζοντες. Ἐκ σοῦ ζωὴ ἀνατέταλκε τὰς χλεῖς τῆς παρθενίας μὴ λύσασα. Hoc οὖν τὸ ἄχραντον ζωαρχικόν τέ σου σχκήνωµα τῆς τοῦ Δθανάτου πείρας Ὑέγονας μέτ- οχος ; Ζωῆς ὑπάρξασα τέμενος, ζωῆς τῆς ἁὶδίου τετύ- χηκας' διὰ θανάτου γὰρ πρὸς τὴν ζωὴν µεταθέθηκας ἡ τὴν ζωὴν τεχοῦσα τὴν ἑνυπόστατον. 7’. Οὐκ ἐλάτρευσαν tfj χτίσει οἱ θεόφρονες παρὰ τὸν Κτίσαντα’ ἀλλὰ πυρὸς ἀπειλὶν ἀνδρείως πατή- σαντες, ἔχαιρον Ψάλλοντε, Ὑπερύμνητε ὁ τῶν Πατέρων Κύριος κάὶ θεὸς, εὐλογητὸς εἴ. Νεανίσκοι καὶ παρθένοι τῆς llapgévoo τε καὶ θεοµήτρρος τὴν μνήμην σέδοντε, πρεσθύται καὶ ἂρχοντες xai βασιλεῖς σὺν κριταῖς µελῳφδήσατε, 'O τῶν πατέρων Kópioq καὶ θΘεὸς, εὐλογητὸς εἴ. Σαλπισάτωσαν τῇ σάἀλπιγγι τοῦ πνεύματος ὄρη οὐράνια , ἀγαλλιάσθωσαν βουνοὶ xal σκιρτάτωσαν’ θεῖοι ἀπόστολοι, ἡ πανήγυρις τῆς Θεοτόκου, σήμερον μυστικῶς πανηγυρίσωµεν. Ἡ πανίερος µετάστασις τῆς θείας σου καὶ ἆκη- ράτου μητρὸς τὰ ὑπερχόσμια τῶν ἄνω δυνάµεων ἔθροισε τάγματα’ συνευφραίνεσθε τοῖς ἐπὶ γῆς σοι μέλπουσιν' Ὁ θεος, εὐλογητὸς ct. H'. Βαΐδας εὐαγεῖς dv τῇ καμίνῳ ὁ τόχος τῆς Ototóxou διεσώσατο᾽ τότε μὲν τυπούµενος, νῦν δὲ ἐνεργούμενος, τὴν οἰκουμένην &mnacavz [eps ψάλ- λουσαν, Tóv Κύριον ὀμνεῖτε, τὰ ἔργα. Τὴν μνήμην σου, ἄχραντε BapOtve, 'ApXal τε xal Ἐξουσίαι καὶ Δυνάμεις, ᾿"Αγγελοι, ᾿Αρχάγγελοι, θρόνοι, Κυριότητες, τὰ Χερουθὶμ Εδοξάζουσι’ κἀὶ τὰ φρικτὰ Σεραφίμ’ ἀνθρώπων δὲλτὸ γένος ὁμνοῦμεν, καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Ὅ ἕένως οἰκήσας ἐν τῇ ἀχράντῳ σου νηδύϊ [σαρ- κούμενος Οὗτος τὸ παν[ερον πνεῦμά σου δεξάµενος, ἐν ἑχυτῷ κατέπαυσεν ὡς ὀφειλέτης Yióc. Διό σε τὴν Ἡαρθένον ὑμνοῦμεν καὶ ὑπερυφοῦμεν. "Q τῶν ὑπὲρ ἔννοιαν θαυμάτων τῆς ᾿ἀειπαρθένου xai θεοµήτορος | Τάφον γὰρ οἰκήσασα ἔδειξε παρά- δεισον ᾧ παρεστῶτες σήμερον Χαίροντες, ψάλλομεν’ Τὸν Κύριον ἡμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε. Θ'. "Azac γηγενὴς σκιριτάτω τῷ πνεύματι λαµ- παδουχούµενος. Παν ηγυριζέτω δὲ ἀύλων νόων φύσις γεραίρουσα τὴν Ἱερὰν µετάστασιν τῆς θεοµήτορος' καὶ βοάτω, Χαΐροις, παμμµαχάριστε θεοτὸχκε, dvi, ἀειπάρθετε. Δεῦτε ἐν Σιὼν τῷ θείῳ xai πίονι ὄρει τοῦ ζῶντος Θεοῦ ἀγαλλιασώμεθα τὴν θεοτόκον ἑνοπτριζόμενοι: περὸς γὰρ τὴν λίαν κρείττονα xai θειοτέραν σκηνὴν canticis, totus in admirationem raptus; peregri- nus omnis sacrificans Deo, et quicunque omni- bus est, et vere ostenditur divino numine afflatus, o Virgo omni prorsus cantu dignissima. VI. Divinam hanc et publicam Dei matris co- lentes festivitatem, o Divina sapientes, agite, manibus plaudamus, ex illa natum fidelibus cele- brantes. Ex te orta est vita Virginitatis claves minime solvens. Quomodo igitur, cum immaculatum atque in primis vitale tabernaculum tuum fuerit, mortis experientis facta es particeps ? Vite ipsa templum, vitam nacta es perpetuam; per mortem enim ad vitam transiisti, qua vitam vere subsistentem pepereris. VII. Divina sapientes viri creaturam pro Crea- tore non adoraverunt ; sed ignis minas viriliter patientes, letabantur, canentes : Summe laudabi- lis Patrum Domine ac Deus, benedictus es. Juvenculi et virgines, tum "Virginis, tum Dei Matris memoriam venerantes, senes et principes et reges cum judicibus cantate : Patrum Domine ac Deus, benedictus es. Tuba spiritus montes celestes clangant, colles gaudeant et exsultent. Hodie, apostoli divini, Dei- pare laudatio ; mystice laudemus. Sanctissimus divine et incorrupte Matris tue transitus collestia supernarum Potestatum agmina tremefecit. Cum illis gaudendum, qui tibi in terra canunt : Denedictus es, Deus. VIII. Sanctos pueros servavit in fornace Dei Genitricis partus, tunc figuratus quidem ; nunc vero impletus, universum orbem excitavit canen- tem : Laudate, opera, Dominum. Tuam, immaculata Virgo, memoriam Principa- tus, Potestates ac Virtutes ; Angeli, Archangeli, Throni, Dominationes, Cherubim ac tremenda Seraphim laudibus concelebrant; hominum vero genus canimus et superextollimus in omnia 5εβ- cula. Qui in tuo immaculato ventre hospitatus, car- nem induit, is sanctissimum spiritum tuum ex- cipiens, in ipso, tanquam debitor Filius, requie- vit. Ideo te Virginem canimus et superextollimus. O intellectu altiora semper Virginis ac Dei Genitricis miracula! Postquam enim sepulcrum habitavit, paradisum ostendit, cui astantes hodie leti canimus : Cantate et superextollite Dominum. IX. Terrigena omnis spiritu exsultet, facem ferens. Mentium vero materie exsortium natura in laudes eat, sanctum Dei Genitricis transitum venerans ; et exclamet : Salve, beatissima Deipara, pura, semper Virgo. Agite, in Sion, divino et pingui Dei viveutis monte exsultabimus, Deiparam velut in spe- culo intuentes ; hanc enim ille, tanquam matrem. 1367 ADDENDA. 1368 ad prestantius diviniusque tabernaculum in San- A ὡς μητέρα ταύτην εἰς τὰ ”"Άγια τῶν ἁγίων µεταιν cta sanctorum transtulit. Agite, o fideles, ad Dei Genitricis sepulcrum accedemus, illudque amplectemur,pectora, labra, oculos, frontem sincere affigentes ; indeque hau- riemus copiosa medicaminum munera, e perenni fonte manantia. Accipe a nobis, Dei viventis Mater, canticum Ρε exitu ; nosque lucifere ac divine tus gratie sub umbra protege ; regi triumphos, Christicolse populo pacem, canentibus veniam animarumque salutem elargiens. Carmina ad exodiasticum pertinentia. Quaenam vite voluptas, perstat doloris expers, Que gloria permansit, in terra diu duratura ? Umbra cuncta hzc sunt infirmiora, cuncta som- [niis fallaciora. Si vel unum momentum fluat: cuncta letum [colliget. Verum in lumine vultus tui, Christe. Et in pulchritudinis tus suavitate, Ei quem elegisti, da requiem, ut benignus. Heu melqualem luctam anima e corpore separata [sustinet ? Heu me ! quantum plorat, nec cst qui misereatur (ejus. Ad angelos si convertat oculos, irrite deprecatur? Si ad homines tendat manus, opem qui ferat, non invenit. Idcirco, dilecti fratres, brevitatem vite contem- [plati, Requiem defuncto huic, a Christo deprecemur. Et magnam animabus nostris misericordiam. Vanitassunt humana cuncta, que post mortem non [amplius exstabunt. Divitie nusquam supersunt, nec nos comitatur [gloria. Repente namque superverii^ns mors, hec cuncta [ dissipat. Christo propterea immortali clamemus. Ei qui a nobis migravit da requiem, Ubi letantium omnium est habitatio. Ubi mundi est affectus ? Ubi rerum inanium species? Ubi aurum et argentum ? Ubi turba et tumultus famulorum ? Omnia pulvis, Omnia cinis, Omnia sunt umbree. Verum accedite et immortali regi clamemus : (a) Agna. ApaL. DaurEL, Thesaurus hymmologicus, I. Goar : Euchologium sive Rituale Hrzcorum ed. 9. 0701. Δεῦτε, οἱ πιστοὶ, τῷ τάφῳ προσέλθωμεν τῆς θεοµή- τορος' xai περιπτυξώμεθα, καρδίας, χείλη, ὄμματε, µέτωπα εἰλικρινῶς προσάπτοντες καὶ ἀρυσώμεβε ἰαμάτων ἄφθονα χαρίσματα ἐκ πηγῆς ἀεννάου βλα. στάνοντα. Δέχου παρ) ἡμῶν ᾠδὴν τὴν ἑξόδιον, Μῆτε τὸ ζῶντος θεοῦ, xal τῇ Φωτοφόρῳ σου καὶ θείᾳ ix. σκίασον χάριτι' τῷ βασιλεῖ τὰ ορόπαια, τῷ φιλο. Χρίστῳ λαῷ τὴν εἰρήνην, ἄφεσιν τοῖς µέλπουσι χεὶ ψυχῶν σωτηρίαν βραθεύουσα, διόμελα ἐν ἀκολουθίᾳ τοῦ ἐξοδιαστιχοῦ (a). Ηοία τοῦ βίου τρυφὴ διαμένει λύπης ἀμέτοχος, Ποία δόξα ἔστιχεν ἐπὶ γῆς ἀμετάβετος ; lidvca σχιᾶς ἀσθενέστερα, πάντα ὀνείρων rev. (A Μία ῥοπὴ, xai ταῦτα πάντα θάνατος διαδέχεται. Αλλ’ ἐν τῷ φωτὶ, Χριστὲ, τοῦ προσώπου σου, Καὶ τῷ γλυκασμῷ τῆς σῆς ὡραιότητος, "Ov ἐξελέξω, ἀνάπαυσον, ὡς φιλάνθρωπος. Οἴμοι, olov ἀγῶνα ἔχει ἡ oy) χωριζομένη ix τὸ [σώματος. Οἴμοι, τότε πόσα δακρύει, xai οὐχ ὑπάρχει ὁ ἐλιῶν [αὐτήν. Πρὸς τοὺς ἀγγέλους τὰ ὄμματα ῥέπουσα, ἄκρακτα [καθιχετεῦει. Πρὸς τοὺς ἀνθρώπους τὰς χεῖρας ἐκτείνουσα, οὖχ [ἔχει τὸν βοηθοῦντε Διὸ, ἀγαπητοί µου ἀδελφοὶ, ἑννοήσαντες ἡμῶν c [Βραχὺ τῆς ζωῆς, Tip µεταστάντι τὴν ἀνάπαυσιν παρὰ Χριστοῦ ai [σώμεβα, Καὶ ταῖς ψυχαϊῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος. Πάντα µαταιότης τὰ ἀνθρώπινα, ὅσα οὐχ bmi: [μετὰ θάνατον, Οὐ παραμένει ὁ πλοῦτος, οὗ συνοδευει ἡ δόξα. Ἐπελθὼν γὰρ ὁ θάνατος ταῦτα πάντα ἐξηφάνισται, Διὸ Χριστῷ τῷ ἀθανάτῳ βοήσωμεν. [) Τὸν µεταστάντα ἐξ ἡμῶν ἀνάπαυσον. Ἔνθα πάντων ἐστὶν εὐφβραινομένων ἡ κατοικία. Hoà ἐστιν ἡ τοῦ κόσμου προσπάθεια ; Ποῦ ἐστιν ἡ τῶν προσκαίρων φαντασία ; loi ἐστιν ὁ χρυσὸς xai ὁ ἄργυρος ; Ποῦ ἐστιν τῶν οἰχετῶν ἡ πλημμύρα καὶ ὁ θόρυῦος ; Πάντα χόνις, Πάντα τέφρα, Πάντα axi. ᾽Αλλὰ δεῦτε, βοήσωµεν τῷ ἀθανάτῳ βασιλεῖ. III, 96. Legitur etiam in Officio exsequiarum aps Venetiis, 1730, 428 ; ed. Paris. 532. 1909 IN SEX HYMNOS SEQUENTES MONITUM. 1370 Κρὸιε, τῶν αἰωνίων σου ἀγαθῶν ἀξίωσον τὸν µετα- À Domine eternis tuis bonis dona cum qui a nobis [στάντα ἐξ ἡμῶν, [ωἰργανίέ, ᾿Αναπαύων αὐτὸν ἐν τῇ ἁγήρῳ µακαριότητι. In indeflcienti beatitudine data illi requie. MONITUM IN SEX HYMNOS SEQUENTES. (Anc. Μαι. Spicileg. Rom. IX, p. xxi, 713 sqq.) In evolendis Grecis vaticane bibliothecs codicibus res insperata mihi accidit. Dum enim poeticum volumen inspicerem, in quo non sine multo scholiorum comitatu sunt Pindarus, Hesiodus, partes Ho- meri, Eschyli, et Theocriti, animadverti paulo differente charactere scripta folia sex in diversis codi- cis partibus, ibique totidem deprehendi prosaicos sancti Joannis Damasceni hymnos, quos Graci κανόνας appellant, ineditos prorsus et incognitos Allatio ipsi, Fabricio, et Lequinio, qui de sancti viri lucubra- tionibus tam accurate scripserunt. Neque vero hec folia aliena sunt a codice, vel obtrusa; sed quia scholia ad przdictos poetas interdum rarescentia spatium vacuum si non universi folii at partis ejus maximo relinquebant, idcirco amanuensis aliquis vel codicis dominus vacantem nactus locum, Damas- ceni hos hymnos, quibus precipue delectabatur, illic descripsit profanis scholiis interpositos : et si eorumdem hymnorum partes aliquot, consuetis codicum casibus perierunt. Ego igitur et tanti auctoris nomine, quod in singulorum hymnorum titulis occurrebat, et ipsa re delectatus, pati non potui, ut hee Christiane non contemnendi pretii reliquis in ethnico diutius tumulo disperse jacerent. Hymnorum ordo in codice hic est. 1 fol. 4 et 5; in sanctum Basilium Magnum (1) II, f. 5, in sanctum Joan- nem Chrysostomum III, f. 107, in sanctum Nicolaum Myrensem. IV. f. 107 b, in sanctum Petrum apostolorum principem. V, f. 153, in sanctum Georgium martyrem, VI, f. 172et 173, in sanctum Blasium eque martyrem : in quibus rite ad Grace Πατρίς normam ac leges constituendis commodam mihi operam prebuit R. Petrus Matranga Greco-Siculus, quem et alias honoris causa appellavi. Sane occasio forte non deerit, qua hos pulchros hymnos Latinitate simul et idoneo commentario donare lice- bit : nunc hi tamen vix in angulo pleni jam voluminis hospitari queunt. Interim predictorum divorum rebus gestis, scriptis, miraculis, ac martyriis novus ac fide dignus accedit testis Joannes Damascenus. Basilii atque Chrysostomi celebrantur sapientia et pietas, Nicolai virtutes et prodigia : quarto in hymno - dicit Damascenus commendatam Petro Ecclesiam a Christo, quam ille egregie navis instar gubernavit. Appellat insuper Petrum Rome tutorem, regni coelestis divitiarum custodem, fldei petram, et catholice Ecclesise firmum fundamentum. Reditum quoque ejusdem Petri Hierosolymam (sub Claudio imp.) me- morat, nec ejus de Simone Mago triumphum reticet. Hymnus in Georgium martyrem eo fortasse stu- diosius legetur, quia divi hujus historia multis tenebris adhuc est obvoluta. Hymnus denique in mar- tyrem Blasium vix brevi aliqua lacuna laborat ; quare continentem gestorum ejus ac prodigiorum de- scriptionem videmus, Porro Damasceni vim hymnographicam cur ego laudem ? jampridem dilaudatama Joanne Hierosolymitano ejus biographo cap. 31 et seqq., et a Suida quoque voc. Ίωαν. Aapacx. his ver- bis amplissimis: Συγγρᾶμματα αὐτοῦ xai ol ἁσματικοὶ κανόνες ἰαμθικοί τε καὶ καταλογάδην᾽ ol γοῦν ἀσματικοὶ κανόνες Ιωάννου τε καὶ Κοσμᾶ σύγχρισιν οὐκ ἐδέξαντο, οὐδὲ δέξαιντο, μέχρις ἂν ὁ καθ’ ἡμᾶς 6loc περαιωθήσεταυ’ Inter. Joannis scripta. numerantur. canticorum. canones, tum. ἰαπιδί tum etiam soluta oratione scripti. Hi canticorum canones, tam Joannis quam Cosma nullam cum aliorum paris generis scri- ptis comparationem unquam admiserunt, neque admittent, quandiu hominum vita durabit. NOTE. (4) Diversus plane hic est hymnus ab alio ejus- — multiplicabantur. — Hec in loco prefato refert dem Damasceni in sanctum Basilium, qui legitur — Anc. Μαι: « In codice [Val. 225] f. 250. legitur: in Meneo Grecorum die 1 Januarii, et cujus verba Δαμασκηνὸς ἐν τῷ εἲς τὸν utyav Βασίλείον κανόνι, aliquot recitavimus, t. VI. Preef. p. 36. Sane ut ejusdem ssepe oratoris complures homilias de uno eodemque argumento vel sancto viro in libris ha- bemus, prout annua solemnitas recurrebat, sic hymni quoque ob eamdem anniversariam causam Εἰκὼν φησὶ, τοῦ Πατρὸς ὁ Yioc, xa! τοῦ Υἱοῦ τὸ Ἱ]νεῦμα" Damascenus in. canone (tropario) de magno Basilio ait : imago est Patris Filius, Filii autem imago Spiritus. » Ep. PATROL. *. * ' ι . 4 005A rt 0 l1 ο ^ moa ο . ο ο -— D E . ] P1 E hoa .. - LL 131 ADDENDA. 1372 T^ το — — HJÜü—— À -- σος —À JOANNIS MONACHI HYMNI SEX. . JOANNIS MONACHI HYMNUS IN SANCTUM BASILIUM. Cujus primz litterze : Cantibus cano magnum Basi- lium. Ode 1, Sonus pl. 2. Maris fluctibus. Ab altis celis despicito nos, divinum honestum- que et sacrum caput ; mentemque regas, ac vitam nostram semper ad optimum dirigas. Tu indesinenter, ut Paulus, avebas corporis solvi vinculis: benevole vero, ut benigni Dei ser- vus, existimasti utilius nostra causa im carne per- manere. Magnusin signis prodigiisquevisus es: facta enim reverenda invocatione ejus qui zreas orci portas confregit, tu ferrea repagula contudisti, quoque interdicti fuerant templum fidelibus restituisti. Cantibus divinis divinorum angelorum oporte- bat coli atque coronari tuam angelicam vitam, et in materia materie expertem, quam in his terris duxisti non aliter ac terrestris angelus. Deipara. — Te preflgurabat ille per mare transitus antiqui Israel ; nam immadidi madidum fundum peragrarunt, sicut sine labe concepisti, o Virgo immaculata. Ode IIl. Te super aquas. Ut caperes totum sancte Trinitatis splendorem, tuo animo omnibus terrenis cogitationibus inter- dixisti ; hunc virtutibus reddens splendidum velut clarum purissimumque speculum. Te alterum Mosen adepta est turba monacho- Α ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΝΩΝ EIZ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ, Οὗ ἡ ἀχραστιχίς' "λσμασιν ὅἆδω Άασιλειον τὸν μἰ- pond i. πλ. B. Κύματι θαλάσσης, " Οὐρανόθεν ἀφ᾿ ὕψους ἡμᾶς ἐποπτεύοις, θεία xoi πάντιµε xai ἱερὰ κεφαλή" καὶ κατευθύναις τὸν λό. ου, xal τὸν΄ βίον τὸν ἡμέτερον διεξάγοις πάντοτι πρὸς τὸ λυσιτελέστερον. Συ κατὰ τὸν Παῦλον τὴν ἐπιθυμίαν τῆς ἀναλύστως εἶχες ἀνένδοτόν' τὸ τῇ caput δὲ πρυσμένειν DU dui ἀναγχαιότερον φιλανθρώπως ἔχρινας, ὡς δοῦλος ec λανθρώπου sov. Μέγας iv σήµείοις χαὶ τάῤασιν ὤφθης' τοῦ qi τρίψαντος πύλας τοῦ ᾷδου χαλκᾶς τῇ φοθερᾷ ἐπι- χλήσει σιδηροῦς μρχλοῦς συνέθλασας, xal πιοτοῖς B ἀπέδωκας ναὺν ὃν ἀφῃρέθησαν. Α]μάσιν ἁύλοις ἀύλων ἀγγέλων ἕδει γεραίρισθει καὶ καταστέφεσθαί σου τὸν σάγγελον βίον, καὶ τὴν ἄθλον ἐν ὕλῃ ζωὴν, fjv ἐν vf, κατώρθωσας ὡς ἄγγελος ἐπίγειος. θεοτόκιον. — Σὰ προεζωγράφει ἡ iv τῇ θᾳλάσῃ ἐκείνη διάδαοις' τοῦ παλαιοῦ Ἰσραήλ' καὶ γὰρ ἐχεῖνὸς ἀθρόχως τὸν ὁγρὸν βυθὸν ἐπέζευσεν, ὡς «itj γεγέννηκας ἀσπόρως, ὑπεράμωμε. Ὠδὴ Γ, Σὲ τῶν ἐπὶ ὁδάτων. [να x] ωρήσῃις (4) ὅλην τὴν ἔλλαμφψιν τῆς ἁγίας Τριάδος, ἐχώρισας τὸν νοῦν σου πάσης ὑλώδους ly φάσεως * ἀρεταῖς ἑστ[λθώσας τοῦτον ὡς eom διαυγὸς καὶ χαθαρώτατον. Νέον σὲ Μώὺσέα εὔτυχησε τῶν μοναστῖ» τὸ στ- rum: tuos sermones perinde ac divinas regulas { qoc: τοὺς σοὺς αὐτοὶ λόγους ὡὣς θείους νόµους αατ- retinent, utque Mosaicas tabulas tua scripta de ascetica vita. Sine principio Patrem, atque Filium, sanctum- que Spiritum pradicavisti, et de una trium perso- narum conusubstantiali divinitate disseruisti ; unus enim Deus est sancta Trinitas. Orthodoxis fidem corroborasti sapientium apo- stolorum ; quorum predicationem impiis vocibus impugnatam obfirmasti, o Basili. Deiparz.— Splendida lucis nubes ex iliis tuis, e Virgo, suscitavit solem glorise, splendoribus in- create divinitatis, omni creature apparentem, fraudemque impietatis tollentem. Ode IV. Audivit perversus. Quemadmodum regio pallio sacri sacerdoti chla- myde indutus atque erectus apparuisti coram tribunali ; visu turbatus fuit, in corde perculsus fuit crudelissimus imperator. Audenti Spiritus sancti naturam maxime vene- randam negare, tu tibi ipse male precari susti- b(^ucv Μωσαϊκὰς ὡς πλὰκας δὲ τὰ συγγράµµατα τὰ πρὸς άσκησιν ἀλείφοντα, "Avapyov τὸν Ἱατέρα, συνανάρχον τὸν Yiàs, καὶ τὸ Πνεῦμα ἐκήρυξάς xai μίαν τῶν τριῶν ὑποστά- σεων ὁμοφυῆ θεότητα ἐθεολόγησα, εἷς θεὸς γὰρ d ἁγία Τριάς. ΠἩίστιν ὀρθοδόξοις ἑκράτυνας τῶν σοφῶν ἁποστό- λων’ τὸ κήρυγμα δὲ τοῦτο τὲῖς ἀντιθέοις κηρύγµατι πολιορχούµενον χατωχύρωσας, Βασίλεις. θεοτόχιον. — Ἡ τοῦ φωτὺς νεφέλη ἀνέτειλεν à λαγόνων σου, Kópm, τὸν ftv τῆς δόξης, αὐγεῖς ἀκτίστου θεότητος , πασῃ τῇ κτίσει Φφανέντα, wol ἀφανίσαντα τὴν ἁπάτην τῆς ἀθεύτητος. Ὠδὴ A'. ᾽Αχήχοεν ὁ πονηρός. D ἨἈΒασίλειον ὡς χλαμύδα τῆς θείας ἱερωσόνης τὴν διπλοῖδα ἀναθεθλημένον σε καὶ ὅρθιον ἀνεστήλωσας αὐτὸν πρὸ τοῦ βήματος , ἰδὼν διεσείαθη, τὰς φρίνας ἐξεπλάγη βασιλεὺς ὁ ἀνομώτατος. Κάτω τὴν φρικωδεστάτην τοῦ Πνευματος ἐκπεῦ φημι τοῦ ἁγίου, σεαυτῷ ἐθαῤῥησας ἀράσασθαι sU (4) Hic et alibi codices pagine cuitro decurtate aliquantulum fuerunt. Confer tamen infra, p. 2. mmm: 41315 ADDENDA. 1316 Odc VIII. Curru vectus aerio, non vero flammeis equis, insidens aerio vehiculo virtutum, o Basili, ad me- tam celestem es provectus. Pastorale carmen cum tuo pastorali pedo tubaque "spirituali canens congregasti oves in unam fldem, in idem pascuum, spinosas heereses fugientes. Nove Paule, Ecclesiarum magister, universam terram voce tua comprehendens, o mens celes- tis, theologis tonitru divinaque tuba, laudare, o Basili. Cum Creatore quisquis in lingua gerit tuum hexaemeron et ei attendit, et novit creature ra- Λ [ '957, B'. ] Αρματηλάτης, ἀεροθατῶν αἱθέριος οὐ φιλογίνωι ἵππων ἐῆιθὰς, πτερόεντι δὲ ἀρετῶν ὀγχήματι ix. διφρεύων, Βασίλειε, καὶ πρὸς νύσσαν οὐρανιον ἐλεί- vay, Νόμιον μέλος ποιμενιχῇ σου χκαλαύροπι λογχὶ τε σύριγγι φωνῶν τῆς ποίµνης ἵθροισας τὰ pip. µατα εἷς lav. πίστιν, εἷς ἕνα τόπον Χλόης, ἀχαν. θώδεις αἱρέσεις ἐχφυγόντα. 'O νέος Παῦλος, Ἐκκλησιῶν ὁ διδάσκαλος, ὁ τῷ φθόγγῳ συμπαραλαθὼν τὴν ὑπ οὐρανῶν, ὁ vox ὁ οὐράνιος, ἡ θεολόγος βροντὴ xai θεία odi rut, tox µείσθω, Βασίλειος. Μετά τοῦ Κτίστου πᾶς ὁ τὴν σὴν ἑξαήμερον δι λόττης φέρων xal αὐτῇῃ τὸν νοῦν ἐφιστῶν, χαὶ tiones, et Creatorem miratur visu solo doctoris p γίνεται, xai κτίσεως Ὑινώσχει λόγους, καὶ θαυμάζη utens. Deipare. — Ιάεπι Deus nostris patribus lo- cutus antea diverse ac multifariam, nobis in Fi- lio posterum locutus est, nam Deus Verbum in- carnatus regnans cum Deo Patre ex te natus est, o Virgo sancta. Ode IX. Legum paternarum. Noctem profundam obscuramque tenebrosarum heereseon dissipasti, surgens ut sol, supraque om- nes explicans recte fidei radios, incolisque terra- rum, o Basili, lucem fidei orthodoxe spargens; tencbrse enim in lucem immutantur, et veritati cedit mendacium. Ornavisti te variis doctrine divinse floribus in C pratis spiritualibus; intelligibiles enim Scriptu- re hortos circumvolasti ; ut prudens apis indus- tria ac laboriosa, mysticum condidisti theologie mel, amaritudinem hereseon hebetans, hacum- que participes demulcens. Tempus et sepulcrum que oblivionem inducunt viam innatam amiserunt,non sustinentes tut sacr memoria pondus ; nam licet, o beate,ex hisceterris excesseris, vivis tamen ; justi enim in Deo vivunt et post mortem vitam in Christo abditam, cujus fac non participes tuis precibus. Immensam igneam columnam te vidit columna deserti Ephraim ; visu obstupefactus occupans ur- bem Cesarum,cum invenit te cum populo versan- tem, miratur prodigia majora prioribus, siqui- D dem aspexit in mysterio columbam albam ad aurem tibi loquentem. Deipara. — Corpore indutus, quiest incorporeus, ex ventre tuo, o Regina, exiit; qui verbo creavit incorpoream naturam,atque omnes creaturas, tum rationales tum irrationales, exsistere fecit, Dei"Pa- tris Verbum; itaque cupiditates corporis restingue, que animam meam interimunt, o Vite Mater. Ode X. Ne lugeas super me, o Mater. Postquam, ut divinus pontifex regni Dei, cele- brasti venerandum et revera sacrum mysterium, τε τὸν Κτίστην ὄψει µόνῃ χρώµενος διδασκἆλο». θεοτόκιον. — 'O τοῖς πατράσι θεός λαλήσας τὺ πρότερον πολυτρόπως xai πολυμερῶς , ἡμῖν ἐν Yla ὕστερον ἐλάλησε. Καὶ γὰρ ὁ τούτου σύνβρονος 8v Λόγος σαρκοφόρος ἐκ σοῦ προῇῆλθε, Κόρη. 'Q51, e'. Νόμων πατρφων. Νύχτα βαθεῖαν xal ἁσέληνον τῶν ζοφερῶν di ῥέσεων διεσκέδασας , ἀνατείλας ὥσπερ ἥλιος, xri πᾶσιν ἐφαπλώσας Χχρυσᾶς ἀκτῖνας πίστεως ὀρθῖς, xal τοῖς ἐν ΥΠ Χατασπείρας, Βασίλειε, ὀρθοδοξίας φέγγος' ἐξίσταται φωτ) γὰρ τὸ σκότος, καὶ τῇ ἀληθείᾳ ἐπιχωρεῖ τὸ ψεῦδος. "Avr ποικίλα θείας γνώσεως ἐκ λογικῶν λεμώ νων ἀπανθισάμενος ' νοεροὺς γὰρ περιίπτασο τῖς Γραφῆς παραδείσους ' d νοερὰ τις μέλισσα cos καὶ φιλεργὸς, μυστικὸν ἐγεώργησας θεολογίας uli, αἱρέσεων πικρίαν ἀμθλύνας, καὶ τοὺς ;'ττασχόντες αὐτοῦ καταγλυκαίνων. Ἀρόνος zai τάφος λήθης πρόξενοι τὴν φυσικὴν ἐνέργειαν ἀπηρνήσαντο , ἐπὶ σοὶ μὴ κατισχύσαντες τῆς ἱερᾶς σου µνήµης ' κἂν vào ἐνθάδε, µάῶςρ, ἀπηχλάγης, ἀλλὰ Qc. Ἐν Oed γαρ οἱ δίκαιοι ζωσι καὶ μετὰ τέλος ζωὴν τὴν ἐν Χριστῳ χκρυπτοµένην , 3 ἡμᾶς μετόχους ἀνάδειξον εὐχαῖς σου. Οὐρανομήχη στύλον πύρινον ὁ τῆς ἐρήμου στύλος Ἑφρα)μ κατεῖδε σέ’ ἐκπλαγεὶς δὲ τῷ ὁρᾶματι, τη Καισαρξων πόλιν καταλαμθάνων, προσομιλοῦντα te λαῷ εὐρηχκὼς cs, τεθέαται Χαινότερα τῶν πρώτων, λευχὴν περιστερὰν πρὸς τὸ οὓς σοι διαλέγουσαν Ton ἐν μυστηρίφ. θεοτόχιον. — Σωματοφδρος ὁ ἀσώματος ἐκ τῆς Υαστρός σου, Δέσποινα προελήλοθεν ' ὁ τῷ λό7ψ συστησάµενος τὴν ἀσώματον φύσιν, καὶ οὐσιώσας ἅπασαν οὐτίαν γεννητὴν, λογικὴν τε xal ἄλλογον. 109 θεοῦ Πατρὸς Λόγος' διό µου τὰ τοῦ σώματος 3l νέχρωσον, νεκροῦντα τὸν νοῦν µου, ζωῖς μῖτερ. Ὠδὴ T. M?) ἐποδύρου µου, Μῆτιρ. Ἱερουργήσας ὡς θεῖος τοῦ θεοῦ ἱεράρχης τῆς Pe σιλείας τὸ σεπτὸν καὶ ὄντως Ἱερὸν, ἱερὶ Βασίλης 1371 HYMNUS IN 8. CHRYSOSTOMUM. 137 Εὐαγγέλιον, τῆς σῆς ἱερουργίας ἀπείληφας μισθὸν À recepisti, o sacer Basili, mercedem sacerdotii sin: χωρὶς αἵματος μαρτυρικοῦ καὶ στεφανίτης φανείς. Ὡς οὐρανῷ παμµμµεγέθει, ὡς ἡλίῳ ἐμψύχῳ, ὁ ἐν Ἑλίῳ ἑαυτοῦ τὸ σχήνωωα τιθεὶς, xal slc τοὺς οὖρα- νοὺς dv col ἐνῴκισεν ᾿Βνοικήσω γὰρ, ἔφη, περὶ τῶν κατὰ σὲ, xa! ἐμπεριπατήσω θεοπρεπῶς ἐν αὐτοῖς. ᾽Αναδραμὼν ἐκ τῶν χατω πρὸς τὴν ἄνω πατρίδα, καὶ σὺν ἀγγέλοις παρεστὼς τῷ θρήνῳ τῷ φρικτῷ τῆς ὑπερουσίου Τριάδος, ὅτιε, ὑπὶρ ἧς ἠγωνίσω πρὸς δύναμιν ἐν và, μεμνημένος μὴ λίπῃς τῶν µεμνημέ- vv σου. Νεανικῶς ἐξηλέγχθη παρὰ σ.ῦ O0 τολµήσας συντα» πεινῶσαι ἑαυτῷ θεότητος μορφὴν, εἷς δουλείαν ἕλ- xuv τὴν δεσποτικὴν κακῶς, τὴν ὑπέρίρονον φύσιν xal ἄκτιστον, τιθεὶς πονηρὸν ola κτίσμα μετὰ τῆς χτίσεως. Νέφος παχὺ τοῦ capxlou διασχὼν καὶ τὸ δάνος διαλυσάµενος τῇ YT, ἀσχέτῳ τῇ ψυχῇ, xal vot ἀδλῳ νῦν εἰσελήλυθας τὸν ἀνείδεον Ὑνόφον καὶ &üÀov ὁμιλεῖν xal συνεῖναι καὶ συνευφραίνεσθαι. Ἡ τοῦ θεοῦ ᾿Εκκλησία ἀσφαλῶς ἑδρασμένη ὡς θεµελίῳ ἀῤῥαγεῖ καὶ πἐτρᾳ στερεᾷ, τῇ ἀσείστῳ βά- σει tij τῶν δυγµάτων σου, ἑναντίων ἀνέμων πνοαῖς τυφωνικαῖς ἀπερίτρεπτος μὲν πόθῳφ τιμῶσά σε. θιοτόχιον. --- Σὲ, παναγία Παρθένε, ἀχαταίσχυν- τον πρέσθιν καὶ µεσιτείαν εὐμενῆη προθάλλομαι πιστῶς τῷ ἐκ σοῦ τεχθέντι΄ καὶ ἱκετεύω σε, τῶν πολ- λῶν µου πταισµάτων τὰ πλήθη τὰ πολλὰ μητρικαϊς σου πρεσθείαις ἄρδην ἐξάλειψον. ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΝΩΝ EIZ TON XPYZOZTOMON O5 ἡ ἀκροστιχὶς αὗτι' Συνώνυµος µέλπει σε τὸ χρυσοῦν στόμα. Οἴκτρὸς μοναχὸς καὶ ἱκέτης Ἰωάν- νης. "Hoc πλ. f. Κὐύματι θάλασσης τὸν κρύ- ψαντα. Στόματι πηλίνῳ καὶ γλώσσῃ γὲώδει σε τὸν Χρυ- σἰστοµμον ὑμνεῖν ὁρμῶντί µοι, χρυσοφαὲς οὐρανόθεν θείας γνώσεως ἁμάρυγμα ἐξαστράψας, Φφώτισον τὸν νοῦν καὶ τὴν καρδίαν µου. Ὕλην φθειροµένην καὶ ῥέουσχν δόξαν, καὶ κόσμον τύµπαντα xai κοσµοκράτορα περιδραμὼν, ἀντὶ πάν- των τὸν Χριστὸν ἐκτήσω, πάγχρυσξ οὗ τρωθεὶς τῷ ἔρωτι ἠγήσω πάντα σκύθαλα. Νόμοις τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ πειθαρχήσας, ἀπὸ νεότητος ἐπὶ τῶν ὤμων σου ἀναλαθὼν τὸν σταυρὸν σου, διὰ πόνων τῆς ἀσκήσεως αὐτῷ ἠχολούθησας, σαρχὸς νεκρῶν τὸ φρόνημα. Ὥκησας ἐρήμους ἀθάτους, ἀνύδρους, ἄστεγος, άσχευος, ἄτροφος, ἄγνωστος, ὥσπερ ὁ μέγας Ἡλίας, Ἰωάννης τε ὃ πρόδρομος, Qv ζηλῶν ἐζήλωσας τὴν παθῥησίαν, ἅγιε, Nie» λαμπροτάτην ἀράμενος, µάκαρ, κατὰ τοῦ ὁράκοντος μετὰ τροπαίων λαμπρῶν, ὥς τις ὀλυμπιο- νίκης, θείῳ Πνεύματι φερόµενος, αὖθις ἐπανέδραμες πρὸς τὴν ἐνεγχαμένην σε. B sanguine martyrii corona redimitus apparens. Ut in celo immenso, ut in sole viviflcante, ill qui tetendit in sole suum tabernaculum et in cc lo in te habitavit: Inhabitabo enim, inquit de tu similibus, et magniflee in eis ambulabo. Transiens de his terris ad coelestem patriam adstansque cum angelis throno venerando san ctissime Trinitatis, o sancte, pro qua, quantum i: te fuit, in terris decertasti, memor ne derelin quas eos qui tui meminerunt. ^ Omnino a te confutatus fuit iste qui formam Di vinitatis usque ad se deprimere ausus est, prav vertens in servilem Dominicam speciem, naturar eternam et increatam, et quasi vilem creaturar rebus creatis annumerans. Nubem crassam carnis perrumpens, debitaqu terre solvens, una cum invicto animo et ment celesti nunc habitas informes et incorporea tenebras in quibus licet versari atque gaudere. Divina Ecclesia tuto condita velut in infra cto fundamento et in scopulo firmo, inconcuss basi tuorum dogmatum, adversorum ventorut flatu violento non movetur, teque veneratur et su: picit. Deiparz. — Te, sanctissima Virgo, honoran dam legatam optimamque mediatricem premitt libenter ad Filium de te genitum, teque supplicc plurimos lapsus meos et peccata materna inter cessione tua omnino dele. JOANNIS MONACHI. HYMNUS IN CHRYSOSTOMUM. Prime versuum littere significant : Alter Joanne laudat te, aureum os. Miser monachus et supple Joannes, Sonus pl. 1I, fluctibus maris celantem. Ore luteo et lingua terrestri te Chrysostomur celebrare tentanti, emisso de colis fulgentissim divine discipline splendore, mentem illumina si mul et pectus. Tu quidem contemptis qu: peritura sunt, « fugitiva gloria, et universo mundo, et princip mundi Satana, vir auree, loco omnium Christur adeptus es; cujus amore saucius omnia detrimen tum ducebas. Legibus Salvatoris Christi indulgens, a pueriti super humeros crucem ejus suscepisti, ipsiusqu per disciplina labores adhesisti, mortificatis car nis sensibus. Inhabitasti deserta invia, inaquosa, exsul,vesti mentis ciboque destitutus, ignotus, haud secus a maguus Elias, atque Joannes precursor, quorur fiduciam imitari studuisti, sanctissime. Relata victoria splendidissima, beatus, de dracon illustria tropea, velut victor in Olympicis ludi: divino spiritu reportans, rursus ad eam rediis que te gesserat. 1379 ADDENDA. 1990 Deiparse. — Qui in indeflnito sinu divi Genitoris À θεοτόχιον. — 'O ἀπεριγράπτοις καθήµενος xà). infiniti Patris, tanquam indeflnitum Verbum re- sidet, idem carne finitus quam a te suscepit,in im- maculato tuo gremio puerulus quiescit,sanctissima. Ode 111. Te super aquas. Christi mentem consecutus, misericordiam ejus in quantum hominis erat imitatus es; et omnes servari voluisti per malorum confessionem et fu- gam, per sinceram vehementemque poniten- tiam. Unxit te sanctus Spiritus Deus, Deus tuus, ut in tuos oleum exsultationis effunderes, et unguentem divin» unctionis, et diffluit de labiis suis ditissima gratia. Tanquam mare erupisti, Chrysostome, suavissi- marum doctrinarum, et arefactis simul ccnosis turbidisque et invisis et salsissimis haereticorum paludibus, et refectis cordibus nostris. Deipara. — Ut comprehendas totum splendorem sancte Trinitatis, illuminasti... rejicientem. Ode IV. ..... purior apparuit mens tua, Chrysostome ter beate, affectus quosque impuros et libidinosos ca- stitatlis camino in cinerem redegisti. Virga ignea aurem tuc doctrines, et Christi ope, vel tumultuans avaritie mare miserationi pervium fecisti, qua illuc prius accedere non audebat. Primi pastoris numine, admisit te egregiuspastor ad ararum ministerium, mox pastorum principem futurum. Deipara. — Tu quas incorporei voce incorporeum genuisti ex te corpus sumpturum, Virgo,a corporeis affectibus libera mentem meam, que incorporeis angelis prestas. Ode V. Divine manifestationis tuse, Christe. Qui, te nondum genito, splendorem fulgoremque anime tue preescivit, quique te sanctiflcavit ante- quam in utero formareris, sancte vir auree, idem velut alium Jeremiam sane te vigilem pastorem et custodem gregi suo preeposuit. A Deo, paupertati nostre consulente, pauperum constitutus prases et auxiliator, et communis ege- norum providentia, linguam tuam auream velut clavim avarorum gazas et thesauros reclusisti, ac pauperibus resignasti. Merita celeritate, meritoque studio vocavit te, ceu angelum Dei, ardens piorum regum fides ex Antiochia Syrie et reginam civitatum cum summa gloria, cum magno comitatu condignoque honore deductum. Tota civitatis plebs, tanquam ad publicam festi- vitatem concurrens, et tanquam ad solemnitatem 19158 plenam ex urbe properans, clamoribus tibi ποις θείου Γεννήτορος ἀπεριγράπτου Πατρὸς ὡς ἀπερίγραπτος Λόγος, τῇ σαρχὶ περιγραφεὶς τῇ ἐκ σοῦ, τοῖς ἀχράντοις Χάλποις σου βρέφος, ἁγνὴ, καθ- ἔζεται. ὨΩδὴ T". Σὲ τῶν ἐπὶ ὁδάτων. Σὺ νοῦν Χριστοῦ πλουτήσας, ἐζήλωσας τὴν αὐτοῦ εὐσπλαγχνίαν ὡς δυνατὸν ἀνθρώπφ' xal σῶσαι πάντας ἑσπούδασας δι ἐξομολογίας xai ἀποχῆς χα- κῶν, καὶ ἐμπράκτου µετανοίας θερμῆς. Ἐχρισέ σε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ὁ θεὸς, ὁ θεός ow ἐπὶ τοὺς σοὺς μετόχους ἀγαλλιάσεως ἔλαιον, καὶ μύρον θείου χρίσµατος, xal ἐξεχύθη σου δαφιλὴς χάρις ἐν χείλεσιν. Πέλαγος ἐξηρεύξω, Χρυσόστομε, διδαχῶν Ίλυχυ- τάτων, αἱρέσεων ξηραΐνον τὰ βορθορώδη ὀμθρήματε, κάὶ θολερὰ, καὶ ἅποτα, xai ἀλμυρόθρυτα, τὰς κερ- δίας πιαῖνον ἡμῶν. θεοτόχιον. -- "Iva χωρήσις ὅλην τὴν ἔλλαμψν τῆς ἁγίας Τριάδος, ἑστίλθωσας τὸν... ἀναπτύσοντι... Deest pars θεοτ. et ode IV echus. 'Q3, A'. σοῦ εὑροίζου καθαρώτερος ὁ cóc δίδεικται νοῦς, Χρυσόστομε τρισµάκαρ, πᾶν ἐμπαθὲς xai πρὀσ υλον νόημα" καὶ γὰρ τὴν ἁγνείαν χωνείᾳ ἑνατεί- φρωσεν. Ῥάθδψῳ πυρίνῃ τῶν παγχρυσῶν σου διδαχῶν διὰ Χριστοῦ, καὶ τῆς Φιλαργυρίας κυμαινομένην θάλασ- σαν ἔθηκας βατὴν τῇ ἐλεημοσύνῃ, ἄθατον αὖσαν τὸ πρίν. To) ἀρχιποιμένος τοῖς νεύµασιν ὁ ποιμὴν ὁ χαλὸς ἄξιον παραστάτην προσάχει σε τῷ βήματι, τὸν put οὐ πολὺ τῶν ποιμένων µέγαν ἐσόμενον. θεοτόχιον. — Σωματοφόρον τὸν ἀσώματον ἆσν- µάτου φωνῇ Ὑεννήσασα, Ιαρθένε, σωματικῶν ὁρί- ξεων ῥῦσαί µου τὸν νοῦν, ἀσωμάτων ἀγγέλων ὑπερ- έχουσα. ρδὴ E'. θεοφανείας σου, Χριστέ. Ὁ πρὸ γεννήσεως εἰδὼς τὸ χρυσαυγὲς καὶ φαιδρὸν τῆς uy σου, xal πρὸ τοῦ πλασθῆναι iv τῇ μήτρα σε ἁγιάσας, ἅγιε πάγχρυσε, ὡς προφήτην ἄλλον 0 φῶς Ἱερεμίαν es ἄγρυπνον ποιμένα καὶ φύλακα τῆς αὐτοῦ ποίµνης προθάλλεται. Ὑπὸ θεοῦ προχειρισθεὶς τοῦ τὴν ἡμῶν ὑπελθόντος πτωχείαν, τῶν πτωχῶν προστάτης καὶ υπέρμαχος, καὶ κοινὴ πενήτων πρυµήθεια, ἐμθαλὼν ὡς χλεδε γρυσῆν γλῶσσαν τὴν πάγχουσον τοῖς τῶν φιλαςῃ- pov ταµείοις xal θησαυροῖς, Ὄνοιξας ταῦτα Tw χοῖς. Συντόνῳ τάγει καὶ σπουδῇ πίστις θερμὴ com bin βασιλέων ἐξ ᾿Αντιοχείας τῆς Συρίας σε xpi tit βασιλίδ« τῶν πόλεων, μετὰ δόξης ὅτι πολλῆς, MU φορίας τε xal τιμῆς xal πρεπούσης εὐχῶς ὡς B ἄγγελον ἔθετο. 'O πᾶς τῆς πόλεως λάὸς ὡς sie χοινὴν ἑορτὴν 21” δραµόντες, καὶ ὡς εἷς πανήγυριν χαρβόσυνον δε. θόντες Ete τοῦ ἅστεως, μετὰ χρότων κπεριχαρᾶς πὶ 1383 Ode VIII. Ezsulta fremens, celum. Te pastorem egregium ducis tui et Agni imitato- rem, velut ovem et arietem insignem, velut spiri- talem agnum, ne vocem unam emittentem scele- ratis manibus corripuerunt pastores et lupi, teque procul e grege abstulerunt inique. Montes et rupes, et pascua, valles, barathra, maria et flumina, astra, luna et sol, colum et terra omnis creatura contristata est, iniquitate commotaque tunc ab impiis sacerdotibus admissa fuit. Invenit tanquam alterum Christum alter para- lyticus Christi discipulum; ac statim morbi sanatio- nem adeptus est. Ubi enim ille fidem habere jus- sisset, exsurgens confestim et lectum tollens, recessit hic letus, ac Christum celebrans. Ut contemplarentur lumen veritatis qui in im- pietatis tenebris degebant, et spiritalem solem modo Deum conflterentur qui sensibili huic soli inserviebant, ceu Paulus ad longinquas gentes missus es, ceu sol qui incredulitatis caliginem de- turbaret. Deipare. — Το sapientia Dei, verissima Patris imago,et sigillum vivum et immutabile, character accuratus,animatum thalamum elegit, Dei genitrix, ex te carnem sumpturus, et amice cum hominibus conversaturus. Ode IX deest: JOANNIS MONACHI IN SANCTUM NICOLAUM MYRENSEM. Desunt ode prima et secunda: Ode III. Te super aquas Myra Lycie genuit te, beate Nicolae, unguen- tum pretiosum, gratiarum floribus et virtutum fragrantia, unimarum sensus grate afficiens. Habet te universus mundus in tribulationibus promptum subsidium, in dolore requiem, in cala- mitatibus solatium, in tentationibus auxilium, in morbis remedium salutare, Nicolae. Doctrina eruditus fidei, et a pueritia spiritali et candido pietatis lacte imbutus, vere homo per- fectus factus es, beate, οἱ ad modum etatis Christi profecisti. Vestigiis Salvatoris insistens, non mercenarius fuisti, sed potius bonus pastor; etenim animam tuam pro ovibus posuisti, factis adimplens Christi Evangelium. Deipare. — Tu apparuisti rubus igne invo- lutus, celebratissima. Te significabat urna aut am-, phora manna repleta, sanctissima, Deum receptu- ram ; tu enim dulcedinem effudisti nobis interri- mam. Ode IV. Qua in cruce tua. Ad misericordiam et humanitatem informans animam, hilariter tuas opes egentibus communi- cabas, viscera miserationis indutus, sicut magnus Paulus clamat. ADDENDA. 1384 Ωδὴ H'.. Εκστηθιφρίττων, οὐρανέ. Σὲ τὸν ποιμένα τὸν καλὸν, τοῦ ἀρχιποιμένος xal ᾽Αμνοῦ τὸν μιμητὴν, ὣς Ἂρνα xai χοιὸν ἐπίστμον καὶ ὡς ἁμνὸν λογικὸν, οὐδ' ὅλως κραυγάζοντα Gu- σχόντες παλάμαις παλαμνείαις οἱ ποιμένες — xai λύκοι πόῤῥω τῆς σῆς ποίµνης σὲ ἐξώρισαν ἀδί- χως. Ὄρη xai νάπαι, καὶ βουνοὶ, κοιλάδες, φάραγχες, θάλασσαι καὶ ποταμοὶ, ἀστέρες, σελήνη xai ἥλιος, 6 οὐρανὸς xal d Ὑγῆ, xai πᾶσα ἐστύγνασεν d κτίσις ἐλέγχουσα τὴν τότε πραχθεῖσαν ἀνομίαν τὴν ἐκ πρε- σθυτέρων ἀδίχων ἐξελθοῦσαν. Eóptv ὡς ἄλλον σε Χριστὸν ἂλλος παραλυτιχὸς τοῦ Χριστοῦ τὸν µαθητήν ἐντεῦθεν εὗρε xai τὴν ἴασιν παρεποµένην εὐθύς ὡς µόνον γὰρ ἔφησε xi- D στεύειν, ἀνέστη παραχρῆμα xai τὴν χλίνην βαστά- σας, ἐθάδισε χαίρων xal Χριστὸν µεγαλύνων. "Iva θεάσωνται τὸ φῶς τῆς ἐπιγνώσεως οἱ ἀγνοίας ἐν νυκτὶ τελοῦντες, καὶ δόξης τὸν ἧλιον µάθωσι µό- νου θεὸν οἱ τῷ αἰσθητῷ λατρεύοντες ἡλίῳ, cx ΠΗαῦ- λος ἀπεστάλης elc ἔθνη μαχκρὰν ὄντα ἀχλὺν ἀπιστίας ὡς ἥλιος σκεδάζων. θεοτόκχιον. — Σὲ ἡ σοφία τοῦ θεοῦ, ἡ ἀπαράλλα- χτος τοῦ Πατρὸς ὄντως εἰκὼν, d ζῶσα σφραγὶς xai ἀχίνητος, ὁ ἀχριθὴς χαρακτὴρ ὡς ἔμψυχον θάλαμον [μονογενὴς] Ex σοῦ, θεογεννΏτορ.σαρχοφόρος προῇλθε, καὶ συνανεστράφη ἀνθρώποις φιλανθρώπως. Ὠδὴ ϐ’ deest. ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΙΣ TON ΑΓΙΟΝ ΝΙΚΟΔΑΟΝ ΤΗΣ MYAAZ Desunt ode prima εί secunda. 'Q57, I". Σὶ τῶν ἐπὶ ὑδάτων. (Cod. f. 107.) Μύρα σε τῆς Λυχίας προήγαγεν ὡς πολύτιμον μύρον τοῖς ἄνθεσι Χαρίτων, xal ἀρετῶν τοῖς ἀρώμασιν, ἱερουργὸ Νιχόλαε, εὐωδιάζοντα τῶν ψυχῶν τὰ αἴσθητήρια. "Extt σε πᾶς ὁ χόσµος ἐν θλίφεσιν ἀντίληψιν ὀξεῖαν. παράκλησιν ἐν λύπαις, iv συμφοραῖς παραμύθιον, ἐν πειρασμοῖς ὑπέρμαχον, ἐν νόσοις φάρµακον ἆἄχε- σώδυνον, Νιχόλαε. Λόγοις ἐντεθραμμένος τῆς πίστεως, xal Ὑάλα εὖ- σεθείας θηλάσας ἀπὸ βρέφους τὸ λογικόν τε xai ἃδο- λον, ὄντως εἰς ἄνδρα τέλειον, µάκαρ, κατήντησας, καὶ εἲς yéxpov ἡλιχκίας Χριστοῦ. χνεσι τοῦ Σωτῆρος ἑπόμενο, οὐ µμισθωτὸς ὑμῆρξας, καλὸς ποιμὴν δὲ μᾶλλον καὶ γὰρ ὑπὶρ τῶν προθάτων σου τὴν σὴν ψυχἠν προθέµενος, ἔργοις ἐπλήρωσας τοῦ Χριστοῦ τὸ Εὐαγγέλιον. θεοτόκιον. — Σὲ προδήλου βάτος, πανύμνττε, πυρὶ σπαργανουµένη΄ cà προετύπου στάµνος ἡ µαννοδόχος, ὑπέραγνε, τὴν θεοδόχον τράπεζαν σὺ γὰρ ἐπήγασας γλυκασμὸν ἡμῖν ἀχήρατον. 'QU3 A'. Tàv ἐν σταυρῳ σου. Μετὰ ἑλέους καὶ χρησιότητος Χεχτημένος φυχἠν, ἱλαρῶς τοῦ σοῦ πλούτου µετίδωκας τοῖς χρῄζουσι, σπλάγχνα οἰκτιρμῶν ἑνδυσάμενος, ὥσπερ ὁ μέγας Παῦλος βοᾷ. 1885 HYMNUS IN 8. NIGOLAUM. 1386 Αστέρα βλέπων, sic τὴν ἄδυτον τὴν ὀλκάδα τοῦ Α Astra suscipiens, navem mentis invisam ad νοῦ πρὸς τὰς αὐτῶν κινήσεις ἴθυνας καὶ προσώχει- λας ὄρῳ γαληνῷ, κυθερνήτης ὡς ἄριστος τὰ θαλάτ- τια. Ἐν ἀνδρείᾳ πολλῃ τῆς θεῖχῆς ἰσχύος ἉΧριστὸν ἐπικαλούμενος, τοὺς ἐν φυλακῇ, µάχαρ, πεπεδημέ- νους ἐξάγων ἕλυες. Ἁγίου πλήρης οὖσα Πνεύματος ἡ καρδία d c, γλυκεῖαν εὐωδίαν, ὀσμὴν ἀρωματίζουσα, αἴγλῃ συμμιγῆ, καὶ φωτὶ κεχραµένην πάλιν ἀπέπνεεν. θεοτόχιον. —- Τἡν ὑπὲρ ἔννοιάν σου γέννησιν ἑρ- μηνεῦσα: βρηοτῶν πτωχόνοια οὐ σθένει' ὁ λόγος γὰρ ἀνέχφραττος ταύτης “παντελῶς, καὶ ὁ τρόπος, Παρ- θένε, ἀκατανόητος. Ωδὴ E. Πρὸς σὲ ὀρθρίζω. Ῥαγῆναι κόσμου, xal προσκολληθῆναι τῷ καλοῦντι Δεσπότῃ, πρὸς θείας ἀπολαύσεις ὑπερκοσμίους, τοὺς ἐν χόσµῳ θορύθους µισήσαντας, τοῖς γλυχέσι σου λό- γοις πολλοὺς ἔπεισας. Ἰσχὺν xai σθένος «θεῖον ἐξωσμένος, xal περιπε- φραγµένος ἁύλῳ παντευχίφ, ταῖς τοῦ Βελίαρ οὐκ ἐτρώθης.βολίσιν, ἀλλ᾽ ἔτρωσας τὴν καρδίαν ἐχείνου τὴν παμθέθηλον. Τετράορον ἅρμα, ὄχημα πυρφόρον ἀρετῶν τὴν τετράδα πηξάμµενος ἀνῆλθες εἷς τὸν οὐρανὸν, ὅπου πρόδρομος πρώην ἀνῆλθε Χριστὸς, τῷ προσώπῳ αὖ- τοῦ ἐποφθησέμενος, Ὡς ἅλας θεῖον, µάκαρ, ἐνεθλήθης εἰς τὸν σύμ- παντα χοσµον, ἱστῶν τὴν σηπεδόνα τῆς ἀθυμίας, καὶ ξηραίνων τὴν ῥύσιν τῶν θλίψεων, καὶ συνάγων καὶ σφίγγων χαυνωθείσας ψυχάς. Θεοτόχιον. — M?) ἐκφυσήσας τῶν πατρφων κόλ- πων, τοῖς µητρῴοις σου Χόλποις χαθέζεται͵ Παρ- Give, Χριστὸς ὁ θεός ὁ ἁμήτωρ προῆλθεν dmá- τωρ ἐκ cou: Αθραὰμ «δὲ τοὺς κόλπους πάλιν ἠνοίξω. 'Q63 t .Συνασχέθη ἆλλ᾽ οὐ κατε [oy £07]. Ὑπακούσας ἀλλ o0 .παρακούσας , µάκαρ, τῆς θείας ἐντολῆς, fitt φησί: IM?) γνώτω ἡ λαιά σου τῆς δεξιᾶς τὸ ἔργον, παλλῷ ταύτην ὑπερήλασας, οὐδ᾽ αὐτὸν ὃν εὐηργέτις ἄνδρα παραδεξάµενος κοινωνὸν τῆς βουλῆς, οὐδὲ τοῦ σκοποῦ τοῦ σοῦ συνίστορα. Ῥιζοτόμος «ἀλλ οὖ φυτοχόμος πᾶσης Χαχίας πέφηνας ἐμφύτευσόν µοι, Πάτερ, εὐθαλῆ συν- πρεφῆ στελέχη, Χατασχίους πολυχύτους Όρπηκας ἀρετῶν καὶ .ἱερῶν Χαρίτων, τὴν ἀκανθώδη µου βλά- στην «ῥιζοτομῶν, καὶ τὰς «ἐμπαθεῖς παραφυάδας πιμπλῶν. ᾿Οὐρανίου.ἀλλ᾽ αὖκ «ἐπὶγείου δόξης «τυχεῖν ἔπιπο- «θῶν, τὴν συρομένην Κάτω .ὑπερεῖδες ὡς παρερχο- µένην, ὡς λυοµένην, ὡς σχιᾷ κατάλληλον, ὡς ὀνείρῳ αταρειχαζοµέντν, ὡς ἀνυπόστατον xai 'ὁμοίαν τρανῶς xaT πρὸς ἀέρα διαῤῥέοντι. ᾿Βεοηλώσας ἀλλ᾽ οὐ. καθηλώσας ἐκ τοῦ σοῦ φόδου τὰς ἐμὰς σάρκας, xal τὴν 'ἀγνείαν ὡς ὁ βύθηλος *Hqao καὶ «πόρνος, ΑἈὐόας λαγνείφ, πόρνης μέλη βἐόηλα τὰ cà µέλη τὰ ἡγιασμέν, Χριστὲ, πε- Xo Una Bev pis conie εὐχαῖς ToU «σοῦ «Νικολάου. πάλιν «ἄπενιβον. PaTROL. Ga. XCVI. eorummotus dirigebas,et ad montem pacisappli- cuisti, ut gubernator egregius per maria decur- rens. Vi summa divine virtutis Christum invocasti, omnesque liberasti, beate, qui in custodia detine- bantur. Cor tuum. Spiritus sancti plenum, suavem fra- grantiam, dulcem odorem spargens, fulgore per- mistum, et luce splendidum rursus exhalavit! Deiparo. — Omni cogitatione majorem genera- tionem tuam hominum infirmitas exprimere non volet ; cujus enim ratio omnino ineffabilis, Virgo, et modus nemini intelligibilis. Ode V. Ad te diluculo vento. B Mundum respuere, et vocanti Deo adherere, et amore supernarum divinarumque voluptatum, mundi tumultum odisse, dulcibus orationibus permultos docuisti. Vim et virtutem Dei indutus,et armatura circum- septus materie experti, Belial sagittis non saucia- tus es, imo profanum ejus cor sauciasti ipse. Quadrijugo currui, igneo vehiculo, virtutum quaternioni inhixus ad celum, quo nuper ρτ- cesserat precursor Christus, ipsi conspiciendus ascendisti. Velut sal divinum, beate, missus es in univer- sum mundum, putredinem desperationis sanatu- rum, et tribulationum fluctus siccaturum, animas laxatas confirmans et constringens. Deiparae. — Qui patre nullo ortus,materno in tuo sinu quiescit, Virgo, Ghristus Deus; qui prius ahs» que matre, nunc absque patre ex te processit, Abraham sinum rursus aperuisti. Ode VI. Contentus est, sed non retentus. Divini precepti observator, .non autem violator, beate, quod dicit: Ignoret.sinistra tua dextere opus, multo perfectius egisti, qui nec virum eni benefaciebas consilii participem fecisti, nec vo- luntatis tue conscium. Eradicare, non autem cura fovere, omnem mali - tiam visus es. Insere, Pater, animo .meo truncum unibrosum et.florentem, ramos qpacos et divites virtutum et sanctarum gratiarum, spinosa eraji- cans, et cupiditatum propaginem tollens. Coelestis,non terrestris gloria obfinendee avidus, terrenam contempsisti tanquam .fugitivam, fragi- lem, umbra inconstantiorem, somnii persimilem, caducam, et fumi haud dissimilem .in aera eva- nescentis. Violavi carnes meas, timore ;tuo non confixi ; contaminavi castitatem meam sicut; Esau profanus et scortator ; meretricis libidini membra oomymisi, Christe, a te sanctificata; beati Nicolai precibus rursus me sanctifica. 44 19857 ADDENDA. 1388 Dealbatam non fedatam passionum livore stolam A — Asuxavüeisav ἀλλ) οὐ μελανθεῖσαν ἐξ ἁμαυρότη- ndutus, et fulgentem splendidamque facem manu gerens, illustris Nicolae, supernarum nuptiarum thalamum introivisti, et celeste mysticumque cubiculum, quod et ego contingam opera tua. Deiparse. — Excelsior et sublimior visa es crea- tura quam oculis et mente percipimus, Virgo. Nam creature totius conditorem manibus contines, ceu thronus igneus ; quem ores, quaso, ut me ab an- gustiis et calamitatibus infernorum liberet, et his in terris ab obduratione in malis. Ode VII. Ineffabile. Tres virgines cum patre in discrimen adducta, in ultima mala atque eternam mortem delapsuree, per te ad partum vite» immortalis et regni celestis deducta sunt. Candidum tuum cor, sapiens, glorie Sole illu- minatum, prestantiori lumine procul effulsit, et luce sua videntium mentes prorsus illustravit. Divinarum doctrinarum fundo pestiferos gra- vesque lupos, sancte, procul a grege tuo repulisti, et ab insani Martis garrulitate plebem tuam im- munem servasti. Juxta Paulum totus mundus tibi crucifixus est, concrucifixus es Christa cruciflxo, et super cru- cem antiquam exsecrationem solvente. Deipara. — Mater Virgo, sola visa es magistra in terris ; que puerum lactasti absque seminenatum, per quem potum novum Israel ebibit de praerupta *et dura rupe ; per quem oleum et mel accepit. Ode VIII. Legum primarum. Altissima columna ignea antecedebas Christia- nam plebem, novo Israel preelucebas,beate, tribus post te gradientes illuminans, et roscida nube re- ficiens ; simul et nebulis et caligine, et fumo et tenebris impiorum agmen obscurans. Legibus parens summi Pastoris, non mercena- rius apparuisti, Pater, sed bonus Pastor; etenim animam tuam pro ovibus posuisti, animam dedisti pro nobis Deum Verbum imitatus, pretiosum san- guinem humanius pro ingratis effundentem. Deficientium levamen, prompta affiictorum sola- tio, mundi preses idoneus et aptissimus auxilistor, 80l visus es splendidissimus, virtutum quadrigis vectus, sapiens, et gratiarum aureo curru insi- dens. Miraculorum splendore, et benefactorum fulgore omnem animam illustrans et refovens, ter beate, et tristitie tenebras luce hilaritatis et letitism et gratie repellens. Certamina tua, et cure, et labores, et sudores, velut sacrificium et fragrans unguentum Christo τος παθῶν στολὴν ἐνδεδυμένος, xai φαιδρὰν λευ- κοφαῆ λαμπάδα ἨΧερσὶ κατέχων, ἔνδοξε Νικόλαε, εἷς νυμφῶνα νοητὴν εἰσῆλθες, εἷς ἐπουράνιον ϐ:- λαμον μυστικὸν, οὗ καὶ ἡμεῖς τύχοιμεν πρεσθείαις σου. θεοτόχιον. --- Ὑπερτέρα καὶ ὑψηλοτέρα τῆς ὁρα- τῆς xat νοητῆς κτίσεως ὤφθης, Κόρη τῆς γὰρ κτἰ- σεως τὸν συνοχέα χερσὶ συνέχεις ὥσπερ θρόνος πύ- ρινος" ὃν Ἱκέτευες λυτρώσασθαί µε ᾧδου στενώσεως xat πικρᾶς συνοχῆς, καὶ τῆς συνεχούσης µε πωρώ- σεως νῦν. Ὠδὴ Z. "Αφραστον. Τρεῖς θυγατέρες μετὰ πατρὸς κινδυνεύουσαι elc ἐσχαάτην χάρυθδιν καχῶν πεσεῖν καὶ θανεῖν θάνατον B αἰώνιον, πρὸς ἀθανάτου ζωῆς καὶ βασιλείας ὑπὸ σοῦ καθωρµίσθησαν λιμένα, Ἡ καθαρά σου καρδία ἔνοικον ἔχουσα τὸν τῆς ὃό- Enc Ἠλιον, σοφὲ, ἁύλῳ φωτὶ ὅλη κατέλαμπεν, καὶ τῆς οἰκείας αἴγλης τὰς διαδόσεις ἐναργεῖς ἐποιεῖτο τοῖς ὁρῶσιν. Ἐν τῇ σφενδόνῃ τῶν θεοπλόχων δογμάτων τοὺς λοιμώδεις λύχους xal βαρεῖς ἐλάσας μακρᾶν, ὅσιε, τῆς ποίµνην σου, τῆς µανιώδους Αρείου γλωσσαλ- γίας ἁσινῆη τὸν λαόν σου διετώσω. Κατὰ τὸν Παῦλον col κόσμος ἃπας ἑσταύρωται: συσταυρούµενος τῷ σταυρωβέντι ἉΧρισῷ, καὶ τὴν ἀρχαίαν τῷ σταυρῷ αὐτοῦ λύσαντι xatá- pav. θεοτόχιον. --- Μήτηρ Παρθένος, ἄσπορον βρέφος θηλάζουσα, µόνη ὤφθης δέσποινα iv Y), 9v οὗ Ισραὴλ mópa χαινὸν ἔπιε ἐξ ἀχροιόμου σκλη- ρᾶς ἀνίκμου πέτρας καὶ ἐθήλασεν ἔλαιον xal μέλι. Ὠδὴ T. Νόμων πρώτων. Οὐρανομήκης στύλος πύρινος τοῦ Χριστωνύμου ἔθνους προπορευόµενος, xai τοῦ νέου προηγούµε- νος Ἰσραὴλ ὤφθης, µάκαρ, φωτίζων ἅμα τὰς ἐφ- εποµένας σοι φυλὰς, xal σχιάζων τῆς χάριτος δρο- σοθόλων νεφἐλῃ’ ὀμίχλης δὲ πληρῶν, καὶ ἀχλύος E καπνοῦ καὶ Ὑνόφου τὴν φάλαγγα τῶν καχοδό- ων, Νόμοις στοιχῶν τοῦ ἀρχιποιμένος, οὗ µισθωτὸς ὑπῆρξας, Πάτερ, καλὸς δὲ ποιµήν' τὴν ψυχήν co) καὶ γὰρ τέθεικας ὑπὲρ τῶν σῶν προθάτων, xal τὴν ἰδίαν θέµενος ψυχἠν ὑπὲρ ἡμῶν, Otàv Λόγον μεμού- µενος καὶ τὸ τίμιον αἷμα χενώσαντα Φφιλανθρώπῳψ τρόπῳ ὑπὲρ ἀχαρίστων. ᾽Αθυμούντων ἀνάψυξις, πενθούντων ἀντίληδις ὀξεῖα, τοῦ κόσμου ἔτοιμος προστάτης καὶ πρόχειρος ἐπικουρία, χρυσοφαὴς ὠράθης ἥλιος, τῶν ἀρίτῶν τεθρίππῳ ἐπιδιφρεύων, σοφὲ, καὶ ὀχούμενος ὀχήματι Χαρίτων χρυσαντἰγψ. θαυμάτων αἴγλῃ, εὐεργεσιῶν µμαρμαρυγῇ φρο- κτῶν ψυχὴν ἅπασαν xal πυρσεύων, τρισµάκαρ, xal λύων ἀθυμίας τὸν ζόφον, φέγγει εὐθυμίας καὶ χαρ- μονῆς xal εὐφροσύνης. Οἱ σοῦ ἀγῶνες xal οἳ κάµατοι καὶ ol ἀτμοὶ τῶν πόνων, καὶ ol ἱδρῶτές σου, ὡς θυμίαμα συνθέσωος j2 bal 1389 HYMNUS IN 8, PETRUM. 1390 καὶ πολύτιμον uópov εἷς εὐωδίας ὀσμὴν προσαχθὲν- À oblata, te mundo flumen sanctificationis prebue- τες τῷ Χριστῷ, ποταμὸν ἁγιάσματος, xal πηγήν θείου µύρου, καὶ πέλαγος θαυματουργηµάτων ἔθεντό ας χόσµῳ, Νικόλαε ἱερομύστα. Θεοτόχιον. — Ὑπὲρ αἰτίαν, ὑπὶρ ἔννοιαν τὸν προελθόντα Λόγον ἐξ ἀναιτίου Πατρὸς, καὶ τῶν ὂν- των πάντων αἴτιον ἐσωμάτωσας, Kópm: σὲ γὰρ al- τίαν ἔσχηκε σαρκούµενος ἐκ σοῦ, ἵνα σώσῃ τον ἄνθρωπον, ὡς φιλάνθρωπος φύσει δι ὧν καὶ ἔνην- θρώπησε θέλων, xai συνανεστράφη ἀνθρώποις φι- λανθρώπως. 'Q57, θ'. My, ἐποδύρου µου. ]λεῶς Eco pot, Σῶτερ, iv. ἡμέρᾳ τῆς δίκης, ὅτε παρίσταµαι γυμνὸς τῷ βήµατι τῷ σφ’ καὶ Os τότε πρόσχες µοι ὄμματι, Νικολάου τοῦ θείου πρεσθείαις' σὺ γὰρ εἶ µόνος ὄντως Ὑχρηστὸς καὶ ἴλεως. "Oz τὴν πραότητα στέρξας τοῦ θεόπτου Μωσέως, xai τὴν ἐκείνου ἐκληρώσω δόξαν τῆς μορφῆς' τὸ Υὰρ πρὀσωπόν σου καὶ μετὰ Οάνατον σελασφόροις ἀκτῖσι ἆύλου φωτισμοῦ xai αὐγῇ γλυχυτάτῃ περι- ελάμπετο. ᾽Αναμοχλεύσας Ex βάθρων τῷ μρχλῷ τῶν εὐχῶν σου, xai τειχοσείστῃ κραταιῷ τῷ ὅπλῳ τοῦ σταυροῦ, ἔναγη τεμένη µιαρωτάτων θεῶν, εὐαχεῖς οἴκους, μάκαρ, ἀνήγειρες Χριστῷ τῷ κυρίως xai uów καὶ κατὰ φύσιν θεῷ. Noóq ἀνύστακτον ὄμμα κεκτηµένος xai θεόφρον, καὶ χαιομένην ἀρεταῖς λαμπάδα νοερὰν xal dp- δευοµένην πλουσίως πάντοτε τῆς ἑλεημοσύνης ἐλαίῳ δαψιλεῖ, stc χαρὰν εἰσελήλυθας τοῦ Κυρίου σου. Νοῦν αὐτοκράτορα ἔχων τῶν ὀρέξεων, Πατερ, τῷ κοσµοκράτορι ἐχθρῷ ἀντέστης αραταιῶς, βοηθὸν πλουτήσας τὸν Παντοκράτορα" xai παθῶν βασιλεύ- σας πάρέστης iv νυκτὶ βασιλε Κωνσταντίνῷ ctp αὐτοχράτορι. Οὐδὲ παράλιος ψΨάμμµος, οὐδὲ πλῆθες χυµάτων, Ὦ βόλοι ὁρόσου xal λεπτα) ψεχάδες νιφετοῦ, οὐ χορὸς ἀστέρων, οὐδὲ σταγόνες βροχῆς, καὶ ποτάμια ῥεῖθρα, οὐ νάµατα πηγῶν τοῖς σοῖς θαύμασι, Πάτερ, παρ- ισωθήσονται. θεοτόχιον. — Τοῦ θεοῦ xatà χάριν τὸὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων ὁ συναΐδιος Υιὸς καὶ Λόγος τοῦ eoi. ὡς Υἱὸς ἀνθρώπου ἐκ σοῦ γενόμενος ἀπειργάσατο, Κόρη: ὃν αἴτησαι xàpk υἱὸν ὄντα γεέννης θεοῦ ποιῆ- σαι υἱόν. ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΝΩΝ EIZ TON ATION ΠΕΤΡΟΝ TON ΚΟΡΥΦΑΙΟΝ. Οὔ ἡ ἀκροστιχίς. Μολπὴν δω σοι, Πέτρε. ωάννου. Ύμνος δὴ A', Ίχος βαρύς. Νεύσει σον πρὸς γεώδη. [Cod. f. 107 b.] Νόνην ἐπιποθήσας τῶν ἀγαθῶν τῶν µελλόντων, σοφὰ, τὴν ἀπόλαυσιν, τὰ ῥέοντα παρ- ἑδραμες' ὅθεν Χρίστῷ ἐχολλήθης καὶ συνεχράθης αὐτῷ διαπύρῳ στοργῇᾖ. Ὅλον σε πυρακτώσας πυρὶ ἁὔλῳ καὶ gai runt, sacrarum magister Nicolae, et fontem divini odoris, et prestigiosum mare. Deiparz. — Preter causam, preterque cogita- tionem ex :xeterno Patre genitum rerum omnium auctorem corpore donasti, Virgo; te enim geni- tricem habuit, assumpto corpore, ut hominem salvum faceret, utpote natura benignissimus ; qua ratione libens homo factus est, et benignius inter homines conversatus est. i Ode IX. Ne me doleas. Misericors mihi esto, Salvator, in die judicii, quando nudus ad tribunal tuum accedam ; et be- nigno tunc me oculo consideres. Nicolai divi gra- ià ; tu enim solus vere bonus et misericors. Mansuetudiuem qui diligebas divi Moysis, illus- trem ejus formam sortitus es; nam vultus tuus vel post mortem radiis fulgebat splendidis incor- porei luminis et luce gratissima. Funditus avellens vecte precum tuarum, ut cru- cis ariete muros quatiens, exsecrabilia templa im- piorum deorum evertisti, beate ; et sanctas sedes Christo wdiflcasti qui solus et natura vere Deus. Spiritus oculo preditus vigili et pio, et facem gerens virtutibus ardentem, et misericordie oleo abundanter instructus, in gaudium Domini in- troisti. Mentem habens affectibus dominantem, Pater, mundi principi valide restitisti, Omnipotentis auxilio adjutus affectuum rex apparuisti nocte Constantino imperatori. Nec arena littoris nec fluctuum turba, nec roris guttule, nec tenues nivis globulie, nec astrorum chorus, nec nimborunui stille, aut fluminis unde, aut fontium lympha possunt miraculis tuis, Pater, comparari. Deiparz. — Dei gratia filios hominum liberet, qui Filius Dei coeternus et Verbum, per te Filius hominis factus est, Virgo ; qui me filium gehenne inquirere venit ut Dei filius flerem. JOANNIS MONACHI HYMNUS IN BEATUM PETRUM CORY- PH/EUM. Prima versuum littere significant: Carmen tibi cano, Petre ; hymnus Joannis. Ode 1. Sonus gravis. Inclinatione tua ad. terrena. Unico ardens futororum bonorum studio, sa- piens, fugitiva fastidisti ; unde Christo adhesisti ferventissima cum eo dilectione conjunctus. Totum te igne incorporeo et divino perussit 1591 ADDENDA. Ine &Birbunculüs ; quem vidit olim Isaias flamma in- A 6 ἂνθραξ duAoc: ὃν εἶδεν Ἡσαίας mod npn: torporea errorum corpus comburentem. Lucernam ardentem et lampada splendentem, luce divinas discipline mentes illuminantem, Pe- lre, praebuit te Spiritus sanctus gentibus inter te- hebras degentibus. Fides, spes, charitas, militiae tu: arma ; infracta lorica, utrinque acutus ensis, et galea salutis, ve- nerande apostole. Deiparz. — Apertus est, Dei Genitricis,purissimo tuo Filio antiquus paradisus, quem clauserat prima parens ; et generi hominum restituta est pristina patria. Ode Η1. Qui in principio. Aquila apparuisti nubibus invecta ; nam in oculi ictu, divino et omnipotente Spiritu, de Roma in Sion per nubem translatus es, vivam Dei nubem curaturus. Que purgavit Deus, solus natura mundus, ne violet homo, inquit. Nam omnia Dei opera munda mundis ; quapropter, Petre, puriflca me precibus tuis ab immundis affectibus. Plebem allocutus in Sion, et ibi primum fidei sermonem praedicans, statim messem tulisti fera- cem, et in Christo genuisti celebratissime Trini- tati, ecclesiam trium millium virorum. Velut f:ex aeria nocte per maria navigantes, ita C mare tenebrosum et obscurum procellosi erroris traducentes luce fidei illuminasti, Petre. Deiparse. — Te summum refugium, et ad salvan- dam paratissimain auxiliatricem, Domina, vehe- inenter oro et deprecor, animam meam suscipe, a tabernaculo mifrantem, οί derelicta terra, 'aliam regiónem petituaram. Ode IV. Qui palerhos. Qui discipulorum omnium primus cucurristi ad sepulcrum prestantissim:e vite, in. sepulcro pe- trece obduratiohis dormientem excita me'per po- nitentiam. Recordari horret mens quot terras, quot maria pervadere, quot sudores, quot labores perferre non dubitasti pro Evangelio gratis. In malo consenescens procul a via Dei, utroque poplite claudico ; devium, sancte, ad virtutem re- forma. 'Ácceptam a Christo Ecclesiam, quam ipse Do- mirus constituit, non autem homines, bene gu- berpàsti, ut navem, apostole. "Te spéciem Jacob, quam mundam, et electam, et πυρὸς ἀὔλου καίοντα" τὴν ὕλην τῆς πλάνης d. ἔφηνεν. Λύχνον φωτοθολοῦντα καὶ χρυσαυγῆ cs Aeymih, τὸ φέγγος πυρσεύὀυσαν τῆς θείας ἐπιγιόσως, Πέτρε, τὸ ἅγιον Ηνεὺμα τοῖς ἐσκοτισμένοις ἀνίδεψι ἔθνεσιν. Πίστις, λπὶς, ἀγάπη, τῆς σῆς στρατᾶς d ὅπλα" ὁ θώραξ ὁ ἄῤῥηκτος, dj µάχαιρα $ Mo. µος, καὶ Ἡ περικεφαλαία d τὸῦ σωτηρίου, ἀπόσιλι τίμιε, θεοτόχιον. — "Βνοσται, Βεομῆτε, τῷ τε- αχράντῳ σου τόκῳ ὁ πάλαι παράδεισος, ὃν ἡ προµ- τωρ ἔκλεισε": xai τῷ τῶν ἀνθρώπων γίνει xni &pyala πατρὶς ἀποδέδοται. Ὠδὴ T". Ὁ κατ’ ἀρχὰς τοὺς. Νεφελοδρόμος ἀετὸς ὁ πεζοπόρος ἐδείχθης: ἐν je *ü γὰρ ὥσπερ ὀφθαλμοῦ, τῷ παντουργικῷ xu) θεῖῳ Πνεύματι, ἀπὸ τῆς Ρώμης ἐν Σιὼν d νεφέλης ἐγένου, κηδεῦσάι τὴν ἔμψυχον vis θεοῦ. "A ἐἑκαθάρισε θὲὸς, ὁ καθαρὸς φύσει μόνος, pi κοινούτω ἄνθρωπος, φησί" xai Ὑὰρ καθαρὰ τοῖς καθαροῖς ἐστι πάντα τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ: δι zie ἀκαθάρτων καθαρόν µε, Πέτρα, ταῖς πρεσδίας σου. Δημηγορήσας ἐν Σιὼν, καὶ τὸν τῆς πίστεως M- yov κατασπείρας πρῶτος iv αὐτῃῇ, πολύχουν sif τὸν στάχυν ἵνεγκας, καρποφρήσας iv Χριπῳ 5 πανυµνήτῳ Τριάδι, ἀνδρῶν τρισχιλίων ἐαλησάι σεπτήν, Ὡς διαέριος πυρσὸς τοῖς iv πελάγει alim; ποντουµένοις μέσον τῆς νυκτὸς, ὡσαύτως τοῖς πλέουσι τὴν θάλασσαν τὴν ζοφεβὰν xal σεοτινὴ τῆς πολυχκύµονος πλάνης ἔφανας φωτὶ, Πέτρε, τῆς πίστεως, θεοτόκιον. — Σὲ xpataiáv καταφυγὴν, καὶ τι τὸ σώζειν ἑτοίμην προστασίαν, Δέσποινα, πλουτᾶ θερμῶς ἱχετεύω σε xal δέοµαι, τῆς ἐμῆς xor ψυχῆς, χωριζομένης τοῦ σκήνούς, καὶ πρὸς κόσµο ἄλλον ἀπαιρούσης ἐκ γῆς. Ὡδὴ Δ', Ὁ παέριχούς. ὍὉ προδραμὼν πάντων μαθητῶν ἐπὶ c νο τῆς ἑνυποστάτου ζωῆς, τὸν ἐν τάφῳ µε ourie- δοντα λιθώδους πρώσεως, διὰ µετάνοίαν ivit D σον. Ἰλιχχιᾷ νοῦς κατανθεῖν τὴν ἐν θαλάση xri U YQ περίοδον τοὺς ἱορῶτας, τοὺς xaudwe "oc οὕς ἔτλης γηθόµενος ὑπὲρ τοῦ Εὐαγγελίο τῆς χ' ριτος. Παλαιωθεὶς ὅλος iv Κακοῖς ἀπὸ τῶν low! τὰ θεοῦ ἐχώλανα ἀμφοτέραις ταῖς ἵγνύαις pov: dprivm ἅγιε, τὸν πρὸς ἀρετήν µε χωλεύόὀντα. Ἐκ τοῦ Χριστοῦ σὺ παραλαθὼν τὴν Ἐκληίο fv αὐτὸς ὁ Κόριος καὶ οὐκ ᾿ἄνθρωχοι βαν λαλῶς ἐκυθέρνησας ὡς 3Ὄλλάδα τεύή, ἐπ στολε. θεοτόκιον. — Την κἀχλονῆν δε τοῦ "Iii, i ou t AN ῃ, 4305 HYMNUS IN 8. GEORGIUM. 1394 καθαρὰν xal ἐχλεχτὴν καὶ ἅμωμον ἦν ἠγάπησε A sanctissimam dilexit Christus Deus pulchritudine Χ ριστὸς ὁ θεὸς, ὁ κάλλει ἀσύγχριτος, ἰκετεύω, Δέ- σποινα, σῶσόν µε. Ὠδὴ Ε'. Κύριε ὁ θεός µου. Ῥώμης ὁ πολιούχος, καὶ τῆς βασιλείας ὁ ταμιοῦ- χος, ἡ πέτρα τῆς πίστεως, ὁ στεῤῥὸς θεμέλιος τῆς καθολικῆς Ἐχκλησίας ἱεροῖς ὑμνείσθω ἐν ἄσμα- gw. Ἔως ἑπτάχις πάλαι τοῦ Χριστοῦ πυθόµενος ei ἀφήσεις τοῖς ἐξαμαρτάνουσιν εἲς σὲ, llérpe, ἤκου- σας, Οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτάχις, ἐδδομηκοντάκις δὲ μᾶλλον ἑπτά, Τίμιος ὀναντίον Κυρίου ὁ θάνατος τῶν ὁσίων αὖ- τοῦ, καθὼς γέγραπται" ὁ σὸς δὲ, πανεύφηµε, πολλῷ τειμιώτερος ὄντως, ὡς τοῦ θείου πάθους ἐκσφράγι- cya. "Axaca µαλαχία ix τῶν πιστευήντων, καὶ πᾶσα — νόσος ταῖς ἀλεξικάκοις σου παλάμαις ἠλαύνετο, üq ἐπιτιθεὶς τοῖς νοσοῦσιν, ὑγιεῖς ἐδείχνυς, ἀπόστολε. Θιοτόκχιον. — Ὕψωσας, θεοτόχε, τὴν ταπεινωθεῖ- σαν ἀνθρώπων Φύσιν, xal ταύτην ἐξήγειρας τοῦ ἁρχαίου πτώματος’ τὸν Χριστὸν γὰρ, τὸν ἀνορθοῦντα τοὺς κατεῤῥαγμένους, ἐγέννησας. Ὠδὴ C, Ναυτιῶντα. Τὰ ψευδῆ σηµεῖα, καὶ τὰς φασματώδεις δυνάμεις τοῦ Σίμωνος, Πέτρε, τοῦ χαταράτου tiq τὸ μηθὲν διαλύσας ἀνέλυσας, ὡς Ώλιος γνόφον καὶ ὀμίχλην' καὶ πολλὰς δυνάµεις ἐν θεῷ ἑποίησας, Ἡ θεοῦ σοφία ἡ ἐξουσιάζουσα πάντων, xal col, 1έτρε, δέδωκεν ἐξουσίαν πατεῖν ἐπάνω σκορπἰων καὶ ὄφεων τῶν τε 2ρᾳτῶν xal ἀοράτων, ὦν τῆς ἰοθόλου (] χαχουργίας ῥῦσαί µε. Καὶ μᾶλλον, Πέτρε, τοὺς ὡραιοτάτους σου πδδας... Reliqua desiderantur. ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ KANQN ΕΙΣ TON ATION ΓΗΩΡΓΙΟΝ, ob ἡ άχροστι 5 Γεωργίου μάρτυρος ὑμνῶ τοὺς θλους, Alvoc Ἰωάννου. Ὠδὴ A'. Ἠχος πλ. 9'- 'Αρματηλάτην. [Cod. f. 153.] Γεοπονήσας τῷ σταυρῷ τὴν ἃρου- px» τῆς διανοίας, xal ἐν αὐτῃ σπεἰρας ἀρετὰς iv δάχρυσι, θερίζεις ἀγαλλίασιν διὰ yàp μαρτυρίου, Γεώργιε, ἐγεώργησας oxáXov φυΧοτρόφον αείζωον, Ἐν τῷ σφοδρῷ τῆς ἀσοθείας κλύδωνι ἔστης, dol- διµε, ὡς ἁῤῥαγὴς πέτρα, xal ὡς πύργος ἄσειστος, Τενναίφ ἁναστήματι τῆς στερεᾶς σου καρδίας τὰ «ivy κολάσεων χόµατα λύων εἰς ἀφρώδεις ποµφόλυ- 6. T θθης ὡς λέων πεποιθὼς ὁ δίχαιος' τῶν ἁγεννῶν γὰρ παθῶν βασιλικῶς ἄρξας, ἁπτοήτως ὥρμησας ὡς λέων εἷς τὸ σταδιον, τοὺς ἐχθροὺς χαταπλήττων ὥς τινας φαύλας ἄλώπεχας τῷ βασιλικῷ σου βρυχή- ματι. Ῥοῦν τῆς ἅπατης ἀχρατῶς «φερόμενον, µαρτυς, ᾿ἀνέχοψας τὸ γὰρ αὐτοῦ ζέον xai τὸ ἁκμαιότατον ῥαγδαίας προσθαλόντα σοι καὶ σφοδρῶς προσραγὲν- τα, ola φραγμὸς ἀκαθαίρετος, ὀπίσω χωρεῖν κατ- ναγκασας. incomparabilis : oro, Domina, salva me. Ode V. Domine Deus meus. Roma pr:ses, et regii »rarii, petra fidei,firmum catholice Ecclesie fundamentum, sacris celebreris carminibus. Usque septies, respondit tibi Christus petenti quoties peccantibus in te dimittendum, Non dico tibi usque septies, sed usque septuagies septies. Honorabilis coram Domino mors sanctorum ejus, uti scriptum est;tua vero multo honorabilior,quia divine passionis vera imago. Omnis sopor procul a credentibus, et omnis morbus pellebatur salutiferis tuis manibus, quas imponenda languidis, sanabas omnes, apostole. Deipara. — Humiliatam hominum naturam resti- tuisti, Dei Genitrix, antiquo casu depressam erexi- sti ; nam genuisti Christum, qui exaltat humíles, Ode VI. Vomentum. Fallacia signa maledicti Simonis, Petre,et vanas virtutes prorsus avertisti, sicut soltenebras etcali- ginem fugat ; et multa prodigia in Deo fecisti. Omnipotens Dei sapientia, tibi quoque, Petre, facultatem dedit super scorpiones deambulandi visibiles et invisibiles ; quorum a jvenenata ma- lignitate me liberes. Ac potius, Petre, speciosissimos pedes tuos.... Reliqua desiderantur. JOANNIS MONACHI HYMNUS IN BEATUM GEORGIUM. Prima versuum littere sonant : Georgii martyris canto certamina. Laus Joannis. Ode I. Sonus πλ. &. Currus agitatorem. Cruce campum mentis excoluisti, ibique in la- crymis virtutes seminasti, nunc metis exsultatio- nem ; nam per martyrium, Georgi, messem parasti spiritualibus sternisque fructibus refertam. — Media inimpiorum tempestateimmotus restitisti, vir celebrate, velut inconcussa petra, et velut turris firmissima, ingenua cordis firmitate cruciatuum fluctus eludisti. Apparuisti velut leo fidus et justus; nam pravis cupiditatibus regaliter dominatus es, tanquam leo intrepidus stadium invadisti, hostesque terruisti ceu miseras vulpes regio rugitu. Impotentem erroris fluxum cohibuisti, martyr ; nam ejus vim vehementem et turbidam,asperum- que impetum, velut septum inconcussum, retro- gredi coegisti. 1305 ADDRNDA. 139 Lingua tarda etexilis, osque discors te hymnis A θεοτόχιον. — Γλῶσσα βραδεῖα xal σαφῶς ἰσχνή celebrare gloriatur, Domina ; te enim cantantom- nes angelorum lingue et flammes et ignes, etin- corporeorum ora. Ode 1II. Qui confirmat. Ut gloriam et vitam in Christo reconditam con- tingeres, despexisti gloriam fugacem, et corrupti- bilem vitam sapienter neglexisti; quare permortem vitam invenisti eternam. Non laborando defecisti, non defatigatus es velutigne etferro pugnans, ferro et omniadamante firmior, sed omnia pertulisti velut testis alienz passionis. Pro Christo conversantis, instrumentis tortores corpus in partes dividunt, et partes in minutissi- ma, fortissime ; sed charitate Christi mentem ser- vas integerrimam. Afflictus propter Christum, qui propter te affli- ctus est,illum in membris tuis gloriflcasti, tanquam stigmata ejus ferens carnituz affixa, et ipseglori- ficatus es magis, illustrissime Georgi. Deiparz. — Peccatorum procella iniquitatum tempestas, malignitatis scopuli dejiciunt me in imam impietatem ; da mihi, Virgo, dextram, ne fluctus viventem me obruat. Ode IV. Tu Christe, Dominus meus. Rhetoricas contempsisti disputationes, et insi- pientium nugas veritati sibique contentiose con- tradicentium ; Christi Dei sapientiam doctus et in- geniosus ex anima dilexisti, Georgi. Turbulenti vehementium tormentorum impetus, et amarissima flagellorum flumina, et turbida igneaque plavia simul te invadunt, et subito arri- piunt, sed confessionis tuse turrim labefacere non valent ; nam in petra fundata erat. Fornacem multis lignis succensam , velut thala- mum roscidum ingressus es ; angelus enim Dei rorem quemdam spargens fornacis temperabat ar- dorem, excutiebat flammam, et igne superiorem te praestabat. Verbum Dei vivum et salutiferum lingua gerens illustrissime, gentilem vi*:ficasti ante Christi de- scensum defunctum ; divino Laptismate baptiza- tum, in gehenna ignis liberasti (Deest. θεοτ. et ode V echus.) Ode V. . .àmare gemuerunt, et deum Dei przco hu- mana voce in pulverem redegit. Deum videns ab impiis principibus offensum non sustinuisti, sed divino studio cor inflammatus, magnum errantium errorem increpasti, et Deum Christum confessus 68. Martyrii tui, Salvator, viam peragam et leetabor ; ita cantabas, Georgi, dum speciosi tui pedes ferreis φωνος, xal στόµα δὐσηχόν σοι προσφωνεῖν ὄμνοκ εὐλαθοῦνται, Δέσποινα" σὺ γὰρ ὑμνοῦσιν ἅπασιι τῶι ἀγγέλων αἱ γλῶσσαι αἱ φλογεροὶ, xal πυρίµορφοι, uz τῶν ἀσωμάτων τὰ στόµατα. Ὠδὴ Γ΄’. 'O στερεώσας, "Iva τῆς δόξης xal Qo, τῆς iv Χριστῷ wm μένης ἐπιτύχῃς, χατεφρόνησας δόξης λυοµένης, xil φθαρτῆς ἠλόγησας εὐλόγως ζωῆς διὸ διὰ ἠανάτα εὗρες ζωὴν τὴν αἰώνιον. Οὐ κατενάρκησας καμὼν, οὐκ ἐχοπίασας ὅλως ὡς μαγόμενος πυρὶ xai σιδήρῳ, ὁ σιδήρου καὶ πανὺς ἁδάμαντος στεῤῥότατος, ἀλλ᾽ οὕτως ἑκαρτέρεις ὡς θεωρὸς ἄλλου πάσχοντος, "Trip Χριστοῦ προσομιλῶν, κολαστηρίοις ὀργένοις κατατέµνουσιν ὡς µέρη, καὶ µέλη διαιροῦσυ εἰς λεπτὰ τὸ σῶμά σου, πολύαθλε τὸν λογισμὸν ἑτήρεις ἅτ'ητον ἐκ τῆς ἀγάπης Χριστοῦ. Μαστιγωθεὶς διὰ Χριστὸν τὸν διὰ σὺ μµαστιχβένε, καὶ δοξάσας τοῖς σοῖς µέλεσ: τοῦτον, ὡς τὰ στίγµετ αὐτοῦ βαστάσας vf οἶκείᾳ σαρκὶ ἀντεδοξάσθης πλίω, δεδοξασµένε Γεώρχιε. θεοτόχιον, — ᾽Αμαρτιῶν µε καταιγὶς, ἀνομιῶι τριχυµία, ἀλλεπάλληλοι σπιλάδες κακίας συνωβοῦσι! εἲς βαθὺν βυθὸν τῆς ἀπογνώσεως' δός pot, Παρβόε, χεῖρα, μὲ χῦμα ζῶντα καλύψῃ µε. Ὠδὴ Δ', Σύ µου, Χριστλ, Κύριος. Ῥητορικὴν ἐρεσχελίαν διέπτυσας, καὶ debes φλήναφον, τῇ ἀληθείᾳ xai ἑαυτοῖς διαμαχομένων {ρι- στικοῖς ἀντιθέσεσι, Χριστοῦ Θεοῦ σοφίαν ὡς σοφὰ« xai ἀγχίνους ἐκ ψυχῆς ἀγαπήσας, Γεώργιε. Τυφωνικαὶ σφοδρῶν βασάνων ἀντίπνοιαι, xal. μὲ- στίγων ποταμοὶ πικρότατοι, καὶ πυραυγἠς Peli βροχἡ ἅμα προσθαλόντα, καὶ αἰφνίδιόν σοι προσρή- ζαντα, οὐκ ἔπτωσαν τὸν πὀργον τῆς σῆς ὁμολογας ἐν τῇ πέτρᾳ γὰρ τεθεµελίωτο. Ὕλῃ πολλῇ γὰρ ἐξάφθησάν σοι κάµινον, ὡς τα- στάδα δροσερὰν εἰσέδραμες ἄγγελος θεῖος pour ταπτὰς ola πνοὴν δρόσου διασυρίζων ἐποίησε τὸ μὲ- vog τῆς xaulvou, ἐβτινάσσει τὴν φλόγα καὶ πορὸς δυνατώτερον δείζας σε. Ῥῆμα θεοῦ ζῶν καὶ ζωὴν παρεχόμενον b ἤ γλώσσῃ φέρων, παναοίδιµε, νεκρὸν ἐζώωσες bi ti χῆς Ἕλληνα θανόντα πρὸ τῆς Χριστοῦ καταθάσικ βαπτίσµατι δὲ θείῳ βαπτίσας, τοῦτον ἐν γένη t^ ρὸς ἠλευθέρωσας (1) Deest Θεοτ. εί odz V ελ] Ωδὶ E. ' ο ος πικρῶς οἶμῶζαν, xal τὸν θεὸν θεοῦ χί ἀνθρωπίνῃ φωνῇ ἐλεπτύνθη elc χοῦν. Ὑπ' ἀνόμων ἀρχόντων βλέπων ὑθριζόμενον 663 οὐκ Ίνεγκας, ἀλλὰ θείῳ ζύλῳ ἀναφθεὶς τὴν χαρη, διέλεγξας παρελθὼν εἷς μεγάλην τῶν πλεωμον’ τὴν ἀπάτην, xal θεὸν τὸν Χριστὸν ὠὡμολόγησα. — Μαρτυρίου σου, Σῶτερ, ἔψαλλες, ὁραμοῦσαι ia cod.] ὁδὸν καὶ τερφθήσομαι, ἐν τῷ καθηλοῦσθαι τή NOTAE. (1) In Vita S. Gregorii par fere de Trajano fltnarratio, quam theologi omnes refutant, Ins omnium Allatius in Examine librorum Eccl. Gr. 1999 ΑΡΟΕΝΡΑ., 1400 te illud impune bibentem, obstupuit et virtutem f vwxóta ἰδὼν cs, κατεπλάγη, καὶ τὸ χράτος ἐπέγνω agnovit Christi qui mortem sustulit. Robore coelitus et invicta vi munitus rote tor- mentum pertülisti; gladiis confossus, flbras et nervos divulsus, rupta ossorüm concordia, et Spicarur Instar sacros digitos omnes collegisti. Crudelibüs nervis pedes et manus discerptus, nervum enervasti hostis ferreum, cujus cervix con- fracta fuit manifeste. Cliristós enim firmabat te militem suum, nervis te cereis circumdans, ut aiunt, atque vim tibi inspirans in Deo prodigia faciendi, ac virtutem solvendi tenebrarum. Quomodo Deus Christus et omis creature Domi- nus et human& natura auctor, vel invitos coegisti dierhones Deum confiteri, licet natura mendaces B sint. Nam potestatem tuam in ipsos veriti, ceu servi flagriones, mandata tua peragebant. Deipare. — Carnem suscipiens ex sanguine tuo incorporeus, hominem carnalibus subjectam desi- deriis, et spiritus expertem, Spiritus sancti domo roboravit, ac vim dedit corpus superbum sapien- ter comprimendi,et in servitutem redigendi, Virgo. Ode IX. Infremuit omnis auditus. Gressibus animi tui in petra fidei fundatis, er- roris simulacra in pulverem dejecisti; collo ad Deum inclinato, et truncata gladio cervice, athle- ta, ad rerum omnium caput migrasti. Ceu lilium nive candidiusin valle martyrum flo- ruisti ; divino martyrii lavacro rubefactus, rosam edidisti rubidam, bene olentem, odoratam, omnes singular. passionum Christi odore recreasti. Ferro firmius prebuisti corpus tuum invictum Georgi, tormentorum molleis nequidquam percus- sum ; velut aqua frigida sanguine tuo calido tinc- tum acrius effectum est, igne charitatis Christi induratum. Christi gratia qui mundum vicit, juxta promissa, potestatem principis hujus mundi superasti inhu- manumque imperium ; victor athleta e terra ad D celestia evolasti, potenti dextra coronatus. Fluminum undis equantur innumera prodigia, que vivus atque etiam post mortem perfecisti ; vere enim vivunt in Deo vel post mortem justi; nam in manu Dei anime meorum. Cum sermonem idoneum non habeam, nec lin- guam facundam que innumera tua gesta celebrare valeat, verba suscipe, martyrum decor; oro et precor Salvotorem meum Christum ut eum inei "hisereat. Dees( geoxóxiov. Z2 Χριστοῦ τοῦ κάθελοντος τὸν givatav θανάτῳ. ᾿Ισχὺν καὶ σθένος ἅμαχον Ὀὐρανόθεν ζωσάμενς τὴν ἐπὶ τροχὸν περιφορὰν ὑπέφερες ' τεµθόμενος ξίφεσι, ἵνας καὶ νεῦρα σπώμενος, xal περιθρανόµι- γος ὁστῶν ἁρμονίας, xai δίκην ἀσταχύων θεριζόµε- voc πάντας τοὺς ἱεροὺς δἀχτύλους. Νεύροις ὠμοῖς ξαινόμενος τῶν χειρῶν xai ποδῶν σου, τὸν ἐχθρὸν ἐξηνεύρισας νεῦρον σιδηροῦν, οὗ προφανῶς ὁ τραχΊλος. Χριστὸς γὰρ ἔνεύρου σε ὑπὶρ αὐτοῦ µαχόμενον, νεῦρά σὀι χαλκᾶ περιτιβεὶς ὡς ὁ λόγος xai δύναμιν ἐμπνέων τοῦ ποιῆδαι δυνάμεις b τῷ θεῳ, καὶ λῦσαι τὴν δύναμιν τοῦ σκόπους. Ότι θεὸς xal Κύριος ὁ Χριστὸς πάσης κτίσεως xai Δημιουργὸς τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, xai ἄχον- τας ἔχειθες ὁμολογεῖν νοὺς δαίμονας, χαΐτοι φανι- ρῶς φιλοψευδεῖς ὄντας φύσει τὴν σὴν γὰρ δεδιότι κατ αὐτῶν ἐξουσίαν, ὡς δοῦλοι μµαστυγίαι, τὸ προσ- ταχθὲν ἐνεπλήρουν, θεοτόχιον. — Σάρχα λαθὼν ὁ ἄσαρχος lx πεν- άγνων αἱμάτων guo , τὸν καθυπαχθέντα σαρχικοῖς θελήµασι, xal πνεύµατός ἅμοιρον γεγεννημένον &v- θρωπον, Πνεύματος ἁγίου πἀροχῇ δυνἀμώσᾶς, n. φῶς ὑποπιέζειν τὸ δυσάγωγον σῶμα, δουλαγωγεῦ π τοῦτο ἐνίσχυσε, Παρθένε. Ὠδὴ 6'. Ἔφριξε πᾶσα ἁκοή. Ἱδρύσας σου τὰ νοητὰ διαθήµατα ἐν πίτρ τῆς πἰστεως, τὰ ἀφιδρύματα τὰ τῆς ἀπᾶτης εἰς χοῦν ἐλέ- πτυνας" Χλίνας αὐχένα δὲ θεῷ καὶ ξίφει τὴν χάρτ σου ἀποτμηβθεὶς, ἀθλητὰ, πρὸς τὴν πάντων πεφαλὼν ἀνελήλυθας. Ὡς κρίνον Χιονοφεγγὲς ἐν κοιλᾶσι τῶν μαρτύρωι ἐξήνθησας' τῷ θείῳ λύθρῳ δὲ τῷ τῆς ἀθλήσεως οι. νισσόµενος, ῥόδον ἐφάνης ἐρυθρὸν, siib, μνρῖ- πνουν, καὶ πᾶσιν ἔπνευσας ὑπερχόσμιον ὀσμὴν τῶν παθῶν τοῦ Χριστοῦ. Μόνον σιδήρου παντὸς τὸ πολύαθλόν σου cw στεῤῥότερον ὤφθη, Γεώργιε, βασάνων σφύραις μένον ἀτύπωτον' ὡς δὲ ἐν ὕδατι φυχρῷ τῷ σῷ Grp αἲ- ματι βαφὲν ἐστώμωτια, τῷ πυρὶ προχαλκευθὲν τῆς ἀγάπης Χριστοῦ. Νικήσας χὰριτι Χριστοῦ τοῦ νικήσαντος τὸν x σµον, ὡς ἔφησε τοῦ κοαμοκράτορος τᾶς ἐξουσίας χαὶ µισανθρώπους ἀρχάς' τροπαἰοφόρος ἀθλητὴς Tti" ἀνεφοίτησας πρὸς τὰ οὐράνια, δεξίᾷ νικοποιῷ Cu φθησόµενος. Νάμασι τοῖς τῶν ποταμῶν παρισοῦνται τὰ ἄτερε θαύματα, ἅπερ ἐτέλεσας καὶ ζῶν xai ἔτι μετὰ s τέλος τελεῖς' ὄντως qàp ζῶσιν Bv θεῷ xzi. μετα τὸ θάνατον ἀληθῶς οἱ δίκαιοι ἐν epi γὰρ τοῦ 869 αἱ ψυχαὶ αὐτῶν. Oóx ἔχων λόγου προφορὰν, οὐδὲ γλῶσσαν pr yoíoov πάντα δεδυνηµένην καλῶς τὰ σὲ μὴ ἀγάριθμα" ῥήματα ἰδοὺ, μαρτύρων καλλονἡ, xpi yov τρέποµαι xal ἱκετεύω τὸν Σωτῆρα pov Xp Ἰλεῶσαί µε. Deest θεοτόχιον. 1403 ADDENDA. 1M latiorem, Virgo, mire eoncepisti ; et ut bonus pre- À ρήτως , Κόρη, ἐχώρησας οὐρανῶν εὐρυχι ceptor innocuos simul et negligentes pueros. . .. Ode V. Ut me divitiis. . . Deo obtulisti velut innocentes agnos et amoma, per novum ignem, per gladium incensa, odorem íragrantie Domino. Somnum negligentie& ab oculis excutiens; diu noctuque Deo inserviebas, precibus continuo in- dulgebas et psalmis et hymnis, tibia Domini fa- ctus. Omnemlaborem levabas, omnem inflrmitatem et morbum sanabas; qui usque ad te accesserunt votis et manu reflciebas : nam gratis accepisti, et gratis dedisti, velut ingenuus Christi discipulus. ὑπὲρ νοῦν΄ καὶ ὡς χαλὸς παιδοτρίθης ἄχαχα παιδία καὶ βρέφη ἀχηδῆ... Ὠδὴ E. Ἵνα τί µε χρήµατι... τῷ θεῷ προσῆξας καβαρὰ ὡς ἀρνία xai ἅμωμα ἁλοχαντωθέντα Sii πυρὸς xm- νοῦ τοῦ ξίφ.... ὀσμὴν εὐωδίας τῷ Κτίσαντι ; Νυσταγμὸν ῥφθυμίας ἀποτιναξάμενος ἀπὸ fles pev σου, πανημµέἑριός τε xal παννύχιος θεῷ προσ- Ἡδρευες, προσευχαῖς σχολάζων ἐπαγρύπνοις ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, xai ἄθλος αὐτῷ συγγενόµενος. Πάντα πόνον κουφίζων, πᾶσαν µαλαχίαν xai νόσον ἑώμενος, τοὺς προστρέχοντάς σοι δι εὐχῆς xal ἀφῆς ἐθεράπευες' δωρεὰν λαθὼν γὰρ, καὶ δωρεὰν ἐδίδους πᾶσι, ὡς Χριστοῦ μαθητὴς γνησιώτατος. Laborum tuorum fructus spicam martyrii pre- B τῶν πόνων σου καρπὸς στάχυν μαρτυρίου ἐθλά- fudit, Blasi, plagarum falce decerptam et in celo- rum horreo collectam, et Domino in panem puris- simum transmutatam. Deipara. — Nunc te beatam, Sanctissima, cele- brent omnes generationum generationes. Nam qui solus beatus Dominus, me a demonum potestate liberato, benignissimus per te apparuit. Ode VI. Ut olim piscis spinam pueri gutturi infixam eri- puisti, sic et nunc a voluptatum spina, velut acuta sagitta in animum immissa, libera me per manum tuam intactam. Mortalitatis vestes coriacas, et interitus sensum exuisti ; amictu deposito, gloriam adeptus es per C nuditatem ; nam nudus ad tabulam alligatus un- gulis dilacertus es latera. Mollis et infirma mulier pugnarum tuarum vir- tute roborata est, et viriliter hostem repugnavit ; restitit enim vel periculo vite malo peccato, pra- ter naturam colluctata. Qui vult omnes salvos fleri et ad agnitionem veritatis venire, confortatas ore tuo mulieres, quas juxta Pauli effatum in vinculis genuisti, ita robo- ravit ut gladios et plagas et ignem adirent. Deiparz. — Colis excelsius tabernaculum te in- στησε, Βλάσιε, αἰκισμῶν δρεπάνῃ θεριζόµενον xai συναγόµενον ctc ἀποθήχας τῶν οὐρανῶν, xai τῷ Δες- πὀτῃ καθαρώτατον ἄρτον γινόµενον. θεοτόχιον . — Νῦν σε, [άναγνε, πᾶσαι oval γενεῶν µικαρίἰζουσι , µακαρίαν οὖσαν ὁ µαχάριος µόνος Δεσπότης γὰρ κατὰ δυναστείας [δαιμοναῆς ῥυόμενός µε, διὰ σοῦ φιλάνθρωπος ἐπέφανεν. δὴ C'. Ὡς πάλαι τὴν τοῦ ἰχθύος ἄχανθαν ἐμπαγεῖσαι τῷ λαιμῷ τοῦ πχιδίου, οὕτω καὶ νῦν ὡς Opt β [ολίδα] ἐν τῷ λαιμῷ τῆς ψυχῆς ἱσταμένου σου τὶν ἄχανθαν τῶν ἡδοιῶν , ἀναφεῖ ἔπαφῃ σου U- έλαυνε, Νεκρώσεως δερµατίνους Χχιτῶνας xal τὸ πάθος τῆς φθορᾶς ἐξεδύςω καταστολὴν ἀφεὶς, xal δόξης ἀμφιεσάμενος διὰ γυμνώσεως * γυμνὸς γὰρ Uxp* πτιος δεθεὶς τὰς πλευρὰς κατεσκάφης τοῖς bvo- ξιν. Τὸ χαῦνον xai ἀσθενὲς τοῦ θήλεως τῷ στεῤῥῷ τῶν σῶν ἀγώνων ἑῤῥῥώσθη, καὶ ἀνδρικῶς τῷ ἐχθρῷ συν- επλάκη’ ἀντικατέστη καὶ γὰρ μέχρις αἴματος πρὸς τὴν ἁμαρτίαν πονηρὰν, ὑπὶρ φύσιν ἀνταγωνισά- μενον. 'O θέλων πάᾶντας ἀνθρώπους σωθῆναι xoi ἐπὶ γνῶσιν ἀληθείας ταῖς σαῖς εὐχαῖς τὰς γυναῖχας στο” µώσας, ἃς iv δεσμοῖς κατὰ Παῦλον ἐγέννησας, xp ξίφος καὶ µάστιγας καὶ πῦρ ἀντιτάξασθαι ταύτας ἑνίσχυσεν. θεοτόχιον. -- Ὑπὲρ ὕψους οὐρανοῦ σε σκήνοµε veniens in terris celi Conditor, Dei Genitrix, ut [) à. Δομήτωρ οὐρανοῦ, θεοµήτωρ, εὐρών ἐν qj, ὡς sponsus exiit ex splendido thalamo ventris tui, ac carnem exinde sibi assumpsit Deus coelorum et omnis carnis. Ode VII. Qui ex Judza. Validissimum senis baculum portasti crucem divinam ; virgis cesa est virga pietatis nunc et culus tuus. . . et me admonuit. . . 5ο . . et morborum turbam miraculorum fulgore dis- pergis. Conjicientes in lacum .. . mulieres, colicolas νυμφίος προῆλθε ἐκ φωτοφόρου παστοῦ τῆς νηδύος σου, τὴν σάρκα νυμφεύσας ἑαυτῷ ὁ θεὸς τῶν οὐρενῶν xal πάσης σαρκός. Ὠδὴ Ζ’. Οἱ ἐκ τῆς Ἰουδαίας. Βάκτηρίαν τοῦ γήραος ὡς δυνατὴν, φίρων ti θεῖον σταυρόν' τυπτόµενος ταῖς ῥάδδοις ἡ ῥάθδος εὐσεθείας νῦν xal ἡ βαχτηρία σου 6... καὶ παρεκάλεσέν με, Λύχου στόµα παμφάχον, χαλινῷ... χορηγεί i χάριτι καὶ νοσημάτων ἀχλὺν αἴλῃ θαυμάτων λόεις. Σογκλεισάµεναι λάχκῳ.... γυναῖκες , τοὺς οὐρε- 1407 ADDENDA. 148 tati, me circeumveniunt opprimuntque ; doloribus A, πλημμε)ῶς τοῦ vob, πολιορχεῖ µε, σφοδρῶς µε χατα- multis crucior. Alios sanandi vi gaudes, prodigia operandi vir- tatem a Deo adeptus, premium illustrium tuorum certaminum; vulnerum tumores et gutturis inflam- mationes sine dolore restinguis, prorsusque tollis potenti tua cura. Quam Domino profudisti precem, Pater, tempore interitus tui, et nunc profunde ut intercessorem te habeamus qui te invocamus ; Te inveniamus auxiliatorem et liberatorem in doloribus, in neces- sitatibus, in morbis periculis, in discriminibus et vicissitudinibus. Deiparz. — Salvatorem et Dominum et Libera- torem que prseter mentem, et rationem, et cogita- τρύχον, πολλαϊῖς ὠδύναις ἀπολ.... Τῶν ἱαμάτων ἔχων πηγὴν ὡς θαυμάτων πλουτή- σας ἐνέργειαν ἐπὶ θεοῦ, ἔπαθλον τῶν ἅθλων σου τῶν σεπτῶν, tà τῶν τρώσεων σκιῤῥώματα, καὶ τὰς by τῷ λάρυγγι φλεγμονὰς µαλάσσεις ἄνωδυνως, σκορτἰ- ζεις λελχθότως ἐπιστασίαις σου. .. . χώδεσιν, "Hv πηῦξω τῷ Δεσπότῃ, Πάτερ, εὐχὴν ἐν χαιρῷ τῷ τῆς σῆς τελειώσεως , εὔχου xal νῦν , ὅπως dva λήπτορα ἔχωμεν οἱ σὺ ἐπικαλούμενοι. ἔχοιμεν καὶ ῥύστην xal βοηθὸν ἐν λύπαις, iv ἀνάγκαις, ἓν v. σοις, ἐν χινδύνοις, διαφοραῖς καὶ περιστάσιοιν. Θεοτόχιον. — Σωτῆρα καὶ Δοσπότην xal Av τρωτὴν ὑπὲρ λόγον xal νοῦν καὶ διάνοιαν, πάθος... tionem carnaliter genuisti,Domina, ab affectibus me B Δέσποινα, τεκοῦσα σωματικῶς, ἐκ τῶν παθῶν uot) libera corporis et animi ; circumda mihi amictum divini auxilii ; salva me, Virgo mundi liberatrix. ῥῦσαί µε τῶν σωματικῶν xal τῶν Ψψυχικῶν * ααὶ θείας βοηθείας στολὴν περιθαλοῦσα, σῶσόν ut, Ἑόρη κοσμοσώτειρα. S. JOANNIS DAMASCENI FRAGMENTA iN S. MATTH/EUM (Ex Catena Niceta Balth. 9orderio interprete.) Car. XII, 1. «In illo tempore abiit Jesus per sata { Sabbato : discipuli autem ejus esurientes cope- runt vellere spicas, et comedere. » Et servus tuus, inquit, et subjugale in Sabbato requiescet : id est, hebdomadali hac vita, subju- gale quidem quasi corpus a servitute peccati re- quiescet, divinis autem mandatis inserviet ; ira vero el concupiscentia, tanquam servus requies- cet, Deo autem vacare jubebitur: eoncupiscentia quidem omnis ad Deum tendens, ira vero, contra eos qui Deum oppugnant, armata (1). XVII. 2. «Et transfiguratus est ante eos. Et resplenduit facies ejus sicut sol; vestimenta au- tem ejus alba facta sunt, sicut nix. » Transfiguratur Dominus , non quod non erat assumens, sed quod erat ostendens discipulis: et splendet facies ejus sicut sol ( luce enim alia clarescit secundum hypostasim) ; sicul nix autem albescunt aecundum Marcum ejus vestimenta , amictus enim habitu gloriflcatur, non unione hy- postatiea, Ut vero sol, unus cum sit, duas habet substantias, &cilicet unam lucis, que prior facta est, et alteram corporis creatione posterioris ; per totum autem corpus lux non divisim unitur, ac corpore manente lux omnibus terre partibus « Ἐν ἐχείνῳ τῷ καιρῷ ἐπορεύθη ὁ ᾿Ἰηαοῦς ταῖς Σάθθασι διὰ τῶν ως σι δὲ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπείνασαν , καὶ Ίἤρξαντο τίλλειν στάχυας, χαὶ ἐσθίειν, » Καὶ ὁ δοῦλός σου, qnoi, xat τὸ ὑποζύγιον ἐν τῷ Σαθθάτῳ ἀναπαυθήσεται ' τουτέστιν, ἐν τῷ ἐδδυ- ματιχῷ τούτφ iy: ὡς μὲν ὑποζύγίον τὸ σῶμα τῖς δουλείας τῆς ἁμαρτίας παυθήσετ»'' ταῖς ὃ θείαις ἐντολαῖς ἐξυπηρετήσεται ' ὡς δὲ δλῦλος ὁ θυμὸς xai ἐπιτυμία, τῆς μὲν ἁμαρτίας καταπτυβή- σεται, τῷ δὲ θεῷ σχολάζειν ἐπιτραπήσεται' ἡ μὲν ἐπιθυμία πρὸς θεὸν ἅπασα τεινοµένη, 6 δὲ θυμὸς κατὰ τῶν τοῦ θεοῦ δυσμενειῶν ὁπλιζόμενος. « Ka! µετεμορφώθη ἕμπροσθεν αὐτῶν. Καὶ ἔλαμ- ijs τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, ὡς ὁ ἥλιος' τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένοδντο λευκὰ ὣς τὸ φῶς. » Μεταμορφοῦται ὁ Πόύριος οὐχ, ὃ oux ἦν, προς. λαθόμενος, ἀλλ᾽ ὅπερ ἦν τοῖς μαθηταῖς ἐκφτινόμι- voc, xai λάμπει τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος (φωτὶ γὰρ ἄλλῳ ταυτιζεται καθ) ὑπόστασυ) (3 ὡς δὲ χιὼν λευχαίνεται κατὰ Mdpxov τὰ μάτια, Περιθολὴ γὰρ δοξάζεται σχέσει, οὐχ ἐνώσει τῇ κε” ὑπόστασιν. Ὥσπερ δὲ ὁ fioc εἷς ἔστιν, ἔχει ü οὐσίας δύο, τοῦ τε φωτὸς, ὃ γέγονε πρότερον, χαὶ τοῦ τῇ κτίσει ἐφυστερίζοντος σώματος, δι ὅλου ἃ τοῦ σώματος τὸ qi ἁδιαιρέτως Ίνωται, καὶ τοῦ σώματος µένοντος, τὸ φῶς πᾶσι τῆς γῆς ἐφαπλοῦται * Vestiganti mihi fragmenta hac nonnisi excerptim in editis occurrunt. Eprr. NOTE. (4) Cf. tom. XCVI, 14202 seq. (2) &4. supra, 704. 1409 FRAGMENTA IN g. MATTHARUM. 1110 τοῖς µέρεσιν οὕτω καὶ ὁ Χριστὲς φῶς ix φὠτὸς À diffunditur: ita etiam Christus, lumen de lumine ἄναρχον Ov, xal ἀπρόσιτον, ἐν τῷ χρονικῷ καὶ κτι- στῷ γενόμενος σώματι, εἷς ἐστι δικαιοσύνης "Πλιος, €i, Χριστὸς iv Dual ταῖς φύσεσι' καὶ τὸ μὲν σῶμα περίγραπτον, ἡ δὲ θεότης ἀχώρητος iv πᾶσιν οὖσα, xal πάντων ἐπέχεινα' xal ὥσπερ ἕτερον μὲν Ἆλιος (my Υὰρ ἐστι φωτὸς, καθορᾶσθαι μὴ δυνάµενος τρανῶς), ἑτέρου δὲ τὸ φῶς, τὸ ἐξ αὐτοῦ πρὸς γῆν ἀφικνούμενον (ὁρᾶται γὰρ καὶ προθλέπεται σοφία τοῦ θεοῦ καὶ φιλανθρωπία, ὡς ἂν μὴ παντελῶς ἀμξτοχοι τῶν καλῶν κατασταίημεν) οὕτω τὸ μὲν πρὀσωπον τοῦ Χριστοῦ λάμπει τρανότερον ὡς ὁ Άλιος (ὅπερ Υὰρ iv αἱσθὶτοῖς ὁ ἥλιως, τοῦτο ἐν νοητοῖς ὁ θεὸς) (3), ὡς δὲ φῶς λευχαίνεται τὰ ἵμά- tta, τῇ µεταδόσε; τοῦ Δθδίου φωτὸς ἀγλαϊζόμενα. "Ott μέντοι οὐχ ὡς ὁ ἥλιος ἔλαμψεν, ἀλλὰ ὅτι καὶ τοῦ ὑποδείγματος μεῖζον ἦν τὸ φῶς, ἔδειξαν οἱ µα- θηταὶ πεσόντες, El γὰρ μὴ ἄκρατον ἦν τὸ φῶς, ἀλλὰ καὶ τῷ ἡλίῳ σύμµετρον, οὐκ ἂν ἔπεσον. « Οὗτός ἐστιν Υἱός µου ὁ ἀγαπητὸς, iv $ ηὐδό- χησα, αὐτοῦ ἀκούετε. » Ἐπισήμηναι ὅτι πρότερον μὲν iv ᾿Ιορδάνῃ ἡ Τριὰς ἐμαρτυρήθη τοῦ Υἱοῦ βαπτιζοµένου, Πατρὸς ἄνωῦεν μαρτυροῦντος, τοῦ Πνεύματος ὡσεὶ περιστερὰ κατερχοµένου. Νῦν δὲ iv θαθὼρ f, αὐτὴ πάλιν μαρτυ- ρεῖται τῷ κηρύττοντι, τῷ κηρῦττομένῳ, Mi νεφἑλῃι τῷ Πνεύματι. Ταῦτά τοι xal Δαθὶὸ προανεφώνησε. θαθὼρ καὶ ᾽Ερμὼν iv τῷ ὀνόματί σου ἀγαλλιάσονται, Τὸ μὲν γὰρ Ἑρμὼν ἠγαλλιάσατο βαπτιζοµένου τοῦ Χρι- στοῦ. Τὸ δὲ θαθὼρ μεταμορφουμένου, ἐπειδὴ ἐν ἆμφο- τέροις ἠνέχθη φωνὴ, Οὗτός ἐστιν ὁ Ylóq µου λέ- γουσα. « Kal λαθὼν τὸ ποτήριον καὶ εὐχαριστήσας ἔδωχεν αὗτοῖς λέγων Hexe ἐξ αὐτοῦ πάντες. » Οὐκ ἔστι τύπος 6 ἄρτος xal οἶνος τοῦ σώματος xal αἵματος τοῦ Χριστοῦ, μὴ γένοιτο, ἀλλ) αὐτὸ τὸ σῶμα xai αὐτὸ τὸ αἷμα εἰς σύστασιν τῆς Άματερας ψυχῆς τε xal σώματος χωροῦν, οὐ δαπανώµενον, οὐ φθειρόµε- yov, οὐκ slc ἀφεδρῶνα χωροῦν, ἀλλ' εἲς τὴν ἡμῶν οὐ- lav τε xal αυντήρησιν. El δὲ xai τινες ἀντίτυπα τοῦ σώματος xai τοῦ αἵματος τοῦ Κυριου τὸν ἄρτον καὶ τὸν οἶνον ἐκάλεσαν, οὗ μετὰ τὸ ἁγιαστῆναι εἶπον, ἀλλὰ πρὶν ἁγιασθῆναι, τὴν προσφορὰν οὕτω καλέ- σαντὲς. ᾽Αντίτυπα δὲ τῶν μελλόντων λέγονται, οὐχ ὡς μὴ ὄντα ἀληθῶς cua xal αἷμα Χριστοῦ, ἀλλ’ ὅτι νῦν μὲν Ov αὐτῶν µετέχοµεν τῆς Χριστοῦ θεό- τητος, τότε δὲ νοητῶς διὰ µόνης τῆς θέας. Λέγεται δὲ μτάλήηψις μὲν, ὅτι $e αὐτῆς µεταλαμθάνόµεν τῆς Ἰησοῦ θεότητος᾽ κοινωνία δὲ, διὰ τὸ χοινωνεῖν ἡμᾶς δι) αὐτῆς τῷ Χρίστῷ, xal ᾽μετέχειν αὐτοῦ τῆς σαρχός τε καὶ ᾿θεότήτος, Κοινωνεῖν δὲ xat ἑνοῦσθαι καὶ ἀλλήλοις δι’ αὐτῆς, Ἠπειδὴ γὰρ ἐξ ἑνὸς ἄρτου µεταλαμθάνοµεν πάντες, ἓν σῶμα Χριστοῦ καὶ ἓν αἷμα, καὶ ἀλλήὴλων µέλη γινόµεθα, σύσσωμοι Xpt- στοῦ χρηματίζοντες. ! Psal. zxxxvin, 13. sine principio, et inaccessibile, in temporali et creato exsistens corpore, unus est sol justitis, unus Christus in duabus naturis: ac corpus qui- dem circumscriptum, divinitas sine loco in omni- bus exsistens, omnibusque superior: ac sicut aliud quidem sol est (fons enim est lucis, nec videri potest exacte), aliud vero lux, que ab eo in terram diffunditur (videtur enim et aspicitur sapientia Dei, et benignitas, ut utique bonorum illius possimus esse participes): ita facies qui- dem Christi splendet lucida sicut sol (quod enim in sensibilibus sol est, hoc in spiritualibus Deus); sicut lux autem albescunt vestimenta communica- tione divina lucis radiantia. Neque certe ut sol tan- pum resplenduit, sed hac similitudine lucem etiam fuisse majorem, ostenderunt cadentes discipuli: nisi enim purissima lux fuisset, sed soli commen- surata, utique non cecidissent. 9. « Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui, ipsum audite. » Indicatur, quod prius quidem in Jordane bapti- zato Filio testata est Trinitas, Patre testante de- super, Spiritu tanquam columba descendente. Nunc vero in Thabor ipsi rursus testimonium perhibetur a prsedicante, ab eo qui predicatus est, et nube, que Spiritus est: hec David quoque predixit : Thabor et. Hermon in nomine tuo ezsul- taverunt.! Hermon enim exsultavit baptizato Chri- sto. Illud vero Thabore mutato, quia in utrisque vox data est : Hic est Filius meus, dicens. XXVI, 28. « Et accipiens calicem gratias egit, et dedit eis dicens : Bibite ex hoc omnes. » Panis et vinum non est flgura corporis et san- guinis Christi, absit! sed ipsum corpus, et ipse sanguis ad constitutionem anime nostre corpo- risque conferens, non consumptum, neque cor- ruptum, non in secessum abiens, sed in substan- tiam nostram ac conservationem. Sin autem nonnulli etiam antitypa corporis et sanguinis consecrationem dixerunt, sed priusquam conse- craretur, ita oblabonem appellantes: antitypa autem futurorum dicuntur, non tàánquam vere corpus et sanguis Christi non sint ; sed quia nunc quidem iis Christi participamus divinitatem, tunc vero intellectualiter per solam contemplationem. Dicitur autem susceptio quidem, eo quod per eam Jesu suscipiamus divinitatem: communio autem, eo quod nos cum Christo communicemus ac par- ticipes simus carnis illius 8ο deitatis: ac per eam aliis quoque communicemur, ac uniarmiur, Cum enim ex uno pane sumamus omnes unum Christi corpus, unumque sanguinem, mutua etiam membra fimus, concorporei Christi nuncupati (4). NOTAE. (3) Cf. supra, col. 799, 800. (&) Cf. XCIV, 1147, 1451. — 1411 cessit, et abiens laqueo se suspendit. » Derelictio alia quidem est ob occultam virtutem ut manifestetur, sicut illa Jobi; alia vero ob su- perbis aversionem, ut illa Pauli; alia autem ad alterius correctionem, ut Lazari ac divitis. Natu- raliter enim cum videmus alios pati, reprimimur. Alia vero ad alterius gloriam ; ut illius, qui a na- tivitate cecus fuit, ad Christi gloriam. Alia autem ad alterius zelum, ut in testimonium. Ac simpli- citer duo sunt derelictionis genera. Est enim derelictio per dispensationem et instructionem, et est derelictio que sit finalis reprobatio ; Di- spensativa quidem ac instructiva qua ad corre- clionem ac salutem et gloriam illius fit, qui pati- ADDENDA. — FRAGMENTA IN 8. MATTHURUM. XXVII, 5. « Et projectis argenteis in templo re- À 1412 « Καὶ ῥίψας τὰ ἀργύρια ἓν τῷ vaip, ἀνεχώρησς' καὶ ἀπελθὼν ἀπήγξατο. » Τῶν ἐγκαταλείψεων, ἡ μὲν ἔστι διὰ χεκρυμμένην ἀρετὴν, ἵνα φανερωθΆ, ὡς ἡ τοῦ Ἰώδ. ἡ δὲ δὺ ἀποτροπὴν ὑπερηφανίας, ὡς ἐπὶ τοῦ Παύλου. ἡ δὲ πρὸς διόρθωσιν ἄλλου, ὡς ἐπὶ τοῦ Λαζάρου xai τοῦ πλουσίου. Φυσικῶς γὰρ ὁρῶντές τινας πάσχον- τας, συστελλόµεθα. Ἵ] δὲ εἷς ἄλλου δόξαν, ὣς ὁ ὲ« γενετῆς τυφλὸς, εἷς δόξαν Χριστοῦ. Ἡ δὲ «lc ἄλλου ζήλον, ὡς ἐπὶ τὴν µαρτυρίαν. Καὶ ἁπλῶς τῆς ixa- ταλείψεως εἰσὶν εἴδη δύο" ἔστι γὰρ ἐγχατάλειψις ol- κονομικἡ xal παιδευτικἡὴ, καὶ ἔστιν ἐγκατάλειψις τε- λεία ἀπογνωστική. Οἰκονομικὴ μὲν καὶ παιδευτικἡ, Tj πρὸς διόρθωσιν καὶ σωτηρίαν. καὶ δόξαν τοῦ πάσχον- τος ινοµένη, ἤ καὶ πρὸς ἄλλων ζῆλον καὶ µίµησιν, tur, aut ad aliorum zelum ac imitationem, aut p ἤ xe! πρὸς δόξαν θεοῦ. Ἡ δὲ τελεία κατάλειψις, ὅτε etiam ad Dei gloriam. Finalis autem derelictio, cum Deo omnia ad salutem peragente, incurabilis ex proprio affectu homo persistit. Tum enim per- ditioni traditur ut Judas (5). VgRs. 37.« EL imposuerunt super caput ejus causam ipsius scriptam : hic est Jesus rex Judeo- rum. » Tituli scriptio quam Pilatus supra Dominicum caput affixit, implebat Domini vocem : Cum ezal- tatus fuero, dicentis, omnia traham ad meipsum *, declarabat igitur ibidem hac lectio, non pro Ju. dea tantum, verum etiam Graecis οἱ Barbaris sa- lutarem fieri passionem. 45. « À sexta autem hora tenebre facte sunt super universam terram usque ad horam noman. » Deflcit sol lunc corpore tanquam medio quodam interposito, ac obumbrante, neque permittente dari nobis lucem. Quandocunque igitur inventum fuerit lun: corpus solem abscondere, tum fit eclipsis solis, eclipsis vero lune ex umbra terr: oritur, cum quinta et decima luna fuerit, inven- taque ex adverso extremitalis centri, sol quidem sub terra, luna vero supra terram. Umbram enim facit terra, neque sinit solare lumen pervenire ad lunam, atque tum temporis deficit. XXVIII, 20. « Et ecce egovobiscum sum omnibus diebus,usquead consummationem seculi. Amen, » Non cum illis tantum dixit se futurum, verum etiam cum omnibus qui post illos erant credituri. Non enim usque ad consummationem s:eculi man- suri erant apostoli, sed tanquam unum corpus fideles alloquitur.Ne enim,inquit, mihi rerum diffi- cultatem objiciatis ; ego enim vobiscum sum, qui omnia reddo facilia. Hoc prophetis quoque in anti- qua lege assidue dixit, tum Jeremic pueritiam excu. santi, tum Ezechieli, tum Moysi, obrutis difficul- tate : Ego vobiscum sum. Πα etiam hisce hic. Con - sidera vero mihi etiam hic horum differentiam. Illi siquidem ad unam gentem missi siepenumero re- ! Joan. xir, 32. D τοῦ Θεοῦ πάντα πρὸς σωτηρίάν πεποιηκότος, ἁνία- τος ἐξ οἰκείας προθέσεως διαμένῃ ὁ ἄνθρωπος. Τότε γὰρ εἰς ἀπώλειαν παραδίδοται ὡς 6 Ἰοῦύδας, « Καὶ ἐπέθηχαν ἑπάνω τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ τὴν αἷ- tav αὐτοῦ γεγραμμένην' Οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς ὁ βα- σιλεὺς τῶν “Ιουδαίων. » Ti τοῦ λευκώματος γραφὴ ἣν Ηιλάτος πρὸ τῆς Κυριακῆς ἔπηξε κεφάλῆς, τὴν τοῦ Κυρίου ἐπλήρου φωνὴν, Ἐπειδὰν ὑψωθῶ, λέγοντος, πάντας ἑἐλκύσω πρός ἁμαυτόν. Ἑδήλου τοίνυν ἡ ἐχεῖθεν ἀνάγνωτις οὐχ ὑπὲρ Ἰουδαίας µόνης, ἀλλὰ καὶ πάσης Έλλην [1x] fc καὶ βαρθάρου γεγενῆσθαι τὸ σωτήριον πάθος. «᾿Απὸ δὲ ἕκτης ὥρας σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν, ἕως ὥρας ἐννάτης. » Ἐχλείπει ὁ fioc τοῦ σώματος τῆς σελήνης ὥσ- περ τι µεσότειχον γενοµένου xal ἀποσκιάζοντος, καὶ μὴ ἑῶντος διαδοθῆναι ἡμῖν τὸ φῶς. Ὅσον οὖν εὐρεθῃ τῆς σελήνης ἀποχρύπτειν τὸν ἥλιον, τοσοῦτον καὶ ἡ ἔκλειψις γίνεται, Ἡ δὲ της σελήνης ἔκλειφις Ex τοῦ ἀποσκιάσματος τῆς γῆς γίνεται, ὅταν γέντ- ται πεντεκαιδεκαταία ἡ σελήνη, καὶ εὐὑρεβτ ἐξ ἐναντίας xarà τὸ ἄπρον κέντρον, ὁ μὲν ἥλιος ὑπὸ γῆς ἡ δὲ σελήνη ὑπὶρ γην. ᾿Αποσκίασμα γὰρ ποιεῖ ἡ ΥΠ, καὶ οὐ φβάνει τὸ ἡλιακὸν φῶς οωτίσαι τὴν σελ{- νην, κακεῖθεν ἐνλείπει, « Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεῃ᾽ ὑμῶν slut πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως τῆς αυντελείας τοῦ αἰῶνος. Αμήν. » Οὐ μετ ἐκείνων µόνον εἶπεν ἔσεσθαι, ἀλλὰ καὶ μετὰ πάντων τῶν μετ ἐνείνους πιστενόντων. Οὐ γὰ» δὲ ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος ol ἀπόστολοι μένειν ἔμελλον" ἀλλ) ὡς ἐνὶ σώματι διαλέγεται τοῖς πιστοῖς, M? γὰρ pot, φῃσὶ, τὴν δυσκολίαν εἴπττε τῶν πρα- γμάτων, "Evo γὰρ εἰμι με ὑμῶν πάντα ποιῶν εὔκολα, Τοῦτο xal τοῖς προφήταις ἔλεγεν ἐν τῇ Π[α- λαιᾷ συνεχῶς, xal τῷ Ἱερεμίᾳ νεότητα προθαλλο- μένῳ, καὶ τῷ Most, καὶ τῷ Ἰεζεκιὴλ ἀναδυομένοις, Εγώ siat μεβ' ὑμῶν, Ὀύδτω xai ἐνταῦθα τούτοις, Σκόπει δὲ uot κἀνταῦῇα τὴν τούτων διαφορᾶν. Ἐκεῖνοι μὲν γὰρ εἰς Év ἔθνος ἀποστελλόμενοι πολ ΝΟΤΗ, (6) Cf. XCIV, col. 1186, 1091. 4115 JOANNIS PATRIARCHA ΟΡ. 1M6 rato Artemio seu Anastasio, emendare curavit Joannes quod male gesserat, rescripta ad Constantinum Papam epistola, quam Combefisius publici Juris fecit tom. III Auctarü Bibi. PP. Grec. In ea factum excusat, conceptum de facinore dolorem effert, veniam obnixe postulans, atque apostolicm sedis communionem. Epistole Joannis Combetfisius praemisit Agathonis diaconi, sexie quondam synodi scribe et notarii, perorationem de his que urgente Philippico in hoc sanctum concilium patrata erant, in qua insuper libelli paniten- tie Joannis ad Constantinum papam meminit. Ejusdem epistole seu libelli Joannis mentio fit ab Anastasio in Vita Constantini, quem ad eum reseripsisse ak. Seripta Joannis epistola est anno 743 post Pentecosten. Seripsisse quoque ferlur ad Gregorium papam II, qui mense Maio anni 715 pontificatum inii. Bedit ilaque Joannes ad medium esltem nsque ejusdem anni, quo Theodosius VIII imperabat. Quo cum ita sint, perperam putavit Baronius Joan- nem hunc nostrum ob Monotheligmum fuisse ab Artemio imp. exauctoratum ; cum nempe apud Theophanem hec legisset ad annum 6 et ultimum Justiniani restituti: Cyro patriarcha ejecto, Phtlippicus Bardanes Joannem quemdam ejus in locum promovit, improbitatis | suz et haresis consortem. Hc "Theophanes scribebat, cum Joannis ad Constantinum et Grego- rium Romanos pontifices epistolas ignoraret. Agatho diaconus in peroratione sua Philarte- mium, seu Artemium, qui mutato nomine Anastasius est dictus, ἃ Joanne patriarcha impeni corona redimitum dixit. 'l'heophanes in Tabulis et iu Annalibus, necnon Nicephorus, (ires pontificatus annos Joanni assignant. TOY ΑΓΙΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ KONZTANTINOYHQAEQZ IQANNOY EIIIZTOAH ΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ TON ATIQTATON ΠΑΠΑΝ POMIIZ '"AmoAovtc0c) ἕνεκεν τῶν ἐπὶ τῶν χρόνων τῆς τυραννίδος Bávba ο 8 Βαρδάνου] κεχινηµένων χατὰ τῆς ἁγίας καὶ οἰκουμενικῆς ἕκτης συνόδου, | SANCTISSIMI JOANNIS ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI EPISTOLA KD CONSTANTINUM SANCTISSIMUM PAPAM ROME, QUA EXCUSAT PRO IIS οὐ SUB TYRANNO BARDANE ADVERSUS SANCTAM ET (ECUMENICAM SEXTAM SYNODUM AGITATA SUNT. (CoupEr. Austar. Biblioth. Patr. Gr. t. II, p. 211.) Per omnia sanchissimo -ac beato fratri εί commi- A Τῷ 3à πάντα ἁγιωτάτῳ xal µακαρίῳ ἀδελφῷ καὶ nistro domno Constantino, Joannes episcopus in συλλειτουργῷ — xupip Κωνσταντίνῳ, Ἰωάννης Domino gaudere. ἐπίσκοπος iv Κυρίῳ χαίρειν. Qui sue deitatis et virtutis specimen Deus na- Ὅ τῆς ἑαυτοῦ θεότητος xai δυνάµεως μήνυμα, ture oculis subjects mirificum condidit opus, pre- τὴν ἐν τοῖς ὁρωμένοις µεγαλουργίαν τεχτηνάµενος cipua quadam excellentia, in nobilissima creature θεὸς, ἐξαιρέτως ἐν τῷ τιµιωτάτῳ τῆς αἰσθητῆς sensilis parte, nostro, inquam,figmento, sugipsius κτίσεως, tip ἡμετέρῳ φημὶ πλαστουργήµατι, τὰ τῆς glorie ac sapientia argumenta ostendit; quam- οἰκείας δόξης τε καὶ σοφίας ἐπεδείξατο καθὸ δὴ xai obrem etiam exclamavit Propheta !, mirabilem µτεθαυμαστῶσθαι ἐξ ἑαυτοῦ τὴν θείαν γνῶσιν ὁ Προ- factam esse Dei scientiam ex ipso. Is nature ho- φήτης ἀνεθόησεν. Αὐτὸς ὁ τῆς φύσεως ἡμῶν Δη- minum Opifex, toti corpori moliens superius caput µμιουργὸς, τοῦ ὅλου σώματος πβοθεθλῆσθαι Φιλοτε- .provehere, prinoipalissimis sensibus in eo positis, Ἅχνήσας τὴν χαφαλὴν, ἐν aüvü τὰ χαιριώτατα τῶν omnem inde membrorum reliquorum motum ac Ἅκαἱσθητηρίων ἀπαθέμανος, πᾶσαν ἀχεῖθεν πὴν τῶν sanitatem oriri fecit 8ο conservari: ac si eorum λοιπών μελῶν κίνησιν καὶ ἀρτιότητα wiwscüa: τς &liquod contingat offendere, aliove modo male x4i αυντηρεῖσθαι πεποίηκεν κἄν τι τούτων xpos- . 3;Pealonxxyn, 6. 1419 JOANNIS PATRIARCHJR CP. 1490 lentiam, non quod justum est ac legitimum, pre- A οὐχ ἡμῶν ἐστι τῶν θείων κριµάτων τὸν βυθὸν έρευ- struens ; ante ipsum suum ingressum, pro regiz vestibulis propositam sacre sexto synodi imagi- nem, sustulit. Cum porro profanum (3) nec eccle- siastici nostri ordinis hominem, eadem secum perverse sapientem, in pontificali throno consti- tuere vellet, venerabilis cleri nostri impetu ac re- nitentia prohibente, nihil nos tale exspectantes, nihil volentes, nec sinedoloreet molestia luctuque omni, rem ejusmodi patientes, ad pontificatus dig- nitatem apicemque provexit. Quis enim prorsus inexpertus rei nauticee navem conscendat, susti- neatque, vel fretum trajicere; ut ne dicam per longi maris tractus profectionem adornare ; solus ipse creditum habens navis gubernaculum, idem- que ipse, una cum vectoribus aliis gubernationem recipiens ? Quod et in nobis quisquis dispexerit : neque enim aliquando iis adhibuimus studium, qua maxime decent pontiflces, ac eis congrua sunt,nec illustre aliquid habuimus indignitatibus ecclesiasticis, mysteriorum soli ministerio inces- santer vacantes : haud certe nostri in hoc animi involuntarium, putaverit non habere fidem ; hoc nobis nostre conscienti:; proferentibus testimo- nium, quod divus Apostolus gloriationem suam definivit *, ad eorum qui nos ipsi testamur, re- presentandam veritatem. Hic itaque, qui in eo suum decus constitutum vellet ; ut Ecclesie dede- cus ac inhonorationem afferret, parturiit quidem ac parere enixus est basiliscum,auctoris mali serpen- tis prolem ; ut nimirum publice in ecclesiis, ac sub confessione episcoporum, praefata sancta seta synodus anathemati subjiceretur, 8ο quot- quot apostolice ac venerande sedis vestre deces- sores,sincerum veritatis dogma docuissent : utque fidei formula communi suffragio discrepantibus vocibus ederetur, nullamque affinitatem habenti- bus, cum vocibus, quibus mysterii Christi intelli- gentia perfecta exprimitur; divinum, inquam, as- sumplz a Verbo nature humane sacramentum: ita sane ut jam proximum videretur : quin potius id jam aliqui etiam dentibus opere pretium sub- mulirent ; ut sancta Chalcedonensis synodusabro- garetur, tanquam praefata sancta sexta synodo, ab ea, pro dogmatum utriusque convenientia,pen- dente,illamque velut radicem ac firmamentum ha- bente. Mitto siquidem dicere, quot nobis molestias intulerit velut pro veritate sollicitans, quo .no- νᾷν), θεµέλιον καὶ ὑπόθαθρον τοῦ κράτους, τὸ βίαιον xai οὐκ ἔννομον προθαλλόμενος καθεῖλε plv καὶ πρὸ τῆς ἑαυτοῦ εἰσόδου τὴν ἀνατεθεῖσαν ἂν τοῖς προαυλίοις τῶν βασιλικῶν εἰκόνα τῆς ἁγίας ἕκτης συνόδου’ ἐγκαταστῆσαι δὲ βουληθεὶς εἰς τὸν τῆς ἁρ- χιερωσύνης θρόνον, ἄνδρα οὐκ ix τοῦ ἐκκλησια- στικοῦ ἡμῶν συλλόγου τυγχάνοντα, τῆς δὲ οἶἰκείας ἑνδιαστρόφου γνώμης ὀμόφρονα, ὅμως τῇ τοῦ καθ ἡμᾶς εὐαγοῦς κλήρου ὁρμῇ xal ἑνστάσει βιασθεὶς, προήγαγεν ἡμᾶς οὐ προσδοχῶντας, o0 βουλομένους, οὐκ ἀπαθῶς τε xzi ἀθαρῶς καὶ δίχα παντὸς ὀδυρμοῦ τὸ τοιοῦτον ὑπομείναντας, πρὸς τὴν τῆς άρχιερω- σύνης ἀξίαν καὶ χορυφήν. Τίς γὰρ ἂν ἀπείρως ἔχων πάντη τοῦ πλέειν τὴν θάλασσαν, vróc ἐπιθαίνῃ, χεὶ πορθμὸν διαπεραιοῦσθαι ἀνάσχοιτο (πολὺ γὰρ εἰπεῖν, τὴν διὰ μακροῦ πελάγους στέλλεσθαι ἀποδημίαν), αὐτὸς μέλλων µόνος τῆς ὀλχάδος ἐγχειρισθῆναι τοὺς οἴαχας, ἑαυτοῦ τε xal τῶν συµπλεόντων ἀναδεχο- µένων τὴν χυθέρνησιν ; Ὅπερ xal ἐφ᾽ ἡμῖν πᾶς τις καθορῶν (οὐ γὰρ τῶν ἐν ἱεράρχαις πρεπωδε- στάτων xal ἁρμοδίων ἐν µελέτῃ ἡμέν ποτα, ἤ τὸ περιφανὰς ἐν ταῖς ἐκκλησιαστικαῖς κχετηµένοι ἀξίαις, póvn fj ὑπηρεσίφ τῶν µυστηρίων ἁδιαλείπτως σχολάζοντες), οὐκ ἄπιστον ἡγήσεται τὸ περὶ τούτου τῆς ἡμετέρας γνώμης ἀθέλητον, αὐτὸ τὸ µαρτόριον τῆς συνειδήσεως ἡμῶν, ὅπερ χαύχηµα ἑαυτοῦ ὁ θεῖος Απόστολος διωρίσατο, προβαλλομένων ἡμῶν εἷς πα- ῥάστασιν ἀληθείας τῶν ἐξ ἡμῶν λεγομένων. Οὗτος τοίνυν ὁ κόσμον οἶκεῖον τὴν ἀχοσμίαν τῆς Εκκλησίας τιθέµενος, ὥδινε μὲν καὶ ἑσπούδαζε τῖς ἀσεδείας ἀποκυῆσαι τὸν βασιλίσκον τὸ τοῦ ἀρχεχάχου ὄφεως γέννημα’ ὥστε δηµοσίᾳ ἐπ᾿ ἐκκλησίαις καὶ ἐν «alc ὁμολογίαις τῶν ἐπισχόπων, ἀναθέματι ὑποθάλλεσθαι τὴν εἱρημένην ἁγίαν ἕκτην σύνοδον, xai τοὺς τοῦ xaQ' ὑμᾶς ἀποστολικοῦ xal σεθασµίου θρόνου προ- πατέρας, ὅσοι τὸ εὐαγὲς τῆς ἀληθείας διεπρέσθευσαν δόγμα" κοινῇ δὲ συνομολογεῖσθαι λέξεσιν ἀπεμφαι- νούσαις, xal µηδεµίαν ἐχούσαις συγγένειαν πρὸς τὰς γνωριστικὰς τῆς τελειότητος τοῦ xatà Χριστὸν μυστηρίου, ἐννοίας' αὐτὸ δὴ τὸ θεῖον τῆς ἔνανθρω- πῄήσεως τοῦ Λόγου μυστήριον’ ὡς οὐ πόῤῥω toyys- νειν, μᾶλλον δὲ ἤδη τινὰς xal ὑπ ὁδόντας γρύζειν, τοῦ καὶ αὐτὴν τὴν ἁγίαν ἐν Χαλχηδόνι σύνοδον ἆθι- τεῖσθαι, ὡς ἐκείνῃ συνηρτηµένης κατὰ thv τῶν δογμάτων οἰκειότητα, xal olov εἰπεῖν, αὐτὴν ἐχού- D σης ῥίξαν τε xal βεθαίωσιν τῆς εἰρημένης ἁγίας ἕκτης συνόδου. Εῶ γὰρ Αέχειν ὅσας ἡμῖν ὀχλήσεις NOTE. * II Cor. 1, 8. (3) Cum porro profanum. Magna licentia impe- ratores, et deponebant patriarchas, et depositis, quos vellent subrogabant, contra etiam expressa canonum jura, ac laicos homines, nulla in minori- bus, pro more, probatione. Voluit ergo Bardanes, expulso Cyro, quod recenti memoria factum vi- derat a Justiniano in Paulo, aliquem e domesticis illa dignitate augere ; nimirum, ὁμόφρονα homi- nem,eodemque modo hwresi Monothelitarum affe- ctum, quam instaurandam meditabatur, nihil ce. dalo consilia : qua hyp ος], non video ul rmieri- to culpanda videatur Joannis nostri i que intrusio, utque ille detrectare obstinatius debue- rit onus pontificale, acquiescente ac urgente ut in se tandem reciperet, cum imperatore, clero Con- stantinopolitano, sibi ac Ecclesia toti caventegra- viora, viri in ipso probati, quanquam per injuriaza alterius, quam prohibere non posset, in patriar- cham provectione. Nec Cyrus depositus, iis cir- cumstantiis videri poterat rationabiliter pro ea invitus ; tametsi ita invitus pro su& ipse exanacte- raligne, quam passus esset tyrannice, 1423 JOANNIS ΡΑΤΒΙΑΒΟΗΑΕ CP. 1424 arte aliqua ac subtili inventione excepta, dure ad- A σκληρῶς ἔχειν πρὸς τὴν τῆς ἐξουσίας ἀνάγκην iv modum multaque exacerbatione habeamus ad po- tenti; necessitatem. Nam et Nathan propheta, haud aliter quam velatam reprehensionem pro adulterio ac homicidio adhibuit Davidi, quanquam et ipse nihilominus David decoratus esset dono prophe- 5. Per hunc modum, nos quoque parum aliquid, quod ait magnus Basilius, viri moribus cedendum duximus, ut confessio fidei in iis, que momentum haberent, sin vocibus, at sensibus saltem ac intel- ligentia, incommutabilis firmaque servaretur. Nec enim, ut clamat D. Gregorius *, « Veritas nobis in vocibus (5), sed in rebus consistit. » Iterumque, « Valde obsonum ac turpe » deflnit: « ut minutius devocum sono disceptemus. » Sed et apostolicus vir Dionysius Áreopagita, « alienum 8 ratione pro- nuntiat, rudisque ingenii, ut quis instituti vim non attendat,sed verba ; « aitque » non eorum proprium esse qui divina intelligere cupiunt, sed eorum qui sonos nudos captant, eosque aure tenus, ut non penetrent ac animo insinuentur, extrinsecus con- tinent, nec scire volunt, quidnam hoc verbum de- claret, ac quonam modo aliis etiam verbis qua idem efficiantac melius declarent explanandumsit.» Porro hzc dicimus, non quasi voces jam synodice prescriptas subvertere velimus, quasque universa Dei Ecclesia per longum tempus ita confessa est ; ut nimirum in mysterio incarnationis Christi, na- turales duas voluntates, duasque operationes natu- rales, juxta pium ac notum sanctis Patribus intel- lectum, dicamus ; sed tantum respicientes ad per- τοῖς τοιούτοις, ἄνευ τινὸς τόχνης xai περινοίας καθ- ἔστηκεν εὐμαρές. ᾿Επεὶ xai Νάθαν ὁ προφήτης, οὖκ ἀπερικάλυπτον τὸν ἔλεγχον τὸν περὶ τῆς µοιχείας τε καὶ τοῦ φόνου προσήγαγε τῷ Δαθίδ' καίτοι xal αὐτοῦ τοῦ Δαθὶδ προφητικῷ τετιμηµένου χαρίσματι. Κατὰ τοῦτο, xal ἡμεῖς, Όπερ φησὶν ὁ μέγας Βασί- λειος, ἑνδιδόναι μικρὸν τῷ ἄθει τοῦ ἀνδρὸς χατεδε- ξάμεθα, ὥστε τὴν ἐν τοῖς χαιρίοις τῆς πίστεως ὁμολογίαν, εἰ καὶ μὴ λέξεσιν, ἀλλὰ γε ταῖς ἐννοίαις φυλάττεσθαι ἀπαράθατον. « Οὐ γὰρ ἐν λέξεσιν ἡμῖν, ἀλλ᾽ iv πράγµασιν ἡ ἀλήθεια (b), » 6 θεῖος Γρηγόριος Bog. Καὶ πάλιν, « Ἰκανῶς ἄτοπον xai λίαν αἰσχρὸν » διορίζεται, « τὸ περὶ τὸν ἦχον σμικρολοχεῖσθαι. » Καὶ ὁ ἀποστολιχὸς Διονύσιος ὁ ᾿Αρεοπαχίτης, « Άλο- ἵον ὁμοῦ καὶ σχαιὸν ἀποφαίνεται, τὸ μὴ τῇ δυνάμει τοῦ σκοποῦ προσέχει», ἀλλὰ ταῖς λέξέσι' καὶ caute οὐκ ἔστι τῶν τὰ θεῖα νοεῖν ἐθελόντων ἴδιον, φησὶν, ἀλλὰ τῶν ἤχους ψιλοὺς καταδεχοµένων, xai τούτους ἄχρι τῶν ὥτων ἁδιαδάτους ἔξωθεν συνεχόντων xal οὐκ ἐθελόντων εἰδέναι, τί μὲν fj τοιάδε λέξις σημαίνει. πῶς δὲ ταύτην χρὴ, xai δι’ ἑτέρων ὁμοδυνάμων καὶ ἔχφαν- τικωτέρων λέξεων διασαφῆσαι. » Ταῦτα δὲ λέγομεν, οὐχ &« ἀνατρέπειν βουλόμενοι τὰς δη συνοδικῶς ὁρι- σθείσας φωνὰς, καὶ πρὸς πάσης τῖς τοῦ θιοῦ "ExxAa- σίας ἐπὶ συχνὸν οὕτως ὁμολογηθείσας τὸν χρόνον τουτέστι, τὸ λέγειν ἐπὶ τοῦ κατὰ Χριστὸν τῆς σαρ- χκώσεως μυστηρίου, κατὰ τὴν εὐσεθῇῆ τε καὶ τοῖς ἁγίοις Ἡατράσι γνώριµον ἔννοιαν, δύο φυσικὰ θελή- pata, καὶ δύο φυσικὰς ἐνεργείας ἀλλὰ πρὸς µόνην ὁρῶντες τοῦ τυράννου τὴν πεισμονὴν, ὡς ὁ 'Azé- suasionem tyranni (6), quod vocat Apostolus Ἱ, C στολος ὀνομάζει, καὶ τὸ ταύτην δι ἐπινοίας slc τὸ 5Η. Reg. xit, 4. * Orat. 20 que est in Basilium. ' Galat. vit, 8. VARLE LECTIONES. (b) Apud Grec. σωτηρία. NOTE. αὐτοῦ, Ὑενέσθαι ᾿Ιωᾶννην πατριάρχην Κωνσταντι- νουπόλεως: ᾿Ανδρέαν δὲ µητροπολίτην Κρήτης, xal Ttopavóv µμµητροπολίτην — Kut(xou, ὑπογράψαντας προδήλως, καὶ ἀναθεματίσαντας, μετὰ πάντων τῶν ἐπὶ τοὺς αὐτοὺς χρόνους, τὴν προῤῥηθεῖσαν κατὰ τῶν Μονοθελιτὼν Tola ο κουμενικὴν σύνοδον. Μειὰ δὲ ἔτη Y' τελευτήσαντος Ἰωάννου, µετατεθῆναι T'ep- μπανὸν ἀπὸ Κυζίκου, xai πατριαρχῆσαι xai Κωνσιαν- τινουπόλεως ἔτη τε’. Α tempore editarum constitutio- num ad quartum Philippici annum, facta est plena furore synodus adversus sacram sertam acumeni- cam synodum, ac Cyro ejecto anno sezto initi pa- triarchatus, Joannes patriarcha Constantinopolita- nus creatus est : Andreas autem metropolita Creta, ac Germanus Cyzici metropolita, propclam subscri- pserunt, ac anathemate damnarunt, cum. omnibus collegis. praefatam in Monothelitas celebratam san- ctam c&cumenicam | synodum. Mortuo autem post triennium Joanne, translatus est. Germanus Cyzico, egitque patriarcham | Constantinopolitanum — annis quindecim. (8) Veritas nobis in vocibus. Malim salus, σωττ- (av ut habet Gregorii textus editus: Ov8i γὰ v ῥήμασιν ἡμῖν εἶναι τὴν σωτηρίαν μᾶλλον, I πράγµσσι Non ίαπι esse. positam in. verbis, quam in rebus. Quibus minime excludit verba, sed res ' principaliores agnoscit: ut sit principalior sen- 8u8, ostendit quod ipse excusat epistola 2 ad Cle- donium circa Vitalis confessionem, quam prius approbasset, postmodum vero damnasset, agnitam sub verbis catholicis, sensu hereticam, asserens Damasum idem fecisse. (6 Ad persuasionem tyranni, πεισμουήν. ta Paulus vocat Galatarum interpellationem ac quasi violentam abductionem a recto Evangelii tramite : ἡ πεισμονὴ, οὐκ ix τοῦ καλυῦντος ἡμᾶς. Nom est, inquit, illata illa vis abductioque, ab eo qui vocat vos: velut deducta voce magis, ἀπὸ τοῦ πά- σχειν, quam πείθεσθαι. Quod ergo Joannes aliique precipui Orientis episcopi idem timerent a Bar- dane suis ecclesiis, quas Monothelismus haud ita pridem fedasset, ac passi essent Galate, malue- runt obscuriori confessione ipsum placare quam clariori, tantum sibi ab eo periculum creare. In- ter Basilium et ipsos, vix aliud appareat discri- men, quam quod ille ex sola charitate, Eunomia- norum se imbecillitati accomodans, consulto, ab illa voce Deus abstineret, ut ne offenderet, esset- que impedimento ne illi accederent ad fidem : hi autem, velut cedentes tyranno insectanti vi sy- nodum, prescriptas ab ea voces omitterent, iis utentes, quibus antea Leo rem eamdem expressás- set, quarum etiam sanum sensum synodus Late- ran. exposuisset. Illic ergo charitas, hic necessi- tas ; at neque hic deest charitas, in eos nimirum quos tam multos ac innumerabiles abducendos τς ποσο σσ ——— ue JOANNIS PATRIARCHA CP. T. Judicio, retributione,Christi passionibus:inhisenim A κρίσεως, ἀνταποδόσεως , Χριστοῦ παθηµάτων. ὁ nec fructu vacat ut verum assequaris, nec habet periculum ut exerres. » Hec doctor, non simplici- ter posuit ac absolute,sed quadam comparatione,ad ea qua» dicuntur ac astruuntur de divina Trinitate. Per hunc itaque dispensationis eventusque ex ne- cessitate modum, gesta quoque reliqua cum certo noveritis procedere, sanctissimi, ne in his crimen non ignoscendum nobis affingi patiamini: imo si quid commissum videatur contra quod exigebat accurata ratio, eorum collatione, qus a sanotis Pa- tribus per cconomiam precesserunt, inculpatum habeatur, etab omnicondemnatione liberum. Nam et sapientissimus Cyrillus economia monet, ut ne nominatim proscribatur Theodorus Mopsue- stenus, ita indulgens iis qui adhuc imbecillius in hoc haberent, cum tamen Nestorianze eum haere- sis auctorem ac patrem probe nosset. Àc palam liquet, ex iis que hoc argumento scripsit ad san- ctum Proclum, sanctissime nostre Constantinopo- Παπ Ecclesie quondam antistitem. Porro, quem superius declaravimus fidei tyrannum, cauteriatam habens conscientiam, quemadmodum loquitur sa- cratissimus Paulus !, memorate sancte sexte synodi actorum tomos in palatio repositos, ausus : est comburere ; ratus fore, quantum quidem vide- batur, ut iisdem pariter flammis sermonem veri- tatis aboleret. Cieterum in hocsinentesinani eum existimatione decipi, ac velut pro magno facinore suo ipsius probro gloriari, diligentem adhibuimus operam, ut dict; sancte sexte& synodi actorum tomos apud nos repositos, interim servaremus, in[quibus etiam habentur episcoporum, quotquot ad sanctam ejus- modi synodum convenerunt, subscriptiones una cum imperatoris consignatione ac sigillo, edite ab ea definitione adjecta. Alioqui vero, diligentius nostris jam temporibus cautum est, ejusdem synodi actorum inviolate conservationi, qua- tenus etiam scriptus liber manu propria Pauli sancte memori» quondam Constantinopolitane nostrae Ecclesie presulis, Dei gratia apud nos servatur, quia secretis exsistens, ejusmodi syn- odo ministravit. Ut hinc in posterum secura ma- neat Dei Ecclesia, fore ut ne quis prorsus maligno ullo consilio, qualia multa in humanis tempus no- vare solet, adulterare audeat, sic continue con- scripta, ut prefati sumus, sancte sextie synodi acta, nec in alios auctores possit veteratoria arte referre. Quippe futurum est, ut sincera nihilque adulterata veritas, ex ejusmodi libro luculentius omnibus palam fiat. Etenim verus preses noster ac Salvator, Dominus Jesus Christus, haud ad longum tempus, patientia in hujusmodi ferens, dormire sustinuit!?, Exsurgens siquidem, sua bo- nitate ac virtute, nunc quoque fluctus increpavit ; !! I Tim. 1v, 2. !? Matth. vri, 26. τούτοις yàp, xai το ἐπιτυγχάνευ οὐκ ἄχρησιον καὶ τὸ ἁμαρτάνειν , ἀχίνδυνον. » Οὐχ ἁπλῶς " ταῦτα xai ἀπολύτως τέθειχεν ὁ διδάσναλος , ἑλλὲ τῷ κατὰ ἀντιπαράθεσιν λόγῳ , πρὸς τὰ περὶ τῆς θείῆς Τριάδος λεγόμενά τε καὶ δογµατιζόμενε, Κατὶ τοῦτον δὴ τὸν τῆς οἰκονομιχῆς καὶ κατὰ περίσταεν συµθάσεως τρόπον, xai τὰ λοιπὰ τῶν γεγενημέκων προελθεῖν πειθόµενοι, ἁγιώτατοι, μὴ ἀσύγνωστον ἡμῖν τὸ ἐπὶ τούτοις ἔγκλημα προσαγαγεῖν καταὺί- ξησθε' ἀλλὰ xav τι τῆς ἀχριθείας ἡμῖν ἡμαρτῆσει ὑπονοῆται, τῇ παραθἑσει τῶν ἐκ τῶν ἁγίων Πατρῶν ἡμῶν οἰκονομικῶς προελθόντων, ἀπολυέσθω dvi. θυνον, xai πάσης ἐλεόθερον κατακρίσεως. Ἐτεὶ καὶ Κύριλλος ὁ σοφώτατος, μὴ βῥητῶς ἀποχηρύτι- σθαι τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον παρεγγοᾷ ὃν obs νοµίαν , χαριζόμένος τοῖς ἔτι ἁσθενεστερον zi τοῦτο διακειµένοις, Χαιτοί ἀρχηγὸν καὶ πατὰρα di; Νεστορίου κακοδοξίας ἐκεῖνον εἰδώς. Καὶ τοῦτο b. λοῖ, τὰ περὶ τούτου γραφέντα παρ) αὐτοῦ, xpk τὸν ἐν ἁγίοις Ηρόχλον, τὸν τῆς καθ ἡμᾶς ἁγιωτότης Ἐκκλησίας προεδρεύσαντα . Καὶ ὁ μὲν ἀνωτρω δηλωθεὶς τῆς πίστεως τύραννος, κχεχαυτηριασμέπν ἔχων τὴν ἰδίαν συνείδησιν, καθώς φησιν ὁ ἱερώτετες Παῦλος , κατακαῦσαι τετόλµηκε τοὺς τόμούς τῶν πεπραγμένων τῆς διονοµασθείσης ἁγίας ἕκτης συ: όδου, τοὺς ἐν τῷ παλατίῳ ἀποκειμένους, οἱόμενο, κατὰ ἤε τὸ αὐτοῦ δοχοῦν συνεξαφανίζειν τούτοις τῆς ἀληθείας τὸν λόγον. Ἡμεῖς δὲ τοῦτον ἑάσσντες τῇ ἑαυτοῦ ἑναπατᾶσθει οήσει, καὶ ὡς ἐπὶ µεγάλῳ τινὶ κατορθώµατ tj οϊκείᾳ συγκαυχᾶσθαι αἰσχύνῃ , ἐπιμελῶς τερεν- λάξαμεν τοὺς παρ) ἡμῖν ἀποχειμένους τῶν τι πραγµένων τόµους τῆς διονοµασθείσης ἁγίας Pe της συνύδου, iv οἷς καὶ αἱ τῶν συνελθόποι ἁπάντων ἐπισκόπων dy τῇ τοιαύτῃ ἁγίς wd ὑπογραφαὶ μετὰ τῆς βασιλικῆς ὑποσημειώσως ὃν τῷ παρ) αὐτῆς ἐκτεθέντιι Ope ἐμφέρονται, Καὶ ἐτὶ- Ρως δὲ, iv τῷ καθ) ἡμᾶς χρόνῳ, τὸ ἁδιάπτωτα φυλε- χθῆναι τὰ πεπραγμένα τῆς αὐτῆς ἁγίας συνόδορ φΦιλοπονώτερον διδσπουδάσθη, καθὸ xoi βιθλίον ἴδι- Ύβραφον ἹΙαύλου τοῦ τῆς ἁγίας µνήµης προΐδρου Ὑεγονότος τῆς καθ ἡμᾶς ἁγιωτάτης ᾿Εκκλησίας, Χάριτι Θεοῦ σώζεται παρ᾽ ἡμῖν, ὃς ἀσεκρῆτις ὁτ' άρχων, ἓν τῇ τοιαύτῃ συνόδῳ καθυπούργησεν. "lk ἐκ τούτου τὸ ἀσφαλὲς xal iv τοῖς μετὰ ταῦτα τῇ τὸ θεοῦ Ἑκκλησίᾳ προσεῖναι, τοῦ μὴ τινα τῶν πόντων κακονοίᾳ τινὶ, οἷα πολλὰ καινοτομεῖν εἴωβεν tv τοῦ ἀνθρώποις ὁ χρόνος, ἠπονοθεύειν ἀποτολμᾷν τὰ ἂχ προλέλεχται συνεχῶς πεπραγμένα τῆς ἁγίας ic συνόδου, Ἡ χακοτρόπως ἑτέροις τὰ τοιαῦτα ἔτι φημίζειν δύνασθαι . Τὸ γὰρ ἀπαράγραπτόν τε χαὶ rt σιον τῆς ἀληθείας, καὶ ἐκ τοῦ τοιούτου βιθλίω viz δειχθήσεται φανερώτερον. Επειδὴ ὁ ἀληθὴς lyin ἐπιστάτης καὶ Σωτὴρ ὁ Κύριος ᾿]ησοῦς Χριστός ἐς πολὺ τῇ ἐν τούτοις ἄνοχῷ ὑπνοῦν οὐκ ἠἡνέσε, διαναστὰς, τῇ oixe(q ἀγαθότητι καὶ δυνάμει, iat 1431 JOANNIS PATRIARCELE ΟΡ. 115 enim sanctissimus Leo Patribus Chalcedone con- A Ἱατράσι Λέων ὁ ἁγιώτατος διεστείλατο, 6 cc xay gregatis mittens, vestre ille apostolice Ecclesise, quin et universi orbis clarissimum lumen, in bunc modum scripsit 1$: « Sed quia multa sepe, que penitudinem possint generare, proveniunt, et superatculpas delinquentium misericordia Dei,ideo suspenditur ultio, ut possit locum habere corre- ctio. » Ad hsec vero etjam pie recordationis scri- bens Pulcherie Auguste, inepistola cujusinitium: « Religiosam clementis vestre sollicitudinem,quam catholic; fidei indesinenter impenditis, « ejusce- modi scribit principalissimus Leonis animus: « Sicut enim a principio hujus cause frequentis- sime scripsi, hanc inter discordes sensus et car- nales &emulationes moderationem volui custodire, ut integritati quidem fidei nihil evelli, nihil liceret apponi, ad unitatem vero pacemque redeunlüi- bus, remedium venie preestaretur. Quia tunc ope- rum diaboli potentie destruuntur, cum ad Dei proximique dilectionem hominum corda revocan- tur. » Hoc ipsum longe etiam prius invenitur prestasse in divinis accuratus Cyrillus, in ea quam habuit cum episcopis Orientalibus disce- ptatione studiorumque conflictu. Quippe ii, pre- damnatum Nestorium absolvere volentes,latamque in eum sententiam satagentes irritam facere, rem presumpserunt minime ferendam ; quin maximo se scelere constrinxerunt; quippe qui beato Cy- rillo, ac ejus synodo anathema dixerint. Ceterum is quoque promptum adhibuit, nihilque difficile remedium : hoc unum satisfactionis loco exigens ut nimirum iis qua fuissent synodice decreta, pieque deflnita,assensum prestarent, sancitamque in impium conflrmarent damnationem ; in eas in- terim totius gaudii plenas voces prorumpente co- dem ipso deifero Patre, quas putet aliquis dictas, velut ipse potius veniam esset consecutus pro quibus offendisset, quam iis indulsisset, qui ita offendissent : « Lietentur enim, inquit, celi, et exsultet terra: medius paries macerise solutus est, ac cujusvis generis sublata dissensio, universorum Salvatore Christo Ecclesiis suis pacem largiente. » Porro etiam habetis vos a Deo aíflati, firmam ]1e- gitimamque, ac nullatenus repellendam defensio- nem, qua, omnino per illatam vim commissa offensio abolenda sit ; puram nimirum ac claram recte fidei confessionem. Ne ergo, o beati, tarde pigreque ad eos habueritis quos vobis consociatos ac individue spiritali conspiratione ac concordia habetis conjunctos ; nec iis attendentes quse per vim patrata sunt, eam passos a vestra dilectione velitis repellere, aut reputare ut inimicos, quem- admodum ait divinus Apostolus 3, sed consola- mini ut fratres, ostendentes imitatione, quod divinum est. Omnino siquidem, sanctissimi, ex Aaronis sancti Domini historia 19 pensaturi estis, ut divinus ipse Spiritus, consignata sacris paginis ὑμᾶς ἀποστολικῆς καθέδρας, μᾶλλον δὲ τῆς οἶχου- µένης ἁπάσης φανώτατος λαμπτὴρ τοιᾶδε γεγρε- φώς' « Αλλ' ἐπεὶ πολλὰ συµθαΐνει πολλάχις τὶ δυνάµενα µετάνοιαν ἐμποιεῖν, xal ὁ ἕλεος τοῦ Oti νικᾷ τῶν ἁμαρτανόντων τὰ πλημμελήματα, δὰ τοῦτο, τὰ τῆς τιμωρίας dv ἀναρτήσει καθίσταται, ὅπως ἂν χώρα» ἔχειν dj, διόρθωσις δυνηθείη.» "Ex μὴν καὶ Πουλχερίᾳ τῇ τῆς εὐσεθοῦς λήξεως γράφων ἐν ἐπιστολῇ, Tic ἡ ἀρχὴ, « Τὴν θεοφιλῆ τῆς ὑμεί- pac φιλανθρωπίας φροντίδα, fjv τῇ χαθολικῇ πίστει ἁδιάλειπτον ἀπονέμετε, » τοιάδε φησὶν ὁ ἀρχιχώτττος τοῦ Λέοντος νοῦς' «Καθάπερ γὰρ ἐξ ἆρχις ταύτης τῆς ὑποθέσεως συχνότατα Ὑέγραφα, ταύτην grub τῶν τε διχονοουσῶν διανοιῶν, xdi τῶν σαρκικῶν ζηλι- τυπιῶν τὴν ἐπιείκειαν βούλομαι φυλαχθῆναι' ὥστι sj μὲν τελειότητι τῆς πίστεως μηδὲν slvat προστβή- ναι, μήτε μὴν ἀφαιρεθῆναι' τοῖς δὲ πρὸς τὴν bi τητα καὶ τὴν εἰρήνην ἐπανιοῦσι, τὸ τῆς συγνώµης laua παρασχεθῆναι. Επειδὴ τότε τὰ ἔργα ow διἀθόλου δυνἀτώτερον καθαιροῦνται, ὅταν πρὸς ti» τοῦ θεοῦ xai τοῦ πλησίον ἀγάπην, αἱ τῶν ἀνθρώπων ἀνακχλῶνται καρδίαι. » Αὐτὸ δὲ τοῦτο πολὺ πρότρα καὶ Κύριλλος ὁ ἀχριθῆς περὶ τὰ θεῖα πεποιηχέκι εὑρίσχεται ἐπὶ τῇ τῶν ᾿Ανατολικῶν ἐπισκοτωι πρὸς αὐτὸν διενέξει τε καὶ ἀντιστάσει. ᾿Απολύων γὰρ καταχρίσεως ἐκεῖνοι βουλομένοι τὸν Νεστόριο, καὶ τὴν ἐπ αὐτῷ ψῆφον ἀκυροῦν σπεύδοντς, € φορητὰ τετολµήκασιν, ἀλλὰ µμέγιστον εἰργέσντν πλημμέλημα. Αὐτὸν γὰρ τὸν paxdpiow Κύριλλον καὶ τὴν κατ αὐτὸν ἀνεθεμάτισαν σύνοδο λλλὰ κἀχεῖνος ταχεῖαν xal οὐκ ἐργώδη προσηγάγεο τῷ ἀνάκτησιν αὐτὸ µόνον τὸ συνθέσθαι αὐτοὺς τοῖς συνοδικῶς δεδογµένοις, καὶ εὐσεθῶς διορισθεῖσι, καὶ τοῦ ἀσεθοῦς χυρῶσαι τὴν καταδίκην, ἐκείνας i τούτοις τὰς πάσης περιχαρείας ἐπιμάστους φωνὲς ἐκθοήσαντος τοῦ αὐτοῦ θεοφόρου llarpóc, ἃς x νοήσειέ τις ἐῤῥῆσθαι ὥς αὐτοῦ μᾶλλον πταἰσματος συγχώρησιν δοξαµένου, xai οὐ τοῖς πταίσασι συ]: χωρήσαντος' « Εὐφραινέσθωσαν yàp, φησὶν, οἱ οὐ- pavol, καὶ ἀγαλλιάσθω dj vr λέλυτας γὰρ τὸ μισό τοιχον τοῦ φραγμοῦ, καὶ διχονοίας ἁπάσης dvipys τρόπος, τοῦ πάντων ἡμῶν Σωτήρος Χριστοῦ ταῖς ἑαυτοῦ Ἐκκλησίαις τὴν εἱρήνην βραθεόσαντος. ’ Ἔχετε τοίνυν καὶ ὑμεῖς, ὦ θεόληπτοι, τὴν ἀναιρετ» x^v τοῦ xat' ἐπήρειαν σφάλματος, ἀπολογίαν ley D ράν τε xai ἔννομον, καὶ οὐδαμῶς δυναμένην παρε" κρουσθῆναι, τὴν πκαθαρὰν καὶ πεπαῤῥησιασμότ τῆς ὀρθοδοξίας ὁμολογίαν. Mj οὖν βραδεῖς τε αεὶ ὀκνηροὶ πρὸς τὸ συνηρμοσμένον ὑμῖν καὶ ἀδιάτμτα ἐν πνευματικῇ συµπνοίᾳ καὶ ὅμονοιᾳ γένη, 5 µαλάριοι, μήτε τοῖς χατὰ lev γεγενηµένοις ερ έχοντες, τοὺς βιασθέντας ἡμᾶς, τῆς ἑαυτῶν Gyimi ἁπώσασθε μηδὲ ὡς ἐχθροὺς ἡγεῖσθε, ὥς ese ὁ θεῖος ᾽᾿Απόστολος, ἀλλὰ παρακαλεῖτε ὡς diee, τὸ θεοµίµητον ἐνδειχνύμενοι. Ηάντως γὰρ λομεῖήι, ἁγιώτατοι, ἐκ τῆς κατὰ τὸν 'Aapüv τὸν ἆγιν bv 1 Epist, 41. !" Epist. 54, c. 2. !* II Thess. i1, 44. !? Exod. χχχ]ι, 1 seqq. : 1435 JOANNIS ΝΙΟΔΝΙ η fisius edidit tom. III Auctar. Biblioth. PP. Grec. Hune auctorem appellat Anasiasis Ceesariensis in Opusculo De jejunio Deipame, quod prodiit tom. J Monum. Eccl. Grece; quineliam Nicon Rhaithensis in opusculis duobus que de hoc argumento scripsit, quaque in schedis meis habeo, xai εἷς λόγον Ἰωάννου µητροπολίτου Νικαίας, πρὸς Ζαχαρίαν τὸν Καβν λικὸν τῆς µεγάλης ᾽Αρμενίας, In vivis agebat Nicon sub Basilio et Constantino fratribus impp., ut ipse in Opusculo II significat. Quinetiam ex Catholicorum Armeniae serie compertum fiet Zachariam illum cui Joannes Nicenus scribebat, tempore Photii sedisse ; ad quem nimirum exstat ejusdem Photii epistola, quam Galanus in Armenicis suis Armenice Latineque edidit. | ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ ΠΡΙ ΤΗΣ l'ENNHXEOX ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΡΟΣ ΣΑΧΛΡΙΑΝ TON ΚΑΘΟΛΙΚΟΝ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΠΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ. JOANNIS ARCHIEPISCOPI NIC/ENI DE NATIVITATE DOMINI AD ZACHARIAM CATHOLICUM MAJORIS ARMENLE (1). (CousEr. Auctarium Bibl. Patr. Gr. t. III, p. 298.) - Divinus quondam Apostolus inclyto discipulo A — 'O θεῖος ᾽Απόστολός ποτε γράφων tip ἀοιδίμῳ ei suo Timotheo in hec verba scribit : Ego enim jam delibor, οἱ tempus resolutionis mea instat. Bonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem ser- vavi. In. reliquo reposita est mihi corona justitic, quam reddet mihi Dominus in illa die justus judez : non solum autem mihi, sed et iis omnibus qui dili gunt ejus apparitionem ! ; cujus tu vestigia es as- sectatus, o beate Zacharia, magni apostoli Thad- dei successor effectus, ac eumdem cum Gregorio thronum obtinens; duxque domus Thorgon, ac prepositus incolarum Ararti, scientissimusque ac spiritualissimus familiarum bellatorumoptimorum ! II Tim. iv, 68. τοῦ µαθητῇ Τιμοθέῳ, ἔλεγεν Ἐγὼ γὰρ d» σπι- δοµαι, xal ὁ κχαιρὸς τῆς iurc ἀναλύσεως ἐφίοτι- xt' τὸν χαλὸν ἀγῶνα ἠγώνισμαι τὸν δρόμον τετέλεχα, τὴν πίστιν τετήρηκα. Λοιπὸὺν ἀπόχι- Tal µοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὃν ἀποδώ- σει µοι Ó Κύριος, ἐν ἡμέρᾳ ὁ δίκαιος χριτής οὐ µόνον δὲ ἐμοὶ, ἀλλὰ καὶ πᾶσι τοῖς ἡγαπιχόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ. Ὦ xai σὺ ἠκολούθησας, à µαχάριε Ζαχαρία, ὁ διάδοχος τοῦ μεγάλου ἀποστόλου θαδδαίου γενόμενος, καὶ σύνθρονος τοῦ ἁγίου Γρη- ορίου, ὁδηγὸς δὲ τοῦ οἴκοῦ θοργὼν, xai ἐπιστάτης Αράρτι ἐγχωρίων, xal γνωστικώτατος τῶν quem NOTE. (4) Que tractatu hoc epistolari, de divisione B peculiari alio die celebrent Annuntiationem Do- festorum Natalis Domini ac Epiphanie, ejusque occasione ac origine habentur, egregia sunt ac nova, quibus plurimum illustrentur que habet Chrysostomus de nova festi Natalis Domini in Oriente seorsim ab Epiphania, institutione, deri- vato ritu ab Occidente, ubi ἄνωθεν, pridem jam, celebraretur 25 mensis Decemb. Major esset ad fldem noster Joannes, ut esset Chrysostomo, Ar- cadio, ac Honorio, aequalis, aut suppar; videtur autem longe junior. cum Zacharias Catholicus, ad quem scribit, non exstet in Catalogo Catholico- rum Αγπιθηϊς, quem represento ex Regio: cujus proinde auctor antiquior sit Joanne. Potuit ista abere ex Ecclesie sue monumentis aut Constan- tinopolitane.Isaac Catholices utraque suain Arme- nios invectiva, multis eos exagitat, quod sub idem tempus, Natale Domini ac Baptisma celebrent, nec minicam, ea sint heresis ipsorum argumenu ac negatio Incarnationis. Verum sunt hec leria, cum vix aliud Armenii in hoc committant, quam quod Alexandria, Constantinopolis, etc., annis circiter 400 commisisset, ipsaque Roma aliquot seculis, ac usque ad Julium, ut constent a Joanne nostro narrata : quibus vix aliquid ex antiquion- bus monumentis opponi potest. Grets. in suis ad Codinum notis, eam orat. in Christi diem natalem tunc recens Orientalibus cognitum Chrysostomo abrogat, quod stylus diversus videatur ; sed plane hallucinatur, nec usquam sibi similiorem Chryse- stomum invenerit. Sicque Pantinus, qui prior edidit Latinitate donatam, Duceus, Savil, et alii habent vere γνήσιον. Non esse item Chrysost. pro- bat, quia a Thracia ad usque Gades olim nolam eam celebritatem ac illustrem, affirmet: « Nam 1437 DE FRSTO DIE NATALI DOMINI. 1438 τῶν ἀρίστων πολεμιστῶν τῶν ᾿Αζάτ' ὁ ἀπαιτήσας A Azat (2) : qui a modicissima ingenii facultate pre- ἐχ τῆς ἐμῆς ἐλαχίστου διανοίας, λόγους λαμπροτά- τους xai δυσεκφύκτους, ὑπερθάλλοντας τὴν ἐμὴν διά- νοιαν, περὶ τῆς ἀῤῥήτου γεννήσεως xal ἐπιφανείας τοῦ Κυρίου ᾿]ησοῦ Χριστοῦ, τοῦ μεγάλου θεοῦ καὶ ποιητοῦ τῶν ἁπάντων' xai περὶ ποίας αἰτίας ἡ ἀπο- στολιχἡ διάταξις ᾿Ἰαχώδου τὸ σύγγραμμα, 'lavova- dito homine, clarissimos ac fldem certam facien- tes sermones, vimque ejus ingenii superantes, de arcana Domini Jesu Christi magni Dei ac om- nium auctoris nativitate ac apparitione, postula- veris: ac qua de causa, quanquam constitutio apostolica (3) habeat, Jacobi ea conscriptio est, NOTAE. inquit, Constantinopolis in Thracia est. » Bona ratio, non qua merito adjudicetur homilia illa Chrysostomo, sed qua tantum Chrysostomo pa- triarche» ac episcopo. Ipse enim eadem ipsa satis indicat habitam Antiochie presente episcopo, cum ista ait: "Ev δὲ λοιπὸν εἰπὼν, χαταπαύσω τὸν A ον τῷ xotvip διδασκἀλῳ τῶν µειζόνων παραχωρήσας" bi unum | tantum. addidero, dicendi faciem finem ; qua majora sunt,communi doctori dicenda relinquens: nimirum Flaviano episcopo suo: atque adeo jam Antiochi&e a paucis annis percrebruerat Natalis Christi religio, cum ibi Chrysostomus presbyter ac ecclesiastes ageret : potuitque jam tum, ac olim in Thracia celebrem existimare, cum et illic non- nulli, Occidentalium more, a Julii deinceps tem- ore colere coepissent : cui nihil obstat, ut ne jam Ipso patriarcha, Arcadii tandem favore, Constanti- nopoli, ac ubique per Orientem recepta sit: quando ille pro zelo suo ad sanctum [9880 seniorem in Ar- meniam scripserit,in cujus Armenia videretur dic- cesi. Ut autem Grets.eam homil.Chrysostomo abro- £e etiam praeclaras illas in Judaeos, abrogare ha- uerit; siquidem in ea aperte meminit quinte illius uajudeorum menseseptimoimportunum jejunium use admodum exagitavit : atque ut censores ejus- modi plures nanciscatur, vix ei aliquid, ac si velis Erasmo inviolatum, constiterit, hom. 1, in Pen- tecostem, qus et ipsa habita est Antioche a non episcopo, cum trium tantum festorum mentionem faciat, emp. Epiphaniorum, Paschatis ac Pente- costes, haud obscure indicat, vix dum celebrem fuisse, ac notum Antiochie Christi natalis pecu- liarem diem, preter diem Luminum, quo uno uidquid est apparitionis Christi carne, Orientis Écclesim celebrarent. Theorianus in suo Dialogo cum Armeniorum Catholico, eam Chrysostomi ho- miliam profert, quam ille non exstare apud suos ait: Ἡμεῖς τὸν λόγον τοῦτον τοῦ Χρυσοστόμου οὐκ ἔχομεν' Non habemus ipsi illum. Chrysostomi sermo- nem. Postque alia: ᾿Εγὼ γὰρ τὸν λόγον τοῦ θείου Χρυσοστόμου, τὸν, πότε δεῖ την ἑορτὴν τοῦ Ἀριστοῦ Γεννήσεως ἑορτάζειν, διαγορεύοντα, οὗ µνείαν αὐτὸς νωτέρω πεποίηχας, μέχρι τοῦ νῦν οὐχ ἑώρακα' ἀλλ᾽ οὐδ) Άκουσα ὅτι ἐστὶ λόγος τοῦ Χρυσοστόμου πιρὶ τούτου μᾶλλον δὲ τοῦ ἁγίου ᾿Επιφανίου τᾶς Κύπρου Ίκουον εἶναι λόγον περὶ τούτου ἀλλ) οὐδὲ ἐχεῖνον εἶδον. Λέγουσι γὰρ, ὅτι ὁ θεῖος Ἐπιφανιος, ἅτε ἐξ Ἐδραίων ὤν, ἐκ τῆς τῶν 'Εθραίων γραφῆς, καὶ ᾿Ἰωσήπου τοῦ Χρονογράφου ἐθεθαίωσε, Δεκεμ- Opi κε τὴν γέννησιν ἑορτάζεσθαι τοῦ Σωτῆρος. Tos «ci συμφωνεῖν καὶ τὰς ὑπὸ τοῦ Τίτου ἀπὸ ripae c et; 'Ῥώμην ἀχθείσας γραφὰς, ὅτε τα”- την αὐτὸς ἠχμαλώτευσε, Nam ego D. Chrysostomi orationem, qua docet quando Natalis Chrysti cele- brandus sit ; cujus ipse superius mentionem fecisti, hactenus non. vidi. Imo nequidem audivi aliquam Chrysostomi orationem ejus argumenti exstare ; po- tius intellexeram esse quamdam de hoc orationem sancti Epiphanii Cypri episcopi, quam ipsum quoque non vidi. Aiunt enim sanctum Epiphanium, qui esset Hebrzeus natione, ex Hebrzgorum litteris, ac anna- lium scriptore Josepho affamasse | celebrandum Salvatoris diem 25 Decembris. Cum hoc consentire dicunt ea quoque scripta qua Titus Hierosolymis Roman depor(averat, cum eam urbem cepit : que plane, ut nonnihil obscuram arguant Armeniorum genti Chrysostomi illam orationem, eamdem ta- men alioqui Grecis notam indicant ; simulque to- tum Epistole hujus argumentum, eidem plane consentientia illustrant. Nec dum liquet sanctum Epiphanium scripsisse eo argumento ; potuitque rogatus, nulla scripta oratione, sententiam dicere. Ut autem illa habeant verum, haud ita liquet: Spectetne martyrium Nicomediensium in die Chri- sti natali ad 25 Decembr., qui jam tunc peculiari - ter celebris haberetur, an ad 6 Januarii, qui et Natalis et Baptismi dies festus, uno Theophanio- rum seu Epiphanie nomine haberetur. (2) Scientissimus ac spiritualissimus familiarum bellatorum Azat. Γνωστικώτατος φυλῶν τῶν dpl- στων πολεμιστών ᾽Αζάτ. Genus hominum est, cujus crebra mentio in narratione illa anonymi de Ar- meniis. Ex his liquiet Azatos fuisse viros pios ac spiritales, ac quos Grseci vocant ἀσκητάς' nostri, religiosos: Hebrei autem ΏΥΤΟΠ, εκ quo lorte Armenicum illud, obscura gutturali, ac mutato d in t: que mutatio in flnalibus frequens est. Ut uis tribus hujusmodi ac familias, velit cleri so- alitia, in quibus Zacharias Catholicus, uti gradu, ita scientia ac ας dicatur primus, sive alioqui clerus religiosis ac monachis constaret, ad eum assumptis, sive etiam non monachis, nihil ego repugnaverim. Non licuit certiora de his di- scere, etsi Armeno Latinum sacerdotem consului. Tantum, accepi post etiam sacerdotium, compelli nonnunquam, eliam sine crimine, ad summan quamdam ἄσκησιν, ac monastices accuratiora exer- citia, in quibus reliquum vite tempus, sibiac Deo, solitarii ac penitentium habitu, vivant. Sic et sanctus ipse Gregorius, post annos plures episco- patus, senio gravis, amicam solitudinem petiit, abdicata pastorali cura, cui filius sanctus Rostaces, vel ut alii Arostanes, sic mundo ac subjecta ple- bi mortuo, debuerit suffici : qui et Niceene synodo jam catholicum agens interfuit, patre adhuc super- stite, ut anonymus de Armeniis innuit. Greci quoque episcopi µεγαλόσχημα quandoque induunt, quod ut induant, debent nedum officio cedere, sed et.dignitati ac gradui, ac deinceps poniten- tium statu vivere. (3) Quanquam constitutio apostolico, etc. Exsta- bat Jacobi ἀδελφοθέου nomine quaedam constitutio, qua niterentur Armeniorum, alireque Orientis Ec- clesie, ut 6 illa Januarii θεοφάνεια, cum nato,tum D baptizato Domino, celebrarent, sive alioqui ea die utrumque accidisset, sive non; nec enim semper dies ipsa precise exhibiti sacramenti aut beneficii attenditur, in festorum institutione. Contra vero Constitutionem Clem. |. v, cap. 13, distincte po- nitur dies Natalis :5 Decembris, quanquam ma- jori celebritate agendus significetur dies ille 6 Ja- nuarii, ac Epiphanie. Quidni alia, aliaque, apo- stoli ipsi in istis disposuerunt, qua sunt mera Περ η ac ordinari summorum Ecclesie pree- sidum potestatis: Utque illi, ita et successores episcopi: planeque explodendus Philippus Be- roaldus in Chronico, dum Calviniano spiritu san- ctos Patres suggillat,quinovum illud festorum onus Christians, plebi imposuerint, ac pro uno Epipha niorum die, duos seorsim celebres haberi decr 1430 JOANNIS NICAENI 1u ut Nativitas ac Baptisma celebrentur 6 Januarii : À plou ζ περιέχον τοῦ τελεῖν τὴν Γέννησιν xal τὸ Βά- nos tamen, mundus ipse totus, invicem conspira- verimus, ut et populi omnes Nativitavem celebrent 25 Decemb., Baptisma vero, 6 Januarii. Equidem Verbum, quod a Patre descendit, tres initiavit nativitates: alteram,*qua sumpsit car- nem ex sancta Virgine; quam et honorans, die- rum factus quadraginta, venit in templum. Altera nativitas est, quod in Jordane suscepit baptisma, quando a diabolo tentatus, ipsius vicit. Tertia de- nique terribilis, resurrectio ex mortuis. Mirabili autem ratione conversatus in medio discipulorum suorum per dies quadraginta, a monte Oliveti, assumptus est ad Patrem. Beati ergo apostoli ac discipuli Domini nostri Jesu Christi, per manuum Domini impositionem in monte Olivarum gratiam acceperunt, ut ad Scripturarum intelligentiam eorum mens aperiretur ; inque Spiritus sancti ad- ventu, repleti sunt omni scientia; Evangeliique predicationem, quod erat tradendum gentibus, ac universa futura didicerunt. Propter tamen se- ptem illarum hsereseon ex Judiis prognatarum grassationem, Eccclesietotiusofficia speciatim at- que ordine, haudquaquam exponere ac sancire licuit. Id vero unum sollicite agebant, ut Christum. Deum ex Deo, qui mundo apparuisset, predica- rent. Septem autem hareseon nomina hec sunt : 1, Scribe ; 2. Pharissei ; 3. Sadducsi ; 4. Hemero- baptisti ; 5. Asiani ; 6. Nazareni ; 7. Herodiani- Hi omnes adversabantur beatis apostolis; ac cum illis, Simoniani, Cerinthiani, Ariani, Sabelliani ac Eunomiani, qui plane contrarii erant sancte Ecclesie. Quin et Pascha luna 14 multis annis celebravit Ecclesia. Non enim omnes tunc poterat coercere, ac usque ad tempus pacifici illius Cons. tantini, qui celebrata Nicena synodo, os omne hereticorum obstruxit, ac Ecclesie cornu exalta- vit. Ab eo itaque deinceps tempores sancti Patres ac beati episcopi, sanctorum apostolorum vestigia indagantes, sanctum Pascha a Judaico discreve- runt, jure merito honorantes sanctam Ecclesiam catholicam, ae psalmis, et hymnis, canticisque spiritalibus exhilarantes, variasquefestivitatessin- πτισµα’ ἡμεῖς δὲ, ὁ κόσμος ὅλος, συνεφωνήσαµει μετ ἀλλήλων ἀκολουθεῖν, ἵνα xal πάντες οἱ λοι) τελῶσι τὴν Τέννησιν Δεκεμθρίῳ, κε’, xal τὸ Βάπτι- σµα, ἸΙανουαρίῳ ζ. Μέντοι γε τρεῖς γεννήσεις ἑτέλεσεν ὁ Λόγος ὁ ὰ τοῦ ΠΜατρὸς κάταθάς τὴν μὲν, σαρχωβθεὶς ἐκ τῆς ἁγίας Παρθένου, ἣν καὶ τιµήσας, ἔρχεται lv τῷ wg τεσσαράχοντα ἡμερῶν. Δευτέρα Ὑέννησις, τὸ ἐν "log. δάνῃ βάπτισμα, ὅτε πειραζόµενος ὑπὸ τοῦ διαδόλον, ἑνίκησεν αὐτόν. Ἡ δὲ τρίτη φοθερά, ἡ ἐκ νεαρῶ ἀνάστασις. Θαυμαστῶς δὲ συνανεστράφη ἐν μία τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Oc ἡμερῶν τεσσαράχοντα h δὶ τοῦ ὄρους τῶν ᾿Ελαιῶν ἀνελήφθη πρὸς τὸν Πατέρε. Οἱ οὖν µαχάριοι ἀπόστολοι ol μαθηταὶ τοῦ Κορίο B ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, διὰ τῆς ἐπιθέσεὼς τῶν χειρῶν τοῦ Κυρίού iv τῷ ὃρει τῶν ᾿Ελαιῶν, ἔλαδον χέρο τὸ διανοιχθῆναι αὐτῶν τὸν νοῦν τοῦ αυνιέναι τὰς Γραφάς' καὶ dv τῇ ἐπελεύσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ἐπλήσθησαν πάσης συνέσεως, xal τὸ χήρυγµα t» Εὐαγγελίου, τοῦ μέλλοντος παραδίδοσθαι τοῖς Bree, καὶ πάντα 1à μέλλοντα µεµαθήκασι. Πλὴν διὰ τὲς προσθολὰς τῶν αἱρέσεων τῶν ἑπτὰ ἐκχείνων τῶν φυεισῶν ἐκ τῶν Ιουδαίων, οὖ« ἠδυνήθησαν τὴν &xe- λουθίαν πάσες τῆς Ἐκκλησίας μερικῶς κατὰ cile ἐκθέσθαι xal θεσπίσαι. ᾽Αλλὰ τοῦτο µόνον ἑσπούδε- σαν, τὸν Χριστὸν θεὸν dx. θεοῦ ἐπιφανέντα τῷ xeu, κηρύξαι. Τῶν Ob ἑπτὰ αἱρέσεων ὀνόματα, τετ πρῶτον, Γραμματεῖς' δεύτερον, Φαρισαῖοί. τρίτο, Σαδδουκαῖοι' τέταρτον, Ἡμεροθάπτιστοι" πίματο, ΛΑσιανοί' Éxvov, Ναζαραῖοι: ἔθδομον, Ἡρωδιενί. Οὗτοι πάντες ἀντέχειντο τοῖς µακαρίοις ἀποστόλαις καὶ μετ) ἐχείνων οἱ Σιμωνιανοὶ, xal (α) Κηρυνεῖοι, ᾿λρειανοὶ, Σαθελλιανοὶ, καὶ Εὐνομιανοὶ, οἵτνες ἐναντίοι κατεστάβησαν τῇ dyiq Εκκλησία, Καὶ τὸ Πάσχα iv πολλοῖς χρόνοις ἑόρταζεν dj Ἐκκληείᾳ 9i ιδ’, Οὐκ ἠδύνατο γὰρ τότε εἷς πάντας ἡ Ἐκκληείε, ἕως τοῦ χρόνου τοῦ φιλἐιρηνικοῦ Κωνσταντίνου, τοῦ διὰ τῆς ἐν Νικαίᾳ συνόδου ἐμφράξαντος πᾶν στόµ: αἱρετιχῶν, καὶ ὑψώσαντος τὸ κέρας τῆς Ἐκκληείκ. Λοιπὸν ἀπὸ τότε, ol ἅγιοι Πατέρες, καὶ ol µπά- ριοι ἐπισκοποι, οἱ ἰχνηλάται τῶν ἁγίων ἀποστόλων, διεχώρισαν τὸ ἅγιον Πάσχα ix τοῦ Ἰουδαϊκοῦ, xsti λόγον τιµήσαντες τὴν ἁγίαν καθολικὴν Ἐκκλησίει, καὶ φαιδρύναντες ψαλμοῖς καὶ ᾠδαῖς καὶ feum πνευματικοῖς, καὶ τὰς ἑορτὰς τὰς ποιχίλας ivopoti- gulas diebus propriis ordinari sanxerunt. Porro Ὦ τήσαν, κατατάξαι ἑκάστην εἰς τὴν ἰδίαν ἡμέραν. 0i ji apostoli qui erant ex sancti Joannis Baptiste discipulis, audito quod Joannes testimonium per- hibuit de Domino, credentes, Dominum secuti sunt ; cumque Dominum in Jordane baptizari vi- dissent, ea die baptismi quoque festivitatem sta- δὲ ἀπόστολοι οἱ ὄντες ix τῶν μαθητῶν τοῦ fon Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, ὅτε ἤκουσαν τὴν µαρτορί; Ἰωάννου περὶ τοῦ Κυρίου, πιστεύσαντες ἠκολούβ; σαν τῷ Κυρίῳ' καὶ ὅτε εἶδον τὸν Κύριον βακτισθεν! ἐν Ἰορδάνῃ, εἰς ἔκεινην τὴν ἡμέραν καὶ τὴν bopri' VARLE LECTIONES. (a) ἴσ. Κεριντιανοὶ vel Κυρηναῖοι. NOTE. verint ;|tanquam ea parte excesserint tradite ἃ Christo potestatis, ac puri Evangelii limites. Im- urum certe Evangelium, ut non possint preelati statuere, quod e re Christiana, pro rerum,ac tem- porum ratione indicaverint. Nam et in veteri, reeter Moysen, etiam pontifices alii, festos novos ies, sancte ac cum laude noscuntur sancivist^. 1443 scriptam : ut nimirum in mense 7, in solemnitate Tabernaculorum (0), ac die Expiationis, apparue- rit Dei angelus, sacerdosque mutus remanserit, usque dum Elisabeth ejus uxor in senectute con- cepit. Jam ergo juxta menses Hebrseorum, primus mensium Nesan. Hic numeratur, atque ab eo ad 7 mensem proceditur, hoc modo : Nesan, Iar,Siban, Tamous, Aph, Eloul, Tesirin. Hic est mensis 7, in quo facta est annuntiatio Zacharice ; ac nume- ratur usque ad Annuntiationem Dei Genitricis, mensis hic sextus Nesan, id est, Martius ; in hunc modum, Mersan, Chasili, Tapet, Sipat, Atar, Ne- san, qui est sextus mensis a Mersan usque ad Ne- san, sicut scriptum est: In mense sexto missus est Gabriel archangelus ad Mariam? ; atque a mense Nesan, quo facta est Annuntiatio, numerantur menses novem, usque ad Domini Nativitatem,hoc modo : lar, Siban, Tamus, ΑΡΗ, Eloul, Mersan, JOANNIS NICENI 1.1 νογράφου συγγρἀφὲν παρ) αὐτοῦ: ὅτι ἐν μηνὶ τῷ ἐν τῇ δορτῇ τῆς Σχηνοπηχίας, tle τὴν ἡμέραν τοῦ Ἰλασμοῦ, ὤφθη ὁ ἄγγελος τοῦ θεοῦ, καὶ χωφωβεὶς i ἱερεὺς, διέµεινεν ἅλαλος, ἕως οὗ ἔτεχεν ἡ vov) αὖ- τοῦ Ἐλισάθετ ἐν γήρᾳ. Nüv οὖν κατὰ τοὺς qvac τῶν ᾿Ββραίων, pé μηνῶν Νεσάν ἐστιν. Οὖτος ἀριθμεῖται, χαὶ ἀπὸ τού- του [καὶ] ὑπάγει εἰς τὸν ἔθδομον, Νεσὰν, "Ido, Σιθὰν, Ταμοὺς, Απ, ᾿Ελοὺλ, Τησιρίν. Οὗτός ἐστιν ὁ ἔδδο- μος μὴν, elc ὃν ἐγένετο ὁ εὐαγγελισμὸς τῷ Zayapg καὶ ἀριθμεῖται ἕως τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῆς θεοτόχον ἕχτος μὴν οὗτος Νεσὰν, Ίγουν Μάρτιος Mapoi, Χασιλὶ, Ταπὲτ, Σικὰτ, ᾿Ατὰρ, Νεσὰν, 6 ἐστιν ἔχτος μὴν ἀπὸ τοῦ Μηρσὰν ἕως τοῦ Νεσὰν, καθώς γέγρα- πται Τῷ μηνὶ τῷ ἔκτῳ, ἀπεστάλη ᾖΓαθριὴλ d ἀρχάγγελος πρὸς Μαριάμ᾽ xai ἀπὸ τοῦ μηνὸς τοῦ Νεσὰν, ἐν ᾧ γόγονεν ὁ εὐαγγελισμὸς, οὕτως ἀριθμοῦν- ται ἑννέα μῆνες ἕως τῆς Γεννήσεως τοῦ Kuplov. Ἰὰρ, Σιθὰν, Ταμοὺς, "An, Ἐλοὺλ, Μηρσὰν, Τποιρν, Ye- NOTE. 5 Luc. 1, 26. (6) In solemnitate Tabernaculorum, ac die Expia- tionis. Chrysostomus, Homil. in festum Natalis Domini, cum paulo ante cepisset in Oriente cele- brari, traditum ab Ecclesia Romana, non ad istam recurrit Josephi scripturam,sed ad tabulas census, ex quibus existimat habuisse Romanos certum Do- minici Natalis diem, tametsi nuda conjectura lo- quens.Ut hzec ex Josepho constarent,haberent cum auctortum Chrysostomus, fuisse conceptum Joan- nem,non ipso die Expiationis,ac qua Zacharias effe- ctus fuit mutus,sed aliquot. ac paucis post diebus. Nec enim Zacharias ipsa die domum rediit, sed post expletum munus «uum, ut sacer ipse textus tradit. Sententiam illam Chrysostomi, ac multo- rum veterum,ut Zacharias esset summus sacerdos, nec nisi intra Sancta sanctorum, ac sanctum in- terius viderit angelum, ubi solus pro munere di- vinam rem peragerel, omnibus reprobatur, quod nusquam legatur Zacharias in Catalozosummorum s&cerdotum, ac tunc Joazarus vel Matthias Theo- p filius, Hebriorum pontifex esset : quodque a Luca ponatur sacerdos de tali vice, el. qui obti- isset ponere incensum : "EAays θυµιασαι, — Vulg. orte exiit ut poneret insensum. Quie sortitio longe erat a summo ponlifice. Deinde ingrediebatur summus pontifex ut przecipuesanguinem in sancta inferret, eoque illa expiaret, quod Lucas omnino tacet: nec nisi incensi. meminit, quod quotidie adolebant minores sacerdotes, prout cuique obtin- gebat. Ut circa illad, ac Tabernaculorum proxi- mum festum, ea Zacharime conligerint, sicque C illa incensi in templo,ac sacerdotum atrio,populo foris spectante, ac in atrio exteriori,ac magni quidem multitudine, ut videtur B. Lucas innuere: sacerdotibus autem aliis, occupatis in iis que erant ritus ejus diei, ac circa pontificem. Sed el advertendum illud, scriptum esse a Josepho, non pontificem, sed sacerdotem, iepta, velut unum aliquem e multis dicat, non ipsum omnium capt, ac summum sacerdotem. Hoc autem dicta velim, non ut certam omnino fidem astruam narratis à Joanne, sed ut ostendam aliqua, eaque non mi- nima niti probabilitate. Rem sane facit difficilem tanta veterum de Natali die Domini opinionum di- versilas, ulque nullus meminerit eorum quia, no- ster Joannes sicdilucide narrat. Ut tamen noni ali- quid ac cerli, ceu ex antiquioribus monuments circa ea tempora Rom:e detectum sit, quo diem Domini Natalem ea die celebrandum toli fereÜrienu Ecclesia Romana sie facile persuaserit, haud ob- scura conjectura sit. Nedum enim Constanunopo- lis, verum etiam /Egyptus ac Alexandria, in eum ritum concessit :ac probat illa Pauli Emesentora- lio defide Alexandri: habita die 29 mensis Chiach, ut est in litulo, quas incidit in 25 Decembris, cum ille a Cyrillo receptus ac. intromissus fuisset : U! enim bene Baron. ann. 432, num. 75, ipso Nalim- tatis Christi die habitam, ipso ejus exordio decla- ratur, ubi dicitur : « Opportune nobis hodié reli- gionem vestram adhortari datum est, ul sacrum quemdam chorum constituamus, et cum sanciis angelis exclamemus : Gloria in excelsis Deo, et i concepto Joanne mense Septembri, ac sexto post [) terra pax, in hominibus bona voluntas.Nam hodie mense concepto Domino, nalus sit. Dominus no- vem circiter mensium ad finem Decembris, ac ejus die 25, pium creditu est,nec quidquam firmum satis opponitur, vel ab Scaligero, vel ab aliis qui nati Salvatoris diem alium contendunt; ac nec Jo- sephi illa scriptio, quam auclor profert, falsi fa- cile arguatur, ut tantum signilicet conligisse rem in solemnitate Tabernaculorum, quod forte unum habebat Josephi notatio, ut verba alia, ἐν τῇ ἡμέρα τοῦ ᾿Ιλασμοῦ: In. die Ezpiationis, adjuncta sintaJoanne, ex preesumptione obtinentis illius Joann. Chrysostomi ac aliorum sententliz: vel siin die Expiationis, non tamen in solemni per ponti- ticem acannua expiatione,sedin communi incenso, uo nec dies illa videtur vacasse. Forsque ea ratio uerit ut solus Zacharias,ac nemo alius fuerit hora parvulus nalus est nobis. » etc. Exstat concilii Ephesini p.t,c. 31. Baronius in hunc modum addv bitat: «Quod cum ita sit, alterum de duobus dicem dum est, vel titulum de certa mensis dieesse met dosum, vel /Egypti Ecclesiam usum illum prisu* num reliquisse, quo diem Natalem Domini cele- brare consuevit 6 Januarii. » Ego plane mulis existimo, reliquas per Orientem Ecclesias seculam, cum tanto plausu festum illud reciperent ut bo ipsum Chrysostomus inter argumenta conferal, veram illius diei Rom: servate traditionis, àc inde in orbem reliquum manantis. Ut ergo Orientis Ec* clesiz festum istud tanta religione susciperenl necessaria fuit aliqua persuasio praeler Augusto" rum in illud favorem. Hac vero, ac quam ex 40812 repr&esento, vix commodiorem invenias. ——H oc———HÓáá—À —— $a À m QM P --- 1447 JOANNIS NICJENI ius ac Arcadio fratre, optima. Rei vim sancto patriar- A χίλλοντες, καὶ οὐ δέχεται ἑλάττωμα ἑκατέρα ἱορτὶ che Joanni Chrysostomo indicant. At ille multa solertia ac alacritate sermonem suscipiens, qui olim sic cuperet festum celebrari, gavisus est. Accersunt ex Cypro beatum Epiphanium, qui ex Hebreorum scriptis, ac Josephi chronographi Hi- storia sermonem conflrmans, Domini Natale defl- nivit 95 Decembris. Is quippe majoribus Judsis ortus erat. Alii quoque congregati episcopi sanxe- runt celebrandum in regia urbe οὗ Decembris, qua die magna Roma celebre haberet. Scripserunt autem ad Theophilum patriarcham Alexandrium, ad Joannem patriarcham; Hierosolymitanum, ac Flavianum patriarcham Antiochenum ; acquiescen- tesque universi quatuor patriarcho Romanam Ec- clesiam secuti sunt. lis porro temporibus Anasta- sius Rome patriarcha erat. Necdum ego tunc erat scelestus Nestorius, nec impius Eutyches. Post haec demum, demoniacs Ecclesie alumni, per hos sacri Natalis solemnitatem edocti, communi omnes consensu et ipsi sequentes, celebrare cepe- runt, Aposchiste, Nestoriani, Jacobite, Julianits, Mariani, Gaianite ac Severiani, tametsi in aliis consectariis errantes sint divisi. Scripserunt autem etiam epistolam ad magnum Isaac majoris Arme- nie praesulem, qui id temporis absens erat a sua sede. Agebat enim in provincia Artasch, eo pro- fectus cum rege ad Persarumregem Eam retinens iniquus Sormach, invenit quo suc; calumnis vires adderet: aitque ad iniquum regem conspirasse regem Artaser, ac catholicum, cum Ceesare. Cui fi- ἐκ τῆς οἴχείας λαµπρότητος. Ἐφάνησαν δὲ τὰ ῥήμετε αὐτοῦ τοῦ Ὀνωρίου, ἐνώπιον τῆς μητρὸς αὐτοῦ, xal ᾿Αρχκαδίου τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, ἀρεστά, Atxbwn τὴν δύναμιν τοῦ ἔργου Ἰωάννῃ τῷ Χρυσοστόμῳ, τῇ ἁγίῳ πατριάρχῃ. Αὐτὸς δὲ, ἐν πολλῆ ὀγχινοί καὶ προθυµίᾳ δεξάµενος τὸν λόγον (ἐκ πολλοῦ χρόνου ἐπόθει τοῦ τελέσαι οὕτω τὴν ἑορτὴν), ἐχάρη. Ἅγω- σιν ἐκ τῆς Κύπρου τὸν µακάριον Ἐπιφάνιο, ὃς ἐκ τῆς τῶν Ἕδραίων Ὑραφῆς, καὶ ᾿Ιωσήππου τοῦ Xp- νογράφου τῆς ἱστορίας, βεθαιώσας τὸν λόγον, ὥριοι τὴν Ὑγέννῃσιν τοῦ Σωτῆρος Δεχεμθ. xc. Ἰ[ν γὰρὁ ἀνὴρ τὸ πρὶν Ἰουδαῖος. Καὶ ἄλλοι ἐπίσκοπο' συν. αχθέντες, συνέταξαν τελεῖσθαι clc τὴν βασιλιδίπολα Δεχεμθ. κε’, καθὼς καὶ ἡ µεγάλη "Por. Απίσιι- λαν δὲ γράψαντες πρὸς θεόφιλον πατριάρχην Άλι- ξανδρείας, xal πρὸς Ἰωάννην τὸν πατριάρχην Ἱερι- σολύμων, καὶ πρὸς Φλαθιανὸν πατριᾶρχην Άντι» χείας" xal οὗτοι ol τέσσαρες πατριάρχαι πεισβέντε, ἠχολούθησαν τῇ ᾿Εχκλησίφ τῆς Ῥώμης. Ἑν Ob τοῖς καιροῖς ἐχείνοις ἐν τῇ "Pop πατριάρχης 'Àva- στάσιος. Ὁ οὖν μιαρὸς Νεστόριος τότε οὐκ ἦν, οὐδὶ 6 ἀσεθὴς Ἠὐτυχής. Λοιπὸν µετὰ τοῦτο µαθόντες va παιδευθέντες, οἱ ἐκ τῆς δαιμονικῆς Ἐκκλησίας bà τούτων τὴν ἑορτὴν τῆς ἁγίας Γεννήσεως, ἀχολοῦθως κοινῶς ἑορτάζουσι πάντες, ol ᾿Αποσχίσται, ΝεστοριΣ- vol, ᾿Ἰακωθῖται, ᾿Ἰουλιανῖται, καὶ Μαριανοὶ, xal Γαϊανῖται, val Σεθηριανοὶ, εἰ xai iv ταῖς Aou ἀκολουθίαις διῃρηµένοι εἶσὶ πλανώμενοι. Ἐγραύτι ἐπιστολὴν καὶ πρὸς τὸν μέγαν Ἰσαὰλκ τὸν τῆς μεγᾶ- λης ᾽Αρμενίας, ὃς οὐκ ἦν τότε elc τὸν Qpóvov τῆς dem adhibens Persarum rex, sanctum lsaac exsi- C ἐπισκοπῆς αὐτοῦ. "Hv yap iv «à χώρᾳ Ap, lio multavit. Quamobrem nihil ad imperatorem, aut ad sanctum Joannem Chrysostomum ab eo rescriptum est. ῥάνοµον βασιλέα εἴπεν, ὅτι συνεφώνησεν ὁ βασιλεὺς ἀπερχόμενος σὺν τῷ βασιλεῖ πρὸς τὸν Περσῶν βασι- λέα. Tiv ἐπιστολὴν κρατήσας ὁ παράνομος Σορμὰ, τῆς διαθολῆς αὐτοῦ δύνσμιν εὗρε' xal πρὸς τὸν πα” Αρτασὴρ, καὶ ὁ καθολιχὸς, μετὰ τοῦ Καίσαρος. Ὁ καὶ πιστεύσας ὁ τῶν ΠἩερσῶν βασιλεὺς, ἐξώρισε τὸν ἆγιου Ἰσαάκ. διὸ οὐδὲν ἀντίγραμμα ἐπέμφθη αρὶς τὸν Καίσαρα, ἤ πρὸς τὸν ἅγιον Ἰωάννην Ἀρυσόστομον, παρὰ τοῦ ἁγίου Ἰσαὰκ. Sancta ergo catholica Ecclesia, ubi advenit un- decima Decembr. ac sequenti Dominica, celebrem agit memoriam SS. Patrum qui legem precesse- runt, qui per fidem fuerunt justificati, necnon quam Lucas habet genealogiam legalium secundum carnem nuncupatorum parentum ejus,qui zeternus Dei Filius veritate factus est homo : sequenti au- tem Dominica, id est, qua preiecedit Natalem Chri- sti, memoriam nuncupatorum secundum carnem Verbi incarnati parentum celebrat, quos pracla- rus Mattheus a superioribus ad proximos texenda Domini genealogia recenset. Has ergo przeclaras ac magnas celebritates, Na- tivitatis, Baptismi ac Resurrectionis, ne deficia- mus festis gaudiis peragere. Hae quippe sunt quie innovarunt veteratam naturam hominum. Idcirco semper ac per omnia festos in eis conventus, non seculi more, sed summa quadam honestate, in exsultatione agitemus. Quin et modo, ul in modo alicujus, eadem die celebretur, cum Natalis dies, tum inaugurationis in regem, haud congruum de- Ἡ οὖν ἁγία καβολικὴ "Εκκλησία, ὅτι φθάσῃ 1| i τοῦ Δεκεμβρίου μηνὸς, καὶ μετὰ τὴν γένεσθαι Κυρα- x1» ἑορτὴν ἑορτάζει τὴν µνήµην τῶν ἁγίων Hazi- βων, τῶν πρὸ τοῦ νόµου, ol διὰ πίστεως ἔδικαιώῇ- σαν, καὶ tiv κατὰ Λουκᾶν γενεαλογίαν χατὰ τὸν νόµον πατέρων ὀνομασθέντων κατὰ σάρκα, τοῦ Ohr θῶς ἐνανθρωπήσαντος τοῦ ἀχρήνου Yloo τοῦ θεοῦ. Tj δὲ δευτέρᾳ Κυριακῇῃ, ἤγουν πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννή- & d agii D νεως, τῶν πατέρων τὴν μνήμην τελεῖ, τῶν RES cípxa Ὀνοµασθέντων τοῦ σα2κωθέντος λόγου, οὓς à ἀοίδιμος Μαρθαῖος γενεαλογεῖ ἄνωθεν xdzu. Ταύτας τοίνυν τὰς ξορτὰς λαμπρὰς xat μεγάλαι, τὶς Γεννήσεως, τοῦ Βαπτίσματος, xai τῆς 'Avari- σεως μὴ ἐκκακήσωμεν ὀἑορτάζειν. Λύται "ts ; γαινουργήσασαι τὴν παλαιωβεῖσαν φύσιν ἡμων. ^ τοῦτο ἀεὶ καὶ διὰ παντὸς, ἐν ἀγαλλιάσει πανητορ"' ζωμεν ἐν αὐταῖς, οὐ κοσμικῶς, ἀλλ ὑπερχοσμίω», Καὶ νῦν, ὅταν slg olxów τινος, τὴν ἡμέραν vt νεβλίου, καὶ τὴν ἡμέραν τοῦ ἐγκαινισμον τῆς λείας, iv μιᾷ ἡ μέρᾳ τενέσουσιν" οὐχ ἁρμόσει, vi ο ο MEER CUM ———————HÓ— DE JOANNIS EUB(CEENSIS ORATIONE IN CONCEPTIONEM DEIPARJE MONITUM. (Ant. Batu, Sylloge monumentorum, θἱο., t. 1. p. 96.) $ i-IV. — De codicibus hane orationem eontinentibus. — ! V. De auetoris atate et preestantía. Alletii eonjeeturt expenditur de Damasceni nomine auetori tributo. — $ Vl, De veterum hogmiliarum in Conceptionem Dei fndole. —$ . De historia Nativitatis B. V. Jacobo ascripta. — $ VIII. An quidpiam auctoritati Ρείτια [tie depareat, quod hanc bistoriam eeu veram admiserint. I. Joannis Eubcensis orationem in Conceptione Α conscripserant. Sed ardenti presertim desiderio Deipars prelo jam paraverat Leo Allatius, una — incensus sum, integram, si quo modo feri ii eum nonnullis aliis opusculis Grece ac Latine — posset, orationem nanciscendi ; quod denique οἱ edendis, quorum elenchum apud Miohaelem Le assecutus sum. Post Lambecium enim toam {0, Quien videre licet (1). Verum, quod ab eodem di- ^ Albertus Fabricius, tum Guillelmus Cave duplicem scimus Le Quien, labores isti Allatiani iniquissimo — ms. Grecum codicem indicabant, in quo homilia fato intereiderunt. Narrat hio scilieet (t£) Alla- — illa legebatur, utrumque autem in Vindobonensi tium opusculorum eorum syllogen Auberto illi Cesarea bibliotheca exstantem. Facile vero, ut liberaliter transmisisse, qui demandatam & eleri exemplar inde exscriptum Romamtransmitterettr, Gallicani comitiis anno 1636 provinclam edendo- ab insigni humanitate obtinui Em. viri cari rum Operum S. Jo. Damasceni in se susceperat, —Fornari, cui utpote prefecto sacri concilii de de- ut instar Appendicis ad S. Doctoris scripta pu- finienda Deipara sine labe concepta, hoc neg blica luce donmarentur. At vero dum Aubertus, tium maxime cure erat (4). aliis curis distentus, neque Franscisoo Combefl- ΠΠ. Verum si Ietandum mihi fuit quod Romam sio, quí, ipso annuente, huie sparte adornande denique pervenisset exemplar e Ces. codice inter manum admoverat, transmissa sibi ab Allatio 4, Theol. n. 247 exscriptum, additis preterea ad opuscula communicare in animum inducit, eo res ^ marginem lectionibus variantibus ex codice inter devenit, ut illo supremum interim diem obeunte, — Hist. eecles. n. 114 ; et dolendum fuit tantumdem, eum reliquis ejus chartis Allatiana quoque scripta cum experientia compertum est, codices, unde Interierint, apographum iilud deductum fuerat, tanta mer- II. Bina tamen eaque sat prolixa homilie Joan- — dorum copia exundare, ut merito Augie sà- nis Eubeensis supererant nobis fragmenta, que bulo comparare eos possis. Hinc cum adhibiti idem Allatius prolegomenis ad Damasceni Operea — etiam aliorum curis, qui sepe smpius conjectando se paratis, et a Le Quien deinde editis, inserue- — potius quam interpretando utcunque tol labe rat (3). In que cum incidissem, demireri quidem —tergere studuerunt, oratio multis adhuc lacunis primum cepi luculentissimam, quam preferunt, hisceret, ubi nempe adeos corruptus erat textos, de sancta Deipare Conceptione sententiam ; tum — ut probabilem aliquem sensum ne divipando qu- vero stupere vehementer, qni fleri potuerit ut — dem assequi liceret, jam consilium, quod in ar tam insigne testimonium, quo et sane antiquus — tecessum foveram, integram evulgandi orationen, Deipare concepte cultus ostendebatur, et ejus- prorsus abjiciendum videbam, aut certe quedan dem cultus ratio tam splendide tradebatur, taciti C tantummodo edi posse fragmenta existimabam. preteriissent plerique omnes qui de hoc argu- IV. At demum exoptatas suppetias tulit Roma mento post edita jam 8 Le Quien Damasceni Opera — nus codex, quiin insigni Barberiniana bibliothea NOTE. (4) Opp. S. Joan. Damasceni, tom. I, pag. nentissimus, cum duas alias homilias, quas nu xxvit. — Patrologie t. XCIV, p. 155. dum editas compereram, alteram S. Tarss (2) Ibid. pas 11111. Joannis Thessalonicensis alteram, quam προ (3) 8 68, Opp. S. Joan, Damasc. per M. Le Quien, ^ mere historicam hic edere nihil attinet, ex R tom. I, pag. Lit, Lui. Parisiensis bibliothece codicibus exscriben (4) Novo me sibi beneflcio obstrinxit vir emi- — peramanter curavit. 1455 JOANNES RUBOEENSIS. 1656 tueantur, an validis firment rationibus, an multi À preferens Jacobum quemdam, qui in nonnulli sint in ed celebrando et in inculcando, diligenter scrutaturus. Monendus itaque, si quis forle ita mente com- paratus sit, tempora a temporibus diligenter dis- tingui oportere. Nam aliam cujuslibet argumenti pertractandi rationem ante exortas controversias usurpatam fuisse, aliam vero postquam contro- versicm efferbuerunt, tum ipsa rei natura per se suadet, tum innumera exempla conflrmant. Uti- que post motas questiones usu venire videmus ut in ipsis quoque ad populum sermonibus vires omnes ad doctrinam quampiam tuendam, opposi- tamque refellendam conferantur ; imo eamdem ob causam szpe factum comperimus ut oratio etiam per vim eo perlraherelur, si quando prastitulum argumentum ultro cuipiam quiestioni locum non proberet. At vero ante hasce lites enatas immerito in Patrum homiliis apologelicum hoc ac prope pugnax contenliosumque dicendi genus requiri- mus. Neque enim causa erat pugnandi, ubi nemo repugnabat neque rursus causa suberat, cur myslerii tunc enarrandi cuidam duntaxat veluti particule pressius ac fere toli Patres insislerent. Eorum proinde oratio liberius ac latius vagari solet, Et quemadmodum in sermonibus, qui plures supersunt, De Nativitate Precursoris | Domini , frusltra exceples, vires eo maxime contrabi, ut ejusdem nativitatis evincatur sanctitas ; sed Patres modo in parentum ejus laudes effundi, modo in angeli nuntio explanando, modo in Zacharic can- tico illustrando, modo in vita et gestis ejusdem Pri»wcursoris enarrandis, modo in redemptionis human: mysterio, cujus quiedam inchoatio erat admiranda illa nativitas, commendando versari reperias ; idipsum et in sermonibus de Concep- tione Virginis, quinimo et de ejusdem Nalivitale factum cogila. VII. Occasionem porro latius vagandi Patribus prebuit non modo reparationis humane gaudium cujus administra atque instrumentum Maria exo- riebatur ; non modo infinita laudum seges, quam Marie dignitasnunquam non suppeditat ; sed quze- dam preterea adjunctorum series Conceptionem ejus ac Nativitatem vel precedentium vel subse- quenlium, unde faclum est ut eliam ad parentum ipsius, Joachim et Annz, laudes uberes prostitue- D rint. Et quidem postremo argumento fusius pro- sequendo amplam materiem dedit historia qua- dam, de qua lectorem monere operez prelium existimo, quo facilius eorum quie in ejusmodi sermonibus occurrunt, vim percipere queat. Notissima scilicet ac valde celebris maxime per Orientem ferebatur narratio inscripta titulo Histo- rie Nativitatis SS. Deiparz Ματία, et auctorem codicibus etiam apostolus dicitur aut frater Ix. mini ; quanquam hoc inter additamenta posterioris setatis accensendum esse, bene notat Jo. Carolus Thilo (Codex apocryph. N. T., tom. 1, prolegom. $ &). Antiquissimam eam historiam esse dubitari adeo non potest, ut. idem Thilo (loc. cit.) pronun- tiare non dubitet, haud improbandam esse Com- befisii sententiam, qui (Auctar. tom. I, col. 1224) eam ad wvum apostolicum referendam censet. E! cerle usos ipsa esse Origenem, Nyssenum Grego- rium, Eustathium Anliochenum, Epiphanium, ἀπ’ dream Cretensem, Damascenum, Photium et ple- rosque deinde omnes, evincunt horum scripla ; quinimo eam allegasse tum Clementem Alexandr: p num, tum Irenzum, ac forle ipsum quoque sat- clum Justinum martyrem, communiler consen- tiunt eruditi (7). Ex quo illud eliam licet arguere, hanc historiam neque exiguo in pretio apud vete res, neque tanquam hareticorum figmentum habi tam fuisse; cum contra interdum incidamus in Palres qui de aliqua corruptione in eam per hz- relicos inducta acriter conquerantur. Quod autem in przesens attinet, ferebatur in & Joachimum, cum pro gentis consuetudine muneri Deo oblaturus ad templum ascendissel, probris exceptum ac repulsum fuisse a quopiam seu Rubez seu Rubenila, propterea quia (quod inter Judzos maledictum habebatur) prole carere: proinde simul cum uxore Anna precibus ac jejuniis inlen- tum, dolorem suum coram Deo effudisse roloque sanclissimás conjuges se obsirinxisse, ολ se Deo, si quam prolem concedere ipsis dignare- tur: monitos dein per angelum fuisse de subole mox suscipienda, quam predicature essen! uri- verso tribus terre ; quod factam cum fuisset, Ma- riam triennem Deo in templo obtulisse, elc. Hinc itaque factum est, ut Patres, dum hw: historio presse inhzrent, eamque modo parcius modo uberius explanant, gestis Joachimi el Anns enarrandis, virtutibusque eorum celebrandis ul plurimum immorentur : hinc excursiones illa ο disserendum de tribubus Juda et Ruben, alterits quidem privilegia ac preestantiam, alterius anleg probra prosequendo ; cujus rei specimen singular habes in praesenti Joannis nostri oratione. VIII. Atqui, inquies, si ila res habel, el si& ejusmodi sermonibus de ratione ac scopo solemz- tatis dijudicare licet, jam duo plane consequuntur: primo quidem festum Conceptionis prout a Grac celebrabatur, nihil habere commune cum mys rioquod Latina Ecclesia colendum proponit; dein vero quidquid demum Greci Patres de conceplt: Virginis proferant, id totum fidei illius histo NOTAE. (7) Conf. Thilo l. c., et Tenzelium in not. ad S. Hieronimi librum De Viris illustribus, cap. 2, in blioth. eccles. Fabricii, pag. 27. 1459 JOANNIS SUBOEENSIS ue hac historia computetur, quia oujusmodi fuerit À mentis judicium gratis denegare debemus ; jun Jacobus historic» auctor, ignoratur. Atqui artis criticae praecepta docent, in his ad- junctis non ad fabulas illico narrationes esse amandandas, sed interim & deünitiva sententia potius temperandum. Preeterea si nobis, qui et a factis enarratis et ab auctore narrationis tanto distamus intervallo, artis critioz leges non consentiunt, ut citra alia pre- sidia certum de re judicium feramus ; at eedem leges simul indicant, undenam presidium aliquod ad id peti possit; et non consentiunt modo, sed plane exigunt, ut saltem eos qui minus & re ipsa distabant, interrogemus, quidve ipsi senserint, dispiciamus. Perro 1? cum deprehendamus facta quadam communiter recepta ab iis quos illi evo vero ipsi artis critice, canones edicunt, non pre dentis esse exquitatis, sed iniquitatis temerarie, peremptoria quadam sententia hujusmodi facü ad fabulas rejicere : maxime cum ih seligendis factis aliud antiquioribus illis pressto esse potuerit admi- niculum, traditio scilicet, ad quam narratione exigerent. Neque enim existimandum est, prins vos illos fideles aliqua circa Christi Matrem tradi- tione penitus destitutos fuisse, cum illos neque in inquirendo desides, neque in servandis auditi prorsus negligentes 6sse reipsa perritteret, Hsc porro obiter dicta velim, non quasi d presens institutum necessaria sint, vel quasi ad controversias ejusmodi solvendas sufficiant : sed ut pateat haud faciles aures iis porrigendas qui viciniores novimus ; 3» cum videamus eos non sine D semel ac in hec incidunt, temere atque, ui dii quodam delectu facta ipsa admisisso; 3* cum constet cordatos viros eos exstitisse, quibus id- circo nec veritatis indagandee sollicitudinem,neque solet, stantes pede in uno fabulas judicant, temere prociamant fabulas, ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΙ IIPEXBYTEPOY EYBOIA3 ΛΟΓΟΣ EIE ΤΙΝ ΣΥΛΗΨ ΙΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΣ, JOANNIS MONACHI ET PRESBYTERI EUB(EAZ" SERMO IN CONCEPTIONEM SANCT/E DEIPARAE. (Ant. ΒΑΙΙΕΗΙΝΙ, loco cif., p. 47.) Benedic, Pater. I. Paulus, magnus ille Apostolus, magnorum ille arcanorum divinorum interpres, sollicitam salutis noslri: curam gerens, nos et edocendo, et arguendo, et increpando, et obsecrando excitat ut (a) in omnibus gratias agamus, et sine intermis- sione orationi instemus. Et hoc quidem in omnium (a) I Thess. v, 17, 18. Εὐλόγησον, Ἡάτερ. Α’. Ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος ὁ τῶν μεάλων μυστηρίων ἐξηγητὴς, τὰ τῆς σωτηρίας ! ἡμῶν πραγματευόµενος ἐκδιδάσχει, ἑλέγχει CQ, img παρακαλεῖ iv παντὶ εὐχαριστεῖν, ἀδιαλείπτως προῖ- εὐχέσθχι, Καὶ τοῦτο πᾶσιν ἀνθρώποις ἔξεστιυ. 00: δες δὲ ἄξιος, μὴ κεκαθαρµένην ἔχων τὴν ben VARLE LECTIONES., ! C. Barb. mend, ἡμῖν, 655. A, ἡμῶν * C. Barb. ἑλλέγχει, Caes. A. ἐλέγγει, NOTE. (1) Cesar. codex A, sic alium preefert titulum : Λόγος εἰς τὸν εὐαγγελισμὸν τῶν ἁγίων δικαίων ωακκεὶμ. καὶ Άννης: xal εἲς τὸ Ὑενέθλιον τῆς ὑπεραγίας ῥἐνδόξου ᾿Αειπαρβέτου Μαρίας τῆς θεοτόχου. Εὐλόγησον, Δέσποτα, Sermo in leium nuntium sanctorum justorum Joachim et Anz, οἱ in nativitatem sacrosancta, gloriose el semper virginis Mariz Dei genitricis. Benedic, Domine. Nihil movere hec diversitas debet. Consuevisse enim titulos, prisertim si de sermonibus agatur, ab iis pro sua ipsorum sentlententia apponi vel im- mutari, plura docent exempla. Imo quid ab amt nuensium quoque arbilrio exspectandum sil, ins gne nobis argumentum vel hio orationis tilulu: salis indicat. Cum enim nescio cujus incuria hujus homili: primo, quod Vindobona transmissuz fuerat, exemplari amisso, alterum expelere ne cesse fuerit, jam hoc secundum legit εἲς τὰ Ezrr γέλια, ubi primum legebat εἲς τὸν Εὐαγελέμο el cum prius haberet τῆς ὑπεραγίας ἐνδόξου, ή fine, Εὐλόγησον, ἁέσποτα, posterius habel της 7 ενδόξον' et in fine εὐλογισμοί" quae quidem ri riantium lectionum series inter unum el allerza exemplar in decursu quoque orationis constans occurit. 1405 JOANNIS EUBCEENSIS iMi dos, nisi dexteram ipsam mihi porrigas, o plane Α tl μὴ αὐτὴ, πανάχβαντε, χεῖρά µοι dpifu ; "AQ)! immaculata (3) ? Saltem, si quidem celebrandis .pro dignitate tuis laudibus plane impar exsisto (4), preces tibi ad Deum nostrum ex te incarnatum pro mea tenuitate offerro (etsi enim omnes digni haberi queant, ego tamen indignus reperior), vi veluti attractus ac desiderio exardescens, ut vel de micis menses electoruni: particeps esse queam. Potest enim vel ipsarum micarum copia quispiam exsaturari. ) | III, Ecce nunc decet, illa beati Pauli verba usur- pare, ac dicere: Ecce nunc tempus acceptabile ecce nunc dies salutis (b). Ecce Judas, qui Josephi miser- tus est, misericordiam reportat. Ecce Jacobi filius Ruben,'id est e Ruben prognatus, moleste affligit prognatum ex Juda. Ecce donum Caini nequaquam acceptum. Ecce et justus Abel in donis suis a Deo testimonium'accipit ; et ecce Davidis petitio ac de- siderium impletum est. InquitTenim : Aufer a me opprobrium et contemptum (i). Ecce ab Joachimo et Anna precatio ascendit, et a Deo omnipotente de- scendit miseratio. IV. Ecce nova ab ipso] Conditore preparatur arca (6), que» infinito intervallo Noeticam, atque (h) II Cor. vi, 2. (( Psal. cxvin, 22. εἰ xal ἑπαξίως οὐκ εἰμὶ Ἱκανὸς ἐγχώμιά σοι κρυο. αγαχεῖν, προσφέρω σοι δεήσεις ὑπὶρ τῆς lus ἰλε. χιστίας πρὸς τὸν ἐχ σοῦ σαρχωβθέντα θεὺν ἡμῶν (d γὰρ καὶ πάντες ἄξιοι, ἀλλ᾽ ἐγὼ ἀνάξιος), ἑλχόμενος xai ἐπιθυμῶν ἵνα x&v ἀπὸ τῶν Ψιχίων τῆς τραχίζτς τῶν ἐχλεκτῶν μέτοχος γένωµαι' δυνατὸν γὰρ χαὶ ἰὰ πλήθους Qty lov κορεσθῆναι. Γ’. Ἰδοὺ νῦν καλὸν 9 τὸ τοῦ µακαρίου Παύλα ῥητὸν ἀναλαθεῖν, καὶ λέγειν Ὀδοὺ νῦν χαιβὸς εὐπρόσδεχτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρία. "ibo Ἰούδας οἰκτείρας τὸν ᾿Ιωσὴφ οἰκτείρεαι ἰδοὺ Ῥουθὶμ ὁ υἱὸς Ἰακὼθ xài ὁ τούτου ἀπόγονος λελύ- πηχε τὸν ἀπόγονον Ἰούδα. Ἰδοὺ τοῦ Κάῑν τὸ δῶρον ἀπρόσδεκτον. ᾿δοὺ καὶ "Α6ελ δίχαιος μαρτορεῖαι ὑπὸ θεοῦ ἐν τοῖς δώροις αὐτοῦ" xal ibo ἡ αἶτησις καὶ ἐπιθυμία τοῦ Δαυῖδ 19 πεπλήρωται Περίὶι γὰρ, Φησῖν, ἀπ᾿ ἐμοῦ ὄνειδος xol ἑξουδένωσιν !!, ᾿Ιδοὺ ἀναφέρεται δέησις ἐξ Ἰωακεὶμ καὶ ἝἊννης, xii κατέρχεται ἱλασμὸς παρὰ Κυρίου παντοκράτορος. A', Ἰδοὺ νέα κιθωτὸς ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ χατῖ- σκεράζεται µμυριονταπλάσιον χιλιάδων κρεάτων ! VARUE LECTIONES. — 9 (ues. A. ἰδοὺ vov xatpàüc τοῦ µακαρίου Παύλου x. τ΄ λ. !* Cod.*Barb. tum hic, tum alibi constanter Δᾶδ. 1! Cos. A. ἐξουθένησιν. !* Barb. χρείττω. (3) Vides'absolute et antonomastice Deiparam plane immaculate, seu labis omnis plane expertis nomine compellari. Et sane dignissimum est quod animadvertatur, tot Deipare cum sint preroga- tive, 419 omnes ac singule precellentissime, eam tamen, quse altius SS. Patrum mentibus apparet defixa, queque sepius ex eorum ore pro- C fluere atque à calamo excidere sponte solebat, puritatem illam esse cujusvis macule nesciam. (4) Que deinde usque ad finem hujus paragra- phi sequuntur, aliter leguntur in codice Cesareo À. Ea referam fideliter prouti jacent in priori apo- rapho iude deducto, addito etiam intra paren- thesim, si quid secundum mihi transmissum apo- graphum a priori differat. 'AXX' d xal ἐπαξίω sl οὐκ (al. ἐπαξίως οὐκ) εἰμὶ Ἱχανὸς ἐγκώμιά σοι προσαγαγεῖν, μικρά ctva ix µεγίστων, xai. ὀλίγα ἐκ πολλῶν φθεγζαμένῳ' κατ- αξίωσον ἐγκώμιά σοι προσαγάγω' ὅπως προσφἐρουσα δέησιν ὑπὲρ τῆς ἐμῆς ἐλαχιστείας πρες τὸν ἐκ σοῦ τεχθέντα Θθεὸν ἡμῶν' οὐ γὰρ (al. εἰ γὰρ) πάντες ἄξιοι ἀλλ’ ἐγὼ ἀνάξιος ἕλκο µε (al. ἕλκομε) καὶ ἐπιθυμῶν, ἵνα καὶ ἐκ τῶν ψυχίων τῆς τραπέζης τῶν ἐκλεκτῶν μέτοχος Joa (al. γένωµαι)’ ἀρκετόν μοι Υὰρ τοῦτο pr Υὰρ xai ας Ὑενόμενος &voov, xiv Ψυχίων ἀξιωθήσομαι: Bovatdv Υὰρ καὶ ἐκ πλήθους ψυχίων (al. ψιχίων) χ2ρεσθῖναι. Porro si, detersis hinc mendis, utramque invicem lectionem conferas, vix aliud h&c videbitur, quam alterius qusedam amplificatio : hec nempe expli- catius exprimit, micas participare e mensa electo- rum hoc esse, ut e plurimis eximiisque Deiparse encomiis saltem pauca quaedam ac minima sibi detur enarrare; quam sententiam exornat imagine pauperculi,qui sat beatum se ducit, si ad has micas τοῦτο) ἵνα τῆς θύ- D dam conceptionis NOTE. participandas intra januam pedem inferre possit. (5)In codice Cms. A. ᾿Ιδοὺ Ῥουθὶμ à πρωτύχος τοῦ ᾿Ιαχὼθ υἱὸς χαλεπαίνει κατὰ ᾿Ιωαχεὶμ τοῦ U Σούδα. οὐχ αὐτὸς ᾿ρουθὶμ ὁ υἱὸς Ἰαχώθ' ἀλλ’ ὁ τούτου dme [ovos λελύπικεν (vid. λελύπηχεν) τὸν dxó[ow" Ἰούδα. Ecce Ruben, primogenitus ille filius Jacob, 3- vit in Joachimum prognatum ez Juda. Non ips Bu- ben filius Jacob, sed hujus prognatus affizü pro- atum ez Juda. Verum hec glossam poslenus insertam redolere videntur. Ceterum, cumin qu' busdam exemplaribus historie Nativitatis B. ., de qua in monito diximus, sacerdoti, qui Joacbi- mum dona offerentem repulisse dicitur, addatur appellatio Ruben, alii quidem e veteribus mere sacerdotis nomen per id designari arbitrati sunt: alii vero existimarunt, per vocem Ruben tribum Rubeniticam, e qua ille esset, indicari. (6) Ecce habes, quodnam mysterium per festum Conceptionis Deiparse celebraretur: preparauo nempe seu edificatio cujusdam nove arcead Deum excipiendum idonem. in id sane mentis obtutum defigamus oportet. Etsi enim auctor deinceps non affirmaret diserte (inf. in fr; Orat.) arcam islam sanctissimo ac vivificante Spiritu cooperante con- structam a Dei Verbo fuisse ; tamen ad stabilien- sanctitatem vel illud nosse sufficeret, et festum ad divins hujus arce tr structionem celebrandam spectasse; hanc vem exstructionem nihil esse aliud quam De pare conceptionem. Verissimum namque cUm sit conceptionem. Verissimum namque cum sl, tum quod sanctus Bernardus ad canonicos Lugde- nenses scribebat (epist. 174), nefas in Ecclesi haberi quod festum ibi celebretur, ubi peccalum dominatur, adeo ut peccatum honorari religiose videatur, tum quod semper et ubique et ab omni bus in Ecclesia retentum est, nisi de sanclo [63 tum non celebrari ; definiendum necessario t$! 1467 JOANNIS RUBOEENSIÉ 1445 Quid est, qtiod indignaris, o Ruben ? contra sti- A Τί χαλεπαίνεις, 'Ῥουθὶμ ; εἷς χέντρα λαχτίεις mulos calcitras.Num tibi per prophetam Deus pro- tulit vaticinii verbum? Nonne soli Jude dixit : Celebra, o Juda, festivitates tuas (11) : Ascendit enim, quí in faciem tuam afflat (m) ? Quis est híc, ὁ propheta ? Omnium, inquit, rerum Opifex, qui in- spiravit Adamo spiritum vite (n); qui in discipulos atque apostolos suos insufflavit, et dixit : Accipite Spiritum tanctum (o). VI. Sed ad propositum revertamur. In historiis duodecim tribuum fsraelis (12) hzc referuntur : Erat Joachimus valde dives, ac dona sua dupla of- ferebat, secum ipse inquiens : Quod in oblato sub- stantia mea — superabundat, erit omni populo, et quod est pro debíti mei solutione, erit Domíno Deo in fneatn explationem. Instabat autem dies solem- nis ; et filii Israelis dona sua afferebant. At vero Ruben (13), obviam ipsi se sistens, inquit : Non licet tibi munus tuum offerre ante. alios, cum semen in ]srael non suscitaveris. Quo probro Joachimus graviter contristatus est. Vides tristitiam secundum Deum, que,prout bea- tus Paulus docuit (p), adducit vitam eternam. 0 incomparabilem Davidis(14) filii mansuetudinem! O viri admirábilis non fucatam innocentiam {0 justo radicis mentem divino Spiritu actam! Quan- quam divitiis et nobilitate Insignis et regio genere esset, non tamen cogitavit de ultione, non intulit contumelias » non accurrit ad forum judiciale,non imprecatus est : non minatus est plagas (15). Non objecitillud, Ego ex tribu benedicta ortum duco, tu vero ex imputo patre, qui Israelis patris nostri lectum contaminavit. Poterat sane hec omnia Ru- beni opponere ; sed háudquaquam cum eo verbis conflictatus justus ille expedito propere gressu μὴ γὰρ col εἶπεν à θεὸς διὰ τοῦ προφήτου ῥῆμι προφητείας ; Οὐχὶ µόνῳ τῷ Ἰούδφ, "Εόριαζε φησὶν, "'[oóóa, τὰς ἑορτάς σου ἀνίδη [ood ἐμφυσῶν εἷς τὸ πρόσωπόν σου; Τίς οὗτος, à προ- φῆτα ; Ὁ Δημιουργὸς τῶν ἁπάντων, ὁ ἀμφυσήσας M τῷ ᾿Αδὰμ πνεῦμα ζωῆς, ὁ τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ µαβτ- ταῖς xul ἁποστόλοις ἐμφυσήσας xai 35 εἰπών' Adfr tt lveüpa &ytov. C. AX ἐπὶ τὸ προκείµενον ἐπανέλύωμεν, Ἐν ταῖς ἱστορίαις φησὶ τῶν δώδεκα φυλῶν τοῦ "Ispti), "Hw Ἰωαχεὶμ πλούσιος σφόδρα, xal προσέφερε τὰ δῶρα αὐτοῦ διπλᾶ, λέγων ἐν ἑαυτῷ: Ἔπει τὰ τῆς περιουσίας µου παντὶ τῷ λα, καὶ τὰ τῆς ἀφξσεώς µου — Koplp τῷ Ost µου εἷς Das ἐμοί. ἩἨγγικεν δὲ ἡμέρα Κυρίου ἡ µεγάλη, xal προσἐφερὀν υἱοὶ Ἰσραὴλ τὰ δῶρα αὐτῶν. xai ἔπι κατ’ ἐνώπιον αὐτοῦ “Ρουδὶμ xal εἶπεν Οὐχ ἔξετι col πρῶτον προσενεγχεῖν τὸ δῶρόν σου, καθότι σπέρμα ἐν τῷ Ἰσραὴλ οὐκ ἐποίησας. Καὶ ἑλυπήθη Ἰωακεὶμ σφόδρα. Εἶδε λύπη κατὰ θεὸν, ὡς ἔφησεν ὁ µακάριος Παῦλος, κροί- νοῦσαν ζωὴν αἰώνιον T7. Ὢ με] [στης πραότητος coi Δαυϊῖδ | "Q θαυμαστοῦ ἀνδρὸς ἀπανούργευτος ἀχκ- xla 1 | Ὢ δικαἰας ῥίζης ἔνθεος γνώµη 3. Οὐκ du νατο, οὐχ 33 ὕδρισεν, οὐχ ἕδραμεν elc δικαστήριο, οὐ κατηράσατο, οὖκ ἠπείλησον 9 τύπτειν, χαίπρ πλούτῳ xal εὐγενείᾳ κομῶν 91, καὶ γένους βασιλικοῦ τυγχάνων 33. Οὐκ εἶπεν ὅτι "Eq ἐκ κατριᾶς ὠλο- γημένης εἰμὶ, σὺ δὲ ἐκ βεθήλου, τὴν χοίτην τοῦ πατρὸς ἡμῶν Ἱσραὴλ µιάναντος 55. Ταῦτα ατα ἡδύνατο ἀντιλέγειν πρὸς τὸν 'Ρουθίµ’ ἀλλ odi αὐτῷ προσµαχεσάµενος ἐπὶ τὸ δωδεκάφυλον τοῦ Ἰσραὴλ ὠκυτάτοις ποσὶν βαδίζων ὁ δίκαιος παραγί- vetat, Καὶ μὴ εὑρὼν ὅπερ ἐζήτει πρὸς ἀναφυχὴ», i (m) Nahum. 1, 15, (n) Gen. 11, 7. (0) Joan. xx, 22. (p) II Cor. vit, 10. VARLE LECTIONES. M Barb. ἐμφυσίσας, 3 Barb. λάθεται. ?* Hinc initium codicis mutili Ces. B., cujus leclionibus deinde utemur, si guid prodesse aliquando possint. 31 ᾿Αχακία cum utroque Cesareo ; nam Barb. men- dose habet καχία. Y Mendose codex Barb. et B. οὐχ. Men arb. χωμῶν ; Cesar. A. et B. xopiov. ** Abest τυγχάνων μιήναντος, γενώμη, nisi emendare sic velis γεννωμµένης : at preferenda lectio Ces. Α. utpote contextui tn bet ἀπανούργευτος, quam vocem in precedenti inciso omiserat, ὢ διχαίας ῥίζης ἐνθέως iS consona, Cms. B. pro ἔνθιος be ? Mendose codex Barb. oix. Caes. Α ose cod. Barb. εἰπείλησεν ; pejus Ces. A. B. ἐπίλησεν. ?! Mendose codex B ab utroque Ces. 593 Μιάναντος — Alic. pr NOTE. αἰώνιος ἑθμάστησεν. Semen. autem. Judae invidim obnoxium, et probris petitum supra semen Ruben (subintellige exaltatum est.) Ee Juda Virgo et Rex &ternus germinavit. At lectio nostra prieferenda videtur ; nec obscutum est, mendo illo τοῦ ὑπὲρ pro ὑπὸ quempiam impelli potuisse ut alia quoque immutaret. (14) Nahum tt, 4. A versione LXX, quam auctor sequitar, dissidet hic Vulgatus noster, qui se- cundum veritatem Hebraicam T35-5y y»2 ND" legit : Ascendit qui dispergat coram te. unt qui putent (Vid. Schleusner N. Thes. V. T. v. ἐμφυσάω) LXX legisse non quidem va yv quod est dispergo, sed n'5u a n'5 quod est suffto. (12) En, inquiet morosus quispiam, undenam petantur qua de B. V. ortu feruntur. Atqui, repo- no quod Virginis conceptio idem fuerit ac vovte arce ad excipiendum Deum «edificatio divina, hec profecto ex historia duodecim tribuum Israelis D mutuatum non est. (413) Quod superius jam monüimous, auclor pv tius quam hominem Huben nomine dictuni,videlut hic intellexisse quempiam e Rubenis tribu, Bix aditus ipsi ad Ruben illum Jacobi filium ac Re- benitas redarguendos. (4) Vocem υἱοῦ (filii) que a codice Barb. supplevi ex Ces. A. Reipsa hic non Davidis, Joachimi, e Davidis progenie, mansuetudo com mendatur. . (15) Ex hac Joannis Euboensis oratione collin potest, Patres libenter historiam illam duodecim tribuum Israelis persecutos ideo etiam fuisse, qui occasionem praebebat non modo parentes Deipir? Jaudibus ornandi, sed etiam fldelium Πιο ήν rum exemplo informandi. 1469 SERMO IN CONCEPTIONEM DRIPARAE. 1470 ὄρος Χαταλαμθάνει. Καὶ τί δίκαιος ; Πάντος τὴν Α sese duodecim tribubus Israelis adjunxit. Et oum τοῦ Δαυίδ µελφδίαν ἀναλαμθάνει καὶ Aéqs El ὁ ἀχθρὸς ὠνείδισέ 3ὲ µε, ὑπήνεγχα ἂν ' καὶ st ὁ μισῶν µε ἐπ᾿ dub ἐμεγχαλοῤῥημονήθη , ἐκρύδην Ἂν ἀπ αὐτοῦ. Δίσποτα Κύριε, τῶν δακρύων µου po) παρασιωπήσῃς. Καὶ πάντως που τοιαῦτα δια- λογιζόμενος. Εἴ ἐγὼ ἐν παντὶ Ἱσραλλ ἄτεχνος, καὶ ὄνειδος, χαλόν pot μᾶλλον τὸ ἀποθανεῖν λιμῷ xal Bl τηκόµενον 95. xal μὴ ἕτερον Σεµεὴ ὀδυνηρῶς τόν Δαυἰὸδ ἐπονειδίνειν. non invenisset id, quod qutrebat ad leramentum mororis (46), in montem se recipit. Quid autem justus? Omnino Davidis carmen resumit, et inquit : Sí inimicus maledixisset mihi, sustinuissem utique : et si superbe mihi {4 insultasset, qui me odio prose- quitur, ab ejus conspectu me subdurissem. Domine Deus, ne avertas faciem tuam a lacrymis meis (q). Ita enim fere secum ratiocinabatur : si ego solus in universo Israele liberorum expers sum, et (om- nium) opprobrium effectus, satius mihi est mori fame acsiti confectum, quam ut alius Semei me ceu alterum Davidem contumeliosi verbis opprimat (11). - Ζ΄. TU Χαλεπαίΐνεις, ὦὤ πρωτότοχε “Ρουθὶμ xal ἁ χάριστες ; Τί προσχρούεις ὁ ἀνευλόγητος, τῷ εὖλο - γημένῳ; Τί σὺ, ὦ πένης, χρίνεις τὸν βασιλέα ; Οὐχί τελευτῶν ὁ ᾿Ιακὼδ 6 πατλρ ἀμφοτέρων ἄλεγξεν μὲν VIt. Quid tam immani ira commoveris, ο Ruben primogenite et acerbe ? Quid tu benedictionis ex- $0rs adversus eum insurgis, qui benedictionem consecutus est? Quid tu, pauper, regem judicas τὴν σὴν ἄνοιαν, τὸν δὲ ᾿Ιούδαν εὐλόγησεν ; Ἰδοὺ p et condemnas (18)? Nonne morlens Jacob utrius- γὰρ ?9 ἀποθνήσχων εἶπεν * Ἰούδα, ck alvisov- σιν 37 ot ἁδελροί 6ου al χεῖρές σου ἐπὶ τώτου τῶν ἐχθρῶν σου’ xal προσκυνήσουσίν σε viol τοῦ Πατρός σου. Σχύμνὸς Ἀλέοντος Ἰούδα, ἐν βλαστοῦ , υἱέ µου, ἀνέθης 3. ᾿Αναπεσὼν ἑκοιμή- θης ὡς λέων, xal ὡς exópvoc λέονττς τίς ἐγερεῖ αὑτόν ; Ox ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα , χαὶ 4γού- μένος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἕλθῃ ᾧ ἀπό- χειται, xxl. αὐτὸς προσδοχία ἐθνῶν . Δεσμεύων πρὸς ἄμπελον τὴν ὄνον 5 αὐτοῦ, καὶ τῇ Aou τὸν πῶλον τῆς ὄνου αὐτοῦ 99. Πλυνεῖ dv olv τὴν στολὴν , xal ἐν αἴἵματι τῆς σταφυλῆς τὴν περι- θολὴν αὐτοῦ . Χαροποιοὶ ol ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ἀπὸ olvou * xal λευκοὶ oil ὁὀδόντες αὐτοῦ ὡσεὶ γάλα . Πρῶτον μὲν ὀνειδισμὸν τῷ Ῥουθὶμ ἐπήνεγκεν ’ φησὶν γὰρ. Ρουθὶμ πρωτότοχός µου καὶ ἀρχὴ τέχνων *! µου) σκληρὸς 3 φέρεσθαι, σχληρὸς, αὐθάδης' ἑξυθριέας , ὡς ὕδωρ, μὴ ἐχζέσῃς ' dv- (4) Psal. ταν, 13, (η) Gen. χωΙχ, 8 seqq., sec. LXX. que pater tuam quidem amentiam redarguit, Jude autem bene precatus est ? Ecce enim morti proxi- mus ita locutus est (r) : Juda, te laudabunt fratres fuí ; manus tum in dorso inimicorum tuorum : et adorabunt te Alit patris tui (19). Catulus leonis Ju- da ; ez germíne, ΛΗ mi, ascendístt. Recliniís accu- buisti ut leo, et ut οσα επ ; quis. suscitabit eum ? Non deflciet prínoeps de Juda, et dus de femori- bus ejus, doneo venerít cui repositum est, et ípse erit exspectatio gentium. Allígans ad vitem asimam suam, et ad helicem pullum asina sum. Lavabit ín vino sto- lam suam et ín sanguine uve pallium suum Latifi- cantes sunt oculi ejus 2/8 vino, et. candidi dentes ejus quasi lae. Antea porro ezprobationes in Ruben protulerat. Inquit enim: Ruben primogenitus meus, et. princi- pium filiorum meorum, pervitaz nimis qnam ut ferri possit , pervíca? οί procat . Fecisti contumeliam VARLE LECTIONES. ** Mendose codex Barb. ου et Cms. uterque ὀνείδισεν : nam vel ὠνείδισε cum LXX legendum ole est, vel ὀνειδίσῃ, uti aliquando s nt Attici post particulam εἰ. 33 Mendose Barb. τικόµενον, absurdius autém Ces. uterque xuxóutvoc. 5 Τὸ γὰρ, quod a Rarb. exciderbt, st letum ex Cms. utroque ?! 059. A. P αἵνεσαν laudarunt ; LXX αἰνέσαισαν, Complutensis αἰνέσουόι. 35 Τὸ ὃ νίδης, quod abesta Barb., sup- pletum ex utroq. Ces. 3 Mendose Barb. hic et paulo infra ὤνον pro ὄνον. In Ces. A. desiderntur seqq. : et ad helicem pullum asinz sus. Et in sanguine uv$ pallium suum. Ces. vero B. sic verba in- vertit : et in sanguine uva pallium suum lavabit, in vino stolam suam. * Mend. tum Barb. tum Caes τέχνον. *3 Barb. mend. σκληρῶς, recte Cas σκληρός. NOTAE. (16) Ea scilicet historia refert nullos alios eum reperisse conjuges, qui prorsus prole caruis- sent. | (47) Nonnulla hic supplenda fuere perspicuitatis ergo; siquidem oratio ad minus typica prorsus, aut valde elliptica habenda erat, et ἕτερος Semei ἕτερον postulabat Davidem . Quam pessumdatus autem locus iste fuerit, e binis Czesareis codicibus discas licet, quorum alter (A) habet, καὶ μὴ ἕτερον τινὰ tl; ἐμὲ ὀδυνηρὸς id τὸν θεὸν ἐπονιδίζειν Pei: alter vero (B) καὶ μή ἕτερον πρὸς τὸν Δαυϊδ πονειθίζειν, (18) Barb. et Cas. A. mendose κρίνης pro xpt- νεις, peius Ces. B. χρίνειν. Ceterum cum Css. B. pro legat cot, uterque vero. A. et B. pro βασιλέα egunt τὴν ῥίζαν τὴν βασιλιχὴν, sensus exsurgetet : Quid tibi, o pauper, stirpem regiam attribuis ? Verum si recolas sterilitatis opprobrium inde etiam mo- lestius Judeis fuisse, quod proplerea spe omni deciderunt e proprio semine Messiam esse prodi- turum ; rursus si rationem habeas contextus, qui rem eo adduxit ut concludat, non ex Rubenis, sed ex Jude stirpe Messiam nasciturum esse; patebit facile retinendum esse βασιλέα : adoptato autem ex Ces. B. τὸ sol, exsurgit sensus magis contextui congruus : Quid sibi, o inops, regem vin- dicas 2 ex tamen appellari potuit et Juda, seu stirps Jude, cui sceptrum a Jacob moriente pro- missum fuerat. (19) Barb. C. legit τῶν πατέρων σου, at Ces. uterq. τοῦ πατρός σου: quam lectionem preetuli- mus, uti sacro textui consentaneatn. αππηημμμημ. απ 1471 JOANNIS RUBCORSENSIS. 4472 sicut aqua ez alveo suo difftuens, non ebullias ; as- A, ἔθης γὰρ ἐπὶ κοίτην πατρός σου τότε ἐμίας 9 cy cendisti enim cubile patris tui, tunc maculasti stra- tum in quod ascendisti (s). : Ecce igitur ipse Jacob in benedictione filiorum suorum vaticinatur, immortale regnum ex Juda oriturum (20). Tu vero justum e templo abibis ? O vere Rubenitica stultitia atque invidia dignum fa- cinus ! . VIII. Cum igitur justus Joachim duodecim tri- bus Israelis perlustrasset, et qui liberorum expers esset, alium reperisset neminem ; dolore oppres- sus in montem se recipiens, sinceras ibi preces ad Deum fundit. Anna interim domi sese continebat, atque ambo, seorsim quisque, precibus insistunt, suumque ipsorum patrem Davidem imitantes, et ipsi inclamantes illud psalmorum usurpant ora- culum, quod inquit : In tribulatione dilastati me, misere mei, et ezaudi orationem meam !. . Anna deinde cum animadverteret mariti cun- ctationem, cepit questu tranquillo lamentari, et secum ipsa fari dicens : Quonam secessit vir meus charissimus ? aut quse hujusmodi mora ? quantum video, haudquaquam boni ominis. Num adhuc ille perlustrat fllios Israel, querens utrum nos soli fructu caruerimus? Equidem cum hec versaretur, equanimis ipse erat ac festivus, neque immodice se tradebat tristitie. Nam ceeterum potens est Deus qui Sare provecta jam ultra tempus etate dedit Isaacum, et Rebecce Jacobum, et Racheli Jose- phum, et Anne conjugi Elcane prophetam Samue- lem, et conjugi Manue Sansonem illum Naza- reum, Deus, inquam, qui hos respexit exaudivit- que, potens est nostra quoque postulata facere : verum quam acerbus me manet dolor, si ceterum non modo prole caream, sed et virum amiserim ? Si germen mihi aliquod afforet, non adeo forte de stirpe dolendum mihi esset ; verum si presentem nunc eum haberem, qui mihi ab ipsa juventute dilectus fuit, jam neque de sobole spem plane ab- jicerem. Heu! quid faciam, domine mi, quem ex affectu in conjugem mihi delegeram ? Ubi enim nunc es ? an forte te lugebo ut mortuum ? Verum non vidi sepulcrum tuum. Saltem te exspectem, tanquam peregre in longinquam regionem profe- (s) Gen. xrix, 3, sec. LXX. (t) Psal. iv, 4, 2. στρωμνὴν tlc fjv ἀνίδης. Ἰδοὺ οὖν αὐτὸς ὁ Ἰακὼθδ ἐν τῇ εὐλογίᾳ τῶν υἱῶν αὐτοῦ προφητεύει περὶ τῆς ἀθανάτου βασιλείας d Ιούδα µελλούσης ἀνατέλλειν. Καὶ σὺ τὸν δίχιον τοῦ ναοῦ ἀπελαύνεις ; Ὢ ὄντος τῆς 4 "Povblu ἀνοίας xai φθόνου τὸ παρὰ cob τελούμενον | Il Παραγενόμενος tolvow ὁ δίκαιος Ἰωακεὶμ πρὸς τὸ δωδεκἆφυλον τοῦ Ἰσραὴλ, xai µή εὐρὼν ἕτερον ἄτεχνον, παραγίνεται μετὰ θλίψιως εἰς τὸ ὄρος ἱκετεύων τὸν Θεὸν εἰλιχρινῶς. Ἡ δὶ "Άννα ἐν τῷ οἴκῳ ἦν ἆμφοτεροι δὲ χαθ᾽ ἑαυτοὺς προσευχό- µενοι, τὸν πατέρα αὐτῶν Δαυΐὸ μιμούμενοι, τὸ φαλ- μικὸν ἐκεῖνο λόγιον xal αὐτοὶ ἐκθοῶντες τὸ φάσκον' Ἐν θλίψει ἐπλάτυνὰς µε, οἰκτείρισόν µε, xal εἰσίχου- σον τῆς προσευχῆς µου. Ela κατανοήσασα "Αννα τὴν βραδύτητα τῷ συνεύνου 55, ὕρξατο καθ ἑαυτὴν γαληνῷ * θρήνῳ κόπτεσθαι, xai λέγειν * Τΐς ἡ ἀναχώρησις τῷ φιλτέτ µου ἀνδρί; fj τίς ἡ βραδύτης αὕτη ; ὡς ὁρῶ, cix ἀγαθή. "Ew ἄρτι τοὺς Ἱσραηλίτας περιάγει ζητῶν el ἡμεῖς µόνοι οὐχ ἐθλαστήσαμεν ; ἡδὺς “1 αὐτὸς ἦν παρὼν, καὶ μὴ τῇ λύπῃ ἑαυτὸν χαταθακτίσας ", Καὶ δυνατός ἔστιν ὁ θεὸς ὁ δώσας τῇ Σάῤῥᾳ τερὰ καιρὸν Ἁλικίας τὸν Ἰσαὰκ , καὶ τῇ "Prohoag τὺν Ἰακὼδ, καὶ «fj Ῥαχὴλ τὸν Ἰωσὴςφ, καὶ τῇ Αν τὴ γυναικὶ Ἑλκανᾶ τὰν προφήτην Σαμονὴλ, xai d γυναιχὶ Μανωὲ Σαμψὸν τὸν Ναζηραῖον' ὁ ἔπισκε» ψάµενος τουτοις, xal εἰσακούσας αὐτῶν θεός, ὃνν- τς ἐστιν καὶ ἡμῖν δοῦναι τὴν αἴτησιν ἡμῶν di τί χόψοµαι, οἱ δὲ ϱ καὶ χήρα, xal ἄτεχνος ; Rl ἦν pot χλάδος, οὐκ ἄν po: τοσαύτη ὀδύνη κιρὶ τῆς ῥίζης' εἶ δὲ ἦν µοι ὁ ποθούµενος ἐκ νεότητος vn παρὼν, προσδοχία ἄν ἦν καὶ περὶ κλάδου. 07μοιτί ποιήσω ; χύριε ὃν ἐγὼ πεθοῦσα ἠρετισάμην P. Do; Υὰρ ὑπάρχεις 95 νῦν; f| πῶς σε θρηνήσω ὡς νεκρόν Αλλ’ οὐκ εἶδόν σου τὸν τάφον. ᾽Αλλ᾽ ἀναμείνω ὡς ἀποδημήσαντα sic χώραν μακράν; dXX οὐδες ὁ ἀπαγγελών qot, ἑωραχέναι τὸν Κύριόν µου. Οἶμοι τις ὁ ἀπαγγελεῖ uot, ποῦ ὁ σύζυγος xai συνόμιλός µου, ποῦ ὁ τοῦ ᾿Αθραὰμ ἀπόγονος, xal ζηλωτής ποῦ ὁ τοῦ Ἰσαὰκ ὁμόσκηνος ; ποῦ ὁ τοῦ "opril VARLE LECTIONES. *3 Mend. Barb. ἐμείανας, 0599. ἐμίανας. * Quemadmodum a Barb. et Ces. B. abest ὢ τῆς, sic a Ces. 4. abest ὄντος. Utrumque ut retineatur contextus non alitur modo, sed postulare videtur. 3 Mend. codd. τῷ συνεύνῳ. ** Mend. Barb. et Ces. A. γαλυῷ. Cms. B. omittit verba ἤρξατο καθ᾽ ἑαυτὴν αληνῷ θρήνῳ κόπτεσθαι, καὶ. € ἡδὺς legendum puto pro 7j θοῖς, vel ἤθυς , quorum primum in Barb., alterum in Ces. A. et B. lego. *5 καταθαπτίσας sumo ex Ces. Α ; mendose enim Barb. xata6a«cicn. * Barb. codex habet ἴδε, et sensum aliquo modo probabilem redderet, si sumeres ἰδὴ pro δη. Preferendam tamen duxi lectionem Ces. Β., qui habet «t δὲ. 59 Barb. ἠρετησάμης, (0599. B. ἠρετισάμιν. δὲ Tres con- corditer codices mendose ὑπαρχὴς. 9! Barb. συνοµιλός, NOTE. (20) 059. A. ista hic interserit : Ἰδοὺ γὰρ ἆπο- θνίσκω (vid. ἀποθνήσκω)' Ἰούδα, σὲ αἴνεσαν οἱ ἆδελ- οἱ σου. Ecce enim morior: Juda, laudaverwu & fratres tut. 1473 SERMO IN CONCEPTIONEM DEIPAR.JE. 1474 χρησμός; ToU τοῦ Ἰεσσαὶ ἡ ῥίζα 5, ποῦ ὁ τοῦ Α ctum ? At nemo est, quiad merenuntiet, quod do- Aavl8 πρόθολος; minum meum uspiam viderit. Heu! quis erit quj mihi narret ubinam sit conjux et convictor meus? ubi Abrahami nepos et emulator ? ubi Isaaci con- tubernalis ? ubi Israelis vaticinio predictus ? ubi radix Jesse ? ubi progenies David ? Ταῦτα δὲ ἐγένετο ἐν τῷ πενταχισχιλιοστῷ τετρά- κοσιοστῷ xai ὀγδοηκοστῷ τρίτῳ ἔτει ! ἀπὸ ἀρχῆς κτίσεως κόσμου, iv τῇ πέμπτῃ καὶ ἐθδομηκοστῇ 5 γενεᾷ, καθὼς μαρτυρεί ὁ ἀψευδὴς "5 συγγραφεὺς Λουχᾶς, ἀρξάμενος ἀπὸ τοῦ Ἰωσὴρ, καὶ ἕως τοῦ θεοῦ ἀναδραμών. . €. Καὶ ἐπειδὴ ἐξ Ιούδα ἔμελλεν ἀνατέλλειν ὁ τῆς δικαιοσύνης "HÀtoc, πόῤῥωθεν ὁ προφήτης πρὸς αὐ- τὸν Bog: Ἑόρταζε ᾿ούδα τὰς ἑορτάς σου ἀνέθη γὰρ ὁ ἐμφυσῶν εἰς τὸ πρόσωπόν σου. Τίς οὗτος, ὦ προφῆτα ; φράσον ἡμῖν. 'O xAlvac οὐρανοὺς xal καταθὰς, αὐτός ἐστι) ὁ κατασκηνώσας ἐν 57 οὖρα- νοῖς' ὁ ἀνω σὺν πατρὶ καὶ χάτω dv Ὑαστρὶ, ὁ τοῖς Χερουθὶμ φοθερὸς, καὶ τοῖς ἀνθρώποις πρᾷος, ὁ καταθὰς el; δου πύλας, «ai τόν ποτε ἰσχυρὸν δή- σας, ὁ τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύσας, ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς, ὁ τὰ ἴδια πρόθατα ἐξάγων ἐξ ἄδου, xai ἔμ- προσθεν αὐτῶν πορευόµενος, φωνήσας ἕνα ἕκα- στον αὐτῶν κατ’ ὄνομα. Ὁ καταθὰς, φησὶν 'Amó- στολος, αὗτός ἐστιν καὶ ὁ ἀναθάς. 1. Hola; ᾿ἑορτὰς ἑορτάζειν τὸν Ἰούδα, ὦ προφῇ- τα, βοᾷς; Εἶτα à Βλέπω, φησίν Οὖ τὰς νομικὰς ἑορτὰς Ἰούδας ἑορτάσει pot, οὐ τὰς iv σαδόατι- σμοῖς, xai νεοµηνίαις, καὶ σἀάλπιγξιν, Καιρὸς γὰρ τοῦ ποιῆσαι τῷ Κυρίῳ, διασκεδάσαι τὸν νόµον σου’ Hec porro evenerunt anno a mundi exordiis quinquies millesimo quadringentesimo octogesimo tertio (21) et in septuagesima quinta generatione, uli nescius errandi scriptor testatur Lucas, qui se- riem (generationum) inverso ordine ad Deum us- que inchoat a Josepho. IX. Quoniam igitur Sol justitie oriturus erat ex Juda, propheta a longe ad ipsum clamat : Celebra, o Juda,festivitates (uas (u);ascendit enim,qui in faciem tuam afftat (v). Quis est hic, o propheta ? Dic nobis. Qui inclinavit caelos et descendit (x), ipse est,inquit, qui inhabitat in colis; qui cum Patre in colo est, eL in terra clauditur in utero; qui Cherubim tre- mendus, et hominibus est mitis; qui descenditad in- ferorum portas, eteum, qui fuerat aliquando fortis, vinculis astrinxit (y); qui mortis imperium dissolvit; pastor bonus,qui oves suas ab inferis eduxit,etante eas vadens, unamquamque nominatim vocat (z). Qvi descendit,inquit Apostolus, ipse est et qui ascendit (a). X. Quanam vero, o propheta, sunt festivitates quas clamas Jude agendas ? Hoc deinde Videns de- clarat: Non legales, inquit, festivitates Judas ce- lebrabit mihi, non eas qua in sabbatorum, et novi mensis religionibus peraguntur, οἱ in solemnitate ἑορτὰς δὲ φημι ἑορτάζειν, τῆς χάριτος ἑλθούσής, C tubarum. Etenim Tempus faciendi Domino, ut dis- ἐν εὐσήμοις ἑορτὰς δέκα. Hooto 5 πασῶν τῶν εὐσήμων ἑορτῶν, ἐν 7j ἐδέ- ἔαντο 99 τὰ εὐαγγέλια Ἰωαχεὶμ xal "Avva τῆς sipet legem tuam (22). Cum itaque gratia advene- rit, decem solemnitates insignes agendas esse di- 60. Prima omnium insignium solemnitatum (23) ea est in qua Joachimus et Anna faustum generatio- (wu) Nahum. 1, 15. (v) Nahum ri, 4. (2) Psal. xvii, 10. (y) Luc. xi, 21, 22. (z) Joan. x, 3, 4. (a) Ephes. iv, 10. VARLE LECTIONES. 8 Pericopen Ποῦ τοῦ '[sost ἡ ῥίζα omittendam non censui, elsi eam habeat solus 058. B. * Cod. Barb. mend. ἔτη. 5 Barb. mend. ἐθδομηκοστῇ. Μό Barb. et Cos. uterq. mend. ἀψευδείς. 9 Ubi Barb. habet ἐν οὐρανοῖς, (04699. A. habet ἐν ἀνθρώποις. Preferenda cod. Barb. lectio, tum quia alludere vi- detur ad illud Joan. iit, 13: Nemo ascendit in. celum, nisi qui descendit de calo, Filius hominis, qui est in colo ; tum quia melius servari videtur antithesis, que in sequentibus quoque incisis apparet. 5? Cum Cs. A. Πρώτη πασῶν' nam Barb. πρῶτον πασῶν' Ces. autem B. πρῶτον πάντων xal πασῶν. 9 Mend. Barb. et Ces. A. ἐδέξατο, et (009. B. ἐδειξαντο. NOTAE. (24) Vix dubitare fas est, annos hic secundum [) Neque vero moveat (quod non nemo cavillose di- epocham Constantinopolitanis consuetam compu- tari. Itaque cum Constantinopolitani Nativitatem Christi assignarent anno a mundi creatione quin- quies millesimo ο ου octavo,consequens est, hanc quoque traditionem seu opinionem ali- diano receptam fuisse, Deiparam anno ante hristi Nativitatem, seu melius lncarnationem vicesimo quinto conceptam fuisse, adeo ut vice- simum quintum annum ageret, cum ad annuntian- dum ei divini Verbi incarnandi mysterium missus est angelus. (22) Habes accommodationem illius (Psal. cxvii, 120) juxta: Καιρὸς τοῦ ποιῆσαι τῷ Κυρίῳ, διεσκέ- σαν τὸν νόµον σου. . (23) En habes Deiparee conceptionem inter pra- cipuas atque insigniores solemnitates recensitam. ctitavit), quod unice agi memoria dicatur nuntii ab Joachimo et Anna accepti de Virgine gignenda. Consimili sane modo ην post mentio fit festi- vitatis in qua Gabriel iliud Ave Virgini pronuntia- vit. At adeone οκ. quispiam, ut dicat totam festi rationem is i adventu et illius Ave pronun tiatione contineri ? Ceterum prima hujus festivita- tis quenam vera sit ratio, aperte in fine orationis ab auctore declaratum reperies. Quanquam et hoc loco, quasi auctor ineptos hos cavillos divinaret, adjecit binas iflas Deipare festivitates ita alteram ab altera distingui, utin prima Conceptio, in altera Nativitas celebretur. Non ergo merum angeli nuntium, sed Deiparse Conceptio, eaque potissi- mum hoc festo colebatur. 1475 JOANNIS EUBCRENBIS 1416 nis plane immaculateet genitricis Dei Maris nun- À Ὑεννήσεως τῆς παναχράντου καὶ Θεοτόκου Ἠαρίας tium acceperunt. Tum augustissima ejusdem Marie nativitas ; illio conceptio, hic nativitas (24). Alia deinde solemnitas veneratione cultuque dignissima, in qua Gabriel pedibus materie expertibus terram calcans, illud Ave Virgini pronuntiavit. Postea sa- lutaris illa mundo universo Regis omnium Christi Dei nostri ex Virgine nativitas. Deinde et ascensio in templum, et in ulnas Simeonis exceptio. Àc rur- sus lucifera apparitio, et rursus in monte Thabor transfiguralio ; et vivifica passio, Pascha immorta- lis resurrectionis. Et rursus in colos ascensio, et &d dexteram Patris in carne sessio. Tandem er- iremus, magnusque dies festus, in quo sanctissi- mus Spiritus in sanctos discipulos et apostolos Do- mini nostri Jesu Christi descendit. Age o Juda, solemnitates tuas. lsto igitur solemnitates, sunt, quas celebrandas a Juda propheta indicit (25). XI. Prestitutis autem temporibus adventanti- bus, justitiam omnem jam oportebat impleri.Unde cum Joachimus in monte preces funderet, Anna vero intra domesticos parietes lugeret, heec domo egressa in hortum suum se contulit, quo tam gra- vis mororis levamen aliquod hauriret. Et ecce angelus Domini astitit, ipsi dicens : Anna, Anna, exaudivit Dominus deprecationem tuam, et concipies, et paries, εἰ celebrabitur semen. tuum ín. universa terra. Ne tristeris, o Anna ; fructus tuus finem im- ponet earum dolori, qus in angustiis pariunt (26). Ipsa enim est, quam proqhet» omnes salutem per Καὶ μετὰ ταῦτα τὸ πάισεπτον αὐτῆς qertgluey: ἐκεῖ σύλληψις, ὧδε Ὑενέθλιον. Μνιὰ ταύτην ἑείρι πανσεθάσµιος, καὶ προσκυνητὴ, iv Pj ὁ Γαδριλ ὀύλοις ποσὶ τὴν γῆν πατήσας, τὸ χαῖρε τῇ lixothey προσεφώνησεν. Elca ἡ σωσικόσμιος 9 ἐκ Παρθίνου γένεσις τοῦ παµθασιλέως Χριστοῦ τοῦ Oto) ἡμῶν, Εἰθ᾽ οὕτως πρὸς τὸν ναὸν ἄνοδος, καὶ ly sei ἑμά- λαις τοῦ Σιμεὼν δοχή. Καὶ πάλιν ἡ φωτοφόρος im- φάνεια" καὶ πάλιν dj iv φῷ θαθορίῳ ὄρει µεταµόρ- Φωτις, xal τὸ ζωηφόρον πάθος, τὸ 9! Πάσχα ei ἀειζώου ἀναστάσεως, Καὶ πάλιν τῆς εἰς οὐρωνοὺς ἀνόδου, καὶ ix δεξιῶν τοῦ Πατρὸς dv capui xagi- pac. Kal ἡ ἑσχάτη ἡμέρα καὶ 6 4 µεγάλη τῆς too τῆς, ἐν ᾖ τὸ πανάγιον Πνεῦμα 99. κατῆλθιν ἐπὶ voe Β ἁγίους μαθητὰς καὶ ἁποστόλους τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰηαοῦ Χριστοῦ: Εόρταζε, Ιούδα, τὰς ἑορτὰς ew. Αὖται οὖν εἶσιν at € ἑορταὶ, Bc ὁ προφήτης ἑορτέ- ζειν τὸν Ἰ]ούδαν βοᾷ. IA', Tiv δὶ καιρῶν ἤδη ἐγγιζόντων, πληρωβῆνει δεῖ πᾶσαν δικαιοσόνην. "Ogsv τοῦ μὲν Ἰωεχέμ b τῷ ὃρει εὐχομένου 95, τῆς δὰ Αννης ἐν τῷ οἶχφ θρηνούσης, ἐζῆλθεν ἐκ τοῦ οἴκου αὐτῆς, καὶ εἰσῆλ- θεν εἷς τὸν ἑαυτῆς παράδεισον, ἐφ᾽ d ἀνάπαυλαν τῆς ἄγαν θλίψεως ἀρύσεται. Καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Ko- ploo ἐπέστη αὐτῆ λέγων, Αννα, "Αννα, εἰσήχουσ Κύριος τῆς δεήσεὼώς σου, καὶ συλλήψῃ, xi γεννήσῃ, xal λαληθήσεται τὸ σπέομα σου i» D, κῇ οἰκουμίνῃ. M3 λυποῦ, "Αννα" ὁ καρπός σου πᾳ- σει € φὴν λύπην ταῖς ἐν λύπαις τιχκτούσαις αὐτὴ γὰρ ἐστιν, περὶ ἧς προχατήγγειλαν πάντες οἱ πρὸ- ipsam exspectantes pranuntiarunt (27). O vos bea- G φῆται τὴν σωτηρίαν δι αὐτῆς ἀπεχδεχόμενοι, Μ- tos, Joachim et Annal! Verum beatior sane est qua a vobis progignitur | Sic ad eos angelus : Age, o Juda, solemnitates tuas (b), non in veteri testamento, sed in novo. Hoc igitur principium est novi testamenti (28) ; principium esl nova arcae (b) Nahum. 1, 15, κάριοι ὑμεῖς, Ἰωαχεὶμ καὶ "Αννα. Ὄντως 9i E ὑμῶν ᾖτικτοµένη µμακαριωτέρα ῥἑστὶ, ὁ Er πρὸς αὑτούς. Ἑόρταζε, Ἰούδα, τὰς ἑορτάς σου" οὐκ ἓν τῇ παλαιᾷ διαθήκῃ, ἀλλ᾽ ἐν τῇ πκαινῃ. Ar, οὖν ἡ ἀργῆ τῆς καινΏς διαθήκης, τῆς νέας καὶ θεοδόχου Χιου" VARLE LECTIONES. 5ο Barb. σοσικόσµιος. 5! Τὸ Πάσχα cum Cams. B,, nam Barb. et Cms, A. habent τοῦ Πάσ a. 8! Darb. abest καὶ, E cod. Barb. excidit vox Ηνεῦμα, οἱ paulo infra μαθητὰς καὶ, δὲ A cod. Barb. abest al. *! Barb. et Cas, uterq. mend. τῷ,.,,, εὐχομένῳ, *5 Barb. παύει et cum eo. Caes, Α., licet mendose, πάθει at Cas. DB. παύσει, NOTE. (24) Verba illic conceptio, hie nativitas absunt a (19. B., at retinent tum 8, A. tum Barb. et Leo Allatius (Prolegom. ad Opp. Damasceni, 8 63. Opp. Damasc. per Le Quin, tom. I, pag. 63). (28, Ex quo nulla hic fiat mentio festivitatis Dormitionis Deiparze, suspicari quispiam posset, nondum forte idem festum in Eubaensi Ecclesia receptum fuisse. At non ita res habet; nam ad finem orationis hoc quoque festum celebrari con- suevisse auctor commemorat. Porro hinc nobis Conceptionis festivitas magis commendatur. Cum enim mysteria solemniori cultu celebranda denario numero comprehensa dicantur, in hunc numerum Conceptionem Deiparz potius quam ejusdem san- ctissimam dormitionem relatam cernimus. (26) Vulgatissima est penes veteres hiec doctri- na, alque eo eliam spectat, senlenli; pariendi in doloribus adversus Evam prolate Deiparam nulla- D Llenus fuisse obnoxium. Id autem ipsi quoque Annz tribuitur in sacris Graecorum officiis, filie scilicei, Dux ulero gestabat, gratia (Men. die rx Dec. !n Sich. ante Synaxarium : Haud quaquam, sicul Eva, tu quoque, o. Anna, paries in doloribus ; nam gaudium in uturo gestas (οὐχ ὥσπερ Eua, καὶ ο σὺν Àómzig τεκεῖς' yapüw γὰρ, Άννα, ἔνδον κοιλία ἔρεις, ' (27) Ne oratorim exaggeralioni tribuas quod lic dicitur, Deiparam a prophetis omnibus fuisse pre nuntiatam, facere debet veterum auctorilas Pa: trum, quibus nihil communius, quam ut diserls sime ο τρ, Mariam Deiparam in Scripturis omnibus praedicari. Conf, quam de his diximus in commentario. (28) Cum propria novi testamenti nota seu cha- racler sit operatio gralim, principium vero no" Lestamenti collocetur ín ipso initio exstruende arc? 1470 JOANNIS REUBCORENSIS 1480 Vos beati, Joachime et Anna, quia rationalem A — Mexpto: ὑμεῖς. Ἰωαχεὶμ xal ννα, ὅτι παρά- paradisum genuistis. Ipsa enim non ab hominibus modo, verum etiam ab Angelis, ab Archangelis, a Cherubim atque a Seraphim beatissima predica- tur, quippe que impollutis suis visceribus crea- turarum omnium et paradisi auctorem gestavit. XIII. Et ecce ut Anna ab Angelo audivit prur- sus immaculatam puellam (33) se concepturam ac parituram esse, gaudio gestire ccepit. Nondum au- tem is aderat, quem exspectabat,: dilectus nempe conjux. Cum itaque justus quoque Joachimus letum ac- cepisset nuntium futuri de lumbis suis conceptus, letitie apparatus in duplum ac triplum instituit adornare, ac decuplo gaudio et exsultatione effe- rebatur. Cumque,uti consueverat, jam plene dona et sacrificia obtulisset, sterilis concepit ; et exape- ctabant ambo fructum generationis, qualis nempe foret proles nascitura. Porroinstante jam tempore augustissime nativi- tatis plane immaculate puelle ac Genitricis Dei, propheticum impletum est oraculum,quod locutus est Isaias: Lotare, sterilis qu» non paris (e). Ls- tata est enim et exsultavit maxime beata Anna; et dixit obstetrici : Quid peperi ? et respondit ob- (e) Isa. rxiv. 1, sec. LXX. δεισον λογικὸν ἐχυήσατε. Αὐτὴ γὰρ οὗ µόνον ὑςὺ ἀνθρώπων µακαρίζεται, ἀλλὰ xai ὑπὸ ᾿Αγγέλω», καὶ τῶν Χερουθὶμ καὶ τῶν Σεραφίμ’ αὐτὴ γὰρ τὺν φυτουργὸν τῆς κτίσεως καὶ 19 τοῦ παραδεῖσου ἐξ ἀχράν- των αὐτῆς λαγόνων ἐχυοφόρησεν. II". Καὶ ἴδοὺ "Αννα ἀχούσασα παρὰ τοῦ Αγγέλου τὴν συλληψιν καὶ γέννησιν τῆς παναμώμου κόρης, ὕρξατο μὲν χαίρει οὕπω δὲ παρὼν ἦν ὁ προσδο- κώµενος, vot ὁ ἀγαπητὸς σύνευνος. Δεξάμενος τοιγαροῦν xal ὁ δίκαιος Ἰωαχεὶμ τὰ τῆς συλλήφεως τῆς ἐξ ἀσφύος αὐτοῦ εὐαγγέλια, ἢρ- ξατο ἑτοιμάζειν τὰ τῆς χαρᾶς διπλᾶ χαὶ τρικλᾶ, καὶ δεκαπλασιάζων ἔχαιρε καὶ ἠγαλλιᾶτο. xat 53) πλη- peace πάντα καθὼς ἦν αὐτῷ εἰθισμένον 735, τὰ δῶρα καὶ τὰς θυσίας προσφέρειν, συνέλαθεν ἡ στείρα. καὶ ἀνέμενον ἀἁμφότεροι τὸν Χαρπὸν τῆς ἸὙεννήσεως, τὸ τί ἂν εἴη 16 τὸ ἀποθησόμενον. Καὶ ἑἐγγίσαντος τοῦ καιροῦ τῆς πανσέπτου γεν- νήσεως τῆς παναμώμου κόρης xai θεοτόχου, ἐπλη- ρώθη ὁ προφητικὸς λόγος, Ov ἔφησεν Ἰ]σαῖας. Εὖ- φράνθητι, στείρα dj οὗ τεἶκτουσα. Kal ηὐφράνθτ, καὶ ἠγαλλιάσατο 4 µακαρία Άννα σφόδρα, καὶ εἷ- πεν τῇ µαίᾳ' Τί ἐγέννησα ; καὶ εἶπεν ἡ pata- θῇλυ- VARLE LECTIONES. 7& Verba τῆς Χτίσεως xai, que α Barb. absunt, desumpta sunt ex Ces. A. ?* Barb. ἠθισμένον, Css. À. ἠθισμένω. 16 Εἴη ἀποθησόμενον cum Ces Α., Barb. fj τὸ ἀποκτισόμενον. NOTE. cetur ; sed (quod probe notabis) dum hoc ipsum ( qui justissimos :ibi enim quod conditioniserat,non efficitur, ipsa non c«lestis dicitur, sed absolute celum vocatur : nempe si colestis diceretur, ali- quid habere commune cum iis forte videretur qui celestes fleri ibidem dicuntur, antea terreni cum fuerint : dum vero absolute appellatur celum,haud obscure innuitur, hanc (donorum suorum in eam cumulum conferente Deo pro singulari, ad quam electa fuerat, dignitate) suam veluti sibique pro- priam exstitisse conditionem. Id vero luculenterex eo confirmatur,quod Maria» concepta? conditionem ope hujus imaginis exhibere familiarissimum in Orientis Ecclesia fuisse novi- mus. Ita Georgius Nicomediensis (ut hoc saltem hic innuam) celebrans Virginis conceptionem, cc- lum nobis datum gratia fulgidum eros amat(orat.3, in Concept. et Nat. Dep. uct. Combefis. tom. I, col. 1043) : C:elum sublimius (terra) excipit hodie enitum, celum lucidius prorsus εί spatiosius, ca- quod reparationis, exprimitur. Rursus autem id maximopere vim dictis addit: si enim illi utat justissimi terra ac terreni appellati sunt, hoc non terrena eorum conversationi,sed vitiata» conditioni tribuendum est. Ergo, si et Deipara semel eodem originis vitio infecta fuisset, sequo jure et ipsa terra et terrena audivisset, non autem sua velat conditione celum, per quam etl parentes ejus cg- lestes evaderent quemadmodum εἰ Joannes noster indicat, et sic eleganter prosequitur etiam Isidorus Thessalonicensis epise. Orat. de Nativ. Deip. 11,9 : Anna vero cum generaret, Alia sua indigebat ut generaretur... Neque ipsa solum, quz per preces maler ei fuit, sed. ejusdem etiam progenitor opus habuit, ut ipsam velutt matrem nanciscerentur. Άννα δὲ ἀναγεννηθῆναι τῆς παιδὸς ἐδεῖτο νῶσα... καὶ οὐχ προσευχῆς cen μήτηρ µόνον, ἀλλὰ καὶ προπάτορι ταύτης ησεν, Όσαπερ οἱονεὶ μητρὶ um...quod non visibilibus astris, sed multiplicis D χρήσασθαι. spiritualis lucis fulgore nitescit. Tóv ὑπέρτερον οὐ- pavóv ἀποτικτόμενον δέχεται, τὸν ὑπέρφωτον ὄντως xal εὐρυχωρότερον... τὸν οὐκ ἄστροις ὀρωμένοις, ταῖς νοηταϊῖς δὲ ποικιλλόμενον δᾳδουχίαις. Id ipsum tota Greca Ecclesia in sacris Deiparse concepta Officiis sic repetit (Men. die ix Dec. ad init. Ma- tutin.): Deo omnium conditore afflante, novum in sinu Anne celum fabricatur ; e quo ille, qui solus sincerus est hominum amator, propter sug charita- tis excessum tanquam sol occasum nesciens effulge- bit, ut. divinitatis sug radiis universum mundum illuminet : (O) νέος οὐρανὸς ἓν xotAlg. τῆς "Avv ttxtalvetat θεοῦ παντουργοῦ ἐπινεύσει, ἐξ οὔ..... Neque vero absonum videatur, prefato sensu ter- ram terrenosque vocari Joachimum et Annam,alio- (33) Auctor hic tanquam exploratum supponit, Annam de plane immaculata puella concipi jam ab angelo monitum fuisse. Atqui in eo, qui prse- mittitur, angeli sermone nihil habes quod huc spectet, nisi quod Maria celum dicatur in opposi- tione ad reliquos omnes,qui terreni proclamantur: et quod paulo post Joachimus et Anna dicantur genituri paradisum rationalem i prec.). Ut e verbis auctoris suastet veritas,dicendum estap Jationes illas tum celi tum paradisi rationalis, quas angelus concipiende proli tribui se perhibetur, ex mente auctoris ipsius omnimodam illam signifi- care puritatem, cujus gratia puella prorsus inmaa- culata (πανάµωμος) proclamatur. A481 SERMO IN CONCEPTIONEM DREIPARJE. 1482 καὶ εἶπεν "Αννα" Προσάξω αὐτὴν δῶρον Koplyp τῷ Α stetrix : Filiam. Et subdidit Anna : Afferam illam 8:0. ΙΔ, "δε οὖν σαφῶς λειτουργοῦντας τῇ Τριάδι Μαρίαν, καὶ "Avvav, xal Ἰωακειμ' τε/θείσης ΥΎὰρ τῆς παιδὸς, καὶ προκοπτούσης ἡλικίᾳφ, οὐ προσήγα- yov αὐτὴν διετῆ, οὐδὲ παλιν τετραετῆ, ἀλλὰ «isti, ὡς Τριάδος ἀχωρίστου νύµφην, καὶ παστάδα ἁμίαν- τον’ καὶ κοινῶς 1! προσήγαγον αὐτὴν, ὡς μελλούσης αὐτῆς ἀμφότερα εἶναι' καὶ πρῶτον μὲν δῶρον τῷ θιῷ προσηνέχθη, ἔπειτα δὲ xal ναὸς xal θρόνος. Ἱροφητικῶς οὖν προσήγαγον τὴν Παρθένον ἐν τῷ yaip τοῦ Κυρῖου, "Q τοῦ θαύματος { Ὁ ἔμψυχοι ναὸς καὶ θρόνος χε- ῥουθικὸς εἰς ναὸν ἐκ λίθων χατεσκευασμένον προσ- φέρεται. Ἡρὸ γὰρ πολλῶν γενεῶν ὁ Δαυῖθὂ περὶ αὐτῆς ἐθόα λέγων, "Ακουσον, φησὶ, θεοῦ θύγατερ, καὶ ἴδε, καὶ κλῖνον τὸ οὓς σου, xai ἐπιλάθου τοῦ xai τοῦ οἴκου τοῦ πατρὀς σου καὶ σου. Καὶ παρθένοι λαοῦ σου, ἐπιθυμήσει ὁ βασιλεὺς τοῦ κάλλους πάλυ' ᾿Απενεχθήσονται τῷ ᾖµβασιλεῖ ὀπίσω αὐτῆς. Πῶς ἀπενεχθήσονται ; δηλόντι dv εὐφροσύνῃ καὶ ἀγαλλιάσε. Ἱοία αὐτὴ, ὦ mpo- φῆτα ; Ἐπειδὴ οὐκ ἔδει τὴν βασιλίδα Ί8 µόνην εἷς τὸν ναὺν τοῦ βασιλέως ἀπενεχθηναι, τοῦτο πὀῤῥωθεν διὰ Ηνεύματος ἁγίου ἀδόμενον εἴρηται. Καὶ πάλιν’ Al πλησίον αὐτῆς ἀπενεχθήσονταί σοι. Απ- ηνέχθηαν τοίνυν 79 σὺν «f, ἁγίᾳ Παρθένῳ xai ἄλλαι παρθξνοι' πρόδηλον ὅτι xal αὐταὶ μετέσχον ἅγια- σμοῦ. Tl; γὰρ ἐψιωμένων 30 βασιλέα, ἤ βασιλίδα 8, δῶρα xal ὀψῶνια παρ) αὐτῶν οὐκ ἀμείψεται ; Εἰσὶν δὲ xal ἄλλαι παρθένοι" ἀλλ᾽ ἵνα τὸν λόγον μὴ μακρύνωμεν, ὀλίγα καὶ περὶ ἐκείνων λαλήσω. Αὐταί εἶσιν αἱ τὴν παρθενία, ὥσπερ θησαυρὸν βασιλικὸν φυλάξασαι 9*, προσέχουσαι ἑαυταῖς διαπαντὸς, ἵνα μὴ ταῖς πέντε μωραῖς ὁμοιωθήσονται, ἀλλ’ asl τὸν βασιλικὸν σηχκὸν φυλάττουσαι καὶ µόνῳ τῷ νυμφίῳ αὐτῶν 93 ἀρέσκουσαι. Αὐτὸς γὰρ ἐνετείλατο λέγων’ Οὐδεὶς δύναται δυσὶ χυρίοις δοµλεύειν,. Καὶ πολ- λαὶ μὲν διὰ τοῦ μαρτυρίου τὸ μακάριον τέλος ἔσχον' ἄλλαι' δὲ καὶ Dv ἀσκήσεως xal διὰ τῶν σαρκικῶν πειρατηρίων ἐστεφανώθησαν, καὶ ἔτι στεφανοῦν- ται. donum Domino Deo. XIV. En palam igitur sacrificium Triadi offeren- tes Mariam, Annam, οἱ Joachimum. Cum enim edita in lucem fuisset puella, atque state progre- deretur,obtulerunt eam non quidem bimulam,nec item quatrimam, sed trimulam tanquam indivisse Trinitatis sponsam, et thalamum immaculatum. Cominuuni preterea voto ipsum adduxerunt, tan- quam qua utrumque futura erat,ac primo quidem donum oblata Deo est, deinde vero et (tanquam) templum et thronus. Prophetico igitur spiritu Vir- ginem in templo Domini obtulerunt. O rem plane miram! In templum lapidibus ex- edificatum affertur animatumtemplum et thronus Cherubicus. Et sane jam a multis ante generatio- nibus David de ipsa palam vaticinatus est (f) : Audi, inquit, Dei (94) filia, et vide, et inclina aurem tuam, οί obliviscere populum tuum, et do- mum patris tui ; εἰ concupiscet rez pulchritudinem tuam (f). Et rursus : Adducentur regi virgines post eam (gy. Quomodo adducentur ? in [xtitia scilicet et ezsultatione (h). Qualis et quanta htc est, o Propheta! Quoniam nequaquam decebat ut in templum regis sola siue comitatu regina adduce- retur; jam et hic comitatus diu ante per Spi- riium sanctum prenuntiatus est ! Et rursüs : Proximz ejus afferentur tibi (i). Cum sancta igitur Virgine alie quoque virgines adducto ; atque, ut manifestum est, et ipse sanctificationis participes fuerunt. Ecquis enim eorum qui sunt in comitatu regis vel regine, munera ab ipsis premiaque non referat ? Ceterum et alie sunt virgines, de quibus ne sermonem longius protraham, pauca tantum at- tingam. He sunt que virginitatem tanquam re- gium thesaurum cum servaverint, sollicitam sui curam nunquam non adhibent, ut quinque fatuis nequaquam similes efflciantur, sed jugiter vi- giles domum regiam custodiant, et unico suo ipsarum sponso placeant. Ita enim ipse precepit, inquiens : Nemo potest duobus dominis servire (i). Et mult» quidem facto martyrio et beatum exi- tum pervenerunt. Alie autem per sanctas exerci- tationes et carnis tentationes coronate fuerunt ac porro coronantur. (f) Psal. xuv, 11. (g) ibid 15. (h) ibid 16. (i) Psal. xziv, 15. (i) Matth. vi, 24. VARLE LECTIONES. 71 Barb. πῶς, cum Ces. Α. retuli χοινῶς. ?* Barb. mend. βασιλεῖδα. ? Qus deinceps a finem 1$que sequuntur desunt in mutilo cod. Ces. B. *? Ces. A. ὁ ψικεύων, nec minus mendose Barb. bd» cceódw v. Tres porro habemus voces, qua et We παδεύων textui congruum habeant, videlicet et ἐψιωμέ ] ferendam duxi. *! Barb. mend. βασιλεῖδα. *! Bar vov ab ἐψιάομαι, quod, teste Henr. en am similitudinem cum his mendis, et sensum con- ὀπαδεύω, ὀψικέλευθος, quod est sero seu post veniens, ano, idem etiam valet ac ἀκολουθέω. Postremam pre- φυλάξαι, Cms. Α. φυλάξασαι. 35 Barb. αὐταῖς. NOTE. Deiparam ceu Dei filiam celebrarent. Nil proinde (34) Suo marte Joannes hic addit vocem Dei; neggue enim in Psalmo legitur Dei filia, sed mere j/zaG. Werum jam alias notavimus, solemne ac fa- 2ilzmmare SS. Patribus fuisse, ut singulari laude PATROL. Gn. XCVI. mirum, si ultro ex ore et calamo Joannis id ex- cidit. Al 1483 JOANNIS BUB(QSBNSIS . . A8 XV. Quareet in alio loco fllias Jude exsultare A — 1E'. Διὸ καὶ iv ἑτέρῳ λέγει ἀγαλλιᾶσθαι τὰς qug. dicit(35) ; de sanctissima igitur Matre Domini nostri Jesu Christi hoc etiam dictum est, quia ipsa nempe ad Sancta sanctorum itura erat filia- bus Judzee stipata. Nondum enim mulieres vide- rant puellulam in templo fuisse enutritam, atque adeo eum nova ac yreter opinionem res perage- retur, filie Judae secundum prophete vocem exsultaverunt, cum Mariam puellulam sanctis- simam veluti immaculatam columbam, ad Sancta sanctorum euntem intuerentur, et parentes ejus Joachimum et Annam ineffabili gaudio ipsam pro munere offerentes, et preter omnium exspecta- tionem summum sacerdotem os aperientem,atque ei bene precantem, reliquos autem sacerdoteg altisona voce cum senioribus et universo populo clamantes et dicentes : Fiat, fiat, amen, fiat. Dum itaque hec ita, ut dixi, peragerentur, Jude fli? secundum prophete oraculum ezsultaverunt, utique triumphales hymnos concinentes (30): Exsultate et gaudio jubilate, Jude filie, neque vos solum, sed universe patrie gentium. Nata est enim Maria, nec amplius pudore Eva suffun- ditur (37). Maria ad templum adducitur, et nova puella novum templum, templum scilicet Dei ca- pax consurgit; neque vero proles ista Davidica consütuetur tantummodo Dei templum, sed οἱ thronus cherubicus : Judeorum autem tem- plum destruetur ; quemadmodum revera et in Evangelio Dominus pronuntiat : Amen dico vobis, non relinquetur lapis super lapidem qui non de- struatur (k). Semperenim et ubique idem mulierum genus : sive futura portendat, sive regem laudi- bus efferat, sive contra vituperet, et contume- liose excipiat; nihil cum iis, utpote inflrmio- τέρας τῆς Ἰουδχίας" περὶ οὖν τῆς παναγίας Μητρὶς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦτο εἴρητει, ὡς μελληύσης αὐτῆς σὺν ταῖς θυγατράσιν τῆς "Ies. δαίας εἷς τὰ ἅγιά τῶν ἁγίων βαδίζειν. οὐδίκω m εἶδον al γυναῖκες xópny 9* dv ἁγιάσματι ἆντρε φεῖσαν καὶ προφητικῶς ὡς παραδόξων πραγμάτων ἐπιτελουμένων, ἠγαλλιάσαντο αἱ θυγατέρις 6 cx Ἰουδαίας ὁρῶσαι τὴν παναγίαν παῖδα Μαρίαν ὡς ἄσπιλον περιστερὰν, εἰς τὰ "Άγια τῶν ἁγίων βᾳλίζν- σαν, καὶ τοὺς αὐτῆς γονεῖς Ἰωαχεὶμ xal "Άνναν 15 ἀνεκλαλήτῳ Ὑεραίροντας, καὶ τὸν doyupla ταρε. δόξως στόµα 99 ἀνοίγοντα, καὶ εὐλογοῦντα αὐτίν τοὺς δὲ λο,ποὺς ἱερεῖς μεγαλοφώνως σὺν τῇ ρου σίᾳ καὶ παντὶ τῷ λαῷ βοῶντας, καὶ λέγοντας Γἱ- νοιτο, Ὑένοιτο, ἁμὴν, Ὑένοιτο. Τούτων οὕτως iz- τελουµένων ὡς ἔφην, προφητικῶς ἠγαλλιάσανο dd θυγατέρες 9" τῆς Ἰουδαίας πάντως μλφδοῦαι ἐπινιχίους dde Σκιρτήσατε, xal ἀγαλλιᾶής, κ µόνον αἱ τῆς Ιουδαίας θυγατέρες, ἀλλὰ xai vim αἱ πατριαὶ τῶν ἐθνῶν' Μαρία γὰρ ἐγεινήδη, xi Eóa οὐχέτι αἰσχύνεται. Μαρία τῷ vaip προσίριαι, xai v.oq ναὸς dj vía κόρη ἀνίσταται θεοδόχος vale καὶ οὗ µόνον ναὸς, ἀλλὰ καὶ θρόνος χερουδαὸς d à Λαυῖδ βλαστήσασα ἀναδειχθήσεται καὶ ὁ ναὸς τῶν Ἰουδαίων καταλυτήσεται, καθὼς καὶ ἐν Εὐτῃιλίοι ἔφη ὁ Κύριος ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν. οὐ μὴ pj" λίθος ἐπὶ λίθον, ὅς οὗ καταλυθήσεται. liie 3 γὰρ πάντοτε τὸ τῶν γυναικῶν φῦλον, sh xp τεύσειεν 3ο site βασιλέα εὐφημίσειον, si εέλη στηλιτεύσειεν xal ὀνειδίσειεν, οὐδὲν ἐχζητητίο α΄ ἐν αὐταῖς ὡς ἀσθενοῦς µέρους ὑπαρχούσεις me. δε µοι γὰρ ἐπὶ Σαοὺλ τὰς παρθένους τὸν θυμὸν τοῦ βασιλέως p δεδιώσας 3, ἀλλὰ χραζούθες ἐκὶ Σαοὺλ ἐν χιλιάσι, ἐπὶ δὲ Δαυἰδ ἐν µυριάσι. ris pavidique sexus, expostules. Ecce enim mihi virgines, que Saulis tempore, regis iram nibil verite, clamant (I) de ipso Saule in millibus, de Davide autem in decem milibus. XVI. Vere lztatus est mons Sion, εἰ ezsultave- runt filie Jude: (m). Quando, inquit ? Hoc ipso tempore, quando Dei Templum oblatum Deo estin templo ; quando immaculata puellula inaudito exemplo in Sancta sanctorum propero pergens gradu contendit, ut inibi sedem deflgat. Tunc vir- gines letitia gestientes simul cum Angelis spiri- IC. Ὄντως εὐφράνθη 0 τὸ ὄρος Σιὼν, ni ἠγαλλιάσανιο αἱ θυγατέρες τῆς ὈἸουδαίας. lie ; φησί. Τότε, νῦν ὅτε ὁ ναὸς τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ ἐν vag προσηνέχθη, ὅτε παραδόξως κόρη ἀμίαντος εἰς si "Άγια τῶν ἁγίων ὠχυτάτοις ποσὶ βαδίζουσα sw οτρέφεσθαι ἔνθα πορεύεται. Τότε al παρθένοι dyal- λιώµεναι 9| σὺν ἀγγέλοις τὴν πνευματικὴν εὐωχίε (k) Matth. xxiv, 2. (1) I Reg. xvii, 7. (m) Psal. xLvir, 12. VARLE LECTIONES. ** Barb. pro χόρην legit χωρεῖν. ** Barb. mend. 'θυγατέραις. ** Παραδόξως στοµα ex 085. À.: MB Barb. mapabóbu er att 1 Barb. θυγατέραις, quod mendum paulo infra recurrit. 9 Barb. uii €? Barb, πάντι. ο dius Ces. Α. ἐκζήτιον. 9* Δεδιώσας cum Cas. Α., Barb. προφητεύει, (59. Α. προφητίδει. Mendose Barb. ἐκζητηταῖον, abstr- b. δεδειώσας videlicet pro δεδοιχυίας ant Atc δεδιυίας. 93 Barb. εὐφρανθήτω. ** Cos. ápóAuvtoc. 99 Ex Cms. A. βαδίζουσα ἀναστρέφεσθαι, nam mex. Barb. βαδίζεσθαι ἀναστέφων. ** Barb. mend. ἀγαλλιωμένοι. NOTAE. (35) Psal. xvii, 12. Quod filias Judez potius quam filias Jude Joannes posuerit, in causa est versio LXX,que hic legit : ᾿Αγαλλιάσθωσαν αἱ θυγα- τέρες τῆς Ἰουδαίας. Et Psal. xcvi, 8, ἠγαλλιάσαντο αἱ θυγατέρες τῆς Ἰουδαίας. . (36) Que infra sequuntur usque dum ad senten- tiam confirmandam testimonium ex Matthei Evan- gelio petitur, videntur accipi posse tanquam i choro virginum Deiparam comitantium pro a. Certe et hic et in sequentibus orationis ne paulo obscurior videri potest. (37) Quia scilicet per filiam reparatur ruina p* matrem illata. 1487 JOANNIS EUBORENSIS lis sedes, et domicilum Emmanuelis et summi legis A οἰκτητήριυν τοῦ ᾽Βμμανουὴλ καὶ παµθασιλἰως Σρι. Christi. Ecce sine manibus hominum (45) construitur palatium coelestis regis, et hoc palatium in Eden ad orientem (46) portam habet, et nemo per eam portam ingredietur (41), nisi solus Do- minus Deus ; et erit porta clausa. Palatium pror- sus admirandum, adeo ut ipse quoque colorum Virtutes illud demirentur. Atque omnem sane cogitationem opus superexcedit. Palatium enim istud sine ullius humani architecti opera exeediflca- tum, coelis sublimius, et creatura omni latius osten- sum est, et nemo in ipso preterquam architectus ille, et opifex et celestium rerum omnium ac terrestrium Creator habitabit. Ecquis tandem iste est, quod solus condiderit, et solus inhabitave- rit? Nunquam auditum hoc est, quod porta mi- rabilis illius domus nemini alii unquam aperie- tur. Quis iste est rex ? non habet exercitum, et στοῦ. 'Ιδοὺ παλατιον τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως iy χειρῶν ἀνθρώπων ὃ κατασκευάζεται, tal τοῦτο κ παλάτιον ἐν Ἐδὶμ χατὰ ἀνατολὰς τὴν πύλην boy, xal δι αὐτῆς τῆς πύλης οὐδεὶς εἰσελεύατται, d μὴ Κύριος ὁ θεὸς μόνος καὶ ἔσται ἡ πύλη Χεκεισμέγη, Ὄντως θαυματὸν παλάτιον, ὥστε xal τὰς Δυνάμεις τῶν οὐρανῶν εἲς αὐτὸ ζενίζεσθαι, πὲρθαίνι 0 πᾶσαν ἔνναιαν τὸ πρᾶγμα. Τοῦτο γὰρ τὸ bey ταχν- τῶν γηγενῶν ἑτοιμασθὲν παλάτιον, ὑψηλότερον τῶν οὐρανῶν xai πλατύτερον πάσης τῆς χτίσιως be εδείχθη, καὶ iv τούτῳ οὐδεὶς κατῴχησεν el μὴ ὁ τεγή- *üc καὶ Δημιουργὸς xal. Κτίστης 9 τῶν οὐρανίων χαὶ ἐπιγείων. Καὶ τίς οὗτος ὅτι µόνος ἕκτισεν, xal ub κατῴκησεν ; Οὐδέποτε τοῦτο ἠκούσθη , ὅτι ἡ xi τοῦ θαυμαστοῦ οἴχου ἐκείνου οὐδενὶ ἑτέρῳ ἀνοιγήστται πώποτε 6. Τίς οὗτος ὁ βασιλεύς ; οὐκ ἔχει etin δον , καὶ στρατοπεδάρχας ; οὐκ ἔχει δορυφόρεκ VARUE LECTIONES. * Cod. Barb., ut fleri de hac voce solet, contracte habet ἀνῶν. * Codd. mend. ἔχων, * C. Barb, xii κτίσεως τῶν οὐρανίων xal ἐπιγείων. Cms. A. καὶ κτίστης τῶν ἁπάντων τῶν τε ἐν οὐρανῷ καὶ ixl. τῆς Tic. 6 Barb. mend. πώποται, hanc autem vocem prorsus omittit Ces. A. NOTE. (45) Animadversione dignissimus est hic locus, tum quia eamdem de Virginis conceptione fidem prodit, tum vero multo magis quia occurrit ca- villis illorum qui, ubi heec controversia agitur, vel meridianos solis radios uti tenebras habent, tene- bras proclamant. Dixi eamdem de conceptione virginis fidem hic proponi; nam Virgo compara- tur celestis Regis palatio, cujus magnificentia cogitationem omnem excedat, atque mentes ipsas apgelicas in stuporem rapiat. At vero eritne qui ejusmodi palatium Deo dignissimum in homine eccati sordibus feedo demiretur ? Ergo vel negan- um erit id, quod tenebat Ecclesia, hoc tunc constructum fuisse quando concipiebatur Maria ; vel fatendum est nullas peccati sordes in Deipare conceptione locum habuisse. — At occur- ritur hic praterea morosorum cavillis. Nam hinc quidem certissimum est agi de Deipar&e conce- ptione ;inde vero disertissime affirmatur, palatium non fuisse constructum manibus hominum ; sed (ut paulo infra dicitur) solus Deus illud condidit, quemadmodum et solus inhabitavit. Atqui hoc de irginis corpusculo dici non potest, tum quia Christi Domini Dei nostri privilegium fuit ut sine humano opere conciperetur, tum quia auctor noster hoc discrimen Evam inter ac Deiparam ipse statuit (infr. 8 34), quod Eva quidem manu Dei edificata fuerit, Maria vero ab Joachimo et Anna fnerit pro- genita. Ergo hac de beatissima Deipare anima ne- cessario sunt intelligenda. Ergo constructio palatii nihil est aliud nisi animes creatio atque in cor- pasculum infusio. Atqui per hanc. contructionem icitur productum opus Dei dignissimum, et super- nis ipsis virtutibus maxime admirandum. Ergo vel negandum id est, quod auctor facto ipso prodit, in Ecclesia nempe hac dici de Virginis conceptione consuevisse ; vel concedendum est, Ecclesie fldem hanc fuisse, Marie animamin gratia fuissecreatam, atque adeo ad Mariam transferendum esse quod Augustinus de angelis pronuntiavit (De civit. Dei, lib xu, cap. 9): Eos cum bona voluntate, id est cum amore casto, quo illi adhererent, creavit, simul in eis et condens naturam, et largiens gratiam ; gra- tiam vero (quod ad Deiparam spectat) non qualem- D βλαστάνων, xal τοὺς θανόντας cunque, sed qua par esset magnificentissimo operi edificando ; quod et cordatissimi theologi in sche lis docere consueverunt, gratiam Virgini in ips ejus creatione collatam ejusmodi fuisse, cui nulla alia comparari possit. (6) Alluditur ad Gen. i, 8, sec. LXX : is ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον iv 'Eókp xm ie τολάς. Familiarissimum fuit antiquis Patribus, ul Eden atque ad Eden pertinentia, cujusmodi sont terra non maledicta, arbor vits, fontes saluberrimi, ete., haberent ceu totidem Deiparse symbola. Hic intelliges cur auctor superius quidem [$ 12) alatium (, dixerit : O vos beatos, Joachime et Anna, κα ü tualem paradisum genuistis |! nunc vero huc rtvo- cans locum illum Geneseos, prouti in Greca LXI versione legitur, sanctam Virginem sub paliti symbolo dicat in Eden fuisseconstructam cum por ad orientem respiciente, quo deinde accersal el Ezechielis oraculum (Ezech. xu, 1-3) de porà soli Deo pervia. Porro hujus symboli usum e spectare, nt quod venit in comparationem, equ. paretur felicissimo statui qui lapsum miserrimum preecessit, res ipsa per se loquitnr ; hinc usilaus simum est, lapsi hominis reparationem significare er reditum in Eden. Sic Grecorum sacra officit In festo S. Philemonis (Men. die xxii Nov. 0de x: Vere sinus tuus, o innocens Deipara, notus apparuit paradisus, qui fert lignum vitz, atque 6 qui ob ligni [puctum mortui erant, υἱί redditos rur sus in. paradisum introducit. Νέος παράδεισος 1e" ἡ Ὑαστήρ σου ἀληθῶς, ἁγνὴ, ὡράθη ζωῆς ον t Ti του ' πάλιν πρὸς παράδεισον ζωοποιηθέντας εἰσίω, θεοτόχε. Illud unum itaque inquirendum sope" in rem nostram, an ad felicissimam Eden condili- nem Maria vel in ipsa sui conceptione perünte dicenda sit. At ea de re satis nunc sini que 9 auctore habemus affirmante, 49 Annam et Joactiz genuisse spiritualem paradisum ; 2« Virginem puli tium esse magniflcentissimum in ipso Eden £9 catum. Reliqua plura in Commentario. (41) Caes. A. Addit el egredietur. Manifeste avt? hec ad Ezech. xw, 1 seqq. spectant. 1489 SERMO IN CONCEPTIONEM DRIPARJE. 1490. τρόμῳ xat φόδῳ τὴν λειτουργίαν ἐπιτελοῦντας ; οὐκ Α exercitus duces ?non habet, satellites, qui cum slciv αὐτῷ βασιλικοί ; vai, φησὶ, πᾶσα ἡ χτίσις αὐτοῦ ἐστιν Χίλιαι Χιλιάδες ἐν οὐρανοῖς Ἱ αὐτῷ παρίστανται, xal µμύριαι μυριάδες ὃ λειτουργοῦ- σιν αὐτῷ. IH'. Ταῦτα οὕτως ἔχει τὸν τρόπον τῆς θεοτόκου Μαρίας ἀναστρεφομένης εἲς τὰ "Άγια τῶν ἁγίων" αὐτὴν δὲ πάσης δικαιοσύνης ἀνωτέραν δειχθῆναι. Ὢ τῆς Ιουδαίων πωρώσεως ὃ | & τῆς ἐκείνων ἀνοίας | Ὢ τῆς αἱρετιχῶν βλασφημίας, ὥ τῆς ἐσχο- τισµένης αὐτῶν καρδίας. Οὐδὲν γὰρ οἱ ἔριδι xal ξήλῳ προσκρούοντες, ὡς Χύτρα λέθητι, ἵττω τοῦ φρονήµατος τῶν Ἰουδαίων εἶσίν. Αὐτοὶ γὰρ προσ- κρούονται, xal αὐτοὶ συντρίθονται. Ἡ οὐκ ἦσαν !0 oi προφῆται ἐξ αὐτῶν ; Νῦν δὲ τοὺς ὁμοφύλους προ- φήτας ὁμολογοῦσιν, τοῖς δὲ λόγοις αὐτῶν οὐ πείθον- ται. Hoo οὖν εἶδον εἲς πάσας γενεὰς χόρην !! εἰς τὰ "Άγια τῶν ἁγίων ἀνατραφεῖσαν, Tj πάλιν παρθένον μετὰ τόκον ; Οὐχὶ αὐτοὶ, ὅτε ἀρχιερεὺς ὁ Kópioq ἐγένετο, ἰδίαις ὙΧερσὶν ἐξ αὐτῶν τινες Ὑράφοντες ὡὠμολόγησαν {3 Παρθένον τὴν ἁγίαν Μαρίαν ; Ψηφι- σάντων γάρ τινων τὸν Κύριον ἐξ αὐτῶν ἀρχιερέα, ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος) Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἱῶνα κατὰ τὴν τάξι Μελχισεδἐχ' ὃτι ὁ σοφίᾳ παρὰ Θεοῦ xal ἀνθρώπων Tj προχόψας: xai 35 ix φυλῆς βασιλικῆς, καὶ ἀρχιερατικῆς Tv Μαρία ἡ ἁγία θεοτήχος' xarà τὸ εἰθισμένον !* οὖν αὐτοῖς ἐποίησαν. Tv Ὑὰρ προθαινόντων ἱερέων ἐξεζήτουν τὸν πατέρα, καὶ τὴν μητέρα, xal ἔγραφον τὰ ὀνόματα αὐτῶν sl; τὴν !9 φῆφον τῆς ἱερωσύνης' καὶ ἐπηρώτησαν 16 τὴν ἁγίαν !7 Παρθένον λέγοντες" ΥΊός σου ἐστιν ὁ Ἰησοῦς; Ἡ δὲ ἔφησεν' Nat. Οἱ δὲ εἶπον' Καὶ τίς ἐστιν ὁ πατὴρ αὐτοῦ ; Ἡ δὲ παν- άµωμµος ἀπεκρίθη' Ἡατέρα μὲν ἐπὶ γῆς οὐκ ἔχει' ἐγὼ δὲ ἀγέννησα αὐτὸν ὡς οἶδεν αὐτός. Πατὴρ γὰρ αὐτοῦ ὁ θεός ἐστιν. Οἱ δὲ εἶπον, καὶ γράφωμµεν αὐτὸν elc τὴν γραφὴν τοῦ τόµου υἱὸν "8 τοῦ 6:00; Ἡ 6i εἶπεν' Γράφατε. Καὶ ἔγραψαν εἷς τὸν τόµον οὕτως" ]ησοῦς ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, καὶ υἱὸς Μαρίας τῇ ἄνωθεν ψήφῳ stc τὸν αἰῶνα Ἱερεύσεται 1?* καὶ ἐπληρώθη τὸ γεγραμμένον ὡς ἀνωτέρω δεδήλωται’ Σὺ ἱερες εἰς τὸν atüva χατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ. Μετὰ γὰρ τοῦ ὑποστρέψαι τὸν Κύριον ix τῆς ἐρήμου, ᾖλθεν εἷς Ναζαρὲτι, o5 ἦν ἀνατεθραμμένος' xal εἰσῆλθεν κατὰ τὸ εἰωθὸς τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Σαθθάτου εἲς τὴν timore et tremore astantes officium explent ? non habet regios prefectos ? habet sane, omnis quippe creatura ipsius est : Millia millium astant ei in celis, et decies centena millia ipsi ministrant (4). XVIII Hzc ita se habent quoad modum quo Dei genitrix Maria in Sanctis sanctorum conver- sabatur, et quo omni justitia (ceterarum creatu- rarum) sublimior ostensa est. 0 Juds&orum duritiem! O eorumdem amentiam! Sed o heretícorum quoque blasphemiam |Ο ipso- rum quoque corda οΏοβοδία | Quippe qui conten- tione et emulatione impingentes, tanquam testa in lebetem, nihil distant a Judeorum pervicacia. Ipsi enim colliduntur, et ipsi conteruntur.An non erant ex illis prophete ? Etiam nunc confitentur (Judei), prophetas ex ipsorum ortos propagine fuisse ; at oraculis eorum cedere abuunt incre- duli. Quandonam igitur per omnium generatio- num decursum viderunt puellulam in Sanctis san- ctorum innutritam ? vel rursus, ubinam viderunt virginem post partum ? Nonne, cum Dominus de- claratus est summus sacerdos, propriis mani- bus ex ipsis quidam scribentes confessi sunt sanctam Mariam fuisse virginem ? Cum enim qui- dam ex ipsis Dominum decernerent summum sacerdotem (ut impleretur sermo qui scriptus est : Tu es sacerdos in aternum secundum ordi- nem Melchisedech (&8), propterea quod ipse pro- ficiebat sapientia coram Deo et hominibus (t), et Maria sancta Dei Mater erat ex stirpe regia et sacerdotali, proinde secundum morem ipsis fa- ciebant. Proinde astantibus sacerdotibus interro- gaverunt patrem οἱ matrem, et scripserunt eo- rum nomina in censu sacerdotii ; et. interroga- runt sanctam Dei Matrem dicentes : Estne filius tuus Jesus ? Maria vero respondit : Utique. Ipsi autem addiderunt: Ecquisnam est pater ejus ? Respondit purissima : In terra quidem non habet patrem ; ego ipsum genui ut novit ipse. Deus enim est pater ejus. Illi vero dixerunt : Scribe- musne in elencho codicis, quod ipse sit fllius Dei? Atque ipsa reposuit: (Sic) scribite. Et sic retulerunt in codicem : Jesus filius Dei et fllius Marie, suffragio e calis lato, sacerdotio fungetur in seternum. Et sicut superius declaratum est, συναγωγὴν, καὶ ἀνέστη ἀναγνῶναι καὶ ἐπεδόθη [) implementum accepit Scriptura inquiens : Tu (es) αὐτῷ βιθλίον Ἡσαίου τοῦ προφήτον, καὶ ἀνοίξας (s) Dan. vii, 10. (t) Luc. m, 52. sacerdos in. eternum secundum ordinem Melchise- VARLE LECTIONES. " 0989. A. addit τῶν ἀγγέλων. * Ces. A. addit τῶν ἀρχαγγέλων. * Barb. ποῤῥώσεως, Cms. A. πωῤῥώσεως, , i T ? 19 Barb. εἰ οὐκ εἶσαν. 4 Barb. mend. χόριν. !* Barb. ὅμο uaa Tum particula καὶ, tum paulo post xai ἀρχιερατικῆς, que a Barb. absunt, ex Ces. A. ορ Tum Barb. tum 089. A ἦθισ ένον. ο πο ο τας us Bus ος Om OI Best de ctonicadhsn cata coe E αταναγίαν. um Cas. Α. υἱόν, nam Barb. mend. υἱῶν. 16 . lec 1 quam in- cerium num ἱερεύσεται, an ἱερώσεται ibi legatur. (065. A. habet : ἱερεὺς clc τὸν αἰῶνα ἔσται, sacerdos erit in dcGlernum. NOTE. (&8) Psal. cix, 4 ; a Greco textu abest verb. substant. secundum LXX NMEPn————————— OQ κ... OG» . o ο —— — — ο — E S me zi d 3 —À —— à ] “ 1 ἳ Li 4 η ji Hi "Y! " b. t , . , 1494 — JOANNIS EUBGOS ENSIS 149? dech (u). Et sane cum Dominus rediisset e deserto, A τὸ βιθλίον εὕρεν τὸν τόπον ob fy αμ, venit in Nazareth, ubi fuerat nutritus, et. intravit secundum consuetudinem suam die Sabbati in syn- Ηνεῦμα Κυρίου ἐπ᾽ ἐμὲ, o6 εἴνεχεν ἔχρισέν 3 µε, Καὶ τὰ ἑξῆς. agogam, et surrexit legere. Et traditus est illi liber 1saiz? prophetz, et ut revolvit. librum, invenit locum uh scriptum erat : Spiritus Domini super me, propter quod unzit me (v). Et cetera. Hic itaque liber apud ipsos asservatur usque ad hodiernam diem ; et in secundo ejus adventu, idem liber legetur ad Judeorum confusionem. Etenim neque prophetis ipsi crediderunt, neque ipsum Dominum audierunt; verum ex ipsis Scri- pturis sacerdotum suorum manu exaratis convin- centur. Ipsi enim perpetuo et decipientes et de- cepti, veritatem quidem proclamant esse errorem: errorem autem (quasi veritatem) amplectuntur, cum quo etiam in supplicium sempiternum ab- ibunt. Ad eos namque dixit Dominus: Ego veni in nomine Patris mei, et non recipitis me : si vero alius venerit in nomine suo, illum recipietis (x). XIX. Sed repones mihi, o Judse: Quomodo homo est filius Dei, et Deus? Audi. Quandoquidem Deus horninem creavit ad imaginem et similitu- dinem suam, hunc diabolus fraude subvertens morti subjecit. Propterea primo quidem (Deus) misit prophetas, qui adventum suum prenuntia- rent. Ubi autem venit plenitudo temporum, misit unigenitum ac dilectum Filium suum, qui carnem Adami induit, ut eum qui per voluntatem carnis in tyrannidem suam redegerat naturam, per carnem everteret, et diabolum hominis interfecto- rem interficeret. - Quemadmodum enim rex postquam in regionem quampiam vel urbem expeditionem jusserit, si- quidem illi qui missi sunt, hostem debellare non potuerint, tunc ipse habitu incolentium illam regionem assumpto, ad hostem delendum profici- scitur, hostis vero dum huic quoque se prevalitu- rum prefidit, in fortiorem incurrens, ipse ca- pitur (49) : sic prorsus ei accidit, qui cervicem erexerat, seque in medio ccelo solium suum lo- care, atque super mundanam, ut putabat, condi- tionem sublimari gloriabatur.Sic enim hic e colo (dein) lapsus ut fulgur, (y) impudens (tunc) aie- bat : Si hoc obtinuero, similis ero Altissimo (2). Quippe tanquam potens, ut sibi videbatur, se extulit jactabundus. Salvator itaque ut emor- 'O τόμος οὖν οὗτος ἐστὶ πεφυλαγμένος παρ' αὐτοῖς μέχρι τῆς σήμερον’ xai αὐτὸς ἐν τῇ δευτέρα αὐτοῦ παρουσίᾳ ὁ τόµος ἀναγνωσθήσεται εις ἔλεον τῶν Ἰουδαίων. ΠΗροφῆται γὰρ αὐτοὺς οὐκ ἔπεισαν, οὐδὲ αὐ- τοῦ τοῦ Κυρίου ὑπήκουσαν' ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῶν τῶν Γραφῶν τῶν γραφέντων ὑπὸ τῶν Χειρῶν τῶν ἱερέων αὐτῶν ἐλεγχθήσονται. Αὐτοὶ γὰρ dei πλανῶντες καὶ πλανώ. μενοι τὴν μὲν ἀλήθειαν πλάνον ἔκραζον εἶναι, τὸν ὃν πλάνον ἀπεχδέχονται, µεθ᾽ οὗ xai ἀπελεύσονται εἰς χύ- λασιν αἴώνιον. Ἐἶπεν γὰρ πρὸς αὐτοὺς ὁ Κύριος Ἐγὼ ἐλήλυθα ?! ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Ππτρός uw, καὶ οὐ λαμθάνετέ µε, ἐὰν δὲ ἔλθῃ ἄλλος b τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ, ἐκεῖνον λήψεσθε t*. 16’. ᾽Αλλ) ἐρεῖς µοι, ὦ Ἰουδαῖε, πῶς υἱὸς τοῦ θεῦ xai θεὸς ἀνθρωπός ἆστιν ; "Axoucov. Ἐπειδήπερ τὸν ἄνθρωπον ὁ θεὸς ἔπλασεν κατ εἰκόνα αὐτοῦ χαὶ ὁμοίωσιν, τοῦτον δόλῳ τροπωσάµενος 3 ὁ διάθοὶκ θανάτῳ ὐπέθηχε. Τούτου Ένεκεν πρῶτον μὲν προφί- τας ἀπέστειλεν προκτρύττοντας τὴν αὐτοῦ παρε: σίαν. Καὶ ὅτε ἦλθεν τὸ πλήρωμα τῶν καιρο, ἀπέστειλε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν ἩΜονογενῆ xai épr- πητόν' xai περιεθάλετο τὴν σάρκα τὴν τοῦ 'Aóiy, ἵνα διὰ τῆς σαρχὸς τροπώσηται τὸν τὴν quon tj θελήσει τῆς σαρχὸς τυραννήσαντα, xal νεκρώσῃ τὸν ἀνθρωποκτόνον διάθολον. Ὡς 35 γὰρ βασιλεὺς ἀποστείλας εἰς χώραν, ἡ dc πόλιν, καὶ μὴ δυνηθέντων τῶν ἀποστελλομένων tbv ἐγθρὸν χειρώσασθαι, αὐτὸς τὸ σχΏμα τὸ chc χώρες ἐκείνης ἀναλαθὼν, πορεύεται ἀνελεῖν τὸν ἐγθρόν ὁ δὲ ἐχθρὸς προσδοκῶν ὅτι xol τούτου κατισχύσει ἔτι δραμὼν ἐπὶ τὸν ἰσχυρότερον ἁλωθήσεται' οὕτως οὖν ὁ πάλαι τραχηλιάσας, καὶ καυχησάµενος ties τὸν θρόνον ἀνὰ μέσον τοῦ οὐρανοῦ, καταλιµπάνειν τε th κόσμον, ὡς (usto. Οὕτως yàp εἶπεν ὁ ἀναιδὴς ὁ ἂ τοῦ οὐρανοῦ πεσὼν d ἀστραπὴ, ὅτι τοῦτο ποιῄσας ἔσομαι ὅμοιος τῷ Ἀψίστῳ. ἸἘνεκαυχᾶτο γὰρ, ὡς dito, ὡς δυνατός. "Iva οὖν νεκρὰ δείξη 3 τὰ ὀλέθρα αὐτοῦ τεχνάσματα ὁ Σωτὴρ, xai ἵνα (deir " αὐτὸν ὥσπερ δράκοντα αἱμοθόρον, τῷ θεῖκῷ ἀγκίστρῳ, M- ταθάλλει 39 τὰ γὰρ αὐτοῦ μηχανήματα ? ἡ τοῦ θεοῦ tuas redderet exitiales ejus fraudes, ipsumque [) βουλὴ ὥσπερ ἱστὸν ἀράχνης διέσπασεν. (u) Psal. cix, &. (v) Luc. 1v, 16, 11, (2) Joan. v, 45. (y) Luc. x, 18. (2) Isa. xiv, 14. VARLE LECTIONES. *! Mendose tum Barb. tum Cas. Α.ἔχρησεν, ?! Barb. ἐλύλυθα. 33 Mend.tum Barb. tum Ges. A. Xijjert. 19 Codices mend. τοοποσάµενος, ** Barb. τροπόσηται. 55 Barb. quidem et. Ces. codices habent πας, rei natura, et quod in contextu consequitur οὕτως postulant ut legamus ὡς. ** Mendose Barb. δε Cms. A. δείξη. 5) Codices mend. δελεάσας. ?* Melius καταθάλλει cum Ces. Α., quam καταθαλεῖ cum Dir. 1 Barb. μηχανίµατα. ΝΟΤΗ». (40) Cms. A. addit : τοῦτ) ἔστιν ἀγρευθήσεται, id est, quasi venatu capietur. (50) Placet hic nonnulla decerpere ex S. So- phronii sermone, per E. Angelum Mai Grece cum antiqua Donifacii versione edito, in pum : Cyri et Joannis : quippe quz hanc imagine! conis hamo allecti perpulchre illustrant(Spic.N& tom. IIl, pag. 39) : "Hàx, σωτηρίαν ἐν μέσῳ σηί Τή 1405 JOANNIS EUBCOEENSIS 1496 Quin et ipse Salvator testimonio suo sermonem Α αὐτὸς ὁ Σωτὴρ λέγων. "Or 4 σωτηρία c ὃς τῶι confirmat, dicens : Quia salus ex Judzis est (i), quee salus ego ipse sum, qui loquor tecum (k), prout. di- xit Dominus ad mulierem Samaritanam. XXI. Ceterum jam tempus est inchoande leeti- tie, et congratulandi justis omnibus ab Adamo usque ad Zachariam, quem inter templum et altare occiderunt (1). Exsulta itaque, o Adam, propter Mariam Dei matrem. Quoniam per mulierem a serpente de- ceptus fuisti, et. per mulierem serpentem con- culcabis. Venit enim tempus ut sagitte potentis acuta: (m) ex eadem illa natura proveniant, unde inimicus nocendi sumpsit instrumenta. Lignum etenim et mulier origo fuerunt in paradiso tui exsilii; nunc autem lignum et mulier tibi sunt restitutio. Mulier iquidem manu Dei «sedificata te decepit; at mulier e lumbis Joachim et Anne ulero progenita, sine semine gignet mortis victo- rem, debellatoremque illius qui nos captivos ab- duxit. Et lignum quidem bonum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile (52) nobis mortem attulit; lignum autem aridum etinfructuo- sum tum draconem perimet, tum terrigenis uni- versis eternam vitam conciliabit. Tu quoque mater matrum, Eva, gaude; quo- niam filii tui non amplius ad corruptionem na- scentur, sed incorruptione potientur. Vos etiam, Abel et Seth, in cantica erumpite, quoniam Altis- simus tabernaculum suum (53) praeparat, et venit ad benedicendum terre, cui maledixerat. Et tu, Noe, hilaritatem explica, quoniam adest Domi- C nus: congrega dispersos filios tuos, ut eum ado- rent, qui vos in diluvio servavit. Deus enim, ultionum Dominus (n), Adamum indutus, in ter- ras advenit, ut Adamum ipsum renovet, vin- closque omnes ex inferis educat. Abraham, et Isaac et Jacob cum legislatore Moyse atque pro- phetis omnibus, utrique exsultate, libros vestros evolvite, quoniam adest jam exspectatio vestra. He sunt exsultationes filiarum Judses, quo- niam justi Joachim et Anna plane immaculatam Dei matrem in Sancta sanctorum detulerunt. Lz- tatus est. enim mons Sion, ct exzsultaverunt filie Ἱουδαίων ἐστίν: ὅς εἰμὶ αὐτὸς ὁ λαλῶν σοι, 6 Κύριος πρὸς τὴν Σαμαρείτιδά φησι ταῦτα. KA'. Καιρὸς λοιπὸν ἀπάρξασθαι τῆς χαρμοφύνης καὶ συγχαίρειν πᾶσι τοῖς δικαίοις ἀπὸ ᾿λδὰμ xai μέχρι Ζαχαρίου, ὅν ἐφόνευσαν µεταξύ τοῦ vao) xal τοῦ θυσιαστηρἰου. Διὰ οὖν τὴν θεομήτορα Μαρίαν εὐφράνθητι "Aly, ὅτι διὰ γυναικὸς ἠπατήθης ὑπὸ τοῦ ὄφεως, χαὶ διὰ γυναιχὸς πατήσεις αὐτὸν. χει γὰρ ὁ καιρὸς, ἵνα ὅθεν τὸ ὅπλον ἐχρήσατο ὁ ἐχθρὸς, ἐξ αὐτῆς τῆς φύσεως τὰ βέλη τοῦ δυνατοῦ τὰ ἡχονημένε Df, Eloy γὰρ καὶ ovi, ἐγένοντο ἀφορμὴ τῆς ἑξορίας σου ἐν παραδείσῳ, νῦν δὲ ovi) καὶ ξύλον γίνεαί σι ἀνάκλησις. Γυνὴ μὲν χειρὶ θεοῦ οἴκοδομηθεῖσα ἡτή- τησέν σε' γυνἡ δὲ ἐξ ὀσφύος Ἰωακεὶμ, xol γασιρὺς ἝΑννης Χυοφορηθεῖσα, &vtu σπορᾶς γεννήσει τὸν νικητὴν τοῦ θανάτου, xai Χαθαιρέτην τοῦ ὑμᾶς αἰχμαλωτίσαντος. Kal ξύλον ᾽μὲν καλὸν cic pum, καὶ ἀρεστὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς, xal ὡραῖον τοῦ ατα vorat, θάνατον ὑμῖν ἐπήγαγεν ξύλον δὲ ξηρὸν xii ἄκαρπον τὸν μὲν δράκοντα ἀνελεῖ, πᾶσι δὲ τοῖς Πῃ- γενέσι 40 πρόξενον ζωῆς αἱωνίου γενήσεται. Αγάλλου xai σὺ μῆτερ µητέρων Eva, ὅτι τὰ τέχνα σου οὐχέτι εἰς φθορὰν, ἀλλ᾽ ἐν ἀφθαρσίᾳ ἔσονται "tl "Αθελ xai X39 καὶ ὑμεῖς ὑμνήσατε, ὅτι ἑτοιλάζει d Ὑψιστος σκήνωµα αὐτοῦ, xai ἔρχεται εὐλογῆσα τὴν γῆν, ἣν κατηράσατο. Καὶ σὺ Nos εὐχαρίστησοι ὅτι ἔρχαται Κύριος ἐπισυνάγαχε τὰ τέκνα σου τὰ διεσκορπισµένα ἵνα προσκυνήσωσαιν 33 τὸν διασώσεντα ὑμᾶς ἐπὶ κατακλυσμοῦ. θεὸς γὰρ ἐχδικήσεω Κύριος ἐπὶ γῆς παραγίνεται τὸν Αδάμ xawoyli- σαι 95, τοῦτον ἐνδυσάμενος, xal πάντας τοὺς apio ἐκ τοῦ ὥδου ἀναγαγεῖν ^. )Λθραὰμ, καὶ ᾿σαάκ, xat αχὼθ σὺν τῷ νοµοθέτῃ Μωῦύσῇ καὶ πᾶσι τοῖς προ; φήταις, ἀμφότεροι Ὑεραίροντες, τὰς βίθλους ὑμῶν ἀναπτύξαντες, ὅτι ἡ προσδοκία ὑμῶν πάρεστι, Ταῦτά εἶσι τὰ σκιρνήµατα τῶν θυγατέρων τῆς Ἰουδαίας, ὅτι προσήνεγκαν οἱ δίκαιοι Ἰωακεὶμ καὶ "Avva τὴν πανάµωμον θΘεοτόκον εἰς τὰ "Άγια τῶν ἁγίων' Ἑθφράνθη γὰρ ὄρος Σιὼν, καὶ phi (i Joan. 1v, 22. (1) ibid. 26. (I) Matth. xxii, 35. (m) Psal. cexix, &— (n) Psal. xvi, 12. VARLE LECTIONES. 5 Barb. repetit hic λέγων, 39 Particula καὶ, quam habet et Cms. Α., redundare hic videlur. *« Mend. tum Barb. γηγενεῦα:, tum Cres. A. γηγενέσιν ! Hanc. periodum, qua a cod. Barber. abes, dedimus ex Ces. A., qui more suo sic habet corruptam : ἄγαλου καὶ σὺ µήτερ µιτέρων ἐδα ὅτι τὰ sima σου o)xitt &'q φθορὰν ἀλλ᾽ ἐν ἀφθαρσίᾳ ἔσονται. 4ἳ Mend. Barb. προσκυνήσουσιν, cum Ces. A. vost» νήσωσιν. 3 Καινουργῆσαι ex (355. A., Barb. mendose κενουργῆσαι. 3 ᾿Λναγαγεῖν cum. Cas. À., habet ἀναγαγεῖ, quam lectionem si sequamur, sensus erit: et vinctos omnes ex inferis reducet. NOTE. (52) Gen. πι, 6, sec. LXX dpaiov τοῦ κατάνοη- bis credens, existimaret eum idoneum ad pr* cat, optabile ad intelligendum : quem sensum ad- mittit etiam veritas Hebraica bzonb vyn Tnm et concupiscibilis arbor ad intelligendum: | adeo ut sensus esse possit, ideo etiam fructum desiderabi- lem visum fuisse, quod Eva diaboli fallacibus ver- missam boni ac mali scientiam acquirendam. (53) Maria sepissime apud Patres comparar tabernaculo, in quo Deus residebat. At hic habe& pre»parationem hujus tabernaculi ipsam fuisse arie conceptionem, qaam deinde auctor coope rante Spiritu sancto viviflcante factam affirmab 1499 JOANNIS REUBCEENSIS 1500 beatitudines et ipse sunt decem, similiter et A ρισμοὶ xal αὐτοὶ 5 δέκα ὁμοίως xal c) pi Pater noster decem complectitur sermones (57). Has itaque decem solemnitates festiva cum letitia agimus. XXIII. Àc primam quidem, licet ea non ab omnibus agnoscatur (58), in qua beati Joachi- mus et Ánna generationis Marice semper virgi- nis ac Dei matris nuntium acceperunt, die nono mensis Decembris celebramus. Atque attente adverte, dilectissime, non preter fidem esse, ac inane, quod apud nos scripto tra- ditur. Si enim ecclesiarum dedicationes merito celebrantur, quanto magis citra ullam compara- tionis rationem debemus cum studio, et pietate, ac Dei timore hanc peragere solemnitatem ? in qua (59) non ex lapidibus jacta sunt fundamenta, neque manibus hominum Dei templum exzedifica- tum est: videlicet in utero concepta est Dei- para ac sancta Maria, sed Dei Patris benepla- cito, et cooperatione sanctissimi ac vivificantis Spiritus, Christus Dei Filius, qui lapsis est angu- laris, ipse eam «dificavit, et ipse in ea inhabita- vit, ut legem ac prophetas, cum ad salvandos nos veniret, impleret. Ipsi gloria et honor et adoratio una cum aeterno Patre, et cum sanctissimo ac vi- viflcante Spiritu nunc, et semper, et in secula seculorum. Amen. ἡμῶν, δέκα λόγοι εισίν. Ταύτας οὖν € τὰς B, πανηγύρεις γεραίροντες ἑορτάζομεν, KT'. Tiv μὲν πρώτην, st xal μὴ παρὰ τοῖς xünwy γ)ωρίζεται, ἐν fj ἐδέξαντο οἱ µακάριοι Ἰωαχεὶμ xai Αννα τὰ εὐαγγέλια τῆς Ὑεννήσεως τῆς ἀξικαρθίγου xal Θεοτόχου Μαρίας «tj ἐννάτῃ τοῦ Δεχεμθρίου µηνός. | Σημειοῦ νουνεχῶς, ἀγαπητὶ, ὅτι οὐκ ἄεπονὸο, οὐδὲ ἀνωφελὲς τὸ παρ᾽ ἡμῖν γραφῇ παραδιδόµενον, Et γὰρ xai ἐγκαινισμοὶ ἐκχλησιῶν ἐπαξίως imu. λοῦνται, πόσῳ μᾶλλον ἡμεῖς ὀφείλομεν μυριονταπλα- σίονα μετὰ σπουδῆς, εὐλαθείας τε καὶ φόδου Bt) ἐπιτελεῖν τὴν πανήγυριν ταύτην; dv f οὐκ ἐκ λίθων ὁ θεμέλιος ἑτεβη, οὐδὲ ἐκ χειρῶν ἀνθρώπων à ναὺς τοῦ Θεοῦ ᾠχοδομήθη, τουτέστιν, ἐν κοιλίᾳ συνελήφθη ἡ ἁγία Μαρία ἡ θεοτόχος, ἀλλ᾽ εὐδοχίᾳ 55 Πατρὸς xal συνεργἰᾳ τοῦ παναχίου καὶ ζωόποιοῦ Πνεύμεος, Χριστὺς ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ, ὁ λίθος ὁ ἀχρογωνιαῖος, αὐτὸς ᾠχοδόμησεν, xai αὐτὸς ἐν αὐτῇ χατεσκένωσεν, ἵνα νόµον xal προφήτας πληρώσῃ, ἐλθὼν εἲς d σῶσαι ἡμᾶς 5, Αὐτῷ ἡ δόξα, καὶ ἡ τιμὴ, καὶ ἡ προσκύνησις σὺν τῷ ἀνάρχῳ ἹΠατρὶ, xai τῷ ταν. αγίῳ καὶ ζωοποιῷ Πνεῦματι, νῦν καὶ dai, xal e τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. VARLE LECTIONES. 5* Allatius legit: δέχα ὁμοίως' καὶ τὸ, Πάτερ... melius Ces. A. δέχα’ ὁμοίως xai τὸ... Con entius contextui οὖν cum (999. C., quam δὲ cum Barb. et Allatio. 5 Uterque codex Caes. A. et Barb. habent ἀνθρώπων, at forte legendum ἀνθρωπίνων. 55 Barb. et ex eo Allatius ἀλλ' εὐδοκίᾳ, Ces. A. καὶ coboxly, 9 Cms. A. hic addit: £vexev τοῦ ὀνόματός σου, Κύριε’ propter nomen tuum, Domine, NOTE. (57) Quod decem sint sermones Orationis Domi- ϱ paulatim per ecclesias recipi consuevisse, idque nica, non unius Joannis Eubeensis fuit singularis sententia. Id ipsum enim legimus apud S. Sophro- nium Hierosolymitanum in Przefatione ad Miracula SS. Cyri et Joannis (Mai Spicil. Rom. tom. LII, pag. 44): Ἐντολαὶ δὲ Bixd βεόγραπτοι ταῖς πλαξὶν τῆς Διαθήχης ἑνήστραπτον' δεκα δὲ xal ὁ Κύριος τὰ τῆς εὐχῆς παραδέδωκε ῥήματα, Mandata etiam decem a Deo in Testamenti tabulis fulserunt. Decem etiam Dominus orationis tradidit verba. (58) Hinc apparet Joannis nostri state nondum universim ac ubique per Ecclesias invaluisse mo- rem Deipare Conceplionem solemni festo cele- brandi, quemadmodum etiam de festo Dormitionis ejusdem Deiparse affirmat Joannes Thessalonicensis in oratione, quam penes me ineditam servo. Neque id mirum accidit consideranti, non Deipara modo, sed etiam Salvatoris ac Domini nostri solemuia tum vetustioribus tum recentioribus statibus usu- venisse ac porro usuvenire. (59) Patet hic ex professo tradi rationem solem- nitatis celebranda. Atqui heec ratio nulla est alia, quam Deiparse Conceptio, conceptio autem non qualiscunque, sed ejusmodi, ut Mariam ipse Dei Filius ex beneplacito Dei Patris et cooperatione Dei Spiritus sanctissimi et viviflcantis edificaverit. Ad quam :edificationem propterea pertinet quod in suis precibus habet Ecclesia: Omnipotens sempi- terne. Deus, qui gloriose Virginis Matris. Mari corpus et animam ut dignum ΕΙ tui habitaculum effici mereretur, Spiritu. sanclo cooperante prapa- rasti. Et reipsa przeparationis nomine plus semel in hac ipsa oratione indicatam Virginis conceplio- nem vidimus. 1503 JOANNIS RUBCORENBIS 1901 τεχθέντος Βασιλέως ἡ βασιλεία τέλος οὖκ ἔχει. Ὦ τῆς ἀνοίαςὶ ὦ παραδίκου βασιλέως ἀνήλέως χρίαις | ὦ παρανομία βασιλέως | παρ) οὗ ἔμελλον ἀδικούμενοι αΧρίσιν δικαίαν λαμθάνειν, τυραννούµενοι ποῦ ἀπελεύσονται ; O Bethleem sancta, non per Regis nativitatem A — f'. Ὦ Βηθλιὶμ ἁγία, ὅτι οὗ µόνον ὑπὸ τοῦ τιχ- tantum es sanctiflcata, sed etiam per sanguinem puerorum injuste interemptorum duplicem repor- tasti sanctificationem. Recogito enim Herodem, copias mittentem, militum duces caventes ne ullus infans ipsos celetur, matres exspectantes dum cer- nerent infantium crudelissimam necem, portas urbium occlusas, vicos a militibus circumventos, exitusque platearum occupatos, milites gladiis districtis, ut canes, rabie percitos circeumcurrentes, privatos cives iuclusos, et unumquemque interro- gatum quonam loco essent, cui eorum, et ubi tunc temporis puer natus esset; parentes inscriptos, ne mas e conspectu subriperetur ; irruerunt enim ut aquila in predam cadaveris, ne mas ab oculis tolletur: patresque metum regis reformidantes, quasi ex vino temulenti ebriique, nesciebant quid agerent; matres autem suum quseque infantem suscipientes, iram iniqui regis fugere festinabant, multeque inter eas, veluti passerculum suum uni- cum puerum inter ulnas tenentes, alice vero duos, ut agnellos gementes vagientesque, bajulantes fugitabant, enses aspicientes coruscos, istum fugie- bant, aliique occurrebant. Aliquando vero tentant offerre militibus pecuniam ; lamentantes sic dice- bant: Adjuro te per legem Mosis, commiseratio- nem induere, quia etiam te mater genuit, forsan- que uxorem et liberos habes. Nulla alia mihi est spes vel res, hic est solus mihi infans, ac- cipito aureum ornamentum parcitoque meo puero. θέντος Βασιλέως ἡγιάσθης, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοῦ aiuz- τος τῶν ἀδίχως ἐχχοπέντων παίδων, διπλοῦν τὸν ὁγιασμὸν ἑκομίσω' χκατανοῶ γὰρ τὸν Ἡρώδην, τὲ στρατεύματα ἁποστέλλοντα, τοὺς στρατοπαιδάργες μηχανωµένους µή πως πώποτε παϊς ἀποχρυθῇ αὐτοὺς, τὰς μητέρας ἐχδεχομένας θεωρῆσαι τῶν νηπίων τὸν ἔχθιστον θάνατον, πύλας τῶν πόλεων ἀποχλειομίνας, τὰς χώμας ὑπὸ τῶν στρατευμάτων χυχλουµένας, τὰς δὲ ἐξόδους τῶν πλατειῶν φρουρουµένας, τοὺς στρατιώτας ξιφήρεις ὥσπερ Χύνας λυττῶντας xai περιτρέχοντας, ἰδιώτας ἐναποχλείστους Ὑενομύους, καὶ ἑχάστους αὐτῶν ἐἑπερωτωμένους περὶ τῶν τόκων ὅπου ἦσαν, xl; καὶ ποῦ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις παῖδα ἐγέννησε, τοὺς Ὑονεῖς ἀπογραφομένους, ui pss ἄῤῥεν ἀποχρυθῇ i£ ὀφθαλμῶν αὐτῶν. Εξῆλθον γὰρ ὥσπερ ἀετὸς ἐπὶ βορὰν πτώματος, ὅπως τε μὴ ἀποκρυθῇ ἐξ ὀφθαλμῶν ἀῤῥεν. Καὶ οἱ μὲν πατέρες τὸν φόθον τοῦ βασιλέως δεδιότες, ὥσπερ ἐξ οἵνο à παντὸς τρόµου µμεμεθυσμἔνοι, οὐκ ᾖδεισαν τὸ τί διαπράξονται' αἱ ὃξ μητέρες λαθοῦσαι ἱκάση τὸ ἴδιον νήπιον, τὸν θυμὸν τοῦ παρανόµου βασιλέως ἀποδράσαι ἔσπευδον καὶ πολλαὶ μὲν ἐξ αὐτῶν, ὥσπερ στρουθίον ἀπὸ ἑνὸς παιδὸς iv ταῖς ἀγκάλαις κατέχουσαι, ἄλλαι δὲ καὶ ἀπὸ δύο, ὥσπερ dp ἀποδυρώμενα καὶ κλαυθµυρίζοντα, βαστάζουσει ἀποτρέχειν ἔσπευδον καὶ ὁρῶσαι τὰ ξίφη ἁκ- αστράπτοντα, τοῦτον διέφευγον, καὶ sic ἄλλον χερι ἐπιπτον. "Ecg' ὅτε δὲ καὶ χρήματα πειρῶνται διδό- ναι πρὸς τοὺς στρατιώτας' ἀποδυρώμεναι τεῦτα ἔλεγον' Ὀρκίζω σε κατὰ τοῦ νόµου Μωύσέως, χτῖσαι σπλάγχνα οἰκτιρμῶν, ὅτι καὶ σὲ µήτηρ ἐγέννησεν' | ὅτε δὲ xal γυναῖκα xai maibac ἔχεις' οὐκ ἔστιν µοι ἄλλη ἑἐλπὶς ἤ ὑπόστασις, Tj µόνον τὸ νήπιον τοῦτο" ἁ ῥλχὴν χρυσίου xal φεῖσαί µου τοῦ παιδός. Quibus non ea ferentibus, sed instar accipitris C immisericorditer irrumpentibus in turtures vel teneras columbas, aut veluti lupis agnos diripien- tibus, vclutive leonibus teneros vitulos ex uberibus juvencarum rapientibus et non parcentibus,necesse est matres circumplecti manibus et ulnis cervices puerorum, istosque 869708 satellites adjurare : Ad- juro te, vir, per eum qui ex incunabulis eduxit te adolescentem ; trucida me primum, dein hunc in- lantem in ulnis meis. Ille vero iniquus invidia me- tuque impotens princeps speculatores pone mit- tens,jubebat querere utrum,pecunia accepta,alicui pepercissent ; ne parentes nati regis donis allicien- tes milites impellant ad insurrectionem. Ii vero ex mandatis excitabant illos interfectores qui, his auditis, magis ac magis studio ebulliebant. Licet aulem isto spectaculo non adfuerim, abhinc enim septingenti quadraginta et quatuor anni elapsi sunt, ex ortu Christi septingenti anni et quatuor ; ab infantium autem cede septingenti quadraginta duo anni ; quasi vero huc assistens, sic ista in mentem subeunt, et videre mihi videor istum cru- Υ. Τῶν δὲ μὴ ἀνεχομένων, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἱερκων ἀνηλεῶς ἱπταμένων κατὰ νεοττῶν περιστερῶν Ἡ τρυ- γόνων, Tj ὥσπερ λύκων ἄρνας διαρπαζόντων, fj ὧσ- περ λεόντων ἁπαλὰ µοσχάρια dx μασθῶν µητέρων διαρπαζόντων xal μὴ φειδοµένων, ἀνάγκη τὰς μη- τέρας περιπλέχειν, ἅμα χειρῶν τὰς ὠλένας αυτων τοῖς αὐχέσι τῶν νἠπἰίων, καὶ χατορχίζειν τοὺς ἀνό- µους ἐχείνους στρατιώτας Ὀρχίζω σε, ἄνθρωπε, elc τὸν αὐξήσαντά σε ἐκ βρέφους ἄνδρα τέλειου’ ἀπύ- χτεινον δὴ ἐμὲ πρῶτον, καὶ τότε τὸ νήπιον b ταῖς ἀγχάλαις µου. Ἐχθρὸς τῆς δικαιοσύνης ἐχεῖνος τῷ ζήλῳψ καὶ δειλίᾳ ὑπερμεθύσας, σκοπευτὰς χατωπι- σθεν ἀποστέλλων, παρήγγελλεν doa µή τι χρήματα λαθόντες τινὶ ἐφείσαντο' μὴ οἱ γονεῖς τοῦ γενηθέν: τος Ἡασιλέως δώροις ἐκμειλίξαντες τοὺς στρᾶ: τιώτας, xal πρὸς ἀνταρσίαν ἐμοὶ αἱρεθήσουσιν. 0ἱ δὲ ἀποστελλόμενοι τὰ αὐτὰ παρενόχλουν τοῖς govto- ταῖς ἐκείνοις' Χακεινοι ταῦτα ἀχούοντες ὑπὶρ πι- ρισσοῦ τῷ Qu κατεμέθυσαν. Καὶ νῦν dl xal οὖκ ἦμην περιὼν, ἐστὶν γὰρ ἀπὸ τότε ἔτη ἤδη τέσσαρᾶ xal τεσσαράκοντα καὶ Χριστοῦ ἑπταχκόσια, ἀπὸ μὶν τῆς ἔτη ἑππαχόσια τεσσαρώονε παρουσίας 1904 ΟΛΑ ἀλλ ολ χε ο 1906 Hic igitur Dominus in Evangeliis notansJudmo- À κε. 'Exei μὲν οὖν ὁ Κύριος ἐν Εὐαγγελίοις στηλι- rum insaniam, Jerusalem dixit : O Jerusalem qua oc- cidis prophetas ; ego vero dico sanctae Bethleem,non incriminans, sed glorificans : Bethleem, Bethleem ubi genitus est Christus rex magnus, tu que ultra purpuram regiam et byssum, recepisti beatorum puerorum sanguinem, primum sanctiflcata fuisti Christo in finibus tui nato,imo in tuis finibus,sed in teipso venientem ut mundum salvet,e Virginisilibus exeuntem prima recepisti Primogenitum omnium creaturarum,et omnium Conditorem ; posteriorem- que sanctificationem recepisti sanguinem innocen- tium ac beatorum puerorum. Illi enim sunt vere innocentes, quorum, ut agnorum simplicium san- guis pro nostro Creatore est effusus. O beatos innocentes legis Dominice haud inscios, et in lege illius ad eum pergentes ! o pullos rationales pru- dentium turturum ac simplicium columbarum,non secundum legem Deo oblatos | Sed gratia Christi, pro eo innocenti illorum sanguis effusus erat. O vitulos secundum prophetas, e vinculis solutos in quibus erant victuri, et pre letitia exsultantes, quibuscum Christus noster Deus partem et hare- ditatem nobis concedet, quia ad eum pertinet de- cus, gloria, et adoratio et honor nunc, semper et per omnia ssecula saculorum. Ámen. τεύων τὴν τῶν Ἰουδαίων ἄνοιαν, τῇ Ἱερουσαλήμ ἔφη' Ἱερουσαλὴμ dj ἀποκτείνουσα τοὺς προφήτας ἐγὼ δὲ qr jc τῇ ἁγία Βηθλεὲμ, οὐχὶ.στηλιτεύων, ἀλλὰ δοξάζων. Βηθλεὲμ, Βηθλεὶμ, iv X ἐγεννέθη ὁ Χρι- στὸς ὁ µέγας Βασιλεὺς, dj ὑπὶρ πορφύραν βασιλιχὴν καὶ βύσσον, δεξαµένη τὰ τῶν µακαρίων νηπίων αἵματα, πρῶτον μὲν ἡγιάσθης dv τοῖς ὁρίοις σου τεχθέντος, καὶ οὐκ ἐν τοῖς ὁρίοις σου, ἀλλ᾽ ἐν ao! αὐ- τῇ, τὸν ἐλθόντα ἵνα σώσῃ τὸν κόσμον, bx. παρθεν υκῶν λαγόνων προελθόντα πρώτη δεξζαμένη τὸν πρωτότοκον πάσης τῆς κτίσεως, καὶ Δημιουργὸν τῶν ἁπάντων' καὶ δεύτερον ἁγιασμὸν ἐδέξω τὰ αἵματα τῶν ἁμώμων xai µακαρίων παίδων’ αὐτοὶ γὰρ slow ἀληθῶς ἅμι- μοι; Gv τινων ὡς ἀρνίων ἀκάκων τὸ αἷμα ὑπὲρ τοῦ ποιήσαντος ἡμᾶς ἐξεχύθη. "à µακαρίων ἁμώμων τῶν τὸν νόµμον Κυρίου μὴ ἀναγνωσάντων, xai lv τῷ νόμψ αὐτοῦ πρὸς αὐτὸν πορευθέντων | Ὦ νεοσσῶν λοχικῶν σοφῶν τρυγόνων xal ἀχεραίων περιστερῶν, τῶν οὐχὶ γομικῶς προσενεχθέντων τῷ θεῷ, ἀλλὰ χάριτι Χρι- στοῦ, ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ ἁμωμήτου τοῦ αἵματος αὐτῶν ἐχχυθέντος| Ὦ µοσχαρίων προφητικῶς ἐκ τῶν δε- σμῶν ὧν ἔμελλον πράττειν ἀνεθέντωὴ, xai ἐν ἀγαλ- λιάσει σκιρτούντων' μεθ) ὦν Χριστὸς ὁ θεὸς ἡμῶν µερίδα xai κλῆρον δώσει ἡμῖν ὅτι αὐτῷ πρέπει δόξα, ttj), προσκύνησις καὶ μεγαλοπρέπεια, νῦν καὶ ἀεὶ, xai εἲς τοὺς σύμπαντας αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν, INDICES ANALYTICI. INDEX RERUM οὐ IN DISSERTATIONIBUS DAMASCENICIS ET VITA S. JOANNIS DAMASCENI CONTINENTUR. Revocatur Lector ad. litteras numerales inter uncos positas in textu. Quz astericis nolantur, ad Vitam. S. Joannis Damasceni spectant. ΛΑ Abdelmelichus Chalipha, vir, ann. Acemete monachi Nestorio addicti, Lviri. Supposito- rum variis auctoribus operum conditores euspecti, 11, LXVIII. j JEgyptii orthodoxi azymos panes obtulisse feruntur, LXXXIII. Alexander auctor orationis de S. Barnaba, quo &vo seripserit, Lix. Alexauder Hierapolitanus Nestorii fautor, L. Alcuini &etate RomanaEcclesia azyma offerebat, xxxvi. ' Amphilochius Sidensis Cbalcedonensi synodo refracta- rius, XLv. Ammonius Alexandring echole magister, xLviin.Ju- lianum Halicarnassensem assumpta Pauli Samosateni persona enecat, ibid, Ejus etas ostenditur, ἐδία. Anastasius 1] Antiochenus homiliarum in Hexaeme- τοῦ auctor, xLvIl "Anastasius Petri Damasceni successor, xxu, ann. Anathematismi Gregorio Thaumaturgo suppositi, Apol- linaristis reddendi sunt, xxxvir. Auselmi Cantuariensis de Spiritus sancti proceseione tractatus, v, xix. Anselmus Havelbergcnsis cum Greecis solemne collo - quium habuit, xx, Lxxxv. Apollinarii operum index ab ejus discipulo Timotheo conscriptus, xxii, seqq. Ejus familiares locutionee, XXI1v,et seqq. Ejusdem epistola ad Dionysium Corintbi episcopum, Xxxv. Apollinarius aoctor illius dicti, Uuam Dei Verbi natu- ram incarnatam, xxxin, et seqq. Id Cyrillus ab Athana- sio profectum putavit, ibid. Articuli ad sarciendam unionem utriusque Ecclesig ab Innocentio IV et Alexandro IV probati, xxr. Athanasii non est expositio fidei de incarnatione ad Jovianum, xxii. Eet Apollinarii, xxxutr. Alhapasio suppositum opus, Quod unus sit Christus, xii. Ápollinariste fetus est, ióid. Item-opus aliud de incarnotione Dei Verbi, contra Paulum. Samosatenum, ibid. Cur prefixum his libris Athanasii nomen, copjee- tatio, xLiv. *Auctor orationis De ἑές qui in fide dormierunt, noa existimavit gentiles idolalatris et aliis sceleribus addi- ctos, fuisse liberatos a Domino dum descendit ad infe- ros, XLv. Auctor sermonis De PAilo scripsit de Joanne Damasceno, 1, ann. is accurate non 1011 INDNA. KiNALIIIGUS 1512 Greci et Latini pacem coluerunt & Photio dejecto usque ad Sergium Sisiunii 11 successorem, xti. drieci echismatici temporalem duntaxat per Filium processionem Spiritus agnoscunt, xxiv.Greecia preetextug echiematie fuit, non causa, adjecta vox Fil/togue, xv. Eo- rum schismatis vera causa disquiritur, £bid. De schisma- tis causis fabulae, ibid. Eorum cum Latinis unio in con- cilio Lugdunensi secundo, xxt, Grecorum adversus azyma Latinorum scribentium de- liria, xxxiv, Judaicis moribus indulgent, ibid. Eorum commenta de postremo Domini Paschate, Lxxxv. Grecorum Constaptinopolitanorum ritus quadratze forme segmentum panis offecendi, xc. Greecorum de Platonis et philosophorum liberatione ab inferis error, Lxv. Greculi facinus audax in quemdam Gregorii Nysseni locum, xxit. H Heretici eren ex Judeis prodiere, XCIIt. Hesham Chalipha, vri, ann. Sub hoc Joaunes Damasce- nus claruit, ac deinceps, tbid. Hierosolyuntana Ecclesia azymos panes ad Euchari- stiam non admisit, Lxxxui. Hilarius Spiritum sanctum a Filio procedere docet, 1. Hominem blasphemum in die festo apprendere lice- bat Judeeis, Lxxxi. Hugo Etherianus cum Grecis disputavit, xx. Humbertus de Sylva Candida in causa fuit, cur Greci litem de Spiritua eancti processione moverint, xii, xv. Ejus de Domini extremo Paschate commentum, Lxxxv, et xc. I Iconomachi litem de Spiritus sancti processione re- novant, v. Incorrupticole aquam ab Eucharistia tulerunt, rxxxr. J Jacobile rotundos panes consecrant, ΙΧΣΣΙΠΙ, xc. Jacobite Syri et /Egyptii panes fermentatos &d Eucha- ristiam adhibent, Lxxxrrr. Joannes /Egeotes seu /Egeota et Cyrus Nestoriane heresis ιο. Lii. Contra synodum Chalcedo- nensem scripserunt, Lrit. Joannes Beccus patriarcha Constantinopolitanus unio- nie sollicite studiosus, xxir.. Exauctoratue, xxi. Ejus conversio, ἑδίᾶ. Laudes, ibid Joannes Beccus Spiritus per Filium processionem &terpam evincit ex Joanne Damasceno, xxiv. Grego- rium Cyprium profligat, ibid. *Joannes Damascenus parentibus inclylis et Christia- nis natus, i, et ann. Sub Theodosio Adramyteno et Leone Isauro claruit, ióid., anu. Constantiuopolitanus non fuit, ἐδία., «un. Ingenilo fuit ad scientias acquiren- dae idoneo, vir. Ejus in disciplinis progressua, ἐδίώ., et Beqq ος humilitas. viti. Fil πρωτοσύμδουλος Claliphes, ix.Magna auctoritate valuit inaula Chaliphee, ἐδίά., ann. Adversus Leonem Isaurum scribit, ἐδέά. Exstant ejus epistols contra Leonis havesim, ἰδέά., aun. Hierosoly- mitans Ecclesie tunc addictus erat, x, ann. Leonis in ipsum insidis, ἐδίά., et seqq. *Joannes Damascenus carmen ad recipiendam manum B. Virgini canit, xir. In. monasterium secedit, xir. Facultates suas et bona distribuit, ἰδία. Seni tra- ditur instituendus, xiv. Ejus cella, ἐδία., ann. Mit- titur Damascum ut sportis vendat, xv. Ejus obe- dientia, xv, xvi. Fuunebre cauticum edit, xvt. A mas» gistro ejicitur, xvii. Jubente Deipara litteris admovetur, νι. Varias heereses impugnat, ibid.. ann. Ejus triplex opus IInrh γνώσεως, Fons scientie, xix, ann. Cantica edit, ió3d. Complura ejus opera deperdita, xx, ann. Ab septima Synodo laudatur, ióid. Petro Damasci Metropo- lite addictissimus, xxr, ann. Dialogus ejus contra Mani- chaos quando scriptus, ibid. Tractatus suos recognovit et castigavit, xxit. In Palestina obiit, ióid., ann.In laura S. Sabi tumulatus est, ἐδίά. Corpus ejus Constantino- olim latum, xxiu, ann. Presbyter fit Ecclesia Hieroso- itane, xxi, et ann. Αἆ usque vite finem verbum ei predicavit, ibid. Joanni Damasceno subjectum opus Philoponi Tri- theit:e, χοι. De azymis non seripsit, Lxxt, et xci. - Joaunes de Montenigro provincialis Lombardie ordi- nis Predicatorum cum Marco Ephesio disputavit, xxvi. Joannes Diaconus Vite Gregorii Magni scriptor, ab "ngelis se didicisse ait, liberationem animes Trajani -egorii precibus concessam fuisse,Lxiv. Vid.prarf. n. xx: Joannes Ducas imp. unionem Ecclesiaroüm tentavit, XII. "Joannes Hierosolymitanus patriarcha Joannis Da. masceni consilia sequitur, x, ann. Iconomachorum he- resim damnavit, xx1, ann. *Joaunes Hierosolymitanus Damasceni Vils saeculo decimo scriptor, 1, ann. Non prorsus accuratus, ibid. Joannes lHierosolymitanus monachus Latinos mo- nachos heresis accusat, quod Spiritum sanctum ex Patre Filioque procedere canerent in symbolo, v1. Alias hic fuit a Joanne Patriarcha Vite Damasceni scrip tbid. Joannes Malala diversus a Joanne qui ηλ ανν brio dictus est, ut. Joannes à Διαχρινόμενος et Joannes rhetor idem. ibid. et Lir. Nestorianus non fuit, ut Photiusdixit, sed Mono- Pase. Diversus est a Joanne ZEgeota Nestoriano, tbid. Joannes papa VIII epistolam ad Photium non scri- psit, qua S pirttus sanctus procedere a Filio negatur, x. Joaunes Philoponus Tritheita de ultimo Domini Pa- schate acripsit,Lxxit. Negavit Christum in postrema cena paschalem agnum edisse, ibid. Joannes Scythopolitanus asinceros putavit Dionyaii li- broe, xxxix. Judei veteres non aprimalune phasi mensesinchoa- bant, sed à conjunctione cum sole, Lxzv, Lxx vit. Astro- nomicas eupputationes sectabantnr, idíd. A. Greeis cal- culos astronomicos non didicerunt, rxxvi. Non iisdem omnino ritibus quibus olim ip Zgypto, Paecha deinceps comederunt, LXxxvi. ! Julius papa non est auctor epistolarum ad Dionysium Corinthi epiacopum, et ad Prosdocium et alios, xxuv, et seqq. L Lateranensi concilio sub Innocentio Ill nullus Gre- corum schismaticorum adfuit, xx. Latini Greeeis equiores in causa azymorum, rxxrv. Latinorum de Spiritus sancti ex Patre et Filio proees- sione dogma Hilarius non in incerto relictum esse a Do- mino docet, 1. Latinorum Patrum de processione Spiritus sancti fides, 111, 1v et seqq. *Laura, quid, ix, aun. *Laura S. Sabe vetus, ibid. *Leo lsaurus imperator, imaginum hostis, 1x. Perstrip- gitur ἃ Joanne Dainasceno, ibid. Ejus adversus Damasce- num insidie, x. Leonis IIl papee ad Carolum M. epistola, vir. Ejus sym- bolum orthodoxe fidei, ibid. Spam 8 Filio.etiam pro- cedere copfitetur,viri.Id in symbolo Constantinopolitano apponi vetat, ibi. MT Leontius Byzantinus agnoscit libellum ad Jovianum Athanaeii non esse, sed Apollinarii, xxxiu. Epistolas etiam Julii, xxxv. Expositionem fldei χατὰ µέρος non esse Gregorii Thaumaturgi, sed Apollinarii, xzx:v, XXX VII. Liber Pirkei Eliezer, vetustissimus, 1xxvi. *Liturgia S. Jacobi seu Hierosolymitana Damasci re- citari solita, ann. M Macarius Anthiochenus Monotheleta, falsatis Gregorii Thaumaturgi confessionis suspectus, xxm, col. *Mansur perduelis non fuit Heraclio, 11, ann. "Mansurorum gens Damasci inelyta, 1, ann. Manuel Commenus unionem Ecclesiarum tentavit, xx, XXI. Marci Ephesii cavillationes, xxvi, xxix. Male artes ἑδίᾶ. Ejus orationes de pcenis quibus mortem pur- gantur anime, Lxv, et seqq. Aliquando levi discrimine utramque Ecclesiam de Spiritus sancti processione dis- sidere faesus est, xxvi, Vocem ez Patre Filioque extra Symbolum cani approbavit, ibid. Maria caput εἰ pedes Domini ungendo sabbati.legem non violavit, Lxxit. Nec pyxidem frangendo,nec capillis edes abstergendo, ibid. *Mavias Chalipha Damasci regiam suam etatuit, vn, ann. Maximi confessoris pronuntiatum de Spiritus sancti processione, v. Ejus ad Marinum epistola aincera est, tbid.De epistola ista concertatio in concilio Florentine, xi1v el xxvil. Michael Cerularius Ecclesias scindit, xv, et seqq. Ejus ambitio et protervia,xvi. Hic primus omnium azyma La- tinoram improbavit, xxxvi. Michael Psellue orationem habet deejiciendo Michaele Cerulario, xvi. JUS A ww -——— o —0CP am GLdB NP NS UP V a v 5 Momenta precipua illorum qui Christum pridie pas- sionis sue Pascha edisse negant,uLxxir.Diluantur, LXxix et seqq. 1 Monachi Latini in monte Oliveti habitantes,vi. Hiero- eolymis ad Leonem lll papam ecribunt de proceesione Spiritus sancti, ibid. Monachi Palestine Athanasii, Julii, et Gregorii Thau- maturgi non esse,sed Apollinarii ostendunt expositiones fidei et epistolas quas Monophysite ostentabapt, xxxiv. Monothelete primi jurgiorum contra Latinos de Spiri- tus sancti processione auctores, v. N. * Narrationes varie de Joanne Damasco, xxvn et XXVII. Nazareni, pne Judae Christiani, xcrr. Trane Jorda- nem ante Hierosolymorum obsidionem secesserunt, ibid. Nazarenorum fides ex Hieronymo discenda,xcru. Pha- rieesorum traditionea aversabautur, xciv.Gentium fidem mazni faciebant,ióil. Christum uti Deum coluerunt,ibid. Nestoriani Theodoro Mopsuesteno auctare unionem duarum naturarum Christi xat'eóbovíav fieri censent,Lx, Baeiliupni appellati de Basilio Cilice, xxxix. Nestoriani formentatos panes ad Eucharistiam adhi- bent, rxxxui. Nestorianorum fraudes, Lvirr. Nicephorus Blemmidas,vir summus,unionis Eocclesia- ruin studiosus,xxtit. De processione Spiritus sancti eru- dite scripsit, ibid. Nicetas Niceinus Chartophylax, xi. 0 Olympiodori diaconi Alexandrini etas, χιν. Opera mirifica Christi tribus personis communl&,XLII. Oratio De iis qui in fid» dormierunt, non est S.Joan- nis Damasceni, Lx1it et seqq. . Orientalium de purgatorio doctrina, L1 v.Ignem natu- raleun in purgatorio non admittunt, συ et seqq. P Pachymeres schismaticorum de sancti Spiritus proces- sione seusus improbat, xxv. ; LM Panis azyuus noo ab omoibus olim ad Eucharistiam adhibitus, Lxx tt. Cur ab Ebionitis, i6id.Cur & Mauronitis, LXXX!I. P&s^ha antevertere fas ron erat apud Judmos.Lxxaxv. Pasche nomine agnus Paschalis,non victime festales in Scripturis signilicantur, Lxxr. Paschalia aguus nuuquain comesus a Judeis absque panibus azyumis, LX3I.— . Deng Pater et Filius una Spiritus eancti causa, sive princi- pium, xxvil. Ex Augustito et Anselino, v. * Patriarchie tres Orientis Coastantinum Copronymum et ejus heresim damnant, xxt, ann. Patrum Gisecorum una eententia Christum paschalem agnum in ultima ccena edisse, Lxxrr. Id Photius agno- vit, ibid. Pauli locus II Cor. 111, 14, ex mente Grecorum Patrum expositus, Lxvir. ] : Petri Antiocheni de ultima Christi ccena paschali cs- citantia, LXXI. " pe Petri Pithoei de processione Sniritus sancti dissertatio citatur,vi.]n ea male coufunditur Joannes Damascenus cam Joanne Hierosolymitano qui litem movit de pro- cessione Spiritus sancti, $bid. * Petrus Damascenus episcopus lingua pro fide multa- tur, xx, ann. I e Petrus Grosulanus Mediolanensis cum Grrecis dispu- tat, xx. * Petras Majumensia Martyr. xxi, ann. Phasis lupe testes apud Judeos, uxxv.— Photianorum adversus vocem Syubolo adjectam ob- jectio, xix. u -- Photii de 8asilio Cilice oscitantia, ωῃ. Photii de Joanne τῷ διαχρινοµέῳ oscitantia, Lt. Photius jurgium instaurat de processione Spiritus san- eti et aliis Latinorum moribus, x. Rathramus adversus ipsum scripsit, ibid. Hincmarus item Remensis, ió$d. Itlius adversus Latinos paralogismi,xi. Ejus liber contra Latinos Metrophani Smyrne&o perperam attributus, i5i/. Epistolam a Joanne papa ad se scriptam finxit, ibid. Pene quibus purgantur anime a Grecis non deflni- niuntur,nti neque ab Ecclesia, Ιαν. Polemius Apollinarista iu Mhanasium contumeliosus, XLIV. Pontifex Romanus a Laliuis solis vocem Fíliogue Sym. bolo adjici permisit, xix. PATROL. Gn. ΧΟΥΙ. ορ. Pontifices judicium decretorium in Christum non tu- lerunut, uxxx. Sadducei erant tempore Christi ac dein- ceps, LXXIX. rexdicatorum et Minorumconatus ad unionem utrius- que Ecclesie rediaotegrandam, xxi. Prepositionis 8i£,per, sensus, et via, xxvir et geqq. Prece& pro defunctis fundende, Lxvi, Lxvir. Prima dies azymorum eo quo Christus passus est anro incidit in feriam quintam,uxxr1ir.Cbristus secundo pre- dicationie 8089 anno Pascha cum discipulis non edit, t6id. Processiones divine ἐκφάνσεις et. duet; dicle, τι. Pseudo-Dionysii libri proferuntur a Monophysitis, xxxvilI. Citati a Severo Antiocheno fuerunt, ibid. Non sunt Apollinarii, xxxvir. Pseudo-Dionysius censet humanitatem Christi condi- tionem suam excessiese, xL. Deitatem esse incarnatam docet. Hypostasim 8 Natura non distinguit, XL,xLI,xLit. Ejus epistola quarta erroris Monophysitarum plena,xLir. Hurmanitati Christi Deitatis conditiones attribuit, xLr. Compositam noturam Christo ascribit, ἐδίαά. Deivirilem operationeu male sano sensu fipxit, ibid. Prejudicium grave adversus ipsum.ió£d.Censet Christum opera divi- na sine Patre et Spiritu saucto edidisse, xtti. Ejus erro- rem seutiunt interpretes Latini, ibid. Imo Damascenus ipse, ibid. Theopaschitis favet, ibid. Q Questiones Athanasii ad Antiochum, questionibus Anastasii recentiores, Lv. Illarum auctor Athanasius Eziquus dictus, ibid. Quomodo suscepta vox, unam Dei Verbs naturam in- carnatum, XLVI. R Romana Ecclesia a Grecorum criminationibus purga- ta, xvii. Rotuudi panes in misst sacrificio offerebantur tem- pore saneti Epiphanii, Lxxxiv. Rustici diacono de flde processionis 'Spiritus sancti ex Filio sententia, 111, Refellitur, ibid. S Sadduceorum a Pharismis discrepantia in agssignando die celebrandi Paschatis, Lxxvir et. seqq. Samsei heretici, unde sic dicti, xcii. Scboliaiu Dionysii Areopagitee libros Dionyeio Alexan- drino perperam ascripta, xxxvii. Suut Joannis Scytho- politani, xxxviir. : Sergius CP. 1I pacem fregit cui Latinis, quando,xir. Ur, XIII. Sergius Manusur Joannis Damasceni parens, Christia- ns religionis studiosissimus, 111, ann. Queestor genera- lis principis Saracenorum, ibid. Severi Antiocheni error et sensus, xL. Falsiverus ap- pellatus est, et Semieutychanus. ibid.Ex Deivirili ope- ratione compositam naturam infert, xr». Simplicius papa ad Petrum Fullonen) amice non scri- pait, Lvr. *Solyman Chalipha Walidi fratrer, vri, ann. *Stephanus Juuior Martyr Joannem Damaescenum lau- davit, xxi, ann. Symbolum quod Atbanasii dicitur, ejus non est, ix. Anastasio pape tribuitur, ióid.Non est Vigilii Tapsen- sis, ibid. Augustini etate exstitisse videtur, ibid. Aute seculi πο ünem editum, x Vid. additiones. Synodus Genethliaei de processione Spiritus sancti habito, v. T Thebutes hereticus, χα. Theodoreti textus emendatus, L. Theodoretus quo sensuSpiritum ex Filio aut per Fi- lium procedere negaverit, rrt. Cyrillum erroris Macedo- niani et Apollinaristici accuaat, 11. Oua de causa, ibid. Ejus oscitantia, ἐδία. Gregorio Thaumaturgo, Basilio et Nysseno adversatur, íbid. Theodori Mopsuesteni symbolum ab Ephesino conci- lio damnatum, ihid. *Theodorus Hierosolymitanus sanctissimus patriarcha, XX!, ann. Theodorua Hierosolymitanus iu professione fidei Spi- ritum per Filium procedere asseruit, xvirr., Theodorus librorum Pseudo-Dionysii patronus, xxxvir, *Tbeodorns Manaur, xri, aon. Theophylactus Bulgarorum Archicpiscopns azyma La- tinorum non prorsus improbat, Lxxxix. C^m'neutarius ejus in Mattheum α Grecis corruptus, ibid.liestituitur, £óid.Cum Chryaostomo agnovit Dominum pridie passio 48 -—— — — ——— - nias sue paschalem agnum edisse, ióid. Non ob dogma, sed ob adjectam symbolo voce:zn schisma tuetur, xvii. ; Theorianus philosophus Latinorum ritibus non infen- sus, LXXIvii. Ejus epistole ad sacerdotes et monachos in montibus degentes fragmenta, 15id. ldem ipse est qui legationem ad Armenos obiit, txxxix. Armenis persuasit ut aquam vino in consecrando admiscerent, ióid. Thomas patriarcha Hierosolymitanus Latinorum de processione Spiritus sancti doctrine non infensus, vir. Timothei JEluri error, xi. Parum discrepabat ab Eu- tyche, ibid. Trajani ab inferis Gregorii M. precibus erepit fabu- la, Lxiv. U Unionis utriusque Ecclesie formula & Georgio Schola- rio scripta in concilio Florentino, xxvii. V Vitalis Apollinaris subdola professio fidei, xxxvi. Vox Filiogue quando symbolo interjecta, xir et seqq. ; xvin. Hanc primi omniutn Hispani adjecere, xiv. Quam- obrem, ibid. ; xvii. Hos Galli imitati eunt quando, ἐδίαά. Quo jure Romana Ecclesia banc admiserit, xix. ]a con- cilio Florentino de adjectione vocis Filiogwe symbolo facta disputatur, xxvi. * Walid Chalipha, vir, ann. INDEX RERUM ET SENTENTIARUM QUJE IN S. JOANNI DAMASCENI OPERIBUS CONTINENTUR. Numeri paginas repraesentant editionis Mich. Lequiennii quas typis crassioribus in (ἐπί expressimus. INDEX PRIMUS À COLUMNA 521 τοΜΙ | USQUE AD COL. 442 τοΜΙ II. Α Abbas Sergius Joannis Damasceni familiaris, 481. Abusardus Samaritanus libros Moysis Arabice vertit, 98, annot. Acacius Melitinensis non eo quo Cyrillus omnino sen- su unam naturam in Christo dixit, 37, ann. Accidens, quid, 10, 11, 14. Quotuplex, ibid. Accidentia differentias suas habent, 42. Accretio, quid, 73. Acephali, qui 102. . . 2600, quid, 186. Motus idem est actio el passio, ἐδία. Actionum discrimen ex naturarum discrimine, 225. Actio eadem in creatis, que passio, 536. Actionum bonarum exitus Dei ascribendus, 197. Ma- larum ejus derelictioni, ibid. Aclionum comes laus aut vituperium, 191. Activa scientia mores collit, 72. Triplex est, ibid. Actus, quid, 190. Nulla substantia sine actu, ἐδίά., et ann. Actus et potentia diverse dicuntur, £bid. Actus multa signiflcat, 547. Ad quid date passiones irrationabiles. 537. Adagii Theologici, Quod Verbum assumpsit, nunguam dimisit, Gregorius Nyasepus est auctor, 251, ann. Adagium illud, Omnia in divinis sunt idem, etc., ex Greecis Patribus ostenditur, 144, ann. Adam primus homo, quare nudus creatus, 175. Non omnigenam statim cognitionem habuit, 176. Secundue Adam, Dominus de celo, quomodo, 232, et ann. Adamianerum dogma ridiculum, impurum, 88. Hurum auctor Prodicus, £bíd., ann. AEones finxit, ibid. Adelphius, Massalianus, 95, ann. 99. Adjumenta duo contra vitia, 464. Adoraadi ad orientem ritus, 265. Traditione apostolica roceptu, 266 et ann. Hoc Manichsei abusi sunt, £bid. Adorantur ea omnia, per que Deus salutem nostram patravit, 360. Quecunque Deo consecrata sunt, 361. Que futurorum figure fuerunt, ibid. Principes a subdi- tis, :óid. Domini α famulie, ibid. Adoratlo juid, ejusque geuera et discrimina, 312, 358. Adoratione indigne sunt res fabrefacue, 313. Nec ma- teria, ibid. 620. Adoratio ratione servitutis, seu per la- triam, Deo eoli exhibenda, 358, 361. Adoratio Dei ra- tione δουλείας, seu famulatus, 358 et ann. 1. Adoratio,per admirationem et amorem, 358. Per grati auimi signifi ^ationem, 359. Adoratio per indigentie protestationem, ι ibid. Per peenitentiam, ibid. Adoratio homin's, ex Dei quam gerit imagine, 279. Adoratio, reverentise, affectio- nis, honoris et demissionis significatio est, 361. Adorationum discrimina, 311. 4Egyptiaci, Monophysite, 101. Chalcedonensis syuodi hostes, ibid. Dioscorum defendunt, £bid. Horum Ante- signani, éós$d. Cur σχηματιχοὶ nuncupati, ibid., apnot. Cur Suas ptydpevot el ἀποσχισταὶ, 102, ann. Horum princeps Timotheus Alurus, ibid. Anathema dicunt Ea- tychi, εὐίά, AEgyptii, idolorum cultus auctores, 77. AE&gyptiis sum- mus Deus Αλία, Vulcanus, 76, anb. Ammon, qui et Jo- piter, ibid. Horum theologia Grecis ab Orpheo tradite, 1 . 4Eonum conjugationes, a Simone et Gnosticis invecte, 80, ann. 82, ann. ZEquivoce, 38. Aer, quid, 73. Aeris descriptio, 168. Lumen ex se non habet, 2299. Est locus corporum, ibid. Aer codum voca- tur, Aeriani heretici, 93. Aerius heresis auctor, 93. Ariani erroris reus, 94. Continentie ostentator, ἰδίά., ann. Eustathii Sebaste- niquondam sectator,ióíd.A synodo Gangrensi ambo dam- nati, ibid. Errores illius, 94. Ambito, ἐδίά. Aerius, non Arius, Castitatis et pudicitie simulator, 92, ann. Aetiani heretici, 94. Vid. Anomzari. Aelius Eunomii magister, Georgii Alexandrini diaco- nus, ibid. Affectiones naturalee actus sunt, 190 et ann. Affeclus seu passiones ex bono et malo, 181. Affirmatio et negatio, 64. Contradictio affirmationi contraria, ibid. Affirmatio vim habens precellentisnege- tionis in Deo, 128, 147. Africus, ventus, 169. Agape mulier Marcoesea, 84, ann. ᾽Αγένητον el γενητὸν nature conveniunt, 957. ᾽Αγέννητον et γεννητὸν persone conveniunt, ibid. Agendi facultas et patiendi & natura cuique indita est, $25. Agere et pati, 57. Quot modis dicaptur, ἑδία. ln omnibus categoriis reperitur, 53. Agere: quid, 67. Agnoele qui et Themistiapni, a Themistio diacone, 107 et ann. Agnoetarum parentes Ariani. 245, anm. Assecle non fuerunt monachi Palestivi, ibid. Agonyelite peretiei, 108. Alóv, quid, 153 et ann. Quid Gnosticis, ióid. Deos ipse est αἰών, ébid., 164. Seculum sive evum, 153 et ann. κκ ον ιὰ 4 - — (epe e eye € στον AQAQ Alcoranus Judaicis fabulis scatet, 11, ann. Gnosti- corum quoque figmentis, ibid. Colo demissus putatur, Alexandri Hierapolitani relatio de Acacio Meliti- nenei, 37, ann. Aliud, alius, et άλλοῖον, quid, 32. Alogi, qui, 88 et ann. Altera, quid, 40. Alteratio, quid, 73. Ambrosii opera Grece versa sub Theodosio Jun., 423, ann. Ammonii fragmentum de apecie, 46, ann. Christi humanitas ἑνυπόστατος, 47. Ammonio accidentia οὗσίαι sunl, 45, anu. Amphilochiua Ieoniensis Massalianos inseetatur, 99. Amphilochius Sidensis idem priestat, 97, anu. "Avaoyov unum dunlaxat exsisLit, 431. Anastasii a monle Sina narratio, 377. Anaslasii Anliocheni fragmentum,44,ann. Anastasius Anliochenus I, de Deificata Chriati carne diapulal,239, ann. Hanc exemplo edisserit, ibíd. Anastasius I. An- liochenus de actu, 2531, ann. Anastasius l1 Antiochenus in. Hexaemeron, 175, ann. Anaslasius Anltiochenus Jacobilarum patriarcha erro- rem Monotheleticum Heraclio imp. suggessit, 110,anu. Anastasius CP. citatus, 503. Anastasius monasterii S. Euthymii prieepositus in cau- sa fuit cur Joannes Damascenus de Hymno Trisavio scripserit epistolam, 481. Hymnum Trisagium ad Fi- lium referebat, ibid. Anastasius Sinaila, quis, el qua «etate vixerit, 600. Anastasius Sinaila Cyrilli sensum de nomine « natu- ri » recte assecutus esl, 37, aun. Analhema iia qui atalutos a Patribus terminos con- vellunt, 618. Angeli Dei munere immortales, 156 et anu., 438. Donum hoe natura ipsa est, ibid. Eorum locutio, ibid., et ann. Cireumsacripli sunt, ibid. Dei munere sancli, ibid, Horum loeus qois, ibid., et ann. lIocerlum an essenlia pares, 157 εἰ aun. Alii alios illustrant, ibid. ei anu. Rerum, humanarum praesides sunt, 157. Ad malum tiere moveutur ibid. Augeloruum cibus, ibid. Ap- pariliones, ibb/., el ann. Quando creali, 158 el aun. Creatores nou sunt, ibid. Angeli specie corporali viai, 621. Cur alali pingantur, et habitu humano, ibid, Angeli liberi sunt et mutabiles, qua creali, 195. An- gelorum creatio et nalura,154. Incorporei sunt, i^i4., *et ann. Veterum de angelorum natura opiniones, ibid. P«onitentie sunt nescii, ibid., et ann. Secunda lumina, 156. Angelorum cultus in Phrygia, 90, ann. Augelus circeumscriplua est, 150. Angelici haeretici, 90. Angelici alii, MonophyailUe, 90, ann. Angelium Alexandrie regio, 1514. Angelliorum dogma in Sicilia, ibid. Anhypostaton, 47. Quid Leontio Byzaaitino, et Eulo- io Alexandr., 47, ann. Rufünus « inseubstantivum » icit, ibid. Anima, quid, 178. Anima rationalis, quid, ibid. Qua- modo ἐντελέγεια « nclus » corporis dicta, ibid., ann.Ani- ma homini alflante Deo indita, 177, ann. Una cum cor- pore erealur, 177 et ann. Anima rationalis, sive mens, media inter carnem et Verbum, et utriusque veluti nexus,213 et ann. Anima et caro pro homine in Seriptu- ra, 941. Anima Christi, omniscientia et cogitatione pol- lebat, 189. Anima ut in corpore, 150. Eo non continetur, ibid. Animi facultates duplices, cognoscendi et appe- tendi, 186. Anim facultates, tum ralioni obsequentesa, tum inobsequentes, 180. Animes propria, ἑδία. Animantia et stirpes hominum causa, 172. Homini quondam ea parebant, 173. Eo deficiente rebellarunt, ibid. Quid ejus commodo sinl fere, ibid. Animantium facultates tres, 180. Anuuntiatio Dominica, 204. Annus lunaris solari brevior, 167. Anomaiab Aetio et Eunomio, 94. Dilferunt aliqua tenus ab Arianis, ibid, Unde sic dicti, ibid., ann. Ho- rum errores, ibid. Ritus impii, tbid. Denuo baptizant, ibid. Martyrum reliquiis et virginitati detrahunt, ibid. 218, ann. Antepriedicamenlorum regule, 41. Antichristi nomen varie acceplum, 299. Judmi Anti- christum euscepturi sunt, ἐρία, Dei nomen sibi arroga- turus est, ibid. Anltichrislus verus erit homo, 300. Ex zovgoattonm nalus, ibid. Ejus primordia et progressus, ibid. Antidicomarianitse haeretici, 95. , Auliochenis εἰ Conatantinopolitanis olim Quadrage- simale jejunium septem hebdomadibus, 498. ᾽Αντίτυπον idem quod le6xurov, 213, ann. Antonius Sylei κ η ambit, 641. Damnatur in syuodo a Nicephoro patriarcha, ibid. Απαθείας doguia Dee nis ramusculus est, 91, ann. peau ab Apelle Marcionis auditore, 86. Errores, ἐδία., et ann. Lapsus, ibid. De Christi corpore doctri- na, ibid. Apollinarii circa incarnationem error expugnatur,212 213 et anu., 240 et seqq. Apollinarii BerONGR de incar- natione, 9$. Da Trinitate, ἐδίά, Sabelliani erroris insie mulator, ibid.Ex Platonicorum principiis humana mente Christi animam spoliavit, 15d. Unam Chrislo naLturain dedit, Τὸ, aunut.Sed contemperatam, ibid, Ejua ad Dia- uyaium Gorinthium epistola,'bid. Ad Serapionem, ibid, Nestorio non prewluait, ibid. Apollinariua Catholicis do- gma Neatorio simule imputat, 95, ann. Miclenarium er- rorem tuelur,ibi4. Animas ex Lraduce proereari quo- modo dixerit, ibíd., et 178, ann. Apollinaristze hieretici, 94. Alii eL alii, ibid. Cur Di- mceritg vocali, ibid.Cur Synusiaste, 94, ann. Apollina- τας quidam Deiparam fllios alios ex Josepho pro- cereasee dixerunt, ibid. Aposchistie Doxarii, 116. Apostolici, seu Apotactici heretici, 90. Apostolici canones Eunomania himresi recentiores, 261, aun. Aphthartodoceta a Juliano Halicarnassensi et Gaiano Alexaudr., 107.Incorrupticolzg a Latinis dicuntur, i^id., unn. Julianiste, £5id. Gaianiz, ibid. Appelitus naturalia rationali cedit, 488. Approprialio, seu vindicatio duplex, 219. Verbum qua noslra supL appropriavit aibi, seu sua esse vo- luit, ία. Paasio Chrisli, ibid. Aqua, quid, 13. Aqui descriptio, 169. Aquarum au- ra lirmamentum ratio, 170. Ex aquis pisces et aves, Tt. Aquae fontium e mari, ibid. Aqum vís purgatoria, 260. Aqui super ecelos, temperando wtheris et solia ardori posil:B, 170 et ann. Aquie ex asiai maxilla ne- quaquam Sameaoni scaturierunt, 278, ann. Aquarii Tatiani discipuli, 87, aun. Aquilo, ventus, 109 Arabum veterum numina, 111, ann. Arbitrii libertas nihil est aliud niai voluntas, 226, 227. Quie arbitrii nostri sint, 194. Arbor scientie, cur plantata, 174. Archonticorum errores et libidines, 85. Auctores Pelrus Eremita et Eutaetus, íbid., ann. Baptiemum et Eucharistiam rejiciebant, ibid. Ariani hzretiei, 92. Horum errores, ibid., eL ann. Fraudes, ibid. Arielitis, Moabitis regio, 80, ann. Arii hieresia profligata, 129. Arii circa incarnationem error expugnaLlur, 212 et ann. Aristoteles argumentandi regalarum auctor, 10, ann. Aristoteles ccelum Dei veluti corpus esse docuit, 191, ann. Aristotelis capila, 33. : Armeni a Juliani Halicarnassensis discipulis corrupti, l, ann. Áron, armarium sacrum Judaeorum, 383, aun. Ascensorium lsaim, Archonticorum liber, 85, ann. Hujus auctores Basilidiant et Marcosei, ibid. ssumpLa mens humana a Chrislo, 210 et ann. ΛΑ. sumptum, quid, 66. Astrorum ignota nalura, 168. Alhanasius citatus, et expoailus, 493. AucLor opusculi « adver&eua Ην. Meletii et Eusebii Samosalenais, » Paulini Antiocheni parlibus addictus, 38, ann. Audiani schismatiei, 92. Horum errores el mores, 1bid., aun. Audilua, 183, Auguslinus sincerus Eccleaim doclor, 199, ann. Auster, ventus, 169 AutoproscopUs sectarii, 110. B Babylonii idolorum cultores primi, 77. Baptismi vis, 259. Mortem Domini significat, ibid. Unus est, ibid. Baptisini iteratio impia, ibid., et aun. Haereticorum qui Deo vel Trinitati detraherent in Orienle olim reprobalus, ibid. Mitior Basilii Magni sen- Lenlia, ibid. Cur veteres hirelicos denuo baptizandos cenauerint, 260,ann. Paulianist;s et. Cataphryges Trini- tatis nomina elferebant inter baptizaudum, 959, anu. Bapliemi gratia pro suscipientium fide οἱ munditia, 261. Baptismorum varia genera,ibid.Baptismua, Christi mor- lia "σιγα, 260. Duplex, ut et homo duplex, ibid. Ba- rom ees rm ge oon aia S^ RA RUN - D" ^ men EE Ge d om m e lm tismus et Eucharistia ex Chrisli latere prodierunt, 360. aptismus ex aqua et Spiritu constat, 353. Baptismus Joaunis & buptiemo Christi diversus, 15id., et. ann. In- troductorius, ibi4. Christi, in Spiritu et igne, 262. Ba- ptismus minitne prorogandus,i5i7. Baptismus trina mer- sitatione peragi solitus, 260 et anu. Necessaria Trini- tatis ad baptisiuum invocatio,ibid.Daptismus postremus, sempiterni ignis cruciatus, 262 el ann. - Barbarismus, heresis, 76. Ante diluvium, íbid. Barbata stella, 73. Barbelo Gnosticorum, 82, ann. : Bardesaniste, a Bardesaue, 89. Similia Valentino do- cuerunt, tbid. ann. P" ; Bareanuphitee, seu Semidalite, 107 et ann. Acephali, ibid. Barsanuphite cum Jacobitis Alexandrinis recon- ciliantur, 108, ann. | ! Barsumas Nisibensis, Nestorianus, 100, ann. Ejus perverem sanctiones, £bid. i^ Basilides, Basilidianorum auctor, 81. Horumimpieta- tes erroresque varii, íbi?., et ann. lmpietales suas celaunt. ibid. Alexandrim obiit, i/id. Basiliani, Nestoriani, a Basilio Cilice, 100, &nn. Basilii ad Apollinarium littere a Cotelerio edila,ejus vere sunt, 38, ann.Basilii Vita ab Helladio ejus succes- eore 8cripia,327. Basilio ascripta disputatio eum Aetio, 421. Basilius angelos corpore constare affirmando non dixit, 455, ann. Verbum Patri similem diei, quomodo concedat, 39. Basilius auctor Commenularii qui exetat in leaiam, 366, ann. Basilius citatus et expoaiLus, 439. Basilius Cilix, Nestorinnus, 100, aun. Joannis Scy- thopolitee adversarius, ibid. Adveranus propositionem hanc: Deus Verbum passus est, calamum strinxit, 564, ann. Suspectus auctor variarum ad Petrum PFulloneimn epistolarum, ibid. Basilius Tricacabus episcopus Iconoclasta, 622. Benjamin Alexandrinus Jacobita, citatus, 505. Bessarionis el Areudii exposilio invocalionis Eucha- ristice rejicitur, 269, ann. ; | Binarius principium non est, sed unitas, 430 εἰ 431. Blastus Quartodecimanua, 83, ann. Bonosus Sardiceneis Antidicomarianila, 75, ann. Bonum est, quidquid Deus vult, 447. Bonum est,quod diabolum Deus condiderit, 446. Bonum et malum, ve- rum et apparens, 181. Bonum etl malum, verutn et fal- eum oppozita, ut habitus et privatio, 430. Bonum el vir- tus, est pre:clarus ordo, 449. Bonum, exsisleniia, res, 141. Βου αι verum,et bonum apparens,463. Sie perinde malum duplex, verum et apparens, ibid. Voluntariuin item, et non voluntarium, í^id. Borborite, Gnostici, 82. Boreas, ventus, 160. 2 δή βούλησις. volitio naturalis rei alicujus, 187 el anu. De quibus dicitur, 188. Ejus actus finem spectat, iàid. C Cecias sive Meses, ventus, 169. Cajanorum secta, 85. Causa heresis εἰ errores, ióid4., εἰ ann. Baptismum sustulerant, i5íd. Calandio Trisagii interpolationem auget, sed Catholi- co sensu, 219, ann. Canonem Paschalem Damascenus composuit, 579. Carnem improbant Secundiani, 8&. Imo Gnostici om- nes, 82, ann.Marcionistee, 86, auv, Carni C*risti honor babendus ob adjnncetam Deitatem, 53$, Caro Christi dei- ficata a Verbo, 239 et ann. Quomodo, ibid. Ante non ex- stitit quam Verbo unita esset, 205 et aun. Una cum Verbo, imo enia Patre et Spiritu eaneto adoratione eoli- tur, 216. Caro Deus facta est incarnatione Verbi, 418. Caro Domini spiritus vivificus, 273. — Carpocrales Alexandrinus, non Asialicus fuit,82, ann. A Salome institutus, ελ, Carpocratiani, a Carpocrate, 82. Horum errores,ibid., ann. Imagines varius ndorabant, ihid. Castitae, presidium a diluvio, 295 et ann. Magnum castitatis volum, ibi f. : | Cataphryges, iidem qui Montaniste, R7. Cataphryges, Montanum Spiritum sanctum esse non tenent, ibid.,aunu. Horum verus error, !bid. Quidam personarum trinita- tem negant, ibid. Casui quie assignentur, 193. Cathari, seu Novaliani, ΜΗ, - x Cavillatio Monopbysitarum, Chriali persona creata, an increata esset, 250, Caulacau Basilidianis Christi nomen, 81, aun. Censura in Deum non usurpanda, 448. — Cerdo. Saturnini discipulus 85, ann. Marcionis ma- "iater, ibid. a νο heretici, 85. Horum :svum et errores, ibid. Cerinthi errores, 82, ann. Evangelium Mattbmi mu- tilavit, ibid. Paulo ivfensus, ibid. Cerinthus Judaeus, heeresis auctor, 59. Joanni Evan- gelistee superstes, £bid. Millenarii regni assertor, i514. Chabatha, seu Caaba Mecchapnum, 113. Chaldei et Magi idola noo habent, 76, ann. Character dialogisticus, 66 Cherubim iu propitiatorio servorum speciem refere- bant, 350. Choddiani, Gnostici, 82. Chriema, seu magnum unguentum a pontifee consa- eratum, 262, ann. Ejus uuctio confirmalionis sacra- mentum est, ibi7. Ejus minister proprius pontes, UR Grigecis, ibid.Usitata Griecis conlirmandi formula ibid. Christianocategori sive Iconoclastzg,115. Horum hz- resis parens Judieus, ibid., ann. Posthac Leo Isaurus,et Constautinus Copronymus, ibid. et seqq. Christi actiones utriusque naturie communes, 215. Christi anima, corpus el membra ouwnia, 549. Actiones, corporis,et anim 15:d.Christi caro ex Maria, 222, et 275. Christi caro non Verbi nutu ut prophetge. movebatur, 242. Deigera,non Christus Derger, 223. et aun. Nonacute concepla,quam unita Verbo, 555, et seqq. Christi, caro, αἱ Verbi caro adoranda, nou ralione sui, 254. Apoliina- ristarum excussa objeetio,ibi4.ann. Chrisli corpus, επί corruptionis generi obnoxium,252,ann.Non prim con- diliouis füit,sed nostre, t6id. Christi deitas conglobalis Seriplura testimoniis evincitur, 566. Christi generis ratio. 274 et ann. Edisserit a Julio Africano, τε. ann. Chrisli gestorum imagines memoriam ipsius periri- caut, 374. Qua mente eas venerantur Christiani, iji. Christi dum nativitates, 570. Christi nomen nec efni- tionem habet,nec essentiam exprimit,208,anu. 410, i12. Christi resurrectio, 252. Cur post eam cibum adrniseril, 953. Eamdem caruem habuit, ibid. eL ann. Naziauzeni loeus de ea explicatue, ibid. Christo nascente sidus no- vum, 166.Christum ease duas naturas, et iu duabus n&- luris multis argumealis probatur,i61 el seqq. Christus, nomen personz, non nalurz, 206, 207. Christus. indi- viduum non est Chrislitatis, ibid. Christus cousubstau- tialis Patri οἱ Spiritui sancto Deitale, consubsinziiis matri et nobis humanitate, 908. Ex duabus naturis,et in duabus exsistit, 206 et ann. Christua tam hutnanuitate quam divinitale perfectus, 206, 418. Hoc Mouophy-ite lenuerunt, ibi. Nallo molo una natura, 238. Quar!a Deitatis persona nou est, 216 et anu.Non eat velut unus ex prophetis aut viris sanctis, 558, 561. Nou howo Dei- fer.216. Hoc nomen incarnatione habnit, 256. Christus dum naLurz, 253, 607 et ann.Passus est ea nalura, quie pasaibilia erat, ibid. Christas ab ipso unilionis exordio perfectus homo fuit, 5414, 550. Assumere | debuit, quod primum degrum fuit, ibi4., 554. In Christo duze natura persona una, 414, Dum in Ghristo voluntates natnrales, 543. Chrislus unus utraque nalura voleng,1544.]n Christo alia hypostalica,alia naturalia &unt, 530. Non est in eo ratura composita, 205 et aun. Christus,ut primogenitus diclus, 258 eL ann. Primogenitus omnis cremlurz, 259. In multis fratribus, ibid.Marise primogenitus.quo sensu 276. Christus homo unigenitus Dei non est, si adoptione duntaxaL Filius Dei est, 562.Christus naturam igaorau- Lem et aervam assumpsit,245. Ejus anima ex unione ab ignoratione libera, ibid. Cur se scire diem judicii nega- verit, ibid. aun. Christus Πίπας aervus est. dicendus. 2486 eL ann. Hoc Arianam el Nestorianam hieresim sapit, 2416. Christus quomodo profecit, 246. et ann. Non εα- pientig eL scientie incrementa accipiendo,i^i4. Anibro- eio tamen ae Leontio, profecil ietate et sensu horiuiinis, ibid. Ho« non probat Damascenus,247. Christus exirin- secus esL Fentatus, non seuzgestis intus. cogitattonitins, 144. et ann. Ab angelo confortatus. 544. Doreclictus à& Patre, 248. Ut homo passus, ut nobia patiendi exemplo essel, 561. Christus corpori nostro resurrectionem, | &* incorruptionem per suum corpus donavit, 252. Post re- &surrectionem impassibilis, 253. Omnia in eo iuleg:a, íbid.Ex Damasceni doctriua,nec carnem,nec sanguinem resurgendo omisit, 652. In desz'ra Patrissedet ; qua ros locus significatur, 253. Adoratur cuim carne sua, 477, Christus virginitatis decus, 277. Hane nulla lege prse- sceripait, ibid. Morte &ua audaciam nobis adversus ma: tem comparavit,241.Christus igae baplizare duplici mo do dieitur, 576. Christus ipse panis el cibus noster,2c5. κ. sus imazinis auctor, 617. Imagiues πι, | Chrysostomus cilatus,sed ex oralione supposililia 453, Cibus sensibilis morli affinis, 176. 4U ο) δολ. δάδα ο ο. ἐνο Deum reperire, quid, 609. Deum P'ogere non licet, Disi ut earpe visibilis eet factus, 345, 948, 349. Deum unum,non plures eese demonsiratur,121. Ex Scriptura, ibid. Ratione syllogistica, ibid. Heec Patribus familiaris est contra Marcionitas et Manicheos, ibid. ann. Hujus iterum veritatis 9116 rationes, 429. Quarta ex Theologo sumpta non eat, ibid. anp. Deus,quid, 475.Unde vox Deus, 476. Deus auctor non est malorum,289 et ann.Ejuspermissio quandoque actio dicitur, ἐδιᾶ. Non ipjuete agit cum infert iram, 290. Deus carne passus, non per carnem, 250 et ann. Deus com- positus non est, 142. Ne quidem ex genere et differen- tiis, ibid. et ann. Dei nomen proprium. Qui est, ἰδία. et ann. Primatium nomen Bonus, ibid. Ejus operatio sim- plex, 144. Deus comprehendi nequit, quid suaptepatura sit, 123, 127. Incorporeus esse cognoscitur, ibid. Sextu- plici ratione probatur, ibid. Quid non eit declaratur, non quid sit, ibid. Non comprehenditur a superioribus angelia,ibid. Cognoeci & nobis voluit, ibid. Ouenam de Deo poseimus intelligere et loqui, ibid. Fidei mysteria scilicet ut ea tradit fldes,ibid. Que iptelligere, nec lo- qui possumus, 225. Cur Deus condiderit eos quos dam- nandos preuosceret, 459. Ab ipso pendent que potesta- tis nostre non eunt, 196. Cur principii expers et a se, 431.De Deo iptelligi quedam possunt, non sermone ex- licari, 124. Deus esse demonetratur, 125. Hoc genti- : les philosophi noverunt, ibid. Deus omnis bopi {ους et auctor,1909.Deus unus ejusque attributa et perfectio- nes, 131, 142, 152. Nominis Deus etymon, 143 et. ann. Hoc relativum est, ibid. Deus non est in loco, 149. Dei locus metaphorice dicitur, ibid. Dei eolius est, ubique operari, 150. Creatis rebus consulit, 196. Creando pon mutatur, 432. Deus solue est incircumecriptua, 150. Est supra substantiam, 11. Deue, ejusque virtutes Verbum et Spiritus, unus Deus, 488. Deus humanitate sua vin- citur, 588. Deus mala permittit, nullatenus vult, 198. Quomodo male cognoscet, 449. Deus malos prescitos creat pro eua bonitate, 201 et ann. Omnia preecit, non omnia prefinit, 198 et ann. Preescientia sua,nop causa est cur quis peccet, 416.Poenarum quas peccatoribus in- fligit,non est causa, 462. Non precit, qu& futura uon supt, 291. Quidquid vult, bonum est, 292. Illum qui fu- turus est malus,beneficiis afficit,ne & malo vinci videa- tur,458.Deus imagines primus fecit, Verbum gignendo, et creando bominem, 357. Visus estautiquis in hominis specie, ibid.Deus pater noster est potius quam qui nos genuerunt, 146. Deus per Trisagium bymnum Tripi- tatem Isaic declaravit, 482. Propter Trinitatem capitur, 482 et seqq. Deus ut prophetas decipiat, 454. Diaboli versutia adversus Ecclesiam, 345. Diabolus Deitatis libera appetitione malus, 444. Mundi princeps, ibid.Diabolus et daemones ex ordine angelorum et choro ultimo, 158 et app. Non natura mali, ibid. Ejusdem ac apgeli nature sunt, 159 et ann. Nihil poseunt nisi per- mittente Deo. 159. Quo pacto futura prtdicunt, ibid. Homini vim ipferre non possunt, £bíd. Quod homini mors, hoc Angelo lapsus, 160. Ejus impugnatio inanis, 449. Peocati auctor, voluntate non natura, 291. Cur a venia exclueue, 445. Cur creatus, cum malus fore sit pra»visus, ibid. Etiam boni particeps est, boc ipso quid est, ibid. Διαίρεσις non semper divisionem sigbificat,sed discri- men, 429 Dialectica, est instrumentum ad philosophiam, 10. Dialogus contra Maniche&os vere Damasceni est, 497. Non Athanasii, 428. Diei septimi religio, 239. Ante legem viguit, ibid. aun. Dies bissextilis, 161. Dies, quid, 73. Differentia, quid, 14.Differentia, proprietatis qualitas, idem, 516, 519. Differentia, tribus modis dicitur, 28. Differentia communis et propria, 29. Differentie divi- deptes et constituentes, substantiales naturalesque, 21, $7. Differentie essentiales solius substantie sunt, 53. Differentie substantiales non sunt in subjecto ut acci. dentia, 49. . Dimorrite, slve Apollipariste. Unde hoc nomen, 94, anh. Dio Cassius citatus, 472. I QDionysiaster unam naturam innuit in Christo esse, , &nn. Discrimen ingens inter unionem deitatis humanita- tisque in Christo, ac corporis et anime in homine,410. Dispensatio, quid, 574. Distincta rerum genera ex creationis historia, 519. Divinatio in somnis, 185. Divine ultionis exempla in violatores imagiunum,632. Divinitatem factam esse hominem inaudita res est AUR 221. Quomodo in una suarum personarum humanitali unita, ibid. Divisio,quid, 15, 16. Octo modi divisionis, 15, 1T. Divisio speciei individua non probatur ab omnibus, 16. Dolor, quid, 186. Dominice legis institutio, 269. Domus planetarum, 168. Eorum altitudines, íbid. Donatietz, 109 et ann. Ab Arianorum dogmate alieni, id. Dositheni, heretici Samatitani, 79. Dositbeum aueto- rem habuerunt, exquosadduceinonnatisunt, ἐδία. ann. Desitheus Simoni Mago equalis, 79. ann. Se pro Mes- eía venaitavit, $óid. Prophetam Samaritani asserunt, ibid. Resurrectionpem negavit, ibid. Dracones Agathodemones, veneno carept, 472. Duarum Chrieti naturarum per Eucharistiam partici- es sumus, 270 et ann.Eucharistie figuree, ibid. Fracfus tbid. Delibatio futuri panis, ibid. Dusie nature Christi sunt in Eucharistia quam sumimus, 358 et ann. E Ebionsi ad Elessitas transierunt, 83, 88. ann. Ebio- neorum errores, 83. Duplex Ebioneorum genus ibid. Discrepant a Nazarenis, ibid. Echanius Armenos heresis Juliani Halicarnassensis inficit, 103, ann. Ecclesia imperatoris edictis non administratur, 338. Ecclesia nulla probavit, quee tacree pasgine non faerupt and. Nihil in Ecclesia catholica distortum aut obliquum, 6 Ecclesiastica pace nihil excellentius, 500. Ecclesia- aticie picture, 615. 630. ἛἜχκφανσις et Ἔλλαμψις processionem persones divine ex alia significant, 151, anon. Edessene imaginis ratio, 631. Ut picta fuerit, ibid. Elcea falsus vates, quo Elosaitsee et Sampsmi,88. Gne- sticee impietatis rei, ἑδία. Electio, 188, Electio agendorum in nobis est,non ipea actio, 194, 197. Elementum, quid, 73. Elias virgo, 296. Elieeus item, ibid. Encratitee, à Tatiano, 87. Nudam aquam offerebant, 269, ann. Ἐνεργείας sive actus acceptio multiplex, 2330, et seqq. Kubypostaton, quid, 47. Acceptio duplex, 324. Eubypostaton quid Leontio, 47. apn.Qoid synodo An- tiochens conlra Samosatenum, ibid. Quid Hieronymo, ibi. Hilario et Ruffino, idem quod substantivum, iiid. Ἐνυπόστατα Theodoro Abucaras ὑποστατιχά, 47, ann. Ἐννοια, seu mentis notio, 187. Enoch et Elias cum Antichristo pugnaturi, 300. Ens, quid, 10. Eutis divisio in substantiam et acci- dens, $5id. Ἐντελέχεια, 32e. 62, ann. Enuntiatio, 66. Ἑπαύξησις accrefio corporis Christi in Eucbaristia, quid, 271, ann. Ephremius Antiochenus Trisagii cantici cum interpo- latione catholice interpretator, 219, ann. Epicureorum placita, 78. Epiphanes Carpocratis filius divinos bonores habet, 82, ann. Secundo Valentiniano anterior, 84, ann. Epiphanii de imaginibus sententia, 319, 339. et ann. Ejusdem de B. Virgine oratio, 489. Epiphanius deita- tem a corpore Christi fuisse mortis tempore sejunctam censet, 251, apo. Velut Apolliparius, ibid. Epiphanius non accuratus in bereticorum erroribus assigpandis,84, &uD., 85, aun. Episcoporum in ministris eligendis incuria, 608. Epistola Chrysogoni nomine evulgata ad Cesarioum monachum, 427. Vid. dissert. 3. Damascenica.Epistola patriarcharum Orientis ad Theophilum imp. pro 1magi- Dibus, 628. Epistolm Felicis pape, Acacii, et alioroum ad Petrum Cnapheum suppositiliee et spuris, 478. Vide orat, 4 Damascenica. Errores circa incarnationem ex nominum ambiguitate orti, . Esaige Acephali ordinatio illeyitima, 108, ann. Esse, prius Manicheorum principiis, 436. Eeee natura et ease χατὰ θέσιν, positione, quemodo discrepant, 334, ann. Esee κατὰ θέσιν, rei veritalem non excludit, ἐδίή. Essevi, Samaritani beretici, 79. Esseptia et natura eadem in personis tota, 9211. Ἑτεροῖον, quid, 32. Ethicoproscopte, heretici, 109. Ethnophrones, heretici, 103. Evangeliorum consignata tempora, 630. -— —— — πο MM M LZ Hoeterogenea, quid, 141, 49. Heteronypostata, quid, 50. iteteroidea, quid, tóid. Heteronyma, quid, 40. Hicetie sectari1, 108 et ann. Hieraci c beretici, 81. Manichei non sunt, £bid. ann. Horum errores, ibid. Hieronymi locus emendatus, 87, ann. Alter, ibid., 92, ann. 93, ann. 94, ann. Hieronymi locus de Masealianis reativutus et emendatus, 95, ann. Hilarius ὁμοούσιον non probat sine ὁμοιουσίῳ, 38, ann. Homilia de Lazaro nondum edita, 426. Chrysostomi non est, sed eo longe recentior, ibid., ann. Homilia, quod unus sit veleris et novi testamenti auctor.Chrysosto- mi non est, sed Valentis imp. etate dicta est, 351, aun. Homines, unde µέροπες dicti, 77. Hominibus indita Dei cognitio, 123. Quomodo id sit intelligendum, 225, aun. Ejus regula et modus, traditio, 123. Hominis definitio, 19. Yid. ann. Hominis compositio, et temperatura, 580. Hominis in paradiso status et ruina, 201.1ujunetiilli pree- cnpti ratio, $5id. Violati poena, 200. Hominum actiones trutino expensse, 594. Homo boni cauaa, non mali agit, 454. Homo creatus est innoxius et liber, sed mutabilis, 543. Homo Deo sitnilis, 39. Quomodo, £bid. Homo dupli- cia subslantis epiritualia per eensus percipit, 52. Homo mago Dei multus modis, 354. Homolegi subjectus a crea- tione, 666. Homo liberi arbitrii est, suarumque actio- num auctor, 195. Cur, 194. Homomasculusconditus,200. Gratia in ipsa creatione donatus, ibi. Homomundus in majori minor, 536. llomo quivis est dupllcis nature, 227 et ann. Una tamen natura dicitur, ibid. Natura sumpta pro specie, ibid. Homo quomodo ad imaginem Dei et si- militadinem, 77, 514, 546, 573. Quid hoc utrumque οἱ- gniticet, ibid., et ana. Homo mupdus in magno parvus, tbid. Arbitrii libertate preditus, ἑδία. Quibuscum com- municet, 179. Homo unius nature, qua unius speciei, non qua hypostasis, 411. Quisque homo, natura duplex ; elsi unà hominum natura, 447. Homo rex creatus om- nium qug ratione carent, 538. Homo soluset simia aures non movent, 183. Homo species specialissima, 246. Ho- mo sublimior factus angelo incarnatione Verbi, 357. Homogenea, quid, 41. Homogonea et Homoidea idem sonant Patribus, quod όμοούσια, 50. Homobypostata, quse, 59. Homoidea, quid, £5i4. Honor qui imagini habetur, ad archetypum transfer- tur, 321 Honorius à Damasceno non censeitus inter Monothele- tas, 528. Ab Eutychio Alexandr. excusatus ibid. Honorius papa a Sergio CP. deceptus, 110, ann. Humani generis errores varii, 330 et seqq. Humanitas Verbi nutu exsequebalur, 235. d Humores quatuor, singuli elementis singulis respon- ent, 179. Hypostasis, quid, 37, 45, 46, 70. Οὐὔσία et ὑπόστασις, quid Meletio Antiocheno, et Basilio, 36, ann. Quid Atha- naesio, tbid. Hypoetasis duplex acceptio, 924. Hypostaeie, peraona, individuum, idem, 516.Hypostasis Athanasio et Cyrillo idem quod essentia, 45, ann. Hypostasie queli- bet humana naturis duabus constat, 44. I Iupyx, ventus, 169. Iconoclastarum heresis, origo et auctores, 633. Icono- clasta Christi et sanctorum hostes, 335. Thymoleontes, 116. Judeorum einuli, 623. Patriarcham suum ipsi occi- derunt, ibid. Ad Monophysitas accedunt, 116, aun. 281, Conatus eorum Ecclesie ipnjuriosus, 345, 361. Imo et ipsorum timor, 308. Iconoclastarum dolus, quasi ima- gines Christi et Deipare permittant, non item eancto- rum, 315. Icouomachi ab orthodoxis quoad Eucharistie fidem non diacreparunt, 354, ann. Iconomachue Christi hos- tis, diaboli vindex, 351. . leonomachia, ex invidentia dinboli, 331. Apnathema- tis contra Iconomachoe comminatio, sóid. Idem divinum imugines sunt, 354. Idola adventu Christi in posterum deleta, 621. ldololatria in Oriente crescit, 76, ann. ldololatria non est humanitatis Christi figuratio, 617. De jejunii dierum numero coptentiones, 500. Iguis, quid, 73. Iguis elementum, 163. Jgnis inferni cnjus Reneris, 427. lguis et vermis inferni tropice sum- pu. . Imaginatio, quid, 183. lmagines honorandg,280. Harum usus sub testamento "eteri non trilus, quia Deus tunc invisibilis erat, ibid. )»ei imago non facienda, ébid., et ann. Incarnati Verbi imago defenditur,ibíd. Adorationis imaginum trediLione ecclesiastica, 984, et ann. Imagines memorie Dei refri- canda utiles, ióid. Nec in Salomonis templo deerant, 316. 338. Imagines sanctorum una cum imagine Christi venerande, 338. Per eensibiles imagines ad Dei con- templationem attollimur, 363. [imagines cur prohibite Judeis, 310, 333. Imaginibus gentilium more non servi- mus, 619. Imagines eacrg loquuntur, ἐδία. Imago judicti extremi quam utilis, ἐδία. Imaginum ususin catechismo, j20. Non eadem imaginum, quee idolorum ratio, 318. Imaginum adversarii, 331. Nullum ab Ecclesia decretum latum est adversus imagines, 328. Ut templa iu hono- rem sanctorum, elc imagines erigende, 339. Nova non est imaginum inventio, 965. Imago, quid, 311, 353. Fi- liue imago Patris perfecta, ibid. Imagines rerum suut idem divine, ibid, Visibilia qua res invisibileas reprse- seutant, ibid. Trinitatis imagines in creatis, 332. Imagi- nes sunt ea quibus futura praseignantur, ἑρία. Rerut gestarum mouimenta,ibid. Librorum instar suntidiotis, 315, 323. [mago Dei facienda non est, 331, 333, 335. Iniago triumpbi genus, 335, 341. Imago commentarius brevis, 81. Aliud δρυ, aliud res imagine expressa, i^id. Cur instituta eit, ibid. Imaginum discrimina. ibid. Imago Abrabami filium immolatu:i, 364. Imago Christi &b Abgarum inissa, 281. Id mendacii arguitur,tóid.,ann. Imago non adorauda tanquam Deus, 351 Imago regis rex dicitur ; imago Christi, Christus, 321. Immensitas divinarum personarum, 432. oí mperatorum non est Ecclesie& eanctiones convellere, Imperfecta qu& dicantur, 238, Impiorum pena Dei bonitati non repugnat, &i8. Bo- num ipsa est, 449. Imposeibile, quid, 248. Impulaus, 188 In aliquo esse undecim modis dicitur, 42. Incarnatio Verbi, 203. Una res est sub sole nova.ibid. Ejus tota ratio, 204. Incarnationis confessio, 361. Enar- ratio, 973. Incarnationis visin humanum genus, 967.Se- cunda nobis ex ea nalivitas data, ct congruens subinde cibus, ibid. Imo duplex nativitas, et duplex cibus, ibid. Incarnalio opus nature non est, sed dispensationis, 409. Qua per Incernationem prebita sunt, 355. Morum quanta mutatio, 356. Incireumsacriptum illud solum est, quod increataum, 190. iocircumecriptum Verbum est, non ejus humani- tas, . Incorporeum quot modis dicitar, 179. Inco secundum naturam, et secundum gratiam, aon. Incorporeum Dei eseentiu non est, 497. Incorrupticolarum confutatio, 151, et ann. Increduhtas, et spiritus compunctionis seu vertiginis, ex Dei permissione, 289. πω. sola per se consistunt, ἐδ. Alius et aliud, [ndividuum, quid, 14. Non quid, sed quemdam sigvi- ficat, 14. Iudividuum, vox ambigua, 27. Individuum pro- prie et philosophicum, qnid, ibid. Idem est ac byposta- sis et persooa, 28. Individuum est substantia cum acci- dentibus, 37. Theodori Abucars hac de re sententia,ex ejus opusculo inedito, ibíd., ann. Infidelis est, qui Ecclesie non credit, aut male vivit, 263. Infidelitas, quid, 451. Ingenita sunt, que primum a Deo creata, 258. Tagenitum Dei essentia non est, 127. Ingenitos est Pa- ter, don Filius, 135, 136.Ha:c vox nou nature discrimen, nec dignitatem significat, sed subsistendi modum, ibid. Greece dicitur ἀλέννητον, non ἀλένητον, ibid., et aun. Hilarius ipnascibile dixit, ibid. Iunovatio, quid, 574. Inquisitio, 188. lastantia, 66. Intellectio quomodo flat, 185. Interitue, quid, 63 et 73. Invidia diaboli, Christi et Beatee imagines non pati- tur, 346. Invocatio Eucharislica Africanis eadem ac Grecis, 269, ann. lones Grecurum generis conditores, 77. A ατα dicti, ibid. Ira, quid, 182. Tres ire species, ibid. Ira rationis aa telles, vindex cupiditatis, 183 Ireneus citatus, 543 Iris, quid, 73. Isaias Filium, ut Patrem et Spiritum vidit, 493 et seqq. Isidorus Basilidis filius, patris de multiplici anime reom d. et substantia errorem emendat, 81, ann. Secundo aou quior, 84, ana. Iemaelitae seu Mohammedani, 100, Alias Agareni,ibid- Nec immensa, 493. Non sunt rerum cause, 433. Mapi- cheorum falsum Evangelium secundum Thomam, 908. Manicheeoorum impietas, 455. Maraccii note in Alcoranum erudite, 112, ann. Marcelliani, & Marcello Ancyrano, 92. Qui beresis Athanasio euspectus, ἐδίᾶ., anp.Reus Eusebio Ceesarien- si, ibid. Ejus ecror Sabelliano similie, ibid. . Marcellina Carpocratiana,82. Ab ea Carpocratiaai di- eti Marcelliani, £bid.,ann. Marcianiste Dutiani cognominati, 246, ann.Massallia- ni, 109, ann. Marciaous Massalianue, a quo Marcianiete, 96, ann. Marcion, Eccleeia ob stuprum pulsus, 86. Non novos errores edidit, ióid., ann.Evangelium Luce et epistolas Pauli mutilavit, ibid. Ejus poenitentia vana, ibi. Vete- Δον &uctori deiraxit, 86. Castrator carnis, Marcionitee, 8 Marcione,85.Horum errores, ibid., ann. ZEones triginta non posuerunt, ibid. Marcoe&i & Marco, 84. Horum errores et prestigie, ibid. a Basilide descendunt, ibid.,ann. Galliam et Ηἱερα- e occupant, iói4. Priscillianus ab his institutus est, bid. Marcus Marcoseorum auctor, ZEgyptius, 84,ann. Nec in Hispanias, nec in Gallias transiit, ibid. Mare, quid,170.Maria duo, ibid. Salsitatis ejus causa, ibid.Mare /Egsieum, 171.Ibericum.ióid.Ligusticam, ibid. Sardonium., ibid. Hellespontuse, ibid. Hetruscum, ἐδίά. Libycum, ibid.Creticum, Siculum, Jonicum, Adriaticum, Corinthiacum sive Alcyonium, ibid. Saronicum, 172. Myrtoum, Icarium, Carpathium, Pamphylium, ZEgyp- tium, ibid. — ar JEgyptiaca coram Deiparse imagiae precatur, 8 Maria in templo educata : unde id habeatur,275, ann. Cur desponsata, ibid.Christum angelo nuntiante concepit, 276. Ad Christi ου πα. purgata, 204 et ann. Maria vere Dei Genitrix, 222, 2160. Contra Valentinum et pri- scos hereticos, ut et Nestorium id asseritur, íbid., et ann.Cavendum ne Christipara dicatur, 223, aun. Semper Virgo, 276. Marie dolores Fs crucem, 277. S. Marice δα picta à 8. Luca, 615, 631. Imago Diospolitana, Maronite» heretici, 375. Monotheletismi olim aecusati 110, ann., 528. Monophyesite suut, ibid. Qui quondam fuerint. 483 et ann. Olim catholici, 435. Quando here- ών Nunc catolici, Mardaitas ipsoa fuisse ferunt, Martyrii baptismus auguestissimus, 262. Massnliani harelici, 95. Alii gentiles, ibid., et ann. Alii Christiani, τη, Unde &ic dicli, ibid. Sepe varia in eynodiu damualti,i5£id. Cyrillo etiam Alesandr.,ibid. Ab É»hesino concilio, 96, ann.. 97,a8un. Manuum operas re- jiciunt, 97. Erga pauperes inhumani, ibid. Eorüm arro- ganlia et mullitiea, 1517. Eucharistiam &pretim habent, 90. Errores pejerando celant, ibtd. Massalianorum hie- resis exortus, 93. Errorum capita, 95. Materia non vituperanda,336. Materia non aine princi- pio,439.Nec [ructus edidit, A40. An incorporen, 442. Mate- ria Mauiclieis, malum, tenebre horribiles, 430. Ejua fruetaa, 1517. Cum bono et luce pugua, ibid, Mathemalici de quibus ngant, Τα, Matrimonium peccati occasione inductum, 295, Ejus commiendatio, 2097 el ann. Malrimonium aacramenturm est, 297, ann. Hoc potior est virginilas, i^id. Sine sa- cerdote, irritum Grmcia, ibid., àun. Maximus confessor imaginem (Chrisli veneratur, 387. Mechauum templum Mohammedesa expurgat,111,ann. Diclis fidem non aetruiL. 112. Lapsis in. illo eultua ab Arabibua, 111, ann.el 113. ΕΕ caput Veneria, ibid. Melchisedeciani, RU. lidem qui Theodotiani, ή. Melchisedeei mensa, Eucbaristiscee figura, 272. Meletiani echiematici Zgyptii, 92. Cum — Arianis &e junxerunt, ibid. Simoniace labis rei, ibid., aun. Meletius Antiochenus catholicam fidem coram Con- slantio diserte non expressit, 93,ann.Nec in Seleuciensi synodo, ibid. Ejas imagines honori habite ab Antioche- nig, 343. Meminiase, quid, 285, Memoria, 185. Quomodo fiat, ibid. Ejus organum. ibid, Menandriaui hiretici, 81. Maudails puri Manichmi, 91, ann. Mens inler Deum et carnem media, 241 et ann. Mena humaua ul cum Verbo communiecet,243 Omnia novit et administrat, 244. Ah nnima non dirimitur, 179 et ann. Menses lunares el solares, 167, Lunares solaribus '"eviores, ibid. Menaes secundum JEgyplios, 578, Se- 4&5 Uu RE ου 47m JS AQ ο v Wy ο cundum Macedones, seu Georgici, 517 et 578. Seeun- dum Grecos, ibid. Secundum Romanos, 377. Mensis, quid, 73. Mensis intercalaris Hebreorum, 1068. Mente homo ad imaginem Dei est, 241. Mercnrium martyrem Juliano Apostate necem inferre videt Basilius, 327. Μεταθολή proprie est substantie unius in aliam con- versio, 270, aun. Metaphore ex corporeis rebus in Scripturis imagipes sunt, uli Veteris Testamenti figure, 315. Uli res ad mo- nimentum posite,sive scriptis, sive picturis posteritate commendentur, í£óid. Methodus qu&druplex, 72. Michael Traulus imp. quis fuit, 643 et ann. Miraculum martyrum Cyri et Joannis, 357. Mistio, 69. Mistio et uvio quomodo differapt, 475. Mohammedani Christiacos appellant Sociatores, 111, ann. Idololatras, 113. Veneris stellam non colant, 110, &nn. Horunm mores et errores recte descripsit Damaece- nus, 111, ann. Mobammedanus paradisus, ibid.Qui mo- bammedismum ejurant apud Gre-cos, transsubetantia- tionem Eucharisticam profitentur, 656, ann. Mohammedes cum Judeo et Christiano heeretico Alco- ranum condit,111 et ano, Trinitatem rejicit, ibid.Insanpe, íbid. Zeidi socii eui uxorem asta accipit, 413. Plures uxores et concubinas habere suis concedit, ibid. Lege sancit vxorem dimissam deberi ab altero prius duci, qnam iterum recipiatur, 114. Vino suos interdixit, 115. Mohammedis de Christo fabule, 111.Ejus mendacia re- futantur, íbid., et seqq. Ejus de Camela somnia, t14.Cir- cumcisionem feminis commendat, 112, ann., 115. Ejus adulteria, 113. Mariam Christi genitricem Trinitatis Christianorum esse personam ait, ioid. Sororem esse Moysis, ibid.Jesum prophetam asse, non Deum, ihid., et ann. Monachi Hierosolymitani Agnoete non fuerunt, 107, ann. Monachi Scytbe Nestorianis infensi, 564, aon. Causa cadunt sab Hormisda papa : vincunt sub Joanne Il,ibéd. Monachi, non sacerdotes, confessiones olim audiebant apud Greecos, et absolutiones pronuutiabant, 598. Molti &busum hunc improbarunt, ibid. Joannes Damascenus ab eo admittendo alienus, 599. Monophysitarum confutatio, 532. Monophysits natu- ram ab hypostasi pon distinguunt,207 et aon. Heeretico sensu Christi carpem eese Deificatam dixerunt, 239, ana. Natuorarum in Christo differentiam agnoscunt, 522. Monotheletarum &ntenEnabl proscripti, 633. Horum inconcinna sententia, 515. Refutatio, í&id. Monotheletr, hieretici, 1120 .Monophysitarum filii, Zbid., ann. Harum inconeinna gententia refatala, 225. Unde eoram error, 226, ann. In illum Photius impegit, ibid. Recte & Oret- sero refuiatus, 227, ann. Monotheletismue Manichaismo affinis, 542. Montaniatzs nuplias golvebant, 87, ann. Horum triplex quadragesima, f5id.Palriarchee, ibid. Orbis oecasum pree- ein: bant, δη, Carminum Sibyllinorum auctores, ibid, Millenariuni Chrieti reguum vaticinabantar, ελα, Mors supplicium non est, ex quo Cbristus resurrexit, 335. Mors per Christi mortem vita utilior, 255. Mosaicm legis preceptam nihil urget adversus imag:- nes, 337. Gur Moyses similitudinem nullam fleri jasserit, 3T. Moses Barcepha, Jacobita, non orthodoxus, 291, a0n. Motus liber, 73. Molus, quid, 62, In. quibus prs«llica- ΠΡΙ ιά Μος sextuplex ad locum, 15id. Motal caelesti aller contrariue non est, 63. Mulieria partus -moustroeus &uh Leone Ármeno, 63A. Pythoniseam mulierem adil, ibid, Ab ea excilalur ad delendas imagines, 640. Mundi partea superiores εἰ infimae, 161. Maundnm ab angelis conditum dixerunt Simoniani, 80, ann. Menan- driani, 81. Saturniliani ibid. Basilidiani, $bíd. Cerin- Lhiani, 82. ᾿Αβαρασὰξ quid Basilidianis, 81, ann.Mundus non casu et sponte compositus, 126 Mutatio non est morus stricte, 63. N Nachor et Thare idololatre, 76, ann. Nacolise episcopus Iconoelasta, 116, aun. Nassariee, eectarii Judsei, 80, ann. Natura proprie, quid, 537. Ex actione infertur, nou persona,233. Que natura sunt, non motaptur, 439. 441. Natura humana assumpta, qualis olim ereata, 212. Aa- eumipla est, ul ipsa in Ghristo vietriz diabol: foret, 248. Natura composita, quid sit, 521. Natura composita pro- prierates servat eorum ex quibus composita est, 546. Ex crealo et increato una natura fieri nequit, ΜΗ. Natura AUUV ..ν pnullaChristitatis, 405 .Non divino-humanitatis, ibid.Natu- ra humana in ipsa conceptione Verbo unita, 294.Natura sine proprietatibus essentialibus non est, nec persona sine accidentalibua, 529. Natura eingularia in Christo, non natura communis, 219. Natura Verbi incarnata, id est hypostasis, 428, 426. Natura utraque Christi cum alterius communione operabatur, 225 Humana divino modo, et divina humano, ibid. Nature nature comparan- da, et hypostasis hypostasi, 529. Natura una ex duabus naturis non fit, sed una hypostasis, 44. Nature deecri- ptio, 532. Duplex acceptio, 525. Nature et hypostasis differeotia ex SS. Patribus, 331. Nature status triplex, 290. Nature utriusque proprietatibus Christus preditus est, 393. Nature create unitas ratione intelligitur, non revera est, 139. Nature duse in una Christi persona, 205. Non dut partes sunt, 209, ann., 210 et 212. Non diecre- te& aut diremptee, 426. Coyitatione, non reipsa distaot, 404. Salve in Christo, non contemperate, . Sine di- visione numerantur, 668. Sine confusione unite, et sine divieione distincte, 211. Nature et essentie particula- res explosze, 399. Naturam ab hypostasi distingui multis rationibus evincitar, 398 et sepq. Naturam subsistentem in persona intelligebat Cyrillus, 222.Naturam communio in Christo, 417. Ambarum proprietates et operationes ibid. Duarum naturarum confessio, non unionem, se confusionem aufert, 416. Ambarum in Christo proprieta- tes, 324. Nazareni Christiani, quid, 82, ann. Uude sic dicti,ibid. Erga Paulum et ceteros Christianos bene affecti, ibid. Christi deitatem tenuerunt, ibid. Hos Judei detestantur, tbid. Evangelium Matthei Hebraice integrum legebant, ibi. Nemesii de prima hominis conditione et ligno vite sententia, 174, ann. ob estoriane heresis propugnatores et propagatores, 100, ann. Nestoriani, 100. Horum errores, £óid., et ann. Anthro- polatre sunt, 566. Deum carne passum pernegant, 252, ann. Basilio Cilice Basiliani dicti, 564, ann. Quaternita- tem pro Trinitate colunt, 3555. Nestorianorum confulatio, 534. Objecta. 564. Nestorii sensns, 100, ann. Simulatione Virginem Dei- param dicit, ibid. Niceena eynodus Pasche diem deflnit propter Crescen- tii cum Alexandro Alexandr. altercationem, 88, ann. NicepboriConetantinopolitani nnmerosissimagynodus, 641. Anathema dicit Antonio Sylgi, tbid. Nicephori Im- peratoris laus, 638. Nicephorus Patriarcha exauctoretus, 640, 642, Ejus laus, 638. Nioolaitee, an & Nicolao diacono, 81, ann.Hiresi Nico- Jeus occaeionem dedit, ibid. Cerinthianis autiquiores, ibid., 89, ann. Horum errores, ibid Nisibensis schola Nestoriana, 100, ann. Noeti heresis, 89. Explicatur ex Hippolyto, ibid., ann. Epigonom οἱ Cleomenem parentes habuit, ibid. JEtas, ibid. Nomina cujusque Trinitatis persone propria, 148. No- minis λόγος varia ootio, 148, ann. Notio commnnis, 66. Novatiani a Novaliano, non a Novato, 89, ann. Nox, quid, 73. Numerus discret»? quantitatis epecies, 51. Non divi- sione, sed distinctione constat, 524. Unione non tollitur, 211. Divisionem non facit, £bid. Sed quantitatem expri- mit, ibid., et ann. Numerus naturarum eae non dividit, 407. Nec copulat, ibid. Nunc. seu presens quantitate caret, 51. ΝυχΊθμµερον, 73. 0 Obedientia ejus est qui vélit, et qui subjectus sit, Obtestatio pro traditione servanda, 340. Oceanus terram cingit, 101. Fluvius est, qui egre- diebatur e paradiso, ibid. Octo cogitationes sen vitia malitiam includunt, 512. Horum remedia, ibid. OEconomis incarnationis cum Eu- charistica comparatio, 658. Olei unctio, 262 et ann. Olfactus, 183. . Olympiodorus Alexandring Ecclesie interpres et diaco- nus. 202, ann. Omnia Deo presentia, 158. Opera alia ex complacito Dei flunt, alia permissione, Operatio humana nominibus variis declaratur, 235. Operatio una eorum qne unius nature sunt, 190 et ann. Operatio naturalie, nature index et nota, 234. Christi * VANS VAR 4 34e 4904 passio actio est, ibid. Duplex in Christo, ut duplex na- ura, 230 et seqq. Hoc multiplici ratione probatur, 230 el seqq. Operatio quinque modis dicitur, 520. Operatio est eubstantialis natur ee motue, 234. Operationum Christi alterna communicatio, 234. . Ophites. Horum errores ex Epiphanio, 85. Varie a va- riis describuntur, ibid. ann. Horom auctor Euphrates, ibid. Christum exsecrabantur, :bid. Naasini dicti, ibid. - Opiflcium non idem quod genitura, 447. Opinio quomodo fiat, 185. Oppositio rerum triple, 59. Relativa oppositio, ibid. Contraria oppositio, ióid. Oppositio sermonis seu con- tradictio, ἑδίά. Oratio, quid, 248. Qualis oratio Christi, ibid. Oravit ut nos orare doceret, ibid. Oratio discrete quantitatis epecies, 51. Oratio de dormientibus. Athanasii nomine inscripta, 591 et ann., 597. Oratio De iis qui ín fide dor- mierunt, non est Joannis Damasceni, 581. Orationes et sacrificia pro defunctis fleri approbant Patres, 583 et seqq. Ordo incarnationis Verbi cum npaturali collatue, 658. Origeniani heretici turpissimi, 90. Origeniani ab Ori- gene Adamantio, ibid. Ejus errores, ibid. et ann. Origenes apud Fabianum papam libros suos deprava- tos esse causatur, ibid. ann. Ejus de Filii generatione sensum defendit Eusebius Caesariensis, ibid. Platonico- rum doctrinam aequitur, ibid. Mundos ponit inpumera-- biles futuros, ióid. Materiam adeoque eternam, ibid. Gnosticos imitatur, ἑδία. Carnis resurrectionem negat, non corporis, ἐδία. Origenis error, animas corporibus anteriores esse, 266. Christi animam meritam esse, ut Verbo uniretur, ἐδίά. ann. Origenis de animarum crea- tione error explosus à Gregorio Naziapnzeno et Nyeseno, 178, ano. Tradita ab Origene iustauratio rerum, pro- scripta, 154 et anu. A Platonica differebat, ibid. Orige- Dis nugamenpta reprobata, 394. Originale peccatum aPatribusGreecis assertum,202,ann. Cur de eo obscure locutus Chrysostomus, íóid. Ejusdem culpee appendices, ibid. Ὄρος latius patet quam ὁρισμός, 20. Ortus, quid, 63. Osseni, Judei sectarii, 80, aun. Οὐσία. quid Philosophis, 36. Qaid Patribus, ibid. duke. Natura, quid Philosophis, ibid. Quid Patribus, ibid. P Palamiticus error expugnoatus, 144, ann. Palladius Antiochenus Chalcedonensi synodo infen- sus, 380. Panis copsecratus, jam nec fermentatus, nec azymus est, 211, ann. Panis et vinum quomodo convertantur ad accretionem Christi corporis, 639 et seqq. Quid accre- lionis voce intelligendum sit, 656, ann. Virtutis et effi- οδοἱ communicationem excludit, ἐδίά. Panis Eucba- risticue, et Christi corpus, non duo corpora sunt. sed unum et idem, 376, enn. Non figura, 271, ann. Eucha- ristia dignum in bonum, indignis in malum cedit, 214. Panis et vinum cur adhibeantur ad Eucharistiam, 169. Pantenus Alex. omnes. Scripturas interpretatus est, 174, ann. Pantberim ad Christi genus pertinere Judeorum men- dacium est, 274. ann. Paradisum voluptatis Spirituali sensu exposuit Philo, 274, ann. Papias, Ireneus, Justinus martyr, Pantenus Alexandrinus, Clemens Stromateus, Gregorii duo Na- ziapnzenus et Nyssenus, ibid. Spiritoaliori hujus inter- pretationis causes, £bid. Cur alii secundum litteram pa- radisum enarrarunt, i5i4. Spiritualis et sensibilis Da- masceno, 145 et ann.,176. Paradisus duplex Patribue, 176. Paradisus v* luptatis, 173. Paradisi flumina quatuor, 170 et ann. In Eden consitus erat, 174. De paradiso Edeu varite sententie, ibid. ann. Earum auctores, ibid. Paralogisemns, quid, 65. Parermeneute beeretici, 109. Parelius, quid, 73 Partes anime, 574. Particularia numero differunt, 13. Pascha vetus comedit Christus, 268 et ann. Hoc per- peram Philoponus negavit, ibid. Photius asseruit, ἐδία. Passio dupliciter dicitur, 56. Vox s&quivoca, 186. Quid animi passio, í5i. Motus idem passio et actio, ibid. Pas- sio naturalis, 590. Passiones in Christo, quomodo 191, ann. Paesiones ex se innoxia, 488. Ex usu bone ve malt, ἑδέα. Passiones inpoxias et naturales Christus assumpsit, 244 et ann. Quienam ille eint, ibid. Passiones nostre in Christo paturaliter. et supra naturam, 244. Peter, Filii et Spiritus sancti dexus, 151, ann. Pater- quomodo Filio major, 136 et ann. Baeilii ea de voce sen 19909 tentie,135,ann. Nec Pater,nec Spiritus sanctus homi- nes fleri potuerunt, 254. Adverea doctoris Ánygelici εει- tentia, ἐδίά., ann. Nec Pater, nec Spirilus sanctus iu- earnationi Verbi communi«arunt, nisi beniguissima voluntate, 212. Necnon miraculorum editione, 222. De Patre quid credendum, 132. Non fuit Pater quando Filius non esset, 133, 134. Paternitatis nomen a Deo nobis communicatum, 136 et ann. Patibilis qualitas et passio, 55. Patres nec aibi uec invicem contrarii, 488. Patres ve- teres ἁσύστατα quandoque scripserunt, 200, ann. Patris nomina, 477. Patrum fides de iucacnatione Verbi, 400. Patrum Gre :orum de Dei precognitione doctrina, 198, aun. Latinorum Augustino posteriorum altera, ióid. Pauli Samosateni mene de consubstantiali, 4&4, ann. Rejicitur, ióid. Pauliauistze, 91.Paulus Samosatennus eadem de Christo docet qu& Sabellius, 91, ann. Arteme hieresim excitat, ibid. Artemie equalis, ibid. Pauliciani Manichaei in Syria, tetate, 116, ann, ann. 428.In de in Bulgariam, 429. Peccatum est inutilis cupiditas, 298. : Pelagianorum error recis incomperlua, 199, an. Pelagius priscorum Patrum dictis abutitur, 179, ann. 190, ann. Poenetratio naturarum ino Chrieto divinitate fit, 215. Pepuziani, qui et Quintilliani, 88. Pepuzam oppidum celebrant, ibid.Horum sacra impia, ibid. Percontatio, quid, 66. Periculosa ignorantia Scripturarum, 472. Perionius Damasceni interpres. Περίφρασις, quid, 244. Per se, quid dicatur, 67. Persecutio sub Leone Armeno, 642. Persona, quid, 45. Persona Patribus vulgo idem quod hypostasis et individuum, 46. Persona pro natura aut essentia non sumitur. (id est πρόσωπον) nec a Baeliio, nec ἃ Chrysostomo : semel ab Athanasio, et subinde a Cyrillo, ib.d., ann. Persone divina relationibus d'stin- uuntur, 143 et ann. Earum sine divisione distiactio, $bid. Tres persone quomodo unus Deus,ió:id.N ysseni ea de re doctrina, ibid.Persong divinse Christi propria,535. Persone est, gigni, non nature, 258. Personis divinis communia, 532. Petrus Damascenus monachus sseculi duodecimi seri- tor, 653. Petrus Iberus Gazeusis epiecopus, hereticus imothei ZEluri ordinator, 103, ann. Petrus Manaur ο et capitis ad Zachariam Doa- rorum scriptor, 652. . Petrus metropolita Damasci, 390 et. 396. Manicheos arguit, 395. Petrus Mougus Timothei ZEluri successor, synodi Chalcedonensais hostis, 102, ann. Zeuonis Enoticum ad- mittit, ibi4. Phauntasma eeu visum, quid, 183 et ann. B pci ο. Sadduemi, sub Jonatha Assamoneo nati, , ann. Phariseorum placita, ióid., ann. Quomodo Spiritum sanctum agnoverint, 80, ann. Phibionite,, Gnostici, 82. Philippicus imp. hsieresim Monotheletarum instaurat, 110, ann, et 528. Philosophia vera, Dei dilectio, 9. Philosophite defini- tio sextuplex, ióid., 71. Philosophie divisio, ióid.Philo- προς exaistere probatur, 10. henix, qui libonotus, ventus, 169. Phoenices primi cultores idolorum, 71. Photiniani haireteci,92. Horum error quomodo a Pau- fianorum diversus, ἐδία., ann. Phrygia vatibus fecunda, 87, ann. Physiologia, quid, 72. . θύσις el ὑπόστασις,ηυἱἀ Athanasio et Cyrillo Alexandr., 37, ann. Pictoris exarescunt manus, 389. Planete septem, eorumque orbes, 161, 164, 577. Plato pudenda scripsit, 77, aun. Platonis dogmata, 78. Pythagore placita sunt, ἰδίᾶ. Pneumatomachi heretici, 93. Pocokius de rebus Arabum, 110 et 411, ann. Peniteptia nulla post mortem, 490.Pcenitentie gradus tres, 359. Penitentie sacramentum, 605 Polemon Apollinarista consubstantislem Deo carnem Joannis Damasceni hraciam migrarupt et in- facit, 95, ann. Polyarchia malum, ul el anarclia, 433, Polyonymo, quid, 40. rphyrium in dialecticie Joannes Damascenus sequi- INDIA. AAITALALIILUOS, tur, 40. Nihil a se ipso profert aut scribit. Porphyrius differentiam recte nou definivit,t£,ann.Post resurrectio netn omues 8086 imnutuo agnituri eunt, 596. Potentia et impotentia, 55. Praxesm heresis in Africam invecta ab Hermogene, 90, ann. Preedicamenti agere propria, 58. Preedieatio univoca et &quivoca,30. Predicationis de Christo quadruplex genue, 284. Aute incarnationem septuplez, íbid.Ia unione triplex, 285. Qusnam reci- rocatione flat, 286. Triplex genus post unionem, tid. ultiplex post resurrectionem, 288 Preedicatam propositionis, 65.Predicatum, aut supe- rius, aut eequale est, 30. Prefinitio divina, imago et exemplar, 113.Divina unio et distinctio, ibid. Preescientia οἱ preedestinatio Dei, 193. Prescentia nulla rei non future, 457. Prescientise et predestina- tionis demonstratio, 462. Prester, quid, 74. Pretium sanguinis Christi Deo solutum, non diabolo, 0 Prima exsistentie Dei demonstratio, 126. Secunda, ibid. Tertia a rerum ordine, ibi. Primigenia lux Juminaribus indita, 164. Primi tres dies sine sole, 163 Principia duo non esse contra Manichsos ostenditur, 200. Malum esse privationem boni,non subtantiam, 291. Principii unitas in Deo cum personarum Trinitate, 431. Priucipium unum rerum, 435, 436. Principium cultus idololatrie origo, 76. Privatio, 59.Quid proprie, 61. Privatio stricte, nega- tio est, 61. Privationes negatione enuntiantur, 57. Pn et posterius: Horua modi,61. Prius natura, uid, 17. E Προαίρεσις in Deo nulla, 188 et ann. Probatica Joachim domus, 275. Hierosolymis non ex- stabat, ibid., anu. Processio exsistendi modus diversus & generatione, 135, 137 et anu. Discrimea ignotum est, ibid. Proclus Constantiuopolitanus citatus et expositas,thid. Deum Ve! bum esse passum carne docuit.664, ann.Pro- clus Montanista, 87, ann. A quo Procliani, ἐδὲιᾖ. Propositio, 66. Propositionum coptradictoriarum, al- tero vera, falsa altera, 64. Propositionum de Verbo in- carnato delectus, 223. Proprietas naturalis, 4! id, 531. Quid personalis, 532. Proprium, quid, t4, 29. Quadruplex est, ibid. Prosopopoeite a dps in Scripturis usitata, 163. Providentia Dei, quid sit, 196. Providentia Dei pro- batur, 72. Providentia astruitur, ibid. Providentia ope- τα admirari oportet, ibid. Pseudo-Dionysius Alexandr. contra Paulum Samosat. purus putus Monophysita, 43, ann. Ptolemaite, & Ptoleme&o Valentini discipulo, 8&. Qui dissensit Magistro, i5id., ann. Pudor, optimus affectus, 182. Puer Trieagium edoctus ab Angelis, 419. Punctum quantitatia est expers, 51. Pyrocrater, quid, 74. Pyrrhus Monotheleta, 110, ann. I Pythagorei, 77. Peripatetici non sunt, $óid., ann. Pythagoram Plato sequitur,ibid., ann. Tria principita ponit, ἐδίᾶ. Materiam non factam ceneuit, ibid. Malum inaterie genium, malorum causam, dixit, ibid. Omnes animas ab anima mundi derivatas, ibid.Imo ejusdem ac Deus substantie, ἐθία. Providentia cnncta regi, ibid. Transmigrationem animorum, ibid. S m ratione Christi corpus corruptibile fuerit, 351, Quadragesima non est anai decimatio, 501.Quadrage- simale jenolum quot hebdomadibus copstel apod Grze- cos, 498. Que corporeo modo de Deo dicantur, 144. Dei oculi, palpebre,vieus,aures, ibid. Os, cibus, manus,ete., 115. Hue de Deo affirmatione dicuntor non ejus pata- ram osteudunt, 128. Que in Scripturis feruatur,colori- bue rite repre«sentanda, 615. Que ratio suffragiurum pro defunctis, 592. ο κε. Quiestio, 66. Quiestionis deflnitio, ἐδὲή. Qusestiopes ad Antiochum Athanasii recentioris Sophrunio Hieroso- lymitano sunt, 366. . Qualitae, quid, 54. Qualitas nulla in. Deo, 151. Qna- litates substanliales et accidentales, 56, Qualitalis pro- pria, 57. Species qualuor, 54. Quando, quid, 53, Ejus species, ibid, Quanta per accidens, 51. Quanta septem, s5id, — —— € -- mE mE m cios Philosophica, 21, 23. Species media et infina,22,25. Specialissima, quid, 24, 25. Species &a SS. PP. essentia naturu, forma nuncupatur, 13, 37, 43. Species nomen et definitiouem genecia suscipiunt, 26. Species queeli- bet, aliud et aliud, 13. Spiritus acception-s varie, 152, 576. Spiritus sanctue exsistere ostenditur, 130. Ejns discri- men a nostro spiritu, ibid.Vis est a Patre procedens, et in Filio quiescens, ἐδίή. Est impulsus, ibid. Nec male dicitur Patris et Filii amor, 15i.Spiritus ex Filio esse non dicitur, 141 et ann. Hoc Damasceni dictum ineiti- tium non est, ióid. Catholice exponitur, £bid. Spiritus er Filium eterne procedere Damasceuus docet, ibid. Spiritus Filii, 142. Est imago Filii, 354.Spiritus sanctua ex Patre per Filium procedit, 148, 430 et ann. Patri per Filium connectitur, 151.Spiritus sanctus iuter ingenitum et genitum medius, 150. Quomodo, ibid.,unn. À Patre per Filium, 497. Ex Filio emanans, 664 et aon.Spiritus sancti virtutis est quod ex pane flat corpus Christi,160. Bpiritus varia significata, 376. Stephanus Bostrenus contra Judeos, 370. Stephanus Gobarus Christolyta, 108, ann. Stoicorum placita, 78. Opinio de Deo, ἐδίᾶ., ann. De animoram muigratione, ibid. Stratiotici, Gnostici, 82. 24 Subjectum exaistentie οἱ predicationis, 21, 31. Sub- jectum propositionis, 65. Subsolanus, ventus, 169. Substantia, quod, 10, 11, 42.8ubstantie ab hypostasi discrimen, 524 EnAypostaton dicitur, 46. Substantia est rimum genus, 23. Substantia,natura,forma, idem, 516. Substantia sola definitur, 20. Substantia seu essentia articularis explosa, 413. Substantialis naturarum unio in Christo quomodo, 208. Substantie proprietates, 49. Snbstantie spirituales pipguntur, qui limitate sunt, 856. Secus divina, quia infinita, ἑδία. Superficies quantitatia continue species, 51. Superiora de inferioribus predicantur, 32. Syllogiami conditiones, 65. Ejus definitio, 66. Syllo- gismi, partis demonetrantis sunt, 72. Symbolum Nicenum Nestoriane impietati contrarium . 563. Symbolum vetus Orientale, 252, ann. Symbolum aliud Antiochenum, i^id.Quaudo ob Orientalibus omis- sa suut, ibid. , Symphonia magna, apocryphus Archonticorum liber, 5, aun. Συναλοιφἠ, Synalepha, contractio, coalitio, 471. Syueros Marcionis discipulus, 85, ann. Synodicse Orieptalium prefixa Christi imago, 646. Synodi Copronymian:e preesides, 622. Synodus Chalcedonensis ab ZEgyptiacis et Monophy- sitis repudiata, 101. Synodus geveralis non est, cui patriarcha unus non assentiatur, Synodus Iconomachorum acephala,623. Non legitima, quia nullum qui preesse* patriarcham habuit; imo non generalis, ἐδία., Caiphee synedrio similis, ibid. T Tabernaculi et templi Salomonis ostium ad orientem positum ;seancta sanctorum ad occidentem, 266, ann. Tabernaculum Moysis imago Dei, 280. Ab omnilIsrael cum supellectile et imaginibus suis adorabatur, 337. Tabuls coli, 166, ann. Tactus, 184. Tarasii laus, 637. Tetianus sancti Justini auditor,86. Valentinum imita- tur, 87, ann. Marcionem quoque et Saturninum, ibid. Ejus Encratice heresiasemina iu ipsius sd Greecos ser- mone, ibid. Verbum opus Dei esse dixit, ib/d.Materiam malorum causam, ἐδιά. Animam materie spiritum, ibid. Carnis reaurrectionem tenuit, ibid.Duo hominum gene- ra, ibid. Adami saluti detraxit, ibid. Vinum prohibuit, ibid. Legem sprevit, ibid. Eus Evangelium δικά τεσσά- pov ibid. Putatitiam Christo carnem dedit, hid. Tectee (S.) pro Falconilla gentili defuncta preces, 585, ann, Temperatura, 69. Templa cur in honorem sanctorum exstructa, 361. Tempus eet continue quantitatis species, 51. Tenebre privatio luci sunt, non subtantia, 163. Termini antiqui non violandi, 124. Terminorum ususPhilosophis et l'atribus diversus, 26. Terminus, quid, 65, 66. Ternarii numeri commendatio, 496. Cur ter mergan- tur qui baptizantur, 485. "erra, quid, 73. Terra, unum ex elementis, 172.]gno- tum terre fundamentum, ibid.Primus terre» statos,iid. Terre figura et moles, 115. Tertulliani de Verbo divino error, 152, ann. Tessurescedecatite, Quartodecimani, 88. Asiatici pri- mum, ἐδία., ann. Postea Cilices, Syri, et Meeopotamii quidam, ibid. Crescentius horum patronus, ibsd. Testameutum duodecim patriarcharum, 166, ann. Theaudrica Christi actio, 233. Theaudricam actionem Christi esse primus dixit Dionyaius,242.H eretico sensa Severus eam interpretatus est, 243, ann. Catholico Athanasius Sinaite,sanctus Maximus et alii, ibid.Thean- drica Christi operatio explicatur, 232, 24t, 553. Theobades Pauli discipulus, 83, ann. Theocatagnoste heretici, 108. θέληµα vox auceps, 189, aun. θέληµα et ἑνέργεια multa significant, 547. 548. θέλησις, vis volendi,187 et aun. Themistius Agnoelarum princeps, 107 et ann. gp. heodoretus bionitarum errores Nazarenis impingit, ann. Theodorus Abucara Damasceni Joannis auditor, 465. Epiecopus Care in Palestina, ióid. Thome patriarche Hierosol. ab epistolis, ibid. Theodorus Abucca voces natura, essentie, et speciei inter logicas ponit, propter Severianos, 24, ann. Quomodo probet Deum non esse sub genere ullo, 11, &an. Ejus opusculum de individuo, 37, aun. Theodorus ZEliota monachus, 328. Theodorus atriareha Hierosolym., 611. Ejus sueces- sor Elias, ibid. Theodorus Pharanita, Mounotheleta, 110, ann. Theodorus Syracusanus vas Theodosii magni Cbristi- que adeo imaginem pedibus proculcat, 645. Theodosius Alexandrinus Monophysitarum antesigba- nus, 101. Àb eo Theodosiani nomen habueruobot, :bid, Theodosius M. fidei vindex, 633. Ejus erga sacerdotes reverentia, 644. Donatum monach um contra Mazimom perrecturus de belli exitu consulit, ἐδία. Ejus in dona- riis imagines, 645. Theod otiani heretici, 88. lidem qui Melchisedeciani, 89, ann. Theodoti Coriarii discipuli, ibid. I 'heologia, de quibus agat, 73. Theophaschite dicuntur Trisagii cantici adulterato- res, 218,ann. Theopaschite priores, Apollinarists, 563, 8DD. : "Theophili Antiocheni dictum de Verbo Dei intestino, , aun. Therme, unde, 171. Thesis, quid, 66. Thoetopsychite heretici, 108 et ann. 'Chraces a Thiras, 76. Thrascias, seu Cercius, ventus, 69. Timor duplex, 247. Quis timor naturalis, ibid. Ut in Christo fuerit,ibid.Quid non naturalis,ébid. Hunc Chri- stus non admisit, ibid. Timoris genera sex, 182. Timotheus Apollinarista, 95, ann. Timotheus CP. gh'esbyter, capita 12 haresis Massa- liauorum edidit, 98, ann. Pelagianos Manichaismi accu- sut, 109, aun. Tota divinitas toti humanitati unita, non pars parti, 212 et ann. Totum, naturam declarat ; toíus, personam, 215. Trabs, quid, 73. Traditiones non scripte, 338. Traditionum auctoritas, 282 et aun., 318. : Trejani &nima Gregorii M. precibus ab inferis libe- rata . Tranesubstantiatio Eucharistica variis nominibus ex- ressa, 260,&8nn.Asseritur a Damasceno aliieque Griecis, tbid. Ejus eimile, 270. Transsubstantistione accidentia sola eupersunt, 270, ann. is et τρίς eodem prolationis sono ambiguse voces, Trinitas personarum Deus unus,665. Α gentilibus ut- cunque cognita est, 587. Trinitas probatur, 431. Trini- tas eine compositione, 138 et ann. Trinitas ter Deus, non tres Dii, eed unus Deus, 495. Trinitate Judaismus et Gentilismus exploduntur, 131. De trinitate quod credendum, 315 Quid de éncarnatione ibid. In CTriur- tate essentia una, 414. Trinitatis confessio, 391. Enpar ratio, 117. Symbola, ibid. Expositio catholica, 523. Ja Trinitatem cur baptizamur, 261. Trinitatis nulla imago perfecta in rebus creatis, 137. Hoc mysterium conjecta- tionibus exponere licet, ibid., ann. Quse Spiritui eancto ex Ecclesie doctrina conveuiapt, 137. Tripartitum opus sancti Joannis Damasceni, de diale- ctica, de haeresibus, de fide orthodoxa, 1. Ejus titulos, Inv γνώσεως, Fons scientie, ibid. 9. Quis ejus finis, ὃ INDEX SECUNDUS. Α columna 442 tomi II, usque ad col. 857 hujusce tomi III. A 'A6wala pro ᾿Αδιγαϊλ scriptum & librariis incuriosis, 408, not. Abominaliones et idola, 390. Abraham gentium pater, 13. Qua ratione, 15. Abraha- mi constantia et robur cum filium esset immolaturus, 671. Tentatus Abrahain ut posterioribus exemplo esset, 152. Abraham est propter Christum gentium pater, 15. Abrahan post fidem circumcisus, 14. Cur, ibid. Abrahe sinus, quid, 790. Abreuuntuatio in baptismo, 809. Abstemii, 699. Abundantia, quandoque peccandi causa, 506. Abusio eat expensa non necessaria, 363. : Acedia et defectio animi, 359. Diabolica omni opera- tione pejor, 360. Loci mutatione non superatur, ibid. Acedia quautum vitium, 891. Acedie demon atrox et perquaui gravis, 360. Acediosus uti peatifer vitandusa, 361. Acephali naturas confundunt, 853. Actio 8 Deo inchoanda, et in eo finienda, 525. Actio- nes, et earum prauia, 502. Actus sape necessarius, 367. Adam sapientissiunus et propheta, antequam Dei legem iufriugeret, 748. Adaimnus mortis, Ghristus vite auclor, 18. Adami felix in paradiso status, 811. Adami quondam nuditas, 806. Allocutio ad sepulcrum virginia, 878. Aduiouitio ad proceres et aulicos, 306. Adolescentia, 64. : Adoptio oratione Dominica aatruiLur, 29. Adoptio divi- na, 168. Adoptionis spiritus, ibid. Adversa prosperis sepe utiliora, 674. Adversus eos qui io peecalis iumorantur, 599. Adulatorem nemo amicum dixerit, 715. Adulatores infidi, 322, 563. Adulterare, quid, 129. Adulterium, 643. Adulterium nature, vipere cum muraena coitus, 645. AEgroto morbum ostendere non sufficit, 682. Zunulatio bona aut mala, 532. 4Equa gratia parentibus rependi nequit. 4Equales omnes apud Deum, $58 Z4Equalitas gervauda, 554. Juetilie fons est, ibid. Aetites lapis ααυἱ]ῷ amuletum, 531. Affabilitas virtus eximia, 374. Affectio animi, 339. Affectio prepostera, 637. Affectus : Non hoc exigitur ut affectibus careamus, sed ut iia im peremus, 642. Affectus inculpatos admisit Chri- stus, 816. Afflictio bonorum futurorum flos 614. Sine affliclione neuio 11 regoum caloruin intrat, 540. Deus in afflictio- nibus invocandus, 539. Patienti animo noxia non est afflictio, 105. Afflicti non objurgandi, 540. Africanus liberationis Mapasse historiam retulit, 463. Agricultura et agricole, 404. Alcyonides dies, 529 Alcyonis proprietas, 528. Alexander Magnus Judeorum pontificem adoravit, 515. Filiarum Darii cengpectum declinavit, 642. Aliud nos sumus, aliud nostra, aliud que& circa nos, Altare Dei, 461. Altare mensa est colestis, 462. Amasias propter obedientiam hostes vicit, 725. Amentium nullus rex, 775. Amici boni, 713, 788. Amici mense et muli, 714. Amicorum libertate delectari oportet, 682. Amicus dett, quantum bonum, 714. Amicus secundum Deum, ibid. Amicitia malorum pessima, 250. Amicitia spiritualis in virtute sita, 309. Aniiciti& morbus adulatio, 715. Ami- citie natura est cuncta facere comuiuuia, 714. Auicitize tria genera. 356, 714. Presstantissimum in virtute posi- tum est, sbid. Amor et timor Dei, 304. Amor preposterus sui ipsius, 720. Amoris indulgentia ritus quosdam legis Pau- jue exsecutus est, 92. Anarchia, mala, 359. Anathema et separatio, 381. Angaria seu coactio, 377. Angeli circumscripta naturze sunt, 752. Angeli custo- des, 309. Angeli jejunantibus adsunt, 620. Jejunantes per Ecclesias describunt, ibid. Angeli rebelles puniti, 308. Angeli Satane& Evangelii hostes, 152. Angelorum essentia prorsus spirituales, 309, 772. Illustrissima ipso- rum munaa, 771. Ang OUR lingua, 109. Augelorum una natura, ἐδίά., 308. Quinimo non unius certe natu- re, ibid. Angelos honoramus, non nature causa, sed virtutis, 308. Angelus lucis, qui libere loquitur, 150. Angelus Satane, non dolor capitis, 153. Angelus merito sacerdos non est, 592. Auima a Deo et peccato regi nequit, 369. Anima ba- ptisino purgatur, ut gloriam Dei ceruat, 131. Anima bea- ia qua judicium extremum animo assidue recoht, 779. Anima curauda, non caro, 400. /Egra anima Deo vicipa. 614. Anima virtutis studiosa slatim a corpore egressa, Deo fruitur, 709. Anima vite rebus affixa divinas verita- tes nou suscipit, 09i. Aniuue e corpore egredientlis sta- tue, 601. Anime perfecta est & sollicitudine vacare, 693. Lilium est ia medio spinarum, ibid. Animae prastauta et vires, 312. Regia dignitas, 315. Animam Christos aesutupsit, 805. Auirnantes viduitatem colunt, 626. Aniini servilis est vitam alterius perscrutari, 403. Animo duplices et inconstautes, 443. Auimus, pudore posito, insensibilis evadit, 654. Animus purgandus ad Dei bonitatem agnoscendam, 815. Major animi vox, quain oris, 463 Animus eubdolus, 788. Auna sterilis, quid mystice, 861. Aununtiatio Virginis Maris, 862. Festivitatum nostra- rum initium, 833. Anseres vigilantissimi, 529. SR παν ante Christi postremum adventum ventu- rus, 223. Autipatri Bostrorum opus adversus Origenem, 764, 679. Autiputri Bostrorum exceptum, 547, 194. ᾿Αντιπελάργωσις remuneratio est, 662. Apis eapientia, 327. Quid in apibus imitandum, tbid. Apollinarii capita Gregorio The umaturgo ascripta, 571, not. AÁpollinarii pretextue, de fidei mysteriis non esse disputandum, 571. Apollinariste perstricti, 805. Apologie Justini quinta pars citatur, 754. Apostolatue, praeclarum Dei tnunus, 2. Apostoli apostolicique viri ad Maris funus congregat, 864, 822. Apostoli falsi pericula fugiunt, 75. In apostolis omuia dola eraut, 103. Eorum ingens diguitas, 137. Ho- rum &emulanda pericula, 75. Apostolus transformationem corporia non dixit, sed corporis humilitatis, 767. Aqua baptiami iuvocatione sancta, 190. Aquee e terra jn celum subvehuutur, 702. Quid aqvis Scriptura signi- fivet, 319. Aquilee natura, 539. Aranet opera, 530. - 0 ouo Arbitrii libertas, &à. Homini coneassa a Deo, 314, Arcanum non relegendum, 576. Archilochi (raus fugienda, 564. Arefaclio fici parabola fuit, 806. Argutalores, 571. 3 Arrogaulija el diviliarum amor coguitionj Dei ΠΟΣΙΒ, Artaxerxi oblatum a rusticis munusg, 808, Arlium invenlores, 698. Assumplionia B. Virginis festum in Ecclesia Gallicang celebre smeulo sezto, 858, not. Astra homini non dominantur, 315. Atbenodori excerplum, 122. Athlete adversarios pu!vere aspergebanl ut ipsos pre- henderent, 613. Auctoritas inculpata vita paritur, 654. Auxilii divini necessitas, 16. Auxilio Dei ubique indi- gemus, 108. Auxilium Dei, 384, 776. Auxilio Dei pauci πισινα vincunt, jóid. Auxilio Dei Abraham et Aza viclo- res, 16. Avari calamiLalum causa, 401 et 494. Brutis crude- liores, ibid. Omnia in aurum mutanpL, 485. Ávari miseria, 490. Avari proles invisa, 492. Avarorum alrocitas, 489. Metus continuus, ib:d. Amentia, 492. Piscibus similes Bunt, 16. /Egroto similes, 494. Avarus, cui similis, 493. Vere pauper est, 485. Avaritia voluptatum eonsectaria, 212. B . Baptismi effectus, 388. Necessitas, 387. Baptismueg: 384. Omnibus paratus, 776. Magna res est, quam non μα qe Baptizat, 63. Sigillum jns Christianus vindi- catur, 389. Cur a plerisque differatur, 389. Baptismum dilferentes perstringuntur, 337. — Ut auscipiendus, 389. Baptismua pro mortuis, quid, 117. Barbara abhorret a connubio, 899. Trinitatis fidem profitetur, 900. Barbara a patre przsidi defertur, 904. Constanter et libere fidem confitetur, ibid. UGmeditur, ibjd. Sanatur divinius, 902. Dira alia supplicia, 903. Nuda vapulat spectaculo traducta, 904. Tectum ejus ab angelo corpus, 905. Morti adjudicatur, i514. A patre ad mortem ducitur, íbid. Deum precatur, ibíd. Decollatur, 90. Bar- bare laudatio, 895. Sub Maximiano prope Euchailas passa est, 15id,, not. et. 899. Ad S. Barbare balneum erebra miracula, 809. Baeilides a Joanue evangelista diclus primogenitus Sa- tans, 3M. Basiljus M, Luetur mulierem quie ad sacram mensam confugerat, 669. Beata nou aunt αμ homines bonos non faciunt, 687. Beatitatis genera varia, 370 et seqq, Belial significat defectorem, 139. Bellum honestum satius est pace qua a Deo disjunga- mur, 633. Benefactores predicare et laudare oportet. 520. Benelicentia ad auctores snos redit, A5. Necessilas eal, non arbitrii, 477. Nihil eque Deo propriuzg ut bene- ficentia, 709. Beneficenlia, eliam erga illos qui nos in- juriis alfecerunt, 326. | Beneficia in datorem revertuntur, 116. Beneficiorum immemores, 363. Beneflcium est Dei servis famulari. 428. Biilius plura Chrysostomi in parallelia edidit, quam Damascenus attulerit, 555, not. Blasphemantes in Deum, 650. Blasphemus et superbe loquena, 393. Bona vera, 6. Omnia bona ad Christum auctorem refe- renda, 129, 130. Que bona optima, 861. Bona et mala nalura non sunt, 44. Bonum in hac vita απ υπ purum est, 321. Bonum ease praestat, quam videri, 402. Bonus et malus ex ipsorum operibus potius quam sermonibus agnoscuntur, 429. | Bonitas ecmnibus Dei attributis potior, 710. 2! Borei pelagi aqua dulcior 226. Piscibus gratior, ?5id. Bovis natura, i Bruta animanlia naturali sapientia ornala sunt, 525. Disjunctionem mulaam egre ferunt, 644. C Cachinuari inhonestum est, 564. ' Cesarea PMID olim Dan nuncupala, 794. Christus in ea mulierem a fluxu sanguinis liberavit ; archisynago- gi er suscitavit ; Petrus Deitatem Christi confessus est, i Cain eur milius punitus, quam Lamech, 776. Calamilatum cause incer, 560, 561. Calliditas nihil ad virtutis anavitatem confert, 362. ParRon. Gn. XCVI. - Όταν y—o—- Callimachus poela, vatis, 371. Calumnia, 725. Non Lemere accipienda, 30, alumn'atorea diaboli sunt, 436. Caneri qus 22b. Capitis 18 Joannis enarratio ad homilie& modum, 812 et seqq. Gapnt bonorgm eal cum conscientia pura ad di- vina mysteria accedere, 102. Carbo quem vidit Ieaias, Ghristi corpus Deitati uni- ipm, 837. Canales homines, 686. Carnales non aunt benedictio- nes, Carnis curam jubet Paulus sanitatis ergo, non impu- dicilig, $1. EL membrorum pax Satans virtus, 471. Minime accusanda, 24. Caro Christi, non caro peccati, 28. Me pro prudentia earnali, 28. Caro voluntas mala, 173, Cagligatio a Deo immissa, 672. Virtutis probatio est, 075. Casligalioni divina refractarii, 575. Casus et occursus, 374. Casus recidivi pulchrum sgi- mile, 343. Cele aquilla et mena majora non sunt, 625. Charitas, 352. Ejus laudes, 355. Eruditione potior, 573. Virtutum arx, 39]. Bonorum mater et eompendium, 30. MandaLorum radix, 608. Praestautissimum donorum, 108, 109. Semper solvi potesl, non exaolvi, 355. Crescenti- bus diviLiia, minuitur, 485. Charitas seu. amor triplex, 356. Prior Deum amat, ibid. Charitas prom la ut omni- bus prosit, 793. Voluntariis imperat, i^i4. Mali principia preecidit, 109. es perpelua necessilas est, 110. Prio- rum ia Judi Christianorum charitas, 493. Charitas er- μα Deum, debitum necessarium, 306. Charitas erga eum, ac non erga proximum, charitas non est, 355. " μένα decreli, expressa pravze viLe delinea- Q, . pu UEM religio, 724. Christianm vitse documenla, Christianis non licet vi peccata corrigere, 393. Chri- aliano nihil adeo proprium, uti paci studere, 354. A Christiano alienus luxus, εἰ lasciviens ludus, 576. Chri- slianus pacis el quielis amicus, 855, 7235. Ghristi humiliatio duplex, 805. Christi eug sole simili- tudo, 799. Christi duplex nalivitas, 84:3. Chrisli pripsti- giatlores qui 372. Chrisli sapientia, medjoeritaa, 650. Christi soliug nomen sibi asciscendum, 62, 73. De donia nou gloriundum, 74. Chrietum secundum earnem esse, quid, 136. Christus conseubetantialia nobia secundum na- turam humanam, 210. Res discrepantes in semet copu- lavit, 8&5. Non composita ex Deitale et humanitate na- Lura constat, 821.Curgeceundum carnem genitua dicitur, 1. Ut homo gentium Dominus, 127. Deus et homo essa probatur, 228. Patre distinctus, ibid., etin not. Minister ob dispensationis mysterium, 243. Sedere dicitur pro- pter dispensationis myslerium,229.CupidilaLes non néces- sarias omisit, ibid. /Egritudinum nostrarum non iucius, 232. Panitentium Deus 598. Ex nostra persona se de- relietuur dixit, 178. Ad montis Hermou radices bapti- zalus, 792. Christus typum Pascha in postrema cona peregiL, 871. Sacerdotium non obtinuit ralione nalur:ze, sed exinanitione μα, 236. Quomodo tres dies et tres noctes egeriL in corde terrie, 825, et seqq. Cur in se- pulero novo tumulatus, 828. Dominica die judicataurua yeniet, 44. Chrislus et Eccleaia unu &unk, 105. Ghristus homo principii expers, 793. Glrysorstomus hypostasim et personam a substantia et natura distinguebat, 228, not. Chrysostomi homilia in decollalionem Praecurseoris dubis fidei, 412, unn. Vi. Joannes Chrysostomua. Ciborum copia corpori noxia, 619. Cur a cibis absti- nendum, 418. ' Diconiarum nalura, 528. Erga parenles cura, 664. Cireumaclio erga cmnes, 696. ALireus igaginem exeli et terr: referebat, 699. Civitates Basilii Magni mtate luxui dedilissimm, 670. Perditissimie, i5id. CiwiLas igpietale plena 670. Clementis Alexandrini liber vir Strom. 341, 643, 704, 159. Glementis Alex. liber yru Strom. editus, 774. An ejus sit ambigitur, i5i4d., not. Glementis Romapi epistolae ad Corinthios II fragamen- tum, 783, 787. Clementis Romani poenas, 152. Clemen- Lem Romanum aiunt epistolam ad Hebrieos interpreta- tug esse, 458. dex Venetianus Parallelorum, 277. Mediceus, ibid. Cone Dominice? commendatio, 101. Cogitalio bona in mentem perturbatam non cadit,nec gratia, 694. à Colossg urbs Phrygie, 205. Comitiales morbi a diemonibue, 433. 49 AÀA Ww 4» σας ος TA. T NL ENDE PECES —— AUNT NITE TR D TU us AE I ai eee PIRE ELI mes πο σσ Communia negotia vitanda, 521. m Communio corporis Domini, est cum corpore Domini intima conjunctio, 96. AME Comparatio egregia depositionis aree, et corpusculi Marie, 87$ Concupiescentia ; ei non est obsequendum, 518. Concupiscere non prorsus prohibitum, 519. Copjugalie amicitia, 617, 642. Conscientia mala, 570. Conscientie forum, 537. Con- 'Scientie pure eolutium, 125. ] Consilia respuentes ac reprehensiones, 682. Consiliis probis obtemperandum, 681. Consilium et admonitio bo- na, 695. Omnia cum consilio agenda, 397.Coneilium ma- lum, quam noxium, 695. A Dei regno excludit. 397. Con- silium Dei immutabile et irreprehensum, 384. Consuetudo in naturam convertitur, 681. Legis instar est, ibid. Consuetudo mala, 680. Consuetudinis preser- tim male vis, 379. Lex tyraunica, 821. Consuetudo cum improbis exitiosa, 689. onsulta tarditas temera celeritate potior. 397. Constantini Copronymi duplex error, 853. Contemptores, 606 Contentio et vana gloria hereses faciunt, 197. Continentia prepostera vitanda, 88, 647. Continentia virtus ejusque bona, 611. Ejus modus optimus, ut cu- piditatum initia BUD εσας 182. Contumaces qui obsequi nolunt, 655. Contumelie ut echo ad conviciatorem redeunt, 699. Contumelia turpissima est, ibid. . Convicia, 372. Contemnenda sunt, dummodo religiosi imus, 572. Jocosa cavenda, ibid. Convivium, 452. Corallium herba extra mare duresceus, 624. μα vitia, 60. In varias factiones ecindeban- tur, 61. Corporum discrimina ex figuris et coloribusagnoscun- tur, 764. Corporum pnichritudo neminem admiratione afficere debet, 582. Qui corpus Christi edunt, unum cor- pus fiunt, 96. Corpus mortis, non corpus peccati, 27. Creatio et opificium Dei, 424. Creator idem qui et redemptor, 833. Credentes in Christum, sanoti 3. Creditorum crudelitas, 438. Cruciatus acerbissimus a Deo sejungi, 330. Crucis pars nonignobilis Hierosolymis ab Heraclio re- licta, 750, not. Crucis virtus divina, 64, 65. Crux sancta, 696. Christianorum spes, 697. Ejus laudes, ibid. Poten- tia, ibid. Crux Christi tropeum, 810. Quid ea patratum sit, ibid. Crux et sepulerum Domini impuris gentibus tradita, 75, 749. Cupiditas inexplebilis, 378, 489. Curam multorum gerere, est multis inserviré, 511. Curiosi dogmatum fidei vestigatores, 571. Cygni natura, 529. Cypriani ad Fidum epistole fragmentum, 776. Cyprili liber xv, contra Julianum, spurius, 151. Liber xvii, 781. Liber xvii contra Julianum, 752, 778. Cyrilli libri genuini contraJulianum, 339, not. Ejusdem sermo de virginitate, 781. D Demon, 602. Demon magnous, peccatum est. 470. Dee- mones incorporei, 877. Etiam Homero teste, ibid. Dee- monibus divisa a diabolo ministeria, 643. Demonum diversa officis, 341. Δαλιλδά scriptum a librariis incuriosis pro Δαλιλά, 408, not. Dalila uxor Samsonis non fuit, ibid. Damnatorum sera poenitentia, 600. Daniel jejanio leonea lenivit, 622. David gravi suo damno consilium optimum respuit, 682. Davidis in conviciis Semei sustinendis patientia, 105. Davidis preclara initia, 582. Casus ingene, 584. Poenitentia, 586. Debita principibus obedientia, 49. ο μες certo consilio facts quandoque laudanda, Decretum pro lege invectum, libera voluntas Deo serviendi, 182. ο ος tradidit, Paulo sepe idem quod. permisit,sivit, Dei clarificatio, 425. Dei et hominum discrimen in- gens, 454. Dei cognitio anime sanitas est, 398. Dei gra- tie auxilinm, 22. Dei humanitas in creatione et redem- tione, 62.In condendo homiue sapientia 312.Bepignitas immensa in condonandis peccatis, 587. Potentia, 488. Dei erga noe ingens dilectio, quu Filium pro nobis tra- didit, 115. Erga hominem lapsum salubre consilium, 804. Wrga nos incarnatione Verbi miseratio, 819. Amor erga poenitentes, 593. Humanitas et patientia, 708. Ejus pa- tientia graviorem penam impiis accersit, 706. Dei no- mine cuncta agenda, 524. Dei oblivio peccatorum cao- 88, 336. Anime mors, ibid. Judiciorum ejus oblivione nihil peruiciosius, 711. Dei opera preetervi criminantur, 107. Dei penitentia, 608. Dei posteriora, 691. Dei re gnum, quid, 465. Dei verba que norunt fideles, regene- rant illum qui baptizatur, 170. Dei voluntas quomodo flat, 466. Deo contradicere nefas, 307, 308. Deo dare acci- pere est, 479. Deo, dicere, meum convenit, 230. Deo gratum, non quod vi, sed quod virtute geritur, 308. Deo nemo visibilior, 749. Deo opulentia est, condonare, 710. Deo quse bene geruntur, attribuenda eunt, 146, 148. Deum eo plus cognoscimus,quo plus amamus,299. Deum fieri oportet, ut quis Deum possit apprehendere, 119. Deus Comprende ο 301. Intelligibiliam summos vertex, 299. Summum lumen intellectaale, uti sol sen- 81016, 299. Ubique est. nullo circumscriptus loco, T91. Per contrariorum circulum nos erudit, 560. Ejus consilia non scrutanda, 561. De Deo quiserere fas est, modo non altercandi causa, 572. Qui de Deo loqui studet, supra sensus debet se attollere, 302. Quo- modo quis de Deo bene sentire possit, 749. Deus unus et trinus, 817. Verbum habet ex semet natum, ibid. Nec non Spiritum ex se procedentem, ibid., et not Deus Verbum et humanitas persona una, 820. Ut ipse Dos formavit, sic et ipse reparavit, 8&4. Hominem homo factus, gestis οἱ actionibus suis ad bonum erudirit, 805. Deus bonorum affectuum auctor, 196. Operatur velle et perficere absque libertatis dispendio, 198. 008- rendus, 524. Nobis conversionis causa plagas infert, vel- ut pater, 673. Perinde laudandus in adversis, ac in prospere 506, 674. Querendus in calamitatibus, 160. imendus potius quam homines, 725. Non timendos, sed nea Deo excidamus, 301. Deus omnia inspicit, 900. Omnibus prospicit, 637. Uti presentia intuetur ea que nondum exstant, 751. Evitari nequit, 230. Melius quam nos novit, qu& Dobis expediant, 637. Unicuique quod utile eat confert, 613. — Omnium perindesalvator,13.Vo- lentibus promptos adeat, 314,315. Ad dandum presto est illis, qui bene agere volunt, 747. Universorum debitorem se profitetur, 134. Violentiam sibi afferri vult, 612. Vio- lentia nostra superari gaudet, 712. Deus eos ulciscitot qui injuste vexantur, 522. Viduarum et pupillorum est vindex, 625. Suum cuique tribuit, siue acceptione per- sonarum, 567. SPIpare beneficia extra sepulcrum ejus effunduutur, Deitas una, trina, consubsetantialis, 297. Deitatis gloria serpent Christi copciliata, 799, 800. Deitas Christi corpore ut hamus vermiculo annexus, 823. Depositum eummo studio custodiendum, 666. Detractio, quid, 561. Diabolo leges prescrihit Paulus, 78. Diabolus seu Sa- tanas, 449. Satan nuncupatur, quia bono contrarius est, 451. Per Babylonem desiznatus, 340. Spacioss vie dux, 635. Ejus adversus hominem insidie, 819. Orationi no- stree ineidiatur, 461. Deaperationem peccatoribus inji- eu 587, Ejus astus, 450. Invidia, ἐδία. 451. Pompe, 09. Opera, ibid. Mors et interitus, 897. In Ecclesiam in- vidia, 898. Didymus de incorporeo, 786. [n Isaiam, 341, 781. In Ozee, 778. In Ecclesiasten, 685. In Evangelium Joapnis excerptum, 754. Dies bona, 532. Mala, ibid. Dies et nox, horumque successio, ibid. Diei Dominice commendatio, 121, 671. Dierum observatio idolorum superstitioni similis, 168. Dionysii Alexandrini excerptum ex tractatu de natura Uis άμα, quarta festali, 753. Alia fragmenta, Dipolis invenit certamen equestre cum curribus, 699. PIRceptAuones fugiende quibus auditores offendantur, Discessio 8 Deo peccati causa, 524. Discipuli Christi ab ejus furando corpore procul ab- erant, 529. Discipulorum Christi partes, 73. Discretio spirituum, 104. Disputandum non est de causis vocationis gentium, et reprobationis Judeorum, 36 Dissidium inter Corinthios propter dona Spiritus,103. Distractio ac labor hujus vite , 391, 694. Diversoria communia vitanda, 521. Dives aliud, aliud raptor, 500. Dives ob divitias noz emulandus, 476. Divina investiganti silentium mediciaa est, 302. Ea serinone eloqui audax facinus eet, 303. Divisiones fugiendee, 772. —— — πο πο Ρἰνιμ servus fugitivus et homicida, 499. Quid divi- tio, 332. Divitiarum ad avaros oratio, 499. Divitum aspera cupiditas, 524. Miseria, 501. Doctorum munia, 220. Doctrine insigne virga est, 435. Doctrine munus curationum dono potius, 108. Doctrine Petri fragmenu- tuin, 336. Domestiee volucres in venerem omni tempore pro- clives, 527. . Dominandi cupiditas divisionis causa est, 113. Dominorum in mercenarios diebus Dominicis immi- sericordia, 671. Dominus preda mortie non fuit, 188. Ejus in monte invocatio, 798. Domus aliene non terende, 695. Dona Dei et beneficia, 721. Dona largitur Deus, ut cuique conducibile est, 721. Cur communia Dei dona identidem impediantur, 788. Dona Spiritus sancti, 108. Dona perinde a Patre et Filio et Spiritui sancto, 103. Dona dantur aSpiritu sancto iis qui honeste vivunt, 721. Dona varia desierunt, unde obscura sepe sunt que Pau- lus in Epistolis ecribit, 32. Donum precationie,ibid.,32. Dormitionis B. Marise Virginis pervizilium, 878. Dor- mitionis Deiparse festum ad XV diem Augusti a Mauritio consignatum, 811 not. Hoc Jacobite /Egyptii alio die atque orthodoxi celebrant, 858,not.Dormitionis Deipare narratio ex Euthymiaca historia, 879. Dubitare a divina virtute alienum, 748. E Ebrietas impietatie origo, 605. Jejunio non premit- tenda,ibid.Ebrietatis descriptio, 602. Damna, ibid., 604. Ebrii abreptitiis miseriores, 603. Maledictionem Cain accersunt sibi, ἐδέα. Oeutium simulacris similes, 604. Ebriosse mulieres fugiendee, ióid. Ebriosi, 604. Com- miseratione digni, 604. Ecclesia 8 Christianis exstructa in monte Thabor, 802. Ecclesia Dei domus, 461. Ecclesia ex Christi latere, ot Eva ex Adami, 463.Ecclesia gentium, 724, olim deserta, 170. Ecclesie clementia pudore Judeos et gentiles affi- cit, 323. Ecclesise oratio quam patens sit, 712. Eeclesie spectacula mundanis potiora,671.Eeclesie diversa mem- bra,corpus uuum,106.Hoc pacto &qualia, ibid. Ecclesise Constantinopolitane Chrysostomo pulso incendium,894. Ecclesig clim consecrat) ubi sanctorum eorpora non jacebant, 858, not. Ecclesie triumphus, 324. Ecclesie tranquillitatis portus sunt, 462. Echinas tempestatis prenuntius, 526. Effatum vetus: Nosce teipsum, 399. Quid hoc sit, ibid. et segq. Effatum aliud, Attende tibi, ipsi, ibid. et segq. eui cureu autevertendi, 48 , Eleetiones Pontificum temere factee, Ecclesie malorum sunt causa, 517. Eleemosyna, 472. Dives est qui miseretur, 475. Elee- mosyna, gratia Dei est, 141. Cum judicio facienda, 450, 451. Eleemosyuam erogare, primum virtutis specimen, 718. Ejus natura, 479. Utilitas, ἐδία. Elias veteris Testamenti virgo, 742. Elisabet exsul Christi causa, 837. Emendatio vite male, 777. Emendatio, ex aliorum malis, 683. Emptio, 671. Euyliostes Neptuni fllius, equestris certaminis in- ventor, 699. Epaphras Evangelio Colossenses imbuit, 205. Ejus vera traditio et doctrina, 209. Epaphroditus male vexatus Philippis ob Evangelii causam, 199 Ephesii & Joanne evangelista verbum veritatis audie- runt, 179. Potius quam a Paulo, 188. S. Ephreem excerptum ex sermone in Cain, 755. Ephremii Antiocheni de Joanne Grammatico et sy- nodo Chalced. excerptum, 754. Epicuri opinio de universo, 759. Epimenides Cretensis vates, 271, not. Episcopi boni, 779, 509. Episcopi nequam, 515. ZEter- no igne puniendi, 518. Episcopi nulli civitati deslinati, 667, not. Episcoporum Chrysostomi causa, dissidia, 893. Episcopus sequendus est, 779. Ei non resistendum,ibid. Sine episcopo nihil agendum, ibid., 780. Episcopus pau- perum cure astrictus, 518. Epistole prime ad Corinthios argumentum, 60. Se- cunda, 123. Epistolie ad Galatas argumentum, 156. Hu- jus Epistole scribende urgens necessitas, 151. Epistole ad Ephesiossumma, 178. Epistole ad Philippenses argu- mentum, 193.Epistole ad Colossenses argumentum, 205. Epistole primze ad Thessalonicenses argumentum, 215. ολα, ad Thessalonicenses secunde argumentum, A MuR CSS Epistole gecundee ad Timotheum scribenda causa,267. Eruditio, 699. Esse cum Christo prestabilius est, quam & corrup- tela immunem esse, 135. Eva uxor et filia Adam, 313. Evangelium "predica est litteris non exarata, 144. Evangelium ad usque terree fines pervenit, 2. Evange- lium Patris, et Evangelium Filii idem, 3. Evangelii discipuli non sunt, as resurrectionem criminantur,T768. Eucharistia, 839. Eucharistiam sumpturi a fratrum odio abstinere debent, 331. Maxima erga Eucharistiam reverentia habenda, 537. Ex Eucharistia ad lenitatem et patientiam excitari debemus, 330. udocia ος perestricta, 892. Eunuchu, 521. Infames et exitiosi, 522. Evodia uxor fuisse Pauli putata, 203. Eusebius Alexandrinus πο μα nullus,666,not. Eusebius cujus fragmenta ip Parallelis exstant, Alexan- dro cuidam respondebat, íbid., not. Eusebio Ceesariensi recentior est, ἑδίά. Episcopus et monachus, 667, not. Eusebius, papa cognominatus, ibid. Eustathii Antiocheni excerptum, 751. Aliud ex libro de anima, 752. ' Eutymiaca historia, 879 et not. Lambecii de ea con- jectatio exploditnr, ibid. Ejus fragmentum ex Pandecte iconis, ἑδία. Marciani et Pulcheri& state longe re- centior fuit, ibid. ; Eutropius ad Ecclesiam confugieus, edieta a se quondam lata, actione sua abrogavit, 669. Ejus quon- dam potentia, 323. i e: Exercitatio et meditatio,405. Ejus utilitas, ibid. Firma scientia fit ex diuturna exercitatione, ébid. Exercitus pauperum ο όνος ibid. Existimatio hominum, 628. Experientia, 649. Prudentie mater, ibid. (ER ADRIS sapientis vitium, 63. Stulta est, quomodo, Ezechias penitendi exemplum dedit, 592. F Facies Dei cur dicatur, 748. Factiones Venetorum et Prasinorum, calamitatum Orieutis imperii causa, 709. Fama bona aut mala, 628. Famelicorum miserance& calamitates, 573. Fames. Multa in fame preter fas perpetrantur, 573. Humanarum calamitatum precipua, 574. Fames quam in obsidione Hierosolymorum fureret, 575. Fas non est servos ab heris abstrahere, 273. Felicitas nulla ante mortem, 458. Felicitate nemo debet attoli, 504. Felicitatis humans vilitas, 322. Femina, masculus imperfectus, 771. Fetninarum οο]- loquia et aspectus vitandi, 648. enera sterilitatum cause, 433. Feneratores necat OP et decatostologi, ibid. Fe- nus etfeneratores, 430. Tam danti, quam accipienti perniciosum, 433, 434. Fenus extreme ia humanitatis argumentum, 431. Origo mendacii, 432. Quidvis laboris potius patiendum est, quam fenore accipere, 433. "ang sexta lucem peperit, 810. In ea conditus homo, ibid. Festum Dei genitricis seculo quinto solemne,857,not. Fetus septem mensium vividi, 40 . Fidei doctrina philosophis antiquior, 1. Fidei donum, 46. Quid, 104. Jesus auctor se distributor Deus, ibid. Fides lege anterior, 164. Fides substantie initium, 234. Fides ael ens esse debet, 2. Perspicua est, 749. Que preset 686. Ejus obscuritas nociva non est, ibid. Per dem conjungimur cum Abrabamo, 169. Fundamentum est, 204. Fides est ubi contraria accidere videntur, 252. Fides νε principium,finischaritas,785.Quantum malum fidem labefactare, 772. Fides Abraham, 15. Maxima, 17. Fides resurrectionis Christi ex tolerantiis apostolorum, 133. Fidea et epes desinent, 110. Fides et religio in Deum, 785. Fide salus facilis, 37. De flde gloriaudum potius, quam de operibus, 13. Fideles non secuodum carnem sunt, 136. Fidelitas cum prudentia rara est, 678. Filie, quid circa eas agendum, 551. : m Filii parentes revereri debent, 561. Filiorum vitia parentibus ascribuntur, 664. Filiom Dei fleri, beatitudi- nem excedit, 372, 389. Filius Dei quintuplici ratione definitus, 2. A rebus creatis discretus, 207. Utraque coinpiugit, tam qu& theologie, quam qui diepensa- tionis eunt, 207. Non est secundus Deus, 299. Ownia est qui Pater, 298. Filius sapiens, 701. Filius stultus et improbus, 102. MEM LLLA ——É o o oaeegrl - JA . 5 uw 9 a» 09 Figura mutata res eaderh non exstat, 764. Finis legis Christus, quomodo, 38. Flagitia varia et nefaria, 723. Flagitiosi qui malo gaudent, 721. Fornicatio, 643. Ejus triplex discrimeri, 648. Fortibus voluptates non decent, 90. Fragmentum operis contra Platonem Melitio Antio- cheno perperam attributum, 7855. Fraternus amor, 379, 106. ] Fraudibns patent, qui proclives ad voluptalen, 357. Frustra laborantes, 614. Füres, 563. G Gemma in ostrbo, 634. Genealogit quas Paulus proscribit, sunt Tliéogonite Greecoruin; 2958. Fabule item Judaicee, 259. Gentiles Abrahamum sibi pono jure viddieant,quam Judei,l604. Gentiles religiosi, 7. Minus quam Tudeei ad- dici debent ritibus legis, 162.0lim contetmptibiles, 41. Gentiliuni et Judeorutm accessus unus ad Deum, 482. Gentilium humanitas commendata adver&ue avatos,493. Horum est nimium lugere, 576. Gentium electio, 35, 37. | Gloria vera justitia comparatur; 442. Gloriàm suam alteri dare non oportet, 449. Gloriatio ex persecutiohbibue, £bid: Γερονειχά seu seniorum dicta, vel gesta, 616, tiot. Gnosticus verus,398. Qua ejus munia, 399. Gtostiéüb vé&re est, qui virtuti consentanea ορετᾶ agit, 398. Inju- riarum memot noti est,356, 399. Divitiis non delectatur, "i penuria dejicituf, 599. Quidquid petierit, accipit, ibid. Grecanica küpietitlà nihili facienda, 149. Grecanieus fastus, 146. | Greeci ire Dei obnoxii, 4. Quomodo inexcusabilee, δ. Ipsi eibi malorum auctores, ibid. ἀµΒΟΟΓαάι fübllla de Minoe et Radamantho ezplosa, 735. De paradiso in quo ante resurrectionem vérsentur anime, opinatio, :90. Gratia dicta let, quomodo, 12. Gratia, donum,opera- tio, ministratio, idem sunt, 103. Gratia fldei debita, 19, Perinde Patris ac Filii, 18. Veteribus doricessa,42. Ῥθς- cato valentior, 18. Gratie abundantia, 19. Gratite omuia efücientis est bonum ómne quod a divina potentla a4 Dos venit, 637; Summa uivina gratie efficientia, 588. Ejus virtus, 25, 124. Grave non est affligi, sed juré vexári, 675. Gregorii Theologi carniind soluta oratione enharrata, Eres uo Rel&tionibus personas divinas distingui dixit, 17, not. Gregorii Nysseni oratio in S. Romanum, T51. τος Thaumaturgi serino, Quod nulluni sit ídoltim iR mundo, 718. Grües noctu excubias agunt, 527. GQula peccatorum radix, 418. Gula scortalionis parens; 81. Gulee tyrünniis, ἑδίά. Gyrovagi, 618. H Hitelles ápostolorum etate emertsierunt,245. Heireses ro dissidiis, 100. Hd&resis, herba eitrünea, 712, fé jresum maler improba vità, 343. Hgretici, 772. Hellüones infertalibus pais hié afficiuntur, 417. Herodi eatius erat jusjurandum violare,quam Joannis caput amputare, 625. Hierosclymitada de tránsitu virginis tráditio, RTI. Hippocrálés septenariuih vitte humatie enarrat, 014. Hippolytus mattyr auctor operis de wunívereo, 789, not. Hiruudinis solertia, 525. Hoaines omnes equales sunt, 443. Homines neqQuarn et luxui dediti,575, 582. Versutis moribus ptediti, 657.. Aguntur potius quam agunt, 821. Hornines potioris im» probitatis discipulos elegit Chrietus, 592. Homines οάτ- nales,quibus similes, {δίᾶ. Homines nonnisi jurando Deum norunt, 498. Vulgo ex se de aliie seutentiam fe- runt, 7141. Hominis descriptio, 324. Températura, 319. Structura, 309. Hominis ptimi peccatum, 819. Homo mundus minor, visibilis et invisibilis mundi nexus, 803. Non ex terra solum exstat homo,sed etiam ex divino spi- ritu,748. Corpore conditus, 311. Cur homo conditus, 818. A. brutis sola ratioue discrepat,602. Homo productus ut virtutem negotietur, 141. Ut sibi soli non vivat, 721. Imo ut Deo vivat, ibid. Homo a Deo conditus immorta« lia, 147.Homo υἱΗάο creatus, 818. In paradiso colloca- tus, ibid. S rs e paradiso, 819. Per peccatum terre obuoxius,748.Homo animalis qui, 68. Homo pertubatio- num omnium domicilium,325. Solus vane conturbatur, 498.Conttimeliosus,6995.Criminaudi avidus, 717. Queru- lus, (bid. Ludibrium est, 331. Sepe periculosa a Deo petit,637. Homo consilia respuens, navisest sine guber- natore, 688. Homo bilinguis, 440. Sepulcram pictum, 628.Homo simplex et innocens, 363. Fidelis: raro inve- nitur,678. Homo venator & Deo missus, 401. Viator, ar- cliitectus, pastor,agricola,miles, athleta, δια. Nisi Deo prieveniénte converti nequit, 804. Figaram in resurre- vine servabit, oon * onor mutuus, 697.Hotior quem Deo exhibemus,no- bis adhibemus, 633. 3 p Honestie πυρ, 640. Horá et dies mortis : quomodo ad eam preparare nos oporteat, 727. Hospes et egenu& collarium Dei sunt, 451. Hospitalitas, 106. Hosti rationabilis, que, 46. Sacerdotalis,461. Vivens, qualis, 5, 46; Hostíds adultetinás Deus non aümilitit, Huniánd mens vite curis disiracta veritatem perspicere fioh poLest, 604. Humanarum calamitatum causa, 613. Humanarum rerum vaftietas, 504. Hutnanis rebus nihil imbecillius, 321, 322 Humilitas in quo consistat, 698. Humilitas vera, mo- deste de Deo loqui, 303. Hutniliter eentepties, 695. Hypocrisis et situlata pietas, 100. I Idololatrie origo varia, 391. Ignatii epistolarum génulnarum fragmenta, 712, T7T7, ος Ἱ]μήθνί ahimi est adversis rebus frangi, Imbecile$ animo; 708, Imber plüvia, 702. Imperatores dum bella gerubt, in Deo debent con&- dere, 779. Imperatores humiles reddit calamitas, 510. Imperstoturi statue perfugi& érant, $36. Ithperíitia, 649. Impii viri et peccalore8,383. Ithpiorum scelera adver- eus ipsos testimoniuni dicent, 486. Ipeorutn in inferno getnitus, 338. ! Imprécatio a Deo δὲ viris sanctis facta, 949. Improbi conscientia ous ultioni sufBicit,782.[mprobo- rütti Yit&hdd coptubeérnih, 688, 589. Improbos andare, grave acelus, 723. Improbitatis laudator, remedio ptenitenties se privat, 793. Imptobithtis odiutn; 976. Itipudens, 650. Impunitas presens fíturas peibas auget, 676. Incarnatio Verbi facta est. voluntate Patris, et opera Spiritus sancti,834. Non erat futura hisi peccatum fuis- aet, 845. Ejus cdüsa, 897. Inoarnatiotiis tatio, 820. Chri- etus duas naturas perfectas habet, ibid. Humanani vu- luntatem, £bid., not. 824. Ihcontineütise dedltus juvenis, it rialis etiam senex perseverat, o45. Incórporei vocabulum Scriptut: ignotüm esse ail Origenes, 710. Incredulitas cnlph Judeeorutn, 40. Incredulitas incul- pata et noxia, 451. Increpatio miultá indulgentia fiat, 139. Indignis non benedicendurn, 630. Indulgentia, perfectiónis fastigium est, 93. Indümehtis $éümptuosis nec vir,nec mulier uti debent, 551. Nec viri muliebri, nec mulier virili indumento uti debet, 557. Infelicitate neto debét demlitti, 434. Inférnus luettum officina, 541.Inferni locus,quis, 789 et ten Ibfertii naala nos ipsos,non Deum a&uüctorem ha- risa (5. Inferni varie veluti regiones, 790. Vie dus, ibid. Infidelitas malofum tauea, &4.Ipfidelitatis argumenta, Itifirthi, 615. Vi&itandi sunt, (bid. Inlirtnioribus parcendurn, 52. Ingenuitas est divine imaginis tonservatio, 398. Ingluvies et gulà; mortent accersit, 415. Inimicis parcendum; 508. Sunt amaudi, non impietas ipsorutn, 356. De inimici casu hon gaudeüdam, 507, 509. Iniquutü est ab infiJelibus judicari, 80. Injuria affectua leniendus est, 48. Injurie memoria 4583 ——. ΙΝ TOMUM II-III. (554 gravissimum peécatum, 381. Nihil tam odit Deus, ióid. Innocentie duplex gedus, 363. [nobsequentia multorum malorum radix, 656. Argu- mentem, ibid. Insanus et vecors, 861. Insidie proximo parata, 507. Iasomnia, 458. Studiis nostris respondent, 45$. Institutio divina, 532. Interpretatio sermonum donum est exoellens, 104. Et utile, 141. Interpretationes mystiee Chrysostomi non sünt, 154, not. Ioverecundia, quale vitium, 658. Juvidentia, quid, 718. Quibus similis, £5id. Diabol vl- tium est, 717, 118, 719. Morbus gravissimus. 718. Du- plicitatis mater, 700 Iotolerandum malum, 119.]nvidum ipsum vulnerat, ibid. Nihil est aoceleratius, 920. Invi- dentis mala, 118. Quibus invideri potissimum soleat, 719. Invidia et emulatio, 717. Ínvidi hominis descriptio, 719. Nihil eo miserius,720. Invidi officiis irritantur, 719, 720. Invidus morbum ape» rire non audet, 718, 719. Viventium inimicus, defuneto- rum amicus, ἐδιᾶ. Invocatio ad donorum transmutationem nécesbaria, 831, et Dot. Ira adversus convieiatorem, probra ipsius confirmat, 105. Ira temulentia est, 651. Ira duntsxat utendum ad comprimenda peccata,653. Ira in di&ábolum transferenda, 652, 653. Ira Dei perturbatio non est, 582. lra futura, 6. ]raecundime descriptio, 652. Ejus mala, 651. Iracundi descriptio, 650, 652. Nee decorus, nec honé- stus est, ióid. Ejus consuetudo vitanda, 663. Irengi διαλέζεις, 724, not. J Jaectantia vitanda, 566. Jejunantis color venerabilis, 20. jelunia, et orationes, et lacrymete, inania sunt sine eleemosyna, 488. νὰ Ἰαιάθο, 619, 622. Utilitas, 618. Vetus est donum, ἐδίά. Hunc adjungenda beneficentia, 624. Oratio, 622. Non eat corporalis exercitatio, sed spi- ritualis, 263. Pharmacum est contra peccatum, 621. Je- junium verum est aversio & peccato, 648, 620. Jerusalem, locus totíus orbie terre, 263. Jesus Christus utriusque Testamenti Dominus in Transfiguratione agnitus, 791. Purpura indutus, regie dignitatis sue indicium ferebat, 818. Coronatus, invi- sum Judeis spectaculum, ἐδία. Joachim et Anne laudes, 344, 852. Joannes utriusque testamenti mediator, 793. Joannes evangelista novi Testamenti virgo, ibíd. Vetus rumor Joannem evangelistam mortuum non esse, 796. Joannes Chrysostomus Antiochiam patriam su&m exor- nat, 889. A Meletio eruditur et baptizatur, ἐδίά. Lector ordinatur, ibid. Monachus fit, ibid. Abachoreta, ibid. Duobus annis in specu mansit, 890, Antiochlam redit, ibid. Presbyter flt, ac deinde episcopus Constantihopoli- tanus, ibid. Ejus modestia et virtutes, 802. Vidute oau- sam tuetur, 892. Frustra suadet et arguit, 898. Iu exsi- lium mittitur, 894. Revocatur, ibid. Joannis Chrysosto- mi humanitas, 887. Fides, ibid. Continentia, 888.Divitia- rum contemptaos, 889. Secundum ezsillum ettransitus ad Deum, 894. Corpus ejus Constaptinopolim refertur, 895. Joannes Damascenue homiliam dé Tranefiguratione habuit in monte Thabor, 791, not., 802. Ptiesule suo Pig bente Joatinem Chrysostomum laudat, 886. Joannes mascenus alique Patres a Peeudo«Dionyslo discrepant, ubi solus defectionem ques in paesione Domini contingit, explicaut, 826, not. Joannes episcopus et hesychasta, 667, not. Joannis baptismus redimeptum er&t: Christi vero perficiens est, 387. Joseph & Jacobo propter Regem ex Ephraim oriturum adoratus, 251. Josepho perperam scriptum opus De t&ni- verso, 789, bot. Judaice gentis prestantia, B, 56, 57. Graviori pene subjecti, 8. Judsi diaboli filij, 142. Promissis non steterunt, 809. Nec legem vidept, 131. Legi non credunt, ibid. Non ex toto rejecti, 41. Judeorum reprobatio, 35. Invidentia et arrogantia, 38. Larvata religio, 812. Exemcatia node, 142. Ingens eorum casus, 43. Vocatio non excisa,44. Horum casum solatur Paulus, 43. Judseus feretro Virginis ipsul- tant, plectitur ac sanatur, 876. Judam imitantur qui ante misse them discedunt, 472, 2. Cur Judas Christum transfigüoratum non viderit, Judiees ineorrupti, 440. Nomraarii et injusti, 446. Judicia Del reverenda, 599. Judicii, extrimi statue 348.— Judiciorum summa potestas Jud:zeis ablata 819.Ju- dicio non coutendendum, 812. Judieiorum humanorum levitas, 402. Judicium Dei justum, 567. Exactissimum, 567. Misericordie non est expers, 568. Judicium anima- ο. ei eorporum erit, 756. Judicis ο(βοίαάι, 445 οἱ june Barbare ge rdi 906. ulii papas epistolie ad Dionysium ] - od ο. P y spuriem fragnién Juramenta prepostera vitanda, 624, 625. Jurare perniciosom est, 631. τς ήπιας 925. justia sua morte tutis Μαρία & Dotnioi conception 808. Justi nihil non amore Christi faciunt, $9. Qustodiun- tur a Domno, 458. Gontembuntur, et male vexantur, 430. Νου indigne ferendum, quod justiaffligantur,$59. Nec quod injustis omnia prospera sint, ibíd. Justorum oratio, 429. Tribulationes flagella non sunt, 453. Mors pretiosa, 454. — justitia e& virtus, 437. Claudicare non debet, 488. Justitia üdei, 98, 143. Ejus premium, 14, Facilis est, 39. À molestiis immunis non est, 39. Gratis omhibus con- cessa, 12. Justitia quadrata, ost, 488. Juetitiam veram assequi, magni ingenii est, 443. Justilie Dei tnabifes- tatio, quid, 11. Justus secundum vitam futuram vivit, 4. Juvenalis Hierosolymitanus auetor traditionis de Dor- mitione Virgipis,quati Joannes Damascenus et aliicotn- mendarunt, 858, not. Juvenem a ministerio eoclesiastico submovere non decet, sed neophytum; 518. Non spet- nendus est, fbid. Juvenum levitas, 615, L Labores tolerandi ob sempiternam . res leves reddit éoüsdeludo. 405. ας ώρας Laboriosos esse oportet, 71. Utile est, (δίᾳ. Laborum fructus ad labores provocan 890. ὡς τος pro salute prozimi funderé, salutaré est, L&odicea metropolis aret Paeatianes, 200, Lapis offensionis, unde, 538. Lapso non insultandum, 508. Latro ih eruce propheta, 814.Dlaboluth predátur,ióid. Ejus posnitentia, 587, $89. Laudandi argumentum est beneficentia, 521. Laudatores fugiendi, 569. Laudes fuügiende, 522. Lectulus in quo Maria diem obiit; 871, Legatus responsi sequester, 387. Lenitas scientiam parit, 650. Leonis natura, 580. Lex Dei bonornm omnium radiz, 753. Lez Judeis 0 rofuit, 1. Neminem valet justum fácere, 11, 28. Pet- ectionem non conciliabat, 159. Non doeet tala, 6/4. Lex minime criminanda est, 24. Ad delendum peceatum invalida, ἐδία., et 25. Non prorsus superflua, 166. Lagis obligatio soluta, 23. Inutilitas, 162 et seqq. Legi obtem« perat, qui Christum suscipit, 209. Lex ministfatio mor- tis, 139. Legis nómlue prophetaram duoque libri sighifi- captur, 11. Qus&cunque aurea in legis rita, figare Ma- rie fuerunt, 856. Legis nove violatores graviori ρώπ obnoxii eunt, quam veteris, 226. Lex peécati, not Mo- saica est, 27. Lex Spiritus, gtatis est, ἐδέα, Liber apocryphuse a Nétianzeno citátus, 674. i pere 8 Judaica servitute, 98. Libertas et auetori- as, 654. verum arbitrium, 28, 684. ido luxus semper comes, 488. Ejus furor Dei frangitur, 140. t ) 3 eodd Lignum vite quid, anagogiéo seneu, 819 Lingua custod erida, 419, 643. Not ómria fiu M» ύδηι- mittenda, 302. Linguarum donum non &dniodum titlie, du» 112. Linguis ad stuporem date, nón ad eruditiotiem, Linus Petri successor, 270. Loculi s&nctorum honorandi, 454. Loeulüs Vibgibls cum ejus vestibus Constantinopolim translatus, 884. P ntn divinus aditu ímpervius etiath eopitatione δεί, Locustarum expeditiones, 529. Loquacitas fugienda, 420. Lucam ferebant intetpretatum esse ex Hebréo idió- mate Epistolam ad Hebreos, 258. Luctus causa ipfidelitas, 347. Luetus inrmodicus Chri- stiano padendus, 548. In lagentinm eeiamitetibus tr stari consentaneuin, 548. 1535 Luna prestigiis ecelo non dedueitur, 391. Lune pros- pectus quid nos doceat, 319. Luxus notatue, 489. M Magdalenam Christue post resurrectionem ad Petrum mittit, cur ? 598. . Magistri, quales esse debent, 435. Mala non facienda ut eveniant bona, 10. Maledicta ad conviciatores referuntur, 652. Α maledi- ctione abstinendum, 380. Maledicus semper in metu versatur, 436. Mali essentia discessia a bono, 339. Mali causam Deum facere impium est, 425. Eleganti similitudine id osten- ditur, ibid. Malum duplex ex publica objurgatione, 668. Malum facienti gravius est, quam patienti, 368. — Malitie appetitio egritudinum principium et origo, 782. Ad malitiam presto sunt, qui sue saluti invident, 823. Manasses orando liberatur, 463. —— u Mandata Dei custodienda, 454. Ea impossibilia esse profiteri impium est, 458. Mandatorum Dei trangresso- res, 456. Piscibus contemptibiliores sunt, 458. Manda- torum ac consiliorum discrimen, 456. ] .Manichei et Marcionite perstricti, 263. Manichsi Incaroationem perimunt, 853. Horum contra resurre- ctionem objectio, 763. IN . Manifestatio Spiritus, et doni alicujus acceptio, 104. Mansiones varie apud Deum, 383. Mansuetudo et pietás, 649. Es diabolus evertitur, 650. Est canities senum, 650. Maranatha. quid, 123. u Mare, 549. A Deo coercitum, 550, 551. Hominibus commodum, etc., ibid. Maria angelorum domina, 844. Quasi µυρία, 853. Coe- ]um est ccelo divinius, 843. Coelum novum, terra nova, mare novum, 851. Maria myrrha, rubus, virga, etc., 854 et seqq. Mystica scala, 843. Scala Jacob, 864. Vellus in uod pluvia descendit: mons Danielis, porta clausa echielis, ibid. Justitite fons, 858. Maria porta Orien - talis, clausa, 843. Dei genitrix, 844. Totius generis hu- mani puriesima, 834. Creaturarum sanctissima, ibid. lx Anna sterili, gratie fetus, 842. Cur nata ex sterili ma- tre, ratio duplex, 842. In templo offertur, 862. Copjux Joseph datur, ibid. Voverat virginitatem, ibid. Tomus novus, 845. A Domini conceptione tuta, 866. Ephesi de- functa non est, 858, not. In monte Sion obiit, 871. Ma- rie parentes probi et humiles, S53. EjU? nativitas paren- tibus ejus in horto nuntiatur, 852, 862. Lieta Marie nata- litia,quibus honestanda, 849. Ejus osculasolis parentibus concessa, 845. Educatio et presentatio in templo, 853. Prudentia, 862. Ejus aspectum mors extimuit, 870. Ejus mors migratio potius fuit,865. Ejus corpus mortuum abluitur, ejusque reliquus cultus, 876. Apostolorum hu- meris gestatum, et ab ipsis sepulcro conditum, 866, 876. Ejus sepulcri honor, 8607. Ματ conferta elogia, 836 et seqq. Ejus figure veteres, 845, 863. Preconia pro- poetarum, 864. Mariam uuncupare Deum impium est, Martyrii lex, 372. . . Martyrum laudationis, ntilitas, 896. Horum magnani- mitas, 751. Matrimonii incommoda, 392. Matrimonium libidini indulgentia, 642. Matthei publicani poenitentia, 589. Maximi liber de libero arbitrio, 340. Maximiani adversus Chrietianos edictum, 899. Maximum amicitie argumentum, 140. Medicina, 454. Medicorum instrumenta intemperanti- bue admonitiones suut, 557. Medicus imperitue, 557. Solers, ibid. Mediocritas tenenda, 679. Melchisedech Chriati typus sacerdotibus legis pres- tantior, 240, 241. zadeletio Antiocheno ascriptum opus de universo, 755, , not. Melitonis Sardensie nomineinscripta narratio de (rans- itu B. Virginis Marie, 857 not. Ab ea dissentiupt Orien- tales, £bid. Membrorum figure inutiles non erunt in resurrec- tione, 766. Memorie lapsus auctorie, 896. Mendacium, 725. Multifidum, 727. Nunquam utile est, ibid. Extrema improbitatis linea, ibid. Mendici vita, 379. Mens nostra Maris prormptuarium fit, 881. Mensa Dei expers a stabulo non differt, 452. Mercator vix innocens, 521. INDEX ANALYTIGUS 1555 Mercenarii, et qui eos fraudent, 613. Messis, 552. Milites, 688. Qnomodo salvi esse possint, ihid. . Misericordia, 678, 832. Misericordia Dei inexplicabi- lis est, 595. Operam nostram desiderat, 588. Misericor- die opera nos puros reddunt, 718. Misericordiam mise- ricordia comparare, 352. Missa non abscedendum, 536. πμ... virtatum basis, 46. Benevolentiam conciliat, Modestus Hierosolymitauus dnas voluntates et opera- tiones Christo vindicat, 820, not. Ejus de dormitione B. Virginis homilie utilitas, ἐδία., et 857, not. Modus in rebus omnibus tenendus, 679. Mosetitia ebrietas est obruens mentem, 651. Mohammedanorum tyrannis, 832, 835. Mohammedes Chrietum esee Dei servum dixit, 842. Junior Pharao, Neetorianorum princeps, 885. Monachi, et eorum exercitatio, 609.Monachorum laus, 612. Monachorum matrimonium fornicatio est, 701.Mo- nachus libidinosus & demone cohibitus, 646. Monitor necessarius omnino est, 682. Monophyeite ταυτοδουλίαν et ταυτοπραξίαν Christo tri- buunt, 820, not. Mons Sina gentis illius idiomate ancillam significat, 170. Montes virtutes significant, 797. Mores probi, 654. Moribundi miserabilis status, 728. Moriones et scurre exterminandi, 564. Morosi, 448 Mors et internorum status, 541. Mortis metos, 549. Mortis Domini figurw veteres, 825. Mortui lugendi non sunt, 541. Mulier animal sui amans et zelotyputn, 777. Cur velata mulier, 99. Pulchra mulier sepulcrum dealbatum, 415, 983. Mulier divitiarum amans et lasciva,quantum malum, 411, 413. Mulier fortis et casta, 407. Prudens, 777. Mu- lierea esse viris suis subjectas oportet, 406. Aperta /a- eie orare non debent, ἰδίά. Nec loqui in ecclesia, nec docere, ibid. Solos viros mulieres estiment suos, quibus conjuncte sunt secundum consilium Dei,777.Mulieribus jejunium familiare, 620. Mulieres male, adultere et vi- 110858, 408. Improbe, 777. Mulieres prophetise dono or- nate, 99. Mulieres, primse resurrectionis Christi parti- cipes, 820. Earum erga Christum constans amor, ibid. Mulieris Chananese oratio, 467. Mulieris munditia im- munditiam vincit viri, 85. Mulieris puerperse leges, 107. Mulieris pulchritudo maximus laqueue, 648. Mulierum importuna libertas perstricta ab Apostolo, 1413. Harum ingenia ultra seusibilia nihil capiunt, 717. undani splendoris vanitas, 489. Mundi amor et charitas erga Deum simul esse non ossunt, 370. Mundi novi in Maria creatio, 850. Mundos ic morientium regio, 311. Quid mundus eit, 392. Μυη]βοῖ et liberales, 715. Murmuratores. Horum opus acceptum non est, 403. Mysteria divina vulgo non exponenda, 533. Ea efferre nefas iis qui initiati non sunt, 782. Mysteria divina, seu Eucharistia, 535. N Narratio prudentium suscipienda, stultorum vero {α- gienda, . Natura tegra est sua in peccatum facilitate, 751. στο immutatur, 711. Reluctante natura, omnia inania suut, 110. Quorum natura una est, eoram eaedem actiones sunt, 642. Nature Christi due,821.Ambes cum Dtriusque proprietatibus contra Copronymum asserupntur, 853. Natura pantherse, 530. Ursi, δια. Fornice, ibid. Pavo- nis, ébid. Naturalia, 710. Nec sol, nec luna, nec aetra precanda sunt, 361. Neceesaria vitse, 397. Negotia distoria vitanda, 627. Nemini temere fidendum, 552. Nemo ante periculum factum laudandus, 522. Nemo mortalium vere Dominos est, 434. Nemo preter Deum & peccato immunis, 34i. Nemo pro alio plectendus, 523. Nec se laudare debet, 7 Nero leo dictus, 270. Nestoriani humanam voluntatem et operatiosem Christo denegant, 820, not. Nestorius perstrictus, 834. Nihil difficilius, quam seipsum nosse, 460, 409. Nihi exiliosius quam a Deo deseri, 339. Nihil ex se impurum, T1, 98. Nihil extra Providentiam est, 304. Futura cec presentia perspicit, ibid. Nibil illo fortius qui Deum se- cum habet, 384. Nihil mundo utilitstis ex gentilium 1509 Physieortura varim de universo opinationes, 709. Pietas erga Deus, 681. Patientim materies, 011. Pie- tatis argumeutum est loc& saneta lustrare, 462. Pilatus furorem Judseorum ezsiipguere eatagebat, 13 Piscee statutos sibi terminos non transgrediuntur, 626. Eorum migratiopes, 525.Divino estatuto reguntur, 526, Platonis e de universo, 759. Poculum fit sanguis Christi, 060, Papa eterna, 343. Panitentia et coufessio, 577. Poenitentia vera, qua, 594. Posnitentiam exigaam Deus ron repadiat, 081. Pollieitationes implende suat, 702. Poiypi versutia, 5206. Pondera justa, 531. Ἰολυεία, 610. Pontifieoum Judseeorum ioneredulitas, infructuosm vite causa, 807. Pervicax nequitia, 828. Potentes ab alienis malis semet comnmendaut, 504, Potentia Dei, 422. Potestas, quomodo 8 Deo ibstituta, 49. Potiores Deo in bona actione partes, 68, Ῥγεθρια hominum, Judaices pasa, 311, Preeceptoris offücium est etiam pfecibus opitulari, 133. Praefectus coram imperatore nec souam, nec ieonam depot 99. Preefectos, lieet improbos, fevereri opor- tet, 358. Preparatio ad festum Pasche, 832. Preparci οἱ illiberalss pericolis patent, 718, Preputium ^eiteumcisione quoniodo potius, 8. Prescientia Dei, 638. Huie res iucertas relinquete oportet, 638. Presentibus futura antepopenda, 787, Presidentes, 657. Preestabilius est non aoceipere, 92. Priestiglis imbres non accidunt, 891. Preevaricator est, qui legi Moysis obsequitur, 163. Presbyteri, 666. Etiamsi peccatores sint, per ipéos Deus dona eonseerat, ἰδίά. Non judicandi, 607, Ρρίσια hominis institutio, ac per Christum restitutio, Pritbitiee, Abraham et patriarche, 43. Primiti,s Deo offerende, 813, 667. Primum quod beatum sit, est puritas animi, 569. Principatus amor, malus, 713. Principibus obtemperare subditi debent,358. Principis clementia ahutendum non est, ἐδία. Prisce cone dileetionis testande& oceasiohes erant, 100. Probatica ecclesia Hietosolymis, 845. In qua Damae- cenus orationes habuit, 848. Probra : nemo probris afficiendus, 639, Proditio veritatis est malis applaudere, 682. Proditio- nis periculum est, de Deo interrogatum prompte non respondere, 680, — Profectus ην ας. 633. Deus huno curat, qui οοἱρ. sum curat, . Promiesio faeta in baptisino, 709. Propheta a vate mendaci seeernendus : 103.Propheta verua Jesum Dotninum nofninat, ibid. Prop hete lex dicuntur, 112. Prophetis, dui reges objurgavetunt,630. Qui homines occiderunt, : Prophetia donorum potiesimum, 110.Eo Eoelesie mdi- ficatot, 111. Prophetia pro ordidatiehe daeerdotali, 200. Propositum, rs Paulus dicat, 33. Proprietates diviharum personarum, 817. Prosperis (in) timeudutn est, 508, 1n prosperitate, malis alienis affici debéthus, 852. Providentia Dei, 036. Providentite ratiotes non exqni- rende, 783. Proziml salutem ufusquieque debet procurare, 380. Prudentia cafnis, cogitatio terrena, 28. Pseudo-Dionysii de Virgiuis obltu narratio, 880. Publicapi : horum periculosa eonditio, 698. Pador bonus et malus, 877. Pudor futofus eonfessione peccati er siendo 881. Pulchritudo et elegantia futulis, 560. Pupilli, 625. Q Qua a tempore inceperunt, flbem habere oportet, 312, 814. 392. Ου” .', miseeri possint, 381. ^^ c. anon sunt, impervestigabilia sunt, 382. Q"resii.^ 19 de verbis omittende, TT3. , Qnant^ — oris dignitatie sacerdotes sutit, latito mae- jori crir .41 pecetando obnoxii, 591. On! 5 vitium própenstia ndn est; nee &d judicsthdutn 4v18, 363. AINDEA ABRALS &S1UUS. Qui Deo serviunt hónorandi οἱ a4djbvabdi, 428. Qui libenter? jurant, 630. Qui pro Christi patiuntur, priores resurgent, 220. Quid corpori tribuendum, 400. Quid ait antistitem esse, 511. Quidquid contra Dei preceptumimperetur, faeieodum non est, 080. Quis in Spiritu sancto baptizetur, 399. Quis vere sapiens, 3 Quis vere senex sit, 404. Quo sacrificio Deus Jiotam mans deleeletur, 437. Quod το. est, durabile pon est, 399. Laude sua oaret, $518. Quod in calice est, sanguis ipse est qui e latere flaxit, Quomodo dandum, 47. R Recens conjugati, 617. Recordatio injuriarum, avaritim soror, 331, Recte factuto laude dignum est, 921. Redemptionis nostre ordo per Christi mortem, 829, el dr Re Weg vedi 909. Regendi desiderium nou usquequaque noxium, 269. Regnum colorum, 382. Relationes divinse a Patribus assertep, 817, mot. Remedium adversus euperbiam 890. Remissio pecoatorum, quot modis obtineaiur, $35. Remore vis, 624. Renovatio altera non esi per lavaorum, 221. Renuntiatio, 611. Reprehensionem temperatam esse oportet, 334. Be» prehenseiones utiles eunt, 523. Requies triplex in Seriptura, 223. Res caduca, 634. Aterpis non praeesponendss, ibid. Res humane quam caduce, 2318. Resmortalium eum labore conjunctis sunt, 405. Resnovas, et rare, 623. Resinez- spectate,688. Impossibiles, 368. Rerum eonditarum va- ria genera, 818. Reruam hujus vite& status, 392. Quam tinus el iniquus, 393. Herum humanarum [αἱ]ασία, 216. Resipiscentia in fine vite ut plurimum fotilis, Resurrectio, 348. Ineerta fit mutata Ggure, 165. Re» surreolio Ecclesise decor, 768. Communis nostra spes 114. Bonorum nuntiorum eaput, 115. Resurrectionis fides, 219. Resurreetionem infieiari, est Dei potentism negare, 118. Rex illaudatus, 3960. Rez justus ordibis sereráctuts est, 775. Rex probus, et malis infestus, 394. Rex sioites nullus east, 396. Regis et imperatoris officium, ἐδέά. Pre rege orandum est, ibid. pone subditorum dii, iéid. E. hetorice, poetice etsophislics materies falsum est, 85. Romeni imperii pax summa,839. Romanum imperium auferendum, 234. Romanorum oelebrata fides, 3. Romulus in solis et quatnor elementorum honorem quadrigarum cursum instituit, eb colores quataor pro sipguli$ elementis, 699. Kumori non facile credendum, 711. S Sabbatismus, regnum Dei, 235. Sacerdotis erga plebem officium, 668. Cnt peecato ob- noxii sunt, 594.Sacerdotum quanta potentia, 514. Etiam ante legem et apud gentiles ttpmubes eraot & tributis, 119. Sacerdotum bona Deo consecrata, ibid. Sacerdotium & Christo institotum, impositione ma- tuum, non cognatione carpali ptopagstum, ibid. Coo sublimius est, 513. Sacerdotium Chfieti ad ejus dispen- sationem spectat, 223. Sacrificia, 533. Sacrificium ip Eeelesia pro peecatori- bus offertur, 590. Sacrificium intellectuale, 60188 genus modestie, 655. TR dAp 692. Salvator ob miracula invidie patoit, T19. Salutationes quinquies quadragenm ad B. Virginem 836. Salus ab invocatione Christi pendet, 40. Nom ex ribus legis. 37. Sola salusa Deo petenda, 479. Ad tem sufficit hominis erga Deum &mor, 758. De salote nou desperandum, 592, 593. Salutis negotium mon dif- ferendum, 391. Sanationes a Domino et prophetis factte, 552. Bana- tionum donum, 104, 108, Sancla el divina sancte el digne inspieienda, 774. Χου. Saneti nobis pet Scriptutas priéeentes flant, 335. Eo- rum honor ad Deum redit, 372. Sanctus nullus redimeté nos potuit, 833. Sanguinis Chrieti virtue ac meritutn, 530. Hunc vere- tur diabolus, ἐδίά. Sanitas bona omnia antecellit, 702. Sapiens humani generis primus, 693. Pauca de virtute loquitur, multa actibus prefert, 654. Solbes libet est ἄό pne 693. Süpientes seculi noctuis similes, apiente$ mundi gravi damnationi obnoxii, 885. Sapiéntia, 602. Sapieiütia est seipsum nosse, nec effer ti, 619. Extranea sapientia non inquirenda, 209. Sapieri« tia mundana, 684. Ejus vanitas, Τὸ. Cum Agare JEgyptia comparatur, 685. Sápientia prima est, secularem asper- nari, ibid. Sapientie definitio, 692. Baplientise est scire ge riescife, 619. Sapientis! amator, nee cum *iro teme. rario, nec cum nefario conjaigitur, 754. Scandalum ubique fugiendum, 686. Scelera quedam miagna ex Bcriptura recensentur, 1233. Scenici ludi quam ezitiabiles utbibus, 670. S$cortalio conjugalis titanda, 649. Scortatiy est prte- matura virgiaum elocatio, 643. Scurrie et faceti quam vitandi. Senectus honoranda, 562. Bervitütis tria genera, 1. Beveri&sni Gabalorüni opus coutrà héerBticos, 755, 185. Beveritate, ut benignitate parce utendüti, 876. Silentium, dortütn eximium, 420. | Similis quisque fit illis cum quibus contéfsdtur, 088. Simonis Magi flagitium, 721. Simplieitas cert& homihis8 innocentis nota, 303. Sim- plicitatis lucrum, 88. Siort Ecélésiarurb arx, 871; Mater, tbid. Bixti sententie, 362. Non sunt Sixti. Roófháni ptüpte, not. Christianus auctor erat, ἐδία. Sodomorum tellus condemnata, 755. Solitudo a negotiis libera, 375, 376. Solitudo et quies uritatem anima inchoant,375.Ejus ingens commodum, Sollicitudo in fratres necessaria, 273. Sollicitudo ptie2 poatera vitanda, 637. Somnus, 700. Dei benelicium est, ibid. Quotidianum mortem parat, ibid. Somni et vigilie mutua successio, ἐδία. Necessaria est, ibid. . Sontis eedendi prescriptus modus, 140. Sophiemata adversus resurrectioherm, 147, et seqq: Eorum qui dicunt Christum in carne non venisse, ibid. Sophronius et Palestini Honorio Ραρθ deferunt, ut voluntates et operationes du&s taceant, 840, not. Spectacula obscena fugienda, 379. Spes in Deum collocanda, 459. Qui spem in semet collocat, maledictioni obnoxius est, 678. Solus ille homo est, qui in Deo sperat, ibid. Spes non abjicienda, 380. Spes est futurie confidere, 32. Spina cür rosse adjuncta, 337. Spirituale corpus, ex Spiritus pigttore, 129. ; Spirituali$ partus carn&li mirabillot δὲ potiof, 170. Spiritualium et spiritualibus comparatio, quie, 68. . Spiritus sanctus oris Filii Spiritus, 893. Non est infe- riuris nature, 104. Quomodo dictus ex Filio existentiam non habere, 817. Spiritus sánctuni eifatum, 189. Spititus dui Prophetas ibspitavit, eorum Intelligeatiatn d&t, 538, piritus compunctiones$ Paulo, quld, 4. Sp UM Ond quisqué in baptismo acceperat, 221. Spiritus, voluntas bona 171. Spiritu divitio Justi aguntuf, 29: Spuria de tránsitu Virginis Melitonis Sardensis nomi- ne narrátio, 800, tiot. Ephesina 5ynodo anterior, $óid. Stare et sibi fidere, non idem, 95. Status homipur varius, 498. Stoicorum opinio de universo, 199, Studio animi morum feritas debllithtur, 643. Studium ac diligentia, 683. Dei auxilio indiget, ibid. Stüudiose ad disciplinas accedere oportet, 613. Stulti natura est, ut iti doctrina stabilis tion sit, 150. Slultilia est niitillme l'ortem esse in tentatiohibus,706. Stultitia gravius malum non est, 363. Subditi principum mor&s imitantur, 391. Substantia e&terná & tnütatione imniuhis, 747. Substantialis est habitatio Deitatis in Christo, non ht μα, duntaxat, quod contra Nestorium dictum sit, Sues unguento priefocantur, 129. Bupellectilem sacram tangere nefas, 553. Superba anima latronum hospitium est, 703. Superbi et ane gloria sibdiosi, i6id. Superbus est qui cum Eccle- 818 non convenit, 772. Superbia itati adi impe- dimento est, 709. a cl ον AL αν ο As 255€ —-— wo — Süperiotes réverendi, 567. Buperiera tneuriosa lide veneranda, 152. Superetitionum confutatio, 391. Supplicatitium deprecatioges atdiende sunt, 553. Supplicia inusitata, 624. Suspielo mala fugietida, 702. Unde oriatur, ibid. Symbole viro alia, aliá mulieri data, 99. T TTalentum a Deo concessum, quid, 830. Tarandrus bellua, 331. Temerarius, 650. Templum Dei jure perfugiutb est, 669. — Templum Dei quomodo flamus, 611. Tempora et omnia observate tiót oportet, 605. Hoe Judaicum est, ibid. Tempus redimendum, 562. Omnl& tempore suo facienda, 562. Temulentia jejunio nob preritténda, 625. Tenaces et avari, ab eleemosynis abstinentes, 451. Tentare Deum nefas est, 664. T'entatio humana, id est exigua, 95. Tentatidhes nion timende, ubi Deus est pro nobis, motos transferre vetitum, 626. esamentum Dei Abralice einé flde datum, abrogan- dum Vr 166. Testamenti novi necessitas, 249. Pri»stan- tia, ibid. Theatris (in) que videantur, 671. His seimlle cohvi- vium Herodis, ibid. Theologia alia purgatis animis, alía volgo, 903. Alia que paucis, alia qua vulgo coüvetiiat, 752. 'Theotimi το Scythis oratio in Πἱμά. S£. offers munus tuum, 181. Theolimi fragmentum, 778. . Thrasones fheologici, qui persotiad divinas telatio- nibus distingui negant, 818, not. Timendus non morbus exlerior, Sed pee&cüta tute ejus sunt cause, 791. , Timor Del salutis principium, 753. Primit sapientie fasciw, 306. Timor sermone fortior, ἐδία. prot ei commendatio, 76. Ex Judea inatfe genitus, 209. Titus & Corinthiis ad Paulum missus, 1H. Titi Bostrensie tractatus de Providentia, 783, 788. Lib. 1, contra Manicheos, 763. Divéréus ab aditis, ἐδία. not. To*Ós, quid proprie, 433. δν Batáng, quid, 78. Traditio vetuetissima Christum in monte "Thabor ο ur esse, 791, not. Traditiones Ecclesicm perturbare non oportet, 773. ] Tranefigüratio Domini resurtecturi corporis forma,767. Non vultus eitum mutavit, sed gloriam, 763. Cur non omnes apostoli Chrietum viderint transfiguratum, 796. Tranemiesio, quid, 280. Prolixitatem amputat, ibid. Tribulatio flos est bonorum qu& pr&stolamur, 383. Trinitas iu baptismate affirmatur, ie Trisegio signifl- catur, ibid. Tripitas in unltate et unitas in Trinitate, ibid. Trinitas nod dispatlum rórutn enureralio, sed eequalium, 298. risagia caulica, 848. Tristitia nimia peccali enusa fit, 360, 660. Tristilie &piritus$ malus, 540. Tumultuum auctores, 698. Turpia loquentes vomprimendi 8u0t,379. Τυτρἱα sunt, due sine ratione geruntur, 397. Turpiloquium fugiendum, 379. Turturis nátura, 529. 'l'ychicus vir Asiaticue, Roma Colossas missus, 214. Tympanum mortificationem mystice significat, 878. Ü E αρ compescenda, 48. Justa ultio cülpa mon caret, Unguenti usus, quis, 558. Unionis hypostatieis vi$ et potestne, 792. Usura partus viperino similis, 433, Uxor afflicto marito portus, 617. Uxorie officium erga maritum, ióid. Quid a maritis uxores consequantur,546. Uxoris Pilati laus, 813. V Yagi, et lóca libehter mutantes, 613. Vania rebus fidentes, ac non Deo, 678. Variis rhodis animi sunt curandi, 512. Nas ire, homo induratus, 36, 37. Vaticiuia et auguria prohibita, 783. Venatores, 552. Venditio, 671. αποπμμμμμξώ O - IEeeEu! ill ul Venia indigni sunt, qui gratiam divinam muneribus mercantur, 7121. Veuter dominus gravissimus, 417. Contentionis avidus, 418. Infidum penu, et pertusum dolium, 622. Venus prepostera, 643. . Verboüm divinum omnia complectitur et replet, ex Philone, 752. Verbum Deus caro factus hominum erit judex, 755. Ejus descensus quid significat, 843. Verbi eila8 et persona 8 corpore et anima Christi in ejus morte non separata est, 828. Veritas captu difficilis, 357. Nullius ope indiget, 357. Visu fidem habet, mendacium auditu, 754. Non eilenda, 357. Sibi sufflcit ad causam suam tuendam, 754. Veritae et testimonium fldele, 396. Veritatis sermo liber est et &ui juris, 756. Deo mittitur, ibid. Veritas ampla com- meudatio, ibid. Versutia : quanta ejus mala, 658. Vestimentorum usus, quie, 558. Quod in veste pul- cherrimum est, nulli usui est, é£bid. Vetus fermentum mequitia omnis, 78. Vetustus convivas potandi modus, 604. "m bona et mala, 627. Vie oblique vitands sunt, ibid. Viatores omnes sumus cum vivimus, 318. Viatoribus inferiores sumus, 500. Viduee, 625. Vigilanti auimo esse oportet, 616. Vigilia, 700 Vindemia 552. Vindicta bis de re eadem non exigenda, 521. Viuum et ejus ueus, 629. Non vituperandum, 603.Qute mala creet, 412. y jolentia ad regnum colorum rapiendum honesta est, Vipere cum murena coitus, 642. Vir honestus commune est bonum, 190. Vir studiosus virtutis paucis indiget, 613. Viv otiosus a sexcentis spi- ritibus captivus tenetur, 361. Viri justi proprium est la- psus suos persentiscere, 777. Viro continenti, turbas vi- tare convenit, 754. Viri probi et justi, 439. Non relin- quendi, 639. Viri sapientes : juvandi sunt, 680. Virorum pum Ó—ÓÓÓMHÓ—M nd ORDO RERUM proborum contubernium, 688. Paucitas et penuria, Virgine indignum opibus εἰ negotiis studere, 63. Virginum preematura elocatio, ecorlatio est, 643. Virginie Marie corpus tumulatur, 876. In cceios asag- mitur, ibid. A corruptione servari congruebat, ibj;. Virginitas, 640. Non omnibus imponenda, 6i». Nuptiis superior est, 648. Virtus Dei ad salutem, non absolute et indiscriminatim omnibus data, 4. Virtute gratius domum non est Deo, 273. Ejus conditiones, 47. Virtutis preinium est Deum feri 383. Cur inchoatum virtutis opus quidam perficere ne quiverunt, 701. Virtutes vane sine eleemosyna, 488. Viatorum est, 500. Vita lagitiosa quid amatoribos euis conferut, 635. Quid item honesta, ἐδίά. Consilium opti- mum de alterutra eligenda, ἐδέά, Vita honesta, 651. Vita fidei respondere debet, 189. Vite finis ante oculos habendus, 728. Ad superbam vi- tam aspirapti acerba vita est, 545. A Deo vitam extor- quere bonum est, 383. Pro vita «terna nullus labor est recusandus, 636. Vite mterns laudes, 803. Asperiori- vile ostentatio prava, 701. Vitee humane imbecilli 319. Vitee mutandee propositum, cur & multis dilatum, 389. uam alterius perscrutari, extreme illiberalitatis est. 436. Vitia virtutum nominibus ornata, 722. Vitium silentio compressum, morbus latens, 599. Vitiorum origo Spiri- tus saneti exclusio, 809. A vitioss consuetudine pemo potest emergere nisi Dei potentia, 594. Vituperare innocentem in Deum peccare est, 833. Vocatioris divine preestantia, 3. Voluntas est naturalis ac sui juris appetitio, 821. Vo- luntatem in omnibus expendit Deus, 636. Voluptas diaboli hamus, 337. Matorum mettepoás, 6. Perniciosa est, 337. Vota explenda sunt, 7102. Z Zacharias Joannis pater Christi causa im templo pe- catus, QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR. S. JOANNES DAMASCENUS. SACRA PARALLELA. (Contínuatio.) LITTERA 6. Tit. I. — De divina institutione. 9 Tir. I]. — De sacrificiis : et quod adulterinas hostias Deus non admittat. Tiv. III. — De divinis oraculis: et quod ea audire et meditari oporteat. 11 Tir. IV. — De divinis mysteriis. 15 Tir. V. — De iis qui in afflictione, et curis, et morore versantur. 19 Trvr. VI. — De morte, et iofernum statu. 2T T'r. VII. — 0e mortuis : et quod eorum causa non eit lugendum. 21 ir. VIII. — De morte, et mortuis metu. 43 Tir. IX. — De mari. 45 Tir. X. — De filiabus. 50 Tir. ΧΙ. — Quod nemini temere fidendum ei*. 51 Tir. ΧΙ. — De messe et vindemia. 51 Tir. ΧΙΙ. — De venatoribus. 51 LITTERA I. Tir. I. — De curationibus factis a Domino et a pro- phetis. 51 Tiv. Il. — De supellectile sacra et quod homini pri- vato vas sacrum tangere non liceat. 58 Tir. III. — De eupplicantibus : et quod supplicationes deprecantium audire oporteat. 59 «Τι. IV. — De eequalitate : et quod cuique pro merito sit tribuendum. 59 iT. V. — De medicis et medicina. 62 Tir. VI.— Deindumentis: quodque sumptuosis vestibus uti, nec viri, nec mulieres debeant. 62 Tir. VII. — De equalitate ; quodque eodem gradu apud Deum omnes sunt. 66 LITTERA κ. Trr. I. — De Judiciis Dei : et quod moleste ferre non oporteat, si justi calamitatibus conflictentur, injustis autem prospere omnia succedant. . 66 Tir. n. — De detractione ; et quod detractio est falsus sermo adversus aliquem prolatus. . 14 Tir. III. — De tempore : quodque tempus redimendum sit, atque omnia suo tempore et dicenda et facienda sint. Tir. IV. — De adulatoribus, et parasitis, 8ο scorris : quod eos fugere oporteat. τὸ Tir. V. — De fur:bue. T9 Tir. VI. — De pecoribus et eorum cura. 79 Tir. VII. — De jactatione et elatione : et quod nullain re hujus vite gloriari atque extolli oporteat. 19 Tir. VIII. — De corporis pulchritudine et elegto. tia. Tir. IX. — De iis qui se insolenter jactant. 81 Trr. X. — De superioribus ; et quod cum superioribus minime coutendendum sit. t3 Tir, XI. — De judicio et justitia Dei: et quod suum cuique tribuat, nec personas accipiat. 8 Tir. XII. — De corde puro et conscientia. ri Tir. XIII. — De mala conscientia. 90 LITTERA A. Tir. I. — De argutatoribus, et circa fidem ambigenti- bus. 91 4 Ww MW "ap ow; 44 eot dd ο s -”- Όσον 0 Cue P οτι ο νωνω "V Jd 9 S e QU APA Tir. II. — De conviciis. 94 Ti. lll. — De fame, et iis qui frumentum in neces- sitate minime vendunt: quodque multa preter fas furente fame porpescantub: 95 Tir. IV. — De hominibus nequam et loxui a LITTERA M. Trr. I. — De arcanis, et arcana enuntiantibus. 103 Tir. II. — De improbitatis odio, et eorum qu& Deo displicent. 108 rr. Ill. — De penitentia et confessione. 103 Tir. IV. — De iis qui ab agenda poenitentia abhor- rent. 151 Tir. V. — De ebriosis. 155 . Tir. VI. — De ignavis et segnibus, socordibusque, et contemptoribus. 167 Tir. VII. — De odio, et inimicitia, et dissidiis: de- que 19 qui prelia conserunt. 169 Trr. VIII. — De penitentia Dei : et quibus in rebus Creatorem poenituerit. 111 Trr. IX. — De fraterno odio. 174 Trr. X. — De monachis et eorum exercitatione. 175 Tir. XI. — De iis qui erudiuntur: et quod eos stu- diose ac diligenter ad disciplinas accedere oporteat, nec doctrine laborem defugere; sed percontari, et discere ab i18 qui peritiores sunt. 182 Tir. Xll. — De vagis, et iis qui ex locis in loca li- benter migrant. 193 Tir. XIII. — De mercenariis, et iis qui mercenarios fraudant. 183 Tir. XIV. — De iis qui frustra laborant. 184 LITTERA N. Tir. I. — De adolescentia et juvenili etate. 185 Tir. II. — De iis qui morbo et imbecillitate labo- rant; et quod eos visitare oporteat. 187 Tir. III. — Quod vigilanti animo nos esse oporteat, nostramque salutem curare. 190 Trr. IV. — De recens conjugatis. 191 Tir. V. — Dejejunio et jejunantibus. 191 LITTERA X. Tir. ]. — De rebus novis,et quee raro reperiuntur. 409 Tir." — De suppliciis inusitatis, cum a Deo, um ab } "as, illatis. Τι «.— De peregrinatione : quodque fiducia caret peregtinus. 207 LITTERA O. Tir. I. — De juramento : et quod perniciosa et pre- postera ber los minime preestanda sint. 201 Trr. Il. — De pupillis et pauperibus et viduis. 207 Tir. lll. — De terminis: quod eos transferre non oporteat. 210 Trr. IV. — De via bopa et mala : quodque distorta negotia, et obliquas viasvitare oporteat, et per rectam iter facere. 2311 Tir. V. — De fama bona aut mala. 214 Tir. VÍ. — De opinione et existimatione, et. quod preetet bonum esse, quam videri. Hoc enim ad virtu- tem impedimento «esse. 215 Tir. VII. — De vino, et ipsius usu. 215 Tir. VIII. — De oculis. 218 Tir. ΙΧ. — De probris, et quod neminem probris Jacessere oporteat. 218 Trr. X. — De iis qui brevi tempore vivunt. 219 Tir. XI. — De iis qui libenter jurant: et quoda juramento cavendum sit. 219 Ti. XII. — De iis qui juramenta violant et pejerent. LITTEARA II. Tir. I. — De fide et pietate erga Deum. 222 Tit. Il. — De profectu spirituali. 237 Tir. III. — De caducis et eternis rebus: et quod gravissime peccant, qui presentia futuris ον. Τατ. IV. — De Dei providentia , quodque Deus rebus humanis prospiciat. 34 Tir. V. — De preepostera affectione et. sollicitudine : et quod nulla in re prepostere affici debeamus. — 235 ιτ. VI. — De prophetis qui cedes admiserunt, ac Deo placuerunt. 238 Tir. VII. — De praescientia Dei : et quod res occultas et iucertas ipsi relinquere oporteat. 238 Trr. VIII. — De prophetis qui reges libere objurga- runt. $39 Tir. JX. — De voluntate et affectione animi: et quod voluntatem in omnibus expendat Deus. 239 Trr. X. — De virginitate et pudicitia, et honestise p 242 , Tir. XI. — De fornicatione, et adulterio, et prepo- stera venere. JT Tir. XII. — Deexperientia et imperitia. 262 Trr. XIII. — De mansuetudine et pietate. 263 . Tir. XIV. — De iis qui adversus Deum inscientes peecant et blasphemant. 263 Tir. XV. — De temerario, et impudenti, atque ira- cundo. 266 Tir. XVI. — De libertate et auctoritate: et quibus modis hsec a nobis acquiruntur. 274 Trr. XVII. — De vita honesta et moribus probis, at- que obedientia; et quod nobis honeste viventibus, Deus honoratur et colitur. 274 Tir. XVIII. — De vita reprehendenda eorum qui obsequi nolunt, et contumaces sunt, ac versutis im- propane moribus prediti. 219 Tir. XIX. — De perseveraptia et perseverantibus : quodque fides et benevolentia servanda sit iis cui nos susceperunt. 283 Tir. XX. — De iis qui presunt : quod sollicitudinem omnem couferre debeant ut bene presint. 283 Tir. XXl. — De pauperibus: et quod ab iis se averlere, 60896 contemnere aui aversari non opor- teat. à; 283 Τι. XXII. — De filiis ; quodque eos oporteat paren» tes metuere et honorare. 290 Tir. XXIII. — De parricidis et matricidis; et que mala sequantur eos qui parentes aspernantur, nec eis morem gerant. οἱ Tir. XXIV. — Quod parentes filios suos erudire οἱ castigare debeant, 8ο nisi hoe fecerint, in scelerum ipsorum partem ventari sint. 295 Tir. XXV, — De Dei tentatione, et quod Deum ten- tare non oporteat. 298 Tir. XXVl. — De multitudine et populo guber 9 Trr. XXVII. — De observatione et auspiciis, et quod minime nos oporteat tempora aut homines observar. Tir. XXVIII. — De deposito, et quod summo studio et fide illud custodire oporteat, nec in ejus qui s suit fraudem quidquam moliri. 99 Tir. XXIX. — De presbyteris. 399 Tir. XXX. — De perfugio, et iis qui ad loca sacra profugiunt: et quod insontibus opem ferre, nocentes &utlem amandare oporteat. 306 Tir. XXXI. — De eivitate impietate referta. 301 Tir. XXXII. — De venditione et emptione. — 311 Trr. XXXIII. — De divina casetigatione,et iis qui pre- clare eam ferunt. ο 91 Tir. XXXIV. — De divina castigatione, et. illis qui eam respuunt : et quod ii qui hic minime castigantur, ad eternum supplicium transmittantur. $22 Tir. XXXV. — De divina castigatione, que proban- de explorandeque virtutis causa. 323 Trr. XXXVI. — De perseverantia, quodque ea opus absolvatur. 325 Tir. XXXVII. — De homine fideli: et quod raro vir fidelis reperiatur. 325 Tir. XXXVIII. — De iis qui in rebus vanis futilibus- que, et in humanis priesidiis confidunt, et non in Deo spem locant. 325 LITTERA P. Tir. πιο. — De vagis et distractia. 321 LITTERA Σ. Tir. I. — De misericordia et commiseratione. — 327 Tir. II. — De mediocri statu. . 330 Tir. ΠΠ]. — De sapientibus et prudentibus viris: et quod eos semper ad juvandum esse promptos opor- teat. 331 Tir. IV. — De consuetudine. 331 Tir. V. — De ii8 qui consiliis obtemperant. 334 Tr. Vl. — De iis qui consilia respuunt et repre- hendi moleste ferunt. .., 85 Tir. VII. — De emendatione : quodque alienis malis emendari debeamus. ] 338 Tir. VIII. — De studio et diligentia: quodque Deo minime favente, omne studium est inutile. 338 Tir. IX. — De mundana sapientia. 339 Τιτ. X. — De scandalis : et quod ea fugienda sint. 343 Tir. XI. — De carnalibus bominibus. 346 Tir. XII. — De proborum virorum paucitate et n^- nuria. εδ. ας e 393. 3a EE --- Tir, ΚΙ. — De gonsegeu ; et quod coacto ad μας dm con ive i pi me pporteels confabulari. ETYI tr qui prefer ralionem eyenjunt n «d A 1 ; — Dae militibus, a iA — De proborum virorum contaberpia ἴ is ως. improbis viris mjsims sit adherescendum ον similam quemquam efüci, cum qpihus — MATE. XVII. — De vite conesuetuding eum ipprobis ; qondque eorgm sorietates fugiendo sinl fanquam ei am. XYII, — De sepientis, ernditioge, ef perepica: ear. XlX.--^De negotiorum angustia ef aimer ar. XX. — De iis qui aliens) domos frequenter p pun E Il De consiljo ϱἱ admopitjone bona, XE — n consilio et adinonifione maja. - — De ciregmactione. Tr. XXIV. — De sancta crpce. 2ρ] LITTERA T. frr. I. — De honoto : et quod alii alíis honorem ha- bere debeant. 870 ΤΗ. Il. — De publicanis. 970 Tiv. Ill. — De tumultuum eucteribus. 610 Τατ. IV. — De ordine, statu, et serie: et quod suum quemque ο α servere oporteat. 870 Tir. — De iis qui humiliter sentiunt. $10 Tir. VI. — De ertibus et earam inventoríbus. — 371 LITTERA Y. Tir. I. — De homine contumeliose, 874 Tr. ii. -- De ubetemiis. 14 Τατ. III. — De somno et vigili. 31Á Ti. JV. — De hypoocrisi, et E eimulatjone, et ficte pie- tate : et de iis qui talia comminiscunfar, 315 Trr. V. — pe filio espienta. Trr. VI. — De filio atulto, et improbo, alque n Tir. Vll. — De imiwe et pluvia ; e& qnod e terrg in- ecelum aque subvehantur. 379 Tis. Vlil. — Be eanitale, e£ quod ompie "n Trr. IX. — De suepicieng : et quod ϱϐ fugienda sini ros popu suspiciopes orinntur 819 E peliciteioMióet αἱ pactis : ej quad EM expleet aperte XI. — De. superbis, 6) με et ostenta. ii ας Yen e glorie stud Tir. ΧΙ]. ^— De g peris at pedi 983 Ter. Xii. il) qui res advereas minime enati- nent; sed animi imbecillitate laborant. 986 LITTERA 4. Trr. I. — De hospifalitate et fraterno amore. $81 Tir. ]Il. — De humanitate, & eee ei patientia um Dei: quodque satius sit in Dei quam in hominum Inanueg incidere, 381 Tir. III. — De fis quee nature indita sunt. 398 Τιτ. IV, — 0e rumore et fama: et qu bet mií- pime sit fldes adhibenda. » qom eu 399 Της, s De laborioeis studio e; d labo: rare oporteat. Hoc qnippe Muile σπα (Q5 que Tir. — De pri ορ atus amore: et quod adi impe. ria et di nitates ο... ο8ἱ ilire WE gporteat. 3 Ti. onis amícis. 405 Trr. VIII. — De emíeis mener οἱ inp 406 Tir. ΙΧ. — De munifiei Ai δι ή et quod 2 σα pRlulem conci zy Ὃ ορ. et jlliberelibns, D p dui lenAcilatis morbo Jaborent, in pericula Rr Trr. XI. — De homine querulo et criminandi x pido. À11 Tir. — Doinvidis et &emulatione. A11 — De prepostero suia ο. et quod nemo psum justum pronuntiare aut laudare debes LITTERA X. Tir. I. — De Dei donis et beneficiis, et quod ea mer- edis loco a Spiritu sancto 1] rependnatpr qui ho- neste vivunt ; onera yenia indjgpi sunt, quj divi- nam à graliam munerijbus ef pecuniis mercantgr. 43 — De iis qui ma audent, ac reg pravas peque et justis speraunl. 422 III. — De gravibus et nefariis flagitiis. 426 H. T. IV. — Dereligione Christiana, et gentium Ec- 8ijà. 421 s Y. — Deum megis timendum gae quam rn A LITTERA VW. Tir. I. — De mendacio οἱ calumauig. 431 Tr. II, — De Rupurronibgs, 435 LITTERA Q. De horg et die mortis et obitus nosfrí: et quod ad eam nos preparari oporteat, et αι. ita mj- grare oporteat. PARALLELA RUPEFUCALDINA. Monit(um. "m Index aptum. EXCERPTA EX PARALLELIS RUPRFUCALDINS HOMILL£E. SUUM ]. — 15 insdigintibie Domini nor Jesu Christi. sp ome I - ]u fieum arefaetam e£ [n proin » Bomilie III. — Ig sanctam Perasaeyen et ja erum. omilia IV. Sabbati . Homilia V. — αι Annuntia ducta h. Madé Virga. Emilie y (S — emilia VI. Homilia V .--- "Bjupdem argumenti. Homilia Vil]-X. — In dormijionem B, Marie Ταν Homilia XI. — In Jendem S. Joannis Chrysostomi. o Homilia XII. anda oo S, Bar Darm wlartyvis. 181 )usdem arg Homilie fragmentum ex gode in Lucam. 815 PRECATIONES TRES. 815 CARMINA ET CANTIGCA. In Theogoniam. ' . 618 In Theophania. X 826 In Fentecosten. ! B31 In Dominicam dap 839 In Assumptionem D. ly Christi. 883 In transfigurationem Domini nostri Jesu Christi. 847 Oratio versibus Anacreontieis. AD TOP" Ἡ : ο. t ASCENI EX EDI- piri EQUIENII SA EDI ORIS ATRDLOGUE SUP LEMENTUM, Vita Barisem et Joasaph. 857 Sancti Artemii Passio. 1249 Joaunis orthodoxi Disputatio cum Manicheso. — 1319 Disputatio Saraceni E Christiani. 1395 Adversne 1341 Hyuaeus in dormitienam Dei Genitricis. 4363 idiomela ad exodiasticum per&iaensia. 4367 Hymnus iu S. Baeilium. 1371 Hymnus in S. Chrysostomum. A3T1 Hysenus in 8. Nicelaum Myreaseg. 1383 Hymnus iu B. Petrum. 4389 Hymnus ia B. Georgium. 4394 Hymnus in S. Blasinm. 4402 Fragmenta in Mattheum. 4401 JOANNES CP. PATRIARCHA. Notitia. 1413 Epistola ad Constantínum papam. 1415 JOANNES NICAENUS IRPISCOPUS. Notitia. 1433 De Nativitete Domini. 1435 JOANNES EUBGEENSIS. Sermo in Conceptionem senctissimg Virgánpis Bec para. Sermo in 55. Innocentes etin Rachal. INDIGES. $501 FINIS TOMI NONAGESIMI SEXTI. Saneti / A9 Εκ Typts vi Wm eil ativitatem arip Virginis. ος ;